Kerk, sociale media en de AVG by OnderwegOnline

www.onderwegonline.nl

#21  jaargang 4  24 november 2018

Wees wijs met sociale media THEMA: KERK, SOCIALE MEDIA EN DE AVG

Onder

e Inspirarti voo n te reisgeno

06 NIEUWE KANSEN PRESENT OP SOCIALE MEDIA > 10 INTERVIEW ONLINE COMMUNICATIE EN DE AVG > 14 #KERK TWEE GEMEENTEN EN HUN SOCIALE MEDIA > 24 ONTMOETING ALPHA-DIRECTEUR ARNOUD DROP

 Inhoud Thema

06 OPINIE

Wees als kerk present, ook via sociale media

Habakuk kraste de boodschap van God op platen. Paulus

10 INTERVIEW

Kerken, online communicatie en de AVG Sociale media zijn in. Jong en oud(er) is er druk mee, met

schreef brieven. De boekdrukkunst gaf de reformatie van

WhatsApp, Facebook, Instagram of Snapchat. Hoe ga

de kerk een enorme boost. Passen sociale media in deze

je hier als kerkelijke gemeente mee om en hoe houd je

opsomming thuis? Bieden sociale media onze kerken nieuwe

rekening met privacyregels en de Algemene Verordening

kansen?

Gegevensbescherming (AVG)? Mediadeskundige Eric van den Berg: ‘Mijn tip is om te redeneren vanuit de bezoeker.’

20 EYEOPENER

Hoe overspelig zijn wij?

Horen en luisteren is in onze tijd niet zo makkelijk. Wij hebben beeld nodig, we willen graag iets zien, iets beleven. Naden-

28 JEUGDWERK

Tienduizenden jongeren naar de kerk in Frans klooster

Het aantal jongeren dat zich religieus noemt, neemt al jaren

ken over goed en kwaad is ook niet zo makkelijk. We baseren

af. Toch trekt de Franse kloostergemeenschap in Taizé jaarlijks

ons oordeel vaak op of iets goed voelt of niet. Bijvoorbeeld

tienduizenden jongeren. Drie keer per dag volgen ze een kerk-

als het gaat over levensstijl, relaties of over het geloof. Maar

dienst, zeven dagen lang. Wat maakt deze Franse kloosterge-

kijken we wel goed en klopt ons gevoel wel?

meenschap toch zo populair?

24 ONTMOETING

30 OPINIE

‘Ik vind altijd wel een kans om over geloof of zingeving te praten’

De waarheid durven zeggen

‘“Wat vind je van mijn nieuwe auto?” vraagt mijn buurman.

Toen zijn oog op de rouwadvertenties in de huis-aan-huis-

“Wat een coole car, rijdt vast lekker”, zeg ik. Maar eigenlijk

krant viel, moest Arnoud Drop – destijds tiener, nu directeur

denk ik: waar heb je zo’n brandstofverslindend, milieuvervui-

van Alpha Nederland – opeens huilen. Wat had de kerk nu

lend en duur monster eigenlijk voor nodig? Moet je iets com-

eigenlijk gedaan om deze mensen met het evangelie in aan-

penseren?’ Een opiniestuk van Bram Beute over de waarheid

raking te brengen? Een missie werd geboren. ‘Ik keek naar de

durven zeggen.

sterren en vroeg: Heer, wat is mijn taak?’

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Thema  Introductie

k liet mezelf in een herenzaak een nieuw pak aanmeten. Ondertussen had ik een praatje met de verkoper. ‘Wanneer

ik het pak draag? Ik ben predikant, dus op zondag.’ ‘Wat leuk, ik zag laatst op Facebook een foto van een klant die ook naar de kerk gaat. Hij was op een feestje van de kerkenraad.’ Ik had al snel door dat op de tijdlijn van zijn Facebookaccount een foto van de seizoensafsluiting van onze kerkenraad voorbij was gekomen. Mensen in een tuin, glaasje wijn, hapjes. Zo had ik

14 REPORTAGE

#kerk

zomaar een goed gesprek met de verkoper over kerk en geloof, direct verbonden met mensen die hij kende.

Kerken die geen website hebben, zijn op één hand te tellen.

Ik heb een haat-liefdeverhouding met sociale media. Liefde als

Maar een Facebook-, Twitter- of Instagramaccount? Dat is

ik aan bovenstaande terugdenk of in dit nummer van OnderWeg

niet voor alle gemeenten vanzelfsprekend. De Nieuwe Kerk

lees over de Nieuwe Kerk in Utrecht en de NGK Dalfsen. Via Fa-

in Utrecht (PKN) en de NGK Dalfsen gebruiken de sociale

cebook en WhatsApp heb ik zelf makkelijk dagelijks contact met

media volop.

gemeenteleden en kunnen we aan elkaar en anderen laten zien wat er speelt, wat de kerk is, waar over gepreekt wordt, enzovoort. Voor een relatief klein bedrag kan ik bovendien kerkdiensten, kerstbijeenkomsten en initiatieven als de Marriage Course promoten onder een doelgroep. Maar er is ook een andere kant. Ik word onzeker van de privacywetgeving. Ik heb al heel wat briefjes moeten inleveren voor mijzelf en mijn kinderen. Voor de voetbalclub, voor de middel-

EN VERDER: 4 Praktijklokaal

bare school en voor weet ik wat voor organisaties die zich vanwege de AVG moeten indekken. Moet dit nu ook in de kerk? Ander minpuntje: sociale media vragen continuïteit, maar continu is het laatste wat ik ben. Ik ben dan weer maanden actief,

13 Nieuws

dan weer maanden inactief op sociale media. Daarom heb ik

13 Colofon

Ik vind het ook problematisch dat ik geen klant van de soci-

16 Redactioneel Esther de Hek

Twitter opgegeven. ale media ben, maar het product dat ze verkopen. Iets wat nog meer repercussies heeft dan alleen privacy. Tijdens mijn

18 Stimulans

‘haatperiodes’ vraag ik me af of kerken wel wat moeten met

19 Column Els van Dijk

gebakken lucht? Maar ja, direct daarna steken bij mij de mooie

27 Column Roel Kuiper

sociale media. Het gaat toch om echte ontmoetingen en niet om verhalen de kop weer op. Heeft dit nummer van OnderWeg mijn ambivalentie opgelost? Nee, die is alleen versterkt. Maar dat betekent dat er genoeg lezenswaardigs in dit nummer staat.

Stockbeelden: Katka Pavlickova/Unsplash (pagina 1); AndreyPopov/iStock (pagina 4); Mykyta Dolmatov/iStock (pagina 6); tud-

Pieter Kleingeld,

meak/iStock (pagina 8-9); Annie Theby/Unsplash (pagina 16-17);

redacteur OnderWeg

ilze79/iStock (pagina 20); Christian Pulfrich/Wikimedia Commons (pagina 29); nadtochiy/Shutterstock (pagina 31). 3

 Praktijklokaal

Veilige gemeente

n de tijd van #metoo is het geen wonder dat veiligheid binnen de gemeente op de kerkelijke agenda’s

staat. Zo kende Zwolle-Zuid (GKv) in 2017 een project rond veiligheid: het thema kwam in preken aan de orde en de ge-

meenteleden kregen een Bijbelleesrooster met onder meer een aantal teksten uit de psalmen en konden daar met hulp van een handreiking bijvoorbeeld in kringverband samen over doorpraten. Aan de hand van beelden uit de psalmen komt daarin ook de verhouding met God ter sprake: weet je je veilig bij Hem? Een andere vraag was: wat zijn de tien geboden van veiligheid? Deze vraag werd behandeld op de tienerkringen en sluit aan bij de oproep van het Meldpunt Seksueel Misbruik in Kerkelijke Relaties (SMKR) om

een gemeenteavond en vervolggesprek-

aan mensen met afwijkende meningen,

een bij de gemeente passende gedrags-

ken met kleine groepjes gemeenteleden

kwetsbare broeders en beschadigde zus-

code voor veilig jeugdwerk te ontwik-

over veiligheid en homoseksualiteit.

ters. Die weten en voelen dat.’

kelen.

De GKv Hardenberg Baalderveld-Zuid

Ede-Noord (GKv) kwam vanuit de pasto-

maakte veiligheid in de kerk het huisbe-

rale praktijk tot een verklaring over LHBT,

zoekthema voor dit seizoen. De kerken-

met als hoofdlijn dat de gemeente graag

raad zet het thema in een breder kader:

een veilige gemeente voor iedereen wil

‘Een veilige kerk is veel meer dan een

zijn. Ook de NGK Heemstede gaat met dit

kerk die alert is op grensoverschrijdend

thema aan de slag via een prekenserie,

gedrag. Een veilige kerk geeft ruimte

Webtip https://meldpuntmisbruik.nl

Goud in handen met classis/regio

asper Voorberg (GKv Houten)

doorgesproken, zoals seksueel misbruik

deze weg Jezus hebben leren kennen.

kwam enthousiast terug van

binnen kerkelijke relaties en de plaats

Een avond lang ging het gesprek over

een vergadering van de classis

van homoseksuele broeders en zusters

missionair kerk-zijn en leerden de kerken

Utrecht. En ook Anke ten Wolde (NGK

binnen de gemeente.’

van elkaars ervaringen. Casper Voorberg

Hoogeveen) toont zich in haar kerkblad

Casper Voorberg trof het wel: de ver-

sloot zich graag aan bij de deputaat pre-

blij met de vergadering van de NGK-regio

tegenwoordigers van de classiskerken

dikantszaken die met betrekking tot deze

Noord: ‘Tot mijn verrassing zijn het inspi-

kwamen bij elkaar op een locatie van

regionale bijeenkomsten van de kerken

rerende bijeenkomsten, waar we elkaar

het Leger des Heils in de Utrechtse wijk

sprak over ‘goud in handen hebben’.

informeren over het wel en wee in de

Zuilen, waar leden van de Opstandings-

Dat hij en Anke ten Wolde in hun eigen

gemeenten. Pittige vragen worden niet

kerk (Utrecht Noord-West) elke twee

kerkbladen zelf iets doorgaven over het

geschuwd, maar de sfeer is goed. Ge-

weken koken voor mensen uit de buurt.

contact met de andere kerken in de regio

meenschappelijke onderwerpen worden

Er waren ook mensen aanwezig die langs

is vrij bijzonder.

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Praktijklokaal

AVG en het jaarboekje

inds in mei 2018 de nieuwe privacywetgeving van kracht is geworden, worstelen kerken met de gevolgen

daarvan voor de persoonlijke gegevens die ze bijhouden. Kan de jaarlijkse ledenlijst nog wel verschijnen? Ja, dat kan, maar alleen als de kerkleden daarvoor toestemming geven. De GKv Haren vindt dat te omslachtig en publiceert alleen nog een kort overzicht van vier pagina’s met relevante algemene ge-

En verder

 ‘We mogen niet zomaar een boekje met persoonsgegevens “open en bloot” neerleggen’ 

• De GKv Veenendaal-West heeft een kerkenraadsdag afgesloten met een ballonvaart. Volgens de preses een metafoor voor: je kunt er niet uit en moet het samen doen. • De GKv Leek heeft een kerkgebouw midden in het dorp. Voor de kerk staan vier bomen. De gemeenteleden dragen bij aan een kleurrijk dorp door onder die bomen krokusbollen te planten: 1115

gevens over de gemeente. De contactgege-

bollen voor evenzoveel leden. Voorjaar

vens van de leden zijn er te raadplegen via

app is ook voor andere doelen te gebrui-

de (gratis) app van Scipio, een uitbreiding

ken, bijvoorbeeld voor de collecte en voor

van het gelijknamige ledenadministratie-

nieuwsberichten. Kerkleden moeten wel zelf

programma dat veel kerken gebruiken. De

de app op hun telefoon installeren.

kerkblad digitaal. De GKv Dalfsen keert

Ook de NGK Enschede houdt de (in hun

juist terug naar het papier: ‘Een papie-

geval heel uitgebreide) kerkgids algemeen,

ren kerkblad ligt tussen de kranten en

zonder ledenlijst.

tijdschriften en wordt gemakkelijk even

Andere kerken vragen de gemeenteleden

gepakt, doorgebladerd en gelezen. En

wel via een formulier toestemming om de

misschien de volgende dag nog eens

gegevens te publiceren. De GKv Schildwolde

weer. Met een digitaal kerkblad doe je

deed het jaarboekje in een gesloten envelop. Waarom? ‘De reden voor deze verpak-

2019 moeten ze bloeien. • Steeds meer gemeenten versturen hun

dat niet.’ • De GKv Grootegast heeft als jaarthema

king is dat we als kerk sinds de nieuwe

de tien geboden, die samengevat kun-

privacywet niet zomaar een boekje met

nen worden in het dubbelgebod van de

persoonsgegevens “open en bloot” mogen

liefde. De gemeenteleden kregen op de

neerleggen. En omdat een gesloten envelop

startzondag een recept voor kokoscake

in uw postvak valt onder het briefgeheim,

mee, om zelf te bakken en daarna weg

mag (en kan) een toevallige bezoeker hier

te geven, bijvoorbeeld aan de buren:

niet zomaar in kijken.’

concrete naastenliefde.

Het keukenkastje van Assen-Zuid

ij zijn afscheid van de GKv As-

heid is hongerigen en dorstigen te eten

sen-Zuid gaf ds. Gert Meijer de

en te drinken geven. Veel kerken doen

gemeenteleden een boekje ca-

dat via een inzameling voor de voed-

deau over de zeven werken van barm-

selbank. In Assen-Zuid gebeurt dat heel

hartigheid, de vrucht van evenzoveel

concreet. Aan de kerkmuur hangt een

preken. Op barmhartigheidsavonden, in

keukenkastje waar iedereen houdbare

het voorjaar van 2018 belegd door de

producten in kan zetten. Mensen die het

dienstgroep missionaire gemeente, is de

nodig hebben, kunnen die eruit halen;

gemeente er concreet mee aan het werk

een soort minivoedselbank dus. Komt

gegaan.

er te veel in, dan bewaart de koster die

Eén van die werken van barmhartig-

producten tijdelijk.

 Thema

Wees als kerk present, ook via sociale media Habakuk kraste de boodschap van God op platen. Paulus schreef brieven. De boekdrukkunst gaf de reformatie van de kerk een enorme boost. Passen sociale media in deze opsomming thuis? Bieden sociale media onze kerken nieuwe kansen?

tekst Erjan van der Linde

Tot een aantal jaren geleden gebruik-

de online media, met name de sociale

en achter een deur mét slot zag ik inder-

ten we vooral de tweedeling oude en

media, die in dit artikel vooral aandacht

daad een hele voorraad recorders (wie

nieuwe media. De nieuwe media werken

krijgen.

kent ze nog?) en nog meer banden, die

via digitale apparaten, vooral computers

Hoe staan we als kerken in deze storm-

jarenlang liefdevol door diakenen wer-

en mobiele telefoons. De oude media

achtige ontwikkeling? Biedt ze ons kan-

den voorzien van geluidsopnamen en

maken gebruik van analoge apparaten

sen of bedreigt ze de essentie van ons

naar gemeenteleden werden gebracht.

(typemachines, huistelefoons). Onder

kerk-zijn? Komt er een einde aan deze

‘Wat moeten we hier dan mee?’ vroeg de

de oude media vallen ook alle gedrukte

ontwikkeling of gaat ze maar door? Kun-

diaken bijna wanhopig.

media.

nen we hier sturing aan geven of moeten

Ik kan me voorstellen dat sommige ker-

Nu onlineverbindingen aan kracht en

we ermee leren leven?

kenraden zuchten als er gesproken wordt

reikwijdte toenemen, spreken we vaker

over het belang van sociale media voor

van offline en online media. De online

Geen einde

media zijn vooral de websites en de soci-

Toen ik rond de millenniumwisseling uit

een eigen kerkelijke website dachten ze

ale media (Facebook, Twitter, Instagram,

mijn eerste gemeente vertrok, was net

een tijdje klaar te zijn. En nu beginnen

YouTube en WhatsApp). De offline media

een discussie op gang gekomen om de

gemeenteleden zomaar een Facebook-

zijn voor een kerk onder meer het kerk-

cassettebandjes waarop de diensten

pagina en labelen die vrolijk met de

blad en de gemeentegids. Apart hiervan

werden opgenomen te vervangen door

naam van de gemeente. Komt er geen

staan de audiovisuele media, zoals radio

een USB-stick. Ik hoor nog een oudere

einde aan?

en televisie. Deze media worden vooral

diaken protesteren: in de diaconale

Er zijn gemeenteleden die kunnen praten

ingezet als massamedia voor het berei-

voorraadkast stond nog een aantal

over online media alsof ze de oplossing

ken van een breed, (inter)nationaal pu-

ongebruikte cassetterecorders en band-

van alle problemen vormen. En zeker, de

bliek. Deze audiovisuele media verliezen

recorders. Hij daagde me uit eens een

mogelijkheden lijken eindeloos. Over alle

meer en meer terrein ten gunste van

kijkje te nemen. We gingen een trap op

mogelijke onderwerpen wordt op allerlei

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

de gemeente. Na het ontwikkelen van



 Opinie

 Thema

alle zintuigen nodig en die vind je als ge-

Staat dit niet op gespannen voet met de

meente vanaf het moment dat je elkaar

voorgaande paragraaf over de concrete

media uitputtend

een goede zondagmorgen toewenst tot

geloofsgemeenschap? Leidt het niet af?

veel informatie

en met het ontvangen van de zegen van

Je kunt het gebruik van sociale media

gegeven. Iedere

onze God en de ontmoetingen erna. Een

vergelijken met een zeilboot. Met een

seconde wordt er

oud gemeentelid zei eens met tranen in

zeilboot kun je prima varen zonder bui-

een duizelingwekkende

de ogen dat hij het aanbidden van God in

tenboordmotor. Maar wil je een haven

hoeveelheid nieuwe in-

de dienst zo miste. ‘Daar kan geen kerk-

binnenvaren of wil je bij windstilte varen,

formatie toegevoegd aan

telefoon tegenop.’

dan zul je geregeld de buitenboordmotor moeten inschakelen. Je kunt online media

de digitale wereld.

Je kunt online media zien als de buitenboordmotor van de kerk 

zien als de buitenboordmotor van de

‘Wie is Jezus’ levert in Google 2,6 miljoen

Ook het toepassen van geloofskennis kan

zichtbaar.

resultaten op, van allerlei verschillende

niet zonder een geloofsgemeenschap.

bronnen. Maar hoe betrouwbaar is al

Gods genade en liefde toe-eigenen is

Dromen

deze informatie? En wat werkt wel op

soms een pastoraal proces van jaren.

Mensen kunnen dus online op het spoor

sociale media en wat niet? Er zijn kerken

En het inzetten van je geestelijke gaven

van God en de kerk komen. Maar om het

die bijvoorbeeld heel actief zijn op Twit-

krijgt juist daar ruimte waar de presentie

geloof over te dragen, blijft in de meeste

ter, terwijl dit medium (dat vooral op

van de drie-enige God verwacht wordt (1

gevallen persoonlijk contact nodig. Dat

nieuws gericht is) niet per se het beste

Korintiërs 12-14). Je dienstbaar opstellen

contact kan beginnen op sociale media,

medium is voor een kerk. Een vraag die

naar je wijk en buurt kan alleen door de

bijvoorbeeld in een chat, maar vaak zijn

eraan voorafgaat is: helpen de sociale

inspiratie van de Geest. Dit maakt een

persoonlijke ontmoetingen doorslagge-

media ons om samen kerk te zijn?

geloofsgemeenschap tot gemeenschap

vend om het evangelie in alle volheid en

én, in alle authenticiteit en gastvrijheid,

nuance door te geven. Daarbij is het goed

tot een aantrekkelijke gemeenschap.

om te beseffen dat God door alles heen

De kerk is een vergadering van chris-

Een bekende theoloog typeerde dit

kan werken – oude media, nieuwe media,

tenen, die al hun heil verwachten van

alles met: ‘Jezus heeft nooit een boek

géén media. De verhalen hoe Jezus zich

Jezus Christus, zo belijden we in de

geschreven. Hij heeft een gemeenschap

vooral in gesloten moslimgemeenschap-

Nederlandse Geloofsbelijdenis (artikel

gevormd.’

pen via dromen bekendmaakt, zijn inmid-

Ook op het gebied van evangelieverkondiging wordt in Nederland en daarbuiten ontzettend veel gedaan. Wie googelt op onderwerpen die met het christendom te maken hebben, krijgt heel veel informatie te verwerken. Ter illustratie: de zoekterm

Tranen

27). Onze Heer en heiland zei immers:



kerk. Als je ze op goede wijze inzet, versterken ze de kerk én haar boodschap. Het komt erop neer dat je door activiteiten op een website, Facebook, Instagram en YouTube meer present bent. Je bent makkelijker te vinden. Zonder online activiteiten kun je als kerk weliswaar prima functioneren, maar je bent minder

dels behoorlijk bekend.

‘Waar twee of drie mensen in mijn naam

Zeilboot

samen zijn, daar ben Ik in hun midden’

Hoe staat dit nu in relatie tot de sociale

World Radio, www.ikzoekgod.nl en

(Matteüs 18:20).

media? De online media zijn voor veel

www.globalrize.nl – die bij uitstek media

Een dergelijke ontmoeting is onvervang-

mensen een natuurlijk onderdeel van hun

gebruiken – werpt zijn vruchten af, maar

baar, al benaderen de (sociale) media di-

leven geworden. Mensen die voor het

ook deze organisaties benadrukken het

verse aspecten ervan met een spectrum

eerst een kerk bezoeken, hebben steeds

belang van persoonlijk contact met een

van geluid en beeld en de mogelijkheid

vaker vooraf de website of Facebookpa-

vrijwilliger en het volgen van bijvoor-

van interactie. De essentie echter van

gina van de kerk bezocht. Soms hebben

beeld een Alphacursus bij een plaatse-

een christelijke gemeente – met als kern

ze al diensten beluisterd of bekeken.

lijke kerk.

het liefhebben van God en de naaste

Ook Instagram neemt toe aan invloed.

als jezelf – is uniek (Matteüs 22:37-39).

Vroeg of laat dringt zich dan de vraag op

Toon

Daarvoor heb je een fijn samenspel van

of je daar als kerk iets mee moet doen.

Hoe geef je in de praktijk zo goed mo-

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

Het werk van organisaties als Trans

 Opinie

gelijk online het evangelie door? In de

eens met de ogen van een buitenstaan-

huidige tijd verschuift de aandacht van

der naar je website en je sociale media

het instituut kerk naar de persoon van

(als je die hebt). Kan een niet-gelovige

de gelovige. Daar kun je van alles van

begrijpen wat je zegt? Een voorbeeld:

vinden, maar het is goed om er rekening

stel jezelf niet voor als ‘de NGK’, maar

mee te houden in je communicatie. Veel

schrijf de naam voluit. Of gebruik, zoals

kerken gebruiken hun website en sociale

steeds meer gemeenten, de naam van

media om activiteiten aan te kondigen.

het kerkgebouw. Zo krijg je een herken-

En dat is prima. Maar mensen zijn ook

baar gezicht.

altijd op zoek naar het gezicht achter de kerk, naar waar het verhaal

Feest

Laat ook gewoon zien wie je bent en wat je doet 



in je eigen persoonlijke leven. Als pastor, maar ook als gemeentelid, is het mooi

van God het hart raakt. Zet

Gereformeerde kerken zijn van oudsher

om online te laten zien wie je bent als

daarom op je website ook

gericht op de boodschap: vertel waar je

christen.

persoonlijke verhalen. Dat

voor staat en waarom. Onze tijdsgenoten

Voor een predikant is het natuurlijk

zoeken authenticiteit. Klopt het in het

prima om je preektekst alvast te delen

dikant zijn. Het kan ook een film-

leven? En zo ja, hoe?

via Facebook. Maar als dat het enige is

pje zijn van een getuigenis in een

Het is heel makkelijk om als kerk bijvoor-

wat je doet, zal het effect niet zo groot

beeld op Facebook elke keer gloedvolle

zijn. Deel je iets van het evangelie wat

oproepen te plaatsen om Jezus aan te

jou persoonlijk raakt, dan zal dat men-

nemen. Het zal in de praktijk echter eer-

sen eerder aanspreken. Maar laat ook

paar minuten van een

der afstotend werken dan aanzuigend.

gewoon zien wie je bent en wat je doet.

gemeentedag.

Laat door online media zien dat je er

Hoe het christen-zijn in het dagelijks

Via sociale media is het

bent. Wees present. Onze God is vooral

leven eruitziet. Wat je met je kinderen

voor mensen gemakkelijk

de aanwezige. Zo heet Hij: ‘Ik ben die Ik

doet. En hoe je faalt.

ben’ (Exodus 3:14, NBG-1951). Dat kunnen

Datzelfde geldt voor gemeenteleden.

we van Hem leren.

Nog meer dan predikanten zullen zij niet-

sociale media beheert

Wees als kerk present in je directe om-

gelovigen in hun socialemedianetwerk

communicatief vaar-

geving, maar ook via de sociale media.

hebben. Het is goed om je ervan bewust

kan een introductie van je pre-

belijdenisdienst, een geloofsinterview met een gemeentelid of een impressie van een

om direct te reageren. Zorg dat degene die de

Goede voorbeelden zijn filmpjes rond de

te zijn dat je ook online een uithangbord

op de juiste toon

grote christelijke feesten, waarin op een

van Christus bent. Hoe je online present

antwoordt. Zorg dat

aantrekkelijke manier wordt uitgelegd

bent, kan het verschil maken in het leven

op de website in elk

wat het feest betekent. Laagdrempe-

van andere mensen.

dig is en mensen

geval de gegevens

lig, informatief en met een kloppend

van de predikant en/of een ander ge-

hart voor Christus. Rondom christelijke

Erjan van der Linde is diaconaal

meentelid te vinden zijn aan wie mensen

feestdagen zijn er altijd weer mensen

consulent bij het Dienstenbureau van de

vragen mogen stellen. En zorg ervoor dat

die op zoek gaan naar de betekenis van

Christelijke Gereformeerde Kerken.

mensen binnen 24 uur een reactie ont-

zo’n feest. Een mooi moment om iets te

vangen. Dat is een hele klus, zeker voor

delen. Beluister bijvoorbeeld het gepassi-

kleine gemeenten. Het is daarom belang-

oneerde getuigenis van Justin Welby,

rijk de structurele tijdsinvestering goed

aartsbisschop van Canterbury,

te overwegen voor je ergens aan begint.

rondom de paasviering in 2017. Het is

Kunnen we dit volhouden? Iemand die

terug te vinden via www.facebook.

de klus in zijn eentje doet, zal het minder

com/archbishopofcanterbury. Type

lang volhouden dan een commissie.

in: video resurrection.

Kerkelijke websites bevatten nogal eens foto’s van lege gebouwen en stukken

Uithangbord

tekst die al enige tijd niet vernieuwd zijn.

In een tijd waarin personen belang-

Ook is het taalgebruik vaak binnenkerke-

rijker zijn dan instituten liggen de

lijk. Dat maakt het onaantrekkelijk. Kijk

kansen op missionair terrein vooral

 Thema

Communicatiedeskundige Eric van den Berg:

‘Vraag je af welk platform je voor welk doel kiest’ Sociale media zijn in. Jong en oud(er) is er druk mee, met WhatsApp, Facebook, Instagram of Snapchat. Hoe ga je hier als kerkelijke gemeente mee om en hoe houd je rekening met privacyregels en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)? Mediadeskundige Eric van den Berg: ‘Mijn tip is om te redeneren vanuit de bezoeker.’

tekst Leendert de Jong beeld Monica Stuurop

Eric van den Berg is expert op het gebied van online

ontbreken van een overkoepelende visie waarin staat wie je

communicatie. Hierover traint hij mensen in kerken en

bent en wat je met online communicatie wilt.’

parochies. Hij schreef ook de Gids voor online communicatie in de kerk. Aan hem de vraag hoe kerken het op internet

Wat zet je in zo’n koepelvisie?

doen. ‘Ik denk dat je bij deze vraag goed moet kijken

‘Geef antwoord op deze lastige vraag: voor wie is de website

naar het type organisatie. Een kerkelijke gemeente is een

bedoeld, voor intern gebruik of voor mensen buiten de kerk?

vrijwilligersorganisatie. Met die bril op kijk je naar wat er

Die keuze is essentieel. Het is niet zo dat alleen een extern

gebeurt en toets je: hoe zit het met de digitale presentie, het

gerichte site goed is, een website voor intern gebruik kan

aannemen van een luisterhouding zonder dat je zelf in de

ook. Maar zég er wel iets over, bijvoorbeeld door aan te

schaduw blijft staan? Als ik zo naar kerken kijk, denk ik dat zij

geven dat iedereen welkom is.’

het goed doen. Natuurlijk zijn er verschillen. Voor katholieke parochies geldt

Over de Algemene Verordening Gegevensbescherming leven

dat de ene vrijmoediger is dan de andere. In het algemeen

in kerken nog veel vragen, bijvoorbeeld deze: betekent de

zijn protestantse kerken verder; waarschijnlijk heeft dat

AVG dat er op een site geen persoonlijke gegevens mogen

ermee te maken dat zij het meer gewend zijn om het Woord

staan?

naar buiten te brengen.’

‘De AVG kent een aantal grondslagen. Daaruit moet je vooraf kiezen en die keuze ook kenbaar maken. Vaak wordt de

Komt het nog voor dat een kerkelijke site niet actueel of te

grondslag “toestemming” gebruikt, maar dat is er maar

weinig specifiek is?

één, en het is een lastige: toestemming kan ook worden

‘Beide komen nog voor, maar minder dan een aantal jaren

ingetrokken. Bedenk dus als gemeente zorgvuldig op basis

geleden. Als het voorkomt, heeft dat vaak te maken met het

van welke grondslagen je persoonsgegevens gebruikt. Denk

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Interview

Eric van den Berg: ‘Een kerkelijke gemeente is een vrijwilligersorganisatie. Als ik zo naar kerken kijk, denk ik dat zij het goed doen.’

ook na of er naast een publiek sitedeel een beschermd

kloppen met hoe je echt bent. Stel, iemand ziet het filmpje,

deel komt. Het lijkt mij te verdedigen dat een ledenlijst

komt bij je kerk en het beeld klopt niet…’

op een beschermd deel mag staan vanuit de grondslag “gerechtvaardigd belang”: je bent immers een gemeente van

Vanzelfsprekend moet aan de mensen die in het filmpje te

mensen die omzien naar elkaar en voor elkaar willen zorgen.

zien zijn, gevraagd worden of zij dit willen?

Op het publieke deel staan bijvoorbeeld e-mailaliassen

‘Ja, maar zeker bij filmpjes die vooraf zijn geregisseerd zal dat

zoals pastor@gemeente.nl. Als je daar persoonlijke

zo zijn.’

e-mailadressen gebruikt, is het verstandig om daarvoor toestemming te vragen.’

Hoe zit dit bij een opname van een speciale dienst met gasten?

Dat is bewerkelijk.

‘Het is verstandig om dan meteen bij het welkomstwoord te

‘Klopt, toestemming is bewerkelijk, omdat de AVG het

vertellen dat er opnames gemaakt worden. Geef informatie

recht van verzet kent: bij leden die bezwaar maken tegen

over waar de camera’s staan en hoe hun bereik is en dat als

het gebruik van bepaalde persoonsgegevens, moeten die

iemand niet in beeld wil, hij of zij dit kan aangeven. Je kunt

gegevens worden verwijderd of aangepast.’

dan ook iets zeggen als: als u later denkt: ik wil toch liever niet in beeld, dan is dit het adres waar u dit kenbaar kunt

Stel dat je een filmpje op de site wilt plaatsen.

maken.’

‘Dan hoop ik dat er vooraf nagedacht is over wat je ermee wilt. Te vaak wordt gezegd: we willen laten zien wie wij zijn.

Stel, een gemeente wil elke dienst uitzenden op het

Mijn tip is om te redeneren vanuit de bezoeker, de kijker:

publieke deel van de site, met beeld en geluid of alleen met

wat kan die hier doen? Wat krijgt hij of zij? Daarnaast is zo’n

geluid. Wat moet die gemeente vooraf regelen?

filmpje een soort spiegel van je gemeenschap: je ziet hoe

‘Als een uitzending publiek toegankelijk is, betekent dit dat

mensen met elkaar omgaan en wat ze zeggen. Dat moet

die voor de hele wereld zichtbaar en/of hoorbaar is. Als de

 11

 Thema

is dat je er als gemeenschap op moet letten dat een groep niet losraakt van de grote groep. Er moet een communicatielijntje blijven, waarbij je het correct gebruik faciliteert en er richtlijnen voor geeft.’ Welke richtlijnen zijn dit? ‘Met respect met elkaar omgaan. Geef ook aan dat het wijs is om niet te veel persoonlijke gegevens of informatie over wat jij denkt of vindt in de groep te delen. Benadruk dat het niet om het kanaal gaat: ten diepste gaat het bij een WhatsAppbijbelstudiegroep of -gebedsgroep om de geloofsinhoud.’ Heb je ook nog tips inzake de AVG? ‘Ja. De AVG rangschikt persoonsgegevens van kerkleden onder Eric van den Berg: ‘Benadruk dat het niet om het kanaal gaat:

bijzondere persoonsgegevens. Daarvoor is, omdat het om

ten diepste gaat het om de geloofsinhoud.’

geloofsuitingen gaat, extra zorgvuldigheid vereist. Wees je daarvan bewust als je bijvoorbeeld een WhatsAppbijbelstudiegroep start. Stel dat jij daarin iets persoonlijks deelt over jouw geloof. Door de combinatie van gegevens over jou, over

uitzending zowel live als later te zien of te horen is, moet de

de WhatsAppgroep én over jouw overtuiging kun je dit typeren

kerk duidelijk maken dat zij hierbij een gerechtvaardigd belang

als bijzondere persoonsgegevens. Ik denk niet dat WhatsApp

heeft. Daarvoor is vooraf een privacytoets nodig, waarin de

hier misbruik van zal maken, maar het is goed om hierbij stil te

kerk de belangen van de kerkgangers en de bezoekers afweegt

staan. De combinatie van die drie gegevens kan er namelijk toe

tegen haar eigen belang. Als dit gerechtvaardigd belang niet

leiden dat jij als het ware te achterhalen bent.’

duidelijk kan worden gemaakt, dan is als vluchtroute toestemming als grondslag mogelijk. Maar dat is vrijwel niet te doen:

Wat doe je hiertegen?

iedere kerkganger – of bij een dienst die alleen beluisterd kan

‘Vraag je af welk platform je voor welk doel kiest. Je kunt je

worden: de mensen van wie de naam genoemd wordt – moet

bijvoorbeeld vanuit het voorgaande afvragen of WhatsApp

voor de uitzending zijn of haar toestemming geven.’

het juiste platform voor Bijbelstudie of een gebedsgroep is. Dezelfde afweging moet je ook maken als je gebruikmaakt van

Helpt het bij een beeld- én geluiduitzending als je vooraf dui-

platforms als Facebook of Instagram.’

delijk maakt wie in beeld komt? ‘Ja. De AVG heeft het over “tot personen herleidbare gege-

Is Facebook, zoals ik ergens las, ‘een heel goede manier voor

vens”. Dus als de camera alleen op het liturgisch centrum is ge-

kerken om de kerkleden bij elkaars leven te betrekken’?

richt en de kerkgangers niet in beeld komen, dan is dat prima.

‘Ja, net als Instagram of Snapchat, het platform dat jongeren

Als je, ook als meer te zien is dan alleen het liturgisch centrum,

gebruiken om in tien of twintig seconden iets te delen, een

aanvullend zorgt voor een A4’tje met uitleg, sla je twee vliegen

foto bijvoorbeeld. Mijn tip is ook nu om niet aan jongeren te

in één klap: ook voor gewone beveiligingscamera’s is dit al van

vragen om hier iets mee te gaan doen. Veel beter is om aan

belang.’

hen te vragen: wat zouden jullie willen doen om mensen buiten de kerk te bereiken met waar jullie mee bezig zijn? Daarna

Regelmatig hoor je over de sociale media: kerken, ga hiermee

maken zij de afweging wel: Snapchat is te link, Facebook is

aan het werk. Is dat belangrijk?

ook niet echt veilig, dan kiezen we voor… Als jij dan als kerk

‘Ja, met enkele kanttekeningen. Je hoeft zoiets als predikant

aangeeft dat er een budget beschikbaar is en je vraagt om re-

of kerkelijk werker niet zelf te beginnen. Het bijzondere is dat

kening te houden met de privacy, dan wordt het geweldig. Jon-

uitingen op sociale media vaak vanzelf ontstaan. Daarbij is de

geren weten veel beter dan ouderen hoe zij hiermee moeten

diepere lijn dat mensen zelf zoeken naar hoe zij de christelijke

omgaan, hoe zij elkaar en anderen kunnen bereiken, ook over

gemeenschap beleven, Bijbelstudie willen doen of een gebeds-

dingen die met het geloof te maken hebben.’

groep willen vormen. Laat dat maar gebeuren. En als jij je er als pastor bij wilt aansluiten, prima! De tweede kanttekening

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

Leendert de Jong is hoofdredacteur van OnderWeg.

Nieuws 4G-middagdiensten in Dronten

 Colofon Kernredactie Bram Beute, Debbie den Boer, Esther de Hek (hoofdredacteur), Peter Hommes, Leendert

De 4G-kerken in Dronten (CGK, tweemaal GKv en NGK) houden

de Jong (hoofdredacteur), Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman

vanaf 1 januari 2019 gezamenlijke middagdiensten. Bij toer-

(eindredacteur), Maarten van Loon, Karel Smouter, Geranne Tamminga, Tineke Verhoeff

beurt neemt één van de gemeenten verantwoordelijkheid voor

(beeldredacteur thema).

een dienst.

Komen en gaan Aangenomen naar: Kruispunt Vathorst (CGK/NGK/PKN): J. Hansum (Maranathakerk, Hervormde Gemeente Lunteren); de GKv Nijkerk-West: A.M. Postma (CGK/GKv Veendam-Wildervank); de GKv Apeldoorn-Zuid: J.M. Beute (GKv Leens); de NGK Utrecht: J. Jonker (NGK Nijmegen); de GKv Hengelo (O.): R.R.

Brede redactie Kernredactie plus Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Peter Strating, Hans Vel Tromp. Medewerkers Koert van Bekkum, Ad de Boer, Eline de Boo, Els van Dijk, Han Hagg, Myriam Klinker-De Klerck, Jan Kuiper, Roel Kuiper, Almatine Leene, Bas Luiten, Jan Mudde, Dicky Nieuwenhuis, Maurits Oldenhuis, Anko Oussoren, Dingeman Quant, Wim van der Schee, Paul Smit, Jeroen

Roth (GKv Oegstgeest); de GKv Voorburg: kandidaat A.J. Noort

Sytsma, Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Martine Versteeg, Dick Westerkamp, Jeannette

(Dronten); de GKv Kampen-Noord (voor het dovenpastoraat,

Westerkamp-Stegeman.

regio Gelderland/Flevoland): K.D. Smit (Kampen), die al eerder in deze functie was benoemd. Verbonden aan: de Samenwerkingsgemeente Alexanderpolder (CGK/NGK): B. van Zuijlekom (CGK/GKv Rotterdam-Zuid); de GKv Assen-Zuid: W. Jagersma (GKv Wetsinge-Sauwerd); de GKv Zaamslag: P.A. Slager (GKv Middelstum i.c.m. GKv Kantens); de GKv Mijdrecht: kandidaat M.T. van Benthem (Zwolle); de GKv Amersfoort-Zuid: kandidaat H.D. Groeneveld (IJsselmuiden). Benoemd in Tirana (Albanië) in deeltijd (30 procent) voor Groningen Mission/Verre Naasten: M. de Vries, die daarnaast als

Redactieadres ’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: SPAbonneeservice, A. van Leeuwenhoekweg 34, 2408 AN Alphen aan den Rijn, 088-1102060, administratie@onderwegonline.nl. OnderWeg in braille, grootletter en audio OnderWeg is beschikbaar in passende leesvormen bij de Christelijke Bibliotheek voor

deeltijd-predikant verbonden blijft aan de GKv Bedum.

Blinden en Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB:

Afscheid van de GKv Barneveld/Voorthuizen wegens emeri-

0341-565499.

taat: G.F. de Kimpe. Hij diende vanaf 1980 ook de GKv Gees, de GKv Axel, de GKv Hardenberg-Oost en de GKv HardenbergBaalderveld-Zuid. Preekbevoegdheid (GKv) verleend aan: student P. Zuidema te Tolbert, tel. 0594-697871.

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 48,50 (studenten € 24,25,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Halfjaarabonnement € 26,75. Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis. Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

Informatie over OnderWeg

Persvereniging

Door het bestuur en de redactie van OnderWeg wordt ge-

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

werkt aan de afronding van een OnderWeg-app naast de

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

papieren uitgave. De app wordt nu door een aantal (proef) abonnees getest; het is de bedoeling dat de app, verkrijgbaar in de Apple Store en Google Play, begin 2019 online gaat. Gebruikers kunnen OnderWeg dan mobiel of op de tablet lezen. Voor abonnees van de papieren versie zijn hier geen meerkosten aan verbonden; mensen die zich enkel op de app abonneren, betalen de lagere prijs van een digitaal abonnement. Het bestuur van de persvereniging die OnderWeg uitgeeft, heeft met ingang van 2019 de prijs van het (papieren) jaarabonnement verhoogd naar 52,50 euro. Aanleidingen hier-

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Marga van Gent-Petter, Aad Lootens, Roel de Ruiter, Hillie van de Streek en Tjirk van der Ziel. Adverteren Nico Postuma, 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

voor zijn de verhoging van het btw-tarief en stijging van de exploitatiekosten. Een halfjaarabonnement kost 28,75 euro,

Technische realisatie en druk

een studentenabonnement 26,25 euro. De prijs van een di-

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

gitaal abonnement is 37,50 euro, voor studenten 18,75 euro. Bestuur en hoofdredactie OnderWeg

038-467 00 70. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

 Thema

#kerk Kerken die geen website hebben, zijn op één hand te tellen. Maar een Facebook-, Twitter- of Instagramaccount? Dat is lang niet voor alle gemeenten vanzelfsprekend. De Nieuwe Kerk in Utrecht (PKN) en de NGK Dalfsen gebruiken de sociale media volop. tekst Elleke van den Burg

‘We zijn geen socialemediakerk, we zijn een échte kerk’ Prachtige sfeerfoto’s van kerkdiensten,

kost me bovendien weinig moeite omdat

week een update op Facebook en Insta-

intense portretten van gemeenteleden

ik fotograaf ben.’

gram. ‘Dat kost me een halfuurtje’, zegt

en vrolijke beelden van knutselende kinderen sieren de Instagrampagina van de

Betalen

Nieuwe Kerk in Utrecht. Het is één van

Met de sociale media wil de gemeente

de manieren waarop de gemeente online

twee doelen bereiken. ‘Enerzijds willen

aanwezig is. De kerk heeft ook een Face-

we gemeenteleden informeren’, zegt

bookpagina en een app voor de leden.

Inge. ‘De updates zijn eigenlijk een aan-

Gemeentelid Inge Kalle-den Oudsten is

vulling op de nieuwsflits, die per e-mail

de motor achter de sociale media van de

verstuurd wordt. Anderzijds willen we

Nieuwe Kerk. Ze vertelt: ‘Ik kwam twee

ook mensen buiten de kerk bereiken en

jaar geleden bij deze gemeente. Er was

hebben we een evangelisatiedoel. We

toen al een Facebookpagina, maar die

laten zien wie we als kerk zijn en welke

werd niet actief bijgehouden. Ik had tijd,

activiteiten we organiseren. Dat doen we

vond het leuk en heb aan de ouderling

ook via online advertenties. Daar betalen

communicatie gevraagd: kan ik hier iets

we dus voor.’

in betekenen? Sinds een jaar is het upda-

Dat klinkt doordacht, maar volgens Inge

ten van de sociale media mijn taak.’

valt dat mee. ‘Het is zo gegroeid. Maar

In overleg met de ouderling begon Inge

het past zeker in de visie van onze kerk;

ook met Instagram. ‘Op Facebook zitten

we willen samen kerk-zijn voor de wijk

vooral veertigplussers. De Nieuwe Kerk

en voor de stad. Vroeger deelden we fly-

is een jonge gemeente, met veel leden

ers uit, nu gebruiken we deze vorm.’

tussen de 20 en 40 jaar. Zij zitten veel op Instagram – ik ook. Het bijhouden van

Vrij en fris

Instagram voelt natuurlijk voor mij. Het

Inge post zo’n drie tot vier keer in de

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

ze. Input krijgt ze onder meer van de webredactie, die nieuwsberichten

 Reportage

Socialemediatips van Inge Kalle

enthousiast. Ik denk dat de stijl past bij hoe wij kerk zijn: open, jong, vrij en fris.’ Ook mensen van buiten de kerk worden bereikt. Inge: ‘Ik heb er nooit de statis-

• Begin gewoon! Maak een account aan.

tieken op nageslagen, maar ik weet dat

‘Door Facebook maak je gemakkelijker een praatje’

nieuwe leden zeggen: “Ik kwam jullie

• Laat regelmatig van je horen, bij-

tegen op Instagram.” Ik denk dat we daar

‘Wetenschappelijk onderzoek bevestigt:

voorbeeld één keer in de week.

echt opvallen. Bij Kerst in Wittevrouwen,

sociale media zijn geschikt voor het on-

een feest dat we voor de buurt organise-

derhouden van geloofsgemeenschappen.’

• Betrek jonge gemeenteleden bij het beheren van sociale media.

ren, reageerden mensen met berichtjes

Die boodschap geeft het filmpje ‘De kerk

• Maak veel gebruik van beelden.

als: “Leuk, ik kom langs.”’

van de toekomst’ op YouTube. Vijf jaar

• Geen goede fotograaf in je ge-

Regelmatig ontstaan ook nieuwe online

geleden liet Renate Mol het zien tijdens

meente? Laat één keer een profes-

initiatieven. Zo begon de Nieuwe Kerk

een gemeenteavond van de NGK Dalfsen.

sional veel foto’s maken. Dat is niet

vorig jaar met Mensen van Jezus, geïn-

Sindsdien houdt ze zich volop bezig met

zo duur.

spireerd door het project Humans of New

de sociale media van haar kerk.

York. ‘We delen verhalen en foto’s van

Ze vertelt: ‘In 2012 zijn we begonnen met

gemeenteleden, die antwoord geven op

sociale media. Op dat moment hadden

de vraag: wie is Jezus voor jou? Dat zijn

we alleen een website en een kerkblad,

heel mooie portretten, waarmee we een

en werden in de dienst via de beamer

gezicht geven aan mensen in de kerk.’

mededelingen gedaan. Ik zat in de ker-

• Omgaan met privacy? Laat je inspireren: nk-utrecht.nl/privacy.

schrijft. En foto’s maakt Inge niet meer

kenraad en de webbeheerder ook. We

alleen, er is een team van fotografen.

Close-up

‘We hebben een flinke beeldbank opge-

Door de nieuwe privacywet is het delen

sociale media. Dat past bij mij; ik houd

bouwd, met ook wat meer stockachtige

van beelden ingewikkelder geworden,

van nieuwe dingen uitproberen.’

foto’s.’

geeft Inge aan. ‘Ik ben terughoudender in

Volgens Renate hing er in die tijd soms

In de gemeente wordt positief gerea-

het maken van portretten. Dat is jammer,

een negatieve sfeer rondom sociale

geerd op de sociale media, merkt Inge.

want het werkt het beste om mensen te

media. Mede daarom stelde ze samen

Lachend: ‘Sommige mensen delen op

laten zien.’

met de webbeheerder en een ander

Facebook álles wat ik plaats. Ze zijn heel

‘Onze ouderling communicatie heeft zich

gemeentelid een visiedocument en een

in de wet verdiept en een privacybeleid

powerpointpresentatie op, waarin onder

opgesteld’, legt Inge uit. ‘We hebben

meer antwoord werd gegeven op de

afgesproken dat er van mensen met een

vraag: met welk doel zetten we sociale

publieke rol in de dienst close-upbeelden

media in? ‘In 2013 hebben we een ge-

kunnen worden gemaakt, tenzij ze heb-

meenteavond gehouden. Dat was voor

ben aangegeven dat niet te willen. En als

veel leden verhelderend. Behalve dat we

gemeenteleden tijdens een dienst hele-

ingingen op hoe sociale media werken,

maal niet op de foto willen, gaan ze op

gingen we ook de diepte in en hebben we

het balkon zitten. Voor andere activitei-

gekeken naar wat de Bijbel over commu-

ten moeten gemeenteleden zich altijd via

nicatie zegt.’

een onlineformulier aanmelden, waarin

zeiden tegen elkaar: we moeten iets met

toestemming wordt gevraagd voor het

Grapje

gebruik van beelden.’

Renate is de beheerder van de Facebookpagina geworden en plaatst regelmatig

Inge benadrukt dat ze via sociale media

berichten en foto’s, met name over acti-

geen vluchtig, oppervlakkig of onecht

viteiten van de kerk, maar soms ook een

beeld van de kerk presenteert. ‘Ik laat

mooie tekst, het lied van de maand of

altijd het leven zien: mensen, en de acti-

een reflectie op de preek. ‘Soms bedenk

viteiten die we organiseren. We zijn geen

ik iets ludieks. Dan peil ik bijvoorbeeld

socialemediakerk, we zijn een échte

meningen met een poll. En ik post af en

kerk.’



 Redactioneel

Truc I

n discussies zetten we graag in op feiten. Met feiten en cijfers overtuig je de ander, is de gedachte. Met cijfers van verkeerson-

gevallen roepen we op om veiliger te rijden, en onze zestienjarige zoon vertel ik dat het simpelweg een wettelijke regel is dat hij tot zijn achttiende geen alcohol drinkt – sterker argument lijkt er niet. Zo’n uitwisseling van feiten kleurde ook de nasleep van een primeur die OnderWeg onlangs had. Vorige maand besloot de christelijk-gereformeerde classis Apeldoorn dat de CGK/NGK-gemeente in Arnhem vrouwen in het ambt mag toelaten. Synodepreses Peter Buijs reageerde rap: benoem de regels en afspraken, leg uit dat die niet nagekomen zijn en je hebt een punt, kon je opmaken uit zijn reactie. Professor Herman Selderhuis en de hoofdredacteur van De

Wekker gingen in hetzelfde spoor en wezen op geschonden kerke-

De NGK Dalfsen gebruikt veel beelden. ‘Dat is belangrijk,

lijke afspraken. En ook in de online discussie werden vooral infor-

anders verveelt het.’

matie en voetnoten uit kerkelijke verhandelingen en besluitteksten uitgewisseld. toe een grapje; dat houdt het luchtig en open. Met feitenmateriaal sta je sterk, zou je denken. Maar vergis je niet:

Ook gebruik ik veel beelden. Dat is belangrijk,

kale feiten komen niet verder dan onze ratio, betogen neuroweten-

anders verveelt het.’

schappers. Terwijl wij onze keuzes vaak vanuit heel andere motie-

Renate maakte ook een Twitteraccount aan,

ven maken: hoop, angst, verlangen, geloof en geweten. Daarom is

maar ze is daar niet zo actief meer mee bezig.

in deze kerkelijke discussie het hameren op afspraken uit hogere en

‘Dit medium is wat minder populair geworden

lagere kerkelijke vergaderingen nodeloos, geloof ik. Dat bleek al uit

de laatste jaren. Instagram daarentegen krijgt

het getwitter: de deelnemers kwamen geen stap dichter tot elkaar.

steeds meer gebruikers. Dat zou een mooie vervanger kunnen zijn.’

In het gesprek over vrouw en ambt leggen eerder gemaakte (synode)afspraken het uiteindelijk af als steekhoudend argument om

Nieuwsgierigheid

andersdenkenden te overtuigen. Hier botsen niet de feiten, maar

Renate merkt dat Facebook bijdraagt aan de bin-

innerlijke overtuigingen die geworteld zijn in geloof en geweten.

ding tussen gemeenteleden. ‘Op zondag sta je na

En die redeneer je zelfs niet met de meest waterdichte argumenten

de dienst bij de koffie vaak met dezelfde mensen

een andere richting op. Juist die werkelijkheid maakt het vervolg op

te kletsen. Door Facebook weten gemeentele-

het eigenzinnige besluit van de CGK-classis Apeldoorn spannend:

den veel meer van een grotere groep mensen

zal botsen dit keer echt leiden tot breken?

en maak je gemakkelijker een praatje. Pasgeleden heeft een groep een reis naar Roemenië

Ik las laatst over ‘mededogende communicatie’. Vooral kritische

gemaakt. Vooral oudere mensen geven aan het

mensen (voor zichzelf en anderen) zouden gebaat zijn bij deze

mooi te vinden dat ze daar iets van kunnen zien

vorm van gesprek, waarbij luisteren, respect en positieve woorden

op Facebook. Voor nieuwe gemeenteleden is Fa-

centraal staan. Is het naïef om te denken dat een communicatietruc

cebook ook handig; het maakt dat ze sneller an-

de betrokkenen bij het Apeldoornse classisbesluit nader tot elkaar

dere leden leren kennen. Eigenlijk zorgt het voor

zou brengen? Ik zou het minstens een serieuze kans geven.

een soort positieve nieuwsgierigheid.’ Ook van buiten de gemeente zijn er goede re-

Esther de Hek is hoofdredacteur van OnderWeg.

 Reportage

‘Twitter is wat minder populair geworden de laatste jaren’ 



‘Kerk-zijn online’ adviseert en inspireert ‘Sommige kerken zijn enthousiast en professioneel met sociale media bezig. Andere zijn er nog niet mee begonnen en vragen zich af: is onze website niet voldoende? De meeste kerken zitten daar ergens tussenin.’ Dat zegt Erjan van der Linde, missionair consulent en betrokken bij de projectgroep Kerk-zijn online. De organisatie adviseert kerken die op internet (beter) zichtbaar willen zijn, onder

werpointpresentatie wordt dat met een

meer door het houden van inspiratieavonden

Bijbeltekst benadrukt: Paulus schrijft in

door het hele land.

Romeinen 1:11 dat hij ernaar verlangt om

Erjan vindt het belangrijk dat gemeenten in-

de mensen in Rome persoonlijk te ont-

ternet en sociale media inzetten. ‘Mensen die

moeten.

geïnteresseerd zijn in de kerk, kijken eerst

Volgens Renate is het bovendien essenti-

online. Pas daarna maken ze fysiek de stap

eel om je ervan bewust te zijn dat er ook

naar de kerk. Wees daarom present op inter-

mensen zijn – meestal ouderen – die géén

net en vertel wie je als kerk bent. Dat willen

sociale media gebruiken. ‘Je moet hen

mensen graag weten.’

niet buitensluiten. Facebook is daarom

Gemeenten hebben momenteel veel vragen

bij ons nooit het enige medium. Neem de

over de nieuwe privacywet, merkt Erjan,

acties. ‘Ik merk soms dat vrienden van

foto’s van de Roemeniëreis: die hebben

maar ze worstelen ook met andere vraag-

vrienden reageren: wat een leuke kerk!

we voor aanvang van de kerkdienst ook

stukken. ‘Ze stellen vragen als: hoe nadruk-

En door Facebook hebben we ook meer

laten zien op het scherm.’

kelijk evangeliseren we online? En hoeveel

contact met de GKv in Dalfsen. We delen

Toch kunnen oudere gemeenteleden je

Bijbelteksten plaatsen we? Kerkenraden vra-

elkaars berichten.’

soms verrassen, heeft Renate ervaren.

gen zich ook af in hoeverre ze verantwoorde-

‘Ons oudste gemeentelid deelde onlangs

lijk zijn voor de Facebookpagina die door een

op Facebook een leuk bericht: “Aan het

individueel gemeentelid wordt bijgehouden.’

Hoe druk Renate ook met sociale media

niksen en dat mag als je 91 bent. Ben

De inspiratieavonden van Kerk-zijn online

is, voor haar staat vast dat persoonlijk

dankbaar bij deze kerk te horen.” Dat is

worden positief ontvangen. ‘Meestal zijn er

contact het belangrijkste is. In de po-

echt bijzonder.’

45 à 50 deelnemers per avond’, vertelt Erjan.

‘Dat zijn vaak webmasters of leden van communicatieteams. Soms kerkenraadsleden of predikanten.’ In het verleden werden vaak

Socialemediatips van Renate Mol

lezingen gehouden, maar de laatste inspiratieavonden (op 30 oktober en 21 november) hadden een praktische en interactieve opzet.

• Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Leer van andere kerken.

Erjan: ‘Het werkthema was: vernieuw je

• Maak een planning, waarin je zet wat je wanneer kunt posten. Dat geeft

website en sociale media. In groepjes hebben

structuur en rust. • Investeer in het informeren van je gemeente. Dat zorgt voor draagvlak en maakt dat gemeenteleden je van content voorzien. • Zorg ervoor dat je met meer mensen de sociale media beheert, zodat je elkaar kunt vervangen. • Een visie ontwikkelen? Laat je inspireren door de powerpointpresentatie van de gemeente: zie www.ngkdalfsen.nl, onder ‘Downloads’.

deelnemers elkaars websites doorgenomen. Daarna kregen ze adviezen van specialisten. Een terugkerend advies was: maak van je website de online basis en laat de sociale media daarnaar verwijzen. En: gebruik naast Facebook ook Instagram. Er is vrolijk aan websites geklust en de gesprekken waren levendig. Hier doen we het als projectgroep voor!’

Elleke van den Burg is freelance journalist en tekstschrijver.

 Stimulans Lees-, kijken luistertips voor geloofs- en gemeenteopbouw

tekst Debbie den Boer

Onvervulde kinderwens

en kind, wat kun je daar naar ver-

verscheen dit boek bij uitgeverij Sestra,

langen. En wat kan het je gedach-

met de titel Dan neem je toch een hond?

ten beheersen als die wens (nog)

Het boek wil mensen helpen om te gaan

onvervuld is. Dat ervoer ook schrijfster

met alle emoties en gedachten die in

Rolienke van der Velde. Jarenlang hoop-

deze situatie door je heen kunnen gaan.

ten zij en haar man het mee te mogen

Het biedt informatie over allerlei zaken

maken. In de jaren van wachten leerde

tijdens het proces, zoals de reacties van

ze schrijven over haar verdriet. Het

de omgeving, de relatie met God, en het

idee ontstond om een informatie- en

behandeltraject. Daarnaast bevat het

verwerkingsboek te maken voor men-

boek verwerkings- en bezinningsvragen

sen die net als zij een (nog) onvervulde

en Bijbelstudies met apart ruimte om

kinderwens hebben. Afgelopen maand

emoties van je af te schrijven.

Adviezen voor pastorale begeleiding

an de hand van ds. H.G. de Graaff verscheen afge-

pastoraat aan dementerenden. Centraal staat de vraag hoe

lopen maand het boek Gij die zo nabij zijt. Hand-

je in pastorale contacten de alledaagse ervaringen op een

reiking voor ouderenpastoraat (in de Artios-reeks

ongedwongen manier met de werkelijkheid van God kunt

van uitgeverij Groen). Het boek geeft waardevolle adviezen

verbinden.

voor de pastorale begeleiding van ouderen in diverse om-

Voor de pastorale begeleiding van mensen met een beper-

standigheden, zoals met dankbaarheid kunnen terugzien,

king verscheen Onder de aandacht, onder redactie van ds. P.

verlieservaringen moeten verwerken, en gebukt gaan onder

Vernooij (uitgeverij De Banier). De auteurs zijn van mening

levensmoeheid. Daarnaast wijdt het boek een hoofdstuk aan

dat bezinning belangrijk is, omdat er op dit gebied veel verlegenheid bestaat. Vaak is er terughoudendheid om mensen met een beperking te bezoeken, omdat men niet weet wat men kan verwachten of hoe deze mensen zullen reageren. Is er wel contact, dan worden er soms fouten gemaakt die niet altijd te herstellen zijn. Het boek gaat in op de opdracht van de kerkelijke gemeente en op het omgaan met mensen met diverse beperkingen.

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Column

 Stimulans

In de kracht van Elia

lia is één van de grootste profeten die Israël ooit heeft gehad. Hij is echter niet maar een figuur uit een ver verleden, ook voor ons is zijn optreden relevant, stelt drs.

Gerrit Hagens in het boekje Bewogen mensen (Cahier 117 van Stichting Woord & Wereld). Het bevat een exegetische studie van

Loslaten

1 Koningen 17-19 en stelt de vraag centraal wat Elia ons vandaag te zeggen heeft. In hoeverre is Elia voor ons ‘voorbeeldig’, moet

het met het gegeven dat Elia

– zeker in eerste instantie –

het leven haar aan en raakt ze in paniek. De afspraak is dat zij

optrad als oordeelsprofeet?

op zulke momenten haar tutor opzoekt en dat ze zich bij mij

Is zo’n optreden vandaag

vervoegt als deze niet beschikbaar is. Dat gebeurde dus vorige

nog wel relevant, wordt dat

week. Na het aanbrengen van wat ‘verstilling’ vroeg ik haar:

nog gevraagd? Het boek wil

‘Mag ik eens met je doorpraten over de diepere oorzaken van

ons leren om samen – in de

jouw paniek?’ ‘Nou’, zei ze, ‘dat kost misschien wel pijn.’ ‘Ja, dat

geest en de kracht van Elia –

zou heel goed kunnen, maar soms moet je door de pijn heen om

ook vandaag een spiegel te

er beter van te worden.’

zijn van de liefde van God.

Nu zit zij er dus. ‘Mooi beeldje’, zegt ze, wijzend op een kunst-

zijn bewogenheid onze bewogenheid zijn? En hoe zit

ij mij aan tafel zit Suzanne. Mooi, slim meisje. Vorige week sprak ik haar ook al even. Suzanne heeft namelijk mo-

menten dat het haar allemaal even te veel wordt. Dan vliegt

werkje op tafel. ‘Vind je?’, vraag ik. ‘Wat zie jij erin? Misschien zegt dit beeldje wel heel veel over jou.’ Suzanne kijkt nog eens goed, mompelt dat ze niet zo goed is in kunst, maar zegt dan opeens enthousiast: ‘De cirkel doorbreken!’

De rode draad

 God geeft precies genoeg licht voor elke volgende stap 

rk Media komt met een tweedelige boekenserie

In de roos! En meteen ook bij de kern waar het gesprek over

voor kinderen over het

leven met God. In het eerste deel,

moet gaan: ‘Welke cirkel moet jij doorbreken, Suzanne?’

De rode draad van Gods liefde, ver-

En dan komt het verhaal over haar enorme verantwoordelijk-

tellen de schrijvers Ingrid Plantinga

heidsgevoel, het niet weten waar te beginnen als ze kijkt naar

en Willemijn de Weerd hoe Gods

wat zich aan haar voordoet en als ze tot zich door laat dringen

liefdevolle reddingsplan als een

wat in deze wereld allemaal gaande is. Daarnaast lijdt zij, net als

rode draad door de Bijbel loopt en

zovelen, aan FOBO, de fear of better options. Het dwangmatig

ook nu nog verder mag gaan in ons

blijven zoeken naar de beste optie en de perfecte oplossing.

eigen leven. Het tweede deel,

Dat is niet zo erg als je in de supermarkt twijfelt over welke pot

De rode draad door de christelijke feesten, bereidt je als gezin

pindakaas je wilt, maar wel als het gaat om het leven zelf en

samen voor op de christelijke feesten. Voor elke week is er ma-

de enorme (on)mogelijkheden daarvan. Daarom zijn we uitge-

teriaal voor vijf korte themastukjes en een uitgebreid gezinsmo-

komen bij de bevrijdende woorden van Jezus: je mag bij de dag

ment van ongeveer een uur. Je duikt dan samen in het thema van

leven, verantwoordelijkheid nemen voor één dag tegelijk, en bij

de week en gaat ermee aan de slag aan de hand van een doe-

Psalm 119: God geeft precies genoeg licht voor elke volgende

opdracht, een creatieve verwerking of

stap. Suzanne gaat proberen de gedachte toe te passen dat je

een spel. Na elk feest gaat het gezinsdagboek nog een week door, zodat

niet moet willen wat je niet kunt. Oefenen in loslaten en vertrouwen. Wordt vervolgd.

er alle ruimte is om de betekenis van het feest te verwerken.

Els van Dijk is directeur van de Evangelische Hogeschool.

 Eyeopener

Liefde wil Ik, geen offers; met God vertrouwd zijn is meer waard dan enig offer. (Hosea 6:6)

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Eyeopener

Hoe overspelig zijn wij? Luisteren is in onze tijd niet zo makkelijk. Wij hebben beeld nodig, we willen graag iets zien, iets beleven. Nadenken over goed en kwaad is ook niet zo makkelijk. We baseren ons oordeel vaak op of iets goed voelt of niet. Bijvoorbeeld als het gaat over levensstijl, relaties of over het geloof. Maar kijken we wel goed en klopt ons gevoel wel?

tekst Jeannette Westerkamp

Hoe kunnen we nog in een goede God geloven als we naar

dere minnaars op nahoudt. In Hosea 4 lezen we dat er

de wereld om ons heen kijken?, vragen mensen. Waar is

droogte is in het land, de dieren op het land en in de lucht

God als we het Journaal zien of in de spiegel kijken? Een

en de vissen in de zee sterven, de regering is instabiel, de

slimme jongen in de jeugdinrichting waar ik werk, kwam

mensen die het woord van God zouden moeten spreken

met de oude vraag of God almachtig is. ‘Kan Hij dan een

kletsen maar wat en maken het volk niet vertrouwd met

steen maken die Hij zelf niet op kan tillen?’ Ik stelde maar

God. Mensen kopen en eten, maar het verzadigt niet, het is

een tegenvraag: ‘Is God echt liefde? Zal Hij mensen dwin-

nooit genoeg.

gen om van Hem te houden? En als Hij mensen een vrije wil geeft, kan Hij dan gekwetst worden? Wat doet Hij dan met zijn almacht?’ Met andere woorden: heeft God gevoelens?

Omdenken Hosea helpt ons omdenken. God zelf praat door Hosea in beelden en in heftige emoties. Hosea moet met een vrouw trouwen die allerlei vriendjes heeft. Hosea’s leven loopt

De kinderen zijn de dupe van de keuzes van hun moeder 



daardoor in het honderd. Zijn kinderen krijgen vreselijke

Het probleem is niet dat er geen godsdienst is, er wordt

namen, zoals Lo Ruchama (geen genade) en Lo Ammi (niet

volop geofferd. Maar als het eropaan komt, bepaalt Baäl de

mijn volk, hoort niet bij Mij). De kinderen zijn de dupe van

levensstijl, de god van welvaart en behoeftebevrediging.

de keuzes van hun moeder. Je vraagt je af hoe ze zo is

Als het om de veiligheid gaat, probeert men vriendjes te

geworden, is ze misschien een gedwongen tempelprosti-

worden met Egypte en Assyrië, nota bene de aartsvijanden

tuee? Maar over de moeder wordt niets gezegd. Het gaat

uit het verleden en van de toekomst.

hier niet over deze vrouw, maar over de onmacht van de

Het geeft misschien een gevoel van veiligheid en over-

man die alles doet voor zijn geliefde. Zijn teleurstellingen,

vloed, maar naar God, die het volk uit Egypte voerde en in

frustratie en woede kun je meevoelen. Je zult God maar

de woestijn te eten gaf, wordt niet gevraagd. Wat doet het

zijn! Hoe is het mogelijk? Hij wordt gewoon genegeerd en

met je als je man troost zoekt bij een andere vrouw, maar

mensen denken dat ze alles wat Hij hun heeft gegeven te

je nog wel een bloemetje brengt? Wat doet het met je als

danken hebben aan andere mensen of aan zichzelf. Wel-

je merkt dat je kind experimenteert met drugs en seks,

vaart en geluk worden een gegeven, een recht. Ze verge-

terwijl het gezellig meedoet in je gezin? Wat doet het met

ten dat hun relatie met God juist een voorwaarde is voor

God?

hun welzijn. Niet alleen de kinderen lijden onder de ontrouw. De hele

Ochtendnevel

schepping lijdt onder het feit dat het volk van God er an-

‘Liefde wil ik, geen offers; met God vertrouwd zijn is meer

 21

 Eyeopener

Om over na te denken of door te praten 1. L ees Hosea 11, het liefst hardop, en let op alle emoties. Waarin zijn wij, als Nederlanders, ontrouw aan God? Voel je wat God

zijn bruid volmaakt maken. Daar waren dood en opstanding voor nodig. Nu kan niets de gelovigen meer scheiden van de liefde van Christus.

daarbij voelt? Schrijf dat eens op en leg het God voor. Wil je

Actueel

vergeving vragen? Wil je iets doen?

Maar nog altijd hebben we de keuze: wie of wat bepaalt mijn

2. O p welke momenten doe jij – in de kerk, in je eigen leven – wel

leven? Hosea klinkt nog verbazend actueel. We leven in een

je ‘christelijke dingen’, maar ontbreekt de liefde en het luiste-

welvarend land, maar het lijkt wel of mensen nooit genoeg

ren naar God?

hebben. Veel wereldleiders zijn onberekenbaar en egoïstisch,

3. B id en werk – hoe vinden we een balans tussen die twee?

het klimaat verandert, de zee vervuilt, steeds meer kinderen

Sommige mensen zijn meer van het type ‘handen uit de mou-

zijn de weg kwijt, er staan ontelbaar veel vluchtelingen aan

wen’ (activistisch) anderen meer van ‘stille tijd’ (meditatief).

onze grenzen. Er hangt, bij alle overvloed, dreiging in de

Hoe kunnen die types elkaar in de gemeente versterken, in-

lucht. Waar zoeken we naar oplossingen? Waaraan geven we

spireren en corrigeren?

ons geld uit? Waar gaat onze energie naartoe? Als we over

4. M ijn goede voornemens zijn ook vaak als de ochtendnevel.

God spreken, zijn het dan onze eigen ideeën of kennen we

Hoe kunnen we het volhouden? Een paar ideeën:

God echt?

• zoek een gebedsmaatje met wie je regelmatig samenkomt;

Moderne mensen zijn geëmancipeerd en autonoom gewor-

• vorm een huddel, een groep mensen met wie je serieus met

den. Iedereen heeft het recht te zeggen wat hij wil. Behalve

je doelen aan de slag gaat (zie https://goo.gl/EAgPH4);

misschien als je je op God beroept, want dan word je al gauw

•h oud een gebedsdagboek bij;

weggezet als fundamentalist. En er zijn politieke leiders

•e n bedenk: ‘The way of a saint is a way of endless new begin-

geweest, en ze zijn er ook nu nog, die ‘offeren’ (Gods naam

nings.’

gebruiken) voor doelen die niet horen bij mensen die met God vertrouwd zijn. Wat is Gods gevoel bij onze wereld, ons land, onze kerk?

waard dan enig offer.’ God wil een relatie, liefde, vertrouwen. Het volk lijkt er niet toe in staat. Hun ‘liefde is als een

Gebed

ochtendnevel’ (Hosea 6:4). Als het mis gaat, vragen ze naar God; als het goed gaat, zijn ze Hem zo weer vergeten. Maar

Vader, God, schepper van hemel en aarde,

God kan zijn geliefde niet laten vallen. In het laatste hoofd-

uw aarde is zo kapot en er zijn zo veel mensen die lijden.

stuk van Hosea belooft God dat Hij zijn kinderen van hun

U kent hen bij name. Het zijn uw schepselen, uw kinde-

ontrouw zal genezen. Daar zullen hun nageslacht en heel de

ren.

wereld wel bij varen. Verrassend! Maar hoe dan?

Uw naam wordt belasterd en ijdel gebruikt.

Voor Hosea moet dat een raadsel geweest zijn. Hoe houd je

Vergeef ons, Heer, waar wij bijdragen aan de chaos.

een relatie in stand als één van de partners niet in staat is

Leer ons te zien met uw ogen.

trouw te zijn of dat niet wil? Als kinderen zichzelf in grote

Help ieder van ons te zien wat hij of zij kan doen

problemen brengen en van huis weglopen, dan zullen we

om uw naam bekend te maken,

hen desnoods dwingen. Moet God de mens dan maar dwin-

om de aarde niet verder uit te buiten,

gen? Als de consequenties van haar keuzes haar niet tot

om een naaste te zijn voor wie op ons pad komt.

inzicht brengen, dan haar de vrije wil maar afnemen? Mis-

Jezus Christus, we eren U en danken U dat U ons tege-

schien zou ik dat nog wel fijn vinden ook, dat ik niet anders

moet bent gekomen

kan dan God liefhebben. Maar ben ik dan nog mens, gescha-

en dat de toekomst zeker is.

pen naar het beeld van God?

Heilige Geest, vul ons met het lef, de kracht en de wijs-

Gods benadering is heel anders: ‘het mysterie dat in alle

heid van boven,

eeuwen verborgen was in God, de schepper van het al,

om te doen wat we kunnen om hier en nu het koninkrijk

wordt werkelijkheid’ (Efeziërs 3:9). Christus, de Mensen-

van God waar te maken.

zoon die wel volledig trouw was, wil woning maken in ons

Amen.

hart (Efeziërs 3:17). Dat maakt ons nieuwe mensen en een

nieuw volk van God. De Bijbel eindigt zelfs met opnieuw het

Jeannette Westerkamp is werkzaam als predikant in een

beeld van een bruid (Openbaring 19:7-8). Christus zelf zal

gesloten jeugdinrichting.

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

-advertentie-

Najaarsspecial Hoop nabestellen? Dat kan via administratie@onderwegonline.nl

Onder

IE INSPIRAT VOOR OTEN REISGEN

 Ontmoeting

Alphadirecteur Arnoud Drop zoekt relaties

‘Ik vind altijd wel een kans om over geloof of zingeving te praten’ Toen zijn oog op de rouwadvertenties in de huis-aan-huiskrant viel, moest Arnoud Drop – destijds tiener, nu directeur van Alpha Nederland – opeens huilen. Wat had de kerk nu eigenlijk gedaan om deze mensen met het evangelie in aanraking te brengen? Een missie werd geboren. ‘Ik keek naar de sterren en vroeg: Heer, wat is mijn taak?’

tekst Wilfred Hermans

beeld Sahil Aamir

Met zijn vrouw en twee zonen ver-

Je hebt een Russische vrouw. Hoe is dat

Twee schaduwen

huisde Arnoud recent naar Amersfoort.

gegaan?

Drop groeide op in een Nederlands-

Hij zegt het met schroom, maar denkt

‘Ken je de site russischebruiden.com?

gereformeerd gezin. Zijn broer werd

toch dat God dit huis heeft aangewe-

Ja, schrijf gerust op, die grap maak ik

NGK-dominee in Barneveld, Arnoud zelf

zen. ‘De verkopers gunden het ons,

vaker. Het echte verhaal: ik ben sinds

was voor zijn verhuizing kerkenraadslid

terwijl anderen hoger boden. Terwijl

mijn afstuderen als vrijwilliger betrokken

in de NGK. ‘Ik benijd de trouw van mijn

ze nuchtere christenen zijn, zeiden ze:

bij Alpha Nederland en ging mee naar

– biddende! – ouders, al heb ik me later

“God was erbij. We konden niet anders

internationale conferenties om te spre-

wel breder georiënteerd. Toch steunden

dan het huis aan jullie verkopen.” Rus-

ken. Op een conferentie in Siberië was

ze me daarin altijd. In mijn tienerjaren

tenburg is geen achterstandswijk, maar

Tanya, mijn vrouw, de gebedsleidster. We

volgde ik Youth Alpha en groeide het

we ervaren een verlangen om hier

trokken twaalf dagen samen op; twaalf

besef: als dit waar is, dan is christen-zijn

aan de slag te gaan. Licht brengen in

dagen kon ik tijdens het bidden m’n ogen

geen bijzaak maar het allerbelangrijkste.

de duisternis van onze straat, gewoon

niet dichthouden. 21 september 2008, de

Niet alleen op zondag, maar 24/7. Op een

door op te trekken met de mensen

dag dat ik terugreisde, kregen we verke-

avond tijdens een Alphaweekend – ik was

hier.’

ring. Inmiddels zijn we tien jaar verder.’

een jaar of 16 – liep ik over een grasveld.

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Ontmoeting

Ik keek naar de sterren en vroeg: Heer, wat is mijn taak? Ik hoopte dat de sterren de vorm van een zonnig land zouden aannemen, maar nee. Teleurgesteld keek ik naar de grond, waar ik opeens twee schaduwen zag, terwijl ik alleen was. Geschrokken keek ik om. Achter me schenen twee bouwlampen over het veld. Toch dacht ik niet: Arnoud, je houdt jezelf voor de gek. Wel ervoer ik heel persoonlijk dat God zei: Ik ben bij je. Dat gaf me rust: het komt goed, leef maar gewoon. Teruggekomen heeft het gebedsteam voor me gebeden. Zij moesten denken aan het lied “Wat de toekomst brengen moge”. Sindsdien is dat lied belangrijk voor me.’ Heb je Alpha daarna nooit meer losgelaten? ‘Nee, en een volgend belangrijk moment daarin kwam later in mijn studietijd. Gewoontegetrouw las ik de plaatselijke huis-aan-huiskrant en mijn oog viel op de rouwadvertenties. Opeens moest ik huilen omdat ik dacht: dit zijn allemaal mensen die doodgaan zonder dat wij echt ons best hebben gedaan hun het evangelie te vertellen. Toen brak mijn hart voor evangelisatie en ging ik Alphacursussen geven. Let wel: het ging me om het falen van de kerk in het bereiken van mijn stad, niet zozeer om mijzelf als persoon. Ik ga niet op een zeepkist staan, al heb ik dat wel geprobeerd. Ik droeg hesjes met teksten als “Mag ik voor je bidden?” en “Bidden werkt”. Allemaal mooi en waar, maar vaak vluchtig, niet gebaseerd op een relatie. Liever investeer ik in mijn buren via een buurtbarbecue of een huiskamerconcert, en dan maar kijken of een Alphacursus aan huis een volgende stap is.’ Ondanks je ervaringen met God ging je werken bij een bank. Moest je daar lang over nadenken? ‘Na mijn afstudeerscriptie voor Alpha kon ik één dag per week bij Alpha Ne-

Arnoud Drop: ‘Liever investeer ik in mijn buren via een buurtbarbecue of een



huiskamerconcert, en dan maar kijken of een Alphacursus aan huis een volgende stap is.’

 Ontmoeting

 ‘Dan ervaar

ik een soort zendingsdrang om een gedachte te planten’ 

dingsdrang om een gedachte te planten.’

moet gericht zijn op Jezus. De kerk is geen feelgoodplek, maar een plek om

Denk je niet dat ‘de geur van Christus’

toegerust te worden, om je wandelen

meer opvalt bij een bank dan bij Alpha

met Jezus vorm te geven. Na een ont-

Nederland?

moeting met Jezus ga je veranderd naar

‘Ik denk dat de impact van mijn werk nu

huis, terwijl wij vaak naar huis gaan met

– door kerken te mobiliseren – groter is

de gedachte: het was weer een goede

dan wanneer ik het zelf in het klein doe.

preek. Ondertussen krijgt levensveran-

De tijd bij de bank voelt als de tijd van

dering nauwelijks plek. De kerk is het

Mozes aan het hof. Ik herinner me een

doel geworden in plaats van het middel.

derland blijven werken, maar toenmalig

gesprek met een consultant. Goed inko-

Missie is het paard en de kerk de wagen.

Alphadirecteur Jan Bakker zei: “Ga lek-

men, huisje, boompje, beestje. Toen ik

Wij hebben het paard ín de wagen gezet,

ker met je poten in de klei staan. Als het

hem vertelde van mijn overstap, zei hij:

of zelfs erachter.’

zo moet zijn, kom je hier vanzelf weer

“Ik ben jaloers, jij gáát voor je passies. Ik

Even later: ‘Hoeveel preken heeft de

terug.” Daarom startte ik bij Fortis, later

heb geen passies.”’

gemiddelde OnderWeg-lezer al gehoord?

ABN Amro. Privé bleef ik met veel plezier

Waar ging die van afgelopen week over?

actief bij Alpha. Ik zal nooit zeggen dat je

Alpha Nederland wil de kerk van Ne-

Wat heeft die met je gedaan en wat ga je

bij een bank níet in Gods koninkrijk werkt

derland vitaliseren. Even temperaturen:

daardoor anders doen? Jezus’ onderwijs

en bij een christelijke stichting wel. Toch

hoe staat ervoor met de kerk?

was steeds gericht op gedragsverande-

besefte ik: ooit wil ik hier fulltime mee

‘Daar wil ik bescheiden over zijn, het is

ring. Maar op onze Bijbelkringen blijft

bezig zijn. Uiteindelijk duurde dat nog

Gods kerk. Maar met het beeld van de

het vaak bij stokpaardjes uitwisselen. We

bijna acht jaar. Ik wilde wel mijn studie

kerk als bruid van Christus in mijn achter-

doen nog een gebedsronde, qua plan-

commerciële economie gebruiken, maar

hoofd zeg ik wel: de meeste bruiden wil-

ning vaak het kind van de rekening, en

dan in een christelijke baan. Dát werd

len afvallen, maar de bruid van Christus

we gaan weer uit elkaar. Terwijl ik juist

mijn uitdaging.’

moet haar best doen om aan te komen.

op een Bijbelkring bevraagd wil worden

We zijn te bescheiden, in plaats van dat

op gedragsverandering, levensheiliging.

we trots uitkijken naar de bruidegom die

Arnoud, jij gaf vorige keer aan vaker tijd

‘Bij ABN Amro was ik bezig met financi-

komt. Missie lijkt nog zelden het hart van

met God door te willen brengen, hoe

ële oplossingen voor mensen, dat voelde

de kerk, we zijn erg bezig met de organi-

staat het daarmee? Of: wat heeft God

hartstikke nuttig. Mensen lieten me hun

satie onderhouden. Met krimpmanage-

vandaag tegen jou gezegd en wat ga je

bankrekening zien, het meest intieme

ment vaak.’

daarmee doen?’

prijsgeven. Pratend over een overlij-

Geen feelgoodplek

Zestig kerken

densrisicoverzekering is de stap naar een

Arnoud raakt op dreef nu de missionaire

Vanwege dit verlangen naar discipel-

gesprek over zingeving gauw gemaakt.

kerk onderwerp van gesprek is. De be-

schap en de behoefte om hierin gesti-

Daar was ik niet op uit, het gebeurde ge-

scheidenheid van zojuist over hoe de

woon. Vanuit interesse: hoe denk jij hier-

kerk ervoor staat, verdwijnt. ‘Het lijkt

over? Dan komt de vraag vanzelf terug.’

soms alsof het ons geen snars interes-

In zijn kantoor in Driebergen nipt hij van

seert of onze buren geloven. Ik mis die

z’n koffie. ‘Ik vind altijd wel een kans om

sense of urgency. Als we het samen maar

over geloof of zingeving te praten. Laatst

goed hebben. Dat is belangrijk, denk aan

belde ik met een leverancier over zadel-

het pastoraat. Maar ook het pastoraat

Kinderbloed

voor een Nederlander, iets wat ze zelden

hoesjes (voor Alpha Students). Op mijn vraag hoe duurzaam ze waren, zei hij dat ze ook een duurzamere variant leveren.

Arnoud Drop: ‘Een vraag die me bezig-

Ik vroeg: “Heb je daar zelf geen mening

houdt, is: benut ik alle kansen zodat God

over? Bepaalt de klant alles, ook als er

zich kan laten zien? God werkt samen met

kinderbloed aan die hoesjes zit?’’’ En-

mensen, maar dan moet ik mijn handen wel

thousiast: ‘Dan ervaar ik een soort zen-

openhouden.’

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Column

muleerd te worden, hebben Arnoud en zijn gezin na hun verhuizing nog geen vaste kerkelijke gemeente gevonden, ook al telt Amersfoort zestig kerken. ‘Ik vind het een hele kluif om een kerk te vinden die aansluit bij wat wij

Een vurig hart

belangrijk vinden: gezond leiderschap, missionair-zijn als kerntaak en gemeenteleden helpen om God te aanbidden. Let wel: ik heb een passie voor de kerk en zit er elke week. Alleen willen wij als gezin primair gefocust zijn op onze wijk en niet te snel opgaan in het bestaande ritme van een gemeente waarbij we ons aansluiten.’

‘

aat ons hart steeds vurig zijn’, zongen we in de kerk. Een bekend lied, we zingen het graag. Er spreekt een sterk ver-

langen uit om dicht bij God te leven. Maar na deze zondag is er

 ‘Het lijkt soms alsof het ons geen snars interesseert of onze buren geloven’ 

een maandag waarin de praktijk heel anders kan zijn. Soms een regelrechte koude douche voor dat heilige vuur. Misschien is het verlangen daarom zo groot in dat zingen van ons. ‘Abba, Vader, U behoor ik toe.’ Ik sprak op deze zondag kort na elkaar twee mensen. Eerst een ex-dakloze met een drugsverleden. Hij is op zoek naar een kerk waar de Bijbel opengaat. Hij is bewust christen geworden en probeert zijn leven op de rails te krijgen. Hij zat naast me.

Twee jaar geleden deed Arnoud mee aan het initiatief

Hij kent geen enkele melodie van welk christelijk lied dan ook.

Bible in One Year van Alpha-oprichter Nicky Gumbel. ‘Ik

‘Moet ik allemaal nog leren’, zei hij. Thuis zit hij op internet van

gebruikte daarvoor de voorleesfunctie van mijn iPhone.

alles uit te zoeken. Het vuur in zijn hart vraagt om brandstof,

Ik reisde elke dag een uur heen en een uur terug, dat

materiaal om God te prijzen.

scheelt. Toch blijft het een worsteling om gedisciplineerd stille tijd te houden. Daar voel ik me niet schuldig over, maar het is wel zonde van mijn tijd als ik die intimiteit met God te weinig beleef. God verlangt ook naar mijn hart.’ Je leerde ook dingen van Bill Hybels. Betekent zijn val

 Hij kent geen enkele

melodie van welk christelijk lied dan ook 

iets voor jouw eigen geloof? ‘Nee, en ik kan me niet goed voorstellen dat er iets is

Daarna een jonge vrouw met een mooie carrière in het voor-

waardoor ik van mijn geloof zou vallen. Ik heb gelukkig

uitzicht. Ze vertelde dat zij had besloten haar baan op te geven.

nog nooit iets ergs meegemaakt. Mijn ouders wel, zij ver-

Dat deed ze omdat ze daarin voortdurend bij haar geloofsleven

loren mijn oudere broer, nog voordat ik geboren was. Het

werd weggetrokken. Altijd maar hard werken in een omgeving

vertrouwen op God dat ik bij hen zie, ondanks die gebeur-

met weinig ruimte om christen te zijn. Herkenbaar. Er zijn er

tenis, brengt mij veel...’ Arnoud maakt zijn zin niet af. Dan:

zovelen die werken in omgevingen waar God geen rol lijkt te

‘God heeft mij een groot geloof gegeven. Twijfel is geluk-

spelen, in bedrijven, op universiteiten, soms op plekken waar de

kig niet aan de orde. Een vraag die me wél bezighoudt,

cultuur verrot is en de leegte bijna tastbaar.

is: benut ik alle kansen zodat God zich kan laten zien? God werkt samen met mensen, maar dan moet ik mijn

Twee mooie mensen, twee levens in onze tijd. Ze weten dat

handen wel openhouden. Pas was ik uit eten met een

wereldse omgevingen het vuur niet brandend houden. Ze

niet-gelovige vriend die nogal in de problemen zat. Voor-

komen naar de kerk om telkens opnieuw de draad van hun

dat we weer uit elkaar gingen, bad ik nog met hem, bij de

leven op te pakken, ook al raken ze buiten de kerkmuren de

auto. Als ik dat vergeten was, zou ik achteraf spijt hebben:

liturgie een beetje kwijt. Twee mensen met een verlangen om

Heer, wat had U door mijn gebed heen kunnen doen?’

dicht bij God te leven. Misschien hebben ze daarom de tranen in hun ogen terwijl ze zingen: ‘Laat ons hart steeds vurig zijn.’

Wilfred Hermans is journalist en tekstschrijver. Roel Kuiper is rector van de TU Kampen.

 Jeugdwerk

Tienduizenden jongeren naar de kerk in Frans klooster Het aantal jongeren dat zich religieus noemt, neemt al jaren af. Toch trekt de Franse kloostergemeenschap in Taizé jaarlijks tienduizenden jongeren. Ook in de week van 21 tot en met 28 oktober 2018 vonden ruim drieduizend jongeren hun weg naar Taizé. Drie keer per dag volgden ze een kerkdienst, zeven dagen lang. Wat maakt deze Franse kloostergemeenschap toch zo populair? tekst Vincie van Kerkhof

Over de zanderige weg bezaaid met grove

Agenda • 28-31 december: HGJB Kerstconfe-

steentjes lopen tientallen jongeren. Op de banken die in driehoekvorm zijn geplaatst, probeert een groep jongeren hun evenwicht te bewaren bij the foot game, ook wel

rentie 2018, met als thema ‘Koning

Taizé twister genoemd. Het winkeltje, waar

Jezus’. Meer info:

snoep, chips, drinken en vergeten basisbe-

www.kerstconferentie.com.

nodigdheden zoals tandenborstels en slaap-

 ‘Ik kom niet

vaak in een klooster, dat leek me supervet’ 

zakken verkocht worden, wordt volledig

met de Schotse broeder Thomas. Ik ben

gerund door jongeren.

naar hem vernoemd. Al sinds ik één jaar oud

Taizé draait op jongeren. Uit recent on-

was, kom ik in Taizé. Het is een plek waar je

derzoek van het Centraal Bureau voor de

thuiskomt, reflecteert en uitrust.’

Statistiek (CBS) blijkt dat in 2017 nog maar

Josefien (16) bezoekt Taizé voor het eerst.

43,5 procent van de 15- tot 18-jarigen en

Ze wist al wel langer dat ze de kloosterge-

trainingstour over het jeugdwerk

32,8 procent van de 18- tot 25-jarigen zich-

meenschap wilde bezoeken. ‘Toen ik 8 was,

voor de 3G-kerken.

zelf religieus noemde. In 2010 was dat nog

zag ik een poster van Taizé in het tijdschrift

31 januari in Assen en 7 februari in

respectievelijk 51 procent en 48 procent. Dat

BEAM. Ik houd van reizen en het leek me

Haarlem, Meer info:

steeds minder jongeren zichzelf religieus

leuk om ergens een week te zijn. Daarnaast

www.ngkjeugdwerk.nl/training-en-

noemen, is hier niet te zien. Taizé trekt jaar-

kom ik niet vaak in een klooster, dat leek

begeleiding/3g-trainingstour.

lijks tienduizenden jongeren.

me supervet en een heel bijzondere erva-

• Voorjaar 2019: To get there young,

Supervet

ring.’

De 25-jarige Thomas is opgegroeid met

Wodka

Taizé. ‘Mijn vader was in de jaren zeventig

Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de

vrijwilliger in Taizé. Hij raakte goed bevriend

ChristenUnie in de Tweede Kamer, heeft

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Jeugdwerk

Missionair tekst Paul Smit Het artikel van Vincie van Kerkhof haalt vooral één aspect van een verblijf in Taizé naar voren: het bijkomen van de druk die de samenleving op mensen en in het bijzonder op jonge mensen legt. Is dat iets nieuws? Nee, ook Jezus richtte zijn aandacht al op mensen die vermoeid waren en de broeders in Taizé doen dat in navolging van Hem. Onder andere daardoor is Taizé nog steeds een inspirerende plek Taizé is ook een plek van verdieping, bijvoorbeeld in de Bijbelstudies met de broeders.

voor jongeren. Het is een plek die rust geeft door het vaste dagelijkse ritme en de tijd om na te denken tijdens de

Taizé ook bezocht. Hij merkte dat hij na

 ‘Het is net

vieringen. Het is ook een plek van acceptatie, want of je nu christelijk bent

thuiskomen’ 

opgevoed of niet, iedereen mag hier

om op adem te komen. Het is een plek van

ling onderhoud je hier een community. Het

in te gaan. En het is een plek van ver-

hoop. Ik sprak er met een jongen die geen

is een plek waar je geeft, maar waar je nog

dieping, in de stilte tijdens het gebed

christelijke achtergrond heeft. Een paar

zo veel meer terugkrijgt.’ Thomas: ‘Taizé is

of in de Bijbelstudies met de broeders.

jaar geleden kwam hij met de middelbare

gericht op het ontvangen van jongeren op

Door die rust, acceptatie en verdieping

school naar Taizé. Hij had acht flessen

een laagdrempelige manier. Doordat ieder-

gaan jongeren op een andere manier

wodka meegenomen…’ De Nederlandse

een in Taizé zo open is, heerst er een bijna

dan ze gewend zijn naar Christus kij-

broeder Sebastiaan naast hem slaat ver-

festivalachtige sfeer. Jongeren zijn op zoek

ken. Ook de jongeren die thuis niet

baasd zijn handen voor zijn mond als hij dat

naar een plek waar niet geoordeeld wordt,

veel (meer) met de kerk hebben. In die

hoort. ‘Dat mag helemaal niet!’

even weg van de drukte van het dagelijkse

zin is Taizé één van de meest missio-

Gert-Jan Segers vervolgt zijn verhaal:

leven. Wat een jaar mij brengt, weet ik

naire plekken die ik ken.

‘De buschauffeur had hen afgezet in het

niet. De enige zekerheid is dat ik een week

plaatsje Cluny, waar ze de berg naar Taizé

in Taizé ben. Het is net thuiskomen.’

op moesten lopen. Eenmaal aangekomen,

Volgens Segers komen jongeren naar Taizé

werden ze helemaal geraakt door de

om op adem te komen. ‘De maatschappij is

sfeer in Taizé, door het vertrouwen dat ze

rusteloos en genadeloos. De druk is hoog.

kregen. Ze hebben geen druppel wodka

Er zijn nog nooit zo veel jongeren in de

gedronken.’

jeugdzorg beland. Ik hoop dat ook Neder-

Broeder Alois, ‘Make the unity of

land plekken als Taizé kent.’

Christ’s body your passionate concern’

veel politieke onderhandelingen op was en weer nieuwe energie nodig had. Die energie vond hij in Taizé. ‘Taizé is een plek

Laagdrempelig

zijn wie hij of zij is en de broeders nemen uitgebreid de tijd om op vragen

Media/tips (Short writings from Taizé nr. 17).

Broeder Sebastiaan vertelt hoe belangrijk

Vincie van Kerkhof is studente journalis-

Te downloaden via www.taize.fr/

jongeren zijn in Taizé. ‘Jongeren worden

tiek aan de CHE. Paul Smit is jeugdwerk-

en_article14541.html.

ontvangen door jongeren. Ze maken met

adviseur bij het NGK Jeugdwerk. Met

elkaar schoon, ze discussiëren met elkaar

bijdragen van Anko Oussoren, adviseur bij

over Bijbelteksten. De jongeren krijgen hier

het Praktijkcentrum, en Martine Versteeg,

enorm veel vertrouwen.’ De 22-jarige Li-

jeugdwerkadviseur bij het NGK Jeugd-

sanne bevestigt dat. ‘Met jongeren onder-

werk.

 Opinie

De waarheid durven zeggen ‘Wat vind je van mijn nieuwe auto?’ vraagt mijn buurman. ‘Wat een coole car, rijdt vast lekker’, zeg ik. Maar eigenlijk denk ik: waar heb je zo’n brandstofverslindend, milieuvervuilend en duur monster eigenlijk voor nodig? Moet je iets compenseren? tekst Bram Beute

In het alledaagse sociale verkeer lijkt

niet zonder risico. We geloven tenslotte

maken (Johannes 8:32). Als Hij dat zegt,

het niet altijd handig om de waarheid te

dat Jezus Christus de waarheid is, en zijn

heeft Hij het nadrukkelijk ook over zon-

zeggen. Hier en daar een leugentje voor-

tegenstander noemt hij de ‘vader van

den. De zonden en de gevolgen daarvan

komt ongemakkelijke gevoelens en een

de leugen’ (Johannes 8:44). In de kerk

houden ons gevangen. Het onder ogen

hoop gedoe. Daar doen we in de kerk

staat de waarheid dus altijd voorop.

zien daarvan kan bevrijdend zijn, als je

natuurlijk aan mee. Al te nauwkeurig de

Daarbij moet je wel zeggen dat die hand

weet dat ze door Jezus Christus niet het

waarheid willen spreken kan immers

in hand gaat met goedheid. Want goed-

laatste woord hebben.

pijnlijk zijn. Zeker als de waarheid als on-

heid en waarheid zijn met Jezus Christus

verbiddelijk wordt gepresenteerd.

gekomen (Johannes 1:17). Die twee

Pijnlijk eerlijk

Heel wat mensen zijn de kerk ontvlucht

kunnen niet zonder elkaar. Wie de waar-

Het vraagt moed en geloof om de waar-

omdat het daar alleen ‘om de waar-

heid spreekt zonder goedheid, is hard

heid niet te negeren of toe te dekken.

heid ging’. Wie zegt dat het hem om de

en kil en verkondigt ‘waarheden’ die

Dat gebeurt in de kerk nogal eens om

waarheid gaat, kan soms tegelijkertijd

niet te verdragen zijn. Maar wie goed

de lieve vrede te bewaren of de pijn-

genadeloos spreken. Zo vertelde een

wil zijn zonder de waarheid, eindigt met

lijke waarheid waar een ander mee te

collega een keer dat hij op een avond

goedkope clichés die een schijnwereld in

maken heeft niet onder ogen te zien. Zo

over abortus sprak. Eén van de aanwezi-

stand houden. Ook dat jaagt mensen de

krijgt iemand die zich schuldig voelt heel

gen vertelde dat zij zelf ooit een abortus

kerk uit.

snel te horen dat hij of zij zich helemaal

had laten plegen en hoe moeilijk ze het

Ik spreek regelmatig mensen die het

niet schuldig hoeft te voelen. En tegen

daarmee had. Daarop nam een andere

gevoel hebben niet echt bij de kerk te

iemand die bang is zeggen we: je hoeft

deelnemer het woord en zei: ‘Hoe kon je

horen, omdat ze zo anders zijn dan de

niet bang te zijn. Maar vaak is de waar-

dat doen? Abortus is kindermoord.’ Mijn

rest. Als ik doorvraag, blijken ze vaak

heid dat die persoon zich wél schuldig

collega was geschokt. Niet omdat hij de

het gevoel te hebben dat bij iedereen in

voelt en misschien nog terecht ook.

waarheid van die woorden ontkende,

de kerk (bijna) alles goed gaat en dat ie-

Of dat iemand met goede reden bang

maar wel omdat met die waarheid ie-

dereen (behalve zijzelf) vanzelfsprekend

is. Beter dan een ander bij voorbaat te

mand anders weggetrapt werd.

gelooft.

verontschuldigen of de angst weg te

Het is van belang dat we de waarheid

nemen, is het om de ander te helpen de

in de kerk zoeken, ook al is die pijnlijk.

schuld en de angst weg te brengen naar

Jezus belooft dat de waarheid ons vrij zal

God.

Schijnwereld De waarheid verzachten is echter ook

OnderWeg #21 > Jaargang 4 > 24 november 2018

 Opinie

Het is goed om dat ook in de kerkdien-

den worden? Wanhoop en angst zijn ook

ele gasten van buiten de kerk. Het is een

sten te doen. Er zijn veel liederen, met

niet ver weg voor veel kerkgangers. Het

ongemakkelijke, pijnlijke waarheid, waar

name psalmen, die pijnlijk eerlijk zijn

heeft geen zin om dat toe te dekken of

je bij zo’n lief, klein kindje in een mooie

over wat er in onze levens aan de hand

te sussen. We doen Christus meer recht

doopjurk liever niet bij stilstaat.

is. Teleurstelling, woede, frustratie,

door te erkennen dat dat alles er is in

En toch. Laten we dit keiharde realisme

angst, immens verdriet, wraakgevoelens

ons leven en dat we onszelf daarvan niet

volhouden door deze waarheid samen

en wanhoop leiden meestal een verbor-

kunnen verlossen. En dus is het goed

te laten gaan met de goedheid van het

gen bestaan in ons leven, vaak zelfs zon-

om ook die ongemakkelijke liederen te

vervolg van de vraag: ‘en dat hij toch in

der dat we het ons bewust zijn. Je schrikt

zingen.

Christus voor God heilig is en daarom als

dan ook gemakkelijk als je die woorden

lid van zijn gemeente gedoopt behoort

in de psalmen tegenkomt. Ze hebben al

Gasten

snel iets ongemakkelijks. Gods toorn om

Bij de doop van een kind wordt in veel

Als ons in Jezus Christus waarheid en

onze zonden, een roep om wraak tegen

kerken aan de ouders gevraagd: ‘Erken-

goedheid zijn gegeven, hoeven we niet

de goddelozen of een angstige roep uit

nen jullie dat jullie kind zondig en schul-

zo bang te zijn voor de waarheid. De

de diepten: het lijkt ver van ons af te

dig ter wereld is gekomen en daarom

scherpe kanten ervan kunnen we gerust

staan. Maar is dat wel zo?

aan allerlei ellende en zelfs aan het eeu-

laten staan. Als we ergens de waarheid

Heel wat kerkgangers kennen uit hun

wig oordeel onderworpen is?’ Het is een

moeten kunnen zeggen, dan hopelijk

eigen leven het gevoel dat ze te maken

buitengewoon ongemakkelijke vraag.

toch in de kerk. Al weet ik nog niet pre-

hebben met Gods toorn. Moet dat ge-

Zeggen we dat nu echt hardop, dat zo’n

cies hoe ik dat ga zeggen over die auto...

voel ontkend of weggepraat worden?

klein kindje zondig en schuldig geboren

Heel wat kerkgangers kennen gevoelens

is? Dat hij of zij al aan het eeuwig oor-

Bram Beute is redacteur van OnderWeg

van wraak tegen mensen die hun leven

deel onderworpen is? Dat is toch niet uit

en predikant van de Bazuinkerk (GKv) in

kapotgemaakt hebben. Moet dat verbo-

te leggen? Al helemaal niet aan eventu-

Kampen.

te zijn?’

-advertenties-

themanummer voor gespreksgroepen

Prijs bij aantallen € 1,50

www.blad-dien

Kerk in de buurt

st.nl

Dit themanummer van Dienst sluit aan bij een groeiend verlangen van kerken om van betekenis te zijn voor de eigen omgeving. Maar hoe doe je dat op een goede manier? Hoe leer je de buurt kennen? Hoe ben je kerk in de Schilderswijk? En wat kun je als kerk betekenen voor een dorpgemeenschap?

“Wij geloven dat de lokale gemeenschap op haar krachtigst is, wanneer zij de mensen in haar omgeving liefheeft en omarmt.” (Derk Jan Poel)

De Tehuisgemeente in Groningen biedt te koop aan haar voormalige

Inklapbare en verrijdbare preekstoel bestaande uit preekstoel met lezenaar en twee tafels voor bloemen en een doopschaal; zeer ingenieus systeem (afmetingen ingeklapt: 125 lang x 125 hoog x 60 breed). Vraagprijs € 650 Voor inlichtingen mail naar: scriba@tehuisgemeente.nl

Buijten & Schipperheijn Motief www.blad-dienst.nl

Onderweg Dienst 4 2018 90 x130.indd 1

15-11-18 14:57

Onder

e Inspirarti voo n te reisgeno