Ow nummer 17 def2 by OnderwegOnline

www.onderwegonline.nl

#17  19 september 2015

Vincenza La Porta:

'Als jij als ouder het geloof niet voorleeft, wordt het een lastig verhaal' THEMA: GELOOFSOPVOEDING THUIS EN IN DE KERK

Onder

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 TIPS DE DUBBELE DOOPBELOFTE WAARMAKEN > 16 HEB JIJ DAT OOK? OPVOEDEN MET DE HELE GEMEENTE > 20 TOERUSTING WAT IS HET, WIE DOET HET EN WAAROM IS HET NODIG? > EN VEEL MEER...

 Thema ol Boordeavtie inspir

Oranje ‘

n Eindhoven wilde ik niet naar catechisatie, maar moest ik van jullie. Nu wil ik vanavond naar youth group en mag ik niet van jullie.’ Ik weet nog goed

hoe onze oudste dochter dit tien jaar geleden boos uitriep toen we op een avond weigerden om haar, voor de zoveelste keer die week, naar Hope Church te brengen, de kerk waar we ons in Amerika bij aangesloten hadden. Acht kilometer heen, acht kilometer terug; met vier kinderen in drie verschillende youth groups een ritje dat we langzamerhand met onze ogen dicht konden rijden. Als je dan als zestienjarige voor het vervoer afhankelijk bent van je ouders, is het hopeloos frustrerend als die om wat voor reden dan ook eens níet een avondje voortdurend heen en weer willen rijden. Menig ouder zou willen dat zijn of haar kind smeekt om naar catechisatie of vereniging te mogen, maar de

08 op inie

Gewoon laten zien hoe goed God is Over geloofsopvoeding valt heel veel te zeggen en wordt

realiteit is vaak anders. De kerkelijke inbedding van de

ook heel veel gezegd. Toch is het in de kern doodeenvoudig:

geloofsopvoeding van de kinderen van de gemeente

kinderen en jongeren laten zien hoe goed God is. Jeugdwerker

beantwoordt niet altijd aan zijn doel. Iedereen is over het

en godsdienstpedagoog Arine Spierenburg geeft aan de hand

algemeen van goede wil om de bij de doop afgelegde

van drie Bijbelteksten praktische tips hoe ouders en gemeenten

belofte in te lossen - om ouders met gebed, door voor-

dat in de praktijk kunnen brengen.

beeld en met raad en daad bij te staan - maar de praktijk is weleens wat weerbarstig. De Amerikaanse organisatie Think Orange gebruikt een treffend beeld voor de gezamenlijke verantwoordelijkheid van ouders en gemeente voor de geloofsopvoeding. Kinderen komen allereerst thuis in aanraking met het geloof (rood), maar de opvoeding door de ouders wordt

12 interview

‘Mam, moet ik van u naar Taizé of

mag ik zelf kiezen?’

Het werkzame leven van Vincenza La Porta draait om kinderen

ondersteund door het programma dat de kerkelijke ge-

en jongeren. Sinds vorig najaar is ze eindverantwoordelijke

meente aanbiedt (geel). Waar die twee goed op elkaar

van JOP, de Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk.

zijn afgestemd, zie je dat veel jongeren als het ware

Geloofsopvoeding heeft voor haar alles te maken met ruimte

opbloeien en -gloeien in de kerk. Ook in Nederland zie

geven. Maar dat gaat niet vanzelf.

je dat gelukkig in sommige gemeenten gebeuren. Daar wordt het al een beetje oranje. Hartverwarmend!

16 reportage

O pvoeden doe je samen,

maar hoe dan?

Alle gemeenteleden leggen een belofte af bij de bediening van de doop aan kinderen van de gemeente. We ontvangen hen dankbaar in ons midden en beloven de ouders met gebed, raad en daad bij te staan. In Middelstum, Barneveld, Emmeloord en Enschede wordt die belofte op verschillende manieren ingelost. Heleen Sytsma-van Loo, redacteur OnderWeg (beeld voorkant: Johanne de Heus)

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Inhoud 06 P RAKTIJKLOKAAL

Catechisatie voor twijfelaars Terwijl twintig jaar geleden nog negen van de

tien catechisanten in de GKv uiteindelijk belijdenis

26 TREFPUNT

Gezamenlijke zomerdiensten met hervormd Stadskanaal

In de afgelopen zomerperiode werden er gezamenlijke

deden, is dat nu verminderd tot bijna zes van de tien.

avonddiensten gehouden in Stadskanaal. Het was een

Nadrukkelijker dan voorheen wordt rekening gehouden

initiatief van de plaatselijke CGK, GKv en hervormde

met doopleden die nog niet toe zijn aan het doen van

gemeente. De vrijgemaakte predikant Aad van Zuijlekom

belijdenis. De GKv’s van Stadskanaal en Barneveld-

kijkt met genoegen terug op de zeven gezamenlijke diensten.

Voorthuizen organiseren catechisaties voor (jonge en

’Ik vond het bijzonder dat ik als vrijgemaakte predikant in een

oude) zoekers en twijfelaars.

hervormde kerk mocht voorgaan.’

30 wandelen met god

Thermometer of thermostaat?

Een thermometer laat zien hoe warm of koud het in de omgeving is, maar oefent er geen invloed op uit. Een thermostaat daarentegen oefent wél invloed uit op de temperatuur in de omgeving. Als het koud is, slaat hij aan en zorgt hij ervoor dat de temperatuur stijgt. Ben jij als christen een thermometer of een thermostaat voor je omgeving?

20 toerusting

Het wie, wat en waarom van toerusten

Wil je groeien in geloof, persoonlijk en als gemeente, dan is toerusting belangrijk. Maar waar hebben we het dan precies over? Een korte verkenning, met aanbevelingen en voorbeelden.

En verder: 05 In beeld 14 Redactioneel 19 Nieuws

24 MISSIONAIR

Evangeliseren? Ik?

In dit tweede deel van het tweeluik over evangelisatie gaat Peter Wierenga in op het uitstelgedrag, de excuses, en de schuldgevoelens die vaak voorkomen als het gaat over evangelisatie. Zijn oplossing: begin met bidden en maak evangeliseren niet groter dan nodig.

19 Colofon 22 Woordzoeker 24 Column Joost Smit 28 Jeugdwerk 31 Column Roel Kuiper 3

Samenleesbijbel Nu te koop!

€ 59,95 www.samenleesbijbel.nl

Er is een nieuwe bijbel: de Samenleesbijbel. Dit is de Bijbel in Gewone Taal, aangevuld met ruim 500 pagina’s extra materiaal voor kinderen van 8-12 jaar. Deze bijbel helpt kinderen en volwassenen samen de Bijbel te lezen. Zo ontdekken en ervaren ze de rijkdom van de Bijbel!

 In beeld

In beeld: Christiaan Drost Leeftijd: 32 jaar Woonplaats: Nijkerk (Gld) Kerkelijke gemeente: GKv Nijkerk-Oost Gezinsomstandigheden: getrouwd met Jolanda, drie kinderen: Tim (7), Indy (4) en onze jongste Esmee is van februari dit jaar. Werk: chef werkplaats bij een merkdealer/autobedrijf

 Kerkmuziek moet passen bij God en niet in de eerste plaats aansluiten bij onze eigen emoties en beleving 

1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Of mijn geloof in de kern

contacten onderhouden en een bijdrage

maar ook veel om aan Hem te vragen

leveren in de kerk. Als ik aan deze din-

als je om je heen kijkt of het nieuws

gen toekom en daarin een goede balans

volgt. Toch moet ik uitkijken om niet al-

veranderd is in mijn leven weet ik niet

kan vinden, ben ik een gelukkig mens.

leen voor mijzelf te bidden, om wat ik

zo goed, volgens mij niet. Ik prijs me

verlang en nodig zou hebben.

jongs af aan hebben meegegeven. Mijn

4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Eén moment kiezen

geloof wordt steeds verdiept doordat

vind ik lastig. Ik denk bijvoorbeeld aan

8. Waar kunnen ze je voor wakker maken? Voor de muziek

ik op allerlei manieren in het leven met

de doop van onze kinderen en aan

van J.S. Bach. Uitvoeringen door het

het geloof bezig ben (kerkgang, Bijbel-

onze trouwdienst. Een begrafenis kan,

Bach Collegium Japan met Masaaki

studie, gebed). Ook maak je in je leven

naast het intense verdriet, toch ook

Suzuki, het project ‘All of Bach’ door de

dingen mee die je geloof versterken.

een mooie ervaring zijn. Dat klinkt mis-

Nederlandse Bachvereniging of het pro-

Al heb ik ook best weleens vragen aan

schien gek, maar bij al die bijzondere

ject ‘Bach in context’.

God.

momenten besef je extra wat de Heer

gelukkig met wat mijn ouders mij van

2. Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Als organist en

doet, wat Hij voor ons gedaan heeft en wat Hij ons belooft.

liefhebber van kerkmuziek mag er van

5. Waar maak jij je boos over? Ik kan slecht tegen onrecht-

mij aandacht aan liturgie en kerkmuziek

vaardigheid.

gegeven worden. De lof op onze scheperg boeiend. Ook als je kijkt naar hoe

6. Welk voorwerp zegt het meeste over wie jij bent?

onze (vroege) voorouders dat deden

Daar heb ik eerlijk gezegd nog nooit

en wat ze ons mee hebben gegeven.

over nagedacht. Ik heb het even aan

Tegelijk zijn we kerk in 2015 en komen

wat mensen om mij heen gevraagd. Een

er nieuwe dingen bij. Daar moeten we

cruise control (stabiel vooruit), werd ge-

zorgvuldig mee omgaan, het moet pas-

noemd. Een binder was ook een reactie.

sen bij God en niet in de eerste plaats

Het zijn geen echte voorwerpen, maar

aansluiten bij onze eigen emoties en

ik kan me er wel in vinden.

per, als opdracht voor de kerk, vind ik

beleving.

3. Wat doe je om gelukkig te zijn? Ik wil graag zorgen voor mijn gezin, werken, muziek maken, sociale

7. Hoe bid jij? Op verschillende manieren. We bidden als gezin bij de maaltijden, maar ik bid ook persoonlijk. Er is veel om de Heer voor te danken,

 Praktijklokaal Seksualiteit als gemeentethema

eel gemeenten werken met een jaarthema, dat het kerkelijk seizoen op tal van manieren door-

trekt. Maar je kunt ook kiezen voor één of meer kortdurende themaprojecten. Zo koos de GKv Ommen-West voor ‘seksualiteit’ als gemeentethema voor de periode van eind september tot begin november; ‘kort en krachtig’, aldus het kerkblad. Het thema komt op allerlei manieren aan de orde: in de kerkdiensten, op catechisaties en verenigingen, maar ook in de nevendienst voor kinderen. Aanleiding om voor dit thema te kiezen was een gemeenteavond vorig jaar met Bert Reinds over seksuele opvoeding. Ds. Harrie de Hullu: ‘We vinden het belangrijk

(beeld Ed Gregory)

 ‘Ik vermoed

dat er openheid is rond dit onderwerp

positieve aspecten. In zijn serie preken

en soms gaat dat nog wat moeizaam.

over Genesis 1 komt binnenkort vers 27

Jongeren bijvoorbeeld vertellen over

aan de beurt: God schiep de mens als

samenwonen andere dingen dan wat

man en vrouw. Daarin ligt volgens hem

er werkelijk gebeurt. Ik vermoed dat

het geschenk van de seksualiteit. ‘Een

ze het klimaat in de gemeente niet als

geschenk dat overigens niet is voorbe-

veilig ervaren.’ Hij signaleert dat bij

houden aan mensen die getrouwd zijn:

seksualiteit de nadruk vaak meer ligt

het is voor iedereen, ook als je alleen

op de norm en op zonden dan op de

door het leven gaat.’

dat jongeren het klimaat in de gemeente niet als veilig ervaren.’ 

Huis voor vluchtelingen in Houten

p tal van manieren bieden kerken hulp aan vluchte-

nu een aantal huizen voor vluchtelingen moeten hebben.'

lingen. De NGK Heerde/Epe, de GKv Leens, de NGK

Op een dag kreeg de gemeente in Houten een mailtje waarin

Kampen en andere gemeenten collecteerden voor de

iemand geld toezegde om daarmee een huis te kopen. Dat is

Stichting Bootvluchteling, actief op de Griekse eilanden Kos en

gebeurd en inmiddels wonen er vluchtelingen. Bijleveld hoopt

Lesbos. De NGK Enschede zocht het dichterbij en zamelde – in

dat er in samenwerking met andere kerken in Houten vol-

aansluiting op de actie ‘Doneer je deken’ – hulpgoederen in

doende geld beschikbaar komt om nog een huis te huren.

voor de vluchtelingen in het Franse Calais. Andere kerken rich-

Derk Jan Poel, diaconaal consulent van GKv en NGK, ziet initia-

ten zich vooral op de vluchtelingen in asielzoekerscentra in hun

tieven vanuit plaatselijke kerken graag aangemeld bij het Dia-

omgeving.

conaal Steunpunt. ‘Dan kunnen wij ze misschien bundelen en

De NGK Houten is al langer bezig met de opvang van vluchte-

zorgen voor het uitwisselen van ervaringen.’

lingen, onder meer door het huren van enkele huizen. Pastoraal

Zie verder www.diaconaalsteunpunt.nl,

werker Wytze Bijleveld vertelde op diverse plekken over zijn

www.bootvluchteling.nl, www.gave.nl,

droom: ‘Zoals er vroeger een hofje voor weduwen was, zou je

www.stichtingpresent/zwolle, www.doneerjedeken.nl.

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Praktijklokaal Catechisatie voor twijfelaars

eze maand gaan op veel plaatsen de catechisaties

is een groep waarin we elkaar niet veroordelen, maar waarin

weer van start. Zoals wijlen dr. R.H. Bremmer ooit zei,

we streven naar openheid en vertrouwen.’ Het is de bedoeling

hoor je ze ook te houden bij kunstlicht. Opvallend is

de vragen die leven te inventariseren en van daaruit met elkaar

dat ze de laatste jaren veel minder vanzelfsprekend afgesloten

in gesprek te gaan.

worden met het doen van belijdenis dan vroeger. Terwijl twin-

De GKv Barneveld-Voorthuizen gaat nog verder. Ds. Gerard de

tig jaar geleden nog negen van de tien catechisanten in de GKv

Kimpe biedt maar liefst vier vormen van catechese aan voor

uiteindelijk belijdenis deden, is dat nu verminderd tot bijna zes

17-plussers: naast verdiepingscatechese zijn er ook groepen

van de tien. Dat blijkt uit een vergelijking van het aantal doop-

voor stelletjes en een groep voor zoekers. De eerste is bestemd

leden dat belijdenis doet met het aantal gedoopte kinderen van

voor wie nog niet toe is aan het doen van belijdenis, maar wel

twintig jaar daarvoor.

veel vragen heeft en daarover in gesprek wil. En de laatste is

Dat heeft tot gevolg dat er nadrukkelijker dan voorheen reke-

voor wie ‘echt wat verder af staat van alles wat er in de kerk

ning gehouden wordt met doopleden die nog niet toe zijn aan

gebeurt en van het geloof dat ze je thuis en in de kerk proberen

het doen van belijdenis, bijvoorbeeld omdat ze nog veel vragen

mee te geven’. Ook de catechisatie voor stelletjes gaat over de

hebben. Zo organiseert de GKv Stadskanaal een catechisatie

inhoud van het geloof, aan de hand van het evangelie van Mar-

voor twijfelaars. Overigens niet alleen voor doopleden met vra-

kus, en is niet een soort huwelijksvoorbereiding. Daarvoor is er

gen, maar voor iedereen van 18-88. Ds. Aad van Zuijlekom: ‘Het

weer een andere groep.

Familiebericht

De NGK Oegstgeest en omstreken zoekt een

kerkelijk werker pastoraat voor 16 uur per week meer weten: www.ngkoegstgeest.nl/kw

Op 5 september is plotseling uit onze kring weggenomen onze vriend en broer in de Heer

Albert Hoekstra Wij genoten van zijn betrokkenheid, zijn humor, zijn wijsheid, zijn gedrevenheid, zijn geloof. Hij was bescheiden, maar wat hij met ons deelde is van onschatbare waarde en gaat met ons mee, ons leven lang. Wij bidden Annemarie, de kinderen en kleinkinderen de troost toe die ligt in Gods belofte dat noch dood, of wat er maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die Hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer. Heerde/Epe, Marrie van Dooren Gijsbert en Caroline Mulder Frans en Jantien Sellies Richard en Friedeke Vervoorn Joop en Riet van ‘t Zand

 Thema

Bijbelse richtlijnen voor de geloofsopvoeding

Gewoon laten zien hoe goed God is Over geloofsopvoeding valt heel veel te zeggen en wordt ook heel veel gezegd. Toch is het in de kern doodeenvoudig: aan kinderen en jongeren laten zien hoe goed God is. Jeugdwerker en godsdienstpedagoog Arine Spierenburg geeft aan de hand van drie Bijbelteksten praktische tips hoe ouders en gemeenten dat in de praktijk kunnen brengen. (beeld Jill Wellington/Pixabay.com)

tekst Arine Spierenburg

Geloofsopvoeding is een uitgekauwd

zijn: hoe ziet de praktijk er in werkelijk-

terug naar de kern: bereiken we onze

onderwerp. Het is allemaal wel bekend,

heid uit? Ouders, lukt het jullie werkelijk

kinderen en jongeren met het evangelie?

toch? Ouders moeten thuis iets doen met

om je geloof over te dragen op je kinde-

Bijbellezen en bidden en de gemeente

ren, te midden van de dagelijkse sleur

Dubbele belofte

kan daaromheen ook een rolletje mee-

van het gezin? En gemeenten, beseffen

Het is een mooie zondag in 2001. ‘Marije

spelen. Voor toerusting en ondersteu-

jullie werkelijk waar je verantwoordelijk-

Debora Verburg, ik doop je in de naam

ning zijn er talloze boeken, tijdschriften

heid ligt? Hebben jullie ook een taak in

van de Vader, de Zoon en de heilige

en apps, die het onderwerp van alle mo-

het toerusten van ouders? En zo ja: hoe

Geest’, spreekt de dominee. Marijes

gelijke kanten belichten. Valt daar nog

dan?

ouders kijken hun meisje vertederd

iets nieuws aan toe te voegen?

De praktijk van geloofsopvoeding blijkt

aan, terwijl het doopwater langs haar

Ja, ik denk het wel. Want laten we eerlijk

weerbarstig te zijn. En dus moeten we

gezichtje loopt. Dan gaat hun blik naar

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Opinie

Bemoedigd gaan papa en mama Verburg

kenbare vraag voor ouders van nu.

de kerk uit. Het is niet niks: ze hebben

Gods antwoord is kernachtig: kinderen

beloofd om hun dochter ‘voor te gaan in

leren geloven in het gezin. God heeft

een christelijke manier van leven en haar

gezinnen bedacht als dé plek, de meest

zo goed mogelijk te onderwijzen en laten

natuurlijke eenheid, waar Hij zichzelf wil

onderwijzen’. Maar deze ochtend heb-

laten zien als liefdevolle vader. Dat ge-

ben ze ervaren dat ze niet alleen staan in

beurt in de praktijk doordat ouders aan

het verwezenlijken van die belofte.

hun kinderen laten zien hoe ze met Hem leven.

Veertien jaar later… Marije is niet meer

Ouders hoeven dus geen ingewikkelde

dat schattige kindje, maar een pittige

pedagogische boeken te lezen en bij-

tiener. Ze haalt met haar puberale ge-

zondere gezinsactiviteiten te ontplooien.

drag regelmatig het bloed onder de na-

Ze hoeven alleen maar te laten zien hoe

gels van haar ouders vandaan, die er in

goed God is, gewoon in het dagelijks

hun reactie vaak niet in slagen om haar

leven. Dit betekent ook dat geloofsop-

‘voor te gaan in een christelijke manier

voeding nooit uitbesteed kan worden

van leven’. Hun belofte om Marije te

aan jeugdwerkers.

onderwijzen over God en de Bijbel blijkt meenteleden? Daar merken ze weinig

Psalm 78: het belang van persoonlijke getuigenissen

van. Eigenlijk voelen ze zich best alleen

Niet alleen door hun geloof voor te

staan in de geloofsopvoeding van hun

leven, maar ook door over hun geloof

dochter.

te vertellen mogen opvoeders getuigen

óók een uitdaging te zijn. Steun van ge-

van de goedheid van God. GeloofsopHet is zomaar een voorbeeld. Herken-

voeding is dus meer dan uit de Bijbel

baar? De bedoelingen zijn goed in deze

voorlezen. Het gaat om persoonlijk ge-

gemeente en er wordt geïnvesteerd in

tuigen van God. Dat kan vanuit Bijbelver-

het jeugdwerk, maar is dat voldoende

halen, maar ook vanuit het eigen leven

om de dubbele doopbelofte (van ouders

van de opvoeders. Wat hebben ze zelf

én gemeente) waar te maken? Bereiken

meegemaakt met God?

we er ons doel mee, dat jongeren een

Wat opvalt, is dat de psalmist deze op-

relatie met God krijgen en met Hem gaan

dracht niet aan ouders geeft, maar aan

leven?

alle gelovigen. Elke gelovige (de hele ge-

Om te checken of we goed bezig zijn als

meente) heeft de verantwoordelijkheid

ouders en gemeente, moeten we terug

om het ‘stokje’ van het geloof door te

naar de basis en ons laten inspireren

geven aan de volgende generatie.

door Gods visie op jongeren. Ik zoom in de gemeenteleden, terwijl de dominee

prikkelen om tot nieuwe inzichten op het

Marcus 10:13-16: het belang van jeugdwerk

met het doopformulier van de GKv zegt:

gebied van geloofsoverdracht te komen.

Het feitelijke jeugdwerk lijkt er bij dit

op drie Bijbelgedeelten die ons kunnen

‘Geliefde broeders en zusters, ontvang

alles bekaaid van af te komen. Wat voor

midden. Weet u geroepen deze ouders

Deuteronomium 6:1-9: het belang van het gezin

te steunen door uw voorbede en voor-

Hoe kun je midden in een seculiere,

woedend Hij wordt als volwassenen hen

beeld. Wees ook, wanneer dat nodig en

turbulente samenleving het geloof door-

belemmeren om bij Hem te komen. Vol-

mogelijk is, daadwerkelijk bereid eraan

geven aan de volgende generatie? Dat

wassenen moeten dus alles opzij zetten

mee te helpen dat dit kind groeit in het

is de vraag die het volk Israël in beslag

om hen te bereiken met het evangelie. In

geloof, de genade en het kennen van

neemt als het op de drempel staat van

die zin moet jeugdwerk (in de breedste

onze Heer Jezus Christus.’

een nieuw bestaan in Kanaän. Een her-

zin van het woord) een speerpunt zijn

als gemeente dit kind met liefde in uw

rol speelt dat nog? Marcus laat zien hoe belangrijk Jezus jongeren vindt en hoe

steeds voor hen zijn. Jeugdwerk moet daarom niet drijven op jonge mensen, maar moet werkelijk gedragen worden door de hele gemeente.

4. We moeten samenwerken! Uit alle drie de Bijbelgedeelten spreekt vooral dit: ga voor jonge mensen en Schattige kindjes worden eens pittige tieners. Kunnen ouders dan op steun uit de ge-

doe dat samen! Ouders, jeugdwerkers,

meente rekenen? (beeld Karolina Grabowska/Pixabay.com)

gemeenteleden: samen kunnen zij aan geloofsopvoeding werken, ingebed in

van elke gemeente. Jeugdwerk mag een

den, enzovoort) op zichzelf niet het

het geheel van de gemeenschap.

plek creëren waar jonge mensen zich-

belangrijkste. Veel belangrijker zijn het

De praktijk is helaas vaak dat ouders

zelf zijn, vrienden maken en samen God

voorleven en het verwoorden van het

maar wat aanmodderen en nauwelijks

leren dienen.

persoonlijke geloof (zie Psalm 78). Na-

advies of tips van andere ouders en ge-

tuurlijk is het belangrijk om kinderen de

meenteleden vragen. En het jeugdwerk

Bijbel te laten ontdekken en een chris-

is vaak een geïsoleerd eiland binnen de

De vervolgvraag is hoe je deze Bijbelse

telijke levensstijl aan te leren, maar als

gemeente. Ouders of oudere gemeente-

richtlijnen voor geloofsoverdracht op een

het daarbij blijft, heeft het weinig zeg-

leden worden daarbij vaak (onterecht!)

effectieve en creatieve wijze gestalte

gingskracht.

gezien als lastig of niet meer relevant

kunt geven in de 21e eeuw. Wat is nodig

Een voorbeeld: ik ga met mijn gezin elke

voor het leren geloven van tieners. In

om jonge mensen als Marije te laten ont-

zondag naar de kerk, maar vaak zijn we

plaats van die muurtjes in stand te hou-

dekken dat ze een relatie mogen heb-

gehaast op de heenweg en mopperen

den, zouden we moeten kijken naar het

ben met hun hemelse Vader? Een paar

we op de terugweg, omdat de preek

gedeelde doel dat alle betrokkenen heb-

handvatten.

te saai was. Wat zegt dit mijn kinderen

ben. Waarom langs elkaar heen werken

over de waarde van de kerk? Niet veel

als je samen hetzelfde verlangen hebt

positiefs. Als ik hun echter vertel wat ik

voor je jonge mensen?

Handvatten

1. J ongeren leren geloven in hun gezin

tijdens de dienst mag beleven met en van God (ondanks die saaie preek), dan

Linken

kennen van God, zullen weinig men-

breng ik iets wezenlijks over. Dus: ritue-

Samen gaan voor jongeren: wat bete-

sen bestrijden. Maar ik merk dat veel

len zijn zeker belangrijk, maar het gevaar

kent dat in de praktijk? Hoe ga je met

gemeenten de implicaties hiervan niet

is dat we ons daarin verliezen.

deze inzichten aan de slag?

Dat het gezin belangrijk is bij het leren

inzien. Even simpel gezegd: als een ge-

Allereerst: relax. Er zijn geen grootse

meente graag wil dat haar jongeren een

3. Geloof moet rijpen

relatie met God krijgen, moet ze investe-

Het geloof van jonge mensen groeit door

ingewikkelde toerustingsprogramma’s

ren in gezinnen en niet in jeugdwerk.

de levenswijsheid en ervaringsverhalen

voor ouders. Het hele jeugdwerk hoeft

In een recent onderzoek van Mark Hol-

van mensen die ouder zijn dan zij. Net

niet op de schop. Samen gaan voor jon-

men geeft 83 procent van de gelovige

zoals een onrijpe appel alleen rijpt als je

geren is eigenlijk heel eenvoudig. Nodig

jongeren aan dat hun ouders het be-

hem in een plastic zak doet met een rijpe

is alleen: vanuit het bestaande gemeen-

langrijkste zijn geweest voor hun geloof.

banaan. De Amerikaanse tienerleider

tewerk kansen pakken om jongeren

Voor slechts 23 procent van de jongeren

Mark DeVries pleit daarom voor family

gerichter te bereiken met het geloof. En:

is het jeugdwerk van belang geweest.

based youth ministry. Met family doelt hij

linken leggen tussen gezinnen, genera-

Een gemeente die wil gaan voor haar

niet alleen op het gezin, maar ook op de

ties en jeugdwerk.

jeugd, moet dus eerst gaan voor gezin-

gemeente als Gods gezin. Volgens hem

Een paar ideeën hiervoor:

nen en pas dan voor jeugdwerk.

kunnen tieners niet groeien naar een

• Stop met het organiseren van geloofs-

jongerenactiviteiten nodig en ook geen

volwassen geloof als ze alleen maar om-

opvoedingsavonden en -cursussen.

gaan met leeftijdsgenoten en jonge tie-

Ga ouders vooral toerusten in het ver-

nerleiders. Ze hebben duurzame relaties

woorden van hun geloof richting hun

Voor effectieve geloofsoverdracht zijn

met oudere volwassenen nodig. Mensen

kinderen. Laat hen bijvoorbeeld aan

de bekende rituelen (Bijbellezen, bid-

die er, ook als het tienerwerk stopt, nog

het einde van een dienst samen door-

2. G een rituelen, maar persoonlijke getuigenissen

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Opinie

 Een gemeente die wil gaan voor haar jeugd, moet eerst gaan voor gezinnen en pas dan voor jeugdwerk 

Ook jou. Of je nu ouder, jeugdwerker of gewoon gemeentelid bent. Dus kijk komende zondag eens om je heen naar de jongeren in je kerk en herinner je deze woorden uit het doopformulier: ‘Geliefde broeders en

praten over de vraag: hoe kunnen jullie

bij verschillende gemeenteleden thuis en

zusters, ontvang deze jongeren met liefde

deze Bijbelse boodschap in eigen woorden

zo in gesprek komen over kerk en geloof.

in uw midden. Weet u geroepen hen en hun

doorvertellen aan jullie kinderen?

• Jeugdwerkers: zoek vaker contact met

ouders te steunen door uw voorbede en

ouders, om echt samen te gaan voor jullie

voorbeeld. Wees ook, wanneer dat nodig

ders en kinderen niet apart toe, maar laat

jongeren. Communiceer wat er gebeurt

en mogelijk is, daadwerkelijk bereid eraan

hen samen oefenen in ‘geloofsvaardighe-

op de club (heel belangrijk!) of organiseer

mee te helpen dat dit kind groeit in het

den’ als dienen, Bijbellezen en zegenen.

een ouderavond. Ook kun je een geza-

geloof, de genade en het kennen van onze

Dit kun je doen tijdens gezinsdiensten of

menlijk programma doen met ouders en

Heer Jezus Christus.’

• Benader gezinnen als eenheid. Rust ou-

andere gezinsactiviteiten. • Verbind gezinnen met elkaar. Dat kan al

tieners. Denk aan een debat. • Gemeenteleden (ook ouderen en alleen-

Arine Spierenburg (NGK) is kerkelijk jeugd-

door iets simpels als een picknick na de

staanden): wees betrokken bij de ge-

werker en godsdienstpedagoog. Ze is

kerkdienst. In elk geval: creëer momen-

loofsgroei van jongeren. Bid bijvoorbeeld

onder meer werkzaam als trainer bij

ten waarop gezinnen elkaar tips kunnen

concreet voor jongeren, aan de hand van

‘Geloven in gezinnen’

geven voor het geloven thuis.

gebedspunten die door henzelf of door

(www.geloveningezinnen.nl). Ze heeft

hun ouders worden aangedragen.

materiaal ontwikkeld voor gezinsbijeen-

• Jeugdwerkers: betrek oudere gemeenteleden bij het jeugdwerk. Bijvoorbeeld door

komsten (www.gezinenjeugdwerk.nl) en

iemand een inleiding te laten verzorgen

Geroepen

over een onderwerp waarmee hij/zij veel

Niets is maakbaar: jongeren niet en hun

beste Vriend voor altijd. In oktober 2015

(levens)ervaring heeft of door een rolling

geloof al helemaal niet. God geeft geloof.

verschijnt haar Bijbels dagboek voor ge-

dinner, waarbij tieners een gerechtje eten

Maar Hij schakelt daarbij wel mensen in.

zinnen: Samen leven met God.

schreef twee boeken: In Gods hand en Je

Webtips

Leestips

Op de website van de Amerikaanse organisatie Think Orange

Met kinderen praten over geloven: David Staal,

(www.thinkorange.com) staat veel materiaal dat misschien niet recht-

Breng je kind bij Jezus, Amsterdam (Ark Media),

streeks te gebruiken is, maar zeker inspireert.

2010. Effectieve communicatietips: wat kunnen ze op welke leeftijd aan? Maar ook: hoe bid je

Veel organisaties bieden workshops en trainingen voor jeugdwerkers aan.

met kinderen en hoe praat je over God?

Zoek bijvoorbeeld op www.bgojeugwerk.nl naar ‘yep’ (youthworkers education program) en kijk eens op www.ngkjeugdwerk.nl/training. Nieuw is

Een praktisch boek met inspirerende voorbeel-

www.youngholy.nl van Corjan Matsinger en Marian Timmermans.

den en gezinsactiviteiten: Mark Holmen, Geloven begint thuis, Amsterdam (Ark Media), 2012.

Op 22 en 23 januari 2016 wordt de jaarlijkse jeugleidersconferentie gehouden, dit keer over het thema ‘Generations’.

Uitgeverij Buijten & Schipperheijn is de afgelo-

Zie www.jeugdleidersconferentie.nl.

pen jaren met een hele serie handboeken voor

Eind september verschijnt bij Jongbloed de Samenleesbijbel.

Handboek voor catecheten, een Handboek voor

Zie samenleesbijbel.nl.

kinderen jeugdpastoraat, een Handboek voor

Het Steunpunt Bijbelstudie biedt een gemeenteschets aan over opvoeden:

ders. De boeken bieden een goede mix van ach-

www.steunpuntbijbelstudie.nl/product/gemeenteschets-26-over-

tergrondinformatie en praktische handvatten.

werkers in de kerk gekomen, waaronder een

kinderwerkers en een Handboek voor jeugdlei-

opvoeden.

 Thema

Vincenza La Porta over ruimte en regels in de opvoeding

‘Mam, moet ik van u naar Taizé of mag ik zelf kiezen?’ Het werkzame leven van Vincenza La Porta draait om kinderen en jongeren. Sinds vorig najaar is ze eindverantwoordelijke van JOP, de Jeugdorganisatie

gebeurt hier nu, echt verschrikkelijk.

van de Protestantse Kerk. Geloofsopvoeding heeft

Zet het dan niet meteen overboord. Het

voor haar alles te maken met ruimte geven. Maar

misschien ook helemaal niet.” Hij kwam

dat gaat niet vanzelf.

zei hij ook: “Mam, ik snap nu waarom

kan een taal zijn die bij jou past, maar gelukkig superenthousiast terug. Toen je ervan houdt om af en toe naar een klooster te gaan.”’

tekst Arie Kok

De één wordt meer aangesproken door

Spiegelen

beeld Johanne de Heus

aanbiddingsmuziek, de ander door ritu-

‘De wijze van vieren die bij mij past,

elen, en weer een ander is vooral een

hoeft niet de manier te zijn van mijn

‘Leren geloven vergelijk ik weleens met

denker. In bijvoorbeeld de evangelische

kinderen. Als één van hen bijvoorbeeld

het aanleren van een taal. Als je de taal

wereld kun je soms het gevoel hebben

charismatisch-evangelisch gaat geloven

kent, ga je mensen verstaan en kun je

dat je iets mist als je je niet uit zoals ie-

en besluit om zich te laten overdopen,

met hen praten. Als je de taal van het

dereen. Alsof je niet zo goed gelooft als

dan wil ik kunnen zeggen: ik zit op de

geloof niet aanleert, ga je hem ook niet

de anderen. Dat dit met spirituele talen

voorste rij. Niet omdat ik het ermee

gebruiken en versta je mensen gewoon

te maken kan hebben, was voor mij een

eens ben, maar omdat mijn diepste ver-

niet. Natuurlijk kun je ook op latere

eyeopener. De creativiteit van God blijkt

langen voor mijn kinderen is dat ze met

leeftijd een taal leren, maar als kind

uit de verschillende manieren waarop

God leven.

gaat het een stuk makkelijker.

zielen gevoed worden in het leven. Dat

Het taalveld van het geloof ligt niet aan

wil ik mijn kinderen ook bijbrengen.

de oppervlakte. Je moet het naar boven

Toen mijn tienerzoon via school werd

Vincenza La Porta (1971) is sinds

halen. Als ouders leer je je kinderen

uitgenodigd om mee te gaan naar Taizé,

2014 eindverantwoordelijke van JOP,

woorden te geven aan dingen. En je

zei ik meteen: “Dat moet je doen!”

de Jeugdorganisatie van de Protes-

geeft ze de kans om dingen zelf te ont-

Daarop vroeg hij: “Mam, moet ik van u

tantse Kerk. Daarvoor werkte ze bij

dekken: wat past bij mij? Dat kan iets

naar Taizé of mag ik zelf kiezen?” Ik heb

Youth for Christ, het Flevo Festival

anders zijn dan wat ze ‘s zondags in hun

maar toegegeven: eigenlijk wilde ik zelf

en de Evangelische Alliantie (nu Mis-

eigen kerk horen.’

graag naar Taizé. “Maar”, zei ik, “het

sieNederland). Vincenza is getrouwd,

is een kans om te ontdekken of dit bij

moeder van drie kinderen en jeugd-

je past. En je hebt nu de leeftijd om dit

ouderling in Kruispunt Vathorst

‘Toen ik bij Youth for Christ werkte, ont-

soort dingen te verkennen. Het kan zijn

(CGK/NGK/PKN) in Amersfoort.

dekte ik het belang van spirituele talen.

dat je bij de eerste viering denkt: wat

Voeden

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Interview

Vincenza La Porta: ‘Ik geloof dat God een God van ruimte is. Hij is vele malen groter dan wij en je hebt alle christenen wereldwijd nodig om iets van Hem te begrijpen.’

Ik geloof dat God een God van ruimte

kunt beredeneren. Wie maakt het

is. Hij is vele malen groter dan wij en je

kind het meeste mee in alles, ook als

hebt alle christenen wereldwijd nodig

je chagrijnig bent of als de vakantie

om iets van Hem te begrijpen. Mijn

tegenvalt? Bij wie ziet een kind wat de

opdracht is om Hem daarin te volgen en

prioriteiten in het leven zijn? Dat is bij

ruimte te geven.

zijn ouders. Zij voeden op.’

Van nature past dat niet bij me. Ik heb

‘We moeten niet te snel denken: ik bemoei me er niet mee’ 



weleens een Youth Alpha gegeven

Proeven

waarbij ik na drie avonden dacht: jon-

‘Geloofsopvoeding is geen los ver-

gen, kom op, valt het kwartje nu nog

krijgbaar artikel. Op avonden in kerken

steeds niet? Zo werkt het dus niet. Ik

komen mensen met een houding van:

ben ze de belangrijkste momenten

moet me steeds weer spiegelen aan

vertel maar hoe we moeten Bijbellezen

gemist. Als je een kind krijgt, zeggen ze

wie God is en ruimte aan mijn kinderen

en bidden met de kinderen. Nu kun je

altijd: geniet ervan, het is voorbij voor

bieden. Tegelijk is God niet grenzeloos.

kinderen heel goed leren Bijbellezen

je er erg in hebt. Dat lijkt oudewijven-

Hij geeft de Bijbel, met richtlijnen. De

en bidden, maar als ze niet proeven dat

praat, maar het is wel waar. Je moet

uitdaging van opvoeden is je weg te

het geloof belangrijk voor jou is, komt

van begin af aan nadenken over hoe je

zoeken in die combinatie: ruimte geven

het niet over. Laten zien wat het geloof

de opvoeding, en alle aspecten daar-

en leven volgens die regels.

voor je betekent, dat is de kern.

van, wilt aanpakken.

Toen ik net in het jongerenwerk begon,

Wat het lastig maakt, is dat ouders

Ik zie veel ouders daarmee worstelen.

las ik veel onderzoeken. Eigenlijk zei-

tegenwoordig zelf vaak zoekende zijn

Of helemaal niet worstelen, wat ik mis-

den ze allemaal hetzelfde: de kindertijd

in hun geloof. Ze willen het niet doen

schien nog wel spannender vind. Laatst

is bepalend of iemand gaat geloven

zoals hun ouders het deden, maar hoe

zei iemand tegen me: “Mijn ouders

of niet. De ouders hebben in die fase

dan wel? Als je niet oppast, gooi je alles

hebben vaak gevraagd hoe het ging op

de meeste invloed op het geloof van

overhoop. Wat houd je dan over?

school en of ik wel goede cijfers haalde.

het kind. Zij staan met stip bovenaan.

Ouders hebben qua geloof soms een

Maar ze hebben nooit aan me gevraagd

Daarna komen leerkrachten, predikant

tijdje in het luchtledige geleefd, omdat

wat ik van God vond.” Prestaties op

en jeugdleiders. Eigenlijk bevestigen

ze er niet uit zijn. Ondertussen is hun

school lijken soms belangrijker dan de

die onderzoeken wat je zelf logisch

kind tien jaar ouder geworden en heb-

plek die God in je leven inneemt.’

 Redactioneel

Leuk N

ergens in de Bijbel staat dat het leuk zal zijn in de kerk. Toch lijkt dat vandaag voorwaarde nummer één. Nee, we

zijn niet consumptief. Maar de kerk moet wel bij ons passen en voelen als een warme deken. Het verschil is flinterdun. We zijn niet uit op entertainment. Wel moet de kerkdienst aantrekkelijk zijn en vlot naar binnen gaan. Opnieuw: zoek de verschillen. Waarom moet de kerk bij ons passen? Hoe komen we daar

‘Wat het lastig maakt, is dat ouders tegenwoordig zelf vaak zoekende zijn in hun geloof’ 



eigenlijk bij? Past het evangelie dan ook bij ons? Past God bij

Voorleven

ons? Je zou het haast gaan denken. Is het leuk om te worden

‘Kinderen zoeken altijd de grens op, ook in geloofszaken.

begraven in de doop? Is het aantrekkelijk om Jezus te volgen?

“Even kijken wat ik kan maken.” Daarmee proeven ze

Hij waarschuwde voor die gedachte. Vossen hebben holen,

ook bij hun ouders of zij dit echt zo belangrijk vinden dat

vogels hebben nesten, maar verwacht bij Hem niets van dat

ze er een punt van maken of dat ze denken: laat maar

alles.

– bijvoorbeeld omdat ze moe zijn of even geen gedoe willen. Dat zijn spannende momenten. Als jij als ouder

 Klaag niet over de mensen die God aan je toevertrouwt 

het geloof niet voorleeft, dan wordt het menselijkerwijs een lastig verhaal. Vroeger was er meer overlap tussen kerk, school en buurt. Je kwam elkaar overal tegen. Tegenwoordig kiezen veel mensen een kerk die bij hen past, en die staat vaak verderop. Voelen je kinderen zich dan ook

Even een vraag: als je aan de kerk denkt, denk je dan eerst

verbonden met de geloofsgemeenschap? Krijgen ze er

aan God of aan mensen? Als je mensen zegt, neem dan wat

vrienden met wie ze willen optrekken? De dingen zijn

stille tijd en denk na over Jezus, door wie de kerk bestaat,

veel minder vanzelfsprekend geworden.

tegen alle verwachtingen in. Hij kwam naar de aarde, maar

Je voedt je kinderen op tot zelfstandigheid. Uiteindelijk

niet omdat het hier zo leuk zou zijn. Hij begaf zich onder

zijn ze zelf verantwoordelijk. Als ze ervoor kiezen om

de mensen, naar niet omdat ze aanvoelden als een warme

niet te geloven, dan rest mij als moeder voor hen te blij-

deken. Hij paste bij niemand en niemand paste bij Hem. Alleen

ven bidden. Ik weet dat God met hen bezig blijft. En dat

door de zeer krachtige Geest van God kunnen we een klein

is het dan ook.

beetje antenne voor Hem krijgen.

Wat mij het meeste zal raken in mijn leven, is als mijn

Maar in de kerk mag je toch liefde verwachten? Zeker! Net

kinderen besluiten niet meer met God verder te leven.

als van de barmhartige Samaritaan. Die had weinig te lachen,

Ik zal altijd voor mezelf blijven benoemen dat me dat

maar had wel een diepe motivatie voor een moeilijke red-

verdriet doet. Tegelijk moet je het ook accepteren: dat

dingsoperatie. Doe jij evenzo. Klaag niet over de mensen die

is de andere kant van het geven van ruimte. Maar dit

God aan je toevertrouwt. Ontferm je, wees trouw en geef

alles denk ik nu. Vraag het over twintig jaar nog maar

voor de zekerheid nog wat extra van je tijd en je geld.

een keer.’

Nergens in de Bijbel staat dat het meteen leuk wordt tussen al die mensen die worden gered. Er staat wel dat alle ellende is

Bemoeien

begonnen bij twee mensen die

‘In de vakantie las ik een boek waarin werd uitgelegd

niet tevreden waren met wat

dat in overwegend protestantse landen de secularise-

God hun gaf.

ring verder gaat dan in katholieke landen als Spanje en Italië. Dat heeft met het collectieve van het katholicisme te maken. Protestanten zijn veel individueler in het geloof: het moet persoonlijk worden. In de Bijbel gaat het veel over generaties en de rol van het volk. Gaat het met jou niet goed, heb je geen kracht meer om te bidden, dan neemt de gemeenschap dat gebed van je over.

Bas Luiten, (GKv) redacteur OnderWeg

 Interview

Bij de doop wordt bij ons in de kerk aan de gemeente gevraagd: nemen jullie dit kind op in de gemeenschap en beloven jullie te zullen helpen in de geloofsopvoeding? Dat vind ik een heel mooie vraag. Maar realiseren we ons ook waar we ja op zeggen? Het betekent dat we niet te snel moeten denken: ik bemoei me er niet mee. We zouden ons wat meer met elkaar mogen bemoeien. Opvoeden kunnen we meer samen doen. Aan de andere kant moet de kerk het ook niet overnemen. Ouders kunnen de geloofsopvoeding niet van hun lijstje strepen omdat hun kind naar catechisatie en club gaat. De ouders blijven zelf verantwoordelijk, de kerk helpt hen bij de geloofsopvoeding. Catechese is, ook vanuit de geschiedenis, een belangrijke taak van de kerk. Bij ouders ligt het accent op het voorleven van het geloof, bij de kerk op het overdragen en het leren toepassen van geloofskennis. Het is voor kinderen en jongeren daarnaast ook belangrijk dat ze de gemeenschap ervaren. Dat ze merken dat ze erbij horen en dat de kerk een veilige plek is, bijvoorbeeld in de club. Echt luisteren, zonder dat het consequenties heeft en zonder vooroordelen, dat gebeurt bijna niet meer. Daarin kan de kerk een belangrijke rol spelen, ook richting kinderen en jongeren.’

Aanreiken ‘Afgelopen seizoen zijn we in mijn gemeente, Kruispunt Vathorst, begonnen met Samen Onderweg Gezinsdiensten. Dit concept is bedacht in de NGK Hou-

Vincenza La Porta: ‘Mijn diepste verlangen voor mijn kinderen is dat ze met God leven.’

ten. Kinderen van een bepaalde leeftijd worden één keer per jaar samen met hun ouders uitgenodigd. Tijdens de

ouders. Je krijgt iets aangereikt om thuis

strepen. Bovendien weet je, juist in de

kerkdienst volgen ze in een aparte zaal

mee verder te gaan, heel concreet. De

kerk, dat het leven niet maakbaar is. Je

hun eigen programma. Samen zingen,

eerste reacties zijn erg positief.’

weet ook van genade. Opvoeden is ingewikkeld, maar je hoeft het niet alleen

bidden en luisteren ze. Ook gaan ze in

te doen.’

gesprek. Eerst in de grote groep, daarna

‘Bij veel ouders slaat de schrik om het

in kleine groepen en ten slotte onder-

hart als je begint over geloofsopvoe-

ling: de kinderen met hun eigen ouders.

ding. Doe ik er wel genoeg aan? Doe

Arie Kok (Kruispunt Vathorst - CGK/

Zo stimuleren we het geloofsgesprek en

ik het wel goed? Bedenk dat het geen

NGK/PKN) is zelfstandig schrijver,

leggen we de verbinding tussen kerk en

pakket is dat je moet doen en kunt af-

journalist, adviseur en uitgever.

 Thema Opvoeden doe je samen, maar hoe dan?

‘Dat heb jij dus ook!’ Niet alleen ouders maar heel de gemeente legt, al dan niet expliciet, een belofte af bij de bediening van de doop aan kinderen van de gemeente. We ontvangen hen dankbaar in ons midden en beloven de ouders met gebed, raad en daad bij te staan. In Middelstum, Barneveld, Emmeloord en Enschede wordt die belofte op verschillende manieren ingelost.

tekst Heleen Sytsma-

Het ligt voor de hand om bij geloofsopvoeding

een boekenkast. In de kinderjaren worden de

van Loo

allereerst aan catechisatie en de jeugdvereni-

boeken netjes op een rijtje in de kast gezet.

ging of club te denken. Maar als je het als ge-

Tijdens de puberteit gooit de jongere de boe-

meente daartoe beperkt en kinderen pas vanaf

ken overhoop, op zoek naar wat werkelijk van

de middelbareschoolleeftijd iets aanbiedt, laat

waarde is. Daarna komt een heel aantal van die

je kansen onbenut. In veel gemeenten vinden

boeken weer terug in de kast te staan.

daarom tijdens de kerkdiensten kindmomenten

Dat beeld is Dia Bijsterveld bijgebleven. Ze is lid

en clubs voor jonge kinderen plaats.

van de jeugdcommissie en vond vooral de ge-

José Korsaan, auteur van diverse catechese-

sprekken tussen jong en oud die volgden op de

methoden, vindt die momenten van onschat-

lezing waardevol. ‘Het werd op die avond dui-

bare waarde. ‘Vooral vanwege het contact tus-

delijk dat geloofsopvoeding niet altijd zwaar en

sen de kinderen en de predikant en clubleiders.

serieus hoeft te zijn. Het spel dat gedaan werd,

Maar ook omdat kinderen tijdens die momenten

werkte drempelverlagend en dat kwam de sfeer

al spelend leren om met ouderen over het ge-

en de gesprekken ten goede.’

loof te praten.’

Korsaan gebruikt in dat verband graag het be-

In sommige gemeenten worden jongeren bege-

kende schilderij De adem van God van

leid door een mentor, een maatje of een buddy;

Michelangelo. ‘Iedereen kent dat schilderij. Vrij-

iemand die voor langere tijd met hen optrekt.

wel altijd gaat alle aandacht uit naar de handen

Korsaan: ‘Dat is mooi, maar vergeet niet dat je

van God en van Adam, die elkaar in het midden

als volwassen gelovige altíjd een identificatie-

raken. Maar de héle plafondschildering is prach-

figuur bent voor de jongeren in je gemeente.’

tig. Zo zijn niet alleen kinderclub, catechisatie en

Michelangelo

jongeren opvoedt. In heel haar doen en laten

Korsaan verzorgt avonden voor gemeenten die

mag de gemeente de liefde van God doorgeven.

zoeken hoe ze invulling moeten geven aan hun

Alles doet ertoe.’

opvoedtaak. Onlangs was ze in Middelstum

vereniging de momenten waarin de gemeente

(GKv), waar ze sprak over het thema ‘Opvoeden

Puberbrein

doe je samen’. Ze gebruikte daar het beeld van

‘Wil je kinderen gelovig opvoeden, dan gebeurt

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Reportage

Jetzte Baas: 'Als je inzicht krijgt in hoe een puber zich ontwikkelt, kun je als ouders en werkers in de kerk enorm van die fase genieten.' (beeld Asife/Shutterstock.com)

dat niet tijdens die korte momenten in en rond

tegenaan loopt niet alleen in jouw gezin voor-

de eredienst. Dan moet je bij de ouders zijn’,

komen, lucht op. En ouders met meer ervaring

is de overtuiging van Jetze Baas uit Barneveld.

kunnen die ervaring delen met ouders die nog

Daarom wordt daar dit najaar gestart met een

maar net beginnen. Zo werkte het vroeger en

opvoedcafé: inloopochtenden waarop ouders

iets daarvan willen we terughalen.’

van kinderen van 0 tot ongeveer 12 jaar elkaar

Het opvoedcafé is nog in de opstartfase. Wat

ontmoeten en met elkaar in gesprek kunnen

het beste werkt, moet uit de praktijk blijken. Het

gaan over dingen waar ze in de opvoeding te-

is daarbij prima als niet alleen gemeenteleden

genaan lopen. Dat hoeven niet per se vragen te

maar ook mensen uit hun netwerk de weg naar

zijn over geloofsopvoeding, een woord dat Baas

het café weten te vinden.

ook liever niet gebruikt. ‘Wat is geloofsopvoe-

Daarnaast wordt in Barneveld nagedacht over

ding? Het gaat meer om het opvoeden als gelo-

toerustingsavonden, in wat voor vorm dan ook,

vige ouder. Geloof doortrekt toch heel je leven?’

voor ouders van pubers. ‘Veel ouders zien erte-

Hij vervolgt: ‘Vroeger werden kinderen in een

gen op om pubers op te voeden, omdat er veel

gemeenschap opgevoed. Opa en oma woon-

onkunde is over het puberbrein’, is de observatie

den vaak met kinderen en kleinkinderen onder

van Baas. ‘Om diezelfde reden zie je jeugdlei-

hetzelfde dak en ooms en tantes waren nooit

ders en catecheten soms na één of twee seizoe-

ver weg. In onze tijd zijn we dat kwijt.’ Het op-

nen alweer afhaken. Maar als je inzicht krijgt in

voedcafé, een gezamenlijk initiatief van de GKv

hoe een puber zich ontwikkelt, kun je als ouders

en NGK Barneveld-Voorthuizen, wil iets van die

en werkers in de kerk juist enorm van die fase

sfeer terughalen, onder het motto: opvoeden

genieten.’

doe je samen. ‘Tijdens een cursus die ik een paar jaar geleden

Lotgenotencontact

gaf, hoorde ik ouders regelmatig tegen elkaar

In Emmeloord (GKv) is vorig jaar een opvoed-

zeggen: “Dat heb jij dus ook!”’, vertelt Baas, die

kring van start gegaan. Predikant Paul Voorberg

jarenlang in het basisonderwijs heeft gewerkt

vertelt dat jonge ouders bij de doop altijd een

en nu, na zijn pensionering, opvoedingsadviseur

pedagogisch boek cadeau krijgen. Ook worden

is. ‘Alleen al de herkenning dat dingen waar je

ze samen met alle ouders uit de gemeente

‘Vergeet niet dat je als volwassen gelovige altíjd een identificatiefiguur bent voor de jongeren in je gemeente’ 



 Thema

en samen je ervaringen delen.’ De kring is nog op zoek naar wat meer structuur, maar voorziet duidelijk in een behoefte.

Doopmoat Structuur in de opvoedtaak van de gemeente is er zeker in de NGK Enschede. Kerkelijk werker Mariët Odink heeft onder meer het stimuleren van de betrokkenheid van de gemeente bij de geloofsopvoeding in haar portefeuille. Zij is dan ook de motor achter twee initiatieven: doopoudergespreksavonden en het ‘doopmoat’-project. ‘Tot nu toe hebben er twee gespreksavonden plaatsgevonden en de derde staat voor dit najaar gepland’, zegt ze. Onder leiding van één van beide predikanten, Jaap Dekker en Menko Biewenga, praten ouders door José Korsaan vindt kindmomenten en clubs voor jonge kinderen van onschatbare

over vragen als: Wat betekende de doop voor je? Wat

waarde. 'Omdat kinderen tijdens die momenten al spelend leren om met ouderen

wil je je kind meegeven? En als je al oudere kinderen

over het geloof te praten.’ (beeld Iris Hamelmann)

hebt: hoe zorg je ervoor dat de doop in je gezin bewust beleefd wordt? ‘De tweede avond ging over het geloof laten zien in je gezin, met hoofd, hart en handen’, ver-

die in dat seizoen een kindje hebben gekregen uit-

telt Odink. ‘Het voorbeeld dat de ouders hierin geven is

genodigd voor een thema-avond over opvoeding. De

enorm belangrijk.’

opvoedkring is daarnaast min of meer spontaan van de

Om uitdrukking te geven aan het feit dat ouders er in

grond gekomen, maar is, als het aan de deelnemers ligt,

de kerk niet alleen voor staan is sinds maart van dit jaar

wel een blijvertje.

ook een ander initiatief gestart: het ‘doopmoat’-project.

Annelies Gravesteijn is één van de initiatiefneemsters.

Een doopmoat is iemand die doopouders met wijsheid

Ze vertelt: ‘We zijn begonnen met een gespreksavond

en liefde bijstaat in de geloofsopvoeding van hun kinde-

over schoolkeuze voor ouders van kinderen uit groep

ren. Een vorm van peetouderschap, maar dan bedoeld

7 en 8. Naar welke school stuur je je kind en waarom?

ter ondersteuning van de ouders. Het is aan ouders en

Vervolgens zijn we nog een aantal keren bij elkaar ge-

doopmoaten zelf hoe ze dit precies invullen.

weest. Het gaat om ongeveer vijftien ouders, meestal

In een overzichtelijk foldertje wordt een aantal voor-

moeders, van jonge tieners, die komen om ervaringen

beelden genoemd van hoe het zou kunnen: eens in de

uit te wisselen en elkaar te ondersteunen.’

zoveel tijd schuift de doopmoat bij het gezin aan tafel

De onderwerpen die ter sprake komen, zijn bijvoorbeeld

en ’s avonds vindt een gesprekje plaats over hoe het

uitgaan, drank, sociale media en zaken kleedgeld.

gaat; de doopmoat leest iets over geloofsopvoeding en

‘Zonder deze opvoedfase te problematiseren zou je

deelt dat met de ouders; de doopmoat komt jaarlijks

het een vorm van lotgenotencontact kunnen noemen:

langs op de datum waarop het kind gedoopt is om te

samen doorpraten over dingen waar je tegenaan loopt

reflecteren en vooruit te kijken. Odink: ‘De eerste ervaringen zijn positief. Er was eerst wel wat argwaan: alsof iemand over je schouder

‘Alleen al de herkenning dat dingen waar je tegenaan loopt niet alleen in jouw gezin voorkomen, lucht op’ 



OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

meekijkt en commentaar levert. Maar het is vrijwillig en iedereen kan er op zijn eigen manier inhoud aan geven. Dat maakt het een mooie manier om de betrokkenheid van de gemeente bij de geloofsopvoeding concreet te maken.’ Heleen Sytsma-van Loo (GKv) is neerlandicus en vertaler, en redacteur van OnderWeg.

Nieuws Conferentie over KwaZulu Natal Het Beleidsorgaan Zuid-Afrika van de NGK houdt op 28 november in Bunschoten-Spakenburg een landelijke conferentie over de veranderingen in het zendingswerk in KwaZulu Natal, Zuid-Afrika. Daarin staat het steeds meer zelfstandig worden van de kerken in Zuid-Afrika en de

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

blijvende noodzaak van ondersteuning door en samen-

Medewerkers

werking met de Nederlandse kerken centraal. Het Beleids-

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,

orgaan bundelt de zendende kerken en organisaties die

Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

betrokken zijn bij het zendingswerk vanuit de NGK in Zuid-

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-

Afrika. Aan de conferentie nemen ook afgevaardigden uit

de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,

KwaZulu Natal deel.

Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp.

Zusterkerkrelatie opgeschort

Redactieadres

De Orthodox Presbyterian Church (OPC) in de Verenigde Staten heeft de zusterkerkrelatie met de Reformed Church in Japan (RCJ) opgeschort, omdat deze kerk heeft besloten de ambten van predikant en ouderling open te stellen voor vrouwelijke gemeenteleden. De RCJ is een zusterkerk

’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

van de NGK en de GKv.

Komen en gaan Aangenomen naar: GKv Rotterdam-Centrum W.H. de Groot (Nieuwerkerk a/d IJssel). Verbonden aan GKv Axel: G.F. Overweg (Enschede-Noord); GKv Heerde: J.R. Cramer (voorheen predikant in opleiding in Heerde); GKv Rouveen: R.W.J. van Ommen (GKv/ NGK Nijverdal); GKv Spakenburg-Zuid: Z.J.C. van Harten (Wezep); NGK Leidsche Rijn: M.G. Rietkerk (CGK/NGK Zoetermeer). Emeritaat verleend aan: J.F. Ezinga (NGK Westbroek) en J. de Jonge (NGK Alphen a/d Rijn).

Israëlzondag

Audio OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499. Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis. Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl. Persvereniging OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg. Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

Voor Israëlzondag, 4 oktober, levert het Centrum voor Israëlstudies materiaal voor volwassenen, tieners en kinderen, en een preekschets voor predikanten. Het materiaal cirkelt rond het thema ‘Hoe zullen wij Hem ontmoeten?’ Zie www. centrumvoorisraelstudies.nl.

Tegen de verdrukking in Auteur Aad Kamsteeg en filmmaker Dirk Kamsteeg presenteren op 1 oktober de dvd en het boek Tegen de verdrukking in. Centraal daarin staat de boodschap die vervolgde christenen hebben voor vrije Nederlanders. Christenen die onder

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aad Lootens, Ale Sierksma, Hillie van de Streek. Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

islam, hindoeïsme of communisme zijn onderdrukt, vertellen wat zij meemaakten, wat vervolging om het evangelie

Technische realisatie en druk

met hen deed en hoe zij reageren op de in het Westen vaak

Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

gestelde vraag hoe God hun lijden kan toelaten. Tegen de verdrukking in is een samenwerkingsproject van een zestal organisaties. Locatie: RD-gebouw, Apeldoorn. Zie www.tegendeverdrukkingin.nl.

038-467 00 70. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

 Achtergrond

Het wie, wat en waarom van toerusten Wil je groeien in geloof, persoonlijk en als gemeente, dan is toerusting onmisbaar. Maar waar hebben we het dan precies over? Een korte verkenning, met aanbevelingen en voorbeelden.

tekst Hetty Pullen-Muis en Jan Kuiper

Welke vorm er ook gekozen wordt, de in-

tot dienstbetoon. Andere Bijbelteksten

beeld Andres Rodriguez/Flickr.com

houd van de toerusting zou altijd bepaald

spreken over het toerusten van elkaar. En

moeten worden door de grote kernvra-

de brief aan de Hebreeën eindigt met de

gen in het leven van een christen: wat

bede dat Gód de lezers toerust met al het

geloof ik en wie is God voor mij?

goede, om zijn wil te kunnen doen. Uit-

Wat is toerusting? Toerusting is een Bijbelse opdracht. In

eindelijk is het dus God zelf die achter de

Efeziërs 4 wordt opgeroepen om ‘de hei-

Waarom toerusting?

ligen toe te rusten tot dienstbetoon’, een

Toerusting is op drie niveaus van belang.

gebruikt daarvoor de gaven van mensen.

appèl voor gelovigen om te komen tot

Allereerst heb je het nodig in je per-

Dit betekent binnen de gemeente dat

‘wasdom in het geloof’. Anders gezegd:

soonlijke leven als christen. Toerusting

iedereen met gaven ingezet kan worden

gelovigen hebben geestelijk voedsel

verdiept je geloof en helpt je om je leven

rond instructie, vorming en training; al-

nodig om ook echt als gelovigen te kun-

te vullen met de kracht van de heilige

lemaal met het doel om het functioneren

nen leven.

Geest. Ook helpt het je in de zoektocht

in de gemeente goed te laten verlopen

Het in Efeziërs gebruikte woord voor toe-

naar antwoorden op (levens)vragen;

en de leden aan elkaar te verbinden. Toe-

rusting heeft verschillende betekenissen.

antwoorden die je vanuit jezelf lang niet

rusting betekent samen als gemeente op

Je kunt toerusten zien als het verzorgen

altijd vindt.

weg zijn naar Gods bestemming voor ons

van een lichaam, maar je kunt het ook

Toerusting is daarnaast nodig voor het

leven, samen het lichaam laten groeien,

zien als het je eigen maken van een

functioneren en de geestelijke opbouw

waarbij ieder lid naar zijn of haar vermo-

leer. Ook is het te vergelijken met het

van de gemeente. Door toerusting deel

gen bijdraagt.

uitrusten van een schip, zodat het goed

je je geloof en je gaven met elkaar, even-

voorbereid de reis onderneemt en een

als je vragen en je moeiten. Je leert van

vaste koers volgt. Toerusten draait dus

elkaar en kunt zo samen groeien tot een

om kernwoorden als verzorgen, uitrusten

mooier lichaam van Christus.

en bijsturen.

Tot slot is toerusting van belang om te

Gemeenten geven hun toerusting op

kunnen getuigen in een samenleving

allerlei manieren vorm. De kerkdienst

die zonder God leeft. Het helpt je om je

is een voor de hand liggend voorbeeld.

bewust te worden van je rol op school,

De viering van en het luisteren naar het

op het werk of in de buurt en leert je om

evangelie helpen gelovigen in hun leven

in je omgeving te getuigen waarom je de

als kind van God. Maar er zijn nog legio

naam van ‘christen’ draagt.

andere voorbeelden te geven. Denk aan catechese en ander jeugdwerk, Bijbelstu-

Wie rust toe?

diegroepen, kringen, kindernevendien-

In Efeziërs 4 gaat het over de ambtsdra-

sten, kindmomenten en pastoraat.

gers. Zij moeten de gelovigen toerusten

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

toerusting in Bijbelse zin staat. Maar Hij

 Onze waarneming is dat ambtsdragers vaak tekortschieten in de uitwerking en uitvoering van hun toerustingstaak 

 Achtergrond

Eindverantwoordelijke blijft niettemin de kerkenraad. Onze waarneming is echter dat ambtsdragers vaak tekortschieten in de uitwerking en uitvoering van die toerustingstaak. Ze leggen toerusting bij commissies of bepaalde domeinen in de gemeente, terwijl Paulus hén erop aanspreekt. Toerusting is niet slechts een facet van hun werk, maar typeert heel hun inzet. Daarbij zouden ze volop ruimte moeten bieden aan de initiatieven van gemeenteleden, zodat er een vruchtbaar samenspel tussen kerkenraad en gemeente ontstaat.

Aanbevelingen Gemeenten zijn voortdurend in beweging en vormen van toerusting veranderen daarin mee. Digitale vormen van Bijbelkennis en toerusting nemen bijvoorbeeld toe en (sociale) netwerken worden steeds minder grijpbaar, ook voor ker-

Alleen geloven gaat niet. Wat is het mooi als je je geloof, je ervaringen, je vragen en je ant-

kenraden. In reactie op die ontwikkelin-

woorden kunt delen met anderen.

gen een aantal aanbevelingen. • Blijf met elkaar het gesprek over gestellen of deze vormen nog beant-

landelijk aangeboden wordt. Denk aan

• Sluit aan bij vragen die in de gemeente

woorden aan de doelstellingen. Als je

projecten van Micha Nederland (een

leven. Denk bijvoorbeeld aan het vor-

merkt dat de balans naar gezelligheid

cursus recht doen), Tearfund (Nacht

men van kringen rond specifieke the-

doorbuigt, ga dan samen de uitdaging

zonder dak) en Wycliff (ga een dag

ma’s (opvoedingskringen, netwerken

aan om toch over het leven met God te

offline). Een zoektocht zal zeker nog

rond werk, duurzaamheidsinitiatieven,

blijven spreken.

meer opleveren. Een gemeente kan

loofsinhoud zoeken!

huwelijksvoorbereidingsgroepen, enzovoort). • Stimuleer enthousiastelingen in de

• Projecten zijn goed voor kortdurende, veelal thematische toerusting. Een gemeente als de NGK Wageningen orga-

met behulp van deze landelijke middelen de gemeenschappelijke toerusting vormgeven. • Het Praktijkcentrum ondersteunt de

gemeente die gaven hebben voor de

niseert bijvoorbeeld kringen op maat:

organisatie van toerusting. Bied ook

gemeenteleden kunnen zich inschrijven

toerusting van gemeenteleden en biedt

ruimte aan creatieve gaven.

voor een kring rond een onderwerp

onderzoek en dienstverlening aan bij

naar hun smaak. Denk verder aan (dia-

vraagstukken die in de gemeente kun-

middelen, zeker gezien het toenemende

conale) projecten in samenwerking met

nen spelen. Het Praktijkcentrum helpt

gebruik van Google. Wie is de schrijver

andere kerken. Ook zijn projecten van

om keuzes te maken rond de manier

van het materiaal?

en door jongeren volop in beweging,

van toerusting en om vervolgens die

zoals focusdiensten, missionaire acti-

keuzes om te zetten in kerkelijke prak-

viteiten, Athletes in Action-activiteiten

tijken.

• Verifieer de bronnen van je toerustings-

Voorbeelden Hoe breng je het voorgaande nu concreet

en Tijd voor Actie-projecten. Hoewel

in de praktijk? Een paar voorbeelden.

die projecten van korte duur zijn, kan

Hetty Pullen-Muis en Jan Kuiper zijn res-

• Traditionele vormen van toerusting,

hun toerustende waarde jongeren hun

pectievelijk adviseur en onderzoeker bij

leven lang bijblijven.

het Praktijkcentrum. Een uitgebreidere

zoals kringen en Bijbelstudiegroepen, blijven functioneren in de gemeente. Blijf wel met enige regelmaat de vraag

• Gemeenten kunnen rond specifieke thema’s gebruikmaken van wat er

versie van hun artikel is te lezen op www.praktijkcentrum.org.

 Woordzoeker

Het evangelie van Christus’ glorie

 Woordzoeker

Hun denken is door de god van deze wereld zo verblind, dat zij de glans niet ontwaren van het evangelie van de glorie van Christus, die het beeld van God is. (2 Korintiërs 4:4, Willibrordvertaling (WV gebruikt ‘heerlijkheid’)) tekst Wolter Rose beeld Gerd Altmann/Pixabay.com

e vraag: waar gaat het over in het

gezet worden. JHWH sluit zoiets zelfs met

evangelie?, wordt in de boeken van

zoveel woorden uit: ‘Ik ben de HEER, dat

het Nieuwe Testament op verschil-

is mijn naam, mijn glorie deel Ik met geen

 In Christus

heeft God zijn glorie een gezicht gegeven 

lende manieren beantwoord. In een brief

ander, Ik geef mijn roem niet aan goden-

aan zijn collega Timoteüs omschrijft Paulus

beelden’ (Jesaja 42:8, WV).

de kern van het christelijke geloof op een

Wat in het Oude Testament werd gezegd

verrassende manier als: ‘het evangelie over

over JHWH, de God van Israël, wordt door

de glorie van de gelukzalige God’ (1 Timo-

Paulus in 2 Korintiërs 4:4 vrijmoedig over

teüs 1:11, NBV gebruikt ‘majesteit’). Met

Christus gezegd. Eén van de manieren

andere woorden: het evangelie gaat over

waarop je de inhoud van het evangelie kunt

want geen mens kan Mij zien en in leven

Gods glorie, het overwicht van zijn groot-

omschrijven is blijkbaar: het evangelie ver-

blijven’ (Exodus 33:20).

heid en schoonheid, en dan hebben we het

telt ons over Christus’ glorie, Hij deelt in de

Vergeleken met de situatie van Mozes is er

over de God van wie je zonder overdrijving

glorie van de ene God van Israël. Christus’

een overeenkomst en een verschil. De over-

kunt zeggen dat er niemand zo gelukkig is

glorie is, zoals de apostel Johannes het later

eenkomst is dat we moeten luisteren om

als Hij.

zou zeggen, ‘de glorie van de enige Zoon

Gods glorie te zien: we ‘zien’ Gods glorie in

Iets vergelijkbaars zegt Paulus in een brief

van de Vader’ (Johannes 1:14, eigen weer-

het evangelie, het verhaal van het goede

die hij jaren daarvoor had geschreven aan

gave).

nieuws over het leven, lijden, sterven en de

christenen in Korinte. In dit geval heeft hij

opstanding van de Zoon van God, die mens

het over Christus: ‘het evangelie van Chris-

Gods gezicht

tus’ glorie’, het overwicht van de grootheid

Een paar verzen verder maakt Paulus dui-

Mozes kreeg het gezicht van God niet te

en schoonheid van Christus. Je moet maar

delijk dat Gods glorie en Christus’ glorie

zien. In Christus heeft God zijn glorie een

durven. In het Oude Testament wordt op

inderdaad samenvallen: ‘De God die heeft

gezicht gegeven. Gods glorie straalt vanaf

verschillende momenten over JHWH’s glorie

gezegd: “Uit de duisternis zal licht schijnen,”

het gezicht van Jezus Christus.

gesproken. Maar daar zal nooit de glorie

heeft in ons hart het licht doen schijnen om

van iemand anders, wie dan ook, naast

ons te verlichten met de kennis van zijn glo-

Wolter Rose (GKv) is universitair hoofd-

rie, die afstraalt van het gezicht van Jezus

docent Semitische talen, geschiedenis en

Christus’ (2 Korintiërs 4:6, NBV heeft ‘luis-

cultuur van het Oude Nabije Oosten aan

ter’). De handelende persoon in het evan-

de TU Kampen.

 Het evangelie gaat over Gods glorie, het overwicht van zijn grootheid en schoonheid 

werd. Maar er is ook een belangrijk verschil.

gelie van Christus’ glorie is de schepper van het licht, ‘de God die heeft gezegd: “Uit de duisternis zal licht schijnen’’.’ Hij richt een

Vraag

lichtbundel, zodat Hij rechtstreeks in een

Noem drie dingen – meer mag ook –

mensenhart schijnt. Die lichtbundel maakt

waarin je in de verhalen van de evange-

het voor mensen mogelijk Gods glorie te

liën (bijvoorbeeld in het evangelie van

leren kennen. Het meest bijzondere woord

Johannes) Christus’ glorie, het overwicht

hier is ‘gezicht’. Denk aan wat JHWH tegen

van zijn grootheid en schoonheid, aan

Mozes zei toen die Hem vroeg zijn glorie te

kunt wijzen.

tonen: ‘Mijn gezicht zul je niet kunnen zien,

 Column

Hagenpreek W

il je een hagenpreek houden? Die vraag kreeg ik van A Rocha, een club mensen die geloof in God en zorg voor de schepping

dicht bij elkaar wil houden. Een preek op een prachtige plek, het landgoed Coelhorst, waar appels verleidelijk glimmen en schapen vredig grazen tussen libellen, kikkers en bonte spechten. An offer you can’t refuse. Wat een kans. Juist in dit jaar waarin paus Franciscus het zuchten van ‘zuster aarde’ mondiaal stem gaf. Spreken over Gods schepping en zo in mijn klein hoekje een helder lichtje ontsteken. Zou dat niet geweldig zijn? Maar met het verzoek begon de zelfbeproeving. Een ja tegen deze hagenpreek is ook een nee tegen gezellige worstjes op de barbecue. En hoeveel centimeter is de zeespiegel niet gestegen door mijn zwaarbelaste diesel? Mijn nieuwe broek was best prijzig, maar of die ‘fair’ gemaakt is… En in Vathorst bouwen we een nieuw kerkgebouw waarin met allerlei mensen rekening is gehouden. Maar komt de zorg voor de schepping echt tot zijn recht in onze plannen?

 De schapen mekkerden

vrolijk mee met ons gezang

Evangelis Ik? Volgens mij hebben veel christenen dezelfde ervaringen met evangelisatie als anderen met afvallen. Ze willen het erg graag, maar ontdekken telkens weer dat het toch niet lukt. En daar voelen ze zich dan weer rot of schuldig over. Maar dat is niet nodig.

 tekst Peter Wierenga beeld StockSnap/Pixabay.com

Zo ging ik tobbend de zomer in. Op vakantie zag ik landgenoten in den vreemde dagelijks een zak vol vuilnis uitstoten. Omgekeerde

Als evangelisatie-adviseur hoor ik allerlei ant-

asbakken op ranzige parkeerplaatsen. Wat een waanzin. Maar had-

woorden als ik vraag waarom mensen niet

den wij niet zelf twaalfhonderd kilometer gereden om dit feit te

evangeliseren: ‘Ik wil wel, maar ik kom er niet

constateren? We hebben er veel over gesproken deze zomer en

toe.’ ‘Ik weet dat het moet en ik voel met schul-

nieuwe plannen gemaakt. Wat betekent het nu om eerlijk, groen,

dig omdat ik het toch niet doe.’ ‘Ik ken niemand

gul en gastvrij te leven?

die niet gelooft.’ Ook een mooie: ‘Dat moet je

Eind augustus was het zover. De hagenpreek op een prachtige na-

me niet vragen, want dan moet ik erover naden-

zomerdag in een tuin als een paradijsje. Mens en dier in harmonie

ken!’ Niet alleen individuele gelovigen reageren

bij elkaar onder het Woord van God. Schapen die vrolijk meemek-

zo, ook van kerken hoor ik: ‘Als we het als kerk

kerden met ons gezang. Ik heb daarin sterk de uitnodiging ervaren.

intern wat meer op orde hebben, dan…’, of: ‘We

Erken eerst dat je bij God te gast bent. Start bij de verwondering dat

gaan komend seizoen aan Bijbelstudie doen

God zelf zijn hand opent. En laat ons samen delen in zijn schepping.

over evangelisatie.’ Er zijn mensen die zeggen dat ze vanaf maandag geen sigaret meer zullen aanraken en nog gauw voor het weekend een nieuw pakje kopen. Zo zijn er ook christenen die al jaren ongelovige buren hebben en maar niet met hen in gesprek komen. Die tweeslachtigheid tussen wel willen en niet doen bij afvallen, stoppen met roken of evangeliseren herken je wellicht bij jezelf of bij mensen in je omgeving. We vertonen uitstelgedrag, bedenken redenen om niet te evangelise-

Joost Smit is predikant van de GKv Amersfoort-Vathorst.

ren, en lijden vervolgens onder schuldgevoel.

 Missionair

seren?

Ga eens samen naar de film of een kop koffie drinken.

Goed nieuws

derde plaats geef je door te bidden in-

gedragsverandering en bij het leren van

Herken je iets van het bovenstaande

vulling aan je priester zijn: je brengt God

nieuwe dingen gaan we zaken uitstellen

in je eigen leven en denken? Uitstelge-

bij mensen en mensen bij God.

en excuses verzinnen. Doe dus gewoon wat al bij je past. De Geest zoekt niet

drag, excuses, schuldgevoel? Dan heb ik goed nieuws: je kunt er wat aan doen.

3. Bedenk wie jou aan het hart gaan

een volmaakt mens, Hij wil jóu gebrui-

Hieronder geef ik vijf tips om je hiermee

Maak evangelisatie niet groot, maar

ken en jóuw agenda.

verder te helpen.

houd het klein en dichtbij. Bedenk maximaal drie mensen waarvan je graag zou

Peter Wierenga is adviseur evangeli-

1. Weg met het schuldgevoel

willen dat ze God leren kennen. Mensen

satie, zending en kerkplanting van de

Leef als kind van God. Dus vanuit de

uit je eigen netwerk van familieleden,

NGK.

overtuiging dat Christus voor je schuld

vrienden en buren. Bid voor hen.

én je schuldgevoel is gestorven. Voel je je toch schuldig? Dan is dichter bij God

4. Evangeliseer niet, maar leef mee

gaan leven de enige oplossing.

Probeer met die drie mensen die je

Als gemeente nadenken over evangelisatie?

in gedachten hebt het contact wat te

Tijdens de avond ‘Evangeliseren – dicht bij

2. Begin met bidden

verdiepen. Ga eens samen naar de film

jezelf’ ontdek je als gemeente(leden) hoe je

Elke vorm van evangelisatie begint met

of een kop koffie drinken. Doe dingen

op een natuurlijke manier kunt evangeliseren.

bidden. Allereerst omdat je jezelf via

samen zonder te evangeliseren. Evan-

Dat doen we via een date met jezelf. Je gaat

het gebed afstemt op wat God graag

gelisatie begint met het opbouwen van

ontdekken wat je van God hebt gekregen. Hij

wil. Je laat je door Hem begeesteren.

een relatie. Echte gesprekken kun je pas

gaf je kwaliteiten, mensen om je heen én jouw

Vervolgens: door te bidden voor niet-

voeren als er wederzijds vertrouwen is.

persoonlijke stijl van getuigen. Dat alles zorgt ervoor dat evangeliseren eigenlijk vanzelf gaat.

gelovige kennissen en/of familieleden stem je jezelf ook af op die mensen.

5. Doe wat je altijd al doet

Afvallen kan. Evangeliseren ook.

Je denkt meer aan hen en dan komt

Doe dingen die bij je passen en die in je

Meer info? Zie www.missionairsteunpunt.nl.

contact gemakkelijker tot stand. In de

agenda toch al gewoon zijn. Juist bij een

 Trefpunt

Gezamenlijke zomerdiensten met hervormd Stadskanaal In de afgelopen zomerperiode werden er gezamenlijke avonddiensten gehouden in Stadskanaal. Het was een initiatief van de plaatselijke CGK, GKv en hervormde gemeente. De vrijgemaakte predikant Aad van Zuijlekom kijkt met genoegen terug. ‘Ik vond het bijzonder dat ik als vrijgemaakte predikant in een hervormde kerk mocht voorgaan.’

tekst Maarten Boersema

over het algemeen enthousiast en heb-

Rijkdom

beeld Gouwenaar

ben het als bijzonder ervaren om met

Daarbij moet opgemerkt worden dat

mensen uit verschillende kerken samen

de CGK al langer dergelijke diensten

Van Zuijlekom: ‘Het is prachtig om juist

te komen.’ Zelf vond Van Zuijlekom het

belegde samen met de hervormde

in een zomerperiode in zo’n volle kerk

bijzonder dat in een vrijgemaakte kerk

gemeente. ‘We voeren al geruime tijd

samen te komen. Ik ben zelf in twee

een hervormde predikant voor ging en

gesprekken met de CGK en dan is het

diensten voorgegaan en heb ook een

dat hij als vrijgemaakte predikant in

niet gek dat op een gegeven moment

dienst meegemaakt die geleid werd

een hervormde kerk mocht voorgaan.

ook die gezamenlijke zomerdiensten

door een collega.’ Hij heeft van ge-

De aanloop naar deze gezamenlijke

ter sprake komen. Zij hebben trouwens

meenteleden veel positieve reacties

diensten heeft enkele jaren in beslag

in de zomer ook een gecombineerde

gehoord. ‘Gemeenteleden reageerden

genomen. ‘Het traject is begonnen

morgendienst, maar het was praktisch

voordat ik predikant werd in Stadska-

gezien onmogelijk voor ons om daarbij

naal. Het is een nieuw fenomeen dat

aan te haken, omdat de kerkgebouwen

een vrijgemaakte kerk nauw samen-

dan niet genoeg plaats bieden.’

werkt met een gemeente die behoort

Van Zuijlekom heeft in de diensten

tot de PKN. Het voortraject is daarom

waarin hij zelf mocht voorgaan geen

ook zorgvuldig afgelegd.’ Van Zuijlekom

dingen anders gedaan dan hoe hij dat

doelt daarmee op het feit dat het voor-

normaal gesproken doet. ‘Ik heb ge-

stel om deze gezamenlijke diensten te

woon gewoon gedaan. Als je elkaar

organiseren eerst is voorgelegd aan de

in het gewone vindt, is dat een grote

vrijgemaakte deputaten kerkelijke een-

rijkdom.’

heid. Na de instemming van deze depu-

Een andere rijkdom ziet Van Zuijlekom

taten is het voorstel ook op de classis

in het feit dat de verschillende kerken

besproken. ‘Vorig jaar is het voorstel

niet met de rug naar elkaar toe staan,

besproken en met vrijwel algemene

maar elkaar in de ogen kijken. ‘Juist in

stemmen is er toen mee ingestemd.’

een krimpregio, waarin wij kerk zijn, is

 ‘Juist in een

krimpregio is het van essentieel belang dat je elkaar opzoekt’ 

het van essentieel belang dat je elkaar

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Trefpunt Dit is de tweede aflevering van een vierdelige briefwisseling tussen de predikanten Johan Schaeffer (NGK) en Cor van der Leest (GKv) over het omgaan met (de pijn van) de breuk van 1967.

De briefwisseling Beste Johan, Jouw ervaringen rond de breuk uit de jaren zestig kennende, kan ik me goed voorstellen dat het voorgaan in die GKv-kerkdienst jou erg heeft geraakt. Toch moet ik eerlijk bekennen dat de verhouding met de NGK mij nauwelijks bezighoudt. De NGK en GKv in Groningen (waar ik van 1992 tot 2011 predikant was) waren tot voor kort niet uit op contacten (de predikanten hadden overigens wel contact). Tegelijk vind ik het altijd De Oosterkadekerk, de kerk van de hervormde gemeente in Stadskanaal,

weer mooi als ik NGK-collega’s tegenkom, want we horen al-

waar Van Zuijlekom afgelopen zomer voorging.

leen al qua geschiedenis bij elkaar. Maar die vreugde betreft evengoed collega’s uit andere kerken. Waarom er nu wel toenadering is, maar enkele decennia terug nog niet? Voor mezelf heb ik deze verklaringen: • We leefden toen ieder in onze eigen zuil. Daar hoort bij dat

 ‘Als je elkaar in het

gewone vindt, is dat een grote rijkdom’ 

je jezelf diep in je hart beter vindt dan de ander en dat je vooral oog hebt voor de onderlinge verschillen. • Bij elke breuk draven mensen door in hun gelijk. Zonder dat ik dit nu wil invullen, zijn ook veel vrijgemaakten op allerlei punten doorgedraafd, wat verzet opriep bij wie daarin niet kon meegaan. • Een halve eeuw terug konden we het ons nog veroorloven elkaar de maat te nemen. Maar onze samenleving is fundamenteel veranderd: niet-gelovigen vormen de meerderheid;

als kerken opzoekt en bekijkt

diensten in september evalue-

het christelijke stempel vervaagt; er wonen bijna een mil-

wat je met elkaar deelt. Het is

ren, maar als ik de reacties peil,

joen moslims in Nederland. In deze context past het niet dat

in dat proces van zoeken naar

dan denk ik dat we hier wel

christenen elkaar bestrijden.

eenheid in mijn ogen van belang

mee verder gaan.’ In ieder geval

Dit zijn vooral psychologische verklaringen, er is natuurlijk

dat je niet alleen naar de kerk-

zullen er in het komende sei-

ook een geestelijke kant: binnen de GKv hebben we niet al-

geschiedenis kijkt en elkaar van

zoen tijdens biddag en dankdag

tijd recht gedaan aan de christelijke waarden die in Galaten

daaruit probeert te begrijpen,

gecombineerde diensten zijn,

5:22-23 samengevat worden als de vrucht van de Geest. In

maar dat je ook kijkt naar re-

speciaal voor de kinderen. Ook

gesprekken met ex-vrijgemaakten heb ik gemerkt hoe zij

cente ontwikkelingen. Binnen de

is er rond hervormingsdag een

daaronder geleden hebben. Het zou goed zijn als een GKv-

PKN is sinds de fusie in 2004 heel

gezamenlijke dienst. Waar de

synode haar aandeel hierin eens expliciet zou erkennen en als

veel gebeurd.’ Hij doelt daarmee

samenwerking op termijn op uit

plaatselijke gemeenten zich tegenover indertijd geschorste

onder meer op de toename aan

gaat lopen is nog onbekend. ‘We

ambtsdragers of hun kinderen zouden uitspreken.

rechtzinnigheid binnen de PKN.

zijn blij dat we elkaar zien staan

Als de GKv op deze manier schoon schip maken, geeft dat

en elkaar rondom het Woord

ruimte om ons samen te verdiepen in de vragen die er van-

hebben kunnen ontmoeten in de

daag toe doen.

Vervolg Op de vraag of er een vervolg

afgelopen zomer.’ Samen met Christus verbonden,

aan deze serie zomerdiensten wordt gegeven, kan Van

Maarten Boersema is fotograaf,

Zuijlekom nog geen ‘officieel’

tekstschrijver en predikant van

antwoord geven. ‘We gaan de

de GKv Blije-Holwerd.

Cor van der Leest

 Jeugdwerk Tieners: jonge onderzoekers en kritische identiteitszoekers

Geloof in ontwikkeling (2) – tieners Goed jeugdwerk sluit aan bij de actuele (jongeren)cultuur en de specifieke ontwikkelingsfase van de deelnemers. In de vorige aflevering hebben we aandacht gegeven aan de huidige cultuur. In vervolg daarop willen we een aantal ontwikkelingsfases van jongeren in kaart brengen, zodat het jeugdwerk beter op de verschillende groepen kan worden afgestemd. In deze aflevering staan we stil bij tieners.

Agenda

tekst Paul Smit

• ‘ Inside Out!’, jaarlijks trainingsevent willen horen. Ze zoeken bevestiging van

van YfC voor jeugdleiders en predi-

Tot de tieners rekenen we de kinderen van

kanten, 26 september in Woerden.

groep acht van de basisschool tot en met de

hun zelfbeeld en hun wereldbeeld bij leef-

Zie http://kerk.yfc.nl/trainings-

tweede klas van de middelbare school. Die

tijdsgenoten die dezelfde hobby’s en spor-

event.

overgang van de basisschool naar de mid-

ten beoefenen, die in kleding en uiterlijke

delbare school verdeelt de tieners in twee

zaken gelijk zijn of die dezelfde schoolkeuze

groepen: de jonge onderzoekers en de kriti-

maken in groep acht. Zo ontstaan er groep-

sche identiteitszoekers.

jes waarin tieners zichzelf herkennen. In die

Jonge onderzoekers Terwijl jongere kinderen in hoofdzaak van

groepjes proberen ze in uiterlijk en gedrag soms erg op elkaar te lijken.

hun ouders en andere volwassenen over-

Kritische identiteitszoekers

nemen wat goed of fout is, beginnen jonge

Dit indelen van hun leefwereld gaat in de

tieners met het ontwikkelen van een eigen

brugklas verder. Daar zijn ze niet langer de

moreel oordeel. In aanvang is dat morele

oudsten op school, maar de jongsten. Die

ven’ (samen met AKZ+), 30 septem-

oordeel erg zwart-wit en goed-fout van

overgang naar de middelbare school vraagt

ber in Zwolle. Zie www.akzplus.nl/

karakter. Dat zorgt ervoor dat jonge tieners

portal-nieuwsbericht-tu-kampen-

nieuwsgierig bezig zijn met de vraag naar

nl/jong-en-geloven.

de details van allerlei zaken. Waar gaat het

• I NNOV8-ontmoeting ‘Jong & Gelo-

• Praktijkcentrum trainingsdagen

precies over? Het liefst willen ze zo concreet

‘Verbeter jezelf als catecheet’, in

mogelijke informatie, die ze (on)bewust in-

Zwolle-Berkum en Hardinxveld-

delen in goed-fout, leuk-saai, fijn-stom.

Giessendam. Zie voor meer

Op basis van die indelingen maken tieners

informatie en data www.prak-

keuzes over wie ze willen zijn en hoe ze

tijkcentrum.org/project/verbeter-

de wereld willen zien. Die keuzes worden

jezelf-als-catecheet.

ook gestuurd door de groep waar ze bij

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

 Ze laten vooral

in hun idolen zien wie ze zouden willen zijn 

 Jeugdwerk Tips/media • Maak van de kinderen uit groep acht en de brugklassers één groep. Zo krijgen de tieners van de basisschool via de brugklassers een beeld van wat er op de middelbare school speelt en zijn de brugklassers weer even de oudsten, wat hun een vertrouwd gevoel kan geven. • Lees meer over de cultuur van de hedendaagse tieners in J. Ahlers en R.C.W. Boenders, Generatie Z – Ken ze, begrijp ze en inspireer ze voor een beter leven, Amsterdam (Bertram + de Leeuw uitgevers), 2011.

Tieners krijgen heel veel informatie aangeboden en wat ze niet krijgen, zoeken ze op met hun smartphone. (beeld Jedidja/Pixabay.com)

van tieners dat ze het beeld dat ze van zichzelf hadden in groep acht opnieuw bekijken. Ze worden geconfronteerd met het feit dat wat in groep acht zo vanzelfsprekend was, opeens niet meer lijkt te passen. Zo kan een tiener de groep rondom een gedeelde hobby ineens vaarwel zeggen, om zich bij een groep rondom schoolkeuze aan te sluiten. Dat is dan een groep

 Gratis wifi wordt

echt als een eerste levensbehoefte ervaren 

die beter past bij hoe de tiener zichzelf op dat moment ziet. De reden van zo’n keuze

aangeboden en wat ze niet krijgen, zoe-

is voor de meeste tieners nog lastig onder

ken ze op met hun smartphone. Gratis wifi

woorden te brengen. Ze laten vooral in

wordt echt als een eerste levensbehoefte

hun idolen en hun spullen zien wie ze zou-

ervaren. Maar wat ze daar allemaal aan

de hersenontwikkeling van tieners is te

den willen zijn. Onder andere door wat ze

informatie kunnen vinden, is absoluut niet

vinden in H. Nelis en Y. van Sark, Puber-

de leerlingen uit hogere klassen zien doen,

waarde(oordeel)vrij. Wat tieners helpt bij

brein binnenstebuiten, Utrecht (Kosmos

laten tieners zich bewuster leiden door de

het ontwikkelen van hun identiteit en van

Uitgevers), 2014.

vraag: wat vind ik er eigenlijk van?

een voorlopig wereldbeeld, is het duidelijk

Kansen

• Belangrijke achtergrondinformatie over

uit elkaar houden van de twee vragen: waar gaat het precies over? en: wat vind

In de huidige periode van ondertussenheid

ik er eigenlijk van?

het jouw mening is, en wees daarin ont-

(zie de vorige aflevering van Jeugdwerk),

In het samen met tieners praten over

spannen.

waarin veel overtuigingen en zekerheden

die twee vragen krijgen tienerleiders de

betwijfeld worden, moeten juist tieners

kans om bij te dragen aan die persoon-

In de volgende aflevering meer over wat

een overtuiging op grond van hun eigen

lijke ontwikkeling. Aan de ene kant kun

jongeren anders maakt dan tieners.

tijdelijke goed-foutzekerheden zien te

je laten zien dat informatie niet altijd

ontwikkelen. Er liggen dus grote kansen

waarde(oordeel)vrij is, en aan de andere

Paul Smit is jeugdwerkadviseur bij het

voor het jeugdwerk in het stimuleren van

kant kun je vanuit je christelijke overtui-

NGJ. Met bijdrage van Anko Oussoren (ad-

het onderscheidingsvermogen van tie-

ging laten horen wat jouw waardeoordeel

viseur Praktijkcentrum) en Karen Scheele

ners. Tieners krijgen heel veel informatie

is. Maak daarbij wel eerlijk duidelijk dat

(jeugdwerkadviseur NGJ).

 Wandelen met God

Thermometer of thermostaat? Het volgende beeld kwam ik eens tegen toen iemand iets duidelijk wilde maken over de manier waarop je als christen aanwezig bent in je omgeving. Een thermometer laat zien hoe warm of koud het in

je kwaad en liefdeloosheid ombuigt

de omgeving is, maar oefent er geen invloed op uit.

Vader. Hij is ook zo. Hij brengt het licht

Een thermostaat daarentegen slaat aan als het koud is en zorgt ervoor dat de temperatuur stijgt. Ben jij een thermometer of een thermostaat?

en overwint. Zo ben je een kind van je van zijn liefde in onze donkere wereld, Hij drenkt een Hem vijandige wereld in hemelse genade. Ik vind ook inspiratie bij Paulus. ‘Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen’, zegt Paulus in Filippenzen 4:5. Vriendelijk zijn – een uitdrukking om verliefd op te raken. Ik verdiepte me er eens in. Je moet niet zozeer denken aan wat wij vandaag meestal

tekst Maurits Oldenhuis beeld Lopolo/123rf.com

hart sluit voor iemand die een beetje

verstaan onder vriendelijkheid. Vrien-

afwijkt, ben jij degene die aankijkt, uit-

delijk naar mensen lachen, en zo. Het

nodigt en opzoekt.

gaat dieper. Paulus omschrijft ermee hoe Jezus was en is (2 Korintiërs 10:1):

Het kan zijn dat je een thermometer

Zout

bent. Je reageert op wat er in je om-

Ik vind hiervoor inspiratie in de Bij-

mild. In het Griekse Oude Testament

geving gebeurt. Je gaat mee in het kli-

bel. Bij Jezus om te beginnen, in die

wordt het woord met God in verband

maat. Als het warm is, geef je dat aan.

bekende oproep van Hem om zout en

gebracht: Hij is ruimhartig en tot ver-

Als het koud is, blijf jij ook koud. Als

licht te zijn. Dat zijn typisch dingen die

geven bereid (Psalm 86:5).

er veel gezeurd, geklaagd of gemop-

het in zich hebben om hun omgeving

perd wordt, doe jij dat ook. Als mensen

te veranderen. Een beetje zout maakt

elkaar de maat nemen, doe je jouw

flauwe gerechten pittig. Een kleine

duit in het zakje. Maar je kunt ook een

lichtstraal kan een hoop duisternis

thermostaat zijn. Dan beïnvloed je het

wegjagen. Tegelijk zijn het ook hele-

klimaat. Als de verhoudingen ijzig koud

maal geen buitengewone dingen, eer-

zijn, breng jij met aardigheid en vrien-

der heel gewone en alledaagse. Later

delijkheid aangename warmte. Als er

in de Bergrede vult Jezus dat verder in.

makkelijk wordt geoordeeld of snoei-

Ga niet mee met wie kwaad doen. Heb

hard wordt afgeschreven, blijf jij mild

je vijanden lief. Bid voor wie je ver-

en vergevingsgezind. Als iedereen zijn

volgen. Doe juist die dingen waarmee

OnderWeg #17 > Jaargang 1 > 19 september 2015

Hij is vriendelijk. De NBV vertaalt met:

 Als de verhoudingen ijzig koud zijn, breng jij aangename warmte 

 Column

Geloven is mooi

e zaten in de septemberzon rond een grote houten tafel. Een ruime kring met nieuwsgierige, net gestarte studenten van de Theologische Universiteit in Kampen. Ze heb-

ben diverse achtergronden: een jongen uit hersteld-hervormd milieu, een jongen die op zijn zeventiende ‘uit de wereld’ tot geloof is gekomen. En natuurlijk ook de jongeren die altijd gereformeerd onderwijs hebben gevolgd. Alles door elkaar. Een wat oudere student vertelt dat hij eerst ergens anders had gestudeerd, maar dat het hem trof hoezeer het geloof zo duidelijk aanwezig is aan de TU. Hij genoot ervan. Mooi. Geloven ís ook mooi. De omgang met God is iets moois, iets persoonlijks, een schat in het hart, blijdschap over echt nieuwe dingen. Als het er is, schijnt het in alles door. Er is weleens gezegd dat gereformeerden erg rationeel kunnen zijn, ook in hun geloof. Bij gereformeerden zou sprake zijn van Een thermostaat beïnvloedt het klimaat van de omgeving.

een ‘spiritueel tekort’: veel kunnen zeggen over God, maar moeilijk uiting kunnen geven aan wat het betekent te leven met God. Een heel mooie kant blijft dan onderbelicht.

 ‘Vriendelijk’, wat is dat toch een prachtig woord  ‘Vriendelijk’, wat is dat toch een prachtig woord. Maak tegenover de zelfzucht en zelfgenoegzaamheid ruim baan voor

 Jongeren willen weten

welk geloof er schijnt door de zondagse diensten, de liederen en gebeden 

mildheid, goedheid en bereidheid tot vergeving. Wees een thermostaat en geen thermometer: waar egoïsme is, vooroor-

In dat opzicht is onze tijd anders. Jongeren willen horen wat het

deel, elkaar afserveren, hardheid – breng daar de mildheid van

geloof betekent. Ze willen weten welk geloof er schijnt door de

Christus en de ruimhartigheid van God. Laat iedereen u zo ken-

zondagse diensten, de liederen en gebeden, de kerk en haar ge-

nen, zegt Paulus. Kennen de mensen u, jou, mij, ons zo?

bruiken. Geloven is mooi, het leert ons van God te houden. Maar

Kriebelen

dat moet dan ook wel te merken en te proeven zijn. Is dat het geval, dan doen vormen er niet zoveel meer toe.

Dit inspireert mij. Een gemeente stichten, dat zie ik mezelf nog

Binnenkort willen we het in Kampen hebben over gereformeerde

niet zo snel doen. Dat zie ik heel veel christenen in mijn omge-

spiritualiteit. Dat doen we op de jaarlijkse Schooldag van 26

ving niet zo snel doen. En dat hoeft ook niet iedereen te doen.

september. Ik hoop dat dit een dag wordt waarop we delen

Soms kriebelt en knaagt het wel, hoor. Word ik niet geroepen

hoe mooi geloven is. Kennis maakt opgeblazen, zegt Paulus. De

tot grotere dingen? Zout en licht zijn geen grote dingen. Met

hoogste weg is die van de liefde. We dienen God met ons ver-

vriendelijk zijn breng je geen grote groepen mensen tot de

stand en met alle kracht, zeker, maar het begint dieper, bij hart

Heer. Maar dat hoeft ook niet. Wees jij maar zout en licht, zegt

en ziel. Daarin weerspiegelt zich

Jezus. Laat iedereen jullie kennen als vriendelijke mensen, zegt

wat God in ons doet. Hoe meer we

Paulus. Daar heb je je handen vol genoeg aan. Ga niet mee met

het daarover hebben, hoe mooier,

de genadeloos kille temperatuur om je heen. Wees geen ther-

rijker, sterker ons geloof zal wor-

mometer, maar een thermostaat. Daar kun je gewoon dicht bij

den.

huis mee beginnen. Maurits Oldenhuis is predikant van de GKv Bergschenhoek.

Roel Kuiper is rector van de Theologische Universiteit in Kampen.

(advertenties)

De Wekker september 2015_Opbouw 10-09-15 09:35 Pagina 1

Durf te denken

Heuvelrug Grafgedenktekens

Oriëntatie in geloof, wetenschap en cultuur

Johan Zandee Pr. Hendrikweg 48, Doorn. tel. 06.53.367564

Roel Kuiper, Robert van Putten en Maarten Vogelaar Het geloof daagt ons uit om met een andere blik naar de wereld te kijken. Met geloven houdt het denken niet op. Sterker nog: het geloof scherpt het denken en geeft er richting aan. Dit boek biedt een oriëntatie in de grote vragen die een rol spelen bij de confrontatie tussen het christelijk geloof en de moderne cultuur. “Toen ik studeerde moesten we allerlei vragen over de verhouding geloof-wetenschap en geloof-samenleving zelf uitzoeken. Nu verschijnen er telkens weer prachtige, inspirerende boeken over deze thema’s. Zo ook Durf te denken.” (Andries Knevel)

Specialist in het leveren en plaatsen van grafgedenktekens in natuursteen, glas en andere duurzame materialen. In alle rust bij U thuis in Uw eigen vertrouwde omgeving zoeken wij samen met U welk gedenkteken past bij Uw wensen

“Dit is een boek dat uitnodigt om dieper na te denken over hoe het christelijk geloof samenhangt met wetenschap, mensbeeld en cultuur. Van harte aanbevolen.” (prof.dr. Cees Dekker)

Werkgebied: Provincie Utrecht, Gelderland, Flevoland en Zuid-Holland

Buijten & Schipperheijn Motief

www.heuvelrug-grafgedenktekens.nl

In de boekwinkel – www.buijten.nl – 230 pag., € 19,50

hellemans ENERGY CONSULTANCY

Blauw C100-M60 + groen C70-Y100 RGB: blauw R0 G93 B168 groen R89 G171 B37 HTML: #005da8 + #59ab25 Font: Neo Sans

hellemans

Bedankt voor uw deelname! ENERGY CONSULTANCY

Voorbeeld uitvoering in zwart Font: Neo Sans

Voorbeeld huisstijlkleuren in stappen van 10% raster

Ruim 3.500 kerken en kloosters hebben zich inmiddels aangesloten bij het inkoopcollectief Energie voor Kerken. C100-M60

C70-Y100

Dankzij uw deelname kopen we gezamenlijk voordelig groene energie in. Greenchoice is voor 2015-2016 opnieuw gekozen als onze energieleverancier. Met Greenchoice kiest u niet alleen voor groen, maar ook voor een goede service. Greenchoice is namelijk uitgeroepen tot klantvriendelijkste energieleverancier!

Uw voordelen: • • • •

Scherpe groene energie tarieven Uitstekende contractvoorwaarden Transparante dienstverlening Optimale persoonlijke service

Ook interesse? U kunt maandelijks instappen in het collectief. Kijk voor meer informatie op www.energievoorkerken.nl of neem contact op met Sonja Boer van Hellemans Consultancy.  030 767 01 21  boer@hellemansconsultancy.nl Het collectief Energie voor Kerken is een initiatief van CIO-K in samenwerking met energie adviesbureau Hellemans Consultancy.

hellemans ENERGY CONSULTANCY

Blauw C100-M60 + groen C70-Y100 RGB: blauw R0 G93 B168 groen R89 G171 B37 HTML: #005da8 + #59ab25 Font: Neo Sans