TEMPUS FUGIT / FUTUR PROCHE Choreografen Johan Inger en Jan Martens brengen elk een voorstelling over de tijd.

AEEN OEFENING IN ONTMOETEN BIGGER THING

Bij de repetities voor A Bigger Thing.

‘Goeiemiddag iedereen en welkom bij Opera Ballet Vlaanderen! Wat we vandaag gaan doen, is het fun part van het project. We gaan de stukjes waar jullie in jullie eigen groep al aan gewerkt hebben – en die er écht fantastisch uitzien – bij elkaar brengen en assembleren tot het slot van onze voorstelling, A Bigger Thing.’ Op een zonnige zaterdag in juni trappelen meer dan vijftig paar voeten vol ongeduld in de repetitiezaal op de vijfde verdieping van de Gentse Opera. Regisseur en choreograaf Lisi Estaras begroet haar cast die wel een heel bijzondere dwarsdoorsnede is van de kleurrijke maatschappij die we anno 2022 zijn.

Want – tromgeroffel – treden voor jullie aan in A Bigger Thing… Vooreerst de Goestedoenders, een groep kinderen uit de Brugse Poort die projecten maakt waar ze, hun naam zegt het zelf, goesting in hebben. Ook een aantal tweelingen met dansvuur in lijf en leden en van verschillende leeftijden maakt zijn opwachting. Dan zijn er de dansers van Platform K, dat professionele dansers met en zonder beperking op de scène brengt. Rond oud-ballerina Marie-Louise Wilderijkx van het toenmalige Ballet van Vlaanderen heeft zich een groepje ouderen met kwieke benen verzameld. Er zijn dansers van Jong Gewei, het Gentse artistieke platform dat ‘wolven wil helpen ontdekken waar hun talenten liggen’ en aldus jongeren van 16 tot 99 jaar de arena in stuurt. En tot slot zijn er de jonge creatievelingen van de Gentse performancegroep DE VLOER die het beste van zichzelf geven.

‘Okay iedereen, we beginnen met de scène met de paarden’, zegt Lisi Estaras, die de lichte chaos die in de zaal hangt met liefdevolle doch gedecideerde hand wat tot bedaren brengt. ‘Daar hebben jullie elk met jullie coach in jullie eigen groep al rond gewerkt, weet je nog. Het idee is dat jullie allemaal op jullie eigen manier het wilde paard dat in jullie zit uitbeelden. Dat bedoel ik dus niet letterlijk, het gaat om het gevoel van vrijheid. En dan huppelen jullie zo door elkaar van de ene kant van de ruimte naar de andere.’

De muziek gaat aan. De aanstekelijke tangoklanken van de Argentijnse componist Eduardo Rovira (1925-1980) brengen de groepen in beweging. Vol overgave stampvoeten, huppelen, paraderen, steigeren, trappelen… en doen de dansers al wat een innerlijk wild paard maar vermag. Het is een vrolijk aangezicht, dat zich een paar keer herhaalt – tot het tijd is voor het vervolg in de choreografie. ‘Wanneer de muziek zachter wordt en jullie de violen horen, moeten jullie ieder iemand van een andere groep zoeken en met die partner de zaal ronddansen langs de lijnen van de dansvloer’, legt Lisi uit. ‘Hou er rekening mee dat het publiek overal om jullie heen zit dus trek het zoveel mogelijk open en zoek alle hoeken van de ruimte op.’

Voor A Bigger Thing wordt de Gentse operazaal omgebouwd tot een majestueuze ballroom in de sfeer van de Argentijnse tangosalons. Een parketvloer wordt over de stoelen heen gebouwd en het publiek zal er aan ronde tafeltjes aan de zijkanten plaatsnemen. Lisi Estaras legt alvast nog eens het centrale idee van A Bigger Thing uit aan de dansers: ‘In het begin doen jullie mee als geïsoleerde groepen en individuen, maar gaandeweg ontstaat meer en meer communicatie tussen jullie. Tot op het einde iedereen met iedereen in contact staat en jullie echt één groep vormen binnen die vreemde ruimte die gecreeerd is. Het is een toekomstbeeld, hopelijk zal de wereld er ooit zo uitzien...’ En inderdaad ontstaan vervolgens op de dansvloer allianties die niet meteen denkbaar waren, maar ontroerende en amusante pas-de-deux en meer opleveren.

HET SUMMUM VAN SAMENWERKEN ‘Ik speel al heel lang met het idee van deze voorstelling’, vertelt Lisi Estaras wanneer de repetitiedag erop zit in een aanstekelijk Engels met Zuid-Amerikaanse tongval. ‘Ik kom uit Argentinië en wilde daar duo’s vormen met mensen uit verschillende buurten die elkaar normaal nooit ontmoeten omdat het zo’n gesegregeerde samenleving is. Inmiddels woon ik meer dan 25 jaar in België. Ik ben hier begonnen als danseres bij les ballets c de la b, met Alain Platel, van wie ik veel geleerd heb. Het idee van toen realiseer ik nu met A Bigger Thing in Gent.’

‘Mijn uitgangspunt voor A Bigger Thing is de tango, omdat dat het summum is van een samenwerkend duo. De communicatie tussen de twee partners is erg helder. Er is geen frictie, maar alles verloopt soepel: een persoon leidt, de andere volgt, ze nemen samen verschillende posities in. In A Bigger Thing dansen we niet letterlijk de tango, maar we gaan wel uit van dat basisidee. Er zit ook niet echt een verhaallijn in de voorstelling, het is eerder een oefening in elkaar ontmoeten. Het gaat over groepen en individuen die samenleven en interageren en uiteindelijk één gemeenschap worden. Ze zetten stappen naar elkaar toe en sluiten compromissen, wat ik als iets positiefs zie. Uiteindelijk gaan ze zelfs letterlijk samen ademhalen, wat zeker sinds corona een revolutionaire daad is. Ze leggen als het ware allemaal hun bagage af en worden a new thing… a bigger thing.’

‘We leven in een moeilijke periode in de geschiedenis en zo zal het nog wel even blijven. Maar er is hoop en dat zit ook in de voorstelling. Ik geloof dat de toekomst veel voor ons in petto heeft en het komt er nu op aan om nieuwe stappen te vinden die we kunnen zetten. A Bigger Thing verkent de mogelijkheden en onderzoekt wat we van elkaar kunnen leren. De mensen van Platform K, met wie ik in 2016 al de voorstelling Monkey Mind maakte, communiceren bijvoorbeeld op een erg persoonlijke en directe manier. Ze hebben niet zoveel filters, waardoor het voor hen soms moeilijk is om in de maatschappij te staan. Ze worden altijd als “de ander” gezien, maar ik ben juist heel nieuwsgierig naar hen. Ze zijn eerlijk, niet-conventioneel en dankbaar en daar hou ik van. Het is vooral fun om met ze te werken, wat heel belangrijk is bij deze voorstelling. Er zit niet echt een boodschap in A Bigger Thing, behalve dat we hier zijn om van het leven te genieten en er iets moois van te maken.’

‘Werken met niet-professionele dansers is iets wat me bijzonder boeit. Momenteel doe ik aan de AP Hogeschool in Antwerpen onderzoek naar art brut, dans en mensen met een beperking. We leven in een wereld met zoveel informatie, alles is besmet en niets is nog puur. Mij fascineert het hoe iemand die nog nooit gedanst heeft zou dansen. Ik hoop daardoor nieuwe talen te ontdekken. Daarom werk ik zo graag met mensen met een beperking. Hun fantasie, de manier waarop ze beweging benaderen is zo rijk. We moeten niet proberen hen in onze wereld binnen te trekken en onze wil op te leggen, maar we moeten net naar ze toe gaan en samen nieuwe regels bedenken, wat bijvoorbeeld ook voor de kinderen geldt. Zij hebben ons nodig, maar wij hebben hen ook nodig. De inspiratie stroomt in beide richtingen en dat is wat inclusiviteit betekent volgens mij.’

‘Inclusie is een beetje een buzz woord vandaag, terwijl voorstellingen maken met dansers met downsyndroom helemaal niet onder die noemer zou moeten vallen maar gewoon “gewoon” zou moeten zijn. Dan zullen ook die mensen zelf als toeschouwer naar de schouwburg komen. De artiesten maken echt A Bigger Thing en uiteraard is de voorstelling belangrijk, maar nog waardevoller is het traject dat we met alle dansers samen hebben afgelegd. We zijn begonnen in januari en in al onze levens is iets gebeurd.’

‘Tot slot nog iets over de muziek, die is van Eduardo Rovira, die vooral in de jaren zestig gecomponeerd heeft. Hij was een geniale vernieuwer en wordt weleens met Stravinsky vergeleken, omdat hij de tangomuziek wilde deconstrueren en als eerste ook met elektronica heeft gewerkt. Rovira had een complex leven en heeft nooit de roem gekend die zijn tijdgenoot Astor Piazzolla wel te beurt is gevallen. Op een bepaald moment werd hij zelfs geëngageerd door een circus om in clownskostuum bandoneon te spelen… Da’s zo’n tragisch en tegelijk zo’n sterk beeld. Als referentie daaraan dragen de muzikanten in A Bigger Thing een trui met een clown erop. Anderzijds zit er ook elektronische muziek in de voorstelling, van Tania Gallagher en Bart Demey die samen Nid & Sancy vormen. Ik wilde absoluut een nieuwe laag muziek toevoegen aan de tango uit het verleden, bij wijze van contrast. Misschien komt daar een vorm van harmonie uit voort, misschien ook niet en blijft het verleden het verleden en is vandaag gewoon vandaag. We zullen zien...’

TALENTONTWIKKELING A Bigger Thing is niet de enige en ook niet de eerste voorstelling waarin Opera Ballet Vlaanderen een verhaal vertelt samen met mensen die het beroep kunstenaar niet hebben. Eerder speelde bijvoorbeeld

© Diego Franssens

‘Zij hebben ons nodig, maar wij hebben hen ook nodig. De inspiratie stroomt in beide richtingen en dat is wat inclusiviteit betekent volgens mij’

Lisi Estaras

het Stadskoor, dat was samengesteld uit Antwerpenaren met een passie voor zingen, een belangrijke rol in de opera De bekeerlinge. Een van de drijvende krachten om dat alles in goede banen te leiden, is Lotte Suvée, die als medewerker Vonk alle cocreaties onder haar hoede heeft. Ze vormt samen met het artistieke team de groep deelnemers en begeleidt en soigneert ze doorheen het hele traject. Ze kan alleen beamen wat Lisi Estaras net vertelde. ‘We willen producties brengen die herkenbaar zijn en ertoe doen voor een breed publiek en hechten daarom veel waarde aan de verhalen van mensen die het beroep kunstenaar niet hebben. We nemen hun input artistiek erg au sérieux en nemen hen met ambitie op in onze professionele werking.’

‘Niet alleen Lisi maar ook wij als huis worden gevoed door hun inbreng. We zien het als een vorm van talentontwikkeling, ook voor onszelf. Het is een investering in mensen met wie we hopen een duurzame relatie uit te bouwen. Het streven is dat ze ook op langere termijn op een of andere manier deel blijven uitmaken van ons huis als groter geheel. We weten dat dit soort projecten een groot engagement vraagt van de deelnemers en dus proberen we hen zo goed mogelijk te omkaderen. We regelen natuurlijk transport en eten en proberen het hen echt naar hun zin te maken. Ook artistiek omringen we hen zo goed mogelijk, opdat de identiteit van de verschillende mensen op de speelvloer deel van de voorstelling wordt. De voorstelling gaat écht over hen.’

A BIGGER THING

Lisi Estaras

Argentijnse tango’s vullen de Gentse operazaal, die voor de gelegenheid wordt omgebouwd tot een spectaculaire ballroom. Een diverse groep Gentenaren gebruikt de vloer als ontmoetingsplek waarop de kracht van het dansen wordt gevierd.

gebied. Kortom: Faust, dat zijn wij. met de recente politieke discussies over het al dan niet mogen bouwen in overstromings- grootschaligere proporties aan. Het is niet moeilijk om bijvoorbeeld de link te leggen land te winnen op de zee en zo een nieuwe stad te creëren. Zijn dromen nemen steeds met verlangen naar de liefde van Margarete, eindigt bij een megalomaan project om postkoloniale en neoliberale (markteconomische) problemen aan. Wat bij Faust begint de onstilbare vooruitgangsdrang raakt Goethe ook de huidige ecologische, sociale, Het visionaire Faustverhaal zou zich zo in de 21e eeuw kunnen afspelen. Naast FAUST — DAT ZIJN WIJ

© Annemie Augustijns

FAUST

Robert Schumann

In ruil voor zijn ziel sluit de ambitieuze Faust een pact met de duivel. We willen allemaal wel meer en beter, maar botsen onvermijdelijk op grenzen. Faust, dat zijn wij allemaal – zo zal je zien in deze voorstelling met zang, video en dans.

Mozart / Concert Arias is een van die voorstellingen van OBV waar de verschillende artistieke groepen van ons huis – zangers, dansers en orkest – elkaar treffen en samen een extra bruisend resultaat uit hun hoed toveren. Sopraan Emma Posman en danseres Shelby Williams delen het podium in deze iconische choreografie van Anne Teresa De Keersmaeker, die we dit najaar spelen in de Antwerpse Opera.

— door Ilse Degryse / foto’s Herman Selleslags

‘WE LEREN VEEL VAN ELKAAR’