www.onderwegonline.nl
#13 jaargang 5 22 juni 2019
‘Zo spreekt de HEER’ THEMA: PROFETIE VANDAAG
Onder
e Inspirarti o vo ten reisgeno
06 ALS DE HEER SPREEKT EERBIEDIG LUISTEREN 10 PROFETIE EN CANON WIJ ZIJN ALLEN PROFETEN 14 VIER STEMMEN OVER PROFETIE MEER DAN VOORSPELLING EN INGEVING 28 JEUGDWERK OVERNEMEN, NIET OVERVRAGEN
Inhoud Thema
06 BESCHOUWING
Luisteren als de Heer spreekt
Je zit in de kerk en je weet je opeens heel direct door God aangesproken. Een lied, een Bijbeltekst, een preek – alsof het speciaal voor jou in jouw situatie geschreven was. Of
10 INTERVIEW
‘Ik vind de vraag naar “profetie vandaag” nog niet zo gemakkelijk te beantwoorden’ Het antwoord op de vraag wat profetie is, hangt af van je
je bent thuis, het is stil, en je hoort in de stilte een stem die
zoekmodel. Vragen die hieruit voortkomen zijn: Bestaat
je aanspreekt. Wat is profetie nu eigenlijk? Karel Smouter
profetie vandaag de dag nog? Heeft profetie na de afsluiting
verkent de plaats van profetie in de Bijbel.
van de canon een andere invulling gekregen? Hans Burger, docent systematische theologie aan de TU in Kampen, gaat op deze vragen in. ‘We hebben het echt heel hard nodig om een kritische blik op onze wereld te ontvangen.’
20 EYEOPENER
28 JEUGDWERK
Een mens is geen geval
Niet overvragen, maar overnemen
niet zelf aangesproken, maar de begeleider. Alsof een rolstoel
allerlei kerkelijke activiteiten. De vakantieperiode komt eraan.
In negen van de tien gevallen wordt iemand in een rolstoel
De maand juni staat vaak in het teken van het afronden van
betekent dat er alleen nog maar over iemand gesproken kan
Voor sommigen kan die niet snel genoeg komen. Ze snakken
worden. Daarmee wordt een mens gedegradeerd tot een
naar het einde van weer een kerkelijk seizoen. Hoe kan dat?
geval en niet meer als mens bejegend. Het verhaal van de
Overvragen we hen misschien?
genezing van de blindgeborene laat zien dat dat van alle tijden is.
24 ONTMOETING
‘Ik weet wat ik kan, ik hoef me niet zo nodig te profileren’
30 OPINIE
Zet ecologie boven aan de agenda
Klimaatverandering lijkt een van de grootste problemen van dit moment. Het is het gesprek van de dag vanwege klimaat-
Jacqueline Evers-Vermeul heeft een druk bestaan. Ze is
marsen en wetenschappelijke rapporten over krimpende
docent-onderzoeker taal & communicatie aan de Universiteit
biodiversiteit. Ook binnen de christelijke context is er aandacht
Utrecht, is actief voor de kerk en in de christelijke wereld
voor dit thema, maar nog lang niet voldoende. Volgens Dorina
en heeft een gezin. Maar zwaar vindt ze het niet. ’Ik vind
Nauta zou het een vanzelfsprekend onderdeel van het kerk-
gewoon veel dingen leuk en daarbij gaat veel me makkelijk
zijn moeten zijn.
af. Ze noemden me vroeger al een zondagskind.’
2
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Thema Introductie
Samen
P
inksteren ligt alweer bijna twee weken achter ons. Dat is echt niet erg, want met Pinksteren gaat het om het her-
denken van de uitstorting van de Geest. Diezelfde Geest is er nu nog. Dicht bij ons. In ons hart. Hij verbindt ons met God en met Christus, onze Heer. In de dagen voor het herdenkingsfeest dacht ik eraan om deze column in de editie over profetie krachtig neer te zetten. Door primair te schrijven over het bijzondere van profetie vandaag,
14 REPORTAGE
Vier stemmen over profetie
over bijzondere dingen die mensen over dit charisma, deze taal of gave van de Geest vertellen. Over iets bijzonders dat ikzelf, in de setting van een kringgebed, een keer meemaakte. Over
Wat is profetie vandaag? Deze vraag legde OnderWeg voor
hoe dichtbij profetie in de christelijke gemeente vandaag soms
aan Ron Becker, Jacolien van de Linde, Egbert Brink en Hans
is.
Maat. Vier mensen die zich betrokken voelen bij en actief
Er ontstaat communie tussen God en mensen
zijn in diverse gemeenten en kerken. ‘Stefan Paas is een profetische stem als hij Baudet beticht van racisme.’
Nu is er op grond van de themabijdragen in deze OnderWeg reden om zo’n krachtige insteek te kiezen. Toch doe ik dit niet. Door het opnieuw horen van de pinksterboodschap en door de verwerking ervan in de dagen erna werd ik namelijk vooral bepaald bij een simpel ‘niks bijzonders’ woordje: samen. Is dat niet het kenmerk van wat Pinksteren tot stand brengt? Er ontstaat
EN VERDER: 4 Praktijklokaal
communie, gemeenschap, verbinding tussen God en mensen. Dankzij Pinksteren woont de Geest in jou, in mij; Hij verbindt ons met God die er altijd voor ons is. We zijn dus samen.
12 Redactioneel Esther de Hek
Diezelfde sfeer, van samen, proef ik in de themabijdragen over
17 Nieuws
is er namelijk niet primair voor ‘ikke’, voor dat ene persoontje
18 Stimulans
geïnterviewde merkt op dat het bij profetie ‘altijd de bedoeling
profetie in deze OnderWeg. Profetie als charismatische gave dat zich daarmee rijk mag rekenen. Het accent ligt breder. Een
19 Column Koert van Bekkum
is om anderen te dienen’. Een ander benadrukt dat profeteren
23 Nieuws
Ook op een andere manier komt ‘samen’ terug. Door de nadruk
23 Colofon 27 Column Dick Westerkamp
‘onlosmakelijk verbonden is met het liefhebben van mensen’. die gelegd wordt op de samenhang tussen Woord en profetie vandaag; het laatste kan niet zonder basis op of verwijzing naar het Woord. Dat is bijzonder: het Woord en (de gaven van) de Geest, beide wijzen ons naar God, naar Christus.
Stockbeelden: primipil/iStock (pagina 1); zgr_pro/iStock (pagina 5); Dallas Totra/Lightstock (pagina 7); deepblue4you/iStock (pa-
Leendert de Jong,
gina 9); Wavebreakmedia/iStock (pagina 20); Rawpixel/iStock
hoofdredacteur OnderWeg
(pagina 29); acinquantadue/iStock (pagina 31).
3
Praktijklokaal
Belijdenisgesprek als leermoment voor de kerkenraad
M
‘
aakt de kinderdoop het de mensen niet te gemakkelijk?’ Het is een vraag tijdens
de ontmoeting van de kerkenraad van de GKv Bergentheim met de belijdenis-
catechisanten. En niet van de kant van de kerkenraad, maar van de jongeren zelf. Een vraag waar je even over moet nadenken en daarmee ontstaat ook een leermoment voor de kerkenraad. Het is een van de doelen die ds. Reinier Kramer heeft met zijn alternatieve manier om het gesprek tussen kerkenraad en belijdeniscatechisanten vorm te geven. Bovendien komt de kerkenraad zo dichter bij de leefwereld van de jongeren en – een ander doel – verlaagt het de drempel voor de jongeren naar de kerkenraadsleden.
In de GKv Bergentheim houden de belijdeniscatechisanten aan het eind van het seizoen een
Het is in veel gemeenten gebruikelijk
presentatie voor de kerkenraad. (beeld Reinier Kramer)
dat de catecheet vragen stelt, waarbij de kerkenraad de geloofskennis en persoonlijke motivatie van de catechisanten onderzoekt. Ds. Reinier
afsloot met gebed. Een ander onder-
Kramer bespreekt in de loop van het
werp was schepping en evolutie.
oefening in vrijmoedigheid. ‘Bergent-
jaar met zijn catechisanten een aantal
Ze kunnen zelf informatie opzoeken
heim is een grote gemeente, niet direct
onderwerpen en vertelt er direct bij
over het onderwerp, maar kunnen
bekend om de vooruitstrevendheid’,
dat ze aan het einde van het seizoen
ook bij de predikant terecht. Het is
aldus Reinier Kramer. ‘Maar wel met
een presentatie mogen houden voor
de bedoeling dat ze in vijf tot vijftien
een diep verlangen om bij Christus te
de kerkenraad over een zelfgekozen
minuten iets vertellen over hun onder-
leven. Deze vorm helpt hen daarbij.’
onderwerp. Na de eerste schrik worden
werp. De meesten maken de tijd meer
ze enthousiast.
dan vol. Daarna is er ruimte voor de ouderlingen om vragen te stellen. Voor
Na de eerste schrik worden ze enthousiast
alle duidelijkheid: het gaat niet om een toets waarvoor een voldoende moet worden gehaald. Ds. Kramer: ‘Regelmatig zijn de ouderlingen ontroerd; het hoort bij de
Het is voor de jonge mensen ook een
De gemeente werd een eerlijke spiegel voorgehouden
presentatie dat de catechisanten ook vertellen waarom ze dit speciale on-
Veel jonge mensen in Bergentheim
derwerp gekozen hebben. Er zit veel
volgen een beroepsopleiding en deze
De catechisanten kunnen een onder-
van hun eigen levensverhaal in.’ Dat
vorm blijkt goed bij hen te passen.
werp kiezen dat hun aanspreekt, of
spreekt aan. Een van de catechisanten
De kerkenraad moet er wel een hele
waar ze juist weerstand bij voelen,
vertelde waarom ze na lange tijd toch
avond voor uittrekken: dit jaar ging het
zoals de uitverkiezing. Een van de pre-
weer de kerk bezocht. Daarin werd de
om zeven presentaties van een kwar-
sentaties ging over bidden, waarbij de
gemeente een eerlijke spiegel voorge-
tier, met ook nog een nabespreking.
catechisant vertelde dat ze dat lastig
houden. De kerkenraad was onder de
Deze vorm is ook in gebruik in Spaken-
vond, maar vervolgens de presentatie
indruk: ‘Welkom terug.’
burg, waar Kramer eerst predikant was.
4
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Praktijklokaal Diaken voor extern diaconaat
M
et het initiatief ‘Kerk voor de
voor de stad en zet je in voor haar bloei’,
buurt’ waait er een nieuwe
Jeremia 29:7).’ Diaken Bernard Bos: ‘We
wind door kerkelijk Neder-
kiezen er tegelijk voor om als kerk meer
En verder
land. In dit initiatief werken de grote PKN
zichtbaar te worden en pleiten daar ook
en de drie kleine gereformeerde kerken
bij andere kerken voor.’
samen.
De diaken voor extern diaconaat heeft
kerken bij elkaar om preekbeurten en
In Dalfsen-Oost (GKv) krijgt dit nieuwe en
een eigen takenpakket. Hij heeft een
ruilingen te regelen, voordat de jacht
tegelijk oude inzicht vorm in de aanstel-
plek in het diaconaal platform van Dalf-
op voorgangers geopend wordt. Dat
ling van een diaken speciaal voor het
sen en heeft vooral een centrale rol bij
gebeurt in de GKv bijvoorbeeld op
externe diaconaat. Dat externe diaconaat
het samen opzetten en (laten) organi-
de grens van Groningen en Friesland
hangt er maar niet wat bij: ’Bij extern
seren van diverse projecten. In Dalf-
en in de classis Assen. Op die manier
diaconaat gaat het om het concretiseren
sen gebeurt al veel: een taalcafé voor
helpen de kerken elkaar en worden
van onze gemeentevisie en dan met
vluchtelingen, huiswerkbegeleiding voor
de reiskosten beperkt. In Assen doet
name waar het gaat om hart voor Dalf-
minima, de Buurtkamer, het vakantie-
sen’, aldus de toelichting. Die woorden
adoptieproject, waarbij tien à vijftien
uit de gemeentevisie zijn geen verplicht
kinderen opgevangen worden door een
woord op de vragen bij de doop
nummer: ‘Als kerk willen we kerk in en
‘opa en oma’, en de fietserieje, waarbij
een andere plek: niet voor de doop,
kerk voor het dorp zijn. We richten ons
vluchtelingen iets over fietsonderhoud
maar erna, samen met het moment
daarbij met name op degenen die kwets-
leren.
waarop de gemeente aangesproken
• In sommige streken komen naburige
ook de CGK mee. • In de GKv van Leek kreeg het ant-
baar zijn, minder mogelijkheden hebben
wordt. Dat geeft een ander accent
en minder kansen hebben. Zo willen we
dan de geloofsbelijdenis van alleen
in het spoor van onze Heer Jezus Christus gaan, Hij had met name oog voor deze
Webtips
de doopouders voorafgaand aan de doop. Ds. Henk Bondt: ‘De doop
groepen. Wij willen Zijn liefde concreti-
• diaconaalsteunpunt.nl/samenleving/
wordt bediend op Gods initiatief.
seren in woord en daad. We hopen dat
kerk-in-de-buurt/diaconaat-is-mis-
Mooi om dan ook een keer uitge-
mee door deze activiteiten dorpsgenoten
sionair
beeld te zien dat ouders hun belofte
het goede nieuws van Jezus Christus
• blad-dienst.nl/portfolio/2019-04
geven, en dat deze belofte aan alle
leren kennen. Zo willen we ons inzetten
• w ww.onderwegonline.nl/9126-kerk-
kanten omgeven is door Gods belof-
voor de bloei van ons dorp (Jeremia tot de ballingen in Babel: ‘Bid tot de Heer
voor-de-buurt
ten. God geeft immers wat Hij vraagt
• kerkindebuurt.nl
(en Hij vraagt wat Hij geeft). Hij is de eerste in ons leven.’ • De GKv-classis Grootegast kent een nieuw initiatief om kerken en kerkleden op de hoogte te houden van wat er in die regio gebeurt: een wekelijkse digitale regiobrief. Onderdeel ervan is de Preek van de Week. In het eerste nummer aandacht voor een preek van ds. Jantinus Janssen over de plek van de dieren in de schepping. Naast kerkelijk nieuws is er ook aandacht voor andere zaken binnen de regio, zoals een fietsclinic voor ouderen. Zie regiobrief.nl.
In Dalfsen gebeurt al veel: een taalcafé voor vluchtelingen, huiswerkbegeleiding voor minima, de Buurtkamer, een vakantie-adoptieproject en de fietserieje.
5
Thema
Luisteren als de Heer spreekt Je zit in de kerk en je weet je opeens heel direct door God aangesproken. Een lied, een Bijbeltekst, een preek – alsof het speciaal voor jou in jouw situatie geschreven was. Of je bent thuis, het is stil, en je hoort in de stilte een stem die je aanspreekt. Of je bent op een conferentie en iemand deelt wat hij of zij van God ontvangt. Wat is profetie nu eigenlijk? Dit artikel verkent de plaats van profetie in de Bijbel.
tekst Karel Smouter
Als het in gereformeerde kring over de
goed voorbeeld van. Als het nu over aan-
ves bij. In dit nummer van OnderWeg
rol van profetie in de kerk ging, ging het
dacht voor profetie in de kerk gaat, gaat
willen we bij profetie als Gods spreken in
tot ongeveer de eeuwwisseling min of
het veel vaker over het horen van Gods
het heden stilstaan en bijdragen aan het
meer vanzelfsprekend over de prediking.
stem in het hier en nu. New Wine, de
gesprek erover.
De dominee spreekt namens God tot de
Charismatische Werkgemeenschap Ne-
gemeente en geeft door wat hij uit de
derland, het Evangelisch Werkverband,
Verschillend
Bijbel ontvangt. Profetie slaat dan op
maar ook sprekers uit evangelische kring
Twee heel verschillende manieren om
een kritische doordenking van de eigen
hebben aandacht gevraagd en gekregen
het woord profetie te gebruiken zijn
tijd op grond van Gods openbaring in de
voor Gods spreken vandaag.
kritische doordenking van de eigen tijd
Bijbel. Dat kon en kan in de prediking op
De verschuiving van de rol van profetie
op grond van de Bijbel en het horen en
zondag gebeuren, maar zeker in het ver-
van prediking naar horen van Gods stem
doorgeven van Gods stem in het hier
leden kwam het ook in de vorm van le-
wordt door de een met enthousiasme
en nu. Dan is nog niets gezegd over
zingen of artikelen in de christelijke pers.
omarmd, maar een ander heeft daar om
het aanzeggen van oordeel of over
De ‘tijdrede’ uit SGP-kring is daar een
verschillende redenen juist grote reser-
toekomstvoorspelling, terwijl dat juist
6
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Beschouwing
overkomen, maar duidelijk is het wel: de profeet wordt aangesproken, krijgt de opdracht te spreken en ontvangt de woorden die gesproken moeten worden. We lezen niet hoe God Jesaja aansprak. Hoorde Jesaja Gods stem, zoals de jonge Samuël in 1 Samuël 3, verstaanbaar zoals een gewone mensenstem verstaanbaar is? Was het misschien zelfs een ontmoeting, zo fysiek als Jakobs nachtelijke gevecht? Bij andere profetieën van Jesaja krijg je de indruk dat hij wat God zeggen wil niet te horen krijgt, maar te zien. Zo heet het in Jesaja 2:1: ‘Het woord dat Jesaja gezien heeft’ (HSV). Het kan bij Jesaja nog beeldender. In Jesaja 21 en 22 doet hij verslag van visioenen, waarin hij een profetie ontvangt.
Jesaja loopt
wakker in de tempel als God tot hem spreekt
Aanspreken De Heer spreekt en Hij heeft steeds wegen gekozen om zich verstaanbaar te maken.
Het beeld dat God verschillende manieren gebruikt om mensen aan te spreken, die tegelijkertijd soms op elkaar lijken, wordt nog versterkt als we verschillende
profetie voor veel mensen betekent. Het
letterlijk, stap voor stap, te volgen.
profeten met elkaar vergelijken. Samuël
beeld dat we hebben verschilt dus sterk,
Zo lezen we in 2 Koningen 20 dat Jesaja,
wordt door de stem van de Heer uit zijn
daarom gaan we terug naar de bron.
als hij Hizkia’s gebed heeft gehoord en
slaap gewekt, maar Jesaja loopt wakker
Laten we kijken hoe profetie in de Bijbel
de tempel nog niet verlaten heeft, door
in de tempel als God zich tot hem richt.
gebruikt wordt.
God wordt aangesproken. ‘Toen richtte
Mozes hoort eerst Gods stem uit een
de HEER zich opnieuw tot Jesaja, die de
brandende braamstruik. Een andere keer
binnenste hof nog niet verlaten had, en
wordt ook hij aangesproken en met de
Het woord profetie komt van het Griekse
zei: “Ga weer naar binnen en zeg tegen
profetenformule op pad gestuurd om de
profeteía: voor iemand anders spreken.
Hizkia, de koning van mijn volk: ‘Dit zegt
farao aan te spreken (Exodus 4 en 8).
De profeten in de Bijbel zijn dus mensen
de HEER, de God van je voorvader David:
Evenals Jozua, Samuël, Natan, de blinde
die in opdracht van God en namens Hem
Ik heb je gebed gehoord en je tranen
Achia, Jesaja, Jeremia, Ezechiël en nog
spreken. Bij de zogeheten profetenfor-
gezien. Welnu, Ik zal je genezen’”’ (2 Ko-
andere profeten. Jakob wordt de ene keer
mule is het hele proces van het ont-
ningen 20:4-6a).
in een nachtelijk visioen aangesproken
vangen en doorgeven van Gods woord
Voor ons gevoel kan dit wat omslachtig
(Genesis 46:2) en vecht de andere keer
Profetenformule
7
Thema
ontvangt als hij God daarom bidt. We kennen hem ook van apocalyptische visioenen, waarin hij zelfs een boekrol met profetie te eten krijgt. In Daniël 9 is hij bezig met Schriftstudie, schuldbelijdenis en gebed, als de man (engel) Gabriël aan hem verschijnt om hem uit te leggen wat God gaat doen (Daniël 9:21).
Initiatief De eerste keer dat Elia profetisch het woord richt tot koning Achab (1 Koningen 17), lezen we er helemaal niets van dat de Heer hem zendt of aanspreekt. Hij zegt dan ook niet: ‘Zo spreekt de HEER, de God van Israël’, maar: ‘Zo waar de HEER, de God van Israël leeft’. Dan gaat hij verder met woorden die toch profetisch klinken – al heeft de Heer ze hem niet voorgezegd: ‘de eerstkomende jaren zal er geen dauw of regen komen tenzij ik het zeg’ (1 Koningen 17:1b). Als God dan, daarna pas, Elia Het accent ligt in het Nieuwe Testament op de vervulling van de profetieën uit het Oude
aanspreekt, is het geen profetie, maar
Testament.
een schuilplaats om zich in leven te houden.
met ‘een man’ in wie hij de Heer her-
Onvrijwillig
kent. Ezechiël, Daniël, Micha, Nahum,
Bij Saul is het een open vraag wat
Habakuk, Zacharia: allemaal beschrijven
hijzelf van het profeteren vond, maar
ze wat de Heer hun in een visioen met
andere profeten hebben tegen hun
een profetische boodschap heeft laten
eigen wil in te profeteren. Jona wil
zien.
wel profeet zijn, maar wil niet namens
Gegrepen
Ook later lijkt
Elia op de Heer vooruit te lopen
een genadig God naar de vijand van zijn volk gaan. Amos (‘ik ben helemaal
Ook later (op de Karmel, 1 Koningen
Zelfs als een profeet niet vraagt om
geen profeet’), Jona (‘ik wil niet naar
18:16-46) lijkt Elia op de Heer vooruit
Gods stem kan hij nog profeteren. Bij de
Nineve’), als God spreekt, wie zal Hem
te lopen. In zijn dienst – zeker. Met een
zalving van Saul tot koning zegt Samuël
tegenhouden?
rotsvast geloof – nou en of. Hij komt
hem aan dat hij in geestvervoering
Ook wie God niet kent, kan een profetie
vooral over als vol van een heilige ijver
zal raken. Het gebeurt zoals Samuël
ontvangen: koning Belsassar en al zijn
voor God. Zou de uitputting en neer-
voorzegt (1 Samuël 10). Saul wordt ge-
gasten zien in Daniël 5 een tekst op de
slachtigheid van Elia in 1 Koningen 19
grepen door de Geest van de Heer als
muur verschijnen: ‘mene, mene, tekel
er iets mee te maken kunnen hebben
hij een groep profeten ontmoet, met
ufarsin’ (Daniël 5:25). Daniël is dan wel
dat zijn vuur en zijn ijver hem hebben
muzikanten die spelen op verscheidene
nodig om namens de Heer de bood-
uitgeput?
instrumenten. Kennelijk is die geestver-
schap uit te leggen: Belsassar en zijn
Saul en de muziek, Jona en zijn onwil,
voering zo overweldigend dat het hem
heerschappij zijn aan hun einde geko-
Elia en zijn temperament: God lijkt het
als het ware overneemt. Het gebeurt in
men.
menselijke element in de profetie eer-
de grote groep bij uitbundige muziek.
Daniël kennen we daarnaast van de
der te zoeken dan te vermijden.
Ook nu kan dat meeslepend zijn.
droomuitleggingen die hij van God
Mozes, Jozua en Samuël rekenen we tot
8
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Beschouwing
de profeten, omdat God hen met een
worden talloze profetieën – soms let-
onderwijs, vermaning, gulheid, leider-
duidelijke boodschap voor het volk op
terlijk, soms losser – aangehaald: ‘opdat
schap, ijver, barmhartigheid en blijmoe-
pad stuurt. Tegelijk zijn zij ook leiders
in vervulling zou gaan wat bij monde
digheid.
van het volk. Leiderschap en profetie
van de profeet door de Heer is gezegd’
Zoals profetie in het Oude Testament op
kunnen heel dicht bij elkaar liggen. Het
(Matteüs 1:22). Het onderstreept het
een enkele uitzondering na aan Israël
tegendeel kan ook waar zijn. In zijn
betrouwbare karakter van profetie: wat
geadresseerd is, zo is ze nu aan de gelo-
ouderdom moet Samuël profeet zijn te-
God de mens aanzegt, wat Hijzelf op
vigen geadresseerd, legt Paulus uit in 1
genover koning Saul en later tegenover
gang brengt, dat gaat door.
Korintiërs 14:22. In dat hoofdstuk treffen
koning David. God zendt vooral Natan vaak naar David om hem bij te sturen. Een koning die niet aangesproken kan en wil worden door een profeet komt immers los te staan van de Heer.
Verstaanbaar We hebben een grote verscheidenheid aan vormen gezien: gesproken woord
God zoekt
het menselijke element in de profetie
we een instructie aan voor hoe we om hebben te gaan met profetie. Ook hier wordt met een zekere vanzelfsprekendheid benoemd hoe het eraan toe gaat (vanaf vers 26): ‘Wanneer u samenkomt draagt iedereen wel iets bij: een lied, onderwijzing, een openbaring, een uiting in klanktaal of de uitleg daarvan.’ In vers 29 wordt profeteren toegevoegd
of beelden; een ontmoeting met een
Toch gaat profetie ook verder. In en
aan het rijtje zaken die er zijn, er mogen
engel of vervoering bij muziek; een
na het Nieuwe Testament. Jezus duidt
zijn, misschien wel horen te zijn, maar
teken aan de wand of verhoring van
zichzelf aan als een profeet (‘Nergens
die geen overheersende plek horen te
gebed; wakker of in vervoering; in
wordt een profeet zo miskend als in zijn
krijgen. ‘U kunt ieder op uw beurt pro-
de slaap of zo dat de profeet er wak-
eigen stad, onder zijn verwanten en
feteren. Zodat ieder van u kan worden
ker van wordt; een koning, profeet of
huisgenoten’, Marcus 6:4), en Hij wordt
onderwezen en bemoedigd’, heet het in
landbouwer; in antwoord op biddend
door de mensen als profeet beschouwd
vers 31.
lezen of krachtdadig; met het vuur en
(‘Dat is Jezus, de profeet uit van Nazaret
de ijver van de profeet of tegen zijn wil
in Galilea’, Matteüs 21:11b). Het accent
in. De Heer spreekt en Hij heeft steeds
ligt in het Nieuwe Testament zozeer op
wegen gekozen om zich verstaanbaar
de vervulling van de profetieën uit het
te maken.
Oude Testament dat het profetische
Dan hebben we alleen nog gekeken
spreken zelf een kleine plaats heeft,
naar de manier waarop de Heer pro-
maar het is er wel. Zo spreekt ‘ene
feten op pad stuurt. De inhoud van de
Agabus’ in Handelingen 21 namens de
profetie is minstens zo divers: troost,
heilige Geest uit dat Paulus gevangen
In zekere zin is dat ook de conclusie van
belofte, vermaning, oordeel, voorspel-
zal worden in Jeruzalem. Elders in dit
deze verkenning. De Heer heeft steeds
ling, redding; zalving of verwerping;
nummer leest u meer over dit gedeelte
mensen aangesproken om namens Hem
oorlog of vrede; gericht aan een enke-
en wat het ons leert over hoe we pro-
te spreken. Dat zal ook wel zo blijven.
ling, aan heel Israël of aan andere vol-
fetie hebben te wegen.
Daarbij is het aan ons om eerbiedig
ken; woorden voor de nabije toekomst
Wat God de mens aanzegt, gaat door
uit te luisteren als Hij spreekt en om
of woorden die ook nu nog niet volledig
Vanzelfsprekend
vervuld zijn.
Profetie mag in het Nieuwe Testament
zal alleen kunnen als profetie de ruimte
een kleinere rol hebben dan in het
krijgt, zonder alles te overstemmen.
oude, maar profetie wordt zeker niet
Daarvoor blijft het nodig om elke bood-
De rol van profetie in het Nieuwe Tes-
weggezet als afgedaan. Op een van-
schap die namens God gebracht wordt
tament is anders. Het Nieuwe Testa-
zelfsprekende manier heeft profetie
te toetsen aan de Bijbel.
ment kijkt bij profetie voor alles terug.
haar plaats te midden van alle goede
Tientallen malen wordt er de vinger bij
gaven. Zo wordt ze in Romeinen 12
Karel Smouter is namens de NGK als
gelegd hoe het optreden van Jezus de
opgenomen in de rij ‘lichaamsfuncties’
geestelijk verzorger verbonden aan
profetieën vervult. Daarbij worden veel
van het lichaam van Christus en in een
de Vliegbasis Gilze-Rijen en redacteur
profeten bewust bij naam genoemd en
adem genoemd met dienstbaarheid,
van OnderWeg.
Vervulling
getrouw en zorgvuldig te spreken. Dat
9
Thema
TU-docent Hans Burger:
‘Ik vind de vraag naar “profetie vandaag” nog niet zo gemakkelijk te beantwoorden’ Het antwoord op de vraag wat profetie is, hangt af van je zoekmodel. Vragen die hieruit voortkomen zijn: Bestaat profetie vandaag de dag nog? Heeft profetie na de afsluiting van de canon een andere invulling gekregen? OnderWeg gaat hierover met Hans Burger in gesprek. ‘Christus is het definitieve Woord van God, maar de concretisering ervan op ieder mensenleven kan bij elk mens plaatsvinden.’ tekst Leendert de Jong
Hans Burger (1974) is docent systema-
daag? Ik vind die vraag nog niet zo ge-
sloten. Tegelijk vind ik het lastig om te
tische theologie aan de Theologische
makkelijk te beantwoorden. Wat ik weet,
zeggen, gegeven bijvoorbeeld die tekst
Universiteit in Kampen. Binnen zijn vak-
is dat wij volgens de Catechismus allen
uit Handelingen 2, dat daarmee ook het
gebied passen alle vragen die er zijn rond
profeten zijn. En dat gaat direct terug op
profeteren is gestopt. Dan zeg ik liever
profetie, over bijvoorbeeld de betekenis
Handelingen 2 waar gezegd wordt dat na
dit: Jezus is de grote profeet. In Hem
en de inhoud van het begrip en over de
het uitstorten van de Geest “jullie zonen
heeft God definitief gezegd wat Hij te
relevantie ervan voor vandaag. Een zo’n
en dochters, en al mijn dienaren en die-
zeggen had. Christus is het definitieve
vraag is of profetie ophield te bestaan na
naressen, zullen profeteren”.’
Woord van God; wat God te zeggen had over wie Hij is, over wie Hij voor ons wil
afronding van de Bijbel, de canon? Of is Hoe verhoudt dit zich tot de in de gere-
zijn en waarheen Hij met ons op weg is,
formeerde traditie bekende opvatting
dat is in Christus gezegd. In die zin kun je
Hans, hoe omschrijf jij profetie?
dat profetie als het openbaar worden
zeggen: het definitieve is gezegd, daar
‘Alleen al die vraag is lastig. Wat je er-
van woorden van God ophield te be-
valt niets meer aan toe te voegen. Maar
onder verstaat, wordt immers ook het
staan na afronding van de canon, de
de actualisering, de concretisering en de
zoekmodel waarmee je kijkt. Voor mij is
Bijbel?
toepassing ervan op ieder mensenleven,
profetie heel basic: spreken namens God.
‘Ik denk dat hierbij twee dingen van
die kan bij elk mens plaatsvinden. Hier
Dan is de vervolgvraag: hoe is dit van-
belang zijn. De canon is inderdaad afge-
zie ik alle ruimte voor profetie om dat
profetie ook vandaag volop mogelijk?
10
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Interview
wat God in Christus gezegd heeft concreet toe te passen op het leven van een mens.’ Waarbij de canon, de Bijbel, dan als toetssteen fungeert? ‘Ja, de canon is richtsnoer, die is normerend. Er kunnen immers zomaar mensen zijn die zeggen namens de Geest te spreken en die toch een eigen richting wijzen. De toetssteen is dan heel nadrukkelijk: of zo iemand geprofeteerd heeft en of die profetie juist is, blijkt als dit bij Christus en bij de canon past. Past het bij hoe God zich in Christus bekendgemaakt heeft?’ En dan is in jouw optiek het gedachtegoed van bijvoorbeeld New Wine een waardevolle aanvulling op de eerder genoemde opvatting over de afgesloten canon? ‘Ja. Ik denk dat de gereformeerde opvatting op dit punt, als reactie op bijvoorbeeld de wederdopers, wel eens te strak geweest is. De gaven van de Geest houden niet op voor de streep van het afsluiten van de canon.
‘Aan het definitieve valt niets meer toe te voegen’ Als je dit zegt en erkent dat gaven van de Geest zoals profetie er ook nu kunnen zijn, begint er een zoektocht: waar moet je dan zoal aan denken? In die zoektocht kun je bevestiging ervaren. Denk aan de verhalen van moslims die tot geloof gekomen zijn en in een droom Jezus Christus hebben gezien. Dan proef je iets van vervulling van wat ook in Handelingen 2 staat, over mensen die dromen zullen dromen. Hans Burger: ‘De gaven van de Geest houden niet op voor de streep van het afsluiten van de
De zoektocht kan ook verruimend wer-
canon. Er begint dan een zoektocht.’ (beeld Carel Schutte)
ken, waardoor je bepaalde dingen nu
11
Redactioneel
Allemaal architect
profetie durft te noemen, terwijl je dat vroeger niet zo snel deed. Ook toen zijn er mensen geweest die als het ware boven zichzelf uitgetild werden en, geleid door de
L
Geest, profetisch bezig waren. Tegelijk moet je wel goed aatst gebruikten we in een post op het Instagramaccount van
blijven onderscheiden: belangrijke zaken als het ervaren
OnderWeg het woord ‘architecten’ voor leden van de regie-
van roeping, van Gods leiding in je leven, dat je merkt
groep die momenteel een herenigde gereformeerde kerk uitdenkt.
dat God jou in een bepaalde richting stuurt, zijn geen
Mooi gevonden vond ik dat, architecten: brein en meesters achter
profetie.’
bouwwerken die fier en duurzaam bewoners en bezoekers bedienen. Een Godshuis bouw je immers vanuit een doordacht bestek, wist Salomo drieduizend jaar geleden al.
Meer lezen over profetie?
Je kunt een Godshuis trouwens ook flink verbouwen op basis van
M.D. Geuze, Profetie. Onmisbaar voor de christelijke
zo’n weloverwogen plan, wat laatst gebeurde in de Reformed Pres-
gemeente, Hoornaar (Gideon), 2004.
byterian Church van Malawi. Daar werkte een hersteld-hervormde
Jaap Dekker, Luisteroefeningen. Profetieën van Je-
zendingspredikant de afgelopen jaren aan een versoberingstraject
saja, Zoetermeer (Boekencentrum), 2013.
voor de erediensten. Ik las dat tamtams en trommels verdwenen
Ronald Westerbeek, ‘Gebedsministry: bidden om
waren, want ‘als Afrikanen drums of trommels horen, beginnen ze
de heelheid van Gods Koninkrijk’, via www.konink-
direct te dansen en dat past niet in de kerk’. Aantrekkingskracht
rijkstheologie.nl.
had de verbouwde kerk niet echt, vertelde de predikant eerlijk, en dat verbaast me niet: wie woont er nu graag in een misvormd bouwsel?
Wie woont er nu graag in een misvormd bouwsel?
Ds. Geuze, hervormd predikant, schreef in 2004: ‘Profetie is Gods nu-woord, een concreet Godswoord in een concrete situatie.’ Herken je dit? ‘Ik vind dit een mooie omschrijving: in en door Christus weten we wat God wil. Profetie maakt concreet wat
In Nederland zijn christenen al eeuwenlang bedreven in het bou-
dat nu betekent. Ik heb zelf een keer in een oefening
wen en verbouwen van kerken. Niet voor niets heeft het dit najaar
voor luisterend bidden meegemaakt dat iemand iets
te verschijnen nieuwe Handboek Nederlandse kerkgeschiedenis
tegen mij zei. Wat die persoon zei, haakte aan bij twee
bijna duizend pagina’s nodig om dat te beschrijven. De kerk zit
Bijbelteksten die echt veel voor mij betekenen, over de
bomvol architecten als je daar iedereen toe rekent die – met of
wijnstok en over de rivier van leven. Zij zei daar dingen
zonder impact, podium, bevoegdheid – weet te vertellen hoe die
over en paste die toe op mijn leven. Zij wist niet welke
kerk zou moeten functioneren of eruit moet zien. ‘Hier zijn we vier
waarde die Bijbelteksten voor mij hadden. Deze gebeur-
dagen met elkaar één kerk’, vertelde Opwekkingdirecteur Ruben
tenis is mij als extra “haakje” bijgebleven.’
Flach afgelopen Pinksteren aan de NOS en we omarmden die boodschap: prachtig, laat de wereld dit ook maar eens horen. Maar
Ik las over een evangelische gemeente waarin profetie
ondertussen tekenen we verder aan onze eigen kerkelijke plannen
voorkomt. Daar geldt de afspraak dat de ontvanger
over liturgie, ambten, kringen, jeugdwerk en wervingskracht.
de profetie voorlegt aan de voorganger of oudste. Zij wegen vervolgens af of de boodschap in kleine kring
Allemaal architect, dat zijn we eigenlijk – hedendaagse Salomo’s
besproken of met de gemeente gedeeld wordt. Steeds
die het tekenpotlood van een vorige generatie overnamen om wat
is van belang een zorgvuldige Bijbelse toetsing.
ooit begon als prille, ongeschonden pinksterkerk tot een volwas-
‘Ik vind dit mooi klinken. Ik ken het zo niet vanuit mijn
sen bouwwerk te maken. Of ‘ie er mooier op geworden is, kun je
eigen kerkelijke praktijk. Maar dit klinkt heel zorgvuldig
sterk betwijfelen. Maar ook de meest oogstrelende architectuur is
en het past ook bij wat Paulus schrijft over het beoorde-
‘slechts een omhulsel, een theekopje’, hoor ik de Japanse architect
len van profetie. Het is natuurlijk ook ingewikkeld. Een
Taniguchi zeggen. Het gaat volgens hem om wat erin zit: de thee.
bijzonder hoofdstuk in dit verband is Handelingen 21.
Of in dit verband: die Jeruzalemgangers uit Psalm 133 die als broers
Daar wordt verteld over Paulus die naar Jeruzalem op
en zussen in liefde met elkaar leven.
weg is en in Caesarea de profeet Agabus ontmoet.
Esther de Hek, hoofdredacteur van OnderWeg
Interview
‘Zij wist niet welke waarde die Bijbelteksten voor mij hadden’ Agabus profeteert dat Paulus in Jeruzalem vastgebonden zal worden en zal worden uitgeleverd (Handelingen 21:11). Daarop dringen de omstanders er bij Paulus op aan om niet naar Jeruzalem te gaan. Hij getuigt echter dat hij wel wil en ook zal gaan. Dit Bijbelgedeelte is des te opvallender, omdat eerder in vers 4 van
Hans Burger: ‘Profetie heeft altijd iets gemengds. Het gaat om iets van God en tegelijk zit er
dat hoofdstuk, dus ook eerder in de tijd,
ook iets menselijks in.’ (beeld Lyanne Wilts)
de leerlingen in Tyrus “geïnspireerd door de Geest” tegen Paulus zeggen dat hij niet moet doorreizen naar Jeruzalem!’
om “Gods nu-woord” gaat. Als westerse
Juist daarom is dat bredere perspectief,
christenen leven we namelijk in een we-
van inderdaad ook het verlangen naar
Twee profetieën na elkaar dus. Wat zegt
reld met een cultuur die wij eeuwenlang
profetie om deze tijd te leren verstaan,
zoiets?
mede hebben vormgegeven. Wij zijn
broodnodig.’
‘Ik denk dat je uit dit verhaal kunt leren
dus onderdeel van een cultuur waar we
dat profetie ook altijd iets gemengds
met alles wat bij ons hoort aan vastzit-
Leendert de Jong is hoofdredacteur van
heeft. Het gaat om iets van God en tege-
ten, waar we veel te goed in passen. Het
OnderWeg.
lijk zit er iets menselijks in. Feitelijk doen
gevaar is dan dat wij ons aan die cultuur
de mensen om Paulus heen, geïnspireerd
aanpassen. Dat gebeurt ook. Dus hebben
door de Geest staat er, een verkeerd
wij het echt heel hard nodig om een kri-
appèl op hem. Dankzij de Geest weten ze
tische blik op die wereld te ontvangen en
dat Paulus gevangengenomen wordt als
onszelf te blijven oefenen in het kritisch
hij naar Jeruzalem zal gaan, maar ze trek-
kijken naar allerlei dingen.
ken er de verkeerde conclusie uit: Pau-
Ik noem een aantal zaken. Hoe gaan wij
lus, ga niet! Heel bewust getuigt Paulus
met elkaar en met anderen om? Wat voor
Meer lezen over profetie?
vervolgens van zijn besluit om wel naar
vorm van landbouw of toerisme willen
Verwachten we Gods
Jeruzalem te gaan en daar eventueel ook
we? Hoe uiten we ons geloof? Wat doen
stem te horen? En
te sterven “omwille van de naam van de
we met ons geld? Is het ook voor ons
herkennen we de
Heer Jezus”.’
niet veel te belangrijk of iets economisch
manieren waarop
werkt? Onze wereld zit ingewikkeld en
God spreekt? Op de
Tot nu toe ging het vooral over profetie
tegelijk oneerlijk in elkaar. Dat weten
OnderWeg-site staat
persoonlijk en in de plaatselijke ge-
we. Toch zijn we er aardig aan gewend
een artikel uit de New
meente. De hervormde predikant Blenk
en zeggen we zomaar: het is nu eenmaal
Wine Gemeentecursus Luisterend
pleit daarnaast sterk voor profetie als
zo... Zoals we ook weten dat een beperkt
bidden dat een concreet overzicht
het verstaan van de ‘tekenen van de
aantal bedrijven wel erg machtig is. Toch
aanreikt met praktische handvat-
tijd’. Want, zegt hij, de kerk heeft vooral
leggen we ons daarbij neer en accepte-
ten. Zie www.onderwegonline.nl/
die profetie, die gave nodig.
ren we dat “daar niet veel tegen te doen
profetie.
‘Ik denk dat dit heel belangrijk is als het
is”. Zo kan ik nog wel even doorgaan.
13
Thema
Vier stemmen over profetie Wat is profetie vandaag? Deze vraag legde OnderWeg voor aan Ron Becker, Jacolien van de Linde, Egbert Brink en Hans Maat. Vier mensen die zich betrokken voelen bij en actief zijn in diverse gemeenten en kerken.
tekst Annemarie van den Berg-Nap
‘Profetie gaat verder dan een goed gevoel, het moet de samenleving in’ ‘Profetie maakt je geloofsleven le-
ik er niks van? Ik wilde dit ook leren
vendiger. Ik kan goed overweg met
en tegelijkertijd wilde ik niet bij het
een zwijgzame God. Via profetie
“regiment van weirdo’s” terechtko-
word ik me er echter van bewust
men. De charismatische vleugel van
dat God continu tot mensen wil
de Anglicaanse Kerk is daarin heel
spreken en hen wil bemoedigen.
belangrijk voor mij geweest. Ik ont-
Je moet trouwens profetie niet al
dekte dat genezing en het verstaan
te functioneel benaderen. Profetie
van Gods stem daar zijn ingebed in
ontstaat vanuit intimiteit met God
die eeuwenoude kerk. Het was echt
de Vader en vanuit vriendschap met
een openbaring dat dit kon.’
de heilige Geest. Je merkt daardoor
Ron Becker
dat God je op situaties en mensen
Streven
wijst. Ik kom uit een reformatorisch
‘Ik word weleens moe van men-
nest en ben theoloog. Ik las de Bijbel
sen die huiverig zijn voor profetie,
Voorganger van Crossroads Rotter-
en zag dat de gaven van de Geest
omdat er soms wat misgaat. Als je
dam. Teamleider bij Nederland Zoekt.
onderdeel waren van het normale
een slechte preek hoort, zeg je toch
Binnen New Wine is hij betrokken bij
leven van christenen en vroeg me
ook niet: preken doen we niet meer?
de rol van profetie in ministry.
af: hoe werkt dat nu? Waarom zie
Profetie is Bijbels, Paulus zegt dat je
14
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Reportage
naar die gave moet streven, dus verzin
juist het belang van profetie, omdat
mensen gefocust gingen bidden en
maar eens een goed argument om er
profetie een gave is die de boel open-
luisteren. Een aantal plannen hebben
niets mee te doen. Paulus benadrukt
breekt. Iedere gelovige kan het, het is
we toen in de ijskast gezet. Profetie is
niet alleen voor de geestelijke elite.’
zinloos als je niet bereid bent ernaar te
‘Profetie
is een gave die de boel openbreekt’
Focus
luisteren. De komende tijd houd ik me bezig met de samenhang van profetie
‘Vorig jaar hadden we als kerk een
met sociale gerechtigheid. We moeten
periode van vasten en bidden. Er
als kerk vanuit het hart van de Vader,
waren al vergaande plannen voor de
luisterend naar zijn stem, aanwezig
gemeente, maar we moesten eerst
zijn in de maatschappij. Profetie gaat
tijd maken om naar God te luisteren.
verder dan een goed gevoel. Het moet
Er kwam heel veel respons, omdat
de samenleving in.’
‘Ik denk dat de gaven van de Geest wat zijn ondergesneeuwd in de gereformeerde kerken’ Jacolien van der Linde ‘In de zomer van 2013 maakte ik
Sinds enkele jaren zijn we in onze ge-
Groepsleerkracht. Echtgenote van
persoonlijk kennis met profetie. De
meente gestart met een “luistergroep”.
Erjan van der Linde. Het echtpaar
Engelse Cath Livesey sprak op een
Samen met een aantal gemeenteleden
is lid van de CGK/NGK-samenwer-
weekend van Nederland Zoekt waar
komen we eens in de zes weken bij
kingsgemeente Alexanderpolder in
mijn man bij betrokken was. Wij ken-
elkaar om te luisteren naar wat God wil
Rotterdam.
den elkaar niet, maar ze zei dingen
zeggen. De ene keer luisteren we voor
over mij die helemaal klopten. Ik zat
ons eigen leven, de andere keer voor
toen niet goed in mijn vel, maar haar
onze kerk. Wat we horen, schrijf ik al-
woorden waren bijzonder bemoedi-
tijd uit voor onze kerkenraad.’
gend. Ik kende de Bijbeltekst uit 1 Korintiërs 14:1 wel: “streef naar de gaven
Angst
van de Geest, vooral naar die van de
‘Ik denk dat sommige mensen profetie
profetie”, maar ik was helemaal niet
een beetje eng vinden. Waarschijnlijk
met profetie bezig. Ik kwam heel rijk
komt die angst vooral voort uit on-
van het weekend vandaan en heb me
bekendheid. Je moet natuurlijk ook
sindsdien verder verdiept in profetie.
voorzichtig zijn met profetie. Profetie
Luisteren naar Gods stem is niet het-
is bedoeld om anderen te dienen, net
zelfde als profetie. Luisteren naar Gods
zoals de andere gaven van de Geest
stem doe je voor jezelf. Bij profetie is
bedoeld zijn tot opbouw. Van Cath
het juist de bedoeling dat je deze niet
hebben we ook geleerd om zorgvuldig
voor jezelf houdt.’
je woorden te kiezen. Ik denk dat de
Luistergroep
gaven van de Geest wat zijn ondergesneeuwd in de gereformeerde kerken.
‘Na 2013 hebben Erjan en ik nog enkele
Er is ook schroom, merk ik. Het is toch
keren een weekend rondom profetie
een beetje uitstappen in geloof. Maar
georganiseerd, eerst met Cath Livesey
als we het wel toelaten, wat gaat er
en in 2016 hebben wij het zelf geleid.
dan gebeuren?’
15
Thema ‘Een profeet is vaak iemand die onechtheid ontmaskert’ ‘Onze voorouders zeiden: het Woord moet
aan een voorspelling of ingeving. Ze
het doen. Gods Geest werkt niet alleen
hadden de profeten uit de Bijbel vaak
door het Woord, maar ook met het Woord.
helemaal niet gelezen. In mijn lessen heb
Hij is vrij om ook andere middelen in te
ik hun een bredere blik op profetie wil-
zetten, maar het is wel belangrijk dat je
len geven: profeten getuigen van visie
er een gezonde visie op ontwikkelt. De
en inzicht en in de Bijbel spreken ze altijd
Geest waait waarheen Hij wil, maar Hij
opbouwend kritisch. Een profeet is vaak
waait niet in het wilde weg. Het boek
iemand die de tijdgeest goed kent, on-
Meer dan genoeg kwam destijds vooral
echtheid en onoprechtheid ontmaskert,
voort uit bezorgdheid over de schaduw-
die door manipulatief gedoe heen prikt.
zijden en risico’s van de charismatische
Als je het hebt over ministry-bidden, dan
beweging. Ik zou nu een andere toon
zijn er eigenlijk drie stemmen: je eigen
aanslaan, al vind ik een kritische blik nog
stem, de stem van de heilige Geest en
Egbert Brink
steeds belangrijk.’
de stem van andere geesten. Je moet
Predikant van de GKv in Waddinxveen en
daarin onbevangen en open zijn, maar
docent aan de TU in Kampen. Werkte in
Ingeving
niet naïef; onze ingevingen zijn niet altijd
2004 mee aan Meer dan genoeg. Daarin
‘Ik heb lange tijd lesgegeven aan stu-
betrouwbaar en er is meer tussen hemel
klonk een kritische, waarschuwende toon
denten Godsdienst Pastoraal Werk en
en aarde. Je hebt daarvoor onderschei-
door ten aanzien van het gebruik van de
ontdekte dat ze een heel beperkt beeld
dingsvermogen van het levende Woord
Geestesgaven. In 2006 verscheen het
hadden van profetie. Ze dachten vooral
nodig. Er staat in de Bijbel niet voor niks:
vervolg Geestrijk leven.
‘Hoe mooi zou het zijn om de kracht en schoonheid van profetie in te kunnen voegen in de traditie?’
Hans Maat Directeur van het Evangelisch Werkverband
‘In mijn gereformeerde achtergrond
mag nastreven. Over het algemeen
is profetie vaak versmald tot de
begint het gewoon met een verlangen
uitleg van Gods Woord, waarbij het
om God te horen. Ik heb zelf een aan-
accent nogal eens lag op het leven
tal keren meegemaakt dat ik op een
“daar en straks”. Velen beseffen
grote internationale conferentie was
echter niet dat God spreekt voor het
en mensen dingen tegen mij zeiden
hier en nu. De oorzaak is dat de the-
die ze niet konden weten. Dat is bij-
ologie van het koninkrijk van God,
zonder en het bevestigt je roeping en
dat nu reeds is begonnen, nog niet is
richting.
ingedaald. Als we onze plek ontdek-
Ik maakte zelf kennis met profetie en
ken in het plan van God vandaag,
de gaven van de Geest, toen ik een
dan hebben we absoluut zijn rich-
beetje was opgedroogd in mijn ge-
tinggevende spreken nodig. Daarbij
reformeerde theologie. Het was een
zijn we waakzaam en toetsen we de
hele ontdekking om te ervaren dat de
profetie, want er is zeker ook valse
heilige Geest zo krachtig door je heen
profetie. Zelf heb ik daar een proto-
kan werken en spreken. Alles is in
col voor.’
een stroomversnelling gekomen door
en lid van de PKN. Spreekt veel in kerken en
Verlangen
gemeenten over de gaven van de Geest.
‘Profeteren is een gave die een ieder
16
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
te praktiseren wat ik in de Bijbel las. Overigens ben ik in goed gezelschap. Neem Paulus. We kennen hem vanuit
Nieuws
Vier opties voor naam fusiekerk GKv en NGK Evangelische Gereformeerde Kerken, Verenigde Gereformeerde Kerken, Nederlandse Gereformeerde Kerken en Gemeenschap van Gereformeerde Kerken: over die mogelijke “Onderzoek altijd of een geest van God komt” (1 Johannes
namen voor de nieuw te vormen kerkgemeenschap vraagt
4:1b). Wijlen dr. Versteeg schreef in 1971 zijn dissertatie over
de Regiegroep hereniging NGK-GKv het oordeel van de ker-
de heilige Geest waarin hij benadrukte: “Laat de Geest bij het
kleden. Het viertal is de uitkomst van een interactief proces,
Woord blijven en het Woord bij de Geest.” Die moet je niet van
waarin vanuit de kerken meer dan negentig namen werden
elkaar losmaken.
voorgesteld. Mede aan de hand van de uitkomst van de en-
Profetie is heel breed; ik zie het bij een oudere christin die
quête zal de Regiegroep na de zomer een voorstel doen aan
heel dicht bij God leeft. Zij doorziet dingen en mensen, peilt
de generale synode en de landelijke vergadering. Kerkleden
de tijdgeest en beschikt dus over die gave van de Geest. Maar
kunnen hun oordeel geven via onderwegnaar1kerk.nl.
ook iemand als Stefan Paas laat een profetische stem horen als hij (onderbouwd) Baudet beticht van racisme.’
Cultuur
Diaconaal Steunpunt en Missionair Steunpunt integreren
‘Ik ben ervan overtuigd dat we christenen uit andere culturen
Per 1 april 2019 zijn het Diaconaal Steunpunt (GKv/NGK) en het
nodig hebben om een brede visie op profetie te ontwikkelen.
Missionair Steunpunt (NGK) geïntegreerd tot één informatie-
Pas toen ik als Kamper student in Frankrijk ging studeren,
en inspiratieplatform. Het nieuwe platform gaat NGK- en GKv-
leerde ik evangelische christenen daadwerkelijk kennen en
gemeenten ondersteunen in diaconaal-missionaire processen
bezocht ik charismatische kerken. Mede door ervaringen met
en projecten en bij kerkplanting. Het deputaatschap Diaconale
Afrikaanse christenen ben ik anders gaan kijken en ruimer
Zaken (DDZ) en het bestuur van de Nederlands Gerefor-
gaan denken. Ik heb meer de nuance gevonden, zonder de
meerde Toerusting (NGT) hebben tot deze stap besloten. De
opbouwende kritische stem van de profetie te verliezen.’
bestuurlijke aansturing valt onder het DDZ, dat bestaat uit drie GKv- en drie NGK-leden. Deze stap sluit aan op de bij beide organisaties gegroeide overtuiging dat evangelisatie en diaconaat twee kanten zijn van dezelfde munt: geloof, hoop en liefde delen met andere mensen. In deze integral mission gaan missionair en diaconaal werk samen, in de verwachting dat mensen iets proeven van de liefde van Christus die in daden tot uitdrukking komt. Meer
de leer van de rechtvaardiging, maar Paulus was ook buiten-
over integral mission op de website www.kerkindebuurt.nl.
gewoon charismatisch. Daar zit nog een gat in de protestantse theologie. Zonder de werkingen van de Geest vertrouw je te veel op verstand en professionaliteit.’
Oefening
Kinderen aan avondmaal in Koepelkerk De Arnhemse Koepelkerk (GKv) laat kinderen toe aan het avondmaal. Landelijk is er maar een enkele andere GKv-
‘Profetie vraagt om oefening. Dus pleit ik voor veilige oefen-
gemeente die dat doet. Formeel gaat de gemeente hiermee
plekken met goed onderwijs. Laten we de gave van profetie
in tegen de kerkorde. De kerkorde die in de maak is voor de
niet veronachtzamen of zelfs wegzetten als iets van vroeger.
nieuw te vormen kerkgemeenschap van GKv en NGK geeft
Het is een gave van God. Profeteren is voor mij onlosmakelijk
plaatselijke gemeenten de ruimte om kinderen toe te laten tot
verbonden met het liefhebben van mensen. Ik zal ook niet
het avondmaal. (Bron: Nederlands Dagblad).
zeggen: “Alzo spreekt de Heer.” Je kunt er zomaar naast zitten en dan worden mensen beschadigd. Het spontane van profeteren zit niet in het DNA van de meeste
Komen en gaan
PKN’ers of van mensen uit de GKv. Het werk van bijvoorbeeld
Aangenomen naar GKv Waddinxveen: L.M. van der Veen
New Wine en het Evangelisch Werkverband is daarom belang-
(Gorinchem); naar GKv Hardenberg-Centrum (2e predikants-
rijk. Hoe mooi zou het zijn om de kracht en schoonheid van
plaats): J.W. Boerma (Rotterdam-Noord/Oost).
profetie in te kunnen voegen in de traditie? Daar maak ik me
Afscheid wegens emeritaat van GKv Goes: P.J. Trimp. Hij
graag sterk voor.’
diende eerder de GKv-gemeenten van Leerdam (1977-1982), Bedum (1982-1988), Zoetermeer (1988-1996), Heemse (1996-
Annemarie van den Berg-Nap is journalist en cultureel
2005); van GKv Vrouwenpolder en GKv Brouwershaven: B.
antropoloog.
Schaaij. Hij diende eerder de GKv-gemeenten van SneekKoudum (1985-1990), IJmuiden (1990-1998) en Dronten(-Zuid) (1998-2013). 17
Stimulans Lees-, kijk- en luistertips
tekst Debbie den Boer
voor geloofs- en gemeenteopbouw
De boodschap van het Nieuwe Testament
H
et Nieuwe Testament kenmerkt
stromingen binnen het protestantisme en
zich door een grote diversiteit aan
werkzaam aan theologische opleidingen
auteurs, genres en accenten. Wat
in Nederland, België, Groot-Brittannië,
is te midden van al die diversiteit de rode
Duitsland en Zwitserland. Wat alle auteurs
draad? En welke boodschap komt hierin tot
delen, is de overtuiging dat de Bijbel het
uitdrukking? In het handboek Theologie van
Woord van God is, die zichzelf openbaart
het Nieuwe Testament in twintig thema’s,
in de geschiedenis. Daarom is gekozen
onder redactie van Armin Baum en Rob
voor een heilshistorische benadering van
van Houwelingen en verschenen bij Kok-
waaruit de boodschap van het Nieuwe
Boekencentrum, worden deze vragen the-
Testament zowel betekenis krijgt voor
matisch uitgewerkt.
de toenmalige context als voor de he-
Uniek aan dit handboek is dat het het re-
dendaagse context. Het handboek is zo
sultaat is van een samenwerkingsproject
geschreven dat het niet alleen gericht is op
van achttien Nederlands- en Duitstalige
theologen, maar ook op betrokken Bijbel-
nieuwtestamentici, afkomstig uit diverse
lezers.
Met tieners in gesprek over Jezus
H
oe kun je jongeren uitdagen
De programma’s bestaan uit vier onder-
om zelf na te denken over de
delen: een introductie van het thema
Bijbel en in hun eigen leven te
door een spel, het samen lezen van de
weerspiegelen wat ze van Jezus zien?
Bijbel en een bijpassende vlog bekijken,
Die vraag staat centraal in Reflect, een
een creatieve werkvorm om Gods Woord
nieuwe jeugdwerkmethode voor tieners
op het dagelijks leven te betrekken, en
van 12 tot 17 jaar. Van deze jeugdwerk-
een idee om de les in de praktijk te bren-
methode, die is geschreven door Mark
gen tijdens de jeugdavond of daarna.
Stoorvogel, verschenen de afgelopen
Bij de methode is ook een dagboek voor
maand de eerste twee delen (uitgege-
tieners verschenen: Reflections. Meer
ven door Royal Jongbloed). Elk deel heeft
informatie is te vinden op de website
een eigen thema (tot nu toe ‘Kracht’ en
www.reflectjeugdwerk.nl.
‘Leven’) en bevat tien volledig uitgewerkte programma’s voor de jeugdavonden.
18
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Column
Bijbel voor peuters
E
nkele weken geleden verscheen de eerste peu-
Wakker worden
terbijbel van Nederlandse
origine. Deze Mijn kleine Peuter-
bijbel is de voorloper van de grote Peuterbijbel die komend najaar bij het Nederlands Bijbelgenootschap verschijnt. Mijn kleine Peuterbijbel is ge-
W
schreven door Melanie van der Peut, die door haar werk op een
aar is God werkelijk aanwezig? Vooral in Bijbellezen en bidden? Of eerder in het leven zelf – in een straal water,
de omgang tussen mensen, een keuze in de supermarkt?
peuterspeelzaal de verhalen meteen in de praktijk kon uittesten. Op allerlei manieren heeft zij
Een eeuw geleden stelde een gereformeerde dominee uit
geprobeerd bij de peuters aan te sluiten; zo bestaat elk verhaal
Vlaardingen, Klaas Schilder, zich deze vraag. Aanleiding was de
uit maar een paar zinnen vanwege de korte spanningsboog, en
ondergang van het Europese cultuurchristendom in de Eerste
zijn er interactieve elementen toegevoegd, zodat peuters worden
Wereldoorlog. Iedereen had God voor zijn karretje gespannen.
uitgedaagd om te reageren. Bij het kerstverhaal kunnen de peu-
En zo was Jezus zelf het voornaamste slachtoffer geworden
ters bijvoorbeeld samen met Jozef op de deuren in Nazaret klop-
van de allesvernietigende oorlog. Schilder wist het zeker: we
pen. Daarnaast is ook het taalgebruik afgestemd op de peuters.
zijn vaak op zoek naar God, maar intussen zien we Hem over
Zo wordt Zacheüs bijvoorbeeld omschreven als iemand die geld
het hoofd. Kijk eens wat voor onontkoombaar appèl er van de
afpakt van anderen.
oorlog uitgaat. Hij is er! En Hij doet alles om jou en mij wakker te
Mijn kleine Peuterbijbel bevat acht verhalen voor kinderen van 2
schudden.
tot 4 jaar; de grote Peuterbijbel zal vijftig verhalen tellen.
Ecologische gerechtigheid
O
God kan niet anders dan je steeds het goede voorhouden In mijn studententijd pakte Schilders worsteling me, nadat ik via
p 8 mei organiseerden diverse organisaties een stu-
vrienden van mijn ouders een doos met zijn boeken kreeg. Deze
diedag over ecologische gerechtigheid. Daar werd
dagen trof zijn enorme betrokkenheid me opnieuw, toen ik het
nagedacht over de vraag wat de Bijbel zegt over onze
proefschrift van Marinus de Jong over hem las. De bevindingen
zorg voor en omgang met de schepping. Is Jezus’ verlossings-
van toen ontvouwden zich weer, alleen nu dieper en gedetail-
werk ook van toepassing op flora en fauna? En heeft de kerk
leerder. En nu bovendien toegepast op een brandende, actuele
een verantwoordelijkheid als het gaat om milieuvervuiling of
kwestie: de plek van de kerk in de westerse samenleving.
klimaatverandering? Voor diegenen die hier verder over willen nadenken, werd op
Daar gaat wel die grote vraag aan vooraf: waar raakt God het
deze dag het boek Het groene hart van het geloof van Dave
leven echt? Schilders antwoord is simpel: in het alledaagse
Bookless gepresenteerd. In dit boek deelt Bookless met lezers
leven. Alleen niet zomaar. Je bestaan gaat ergens over. Daarom
zijn ontdekking dat de zorg voor de schepping hoort bij het
kan God niet anders dan je steeds het goede voorhouden. Is het
leven met God. Naast een stevige Bijbelstudie die laat zien hoe kostbaar de schepping voor God is,
niet in zijn zegen, dan wel met zijn dreiging. Sterker nog, achter elke praktische keuze gaat een groot dilemma schuil: heb je Mij lief, geef je je over? Of ga je toch liever voor jezelf? Voor je
besteedt Bookless veel
eigen sociale of religieuze kringetje?
aandacht aan de vraag
Schilder was een kerkelijke sidekick. Op zijn alles-of-nietsden-
wat deze ontdekking betekent voor ons dagelijks leven. Het boek is door de
ken liet zich geen gezonde kerkgemeenschap bouwen, zo bleek na de Vrijmaking van 1944. Desondanks is zijn profetische stem blijvend van waarde. Want of je het nu wilt zien of niet, Gods
vragen aan het eind van ieder
appèl klinkt in klimaatcrisis en Brexit. En hoe raar de kerk waar
hoofdstuk ook goed te gebruiken
je zit misschien ook is, hier begint de HEER toch maar mooi zijn
in gespreksgroepen.
nieuwe wereld. Koert van Bekkum is universitair hoofddocent Oude Testament aan de ETF Leuven en de TU Kampen.
Eyeopener
‘Heeft hij zelf gezondigd of zijn ouders?’ ‘Hij niet en zijn ouders ook niet,’ was het antwoord van Jezus, ‘maar Gods werk moet door hem zichtbaar worden.’ (Johannes 9:2-3)
20
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Eyeopener
Een mens is geen geval Jaren geleden verscheen er een boekje met de titel Wil ze slagroom? Het ging over de ervaringen van mensen in een rolstoel. In negen van de tien gevallen wordt niet de rolstoeler zelf aangesproken, maar de begeleider. Alsof een rolstoel betekent dat er alleen nog maar over iemand gesproken kan worden. Daarmee wordt een mens gedegradeerd tot een geval en niet meer als mens bejegend. tekst Roel Venderbos
Het benaderen van mensen met een beperking als een
ze slagen erin het rond te krijgen. Na een aantal ondervra-
geval is iets van alle tijden, zo blijkt wel uit de geschiedenis
gingen van de man is het voor hen duidelijk: deze man is
van Johannes 9. Voor de discipelen is de blindgeboren man
niet alleen in zonde geboren, maar ook in zonde gebleven.
een geval, maar ook voor zijn buren en kennissen en voor
Hij deugt gewoon van geen kant. Waarom? Omdat hij op
de farizeeën. Alleen voor Jezus niet. Dat wordt meteen dui-
sabbat (!) genezen is door een man die ook niet deugt:
delijk in de openingszin van dit hoofdstuk: ‘In het voorbij-
Jezus van Nazaret. Dat kan niet van God zijn. Een genezing
gaan zag Jezus iemand die al vanaf zijn geboorte blind was.’
op sabbat past helemaal in het leven van deze man, die al
Jezus zag iemand, een mens.
vanaf zijn geboorte zondig is. Daarom wordt hij uit het huis
Controle Jezus’ discipelen zagen niet iemand, maar een geval, en een buitengewoon interessant geval: iemand die al vanaf zijn geboorte blind is. Boeiend om eens een boom over op te zetten: ‘Rabbi, hoe komt het dat hij blind was toen hij geboren werd? Heeft hij zelf gezondigd of zijn ouders?’ Met andere woorden: ze zijn er diep van overtuigd dat er een relatie ligt tussen lijden en schuld, tussen ziekte en
van God geschopt.
Even lijkt hun
theologische systeem in de war gebracht
zonde, maar hoe precies... Blind vanaf de geboorte, dat is
Interessant
lastig om theoretisch te kunnen plaatsen. Wie draagt de
Het is verbijsterend zoals deze dag verloopt. Probeer je
schuld van zijn blindheid: de man zelf of zijn ouders? Daar
voor te stellen dat je die blindgeboren man bent. De dag
zal Jezus vast bij kunnen helpen.
begint als alle andere dagen. Je zit weer op het plekje waar
Waarom willen ze dat weten? Om de raadselachtige vragen
je altijd zit. Je houdt je hand omhoog in de hoop dat je aal-
van het leven onder controle te krijgen? Willen ze het onbe-
moezen ontvangt en wat kunt kopen om in leven te blijven.
grijpelijke in een systeem kunnen onderbrengen? Ook voor
En dan staat er opeens een groep mensen die over je begint
de farizeeën is er een duidelijk verband tussen ziekte en
te praten en te discussiëren. Tot een zekere Jezus het woord
zonde, maar zij begrijpen evenmin hoe het in dit specifieke
neemt en je een bijzondere opdracht geeft. Je voert die uit
geval zit. En vooral hoe zich dat verhoudt tot de genezing
en voor het eerst van je leven kun je zien. Zien! Jezelf, de
van de man.
mensen om je heen, het water van de vijver van Siloam, de
Even lijkt hun theologische systeem daardoor in de war ge-
straten van Jeruzalem. De man kan niet geloven wat hem
bracht. Het kost hun het nodige aan onderzoek en tijd, maar
overkomt. Maar het verbijsterende is dat de mensen om
21
Eyeopener
hem heen het ook niet geloven. Ze willen gewoon niet ge-
hebben allemaal een redder nodig. We zijn allemaal mensen
loven wat ze zien. Hij blijft een geval, heel apart en interes-
in wie het werk van God zichtbaar moet worden.
sant voor allerlei beschouwingen.
En wat is dan Gods werk? Kijk maar hoe Hij begonnen is. Hij
Kijk maar naar zijn buren en kennissen. Als ze hem zien
sprak en het was er. Hij formeerde de mens uit aarde. Hij nam
lopen, beginnen ze over hem te kletsen. Zeg, is dat niet die
een stukje klei uit de door Hem geschapen wereld en boet-
blinde bedelaar? Ja, ik geloof het wel. Nee joh, dat kan niet,
seerde dat tot mens. Hij blies er de adem in en maakte hem
hij lijkt er alleen maar op. De man doorbreekt het geklets en
tot een levende ziel om met vreugde in deze wereld bezig te
zegt dat hij het werkelijk is. Maar vervolgens feliciteren ze
zijn. Zo is onze hemelse Vader de geschiedenis van hemel en
hem niet. Ze zeggen niet: kerel, wat moet dat geweldig voor
aarde begonnen.
je zijn! Geen verwondering of vreugde over wat er met de man gebeurd is. Nee, alleen: hoe zijn je ogen opengegaan? Ze willen het kunnen begrijpen, net als de farizeeën.
Verrassend Wat is onze Heer dan verrassend anders! Jezus zag hem niet als een interessant geval, maar als een mens door wie Gods
De blindgeboren man
is wedergeboren tot een man met inzicht
werk zichtbaar moest worden. Zo spoort Hij ons ook aan om naar elkaar te kijken. Om elkaar niet te zien als bijzondere
En nu zien we zijn Zoon aan het werk. Hij laat zien waar God
gevallen die we samen bespreken, maar om elkaar te zien
op uit is in zijn verlossende werk. Hij herstelt bij de man wat
als mensen door wie Gods werk zichtbaar gaat worden. Dat
stukgegaan is. Zijn ogen moeten weer doen waarvoor ze be-
geldt voor zieken en terminale patiënten, maar ook voor
doeld zijn. Ze moeten de man zicht geven op Gods schepping,
mensen met Down, dementerenden, lijders aan aids en
zodat hij zijn Vader gaat loven en danken.
ogenschijnlijk gezonde mensen. Ogenschijnlijk, want we hebben allemaal onze beperkingen en onze zonden. We
Wedergeboren Jezus lijkt op zijn Vader, ook hier. Ook de Zoon pakt klei en maakt met speeksel wat modderdeeg dat hij op de ogen van de blinde man strijkt. En dan stuurt Hij hem naar het water
Om over na te denken of door te praten
van Siloam, dat ‘gezondene’ betekent. Het is alsof Jezus zeg-
• Kijk naar elkaar en naar jezelf niet als een geval, maar als een
vallen. Je gaat zien wie dit tegen je zegt: de door God gezon-
mens in wie de werken van God zichtbaar worden. Ga zo naar
dene. Met andere woorden: als je luistert naar Hem die door
een ziekenhuis of verpleeghuis, of naar iemand die psychisch in
God in deze wereld gezonden is, zal Gods verlossende werk
de kreukels zit. Dan kijk je heel anders.
in jou zichtbaar worden.
• Het is niet aan jou om een direct verband aan te wijzen tussen
gen wil: als je doet wat Ik zeg, zullen de schellen van je ogen
De man doet het, en hij kan zien! Vervolgens wordt hem ook
wat iemand overkomt en persoonlijke schuld. Laat dat maar aan
duidelijk wie hem genezen heeft. Eerst heeft hij het nog over
God over.
‘iemand die Jezus heet’ (vers 10), later over ‘een profeet’
• Kijk hoe Jezus hiermee omgaat. Hij is niet gekomen om de raad-
(vers 17) en helemaal aan het eind van het verhaal komt hij
sels van het leven op te lossen, maar om je te verlossen. Hij
tot geloof in Jezus als ‘de Mensenzoon’ (vers 38). Het licht
beantwoordt de schuldvraag niet met systematisch onderzoek,
van de wereld heeft hem gaandeweg de ogen geopend. De
maar Hij draagt de schuld van ons allemaal door zijn leven te
blindgeboren man is wedergeboren tot een man met zicht en
geven.
inzicht.
• Wil jij je ogen laten openen door Hem? Wil je het vuil van je
En de farizeeën? Ze zijn en blijven blind. Als je denkt geen
leven door Hem laten wegwassen, zodat je met andere ogen
verlossing nodig te hebben, sluit je je ogen voor je eigen ge-
gaat kijken naar de ander en naar jezelf?
brek en word je onbarmhartig voor anderen. Alleen wie zijn
• Wil je in Jezus’ voetspoor je ogen openen voor je naaste? Wil je het isolement van de ander opheffen, gewoon door er te zijn en
ogen laat openen door de gezondene gaat het werk van God zien en krijgt oog voor een ander.
je naaste te laten delen in het licht? Roel Venderbos is predikant van de NGK Kampen en werkzaam als geestelijk verzorger in een verpleeghuis.
22
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
-advertenties-
Missionair pionier Velserbroek en IJmuiden
Colofon Kernredactie Bram Beute, Debbie den Boer, Esther de Hek (hoofdredacteur), Peter Hommes, Leendert
Iemand zei eens tegen een beginnend pionier:
de Jong (hoofdredacteur), Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman
“Niet aan beginnen! Maar als ik het al zou doen, zou ik op-
(webredacteur), Maarten van Loon, Annelies Smouter-de Rooij (eindredacteur),
houden met alle mooie woorden over Gods liefde, maar
Karel Smouter, Geranne Tamminga, Tineke Verhoeff (beeldredacteur thema).
het gewoon eerst gaan doen. Ik hoor jullie er altijd over met grote woorden, maar ik zie jullie nooit.” Hart voor Velserbroek en Hart voor IJmuiden zijn op zoek naar een missionaire pionier die dat helemaal begrijpt: www.petrakerkijmuiden.nl
Brede redactie Kernredactie plus Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Peter Strating, Hans Vel Tromp. Medewerkers Koert van Bekkum, Ad de Boer, Eline de Boo, Els van Dijk, Han Hagg, Myriam Klinker-De Klerck, Jan Kuiper, Roel Kuiper, Almatine Leene, Bas Luiten, Jan Mudde, Dicky Nieuwenhuis, Maurits Oldenhuis, Anko Oussoren, Dingeman Quant, Wim van der Schee, Paul Smit, Jeroen Sytsma, Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Martine Versteeg, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp-Stegeman. Redactieadres ’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, redactie@onderwegonline.nl.
Nieuws Concept nieuwe kerkorde klaar De eerste versie van de nieuwe kerkorde voor de herenigde kerk van GKv en NGK is klaar. In de kerkorde
Voor recensie-exemplaren: Silversteyn 10, 3621 PA Breukelen. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: SPAbonneeservice, A. van Leeuwenhoekweg 34, 2408 AN Alphen aan den Rijn, 088-1102060, administratie@onderwegonline.nl. OnderWeg in braille, grootletter en audio OnderWeg is beschikbaar in passende leesvormen bij de Christelijke Bibliotheek voor
spreken de kerken af hoe ze met elkaar omgaan. De
Blinden en Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB:
ruimte voor plaatselijke gemeenten om keuzes te
0341-565477 of klantenservice@cbb.nl.
maken die passen bij de concrete situatie van de eigen gemeente, is in de nieuwe kerkorde vergroot. Zo is het uitgangspunt dat diakenen geen deel uitmaken van de kerkenraad (zoals sinds enkele jaren in de GKvkerkorde is geregeld), maar staat het gemeenten vrij om daarin een andere keus te maken. In vergelijking met de huidige kerkordes is de verplichting van twee kerkdiensten per zondag verdwenen en wordt de mogelijkheid voor kerkenraden geopend om kinderen/
Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 52,50 (studenten € 26,25 / Europa € 89 / buiten Europa € 119). Halfjaarabonnement € 28,75. Digitaal abonnement: € 37,50 (studenten € 18,75). Bij automatische incasso geldt op deze tarieven een korting van 1 euro. Proefabonnement: drie maanden gratis. Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.
jongeren toe te laten tot het avondmaal, mits de ge-
Persvereniging
meente daarmee instemt.
OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.
GKv- en NGK-kerken(raden) worden uitgenodigd om in
Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.
het komende halfjaar de kerkorde te bekijken en erop te reageren. In het komende najaar worden verspreid over het land enkele informatieavonden over de nieuwe kerkorde belegd. De leden van de Werkgroep toekomstige kerkorde lichten dan hun keuzes toe en gaan in gesprek over reacties vanuit de kerken. Reacties van GKv- en NGK-gemeenten zijn tot 1 januari 2020 welkom op kerkorde@ngk.gkv.nl.
Bestuur Persvereniging Marga van Gent-Petter, Arie Liebeek, Aad Lootens, Anko Oussoren (voorzitter), Hillie van de Streek en Tjirk van der Ziel. Adverteren Nico Postuma, 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold communicatievormgevers. Rondweg 76, 8091 XK Wezep, 038-376 33 90, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl. Technische realisatie en druk Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle, 038-467 00 70. www.onderwegonline.nl
www.facebook.com/onderwegonline www.twitter.com/onderwegonline
23
Ontmoeting
Universitair docent Jacqueline Evers-Vermeul:
‘Ik weet wat ik kan, ik hoef me niet zo nodig te profileren’ Jacqueline Evers-Vermeul heeft een druk bestaan. Ze is docent-onderzoeker taal & communicatie aan de Universiteit Utrecht, is actief voor de kerk en in de christelijke wereld en heeft een gezin.
Als ik Jacqueline mail om een afspraak te maken
Maar zwaar vindt ze het niet. ’Ik vind
‘Wat leuk, wat een eer.’ Als we elkaar een week
gewoon veel dingen leuk en daarbij gaat veel me makkelijk af. Ze noemden me vroeger al een zondagskind.’
voor het interview is ze aangenaam verrast. later ontmoeten in een stationsrestauratie, volgt een stevige handdruk die past bij het beeld dat ik gaandeweg het gesprek van haar krijg: deze vrouw weet goed wat ze kan en wil. Type no-nonsense. Aan sociale media besteedt ze geen tijd. Ze houdt van ‘live’ contact en er zijn genoeg andere dingen waar ze graag ruimte voor maakt in haar agenda, zoals kinder-
tekst Annemarie van den Berg-Nap
werk in haar kerk of vertalen tijdens christelijke
beeld Jaco Klamer
conferenties. Je bent taalwetenschapper. Wat heb jij met taal? ‘Ik heb taal altijd leuk gevonden. Ik houd erg
24
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Ontmoeting
‘Ik maak
vanuit mijn geloof wel andere keuzes dan veel collega’s’
van de Engelse taal, waar je Nederlandse ballen van moet maken, maar die je ook weer in de goede volgorde moet zetten. Ik doe het inmiddels zo’n twintig jaar met veel plezier.’ Je bent overtuigd christen. In hoeverre speelt dat een rol in je werk op de universiteit? ‘Ik werk niet in een vakgebied waar je veel ethische keuzes moet maken, dus ik kom inhoudelijk niet snel in een spagaat tussen geloof en werk. Ik denk dat je juist als christen heel nieuwsgierig kunt zijn naar hoe de schepping in elkaar zit. Kijk, als christen ben je in de academische wereld, net als in de samenleving, natuurlijk wel in de minderheid. Tegelijkertijd weten mensen wel dat ik gelovig ben en wordt dat geaccepteerd. Want ik vertel ook gewoon wat ik in het weekend doe, Jacqueline Evers-Vermeul: ‘Ik vertel ook gewoon wat ik in het weekend doe, of dat we als
of dat we als gezin in de zomer naar een
gezin in de zomer naar een christelijke conferentie gaan.’
christelijke conferentie gaan.’ Is er in het huidige academische klimaat
van cryptogrammen en taalgrapjes en
kwam later weer goed van pas bij mijn
ruimte voor het geloof?
las vroeger altijd de achterkant van het
vertaalwerk op conferenties.’
’Geloof is vaak geen onderwerp van gesprek. Wel zie ik in mijn vakgebied dat
magazine Onze Taal met allerlei woordspelingen en geintjes. Ook thuis maken
Over dat vertaalwerk: OnderWeg-lezers
best veel mensen heel expliciet zijn over
we graag en veel taalgrappen. Het leuke
zullen je misschien kennen als vertaler
de evolutieleer. Dan zoeken ze in hun
van taalwetenschap is dat het op allerlei
tijdens conferenties van onder meer
wetenschappelijk onderzoek iets tot op
manieren te maken heeft met taal. Je
New Wine. Hoe ben je daartoe geko-
de milliseconde uit en daarin zijn ze heel
bekijkt hoe taal werkt in de hersenen,
men?
zorgvuldig. Maar vervolgens koppelen
maar ook hoe kinderen een taal leren
‘Ik ben ooit een keer gevraagd om een
ze dat aan claims over een evolutionaire
en hoe taal door de eeuwen heen ver-
Engelse spreker in onze gemeente te
ontwikkeling waar ze, vanuit hun eigen
andert. Omdat taalwetenschap een bo-
vertalen. Ik bleek dat heel leuk te vinden
onderzoek, geen bewijs voor hebben.
venbouwstudie was, moest ik eerst een
en ook aardig te kunnen. Dus zo is het
Het valt me op dat ze die discrepantie
propedeuse halen. Daarom heb ik ook
balletje gaan rollen. Ik zie het als een
zelf niet zien. Ik signaleer dat en heb er
algemene letteren gestudeerd, met als
inspirerende hobby. Ik vind vertalen een
ook wel met collega’s over gesproken.
onderdeel Engelse taalvaardigheid. Dat
soort mentaal jongleren. Je krijgt ballen
Maar voor hen is dat vanzelfsprekend.’
25
Ontmoeting
weekend andere dingen doe, zoals op
nu de kinderen bijna gaan studeren, ben
zaterdag langs de lijn staan bij mijn kin-
ik wel fulltime gaan werken.’
deren en op zondag naar de kerk gaan.’ Ze denkt even na en dan verandert haar
Jij begeleidt als universitair docent di-
toon en klinkt er strijdlust door in haar
verse promovendi. Wat vind je belang-
stem. ‘Die druk om te publiceren en te
rijk in het contact met hen?
scoren is extra voelbaar sinds Plasterk
‘Ik vind het ontzettend leuk en boeiend
honderd miljoen weg heeft gehaald
om promovendi te begeleiden en te kij-
bij de universiteiten en aan de NWO
ken hoe ik hen kan helpen om te groeien
(Nederlandse organisatie voor Weten-
als mens en onderzoeker. Je trekt lang
schappelijk Onderzoek, die overheids-
met hen op en dan krijg je ook mee wat
geld over onderzoekers verdeelt) heeft
er speelt in hun privéleven. Ik kies er
gegeven. Sindsdien zitten we allemaal
bijvoorbeeld bewust voor om elke dag
in die competitiemallemolen waarin je
met anderen te lunchen. Dat klinkt sim-
aanvragen moet doen. Je moet dan een
pel, maar geloof me, dat is het in mijn
verkoopverhaal schrijven waarin je jouw
tak van sport absoluut niet. Ik zoek dat
onderzoek aan de man brengt. Dat kost
sociale contact wel op. Je bent immers
veel tijd en daar ga ik dus spaarzaam
als mens meer dan een machine die we-
mee om.’
tenschappelijke output produceert. Zo’n lunchmoment biedt de kans elkaar even
Ben je ambitieus?
te spreken over andere onderwerpen
‘Ik heb zeker de ambitie om hoogleraar
dan het werk.
te worden en zou het leuk vinden als ik
Maar het zit ook in andere dingen. Zo
dat uiteindelijk bereik. Als er een ge-
had ik voor dit interview een promotie.
Jacqueline Evers-Vermeul: ‘Ik vind het tof
schikte vacature langskomt, zal ik daar
Dan vind ik het leuk om namens de on-
als de gemeente functioneert als een gezin
zeker op solliciteren. Maar het is niet zo
derzoeksgroep iets gezelligs te halen,
waarin iedereen meedoet. Ik denk dat het
dat mijn eigenwaarde daarvan afhangt.
zodat je dit soort momenten ook echt
zo bedoeld is, dat iedereen wat doet.’
Ik zet er ook niet alles voor opzij. Som-
met elkaar viert.’
mige collega’s hoppen van universiteit naar universiteit om zo snel mogelijk
Over je kerk: je gaat met je gezin naar
carrière te maken. Dat doe ik niet. Ik
De Lichtboog in Houten. Wat betekent
Hoe ga je om met de geldingsdrang op
weet wat ik kan, ik hoef me niet zo
deze kerk voor jou?
de universiteit?
nodig te profileren. Doe maar gewoon,
‘Ik vind de Lichtboog een fijne en le-
‘Er is inderdaad druk. Die uit zich vooral
dan doe je al gek genoeg.’
vendige gemeente. We hebben de
in de balans tussen werk en privé. Er zijn
gemeente zien groeien van een paar
genoeg mensen die op zondag aan een
Heb je het idee dat je tegen de stroom
honderd mensen naar tweeduizend nu.
artikel schrijven of alvast leeswerk doen.
ingaat?
Ik ben vooral blij met de focus op Jezus
Ik probeer het weekend vrij te houden
‘In mijn promotietijd, toen onze oudste
en de ruimte voor initiatief. Je mag van
van werk. Ik vind hard werken niet erg
geboren werd, werkte ik drie dagen
alles oppakken, vanuit het principe:
en doe het met plezier, maar ik maak
per week. Dat was destijds tegen het
evalueren doen we achteraf. Dat vind
vanuit mijn geloof wel andere keuzes
systeem in, want de norm was om mi-
ik qua cultuur heel prettig. Ik ken de
dan veel van mijn collega’s. Daarin kun
nimaal vier dagen te werken. Maar ik
gemeente van binnen en buiten. Ik heb
je als christen ook een tegengeluid laten
wilde er graag voor mijn kinderen zijn.
er veel taken gedaan, ben onder meer
horen. Onlangs kwam er tijdens een con-
En later wilde ik graag om drie uur op het
jeugdouderling geweest en heb in de
ferentie een promovenda naar me toe
schoolplein staan, of thuis zijn om met
staf gezeten. Nu ben ik vooral actief in
die net gehoord had dat je alleen car-
de kinderen te lunchen. Dus koos ik an-
het kinderwerk.’
rière kunt maken als je ook op zaterdag
ders. Er zijn natuurlijk collega’s bij wie de
en zondag werkt. Ze vroeg me hoe dat
carrière veel sneller op gang komt. Toch
Hoe lukt het je het om dat allemaal te
bij mij zat. Ik antwoordde dat ik in het
sta ik er qua carrière niet slecht voor. En
combineren: gezin, werk, kerk?
26
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Column
‘Hahaha, nou ik heb veel energie. Daarnaast gaan veel dingen, zoals regelzaken, me makkelijk af. Bovendien vind ik
Opinie
Vrijzinnig
veel leuk, en als iets je energie geeft, gaat het ook makkelijk. Ik heb altijd gezegd: als het thuis goed gaat – je hebt een stabiel huwelijk, je kinderen doen het goed en je hoeft bijvoorbeeld geen mantelzorg te verlenen – dan heb je ruimte om uit te delen. Zodra het thuis spaak loopt, wordt het lastiger.
E
r is iets nieuws aan de hand in Nederland. Kerken vinden elkaar. Muren die eeuwenlang mensen gescheiden hielden,
vallen weg. Veertig kerken en groepen tekenden een verklaring
En ik ben gezegend met talenten. Maar het is ook een keuze.
bij de herdenking van de Dordtse Synode van 400 jaar geleden.
Waar een ander ’s avonds televisie kijkt, kruip ik nog even
Het werd feestelijk gevierd daar in de Grote Kerk. Wie zou niet
achter de computer of duik ik een vergadering in. En ik ga
blij zijn?
niet drie keer per week naar de sportschool, wat me inmiddels is aan te zien, hahaha!’
Op het gevaar af als spelbreker te worden gezien heb ik toch wel vragen. Die verbondenheid – of zelfs in de ogen van som-
‘Je bent meer dan
een machine die wetenschappelijke output produceert’
De keuzes die je maakt, je inzet voor de kerk, je zegt het allemaal alsof het niks is. Zo nuchter en vanzelfsprekend.
migen: eenheid – wat stelt die eigenlijk voor? Ik kan me met veel mensen één voelen, bijvoorbeeld omdat ze ook Nederlander zijn en dezelfde taal spreken. Als je elkaar over de grens tegenkomt (hoe verder, hoe beter), dan ervaar je verbondenheid. Tegelijk zijn het soms mensen waarmee je je in Nederland totaal niet verwant zou voelen.
Wat stelt die verbondenheid eigenlijk voor?
‘Ik ben ook nuchter. Je inzetten voor de kerk is voor mij vanzelfsprekend. Dat kan wettisch klinken, maar zo zit ik
Kerken zijn gebouwd op woorden, op het Woord van God. Dan is
niet in elkaar. Wat ik bedoel: ik vind het tof als de gemeente
het heel belangrijk te weten wat iemand precies zegt en hoe die
functioneert als een gezin waarin iedereen meedoet. In onze
het bedoelt. Als dezelfde woorden worden gebruikt met een an-
kinderdiensten zijn bijvoorbeeld allerlei tieners actief. En ik
dere betekenis, kun je wel doen alsof je één bent, maar wat stelt
coach twee tienermeiden om leiding te leren geven aan een
die eenheid dan voor?
kindernevendienst. Ik denk dat het zo bedoeld is, dat iedereen wat doet. De een zit achter de beamer, de ander doet
In Dordrecht waren ook vrijzinnige kerken vertegenwoordigd. Om
het geluid, en de derde staat op het podium. Naar de laatste
te typeren wat ik daarmee bedoel: je wel christen noemen, maar
gaat vaak de meeste aandacht uit, maar we kunnen ook niet
niet geloven in Christus, waarachtig God en waarachtig mens, en
zonder diegene die al jaren het preekrooster maakt. En dat
in de verzoening door zijn bloed. En niet geloven dat de Bijbel
op maandag de toiletten schoongemaakt worden, is ook fijn.’
gezag heeft, omdat God daarin spreekt. Niet geloven in de wederkomst van Christus om te oordelen de levenden en de doden
Is het belangrijk voor je om te benadrukken dat elke taak
en in de opstanding van het lichaam. En nog veel meer. Je kunt
ertoe doet?
dergelijke opvattingen uit de mond van ‘christelijke’ voorgangers
‘Ja. Ik probeer actief een cultuur van dankbaarheid te creë-
regelmatig horen.
ren. Dus als mensen zich hebben ingezet, dan loop je na de dienst even naar ze toe en bedank je hen. Ook de mensen
Kortgeleden las ik opnieuw het boekje van Gresham Machen,
die de koffie hebben gezet of de zaal hebben aangeveegd.
Christianity and Liberalism (uit 1923, makkelijk te vinden op inter-
Ik vind dat een belangrijke taak van de leiding: mensen laten
net). Het viel me op hoe actueel het is. Hij stelt dat vrijzinnigheid
merken dat je oog hebt voor wat ze doen en dat je hen waar-
niet andere accenten legt, maar dat het een andere religie is.
deert.’
Men gebruikt christelijke woorden, maar bedoelt daar iets totaal anders mee. Ik vind het versluierend om te doen alsof je als or-
Annemarie van den Berg-Nap is journalist en cultureel
thodoxe christenen daarmee één bent. Verbonden als Nederlan-
antropoloog.
ders: oké, maar als gelovigen? Dick Westerkamp is emeritus predikant van de Lichtboog (NGK) in Houten. 27
Jeugdwerk
Niet overvragen, maar overnemen De maand juni staat vaak in het teken van het afronden van allerlei kerkelijke activiteiten. De vakantieperiode komt eraan. Voor sommige mensen in het jeugdwerk kan die niet snel genoeg komen. Ze snakken naar het einde van weer een kerkelijk seizoen. Hoe kan dat? Overvragen we hen misschien? tekst Paul Smit
Misschien herken je het dat dezelfde Bij-
de vakantie, komen ze erachter dat ze voor
beltekst in een korte periode van verschil-
het jeugdwerk hun energiereserves aan
lende kanten op je afkomt. Zo kreeg ik de
moeten spreken, of dat de reserves zelfs al
afgelopen weken van verschillende mensen
op zijn. Waarom doen we dat deze broers en
• 20-26 juli: New Wine Zomerconferen-
verwijzingen te horen naar de tekst: ‘Het is
zussen aan die zich inzetten voor de jeugd
tie in Liempde. Zie voor het jongeren-
genoeg geweest, HEER.’ Deze zin komt uit 1
in de gemeente en daarbuiten?
programma next.new-wine.nl.
Koningen 19:4 en wordt uitgesproken door
Agenda
• 27 juli-3 augustus: Teenstreet. Teen-
Elia. Na de confrontatie met de priesters van
Street is een jaarlijkse internationale
Baäl wordt Elia door koningin Izebel met
christelijke conferentie voor tieners.
de dood bedreigd. Hij vlucht. Hij is het zat,
Zie www.om.org/teenstreet/nl_NL.
moe, uitgestreden. Hij had alles gedaan wat onze Vader van hem gevraagd had, maar nu is hij er helemaal klaar mee. ‘Het is genoeg geweest, HEER. Neem mijn leven, want ik ben niet beter dan mijn voorouders’, zo
Zo zetten en
houden we elkaar als gemeenteleden onder druk
geeft Elia woorden aan de uitputting die hij ervaart.
Reserves
28
Vaak krijgen deze mensen – naast hun inzet in het jeugdwerk zelf – gedurende het hele seizoen allerlei vraagstukken vanuit de ge-
Uitputting is het woord dat ik ook de afge-
meente aangereikt. Vragen die vaak buiten
lopen weken in verschillende ontmoetingen
hun macht liggen of waarvoor ze alleen met
met mensen in het jeugdwerk te horen
veel moeite oplossingen kunnen vinden.
kreeg. Hun bijdrage aan dit seizoen zit er
Neem het vraagstuk van de bemensing
bijna op, ze hebben zichzelf gegeven als
van het jeugdwerk. Elk seizoen weer zijn
jeugdwerker, catecheet, clubleider of Bijbel-
er mensen die stoppen met hun bijdrage
klasleider. En nu, in de laatste periode voor
aan het jeugdwerk. Regelmatig wordt dan
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Jeugdwerk
om mensen die – door Hem aangespoord – het werk in de gemeente oppakken. Die mensen worden niet geroepen om op de winkel te passen, maar om de oogst binnen te halen. Dat betekent dat het werk in jouw gemeente, het plaatselijke stukje van het lichaam van Christus, niet gericht is op instandhouding van wat er al is.
Neem een
taak over en bemoedig de ander om door te gaan
Nee, dat werk is gericht op het verkonWaarom doen we dat deze broers en zussen aan die zich inzetten voor de jeugd in de
digen van het goede nieuws aan – nog
gemeente en daarbuiten?
steeds – de kwetsbaren in de samenleving: de jongeren, maar evengoed de vermoeiden, de onderdrukten, de naak-
van de jeugdleiders verwacht dat ze
nog met onmogelijke vragen verzwaren,
gemeenteleden weten te vinden die een
nemen we een deel van de last over.
ten, gevangenen en ga zo maar door.
bepaalde taak kunnen overnemen. Alsof
Nog verder in 1 Koningen 19 wordt ver-
Bemoedigen
zij de gemeenteleden beter kennen dan
teld dat God zelf met Elia spreekt en dat
Dus als je ziet dat jouw broer of zus ver-
anderen en dus wel even makkelijk ver-
Elia, hersteld van zijn uitputting, opnieuw
moeid is, en je wordt aangesproken door
vangers kunnen vinden.
ingeschakeld wordt. Hoe belangrijk is die
God, wees dan als een boodschapper van
Dit probleem, dat we mensen die actief
zorg door God. Als je zelf uitgeput bent,
God. Neem een taak over en bemoedig
zijn in de gemeente makkelijk overvra-
stuurt God boodschappers op je weg die
de ander om door te gaan. Denk niet
gen, geldt natuurlijk niet alleen voor de
je helpen om verder te gaan en uiteinde-
gelijk: dat kan ik toch niet, laat anderen
mensen in het jeugdwerk. Ook andere
lijk uit te komen bij een ontmoeting met
het maar doen. Als God er zelf geen weg
rollen in de gemeente ‘moeten’ komend
God. Misschien gebeurt dat in ons leven
aan had gegeven, dan was het evangelie
seizoen weer ingevuld worden. En zo zet-
niet meer zo letterlijk als bij Elia, maar
nooit de hele wereld over gegaan.
ten en houden we elkaar als gemeentele-
toch.
Als je dus ook maar enigszins het idee
den onder druk.
Engel
Oogst
hebt dat jij iets kunt betekenen in het jeugdwerk, mail, app of bel dan nu je
Jezus volgt ook deze lijn. ‘Toen Hij de
kerkenraad en bied je diensten aan. Ei-
In de volgende verzen in 1 Koningen 19
mensenmenigte zag, voelde Hij mede-
genlijk maakt het niet uit of dat voor het
lezen we dat een engel Elia verzorgt als
lijden met hen, omdat ze er uitgeput en
jeugdwerk is of voor iets anders, want de
hij uitgeput is. De engel, een boodschap-
hulpeloos uitzagen, als schapen zonder
oogst is niet alleen groot, maar hij is ook
per van God, bemoedigt hem ook. Woord
herder. Hij zei tegen zijn leerlingen: “De
te vinden op veel verschillende terreinen.
en daad gaan in de tekst duidelijk samen.
oogst is groot, maar er zijn weinig arbei-
Naast de bemoediging is er evenveel zorg
ders. Vraag dus de eigenaar van de oogst
Paul Smit is jeugdwerkadviseur bij het
voor Elia’s lichamelijke toestand. Ik haal
of hij arbeiders wil sturen om de oogst
NGK Jeugdwerk. Met bijdragen van Mar-
hieruit dat we als gemeenteleden zo’n
binnen te halen”’ (Matteüs 9:36-38).
tine Versteeg (jeugdwerkadviseurs bij
engel voor onze uitgeputte broer of zus
Jezus zegt tegen ons, zijn leerlingen van
het NGK Jeugdwerk) en Anko Oussoren
kunnen zijn. In plaats van dat we de last
dit moment, dat we God moeten bidden
(adviseur bij het Praktijkcentrum).
29
Opinie
Zet ecologie boven aan de agenda Klimaatverandering lijkt een van de grootste problemen van dit moment. Het is het gesprek van de dag vanwege klimaatmarsen en wetenschappelijke rapporten over krimpende biodiversiteit. Ook binnen de christelijke context is er aandacht voor dit thema, maar nog lang niet voldoende. tekst Dorina Nauta
Ecologie wordt hier opgevat als de sa-
Ik noem daarvoor vier redenen.
wordt duidelijk dat deze wel degelijk
menhang tussen ons consumeren en
Allereerst is het zorgen voor de aarde
spreken over de hele natuur. Lezen we
produceren enerzijds en de daarmee
een onderdeel van het evangelie.
wel wat er echt staat?
samenhangende milieuvervuiling, uit-
Onder christenen leeft de angst dat de
Verzen over verlossing en redding wor-
putting van natuurlijke hulpbronnen en
aandacht voor ecologie onze blik op
den regelmatig geestelijk uitgelegd,
dergelijke anderzijds. Ecologische pro-
Christus zou vertroebelen. Het evan-
terwijl er ook sprake is van een ecolo-
blemen zoals klimaatverandering lijken
gelie zou gaan over de redding van
gisch perspectief. Neem het verbond
daarmee vooral een zaak voor politiek
onze ziel en niet over het redden van
dat God sluit met Noach. God sluit daar
en maatschappij. Waarom zouden we
diersoorten. Als we een aantal bekende
niet alleen een verbond met Noach en
ons daar als kerken druk over maken?
Bijbelteksten van dichterbij bekijken,
zijn nakomelingen, maar ook met de
30
OnderWeg #13 > Jaargang 5 > 22 juni 2019
Opinie
dieren (Genesis 9:9-10). En Jezus is niet
in armoede leven het meest. De Ver-
het gebied van ecologie.
alleen naar de aarde gekomen om ons
enigde Naties verwachten een sterke
Laten we ons daarbij niet te snel richten
als mensen te verlossen van de zonde.
toename van het aantal klimaatvluch-
op wat praktisch uitvoerbaar is. Het is
Daarmee versmallen we het verlos-
telingen, miljoenen mensen die op de
ook goed om als kerken vragen rond
sende werk van Christus. Immers, van-
vlucht slaan vanwege de gevolgen van
ecologie te doordenken. Waarom is dit
wege Gods liefde voor de wereld heeft
klimaatverandering. Als een kerk zich
zo’n belangrijk thema? Durf er echt met
Hij Jezus gezonden (Johannes 3:16). Het
inzet voor duurzaamheid is dat niet
elkaar op te kauwen en er niet gelijk
Griekse woord dat hier gebruikt wordt,
alleen vanwege zorg voor de natuur,
praktisch mee aan de slag te gaan. Dan
is kosmos. Het verlossingsplan van God
maar ook uit zorg voor de medemens.
voorkom je dat het een activistisch
gaat niet alleen over de mensheid, maar over de hele schepping (Kolos-
Getuigenis
senzen 1:19-20).
Ten slotte is het onze taak als christe-
Rentmeester
gebeuren is, maar wordt het een diep gefundeerde keuze.
nen om het goede nieuws te brengen,
Tips
in woorden en daden. Als we ons inzet-
• Inventariseer hoe groen jullie zijn
In de tweede plaats stelt God de mens
ten voor het ecologische belang brengt
aan als rentmeester, met de opdracht
dat letterlijk de omgeving tot bloei
om goed voor de schepping te zorgen.
(Jeremia 29:7). Onze drijfveren om goed
fairclimatefund.nl/co2-calculator. Het
Hij schept de mens naar zijn even-
voor de schepping te zorgen vormen
is van belang dat de kerkenraad de
beeld, met een unieke plaats binnen de
tevens een getuigenis voor de mensen
resultaten ervan bespreekt. Waar zou-
schepping. De eerste opdracht aan de
om ons heen. Het is een toegankelijke
den jullie als kerk over een jaar willen
mens is om zorg te dragen voor alles
manier om met iemand die God niet
staan? Stel een duurzaamheidsambts-
wat Hij gemaakt heeft, om op de aarde
kent te spreken over geloof, wereld-
drager aan om het thema blijvend te
te passen en haar tot bloei te brengen.
beeld, herstel en verlossing.
Als dit is wat God vraagt, dan is dat reden genoeg om problemen met die aarde serieus te nemen als kerk. Er bestaan veel misverstanden over het toekomstperspectief van de hemel en de aarde. De uitdrukking ‘nieuwe hemel en nieuwe aarde’ (2 Petrus 3:13) betekent niet dat het huidige universum wordt weggegooid en dat God opnieuw begint met scheppen. God herschept als kunstenaar wat is be-
len, bijvoorbeeld de scan op www.
agenderen. • Organiseer een creatieve brain-
Stel dat
alle christenen in beweging komen, keert dan het tij?
schadigd, waarbij ook de huidige aarde wordt vernieuwd. Dat christelijke toe-
als kerk door een CO2-test in te vul-
stormavond met gemeenteleden. Verzamel ideeën voor verschillende deelgebieden, zoals energiebeheer, verduurzamen van activiteiten, inkoop van artikelen, bewustwording van gemeenteleden, financiën, gebouw, vervoer, afval. Aan het eind van de avond selecteren de aanwezigen de drie ideeën met de meeste impact en die worden verder uitgewerkt. • Geef in de kerkdienst aandacht aan ecologie door het te verwerken in de
komstperspectief, op een vernieuwde
Verlammend
aarde, biedt hoop en ontslaat ons niet
Bovenstaande argumenten laten zien
voor klimaatvluchtelingen, een lied
van onze verantwoordelijkheid, maar
dat het zorgdragen voor de schepping
over de natuur te zingen, er bij de
bevestigt die juist.
een vanzelfsprekend onderdeel van
votum en groet nadruk op te leggen
het christelijke leven en het kerk-zijn
of door er enkele keren per jaar over
zou moeten zijn. De omvang van de
te preken.
Klimaatvluchtelingen
liturgie, bijvoorbeeld door te bidden
• Ga naar het Groen Gelovenevent op 5
Een derde reden waarom de kerk aan-
problematiek kan echter verlammend
dacht moet hebben voor ecologie, is
werken. Stel dat we als christenen alle-
oktober 2019. Kijk voor meer informa-
dat ecologische gerechtigheid nauw
maal in beweging komen, gaat dat dan
tie of voor andere ideeën en tips op
verbonden is met sociale gerechtig-
het tij keren? Hoewel onze ecologische
groenekerken.nl.
heid. Door de manier waarop wij met
handelingen misschien druppels op een
de aarde omgaan, verandert het weer
gloeiende plaat lijken, toch weerspie-
Dorina Nauta is theoloog en is werk-
en dat heeft bijvoorbeeld tot gevolg
gelen al die daden het koninkrijk van
zaam bij Tear als relatiemanager voor
dat het aantal natuurrampen toeneemt.
God. Dat perspectief moedigt ons aan
kerkgenootschappen en christelijke
Deze gevolgen raken de mensen die
om ook als kerken stappen te zetten op
organisaties.
31
-advertentie-