DIY
Allesreiniger, roomspray, bruisballen.
FRIS met VOORJAARS KRUIDEN verwen jezelf en je huis
Recepten
soep theemix pesto salade smoothie
Klik op de foto’s om naar de pagina te gaan
Kom je mij tegen? Klik op me! Ik verwijs naar tips en recepten.
Uitgelicht Oogstfestijn 2
Inhoud Klik en ga direct naar de pagina
Smullen maar
5 Voorjaarssalade met jonge tuinboontjes en kruiden
14
Lente theemix
Kruidige voorjaarsthee
Verfrissen
13 Verzorgende handcrĂŠme met kruiden uit de Agnes Kruidentuin
30 Lentesmoothie
17
Soja-wax geurkaarsjes
bomvol met vitaminen
mooi gedecoreerd met kruiden
en mineralen
19
Voorjaarsrituelen
die je huis, lichaam en geest reinigen
28
Bruisballen
Verwen jezelf met een kruidig bad
39
Kamerspray met tijm
Verfris je huis met deze spray
44 Kruidenomelet met zalm en avocado
51
Veldslasoep
een lekker licht opkikkertje
55 Kruidenpesto
met voorjaarskruiden
42 Allesreiniger
met Marseillezeep en rozemarijn
53 Kruidige geurboeketjes
voor een geurig huis
59 Ontvettingsspray met rozemarijn
In de moestuin
33 Je eigen kruidentuin Verschillende soorten kruiden zaaien, kweken & oogsten
46 Voorjaarsklussen
Naar buiten 7
Agnes Kruidentuin
De kruidentuin op Landgoed Eyckenstein
57
Naar buiten
Leuke voorjaars adressen en activiteiten
Voorbereidingen die je nu alvast kunt doen
Column
LUUK’S
tuinverhalen
In maart ontwaken tuinders weer uit hun winterslaap. Al is winterslaap wat veel gezegd, ook in de winter is er op Tuinderij Eyckenstein veel gedaan. We hebben de fruitbomen en bessenstruiken gesnoeid, het folie van de tunnelkassen schoongemaakt, het onkruid bij de aspergebedden weggehaald, de houten stelen van het gereedschap in de lijnolie gezet. En we hadden nog een winteroogst van winterpostelein en veldsla die we naar de Ekoplaza Bilthoven hebben gebracht.
Jonge boontjes, echte smaakmakers
Luuk Schouten neemt je in zijn tuinverhalen graag mee naar zijn Tuinderij Eyckenstein. En zoals elk jaar staat het voorjaar in het teken van voorzaaien, uitplanten en wachten op de eerste oogst.
“Ik kijk nu al uit naar die eerste echte smaakmakers van het land, heerlijk”
In maart wordt de eerste lichting gewassen gezaaid. Peultjes, doperwten, kapucijners en tuinbonen zijn één van de eerste die gezaaid worden in de volle grond. In totaal zaaien we ze zo’n drie keer, met circa drie weken tussentijd zodat we een mooie oogstspreiding krijgen. Voor mij zijn de peultjes, doperwten, kapucijners en tuinbonen de echte smaakmakers van de tuinderij. En dan vooral de eerste jonge tuinboontjes zijn heerlijk! Je vindt ze dan ook terug in de zalige voorjaars salade, ga voor het recept naar pagina 5. Het zaaien is nog best een klus. Aangezien deze gewassen – behalve de tuinbonen dan – zo’n twee meter hoog worden, hebben ze steun nodig. Dus we moeten eerst rekken neerzetten voordat we kunnen zaaien. Eind januari zijn we in de kas al gestart met het voorzaaien van de tuinbonen, peultjes en kapucijners. In de eerste week van maart hebben we de tuinbonen buiten uitgeplant en de peultjes – in dit geval ‘lage’ peultjes in de kas. Daar kunnen we over circa twee maanden al van plukken! Wil je onze heerlijke voorjaarsgroente proeven kom dan vanaf 4 mei langs want dan zijn ze op de kraam op zaterdag & woensdag te verkrijgen.
4
Groene salade
met munt longkruid & duizendblad
Wist je dat je de paarse bloemen van longkruid ook kunt eten? Gebruik ze bijvoorbeeld in combinatie met het maarts viooltje als decoratie op de salade.
Smullen maar
Voorjaarssalade Oogst & shoppinglist 200 gr verse tuinbonen 100 gr veldsla 125 gr ricotta 2 handenvol verse kruiden: munt, longkruid, duizendblad 50 gr pijnboompitten viooltjes voor decoratie voor de dressing: 100 ml olijfolie 2 el citroensap 1 el vloeibare honing verse munt peper en zout
Kook de tuinbonen in water met een mespuntje zout in ongeveer 6-7 minuten beetgaar. Was de sla en doe deze in een kom. Snijd de ricotta in stukjes en verdeel over de sla. Rooster de pijnboompitten ondertussen in een koekenpan. Maak de dressing door alle ingrediĂŤnten in een kommetje door elkaar te mixen. Breng op smaak met peper en zout. Giet de doperwten af en verdeel over de sla. Scheur de muntblaadjes en strooi samen met longkruid en duizenblad en de geroosterde pijnboompitten over de sla. Serveer met de muntdressing. Decoreer met viooltjes en paarse bloemetjes van het longkruid.
k o o t k r e w Longkruid e d n e l e k k i r p ij b d n e t h c a z r ve n e e n i t e h r e e n i b m o C . t hoes . m ij t n e e i l thee met sa
Recept Voorjaarssalade 6
Agnes Kruidentuin 4 Agnes Kruidentuin bestaat dit jaar 10 jaar en viert het hele seizoen feest!
Agnes Kruidentuin
Bij Tuinderij Eyckenstein in Maartensdijk vind je achterin de kruidentuin van Agnes Looman. Hier kweekt zij kruiden, in de volle grond en op de pot. De kruiden uit de tuin worden ondermeer verwerkt in verschillende kruidenthee’s, tincturen en zalf. Belangrijke kruiden voor de zalf zijn brandnetel, sint janskruid, kamille, goudsbloem en smeerwortel. En voor de thee: duizendblad, tijm, munt, melisse, citroenverbena, slaapmutsje, agrimonie, monarda, kaasjeskruid, lavendel, dus zowel blad als bloem. Wil je zelf kruiden kweken, kom op zaterdagen langs want dan is er ook verkoop van diverse soorten kruiden op de tuin. Dit jaar is een bijzonder jaar, want Agnes Kruidentuin viert haar 10 jarig bestaan. En dat wordt gevierd op de zaterdagen, als de winkel open is. Elke week wordt er een feestelijke taart gebakken en zijn er extra workshops en leuke activiteiten.
Tien jaar geleden gooide Agnes het roer om, ze wilde iets anders dan het welzijnswerk dat ze toendertijd deed. Agnes: ‘Ik had dat zo lang gedaan en met dit idee liep ik al geruime tijd rond. Het werd tijd voor een nieuwe stap!
Agnes Kruidentuin Het was een omslag in mijn leven, ik wilde kruiden gaan kweken om, onder andere, biologische kruidenthee te produceren. Dus zocht ik een stuk grond waar ik genoeg ruimte zou hebben om dat te realiseren. Dat vond ik via Luuk in de Historische moestuin van Eyckenstein.’
in de moestuin. Pas later kwam er ruimte vrij achterin de moestuin van tuinderij, waar de huidige kruidenÂtuin te vinden is. Inmiddels staan er twee grote droogkasten in de kruidentuin. De kruiden liggen op rekken in deze zonnedrogers die dubbelwandig en goed geisoleerd zijn. Deze zijn zo gebouwd dat er een luchtstroom van voor naar achter door de kasten heen gaat, dat alle vocht van de kruiden meeneemt. Dat werkt het beste als het zonning weer is. De gedroogde kruiden worden zorgvuldig bewaard op droogrekken in het houten huisje van Agnes.
Ze volgde de herboristenopleiding De Sprenk in De Mortel, in Noord Brabant. Een prachtige 3-jarige opleiding waarin je alle facetten van de kruidengeneeskunde, waaronder ook teelt, bestudeert. Voor haar opleiding als herborist zocht ze een stageplek en zo kwam ze bij de Tuinderij Eyckenstein terecht. Agnes begon in het voorste gedeelte
Locatie Tuinderij Eyckenstein
9
Agnes Kruidentuin
Verwerking van de kruiden De biologische kruiden worden voor een deel verwerkt tot werkzame producten. De voorbereiding daarvan gebeurt hoofdzakelijk in de zomer. Dan worden veel kruiden getrokken in biologische olijfolie tot een zogenaamd maceraat. Met dat maceraat kunnen vervolgens andere producten worden gemaakt, zoals lippenbalsem en zalf.
Welke kruiden zijn het lastigst te kweken? De citroenverbena, want die moet elk seizoen voorzichtig worden opgenomen en in de winter binnen gezet, het stekken vind ik ook lastig. Maar de smaak van het kruid is goddelijk, dus dat maakt het de moeite waard. Om de tuin goed te kunnen onderhouden
Locatie Tuinderij Eyckenstein
werkt Agnes veel met vrijwilligers. Zij helpen haar bij het wieden van de kruidenborders, zodat de tuin er mooi uitziet. Ook helpen ze met oogsten voor de thee en in het voorjaar en najaar zaaien en stekken. Agnes: ‘Het mooie van de kruidentuin vind ik dat je elk seizoen weer zulke prachtige producten uit de tuin kunt halen. Dat geen jaar, zelfs geen dag hetzelfde is en dat ik elke dag met vrijwilligers samen aan de slag ben in de kruidentuin, het is zo heerlijk om buiten te zijn!’
10
Agnes Kruidentuin Eigen kruidentuin beginnen Als je zelf een kruidentuin wilt beginnen adviseert Agnes keukenkruiden zoals tijm, salie, rozemarijn, citroenmelisse, lavendel, peterselie, shiso, koriander en munt. Met al deze kruiden kun je, naast dat ze in de keuken te gebruiken zijn, ook kruidenthee zetten, dat maakt ze dubbel zo belangrijk.
Workshop Fit met voorjaarskruiden Gedurende het kruidenseizoen worden er verschillende workshops gegeven met kruiden. In het voorjaar geeft Agnes o.a. de workshop ‘Fit met voorjaarskruiden’. De kruiden in het voorjaar hebben veel kracht en helpen je bij de voorjaarsreiniging. In deze workshop pluk je kruiden in de kruidentuin en maak je een eigen kruiden lentekuur voor reiniging en weerstandverhoging. Daar heb je de hele zomer plezier van. En je maakt een geurige voorjaarscrème.
Locatie Tuinderij Eyckenstein
Agnes kruidentuin Dorpsweg 264 achter, Maartensdijk Wil je de kruidentuin bezoeken of als vrijwilliger meehelpen? Kijk dan op de website en neem contact op met Agnes Looman. agneskruiden.nl
11
Agnes Kruidentuin
Top-10 favoriete kruiden van Agnes Shiso is een oosters kruid dat hier goed is te kweken en is heerlijk in allerlei gerechten en in thee. De rode shiso is niet alleen lekker, maar ook mooi als plant in de bloementuin. Het kruid heeft een unieke smaak wat inzit tussen munt, komijn en koriander. Goudsbloem is een favoriet om zijn prachtige kleur en zijn vele mogelijkheden. De plant is zo goed voor je gezondheid. Smeerwortel is een prachtige robuuste plant die blessures en blauwe plekken doet verdwijnen en wonden helpt te genezen. Brandnetel is als heerlijk voorjaarskruid lekker in de soep en is werk zaam in een voorjaarscreme of een zalf tegen eczeem, insecten steken en andere narigheid. Echte Tijm De oertijm is bijna het hele jaar te plukken en kan worden gebruikt in gerechten en is heerlijk als thee. Hij helpt je de winter door.
Locatie Tuinderij Eyckenstein
Dat geldt ook voor de Rode zonnehoed, in de zomer een prachtige plant in je tuin en als je er bijtijds tinctuur van maakt, helpt dat je lichaam zich te weren tegen griep en verkoudheid. Zwarte bes, een struik waarvan ik het blad en de bessen heerlijk vind. Het blad voor thee en de bessen omdat ze zo lekker en gezond zijn. In het voorjaar kun je de bloemetjes eten, alleen worden het dan geen besjes natuurlijk. Slaapmutsje is zomers mooi fel oranje gekleurd en is familie van de klaproos. Het is een geweldig kruidenmiddel om beter te slapen. De Franse roos, ofwel apothekersroos geeft elk jaar heel veel rozen. Ik maak er rozenhandcreme mee, en doe de bloemblaadjes in de thee. Monarda ook wel bergamotplant genoemd heeft een heerlijk kruidig blad en is lekker voor in de thee.
12
Verzorgende handcrème Ingrediënten
Materialen
18 gr kruideninfuus (sterke kruidenthee) 9 gr kruidenolie 3 gr natuurlijke emulgator 3 druppels etherische olie
au bain-mariepan 2 glazen mengbekers weegschaal spatel potje etiket
1. Doe verse kruiden naar keuze in een theezakje en hang het in een glazen mengbeker. Wij gebruikten brandnetel en maarts viooltje. Giet hier kokend water over en laat 10 minuten trekken. 2. Weeg 9 gram olie af in een glazen mengbeker en voeg daar de emulgator bij. Verwarm de mengbeker met oliemengsel au bain-marie in de pan en roer tot het een egale massa is geworden. Haal de pan van de hittebron. 3. Weeg de kruideninfuus af tot 18 gram en voeg al roerend steeds een scheutje toe aan de oliemassa. Roer goed door met de spatel tot het een gladde crème is. Als het mengsel koud wordt voordat je klaar bent, verwarm het dan opnieuw au bain-marie.
Bewaar de handcrème in de koelkast voor ongeveer 2 weken
4. Voeg vervolgens 3 druppels etherische olie naar keuze toe aan het warme mengsel en doe de crème in het potje. Schrijf op het etiket de inhoud van je crème.
Lente theemix
Maarts viooltje & oregano
e s s i l e m n oe Citr e s g a a d e l l a n e g e t t p hel n e d i e h s o o l e p a l s , s s stre migraine Maarts viooltje heeft een mooi kleurtje en heeft een ontgiftend effect
Goudsbloem heeft een reinigende werking, en is goed voor je huid.
Smullen maar
Lente theemix Oogst & shoppinglist citroenmelisse verveine roomse kervel duizendblad hondsdraf oregano kleine pimpernel maarts viooltje goudsbloem papieren zak
Pluk de bloemen en kruiden uit de tuin of gebruik gedroogde kruiden. Bewaar de vers geplukte kruiden en bloemen in een papieren zak op een droge plek. Thee zetten: Doe de vers geplukte bloemen/kruiden in een theepot en giet er heet water over. Zet de theepot op een theelichtje en laat 5-10 minuten trekken. Zeef bij het inschenken de thee door een zeefje. Of gebruik een theepot met speciale houder of zeef voor kruidenthee.
Maarts viooltje Wordt als een natuurlijke aspirine gezien, door de salicylzuur die in het viooltje zit. Je kan er (blauwe) thee van trekken. En de kruid helpt ondermeer tegen hoofdpijn, duizeligheid uitputting en slapeloosheid. gebruik
Bladeren en bloemen kweken Geef de planten een schaduwrijk plekje, ze zullen snel een goede plek
veroveren in de tuin en bloeien altijd vroeg in het voorjaar. Plantafstand Âą 30 cm. Maarts viooltje is een vaste plant en zaait zichzelf gemakkelijk uit. Bloeitijd is van maart - april bewaren Gedroogd keuken Maarts viooltje is decoratief in salades en soepen. Verwerk het viooltje in de lentethee-mix
Recept lente-theemix 15
Illustraties gemaakt door Marloes Veelenturf
poster downloaden
Kamille heeft een verzachtende en kalmerende werking.
Geef deze geurkaarsen cadeau en voorzie ze van leuke kruidenlabels. Download ze hier!
Verfrissen
Geurkaarsen
Materialen
200 gr sojawax-melts (voor +/- 4 kaarsjes) waxlontjes maatbekertje glaasjes/potjes pan knijper schaal voor au bain-marie etherische oliën verse kruiden uit de tuin
Smelt de sojawax-melts au bain-marie in een hitte bestendige schaal. Als de wax gesmolten is voeg je een aantal druppels etherische olie toe. Hang het waxlontje in het gewenste potje en houd deze op zijn plaats met een knijper of klem tussen twee sateprikkers vast
Plak er een etiket op en klaar zijn je geurkaarsen! Leuk om cadeau te geven!
Wil je je kaars decoreren? Doe dan wat verse of gedroogde kruiden in het potje en giet vervolgens voorzichtig de gesmolten wax erover. Let op! De wax kan heet zijn & gebruik weinig kruiden want deze kunnen vlam vatten. Laat de wax hard worden en verwijder de knijper. Versier vervolgens het potje met één van onze leuke voorjaarslabels.
Diy geurkaarsen 18
Voorjaarsrituelen 4
Sauna borstel, groenteborstel, glaswisser wol en zeepje van Dille&kamille, tandenborstel en wattenstaafjes van The Bamboo Brush Society, wit schaaltje en kopje Bloominspiration, vaasje, boekje en vitrinekastje De Bosrand Brocante, donkergroen kopje van Lenneke Wispelwey, lichtgroen schoteltje van Nienke van de Pol, gedroogde lavendel Tuinderij Eyckenstein, touwklosje Intratuin, zeep, lippenbalsem en haarolie Botma & van Bennekom, etherische olie Jacob Hooy.
Verfrissen Voorjaarsreiniging Het begrip ‘voorjaarsreiniging’ kent een lange traditie. Vooral in vroegere jaren was men heel bewust bezig met de natuur en speelde die reiniging een grote rol. Natuurvolkeren houden nog steeds hun voorjaarsrituelen. Voorjaarskruiden kunnen we inzetten om afvalstoffen uit onze huid, bloed, organen en hersenen te verwijderen en om te helpen tegen voorjaarsmoeheid. Gun jezelf een verkwikkend reinigingsritueel en verkwik lichaam en geest. Prille voorjaarsblaadjes hebben een reinigend vermogen wat helpt om het lichaam te ontgiften. Juist jonge blaadjes zitten vol met mineralen en vitaminen. Ieder kruid bezit één of meer actieve eigenschappen. Zo werkt de één laxerend, de ander bloedzuiverend, weer een ander vergruist mogelijke stenen uit organen of reinigt de spierweefsels. Er zijn kruiden die slijmophopingen in de luchtwegen kunnen oplossen en kruiden die het lichaam tot transpireren aanzetten.
Start de ochtend eens met een groene lentesmoothie met spinazie havermout en citroenmelisse. Deze smoothie zit bomvol mineralen. Ga op een mooie lentedag naar buiten en maak een heerlijke ochtendwandeling in de natuur. Zin om wilde kruiden te plukken? Ga er dan bij voorkeur ‘s ochtends vroeg op uit, om de jonge kruiden te plukken, want dan is de concentratie van heilzame stoffen het hoogst. Verwen jezelf bij thuiskomst met een ontspannen ochtendbad of douche met een zelfgemaakte bruisbal gemaakt van voorjaarskruiden of een etherische olie.
Diy voorjaarsrituelen 20
Verfrissen puurste ingrediënten goed genoeg om verwerkt te worden. Alles wat wij produceren is vrij van SLS (sodium lauryl sulfaat), synthetische geuren kleurstoffen, palmolie, parabenen, niet getest op dieren en zo duurzaam mogelijk geproduceerd’.
Botma & van Bennekom Er zijn steeds meer leuke en kleine verantwoorde verzorgingsmerken die producten maken met aandacht voor mens & natuur. Zo ook het merk Botma & van Bennekom. Zij maken natuurlijke, handgemaakte zepen en verzorgende producten van biologische ingrediënten. Eigenaresse Rianne Botma maakte in 2016 thuis haar eerste zeep. Inmiddels is de collectie uitgegroeid tot een duurzame productlijn van diverse zepen, haarolie, lippenbalsem tot badzout.
Een mooie filosofie en ook nog eens verzorgend! En de zepen van Botma & van Bennekom ruiken onweerstaanbaar lekker. Wist je dat je de haarzeep ook kunt gebruiken voor het lichaam. In combinatie met de Huid & Haarolie ben je eigenlijk helemaal compleet! De Huid- & Haarolie bestaat enkel uit een selectie natuurzuivere, rijke oliën. De combinatie van Vitamine-E, jojobaen arganolie verzorgt de allergevoeligste huid en vervaagt fijne lijntjes, is effectief tegen droog en pluizig haar en werkt als een natuurlijke conditioner.
Rianne: ‘Wij streven naar een bewuste, duurzame wereld vrij van producten die schadelijk zijn voor mens, dier en milieu. Daarom zijn alleen de
Diy voorjaarsrituelen 21
Dille&kamille Bubble buddy van Foekje Fleur
Porseleine kommetje Bloominspiration, kleine zeepjes, zeepbakje, natuurspons Dille&kamille, lavendel, bos, kruiden en haar zeep Botma& vanBennekom, Ravensara zeep Werfzeep, Bubble Buddy Foekje Fleur.
Botma&van Bennekom Haarzeep
a r a s n e v a R p e e z f Wer
Verfrissen Fris voorjaarshuis De voorjaarsschoonmaak of grote schoonmaak werd vroeger traditioneel aan het einde van een lange winterperiode uitgevoerd. Toch wordt het nog wel regelmatig genoemd, als de lente in aankomst is we zin krijgen om ons huis weer grondig schoon te maken en op te ruimen. De ramen wagenwijd open te zetten om alles door te laten luchten en de zonnenstralen naar binnen te laten. Vroeger werden alle gordijnen voor de ramen weggehaald, de vloerkleden opgerold en buiten met de mattenklopper uitgeklopt. Alle kasten werden flink leeggeruimd en alles werd flink schoongemaakt. Ook kleding en schoenen kregen een opknapbeurt en werden
hersteld. Alle huisraad werd uitgezocht, gesopt en vloeren geboend. Het huis rook letterlijk weer voorjaarsfris. In onze tijdsperiode hebben we er vaak niet tot nauwelijks tijd voor. Toch kan het heel ontspannend zijn om je huis een dag eens flink onder handen te nemen, niet alleen fysiek ook mentaal kan dit fijn zijn. Je voelt je vaak helemaal opgeruimd en fris na zo’n flinke schoonmaakbeurt. En als je het huis hebt schoongemaakt met zelfgemaakte ecologische schoonmaakmiddelen voelt dat ook nog eens verantwoord en is nog duurzaam ook! Maak een wasmiddel of allesreininger met Marseillezeep en een frisse essentiele olie. Of maak een reiniger van baking soda om je wasbak eens goed te schrobben.
Diy voorjaarsrituelen 23
Verfrissen
Voorjaarsschoonmaak 4
Wc-borstel, afwasborstel, wisser wol, blauwe theedoek, groene & grijze ruit vaatdoek, Marseille zeep, grijze pot van Dille&kamille, Bubble Buddy van Foekje Fleur, krijtverf Velvet Green Amazona Krijtverf, grote & kleine vaas, geverfd laatje, glazen pot De Bosrand Brocante, etherische olie Jacob Hooy,
Verwen jezelf met kruidenthee Vergeet tussendoor jezelf niet te verwennen met een lekkere kop kruidenthee met gedroogde kruiden in combinatie met verse voorjaarskruiden! Wist je dat een maarts viooltje een ontgiftend effect heeft op je lichaam? Verveine zit vol krachtige antioxidanten, net als oregano, ze geven je lichaam een boost voor je immuunsysteem. Citroenmelisse is goed bij alledaagse stress en samen met verveine zorgen de kruiden voor ontspanning. Na een actieve schoonmaakdag is deze lentetheemix welverdiend.
Bubble Buddy van Foekje Fleur & Werfzeep Bubble Buddy is niet zomaar een zeepbakje. Je kunt je zeep er ook mee raspen en de geraspte zeep op lossen in water. Zo’n handgemaakt zeepsopje van echte ambachtelijke zeep kan gebruikt worden voor allerlei huishoudelijke schoonmaakklusjes. Hiermee verminder je het gebruik van vloeibare schoonmaakmiddelen in plastic flessen. De zeep die bijgeleverd wordt is van Werfzeep. Werfzeep is een ambachtelijke biologische zeepziederij in hartje Utrecht, sinds 2009. Ze maken al hun zepen
met de hand: zonder synthetische toevoegingen, plastics, dierlijke vetten en palmolie; mét voedende plantaardige oliën, liefde en aandacht. Doordat ze uitgaan van de kracht van heilzame ingrediënten zoals amandel, ceder, en bergamot zijn de zepen verzorgend en zacht, voor jou en de natuur. Met de bijgeleverde schoonmaakzeep met citronella kun je praktisch alle huishoudelijke klussen doen. Voor de afwas kun je een sopje kloppen of een stukje zeep afsnijden en in het afwaswater oplossen.
Diy voorjaarsrituelen 25
Verfrissen Voorjaarslunch
Luchtzuiverende kruiden
En na zo’n fijne voorjaarsschoonmaak, als je huis weer helemaal schoon en heerlijk fris ruikt, is het tijd om voor de innerlijke mens te zorgen. De meeste voorjaarskruiden en planten werken ontgiftend zodat we de winter definitief achter ons kunnen laten. Voorbeelden van eetbare en vooral lekkere voorjaarskruiden die je in het wild kunt plukken zijn daslook, hondsdraf, brandnetel, kleefkruid, paardenbloem, look zonder look, waterkers, zevenblad, weegbree, vogelmuur, pinksterbloem om er maar slechts een paar te noemen.
Omring jezelf met groene planten en kruiden. Wist je dat sommige kruiden ook een luchtzuiverende werking hebben? Planten en kruiden verhogen op natuurlijke wijze het zuurstofgehalte en de luchtvochtigheid en verminderen het koolstofdioxidegehalte in je woning. De volgende kruiden hebben een luchtzuiverende werking: rozemarijn, munt, basilicum, maar ook de koffieplant en jasmijn. De bloemen van de jasmijn hebben een prettige, zachte geur die je kamer binnen de kortste keren doet verfrissen. Verse kruiden in een pot in de keuken zijn niet alleen mooi en lekker, ook nog eens heel functioneel! Dus haal die kruiden maar in huis!
Zo kun je bijvoorbeeld zelf een heerlijke kruidenpesto maken van deze wilde planten of een frisse voorjaarssalade met verse tuinbonen en veldsla. Maak er een gezellige voorjaarslunch van voor je gezin of nodig je vrienden uit voor een lichte lunch vol vitaminen en mineralen voor nieuwe energie en goede voedingstoffen. Maak een soepje van veldsla en verse kruiden uit de tuin. Lekker met stevig brood of een kruidenomelet met zalm en avocado. Allemaal lichte lunchgerechten bomvol vitamines en mineralen! En vergeet vooral niet een paar geurende versgeplukte kruidenboeketten op te hangen.
Diy voorjaarsrituelen 26
Download hier de
Voorjaarslabels
Bruisballen gedecoreerd met lavendel, goudsbloem & rozemarijn
n ĂŤ i l o e h c s i r e Eth r e k k e l r o o v n zorge n e l l a b s i u r b e geurend
Verfrissen
Bruisbal
Materialen
Meng de citroenzuur, maiszetmeel en bakingsoda goed door elkaar. Voeg de etherische olie en de jojobaolie toe.
eng de (decoratie)kruiden erdoor M met een metalen lepel en zorg dat er geen water bijkomt.
2 el citroenzuur 2 el baking soda 1 el maĂŻszetmeel 1 Ă 2 druppels etherische olie 1 el jojobaolie of amandelolie kruiden bruisbalmal
odra het geheel goed gemend is Z vul je de ene heft van de mal en druk je alles stevig aan. Vul dan de andere helft van de mal op dezelfde wijze. Druk beide mallen goed op elkaar.
Laat de bruisbal drogen op een warme plek, na een 1 uur kun je de bruisbal uit de vorm verwijderen. Laat hem nog een nacht drogen als je de bruisbal langer wilt bewaren.
Diy bruisballen 29
Lentesmoothie
met verse kruiden & havermout Maak de smoothie een avond van te voren en schenk het in een handig flesje voor een smoothie on the go!
Smullen maar
Lentesmoothie Oogst & shoppinglist handvol spinazie 1 banaan (evt. bevroren) 250 ml kokosmelk munt of citroenmelisse 2 el havermout
Spinazie en veldsla kun je al in maart oogsten. Deze heerlijke smoothie heeft dankzij de munt een frisse smaak en is tevens goed voor de spijsvertering. De citroenmelisse geeft het geheel een aangename geur en werkt ontspannend. Schenk de kokosmelk in een blender en voeg de spinazie, banaan, havermout en kruiden toe. Mix alles tot een glad mengsel. Schenk in een groot glas en garneer evt. met een blaadje munt of citroenmelisse. Variaties - Je kunt de spinazie voor de variatie ook door veldsla vervangen. Wist je dat Veldsla rijk is aan omega 3–vetzuren? - Probeer ook eens een smoothie met spinazie en blauwe bessen. Naast de gezonde vitamine en mineralen van de spinazie krijg je dankzij de blauwe bessen lekker veel antioxidanten binnen.
Recept lentesmoothie 31
Voorjaarskruiden De afgebeelde kruiden zijn verwerkt in diverse recepten of gebruikt in schoonmaakmiddelen. Klik op het kruid en kijk waar wij ze voor gebruikt hebben.
Longkruid
Citroen melisse
Duizendblad Oregano Salie
Maarts viooltje
Tijm
Rozemarijn
Je eigen kruidentuin
Alles wat je moet weten over kruiden! Kruiden zijn onmisbaar in de keuken en heerlijk om mee te koken. Maar veel kruiden hebben ook geneeskrachtige eigenschappen welke in het verleden veel gebruikt zijn. Helaas is onze algemene kennis hierover zo goed als verdwenen. Toch worden kruiden in de moderne pharmacie nog steeds gebruikt en toegepast. En wordt er, de laatste jaren, dankzij bewustere en gezondere levenstijl steeds meer getuinierd (in tuin en moestuin).
Munt Munt bevordert de spijsvertering en helpt tegen hoofdpijn en misselijkheid. Munt wordt vaak ook gebruikt in natuurlijke mondwaters vanwege haar antibacteriële werking. kweken Alle muntsoorten houden van een
vochtige bodem en niet teveel zon. Zaai munt in mei of scheur vaste planten. Plant munt ± 50 cm uit elkaar. Ze worden ± 70 cm hoog. Let op: munt is een echte woekerplant en wandelt zo je tuin door! oogst Vanaf juli tot september bewaren Diepgevroren of gedroogd keuken Door een couscoussalade, in de smoothie met spinazie of als honingdressing lekker door de salade.
In de moestuin Voorjaarskruiden Voor deze editie van Oogstfestijn zijn we dus op onderzoek gegaan en hebben we een aantal kruiden voor je op een rijtje gezet. Want het leuke van een kruidentuin is dat het met een aantal basiskruiden voor iedereen gemakkelijk te doen is. Kruiden kweek je gemakkelijk in potten op je balkon of vensterbank. En maakt dus niet uit of je nou klein behuisd bent of een grote tuin tot je beschikking hebt.
Citroenmelisse Werkt slaapbevorderend (bij teveel gebruik werk het narcotisch). Het revitaliseert het zenuwstelsel, vrolijkt op, werkt opbeurend en stabiliseert emoties
Kruiden zijn meestal vaste planten waarbij de voorjaarskruiden de planten zijn die het vroegst gaan groeien. Denk hierbij aan wilde kruiden als, brandnetel, hondsdraf, paardenbloem maar ook kruiden als duizendblad, longkruid, daslook en het driekleurig viooltje. Door de omgeving waar we wonen, ons voedsel en ons drukke leven raakt je lichaam vervuild en slaan we afvalstoffen op.
Pimpernel Heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan worden gebruikt bij eczeem, wonden en brandwonden gebruik
kweken Citroenmelisse
kan in mei worden gezaaid in de volle grond. Citroen -melisse houdt van een vochtige grond en staat graag in de schaduw. De plantafstand is ±60 cm. Het is een overblijvend kruid. In pot of bak op het balkon kun je het beste een plant bij de kweker halen en planten in maart-april. oogst Zodra de blaadjes groot genoeg zijn bewaren Diepgevroren of gedroogd keuken Heeft een frisse, citroenachtige smaak lekker om thee van te zetten en te gebruiken in gerechten waarin citroensap een rol speelt. Kook citroenmelisse niet mee, maar voeg op het laatst toe.
Moestuin voorjaarskruiden
De jonge blaadjes en bloemen kweken Koop de planten bij een kweker. Ze zijn winterhard. Of zaai ze in april - mei op een tamelijk droge kalkhoudende grond. Plantafstand ± 30 - 40cm. De planten worden ± 50 cm hoog. Het kruid is overblijvend. oogst Het hele jaar bewaren Kan worden gedroogd maar verliest wel veel geur keuken Maak er een kruidenazijn van of verwerk in de voorjaarsalade, Kleine pimpernel past goed in sauzen en dressings in combinatie met dragon en rozemarijn.
34
In de moestuin Daarom is reiniging van je lichaam belangrijk en dat doe je bij voorkeur in het voorjaar als de kou verdwijnt en de natuur ontwaakt. Voorjaarskruiden helpen je hierbij en het mooie van deze kruiden is dat ze vaak gemakkelijk in je eigen omgeving te vinden zijn. De jonge planten bevatten veel waardevolle stoffen die je lichaam helpen om afvalstoffen af te voeren, zowel bij inwendig als uitwendig gebruik.
Kruidentuin aanleggen
Basilicum Basilicum werkt ontstekingsremmend en versterkt het immuunsysteem. kweken Zaai
basilicum in maart-april binnen en in mei in de volle grond. De plantafstand is ± 30 cm de hoogte ± 65 cm. Basilicum is eenjarig en houdt van een warme, beschutte plek. Bijvoorbeeld op de vensterbank of balkon. Het zaad komt na ± 3 weken op. oogst Voor of tijdens de bloei bewaren Diepgevroren of gedroogd keuken Heerlijk in de Italiaanse keuken en Aziatische keuken, een simpele tomatenmozzarella salade met basilicum is een mooie combinatie
Moestuin voorjaarskruiden
Zorg voor zoveel mogelijk variatie van verschillende kruiden en zet ze op een goede plek in de tuin, zodat je zoveel mogelijk kan oogsten. Kruiden uit het Middelandse Zeegebied zoals dille, tijm, knoflook, rozemarijn en venkel houden van een zonnige plek. Kruiden die niet al te groot worden zijn o.a. bonenkruid bieslook en basilicum. Geef kruiden als citroenmelisse, kervel, pepermunt en munt een grotere bak. Deze hebben meer ruimte nodig. Munt staat er overigens om bekend dat ze erg kan woekeren. Je kunt munt daarom beter in een bak of pot kweken. Zet je een kruidenbak tegen een muur, zet dan de hogere planten zoals hyssop en dragon achterin de bak tegen de muur en kleinere planten als selderij, tijm en bonenkruid ervoor.
35
In de moestuin Sommige kruiden kun je gemakkelijk zelf zaaien. Maar planten zoal lavendel, citroenmelisse, dragon, kruizemunt, hyssop, marjolein (wilde tijm), munt, pimpernel, rozemarijn en salie kan je gemakkelijker bij een kweker kopen. Eenjarige kruiden zijn anijs, kamille, basilicum, bonenkruid, bernagie, dille, selderij, knoflook, koriander, kervel, marjolein, peterselie en tuinkers. Vaste kruidenplanten zijn kruizemunt, citroenmelisse, dragon, lavendel, munt, marjolein, pimpernel, rozemarijn, tijm en salie. Deze kruiden kun je dan ook een vaste plek geven in de tuin.
Longkruid Deze kruid is al eeuwenlang bekend om zijn geneeskrachtige werking om zweet uit te drijven en is het, zoals de naam reeds vermeldt, goed voor de longen. Longkruid is o.a. geschikt om kruidenthee van te maken. Of gebruik de bloemern als decoratie in een salade. De jonge bladeren en bloemen kweken De plant houdt van koelte en schaduw. Groeit het beste op kalkgrond. Longkruid is een goede en mooie bodembedekker die in elke tuin past. Het is een makkelijke, groenblijvende plant in de vaste kruidentuin. oogst Begin voorjaar tot begin zomer bewaren Gedroogd of vers keuken In het voorjaar jonge bladeren plukken en vers gebruiken in salades en soepen. gebruik
Salie Van de salie kun je zowel het blad als de bloem gebruiken. Gebruik het ter ontspanning, bevordering van de spijsvertering of bij vastzittende hoest. kweken Salie
groeit gemakkelijk op een goed doorlatende grond. Koop planten bij de kweker of zaai in april-mei. Het zaad komt na ± 4 weken op. De plantafstand is ± 50 cm, de planthoogte ± 50 cm. Het is een winterharde overblijvende plant. oogst Het hele jaar bewaren Diepgevroren of gedroogd keuken Zet er een kruidige thee van, ook lekker in de voorjaarskruiden omelet of soep.
Moestuin voorjaarskruiden
36
Download deze leuke zakjes om je zaadjes veilig te bewaren Kruiden drogen en bewaren Midden op een zonnige dag lijken kruiden wel het meest te geuren. Dat is dan ook het beste moment om ze te plukken. De meeste planten moeten voor de bloei worden geplukt. Als je de plant niet te ver afknipt heeft ze voldoende ruimte om weer aan te groeien. Maak van geoogste kruiden losse bundels en hang ze op een droge plek uit de zon te drogen. Ideaal hiervoor is een kruidendrooghanger, o.a. verkrijgbaar bij Dille & Kamille. Ook kun je kruiden langzaam drogen in de oven op lage temperatuur. Rits de bladeren van de takjes af als ze droog en knisperend zijn. Bewaar ze in goed afsluitbare potten.
Kamille Deze kennen we van de diverse shampoos en wordt ook wel gebruikt in een stoombad als je verkouden bent. Maar kamille helpt ook bij nervositeit, is verzachtend en helpt bij het kalmeren van de maag en menstruatiepijn. De bloemen kweken Zaai in maart - april. Het duurt ongeveer 14 - 21 dagen voordat de zaden ontkiemen. Plantafstand is Âą 45 cm, hoogte Âą 50 cm. Kamille bloeit de hele zomer door en doet gebruik
Moestuin voorjaarskruiden
het ook goed in potten en bakken, waardoor het ook geschikt is voor de teelt op een balkon of een kleine tuin. Is eenjarig maar zaait zichzelf gemakkelijk uit. bewaren Gedroogd keuken Zet er kamillethee van en gebruik de thee om granen in te koken. Kamille smaakt ook lekker in zoete gerechten als koekjes en taart. Of verwerk het in een zelfgemaakte face-wash.
37
Download hier de
Zaadbewaarzakjes
n e e p o t s : Stylingtip e j n i n ij r a m e z o r e j k ta ! y a r p s r e m ka
Verfrissen
Kamerspray Vul je spuitfles met water. Om de kamerspray lekker te laten ruiken voeg je flink wat druppel etherische olie naar keuze toe.
Materialen sprayflacon van 100 ml (gedistilleerd) water 10-15 druppels etherische olie alcohol (bv wodka) etherische oliĂŤn (bv eucalyptus, rozemarijn, lavendel)
Door alcohol toe te voegen mengt de olie met het water. Doe de dop op de fles en schud voorzichtig alles door elkaar.
Voor een fris effect kun je een takje rozemarijn of tijm aan toe voegen. De kamerspray is helemaal klaar door er een voorjaarslabel aan te hangen!
Diy kamerspray 40
poster downloaden
Maak je eigen allesreiniger met Marseillezeep en een paar druppels etherische rozemarijn olie!
Verfrissen
Allesreiniger
Materialen Marseille zeep glazen fles grote rasp pannetje bak om in af te koelen trechter
Rasp 20 gram Marseille zeep en los het op in 1,25 liter kokend water.
aat het een paar minuten L doorkoken, giet het vervolgens in een lege bak en laat het een paar uur afkoelen.
Is de zeep ingedikt dan is het klaar voor gebruik. Giet met behulp van een trechter de allesreiniger in een afsluitbare glazen fles. Voor een lekkere geur voeg je een paar druppels etherische olie toe, bijvoorbeeld lavendel, rozemarijn of eucalyptus.
Diy allesreiniger 43
Kruidenomelet
met zalm & avocado
Lekker met een mix van verschillende kruiden: rozemarijn, munt, oregano en tijm
Smullen maar
Kruidenomelet met zalm Oogst & shoppinglist Voor 2 personen 4 biologische eieren 2 bosjes kruiden (rozemarijn, munt, tijm & oregano) 1 avocado 1 pakje gerookte zalm 100 gr veldsla peper & zout boter of olijfolie
Snijd de kruiden fijn. Kluts de eieren in een mengbeker door elkaar. Voeg de kruiden toe en breng op smaak met peper en zout. Verhit een pan met boter of olie. Doe de helft van de geklutste eieren in de pan en bak de omelet aan 2 zijden goudbruin en gaar. Snijd ondertussen de avocado in plakjes. Leg de omelet op een bord en verdeel hierover de avocadoplakjes, zalm en veldsla. Bestrooi met nog wat extra verse kruiden.
Rozemarijn De bacteriedodende eigenschappen van rozemarijn werken door in het bloed. Het bloed wordt gereinigd door rozemarijn, net als de lever. Heeft een heerlijke frisse, kruidige geur die een stimulerende uitwerking heeft op het centrale zenuwstelsel en werkt verkwikkend. Blaadjes kweken Zaai rozemarijn in april in huis of in mei in de volle grond. Of koop bij de kweker een rozemarijnplant. gebruik
Recept kruidenomelet met zalm
Het zaad komt pas na een maand op. Het is een overblijvende plant. Rozemarijn houdt van veel zon en een kalkhoudende grond. Houd de rozemarijn goed vochtig in de pot op het balkon. oogst Het hele jaar keuken Lekker met gebakken aardappelen uit de oven, kruidenomelet of verwerk in een frisse kamerspray.
45
Voorjaarsklussen De lente is begonnen! We kunnen weer volop voorzaaien, uitplanten en in de moestuin aan de slag!
In maart kunnen er allerlei groenten voorgezaaid worden die je later op de volle grond kunt uitplanten. De maand maart is het moment om hier mee te beginnen. Op de tuinderij staan de druiven- en orchideeënkas inmiddels vol met trays van spitskool, koolrabi, Chinese kool, snijbiet, rode biet (het ras Egyptische platronde dat heel geschikt is voor de vroege teelt), heel veel trays met spinazie, rode en groene little gem. Als de plantjes groot genoeg zijn, zetten we ze overdag een aantal dagen buiten en ’s nachts weer binnen om ze ‘af te harden’. Na een dag of vier/vijf gaan we ze vervolgens buiten uitplanten.
Zaaikalender april Nu buiten zaaien: worteltjes, pastinaak, rode biet, erwten (week ze eerst een nacht in lauw water), stengelui, radijs, peulen, snijbiet, raapstelen, rodekool, witte kool, spitskool, spinazie, savooiekool, broccoli, rucola, sla, kervel, ijsbergsla, prei, peterselie, dille en tijm. Onder glas voorzaaien: maïs, broccoli, artisjokken, courgettes, komkommer, ijsbergsla, paksoi, rode peper, pompoen, snijbonen, spruitjes, koolrabi en witlof.
Vensterbank Thuis kun je ook volop in je eigen vensterbank voorzaaien. Denk aan verschillende tomaten zoals, rode en oranje pruimtomaten, gele, rode,
In de moestuin oranje, paars-zwarte kerstomaten, struiktomaten. Op de tuinderij hebben we dit jaar wel 15 rassen tomaten gezaaid! Ook kun je beginnen met voorzaaien van aubergine en paprika. De meeste tomaten laten zich na 1,5 week al zien, de aubergines en paprika’s zijn tragere kiemers, die zie je nog niet zo snel te voorschijn komen, maar wees gerust dit komt vanzelf!
DIY Kweekpotjes Voor in de vensterbank kun je allerlei bakjes en potjes gebruiken. Erg handig zijn turfpotjes, die je straks met pot en al in de grond kunt zetten. Of maak zelf
potjes van oud krantenpapier. Je bent meteen duurzaam bezig door het oude papier her te gebruiken! Het papier kun je laten zitten als je straks gaat uitplanten. Wij gebruikten hiervoor een Pressoir Pot de Papier van Secrets Potager, ook Dille & Kamille heeft een papieren kweekstamper in haar assortiment. Pimp de zelfgemaakte potjes met dit leuke papier van oogstuiteigentuin.nl, het kleurrijke patroon maakt van je vensterbank een voorjaarsfeestje. Download het DIY Papier met leuk voorjaarspatroon op: oogstuiteigentuin.nl.
In de moestuin Rabarber en bleekpotten Rabarber laat zich vroeg in het voorjaar zien. Op de plek waar de wortel van de rabarber in de grond zit, ontstaan dikke rode knoppen, waar de rabarberstengels uit gaan groeien. Het zien van de deze rode knoppen, vind ik een voorjaarsbode. Een aantal jaren geleden hebben we aardewerk rabarber bleekpotten aangeschaft. Zodra we de rode knoppen zien van de rabarber zetten we deze potten op de rabarber.
Verspenen Je kunt meerdere zaadjes in een zaaibakje of turfpotje zaaien. Vanaf het moment dat de eerste kiemplantjes twee echte blaadjes vertonen moet je verspenen. Dat betekent dat je elk kiemplantje in een apart potje gaat verplanten. Neem de kiemplantjes nooit bij het stengeltje vast, maar bij de kiemblaadjes - deze blaadjes verdwijnen na en paar weken en het is dus niet erg als deze blaadjes beschadigen. Met je ene hand houd je het blaadje vast en met je andere hand maak je de wortel los. Zet het plantje iets dieper in het nieuwe potje dan dat het in het oude potje stond. En druk de grond rondom het plantje voorzichtig aan.
Moestuin voorjaarsklussen 49
In deze potten is het – uiteraard – donker en warmer. De rabarber gaat daardoor geforceerd groeien, op zoek naar het licht dat er niet is. De stengels worden bleek rozerood en de kleine bladeren blijven wit omdat er geen daglicht is. De smaak van deze rabarber is zoeter, zachter van structuur en wordt ook wel ‘champagne rabarber’ genoemd. Heerlijk!
Fruitbomen snoeien Het is een goed moment om de fruitbomen te snoeien. April is een goede periode om sterk groeiende appel- en perenrassen aan te pakken. Kort voor de bloei snoeien werkt groeivertragend en heeft als voordeel dat er minder hergroei ontstaat rond de snoeiwonden. Bij rassen die elk jaar een flinke vruchtdunning nodig hebben kun je ook de sporenstelsels dunnen. Daarbij wordt dan steeds het oudste deel van het spoor weggehaald. Snoeien rond april heeft ook als voordeel dat de sapstroom
op gang komt en snoeiwonden zich dan snel zullen herstellen. Met minder kans op infecties.
Kruiden terugsnoeien Vorstschade, dorre, bruine twijgen worden in april weggesnoeid. Snoei terug tot op de levendige plantendelen. Salie mag je nooit te diep insnoeien, de planten overleven dat niet. Nietgroenblijvende soorten worden behandeld zoals vaste planten, d.w.z. dat in het voorjaar (maart) de dorre takjes en bladeren verwijderd worden. Vele kruiden zoals rozemarijn, salie en lavendel worden gemakkelijk houterig. Zij worden eind maart- begin april ingesnoeid om hun mooie vorm te behouden of opnieuw te verkrijgen. Probeer voorzichtig steeds boven de groene delen van de plant te blijven, dus niet te diep insnoeien. Denk hierbij aan: laurier, hysop, tijm, rozemarijn, lavendel en winterbonenkruid.
Moestuin voorjaarsklussen 50
Versier de soep met de mooie paarse maarts viooltjes!
Voorjaarssoep
van veldsla & kruiden
Smullen maar
Voorjaarskruidensoep Oogst & shoppinglist 200 gr veldsla 2 el olijfolie 1 ui, fijngesneden 1 teentje knoflook, geperst verse munt, basilicum en tijm 1 liter biologische groentebouillon 100 ml room
Doe de olie in de pan en fruit hierin eerst 2 minuten de ui en voeg daarna de knoflook toe. Giet dan de bouillon erbij en breng aan de kook. Voeg de veldsla en de verse kruiden toe en laat de soep nog 10 minuten zachtjes koken. Pureer de soep fijn met een staafmixer en breng op smaak met zout en peper en de room. Garneer met verse kruiden. Lekker met een stevig brood met kruidenpesto.
Tijm Tijm is niet alleen lekker om in huis te hebben om mee te koken. Het versterkt tevens het immuunsysteem en helpt bij keelpijn. Gebruik blaadjes en stengeltopjes kweken Koop een tijmplant en zet hem op een droge, zonnige plaats. Tijm kan in mei worden gezaaid en komt na ± 3 weken op. De plantafstand is ± 30 cm en de plant wordt ± 25 cm hoog. gebruik
Recept kruidensoep met veldsla
Tijm kan heel goed op het balkon in een bak of pot worden gekweekt. Is beperkt winterhard oogst Het hele jaar bewaren Gedroogd keuken Zet er een kruidige thee van, ook lekker in de voorjaarskruidenomelet. Door de anti-bacteriele werking van tijm kun je hem verwerken in de DIY schoonmaakmiddel.
52
Wikkel om de boeketjes een leuk touwtje en bijpassend labeltje!
Verfrissen
Kruidenboeket
Materialen
verschillende kruidentakken schaar touw voorjaarslabels
Ga de tuin in en knip verschillende verse kruiden die groot genoeg zijn om er een bosje van te bundelen. Je kunt verschillende combinaties maken: munt, lavendel & rozermarijn of tijm, munt & citroenmelisse of salie, tijm & rozemarijn. nip met de schaar een aantal stukjes K touw, voldoende lengte om te kunnen wikkelen om de kruidenbundels. Wikkel om de bundels en leg er een strik in. Leuk om een voorjaarslabel aan vast te knopen.
Hang de boeketten in huis op, zodat ze een lekkere geur verspreiden!
Diy kruidenboeketten 54
Kruidenpesto
van verse munt, salie & oregano l o v t i z o Oregan n e n e t n a antioxid m a a h c i l geven je ! t s o o b een
Smullen maar
Kruidenpesto Oogst & shoppinglist 2 flinke handen verse kruiden (munt, salie, oregano) 2 knoflookteentjes, fijngehakt olijfolie zeezout peper uit de molen kop geraspte Parmezaanse kaas 1/2 kop walnoten citroensap
Doe alle ingrediënten met een scheutje olijfolie in een mengbeker en pureer met een staafmixer tot een smeuïge massa. Voeg vervolgens een scheutje citroensap toe. Als de pesto te dik is voeg dan nog wat extra olijfolie toe. Breng op smaak met zout en peper. Bewaar de kruidenpesto in een afsluitbare glazen pot met een laagje olie erover. De pesto is ongeveer 2 weken houdbaar in de koelkast. Lekker met stevig brood of door de pasta.
Oregano staat bol van de fytonutriënten (plantaardige stoffen met medicinale eigenschappen). Er zit thymol in, een zuur dat ook in tijm voorkomt en rozemarijnzuur, wat uiteraard in rozemarijn zit. Het gaat schadelijke bacteriën te lijf en vrije radicalen. Hierdoor is oregano een ware boost voor je immuunsysteem. kweken Zaai
in april onder glas of in kweekpotjes in huis. Plant eind
Recept kruidenpesto met munt
mei uit op een zonnig, warm plekje in de tuin op ± 50cm afstand. Planten worden ± 40 cm hoog. Oregano is geen gemakkelijke plant om te kweken. Je kunt ook een oreganoplant bij de kweker kopen. oogst Vanaf juli tot september bewaren Diepgevroren of gedroogd keuken Lekker in een salade of tomatensaus op de pizza of in een kruidige omelet.
56
Lentekriebels Van theedrinken in een theetuin, voorjaarskransen maken tot kruiden plukken in de kruidentuin! Veel tuinderijen en moestuinen houden in het voorjaar leuke wandelingen en workshops. Ook Agnes heeft dit jaar weer een paar leuke workshops voor je op de planning staan, waaronder 'Fit met voorjaarskruiden', waarbij je een eigen kruidencreme maakt.
57
Naar buiten
Voorjaarsadressen & workshops Agnes Kruidentuin
Theetuin The Fig Tree
Fit met voorjaarskruiden workshop Zaterdag 4 mei
Theetuin, hightea & workshops
Locatie: Agnes Kruidentuin, Adres: Dorpsweg 264 achter, Maartensdijk Kosten: € 35,- inclusief materialen Reserveren: info@agneskruiden.nl
Aalsmeerderdijk 550, Rijsenhout Woe - za van 10.00u - 18.00u facebook.com
Workshop Botanisch tekenen
De Kruidhof, Hortus van Fryslan met tuincafé
Historische theetuin Bartiméus
Dagbesteding, theetuin & verkoop van groenten Driebergsestraatweg 44, Doorn mei – okt van 12.30 - 16.30 uur
Herbiatic Voorjaarskruidenwandeling
18 mei 2019 - 10:30 - 16:00 Schoolstraat 29B, Buitenpost Kosten € 99,75 incl. materialen koffie/thee en lunch in het Tuincafé. www.dekruidhof.nl
Vreeken’s Zaden Voorjaarskruiden en zaden kopen
14 april 13.30 uur Horsterwold 18 mei 10.30 uur Arnhem Deze wandeling duurt ongeveer 2-3 uur en kost: €30- p.p.
Di t/m vrij 9.00u – 1730, za 9.00u – 17.00u Voorstraat-West 448, Dordrecht
www.herbiatic.nl
vreeken.nl
Adres voorjaarsadressen
58
Tijm werkt antibacterieel en is perfect voor deze ontvettingspray!
Versieren
Ontvettingsspray Rasp een klein beetje Marseillezeep en los het op in wat kokend water. oe in een spuitfles 2 eetlepels D baking soda. Vul de fles helemaal met water en het zeepmengsel en meng voorzichtig totdat de baking soda is opgelost .
Materialen Marseillezeep baking Soda glazen fles met spraykop grote rasp pannetje bak om in af te koelen trechter
Voeg voor een frisse geur een ontvettende, en antibacteriĂŤle werking ongeveer 10-20 druppels essentiĂŤle citroenolie en rozemarijnolie toe.
Doe een kruidentakje in de fles ter decoratie. Diy ontvettingspray 60
poster downloaden
Geurkaarsen
Agnes HandcrĂŠme
Bruisbal
Illustraties gemaakt door Marloes Veelenturf
Kruidenboeket
Colofon Oogstfestijn voorjaarseditie Opmaak & vormgeving Bente van Gent Concept & fotografie Suzanne Paap Art Direction Ralph Koridon Illustraties Marloes Veelenturf Tekstredactie Ine Koridon Met dank aan Tuinderij Eyckenstein Agnes Kruidentuin Dille & Kamille Botma & vanBennekom Amazona Krijtverf Geraldine Cornelissen Oogstfestijn is onderdeel van oogstuiteigentuin www.oogstuiteigentuin.nl info@oogstuiteigentuin.nl Een zinnenprikkelend productie ÂŽ
sensitieve communicatie
Kleine Koppel 38, 3812 PH Amersfoort info@zinnenprikkelend.com 033 - 737 00 09 www.zinnenprikkelend.com