www.onderwegonline.nl
#07 4 april 2015
Onder
Weg
e Inspirarti voo n te reisgeno
Geloven is beleven! THEMA: JONG EN VERBONDEN
> 08 VIJF TIPS JONGEREN VERBINDEN AAN DE KERK > 18 WESTLAND-NETWERK KERK ZIJN ZONDER DIENSTEN > 34 TWINTIGERS WAT HEBBEN ZIJ NODIG? > BUDDY’S, FOCUSDIENSTEN, PASEN EN VEEL MEER...
Thema
Jong en verbonden – met de opgestane Heer
I
‘
ol Boordeavtie inspir
n de kerk krijg ik antwoorden op vragen die ik niet stel. En de vragen waar ik wel mee bezig ben, komen nauwelijks terug.ʼ
Jongeren die christen zijn, of die onderzoeken of ze christen willen zijn, hopen dat hun kerk een gemeenschap is waar ze zich verbonden kunnen voelen met anderen en waar de kerkdiensten relevant zijn voor hun eigen leven. Dat is lang niet altijd het geval. Veel kerken worstelen met de vraag hoe ze hun jongeren kunnen bereiken. Vaak hebben ze daarbij een gevoel
08 O pinie
ze kwijt!
Vijf principes voor jong en verbonden zijn
Maar wat? En hoe? Hoe kun je als gemeente je jonge-
Jongvolwassenen verbinden aan Christus en de kerk: dat blijkt
ren goed begrijpen en goed naar hen luisteren? Hoe
in de praktijk niet makkelijk te zijn. Hoe komt dat? En wat is er
krijg je jongeren aan het Bijbellezen, terwijl sommigen
nodig om hen bij de kerk te krijgen en te houden? Anko Oussoren
nauwelijks meer een boek in de hand nemen?
en Sabine van der Heijden zetten vijf principes op een rij.
van urgentie: we moeten iets doen, anders raken we
Veel kerken zijn bang dat ze hierin steeds verder achteropkomen en op een dag vooral gelabeld zullen worden als museum. Leuk om af en toe eens rond te neuzen en bij vlagen best interessant. Maar niet het brandpunt van je leven. Gelukkig is het Pasen. We hebben een levende Heer, die net als in de Bijbel naar ons luistert en ons leert
14 i nterview
Wees een Filippus en zoek je jongeren op Wat mag het kerken kosten? Dat is de eenvoudige maar
om de antwoorden te zoeken bij Hem. En die ook leert
kritische reactie van jongerenwerker en trendwatcher Marian
om de juiste vragen te stellen.
Timmermans op de vraag hoe kerken hun jongeren kunnen
Alleen Jezus kan jongeren en ouderen in de gemeente
vasthouden.
het enthousiasme geven om samen te zoeken naar Hem. Net als die twee jongemannen op paasochtend, Petrus en Johannes. Ze zochten, dachten na en probeerden te ontdekken wat er met Jezus was gebeurd. Totdat ze uit de Schriften begrepen dat Hij uit de dood moest opstaan, en dat dit alles met henzelf te maken had.
18 reportage
Westland-netwerk: kerk zijn zonder diensten In het Westland vormen ruim honderd jongeren van 16 tot 35 jaar
Met hun redding, hun levensvragen, hun toekomst.
samen het Westland-netwerk. ʼ We zien onszelf als een kerk, ook
Dat geeft niet een gemakkelijk antwoord op de vraag
al hebben we geen gebouw met een toren, geen dominee en
hoe je jongeren bij
geen wekelijkse diensten op zondagochtend.ʼ
Christus kunt brengen en bij de kerk kunt houden. Maar het geeft je wel de juiste focus.
34 opinie
Op een tussenstation blijf je niet lang plakken Twintigers zijn altijd in beweging, voortdurend onderweg, nooit
Peter Hommes, redacteur OnderWeg
2
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
echt ergens thuis. Wat hebben zij nodig om te blijven geloven en in verbinding te staan met andere geloofsgenoten?
(beeld voorkant: Ryan McGuire)
Inhoud
06 P raktijklokaal
Nieuwe ambtsdragers, hoe vind je ze?
44 WANDELEN MET GOD
Bidden van duim tot pink
Jeroen Sytsma introduceert de gebedshand, een
Veel gemeenten zitten met het probleem waar en hoe ze
ezelsbruggetje dat hij bedacht om de verschillende soorten
nieuwe ambtsdragers kunnen vinden. Hoe proberen ze
gebed te onthouden (lofprijzing, danken, voorbede enz.). ‘De
dat op te lossen?
vijf vingers bleken samen een gebedshand te vormen, die mijn bidden sindsdien diep beïnvloed heeft.’
24 opinie
Het nieuwe leven: een
werkwoord voor het hier en nu Overal ter wereld brengt de boodschap van Pasen
nieuw leven. Maar wat houdt dat nieuwe leven in? Is het toekomstmuziek of is het een werkwoord, bedoeld voor het hier en nu? De Verre Naasten zoekt samen met christenen uit de hele wereld naar een antwoord.
28 missionair
En verder:
Jeruzalem in Tsjaad
05 In beeld
over hun bezoek aan een protestantse theologische
14 Redactioneel
Jan-Matthijs van Leeuwen en Michael Mulder vertellen opleiding in Tsjaad. 'Ontroerd herkennen we bij elkaar dat verlangen naar het nieuwe Jeruzalem.'
21 Nieuws 21 Colofon 26 Trefpunt 28 Column Joost Smit 31 Het nut van een buddy 32 Discipelen maken discipelen 33 Een jeugdwerker over jeugdwerkers
42 jeugdwerk
Aan de slag met de antwoorden Wat kun je als plaatselijke kerk met de informatie die uit al die onderzoeken naar jongeren en geloof naar
37 Focusdiensten voor jongeren 40 Woordzoeker 45 Column Dick Westerkamp
voren komt? En hoe kun je de uitkomsten gebruiken om je eigen jeugdwerk te versterken? Paul Smit schetst de sleutelbegrippen achter de cijfers.
www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline 3
(advertenties)
2 op de 3 mensen kennen Jezus niet! – Dat raakt ons! U ook? –
Vol overtuiging steunen we daarom wereldwijd trainingen voor evangelisten, zodat zij het geloof kunnen delen. In woord én daad! Laat u inspireren door één van deze enthousiaste evangelisten tijdens Ontmoetingsdiensten op 12, 19 en 26 april in GKv-gemeenten in heel Nederland. Meer informatie:
www.deverrenaasten.nl/wereldwijd
EH
Evangelische Hogeschool Amersfoort
WORDEN WIE JE BENT
In beeld
In beeld: Klaas Budding
Je geborgen weten
Leeftijd: 72 Woonplaats: Haaften Kerkelijke gemeente: GKv Zaltbommel Gezinsomstandigheden: Gehuwd, zes kinderen en negen kleinkinderen Werk: Gepensioneerd
bij de Almachtige, wat wil je nog meer?
1. ln welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Waarom?
4. Geloven kun je niet alleen, omdat… je weet en voelt dat
8. Waar word jij gelukkig van? Ik heb net gehoord dat met
Vooral in Petrus, omdat ik ook vaak er-
je het evangelie met anderen mag en
Pinksteren D.V. weer meer dan tíen
gens direct bovenop spring zonder dat
móet delen.
jongeren in onze gemeente belijdenis
ik altijd even goed heb nagedacht.
5. Waar kunnen ze je voor wakker maken? Ik heb geen an-
2. Wat of wie zou je willen zijn als alles mogelijk was?
dere wens dan elke morgen gezond te
Ik heb geen wensen wat dat betreft, ik
mogen ontwaken, of dat nu met regen
blijf graag mezelf.
is of met zonneschijn.
3. Wat is je favoriete lied? Waarom? Dat is heel verschillend: deren, liederen van Sela en nog veel
6. Welke zin (of welk beeld) uit een preek heeft zo‘n indruk op je gemaakt dat je het nu nog weet? De tekst
andere liederen. Bijvoorbeeld Psalm 73
van de preek bij de begrafenis van mijn
vers 12 (oude berijming), omdat dat vers
vader, Psalm 91:1:
aangeeft waarvan ik het in het leven
Wie in de beschutting van de
wel en niet moet verwachten:
Allerhoogste woont
‘k Zal dan gedurig bij U zijn,
en overnacht in de schaduw van de
in al mijn noden, angst en pijn;
Ontzagwekkende,
U al mijn liefde waardig schatten,
zegt tegen de HEER: ‘Mijn toevlucht,
wijl Gij mijn rechterhand woudt vatten.
mijn vesting,
Gij zult mij leiden door uw raad,
mijn God, op U vertrouw ik.’
o God, mijn heil, mijn toeverlaat;
Deze tekst, vooral het eerste gedeelte,
en mij, hiertoe door U bereid,
maakte toen grote indruk op mij, niet
opnemen in uw heerlijkheid.
vanwege de gebeurtenis, maar omdat
Maar ook Opwekking 585 (Er is een
de rijkdom van de tekst toen echt tot
dag waar al wat leeft al lang op wacht)
mij doordrong. Je geborgen weten bij de
bijvoorbeeld, dat spreekt over de dag
Almachtige, wat wil je nog meer?
ik houd van psalmen, Opwekkingslie-
waar we allemaal naar uitzien. Ook net een mens ben. Je zegt: ‘HEER, kom
7. Hoe sta je tegenover de toekomst? lk zie de tijd die mij nog
haastig’, en denkt tegelijk: maar nu
gegeven wordt hoopvol en met vertrou-
nog niet, want ik zou nog zo graag mijn
wen tegemoet.
al besef ik als ik dat zing dat ik soms
van hun geloof zullen afleggen. Wat een rijkdom voor de gemeente en wat een vreugde voor de ouders. Daar word ik blij van. God lof!
kleinkinderen dit of dat willen zien doen. (beeld Paul Tolenaar)
5
Praktijklokaal
Nieuwe ambtsdragers, hoe vind je ze?
V
77 van de 210
eel gemeenten zitten met
bijzondere taak. Wat doet bijvoorbeeld
het probleem waar en hoe ze
een jeugdouderling? ‘Die zet zich in voor
nieuwe ambtsdragers kunnen
het jeugdwerk. Zijn doel: jongeren komen
vinden. Het Handboek 2014 van de GKv
tot een levende relatie met God en zetten
berichtte op basis van onderzoek dat
zich samen in voor elkaar en anderen. Van
77 van de 210 kerken die reageerden
daaruit heeft hij aandacht voor catechese,
niet in staat waren om alle vacatures
jeugdpastoraat, clubwerk, jeugddiensten
te vervullen. In totaal ging het om 174
en de activiteiten voor kinderen.’
onvervulde plaatsen. Eén kerk meldde
De NGK Dordrecht doet het weer anders.
zelfs blij te zijn met iedereen die ze kun-
Daar kregen twee aspirant-ouderlingen
nen benoemen.
de gelegenheid een tijdje mee te lopen
In deze maanden wordt in de diensten de
met de kerkenraad, als een soort stage.
verzoek in te gaan.’ Voor de ander werd
gemeente weer opgeroepen om de aan-
Eén van hen over de winst daarvan: ‘Ik
duidelijk dat kerkenraadswerk niet op zijn
dacht van de kerkenraad te vestigen op
heb daar ervaren dat de kerkenraad niet
weg lag.
gemeenteleden die geschikt zijn. Steeds
een groep mensen is die alle touwtjes in
vaker blijkt zo’n oproep bij lange na niet
handen wil hebben of die uren praat over
Voor dit onderwerp – hoe kom je aan
voldoende. De NGK Ede bijvoorbeeld
kleine ongemakken, maar die meer de
nieuwe ambtsdragers? – geldt:
deed recent zo’n oproep, maar haastte
grote lijnen uitzet en dienstbaar is aan het
wordt vervolgd. Andere voorbeelden
zich daarna om toelichting te geven op de
werk dat in de gemeente wordt verricht.
zijn welkom op
werkzaamheden van ouderlingen met een
Dit gaf mij de ruimte om alsnog op het
praktijklokaal@onderwegonline.nl.
kerken die reageerden waren niet in staat om alle vacatures te vervullen
Spreken en zwijgen in het pastoraat van andere gemeenten, een vertrouwe-
de goede naam van de naaste zoveel zij
ouderling? De verhalen over lekkende
lijkheidsprotocol opgesteld dat gemeen-
kunnen te verdedigen en te bevorderen.’
kerkenraden zijn legio en dat brengt
teleden inzicht geeft in wat er gebeurt
Inzake de gegevens die wel gemeld
mensen er soms toe om echt persoon-
met de zaken die ze hun ouderling of
moeten worden zijn er afspraken over de
lijke dingen maar voor zich te houden.
diaken toevertrouwen.
termijn waarop die bewaard worden. Na
De GKv Den Bosch heeft, in navolging
Een springend punt in het protocol is de
elke ambtsperiode moet de aftredende
balans die een ambtsdrager moet vinden
ambtsdrager volgens het protocol alle
tussen wat vertrouwelijk moet blijven
vertrouwelijke informatie vernietigen en
én wat gemeld moet worden op de ker-
op termijn verdwijnt die ook uit het ar-
kenraad. De inzet van het protocol maakt
chief van de kerk. Het protocol is gericht
duidelijk dat die balans in het voordeel
op kerkenraadsleden, maar heeft een
van het gemeentelid doorslaat: ‘Ambts-
voorbeeldfunctie voor gemeenteleden,
dragers dienen te zwijgen over wat in
nu er steeds meer nadruk komt te liggen
vertrouwen is gezegd c.q. waar ze als
op onderling pastoraat. Ook daar geldt
ambtsdrager kennis aan hebben gekre-
het basisprincipe: houd voor je wat an-
gen. Voor hen geldt, als leiders binnen
deren je in vertrouwen hebben verteld.
de gemeente van Christus, des te meer
Het complete vertrouwelijkheidsprotocol
dat ze m.b.t. het negende gebod ook een
is te vinden op www.onderwegonline.nl/
voorbeeldfunctie hebben om de eer en
web-en-leestips
(beeld Dphiman)
Wat vertel je wel en wat niet aan je
6
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Praktijklokaal
Reünie leden NGK Zwartsluis
O
ud-leden Anna Strijker, Gerrita
een breed uitgewaaierde streekge-
Verhoek en Rudy Strijker van
meente was. De meeste gemeenteleden
NGK De Bazuin in Zwartsluis
van toen zijn lid geworden van kerken in
organiseren een reünie voor wie ooit
de buurt en leden die vóór die tijd ver-
lid was van deze in 2006 opgeheven
trokken zijn uitgezwermd over het land.
gemeente. Het aantal leden was toen
De reünie vindt op 18 april plaats in De
van bijna 200 in 1985 teruggelopen naar
Koningshof in Hasselt, waar aan de hand
80 en men zag geen kans meer de ge-
van films en foto’s herinneringen zullen
meente op de been te houden. Daarbij
worden opgehaald. Meer informatie op
speelden mee het gebrek aan vernieu-
www.bazuin.web-info.nl.
wing en het feit dat de NGK Zwartsluis
Het toenmalige kerkgebouw van de NGK Zwartsluis.
Bidden in de breedte
G
ebedsroosters voor thuis zijn er
aangegeven waarvoor zondags gebeden
in soorten en maten, maar vaak
wordt en waarvoor gemeenteleden
zijn ze opgezet door een organi-
thuis kunnen bidden. Het rooster bestaat
satie (bijv. Open Doors) en dus gefocust
uit drie onderdelen – kerk, wereld en
op één type gebedsonderwerpen. En het
samenleving, broeders en zusters – en
gebed in de zondagse diensten beperkt
vroeg in maart onder meer gebed voor
zich vaak tot de persoonlijke problemen
de slachtoffers van seksueel misbruik in
van gemeenteleden in combinatie met
de kerk, voor ‘allen die geen of nauwe-
actuele wereldproblemen, terwijl de rest
lijks toegang hebben tot schoon drink-
van het leven buiten beeld blijft. De GKv
water’ (op 22 maart, Wereldwaterdag)
Lisse wil die valkuil vermijden en publi-
en voor overheden om in wijsheid om te
ceert maandelijks een gebedsrooster
gaan met haattaal. Voor de oudere ge-
waarin de breedte van het leven con-
neraties is het gebed ‘dat zij aan jongere
creet aan de orde komt. Per week wordt
generaties vrij zullen getuigen over hoe zij de Heer in hun leven hebben leren
Per week wordt aangegeven waarvoor zondags gebeden wordt en waarvoor gemeenteleden thuis kunnen bidden
kennen’. Ook is er in maart gebeden voor ‘de zachtmoedigheid van Christus in het leven van de kerk’ en in de week van de psychiatrie voor mensen met psychische klachten en persoonlijkheidsstoornissen. Volgens ds. Jan van Houwelingen van de GKv Lisse kan een gebedsrooster in deze opzet ‘helpen om blinde vlekken te vermijden’. Na de fusie met de CGK/NGK Lisse gaat de nieuwe gemeente ermee door. Het gebedsrooster voor maart 2015 is te vinden op http://gkvlisse.nl/wpcontent/uploads/2013/04/gebedsroostermaart2015.pdf.
(beeld Nongnuch Leelaphasuk)
7
Thema Maakt het verschil of je de opgestane Heer volgt?
Vijf principes voor jong en verbonden zijn Jongvolwassenen
van die principes kunnen we ons als ge-
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat
verbinden aan Christus
meenten de nodige vragen stellen. Of
jongeren afknappen op een kerk die
beter: erover in gesprek gaan met onze
zich afzet tegen samenwonen, homo-
jongvolwassenen, zodat we er lessen
seksualiteit en een heleboel andere
en de kerk: dat blijkt in de praktijk niet
uit kunnen trekken en in onze verbon-
dingen die voor hen tamelijk vanzelf-
denheid kunnen groeien.
sprekend zijn. Jongeren willen niet ergens tégen zijn, maar ergens vóór.
makkelijk te zijn. Hoe
1. Zorg voor relevantie en uitdaging
komt dat? En wat is er
‘We geloven wel, maar we zoeken
daagd en geprikkeld worden om zelf na
naar wat ons geloof betekent voor ons
te denken. Geen onderwijs in mono-
concrete leven in deze samenleving.’
loog, maar in dialoog, met ruimte voor
Deze uitspraak komt in veel gesprek-
wederkerigheid. Samen zoeken naar
ken met jongeren terug. Ze vragen naar
de betekenis van de overgeleverde ge-
de relevantie van het geloof voor het
loofstraditie voor het leven hier en nu.
leven, naar een duidelijke verbinding
De vraag is dus hoe het onderwijs in
van het grote verhaal van God met hun
de kerk, op zondag en doordeweeks,
eigen verhaal en dat van de mensen
zo kan worden vormgegeven dat het
om hen heen. Ze willen weten wat het
mensen van alle leeftijden helpt om te
voor verschil maakt dat je christen bent.
ontdekken wat geloven relevant maakt
Méér dan dat je bidt voor je eten, niet
voor het gewone leven.
nodig om hen bij de kerk te krijgen en te houden? Vijf principes op een rij. tekst Sabine van der Heijden en Anko Oussoren
vloekt en zondag naar de kerk gaat.
Ook willen ze niet horen hoe ze moeten denken of leven, maar ze willen uitge-
in de kerk wordt er vaak geen antwoord
2. Creëer plaatsen waar God ervaren kan worden
De vraag naar ‘jongeren en de kerk’
op gegeven. In veel preken gaat het
‘Ik geloofde het allemaal wel, maar pas
speelt niet alleen in de GKv en NGK en
vooral over wat er in de Bijbel staat,
toen er tijdens het Alphaweekend voor
ook niet alleen in Nederland. Zowel
maar de brug naar het leven hier en nu
me gebeden werd om vervulling met de
in Nederland als Amerika is er recent
wordt slechts sporadisch geslagen. En
heilige Geest en ik Gods liefde voor mij
onderzoek naar gedaan. Uit al die on-
als het al gebeurt, dan wordt vaak niet
ineens zo intens, echt fysiek, voelde,
derzoeken blijkt dat er geen simpele
de concrete leefwereld van jonge men-
toen wist ik dat God er echt is en van
blauwdruk is voor het betrekken van
sen benoemd (studeren, relatie zoeken,
me houdt.’
jongvolwassenen bij Christus en de
reizen, keuzes maken). Soms wordt de
Of: ‘Ik twijfelde wel aan God, maar toen
kerk. Wel is er een aantal principes te
postmoderne wereld waarin jongeren
tijdens een conferentie iemand een
vinden bij de kerken die erin slagen om
zijn opgegroeid en waarin zij zich thuis
woord van kennis voor me had dat ge-
de verbinding te leggen. Aan de hand
voelen zelfs afgeschilderd als slecht.
woon helemaal klopte – terwijl die man
8
Dit zijn goede en terechte vragen, maar
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Opinie
mij echt niet kende – toen wist ik dat God mij kent. Dat gaf voor mij de doorslag.’ In de loop der jaren hebben we tal van jongeren dit soort dingen horen zeggen. In onze belevingscultuur is het niet genoeg om rationeel te geloven. We raken pas overtuigd wanneer we God heel persoonlijk ervaren. De praktijk leert dat jongeren zo’n ervaring vaak buiten hun eigen geloofsgemeenschap opdoen. Conferenties als New Wine, Alpha- en ministrycursussen, studentenverenigingen en buitenlandreizen zijn gelegenheden waar jongeren kunnen gaan voelen dat God hen persoonlijk kent, van hen houdt en een bestemming voor hun leven heeft. Overigens: zonder de geloofsinput die ze in
Jongeren zijn creatieve, authentieke multitaskers, die flexibel, gelijkwaardig en in een
hun gezin en gemeente hebben gekre-
open, informele sfeer willen samenwerken.
gen zou zo’n ervaring waarschijnlijk niet plaatsvinden. Maar ook binnen de eigen geloofsgemeenschap hebben jongeren
verhaal kwijt kan en die met me mee-
jongeren gaan studeren, verhuizen of
er behoefte aan om niet alleen met hun
denkt. Maar die lijken er niet te zijn.’
trouwen, verdwijnt ook hun binding met
verstand, maar ook met hun gevoel te
Dat zei een jonge, talentvolle kerkelijk
de kerk.
geloven. De vraag is daarom of en hoe
werkster. En ze is niet de enige. Jongeren
Zorg daarom voor goede relaties. Daarin
we plekken, ontmoetingen en activitei-
blijken behoefte te hebben aan volwas-
kan ook het persoonlijke contact dat
ten kunnen faciliteren waar Jezus kan
senen die langere tijd met hen oplopen
jongvolwassenen met predikanten
worden ervaren.
en tijd in hen investeren. Volwassenen
hebben een belangrijke rol spelen.
die met hun levenservaring en wijsheid
Waar predikanten hun huis en eettafel
in de eerste plaats kunnen luisteren en
openstellen om echt naar jongeren te
als dat nodig is ook kunnen relativeren
luisteren, daar kunnen mooie dingen
‘Ik heb behoefte aan wijze mensen die
of adviseren.
gebeuren.
mij helpen om te gaan met alle dilem-
Volwassenen denken misschien dat
Laten we ons afvragen hoe we kunnen
ma’s waar ik tegenaan loop. Een gees-
jongeren zich alleen maar willen afzet-
zorgen voor goede relaties binnen de
telijke moeder of vader bij wie ik mijn
ten tegen hun generatie. Maar dat was
gemeente, vooral ook intergeneratio-
zo toen zij zelf jong waren. De nieuwe
neel, en hoe we een kerk kunnen zijn
generatie is de generatiekloof voorbij
die in de eerste plaats een plek van
en heeft behoefte aan goede mentoren
gemeenschap is, en geen activiteiten-
en coaches. Ze willen persoonlijk ge-
centrum. En hoe kunnen predikanten in
zien en gekend worden. Ze verlangen
gesprek gaan en blijven met jongeren,
naar onderlinge verbondenheid en naar
om hun leefwereld te leren kennen en
christelijke gemeenschap, zowel met
daarbij aan te sluiten?
3. Kies bewust voor intergenerationele relaties
Jongeren knappen af op een kerk die zich afzet tegen samenwonen, homoseksualiteit en een heleboel andere dingen
leeftijdsgenoten als met andere gene-
Kerken zijn vaak echter zo georganiseerd
4. Maak jongvolwassenen waardevol en verantwoordelijk
dat tieners vooral met elkaar optrek-
Zoals jongeren volwassenen nodig
ken en behalve hun jeugdleiders weinig
hebben als mentor, zo hebben volwas-
andere volwassenen kennen. Dus wan-
senen jongeren nodig om geloven en
neer de jeugdgroep uit elkaar valt omdat
gemeente zijn in deze tijd gestalte te
raties. Tegelijkertijd zijn ze bang om zich te binden.
>>
9
Thema
geven. Tenminste, als ze kerk willen zijn
Geloven in een onmogelijk verhaal
met álle generaties. Dat betekent dat jongeren participeren in alle onderdelen van het gemeente zijn, waaronder het
Op dit schilderij van Eugène Burnand
mogelijk nog verschillender dan de bonte
leiderschap.
snellen twee mannen naar de plek waar
verzameling leerlingen die Jezus om Zich
De manier waarop jongeren te werk
hun Heer begraven lag, maar waar Hij
heen had. Maar ook nu zijn er jongeman-
gaan, hun organisatiecultuur, is echter
volgens de vrouwen nu niet meer is. On-
nen en jonge vrouwen vol ongeloof,
anders dan die van oudere generaties.
geloof, verlangen, angst, schuld en hoop
verlangen, angst, schuldgevoel en hoop
Jongeren zijn creatieve, authentieke
strijden om voorrang. Johannes, die Jezus
op zoek naar Jezus. Leeft Hij echt? Kun
multitaskers, die flexibel, gelijkwaardig
liefhad, is vol devotie en Petrus, die Jezus
je in een wereld waarin alleen weten-
en in een open, informele sfeer willen
verraadde, houdt zijn hart vast. Twee jon-
schappelijke bewijzen tellen geloven in
samenwerken. Velen zijn hoogopgeleid
gemannen met totaal verschillende ka-
dit onmogelijke verhaal? Kun je in deze
en talentvol, maar zien niet dat ze die
rakters, maar met één doel: Jezus zoeken.
tijd, waarin de ervaring doorslaggevend
talenten kunnen inzetten in de kerk, die
En de andere leerlingen? Zij vinden het
is, de Geest van Jezus ervaren in je eigen
met zijn vaste structuren en formele
onzin wat de vrouwen vertelden, ze
leven? En wat is dat koninkrijk precies?
sfeer vaak traditioneel overkomt. Ze
twijfelen, ze komen niet in beweging.
En hoe kun je daarin leven en daaraan
willen zich bovendien niet voor langere
En Jezus begrijpt dat; Hij zal naar hen
bijdragen, zodat het echt verschil maakt
tijd binden, maar zetten zich wel in voor
toe komen, hun zijn handen en voeten
dat je de weg gaat die de opgestane
projecten. Ze hebben veel ideeën, maar
laten zien en met hen eten, zodat ze
Heer wijst?
aarzelen om echt verantwoordelijkheid
met eigen ogen het onmogelijke kunnen
Het paasevangelie is moeilijk te geloven,
te dragen.
zien en kunnen ervaren dat hun mees-
zelfs als Jezus verschijnt. Tegelijk mag
De jongvolwassenen van vandaag zijn
ter werkelijk is opgestaan. Pas als ze de
ons dat bemoedigen, juist wanneer we
niet revolutionair en komen niet in op-
heilige Geest ontvangen hebben, komen
nadenken over jongvolwassenen die
stand, zoals in het verleden. Ze zijn eer-
ze werkelijk in beweging en begint het
leven met de opgestane Heer. Ongeloof,
der herstellers en hackers, die iets willen
goede nieuws van het koninkrijk zich te
twijfel, angst, verlangen en hoop: het
veranderen en bijdragen. Ze vinden het
verspreiden.
hoort er allemaal bij. Maar uiteindelijk
niet nodig om gezag te verwerpen, maar
Jongeren in de 21ste eeuw zijn onderling
maakt Hij het verschil.
ze denken wel snel: die veertigers en vijftigers bepalen hoe het gaat, die rege-
10
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Opinie
len het wel, dus dan ben ik niet nodig.
voor afstudeerprojecten van studenten.
uiteindelijk iets van het hart en niet van
Daarom is het belangrijk dat we als kerk
Discipelschap betekent dat je Jezus volgt
het hoofd. Laten we ons verdiepen in hun
jongvolwassenen verantwoordelijkheid
in alle aspecten van je leven en dat je
sociale netwerk, hun (digitale) identiteit
geven en initiatieven laten nemen. Ze
getuige bent van Hem. Niet door geïso-
en hun pop- en filmcultuur, zodat we hun
missen nu vaak ruimte om mee te den-
leerde evangelisatieacties, maar door
hart kunnen aanspreken.
ken. Kijk en zoek naar de potentie die ze
een missionaire, diaconale en pastorale
Wanneer we de verbondenheid met
hebben en maak hen verantwoordelijk
levensstijl. Door werk te doen waarmee
Christus en zijn gemeente voor ogen
voor bepaalde onderdelen, zodat con-
je bijdraagt aan Gods koninkrijk. Door je
hebben, dan gaan er dingen veranderen.
sumptie- en toeschouwersgedrag wordt
omgang met de schepping, met mensen
Maar doe dat niet zonder eerst met el-
tegengegaan.
in je omgeving en met het onrecht in de
kaar op zoek te gaan naar antwoorden
Dat vraagt wel van ons dat we laten mer-
wereld.
op de vragen die onder meer in dit artikel
ken dat jongvolwassenen nodig zijn. En
Jongeren zoeken naar inspiratie hiervoor,
zijn gesteld. Er zijn namelijk geen snelle,
dat we hun de ruimte geven om de din-
maar die komt op dit moment vaak meer
simpele oplossingen voor wat kerken het
gen op hun manier te doen, in plaats van
bij hun niet-christelijke vrienden vandaan
‘twintigers- en dertigersprobleem’ noe-
dat we hun creativiteit doden.
dan uit de kerk. De vraag is dus: inspi-
men. Ga dus niet over jongvolwassenen
reert de kerk jongeren om in hun werk
spreken, maar ga met hen in gesprek.
en hun vriendschappen een verschil te
Over hun en onze opgestane Heer en zijn
maken vanuit de waarden van het evan-
gemeente.
5. Inspireer hun discipelschap Voor jongeren is het niet vanzelfsprekend om te geloven. De meeste van hun vrien-
gelie? Sabine van der Heijden (NGK) is docent
den en collega’s geloven immers niet.
Snel en simpel?
Wanneer je wel gelooft, is dat dus echt
Wat de huidige jongvolwassenen anders
nieuwe generatie. Anko Oussoren (GKv)
een keuze. Niet iets wat beperkt blijft tot
maakt ten opzichte van eerdere gene-
is adviseur bij het Praktijkcentrum.
een uurtje naar de kerk gaan op zondag.
raties, is dat het bij hen minder gaat om
Discipelschap is in. Er verschijnen boe-
wat ze denken en meer om wat ze erva-
ken over en het is een populair thema
ren. Gaan geloven en blijven geloven is
aan de CHE en auteur van Kerk voor een
Meer e inspirati
Webtips
Onderzoeken
• www.praktijkcentrum.org/een-nieuwe-
Dit artikel is gebaseerd op de volgende onderzoeken:
generatie-volgelingen-van-christus
• Ammerens Rottier en Doortje de Groot, Tussen ideaal en werkelijkheid,
Een samenvatting van het boek Herstellers
20’ers en de kerk, CHE, 2014.
van Gabe Lyons.
• Aart Bontekoning, Generaties in organisaties, 2007.
• www.twintigerswoerden.nl
• Barna Group en Cornerstone Knowledge Network, Making space for mil-
Twintigers Woerden organiseert diverse activiteiten om twintigers te helpen nadenken over het leven en zingeving.
lennials, 2014. •D avid Kinnaman, You Lost Me: Why Young Christians are Leaving Church and Rethinking Church, 2011.
• www.yfc.nl/geloofgebedtieners
• Dorothée Berensen, Toegewijd aan twintigers, RUG, 2013.
Bestel hier het gratis boekje Geloof, gebed &
• Jeroen Leeuw en Jaap Burggraaf, Waarom blijven, waarom gaan?, CHE,
tieners, over de kracht van dagelijks bidden
2012.
voor tieners.
Digitaal
Leestips
Lees meer artikelen op
Gabe Lyons, Herstellers:. Een nieuwe generatie volgelingen van Jezus,
www.onderwegonline.nl of praat mee via
Hoornaar (Uitgeverij Gideon), 2012.
www.facebook.nl/onderwegonline of
Alex Harris & Brett Harris, Denk groot doe sterk, Zoetermeer (Boeken-
www.twitter.com/onderwegonline.
centrum), 2010.
11
(advertenties)
350.000X
‘DANKJEWEL’ Geef voor blinden en slechtzienden
Sms ‘ogen ’ naar 4333 en doneer € 2 ,50
Nederland telt nu al 350.000 blinden en slechtzienden. Dat aantal groeit snel. Wij helpen met onderwijs, hulpmiddelen én onderzoek. Help ook mee. steunBartimeus.nl
opslag zakelijk
“We hoefden de dozen niet eens in te pakken. De mannen van Kattenberg regelden alles!”
logistiek particulier
Nunspeet Zwolle Harderwijk Apeldoorn Dronten
ns vraag o isverhu gratis ket k infopa aan!
0341 278 078 038 422 32 26 0341 425 972 055 578 56 23 0321 317 677
Ruim 100 jaar veilig en vertrouwd. • ISO 9001 • ISO 14001 • OHSAS 18001 • Gekwalificeerd projectverhuizer
BARTI1402_17 advOnderwerg90x130mm.indd 1
18-12-14 11:27
aanbouw, schuifpuien, kozijnen.
maatwerk kasten
nieuwe schoorsteen
badkamers • plafonds • keukens • wanden • en andere verbouwingen
Amersfoort 033 465 67 75 Hilversum 035 683 56 47
www.kattenberg.nl
Open je ogen voor jouw broers en zussen in Zuid-Afrika! Sizanani betekent: laten we elkaar helpen. Wij geloven dat iedereen gelijke kansen verdient om zich te ontwikkelen. In Nederland, maar ook in Zuid-Afrika. Wij bieden medische en sociale ondersteuning aan inwoners van het Nqutu district in Zuid-Afrika. Ook wil Sizanani de zelfredzaamheid bevorderen door middel van onderwijs, trainingen en studiebeurzen. Doordat we het afgelopen jaar hebben afgesloten met een tekort van 16.000 euro, dreigen er studiebeurzen geschrapt te worden. Dit betekent dat veelbelovende studenten niet kunnen gaan studeren
en aan hun toekomst kunnen bouwen! Help jij mee om onderwijs in Zuid-Afrika voort te zetten?
Studente Siphelele Zondo: ‘Dankzij de Sizanani Education Trust heb ik mijn diploma aan de Mangusuthu University of Technology gehaald met hele goede cijfers! Zodra ik vast werk heb, kan ik mijn studielening afbetalen en mijn ouders gaan helpen.’ Ook jij kunt je inzetten voor christenen die minder kansen hebben dan jijzelf. Voor maar 10 euro per maand kunnen studenten zoals Siphelele aan hun toekomst bouwen.
Geef nu en help de inwoners van het Nqutu district om op eigen benen te staan!
Wil je ons steunen? Maak je gift
over op bankrekeningnummer NL15 ABNA 047 4416 038 t.n.v. Stichting Sizanani te Almere. Voor meer informatie zie
www.sizanani.nl
LATEN WE elkaar helpen
Thema
Marian Timmermans hoopt dat kerken het geloofsgesprek aangaan
Wees een Filippus en zoek je jongeren op Wat mag het kerken kosten? Dat is de eenvoudige maar kritische reactie van religieus trendwatcher Marian Timmermans op de vraag hoe kerken
gere geen kans meer om uit te leggen waarom hij iets doet of vindt. Wij moe-
hun jongeren kunnen vasthouden. ‘Zijn we bereid
digen ouders, jeugdleiders en docenten
te erkennen dat kerk zijn voor hen een andere
leiding voor geloofsgesprekken.’
betekenis heeft en durven we daarop in te spelen?’
Kun je daar een voorbeeld van geven?
aan om de trends te gebruiken als aan-
‘Neem de populariteit van de film Fifty Shades of Grey. Is het normaal geworden om naar softporno te kijken? Je ziet dat
tekst Jordi Kooiman beeld Leonard Walpot
grenzen verschuiven. Kijk ook naar de games die jongeren spelen. Gamebla-
Marian Timmermans weet wat het is
Zeven jaar lang zette Marian deze
den stellen vast dat de spellen steeds
om als jongvolwassene de kerk te ver-
passie in bij Youth for Christ, waar ze
agressiever worden. De grens tussen
laten. Zelf was ze twintig toen ze de
programma’s als Rock Solid hielp ont-
goed en kwaad wordt vager en het
gemeente waarin ze opgroeide vaarwel
wikkelen. Sinds januari dit jaar runt ze
grijze tussenvak groter. Dat is de wereld
zei. ‘De kerk’ associeerde ze met veel
samen met Corjan Matsinger het bureau
waarin jongeren opgroeien en dat kun
regels, veel vragen en weinig antwoor-
Young & Holy.
den. In de zondagse diensten zat ze vooral ramen te tellen.
Jullie noemen jezelf ‘religieuze trend-
Marian Timmermans (37) studeerde
Na haar vertrek leefde ze jarenlang
watchers’. Wat houdt dat in?
aan de pabo en werkte van 2008 tot
zonder kerk en zonder God en ontdekte
‘We zijn alert op wat er onder jongeren
2014 voor Youth for Christ als pro-
ze ‘hoe normaal dat eigenlijk is’. Tot een
op het gebied van zingeving, geloofs-
ductontwikkelaar en conceptdenker.
ingrijpende gebeurtenis haar terug-
beleving en religie gebeurt. We signa-
Ze werkte onder meer mee aan de
bracht bij het geloof.
leren de ontwikkelingen, onder meer
programma’s Rock Solid, Rock Steady
Die omkeer wekte in haar hart een
door iedere dag een relitrend op onze
en Torrie van Mattie en de campagne
grote liefde voor andere jonge mensen
website te plaatsen, maar hangen er
#Godmoment. In haar eigen kerke-
die worstelen met hun geloof en hun
geen waardeoordeel aan.’
lijke gemeente, de CGK Drachten, pi-
plek in de kerk. ‘Ik heb een passie voor
onierde ze jarenlang met een project
jongeren aan de rand, jongeren die wel
Waarom niet?
voor buitenkerkelijke kinderen. Ma-
onbewust hunkeren, maar Jezus nog
‘Ik vind het belangrijk dat we open
rian schreef drie boeken: Denkstof stu-
niet kennen. Ik geef om hen en geloof
praten met jongeren. Als je bij voorbaat
dies, Mind your faith en Sun fun faith.
dat God met ieder van hen bezig is.’
zegt: “ik ben ertegen”, heeft een jon-
14
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Interview
je niet negeren. Kennis van wat er leeft biedt juist kansen om de leefwereld van jongeren te verbinden met het evangelie. Een interessante vraag is daarbij wel of we écht willen weten waar jongeren zich mee bezighouden. Dat betekent namelijk ook dat je soms zaken zult horen waar je niet direct raad mee weet of waar je je zelfs een ongeluk van schrikt.’ Loop je bij het benoemen van trends niet het risico dat je jongeren over één kam scheert en categoriseert? Ik vond het vroeger als tiener erg irritant dat er zo vaak gezegd werd: de jongeren vinden dit, de jongeren willen dat... Alsof alle jongeren hetzelfde zijn. ‘Een bepaalde mate van bescheidenheid is zeker nodig. Veel ontwikkelingen zijn nog onvoldoende onderzocht en zelfs van de top vijf trends in een jaar kun
Marian Timmermans: ‘Je zult verrast zijn hoeveel jongeren zoekend zijn.’
je niet zeggen dat die op iedereen van toepassing zijn. Dus je moet inderdaad voorzichtig zijn met wat je zegt.
ten in een supermarkt. Het is overal
Mijn kritische vraag is daarom: zijn we
Daarbij is jeugdwerk natuurlijk een
zichtbaar. In de enorme aandacht voor
bereid dit te erkennen, dat kerk zijn voor
relatievak. Je richt je weliswaar op
geesten, maar ook in muziek, horror-
jongeren een andere betekenis heeft?
groepen, maar uiteindelijk verlaten jon-
films, verhalen, games, sieraden. Zelfs
Veel kerken rekenen alleen met de jon-
geren als individu de kerk. Je moet dus
bij barbiepoppen zie je het.’
geren die op zondag in de dienst zitten, maar ik geloof dat de kerk groter is dan
altijd ruimte maken voor persoonlijke gesprekken en een-op-een ontdekken
Als religie zo alomtegenwoordig is,
dat. Dus hoe tel jij je jongeren? Zie je al-
hoe elke jongere er afzonderlijk in staat.
waarom hebben kerken dan zo’n
leen wie er in de dienst komen? Of durf
Maar kennis van trends helpt wel bij die
moeite om jongeren vast te houden?
je breder te kijken, naar de jongeren
gesprekken.’
‘Ik ken een meisje van een jaar of ze-
die op andere manieren met het geloof
ventien. Ze gaat nog wel naar de kerk-
bezig zijn? Je zult verrast zijn hoeveel
De meest prominente trend op jullie
dienst, maar vindt het er vreselijk. Al na
jongeren zoekend zijn!
website is: het regent religie. Dat klinkt
tien minuten is ze met haar gedachten
Ik vind het verhaal van Filippus en de
gek, in een tijd van ontkerkelijking.
weg. Ik vroeg haar waarom ze toch blijft
Ethiopiër hierbij erg inspirerend. De
‘Als je enkel kijkt naar het aantal jon-
gaan. Haar antwoord: vanwege haar
Ethiopiër is zoekend, maar vindt in Jeru-
geren dat nog naar de kerk gaat, denk
vrienden.
zalem geen antwoord. Wel krijgt hij een >>
je inderdaad: we leven in een ontker-
Zulke reacties hoor ik meer. Wanneer ik
kelijkte samenleving. Van de 5 miljoen
jongeren vraag wat voor hen de kerk is,
kinderen tussen de 0 en 25 jaar bezoekt
dan zeggen ze: hun groep, hun kring, de
nog maar 10 procent een kerk of mos-
plek waar ze samen vragen bespreken,
kee. En dat is dan eens per maand. De
waar ze hun twijfels uiten, waar het
andere 90 procent hoort niet expliciet
niet erg is om je belijdenis uit te stellen,
over God of Jezus. Maar dat betekent
waar homoseksualiteit bespreekbaar is.
niet dat religie en geloofsbeleving geen
Dát is hun kerk.
rol in hun leven spelen. Religieuze zaken
Voor jongeren zelf zijn dit gewoon fei-
zijn voor hen doodnormaal, als produc-
ten, maar voor de meeste kerken niet.
‘Willen we
écht weten waar jongeren zich mee bezighouden?’ 15
Redactioneel
In zonde leven V
an legerpredikant Jan Goudswaard is bekend dat hij om
boekrol. Maar dat boek begrijpt hij pas wan-
zijn ondertekening van de Open Brief (1966) in zijn Ach-
neer Filippus naast hem gaat zitten en het
terhoekse gemeente van het avondmaal werd geweerd maar
hem uitlegt.
dat hij tijdens die vieringen wel het orgel mocht bespelen. Het is
Wat ik heel bemoedigend vind, is dat Filippus
een treurig voorbeeld van wat toen en nog decennia daarna de
hem op de terugweg ontmoet. Hij wordt niet
praktijk was: de maaltijd van de Heer als maaltijd van de eigen
in de tempel “ingevlogen”, maar ontmoet
groep. Daarom gingen wij op avondmaalszondagen ook nooit
hem buiten de stad. We hebben in en buiten
met mijn ouders mee naar hun kerk. Want als anderskerkelijken
de kerk mensen nodig die de jongeren opzoe-
stonden we op één lijn met buitenkerkelijken: niet welkom aan
ken en de tijd nemen om het geloofsgesprek
tafel.
aan te gaan en het geloof uit te leggen. Want
Dat is voorgoed verleden tijd. Bij ons deelden op Witte Don-
hoe kunnen jongeren Jezus vinden als hun
derdag vrijgemaakten en Nederlands-gereformeerden brood
het evangelie niet wordt uitgelegd? Willen
en wijn: één Heer, één geloof, één brood, één lichaam. Voor de
wij zo’n Filippus zijn?’
jonge generatie vanzelfsprekend, voor wie heeft meegemaakt dat 'het laken van de avondmaalstafel werd doorgesneden' balsem op nog pijnlijke wonden.
Kun je in door derdewereldkinderen gefabriceerde kleren wel probleemloos aan het avondmaal? Maar daarmee is de discussie over wie er aan het avondmaal mag niet voorbij. Die gaat nu niet meer over anderskerkelijken, maar over homo’s met een relatie. In beide kerken overigens.
‘Je richt je
weliswaar op groepen, maar uiteindelijk verlaten jongeren als individu de kerk’
Met wie in zonde vállen zijn we snel klaar; voor hen baant Gods genade de weg naar de avondmaalstafel. Maar met wie in
Stel, een gemeente is bereid om verder te
zonde léven hebben we het moelijker.
kijken dan die zondagse dienst en wil zich
In zonde leven – vreemd eigenlijk dat we die uitdrukking al-
actief inzetten om jongeren bij de gemeente
leen gebruiken (of gebruikten) voor seksuele zonden. Waarom
te houden. Wat kan zij doen?
zou onze omgang met seksualiteit een hogere drempel leggen
‘Ik denk dan aan het vier-plus-éénprincipe.
voor de avondmaalstafel dan ons koop- en geefgedrag of onze
Dat betekent dat je een jongere na vier jaar
omgang met Gods kwetsbare schepping en zijn kwetsbare
jeugdwerk nog minstens een jaar volgt. Zorg
schepselen? Kun je in door derdewereldkinderen gefabriceerde
ervoor dat ze onder iemands hoede vallen.
kleren wel probleemloos aan het avondmaal en als samenwo-
Zonder zulke relaties is het namelijk heel
ners (M/V, M/M, V/V) niet? Weegt wat de Bijbel over geld zegt
makkelijk om uit een kerk te vertrekken,
minder zwaar dan wat de Bijbel over seks zegt?
omdat er dan geen enkele binding meer is. Je
In zonde leven – gaat dat alleen over seks? Of ook over geld
ziet ze een paar weken niet meer in de dienst
en bezit, over schatten op aarde
en dan verdwijnen ze helemaal uit beeld. Dat
verzamelen en over kwetsbare
is zo schrijnend. Dan zijn ze niet veel meer
mensen laten stikken? Zelfbe-
dan een nummer in het kerkblad. Weer eentje
proeving en gesprek in de ge-
minder...
meente over hoe we daarin Jezus
Een ander punt is dat het leeftijdsdenken ons
volgen is nodig. En niet alleen
soms in de weg zit. In de kerk geldt vaak de
rond het avondmaal.
werkwijze van school, waarbij jongeren van een bepaalde leeftijd bij elkaar zitten. Maar je kunt je jeugdwerk ook inrichten aan de hand
Ad de Boer, hoofdredacteur OnderWeg
Interview
‘Het
leeftijdsdenken zit ons soms in de weg’ dikanten terug dat over de volle linie bekeken 50 procent van de jongeren verdwijnt. 50 procent! Dat is ontzettend. Het is één voor twaalf. Daarom is het essentieel dat we inspelen op wat er onder jongeren leeft en voortdurend
Marian: ‘Kennis van wat er leeft onder jongeren biedt kansen om hun leefwereld te ver-
het geloofsgesprek aangaan op een
binden met het evangelie.’
manier die door jongeren binnen en buiten de kerk als waardevol wordt beleefd.’
van interessegebieden. Een kookgroep,
Ze verbinden zich niet meer zo snel,
Jordi Kooiman is freelance journalist,
een sportgroep, enzovoort. Dat doet
maar willen vrijblijvend (geloofs)activi-
eindredacteur van OnderWeg en lid
wat met de geloofsdynamiek en zorgt
teiten ondernemen.
van de Evangelische Landeskirchliche
voor een heel andere manier van den-
“3W-jeugdwerk” kan je het gevoel
Gemeinschaft Rheine.
ken.
geven dat je er minder bijhoort, omdat
Deze benadering kan ook helpen wan-
jij nog niet al die keuzes hebt gemaakt
neer je jongerengroepen te klein drei-
en misschien nog flink twijfelt. “3S-
gen te worden. Dat zie je momenteel in
jeugdwerk” richt zich op andere be-
Young & Holy
veel kerken. Het wordt wel “XS jeugd-
hoeften: losse en meer vrijblijvende
Marian Timmermans en Corjan
werk” genoemd. Vooral bij jongeren
activiteiten, die twintigers zelf organi-
Matsinger hebben in Young & Holy
vanaf 14, 15 jaar worden de groepen
seren. Ik denk dat het een heel belang-
hun ruim 25 jaar ervaring in het
steeds kleiner. Een indeling naar inte-
rijke sleutel is dat we dit gaan beseffen
jongerenwerk gebundeld. Samen
resse kan dan helpen om jongeren be-
en dat we jongvolwassenen de ruimte
ontwikkelen ze tiener- en jon-
trokken te houden. En verder natuurlijk
geven om op hun manier mee te doen.
gerenmateriaal en verschillende
samenwerking met andere kerken.’
En het allerbelangrijkste: dat we met
andere producten voor het jeugd-
hen in touch blijven!
werk. Ook geven ze trainingen en
En als het gaat om de ‘oudere jonge-
cursussen. Op hun website www.
ren’, de twintigers: wat kunnen kerken
Dit alles vraagt best veel van kerken.
youngholy.nl en op hun sociale
doen om hen bij de gemeente te hou-
Het is nogal wat om de vaste ‘route’
media publiceren ze iedere dag
den?
van jeugdwerk naar belijdenis naar
een relitrend.
‘Veel kerken functioneren aan de hand
lidmaatschap los te laten en jonge-
van drie w’s: wijf, woning, werk. Ze
ren en jongvolwassenen op een heel
Op 24 juni houdt Young & Holy een
gaan ervan uit dat iemand naar de
andere manier te benaderen en bij
summerschool in Utrecht, waar
jeugdclub gaat, belijdenis doet en dan,
de gemeente te betrekken. Acht je
speciaal ingegaan wordt op trends
tijdens het vinden van een baan en een
kerken ertoe in staat om die omslag te
onder twintigers en hoe kerken
partner, in de kerk groeit. Maar het CBS
maken?
daarmee kunnen omgaan. Zie voor
heeft laten zien dat twintigers opge-
‘Ik zou daar een vraag tegenover willen
meer informatie www.youngholy.
schoven zijn van drie keer w naar drie
stellen: wat mag het kerken kosten?
nl/trainingen.
keer s: single, studeren, studentenflat.
Wijzelf horen van jeugdleiders en pre-
17
Thema Ruim honderd jongeren enthousiast voor Jezus
Het Westland-netwerk: kerk zijn zonder diensten Van nul tot honderd in vier jaar tijd is bepaald geen aanbeveling voor een raceauto, maar veel kerkplantingsprojecten zouden er direct voor tekenen. Het gebeurde in het Westland, waar jongeren van 16 tot 35 jaar samen het Westlandnetwerk vormen. ‘We zien onszelf als een kerk, ook al hebben we geen gebouw met een toren, geen dominee en geen wekelijkse diensten op zondagochtend.’
koninkrijk van God waar Jezus over spreekt. Daar sprankelt het, zo ervaren we ook in de praktijk.’
Gek Westland Sonja Wennekers stond samen met anderen aan de wieg van het netwerk. Het begon met een groep van zo’n vijftien jongeren die elkaar na afloop van een Alphacursus in 2008 bleven opzoeken en ondersteunen. In de jaren die volgden, haakten steeds meer jongeren uit de regio aan, onder wie Sonja. Het splitsen van de groep werd op een gegeven moment noodzakelijk en eind 2010 was het Westland-netwerk een feit. ‘Jongeren die de Alpha- of de Youth Alpha-cursus hebben gevolgd, vinden na afloop daarvan niet gemakkelijk de weg naar de gevestigde
tekst Heleen Sytsma-van Loo
18
‘Bij kerk zijn gaat het niet om de erediensten,
kerken. Die drempel is gewoon heel hoog’, ver-
maar om gemeenschap’, is de stellige overtui-
klaart Sonja, die zelf in 2004 vanuit een onker-
ging van Sonja Wennekers, lid van het kernteam
kelijke achtergrond tot geloof kwam.
van het Westland-netwerk. Erediensten kent
Ruim vier jaar na de oprichting bestaat het
het netwerk daarom niet. ‘Het geloof in God en
netwerk uit drie kerngroepen, waarvan de deel-
in Jezus als onze verlosser is onze basis. Maar
nemers eenmaal per twee weken op zondag
wat een kerk tot een kerk maakt, is wat er door-
bij elkaar komen, elk op een eigen locatie en
deweeks gebeurt: samenleven als kinderen van
tijdstip. Een vierde groep is bezig met een be-
God en oog hebben voor de mensen om ons
ginnerscursus.
heen.’
Voor alle netwerkers samen is er maandelijks de
Deze drie pijlers (de band met God, met elkaar
weekendstarter en jaarlijks het netwerkweek-
en met de omgeving) worden communion, com-
end. Verder worden er overal in de regio grote
munity en mission genoemd. In het goed door-
en kleine klussen gedaan door Gek Westland en
dachte en helder geformuleerde beleidsplan
zijn er kleine groepjes van twee of drie perso-
van het Westland-netwerk staat: ‘Waar die drie
nen die heel intensief met elkaar optrekken (zie
elkaar raken, daar wordt iets zichtbaar van het
kader).
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Reportage
De droom van het kernteam is dat er over een aantal jaren in alle dorpen in het Westland groepen jongeren en wellicht ook ouderen zijn die Jezus hebben leren kennen en in hun omgeving zijn licht willen laten schijnen.
Hbo-christendom ‘Westlanders zijn doeners’, vertelt Sonja. ‘Maar in veel van de gevestigde kerken zie je een hbochristendom: je moet behoorlijk mee kunnen komen om de preek van begin tot eind te kunnen volgen.’ Die nadruk op denken en praten in plaats van op doen is misschien wel één van de redenen waarom in het Westland het aantal jongeren dat nog regelmatig naar de kerk gaat veel lager ligt dan het landelijk gemiddelde: 5 tegenover 11 procent. Ook ontbreekt in veel Westlandse kerken het middenkader, de veertigers en de vijftigers. Dat betekent dat veel jongeren opgroeien
De kleine groepen komen elke twee weken bij elkaar om samen te eten, het leven met
in een gezin waarin God niet of nauwelijks ter
elkaar te delen, te bidden en door te praten over de Bijbel.
sprake komt. Voor zo’n twee derde van de jongeren die bij het Westland-netwerk betrokken zijn gaat dat op. Zij zijn dan ook de doelgroep
waarin ‘gemeenschap’ het sleutelwoord is. Maar
waar het netwerk zich op richt.
gemeenschap kan alleen bestaan bij de gratie
Sonja: ‘Tegen jongeren die al naar een kerk gaan
van grenzen. Hoe omschrijft het netwerk zijn
en belangstelling tonen, zeggen we altijd: over-
theologische identiteit?
leg met je kerk. Zij zien het Westland-netwerk
Typisch een vraag van iemand met een kerke-
meer als aanvulling op hun eigen kerk, omdat
lijke achtergrond, stelt het visiedocument om
ze daar geen leeftijdsgenoten of jeugdgroep
te beginnen. Maar er is wel degelijk over nage-
hebben. Vaak blijven ze ook meedraaien in hun
dacht, hoewel de typering die volgt bewust meer
eigen kerk of keren ze daar na verloop van tijd
ruimte openlaat dan grenzen trekt: ‘We bewegen
weer terug.’ Het Westland-netwerk probeert dus
ons binnen de brede kaders van de christelijke
zo min mogelijk jongeren te onttrekken aan de
kerk, van pinkster tot gereformeerd en soms
bestaande kerken.
ook met katholieke trekjes. Om uit te drukken
Qua leeftijdsopbouw is het netwerk uiteraard
dat we onderdeel zijn van de wereldwijde kerk
eenzijdig. Missen zij zelf niet ook de veertigers
onderschrijven we van harte de Apostolische
en vijftigers? ‘Mensen boven de 35 jaar zijn om
Geloofsbelijdenis en de Geloofsbelijdenis van
te beginnen van harte welkom. Eén van onze
Nicea.’ Maar: ‘We bieden bewust veel theologi-
kernteamleden behoort ook tot die leeftijdsca-
sche ruimte rond andere onderwerpen. (… ) We
tegorie’, zegt Sonja. ‘Verder stimuleren we de
merken dat onderlinge gesprekken meer helpen
jongeren om contact te zoeken en te onderhou-
bij het ontdekken wat Jezus bedoelt dan een set
den met gelovigen van een andere generatie.’
regels of meningen van bovenaf.’
Zelf gaat ze eens in de twee weken eten bij een
Sonja vertelt desgevraagd dat volgens haar het
echtpaar dat haar grootouders hadden kunnen
priesterschap met de grote opdracht uit Matteüs
zijn. Zij zijn een soort mentoren voor haar.
28 (‘maak alle volken tot mijn discipelen’) voor
Priesterschap Het Westland-netwerk ziet zichzelf als een kerk
‘Wat een kerk tot een kerk maakt, is wat er doordeweeks gebeurt’
iedereen open is komen te staan en dat er dus door de leden van het Westland-netwerk ook gedoopt en avondmaal gevierd wordt.
19
Thema Pioniersplekken Bestaande kerken vinden het moeilijk om jongeren aan zich te verbinden, jongeren vinden het moeilijk om zich verbonden te voelen met de kerk. Bij het Westland-netwerk lijkt dat allemaal niet aan de orde. Heeft Sonja voor hen misschien wat tips? ‘Gelijkheid is belangrijk’, zegt ze. ‘Dat maakt verbondenheid mogelijk. Zorg daarom dat er weinig afstand is tussen leiders en gewone leden.’ En dan volgt nog een hele rij aanbevelingen. Stimuleer (kleine) gespreksgroepen. Bemoedig de kringleiders en zorg dat ze niet uitgeblust raken. Focus op relaties in plaats van op activiteiten, en stel bij activiteiten die worden georganiseerd altijd de vraag: draagt dit bij aan praktisch discipelschap? Werk in je stad of dorp samen in het jeugdwerk, zo mogelijk met een betaalde jeugdwerker. En ten slotte: bied ruimte om te experimenteren, om zo mensen aan de rand en nieuwkomers de ruimte te geven en om mensen buiten de kerk te bereiken. Creëer pioniersplekken, zet niet de traditie boven Gods wil en geef jongeren ruimte en invloed. Sonja’s daadkracht en enthousiasme bevestigen het beeld: WestlanGek Westland is de diaconale poot van het Westland-netwerk: liefde in een praktische
ders zijn doeners.
vorm, van het bakken van stapels pannenkoeken voor de bewoners van een woonzorgcentrum tot het opknappen van een tuintje.
Heleen Sytsma-van Loo (GKv) is neerlandicus, vertaler en redacteur van OnderWeg.
‘In veel van de gevestigde kerken zie je een hbochristendom’
Het Westland-netwerk bestaat uit drie kleine
om plezier maken met elkaar en om groeien
groepen van tussen de tien en vijftig mensen;
in het geloof. Verder zijn er de BBB- en de
een vierde groep is bezig met de door het
zussengroepen. BBB staat voor Bijbellezen,
Westland-netwerk zelf ontwikkelde begin-
Bidden en een Biertje drinken (de volgorde kan
nerscursus. De kleine groepen komen elke
ook anders). Het zijn kleine groepjes jongeren
twee weken bij elkaar om samen te eten, het
die hechte vriendschappen vormen en elkaar
leven met elkaar te delen, te bidden en door
meenemen op de weg van het geloof.
te praten over de Bijbel. In deze groepen leer
Gek Westland is de diaconale poot van het
je wat het betekent om Jezus te volgen. Op dit
Westland-netwerk: liefde in een praktische
moment zijn er groepen in Naaldwijk, De Lier
vorm, zonder iets terug te verwachten, van het
en ’s-Gravezande.
opknappen van een tuintje tot het bakken van
Eén keer in de maand is er in de Oude Kerk
stapels pannenkoeken voor de bewoners van
in Naaldwijk op vrijdagavond de weekend-
een woonzorgcentrum.
starter, ‘een sfeervol moment (…) om energie
Een bijzondere activiteit begin dit jaar was de
op te doen bij God’, om op te laden en om
kliederkerk: ouders en kinderen die met el-
mensen uit de andere groepen te ontmoeten.
kaar en met anderen creatief bezig gingen met
Naast aanbidding en onderwijs is er tijdens
het scheppingsverhaal.
zo’n weekendstarter veel ruimte voor stilte en gebed.
Meer lezen? Ga naar www.westland-netwerk.
Bijna elk jaar wordt er een netwerkweekend
nl of www.facebook.com/westland-netwerk.
georganiseerd. Tijdens dat weekend gaat het
20
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Nieuws NGK geen lid van Centrum Israël Studies De NGK wordt geen lid van het Centrum voor Israël Studies (CIS). De Landelijke Vergadering verwierp op 28 maart een voorstel daartoe van de afgevaardigden
Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.
De Boer, Mudde en Zuidhof. Zij wilden met het lid-
Medewerkers
maatschap invulling geven aan de betrokkenheid van
Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,
hun kerkverband bij Israël, iets waarop de LV zich in
Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,
een eerdere zitting al had vastgelegd, met onder meer
Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-
een verwijzing naar de speciale plaats van het Joodse
de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,
volk in Gods heilsplan. De meerderheid van de afgevaardigden was echter huiverig voor toetreding tot het CIS, vanwege zorgen om een debat over verschillende Israëlvisies, de kosten van het lidmaatschap en het praktische nut ervan.
Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp. Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten:
NGK en GKv gaan kerkordes vergelijken
Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.
ZEEWOLDE – Op de LV van de NGK werd vanuit het samensprekingsoverleg van de GKv-deputaten en de
Audio
NGK-commissie gemeld dat er een commissie aan de
OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en
slag gaat om de verschillen en overeenkomsten tussen
Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.
de kerkordes van beide kerken in beeld te brengen. Van daaruit moet de commissie bekijken hoe deze documenten op elkaar kunnen worden afgestemd.
Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis.
Overig LV-nieuws De LV zette een nieuwe stap op weg naar de bundeling
Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.
van alle toerustingsinstellingen binnen de NGK, die
Persvereniging
eind 2015 voltooid moet zijn. Verder voegde de verga-
OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.
dering aan het AKS (de NGK-kerkorde) een nieuw arti-
Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.
kel toe over de missionaire roeping van de gemeente. De volgende LV-zitting staat voor eind november
Bestuur Persvereniging
gepland.
Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange,
Komen en gaan
Adverteren
Aangekomen naar GKv Kampen-Zuid: A.W. Beute (Nunspeet); GKv Spakenburg-Zuid: Z.J.C. van Harten (Wezep); NGK Utrecht Leidsche Rijn: M.G. Rietkerk (CGK/NGK Zoetermeer). Emeritaat verleend aan J. Th. Jonkman (GKv Harden-
Aldert van der Molen, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.
Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.
berg-C), die sinds 1983 als missionair predikant werkzaam was, vooral op Kalimantan Barat (Indonesië); aan
Technische realisatie en druk
M.J. de Haan (NGK Kampen), sinds 1991 als missionair
Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,
predikant actief in Kwazulu, Natal (Zuid-Afrika). Beroepbaar: A.A.M. Wilschut (Houten), a.wilschut@ involvation.nl, 06 50527981.
038-467 00 70. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede.
>>
www.onderwegonline.nl
www.facebook.com/onderwegonline www.twitter.com/onderwegonline
21
(advertenties)
Meer weten over de FacultÊ Jean Calvin? Kom dan 11 april 20.00u naar de Sjaloomkerk in Hardenberg, Met medewerking van Kim Tran (directeur van de FJC) en Yannick Imbert (docent apologetiek). Uw gift voor theologisch onderwijs in Frankrijk is welkom op  NL04 INGB 0003 490687 !
N E T N E C DO T!
H C O GEZ
Bezoek ook onze vernieuwde website: kampen-aixenprovence.nl !
1 8 A P RIL DO CENTE N
OPEN DAG
MELD JE AAN!
Heb jij hart voor onderwijs? Wil je werken op een school met ambities? Maak dan kennis met De Meerwaarde en word net zo enthousiast als wij! Ontdek onze school en meld je nu aan voor het open huis, speciaal voor docenten op 18 april:
ontdek.demeerwaarde.nl
Heb je interesse in theologie en wil je werken met mensen? Volg dan de studie GPW of Godsdienstleraar!
Christelijk onderwijs
www.demeerwaarde.nl
Barneveld
Opinie
Overal ter wereld verandert Pasen levens
Het nieuwe leven: een werkwoord voor het hier en nu ‘Want nu de Heer is opgestaan, nu breekt het nieuwe leven aan.’ Hoe vaak zong ik deze woorden zonder na te denken. Het nieuwe leven, natuurlijk, dat gaat
India. ‘In mijn christelijke leven heb ik veel moeilijke tijden doorstaan’, vertelt
over de toekomst. Toch? Tot ik bedacht: wat als het
hij. ‘Maar die momenten wegen niet op
nou als werkwoord is bedoeld? Zoals ‘het nieuwe
de bediening ook kon zijn, het bracht me
rijden’ of ‘het nieuwe werken’. Niet iets voor later,
van God gaat niet over drinken en fees-
maar iets voor nu. Wat zou dat voor ons betekenen? En wat is de plek van vreugde en lijden daarin?
tegen een leven voor de Heer. Hoe lastig alleen maar dichter bij God. Het koninkrijk ten, maar over vreugde en gerechtigheid in de heilige Geest, zo spreekt Hij in zijn Woord. Ik wil er alles aan doen om Hem nog beter te leren dienen.’ Zijn landgenoot Mathias Subba valt hem
tekst Jan-Matthijs van Leeuwen
bij: ‘In India leven we onder mensen die Jezus niet persoonlijk kennen of Hem
Voor de eerste christenen kwam het nieuwe leven in de nieuwe werkelijkheid
avontuur van het leven aangaan.
zelfs haten. Er zijn zichtbare en onzichtbare vervolgingen. Gelovigen worden
heel dichtbij. De werkelijkheid waarin
Drive
zij leefden kreeg met Pasen een nieuwe
Je merkt dit aan de manier waarop we
dimensie. Koning Jezus leeft! Hij is door
omgaan met de hoogte- en dieptepunten
de dood heengegaan. En dus blijft niets
in ons leven. Mooie momenten zijn fijn.
De Internationale Cursus van De Verre
meer hetzelfde.
Je bent dankbaar voor het halen van dat
Naasten en Viaa vindt plaats van 5
De geboorte van de christelijke kerk ge-
diploma, je geniet van je trouwdag, je
t/m 26 april, met zo’n 25 deelnemers
tuigt hier krachtig van. Een paar totaal
bloeit op in je nieuwe baan... Ook ik ben
uit 12 verschillende landen. Op de
gedesillusioneerde Galilese vissers wor-
dankbaar voor dat soort zaken. Maar
zondagen in die periode gaan de
den uit hun wanhoop getrokken en star-
hoort het echt bij die nieuwe manier van
deelnemers het land in en (s)preken
ten een beweging die binnen een eeuw
leven? Gebeurt mijn opleiding, carrière of
zij in tientallen GKv-kerken over het
de gehele internationale samenleving
huwelijk binnen dat koninkrijk van God?
thema ‘leven als christen: geroepen
doortrekt. Een beweging die vandaag
Opvallender is onze omgang met lijden.
tot vreugde en lijden?!’ Op www.de-
nog steeds doorgaat en overal ter wereld
Juist voor christenen in Nederland is dat
verrenaasten.nl/wereldwijd staat een
mensen verandert!
erg lastig, ook al hebben we, meer dan
overzicht van alle locaties.
Iets van deze paastinteling kunnen we in
waar ook ter wereld, het lijden terug-
Hetzelfde thema staat ook centraal
Nederland wel gebruiken. Want bij ‘kerk’
gedrongen. Hoe kan het dat wij hiermee
tijdens de (gratis toegankelijke) Ont-
denken we vaak niet aan een beweging,
worstelen, terwijl Afrikaanse en Aziati-
moetingsdag van De Verre Naasten
maar aan een eeuwenoud instituut, dat
sche christenen die met veel lijden wor-
op 11 april in Bunschoten-Spakenburg.
ook nog eens op zijn retour is. En gelo-
den geconfronteerd veel minder vaak de
Zie voor meer informatie
ven is vooral een bepaalde overtuiging
waaromvraag stellen?
www.deverrenaasten.nl.
hebben. Niet op een nieuwe manier het
Neem dominee Nima Dormi Sherpa uit
24
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
geslagen en vermoord. Kerken zijn afgebrand. Het is hier niet altijd makkelijk om
Opinie
het evangelie te delen, omdat je niet weet hoe het afloopt. Maar
een totaal andere situatie dezelfde Heer volgen. Zo ontstaan onver-
ondanks alles zijn wij geroepen om te lijden voor Christus. We moe-
wachte verbindingen. Een broeder uit Indonesië leert nieuwe ideeën
ten vol vreugde blijven, zelfs in moeilijke tijden.’
voor zijn gemeente van een zuster uit Zimbabwe. Een kerkplanter
Dominee Nima en Matthias leven in een andere cultuur dan de onze
uit Brazilië luistert met professionele belangstelling naar de verha-
en hun omstandigheden zijn heel anders dan de onze. Maar laten
len van zijn collega uit India. Een kerkelijk werker uit Congo hoort
we de afstand niet te groot maken. Deze mannen zijn aangeraakt
van interessant cursusmateriaal van een docent uit Zuid-Korea.
door Jezus Christus. Zijn nieuwe leven verandert hun leven. Dat is de
Zou het ook ons, christenen in Nederland, kunnen helpen om te luis-
drive achter deze inspirerende verhalen.
teren naar gelovigen uit andere werelddelen en te horen hoe zij zich
Jezus’ opstanding is er ook voor ons. Het licht van Jezus’ overwin-
geroepen weten? Niet om ons te ontmoedigen met een onbereik-
ning schijnt ook over Nederlandse levens. Laat ik vooral in dat licht
baar ideaal, maar om oog te krijgen voor de kracht en de werkelijk-
gaan staan. En daar heb ik de anderen voor nodig.
heid van God. Daar en hier.
Oog
Echt waar, de Heer is opgestaan! We zingen ervan met Pasen. We
Het thema ‘leven als christen: geroepen tot vreugde en lijden’ is dit
vieren het iedere zondag. En het raakt ook mijn eigen leven aan. De
jaar ook het onderwerp van de Internationale Cursus die De Verre
opgestane Jezus stuurt zijn leerlingen de wereld in. Dat deed Hij niet
Naasten, missionorganisatie van de GKv, in samenwerking met
alleen tweeduizend jaar geleden, dat doet Hij nog. Zijn opdracht – je
hogeschool Viaa organiseert. Kerkleiders van over de hele wereld
geloof delen, wereldwijd – geldt ook voor ons. Ga in zijn licht staan
komen naar Nederland om elkaar te ontmoeten en van gedachten te
en deel je geloof. Je bent geroepen tot vreugde en lijden. Vanuit de
wisselen over hun bediening.
kracht van Pasen.
Elke keer weer blijkt deze cursus een enorme opsteker voor de deelnemers, een bemoediging om vol te houden, om nieuw te leven. Het
Jan-Matthijs van Leeuwen is oud-zendeling, predikant van de GKv
werkt blijkbaar als je broers en zussen in het geloof ontmoet die in
Ede-Zuid en medewerker bij De Verre Naasten.
Steun EvTA met uw gift!
“WE WORDEN ALS BEESTEN AFGESLACHT!” - ANTHONY, NIGERIA
-
Terreurgroep Boko Haram is bezig om Nigeria te ‘zuiveren’ van christenen. Mannen, vrouwen en kinderen, niemand wordt ontzien. Help de vele slachtoffers vandaag nog. Geef op NL76 INGB 0000 2493 00 Kijk op www.sdok.nl/nigeria
NL46 RABO 0330 3037 24
t.n.v. Stichting EvTA, Breukelen
Voor het schooljaar 2015-2016 zijn wij opzoek naar:
Docenten
m/v
Ben jij de docent die vol overtuiging en vol van Gods liefde, wil meewerken aan het uitvoeren van onze missie? Kijk dan op onze website voor meer informatie!
www.passie.net
www.evta.nl
De Passie is een school voor jongeren die goed onderwijs willen en die als positieve christenen hun plek in het leven willen innemen. Onze medewerkers werken dagelijks aan een klimaat waarin alle leerlingen tot hun bestemming kunnen komen. Daar hebben we professionals met lef voor nodig.
De Passie heeft scholen in Rotterdam, Utrecht en Wierden. We bieden een uitdagende leeromgeving waar leerlingen hun talenten ontdekken en leren inzetten. We geloven dat God met ieder van ons een uniek plan heeft. In ons onderwijs is de Bijbel het fundament.
25
Trefpunt CGK/NGK en GKv Lisse vieren Pasen met fusie
'Het evenwicht wordt hersteld' Geen mooier moment om één te worden dan Pasen, de dag van de opstanding van de Heer die zo vurig bad om eenheid. In Lisse vieren de CGK/ NGK en de GKv op eerste paasdag hun samengaan. 'Het is uiteindelijk heel snel gegaan', vertellen de predikanten Jan van Houwelingen (GKv) en Taco Postuma (CGK/NGK). tekst Jordi Kooiman Het contact tussen de kleine gerefor-
toen ging het hard. De gemeenten gin-
meerde kerken in Lisse kent z'n ups
gen akkoord met een intentieverklaring
en downs. Nadat de NGK en CGK in
en in januari 2014 werd besloten om
2001 samengingen, ontstond er al snel
één gemeente te vormen. Pasen 2015
contact met de GKv. Er waren een paar
was het streven en dat werd gehaald.
gezamenlijke avonden in 2003 en 2004,
'Soms moet je wel even je ogen uitwrij-
maar daarna remden allerlei interne
ven, zo snel als het gaat', zegt Jan van
kwesties het proces af.
Houwelingen. 'Al zijn er ook leden die
In 2010 werd het gesprek hervat en
staan te popelen.' Hoe groot is deze stap voor de beide
Feiten
Taco Postuma en Jan van Houwelingen.
gemeenten?
• De nieuwe gemeente gaat Samenwerkingsge-
Van Houwelingen: 'We hadden net onze laatste ochtenddienst in het Witte
We hebben de gemeenteleden in de
• De gemeente houdt in elk geval tot 2018 zijn
Kerkje. Dat doet wel wat met je. Maar
voorbereiding geënquêteerd en zagen
drie gebouwen aan. Het CGK-gebouw voor
op zich zien we deze samenwerking al
daarbij dat er een bijzonder ruime
de ochtenddiensten, het GKv-gebouw voor
twee, drie jaar aankomen en zijn we er
meerderheid is die het verlangen naar
de middagdiensten en het NGK-gebouw als
al wel aan gewend. De middagdiensten
eenheid deelt. Daarnaast hebben we
buurtcentrum en ruimte voor missionaire acti-
vierden we al samen, evenals één keer
fors ingezet op persoonlijke begelei-
viteiten.
per maand een ochtenddienst. Als de
ding, bijvoorbeeld door het STAGG in te
gemeenteleden een beetje op mij lijken,
schakelen. Niet omdat het noodzakelijk
welingen (60 procent) blijven voorlopig aan
willen ze nu gewoon beginnen met
was, maar gewoon uit voorzorg, omdat
de Samenwerkingsgemeente verbonden. Op
samen kerk te zijn...'
een grote verandering altijd wat beang-
meente Lisse heten en telt ongeveer 450 leden.
• De predikanten Postuma (fulltime) en Van Hou-
stigend is.'
termijn zal de gemeente met één voorganger Betekent dit dat iedereen blij is met de
Van Houwelingen: 'Ook bij ons zie ik
fusie? Of haken er ook mensen af?
geen afhakers. Mensen zetten deze
een paasdienst aan de Veldhorststraat en een
Taco Postuma: 'De blijdschap over-
stap op grond van hun geloofsovertui-
lunch en zanguur aan de Prinsessestraat.
heerst! Niemand haakt volgens mij af.
ging. Ze zeggen: ik zal dingen missen,
verdergaan. • De fusie wordt op zondag 5 april gevierd met
26
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Trefpunt
maar ik geloof dat dit de wil van de
we elkaar versterken.'
hebben weinig veertigers, vijftigers
Heer is.'
Van Houwelingen: 'We hebben elkaar
en zestigers. De CGK/NGK heeft juist
Maar is fuseren de wil van de Heer? Je
nodig. De GKv is heel erg jong. Er waren
meer ouderen en niet zo veel jongeren
kunt toch ook samenwerken zonder
en kinderen. Door die verschillende
één gemeente te vormen?
'De blijdschap overheerst!
generaties bij elkaar te brengen, denk
één grote, logge gemeente te vormen.
jaren dat er maar één ouderling ouder
van de GKv. Het evenwicht wordt her-
Maar hier in Lisse zien we duidelijk dat
was dan ik, en toen was ik 33 jaar. We
steld.'
Postuma: 'Mijn antwoord is altijd: kijk naar de plaatselijke situatie. Ik kan me inderdaad voorstellen dat het in sommige plaatsen geen goed idee is om
ik dat we verder kunnen groeien in ons geloof.' Postuma: 'Onze ervaring en wijsheid komen bij de jeugdigheid en energie
In het kader van de onderlinge ontmoeting plaatsen we vanaf dit nummer een korte serie portretten van twee kerken met dezelfde naam, de één NGK, de ander GKv.
Naamgenoten: Maranatha NGK Barendrecht
Vanaf het startweekend in september
De NGK Barendrecht is een gastvrije streek-
hebben we elk jaar diverse gezellige en
gemeente met zo’n 300 leden, onder de
laagdrempelige bijeenkomsten, waar je
rook van Rotterdam. De ambtsdragers stu-
gemakkelijk gasten mee naartoe neemt. Als
ren de vier wijkteams aan, dragen zorg voor
gemeente hebben we veel contacten in Ba-
de pastorale en sociale contacten, en orga-
rendrecht en omgeving door de Alphacursus
niseren met de teams allerlei activiteiten
en het kinderwerk.
in hun wijken. Vorig jaar zijn we begonnen
Ons kerkgebouw was ooit een machine-
uitgewerkt op themazondagen, in de (kin-
met een project Gemeenteopbouw, waarin
schuur (de ‘schuur van Flier’). Die is in 1989
der)kringen en jeugdverenigingen. Verder
we het gemeenteleven en de kerkdiensten
aangekocht en omgebouwd tot kerkruimte.
ontmoeten we elkaar graag tijdens gezel-
doordenken en werken aan een nieuwe
De naam Maranatha verwoordt onze toe-
lige of sportieve activiteiten, zoals een
visie.
komstverwachting: we zien uit naar de
picknick, running dinner, lasergamen of een
komst van onze Heer.
fancy fair.
Onze boodschap voor Assen-West is dat we
Ook voor de naaste buiten onze gemeente
samen met hen de toekomstverwachting
proberen we iets te betekenen. Zo houden
levend willen houden. Houd de lofzang
we inzamelingen voor de voedselbank en
gaande.
ondersteunen we een project onder zigeuners in de Oekraïne. Maranatha betekent ‘Kom, Heer.’ Wij leven
GKv Assen-West
dan ook in de verwachting van de komst
De GKv Assen-West is een hartelijke ge-
van onze Heer, terwijl wij hier op aarde
meente met ongeveer 650 leden. De ge-
onze gaven en talenten inzetten die God
meente is opgedeeld in kringen om het
ons gegeven heeft.
omzien naar elkaar te bevorderen, zowel
Een boodschap voor onze zusterkerk in Ba-
geestelijk als sociaal. In het jaarlijkse ge-
rendrecht: jullie zijn van harte welkom als
meenteproject wordt een bepaald thema
jullie op vakantie zijn in ons mooie Drenthe.
27
Column
In de fuik M
ijn leven kent de snelheid van een achtbaan, met alle tempoverschillen, hoogte- en dieptepunten van deze attractie. Voor
Jeruzalem in Tsjaad
een deel zal dat aan mijn werk als predikant liggen. Voor een
groter deel ligt dat gewoon aan mijzelf. Dus alle nadelen van de gkrachten komen geheel voor mijn rekening. Zo rolde ik laatst uit een serie gesprekken direct door in een catecheseavond. Geen seconde om iets voor te bereiden, ik beken het vol schaamte. Gelukkig lag er nog een boekje op de plank, compleet met verwerkingsopdrachten, gespreksthema’s en een enkele Bijbeltekst. Met deze EHBO-kit en een paar zelfbedachte voorbeelden stond ik voor de groep. Met hen stortte ik mij in het diepe. Het boekje nam ons bij de hand. Eerst dobberden wij rond in vragen als ‘welke regels en gewoonten gelden in jullie kerk?’ Vervolgens mochten de jongeren naar hartenlust opiniëren over en zich distantiëren van regels als ‘houd je mond tijdens de preek’, ‘houd je aan de tien geboden’, ‘geen seks voor het huwelijk’. Een lijndiscussie bracht hen in beweging, iedereen liet zien waar hij of zij stond op onderhavige dossiers. Verschil alom.
Waaruit ken gij uw
ellende? Uit de ellende die erop volgt Toen sloeg de wet van Murphy toe. Met een variatie op de Heidelberger: waaruit ken gij uw ellende? Uit de ellende die erop volgt. De opzet van het boek bleek namelijk een fuik te zijn. Na alle verschillen schakelde de les moeiteloos door naar het beeld van het lichaam. Hoofd, schouders, knie en teen lijken totaal niet op elkaar
Er komen verschrikkelijke berichten binnen over aanvallen van Boko Haram aan de grens van Tsjaad. Op nog geen honderd kilometer van de grens werden tweeduizend christenen in koelen bloede vermoord. Op hetzelfde moment geven wij in Tsjaad les in het lezen van de Bijbel. We zijn in Ndjamena, de hoofdstad van Tsjaad. Daar staat de theologische hogeschool Shalom, waar predikanten uit acht verschillende kerken in Tsjaad worden opgeleid.
en dat is maar goed ook. Datzelfde geldt voor meningen, regels en gewoonten. De jongeren trokken hun conclusies: dus of je nu wel of
tekst Jan-Matthijs van Leeuwen en Michael Mulder
geen seks voor, in of na het (homo)huwelijk ambieert, vier het feest van het verschil.
Tijdens de lessen hebben we samen het boek Open-
‘Pluraliteit’ is een deftig woord voor deze fuik. De vraag naar Gods
baring gelezen. Het is prachtig om te ervaren hoe de
wil maakt plaats voor dovemansoren en zouteloze meningen als
beelden uit dat boek op een directe manier spreken,
eindpunt van elk gesprek.
over de grenzen van onze culturen heen. Eén van Eén lichtpuntje: volgende week spre-
de studenten legde tijdens een college zijn pen neer
ken we elkaar weer. Mijn voorberei-
en keek een tijdje voor zich uit. Hij stak zijn hand op
ding is al gestart.
om een vraag te stellen. We hebben over van alles en nog wat gediscussieerd, maar deze keer was de vraag anders. ‘Meneer, daar wil ik ook graag heen!’ Op dat moment werden we met elkaar stil. Ontroerd, omdat we bij elkaar dat verlangen naar het nieuwe Jeruzalem herkennen. Afrikaanse dominees uit
Joost Smit is predikant van de GKv Amersfoort-Vathorst
Tsjaad en wij uit Nederland, wat zijn we verschillend.
Missionair
Ontroerd herkennen we bij elkaar dat verlangen naar het nieuwe Jeruzalem Maar we delen hetzelfde verlangen. Met Boko Haram zo dichtbij was het niet moeilijk om ook de demonische machten te herkennen waar Openbaring over spreekt. Maar we herkenden samen vooral de macht van de Heer Jezus, die Zichzelf voor ons geeft als offerlam en juist zo – als lam – alle macht ontvangen
Jan-Matthijs van Leeuwen in gesprek met enkele studenten van ESTES.
heeft. Jezus’ macht is groter en meer dan die duivelse krachten voor onze
tuut. De opleiding is geheel Afrikaans,
ESTES. Na deze studie theologie krijgen
ogen.
speelt in op de behoefte van de eigen
deze predikanten vaak een leidende
kerken, is verbonden met een netwerk
positie in een van de deelnemende ker-
Masteropleiding
van academische opleidingen en krijgt
ken. Daar is grote behoefte aan in een
We hebben ervaren hoe goed het is dat
erkenning door de overheid en van in-
land waar 2,5 miljoen christenen wonen.
acht verschillende kerken in dit land
ternationale organisaties.
Tijdens ons verblijf werd de nieuwe
samen een theologische school van
De studenten waaraan wij lesgaven
masteropleiding geopend, een project
academisch niveau onderhouden. De
– zo’n dertig – zijn grotendeels al predi-
met ambities. ESTES hoopt dat de oplei-
Ecole Supérieure de Théologie Evangélique
kant. Door hun kerken worden zij vrij-
ding veel kan gaan betekenen voor de
Shalom (ESTES) is een prachtig insti-
gesteld voor de driejarige studie aan de
kerken in de hele internationale regio. Toen ESTES ons uitnodigde om in Ndjamena te doceren, zagen we een nieuwe deur opengaan om de steun van de
EvTA, Bangui en Tsjaad
EvTA in Afrika te verbreden (zie kader). Het plan is nu om met enige regelmaat,
De stichting Evangelische Toerusting
Republiek. Tot op de dag van vandaag
als het lukt zelfs elk jaar, predikanten
Afrika en Azië (EvTA) richt zich op
is het niet veilig in Bangui. FATEB
en docenten kortdurend naar Tsjaad uit
onderwijsondersteuning bij de oplei-
kan nog maar beperkt functioneren
te zenden. Nadrukkelijk is gevraagd om
ding van predikanten, evangelisten
en een deel van de mensen leeft in
deze hulp vanuit Nederland.
en godsdienstleraren in Afrika en
ballingschap. De masteropleiding
Azië. Een belangrijke partner is FATEB,
vindt momenteel plaats in Kame-
Jan-Matthijs van Leeuwen (GKv) is
een theologische opleiding in Bangui
roen. Komende zomer hopen twee
theologisch adviseur van De Verre
in de Centraal-Afrikaanse Republiek
docenten namens EvTA daar naartoe
Naasten. Michael Mulder (CGK) is
die van belang is voor veel kerken in
te gaan. Tegelijk vraagt EvTA zich af
docent Nieuwe Testament aan de TU
Franstalig Afrika. Elk jaar zendt EvTA,
of de steun aan de Afrikaanse kerken
Apeldoorn.
een hoofdzakelijk Nederlands-gere-
kan worden verbreed. De EvTA ziet
formeerde stichting, twee docenten
nieuwe kansen in Tsjaad, een enorm
naar Bangui om daar enkele weken te
groot land dat met ijzeren vuist wordt
les te geven.
geregeerd door een islamitische pre-
Webtips
Enkele jaren geleden brak een burger-
sident. Er is daar (nog) ruimte voor
www.evta.nl
oorlog uit in de Centraal-Afrikaanse
christenen.
www.fateb.net
29
Wat aandacht krijgt groeit! Dat geldt ook voor geloven. Hieronder een aantal Bijbels en boeken voor jezelf of om weg te geven! Ga naar de boekhandel of naar Jongbloed.com/zegja voor meer.
TIP:
Ontwe rp
j
ebijbe Maak je l.nl eigen, u nieke cover voor d e B ij bel, heel m akkelijk e n leuk o m cad eau te gev en!
➊ HSV-Jongerenbijbel € 54,50 ➋ NBV Jongerenbijbel € 55,00 ➌ Zo verandert God jou € 17,50 ➍ Omgang met God € 12,50 ➎ Nu mag je aan het Avondmaal! € 9,95
Actie App voor € 9,99
➊
➋
➌
➍
➎
www.royaljongbloed.nl
Praktijk Het nut van een buddy
Iemand die met je meeloopt en meeleeft Ik droom van een kerk waar jongeren gezien worden. Ik droom van een kerk waar jongeren hun vragen kunnen delen met mensen bij wie ze zich
De buddy’s zelf moeten de wil en het verlangen hebben om zich te verbinden
vertrouwd voelen. Ik droom van mooie relaties
met het leven van jongeren; dat is hun
tussen jongeren en volwassenen. Relaties waarin
in Christus een essentieel onderdeel van
jongeren hun geloof, twijfels, emoties en keuzes een
Dat betekent: investeren in het dagelijks
plek kunnen geven. Buddy’s zijn een goed begin om die droom waar te maken.
uitdaging. Daarbij is uiteraard het geloof de relatie die ze met jongeren hebben. leven en in de geloofs- en levensvragen van de jongere(n).
Identiteit Mijn advies: ga op zoek naar buddy’s. Dat kan via bestaande rollen als jeugd-
tekst Hetty Pullen-Muis
maar soms ook omdat ze geestelijk af-
ouderlingen, jeugdwerkers en mento-
haken.
ren, maar kijk ook naar beschikbare en
Buddy’s lopen en leven vanuit een ver-
In een paar gemeenten krijgen jongeren,
geschikte gemeenteleden. Verdeel de
trouwensband mee met een jongere of
in afstemming op het catechesewerk,
buddy’s vervolgens over de jongeren
meerdere jongeren, bijvoorbeeld door
al op jonge leeftijd (10 of 12 jaar) een
(ook over de oudere jongeren). Zo geef
samen te koken, te sporten, uit te gaan
buddy. Dat is een reactie op de consta-
je op een mooie manier ruimte aan de
of andere bij jongeren passende activi-
tering dat de jongvolwassenen van nu
vragen, de zoektocht in het geloof en de
teiten te doen. Buddy’s zijn mensen met
die verbinding en geborgenheid in hun
twijfels en emoties van jongeren.
wie jongeren hun leven kunnen delen,
tienerjaren niet hebben ervaren.
Help hen in deze dynamische tijd, met
waarbij er een gezonde balans is tussen
de vele keuzes die ze moeten maken en
afstand en nabijheid.
Ingebed
Het kan dat jongeren in hun jeugdlei-
Het opbouwen van een relatie kost tijd
wat ze kunnen. Het werken met buddy’s
ders, mentoren of catecheten zo’n buddy
en energie. Daarom is het belangrijk om
biedt kerken een mooie kans om jonge-
vinden of dat zulke relaties op een na-
een buddysysteem zo natuurlijk mogelijk
ren stil te zetten bij hun échte identiteit,
tuurlijke wijze binnen de kerk ontstaan.
te laten groeien in de gemeente. Begin
die ze mogen vinden in het leven met
Maar een gemeente kan de ‘functie’ ook
dus zo vroeg mogelijk, zodat de relatie
Christus. Ze zijn geliefde kinderen van
expliciet een plek geven in haar beleid.
voor zowel de jongere als de buddy na-
God. Buddy’s kunnen eraan meewerken
tuurlijk wordt en blijft. Als het buddysy-
dat jongeren zich gezien, geliefd en
steem is ingebed in het geheel van het
geborgen voelen in de geloofsgemeen-
Als adviseur zie ik dat er in gemeenten
jeugdbeleid en jongerenpastoraat, dan
schap.
nagedacht wordt over buddy’s. Vaak
heeft dat kans van slagen. Voortdurende
Mag die droom uitkomen?
komt dat voort uit de zorg om jongeren
monitoring, mede vanuit de kerkenraad
die de kerk verlaten, soms omdat ze
of betrokken commissie, blijft wel van
Hetty Pullen-Muis (GKv) is adviseur bij
door hun studie uit beeld verdwijnen,
belang.
het Praktijkcentrum.
Reactie
de druk om te laten zien wie ze zijn en
31
Thema Jongeren hebben voorbeeldfiguren nodig
Discipelen maken discipelen Ben jij als jeugdleider een authentiek voorbeeld
navolgen van Jezus? Hoe zit het eigen-
voor jongeren? Vanuit de overtuiging dat dat van
LEF gelooft dat een jeugdwerker pas
essentieel belang is voor goed jongerenwerk biedt LEF de zogenoemde Learning Community aan, om jeugdleiders te helpen in deze rol te groeien. tekst Matthijs den Dekker
lijk met je eigen relatie met God? kan laten zien wat geloven voor hem betekent wanneer hij zijn eigen hart voor God heeft ontdekt. ‘In het begin ervaar je dat misschien als een pas op de plaats, want je zou het liefst direct aan de slag willen gaan’, zegt een jeugdleider die aan het traject deelnam. ‘Maar nu besef ik dat eerst
je basis sterk moet zijn. Een stevig fundament in je eigen De cultuur van het koninkrijk is anders dan de cultuur
leven is essentieel om een smaakmaker te kunnen zijn.’
van de wereld om ons heen. Jongeren hebben daarom lef nodig om in verbondenheid met God te leven. Ze moeten het aandurven om anders te zijn. Dit kan niet zonder voorbeeldfiguren: jeugdleiders die op authentieke wijze laten zien hoe zij zelf die cultuur van het koninkrijk in hun leven laten doordringen. Het jongerenwerk zou een plek moeten zijn waar jeugdleiders vanuit hun persoonlijke relatie met God jongeren helpen te groeien in het geloof. Zodat de jongeren op hun beurt
Eigen hart Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. LEF, onderdeel van De Navigators, biedt jeugdleiders daarom een Learning Community aan. Dat is een tweejarig leertraject met tussentijdse coaching en elk halfjaar een trainingsweek-
(beeld Jaco Klamer)
weer een voorbeeld voor hun omgeving kunnen zijn.
In november 2015 gaat
end.
een nieuwe Learning
Het traject wil jeugdleiders
Community van start
toerusten op uiteenlopende
Versterkt
bij LEF. Er is ruimte
gebieden: discipelschap
De Learning Community van LEF vraagt om twee jaar
voor twintig teams om
en missionair zijn, brede
toewijding en een open houding om bestaande structu-
deel te nemen. Door
training en persoonlijke
ren in het jeugdwerk opnieuw te overwegen. Het stre-
samenwerking met
coaching, theorie ontdekken
ven is dat een jeugdwerker door de stevige doordenking
het Praktijkcentrum
en het hart laten spreken.
van zijn persoonlijk geloof en zijn jeugdwerk op alle
kunnen GKv-gemeen-
Centraal staan vragen als:
fronten zijn relaties versterkt: met God, met tieners en
ten daarbij samen
Hoe ben jij als jeugdleider
jongeren en met de anderen in het jeugdwerkteam.
optrekken. Kijk voor
een authentiek voorbeeld
meer informatie op
voor je jongeren? Durf je
Matthijs den Dekker is communicatie-
www.heblef.nu/groei.
jongeren voor te gaan in het
medewerker van LEF.
32
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Praktijk
Een jeugdwerker over jeugdwerkers Een betaalde jeugdwerker is meestal een voorbijganger in de gemeente. Voor een paar jaar wordt van hem of haar een bijdrage aan het jeugdwerk gevraagd. Hoe vul je dat in? tekst Paul Smit In elke gemeente zal de bijdrage van de
techese zich meer richt op het vormen
jeugdwerker een andere invulling krij-
van de eigen jeugd (discipelschap). Bij
gen, want geen twee gemeenten zijn
grote overlap kan het samenvoegen
hetzelfde. Ik zie daarin twee benade-
van club en catechese een aanpak zijn.
ringen: die van het persoonlijke contact
Feitelijk bouw
je in dit werk aan een vertrouwensband
met de jeugd en die van het signaleren
Schakels
en adviseren.
Als het gaat om het persoonlijke con-
Voor het signaleren en adviseren zou
tact met jongeren (eerstelijnscontact)
je een tabel kunnen maken waarin je
werkt de jeugdwerker nauw samen
bij alle leeftijdsgroepen de bestaande
met jeugdouderlingen, clubleiders, ca-
activiteiten inventariseert. Als je bij die
techeten, kindernevendienstleiders en
teiten zijn. Want als de jeugd de jeug-
activiteiten ook het doel omschrijft, dan
andere betrokkenen bij het jeugdwerk.
douderling niet kent, dan zal er moeilijk
komen als vanzelf twee resultaten naar
Kort gezegd is daarbij de jeugdouder-
contact tot stand komen.
voren: dat wat ontbreekt en dat wat
ling de verbindende schakel tussen
overlapt.
kerkenraad en jeugdwerk en zijn de
Valkuil
Een regelmatig ontbrekend onderdeel
anderen de uitvoerenden. In de praktijk
De toegevoegde waarde van een
is de gerichte aandacht voor tieners,
is dat onderscheid misschien niet zo
jeugdwerker is dat hij of zij de jeugd
jongeren en jongvolwassenen in de
scherp, maar het helpt wel om naar de
bij verschillende activiteiten ziet (club,
kerkdiensten. Die aandacht zit ‘m niet
taakverdeling te kijken.
catechese, nevendiensten, kamp, EO-
in een lied of filmpje, maar in het laten
Het sterkste eerstelijnscontact ligt bij
jongerendag, enzovoort). Door die
aansluiten van het evangelie bij hun
de uitvoerenden. Zij zien de jeugd het
ontmoetingen is de drempel voor een
belevingswereld. Een ander vaak ont-
vaakst en hebben zicht op wat er in de
pastoraal gesprek meestal niet zo hoog.
brekend onderdeel is de aanpak van het
groepen omgaat. Dat contact is in feite
Feitelijk bouw je in dit werk aan een
pastoraat en diaconaat met en voor de
pastoraal, maar wel beperkt tot de mo-
vertrouwensband, op grond waarvan je
jeugd.
menten van de ontmoetingen.
eventueel de jeugdouderling kunt intro-
Overlap zit er vaak in onderdelen van
De jeugdouderling heeft vanuit de
duceren. De valkuil is dat je het contact
het clubwerk en de catechese; twee
kerkenraad een bestuurlijke en/of
geheel naar jezelf toetrekt. Door een te
activiteiten die aandacht geven aan
pastorale verantwoordelijkheid in het
persoonlijke vertrouwensband met de
persoonlijke ontwikkeling en het om-
jeugdwerk. Informatie over wat lekker
jeugd neem je het opgebouwde ver-
gaan met elkaar. Door het verschil in
loopt en wat niet, wie er is en wie niet
trouwen mee als jij weer verder gaat.
doelstelling te benadrukken kun je er-
en wie pastorale aandacht zou moeten
voor zorgen dat het clubwerk zich meer
krijgen, komt van de uitvoerenden.
Paul Smit (NGK) is jeugdwerker en
richt op vriendschap en het meenemen
Voor dat pastorale contact moet een
werkzaam bij het Nederlands Gerefor-
van vrienden (missionair) en dat de ca-
jeugdouderling regelmatig bij activi-
meerd Jeugdwerk (NGJ).
33
Hoe kun je twintigers bij de gemeente betrekken?
Op een tussenstation blijf je niet lang plakken Je bent er, maar nooit voor lang. Altijd weer in beweging. Tussen kerk en stad. Tussen studie, stage en werk. Tussen studentenkamer en
behoefte aan? Ik ben zelf tussen mijn
ouderlijk huis. Je tas is vaker ingepakt dan
voor studie, stage en werk. Ik voelde
uitgepakt. Echt thuis ben je nergens. Wat moet jij, twintiger, bij de kerk? tekst Elisabeth de Bruijn
achttiende en dertigste vaak verhuisd mij in die tijd vaak een pingpongbal. Verbinding zoeken met de kerkelijke gemeenten in de verschillende plaatsen waar ik woonde verliep moeizaam, want ik wist dat dit tussenstations
te zijn van tussenstation naar tussen-
waren en dat ik nergens lang zou blij-
station.
ven. Tegelijkertijd was de kerk van mijn
Veel twintigers ervaren onrust. Ze
Sinds de herfst van 2014 doe ik als pi-
ouders, waar ik gedoopt ben en waar ik
weten niet meer waar hun thuis is en
onier voor twintigers namens de GKv
belijdenis heb afgelegd, ook niet meer
vallen kerkelijk gezien vaak tussen wal
Classis Rotterdam onderzoek naar de
‘mijn‘ kerk. Sociale contacten verwater-
en schip. Ze zijn (nog) niet gesetteld en
vraag waarom twintigers wel of niet
den en ik kwam er te weinig om betrok-
lijken daardoor voortdurend onderweg
aanhaken bij de GKv. Waar hebben ze
ken te blijven.
34
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
(beeld stevepb)
Thema
Opinie
Dit ‘pingpongbalsyndroom’ zie je veel
Het ‘gearrangeerde huwelijk’ (in één en
onder twintigers. Ze zijn ongrijpbaar
dezelfde kerk geboren worden, trou-
voor kerken en ouders, en misschien
wen en altijd lid blijven) verliest ruimte.
ook wel voor zichzelf. Wat hebben deze
Twintigers benaderen het zoeken van
jonge mensen nodig om te blijven gelo-
een kerk net zoals ze daten. Ze bezoeken
ven en in verbinding te staan met andere
verschillende soorten kerken met een
geloofsgenoten? En wat zijn hun be-
open vizier, onderzoekend of het iets
weegredenen om zich wel of niet bij een
voor hen zou kunnen zijn. De eerste in-
kerk aan te sluiten?
druk van een kerk(dienst) is belangrijk:
Snakken
Onder twintigers zie je vaak het pingpongbalsyndroom
Hoe gastvrij worden bezoekers onthaald? Worden ze aangesproken? Zijn er
1. Community. Zorg voor geloofsgroepen
‘Als ik mij op een doordeweekse dag
bekenden aanwezig? Zijn er leeftijdsge-
waar een goede sfeer hangt, waar
verslaap en te laat op mijn werk kom,
noten? Is de website van de kerk up-to-
men gastvrij is en waar men oog heeft
dan heeft dat consequenties. Als ik mij
date en worden de juiste aanvangstijden
voor elkaar. Waar levens worden ge-
op zondag verslaap en niet naar de kerk
vermeld? Twintigers geven een kerk niet
deeld en inspirerende medechristenen
ga, gebeurt er niets’, zegt een 25-jarig
veel kansen om een eerste indruk te
gemeentelid.
maken.
Mis je iets wanneer je niet naar de kerk
worden ontmoet. 2. Relevante boodschap. Breng een prikkelende, inspirerende, kwetsbare
gaat? Dat is een vraag die twintigers
Veroordeling
stellen. Hoe relevant is de kerk voor mijn
‘Het voelt alsof de kerk een club met
en belevingswereld van twintigers en
geloofsleven?
voorwaarden is. Je moet voldoen aan het
die handvatten geeft om het geloof
Veel twintigers vinden de kerk als insti-
plaatje en ik voldoe niet. Single zijn in
vorm te geven in het leven van al-
tuut niet aantrekkelijk. Tegelijk denken
de kerk is moeilijker dan daarbuiten. Het
ze niet dat ze in hun eentje kunnen ge-
hoogste ideaal in de kerk is het huwelijk,
loven. Ze snakken juist naar inspirerende
getrouwd zijn is de norm. Daar heb ik
groepen waarin je niet alleen toe-
christenen en een goed verhaal. Ze
wel moeite mee. Binnen de kerk voel ik
schouwer bent, maar ook deelnemer,
willen graag opgebouwd worden in hun
mij als single eenzamer dan daarbuiten’,
door middel van inspraak, goed leider-
geloof en kampen met grote geloofs- en
zegt een 30-jarig gemeentelid (single).
schap en ruimte voor talentontwik-
levensvragen. Vaak raken de kerkdien-
Wie zijn wij als kerk? Hoe toegankelijk
keling.
sten echter niet aan die vragen. Dus
zijn we voor mensen met een verhaal
waarom zou je dan naar de kerk gaan?
dat afwijkt van onze eigen standaard? Is
lende vormen en uitingen die de
‘Omdat het hoort’ is niet voldoende.
er een ultieme christelijke levensstijl en
boodschap versterken. Denk aan
‘Omdat de Bijbel het zegt’ is ook niet ge-
wie voldoet daaraan?
ruimte voor muziek (band/combo),
noeg. Het is daarom belangrijk dat we de
Twintigers die in hun leven afwijken van
afwisseling, doordachte liturgie, inter-
relevantie van de kerk laten zien in ons
de standaard ervaren in de kerk vaak
actie en een heldere structuur van de
eigen leven en uitleggen waarom we
veroordeling. Hun verhalen zijn divers:
dienst.
naar de kerk gaan.
singles, kinderen van gescheiden ou-
boodschap, die aanhaakt bij de vragen
ledag. 3. Deelnemer zijn. Zorg voor geloofs-
4. Ruimte. Bied ruimte voor verschil-
ders, homoseksuelen, samenwonenden,
Twintigers stellen relevante vragen.
mensen met een andere kerkelijke ach-
Waarom we kerk zijn, waarom we naar
‘Je vraagt me waarom ik me niet bij de
tergrond, mensen met een ongelovige
de kerk gaan, of je ook kunt geloven
vrijgemaakte kerk heb aangesloten.
partner. Zij ervaren moeilijkheden door
zonder de kerk. Durf jij zonder agenda
Wat mij betreft kun je me ook vragen
hun omstandigheden en daardoor een
naar hen te luisteren? En durf jij te laten
waarom ik niet kies voor een protes-
drempel om naar de kerk te gaan. Hoe
zien wat het geloof voor jou betekent?
tantse kerk of evangelische gemeente.
gaan wij om met deze verhalen en de
Er zijn heel veel groeperingen die echt
mensen achter de verhalen?
Gearrangeerd huwelijk
voor God gaan. De keuze voor een geloofsgroep is mijn eigen keuze, die niet
Speerpunten
bepaald hoeft te worden door waar ik
Vanuit verhalen als deze heb ik vier
ben opgevoed’, zo zegt een 23-jarig,
speerpunten geformuleerd waaraan een
voorheen vrijgemaakt gemeentelid.
relevante kerk zou moeten voldoen:
Elisabeth de Bruijn is pionier voor twintigers namens de GKv Classis Rotterdam en verbonden aan de GKv’s Centrum en Delfshaven.
35
(advertenties)
or ond vo erk? v a n e E k n in uw e r e g n jo ! Life uit f o y a W Nodig
Thema’s o.a.:
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Way of Life is de jongerenorganisatie van de NPV. Wij willen jongeren toerusten en informeren over medisch-ethische thema’s die gaan over het leven. Wij baseren ons daarbij op Bijbelse waarden en normen.
NPV Jongeren
www.wayoflife.nl
jongeren@npvzorg.nl
(0318) 54 78 88
Uw doel is toch dat uw boodschap helder, duidelijk en, met passie overkomt en begrepen wordt?
Train u zelf om in 2 dagen een goede spreker te worden! Ook voor predikanten en andere kerkelijk werkers
Informatie en aanmelden: www.sprekendpresenteren.nl op locaties in heel Nederland | Piet van Meurs, trainer/coach
Praktijk GKv Hardinxveld-Giessendam focust diensten op jongeren
Een plek om samen God te zoeken De klacht dat kerkdiensten niet goed aansluiten bij jongeren en dat jongeren daardoor steeds minder vaak komen, zal velen bekend in de
denken. Deze groep zoekt geloofsthema’s die onder jongeren spelen en brengt die thema’s op een voor jongeren aansprekende manier
oren klinken. De GKv Hardinxveld-Giessendam
tijdens kerkdiensten aan de orde.
bedacht een oplossing: focusdiensten. Gemeentelid
vulling en de vormen is er veel mogelijk. De
en jeugdwerker Anko Oussoren vertelt over dit
de manier waarop ze gebracht wordt wel, juist
nieuwe initiatief.
Wat betreft de keuze van de thema’s, de inboodschap zelf staat niet ter discussie, maar vanuit het verlangen om te laten zien dat God en geloven een plek hebben in het leven van elke dag. Dit houdt concreet in dat thema’s aan de orde gesteld kunnen worden door bijvoor-
tekst Anko Oussoren
Ruim tien jaar geleden is bij ons in de GKv
beeld muziekclips, tv-fragmenten of films – net
Hardinxveld-Giessendam na een intensief
wat past bij het thema.
bezinningstraject het jeugdwerk veranderd.
De
boodschap zelf staat niet ter discussie, maar de manier waarop ze gebracht wordt wel
De nieuwe visie op het jeugdwerk werd uitein-
Aanwezigheid
delijk zelfs de gemeentevisie: ‘ieder hart een
We hebben ervoor gekozen om dit jaar te star-
woonplaats van Christus’.
ten met een aantal van deze focusdiensten.
Ondanks alle veranderingen die binnen de
Daarbij houden we rekening met de bestaande
gemeente plaatsvonden werden de zondagse
jongerenactiviteiten en jeugddiensten in ons
samenkomsten nauwelijks aangepast, met uit-
dorp. Na dit jaar willen we de diensten evalu-
zondering van enkele liturgische vernieuwin-
eren en kijken hoe we verdergaan, niet alleen
gen. Juist in de diensten merkten we echter
wat betreft de vorm, maar ook wat betreft de
dat we de verbinding met de jongeren kwijt-
frequentie.
raakten. De diensten sloten niet aan bij de
Het is allemaal nieuw en zal dus wat gewen-
jongeren, waardoor zij steeds minder frequent
ning vergen. Het vraagt een zekere flexibiliteit
kwamen. Voor de kerkenraad betekende dat
van vooral oudere gemeenteleden, omdat het
‘code rood’: er moet iets veranderen!
anders gaat dan zij gewend zijn en we hun
Elke dag
bewust vragen om aanwezig te zijn bij deze diensten. Want juist door hun aanwezigheid
Met onze gemeente willen we kerkdiensten
laten ze zien dat ze het belangrijk vinden dat
kunnen houden die jongeren aanspreken wat
jongeren verbonden zijn en blijven met Chris-
betreft inhoud, muziek, beeld en communi-
tus en zijn gemeente. Door hun aanwezigheid
catie. Diensten waarin God centraal staat en
kunnen ze zelf ook zien hoe jongeren met hun
waarin ouderen door hun aanwezigheid en
geloof bezig zijn. Hopelijk zal op die manier
deelname laten zien dat ze bereid zijn om jon-
een mooie verbondenheid ontstaan en is er
geren te helpen in hun relatie met God en hun
een basis om met elkaar in gesprek te zijn.
groei in het geloof. We hebben een voorbereidingsgroep samen-
Anko Oussoren (Gkv Hardinxveld-Giessen-
gesteld waarin jongeren onder leiding van
dam) is lid van de voorbereidingsgroep van
enkele volwassenen hierover zijn gaan na-
de focusdiensten.
37
(advertenties)
De NGK Veenendaal zoekt een
jeugdwerker
je geloof leren leven
voor 12 -16 uur per week
De NGK Veenendaal is een groeiende gemeente en telt ruim 500 leden, voor een groot deel bestaande uit gezinnen met jonge kinderen. De helft van de gemeente is jonger dan 22 jaar. Er zijn ongeveer 80 vrijwilligers actief in het jeugdwerk aangestuurd vanuit een jeugdteam onder verantwoordelijkheid van twee jeugdouderlingen. De jeugdwerker maakt deel uit van het jeugdteam. Voor het jeugdwerk en in het bijzonder de ondersteuning van de jeugdpastoraal bezoekers en de vele vrijwilligers zoeken wij een enthousiaste en gepassioneerde jeugdwerker voor 12-16 uur per week. In de afgelopen jaren is stevig geïnvesteerd in het jeugdwerk waardoor de structuur goed staat. Om het jeugdwerk voor de toekomst te waarborgen zoeken wij voor onze vertrokken jeugdwerker een gepassioneerde opvolger die samen met de jeugdouderlingen en het jeugdteam verder vorm wil geven aan het jeugdwerk. Je houdt je vooral bezig met de volgende taken: • zorg dragen voor de samenhang van het totale jeugdwerk gericht op jongeren tot 22 jaar • het jeugdbeleid dat is opgesteld verder ontwikkelen en blijven toepassen aan de hand van actuele ontwikkelingen in kerk en samenleving • coachen en (laten) toerusten van de jeugdpastoraal bezoekers en de vrijwilligers • actief ondersteunen bij specifieke jeugdpastorale vraagstukken
“Ik wil leren hoe ik als christen van betekenis kan zijn” Wonen + leren
Sfeer proeven?
Loop een dag mee of kom naar de Open Avond op 30 april of 9 juni. Kijk voor meer informatie op www.dewittenberg.nl.
Krakelingweg 10, Zeist info@dewittenberg.nl
www.dewittenberg.nl
ideaz
Praktijkblad van EA-EZA over geloven & missionair kerk-zijn in binnen- én buitenland over geloven en missionair
ideaz Praktijkblad van EA-EZA over geloven en missionair kerk-zijn in binnen- en buitenland
kerk-zijn in binnen- en buitenland
Geloof Kerk Missie
Leiderschapsoverdracht
Wij bieden:
Een motivatiebrief en CV kunnen gestuurd worden naar de scriba mevr. C. Rietveld (scriba@ngk-veenendaal.nl). Op 18 april 2015 sluit de reactietermijn. De gewenste startdatum is 1 juni 2015. Voor vragen kan contact opgenomen worden met jeugdouderling dhr. G. Zeevat (06-51814099).
4-2014
Praktijkblad van EA-EZA
Geloof Kerk Missie
3-2014
ideaz
streamer
streamer
• een enthousiast team van vrijwilligers • een dienstverband voor een jaar met optie tot verlenging • een salaris conform de richtlijnen van het Steunpunt Kerk & Werk • werktijden in overleg te bepalen; overdag en ‘s avonds
Leren
Een jaar Wittenberg Jongerenwerkersopleiding Drie maanden discipelschap
Wat vragen wij van je? • Je bent overtuigd christen • Je bent belijdend en actief lid van een NGK, CGK of GKV gemeente • Je hebt hart voor jongeren en staat dicht bij hun leefwereld • Je hebt ervaring met jeugdwerk (als kerklid of jeugdwerker) • Je bent gericht op samenwerking • Je hebt goede communicatieve vaardigheden • Je kunt zelfstandig werken • Je hebt een voor het jongerenwerk relevante afgeronde HBO opleiding gevolgd
Wonen
Manoj Magar:
“Je ergens rot over voelen is niet genoeg”
SCHEPPING, EVOLUTIE? PRAAT EROVER A.U.B.!
PARTICIPATIESAMENLEVING. DOET DE KERK MEE?
IDEAZEEN ONDERZOEK: ADOPTEER 20%INGSHUIS PREDIKANTEN VERZORG VERTREKT
VAN PIONIER NAAR PARTNER OP HET ZENDINGSVELD
IN GESPREK MET GROEIENDE KERK IN FRANKRIJK
Hebt u een taak in de plaatselijke gemeente en kunt u wel wat goede ideeën en verdieping gebruiken op het gebied van missionair kerk-zijn? ideaz helpt u graag een stap verder.
ea.nl/ideaz
Maak seks bespreekbaar en help jongeren hun eigen keuzes te maken
€ 17,95
€ 13,95
Een eerlijk boek over seksualiteit voor jongeren vanaf 15 jaar die bewuste keuzes willen maken.
Een boek voor iedereen die met kinderen en jongeren te maken heeft.
Ik heb veel nieuwe dingen geleerd over seksualiteit. Maar ook over hoe je met een relatie om kunt gaan en bv. met porno. Tim (15 jaar)
Groeien in je seksualiteit, sterk en weerbaar worden, het legt een fundament onder heel je bestaan. Je seksualiteit ben je immers zelf... Ik beveel dit boek van harte aan.
Dingen gaan in de praktijk niet altijd hoe je het van te voren bedacht had. Hoe ga je dan verder? In veel gesprekken stopt het daar. Maar dit boek richt zich ook daar op. Rianne (21 jaar)
Gerry Velema - Auteur van ‘Save Seks’, ‘Echtgenoten’ en ‘Eerlijk gezegd’
Beschikbaar in de christelijke boekhandel en via www.arkmedia.nl
Praktisch maken? Handleiding voor het organiseren van jeugdavonden over seksualiteit
EEN AVOND OVER SEKS ARJET BORGER
Gebruik de handleiding Een avond over seks. • Materiaal voor 1 tot 3 jeugdavonden over seksualiteit • Tips, stellingen, gespreksvragen en informatie • Meer informatie en bestellen op www.arjetborger.nl
Jij als jeugdleider bent het belangrijkste ‘materiaal’ wat elke jeugdavond tot een succes maakt. In deze handleiding ontdek je hoe jij de jongeren uit jullie kerk kunt helpen respect te hebben voor zichzelf en voor de ander. Zeer waardevol materiaal over een gevoelig en wezenlijk thema! Ds. Friso Mout, predikant in algemene dienst voor JOP De handleiding wordt aanbevolen door
Woordzoeker
Met Jezus in het paradijs tekst Myriam Klinker-De Klerck beeld Glenda Powers/123rf.com
J
ezus’ laatste gesprek van mens
ken. Al uren onderging hij gelaten het
niet dat het de langverwachte mes-
tot mens was – typerend – met
spotten van de mensen om Hem heen.
sias was die zij hier aan het kruis lieten
een misdadiger. De pijnlijke om-
Maar wat Hem nog het meest verdrietig
nagelen? Hoe Jezus over Zichzelf dacht,
standigheden van dit gesprek op
maakte, was het ongeloof en de blind-
stond hun toch wel goed voor ogen, zo
Golgota gaven daar natuurlijk aanlei-
heid die daaronder schuilgingen. Terwijl
blijkt uit de spot van de leiders: ‘Ande-
ding toe. Hij kreeg een verzoek van de
Hij gekruisigd werd, bad Jezus met zo-
ren heeft Hij gered; laat Hij nu Zichzelf
man die aan het kruis naast Hem hing:
veel woorden tot zijn Vader: ‘Vergeef
redden als hij de messias van God is,
‘Jezus, denk aan mij wanneer U in uw
hun, want ze weten niet wat ze doen.’
zijn uitverkorene!’ (vers 35) In dezelfde
koninkrijk komt.’ Dit moet Hem bijzon-
Wisten ze dan echt niet dat ze de Zoon
trant dreven ook de soldaten en één
der troostvol in de oren hebben geklon-
van God voor zich hadden? Wisten ze
van de twee misdadigers die met Hem
40
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Woordzoeker
En hij zei: ‘Jezus, denk aan mij wanneer U in uw koninkrijk komt.’ (Lucas 23:42)
Van de
overheid kreeg hij zijn verdiende straf, maar Jezus belooft hem onverdiende vrijspraak
gekruisigd waren de spot met Jezus’
nieuw begin, zoals in het paradijs, vrij
claim op het koningschap. Ze geloofden
van schuld! Van de overheid kreeg hij
het gewoon niet. Want geef toe… hoe
zijn verdiende straf, maar Jezus belooft
kan de messias, de koning van de Joden,
hem onverdiende vrijspraak. Niet in de
eindigen als een opgehangen misdadi-
verre toekomst, zoals de man waar-
ger?! Jezus’ lijdensweg vormt voor deze
schijnlijk hoopte, maar al in het heden.
spotters het grootste teken dat zijn pre-
Samen met Jezus, door de dood heen,
tentie volksmisleiding was.
de hemelse heerlijkheid tegemoet.
Belijdenis
Oprecht
En dan is daar plotseling die andere
Ook dit was geen misleiding. Want het
misdadiger die de eerste terechtwijst.
werd Pasen. Dat God Jezus uit de dood
Hij erkent Jezus’ onschuld en wendt zich
deed opstaan, vormde de meest krach-
vervolgens rechtstreeks tot Hem: ‘Jezus,
tige bevestiging van Jezus’ pretentie.
denk aan mij wanneer U in uw konink-
Ja, Hij is Gods Zoon, de langverwachte
rijk komt.’ Hier klinkt niet gewoon een
messias! Jezus leeft. En ook wij, misda-
verzoek, hier klinkt – gezien de omstan-
digers, mogen leven met Hem. Ook wij
digheden – een regelrechte belijdenis.
mogen vertrouwen op zijn belofte aan
Deze misdadiger erkent Jezus’ koning-
het kruis. We weten niet waarvoor de
schap. Sterker nog, hij gaat er gewoon
bewuste misdadiger de doodstraf had
vanuit. Het lijdt voor hem geen twijfel
gekregen. Ongetwijfeld ging het niet
dat Jezus in zijn koninkrijk zal komen.
om een klein delict. Des te verrassender
Dat deze koning diep lijden doorstaat op
is de eenvoud waarmee de deuren van
Golgota is voor hem juist géén tegenin-
het paradijs zich voor hem openden:
dicatie. Hij heeft dieptezicht: hij ziet de
‘vandaag nog’ zegt Jezus. En dat geldt
straf van een onschuldige en hoopt dat
ook ‘vandaag nog’ voor ieder die maar
ook hij van dit offer de vruchten mag
wil. De enige vereiste is een oprecht
plukken. Deze belijdenis moet Jezus in-
verzoek aan het adres van Jezus: ‘Denk
derdaad troostvol in de oren hebben ge-
aan mij.’
klonken. Te midden van blind ongeloof, spot en hoon, hangt hier iemand naast
Myriam Klinker-De Klerck (GKv) is
Hem die Hem oprecht aanspreekt met
docent Nieuwe Testament aan de TU
een eenvoudig verzoek, een heldere en
Kampen.
ondubbelzinnige belijdenis... Jezus’ antwoord klinkt even helder en ondubbelzinnig: ‘Ik verzeker je, nog vandaag zul je met Mij in het paradijs
Vandaag al mogen wij leven met
zijn.’ (vers 43) Zijn woordkeus, ‘paradijs’
Jezus! Lees Romeinen 6:1-14 en laat
in plaats van ‘koninkrijk’, benadrukt het
het geschenk van Pasen tot je door-
ongerepte van het leven dat deze ster-
dringen.
vende misdadiger te wachten staat. Een
41
Jeugdwerk
Over de sleutelbegrippen achter de onderzoekscijfers
Aan de slag met de antwoorden tekst Paul Smit
tienerevent in Veenendaal. Mis-
E
geren met hun geloof omgaan of wat
aan mijn eigen ervaring als jeugdwer-
schien iets voor jouw tieners?
ze van de kerk vinden. Denk aan de
ker komt daaruit het volgende beeld
Zie http://basiliekveenendaal.nl/
jongeren in het onderzoek van Beam,
naar voren.
agenda/dream-big.
waarover we schreven in nummer 6
Agenda • 18 april – Dream Big, een landelijk
r wordt veel onderzoek gedaan
elkaar, wat zeggen ze over hun per-
naar jongeren en geloof. Allerlei
soonlijke ontwikkeling, en wat is hun
cijfers vertellen ons hoe jon-
mening over het evangelie? Gekoppeld
van OnderWeg. Zij zeggen tevreden
Omgaan met elkaar
te zijn met hun eigen gemeente, die
De sleutelbegrippen in de antwoorden
ze gemiddeld een 7,2 geven. Dat is
van jongeren over het omgaan met
een mooie uitkomst, maar wat kun je
elkaar in de gemeente zijn acceptatie,
als kerk met de informatie die uit de
vertrouwen en respect. Een gemeen-
verschillende onderzoeken naar voren
schap die accepteert dat jongeren een
komt? Hoe kun je deze uitkomsten
eigen benadering vragen en die haar
Nulde. Zie http://festival.soulsurvi-
gebruiken om je eigen jeugdwerk te
manier van doen en haar verwach-
vor.nl.
versterken?
tingen daarop laat aansluiten, krijgt
• 1-5 mei – Soul Survivor, Strand
vertrouwen. Dit vertrouwen is terug te Het is niet eenvoudig om de informatie
zien in het regelmatig meedoen van de
uit de verschillende onderzoeken toe
jongeren. Jongeren vragen daarbij niet
te passen op je eigen christelijke ge-
alle aandacht voor zichzelf en respec-
loofsgemeenschap. Om daar een aan-
teren dat gemeenteleden uit andere le-
zet toe te geven heb ik de uitkomsten
vensfases andere voorkeuren hebben.
rond het kerkelijk jeugdwerk bekeken vanuit drie belangrijke vragen: wat
Persoonlijke ontwikkeling
zeggen jongeren over het omgaan met
Op het gebied van persoonlijke ontwikkeling zijn de sleutelbegrippen eerlijk-
Sleutelbegrippen in het omgaan
met elkaar in de gemeente zijn acceptatie, vertrouwen en respect 42
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
heid, ruimte voor vragen, en duidelijke doelen. Het leven zit vol verrassingen, leuke en vervelende, en niemand weet vooraf hoe hij of zij daarmee om zal gaan. Jongeren horen graag van volwassenen de eerlijke emoties bij
(beeld Jaco Klamer)
Jeugdwerk
Een gemeenschap die accepteert dat jongeren een eigen benadering vragen, krijgt vertrouwen.
Media • Nog een onderzoek over jongeren (twintigers) kun je lezen in deze blog van
Ga niet bidden voor de
buurvrouw zonder zelf ook iets voor haar te doen hun ervaringen. Emoties waarover je
Youngworks: http://blog.youngworks. nl/facts/steeds-later-vastigheid-voortwintigers • Bekijk op YouTube dit filmpje van Micha Young: www.youtube.com/ watch?v=uc4WtDq-2YQ&t=83
zonder zelf ook iets voor haar te doen.
samen door kunt praten, zodat je van
Tips
elkaar kunt leren waar de ander staat.
Deze drie grote lijnen laten in het kort
Dat leidt tot gesprekken waar jongeren
iets zien van de ontwikkelingen in het
wat aan hebben als zij met soortgelijke
jeugdwerk in de afgelopen tien jaar.
ervaringen te maken krijgen. Daarbij is
Sta eens stil bij de genoemde sleutel-
het belangrijk om vooraf te bespreken
begrippen en geef ze een cijfer op een
welke ervaringen jongeren in en met de
schaal van één tot tien. Vraag vervol-
kerk kunnen verwachten.
gens aan de jongeren uit jouw kerk
geloof in praktijk en zet je in voor
welk cijfer zij geven en ga met hen in
anderen. Vraag vooral ook aan
gesprek over de sleutelbegrippen en
jongeren wat zij om zich heen zien.
Evangelie
• Lees nog eens de laatste alinea van het artikel. Welke vragen gaan jullie aan jongeren stellen? • Breng samen met jongeren het
De sleutelbegrippen als het gaat om
jullie beoordelingen ervan. Herkennen
Weten jullie niks om te doen? Kijk
jongeren en het evangelie zijn inhoud,
ze die? Hoe ervaren zij ze? Vraag hun
dan eens op www.stichtingpresent.nl.
actueel en doen. Dat laatste betekent
wat zíj willen en belangrijk vinden.
niet dat ze allemaal actief zijn in band-
Als je dit graag zou willen oppakken,
jes of de beamer bedienen. Dat hoort
maar je twijfelt of je wel de geschikte
bij het omgaan met elkaar. Bij ‘inhoud’
persoon bent om zoiets uit te voeren,
gaat het over de inhoud van de Bijbel,
neem dan contact op met het NGJ of
over het geloof dat in jouw gemeente
het Praktijkcentrum voor advies en/of
wordt beleden. Waar staan jullie voor?
begeleiding bij de uitvoering.
En waarom is dat (nu) relevant? Jonge-
• Een andere manier om jongeren bewust te maken van de rol van
ren willen weten wat dat geloof zegt
Paul Smit (NGK) is kerkelijk jeugd-
christenen in de samenleving is
over de situatie in hun familie, in de
werker en jeugdwerkadviseur bij het
Micha Young, een project voor jon-
kerk, de wijk/het dorp, de streek, hun
NGJ. Met bijdragen van Anko Oussoren
gerengroepen vanaf 15 jaar over
school, Nederland, enz. Woorden en
(adviseur bij het Praktijkcentrum van
recht doen (zie ook de filmtip onder
daden moeten daarbij gelijk opgaan.
de GKv) en Karen Scheele-van Ooijen
Media).
Ga dus niet bidden voor de buurvrouw
(jeugdwerk-adviseur bij het NGJ).
43
Wandelen met God
Bidden van duim tot pink tekst Jeroen Sytsma beeld Erik Koning
S
De ringvinger herinnert me eraan dat ik met heel veel mensen ver
ommige momenten blijven me voor altijd bij. Ik was een biddagkerkdienst aan het voor-
rond de verschillende soorten gebed. Maar welke
Middelvinger: schuld belijden en vergeving vragen
waren dat ook alweer? Ik moest er echt even over
Diepgang: de Nederlandse cultuur kent geen sterker
nadenken. Vervolgens dacht ik: kan ik niet een ezels-
gebaar om iemand af te wijzen dan de opgestoken
bruggetje bedenken om de verschillende soorten
middelvinger. Zonde doen is veel meer dan een regel
gebed te onthouden? Mijn oog viel op mijn hand. Het
overtreden. Zonde is God verdriet doen en zijn regels
zou mooi zijn als ik ze kan onthouden met behulp
afwijzen. Zondigen is je middelvinger opsteken naar
van de vijf vingers aan mijn hand, dacht ik, want
God.
bereiden en wilde de liturgie vormgeven
mijn hand heb ik altijd bij me. Ik heb dat moment als een soort openbaring ervaren. De vijf vingers bleken
Ringvinger: bidden voor anderen
samen een gebedshand te vormen, die mijn bidden
Diepgang: dat je met iemand verbonden bent, kun je
sindsdien diep beïnvloed heeft.
laten zien met een ring om de ringvinger. Zo herinnert deze vinger me eraan dat ik met heel veel men-
In de gebedshand staat elke vinger voor een onder-
sen verbonden ben. En dan geldt: jij hoort bij mij, dus
deel van het gebed. Tegelijk geeft elke vinger ook
bid ik voor jou.
diepgang aan dat onderdeel. Vanwege de beschikbare ruimte moet mijn uitleg daarvan beknopt zijn.
Duim: lofprijzing
Pink: bidden voor jezelf Diepgang: in het oude kinderversje Naar bed, naar bed, zei Duimelot wordt de pink ‘het kleine ding’
Diepgang: de duim omhoog steken betekent iets of
genoemd. Deze vinger zet me op mijn plaats: ik ben
iemand heel goed vinden. Lofprijzing is de duim om-
maar een klein mensje, wat heb ik de grote God
hoog voor God: ‘God, U bent goed, want…’
nodig om te leven. En gelukkig kan ik Hem bidden!
Webtip
Wijsvinger: danken
Ook de volgorde van de vingers is een ezelsbrugge-
Op www.jeroensytsma.nl
Diepgang: alles wat ik heb, heb ik gekregen (1 Ko-
tje vol betekenis. Lofprijzing gaat natuurlijk voorop.
is informatie en materiaal
rintiërs 4:7). Toch dank ik God vaak maar voor een
Danken komt voor vragen, en zo sta ik eerst stil bij
te vinden om de gebeds-
beperkt aantal dingen. De wijsvinger helpt me, want
wat ik al gekregen heb, voor ik met mijn wensen
hand met kinderen te
alles waar ik naar kan wijzen staat voor iets waar ik
kom. Schuld belijden staat ook voor vragen. Waar
delen.
God voor kan danken. Probeer het maar eens uit op
haal ik het lef vandaan van alles aan God te vragen
de plek waar je dit leest!
als mijn schuld nog in de weg staat? Bidden voor
44
OnderWeg #07 > Jaargang 1 > 4 april 2015
Column
Hemelse wentelteefjes
W
ij Nederlanders gooien jaarlijks voor minstens 2 miljard euro aan eten weg. En dat in een wereld waarin velen
hun vingers zouden aflikken bij wat hier in de vuilnisbak verdwijnt. Als Jezus de vijfduizend te eten geeft, blijkt na afloop dat er een heleboel eten over is. Wat doet Hij dan? De Heer van het universum, die alles tot zijn beschikking heeft en die uit stenen broden kan maken, laat wat er over is verzamelen ‘opdat er niets verloren gaat’. Dat heeft alles te maken met respect voor de gever van dit alles: Hij begint met de Vader te danken. Maar ook met respect voor de mensen die moeten sappelen voor hun dagelijks brood en die weten hoe kostbaar dat is. Ongetwijfeld zijn er mensen vertrokken met een paar broden onder de arm, waar ze nog dagen van hebben gegeten.
rbonden ben.
mijzelf komt als laatste. Het biedt gezond tegenwicht tegen mijn neiging om bidden voor mezelf het belangrijkste van mijn gebed te laten zijn.
Rozenkrans
Hebben al die deelnemers
een kunstgebit en zijn ze niet in staat om een beetje te kauwen?
Ik gebruik de gebedshand soms als een soort rozenkrans.
Ik kom op conferenties waar standaard geen kapjes worden geser-
Vooral op momenten dat ik moe ben of als het druk is in
veerd bij de lunch. Waarom? Hebben al die deelnemers een kunst-
mijn hoofd. Ik pak dan met mijn linkerhand één voor één de
gebit en zijn ze niet in staat om een beetje te kauwen? Soms krijg ik
vingers van mijn rechterhand vast, te beginnen bij de duim.
als antwoord dat die kapjes niet worden weggegooid, maar terug-
Zo houd ik de aandacht erbij en geef ik elk onderdeel van
komen als wentelteefjes. Maar op de een of andere manier mis ik
mijn gebed de woorden die het verdient.
die maaltijden altijd. Ik kom op vergaderingen waar standaard volle
De gebedshand helpt ook tegen wat ik noem ‘eenzijdig’
potten koffie en thee worden neergezet en ook nog eens na een paar uur vervangen, terwijl er maar een enkel kopje uit is geschon-
Zondigen is je middelvinger opsteken naar God
ken. Meestal vinden we het niet leuk om op ons gedrag te worden aangesproken. Maar het Bijbelse woord voor gedragsverandering is ‘bekering’. We bekeren ons tot God, dat is het begin. En dat werkt hopelijk ook door in zulke alledaagse zaken als het omgaan met
bidden. Bij ziekte bijvoorbeeld kan ik alleen maar denken
voedsel en al die dingen meer. Ik heb de theorie (maar dit zeg ik,
aan beter worden. Dan helpt de gebedshand mij om geen
niet de Heer) dat in de hemel al het voedsel op je wacht dat je hier
gebedsegoïst te worden: ‘God, ik loof U omdat U mijn li-
op aarde hebt weggesmeten. Dat moet eerst op, voordat je aan het
chaam gemaakt hebt en mijn leven in uw hand is. Ik dank
hemelse voedsel mag beginnen. O ja, en er is daar geen koelkast.
U voor alles van mijn lichaam dat het wel goed doet. Ik belijd U dat ik me zorgen maak en mijn ziekte gebruikte als excuus om chagrijnig te doen. Ik bid voor andere zieken, en voor gezonde mensen die niet weten dat ze hun leven van U krijgen. En ten slotte bid ik voor mijzelf, wilt U mij beter maken?’ Jeroen Sytsma is predikant van de GKv Middelburg.
Dick Westerkamp is predikant van de NGK Houten.
praktijkcentrum voor onderzoek en dienstverlening in de kerken
PEPDAGEN TUCHT 22 AUGUSTUS OF 5 SEPTEMBER
SAMEN IN GESPREK OVER DIVERSITEIT
FOLLOW UP! LEEROMGEVING VOOR KERKELIJK JONGERENWERK
GEESTELIJK LEIDING GEVEN IN EEN VERANDERENDE CONTEXT
GELOVEN JONGEREN HET WEL???
HOE IN GESPREK MET JONGVOLWASSENEN ?
ONTDEK DE DRIVE VAN JONGEREN!
GENERATIES IN ÉEN KERK...
5 JUNI: SYMPOSIUM NARRATIEF PASTORAAT
KERK-ZIJN IN JE WIJK
HOE OUD EN JONG AAN ELKAAR VERBINDEN?
ONDERZOEK NAAR RELEVANTE THEMA’S VOOR KERKEN ONTDEK DE LEEFWERELD VAN JONGEREN
PASTORALE EN DIACONALE GESPREKKEN VOEREN
info@praktijkcentrum.org tel. (038) 42 555 18 www.praktijkcentrum.org
WAT VERBINDT TWINTIGERS AAN DE KERK?
WIE BEN IK ALS OPVOEDER?
WW-adv achtergrond 90x132.pdf
16-03-2011
09:37:32
(advertenties)
STICHTING WOORD & WERELD Jaargang 21 no 11
november 2014
Jaargang 21 no 10
Jaargang 22 no 3
oktober 2014
maart 2015
Nader Bekeken
Beroering in Amsterdam Zwaard en recht
bijdragen Maandblad met atschappij, over theologie,ma politiek, , ijs rw de gezin, on enz.
In Christus’ voetspoor
er o.a.: Verder in dit numm wolven - Schapen onder - Kom drinken! eskader - Islamitisch doods
S
-03-4
ISBN 978-94-91943
Cyprianus van Carthago de Geest cover.pdf Geleerd door
1
24-11-14
d & Wereld De stichting Woor informatie el do ten stelt zich ven ge en voorlichting te t he n va g kin tot verster en. Zij lev de er me for re ge cahiers uit, geeft handzame kunnen die een bijdrage ning. Prima zin be leveren tot voor jong studiemateriaal woord nt ra ve t en oud, da reformeerde meehelpt aan ge . meningsvorming
11:10
Geest Geleerd doornde s van Aryjan Hendrik Verzamelde artikele
Geest zich in het Oude . bekendmaken in Assen en
W & W
Pieter Niemeijer
100 03-06-14 21:58
en Nieuwe Testament
was eerst onderwijzer is Harm Veldman (*1942) Hij promobewaard wordt, daar denis in Groningen. En waar dat Woord later docent (kerk)geschie spreekt Hendriks over theologie van Hendrik de biografie en dede Geest. Indringend op pastoraat, veerde in 2009 op als tehuis van prediking, boeken en artikelen Geest. auteur van diversede gemeente als leerschool van de W de Cock. Hij is de de regionale gebed, liturgie enen algemene, de vaderlandse & n het gebied van de vragen en onzekerhede een biografie over zijn dringende W Zo verscheen in 2014 zo royaal ook de gelovige met kerkgeschiedenis. krijgt(1541-1612). laat hij zien dat God Menso Alting Maar tegelijk hervormer Daarom 101 aandacht van de auteur. de Noord-Nederlandse
Dr. Harm Veldman
9 789491 943034
Veldman omslag.indd
ELD WOORD & WER
101
STICHTING
vragen uit de praktijk Psalm 119 komen Aan de hand van aan de orde als: Waarom zou je geloven? van het gebed precies? Wat is de kracht je zelf wilt? gewoon doen wat Waarom zou je niet tegenslagen en stoornissen? Hoe ga je om met
in de samenleving? Is God nog te dienen als Hij redt en verwerpt? Is God wel eerlijk een helder licht? Is Gods Woord echt wreed? Bijbel niet heel erg Is de God van de werk van zonde? het leven altijden Is twijfel beschrijving van christenMet de hier gegeven genoeg? de grote blij fouten? christenen Zijnvan we ons in de tijd zingen na al haar Cyprianus bevinden een toontje lager bijzondere kerk niet voorDezede Rijk. Moet aan bod onder ons? Romeinse tweede de Geest voldoende vervolgingen in het devan vervolging, de gaven Komen ontkomen aan de ganger is één keer op 14 september gevangengezet. En in de leeftijd van van zeven kinderen keer werd hij alsnog zijn geis vader veel van van auteur jonge voor de ogenDe voor hen. Andere schreef dit boek 258 is hij omgebracht 20 tot 32 jaar. Hij meelezen. s . ambtsdrager mogen en Carmeenteleden anse stad mensen, ouders in de Noord-Afrika Cyprianus was bisschop zijn gemeente heel bezorgd om vaak zich thago en toonde Cyprianus heeft van de Gereforcultuurwereld leefde. te 2014 predikant is vanaf die in een heidense heid aan God Pieter Niemeijer hij de kerken te leren in gehoorzaam Daarvoor diende zich in Rijnsburg. zijn gelovigen willen KerkDoor Boiten meerde te houden’. van Harm ‘buiten de deurOnder Den Helder. redactie de kerk en leven en de wereld konDordrecht Zuidwolde bisschop(Gr), andere Tot geloof het gezag van de deze serie onder te verenigen onder buitenhijdeinkerk verEerder schreef te, verkiezing en Maar wie zijn geluk erfzonde, vanwedergeboor haar eenheid bewaren. (over uitspraak komende van geloof (over de betekenis In dat opzicht bleef in de wereld Samenzaligdoor de Geest geademde zocht, was verloren. werping), de kerk liefde voor het zijngeen , Wie heeft dit alles in Vanuit bekend: ‘Buiten en samenleving) Aryjan Hendriks zich Cyprianus heel lang kerk voor politiek en Woord van God ontwikkelde evolutie). van de Geest. en theoloog schepping een (over tot ’ zijn heid. met levensgang geschapen? Cyprianus bewogen warm hart handreiking gafzijn diens werk klopt een voor en Een echt pastorale alleen kleur nietaandacht gafzijn Onze Vader. Dat In van Christus. geschrift over het gemeente maar mag toen, voor de gebedsleven kracht aan het christelijke ste eeuw bemoeartikelen vertelt van de eenentwintig verzamelde bundel kendeze ook ons als gelovigen God In de dat wij wat het betekent betrouwbare Woord, de auteur over het digen en doen beseffen de Zoon en de Heilige Vader.omslag.indd 1 wijze waarop de Vader, nen als onze Niemeijer WW Cahier 100
WW Cahier 101
HET LEVEN
Psalm voor het leven
STICHTING
HET LEVEN
GEREFORMEERDE
ELD WOORD & WER
VERSTERKING VAN
STICHTING
ELD WOORD & WER
EEN SERIE CAHIERS TOT
Carthago Cyprianus van
STICHTING
WOORD & WERELD
leven Psalm voor het
lege Ploeg het boek Het van Piet van der In 1985 verscheen geloofsoverdracht over het gebrek aan is de testament. Dat ging dan 25 jaar later generatie. Meer aan de volgende ’ ouders niet minder. behoefte aan ‘doorgevende
Cyprianus van Carthago
EEN SERIE CAHIERS TOT GEREFORMEERDE
Psalm voor het leven
PIETER NIEMEIJER
ELD WOORD & WER
100
WOORD & WERELD
VERSTERKING VAN
13-10-14 13:39
257
65
100
101
D INSDAG 12MEI
10-11-14 15:41
09-03-15 14:53
NB maart 2015.indd
beschikbaar zijn in Gods koninkrijk
BIJBELSTUDIEDAG
er o.a.: Verder in dit numm van mensen - God op de plaats
- Kerkelijk geloof er o.a.: aal Verder in dit numm - Gewone bijbelt lijk - Wraak is mense en genade - Discipelschap papier - Schilderij en oud
289
NB oktober 2014.indd
DR. HARM VELDMAN
Offeren = dienen
NB november 2014.indd
vindt. pastorale dat Hij bij zijn kinderen spreekt over het goede geleerd door de Geest. boeket vol wijsheid, Al met al een veelkleurig
1
-04-1
ISBN 978-94-91943
02-09-14 09:40
W & W
Onder redactie van
Harm Boiten
102
9 789491 943041
www.woordenwereld.nl of www.aboland.nl Nieuw abonnement eerste jaar halve prijs! 26-11-14 14:32
Geleerd door de
Geest omslag.indd
1
0900 Aboland / 0900 226 52 63 Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg te Oosterbeek wil als WW adv. Onderweg 90x130.indd 1
verlengstuk van de christelijke gemeente pastorale zorg bieden aan gemeenteleden die om uiteenlopende redenen afstand moeten nemen van de thuissituatie. Samen met vrijwilligers biedt een kleine groep professionele begeleiders aan volwassenen een plek om op adem te komen.
uitrusten keuzes maken
bezinnen zoeken naar verdieping
Een periode in de Herberg … momenten van rust, … Gods Woord gaat open en wordt overdacht, … samen zingen, samen bidden, … aandacht voor elkaar, … krijgen van een bemoediging. Het heeft me dichter bij God en mezelf gebracht. 026-3342225
www.pdcdeherberg.nl
Voor ons werk zijn wij mede afhankelijk van bijdragen van diaconieën en particulieren. Steun ons door uw bijdrage te storten op NL 58 RAB O 0302 2633 30 t.n.v. Stichting De Pietersberg.
23-03-15 14:34
(advertenties)
Onderweg april_Opmaak 1 24-03-15 16:33 Pagina 1
voor jongeren en jongerenwerkers kijk op www.werkenindekerk.nl “Matsinger en Sonneveld gaan moeilijke vragen niet uit de weg, maar nemen ze juist heel serieus door geen gemakkelijke antwoorden te geven.” (De Nieuwe Koers)
Het voordeel van de twijfel
Handboek voor jeugdleiders
Iedereen die gelooft, twijfelt wel eens. Reinier Sonneveld en Corjan Matsinger ook. Zij gingen samen dieper graven naar hoe dat nou komt. Waar komt de twijfel vandaan en kun je er wat aan doen. Met veel herkenbare voorbeelden geven zij meer inzicht in jezelf en in God. Twijfel is niet iets om van te schrikken. Het hoort gewoon bij geloven en kan je geloof verder helpen. 156 p, geïllustreerd, € 11,90
Over o.a.: jouw geloof en jeugdwerk n dienend leiderschap n ouders n orde houden n werkvormen n de kracht van een team n zorg voor jongeren. 168 p., € 16,90
Buijten & Schipperheijn Motief
Handboek voor kinder- en jeugdpastoraat Over o.a.: zelfbeeld n pesten n verdriet en rouw n verslavingen n de rol van leeftijdsgenoten n omgaan met weerstanden n seksualiteit. 168 p., € 16,90 www.buijten.nl – 020-524 10 10 – in de boekwinkel
Donatus verzekert vertro uwd Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinder opvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekerings belangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…
www.donatus.nl tel. 073 - 5221700