OnderWeg nummer 9 | 2 mei 2015 by OnderwegOnline

www.onderwegonline.nl

#09  2 mei 2015

Promovendus Bart van Egmond:

‘Augustinus is mijn pastor en mijn leermeester‘ THEMA: AUGUSTINUS ANNO 2015

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 VREUGDE HET HEDONISME VAN PIPER, KELLER EN AUGUSTINUS > 12 LIJDEN VAN EGMOND OVER DE ZIN VAN HET KWAAD > 16 KERKVADER BEZOEK AAN HET AUGUSTIJNS INSTITUUT > EN VEEL MEER...

 Thema

Ko Sarneel, Augustinus. ‘Sancte Augustine o.p.n [ora pro nobis]‘ Olieverf op doek, ca. 1958-1960.

Over datum?

ol Boordeavtie inspir

ugustinus kan voor mijn tamelijk onderontwikkelde doch Wikipedia-behendige generatie eigenlijk geen onbekende zijn. Een paar vegen

over je smartphone en je weet dat hij in de vierde en vijfde eeuw leefde, ook wel Augustinus van Hippo genoemd werd (grappige naam zeg) en kennelijk heel belangrijk was voor de kerk. En oh ja, hij was seksueel nogal actief. Ook wel boeiend. Veel verder dan die encyclopedische weetjes zal de interesse echter niet reiken. Laat staan dat je één van zijn boeken ter hand zou nemen om eruit te lezen en te leren. Is dat niet het werk van theologen, academici en andere studiebollen? Waarom zou je je als hedendaagse, ‘eenvoudige‘ gelovige bezighouden met de schrijfsels van een eeuwenoude kerkvader? Begin april stapte ik over die scepsis heen, de Theologische Universiteit Kampen binnen. Promovendus Bart van Egmond, nota bene een generatiegenoot, zou me gaan vertellen waarom Augustinus wel degelijk actueel en relevant is. Zo‘n vijf jaar had hij in het oeuvre van de kerkvader zitten spitten, op zoek naar antwoorden op vragen rond zonde, straf en lijden. Nu doen mensen wel vaker gekke dingen om een doctorstitel voor hun naam te krijgen, maar bij Van Egmond bleek er een

08 O pinie

Piper en Keller op de schouders van Augustinus John Piper en Timothy Keller, twee ook in Nederland veelgelezen

oprechte passie en fascinatie achter schuil te gaan. En

Amerikaanse theologen, kennen hun klassieken. Zij ontlenen

warempel, een vonkje daarvan sprong op mij over.

belangrijke, actuele thema‘s expliciet aan Augustinus, zoals het

Augustinus blijkt over zaken te hebben geschreven die

thema: vreugde vinden in God.

mij uit het hart gegrepen zijn. Bijvoorbeeld waarom je na Jezus‘ vergeving en verlossing nog altijd zo loopt te klungelen met je zonden. Waarom je door het kwaad in de wereld en het lijden in je leven niet in zinloosheid hoeft te vervallen. En waarom het oké is om soms te zeggen: ik weet gewoon niet hoe het in elkaar steekt... Over deze en nog vele andere thema‘s heeft Augus-

12 i nterview

‘Augustinus is mijn pastor en mijn leermeester‘ Wat bezielt een dertiger om jarenlang in het leven en het

tinus inspirerende en soms best schurende dingen

werk van een stokoude kerkvader te grasduinen? Het is een

gezegd, die weliswaar niet op zijn Wikipedia-pagina

vraag die theoloog Bart van Egmond in academische kringen

zijn terechtgekomen, maar die voor alle gelovigen, in-

eigenlijk nooit hoefde te beantwoorden, maar waar hij nu, bij de

clusief jonge christenen

voltooiing van zijn promotie op Augustinus en het lijden, graag

als ik, de moeite van het

voor gaat zitten.

ontdekken waard zijn. Het werk van Augustinus is niet over datum.

16 reportage

Augustinus voor beginners Er zijn redenen genoeg om eens kennis te nemen van het werk

Jordi Kooiman,

van kerkvader Augustinus. Maar waar begin je? En waar begin

eindredacteur OnderWeg

je aan? Een bezoek aan het Augustijns Instituut in Eindhoven.

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Inhoud

06 P raktijklokaal

GKv Zoetermeer neemt voedselbank over

26 woordzoeker

Talenten in Gods koninkrijk

De gelijkenis van de talenten is vaak uitgelegd als een

De Pelgrimskerk in Zoetermeer (PKN) heeft de GKv

aansporing van de Heer om toch vooral je (intellectuele)

Zoetermeer gevraagd om de organisatie van de

capaciteiten niet onbenut te laten. ‘Doe je best op school, ga

voedselbank in die plaats vanaf de zomervakantie over

je huiswerk doen! Je hebt niet voor niets zulke talenten van

te nemen. ‘Het is een mooie kans voor ons om een

God gekregen!‘ Maar gaat het in deze gelijkenis hierover?

bijdrage te leveren aan de omgeving.‘

20 OPINIE

Verzoening tussen Joden en Palestijnen

30 jeugdwerk

‘Jongens zijn beter dan meisjes‘

De komende twee nummers besteedt deze rubriek aandacht aan jeugdwerk dat zich specifiek op jongens of op meiden

De Musalahabeweging in Israël zet zich in voor

richt. In dit artikel ligt de focus op jongens. Zou het jongens

verzoening tussen Joden en Palestijnen. Voorganger Evan

helpen als we in de kerk stoere activiteiten organiseren?

Thomas: ‘De ontmoetingen in de woestijn veranderen de harten van mensen; die worden teruggezet op waar ze op gericht moeten zijn: het kruis van Christus.‘

22 trefpunt

Vrij baan voor de

samensprekingen?

De Generale Synode van Ede (GKv) heeft besloten dat de contacten met de NGK zullen overgaan van gesprekken naar samensprekingen met het oog op kerkelijke eenheid. Er is overeenstemming bereikt in de gesprekken over hermeneutiek, waardoor de belemmering is weggenomen die er was vanwege het besluit van de NGK om de ambten voor zusters open te stellen. Betekent dat nu vrij baan voor de samensprekingen?

www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline

En verder: 05 In beeld 14 Redactioneel 19 Nieuws 19 Colofon 24 Column Joost Smit 24 Missionair 30 Wandelen met God 31 Column Esther Spiering-de Hek

twitter.com/onderwegline

(advertenties)

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te o n reisge

Drie maanden lang gratis onderweg Benieuwd naar OnderWeg? Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement. Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd. HEZENBERG

Vastgelopen ? Werk aan uw herstel in een sfeer van rust en bezinning! www.hezenberg.nl

038 - 444 52 51

Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/ proefabonnement www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline

Uitgeverij dé uitgever van Augustinus- en Kierkegaard-vertalingen

Bezoek voor informatie over theologie-uitgaven de DAMON-website

Uitgeverij DAMON • Postbus 2014 • 6020 AA Budel • 0495-499319 • info@damon.nl • www.damon.nl Alle DAMON-boeken zijn verkrijgbaar in de (goede) boekhandel of rechtstreeks bij de uitgeverij. Gratis verzending binnen Nederland en België.

advertentie Onderweg mei 2015.indd 1

22-04-15 09:23

 In beeld

In beeld: Rianne de Jong Leeftijd: 33 jaar Woonplaats: Voorthuizen Kerkelĳke gemeente: NGK De Ontmoeting Barneveld Gezinsomstandigheden: Getrouwd met Daniël, moeder van Loïs (6), Jaïr (4), Noam (1) en Zara (1) Werk: Leerkracht basisonderwijs (drie dagen in de week), moeder en alles wat daarbij komt kijken (24/7)

 ‘Wanneer ik dichter bij God leef, kan ik ook beter relativeren en kan ik meer optimistisch zijn‘ 

1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Het is geen enorme ommekeer

5. Met welk deel uit de Bijbel heb je moeite? Al die

geeft je een ontspannen gevoel. En

beschrijvingen van oorlogen en gruwe-

ties. Ja, ik houd er wel van om de dingen

geweest, ik herinner me wel dat ik als

lijke moorden in het Oude Testament. Ik

ook met een kwinkslag te bekijken.

jong meisje al bevestigd werd in een

vertel ook voor de klas Bijbelverhalen

‘zeker weten‘. Waarin het naar mijn idee

en soms vind ik het gewoon erg moeilijk

wel tot uiting komt, is in een bepaalde

om eruit te halen wat die verhalen over

ontspannenheid. Wanneer ik dichter bij

geweld ons nu te zeggen hebben.

God leef, kan ik ook beter relativeren en kan ik meer optimistisch zijn.

6. Welk boek heb je het laatst gelezen? Eerlijk? Pluk

2. Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Aan het prin-

genwoordig vaak bij een tijdschrift of

cipe van een ‘geloofsbuddy‘ of ‘ge-

boek Jezus uitstralen van Jos Douma ge-

loofsmaatje‘. Hoe wordt dat in diverse

lezen, tijdens ons laatste 40-dagenpro-

gemeenten ingevuld? Op welke leeftijd

ject met de gemeente.

kun je ermee starten? Wat zijn de valkuilen, en vooral: wat brengt het de mensen?

3. Wat doe je om gelukkig te zijn? Genieten van de zon, een kop

van de Petteflet… Verder blijft het temagazine. O nee, ik heb laatst ook het

7. Welk voorwerp zegt het meeste over wie jij bent? Mijn naaimachine, denk ik. Ik houd er erg van dingen te creëren. Dat doe ik vaak met mijn naaimachine, maar haken

koffie, (mijn) spelende kinderen, een

is ook een favoriet, of kaarten maken.

fietstocht, tijd hebben voor een hobby...

Maar de naaimachine die in de woon-

4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Een mooie herinnering heb ik aan de avondmaalsviering eerder dit jaar ter afsluiting van het project ‘Hart voor God, hart voor mensen‘.

humor relativeert vaak moeilijke situa-

keuken standaard op tafel staat, is wel typerend. Het geeft aan dat ik elke ‘verloren‘ minuut nuttig wil besteden.

8. Wat betekent humor voor jou? Lachen is gezond, het

 Praktijklokaal

Nieuwe ambtsdragers, hoe vind je ze? (3) ‘

ent u ervan overtuigd dat God zelf u door zijn gemeente tot deze dienst heeft geroepen?‘

Daar zeggen ouderlingen en diakenen ja op bij hun bevestiging. Maar vaak is daar een moeizaam proces aan voorafgegaan. Dubbeltallen? Daar kom je als kerk vaak niet meer aan toe. Hoe betrek je in die situatie de gemeente bij het zoeken van ambtsdragers? De Tabernakelkerk (NGK Apeldoorn) heeft een handreiking opgesteld die recht wil doen aan beide elementen uit de vraag bij de bevestiging: de inschakeling van de gemeente en het besef dat je als ambtsdrager geroepen bent. De Apeldoornse kerk gebruikt daarbij niet de gebruikelijke verkiezingen, maar

De NGK Apeldoorn stimuleert haar gemeenteleden om actief mee te denken en te praten

schakelt de gemeente op een andere

in de zoektocht naar ambtsdragers, niet rondom verkiezingen, maar juist op allerlei an-

manier in.

dere momenten en plaatsen. (beeld Jaco Klamer)

bestuurlijk ouderling, diaken, enzovoort.

er veel minder ambtsdragers nodig.

De ambtsdragers voor de wijk moeten

Tijdens die huisbezoeken wordt ook

bijvoorbeeld uit de wijk zelf komen (de

gesproken over de geschiktheid voor

gemeente in Apeldoorn kent zes wijken

het ambt en de bereidheid om daarin te

van zo‘n 150 leden). ‘Daarmee is de wijk

dienen.

zelf eigenaar van het probleem‘, zegt

Apeldoorn staat niet alleen in deze aan-

predikant Willem Smouter. ‘Dat voor-

pak. Onder meer de NGK Dordrecht kent

komt een houding van: “waarom lossen

een soortgelijke gang van zaken, waar-

‘ze‘ het probleem niet op?” De leden

bij de verkiezing vervangen is door een

van de wijk gaan erover in gesprek na

andere manier van meedenken rond de

Aanleiding voor de handreiking was

een gebed om de leiding van de heilige

benoeming. Als extra kennen ze in Dor-

onder meer de ervaring dat de klas-

Geest.‘

drecht nog de mogelijkheid om ‘stage te

sieke methode – de gemeente wordt

Dit meedenken en meepraten geldt ook

lopen‘ binnen de kerkenraad. Ook is er

in de gelegenheid gesteld om namen

voor de ouderlingen en diakenen met

een maatjesproject met het oog op be-

op te geven van mensen die geschikt

andere taken. Zo denkt de jeugdraad

stuur en verantwoordelijkheid. Verder

zijn – maar weinig namen opleverde, en

mee over de benoeming van een jeugd-

kent de gemeente een talentenbank,

vaak nog bekende ook. Daarnaast ble-

ouderling en de commissie van beheer

wat ook helpt om nieuwe mensen voor

ven nieuw ingekomen leden vaak lang

over de benoeming van de ouderling

het ambt te vinden.

buiten beeld.

beheer.

In de huidige opzet worden vroeg in

Het helpt dat de gemeente zowel

het seizoen de vacatures bekendge-

ambtsdragers als pastorale bezoekers

Webtip

maakt. Daarna wordt er gericht gezocht

kent. De laatsten draaien volledig mee

www.tabernakelkerk.nl/

naar kandidaten, aan de hand van de

en brengen huisbezoeken waarbij het

handreikingen

diversiteit van de verschillende taken:

Woord opengaat en samen met de be-

(handreiking nr. 607)

jeugdouderling, ouderling van een wijk,

zochten gebeden wordt. Daardoor zijn

 Dubbeltallen? Daar kom je als kerk vaak niet meer aan toe 

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Praktijklokaal

GKv Zoetermeer neemt voedselbank over

Inmiddels zijn er 157 voedselban-

speelt mee dat de GKv al maandelijks

ken in Nederland. Zij helpen samen

een bijdrage levert aan de voedselbank.

94.000 mensen met voedselpak-

De vrijgemaakte diaconie is enthousiast

ketten. In steeds meer kerken zijn

over het voorstel en het moderamen

er regelmatig inzamelingen voor de

van de kerkenraad ook. ‘Het is een

voedselbank, soms ter gelegenheid van

mooie kans voor ons om een bijdrage te

bid- of dankdag, soms op regelmatige

leveren aan de omgeving en dat vanuit

basis, zoals elke laatste zondag van de

een christelijk perspectief.‘ De diake-

maand. Het is dus geen nieuws wan-

nen zijn nu bezig om een overzicht te

neer er weer een kerk bijkomt die hier-

Er zijn inmiddels 157 voedselbanken in

krijgen van de organisatie en hoeveel

aan meewerkt. Dat past ook helemaal

Nederland.

mensen er nodig zijn.

binnen de diaconale trend om oog te hebben voor de samenleving. Wél nieuws is het wanneer een kerk

de GKv Zoetermeer gevraagd om de

de gehele organisatie van een lokale

organisatie vanaf de zomervakantie

voedselbank gaat overnemen. Dat ge-

over te nemen. Aanleiding is het feit dat

Webtips

beurt in Zoetermeer. Tot nu toe runde

de Pelgrimskerk gezien de leeftijdsop-

www.diaconaalsteunpunt.nl

de Pelgrimskerk (PKN) de voedselbank

bouw van haar gemeente moeite heeft

www.voedselbankennederland.nl

in die plaats, maar die gemeente heeft

om nieuwe vrijwilligers te vinden. Ook

NGK Heerenveen in gesprek over seks In heel wat gemeenten binnen de GKv

De avond werd voorbereid met behulp

nadering van wat de Bijbel zegt over

en de NGK wordt in deze maanden een

van een kleine enquête, opgezet door

seksualiteit. Overigens was er ook aan-

gespreksavond belegd over seksuali-

GroeJmee. Er waren twee groepen: voor

dacht voor het gegeven dat niet iedere

teit en opvoeding. De NGK Heerenveen

ouders van kinderen tot 12 jaar en voor

jongere dezelfde heteroseksuele gevoe-

bedacht een opvallende manier om

ouders van kinderen vanaf 12 jaar. In de

lens heeft. De avond krijgt in het najaar

de avond vorm te geven. De mensen

eerste groep ging het vooral om prakti-

waarschijnlijk een vervolg.

speelden onder meer een soort ganzen-

sche zaken, in de groep daarboven werd

bordspel.

vooral het onderlinge gesprek gewaar-

Else Goossensen, één van de orga-

deerd. ‘Ouders zitten met dezelfde vra-

Webtips

nisatoren: ‘Omdat je bij zo‘n spel via

gen. Het haalt de kramp eruit wanneer

www.ingesprekoverseks.nl

een kaartje een denkbeeldige situatie

je je bezorgdheid deelt met anderen.‘

www.homoindekerk.nl

aangereikt krijgt, reageren mensen ge-

Aanleiding voor de avond was dat er

www.meandmyhouse.nl

makkelijker. Het gaat niet om hun eigen

reden genoeg is om je zorgen te maken

www.groejmee.nl

leven.‘

over kinderen en seksualiteit wanneer

www.steunpuntbijbelstudie.nl

De avond werd geleid door mensen van

je ziet wat er in de wereld leeft en wat

(voor een gemeenteschets over

GroeJmee. ‘Met opzet kozen we dit keer

er op kinderen afkomt. Hoe begeleid je

seksualiteit in liefde en trouw)

voor mensen van buiten de gemeente‘,

je kinderen daarbij? Tips over mogelijke

www.notenbalk-opvoeden.nl

zegt Goossensen. ‘Vooral bij dit onder-

valkuilen zijn dan heel waardevol, zeker

werp praat dat gemakkelijker.‘

als ze zijn ingebed in een positieve be-

 Thema Piper en Keller op de schouders van Augustinus

Overvloedige vreugde in Gods nabijheid Wie de geschiedenis niet kent, moet haar overdoen. Maar voor wie haar wel kent, is zij een bron van

joy, soevereine vreugde. Het is God al-

wijsheid om uit te putten en op voort te bouwen in de

leen die vreugde schenkt. Het woord

context van de eigen tijd. John Piper en Timothy Keller,

God schenkt diepe levensvreugde aan

twee ook in Nederland veelgelezen Amerikaanse theologen, kennen hun klassieken. Zij ontlenen belangrijke, actuele thema‘s expliciet aan Augustinus. Daaronder het thema: vreugde vinden in God.

‘soeverein‘ heeft twee aspecten in zich: wie Hij wil, maar ook: Hij is zelf de diepste levensvreugde voor wie door zijn genade en Geest in Hem gelooft. Wie God werkelijk kent en liefheeft, kan onder alle omstandigheden blij en gelukkig zijn (Filippenzen 4:4). In zijn biografische boek The Legacy of Sovereign Joy, over de rol van genade in het leven van Augustinus, Luther en Calvijn, laat Piper onder meer zien dat dit thema de rode draad, zo niet de kern is in het leven en het werk van Augustinus.

tekst Heleen Sytsma-van Loo

in zijn belangrijkste statement: ‘God is most glorified in us when we are most sa-

Heksenketel

tisfied in Him‘ – we maken God pas écht

De in 354 in Noord-Afrika geboren Au-

John Piper (1946) is als senior pastor

groot als we onze grootste vreugde vin-

relius Augustinus leefde in de nadagen

verbonden aan de Bethlehem Baptist

den in Hem. Waar de Grote Catechismus

van het Romeinse rijk. Op het moment

Church in Minneapolis. Van hem zijn

van Westminster stelt dat het ‘het voor-

dat hij, na een paar jaar in Italië te heb-

diverse boeken in het Nederlands ver-

naamste en hoogste doel van de mens is

ben gewoond, weer naar de Noord-Afri-

taald, waarvan Verlangen naar God het

om God te verheerlijken en zich eeuwig

kaanse stad Hippo was teruggegaan, viel

bekendst is. Piper zou het liefst zien dat

en volkomen in Hem te verheugen‘ zou

Rome in handen van de Goten (410).

christenen zichzelf ‘christenhedonisten‘,

Piper het woordje ‘en‘ liever vervangen

In Hippo was Augustinus zonder dat

christelijke levensgenieters, noemen en

door ‘door‘: het voornaamste en hoogste

hij dat zelf ambieerde tot bisschop be-

zich daar ook naar gedragen. Want, zegt

doel van de mens is om God te verheer-

noemd. Dat bleef hij tot zijn dood in 430.

hij, God heeft ons geschapen om voor

lijken door zich eeuwig en volkomen in

Hij stierf vlak voordat 80.000 Vandalen

eeuwig van Hem te genieten.

Hem te verheugen.

de stad binnenvielen.

Kernachtig vat hij die boodschap samen

Vreugde in God noemt Piper sovereign

In het leven van de kerkvader draaide

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Opinie

het om genot. Maar waar hij voordat hij daadwerkelijk christen werd vooral van genoot, was van de welsprekendheid, de filosofie en de verboden liefde. Van zijn negentiende tot zijn dertigste was hij docent in de retorica, achtereenvolgens in Carthago, Rome en Milaan. Toen hij naar Carthago werd gestuurd voor een driejarige opleiding in de

 Wie God werkelijk kent en liefheeft, kan onder alle omstandigheden blij en gelukkig zijn  retorica, waarschuwde zijn moeder hem om geen overspel te plegen en vooral niet de vrouw van een ander te verleiden. Die waarschuwing sloeg Augustinus in de wind. ‘Ik ging naar Carthago en overal om me heen was daar de heksenketel van banale affaires‘, schrijft hij in Belijdenissen. ‘Ik zocht hoe ik kon liefhebben, ik was verliefd op de liefde, maar ik dacht niet aan de veilige weg zonder risico‘s. Binnen in mij was er een honger naar innerlijk voedsel, naar U, mijn God.‘ In Carthago ging Augustinus met een vrouw samenwonen, die vijftien jaar bij hem zou blijven en met wie hij een zoon kreeg.

Beter dan seks Augustinus‘ bekering ging geleidelijker

John Piper (rechts) en Timothy Keller (midden) ontlenen belangrijke, actuele thema‘s expliciet

dan vaak wordt voorgesteld. Door het

aan Augustinus (links). (beeld Piper: Micah Chiang/Flickr.com; beeld Keller: Frank Licorice/

lezen van Cicero‘s filosofische

Flickr.com; beeld Augustinus (in de dom van Keulen): Joost Sytsma)

 Thema

werk Hortensius ontstond al vroeg een

hij zich aan Jezus vasthield, kon hij de

plompverloren de overgang van een vrij

honger naar wijsheid en waarheid, die

zonde loslaten. Dankzij Jezus ging de

verstandelijke bestudering van de Bijbel

wedijverde met zijn seksuele verlan-

vreugde in God triomferen over het

naar gebed. Dan slaan we een stap over,

gens.

genot van seks, retorica en filosofie. Au-

zegt Keller. Wat via je hoofd binnenkomt,

Via bisschop Ambrosius in Milaan leerde

gustinus vond de overvloedige vreugde

moet voordat je goed kunt bidden eerst

hij God kennen en tot op zekere hoogte

waar hij zijn leven lang al naar gezocht

zodanig verwerkt worden dat het weer-

liefhebben, maar zijn hart bleef eerst

had, in Gods nabijheid. Hij werd een

klank vindt in je hart.

nog koud. In Belijdenissen schrijft hij:

christenhedonist.

Het instrument dat Keller daarvoor

‘Met verwondering bedacht ik dat ik al

voorstelt, is meditatie over de Schrift,

hield van U, niet meer in uw plaats van

Beleving

een droombeeld; maar ook dat genie-

Over Gods nabijheid zoeken en daarvan

daar niets zweverigs aan. Het is zelfs

ten van mijn God niet stabiel was. Uw

genieten schrijft ook Timothy Keller in

hard werken. Het vergt oefening, ge-

schoonheid had me naar U toe gehaald,

zijn nieuwste boek Prayer. Experiencing

duld en volharding. Uiteindelijk – Keller

maar dan werd ik door mijn zwaarte van

Awe and Intimacy with God. Keller (1950)

zegt dat het hem twee jaar kostte – zal

U losgetrokken om met een zucht neer

is predikant in New York en auteur van

het leiden tot een enorme verdieping

te storten op de dingen hier beneden.

boeken als In alle redelijkheid, Namaakgo-

en verrijking van je gebedsleven en tot

Deze zwaarte was mijn seksuele leven.‘

den en Het huwelijk.

meerdere eer en glorie van God. Want

Dan volgt zijn daadwerkelijke bekering.

Genieten van God kan ons wat vaag

Hij zal steeds groter worden in je leven:

Augustinus worstelt met zichzelf en zijn

en ongrijpbaar in de oren klinken. Het

je grootste vreugde, die alle andere din-

zoektocht naar genot en hoort dan tij-

speelt zich af op hartsniveau en betreft

gen die je liefhebt veruit overstijgt. Voor

dens een wandeling een kind een liedje

de beleving van geloofswaarheden. Ge-

wie geleerd heeft om over de Schrift te

zingen: ‘Neem en lees, neem en lees.‘ Hij

reformeerden spannen zich doorgaans

mediteren, krijgt bidden een heel andere

voelt zich aangesproken, pakt zijn bijbel

meer in om de zuivere leer te zoeken en

dimensie. Bidden wordt een daadwer-

en slaat Romeinen 13:13-14 op: ‘Laten

te bewaren, dan om God daadwerkelijk

kelijke ontmoeting, een vertrouwelijke

we daarom zo eerzaam leven als past bij

te ervaren in hun leven. Ze denken dat

omgang met God.

de dag en ons onthouden van bras- en

ze daarin de kerkvaders en de reforma-

In Prayer kiest Keller ervoor om de klas-

slemppartijen, ontucht en losbandig-

toren aan hun zijde hebben, die immers

sieke schrijvers die hij jaren geleden

heid, tweespalt en jaloezie. Omkleed u

de kerk van dwaalleer zuiverden, maar

tijdens zijn theologische opleiding bestu-

met de Heer Jezus Christus en geef niet

dat kon weleens een misvatting zijn,

deerd heeft opnieuw te gaan lezen, maar

toe aan uw eigen wil, die begeerten in u

schrijft Keller. Juist als het gaat over het

nu met als insteek: wat zeggen zij over

opwekt.‘

kennen van God met hoofd én hart valt

bidden? Diepe, existentiële waarheden

Augustinus schrijft: ‘Ik zocht naar de weg

er veel te leren van Augustinus, Luther

over het gebed, waar hij eerder totaal

om de kracht te krijgen die mij van U kon

en Calvijn, ontdekte hij. Het gaat niet

overheen gelezen had, komen in zijn

laten genieten. Die weg vond ik pas toen

om waarheid óf Geest, om leer óf erva-

boek opnieuw tot leven. Zoals John Piper

ik me overgaf aan de middelaar tussen

ring. Calvijn schrijft bijvoorbeeld in zijn

bij zijn levensthema ‘soevereine vreugde‘

God en mensen, de mens Jezus Christus‘

Institutie: ‘Gods Woord wordt (…) niet in

staat op de schouders van Augustinus,

(1 Timoteüs 2:5).

geloof aanvaard wanneer het hoog in de

Luther en Calvijn, zo leert Keller van hen

Soevereine vreugde dus, want pas toen

hersens rondwaart, maar wanneer het

en anderen wat de waarde is van bid-

diep in het hart geworteld is.‘ En Luther

den en hoe je dat in de praktijk doet. Van

noemde bidden het verwarmen van het

Augustinus leert hij veel uit één van zijn

hart.

brieven.

Plompverloren

Knipoog

Hoe vindt de mens dan vreugde in God?

Augustinus‘ korte, praktische essay over

In Psalm 37:4 staat: ‘Zoek je geluk bij de

bidden was bestemd voor de weduwe

HEER. Hij zal geven wat je hart verlangt.‘

Anicia Faltonia Proba (gestorven in 432).

Opnieuw: God zelf zal die vreugde geven,

Zij had hem geschreven omdat ze bang

en wel als je Hem erom bidt. Niet al-

was dat ze niet bad zoals het hoorde. Au-

leen op het gebed, maar vooral ín het

gustinus geeft haar een aantal praktische

gebed. Velen van ons maken regelmatig

richtlijnen.

 Dankzij Jezus ging de vreugde in God triomferen over het genot van seks, retorica en filosofie 

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

en zoals hij dat concreet uitwerkt, is

 Opinie

De eerste is dat je, voordat je weet wat

bent, kun je gaan bidden. En waar moet

deren, niet de fijne geur van bloemen of

je moet bidden en hoe je daarvoor moet

je dan om bidden? Vraag of je gelukkig

van parfum of zalf, geen manna en geen

bidden, eerst een bepaald soort persoon

mag worden, zegt Augustinus, wellicht

honing, niet een lief lichaam om te om-

moet worden. Augustinus schrijft: ‘Uit

met een knipoog. Iemand die beseft dat

helzen. Dat heb ik niet lief als ik mijn God

liefde tot dit ware leven moet u zich dus

een gemakkelijk leven en fijne dingen je

liefheb. En toch heb ik wel zoiets lief als

in deze wereld altijd als “alleenstaand en

alleen een vluchtig genoegen schenken,

licht, zoiets als een stem en als een geur,

troosteloos” beschouwen, hoe welvarend

zal namelijk met de dichter van Psalm 27

zoiets als voedsel en als een omhelzing,

u ook bent.‘ Met andere woorden: hoe

bidden: ‘Ik vraag aan de HEER één ding,

als ik mijn God liefheb: Hij is licht en klank

fantastisch je aardse omstandigheden

het enige wat ik verlang: wonen in het

en geur en voedsel, Hij is de omhelzing

misschien ook zijn, je moet inzien dat ze

huis van de HEER alle dagen van mijn

van mijn innerlijke mens, waar voor mijn

je nooit de blijvende vrede, het geluk en

leven, om de liefde van de HEER te aan-

ziel oplicht wat niet aan plaats gebonden

de troost kunnen geven die in Christus te

schouwen.‘

is, waar klinkt wat de tijd je niet afneemt,

vinden zijn.

waar een geur is die niet op de wind ver-

Dit is een belangrijk thema in het werk

Schoonheid

waait, waar smaken niet minder wordt

van Augustinus, waar Keller ook in eerder

Het is geen toeval dat alle dertien hoofd-

door eten, waar omhelzing niet loslaat

werk (Namaakgoden) al op terugviel: de

stukken van Belijdenissen geschreven zijn

door verzadiging. Dit heb ik lief als ik mijn

herordening van onze liefdes. Het moet

in de vorm van een gebed. In poëtische

God liefheb.‘

tot ons doordringen dat de dingen die ons

taal beschrijft Augustinus daarin ook

Augustinus leerde het door schade en

hart liefheeft ‘door elkaar gehusseld zijn‘,

wat het concreet inhoudt om God boven

schande en Piper en Keller zeggen het

dat ze in de verkeerde volgorde staan.

alles lief te hebben en in Hem je grootste

hem na: overvloedige vreugde schenkt

We maken vaak wel ruimte voor God,

vreugde te vinden. Een citaat dat zowel in

God alleen als je haar zoekt in zijn nabij-

maar Hij staat niet bovenaan in ons leven.

Legacy als in Prayer terugkomt: ‘Maar wat

heid. Hij is namelijk zelf die vreugde.

En zelfs als we dat met de mond wel be-

heb ik lief als ik U liefheb? Niet een mooi

lijden, laat ons leven het tegendeel zien.

lichaam, geen schoonheid die voorbij-

Heleen Sytsma-van Loo (GKv) is

Als je ervan doordrongen bent dat je zon-

gaat, geen licht dat onze ogen graag zien,

neerlandicus, vertaler en

der Christus ‘alleenstaand en troosteloos‘

geen mooie melodieën van allerlei lie-

redacteur van OnderWeg.

Webtips

Boekentips

Meer e inspirati

• www.augustinus.nl

John Piper, Verlangen naar God, Franeker (Van

Website van het Augustijns Instituut, dat al meer dan 25 jaar onderzoek

Wijnen), 2012. Een volgeling van Jezus heeft

doet naar het werk van Augustinus. De website bevat veel te downloaden

de ‘plicht‘ om te genieten van God, schrijft

materiaal, zoals dertien thematische boekjes uit de serie ‘Augustinus aan

Piper.

het woord‘. Daarnaast zijn er veel doorverwijzingen naar andere (digitale) bronnen. Zie ook het artikel ‘Augustinus voor beginners‘ op pagina 16-18.

Van Timothy Kellers Prayer. Experiencing Awe

• www.desiringgod.org en www.redeemer.org (beide Engelstalig)

and Intimacy with God verschijnt in het najaar

Veel preken en ander lees- en luistermateriaal van respectievelijk John Piper

een Nederlandse vertaling. Voor wie niet kan

en zijn staf en van Timothy Keller en zijn staf.

wachten is er in de kindle-store van amazon.

• www.onderwegonline.nl/web-en-leestips

com een digitale Engelstalige versie.

Download hier een artikel van Erik de Boer over een preek van Augustinus Voor wie niet alleen maar wat wil rondneuzen

over martelaars.

maar Augustinus daadwerkelijk wil leren kennen biedt zijn autobiografische Belijdenissen

Digitaal

een goede ingang in zijn leven en werk. Kies



dan voor de goed leesbare vertaling van Wim Sleddens uit 2009 (Budel: Uitgeverij Damon).

Lees meer artikelen op www.onderwegonline.nl of praat mee via www.facebook.nl/onderwegonline of www.twitter.com/onderwegonline.

 Thema

Bart van Egmond promoveert op Augustinus en het lijden

‘Augustinus is mijn pastor en mijn leermeester‘ Wat bezielt een dertiger

telijke theoloog, filosoof, auteur en bis-

wist dan ook al vroeg dat ik predikant

schop. Een tamelijk solitaire bezigheid,

wilde worden en theologie wilde stu-

waar je op een gegeven moment je

deren.

hoofd wel vol van hebt. Maar hij haast

Het was ook de tijd dat veel jeugdkerken

zich om te zeggen dat die verzadiging

opkwamen, zoals Godfashion in Zwolle.

een stokoude kerkvader

waarschijnlijk kort zal duren. Augustinus

Dat riep allerlei vragen op. Ondergraaft

steekt namelijk telkens weer de kop op

dat niet de eenheid van de kerk? Moet je

te grasduinen? Het is

in het leven van de jonge theoloog.

de behoeften van een specifieke doel-

een vraag die Bart van

Wanneer maakte jij voor het eerst ken-

vragen triggerden mij om met Augus-

nis met Augustinus?

tinus bezig te gaan, want hij heeft veel

‘Ik zat op de middelbare school en moest

over de kerk nagedacht. Ik vond hem

een profielwerkstuk maken over een

een interessante leermeester en heb

historisch onderwerp. Mijn leraar raadde

veel van hem opgestoken rondom kerk

me Augustinus aan en dat vond ik wel

zijn en het belang van eenheid.

leuk. Het werkstuk ging over de strijd

Hij stelt dat je in de kerk juist verlost

met de donatisten en de vraag: wat is

wordt van die focus op je eigen behoef-

om jarenlang in het leven en het werk van

Egmond in academische kringen eigenlijk nooit hoefde te beantwoorden, maar waar hij nu, bij

groep bedienen in een aparte kerk? Die

de kerk? Ik deed het samen met een meisje uit mijn klas, met wie ik later ge-

Bart van Egmond (30) groeide op

trouwd ben. We hadden toen nog geen

in Rijnsburg. Hij behaalde in 2007

promotie op Augustinus

verkering, maar zagen het als een mooie

zijn bachelordiploma in de theologie

en het lijden, graag voor

kans om iets samen te doen. Zij deed

aan de TU Kampen en deed daarna

net alsof ze Augustinus héél interessant

masterstudies in patristiek (VU Am-

vond...‘

sterdam, 2009) en systematische

de voltooiing van zijn

gaat zitten.

theologie (TU Kampen, 2010). Van Kennelijk vond jij Augustinus wel echt

2010-2015 verrichte hij zijn promotie-

interessant; niet erg gebruikelijk voor

onderzoek naar Augustinus, waar-

een tiener. Waar kwam die interesse

voor hij enkele jaren in het Belgische

vandaan?

Leuven verbleef om daar aan de Ka-

‘Toen ik net op de middelbare school

tholieke Universiteit te studeren. Van

Om eerlijk te zijn is Bart van Egmond er

zat, werd ik geraakt door het geloof en

Egmond is lid van de GKv Kampen-

wel even klaar mee, met Augustinus.

de kerk. Terugkijkend was dat misschien

Noord en hoopt zich na de afronding

Zo‘n vijf jaar lang was hij in het kader

mijn manier om houvast te zoeken in de

van zijn promotie beroepbaar te

van zijn promotieonderzoek bedolven

puberteit, maar feit was dat de wereld

laten stellen in de GKv.

onder de geschriften van de vroegchris-

van de kerk me zeer interesseerde. Ik

tekst Jordi Kooiman beeld Johanne de Heus

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Interview

ten. De kerk is een plek waar we leren om Gód lief te hebben, boven alles, in plaats van onszelf of onze eigen groep. Ik vind dat een relevante boodschap voor onze tijd, waarin het consumentgericht kerk zijn groeit.‘ Raakte je door dat profielwerkstuk verslingerd aan Augustinus? ‘Nee, maar hij is me wel altijd bijgebleven. Later, tijdens mijn studie theologie, koos ik voor een vrije opdracht weleens onderwerpen rond Augustinus. Maar pas toen ik aan de Vrije Universiteit patristiek ging studeren onder Paul van Geest ben ik me echt intensief met Augustinus gaan bezighouden.‘ Na je master in patristiek en systematische theologie begon je aan je promotie. Was het plan om predikant te worden naar de achtergrond verdwenen? ‘Toen ik in Kampen ontdekte wat je allemaal nodig hebt om predikant te zijn, begon ik te twijfelen. Moest ik dat wel

Bart van Egmond: ‘In zijn Belijdenissen verbindt Augustinus op een prachtige manier zijn

doen? Ik ben tamelijk perfectionistisch,

theologie met zijn eigen bekeringsgeschiedenis.‘

naar mezelf en naar anderen toe, en dat is destructief als je predikant bent. Je moet als predikant kunnen leven met het

leven – een beeld van Paulus. We zijn er

onvolmaakte. Maar kon ik dat?

nog niet, we zijn onderweg. God heeft in

Omdat ik goed was in studeren, besloot

Christus gezegd: laat er licht zijn. Maar

ik eerst te gaan promoveren. Dan had ik

dat licht schijnt wel ín de duisternis, de

ook meer tijd om hierover na te denken.

duisternis van mijn eigen hart.

In Leuven heb ik toen de keuze gemaakt

Dat sprak en spreekt me nog altijd heel

om niet langer te blijven navelstaren. Ik

erg aan, want ik worstelde met mijn

mag erop vertrouwen dat wanneer God

eigen onvolmaaktheid. Ik vroeg me af:

mij wil gebruiken als predikant, Hij me

als er iets beslissends is gebeurd toen

ook de gaven geeft om die roeping uit

Jezus opstond uit de dood, waarom zie

te voeren. Wat dat betreft is de bekende

ik daar dan geen uitwerking van in mijn

bede van Augustinus uit zijn Belijdenissen

eigen leven? Waarom ben ik nog steeds

onze schuld voor God weggedaan en het

mij uit het hard gegrepen: “Heer, geef

geneigd tot alle kwaad? Waarom val ik

zál dag worden. Maar tot die tijd blijft de

wat U beveelt, en beveel wat U wilt.”

uit tegen mijn zoontje en doe ik dat, ook

zonde een macht in mijn leven en God

Ik heb daarnaast ook veel gehad aan wat

al heb ik er spijt van, de volgende dag

wil die macht in dienst van zijn genade

Augustinus schrijft over de zonde en on-

weer? Wat is het evangelie waard als het

stellen. Hij gebruikt mijn onvolkomenheid

volmaakt zijn.‘

zo weinig oplevert?

om me te leren om op Hem te vertrou-

Van Augustinus heb ik geleerd dat God

wen en me aan Hem over te geven. Dat

Op welke manier?

ons nu nog niet wil verlossen van de

is om zo te zeggen de “zin van de zonde”:

‘Augustinus schrijft dat de dag gaat

zonde. Zeker, we zijn verlost van de

dat Hij groter wordt en ik kleiner. Dat heb

aanbreken, maar dat we nog in de nacht

rechtsclaim van de zonde: Christus heeft

ik bij Augustinus geleerd en dat pas ik

 ‘Mijn vrouw

deed net alsof ze Augustinus héél interessant vond...‘ 

 Redactioneel

Her-denken K

ook toe in mijn leven. Wat dat betreft is hij wel een beetje mijn pastor geworden.‘ Het onderwerp van je proefschrift cirkelt

omende week herdenken we het einde van de oorlog.

ook rond de thema‘s zonde, schuld en onvol-

Dat doen we ieder jaar, maar dit keer is het toch weer

maaktheid. Kun je kort vertellen waar het

bijzonder, want het is zeventig jaar na de bevrijding. Twee,

over gaat?

drie generaties na die gebeurtenis weet iedereen nog wat we

‘Het gaat over de relatie tussen Gods genade

bedoelen wanneer we het hebben over ‘de bevrijding‘. Iets

en Gods straf, en over de positieve betekenis

om dankbaar voor te zijn: na 1945 hebben we nooit weer een

die Gods straf kan hebben. Het uitgangspunt

bevrijding gehad. Zeventig jaar vrijheid.

van Augustinus is dat het lijden altijd een

Waarom blijven we herdenken? Let even op het woord:

vorm van straf is, ofwel als gevolg van de oor-

her-denken. We denken elke keer weer terug aan die gebeur-

sprongszonde van Adam, ofwel als gevolg van

tenis. Dat is wat anders dan vlaggetjesdag houden. Het her-

persoonlijke zonden. God is rechtvaardig in het

denken van de bevrijding heeft een morele kant. We zeggen

ons laten lijden. De interessante vraag is hoe

er iets belangrijks mee. We drukken er het gevoel mee uit: dit

je daar dan mee omgaat.‘

nooit weer. We hopen als natie, als gemeenschap nooit weer het slachtoffer te worden van onderdrukking en dictatuur.

 Door de oorlog te herdenken, proberen we zaad te zaaien voor een andere toekomst  Herdenken is ook meer dan terugkijken. Herdenken van het

 ‘Van Augustinus

heb ik geleerd dat God ons nu nog niet wil verlossen van de zonde‘ 

verleden heeft alles met de toekomst te maken. We mogen bepaalde dingen uit de geschiedenis niet vergeten, want

Inderdaad: hoe ga je daarmee om? Wat moet

slecht gedrag uit het verleden willen en mogen we niet her-

je met zulke woorden als je wordt geconfron-

halen. Door de oorlog te herdenken, proberen we zaad te

teerd met vliegtuigrampen en IS-geweld?

zaaien voor een andere toekomst.

‘Augustinus zag in dat soort gebeurtenis-

Samen herdenken werkt ook verbindend. Want hoe verschil-

sen duidelijk de hand van God. Neem de val

lend je ook bent, dit heb je sámen. Hierin hoor je bij elkaar.

van Rome in 410. Dat was een schokkende

Je staat samen voor een bepaalde zaak. Of je links bent of

gebeurtenis, ook voor veel christenen. Maar

rechts, dit deel je. Net als in de oorlog, toen gereformeerden

Augustinus zegt: je dacht toch zeker niet dat

en communisten schouder aan schouder verzet boden.

het christelijke geloof voor politieke stabiliteit

Is er ook christelijk herdenken? Jazeker. Omdat je de grote

zou zorgen? Hij interpreteert de val zelfs als

daden van onze Heer herdenkt. Het klinkt door in het volks-

kastijding van God en zegt dat de mensen zich

lied, waarvan vers zes veel gezongen werd in de oorlog. De

moeten afvragen of hun levensstijl niet de

tirannie verdrijven… Niet door

oorzaak is. Als je dan leest hoe verschrikkelijk

eigen kracht, maar ‘mijn schild

die invasie van de barbaren was, denk je: hoe

ende betrouwen zijt Gij, o God

kun je zoiets zeggen?!

mijn Heer‘. Herdenken is God

Nu zou ik nooit tegen de ouders van een

danken.

slachtoffer van de vliegtuigramp in de Alpen zeggen: dit is Gods megafoon (om een uitdrukking te gebruiken van C.S. Lewis, die volgens mij heel veel Augustinus heeft gelezen). Maar ik zou het ook niet uitsluiten. Ieder

Henk Hoksbergen, hoofdredacteur OnderWeg

 Interview

 ‘Het is niet

christelijk om te zeggen: het kwaad is zinloos‘  bedoeling ervan was. Zijn antwoord is Christus. Hij heeft onze zonden en ons lijden tot de zijne gemaakt, om het voor ons weer dag te laten worden. De troost in ons lijden is niet dat we alles doorzien, maar dat we van Christus zijn.‘ Wat maakt Augustinus nu zo uniek bij het nadenken over dit soort onderwerpen? Tref je dit soort ideeën niet ook bij veel andere kerkvaders aan? ‘Augustinus moet je zien als een denker die staat in een lange traditie. Hij vertegenwoordigt aan de ene kant de vroege kerk en neemt veel over van denkers die hem voorgingen, zoals Origenes, Ambrosius en Cyprianus. Aan de andere kant is hij de belangrijkste theologische autoriteit voor de kerk na hem. Denk aan Luther, Calvijn en ook “onze eigen” Herman Bavinck. Zijn denken overstijgt daarom ook de verschillen die er later

Van Egmond: ‘Ik heb veel van Augustinus opgestoken rondom kerk zijn en het belang van

zijn gekomen tussen Rome en de Re-

eenheid.‘

formatie. Uniek is Augustinus dus niet, maar velen staan op zijn schouders.‘

maakt hierin zijn eigen proces door en

bij het klagen in de Bijbel. Tegelijk mag

dan kan het zijn dat iemand achteraf

je wel vragen: wat is dat voor boosheid?

Jordi Kooiman is zelfstandig journalist,

zegt: God heeft dit kwaad in mijn leven

Zit daarachter dat je God wilt vasthou-

eindredacteur van OnderWeg en lid van

gebruikt om mij dit of dat te leren.

den? Of wil je alleen het goede aanne-

de Evangelische Landeskirchliche Ge-

Het is vandaag de dag nogal in de mode

men en het kwade niet? In onze reactie

meinschaft Rheine.

om te zeggen dat het kwaad zinloos is.

op het lijden kan een zondige kant zit-

Maar dat is niet christelijk. Anders zou

ten, die je ook moet kunnen benoemen.

het kwaad buiten God omgaan en dat

Daarbij is het volgens mij belangrijk dat

Symposium: ‘Is Augustinus onder de

klopt niet met de almacht van de schep-

we beseffen dat we het waarom niet

vrienden van Job?‘

per. Dat je de zin van het kwaad vaak

hoeven te begrijpen. Met name de jonge

De Theologische Universiteit Kampen

niet ziet, dat is natuurlijk wat anders.‘

Augustinus had het ideaal dat hij de orde

organiseert op 4 juni een symposium

van alle dingen zou kunnen doorzien.

over ‘het kwaad‘ in de theologie van

Maar als je de zin niet ziet, is het lijden

Als je zover kwam, dan was je een wijs

Augustinus, getiteld: ‘Is Augustinus

vaak moeilijk te verkroppen.

en gelukkig mens. Maar hij ging steeds

onder de vrienden van Job?‘ Aan-

‘Inderdaad, daar komt onze boosheid

meer inzien dat die orde voor ons ver-

leiding voor het symposium is de

richting God ook vaak uit voort, dat we

borgen is.

promotie van Bart van Egmond. Zie

de reden niet zien of ons afvragen of je

Gods antwoord op onze vragen over ons

verder het bericht op pagina 19.

God wel kunt vertrouwen. Zo is dat ook

lijden is niet dat Hij ons laat zien wat de

 Thema Wegwijs worden in 40.000 banden Augustinus

Augustinus voor beginners Gereformeerden zijn natuurlijk calvinisten, maar

talen, maar ook boeken met commentaren en

de geschiedenis van de kerk gaat verder terug dan

vloed.‘

de zestiende eeuw. Meer dan duizend jaar voordat

informatie over zijn werk, zijn leven en zijn inJe kunt de bibliotheek natuurlijk bezoeken om Augustinus te leren kennen, maar het is vooral de digitalisering waardoor iedereen de kerk-

er zelfs maar sprake was van gereformeerd

vader nu kan gaan lezen. Je moet alleen niet

leefde de kerkvader aan wie we minstens zoveel

sen of De Stad Gods kunt oppakken om van kaft

verschuldigd zijn als aan Calvijn: Augustinus. Alle reden om eens kennis te nemen van zijn werk. Maar waar begin je? En waar begin je aan? Een bezoek aan het Augustijns Instituut in Eindhoven.

denken dat je op een achternamiddag Belijdenistot kaft te lezen. Die werken zijn zeer de moeite waard, maar vergen behoorlijk wat studie om ze goed te kunnen begrijpen. ‘Wie wil kennismaken met het werk van Augustinus, kan het beste thematisch te werk gaan‘, zegt Van Reisen. ‘Als je bijvoorbeeld met het oog op Hemelvaart of Pinksteren op zoek wilt naar een preek van Augustinus, kun je via de zoekbalk op onze website snel vinden in welke bundel je moet zijn.‘ Beginners kunnen ook goed terecht onder de

tekst Heleen Sytsma-van Loo

Aurelius Augustinus is vooral bekend vanwege

knop ‘starters‘, in de rechterkolom op de ho-

zijn Belijdenissen (Confessiones). Augustijn Wim

mepage, onder ‘Wie is Augustinus?‘ De website

Sleddens verzorgde er in 2009 een nieuwe, goed leesbare vertaling van. De uitgave is inmiddels voor de vierde keer herdrukt in grote oplages. ‘Toch zijn het vooral de vele nieuwe preekvertalingen die in de afgelopen 25 jaar door het Augustijns Instituut verzorgd zijn waaruit blijkt hoe actueel Augustinus‘ visie voor ons is‘, vertelt Hans van Reisen, theoloog en studiesecretaris van het Augustijns Instituut (AI). ‘De preken bevatten vele aansprekende, prikkelende voorbeelden en vinden gretig aftrek.‘ Het AI stimuleert door middel van vertalingen, publicaties, studiedagen en het beheer van een wetenschappelijke bibliotheek de belangstelling

voor Augustinus. Bibliothecaris Ingrid van Neer-

Het Augustijns Instituut, met daarachter de Au-

Bruggink: ‘We hebben een bijzondere collectie

gustijnenkerk, waar ‘s zondags zo‘n 150 mensen

van zo‘n 40.000 banden: niet alleen werken van

komen om de eucharistie te vieren, samen met de

Augustinus zelf in het Latijn en allerlei moderne

twintig broeders die nog in het klooster leven.

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Reportage

Op de begraafplaats van het augustijner klooster staat een beeld met een opengewerkt Christusfiguur. De symboliek: alleen door de gekruisigde Christus heen is er toegang tot de hemel. (beeld Joost Sytsma)

(www.augustinus.nl) biedt veel materiaal dat

In vertaalde vorm zie je nog steeds de spreek-

rechtstreeks te downloaden is.

vorm terug‘ (zie kader).

Charismatisch

 Je moet niet

Verder zijn het de praktische insteek en de herkenbaarheid van wat Augustinus schrijft waar-

Om een aantal redenen is het werk van Augus-

door hij weer helemaal in is. Ingrid van Neer:

tinus vandaag de dag verrassend bruikbaar en

‘Augustijnen zijn in navolging van hun meester

actueel. ‘Allereerst is het zijn prachtige, zorgvul-

erg betrokken bij stadspastoraat en armenzorg.

dige en pastorale Bijbeluitleg, die je ziet in de

Augustinus schreef diep theologisch en tegelijk

preken‘, zegt Van Reisen. ‘Veel van de duizenden

heel toegankelijk. En hij leefde in de nadagen

preken die zijn overgeleverd in het Latijn waren

van het Romeinse rijk, waardoor wij westerlin-

nog nooit in het Nederlands vertaald. Inmiddels

gen, die onze beschaving zien afbrokkelen, veel

zijn er zo‘n 600 beschikbaar. Je ziet hem in die

herkennen in zijn filosofische werk.‘

preken als het ware naar zijn hoorders toebuigen, zo praktijkgericht is hij. Augustinus was een

Heleen Sytsma-van Loo (GKv) is neerlandicus,

charismatisch spreker! Zijn preken schreef hij niet

vertaler en redacteur van OnderWeg.

uit; ze werden door stenografen opgeschreven.

denken dat je op een achternamiddag Belijdenissen of De Stad Gods kunt oppakken om van kaft tot kaft te lezen 

Een last die verlicht: de vleugels van een vogel Augustinus in Als korrels tussen kaf: preken

zichtbaar onder gebukt. Wie een lichte last

vogel heeft vleugels. Let eens op hoe zij

over teksten uit het Marcus- en Lucasevan-

draagt, gaat daar ook onder gebukt, zij het

hun vleugels ineenvouwen als ze landen

gelie, Budel, (Damon), 2007, pagina 219-220:

minder. Wie helemaal geen last draagt,

om te rusten. Ze leggen ze dan zogezegd

loopt duidelijk met een rechte rug.

langszij. Denkt u dat ze door die vleugels

‘De Heer zegt: “Mijn juk is zacht en mijn

Zo zit het niet met de last van Christus.

zwaarder worden? Als je dat gewicht eraf

last is licht” (Matteüs 11:30). (...) De last

Het is juist goed die te dragen, want die

haalt, storten ze neer! Hoe lichter hun last,

van Christus is zo licht dat die je niet neer-

ondersteunt je. Als je hem aflegt, heb je

hoe minder ze kunnen vliegen. Goed, je

drukt maar zelfs ondersteunt. Niet zoals

het juist zwaarder. Ja, broeders en zusters,

ontneemt hun de last, zogenaamd uit me-

andere lasten, die licht worden genoemd

dat lijkt u onmogelijk, maar dat is het niet!

delijden. Maar als je echt medelijden hebt,

als ze niet erg zwaar zijn maar wel wat

Misschien kan ik een concreet voorbeeld

laat je die vleugels zitten. En als de vleu-

wegen. Het maakt verschil of je een zware

vinden waardoor u ziet wat ik bedoel. Ook

gels al gekortwiekt zijn, moet je ze weer

last draagt, een lichte of helemaal geen

dat voorbeeld is wonderlijk, ja eigenlijk

laten groeien. Dan neemt hun gewicht toe

last. Wie een zware last draagt, gaat daar

ongelooflijk. Kijk eens naar de vogels. Elke

en kunnen ze weer wegvliegen.‘

 Thema

Prior Paul Clement: ‘Ons kernwoord is gemeenschap‘ In het gebouwencomplex van klooster Mariënhage in Eindhoven is behalve het Augustinus Instituut ook het enige augustijner klooster dat Nederland nog rijk is gevestigd. Een gesprek met de prior van dit klooster, Paul Clement.

Behalve dat hij werkte als bisschop, theoloog en filosoof

en bezittingen, maar naar behoefte. Kernwaarden in de

leefde Augustinus ook in een kloostergemeenschap die hij

augustijnse spiritualiteit zijn verder relativering, openheid,

zelf stichtte. Daaruit groeide de Orde van de Augustijnen.

laagdrempeligheid, vriendschap en ontmoeting.‘

Paul Clement is prior provinciaal van de Nederlandse provincie van de Orde der Augustijnen: pastor en manager voor alle augustijnen in Nederland, Bolivia en Papua. Hij vertelt: ‘De augustijner kloosterorde in Nederland is een klein en vergrijzend gezelschap van in totaal 35 broeders, van wie er zeven in het buitenland wonen. Er is al in geen 45 jaar meer iemand ingetreden en veel draait nu om de zorg voor de ouder wordende medebroeders.‘

 ‘Augustinus noemt ieder mens een tempel van God. Zo kijken we naar elkaar' 

Hoe ziet het augustijner kloosterleven eruit?

Veel draait dus om de gemeenschap tussen mensen on-

Clement: ‘Vroeger vlogen kloosterbroeders overdag

derling. Welke plaats nemen God de Vader en zijn Zoon

overal naartoe uit. Ze hadden doorgaans een baan bui-

Jezus Christus in de kloosterorde in?

ten het klooster, vaak in het onderwijs en ook wel in de

‘Er zijn augustijnen met een diep Godsvertrouwen en een

wetenschap. Augustijnen richtten in de twintigste eeuw

intens contact met God. Wat je daarbij beleeft, daar praat

vwo-scholen op, waarvan er nu nog enkele bestaan. Ze

je over met elkaar. Augustinus noemt ieder mens een

waren echte “stadsmonniken”, die een sterk roepingsbe-

tempel van God. Zo kijken we naar elkaar.

sef hadden naar hun omgeving, ook in de armenzorg. Van

We geloven dat er alleen door Jezus heen toegang is tot

dat laatste zie je nu nog iets terug in de daklozenopvang

God. Tegelijk is Jezus ook de belichaming van wie God

in de zogenoemde Labrehuizen in Utrecht en Eindhoven.

voor ons zou kunnen zijn. We kijken naar zijn menselijke

Binnenshuis wordt tweemaal daags samen gebeden en

kant: Hij sticht gemeenschap, Hij spant Zich in voor sociale

gegeten. Vanwege de leeftijd van de broeders is dat niet

rechtvaardigheid, voor vergeving. Hij herstelt en biedt

meer zo intensief als voorheen. Twee keer per week

ieder mens een nieuwe kans. Die kant willen we weer-

wordt de eucharistie gevierd. Het is helaas niet mogelijk

spiegelen in het barmhartigheidswerk dat we onder meer

om als gast in het klooster mee te draaien, maar de eu-

in Utrecht en Amsterdam-Noord doen.‘

charistie meevieren in de Augustijnenkerk kan natuurlijk wel.‘ Wat is kenmerkend voor de augustijnse spiritualiteit? ‘Het kernwoord is gemeenschap. Daarmee bedoel ik het samenleven van mensen onderling, in hun zorg voor elkaar en met een taak in de wereld. Het “eert God en de naaste” werd in de augustijner kloosterorde “eert God in de naaste”. De eerste Regel voor de Gemeenschap luidt daarom: “Eén van hart en ziel op weg naar God.”

Paul Clement OSA (Ordo

Wat ik mooi vind, is wat daarop volgt: “geef ieder wat hij

Sancti Augustini).

nodig heeft”. Niet een geforceerde gelijkheid van gaven

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

Nieuws

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos.

Komen en gaan Aangenomen naar Gkv Dordrecht: ds. J.M. Haak (Rotterdam-Delfshaven); Kaapstad, voor missionair werk vanuit de Vrije Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika: E.L.

Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

Van ‘t Foort (Enschede-Zuid).

Medewerkers

Beroepbaar gesteld binnen de GKv: H.H. Meerveld

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,

(Zwolle).

Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis, Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-

TU Kampen houdt symposium over Augustinus De Theologische Universiteit Kampen organiseert op 4 juni een symposium over ‘het kwaad‘ in de theologie van Augustinus, getiteld: ‘Is Augustinus onder de vrienden van Job?‘ Aanleiding is de promotie van Bart van Egmond, een dag eerder, op een proefschrift over de relatie tussen Gods straf en Gods genade in het denken van Augustinus.

de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp. Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

De sprekers van symposium komen van de TU Kampen, de Katholieke Universiteit Leuven en de Evangelische

Audio

Theologische Faculteit in Leuven. Zij gaan onder meer

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

in op de vraag wat het kwaad is en waar het vandaan

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

komt. Daarbij wordt Augustinus‘ theologie – dat het lijden altijd straf op de zonde is – bevraagd. Is er bij Augustinus wel ruimte voor de ervaring van het kwaad als raadsel en voor de klacht aan het adres van God? Zie voor een overzicht van de sprekers en meer informatie www.tukampen.nl/augustinus.

Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis. Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

Encour organiseert Landelijke Netwerkdag

Persvereniging

In samenwerking met onder meer het Diaconaal Steun-

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

punt van de GKv en NGK organiseert stichting Encour op 30 mei de Landelijke Netwerkdag ‘Een naaste zijn voor werkzoekenden‘ in het ROC College in Amersfoort. Andere betrokkenen bij de dag zijn Kerk in Actie en de EA-EZA. De netwerkdag is bedoeld voor mensen die zich vanuit lokale kerken inzetten of willen gaan inzetten voor projecten rondom het zoeken naar werk. Voor de plaatselijke kerk ligt daar een nieuwe kans om naaste te zijn voor onze medemens, meent Encour. Het programma van de netwerkdag bestaat uit onder meer lezingen,

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aldert van der Molen, Ale Sierksma, Hillie van de Streek. Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

workshops en een werkcafé. Zie voor meer informatie www.encour.nl/netwerkdag.

Technische realisatie en druk Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,

Zie voor uitgebreidere berichtgeving rond bovenstaand en ander nieuws www.onderwegonline.nl. www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline

038-467 00 70. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede.

www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

 Opinie

Joodse voorganger zet zich in voor verzoening tussen Joden en Palestijnen

‘De ontmoetingen in de woestijn veranderen de harten van mensen‘ Evan Thomas groeide als Joods jongetje op in NieuwZeeland. Daar leerde hij Christus kennen als zijn verlosser. Begin jaren tachtig emigreerde Evan naar Israël. Nu is hij voorganger van een messiasbelijdende gemeente in Netanya, iets boven Tel Aviv. Thomas is bestuurslid van de Musalahabeweging, die zich inzet voor verzoening tussen Joden en Palestijnen. Thomas: ‘Op dit moment is Musalaha niet zo populair.'

Musalaha: verzoening Eind jaren tachtig van de vorige eeuw, toen de eerste Palestijnse intifada in de lucht hing, staken

tekst Leendert de Jong

niet zo populair. Daar zijn verschillende

twee christenen, een Palestijn en

oorzaken voor. De eerste is dat het

een messiasbelijdende Jood, de kop-

De gemeente van Thomas – één van de

conflict steeds ernstiger is geworden.

pen bij elkaar. Ze vonden dat er iets

circa 120 messiasbelijdende gemeenten

Dat heeft impact op mensen: ze zien

moest gebeuren tegen de groeiende

in Israël – telt 250 leden. De meesten

de gevolgen in hun eigen leven. Aan de

haat tussen Joden en Palestijnen. Zij

zijn Joods, 20 procent is van Arabische

Israëlische kant heeft iedereen wel een

richtten de beweging Musalaha op;

komaf. Dit laatste is bijzonder voor een

familielid in het leger, of is iemand in

dit Arabische woord betekent ‘ver-

messiasbelijdende gemeente en heeft

hun omgeving omgekomen. Palestijnse

zoening‘.

te maken met de doelstelling om er te

christenen voelen de druk van Israël, het

In jaren erna zette Musalaha allerlei

zijn ‘voor alle culturen‘. Dat past bij Evan

gaat economisch slecht en ze voelen de

activiteiten op. Een belangrijke is

Thomas als medeoprichter en bestuurs-

druk van de dominante moslimcultuur.

de ontmoeting in de woestijn tus-

lid van Musalaha. Over de eerste jaren

Dus zie je radicalisering: ook onze jonge-

sen Joden en Palestijnen. De eerste

van die beweging is Thomas nog altijd

ren “vechten” op de sociale media.‘

dagen van zo'n ontmoeting zitten boordevol boosheid, haat en onbe-

enthousiast: ‘Indrukwekkend. De ontmoetingen in de woestijn veranderen de

Welke andere oorzaken zijn er?

grip. Maar daarna ontstaat begrip

harten van mensen; die worden terug-

‘De internationale christelijke gemeen-

en gaan mensen elkaar herkennen

gezet op waar ze op gericht moeten zijn:

schap is meer deel van het probleem

als broers en zussen in Christus. Op

het kruis van Christus.‘

geworden dan goed is. Je bent of krach-

dit moment is het Musalaha-aanbod

tig voor Israël of net zo krachtig voor

breder, met ook projecten voor

Is dat indrukwekkende gebleven?

het Palestijnse volk. Een tussenweg is er

jongvolwassenen en vrouwen.

Thomas: ‘Op dit moment is Musalaha

bijna niet meer. Een derde oorzaak is dat

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Opinie

Leestips

Meer e n i spirati

Meer lezen over Musalaha: www.musalaha.org. Zie ook www.throughmyenemyseyes.info, over het gelijknamige boek van Salim Munayer.

Luistertip

Twee Joodse en twee Palestijnse jongeren tijdens een Musalaha-ontmoeting in de woestijn.

Op 2 en 9 mei besteedt EO Metterdaad in een radio-uitzending (Radio we niet zo goed zijn in wat ik ‘de ethiek

Over slachtoffer gesproken: binnenkort

5, 21.00 uur) aandacht aan Musa-

van het koninkrijk‘ noem. Vaak zijn we

is de herdenking ‘70 jaar na de Holo-

laha.

rond Israël bezig met Bijbeluitleg en es-

caust‘. Wat doet dit met de Jood Evan

chatologie. Terwijl de ethiek van Gods

Thomas?

koninkrijk – met die krachtige notie: heb

(Hij valt stil. Zegt dan:) ‘In een deel van

zomaar een barrière om God echt lief

je vijand lief! – ondersneeuwde.‘

mijzelf voel ik diepe droefheid. Dat zoiets

te hebben en de Joodse of Palestijnse

kon gebeuren. Ik ben deel van het volk

naaste als jezelf. God roept ons op om

Als je dit vertelt, denk ik: is er dan toe-

dat dit meemaakte. Dus is het goed, zo‘n

boven het lijden uit te komen. Ik hoop dat

komst voor Musalaha?

herdenking. Tegelijk: ik heb Christus leren

de herdenking ons ook dáártoe aanzet.‘

‘O zeker, Musalaha heeft invloed. We

kennen. Daardoor weet ik: door mijzelf

zien prachtige resultaten van werk onder

aan God over te geven, kan ik mijzelf

Leendert de Jong (GKv) werkt in de

jongvolwassenen. Die zeggen, aan beide

ertoe zetten om boven het verleden uit

media en was recent in Israël, op uitno-

kanten: “Stop, dit willen we niet meer.”

te komen. Om mij niet langer slachtof-

diging van Christenen voor Israël, in het

En naast het werk binnen de eigen ge-

fer te voelen of lid te zijn van een volk

kader van een mediareis rond ‘70 jaar na

meenschappen spreken we ook seculiere

dat zich slachtoffer voelt. Dat gevoel is

de Holocaust‘.

mensen aan.‘ En dan is de boodschap… ‘Erken de waarheid van de hele Bijbel. Deel het geloof in Christus die verzoening

‘Jullie zijn christenen, wij niet. Willen jullie ons wel helpen?‘

brengt, die zelfs mij en jou vergeven

moeten doen en willen Palestijnse vrouwen helpen. Wij kennen hen niet, jullie wel. Kunnen jullie ons in contact brengen?” En ande-

heeft. De boodschap voor een bredere

Salim Munayer zette Musalaha op, samen

ren vroegen: “Jullie zijn christenen, wij niet.

doelgroep is: doorbreek het nog steeds

met Evan Thomas. Munayer is theoloog,

Willen jullie ons wel helpen?”‘

aanwezige gevoel van slachtoffer zijn,

decaan op een theologische faculteit en al

doorbreek de cyclus dat jij je, als individu

jaren directeur van Musalaha. Hij schreef

Hoe helpt Musalaha hen?

en als volk, slachtoffer voelt.‘

daar boeken over, is het gezicht van de be-

‘Met een stappenplan. De eerste, belangrijk-

weging en zit dicht op de praktijk van het

ste stap is: leer jezelf dat mensen van de an-

dagelijkse werk.

dere kant geen monsters zijn, maar mensen. Denk niet: zij willen ons vernietigen. Stop

Werken aan verzoening, hoe doe je dat?

daarmee, dat is de taal van de Holocaust.

Munayer: ‘Dat is momenteel niet makkelijk.

Daarna volgen andere stappen. De laatste is:

Maar soms gebeurt iets gewoon. Neem

probeer met anderen in contact te komen,

deze vraag, kortgeleden, van enkele Joodse

met hen te praten. En besef dat jij hiervoor

vrouwen, hoog opgeleid, deels orthodox,

kiest. Net als de Samaritaan in de Bijbel; die

deels seculier: “We zijn erg bezorgd over

koos ervoor te kijken, neer te buigen en te

de politieke situatie. We voelen dat we iets

helpen.‘

Pastor Evan Thomas.

 Trefpunt GKv-deputaten verduidelijken overeenstemming over hermeneutiek

Vrij baan voor de samensprekingen? De Generale Synode van Ede (GKv) heeft besloten dat de contacten met de NGK zullen overgaan van gesprekken naar samensprekingen met het oog op kerkelijke eenheid. Er is overeenstemming bereikt in de gesprekken over hermeneutiek, waardoor de belemmering is weggenomen die er was vanwege het besluit van de NGK om de ambten voor zusters open te stellen. Betekent dat nu vrij baan voor de samensprekingen?

tekst Maarten Boersema

 ‘Nu er

overeenstemming is over de hermeneutiek zou niets verder samengaan meer verhinderen‘ 

In een recent persbericht verduidelijken de

precies heeft besloten.‘ Messelink noemt ter

deputaten kerkelijke eenheid (GKv) dat de weg

verduidelijking van dit laatste twee reacties die

weliswaar vrij is voor samensprekingen tussen

niet juist zijn. ‘Sommige lokale samensprekin-

GKv en NGK, maar dat er een belangrijk verschil

gen zijn na de synode in een stroomversnelling

blijft in de kerkelijke praktijk ten aanzien van

gekomen. Nu er overeenstemming is over de

vrouwelijke ambtsdragers. Door de overeen-

hermeneutiek zou niets verder samengaan meer

stemming met betrekking tot de hermeneutiek

verhinderen.‘ Deze gemeenten lopen echter te

kan men echter in onderling vertrouwen de sa-

hard van stapel en zo heeft de synode ook niet

mensprekingen voortzetten. Twee betrokkenen

besloten.

lichten dat nader toe.

Het synodebesluit staat volgens Messelink in

Stroomversnelling

een al zes jaar durend proces van gesprekken op landelijk niveau over hermeneutiek. ‘We hebben

Henk Messelink, predikant van de GKv Hattem-

elkaar op dat punt gevonden en mogen elkaar

Noord en voorzitter van de deputaten kerkelijke

vertrouwen. Maar dat betekent niet dat daar-

eenheid, vertelt dat het deputaatschap in de ko-

mee alle vragen rondom de vrouw in het ambt

mende tijd vaker met informatie naar buiten wil

weg zijn en de vrouwelijke ambtsdrager bij ons

komen. ‘We doen ons werk veel in beslotenheid

nu is toegestaan.‘

en daardoor is het voor buitenstaanders vaak

Een andere reactie heeft betrekking op de zoge-

niet helder wat we precies doen. Daar komt bij

naamde tegenstelling tussen de besluiten rond

dat de samensprekingen met de Nederlands-ge-

samensprekingen met de NGK en het synodebe-

reformeerden een cruciale fase ingaan. In onze

sluit over de vrouw in het ambt. Messelink: ‘Die

eigen achterban is de kennis over hoever we

tegenstelling is er niet, want wij hebben als de-

eigenlijk zijn met de samensprekingen beperkt

putaten helemaal geen uitspraken gedaan over

en er is onduidelijkheid over wat de synode

vrouwelijke ambtsdragers.‘

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Trefpunt

Praktijk

per se dezelfde.‘ Volgens Sinia hoeft dat echter

Peter Sinia, voorganger van de NGK Ede en lid van

geen probleem te zijn voor verdere samenspre-

de commissie contact en samensprekingen, heeft

kingen. ‘Binnen de NGK zijn er ook kerken met

in de afgelopen jaren de samensprekingen van

vrouwelijke ambtsdragers en kerken zonder.‘

nabij meegemaakt. ‘De gesprekken tussen afge-

In de komende jaren moet blijken hoe GKv en NGK

vaardigden van beide kerken hebben geleid tot de

kunnen komen tot overeenstemming op prak-

constatering dat we elkaar vinden in de omgang

tijkniveau. ‘Daar kunnen we op landelijk niveau

met de heilige Schrift en de uitleg ervan. Die is

veel over spreken, maar misschien zullen er juist

voluit Bijbels. Dat bleek ook in de NGK-studie die

oplossingen vanaf het grondvlak aangedragen

ten grondslag ligt aan het openstellen van de

moeten worden. In Ede erkennen we de plaatse-

ambten voor zusters.‘

lijke vrijgemaakte kerk. We werken samen, ter-

Volgens Sinia zijn de deputaten van de vrijge-

wijl onze kerk vrouwen in het ambt kent. Bij een

maakten ervan overtuigd dat dit rapport vanuit

gemeenschappelijke dienst respecteren we de

een gereformeerd Bijbelverstaan is geschreven.

gewoonte van het huis waar we te gast zijn. Dat is

Dat betekent echter niet dat alle deputaten er ook

een mooie tijdelijke oplossing en in de komende

van overtuigd zijn dat er ruimte moet zijn voor de

jaren zullen we met elkaar het gesprek aangaan

vrouw in het ambt. ‘Dat maakt de discussie ook

over vervolgstappen.‘

wel ingewikkeld. Weliswaar is er overeenstemming over het verstaan van de Schrift, maar de

Maarten Boersema is fotograaf, tekstschrijver en

kerkelijke praktijk die daaruit voortvloeit is niet

predikant van de GKv Blije-Holwerd.

 ‘Bij een gemeenschappelijke dienst respecteren we de gewoonte van het huis waar we te gast zijn‘ 

Naamgenoten: Goede Herderkerk

Goede Herderkerk Emmen

GKv Emmen

kerkdienst, waarin een thema aan de orde

35 jaar zijn we een jonge, bruisende ge-

komt.

meente. Er is veel aandacht voor de jeugd

Voor een gemeente op de Drentse Honds-

en in toenemende mate worden we zicht-

rug, omringd door bos en heide, ligt een

baar in de wijk. Wij staan in de traditie van

verwijzing naar de goede herder voor de

de Reformatie en tegelijk is er ruimte voor

hand. Het drukt vertrouwen, veiligheid en

een meer evangelische geloofsbeleving

geborgenheid uit, maar ook beweging: we

met aandacht voor het werk van de heilige

zijn onderweg en willen samen de Herder

Geest.

volgen.

Wij wensen Gods kudde van de Goede

Onze wens voor de Goede Herderkerk in

Herderkerk in Emmen een geïnspireerde

Heerenveen: volg, wat er ook gebeurt en

en liefdevolle herdershond toe en het re-

wat anderen er ook van vinden, altijd en

gelmatig ervaren van grazige weiden en

alleen de goede herder. Dan kom je op je

rustige wateren.

vanzelf op je bestemming.

We zijn een gemeente van ongeveer 560 leden, van heel jong tot heel oud, die

NGK Heerenveen

verspreid over een groot gebied wonen.

Onze kerk is gelegen in de woonwijk De

Een dynamisch geheel, waar we in de

Greiden, Fries voor ‘weilanden‘. Bij uitstek

kerkdiensten en andere activiteiten zo veel

een plaats voor een kudde en dit gegeven

mogelijk rekening mee proberen te hou-

heeft volgens de overlevering een rol

den. Dankbaar zijn we onder meer met de

gespeeld in de naamgeving van ons kerk-

invulling van de middagdiensten: één keer

gebouw.

per maand is er een Kom-in-de-kerkdienst,

Als gemeente willen wij navolgers zijn van

laagdrempeliger, gericht op een doelgroep

de goede herder. We hebben ruim 400

(ouderen, kinderen, jeugd, werkenden),

leden, waarvan een derde jonger is dan

Goede Herderkerk Heerenveen

en eenmaal per maand een Leer-van-de-

20 jaar. Met een gemiddelde leeftijd van

(beeld Teun Veldman)

 Column

Kritische vriend C

omplimenten uitdelen en ontvangen. De basisschool traint daar al op vanaf groep 2 en levert zelfbewuste kanjers af. Ik heb die boot gemist en overweeg mij alsnog aan te melden bij de juf.

Het geven lukt vrij aardig, bij ontvangen gooien mijn calvinistische genen roet in het eten. Zo wijs ik bij een ‘goede‘ preek beleefd op de barensweeën die eraan voorafgingen. En na een ‘fijn‘ gesprek retourneer ik dat een goede ontmoeting minstens van twee kanten komt. De kunst van ontvangen blijft dus een leerpunt. Eén compliment koester ik. Het moment dat een vriendin uit de jeugdzorg mij labelde als ‘kritische vriend‘. Tegen deze combinatie waren mijn genen niet bestand. Het beste uit twee werelden. En er kwam nog meer bij. Als kritische vriend mocht ik mee naar een

Vereniging SOS steunt kerken op Soemba

‘We zoeken niet in de eerste plaats geld, maar betrokkenheid'

studiedag over leiderschap. Directeuren, bestuurders en managers uit de sector met elkaar in gesprek over persoonlijke drijfveren. Kritische vrienden moesten de zorgofficials uit hun instellingsmuren lokken. Zo zat ik daar met zestig leiders in een paviljoen te Bloemendaal. Toplocatie, betrokken mensen en de hele dag uitzicht op de branding. As it is in heaven. Behalve de zee dan.

 Bij ontvangen gooien

mijn calvinistische genen roet in het eten  Filosoof René ten Bos begon met een overdenking. Hij moedigde leiders aan om meer in de Bijbel te lezen. Als ‘religieus-sensitief niet-gelovig‘ persoon genoot hij van verhalen uit het Oude Testament. David kwam voor het voetlicht met zijn Batseba-syndroom,

De vereniging Steun OostSoemba is één van de kleinere zendingsorganisaties binnen de NGK en GKv. Eén van de bestuursleden, Ed van der Vlis, vertelt over heden, verleden, toekomst en bestaansrecht van deze organisatie.

als de bestuurder die zonder angst en geweten het destructieve pad verkiest. Lonely at the top verliest hij zijn moreel kompas als hij Batseba bespiedt en de daad bij zijn begeerte voegt. Gelukkig volgt de

tekst Pieter Kleingeld

ontmaskering: ‘Gij zijt die man.‘ Over dat kompas ging het gesprek. Een beetje vriend laat zich kennen. Dus ik deelde mijn drijfveren, mijn roeping en leven met be-

Wat is het doel van de vereniging Steun Oost-

stuurders in de zorg. In de kring met boeddhisten, agnosten en een

Soemba (SOS)?

verdwaalde christen. De leegte, de heimwee en de hunkering die je

‘Onze naam geeft het al aan: vanuit ons land steu-

dan voelt in het zoeken naar richting.

nen we de Vrije Kerken van Oost-Soemba (VKOS) en

Een dag om in te lijsten. Voor een kri-

hun evangelisatiewerk. Het tweede doel is het ver-

tische vriend.

sterken van de band tussen enerzijds de NGK en GKv en anderzijds de VKOS. In de praktijk komt dit neer op veel corresponderen binnen Nederland en communiceren met OostSoemba. Dat laatste is lastig, want op de hoofdstad Waingapu na is de digitale infrastructuur slecht.

Joost Smit is predikant van de

Verder vinden er over en weer bezoeken plaats. Zo

GKv Amersfoort-Vathorst.

hopen we deze hemelvaartsdag twee broeders uit

 Missionair

 ‘We staan open voor relaties die betekenisvol zijn voor de kerken op Soemba'  Hoe zie je de toekomst van de kerken op Oost Soemba? ‘Soemba is één van de armste gebieden van Indonesië. Economisch staat het eiland er slecht voor en de perspectieEnkele Soembanezen tijdens een bruiloft in het dorpje Palindi op Soemba.

ven zijn gering. Vooral in Oost-Soemba heerst er jaarlijks gedurende een fors aantal maanden droogte en is veel

Soemba te verwelkomen: Huki Landu

dominee die verbonden is aan een

grond onvruchtbaar. SOS betaalt de

Djama en Micha Mila Meha.‘

theologische opleiding op Bali. Tevens

opleiding van diverse jongeren binnen

groeien de contacten met vrijgemaak-

de VKOS, opdat zij zich later kunnen

Anders dan ZOA, TEAR of Red een Kind

ten die regelmatig op Soemba komen

inzetten om de armoedige situatie te

zijn jullie veel directer met de kerken

voor theologisch of ontwikkelingswerk.

verbeteren. Een eerste effect daar-

verbonden. Waarom?

Ook zijn er voorzichtige contacten met

van zien we in de (her)start van een

‘SOS is opgericht in 1967, een roerige

World Servants en het NGJ over de mo-

tuinbouwproject. Ook is geld nodig om

periode in gereformeerd Nederland.

gelijkheid van een jongerenreis naar

evangelisten op te leiden, te onder-

Vlak daarvoor hadden de VKOS ds. P.P.

Soemba.‘

houden en om christelijke scholen (die ook niet-christelijke leerlingen hebben)

Goossens ‘beroepen‘ als docent van de Theologische School, waar evangelisten

Hoeveel kerken in Nederland zijn be-

voort te laten bestaan.

worden opgeleid. Diverse mensen wil-

trokken bij SOS?

Het doel van SOS is dat de VKOS uit-

den dat dit door zou gaan, los van het

‘Ongeveer twintig vanuit de NGK,

eindelijk in dit alles zelf kan voorzien.

gedoe binnen gereformeerd Nederland.

waaronder enkele NGK-CGK-samen-

We voeren de druk jaarlijks een beetje

Al vrij snel was er echter vanuit de GKv

werkingsgemeenten. Voor de GKv ligt

op door telkens minder geld voor alge-

geen betrokkenheid meer. Maar in 1986

het lastiger, omdat zij formeel contact

mene steun over te maken; specifieke

heeft de Landelijke Vergadering van de

hebben met de Gereja-Gereja Refor-

projecten waarvoor voldoende onder-

NGK uitgesproken dat er een bijzondere

masi di Indonesia (GGRI) op Soemba. De

bouwing wordt gegeven, blijven we

verantwoordelijkheid bestaat naar de

verhouding op Soemba tussen VKOS en

graag steunen.‘

VKOS. Dat was een mooie geste en zo

GGRI is toch wel anders dan die in Ne-

ontwikkelt zich ook een band die stevi-

derland tussen de NGK en GKv.‘

Pieter Kleingeld is predikant van de NGK Oegstgeest en redactielid

ger is dan met anderen.‘ Wat is jullie bestaansrecht?

van OnderWeg.

Werken jullie samen met andere orga-

‘Zolang mensen uit NGK, GKv en VKOS

nisaties?

met elkaar contact willen hebben, heeft

‘SOS is niet uit op formele samenwer-

SOS nut. De kosten in Nederland zijn on-

kingen die extra vergaderingen en

geveer nihil. Bijna al het geld gaat ge-

Meer weten? Zie soemba.ngk.nl

werk met zich meebrengen. Wel staan

doseerd door naar Soemba. SOS zoekt

of kom naar de jaarvergadering op

we open voor relaties die betekenisvol

echter niet in de eerste plaats geld,

30 mei. Mail voor meer informatie

zijn voor de VKOS. Zo heeft SOS contact

maar betrokkenheid. Geld volgt vanzelf

edmar.vlis@12move.nl.

met een (zeg maar) reformatorische

op betrokkenheid.‘

 Woordzoeker

Talenten in Gods koninkrijk tekst Roel Venderbos beeld Kuzma/123rf.com

 Woordzoeker

Het zal zijn als met een man die op reis ging, zijn dienaren bij zich riep en het geld dat hij (Matteüs 25:14) bezat aan hen in beheer gaf. De gelijkenis van de talenten is vaak uitgelegd als een aansporing van de Heer om toch vooral je (intellectuele) capaciteiten niet onbenut te laten. ‘Doe je best op school, ga je huiswerk doen! Je hebt niet voor niets zulke talenten van God gekregen!‘ Het

doen. Die eerste twee slaven wisten het wel. Ze hielden van hun heer en gingen lekker aan het werk. Ze wilden hem verrassen als hij weer thuiskwam. Daarom waren ze ondernemend en namen ze allerlei, soms

vaak de gedachte dat je tóch iets moet doen om het

 Hij geeft ons goud in handen! 

eeuwige leven te beërven. Ik overdrijf misschien,

riskante, initiatieven om met wat hun toe-

werd nog net niet gezegd, maar daaronder leefde

maar zulke gedachten waren en zijn er. Gaat het in

vertrouwd was aan de slag te gaan. De derde slaaf liet het afweten. Niet dat er veel op hem was aan te merken. Hij han-

deze gelijkenis hierover?

delde buitengewoon correct, leefde netjes en toen zijn heer terugkwam gaf hij het geld keurig terug. Waarom? Omdat hij niks

De gelijkenis maakt onderdeel uit van een

kostte Hem zijn leven op Golgota, maar zó

had met zijn baas. Hij vertrouwde hem ook

drietal. Ze gaan allemaal over iemand die

is deze wereld weer helemaal in zijn han-

niet in zijn bedoelingen. ‘Die baas is mach-

lang wegblijft (Matteüs 24:49; 25:5; 25:19)

den gekomen. Alles is van Hem!

tig streng, stelt onmogelijke eisen en gaat

en wat zijn relaties doen in de tijd dat ze

straks op een vreselijke manier afrekenen.

wachten op zijn terugkomst. In déze gelijke-

Troost bieden

nis gaat het over een man die op zakenreis

Alles: de bergen, de zeeën, de stranden,

gaat en zijn bezit toevertrouwt aan zijn sla-

de polders, de vogels en de bloemen. Maar

ven. Inderdaad: hij vertrouwt zijn bezit toe.

ook ons werk, ons huis, ons huwelijk, onze

Roel Venderbos is deeltijd predikant van

Talenten zijn geen persoonlijke capaciteiten,

vakantieoorden, onze pensioenvoorziening.

de NGK Kampen en deeltijd geestelijk ver-

maar gewichtsmaten. De man in het verhaal

Het is van Hem, maar Hij vertrouwt het ons

zorger in een verpleeghuis.

heeft zeker acht talenten, dan praat je om-

toe. En… Hij geeft daarbij een zak vol geld

gerekend over bijna vier miljoen euro. En hij

(talenten) mee. Dat zijn de dingen of ge-

verdeelt het over drie slaven, al naar gelang

heimen van de Heer, zoals we die bij Hem

Om over na te denken

hun capaciteiten, om er vrijelijk mee aan de

kunnen zien en vinden: leven uit genade,

• In Matteüs 25:31-46 worden de ‘ta-

slag te gaan in de tijd dat hij op reis is.

liefhebben in plaats van haat koesteren,

lenten‘ verder ingevuld. Hoe gaan de

Die heer in de gelijkenis is Jezus, en die sla-

vergeving ontvangen en schenken, vrede

gebruikers daarmee om, en waarom?

ven zijn wij. Hij vertrouwt ons heel zijn bezit

stichten, hoop houden, troost bieden, ge-

Wat kun je daar vandaag concreet

toe! Dat wil zeggen: zijn hele schepping.

loofsvertrouwen hebben, uit zijn op ver-

Door zijn woord is alles tot stand gekomen

zoening, geduld hebben. Al die dingen die

• Maar al te snel ben ik zelf ook alleen

(Genesis 1 en Johannes 1). Zonder Hem was

er wezenlijk toe doen in zijn koninkrijk. Hij

maar correct aan het leven. Waar en

de schepping er niet en waren wij er ook

geeft ons goud in handen!

hoe begint dat riskante leven uit ge-

niet. En toen de schepping door de zonde gesloopt werd, kwam Hij terug om die terug

Keurig

te kopen uit de macht van de boze. Het

Hij is ontzettend benieuwd wat we ermee

Het is toch nooit goed wat ik doe…‘ Hij kon niets met genade.

mee?

nade, in onze samenleving van ‘hardwerkende Nederlanders‘?

 Jeugdwerk

‘Jongens zijn beter dan meisjes‘ De komende twee nummers willen we in deze rubriek aandacht geven aan jeugdwerk dat zich specifiek op jongens of op meiden richt. In het volgende nummer gaat het vooral over meiden. In dit artikel ligt de focus op jongens. Het is belangrijk om in het jeugdwerk beide groepen specifiek aan te spreken. Er worden steeds meer activiteiten speciaal voor meiden georganiseerd en soms wordt verondersteld dat het geloof te weinig uitdaging biedt voor jongens. Zou het jongens helpen als we in de kerk stoere activiteiten organiseren? tekst Anko Oussoren

Agenda

Mijn zoon Jesse (6) zei onlangs: ‘Jongens

meiden veel beter in het onder woorden

zijn beter dan meisjes‘, waarop mijn

brengen van gevoelens en gedachten.

• 1-5 mei – Soul Survivor.

schoonmoeder reageerde met: ‘Meisjes

Ook verwerken jongens en meiden

zijn beter dan jongens.‘ Er ontstond een

informatie verschillend en leren ze op

leuke discussie en ik probeerde te ach-

een andere manier. Jongens zijn, ook bij

terhalen waarom Jesse dat zei. Diezelfde

het leren, meer gericht op competitie.

week vertelde een vriendje van Jesse

Ze willen aan anderen laten zien wat

Zie www.eo.nl/beam/evenement/

dat hij in de kerk alleen het podium op

ze kunnen en voelen zich daar veilig bij.

eojongerendag/reserveren.

komt als ik het kindermoment verzorg.

Meiden daarentegen zijn meer gericht

Als vrouwen het kindermoment ver-

op wat anderen vinden en worden vaak

zorgen dan vindt hij dat kinderachtig.

juist onzeker van competitiegedrag.

Nu ken ik zijn vriendjes vrij goed omdat

Daarbij speelt voor jongens mee dat

Graceland. Koop je tickets op

ik ook overblijfpapa ben op zijn basis-

hun brein een langere rijpingstijd heeft,

www.gracelandfestival.nl.

school, dus dat zal de drempel waar-

waardoor jongens minder snel volwas-

schijnlijk ook lager maken, maar het

sen worden, langer speels blijven en

zette me wel aan het denken. Hebben

minder goed kunnen focussen dan mei-

we in de kerk voldoende aandacht voor

den.

Zie http://festival.soulsurvivor.nl. • Donderdag 14 mei – Vernieuwingsfestival. Zie www.vernieuwingsfestival.nl • Zaterdag 6 juni – EO-Jongerendag.

• 1-8 augustus – Teenstreet in Offenburg (D). Zie www.teenstreet.nl. • 14-16 augustus – Christelijk festival

het eigene van jongens en meiden?

Speels

Interesse Ook bij het aangaan van relaties zien we

Uit onderzoek blijkt dat er vanaf de

verschillen. Jongens kiezen hun vriend-

geboorte grote verschillen zijn tus-

schappen vooral op basis van interesse.

sen de hersenen van jongens en van

Hoe meer interessegebieden, hoe meer

meiden. Deze verschillen worden niet

vriendschappen een jongen kan sluiten.

veroorzaakt door de opvoeding of de

Meiden sluiten vriendschappen veel

maatschappij, ze zijn genetisch bepaald.

meer op basis van intimiteit. Ze hebben

Jongens blijken creatiever en ruimtelijker

hechte één-op-één vriendschappen,

te zijn ingesteld dan meisjes en beter

waardoor ze minder vriendinnen hebben

abstract te kunnen denken. Tegelijk zijn

dan jongens vrienden hebben. In het

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Jeugdwerk Media • Luister en bekijk op YouTube de clips Try van Colbie Caillat (www.youtube.com/ watch?v=GXoZLPSw8U8) en Radioactive van Imagine Dragons (www.youtube. com/watch?v=ktvTqknDobU) en zie de verschillen tussen jongens en meiden. •Y outh for Christ heeft een methodiek speciaal voor jongens van 11-14 jaar ontwikkeld: Super-Man. Zie www.yfcshop.nl. • Boekentip: Koos Neuvel, Waarom jongens geen meisjes zijn. Wat je moet weten als je jongens opvoedt. Amsterdam (Veen), 2006.

Jongens willen graag aan anderen laten zien wat ze kunnen. (beeld Erik Koning)

kader van het jeugdwerk zijn voor mei-

in het jeugdwerk? We zien dat het on-

den begrippen als ‘samen delen‘ en ‘met

derwijs in Nederland steeds meer is

elkaar praten‘ belangrijk. Jongens komen

afgestemd op de leermogelijkheden van

daarentegen veel beter tot hun recht in

meiden. Hierdoor presteren meiden beter

jeugdwerk dat uitgaat van connecties

dan jongens. Ik denk dat het jeugdwerk

op basis van interesse. Dat wil overigens

in de kerk ook meer is afgestemd op

lende werkvormen, waarin ruimte is

niet zeggen dat jongens geen behoefte

meiden. Ik zie namelijk dat in het jeugd-

voor competitie. Begin bijvoorbeeld

zouden hebben aan gesprekken die ver-

werk mannelijke voorbeelden (zeker in

je programma eerst met een spel,

der gaan dan hun interesses. Ze willen

het kinderwerk) ondervertegenwoordigd

waarin jongens hun energie kwijt

zeker ook vertrouwelijke gesprekken

of zelfs afwezig zijn. Ook richt het jeugd-

voeren en diepgaandere vriendschappen

werk zich vooral op relationele aspecten,

hebben, maar jongens praten minder

waar jongens, zeker tot een jaar of 16,

bij het thema. Bijvoorbeeld valspel-

makkelijk over gevoelens dan meisjes.

veel minder mee bezig zijn. Daarbij zijn

len bij het thema ‘vertrouwen‘ of

In het algemeen kunnen we zeggen dat

we vaak meer gericht op woorden en

een hindernisbaan bij het thema ‘op

jongens beter tot hun recht komen door

op het voeren van gesprekken, dan op

samen iets te doen. Bijvoorbeeld activi-

samen dingen doen.

teiten waarin experimenteren en compe-

Als je dit herkent in het jeugdwerk in

titie een rol spelen. Woorden nemen ze

jouw gemeente, kijk dan hoe je het

moeilijker tot zich en ze worden vooral

jeugdwerk zo vorm kunt geven dat er

• Betrek mannen bij het jeugdwerk!

gemotiveerd door inspirerende visuali-

meer aandacht is voor het eigene van

• Het is belangrijk dat de activiteiten

satie. Daarbij is het van wezenlijk belang

jongens. Maak gebruik van leerprocessen

zich richten op de ontwikkeling van

dat er mannelijke voorbeelden zijn waar

die daarbij aansluiten.

meiden én jongens. Let erop dat je

Anko Oussoren (GKv) is adviseur bij

jes kunnen ook jongensactiviteiten

het Praktijkcentrum. Met bijdragen

doen en andersom.

ze zich aan kunnen spiegelen.

Voorbeelden

Tips • Zorg voor dynamische en afwisse-

kunnen. • Varieer in werkvormen, aansluitend

reis gaan‘. • Gebruik de grove motoriek. Maak eens buiten in het gras een groot bouwwerk met dozen.

dit niet te veel dichttimmert. Meis-

Als dit zo is, hebben we dan voldoende

van Karen Scheele-van Ooijen (NGK),

aandacht voor het eigene van jongens

jeugdwerkadviseur bij het NGJ.

 Wandelen met God

Wie weg is, wordt gezien Nee, die titel klopt niet. ‘Wie niet weg is, wordt gezien‘, dat is de gewone gang van zaken. Wie in beeld blijft, wordt gezien. Wie uit het beeld wegvalt, wordt binnen de kortste keren vergeten. Maar niet als je Jezus heet. Bij Hem geldt: wie weg is, wordt gezien.

 Het beeld zou gerust wat prikkelender ingevuld mogen worden 

tekst Maurits Oldenhuis beeld Ornella Bonomini/123rf.com

gaan om dat ene schaap te zoeken, net zolang tot hij het gevonden heeft? En welke herder is niet blij, om niet te zeggen dolgelukkig, als

Jezus maakte het duidelijk in dat ene be-

dat gebeurt (Lucas 15:1-7)? Kijk, dan ben je een

roemde, stuk gepreekte en stuk vertelde ver-

herder. Als je zoekt wat verloren is. Als je telt

haal over de herder en zijn honderd schapen.

wie mist. En daar ontbrak het net aan bij de

Onovertroffen is wat mij betreft nog steeds de

herders van Israël in Jezus‘ tijd. De tollenaars

versie die Anne de Vries ervan maakte in zijn

en zondaars kwamen graag bij Jezus en gingen

oude kinderbijbel. Ondertussen communiceert

met Hem om, maar de Schriftgeleerden en fa-

Jezus bepaald geen kinderachtige inhoud. Het

rizeeën spraken er schande van.

verhaal gaat over een herder die van zijn hon-

schapen ergens veilig stallen en zelf eropuit

derd schapen er eentje mist. En, vraagt Jezus

Eigenwijs

dan, welke herder zal dan niet de 99 andere

Voor onnoemelijk veel gelovigen is het een

OnderWeg #09 > Jaargang 1 > 2 mei 2015

 Column

geloofsuitspraak waarop hun hele leven voor anker gaat:

Zout

de Heer is mijn herder. Het roept het beeld op van God die zijn mensen voert naar grazige weiden en ervoor zorgt dat

wat prikkelender ingevuld mogen worden met wat Jezus

vertelt over zijn herderschap, bijvoorbeeld in die gelijkenis

Al wandelend ontspint er zich in mijn jaszak een app-sessie waar

van het verloren schaap. Herder zijn betekent voor Jezus op

de honden geen brood van lusten. Twee vaders van het voet-

zoek gaan naar eigenwijze en afgedwaalde schapen, naar

balteam van onze oudste gebruiken de WhatsApp-groep om el-

buiten gaan in de ruige wildernis om te roepen en rond te

kaar te vertellen wat voor losers ze elkaar vinden. Een ordinaire

trekken tot hij gevonden heeft, terwijl hij de al gevonden

scheldpartij, inclusief kwalificaties die kort, krachtig en vooral

schapen ergens laat schuilen op een veilige plek. Herder zijn

niet vlijend zijn.

betekent zoeken, niet opgeven, doorgaan, volhouden, uit

Mijn broers mochten niet op voetbal. Als christen hoorde je

je comfortzone stappen. Herder zijn kostte Jezus zelfs zijn

niet op een voetbalclub. Daar werd gevloekt, gescholden, ge-

leven.

schreeuwd en achteraf in de kantine gedronken en gelald. Ik

het hun aan niets ontbreekt. Dat mag zonder meer, want de Bijbel zelf roept dit beeld op. Toch zou het beeld gerust

e maken net een ommetje in het park als m‘n mobiel in de jaszak trilt. Fel en vinnig, een paar keer achter elkaar, alsof de telefoon in de smiezen heeft dat er wat gaande is.

geloofde daar jarenlang heilig in, maar zegde dit geloof vaarwel.

 Kun jij denken dat jij iets met God hebt en dan niet met Mij meedoen?  Herders gezocht Ik ben zelf ook zo gevonden dus, want zo vindt Jezus zijn mensen. Altijd. Door eropuit te gaan. Door de veiligheid van de hemel te verlaten en hier beneden ziel en zaligheid op te

Kom op, wij zijn het zout der aarde, dus ook langs de lijn. Juist dáár kunnen we het verschil maken, toch? En daar sta ik dan met een stel tierende voetbalvaders op m‘n

 Kom op, wij zijn het zout der aarde, dus ook langs de lijn 

offeren om mij en miljarden anderen te vinden in zijn liefde. Jezus stelt in Lucas 15 de bijna retorische vraag: ‘Wie van

telefoon. Even schiet een ander recent incident door mijn hoofd:

jullie zou niet de 99 schapen achterlaten om dat ene schaap

twee teamouders die elkaar na de wedstrijd bijna letterlijk in de

te vinden?‘ Tot op vandaag spreekt deze vraag ook jou en

haren vlogen. Zo, en plein public op de parkeerplaats. Tot verzoe-

mij aan: dat zou jij toch ook doen? Kun jij denken dat jij iets

ning is het nooit gekomen.

met God hebt en dan niet met Mij meedoen?

Ik moet hier wat mee, denk ik. Van dat nare incident heb ik me

Zo wil ik mij laten aanspreken door Jezus. Hoewel ik het

afzijdig gehouden, maar het voelde laf. Zoutloos, zeg maar. Nu

niet makkelijk vind. Wie niet weg is, wordt nu eenmaal

zou ik in die chatgroep een fijn, verzoenend statement kunnen

gezien. Wie in ons blikveld blijft, die zien we nu eenmaal

maken. Ik open een nieuw bericht en stileer een paar zinnen.

makkelijker. Ondertussen zijn er hordes mensen die worden

Licht vermanend en toch vriendelijk. Net voor ik het wil verstu-

vergeten. Ze vallen tussen wal en schip. Ze kunnen of willen

ren, verschijnt er een boodschap van een andere moeder in de

niet meer. Ze haken stilletjes af of lopen weg met slaande

groep. In keurig Nederlands, scherp en raak, roept ze de vaders

deuren. Maar ze zijn er. Kijk rond in je kerk, in je buurt, op

tot de orde. Niets tegen in te brengen, einde gedoe. Ik stop m‘n

je kantoor, op school. Ook ik zie vaak wie er wel zijn. Zie ik

telefoon terug in m‘n jaszak.

ook wie er niet zijn? Dan moet je anders leren kijken, anders

Ik weet niet hoe zout u bent langs de lijn. Maar ik heb die smaak

leren doen. Kijken met de ogen van Jezus. Zoeken met het

nog niet helemaal te pakken.

hart van Jezus. Er worden herders gezocht. Herders met Jezus‘ ogen en Jezus‘ hart. Herders die weten hoe ze zelf gevonden zijn. We hebben hen nodig in onze samenleving. We kunnen niet zonder hen in onze kerk. Jezus ziet wie weg is. Wie volgt? Maurits Oldenhuis is predikant van de GKv Bergschenhoek. Esther Spiering-de Hek (CGK) is moeder en tekstschrijver.

(advertenties)

Onderweg Vrij en moedig leven met God_301-Opwekking 23-04-15 10:39 P

Vrij en moedig leven met God Het leven met God brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Velen ervaren dat als een last. Hoe kan je leven als een bevrijd mens? Hoe kan je ongedwongen leven in relaties, vrij van angsten, misverstanden, ongevraagde adviezen, zelfbeklag of onderdrukte emoties. Wat betekent het om in Christus echt vrij te zijn, ook ten opzichte van de ander? Marieke Meijer, psycholoog en onderzoeker, laat zien dat God met je is, wat je ook doet en wie je ook bent. Hij dwingt je nergens toe maar geeft je de vrijheid eigen keuzes te maken. Je kunt volwassen omgaan met anderen en met jezelf, en uit patronen stappen die je belemmeren, zonder verantwoordelijkheden uit de weg te gaan. Hoe dat er in de praktijk uitziet, lees je in dit boek.

Buijten & Schipperheijn Motief www.buijten.nl – in de boekwinkel 152 p., € 14,90

Negatieve patronen? Moeite om elkaar te bereiken? Herstel je relatie en werk aan verbondenheid met Emotionally Focused Therapy. Bewezen effectief! Geen therapie nodig? Verbeter je relatie met de ‘houd me vast‘ cursus in één dag.

www.vanramshorstconsult.nl

Adverteren in OnderWeg? De voordelen:  De oplage is groot.  Het tarief is aantrekkelijk.  De nummers blijven lang bewaard. Informatie en reserveringen: Nico Postuma, 0341-842147 of 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl. Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.

Don atu s ver z ekert vert ro uwd Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…