OnDoctor Newsletter Volume 1, Issue 4

အပတ်စ-်တနလ0ာေနတိ ့ င ု ်းြဖနေ ် ့ ဝသည်။

အတွဲ (၁)၊ အမှတ် (၄)

မာတိကာ ေဆာင်းပါး

၄

အသင့်စားအစားအစာများBှင်က ့ ျန်းမာေရး

၈

ကိုယ်ပိုင် မိ သားစု ဆရာဝန်တစ် ေယာက်လို ြဖစ် လာBိင ု ်မည့် mHealth (Mobile Health)

အပတ်စ-်သတင်းများ

၆

သEက0နက ် ာလအတွင်း အပူလGပ် လန ူ ာေတွအတွက် အေရးေပHကုသBိင ု ်ရန် ရန်ကုနေ ် ဆးIံု Eကီး ြပင်ဆင်ထား

၆

ခနမ ် ့ ှနး် ချက်ေတွအရ ြမန်မာBိင ု ်ငံမှာ တီဘီေရာဂါလူနာသစ် Bှစ်သိနး် ခန ် Pှ ့ ိ ေန

၇

၁၉၉၇ ခု Bှစ်ေနာက်ပိုင်း မေကာက်ခဲ့တဲ့ မျက်စိကျန်းမာေရးစစ် တမ် းကို ဧTပီ လေနာက်ပိုင်းေကာက်ယူမယ်

အထူးေဆာင်းပါး ၁၁

ြပည်သUကျန်းမာေရးကို တီဘီေရာဂါက ထပ် မံ Tခိ မ်းေြခာက်ေနTပီ လား

OUR PARTNERS

စာမျက်Bှာ (၂)

ONDOCTOR ၏ ရည်ရွယ်ချက် ြမန်မာလူမျ ိuးများအားလံးု အတွက် ေငွေ[ကးကု န က ် ျမu လံးု ဝမPှ ိ ပဲ အွန ် လိုင်းမှ တ ဆင့် (မိုဘိုင်းဖု နး် မှ တ ဆင့်) ကျန်းမာေရးေစာင့်ေPှ ာက်မuေပးBိင ု ်သည့် အေကာင်းဆံုးေသာမိုဘိုင်းအက်ပလီေကးPှ င်း (ဝက်ဘ်ဆိုဒ်) အြဖစ် တည်Pှိေရး။

ြပည်သU အကျ ိuးေPှ း Iu ၍ အားလံ းု လ_ မ် း ြခံ u Bိုင ်ေသာ ကျန်း မာေရးစနစ် ရ Pှ ိ B ို င ် ရန်အ တွ က် ကျန်း မာေရး

ေစာင့်ေPှ ာက်မuေပးသူများ၊ သက်ဆိုင်ရာ က`မ် းကျင်အထူးကုများ၊ ကျန်းမာေရး ေစာင့်ေPှ ာက်မu လိအ ု ပ် ေန သူများအ[ကား ချ ိတ်ဆက်ေပးBိင ု ်သည့် ကွနယ ် က်ြဖစ် Bင ုိ ်ေရး။

ေငွေ[ကးကုနက ် ျမuအတွက် ပူပန်စရာမလိပ ု ဲ အချ ိန်မေရွ း ေနရာမေရွ းမိ မိတိuလိအ ု ပ် ချ ိန်တိင ု ်းလွယ်ကူ၊ လျင်ြမန်၊ အဆင်ေြပဆံုးေသာ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေPှ ာက်မuကို ြမန်မာြပည်သူြပည်သား အားလံးု ထံ ေပးစွမ်း Bိင ု ်ေရး။

OUR PARTNERS

စာမျက်Bှာ (၃)

အသင့်စားအစားအစာများBှင်က ့ ျန်းမာေရး

ေဆာင်းပါး

ေရးသားသူ – Dr. ထက်ေဝ

ယေနေခတ် ့ မှာနည်းပညာေတွတိးု တက်ဖံွ Tဖိ uးလာတာနဲ ့

ဒါ ေ[ကာင့ ်ကျန် း မာ ေရးအ ဖf ဲ စ ည် း ေတွ ဟာ အ သ င့ ်စား

တယ်။ ေြပာင်းလဲလာတဲ ့ လူေနမuပံုစံ မှာ က`န်ေတာ် တိuရဲ c

စစ် တမ် း ြပuစုTပီ းအလွနအ ် က` ံမစားေသာက်ဖိuတိ က ု ် တန ွ း်

က`န်ေတာ် တိuရဲ cအချ ိန်မေပးBိုင်မuတu ိ ေ[ကာင့် အသင့် စား

စားေသာက် ဆို င် ေတွမှ ာ မ[ကာခဏစားေသာက် [ကတဲ ့လူ

အရသာ လည်းPှ ိ Tပီ း လွယ်လယ ွ ်ကူကူ နဲရPှ ့ ိ Bင ုိ ်တဲ့ အသင့်

ပမာဏဟာပိုမိုများြပားတာကိုေတfPှိရပါတယ်။ ေလ့လာ

အမG လူ ေတွ ရဲ c ေန ထို င ်မu ပ ံု စ ံ ေတွ ေြပာင် း လဲ လာ[က ပါ စာ း ေသာ က်မu ပံ ု စံ ပါ ေ ြပာ င ် း လ ဲ လ ာ ခဲ့ တဲ ့ အ တ ွ က်

အစားအေသာက် ေတွေ[ကာင့်ြဖစ် လာတဲ ေ ့ ဘးဥပဒ်ေတွကို ထား[ကတာ ကို လ ည် း ေတf Pှ ိ ရ ပါ တ ယ် ။ အ သ င ်စ ့ ား

အစားအ ေသာက် ေတွ ကိ ု သာ ပို မ ို ခံ ု မ င်ခဲ့ [ကပါတ ယ် ။

ေတွ ဟာကို ယ် အ ေလးချ ိန်ပို မိ ု တိ းု လွ ယ် Tပီ း အင် ဆူ လ င်

စားအစား အ ေသာက်ေတွ ဟ ာ က`န်ေတာ် တိu ရဲ c ေန စ့ -်

ေတfPှိချက် ေတွအရအသင့်စားစားေသာက် ဆိုင်ေတွကိုတ

ကeမှာ မပျက်မကွက် ပါဝင်လာ[ကပါတယ်။

ပတ် Bှ စ် ခါထက် ပို ေရာက် တဲ့ သူ ေတွ ဟာတစ် ပ တ် ကို တ စ်

အလွ ယ်တကူ ရတဲ ့ေကာ် ဖီကိုသာ အလွယ်တကူ ေသာက်

ပိုမိုဝတတ်Tပီ းInsulinResistance ေတွဟာ Bှစ်ဆေလာက်

အချ ိန်ေပးBှပ်တဲေ ့ ကာ် ဖီထက် ေရေBွးေလးထည့်လိက ု ်Iု ံ နဲ ့

ေခါက် ေလာက်ေရာက်သူေတွထက် ဆယ်ေပါင်ေလာက်

တတ် လာ[ကIံု သာမကအရမ် း အလု ပ်Iu ပ် ေနတဲ ့အ ချ ိန်မှာ

ပိ ု များေန တာ ကိ ု ေတf Pှ ိ ရ တ တ်ပါတ ယ် ။ ဒီ I n s u l i n

အစားအသင့်စား ေခါက်ဆဲွထုပ်ေတွဟာ က`န်ေတာ် တိuရဲ c

အ ေ[ကာ င် း ရ င် း ပဲ ြဖ စ် ပါ တ ယ် ။

ကျန်း မာေရးအတွ က် သ င့်ေတာ် တဲ့ အ စားအေသာက် ေတွ

Resistance ေတွဟာ Bှလံးု ေရာဂါကိုြဖစ် ေစတဲအ ့ ဓိ က

ညစာေတွမှာ ေနရာယူလာ တတ်[ကတာကေတာ့ ေခတ်

အစားအေသာက် ေတွကိုမ[ကာခဏစား ေသာက်တာဟာ

ေရ စီ း ေ[ ကာ င် း တ စ် ခု လိ ု ြဖ စ် ခဲ့ ပါ တ ယ် ။

ဒ ါ ြ့ ပ င ်

အ သ င ့ ်စား

ကျန်းမာေရးနဲပတ် ့ သက်တဲဆ ့ ိုးကျ ိuးေတွကို ြဖစ် ေပH ေစပါ

စားေသာက်ဆိုင်ေတွမှာ အချ ိန်[ကာြမင့်စွာေစာင့်စားရမယ့်

တယ်။ တချ ိuအေြခအေနေတွမှာ ေရPှ ည်ေရာဂါြဖစ် ေပH

ထိုင်ေလ့ Pှ ိ [ကတဲအ ့ တွက် အသင့်စားအစားအစာေတွဟာ

ပါတယ်။ အသင့်စားစားေသာက်ဆိုင်ေတွမှာ မ[ကာခဏ

အစား အလျင်အြမန်ရBိင ု ်တဲဘ ့ ာဂါဆိုင်ေတွမှာသာ သွား ကျန်း မာေရး အတွ က် သ င့်ေလျာ် Bုိင ်ပါ ့မလားဆို တ ာကို က`န်ေတာ် တိuတစ် ေတွ သတိလက်လတ ွ ်ြဖစ် ခဲ့ရပါတယ်။

ေစ Tပီ း ြပင် းထန်ရင် အသက်ဆံုးIu ံ းတဲအ ့ ထိြဖစ် ေပHေစBိင ု ် စာ း ေသ ာ က် မu ေ[ ကာ င့ ် ြ ဖ စ် ေပHလာ တဲ ့ က ျ န း် မ ာ ေ ရး အကျ ိuးဆက် ေတွက ေတာ့ ေအာက်ပါ အတိ ုင်းပဲ ြဖစ် ပါ တယ်။ စာမျက်Bှာ (၄)

ေလြဖတ်ြခင်း (Stroke)

ကျန်း မာေရးဆိ ုး ကျ ိuး ေတွကိ ု လ ည်း ေနာက်လ ေတွမှာ

အသင့်စားအစားစာေတွ ကိ ု မ[ကာခဏဆို သ လိ ု စ ား

အေသးစိ တ်ေဖာ် ြပသွားပါဦးမယ်။

အခနမ ် ့ သင့်ရင် ေလြဖတ်တတ်ပါတယ်။

တ င်ြပသွ ားTပီ း ေနာက် မှာ ေတာ့ အ သ င့ ်ေသာက်ေကာ် ဖီ

Fast Food ေတွမှာပါတဲ ့ Chloestrol ေတွဟာ အဝ လွန ်

ဆက်လက်ေဆွးေBွး သွားပါမယ်။ ေဖျာ် ရ၊ Bှပ်ရတဲေ ့ ကာ် ဖီ

ေသာက်တာဟာ ေသွး ေပါင်တ က် ေစBို င ် တဲ့ အ တွ က ်

အဝလွနြ် ခင်း (Obesity)

တာ ကိ ု ြဖ စ် ေပHေစပါတ ယ် ။ အ ထ က်မှာ ေဖာ် ြပခဲ့ တဲ ့ အတိ ုင် း တစ် ပ တ်ကို B ှ စ်ေခါက်ထ က်ပို T ပီ း စားသံုး ေတွ ဟာ သာမန်လေ ူ တွ ထက် ဆယ်ေပါင်ေလာက်ပိုဝေနတာ ကိုေတfPှိရခဲ့ ပါတယ်။

Bှလံးု Bှင့် ေသွးေ[ကာများစနစ် အသင့်စားအစားအေသာက် ေတွစားTပီ း ဝိ တ် ေလGာ့တာ ဟာ B ှ လ ံးု B ှ င ်ေ ့ သွး ေ [ကာ ေ တွ စ န စ် န ဲ ပ့ တ်သ က် Tပီ း နာတာPှ ည်ေရာဂါ ေတွလည်းခံ စားရတတ်ပါတယ်။

ကင်ဆာ

အထက်ေဖာ် ြပပါအတိင ု ်း ဝိ တ်ေလGာ့ရာမှာ အသင့်စား အစားစာေတွသာစားTပီ း အလွနအ ် က` ံဝိ တ်ေလGာ့ပါက ေကျာက် ကပ် ကင်ဆာ၊အူမEကီးကင်ဆာသာမကအစာြ◌ွ ပန်ကင်ဆာများကိုပါ ြဖစ် ေစBိင ု ်ပါတယ်။

အဲ ဒီ လိုအ သင့်စားအစားအေသာက် ေတွရဲcေဘးဥပဒ်ကို လူEကီးေတွသာမက ကေလးေတွကပါခံ စားရပါတယ်။ ထိုကေလး ေတွမှာ အဝလွနတ ် ာ၊ Bှလံးု ေရာဂါြဖစ် Bင ုိ ် တာသာမက အသင့်စား အစားအေသာက်ေတွကိုပံုမှန ် စားေသာက်ပါက ရင်ကျပ် ေရာဂါ၊ ေသွးတိးု ေရာဂါတိu ကို ပါြဖစ် ေစBိင ု ်ပါတယ်။ အ သ င့ ်စားအ စားေသာက် ေတွ သာ မ က အ လျ င် အ ြမ န် စား ေသာက်Bုိ င် တဲ ့ ေခါက်ဆဲွ ေြခာက် ထု ပ် ေတွ ဟ ာ

လ ည် း ကျ န် း မာ ေရ း ကိ ု ထိ ခိ ု က် Bို င် ပါ ေသ း တ ယ် ။ ေခါက် ဆဲွ ေြခာက် ထု ပ် ေတွ မှ ာ ဆိ ု ဒီ ယ မ် ဓာတ် ေတွ ပါဝင်

ရာအဓိ ကအေနနဲ ့ ေသွးတိ းု ေရာဂါ၊ Bှလံးု ေရာဂါတိu ကို ြဖစ် ပွားေစBိင ု ်Tပီ း ေကျာက်ကပ် ေတွကိုလည်းပျက်စီးေစ

အ သ င့ ်စားအ စားအ ေသာက် ေတွ ရဲ cေဘးဥ ပ ဒ် ေတွ ကိ ု (Instant Coffee Mix) ေတွရဲcေဘးဥပဒ်ေတွကိုလည် း ေတွထက် ေရေBွးေလ းPှ ိ Iု ံ န ဲ ့ အရသာေကာင်းTပီ း ေဈးချ ိu

တဲ ့ ေကာ် ဖီ ေတွ ကိ ု အ လွ ယ်တ ကူ ေ သာက် သံုး B ိ ု င ်တဲ့ အသင့်ေသာက်ေကာ် ဖီေတွဟာ က`န်ေတာ် တိuရဲ cလက် တစ် ကမ် းမှာPှ ိ ေနေပမဲ့ အBoရာယ်ဟာလည်း လက်တစ် ကမ် းမှာ ပဲ Pှိ လိu ေနပါတယ်။

အသင့်ေသာက်ေကာ် ဖီေတွမှာ Acrylamide ဆိုတဲ့ ဓာတ် တစ် မျ ိuးပါဝင် ပါတယ် ။ အဲ ဒီ Acrylamide ဓာတ်ဟာ တိpစqာန်ေတွမှာ ကင်ဆာြဖစ် ေစBိင ု ်ပါတယ်။ ဒါတင်မက ပါ ဘူ း ။ အဲ ဒီ ဓ ာတ် ဟာ F D A ( F o o d a n d D r u g Association)ရဲ cအဆို အရ အာIံု ေ[ကာေတွကိုပါထိ ခိ ု က် ေစBိုင်ပါေသးတယ်။ အဲ ဒီလို အBoရာယ်များတဲ ဓ ့ ာတ် ကို

သိပံrပညာPှ င်ေတွက ၂၀ဝ၂ ခု နစ် ေနာက် ပိုင်းမှာမှေတfPှိခဲ့

[ကTပီ း ပမာဏကို Parts Per Billion (PPB) ဆိုTပီ း တိင ု ်း ေလ့Pှိ ပါတယ် ။ အသင့်ေသာက်ေကာ် ဖီေတွမှာပါဝင်တာ ၄၅၀ PPB ဝန်းကျင်ေလာက်ပါPှ ိ ေပမဲ့သဘာဝအတိ ုင်း

ေဖျာ် Bှပ်တဲေ ့ ကာ် ဖီေတွမှာေတာ့၁၃PPB ေကျာ် ေကျာ် သာ ပါဝင်တာကို ေတfPှိရပါတယ်။ က`န်ေတာ် တိuရဲ c တိးု တက်လာတဲ ့နည်းပညာေခတ် Eကီးထဲ မှာ အစားအေသာက်အတွက် တကူးတကအချ ိန်မေပးBိင ု ်

[ကေတာ့ လွယ်လင့်တကူPှိတဲအ ့ သင့်စားအစားအစာေတွ ကို ပဲ စ ား သံုး လာ [က ရ ာ လ က် တ စ် က မ် း မှာ Pှ ိ တဲ ့ ကျ န် း မာ ေရးအ Bo ရာ ယ် ေတွ ကိ ု သ တိ မ ထား[က ပါ ။ ဒါ ေ[ကာင့ ်က`န်ေတာ် တိu ရဲ cကျန်း မာေရးအတွ က် အ သင့ ်စား စားေသာက် ကု န ေ ် တွကို အ ရင် က ထက် ေလGာ့စားေသာက် Bိင ု ်ဖိuအ[ကံေပးရင်း နိဂံုးချuပ် လိက ု ်ပါတယ်။

Bိင ု ်ပါတယ်။ အသင့်စားေခါက်ဆဲွေြခာက်ေတွရဲc

စာမျက်Bှာ (၅)

အပတ်စ-်သတင်းများ သEက0နက ် ာလအတွင်း အပူလGပ် လန ူ ာေတွအတွက် အေရးေပHကုသBိင ု ်ရန် ရန်ကုနေ ် ဆးIံု Eကီး ြပင်ဆင်ထား ဒီ Bှစ်သEက0နမ ် ှာ အပူ လGပ် လူနာေတွအ တွက် ရန်ကုန ် အေထွေထွေရာဂါကုေဆးIံု EကီးအေရးေပHဌာနတွင် ကု တင်ေလးကု တ င် ဆံ့ အခန်း တစ် ခ န်း ကို ြပင်ဆ င်ေပး ထားမှာြဖစ် ပါတယ်။ Heat Stoke (အပူလGပ် ြခင်း)က

လူနာကို ေအးေအာင်ထားPှ ိ ေပးရန် လိအ ု ပ် တဲအ ့ တွက် ေ[ကာင့် ကုသမယ့်အခန်းမှာ အဲ ကွနး် Bှ စ် လံးု နဲ ့ ပန်ကာ ေလးလံးု တပ် ဆင်ေပးထားမယ်လိu သိရပါတယ်။ ရန် ကု န အ ် ေထွ ေထွ ေရာဂါကု ေဆးIံု Eကီး မှ ာ ဒီ B ှ စ် သ Eက0 န ် ကာလအတွက် ဝန်ထမ် းအင်အားBှစ်ဆတိ းု ထားPှ ိ တာ၊ အေရးေပHအေြခအေနအတွက် ြပင်ဆင်ေဆာင်ရွက်တာနဲ ့ အပူလGပ် လန ူ ာေတွအတွက် ြပင်ဆင်ေဆာင် ရွ က်ြခင်းတိu ကို

ြပuလုပ်ေနတယ်လိu သိရပါတယ်။ သEက0နက ် ာလတွင် အပူလGပ် Bင ုိ ်တဲအတွ က် အခု လိသ ု ီးသနြ် ပင် ့ ဆင်ေပးထားTပ ီ း Bှစ်စ-်လည်း အခု လိြု ပင်ဆင် ေပးထားပါတယ်။ ဒီBှစ်ေBွရာသီအတွက် အပူဒဏ်ဂIု ြပu[ကရန် မိုးေလဝသBှင့် ဇလေဗဒ ဌာနက Buးိ ေဆာ် ထားတဲအ ့ တွက် လက်Pှိကုတင်ေလးလံးု ကေန ေြခာက် လံးု အထိ တိးု ြမင့်ေပးထားသွားမှာြဖစ် တယ်လိu ဆိုပါတယ်။ အပူလGပ် ဆိုတာသည်မှာ ေနပူထဲကေန အေအးထဲကို Iု တ်ချည်းဝင်ေရာက်ြခင်း၊ ေရေအးေသာက်ြခင်း၊ ေရချ ိuးြခင်း၊ အေအးခန်းတွင်းကေန Iု တ်တရက် ပူြပင်းတဲေ ့ နေရာင်ထဲကို ထွက်ြခင်းစတာေတွေ[ကာင့် လU ခBwာကိုယ် မှာ အပူအေအးIု တ်တရက် ြပင်းထန်စွာေြပာင်းလဲမuြဖစ် စ-် ြဖစ် ေပH Tပီ း အပူလGပ် တာြဖစ် ပါတယ်။

ခနမ ် ့ ှနး် ချက်ေတွအရ ြမန်မာBိင ု ်ငံမှာ တီဘီေရာဂါလူနာသစ် Bှစ်သိနး် ခန ် Pှ့ ိ ေန လက်Pှိအေြခအေနမှ ာ တီ ဘီ ၊ တီ ဘီ/ အိ ပ်ချ ်အိ ုင်ဗီွန ဲ ့ ေဆ း ယ -် ပါး တ ီ ဘီ ေ ရာ ဂ ါ ေ တ

ွဟာ

ြ ပ ည ်သU

ကျန်းမာေရးြပဿနာအြဖစ် တည်PှိေနTပီ း တီဘီေရာဂါ

ြဖစ် ပွားသူေတွရဲc ၈၀ ရာခို င်Bန u း် ဟာ အသက် ၁၅ Bှစ်က ေန ၅ ၄ B ှ စ် အ ရွ ယ်တွ င ် အ ြ ဖ စ် များ တဲ ့ အ တ ွ က်

တစ် နည် းအားြဖင့် တိ ုင်းြပည် ရဲcကု န ် ထု တ် စွမ်းအားအ ေပးBို င်ဆံုး အသက်အ ရွ ယ် မှာ ြဖစ် ပွားေနပါတယ် ။

လူဦးေရ ၅၁.၄ သန်းPှ ိ တဲ့ ြမန်မာBိ င ု ်ငံမှာ Bှစ်စ-်တီဘီ လူနာသစ် Bှစ်သိနး် ခန ် ့ ြဖစ် ပွားေနသည်ဟု ကျန်းမာေရးBှင့် အားကစားဝန်Eကီးဌာန၊ အTမဲ တမ် းအတွင်းဝန် ပါေမာကy ေဒါက်တာသက်ခိုင်ဝင်းက ၂၀၁၇ ခု Bှစ်၊ ကမzာတ ့ ီဘီေရာဂါတိက ု ်ဖျက်ေရးေနမှ့ ာ ထုတ်ေဖာ် ေြပာ[ကားခဲ့ ပါတယ်။

စာမျက်Bှာ (၆)

၂၀၁၆ ခု Bှစ်၊ Bှစ်ချuပ် အစီ ရင်ခံစာအရ စုစုေပါင်းတီ ဘီ လူနာတစ် သိနး် ေလးေသာင်းခနက ် ့ ို Pှ ာေဖွကုသေပးBိင ု ်ခဲ့Tပီ း (၂၀၁၂- ၂၀၁၃)ခု Bှစ် တတိယအEကိမ် ေဆးယ-်ပါးတီဘီ စစ် တမ် းအရ တီဘီလန ူ ာသစ် ၅ ရာခို င်Bန u း် ဟာ ေဆးယ-်ပါး တီဘီြဖစ် ပွားလျက်Pှိတယ်လိu ထုတ်ြပန်ထားပါတယ်။ ေဆးယ-်ပါးတီဘီေရာဂါ Pှ ာေဖွမuကို လူနာေတွလက်လှမ်းမီ ေစ

ဖိu လက်Pှိအချ ိန်မှာ ရန်ကုန၊် မBoေလ းBှင့် ေတာင်EကီးTမိ uေတွမှာ ဇီ ဝလံြု ခံ uမuအဆင့် ၃ Pှ ိ တီဘီဓာတ်ခဲွ ခန်းေတွန ဲ ့ ေဆာင်ရွက်လျက်PှိTပီ း (၂၀၁၆-၂၀၁၇) ဘeာBှစ်တင ွ ် ေမာ် လTမိ uင်Tမိ uမှာ တိးု ချ ဲcဖွင်လ ့ ှစ်သွားဖိu စီ စ-်ထားတယ်လိu သိ

ရပါတယ်။ ေဆးယ-်ပါးတီဘီ လူနာေတွကိ ု ၂၀၁၆ခု Bှစ်မှာ Tမိ uနယ်အားလံးု တွင် ေရာဂါPှ ာေဖွေဆးကုသမu ခံ ယူBင ုိ ်

ေအာင် စီ စ-်ေဆာင်ရွက်ခဲ့Tပီ း၊ ၂၀၁၃ ခု Bှစ်အတွင်း ေဆးယ-်ပါးတီဘီလန ူ ာေတွရဲc ေဆးကုသမu ေအာင်ြမင်မuBန u း် မှာ (၈၃%) အထိ ေအာင်ြမင်မuရPှ ိ ခဲ့ပါတယ်လိu သိရပါတယ်။ ကမzာလ ့ ဦ ူ းေရ၏ သံုးပံုတစ် ပံုမှာ တီဘီပိုးကူးစက်ခံထားရTပီ း

Bှစ်စ-်ကမzာေပHမှာ တီဘီလန ူ ာ ၁၀.၄ သန်းခန ် ြဖစ် ့ ပွားကာ ၁.၈ သန်းခန ် ေသဆံ ့ ုးလျက်Pှိတယ်လိu သိရပါတယ်။ ကမzာ့ ကျန်းမာေရးအဖfဲက ထုတ်ြပန်ထားတဲ ့ End TB Strategy ကို အေြခခံ တဲအ ့ မျ ိuးသားတီဘီေရာဂါတိက ု ်ဖျက်ေရး ၅ Bှစ် စီ မံကိနး် National Strategic Plan (2016-2020) ကို ေရးဆွဲခဲ့ကာ အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်သွားမှာြဖစ် တယ် လိu လည်း သိရပါတယ်။

၁၉၉၇ ခု Bှစ်ေနာက်ပိုင်း မေကာက်ခဲ့တဲ့ မျက်စိကျန်းမာေရးစစ် တမ် းကို ဧTပီ လေနာက်ပိုင်းေကာက်ယူမယ် ြမန်မာBိုင်ငံ မျက်စိေရာဂါြဖစ် ပွားမuအေြခအေနများကို ကိ ု ယ် စားြပuBို င် မ ယ့ ် မျက်စိ က ျန်း မာေရးစစ် တ မ် းကိ ု ဧTပီ လေနာက်ပိုင်းတွင် စတင်ေကာက်ယူBင ုိ ်ရန် စီ စ-်ေန တယ် လိu သိ ရ ပါတယ် ။ အဆို ပ ါမျက် စိ က ျန်း မာ ေရး

စစ် တမ် းဟာ တစ် Bင ုိ ်ငံလံးု ကို ကိုယ်စားြပuBိင ု ်တဲဧ ့ ရိ ယာ ၁၁ ခု မှ ာ ေကာက် ယူ မ ှာ ြဖစ် Tပီ း ကျန း် မာ ေရးBှ င ့် အားကစားဝန်EကီးဌာနBှင့် Bိင ု ်ငံတကာအဖfဲအစည်းေတွ၊ မိ တ်ဖက်အဖfဲအစည်းေတွန ဲ ပူ ့ းေပါင်းေဆာင်ရွက်မှာ ြဖစ်

ပါတယ်။ တစ် Bင ုိ ် ငံလံးု အတိင ု ်းအတာ ကိုယ်စားြပuမယ့်မျက်စိကျ န်းမာေရးစစ် တမ် းကို ၁၉၉၇ ခု Bှစ်က ေကာက်ယူခဲ့

ဲ့ Tပီ း ေနာက်ပိုင်းထပ် မံေကာက်ယူထားြခင်းမPှ ိ တဲအ ့ တွက်ေ[ကာင့် ေခတ်နအညီ မျက်စိေရာဂါြဖစ် ပွားမuအေြခအေနေတွ ကို သိPှိေစဖိu ေကာက် ယူတာြဖစ် တယ်လိu သိရပါတယ်။ ၁၉၉၇ ခု Bှစ်စစ် တမ် းအရ ြမန်မာBိင ု ်ငံတင ွ ် မျက်မြမင်ြဖစ် ပွား မuBန u း် မှာ လူတစ် ေထာင်မှာ ေြခာက်ေယာက်ခန P့် ှ ိ Tပီ း မျက်စိ ေရာဂါေတွအနက် အတွင်းတိမ်၊ ေရတိမ်၊ မျက်[ကည်လာ_ မှာြဖစ် တဲေ ့ ရာဂါ၊ အာIံု လာ_ မှာ ြဖစ် ပွားတဲေ ့ ရာဂါေတ န ွ ဲ ့ ထိခိုက်မuေ[ကာင့်ြဖစ် တဲေ ့ ရာဂါေတွ အြဖစ် များတယ်လိu ဆိုပါ

တယ်။ မျက်စိေရာဂါေတွအနက် အတွင်းတိမ်ေရာဂါမှာ အများဆံုးြဖစ် Tပီ း အတွင်းတိမ်ြဖစ် ပွားမuမှာ ၆ဝ ရာခို င်Bန u း် ၊ ေရတိမ်မှာ ဒုတိယအများဆံုးြဖစ် ကာ၂ဝ ရာခို င်Bန u း် ခနP ် ့ ှ ိ သည်။ ြမန်မာတစ် Bင ုိ ်ငံလံးု မှာ မျက်စိစင်တာေပါင်း ၇၄ ခု Pှိ Tပီ း ဗဟိအ ု ဆင့်၊ ခIို င် အဆင့်န ဲ တိ ့ င ု ်းအဆင့်ေဆးIံု ေတွမှာ တွဲဖက်ဖွင့် လှစ်ထားပါတယ်။ ၂၀၁၆ ခု Bှစ်မှာ ကျန်းမာေရး Bှင်အ ့ ားကစား ဝန်Eကီးဌာနက မျက်စိေဝဒနာPှ င် ေပါင်းတစ် သိနး် ေကျာ် ကို ခွဲ စိတ်ကုသေပးBိင ု ်ခဲ့တယ်လိu သိရပါတယ်။ MAGAZINE NAME, ISSUE NUMBER , MONTH, 2020

စာမျက်Bှာ (၇)

ကိုယ်ပိုင် မိ သားစု ဆရာဝန်တစ် ေယာက်လို ြဖစ် လာBိင ု ်မည့် MHEALTH (MOBILE HEALTH)

ေရးသားသူ – ေအာင်ခိုင်စိုး သင့်အတွက် ကိုယ်ပိုင်မိသားစုဆရာဝန် တစ် ေယာက်Pှိဖိuကို စိ တ်ကူးဖူးပါသလား။ က`B်ပ ု ် တိuလူသားေတွအားလံးု ေနစ-် ့ ဘဝမှာ လuပ်PှားIု နး် ကန်ရင်း တခါတရံ မှာ ေနထိုင်မေကာင်း ြဖစ် တတ်[ကပါ တယ်။ ပံုမှနအ ် ားြဖင့်ေတာ့ ေနထိုင်မေကာင်းြဖစ် တဲအ ့ ချ ိန် နီးစပ် ရာ ေဆးIံု ေဆးခန်းမှာ သွားေရာက် ြပသ[ကရပါ တယ်။ ဒါေပမယ့် တခါတေလမှာ အေ[ကာင်းေ[ကာင်းေ[ကာင့် မအားလပ် လိuပဲ ြဖစ် ြဖစ် သာမန်Bှာေစးေချာင်းဆိုး ကိစ{

ေလးနဲ မြပချင် ့ လိuပဲ ြဖစ် ြဖစ် ေဆးIံု ေဆးခန်းသွားဖိu ကို အဆင်မေြပ ြဖစ် တတ်[ကပါတယ်။ ဒီလိအ ု ခါ မျ ိuးမှာ သင့် အတွက် ကိုယ်ပိုင် မိ သားစု ဆရာဝန် တစ် ေယာက်Pှိဖိu စိ တ်ကူးဖူးပါသလား။ သာမန်ဝင်ေငွသာရPှ ိ တဲ့ လူတစ် ေယာက်

ဒါမှမဟုတ် မိ သားစုတစ် စု အတွက်ေတာ့ ဒီစိတ်ကူးဟာ အေကာင်အထည်ေဖာ် ဖိu ခက်ခဲBင ုိ ်ပါတယ်။ သိu ေသာ် လည်း တိးု တက်ေြပာင်းလဲလာတဲ ့ နည်းပညာေတွေ[ကာင့် mHealth ဟာ အခု လို ကျန်းမာေရးဆိုင်ရာ အခက်အခဲ ေတွကို ေြပလည်ေစBိင ု ်မယ့် နည်းလမ် းအသစ် တစ် ခု ြဖစ် လာပါတယ်။

HEALTHY ORGANIZATION

စာမျက်Bှာ (၈)

mHealth ဆိုတာဘာပါလဲ mHealth အေ[ကာင်းမေြပာခင် Telehealth အေ[ကာင်းအရင်Pှင်းြပပါမယ်။ Telehealth ဆိုတာကေတာ့ အေဝးတစ်

ေနရာမှာPှ ိ တဲလ ့ န ူ ာေတွကို သတင်းအချက်အလက်န ဲ ့ ဆက်သွယ်ေရး နည်းပညာေတွ အသံုးြပuTပီ း ေရာဂါPှ ာေဖွေပး ြခင်း၊ ကုသေပးြခင်း၊ အ[ကံြပuေဆွးေBွးြခင်း၊ ပညာေပးြခင်း စတဲ ့ ကျန်းမာေရးေစာင့်ေPှ ာက်မuေတွကိုေပးတဲ ့ ပံုစံတစ် မျ ိuးြဖစ် ပါတယ်။ Telehealth မှာ ေအာက်ပါအတိင ု ်း အဓိ ကပံုစံ ေလးမျ ိuးPှ ိ Bင ုိ ်ပါတယ်။

Live Video

Iု ပ်သံေခH ဆိုမuြဖင့် တိက ု ်Iု ိ က်ဆက်သွယ်ေြပာဆိုြခင်း။

Store and Forward

ကျန်းမာေရးမှတ်တမ် း အချက်အလက်များ ေပးပိu ၍ တိင ု ်ပင် ေဆွးေBွးြခင်း။

Remote Patient Monitoring

လူနာ၏ ကျန်းမာ ေရး အေြခအေနကို အေဝးမှစ-်ဆက်မြပတ် ေစာင့်[ကည့်ေပး ြခင်း။

mHealth

မိုဘိုင်းဖုနး် နည်းပညာကို အသံုးြပu၍ ကျန်းမာေရး ေစာင့်ေPှ ာက်မuေပးြခင်း။

အဆိုပါ ပံုစံများထဲမှ mHealth ဟာ ြမန်မာBိင ု ်ငံရဲc လက်Pှိအေြခအေနများနဲ ကိ ့ ုက်ညီမuအPှ ိ ဆံုး ြဖစ် ပါတယ်။ mHealth ဟာ ြမန်မာBိင ု ်ငံအတွက် ဘယ်လိအ ု ကျ ိuးPှ ိ ေစBိင ု ်မှာလဲ။ ဒီမိုကေရစီ အသွင်ကူးေြပာင်းေရးကာလ ေနာက်ပိုင်းမှာ ြမန်မာBိင ု ်ငံအစိုးရအေနနဲ ့ ဆက်သွယ်ေရး ကeအတွက် ြပuြပင်ေြပာင်းလဲမuများကို ြပuလုပ်လာခဲ့ ပါတယ်။ ြပည်ပ ဖုနး် ေအာ် ပေရတာများကို လုပ်ကိုင်ခွင့် ေပးTပီ းတဲေ ့ နာက်

ြမန်မာBိင ု ်ငံရဲc မိုဘိုင်းဖုနး် အသံုးြပuမuဟာ သိသိသာသာ တိးု တက်လာခဲ့ Tပီ း အင်တာနက်အသံုးြပuမu ဟာလည်း ပိုမို များြပားလာပါတယ်။ မိုဘိုင်းဖုနး် နည်းပညာများကို တွင်တင ွ ်ကျယ်ကျယ် အသံုးြပuလာBိင ု ်တဲအ ့ တွက်ေ[ကာင့် ကျန်းမာေရး ေစာင့်ေPှ ာက်

မuေတွကို လက်လှမ်းမီ ရယူဖိuခက် ခဲတဲ့ ေကျးလက်ေနြပ ည်သူေတွ၊ သွားလာရခက်ခဲတဲ့ ေဒသက ြပည်သူေတွ အတွက် mHealth ဟာ ကျန်းမာ ေရးေစာင့ ်ေPှ ာက်မuေတွကို ရယူBင ုိ ်မယ့် နည်းလမ် း အသစ် တစ် ခု ြဖစ် လာBိင ု ်ပါ တယ်။ ဒါ ့အြပင် ေနစ-် ့ အလုပ်တာဝန်ေတွေ[ကာင့် မအားလပ် Bင ုိ ် တဲ့ Tမိ uြပေနြပည်သူေတွအတွက်လည်း mHealth ဟာ အေထာက်အပံ့ေကာင်းတစ် ခု ြဖစ် လာBိင ု ်မှာပါ။

MAGAZINE NAME, ISSUE NUMBER , MONTH, 2020

စာမျက်Bှာ (၉)

ြပည်သူများအေနနဲ mHealth ့ စနစ် ကို အသံုးြပuTပီ း ကျန်းမာေရးဆိုင်ရာ ကိစ{များကို ေနရာေဒသမေရွ း ကေန မိ မိတိuရဲ c မိုဘိုင်းဖုနး် ကတဆင့် ဆရာဝန်န ဲ ့ ေမးြမန်းတိင ု ်ပင်Bင ုိ ်မှာ ြဖစ် ပါတယ်။ သာမန် ေနထိုင်မေကာင်း ြဖစ် တာက စTပီ း

ကျန်းမာေရးနဲကိ ့ ုက်ညီတဲ့ ေရPှ ည်ေနထိုင် စားေသာက်ရမယ့် ပံုစံေတွအထိပါ mHealth စနစ် ကို အသံုးြပuTပီ း ေမးြမန်း

ဲ့ က ေြပာဆိုBင ုိ ်ပါတယ်။ ဒါ ့အြပင် အPှ က်အေ[ကာက်Eကီးတဲ ့ ြမန်မာလူမျ ိuးေတွအတွက် ြပင်ပမှာ ဆရာဝန်နတိ ု ်Iု ိ က်မ

ေမးြမန်းရဲ တဲ့ မျ ိuးဆက်ပွားကျန်းမာေရး ကိစ{များကိုလည် း mHealth စနစ် မှာ မိ မိတိuရဲ c အမည်၊ ေနရပ် လိပ်စာ စတဲ ့

ကိုယ်ေရးအချက်အလက်များကို ေဖာ် ြပစရာမလိပ ု ဲ ပွင်ပ ့ ွင်လ ့ င်းလင်း ေမးြမန်း လာBိင ု ်မှာြဖစ် ပါတယ်။ ဒါေ[ကာင့် ကျန်းမာေရးအသိ၊ ကျန်းမာေရးဗဟုသုတေတွ တိးု ပွားလာBိုင်Tပီ း ြမန်မာြပည်သူေတွရဲc လူမuစီးပွားဘဝကိ ုလည်း တဖက်တလမ် းက တိးု တက်လာေစမှာပါ။ အချuပ် ဆိုရရင် ကျန်းမာေရးကိစ{ရပ် များကို မိုဘိုင်းဖုနး် ကတဆင့် လွယ်လင့်တကူ ေမးြမန်းBိင ု ်တဲ့ အတွက်ေ[ကာင့် mHealth စနစ် ဟာ အသံုးြပuတဲ ့ ြပည်သူများအတွက် ကိုယ်ပိုင်မိသားစု ဆရာဝန်တစ် ဦးလို ြဖစ် လာBိင ု ်မှာြဖစ် ပါတယ်။

MAGAZINE NAME, ISSUE NUMBER , MONTH, 2020

စာမျက်Bှာ (၁၀)

အထူးေဆာင်းပါး

ြပည်သUကျန်းမာေရးကို တီဘီေရာဂါက ထပ် မံTခိ မ်းေြခာက်ေနTပီ လား Tပီ းခဲ့ တဲ့ ေမလ ၂၄ရက်က ကျေရာက်ခဲ့တဲ ့ ကမzာတ ့ ီဘီ ေရ ာ ဂါ တိ ု က် ဖျ က် ေရး ေန ့မှ ာ

က ျ န း် မ ာ ေ ရး B ှ င ့်

အားကစားဝန်Eကီးဌာန အTမဲ အတွင်းဝန်ေဒါက်တာသက် ခိ ု င် ဝ င် း က “ ြမန မ ် ာBို င ်ငံ မ ှာ လ ည်း တီ ဘီ ၊ H I V ၊ ေဆးယ-်ပါးတီဘီေရာဂါေတွဟာ ြပည်သUကျန်းမာေရး ြပဿနာအြဖစ် Pှိေနဆဲ ြဖစ် ပါတယ်” လိu ထုတ်ေဖာ် ေြပာ [က ား ခဲ ့ ပါ တ ယ် ။ လူ ဦ း ေ ရ ၅ ၄ သ န း် ေ ကျာ် Pှိ တဲ ့ ြမန်မာBိုင်ငံမှာ Bှစ်စ-် တီ ဘီ လူနာသစ် Bှစ်သိနး် ခန ် ့ ြဖစ် ပွားေနတယ်ဟု ခနမ ် ့ ှနး် ထားTပီ း (၂၀၁၂-၂၀၁၃) ခု Bှစ် တတိယအEကိမ် ေဆးယ-် ပါး တီဘီစစ် တမ် းအရ တီ ဘီ လူ နာသစ် ၅ ရာခို င ် Bu န း် ဟာ ေဆးယ-်ပါးတီ ဘီ ြဖစ် ပွားလျက်Pှိသည်ကို ထပ် မံေတfPှိထားပါတယ်လိu ဆို ပါေသးတယ်။ ၂၀၁၃ ခု Bှ စ် အတွင်း ေဆးယ-်ပါးတီ ဘီ လူ နာေတ ွကို

ေဆးကုသမuေအာင်ြမင်Bန u း် မှာ ၈၃ ရာခို င်Bန u း် အထိPှိခဲ့ ေ[ကာင်း ဝန်Eကီးဌာ နက ထုတ်ြပန်ခဲ့ေပမယ့် ၂၀၁၄ခု Bှစ်

မှာ လူနာ ၁,၅၀၀ ေကျာ် ကိုသာ ကုသေပးBိင ု ်ခဲ့တယ်လိu နယ်စည်းမထား ဆရာဝန်များအဖfဲ (MSF) ရဲ c

ေရးသားသူ - ဥက|ာေအးေကျာ်

အ ချ က် အ လ က် ေတ ွ က ေ ထာ က်ြပ ထ ား ပ ါ တ ယ် ။ အချက်အလက် ေတွကို Buင ိ ်းယှ-်[ကည့်ရင် ကျန်းမာေရး ကe အတွက် လုပ်ေဆာင်စရာ ၊ ေခါင်းခဲ စ ရာေတွကို ရင်ဆိုင်ေန[ကရမှာပါ။ တီဘီေရာဂါတိက ု ်ဖျက်ေရးအတွက်ကို ကမzာရ ့ န်ပံုေငွအဖfဲ က ၂၀၁၁-၁၆ မှာ အေမ ရိ ကန်ေဒHလာ ၁၀၈ သန်း၊ ေထာင် စု Bှ စ်ဖံf Tဖိ uးတိ းု တ က် ေရး ရ ည် မှ န း် ချ က် သံုး မျ ိuး (တီဘီ၊ အိ တ်ချ ် အိ င ု ်ဗီ၊ ေဆးယ-်ပါးတီဘီ) ရန်ပံုေင က ွ ေန ၂၀၁၄-၁၆ ကာလအတွက် ၃၇ ဒသမ ၅သန်း ခနြ် ဖင့ ့ ် ေဆာင်ရွက် ေနတယ်လိu သိ ရ ပါတယ်။ ကျန်းမာေရးBှင့် အားကစားဝန်Eကီးဌာနက ၂၀၁၄-၁၅ ဘeာ Bှစ်မှာေတာ့ ေဆးယ-် ပါးတီ ဘီ လူ နာ ဦးေရ ၁,၀၀၀ ၊ ၂၀၁၅-၁၆ ဘeာBှစ်တင ွ ် ေဆးယ-်ပါး တီဘီလန ူ ာ ၁,၂၀၀ အတွက် ဒုတိယအဆင့်တီဘီေဆးဝါးေတွကိုu Bိင ု ်ငံေတာ် ဘeာေငွ မှ ကျခံ သံုးစွဲခဲ့တယ်လိu ထုတ်ြပန်ခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာေရး

ကeအတွက် Bိင ု ်ငံေတာ် ဘeာေငွေတွထဲက သံုးစွဲခဲ့ေပ မယ့် ကျ န် း မာ ေရး အ ေြခခံ အ ေဆာက် အအံ ု က e ၊ ကျန်းမာေရးဝန်ထမ် းနည်းပါးေနမuေတွ၊ လမ် းပန်း စာမျက်Bှာ (၁၁)

ဆက် သွယ်ေရး ခက်ခဲမu ေတွက ေတာ့ Pှ ိ ေနဆဲ ြဖစ် ေန

ဒီလိေ ု ဆာင်ရွက်ြခင်းကို အလုပ်မရေအာင် ခွဲ ြခားတာလိu

တာ ကိ ု ေတf ြမင် ေနရ ပါတ ယ် ။ ေဆးယ -်ပါးတီ ဘီ

လည်း မြမင်ေစချင်ပါဘူး။ တီဘီေရ ာဂါြဖစ် ေနတဲသ ့ ူလိu

ေရာဂါအပါ အဝင်၊ သာမန်Iု ိ းIို းတီဘီေရာဂါကိုကုသဖိu

ေစာေစာသိ ရ င် ထိ ေရာက်တဲ့ ေဆးေပးBိုင်မယ် ၊ အဲ ဒီ

အတွက် အမျ ိuးသားတီ ဘီ ေရာဂါတိ ုက်ဖျက်ေရး စီ မံ

ေတာ့လန ူ ာလည်း ေရာဂါေပျာက်ကင် းသွားသလိ၊ု သU ဆီ

ကိနး် မှာ လံေ ု လာက်တဲေ ့ ဆးဝါးေတွ Pှ ိ ေနTပီ ြဖစ် ေပမယ့် Pှ ိ ေနတဲေ ့ ဆးေတွကိုထိေရာက်စွာ

အသံုးချဖိu ကေတာ့

လိုအ ပ် ပါတယ် ။ ဒါေ[ကာင့်မိu တီ ဘီ ေရာဂါကုသ ေရ း အြပင် ြပည်သူလထ ူ ုကို အသိပညာ ေဝမGေပ းေရး၊ ထိ

ေရာက်တဲ့ မူဝါဒေတွန ဲ ့ ချမှတ်Tပီ း တိးု ြမ}င်ေ ့ ဆာင်ရွက်ဖိu မေမ့ထားသင့်ေချ။

ကတ စ် ဆ င့ ် ကူ း စ က်မ ယ့်ေရာဂါ ကူး စ က်Bu န ်း လ ည်း ေလျာ့သွားမှာ ြဖစ် ပါတယ်။ “တီဘီေရာဂါြဖစ် တဲလ ့ တ ူ ိင ု ်းသည် ေဆးကုသမuကို ခံ ယူရ မယ်ဆိုတဲ့ ဥပေဒPှ ိ သင့်တယ်။ တီ ဘီက ကုရင်ေပျာက်

တယ်။ မကုရင် ေတာ့ မေပျာက်တဲအ ့ ြပင် အများြပည်သူ ကို လ ည် း အ Bo ရ ာ ယ် ေ ပး B ိ ု င ် ၊ ကူး စ က်Bုိ င ် ေတာ့

လုပ်ငန်းခွ င်န ဲ တီ ့ ဘီေရာဂါ

တစ် ေယာက်တည်းနဲဆိ ့ ုင်တဲ့ ေရာဂါမဟုတ်ဘူး။ အများ ထိခိုက်မှာ ြဖစ် တဲ့ အတွက် ကူးစက်ေရာဂါနဲ ့ ပတ်သက်

-----------------------------လက်Pှိတီဘီေရာဂါြဖစ် ပွားသူေတွရဲc ၈၀ ရာခို င်Bန u း် ဟာ

အသက် ၁၅ Bှစ်ကေန ၅၄ Bှစ် အရွ ယ် ေတွ ြဖစ် တဲ့ အတွ က် ေ[ကာင့် ကု န ် ထု တ ်စွ မ် းအားအ ေပးB ုိ င ် ဆံုး အသက်အရွ ယ်လိu ဆိုရမှာပါ။ ဒါေ[ကာင့်မိu တီဘီေရာဂါ ဟာ ြမန် မာ့စီးပွားေရးလုပ်ငန်းကeအတွက် အေရးပါ

ရင် ဥပေဒနဲထု ့ တ်Tပီ းေတာ့ ေဆးကု သဖိu ေဆာင်ရွက်သင့် တယ်” လိu တီဘီေရ ာဂါတိ က ု ်ဖျက်ေရး သုေတသနြပuေန သူ ေဒါက်တာထင်လင်းေအာင်န ဲ ့ The Myanmar Times တိu ေတfဆံုေမးြမ န်းထားတဲေ ့ ဆာင်းပါးမှာ ေဖာ် ြပထားပါ တယ်။

တဲ ့ Human Resource ကို သွယ်ဝိုက်တဲန ့ ည်းလမ် းေတွ နဲ ေြခာက် ့ လှနေ ် ့ နတာကေတာ့ အမှနပ ် ါ။ တီဘီလန ူ ာေတွ ဟာ

မိ သ ား စု ပ တ်ဝ န ် း ကျ င ်အ သိ ု င ်း အ ဝိ ု င ် း ၊

လု ပ်ငန်းခွ င်ေနရာေတွန ဲ ့

အသက်ေမွးဝမ် းေကျာင်း

ေနရာေတွ ကို မြဖစ် မ ေန စွ န လ ် ့ _ တ် ေကျာခိ ု င ် း ခဲ ့ ရ တဲ ့ အြဖစ် အပျက်ေတွက ဒုန ဲ ့ ေဒးပင်။ သိu ြဖစ် ပါ၍ အများ

ဲ ့ ေတfဆက်ဆံေနရတဲ ့ လုပ်သားြပည်သူေတွ၊ ြပည်သူနထိ ဘတ်စ် ကားယာ-် ေမာင်းေတွ၊ ဝန်ေဆာင်မuေပးေနရတဲ ့

ဝ န်ထ မ် း ေတွ အ လု ပ် ေလGာက် တဲ ့ အ ခါမှာ အ လု ပ် န ဲ ့ ပ တ် သ က် တဲ ့ ကျ န် း မာ ေရ း စ စ် ေဆး ချ က် ေတွ ေဆာင်ရွက်တဲေ ့ နရာမှာ တီဘီေရာဂါကိုလည်း ထည့်Tပီ း ေတာ့ ေဆာင်ရွက်သင့်ပါတယ်။

စာမျက်Bှာ (၁၁)

ပန်းတိင ု ်ကို ေရာက်ေနTပီ လား --------------------------------Bှစ်စ-်ကမzာလ ့ ဦ ူ းေရရဲ c သံုးပံုတစ် ပံုခနဟ ် ့ ာ တီဘီေရာဂါ ြဖစ် ပွားေနTပီ း လူနာ ၁၀. ၄ သန်းမှာ ၁.၈ သန်းခန ် ့ ေသဆံုးေနတယ်လိu အချက် အလက် ေတွအရ သိ ရပါ တယ် ။ လူ နာPှ င် ဟာ ေဆးယ-်ပါး တီ ဘီ ေ ရာဂါကိ ု ေန စ့ -် ကု သ မu အြဖ စ် ြပင်း ထ န န ် ာကျ င် ခံ စားရ တဲ ့ ထိုးေဆးကို ေြခာက်လ[ကာထိ ုးBှံ ရမှာြဖစ် Tပီ း ေနစ-် ့ ေဆးေပါင်းစံု ၁၁ လံးု ခနက ် ့ ိုလည်း လ ၂၀ [ကာ ေသာက်

သံုးရမှာြဖစ် ပါတယ်။ ဒါြပင် ခက်ခဲပင်ပန်းတဲေ ့ ဆးယ-်

ဖွင့်လှစ်ထားTပီ း (၂၀၁၆-၂၀၁၇)ဘeာBှစ်တွင် ေမာ် လ Tမိ uင်Tမိ u ေတွမှာ တိးု ချ ဲcေဆာင် ရွ က်သွားရန် စီ စ-်ထားလိu

ဝန်Eကီးဌာနက ထု တ်ြပန်ထားပါ တယ် ။ ကမzာ့ ရန်ပံုေငွ အဖfဲ (Global Fund) နဲ ့ ေထာင်စုBှစ်ဖံf Tဖိ uးတိ းု တက်ေရး

ရည် မှ နး် ချက် သံ ုး မျ ိuး (3MDG) ရန်ပံု ေငွ ေ တွ ြ ဖင့် ေဆးယ-်ပါးတီဘီလန ူ ာေတွကို အာဟာရေထာက်ပံ့ြခင်း၊ ခရီ းစရိ တ်ေထာက်ပံ့တာ၊ ဓါတ် ခဲွ စ စ် ေဆးမu များအတွက်

ကုနက ် ျစရိ တ် ေထာက်ပံ့တာေတွကို ေဆးကုသမuကာလ လေပါင်း (၂၀) အတွင်း ရPှ ိ ေအာင် ေဆာင်ရွက်ေပးလျ က် Pှ ိ ပါေ[ကာင်းဟု ဝန်Eကီးဌာနက ဆိုထားပါတယ်။

ပါးတီ ဘီ ကု ထံ ုး ကိ ု ေရွ း ချ ယ် လို က ်တဲ့ လ ူ နာေတွ ဟ ာ

သိu ြဖ စ် ပါ၍ ကူး စက်လွ ယ်တဲ့ တ ီ ဘီ ေရာဂါ ကို တံu ြပန ်

စိ တ်ပိုင်းဆိ ု င်ရာသက် ေရာက် မuေတွအ ြပင် အလု ပ် မ

အတွက် ေရာဂါPှ ာေဖွေရးနဲကု ့ သေရးတိu ကို ေဒသအB~ြံ ဖန ် ့

ေတွက သူရဲcေဝဒနာကို ထပ် တိးု ေစမှာ အေသအချ ာ

ကို ေလGာ့ချေပးBိင ု ်မှာြဖစ် တဲအ ့ တွက် ကမzာတ ့ ီဘီေရာဂါ

ကာလPှ ည် ြပင်းထန်တဲက ့ ုသမuေတွေ[ကာင့် ခBwာကိုယ်၊

တိ ု က်ခို က် မu ဟာ ေသေရးPှ င်ေရးတ မG အ ေရးEကီး တဲ ့

လုပ်Bင ုိ ်သြဖင့် ဝင်ေငွမPှ ိ တာေတွန ဲ ့အထီးကျန်ဆန်ြခင်း

ကျက်ကုသ[ကရမှာ အမှနပ ် င်။ ဒါမှသာ ေရာဂါကူးစက်မu

ပင်။ အဆိုပါအခက်အခဲ ေတွကို ေြဖPှ င်းBိင ု ်ဖိu ေဆးယ-်

တိ ု က် ဖျက်ေရးေန အ ့ ထိ မ် းအ မှ တ ် ေဆာင်ပု ဒ်အ တိ ု င ် း

ပါးတီဘီေရာဂါPှ ာေဖွတာကို လူနာေတွ လက်လှမ်းမီ ေစ ဖိu လက်Pှိအချ ိန်တင ွ ် ရန်ကုန၊် မBoေလးနဲ ေတာင် ့ EကီးTမိ u

“တီဘီေရာဂါကင်းေဝးဖိu ၊ အားလံးု ပူးေပါင်း ေဆာင်ရွက်စိu (Unite to End TB) '' လိu တိက ု ်တန ွ း် လိက ု ်ရပါတယ်။

ေတွမှာ ဇီ ဝလံြု ခံ uမu အဆင့်(၃)Pှ ိ တီဘီဓါတ်ခဲွ ခန်းေတွ

သင်သိပါသလား

စာမျက်Bှာ (၁၂)

ONDOCTOR FACEBOOK စာမျက်Bှာ "ကျန်းမာေရးအေမးအေြဖ" ၏ အချက်အလက်များ

စာမျက်Bှာ (၁၃)