Opinieblad Forum 07

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#07/05.04.12

Imago onder vuur Maar schaadt het de handel? actueel Elco Brinkman: ‘Niet te somber doen over de bouwsector’ 16

actueel Griekenland moet groeien: wie durft het aan? 22

achtergrond Van studentenbedrijf naar eigen zaak 30

inhoud #07 Rubrieken

35

4 Opinie vno-ncw • Aanbod banen in ruil voor nullijn slaat twee vliegen in één klap • Huisvesting arbeidsmigranten: niet klagen, maar oplossen • Eigen verantwoordelijkheid past bij zelfstandig ondernemerschap • vno-ncw Midden: Gute Nachrichten?

• Tuinbouw bewijst waarde van de euro

8 De foto Dé Rees

15 Vreemde ogen ‘Praatje maken met kaasboer’

19 Scheer Radiostilte

35 Vereniging • Krachtmeting in het onderwijs • knvr steunt aanpak piraten op land • Personalia • Bouwers waarschuwen voor slechte wegen • eu helpt groente- en fruitsector • Wecycle-campagne voor zeldzame grondstoffen • Sluissores Eefde op bordje Rijkswaterstaat • Agenda • ‘Duurzame kantoren wél energie­ zuiniger’ • Even bellen met Paul de Niet, hoofd buitendienst Productschap Vis • ‘Verpakkingenakkoord groenste van Europa’ • Jacqueline Zuidweg, Zuidweg & Partners, zakenvrouw 2012 • ‘Nieuwe zeelsluis Terneuzen goed voor regio’

2

29

20 En zus ‘Als vrouw word je flink uitgetest’

26 Podium • Wie is verantwoordelijk voor de zzp’er?

• Vijf vragen aan Ronald Latenstein, voorzitter van het Verbond van Verzekeraars • Uitspraken

29 Groen goed Roodloos licht

34 Buitenland Meer banen dankzij Duits quotum

15

50 Reacties Europarlementariër Ria Oomen (cda): Commissies buitenland ook belangrijk

51 Overlevers Albert Heijn

51 Colofon

FORUM #07/05.04.12

16

rubrieksnaam

46

Artikelen 10 Kaas, klompen, voetbal en verdraagzaamheid

22

Oost-Europeanen, Zuid-Europeanen, moslimlanden, expats: allemaal hebben ze – terecht of onterecht – een appeltje met Nederland te schillen. Niet goed voor een handelsnatie zou je denken. Of heeft handel geen hart?

16 Elco Brinkman wil niet somberen Of hij had moeten voorzien dat de woningmarkt zou vastlopen? Elco Brinkman, voorzitter van Bouwend Nederland, denkt van niet. In drie jaar tijd verloren inmiddels 45 duizend mensen in de bouw hun baan. Desondanks: ‘Ik ben niet zo somber.’

22 Wordt Griekenland het Duitsland van Europa?

Het is van zijn altijd wat bedrukte gezicht te lezen: Griekenland er economisch bovenop helpen is geen sinecure. Eind maart bezocht de Griekse minister van Handel, Tassos Giannitsis, Nederland om zijn zaak te bepleiten. ‘We gaan niet alles tegelijk doen.’

30 ‘Geld verdienen is leuk’ Je bent jong en je wilt wat. Jonge ondernemers gaan met hun studentenbedrijf de markt op om urinoirhoezen, draadloze mobiele opladers en andere innovatieve producten aan de man te brengen. Zijn dit de ondernemers van de toekomst?

44 Van de bijstand naar de kassen Het is voor hem geen issue of bijstandgerechtigden willen. Iedereen die kan werken, moet dat ook gewoon van de Rotterdamse wethouder Marco Florijn. Hij wil de komende twee jaar tweeduizend Rotterdammers aan de slag krijgen. Met hulp van het bedrijfsleven.

46 Robbert Jan Meerpoel gaat langs het randje Bijna ging zijn bedrijf kapot. Robbert Jan Meerpoel, directeur-eigenaar van autoverhuurder holidaycars.com scheerde langs het randje. Ook privé. ‘Als je het lukt om je door zo’n diep dal heen te worstelen, weet je wel wat je aan elkaar hebt.’

3

FORUM #07/05.04.12

30

opinie vno-ncw

Heeft u hem gezien? Het spotje van de fnv met de schaterlachende premier? Weer een prachtig staaltje van framing natuurlijk. Want ja, al kan iedereen zien dat de minister-president natuurlijk niet écht al die droevig kijkende jonggehandicapten in het gezicht aan het uitlachen is, er blijft altijd wel wat van hangen.

Jammer is wel dat als zo’n beeld eenmaal goed genesteld is in de collectieve onderbuik, er nog maar weinig animo is om serieus om tafel te gaan om gezamenlijk een aantal problemen aan te pakken. Daar kunnen harde onderhandelingen aan te pas komen, natuurlijk, maar de kern blijft het zoeken naar oplossingen waar iedereen beter van wordt en iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt.

Landelijk – in de politiek en in de polder – lijkt die instelling soms ver te zoeken. Ons aanbod om in ruil voor een algehele nullijn tot een regeling te komen die tienduizenden jonggehandicapten aan een baan zou kunnen helpen, kon daarom bij het radicale deel van de vakbeweging op veel chagrijn rekenen.

Gelukkig vinden op het niveau van het bedrijfsleven en lokale overheden – al het landelijke chagrijn ten spijt – al allerlei goede initiatieven plaats. Neem het voorbeeld van de gemeente Rotterdam die druk bezig is om mensen uit de bijstand – en straks de Wet werken naar vermogen – aan het werk te krijgen in de kassen van het Westland. Maar ook in de zorg, de haven, de schoonmaak en het transport. PvdA-wethouder Marco Florijn zegt daarover in deze Forum: ‘Iedereen die kan, moet gewoon werken. Voor mij is de klant niet de bijstandsgerechtigde, maar de werkgever. In plaats van onze problemen in de mik van de werkgever te gooien, gaan we uit van de vraag van die werkgever.’

Niet dat de PvdA zich ineens niet meer bekommert om de men-

jeroen poortvliet

Spotje

sen die aan de kant staan, maar Florijn gelooft simpelweg niet dat mensen gelukkig worden van jarenlang achter de geraniums zitten.

‘Ze zijn alleen niet meer in staat om de mogelijkheden voor werk te zien, en hebben een zetje nodig.’ Dat zetje kan er dan uit bestaan dat mensen verplicht een dagje gaan kennismaken met de tuinbouw en dat onwilligen gekort worden op hun uitkering.

Natuurlijk staat deze PvdA-wethouder niet op ieder punt op één lijn met het bedrijfsleven. Waar de nullijn in onze optiek een grote bijdrage kan leveren aan de bezuinigingsopdracht van het kabinet én aan de concurrentiekracht van Nederland, houdt Florijn zijn bedenkingen. Wel erkent hij dat werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen voor het maatschappelijke probleem van de Wajongers: ‘De vakbeweging en de politiek moeten daarop inhaken. Samen moeten ze tot een package deal komen voor Nederland.’ Graag.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw Lees het interview ‘Van thuiszitten word je niet gelukkig’ met Marco Florijn op pagina 44 en verder

Tuinbouw bewijst waarde van de euro • Rapport van The Greenery pareert euroscepsis met harde cijfers • Sector heeft sterk geprofiteerd van interne markt en euro • Bedrijfsleven heeft baat bij meer Europa, niet minder Een verviervoudiging van de export binnen de eu van fruit en een verdubbeling van die van groente. Het zijn mooie resultaten die de tuinbouw sinds 1992 heeft kunnen laten zien. De export naar Frankrijk, Italië en Spanje, zelf grootschalige producenten van groente en fruit, is sinds de invoering van de euro ruim verdubbeld.

Algemeen directeur Philip Smits van groente- en fruitorganisatie The Greenery, noemde de cijfers vorige week ‘het onweerlegbare bewijs van het belang van de Europese Unie en de euro voor de Nederlandse tuinbouw’. Juist door de stabiliteit die de interne markt en de euro bieden, komt de innovatiekracht van Nederlandse telers goed tot zijn recht. De harmonisatie van de eu-regels voor voedselveiligheid en -kwaliteit heeft de innovatieve Nederlandse groente- en fruitsector in de kaart gespeeld.

Onderzoeksinstituut Clingendael komt tot deze conclusie in een 4

FORUM #07/05.04.12

onderzoek in opdracht van The Greenery naar de effecten van de eu en de euro. Smits noemt het belangrijk dat het bedrijfsleven en de politiek meer weerwerk bieden aan de groeiende euroscepsis in Nederland.

Daarin heeft hij volkomen gelijk. In de politieke discussie over de toekomst van Europa kan het bedrijfsleven zich niet genoeg laten horen.

Het belang van Europa en de euro is immers juist voor het bedrijfsleven bijzonder groot.

De onderzoekers van Clingendael berekenden dat de kosten van Europa voor Nederland 1 procent van het bruto nationaal inkomen bedragen. Dat is een lage premie voor zestig jaar welvaart en stabiliteit, concluderen zij. Gelukkig lijkt een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking deze conclusie te delen en heeft het rammelende rapport van het Engelse researchbureau Lombard Street over de terugkeer naar de gulden nauwelijks weerklank gevonden. Meer Europa in plaats van minder is de weg vooruit. Dat is niet alleen goed voor de tuinbouw maar voor de hele Nederlandse economie.  www.vno-ncw.nl/eurocrisis

Aanbod banen in ruil voor nullijn slaat twee vliegen in één klap

wandelgangen splitsing banken van nood. En dan is het handig als die activiteiten alvast gescheiden mag toch zijn in de organisatie. onderzocht

kamp houdt vakantiedagen op zak Minister Kamp van Sociale Zaken gaat in beroep tegen een rechterlijke uitspraak over vakantierechten. De zaak was aangespannen door enkele na ziekte ontslagen werknemers die hun opgebouwde vakantiedagen niet helemaal uitbetaald hadden gekregen. Dit speelde voor 2009.

Een Europese richtlijn uit 2006 stelt dat ontslagen personeel altijd recht heeft op het uitbetalen van niet opgenomen vakantiedagen.

Nederland hanteerde tot dusver de regel dat alleen de vakantiedagen die in het laatste halfjaar van de ziekte zijn opgebouwd, worden uitbetaald. In 2009 heeft het Europese hof van Justitie de richtlijn uit 2006 verduidelijkt: vakantiedagen kunnen niet vervallen door ziekte.

Deze aanpassing is begin dit jaar 5

dijkstra

• Aantal Wajongers rijst de pan uit • Concurrentiepositie van Nederland holt achteruit • Nullijn in ruil voor banen voor Wajongers en wsw’ers lost veel op

De Jager: liever niet

ingevoerd in Nederland. Kamp vindt dat de richtlijn voor 2009 niet duidelijk was, en dat hij – de staat is aansprakelijk gesteld – dus niet hoeft uit te betalen in zaken die in die tijd speelden.

dijkstra

Minister De Jager van Financiën is akkoord gegaan met het verzoek van de Tweede Kamer om een onafhankelijke commissie in te stellen die zich gaat buigen over de toekomstige structuur van de bankensector. De commissie zal onder meer onderzoeken of een splitsing van nuts- en zakenbanken nodig is, ter voorkoming van een volgende financiële crisis. De Jager is zelf tegen zo’n splitsing. ‘Het is geen heilige graal. Diversificatie maakt banken juist weerbaarder.’

Hij wees er bovendien op dat banken hun nuts- en zakenactiviteiten al organisatorisch moeten scheiden volgens de Interventiewet, die nu bij de Eerste Kamer ligt. Die wet geeft de toezichthouder het recht om banken op te knippen in tijden

Vorig jaar luidde het Centraal Planbureau maar weer eens de noodklok. Jaarlijks komen er zestienduizend tot zeventienduizend Wajongers bij. Dat is meer dan een verdubbeling in vergelijking met zo’n tien jaar geleden. Zonder ingrijpen stijgt het aantal Wajongers de komende dertig jaar naar vierhonderdduizend. Terwijl het aandeel mensen met fysieke of psychische klachten de afgelopen tien jaar ongeveer gelijk is gebleven, doen steeds meer jongeren een beroep op de Wajong-regeling. Vooral jongeren met een ontwikkelingsstoornis, zoals adhd.

Dat dit niet goed is voor Nederland staat buiten kijf. Ook mensen die een Wajong-uitkering krijgen of in een sociale werkplaats werken, zijn er veelal niet mee geholpen. Een échte baan in het bedrijfsleven is beter dan een uitkering of een gesubsidieerde werkplek. Dat is ook het uitgangspunt van de nieuwe Wet Werken naar vermogen.

Om deze omslag te maken en mensen daadwerkelijk aan het werk te krijgen, is er wel een zetje nodig. Het voorstel van werkgeversorganisaties is daarom om te komen tot een algehele nullijn. Niet alleen voor overheid en semioverheid, maar ook voor het complete bedrijfsleven.

Met de loonruimte van ongeveer 0,5 tot 0,7 procent die daardoor beschikbaar komt, kan dat zetje vervolgens gegeven worden. Werkgevers kunnen dat geld gebruiken om een bepaald percentage aan jonggehandicapten en wsw’ers (sociale werkvoorziening) aan te nemen. Als werkgevers geen ruimte hebben om mensen aan te nemen, moeten zij dat geld storten in een speciaal fonds. Op deze manier kunnen tienduizenden mensen aan werk worden geholpen.

Het goede nieuws is dat de algehele nullijn tegelijkertijd een zeer substantiële bijdrage levert om het begrotingstekort volgend jaar op 3 procent te krijgen. Ook helpt het om de concurrentiepositie van Nederland te versterken. Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, had groot gelijk toen hij vorige week stelde dat Nederland wat dat betreft in het verkeerde rijtje staat. De loonkosten per eenheid product zijn hier sinds 1999 met 25 procent gestegen terwijl ze in Duitsland ongeveer gelijk zijn gebleven. Een correctie hierop kan onze economie goed gebruiken.  Bekijk ook de ForumVideo over dit onderwerp op www.vno-ncw.nl en lees het interview met de Rotterdamse wethouder Marco Florijn op pagina 44 en verder

Kamp: uitzieken FORUM #07/05.04.12

opinie vno-ncw

• Arbeidsmigranten leveren belangrijke bijdrage aan economie • Maar overlast door slechte huisvesting is een reëel probleem • Concrete afspraken voor betere tijdelijke huisvesting goede stap Polen, Tsjechen en andere Oost-Europeanen: als tijdelijke arbeidsmigranten leveren ze een positieve bijdrage aan onze economie.

Maar waar groepen migranten worden ondergebracht in krappe woningen ontstaat al snel overlast voor buurtbewoners. Ook arbeidsmigranten zelf zijn soms de dupe van slechte huisvesting voor een te hoge prijs.

Daarom is het goed dat Rijk, gemeenten, woningcorporaties, de uitzendbranche, koepels van werkgevers en vakbonden vorige week de handen ineen hebben geslagen. Werkgevers en uitzendorganisaties voelen zich verantwoordelijk voor fatsoenlijke huisvesting voor arbeidsmigranten, maar kunnen die verantwoordelijkheid niet alleen dragen. Ook gemeenten en woningcorporaties hebben hier een rol. Minister Spies van Binnenlandse Zaken heeft hen opgeroepen intensief samen te werken en de huisvesting voor migranten uit de eu sterk te verbeteren.

In een zogenoemde Nationale Verklaring zijn afspraken gemaakt om huisvestingsproblemen op korte termijn aan te pakken. Om te beginnen in de acht regio’s met de grootste aantallen arbeidsmigranten: Rotterdam, Amsterdam, Haaglanden, West-Brabant, Limburg, West-Friesland/Noord-Holland Noord, Holland Rijnland en Eindhoven.

Uitgangspunt daarbij is de huisvestingsnorm die werkgevers- en werknemersorganisaties met Rijk en gemeenten hebben ontwikkeld. Ook gaan de werkgevers met gemeenten en woningbouwcorporaties in gesprek, zodat bij iedereen helder is wat de omvang is van de huisvestingsvraag van werkgevers en arbeidsmigranten in hun regio.

Een ding is zeker: het voeden van wederzijdse vooroordelen met opruiende websites en oproepen tot boycots, brengt een oplossing niet dichterbij. Samenwerken en handen uit de mouwen wel.  www.vno-ncw.nl/arbeidsmigratie

vno-ncw midden

Gute Nachrichten?

Goed nieuws reist snel. Maar hoe goed was het nieuws? In november 2011 waren veel ondernemers blij verrast door de aankondiging van minister Schultz dat de Duitse autoriteiten vinden dat de uitbreiding van het spoornet tussen Emmerich en Oberhausen (er moet een derde spoor komen) hoge prioriteit heeft. Goed voor onze economie, goed voor onze ondernemers en hun medewerkers. Het gaat hier over het verlengde van de Betuwelijn, de verbinding van de Rotterdamse haven naar het Ruhrgebied. In Nederland goed geregeld, maar vanaf de grens een ramp. De goederentreinen, zo’n vijfhonderd per week, moeten het daar namelijk afleggen tegen het personenvervoer. Zowel het Duitse kabinet als de regering van Noordrijn Westfalen zien echter het belang van de spoorlijn en in november 2011 zou er een miljard extra voor worden gereserveerd op de nationale verkeersbegroting. Iedereen in een hoerastemming: het derde spoor komt er, we beginnen met bouwen in 2013, klaar in 2017. Maar klopt dit wel?

Als voorzitter van vno-ncw Midden neem ik deel in ons NederlandsDuitse samenwerkingsverband, het Verbund Niederländisch-Deutscher Unternehmen (vndu). Onlangs speelde daar het thema grensoverschrijdende mobiliteit. Er werd gesproken over een Duitse studie waarin alle infrastructuur – weg, spoor en water – in een gebied tussen pakweg de Randmeren en Hannover was beoordeeld op capaciteit en knelpunten. Ook daar was de conclusie: er is vooral behoefte aan goederenvervoer. Die behoefte zal in de toekomst bepalend zijn voor de infrastructuur. Haaks hierop staan de voorstellen in de laatste versie van het Bundesverkehrswegeplan. Daarin staat dat het derde spoor relativ teuer is en dus een lagere prioriteit krijgt. Ook uit het Duitse investeringsplan 2015 van het verkeersministerie blijkt dat er geen nieuwe investeringen meer in zitten. Het geld is op. En recent verscheen ook het Fahrplan 2025 für das Schienennetz Nordrhein Westfalen. Dat zegt dat alleen de financiering van de studieprocedure zeker is. Voor de oplossing van alle problemen is tot 2025 de helft beschikbaar van wat nodig is.

Tja… de studie loopt en is, als alles goed gaat, klaar in 2014. Maar er is dan nog steeds geen geld om het derde spoor aan te leggen. De deelstaat en de Bondsregering zijn het nog steeds niet eens. Dus klaar in 2017? Ik heb Duitsers al horen verzuchten dat het wel eens 2040 kan worden. Goed nieuws reist snel. Goederen doen er iets langer over.

In goed Duits: Schade.

Tineke Bakker-van Ingen Voorzitter vno-ncw Midden

6

FORUM #07/05.04.12

Naam columnist

jeroen poortvliet

Huisvesting arbeids­ migranten: niet klagen, maar oplossen

wandelgangen

pvv warmt klimaatkritiek weer op pvv-Kamerlid Richard de Mos zet zijn kruistocht tegen de veronder­ stelde opwarming van de aarde onverstoorbaar voort. Hij wil weten wat staatssecretaris Atsma van Milieu vindt van het bericht dat ‘vooraanstaande wetenschappers’ stellen dat vergaande acties tegen de opwarming onnodig zijn.

Atsma antwoordt dat hij het vijfde rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change afwacht.

Op de bewering van De Mos dat de aarde de afgelopen tien jaar niet meer opwarmt, zegt hij dat de klimaatverandering wordt vastgesteld in periodes van dertig jaar.

De Mos blijft het proberen: volgens diezelfde wetenschappers levert alarmistisch klimaatbeleid 7

• Hoge Raad doet uitspraak in zaak zzp’er • Zzp’ers en werknemers daardoor op een hoop geveegd • Consequenties niet te overzien

dijkstra

Minister Van Bijsterveldt van Onderwijs wil het opleidingenaanbod in het middelbaar beroepsonderwijs meer afstemmen op de behoefte van het bedrijfsleven.

Daartoe komt zij met twee instrumenten: een escalatiemechanisme en een licentiesysteem. Het escalatiemechanisme treedt in werking als onderwijsinstellingen zich niet houden aan de regionale afspraken met het bedrijfsleven over arbeidsmarktrelevante opleidingen. Uiteindelijk, als overleg geen uitkomst biedt, kan de minister ingrijpen.

Voor een beperkt aantal opleidingen wil Van Bijsterveldt een licentiesysteem invoeren. Het gaat dan om kleine, unieke opleidingen met weinig studenten enerzijds, en om populaire opleidingen met weinig arbeidsmarktperspectief voor afgestudeerden anderzijds. In het

Eigen verantwoordelijkheid past bij zelfstandig ondernemerschap

laatste geval kan worden gedacht aan artiest- of sportopleidingen.

Die opleidingen moeten de goedkeuring van de minister hebben als zij voor bekostiging in aanmerking willen komen.

Van Bijsterveldt werkt deze en andere maatregelen uit in een wetsvoorstel dat 1 augustus 2014 in werking moet treden.

Van Bijsterveldt: de-escalatie

overheidsgeld op voor academisch onderzoek, en is het een reden om overheidsinstellingen te laten groeien en een excuus voor regeringen om belastingen te verhogen.

Dat geld gaat in de vorm van subsidies naar bedrijven die weten hoe ze het politieke systeem moeten bespelen. Atsma: ‘Ik herken het geschetste beeld niet.’

dijkstra

mbo mag niet alles opleiden

Nederland telt steeds meer zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers), mensen die voor eigen rekening en eigen risico aan het werk zijn. Inmiddels zijn het er een kleine achthonderdduizend.

Maar wie is verantwoordelijk als er iets misgaat tijdens het werk?

Sinds de uitspraak van de Hoge Raad op 23 maart in de zaak van een invalide geraakte zzp’er, is het voor (onder meer) fnv Bouw zo helder als wat: zzp’ers kunnen hun opdrachtgevers aanspra­ kelijk stellen bij een bedrijfsongeval als zij hun zorgplicht niet nakomen.

De zzp’er in kwestie was ingehuurd voor reparatie van een machine. Tijdens die klus was hij bekneld geraakt. Het kostte hem een been. Aangezien de man geen beroep kon doen op zijn arbeidsongeschiktheidsverzekering – hij had er geen – stelde hij zijn opdrachtgever aansprakelijk voor de schade. Nadat de rechtbank de man in het ongelijk stelde en het hof dat vonnis nog eens bekrachtigde, gaf het hoogste rechtscollege de zaak een onverwachte wending.

De Hoge Raad stelde dat de opdrachtgever in deze zaak wel degelijk verantwoordelijk kan zijn. Volgens het hoogste rechtscollege heeft een bedrijf zorgplicht voor personen die voor hun veiligheid afhankelijk zijn van degene waarvoor ze werkzaamheden verrichten. Met andere woorden: het bedrijf moet ervoor zorgen dat degene die het werk uitvoert, dit veilig kan doen en daarbij geen letsel oploopt. En volgens de Hoge Raad horen zzp’ers een vergelijkbare bescherming te krijgen.

Het hoogste rechtscollege legt in haar arrest de verantwoordelijkheid op een andere plaats dan sociale partners deze al in 2010 legden. In het ser-advies uit dat jaar over de positie van zzp’ers benadrukken werkgevers- en werknemersorganisaties de eigen verantwoordelijkheid van zzp’ers. Niet alleen waar het gaat om de beoordeling van de veiligheidsrisico’s van het werk, maar ook bij de afweging om al of niet een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid af te sluiten. Zo’n insteek past prima bij mensen die gaan voor het zelfstandig ondernemerschap.  www.vno-ncw.nl/arbeidsomstandigheden

De Mos: weeralarm FORUM #07/05.04.12

de foto rubrieksnaam

Dé Rees Rotterdam, 2 april – Klassieke zeilschepen verlaten de Veerhaven voor de Race of the Classics. Wat in 1989 begon als een kleine zeiltocht van Amsterdam naar Ramsgate en weer terug, is uitgegroeid tot een serieuze zevendaagse zeilwedstrijd. In de 24ste editie van het evenement varen negentien historische schepen mee.

Traditioneel getuigde schepen, variërend van schoeners tot klippers, worden bemand door studenten van universiteiten en hogescholen.

Na de finish op zondag is er nog een spetterende Port Side Party.

De Race of the Classics, door de liefhebbers ook wel De Rees genoemd, is een mooi visitekaartje voor Nederland zeevaartland.

Het zou ook zomaar jongeren kunnen stimuleren te kiezen voor deze sector. En dat kan geen kwaad. Want hoewel steeds meer jongelui zich inschrijven bij de Nederlandse zeevaartscholen, blijkt uit een recente inventarisatie van redersvereniging kvnr dat reders nog steeds krap zitten in hun personeel.

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Jerry Lampen/anp

8

FORUM #07/05.04.12

rubrieksnaam

9

FORUM #07/05.04.12

omslag

Wie houdt er nog van Holland?

10

FORUM #07/05.04.12

Grieken, moslims, Bulgaren en Roemenen. Ze hebben allemaal een appeltje met ons te schillen. Nederland lijkt hard op weg zich onpopulair te maken in het buitenland.

Heeft onze handel daarvan te lijden?

Tekst: Karin Bojorge, Jiska Vijselaar | Foto: iStockphoto

Hollanda! Kaas, tulpen, Gullit en Van Basten! Geen uithoek van de wereld of we werden er als Nederlanders altijd warm onthaald. Maar hoeveel vrienden heeft Nederland op dit moment nog over? Dubbele paspoorten worden verboden, Roemenië en Bulgarije zijn niet welkom in de Schengen-zone, het pvv-meldpunt heeft Oost-Europeanen in het verdachtenbankje gezet, er zijn snoeiharde oordelen geveld over de Zuid-Europese lidstaten en we nemen ook een steeds meer proIsraëlische houding aan. Ons onschuldige imago van kaas, klompen, voetbal en verdraagzaamheid ligt behoorlijk onder vuur. Oost-Europeanen, Zuid-Europeanen, moslimlanden, expats: allemaal hebben ze – terecht of onterecht – een appeltje met ons te schillen. Niet goed voor een handelsnatie zou je denken. Of heeft handel geen hart?

flink bekoeld Richard Reese, directeur van de Nederland-Roemeense Kamer van Koophandel, houdt zijn hart in elk geval vast. De schade aan het Nederlandse imago in Roemenië is volgens hem groot. Allereerst door het blokkeren van de toetreding van Roemenië tot de Schengen-zone afgelopen september. De weigering van het kabinet om het meldpunt van de pvv te veroordelen, is daar nog bijgekomen.

‘Je moet weten, Nederland is al twintig jaar de grootste bron van buitenlandse investeringen in Roemenië. Nederlandse ondernemers worden al jaren betrokken bij allerlei grote strategische projecten. Bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur en landbouw. Nederland was kortom een zeer gewaardeerde partner voor Roemenië, zowel bij de overheid als bij het bedrijfsleven. We hadden een fenomenaal imago.’

Reese zegt ‘hadden’ want inmiddels liggen de zaken heel anders. ‘Toen Nederland in september tegen de toetreding van Roemenië tot de Schengen-zone stemde, kwam dat hier als een schok. De Roemenen begrepen er niets van.’

En daar kwam dan begin dit jaar de pvv-website bovenop. ‘Onze con11

FORUM #07/05.04.12

tacten wilden weten: ‘Wat hebben jullie tegen ons?’. Werknemers die voorheen trots waren om voor een Nederlands bedrijf te werken, durven er nu niet meer over te beginnen.’

Maar het heeft ook effect op strategische projecten op het gebied van infrastructuur of de hervorming van de landbouw, aldus Reese. ‘Daar waren we heel nauw bij betrokken. Ineens is er een oorverdovende stilte vanuit de overheid. Of neem de samenwerking tussen het havenbedrijf van Rotterdam en het Roemeense havenbedrijf Constanta. Wij stonden daar altijd op nummer 1. Ik durf niet te zeggen dat die is afgelopen, de relatie is alleen wel flink bekoeld.’

Begrip voor het uitblijven van een reactie van het kabinet op het pvvmeldpunt kan Reese daarom niet opbrengen. ‘Blijkbaar zitten ze in de dwangbuis van de pvv en wordt er niet strategisch en economisch gedacht.’

damage control Ook zijn collega Elro van den Burg, directeur van de Pools-Nederlandse Kamer van Koophandel, ziet het Nederlandse imago afbrokkelen: ‘Ooit werd naar ons opgekeken. Nu dreigt het land van tulpen en voetballers als Van Basten, het land van Wilders te worden.’ Dat meldde hij eind februari in elk geval in Forum. ‘Als ik nu een gesprek heb met een Pools bedrijf of de overheid, moet ik eerst uitleggen dat wat de pvv vindt of doet niet hetzelfde is als het standpunt van onze regering. Het lijkt wel of we vergeten zijn dat onze economie voor een groot deel draait op onze export. We moeten zuinig zijn op onze relaties met het buitenland. Die hebben we hard nodig.’

Van den Burg lijkt een punt te hebben. De exportwaarde van Nederlandse producten naar Polen is in vijftien jaar vervijfvoudigd stelde het Economisch Bureau van ing half maart vast. Tegenwoordig is Polen in omvang de zesde exportpartner van Nederland. In 2010 was Polen nog goed voor een achtste plek, voor Rusland en nog achter Spanje. Oost-

omslag

Is Nederland een sterk merk?

Als je een land ziet als een merk, welk land is dan het meest populair? Dat is wat de Britse marketinggoeroe Simon Anholt en het public affairs bureau Gfk Roper jaarlijks proberen te meten in hun Anholts Nation Branding Index (nbi) met een online onderzoek in twintig landen. Vorig jaar kwam Nederland van vijftig onderzochte landen uit op de 12e plaats, een positie waar ons land al jaren min of meer stabiel bivakkeert.

‘Een ontzettend saaie score’, concludeert Simon Anholt zelf in zijn rapport uit 2009 toen Nederland ook op de 12e plek eindigde. ‘Niemand lijkt erg sterke gevoelens te koesteren voor het land (afgezien van, hier en daar, wat negatieve opvattingen in moslimlanden, en we weten wat daar de redenen voor zijn), en het scoort zelden ver van het eigen gemiddelde.’

Moet Nederland zich daar zorgen om maken? Anholt vindt van niet. Want concludeert hij: ‘Nederland wordt zeer bewonderd door de elites met wie het zaken doet in de industrie, export, buitenlandse investeringen, diplomatie enzovoorts. Misschien is ‘Holland’ uiteindelijk vooral een business-to-business product en zou het daarom niet moeten verwachten diepe gevoelens op te wekken bij de gewone consumenten die ondervraagd zijn door nbi.’

Europa kan de komende jaren nog belangrijker worden als exportbestemming, zeker gezien de groeivooruitzichten in het zuiden van Europa, verwacht ing.

Natuurlijk hebben Reese en Van den Burg aan damage control gedaan.

Persberichten gestuurd, brieven aan premier Rutte. Contact opgenomen met de Roemeense europarlementariër Sebastian Bodu en zijn Poolse collega Jacek Saryusz-Wolski, die een oproep deden tot een boycot van Nederlandse producten. Een daadwerkelijke boycot kwam niet van de grond tot opluchting van Nederlandse ondernemers in Polen en Roemenië, maar dat betekent volgens Reese nog niet dat de kou uit de lucht is. ‘Hoe vált dit uit te leggen?’ Net als zijn Poolse collega Van den Burg is Reese bang dat er ook op de lange termijn schade is berokkend. ‘Als zo’n havenproject wordt stilgezet, dan kost dat het Nederlandse bedrijfsleven 2 miljard euro. We zijn natuurlijk niet de enige gegadigde; zo’n project kan ook zomaar naar Antwerpen of Brussel gaan. Dan hebben we het over een project waar járen aan gewerkt is en waar nog allerlei spinoff en toekomstige inkomsten aan verbonden kunnen zijn.’

commotie Hij begrijpt de commotie, zegt Bas Pulles, waarnemend directeur evd (onderdeel van Agentschapnl), onder andere verantwoordelijk voor Holland Branding. Maar volgens Pulles wordt overschat wat de impact is op het imago van Nederland en de handel van wat hij ‘incidenten als het meldpunt’ noemt. ‘Ik ben al jaren bezig met het aantrekken van investeringen in Nederland. Na de moord op Fortuijn of van Gogh was er geen investeerder die die incidenten meenam in de afweging of hij nou wel of niet naar Nederland zou komen. Investeerders kijken zake12

FORUM #07/05.04.12

lijk: kosten, bereikbaarheid, infrastructuur, taalvaardigheid, skills van werknemers. Dat is wat telt. Incidenten, hoe groot ook, hebben op het economisch imago bijna geen invloed.’

Dat blijkt ook uit de cijfers, zegt Pulles. Hij kreeg destijds geen extra vragen van exporteurs naar Arabische landen bijvoorbeeld. En ook nu niet van exporteurs die zaken doen met Midden- en Oost-Europa. ‘Ik zie meer Arabische investeerders naar Nederland komen dan ooit. En de export naar Oost-Europa – met name dan die naar Polen – is fors gestegen vorig jaar. Alleen Zuid-Europa valt nu terug, maar dat is logisch vanwege de economische malaise daar.’

guus-hiddink-effect Dat ondernemers iets uit te leggen hebben als ze zaken doen met een Midden- of Oost-Europese overheid erkent Pulles wel. ‘Nederland is wat braaf, andere landen hebben sneller de houding van ‘als jij mij in Europa een loer draait, draai ik jou in mijn haven een loer.’ Zeker als de overheidsbetrokkenheid nogal groot is en zo’n incident voor binnenlandse politieke doeleinden kan worden gebruikt, wordt er wel druk gezet.’

Dus draait Pulles nu overuren, zegt hij, net als de ambassadeurs ter plekke, om de relaties met Roemenië, Bulgarije, Polen, Italië, maar ook met landen als Griekenland, Spanje en Portugal te herstellen. ‘Ja, er wordt veel aandacht aan besteed. Maar’, nuanceert Pulles, ‘je kunt een nation brand niet maken. Je kunt het een beetje bijsturen, maar veranderen? Dat gaat niet. Weet je bijvoorbeeld waarom ons imago in Korea zo goed is? Twee woorden: Guus Hiddink. Daar kan niets tegen op.’

‘Dat Nederland een klein land is, maakt ons wel kwetsbaar’, zegt Pulles. ‘Het is gemakkelijker een punt te maken tegen een klein land als

‘de impact van incidenten als het meldpunt op ons imago wordt overschat’

Top-10 Nation Branding Index 1. Verenigde Staten 2. Duitsland 3. Verenigd Koninkrijk 4. Frankrijk 5. Japan 6. Canada 7. Italië 8. Australië 9. Zwitserland 10. Zweden 12. Nederland

can stock photo/ivonnewierink

Bron: Anholt Gfk Roper 2011

eurocrisis

landen, waaronder Polen, Rusland, Turkije, China, Marokko en de Verenigde Staten. Het mag de handel nu niet beïnvloeden, dat kan zomaar omslaan, denkt hij. ‘Ik kom veel in het Midden-Oosten, Iran, Syrië. Bedrijven daar kopen met plezier géén producten uit de Verenigde Staten. Daar spinnen wij garen bij. Nog wel. Ik moet er alleen niet aan denken dat er een moment komt dat ze met plezier geen producten uit Nederland meer kopen.’ Hoe vervelend dat ook voor Jacobs’ bedrijf zou zijn, de Nederlandse economie zal niet omvallen als de handel met Iran en Syrië stilvalt. Toch wordt hoe we er buiten Europa op staan wel steeds belangrijker. Daar zijn de grootste groeiers (Brazilië, India, China) te vinden waarvan we het de komende jaren moeten hebben.

‘Als ik ’s avonds met mijn klanten dineer, worden er altijd vragen gesteld over de politieke situatie in Nederland’, vertelt Jacobs. ‘Dat begon bij de moord op Van Gogh en Fortuijn en dat gaat door tot op de dag van vandaag.’ Alleen de eurocrisis is een nog veel belangrijker gespreksonderwerp. Dat zegt Jacobs, maar het blijkt ook wel uit de reacties van de branches die door Forum zijn benaderd met de vraag of hun leden last hebben van een verslechterend imago van Nederland.

‘Het geopolitieke en economische zwaartepunt is verschoven’, constateert Robert Poelhekke, directeur van de Vereniging van Nederlandse Aannemers met Belangen in het Buitenland (nabu). ‘De invloed en betekenis van Europa neemt af, die van Azië en de opkomende economieën neemt toe. Daarmee staat ook made in Holland onder druk. Dat Europa daar niet slagvaardig op reageert, is een veel groter probleem voor ons dan het pvv-meldpunt.’

‘Mij heeft het geen opdrachten gekost.’ Rik Jacobs, commercieel directeur van Vertex Dental, exporteert tandtechnische innovaties naar 85

www.vno-ncw.nl/buitenlandsehandel

Nederland of Denemarken dan tegen Duitsland of Frankrijk.’ Zo leidden cartoons in een Deense krant zeven jaar geleden tot felle protesten in de Arabische wereld (zie kader De Deense cartooncrisis op pagina 14). ‘Dat bewijst dat je altijd alert moet blijven’, vindt hij. Dat besef was er ook toen de film Fitna door Geert Wilders werd uitgebracht. In elk geval op de Nederlandse ambassade in Indonesië waar Nikolaos van Dam op dat moment ambassadeur was. Van Dam herinnert zich nog goed hoeveel last ze daar van de film hebben gehad. Grote demonstraties, bedreigingen. ‘Nederlandse bedrijven waren bang dat het op hen zou neerslaan’, zegt de oud-ambassadeur. ‘Er is ook gedreigd dat ze bepaalde contracten niet meer zouden krijgen, er zijn boycots afgekondigd. Als ambassadeur heb ik daar veel aan kunnen doen. Ik had al goede relaties met de voornaamste moslim-organisaties in Indonesië, heb voordrachten en persconferenties gehouden, die deels ook op televisie werden uitgezonden. Wilders vond dat maar niks. Maar juist door die dialoog te zoeken hebben we de scherpe kanten eraf kunnen krijgen.’

Volgens Van Dam maakt de gedoogconstructie het voor ambassades nu wel ingewikkelder. ‘Ik had meer ruimte om te reageren. Nu zit de overheid veel meer in de knel.’ Hoe gevoelig het ligt, bleek wel op het moment dat Forum de Nederlandse ambassades in Roemenië, Polen en Griekenland om een reactie vroeg. Die kon niet worden gegeven.

Ook minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken was niet in voor commentaar.

13

FORUM #07/05.04.12

reuters

omslag

deense cartoonaffaire

‘Keihard werken om de schade te herstellen’ ‘De cartoonaffaire blijft een zaak die mensen niet gauw vergeten’, zegt Peter Thagesen, directeur Marketing Policy bij de Deense bedrijfs- en werkgeversorganisatie Dansk Industri (di). Hij blikt terug op de zaak van de twaalf Mohammed-cartoons die in het najaar van 2005 werden gepubliceerd in een Deens dagblad. Zoals bekend leidde dit tot een boycot van Deense producten, zoals zuivelproducten, pluimveevlees en meubels in het Midden-Oosten, maar ook in andere landen van de Organisatie van de Islamitische Samenwerking (ois).

Ook al is Denemarken weer terug op het exportniveau van vóór de crisis, toch blijft de zaak aan het imago van Denemarken kleven, meent Peter Thagesen. ‘Zelfs al is het vandaag business as usual, toch vragen zakenpartners er vaak naar. Dat doen ze niet tijdens onderhandelingen of verkoopmeetings, maar wel tijdens het diner daarna’, aldus Thagesen.

De boycot duurde ongeveer zes maanden. Het totale exportverlies in 2007 bedroeg 2 miljard Deense kronen, of te wel ruim 269 miljoen euro. Analyses van de Deense Kamer van Koophandel tonen dat de export naar bijvoorbeeld Saudi-Arabië in 2006 met 30 procent afnam, maar al in 2007 terug was op niveau. En in de jaren daarna verder toenam. ‘Op korte termijn had de crisis grote gevolgen, vooral in het Midden-Oosten, maar tegenwoordig zien we geen significante invloed meer’, aldus Bo Sandberg, chefeconoom van de Dansk Erhverv, de Deense Kamer van Koophandel.

Dat is ook de ervaring van het Deens-Zweedse zuivelconcern Arla, dat destijds in één klap haar omzet in het Midden-Oosten verloor.

Tegenwoordig ligt de verkoop op een iets hoger niveau dan vóór de

14

FORUM #07/05.04.12

boycot. ‘Daar hebben we keihard voor moeten werken. We zijn stapje-voor-stapje teruggekomen, maar pas in 2010 konden we zeggen dat we het verlorene hebben ingehaald’, aldus persvoorlichter Theis Brøgger.

De boycot van Deense feta en andere producten was destijds het meest zichtbare gevolg van de crisis. Maar er waren ook minder zichtbare gevolgen. Geplande verkoopmeetings werden afgezegd.

Orders werden geannuleerd. Denemarken werd uitgesloten van nieuwe inschrijvingen. Ook waren er beduidend meer problemen met invoerdocumenten en betalingen dan gebruikelijk.

‘Sommige zakenpartners eisten dat Deense bedrijven hun producten niet uit Denemarken stuurden, maar via een omweg, bijvoorbeeld via Nederland’, vertelt Thagesen, die in 2009 op bezoek was bij vno-ncw om ervaringen uit te wisselen.

Om het imago van Denemarken op te vijzelen trok de Deense regering ruim 83 miljoen euro uit voor de periode 2007-2012. Op deze manier hoopt het Scandinavische land haar nation brand te verbeteren.

Vorige maand waarschuwde de Deense werkgeversorganisatie di overigens voor een mogelijk nieuwe Mohammed-crisis. De president van India heeft een gepland bezoek aan Denemarken afgezegd en Deense bedrijven ‘liggen eruit’ in India. De oorzaak is dat Denemarken een terreurverdachte, een Deens staatsburger, niet wil uitleveren aan India. 

Tekst: Petra Sjouwerman

vreemde ogen

‘Praatje maken met kaasboer’

Pia Homann (28) Nationaliteit: Duitse Functie: exportadviseur

Nederlands-Duitse

Handelskamer Hier sinds: 2011

‘Nederlanders willen nog wel eens te snel informeel worden. Ze zien small talk over de familie als een manier om het ijs te breken, terwijl Duitsers daar juist pas toe bereid zijn als het ijs gebroken is.’

‘Het cultuurverschil zie je ook terug in handelsrelaties. Duitsers komen naar een overleg met een map en een agenda die ze nauwgezet afwerken. Ze zijn resultaatgericht. Nederlanders willen discussiëren, brainstormen. Ondertussen weten ze de zaak wel goed te verkopen, terwijl Duitsers gewoon overtuigd zijn van hun product. In de praktijk botst dat niet, omdat de beide partijen van elkaar weten hoe ze in elkaar zitten.’

‘Bij de Industrie- und Handelskammer Hannover heb ik ervaring opgedaan met het contact met Nederlandse bedrijven. Ik wilde iets doen met die ervaring in het buitenland, maar niet zo heel ver weg en niet te veel verschillend qua cultuur.

Duitsland is dichtbij, maar ik kom er vaker voor 15

mijn werk dan privé. Familie en vrienden zie ik om de paar maanden.’

‘Ik heb overigens wel meer van de wereld gezien. Zo heb ik in Canada en Spanje gestudeerd, en heb ik de eerste vier jaar van mijn leven in Saoedi-Arabië gewoond omdat mijn vader daar werkte. Ik ben niet van plan om ooit nog terug te gaan die kant op, want dat is echt een andere wereld.’

‘Nederland kende ik natuurlijk al van vakanties: Amsterdam, Groningen, de kust. Aan het weer hoefde ik niet te wennen. Het waait hier wel meer, maar dat vind ik goed, want ik surf graag.

Dus ik zit hier mooi in Den Haag. Verder blijft het toch buitenland. Dat merk ik vooral aan kleine dingen. In Duitsland stoppen auto’s altijd voor een zebrapad. Daar moet je in Nederland niet op rekenen. En een fietsersfile voor een stoplicht vind ik altijd een grappig gezicht.’

‘Je ziet waar de clichés vandaan komen. Het klopt dat Nederlanders opener zijn. Duitsers FORUM #07/05.04.12

zijn serieuzer en hechten meer aan hiërarchie.

Maar de gedachte dat Duitsland bureaucratisch is en Nederland vrij en flexibel klopt niet helemaal, heb ik gemerkt. Het overschrijven van mijn auto was bijvoorbeeld best ingewikkeld.

Daar kwamen nog een hoop formulieren en telefoontjes bij kijken.’

‘Negatieve opmerkingen over de oorlog heb ik nog nooit gehoord, ook niet van oudere mensen. Ik vind Nederlanders vriendelijk, gezellig en geïnteresseerd. De bloemenman en de kaasboer maken altijd een praatje met je. In Duitsland zul je dat niet zien. In de trein van Duitsland naar Nederland zei een Nederlandse conducteur een keer na de personeelswisseling tegen de reizigers: u mag weer lachen, hoor.’  Tekst: Paul Scheer Foto: Sam Rentmeester

actueel

‘Nederland gaat niet ten onder aan hypotheekrenteaftrek’ De woningmarkt zit op slot, op de kantorenmarkt is sprake van grote leegstand, en in de afgelopen drie jaar kwamen 45 duizend mensen in de bouw op straat te staan. Toch wil Elco Brinkman, voorzitter van Bouwend Nederland, niet te veel somberen. ‘Je kunt mensen ook angst aanpraten.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Christiaan Krouwels

Na jaren waarin het h-woord zoveel mogelijk werd gemeden, is de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek tegenwoordig het gesprek van de dag. Steeds meer partijen lijken ervan overtuigd te zijn dat er ‘iets’ met de hypotheekrenteaftrek moet gebeuren. Het is ook een van de grote hervormingsopties van het kabinet. Bouwend Nederland-voorman Elco Brinkman wil niet van wijken weten. Ja, er moet iets gebeuren om de woningmarkt weer open te breken, maar nee, dat is niet de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek.

U vindt de hypotheekrenteaftrek echt geen probleem?

‘Ik vind dat we de aftrek als fenomeen in stand moeten houden. Als je kiest voor afschaffing, dan moeten huizeneigenaren veel meer eigen geld op tafel leggen. Stel dat je de aftrek in dertig jaar afschaft en mensen elk jaar 3 procent extra zelf laat betalen, dan is dat bij een huis van drie ton toch 10.000 euro per jaar.

Aan het eind van de rit moet je je huis helemaal zelf financieren. Dat kan alleen als je de belastingtarieven gigantisch naar beneden brengt, maar dat heb ik nog nooit iemand horen vertellen.’

16

Dus hoeft er volgens u niets met de aftrek te gebeuren.

‘Het gaat erom dat de woningmarkt weer in beweging komt. Je kunt niet tegen huizenbezitters zeggen dat ze er in de verkoop tienduizenden euro’s af moeten doen, want dan blijven ze zitten met een restschuld. Hoe dan wel? Help ten eerste de starters op de woningmarkt. Mensen die net zijn afgestudeerd of aan hun eerste baan zijn begonnen maar een goed werk- en inkomensvooruitzicht hebben, zouden toch in aanmerking moeten kunnen komen voor een hypotheek. Zorg daarnaast dat het middensegment van de huurmarkt – met een huur van zeshonderd tot duizend euro – beter tot ontwikkeling komt. Zo krijg je de doorstroming op de woningmarkt op gang. En geef mensen een stimulans door de overdrachtsbelasting blijvend te verlagen. De huidige verlaging van 6 naar 2 procent loopt in juli af. Maak die permanent.’

Het aangaan van schulden moet toch worden teruggedrongen?

‘Ja. Mensen met een hypotheek moeten eerder gaan aflossen. De aflossingsvrije hypotheek is een voorbije zaak. Banken moeten FORUM #07/05.04.12

strikter zijn in het bepalen wie wel of niet een hypotheek krijgt. Maar laten we nou niet overdrijven. In de beeldvorming lijkt het of elke Nederlander tot over zijn oren in de schulden zit. Dat is niet zo. Er wordt al fors afgelost op lopende hypotheken. In nieuwe gevallen moet de groeiverwachting niet meer automatisch worden ingebouwd. Dus niet: bij oplevering is de woning 3 ton waard, morgen 3,5 ton en overmorgen 4 ton.’

De hypotheekrenteaftrek is in potentie een forse bezuinigingspost.

‘Nou, als mensen eerder gaan aflossen, wordt er juist minder aftrek geclaimd bij de staat.

Denk niet dat de staat aan de hypotheekrenteaftrek ten onder gaat. We moeten niet vergeten dat tegen de 11 miljard aan aftrek eenzelfde bedrag aan lasten op de woning staat. Woningen en vastgoed zijn nog steeds een aardig melkkoetje. Als je te veel van die waarde naar beneden praat, wordt de overheid er nog armer van ook. En dat niet alleen. Als hun huizen minder waard worden, gaan mensen minder consumeren. Het lage consumentenvertrouwen waar de economie nu knap last van heeft, wordt met name bepaald doordat

17

FORUM #07/05.04.12

actueel

mensen niet weten waar ze aan toe zijn met hun woning.’

Hoe gaat u de malaise in de bouw dan bestrijden?

‘Verduurzaming van bestaande bouw is een mogelijkheid. Een groot deel van de woningproductie zit al in groot onderhoud en renovatie. Op een totaal van 7,2 miljoen woningen worden er jaarlijks maar zestig- tot tachtigduizend nieuw gebouwd. Verduurzaming houdt bestaande bouw aantrekkelijk, maar de vraag is waar het geld vandaan moet komen.

We zouden het kabinet kunnen vragen om de btw-verlaging die eerder is verleend voor onderhoudswerkzaamheden specifiek voor verduurzaming te bestemmen. Maar als je weet dat extra geld er nu niet in zit bij het kabinet, waarom zou je er dan om vragen?’

‘Wat wel meer mogelijk zou moeten worden, is dat woningcorporaties investeringen die huurhuizen zuiniger maken, in de huur kunnen verdisconteren. De huur hoeft niet met 20 procent omhoog, maar alleen de inflatie volgen is ook weer te weinig. Daarnaast zou verduurzaming, in de vorm van een lening van 10 tot 20.000 euro, onder de hypotheekvoorwaarden moeten vallen.’

‘En ik kan natuurlijk tegen huizeneigenaren zeggen: dan ga je toch een keer minder op vakantie of dan koop je een minder grote auto, maar daar zijn andere sectoren natuurlijk niet blij mee. Toch denk ik wel dat mensen hun huis relatief belangrijker vinden dan een vakantiereisje.’

18

De hand ophouden bij de overheid is nu geen optie.

‘Eerder hebben we ons hard gemaakt voor het verzachten van de crisis door middel van verlaging van de overdrachtsbelasting en de btw op renovatie. Die maatregelen hebben veel bedrijven geholpen. De wereldwijde economische malaise heeft er desondanks voor gezorgd dat de laatste drie jaar 45 duizend mensen in de bouw op straat zijn komen te staan. Vergelijk dat met de zorg, waar de kosten oplopen maar de werkgelegenheid op peil blijft. Dan zijn wij toch ietsje zieliger. Maar ik weet ook dat het kabinet nu bezig is om een paar miljard bij elkaar te schrapen. Dan kun je alleen maar zeggen: wees voorzichtig met de keuze van de bezuinigingen.’

Had u het vastlopen van de woningmarkt niet moeten voorzien?

‘Al in 2006 hebben we gewaarschuwd dat de plannen op de tekentafel te ver van de werkelijkheid kwamen te staan. Woningen boven de 5 ton gingen niet meer als zoete broodjes over de toonbank. Maar je hebt te maken met veel verschillende partijen: corporaties, gemeenten, projectontwikkelaars en huizenkopers. De sector bouwt niet voor zichzelf, maar uiteindelijk altijd omdat iemand daarom vraagt.’

‘Wat je ons direct kunt verwijten, is dat woningbouwers te lang een standaardproduct, een kant-en-klaar huis, hebben geleverd. Tegenwoordig krijgen de toekomstige bewoners in een vroeg stadium inspraak in FORUM #07/05.04.12

hoe hun huis eruit gaat zien.’

‘Maar we leven met de wijsheid van nu. Dat geldt ook voor de kantorenmarkt, waar sprake is van leegstand. Nu kunnen we constateren dat het fenomeen kantoor is veranderd onder invloed van het nieuwe werken.

Dat hebben we met elkaar tien jaar geleden niet voorzien. Er ligt een aanzienlijke afwaarderings-, herbestemmings- en afbraakvraag op tafel. De herbestemming van kantoorpanden kan op veel grotere schaal plaatsvinden. De regelgeving zou daar meer ruimte voor moeten bieden. De tijd die het nu kost, doodt het initiatief. Waarbij het natuurlijk niet de bedoeling is om een kerncentrale in een kantoorpand te beginnen.’

‘Een deel van de leegstand zal tegen de vlakte moeten. Maar je moet tegelijkertijd de mogelijkheid van nieuwbouw openhouden. Als een bedrijf een nieuw pand wil in Utrecht, dichtbij het station, de snelweg en Schiphol, kun je niet zeggen dat er nog genoeg in Veenendaal of Maastricht leegstaat.’

‘Je ziet het ook met winkelcentra. Elke gemeente wilde een winkelcentrum. Provinciebesturen hadden daar strikter op moeten toezien, maar winkels hebben ook concurrentie gekregen van internet. Ik koop zelf lego voor mijn kleinkinderen via Bol.com, dat had ik vijf jaar geleden ook niet voorzien.’

Maar die gebouwen zijn wel voor twintig, dertig jaar neergezet.

‘De commerciële wereld moet dat verorbe-

ren. Dat is niet de taak van de overheid. Het zal een pijnlijk proces zijn. Maar winkels, kantoren en distributiecentra blijven nodig.

Ik ben niet zo somber. In het verleden zijn veel bedrijven de stad uit gemanoeuvreerd, en daar komen we nu deels van terug. Productieprocessen zijn kleinschaliger en schoner geworden. Je kunt proberen activiteiten weer bij elkaar te brengen, gebouwen multifunctioneel te maken en daarbij gebruik te maken van leegstaande panden.’

Radiostilte Vorige week donderdag om 10 uur, het moment waarop duidelijk werd of Geert Wilders uit de gedoogconstructie zou stappen, had ik een interview staan. Het resultaat daarvan had al meteen achterhaald kunnen zijn door de actualiteit. Gelukkig kreeg ik via de autoradio de laatste stand van zaken mee.

De Nederlandsche Bank waarschuwt dat de leegstand tot een nieuwe financiële crisis kan leiden.

‘Dit is een tijd van risicomanagement. In plaats van risicobewustzijn kun je mensen echter ook angst aanpraten. Ik vind dat toezichthouders en andere autoriteiten hun werk vooral in stilte moeten doen, en zich moeten richten tot de partijen die het aangaat. Als een toezichthouder zegt dat investeren in woningbouw of vastgoed risicovol is, zal een pensioenfonds daar niet snel een paar miljard in investeren.’

Het hek bij het Catshuis bleek nog dicht, maar op het ministerie van Algemene Zaken was een fiets klaargezet. De fiets van Mark Rutte? De verslaggever ter plaatse gokte daarop. Een beetje onderzoeksjournalist had natuurlijk geweten op welk merk Rutte dagelijks naar het Catshuis rijdt. Het blijkt een Gazelle te zijn. Wat is trouwens de boodschap van die fiets? Alles is onder controle, want ik ga gewoon met de fiets? De premier bezuinigt ook? Ik ben een man van het volk, dus ik fiets?

Een andere verslaggever wist te melden dat Rutte die donderdagmorgen net als altijd een les maatschappijleer had gegeven aan de vmbo’ers van het Johan de Witt College in de Schilderswijk. Hij had dus vertrouwen in voortgang van het Catshuis-overleg of hij had de moed al opgegeven.

Moet de bouwsector de hoop dan maar vestigen op infrastructuur?

‘De investeringen van het kabinet op de A-wegen is op niveau, maar met de anwb constateren we dat er op het onderhoud van het onderliggende wegennet wordt beknibbeld. Dat leidt ertoe dat er bij incidenten op snelwegen of op het spoor steeds minder terugvalmogelijkheden zijn, en dat de verloedering van de omgeving in de hand wordt gewerkt.’

Maar wat volgens Brinkman in elk geval ook niet helpt om de bouwsector uit het slop te halen, is dat deze kabinetsperiode ruimtelijke ordening, wonen en groen uit elkaar zijn gehaald. Minister Schultz van Haegen gaat over infrastructuur, minister Spies over woningbouw. ‘Planprocedures duren lang omdat ze gesplitst zijn en er veel mensen over gaan. In een tijd van ketenintegratie en het leggen van verbindingen is de coördinatie in de ruimtelijke ordening ver beneden peil.’ 

Het bleek het eerste te zijn, want op het moment dat ik arriveerde op de plaats van het interview, arriveerde Rutte op de fiets bij het Catshuis. Later die dag mocht een Journaal-verslaggever bij Pauw & Witteman uitleggen hoe het was om dag in dag uit bij het hek van het Catshuis te wachten op een snipper nieuws. Scènes die deden denken aan het wachten voor een dichte cda-fractie­ kamerdeur in 2010.

Een filmpje toonde hoe de verslaggever bij het Catshuis-hek een voorbijrazende auto met Rutte erin aantikt in de hoop op een quote. Hoewel, eigenlijk was hij wel blij dat Rutte de auto niet liet stoppen, want dan had die toch weer gezegd dat hij ten aanzien van de gesprekken in het Catshuis radiostilte betrachtte. Nu zat er in elk geval nog wat spanning in het filmpje.

Misschien moeten de media dat ook eens doen: radiostilte betrachten ten opzichte van politici. Kijken hoelang het dan duurt voordat de politiek, verslaafd aan aandacht als zij is, met resultaten naar buiten komt.

Paul Scheer

19

FORUM #07/05.04.12

jeroen poortvliet

column scheer

& zus Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam activiteit

vestigingsplaats aantal medewerkers opgericht eigenaar

20

FORUM #07/05.04.12

Van Swaay Duurzaam Hout Productiebedrijf en groothandel in duurzaam hout Schijndel, Harlingen 48 1891 Jan van Swaay, directie Sanne (links op de grote foto) en Tessa van Swaay

‘Als vrouw word je flink uitgetest’ Tessa zat al langer in het familiebedrijf, een productiebedrijf en groothandel in duurzaam hout. Twee jaar geleden kreeg ze gezelschap van zus Sanne. ‘In mijn ogen kan alles.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet, familie Van Swaay

Tessa van Swaay (34)

Sanne van Swaay (32)

‘Ik heb technische bedrijfskunde gedaan aan de hts. En daarna bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit. Ik heb zelfs nog even nagedacht over werktuigbouwkunde, maar ik was bang dat ik dan wel in een écht mannenland terecht zou komen. Kwam ik op de hts, begonnen we gelijk met lassen.’

‘Voordat ik in het familiebedrijf aan de slag ben gegaan, heb ik bij een Amerikaans houtbedrijf gewerkt. Ik wilde graag weten of het houtvak wat voor mij was. Ik heb bij dat bedrijf gewerkt op de marketing- en salesafdeling. Maar ik ben ook samen met bosbouwers de bossen ingetrokken. Bomen rooien. Fantastisch!’

‘Als vrouw kom je in deze mannenwereld misschien iets gemakkelijker binnen. Maar je wordt wel aan de tand gevoeld, uitgetest. De eerste keren dat ik nog niet precies wist waarover ik het had, heb ik het geweten! Maar het vrouw zijn heeft zeker ook z’n positieve kanten. Mannen hebben nogal eens last van haantjesgedrag. Nou, wij niet!’

‘Ik ben een optimist, denk altijd in kansen, mogelijkheden. In mijn ogen kan alles. Terwijl ik natuurlijk ook wel weet dat dit niet zo is.

Sanne is een realist. Zij denkt: we gaan kijken of het kan. Samen vormen we een topteam. Ik kan wel logisch denken. Maar ik weet dat ik in de ogen van anderen chaotisch kan overkomen. Ik kan niet zonder mijn team, want dat zijn ontzettende structuurneuzen. Net als mijn zusje.

Mensen die het heerlijk vinden om dingen tot in detail uit te werken. Ik heb daar wat minder mee.’

‘Sanne is mijn financieel en operationeel geweten. Ze vertelt me hoe de zaken er voor staan. En als ik weer eens met een idee kom, durft ze me rustig te zeggen: ‘Tessa, zouden we niet eerst een beetje rendement pakken op wat we net hebben neergezet?’ Ik ben snel weer met wat nieuws bezig. Dus de rem mag er af en toe best wel op.’

‘We willen de zaak de komende jaren rustig aan uitbouwen. De lijn is hetzelfde als in de tijd van mijn vader. Maar wij pakken het wel anders aan. Mijn vader ging pas met een product naar de markt als het helemaal was uitontwikkeld. Ik praat liever al tijdens de ontwikkeling van een product met de klant. Want ik wil graag weten of we de goede richting uitgaan.’

‘Ik zag het niet zitten om snel de stap naar het familiebedrijf te maken.

Was bang dat ik dan in een gespreid bedje terecht zou komen. En dat wilde ik niet. Die drang om mezelf te bewijzen heeft er altijd in gezeten.

Ik wil graag dingen zelf doen, het gevoel hebben dat ik op eigen benen kan staan.’

‘Ik heb bouwkunde gestudeerd. De bouw sprak me aan omdat het tastbaar is: je ziet direct resultaat van je werk. Ik heb daarna gewerkt in de projectontwikkeling. Maar ik was er al snel achter dat snel resultaat boeken er daar niet bij is. Tussen de grondaankoop en de daadwerkelijke oplevering van een project zitten vaak jaren. En er zit veel juridisch gedoe aan vast.’

‘De bouw is een echte mannenwereld. Dus ik was al wat gewend. Maar de houtbusiness is nog een graadje erger. Toch heb ik bewust voor het familiebedrijf gekozen. De mensen hier hebben jaren aan het idee kunnen wennen. Ze wisten bij onze geboorte dat onze komst een optie zou kunnen zijn. Ik denk dat het voor ons vreemder was.’

‘Afgelopen jaar heeft onze vader het stokje aan ons overgedragen. We zijn allebei nog relatief jong. Het is allemaal best spannend, want je hebt een grote verantwoordelijkheid. Voor de mensen die er werken, maar ook voor het bedrijf dat al zo lang bestaat. Je wilt graag alles goed doen.

Een luxe dat we nog kunnen terugvallen op zijn expertise.’

‘Tessa is naast m’n collega ook een van m’n beste vriendinnen. Ik wilde onze relatie niet op het spel zetten door met haar te gaan samenwerken.

Maar ik heb het idee dat ze m’n komst als heel prettig heeft ervaren.’

‘M’n zus doet de verkoop, is constant bezig met klanten. Zorgt ervoor dat het verkoopteam optimaal draait. Ze is commercieel gedreven, ziet altijd kansen. Wat ze aanraakt, verkoopt ze. Dat zat er al vroeg in. Toen ze jong was, dreef ze al handeltjes. Kocht ze ergens polo’s in om ze weer met winst door te verkopen.’

‘Ik ben verantwoordelijk voor productie, inkoop, organisatie, financiën. Ben van de structuren, de cijfers. Ik zorg voor helderheid, duidelijkheid. Zet een koers uit en probeer die dan ook vast te houden. Soms vind ik de koers belangrijker dan de kansen. Continu beweging voelt niet goed. Dat is mij te onrustig.’ 

21

FORUM #07/05.04.12

actueel

Olijven, feta en souvlaki

Hoe komen de Grieken er weer bovenop?

22

FORUM #07/05.04.12

Griekenland snakt naar betere tijden. De economie moet weer op gang komen en de schulden terugbetaald. Geen simpele opdracht volgens de Griekse minister van Handel Tassos Giannitsis. Hij was in Nederland voor een charmeoffensief.

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Bloomberg/Getty Images

Even hebben de Grieken een zucht van verlichting geslaakt, toen in februari een nieuwe lening van 73 miljard euro werd toegekend. Even, want om een faillissement af te wenden zijn stevige voorwaarden gesteld door vooral de Noord-Europese landen. Griekenland moet absoluut hervormen, keihard bezuinigen en een aantal ingekankerde problemen oplossen. Zo moet het enorme ambtenarenapparaat fors kleiner, de corruptie aangepakt worden net als de massale belastingontduiking. En de productiviteit van de bevolking moet omhoog.

Tegelijk moet de economie ook weer op de been komen. Niet alleen om de Grieken te plezieren.

Het land heeft voor bijna 250 miljard aan extra leningen gekregen, daaronder zo’n 20 miljard van Nederland. En de andere Europese lidstaten willen hun Griekse export ook niet kwijt. Vorig jaar exporteerde Nederland voor zo’n 2 miljard euro naar Griekenland. In 2009, voor de eurocrisis in alle hevigheid toesloeg, was dat nog meer dan 3 miljard. De taak die minister van Binnenlandse Zaken en Handel Tassos Giannitsis heeft, lijkt van zijn altijd wat bedrukt aandoende gezicht te lezen. De minister bracht eind maart een bezoek aan Nederland om de Griekse zaak te bepleiten.

Daarbij sprak hij ook met de top van vno-ncw.

23

FORUM #07/05.04.12

Ondertussen moet de Griekse overheid van buitenlandse investeerders het vertrouwen terugwinnen dat het land een goede plek is om te investeren. Geen sinecure, een maand na de haircut, waarbij de schuldeisers ‘verplicht vrijwillig’ minstens de helft van hun tegoed afschreven omdat het land anders failliet zou gaan. Tel daarbij de reputatie dat de overheidsprocedures de consistentie hebben van een vat stroop gemengd met teer en het ideale investeringsklimaat is ver weg.

Er zijn zeker mogelijkheden voor de economie om te groeien, hebben consultants van McKinsey in Griekenland geconstateerd. In maart brachten ze, gesteund door de Griekse brancheorganisatie van banken en de Griekse werkgeversvereniging, een rapport uit met ideeën om de economie de komende tien jaar weer te laten groeien (zie kader Griekse groeiers). In het rapport Greece ten years ahead, defining Greece’s new growth model and strategy concludeert McKinsey dat de economische structuur investeringen en bedrijfsgroei ontmoedigt. De publieke sector is te groot, inefficiënt en zit vol overlappende bevoegdheden.

Wet- en regelgeving zijn te ingewikkeld. Er is een wijdverspreide informele economie met veel corruptie en belastingontduiking. En mede door

actueel Griekse groeiers Volgens McKinsey moet Griekenland het vooral hebben van: de fabricatie van generieke medicijnen Niet-beschermde (generieke) medicijnen hebben nu een derde van de markt. In Noord-Europese landen is dat twee keer zoveel. visteelt De jaarlijkse opbrengst is 400 miljoen euro, waarvan 80 procent uit export. De sector is nog klein, maar groeit elk jaar met 3 procent. toerisme De sector moet zich toespitsen op het meer luxe segment en zijn pijlen richten op opkomende landen als Rusland en China. medisch toerisme Griekenland kan met Turkije concurreren in het middensegment met bijvoorbeeld tand- en oogheelkunde. Daarvoor moet wel een passende infrastructuur opgebouwd worden. ouderenzorg (voor niet-grieken) Griekenland is relatief goedkoop voor NoordEuropese ziekenfondsen. De sector is in opkomst, maar heeft nog geen duidelijke structuur. zuivel en olijfolie Griekenland produceert 30 procent van de olijfolie ter wereld, maar heeft ongeveer 4 procent van de wereldmarkt. Verder heeft het 30 procent van de wereldfetakaasmarkt in handen. vrachtvervoer Griekenland ligt op het kruispunt van drie belangrijke Mediterrane vrachtroutes en kan een regionaal centrum voor vrachtvervoer worden. klassieke studies Met als natuurlijke ‘bron’ de klassieken zouden Griekse universiteiten voorop moeten lopen met klassieke studies in plaats van universiteiten als Harvard, Oxford en Cambridge.

Het hele rapport van McKinsey is te vinden op www.mckinsey.com/locations/athens/ GreeceExecutiveSummary_new

machtige starre vakbonden is de arbeidsmarkt niet flexibel om in te spelen op veranderende vraag en aanbod.

keuzes Het McKinsey-rapport is een verkenning voor de toekomst, zegt Giannitsis. De aanbevelingen gaan over zoveel sectoren en er zijn soms drastische wijzigen nodig in het gedrag van mensen.

Dat is niet op korte termijn te realiseren, vindt de minister. ‘We gaan niet alles tegelijk doen, we maken keuzes: wat kan als eerste, wat doen we erna. Wij zien het rapport als richtlijnen. Hoog op de lijst voor de korte termijn staan privatisering en investeringen in telecom, energie en infrastructuur.’ Maar zonder verbetering van het investeringsklimaat, wordt dat nog een beste klus. Griekenland staat 101ste op de lijst van de Wereldbank, tussen Jemen en Papoea NieuwGuinea. Op grote afstand van Nederland (31ste plaats) en probleemlanden Ierland, Portugal, Spanje en Italië (respectievelijk op plaats 10, 30, 44 en 87).

Toch zien de consultants van McKinsey goede kansen op de wereldmarkt voor Griekenland.

Vooral in het toerisme, de verkoop van olijfolie en 24

gezondheidszorg voor buitenlanders. Het zijn markten waar andere landen rond de Middellandse Zee al een sterke positie hebben. De vraag of Griekenland de concurrentie met Spanje en Italië aankan én met Turkije – dat bovendien geen ‘last’ heeft van de euro in het prijsbeleid – is volgens de Griekse minister tamelijk academisch.

‘Elk land heeft zijn eigen specialisme en vindt een plek op de wereldmarkt, maar niemand is uniek.

Het gaat er om dat er in die sectoren nog ruimte is voor groei en het zijn sectoren waar wij iets mee kunnen. Je kunt niet van ons verlangen dat we ineens groot worden in hightech.’

Een groot probleem is de imposante moneydrain.

Van de 60 miljard spaartegoeden die tussen 2009 en 2012 zijn verdampt, is 16 miljard naar het buitenland ‘gevlucht’. De rest is in Griekenland gebleven. ‘Dat geld ligt thuis en opgeborgen in kluizen. Zodra er meer vertrouwen is in de economie, komt een groot deel van het spaargeld wel weer terug bij de banken’, zegt Giannitsis.

‘Maar veel spaargeld is ook opgemaakt door mensen die hun baan zijn verloren. En om ontdoken belastingen te betalen.’

Niet alleen het kapitaal is Griekenland uitgevlucht, ook jonge en hoog opgeleide Grieken zoeFORUM #07/05.04.12

ken hun heil over de grens. De jeugdwerkloosheid is gestegen tot meer dan 50 procent en het land loopt nu het risico de generatie kwijt te raken die de corrupte en slecht functionerende Grieken moet vervangen. Dat is een probleem, erkent Giannitsis. ‘We kunnen jonge mensen niet verbieden hun geluk over de grens te beproeven. Het enige dat ze in het land kan houden is een groeiende economie en perspectief op een baan. Ik hoop dat de trend beperkt blijft en in elk geval dat hij tijdelijk blijkt te zijn.’

vergissing Uiteindelijk vindt Giannitsis niet dat de toetreding van Griekenland in de eurozone een fout is geweest. ‘Elk land deed mee aan de cheating business’, zegt hij, terwijl hij met A4’tjes vol cijfers van Europese instituten zwaait als wijlen Anton Geesink met brieven van het ioc. ‘Tot aan de toetreding hebben we ons aan de regels gehouden.

Pas daarna hebben we het verkeerde pad gevolgd en is de schuld schrikbarend toegenomen. Er was ook geen externe rem die ons kon tegenhouden.

We dachten dat onze economie voor altijd zou groeien en we konden goedkoop geld lenen zoveel we wilden. Het gebrek aan discipline en

jeroen poortvliet

Griekse hervormingen Hoewel er nog veel moet gebeuren om de Griekse economie weer op gang te krijgen, is er ook al het een en ander gerealiseerd.

Zo: • zijn er twee kortingen doorgevoerd op de pensioenen van 40 procent; • is de pensioenleeftijd omhooggegaan naar 67 jaar; • zijn de salarissen tussen 30 en 45 procent gedaald; • zijn er 150 duizend ambtenaren ontslagen; • stopt de ontslagvergoeding van 400 euro na een jaar; en • is het begrotingstekort tussen 2009 en 2010 gedaald van 25 naar 11 miljard euro.

V.l.n.r. de Griekse regeringsadviseur George Pagoulatos , minister van Binnenlandse Zaken en Handel Tassos Giannitsis, de Griekse ambassadeur Ioannis Economides, vno-ncw-directeur Niek Jan van Kesteren en vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes

het niet implementeren van het Europese Groeien Stabiliteitspact, dát was een grote vergissing.’

Giannitsis snapt dat bedrijven reserves hebben om te investeren in een land dat met kunst en vliegwerk op de been wordt gehouden. Als de komende twee jaar de resultaten van het hervormingsbeleid zichtbaar worden, is dat voorbij hoopt hij. ‘Nu zijn er tenders uitgeschreven voor onderzoek naar olie en gas. Dat is een kans voor Nederlandse bedrijven’, aldus de minister. Verder ziet hij kansen voor Nederlandse bedrijven bij de ontwikkeling van duurzame energie en afvalverwerking.

De buitenwereld hoeft wat hem betreft niet bang te zijn dat de immer wispelturige Griekse politici zich weer op het verkeerde pad begeven. Nog voor de zomer zijn er verkiezingen – de datum staat nog steeds niet formeel vast – maar het grif uitdelen van geld en privileges om stemmen te winnen is voorbij, zegt Giannitsis. Hij denkt dat de groeiende steun aan extreem linkse en rechtse partijen in de aanloop naar de verkiezingen uiteindelijk geen grote beleidswijziging zullen veroorzaken. ‘Politici kunnen het niet meer maken.

De grootste partijen zitten ook in de huidige regering, zij hebben hun handtekening gezet 25

onder het hervormingsbeleid. En ook de bevolking pikt het niet meer. Die laat zich niet meer bedotten.’ Giannitsis wijst er op dat de harde ingrepen van de huidige regering tot nu toe niet de traditionele heftige protesten hebben losgemaakt. ‘Iedereen beseft dat dit is wat we moeten doen.’

De Griekse regering moet wel snel aan de bevolking laten zien dat de bezuinigingen, pensioenhervormingen en loonsverlagingen van soms 30 procent, ergens goed voor zijn. Giannitsis is bang dat de bevolking zijn geduld verliest als de economie niet binnen twee jaar aantrekt. De uitgangspositie is niet slecht vindt de minister. ‘De herkapitalisatie door de eu en het imf heeft ervoor gezorgd dat de banken weer geld hebben. Wij hebben nieuwe financiële instrumenten ontwikkeld om het midden- en klein bedrijf te stimuleren. Verder hebben we het afgelopen half jaar veel bureaucratie geschrapt en het is voor Grieken en voor investeerders uit het buitenland makkelijker geworden om een bedrijf te beginnen.’

periferie Ondanks alle mooie woorden van McKinsey FORUM #07/05.04.12

heeft Giannitsis niet de illusie dat Griekenland ooit het Duitsland van Zuid-Europa wordt. Daar heeft het gewoonweg niet de capaciteiten voor en het hoeft ook niet volgens hem. ‘De eurozone zou nooit werken als alle landen gelijk op gaan.

Noord-Europese landen zijn allemaal exporteconomieën die de Zuid-Europese periferie kunnen gebruiken zodat de euro niet te sterk wordt. Dat is alleen maar goed, mede daardoor is de eu een succes. Het gat tussen het centrum en de rand is nu alleen veel te groot geworden en dat raakt iedereen. Griekenland zal altijd een importland in de periferie blijven, maar het verschil moet kleiner.’

Duitsland en Nederland vragen de export in te dammen, is geen optie. Dat geldt ook voor de vaak aangevoerde oneerlijke concurrentie van landen als Duitsland en Nederland door de productiekosten kunstmatig laag te houden met loonafspraken. Die landen hoeven ook geen tik op de vingers, vindt de Griek. ‘Ik zie dat de eu ook politiek steeds meer integreert. Dat zal ook gelden voor zaken als loonpolitiek. Als, hopelijk met steun van de eu, de landen in de periferie innovatiever worden, komt het vanzelf goed.‘ 

vijf vragen aan

ronald latenstein

‘Verzekeraars komen uit cocon’ De verzekeringsbranche heeft tijd nodig om zichzelf te vernieuwen na de kredietcrisis en de woekerpolissen. Dan schiet het niet op als er een alsmaar toenemende stroom regelgeving tussendoor komt, zegt Ronald Latenstein, voorzitter van het Verbond van Verzekeraars en bestuursvoorzitter van sns Reaal. ‘Een cultuur verander je niet in een jaartje.

U zat niet op regelgeving te wachten?

‘Veel van wat er in de Governance Principes van de verzekeraars staat, wordt ook in wet- en regelgeving gegoten. Het Beheerst Belonen-beleid van De Nederlandsche Bank is bijna een duplicaat van wat er in die code staat. De regelgeving explodeert. Als 80 procent van de principes ook wettelijk wordt geregeld, wat is dan nog het nut van de code?’

‘De politiek wil het vlugger en ingrijpender, en ziet wetgeving als dwingender dan zelfregulering. Van allebei zijn goede praktijkvoorbeelden te vinden. Maar als je de cultuur in een branche wilt veranderen, zodat de gewenste werkwijze intrinsiek vanuit de mensen komt, heb je zelfregulering en tijd nodig. Wat in tientallen jaren is opgebouwd, verander je niet in een jaartje. Ik zeg 26

altijd: kijk niet op je horloge, maar op de kalender.’

Welke specifieke regels zitten u dwars?

‘Het gaat meer om de cumulatie van regels in korte tijd. De invoering en naleving daarvan gaat ten koste van de tijd en de ictcapaciteit die we in andere dingen kunnen steken, zoals het meer centraal stellen van het klantbelang.’

Regelgeving is alleen maar lastig, vindt u?

‘Nee, het gaat verder. In Nederland is de focus vaak gericht op de aanpak van problemen, maar we moeten ondertussen niet vergeten dat verzekeraars ook institutionele beleggers zijn, goed voor 350 miljard euro. Dat beleggen, onder meer in aandelen van Nederlandse bedrijven, wordt minder aantrekkelijk door de manier waarop de overheid en toezichthouders Europese toezichtregels doorvoeren. Lidstaten hebben de ruimte om daar een eigen invulling aan te geven, waarbij Nederland zich vaak het braafste jongetje van de klas toont.’

‘Als verzekeraars een bepaalde hoeveelheid kapitaal moeten aanhouden, dan kost dat ons geld. In Nederland moet meer worden aangehouden dan in andere eu-lidstaten.

Uiteindelijk zullen de kosten die daarmee samenhangen, leiden tot premieverhoging voor onze klanten.’

FORUM #07/05.04.12

Hoever bent u dan met zelfregulering?

‘Vroeger zaten we veilig in een cocon, maar dan kan niet meer. We hebben een keurmerk ingevoerd, waar tot dusver 39 van 134 leden onder vallen. De contracttermijnen zijn korter geworden, en er vinden klanttevredenheidmetingen plaats.’

‘Volgend jaar wordt het systeem van provisies voor complexe producten afgeschaft.

Dat hebben we zwaar moeten bevechten.

Veel tussenpersonen zijn teleurgesteld, maar wij vinden het belangrijker om de klant helderheid, transparantie te bieden.

Wij staan vaker in direct contact met de polishouder. Die kan vervolgens de tussenpersoon als adviseur inhuren.’

De klant krijgt van u een actievere rol?

‘Die heeft een eigen verantwoordelijkheid.

Vroeger had de burger twee waardevaste pilaren als basis: het eigen huis en het pensioen. Die staan nu allebei onder druk. Mensen moeten zich meer gaan verdiepen in hun financiële situatie. Daar willen wij ze bij helpen. Het zou goed zijn als kinderen al op de lagere school – in Jip-en-Janneketaal – worden voorgelicht. Vergelijk het met seksuele voorlichting: als je dat niet doet, kun je ongelukken krijgen.’  Tekst: Paul Scheer Foto: Gerard Til/hh

uitspraken

‘Het ene jaar sta je in de Volkskrant top-200 van machtigste vrouwen, een jaar later zit ik te worstelen met de werkmap van het uwv. Een lesje in nederigheid.’

Ex-voorzitter Abvakabo fnv Edith Snoey, de Volkskrant van 31 maart

‘Door rechtser te worden, steel je niet van extreemrechts.

Dan word je extreemrechts.’

Heather Conley, Amerikaanse Europa-deskundige, de Volkskrant van 29 maart

‘Soms zijn dingen heel eenvoudig. Als een regering geen meerderheid heeft, is het tijd voor verkiezingen.’ sp-voorman Emile Roemer, de Volkskrant van 29 maart

‘Grenzen zijn rekkelijke begrippen en de enige manier om ze goed te leren kennen, is ook door er bij tijd en wijle overheen te gaan.’

Psychiater Bram Bakker, Volkskrant Magazine van 17 maart

‘Je kunt beter op zoek gaan naar de onzin van het leven.’

Striptekenaar Peter de Wit (Sigmund), Volkskrant Magazine van 17 maart

‘Ik verlies ongelooflijk veel tijd omdat ik vind dat ik een luisterend oor voor iedereen moet hebben.’ ing Nederland-topman Nick Jue, Management Team van 22 maart

‘Voor politici geldt nu: bloed is goed en pijn is fijn.’

Bas Jacobs, hoogleraar overheidsfinanciën, de Volkskrant van 27 maart

‘Rancune duurt lang. En politici en ambtenaren hebben een lang geheugen.’

Broos Schnetz, Leefbaar Utrecht, hp/De Tijd van 30 maart

‘Een markteconomie zonder moraal is een zombiesysteem: de robots doen keurig hun werk, maar laten een spoor van vernieling achter.’

De Tsjechische econoom Tomáš Sedláçek, hp/De Tijd van 30 maart

27

FORUM #07/05.04.12

belrondje

Wie is verantwoordelijk voor de zzp’er?

Werkgevers die zzp’ers inhuren voor klussen in hun bedrijf, zijn verantwoordelijk voor hun veiligheid. Dat heeft de Hoge Raad pas uitgemaakt. Onzin, zeggen vnoncw en mkb-Nederland. Eigen verantwoordelijkheid of niet?

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Christiaan Krouwels, Sam Rentmeester

Rafke Severens / De Kracht van Contact / Leiden

‘Zelf verzekeren’ Als zzp’er ben je in principe zelf verantwoordelijk voor de veiligheid op je werk. Maar ook een opdrachtgever moet voldoen aan een aantal basiseisen. En ik zorg er wel voor dat we daar afspraken over maken voordat ik met een klus begin.’

‘In mijn werk als interim-communicatieadviseur gaat het er om dat er een kantoor voor me is, een computer en directe toegang tot allerlei faciliteiten. Ik kan me voorstellen dat een bouwvakker ook afspraken maakt over basiseisen op het

Tom Lansink / Lansink Schilderwerken / Lelystad

‘Gewoon verantwoordelijk’ ‘Mensen die fouten maken, zijn daarvoor zelf verantwoordelijk. Maar in de zaak waar de Hoge Raad over heeft geoordeeld was daarvan geen sprake. Daar waren op de bouwplaats dingen niet in orde. En dan ligt de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever.’

‘Als je een werknemer laat werken op een ondeugdelijke steiger en dat leidt tot een ongeluk, ben je daar als werkgever gewoon verantwoordelijk voor. En wat geldt voor werkne-

mers, gaat ook op voor zzp’ers. Met veiligheid mag niet worden gemarchandeerd. Zo moeten we niet willen werken.’

‘Wij zijn zelf actief in de bouw. Als wij een zzp’er inhuren, doet hij zijn werk op goedgekeurd klimmateriaal. Wij zorgen ervoor dat hij dat materiaal veilig kan gebruiken, maar ook veilig kan opbouwen. Ons bedrijf is gecertificeerd volgens de veiligheid, gezondheid en milieu checklist aannemers (vca). Iemand die voor ons werkt, moet een vca-basiscertificaat kunnen overleggen. Anders komt hij er niet in. Die regeltjes hebben we zelf gewild. Dan moeten we ons er ook aan houden.’

Anja Jesserun / Norway Coatings / Utrecht

‘Teveel risico’ ‘Een zzp’er is verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid. Dus ik vind ook dat hij zichzelf moet verzekeren. Alternatief is dat ik er als opdrachtgever een verzekering voor moet afsluiten.

En dat vind ik niet kunnen. Als een zzp’er tijdens een klus een fout maakt, kan ik daar toch niet aansprakelijk voor worden gesteld?’

‘Ik huur wel eens bedrijven in, maar geen zzp’ers. Goed beschouwd een geruststellende gedachte. Want je loopt

28

gebied van veiligheid.’

‘Een zzp’er moet zich in elk geval verzekeren tegen de risico’s van arbeidsongeschiktheid. Als je niet meer kunt werken, is je inkomen in een klap weg. Ik las ergens dat ik 750.000 euro nodig heb om mijn inkomen af te dekken in geval van arbeidsongeschiktheid. Dat red ik natuurlijk nooit.’

‘In de media werd bericht dat door de uitspraak van de Hoge Raad de positie van zzp’ers wordt versterkt. Ik denk eerder dat het een nadeel is. Het zou me niets verbazen als opdrachtgevers voorzichtiger worden met het inhuren van zelfstandigen.’

FORUM #07/05.04.12

door het oordeel van de Hoge Raad als opdrachtgever wel erg veel risico. En de kans is groot dat je ook allerlei disputen krijgt over de schuldvraag: is het mijn fout of de jouwe?’

‘Ik had daarnet m’n accountant op bezoek. Toen hij vertrok, struikelde hij bijna over een snoer van een laptop. Had ik dat snoer nu met die laptop verbonden, of had degene van wie de laptop is dat gedaan? Of de accountant zelf? Je belandt in situaties waar je niet in terecht wilt komen. De enige manier om dat te voorkomen, is zorgen dat je van tevoren duidelijkheid hebt over de verantwoordelijkheden.’

groen goed

Roodloos licht bedrijf: nam innovatie: Vogelvriendelijk licht In de strijd 'duurzaam' versus 'veilig', legde duurzaam het af. De nam had met Philips voor zijn offshore platforms lampen ontwikkeld die trekvogels minder verstoren. Het rood was eruit gefilterd, zodat er blauwig-groen licht overbleef. In 2005 werden ze getest op twee platforms. Maar in 2009 beslisten helikopterpiloten dat de helidecks op de platforms wereldwijd van uitgerekend groene lampen moesten worden voorzien. Dat moet voor meer contrast zorgen ten opzichte van de rest van verlichting, die standaard wit is.

'Wij dachten dat we er wel uit zouden komen met die piloten', zegt Erwin Bruinewoud, duurzaam足heids足co旦rdinator bij de nam. Hij verwachtte dat er afspraken te maken zouden zijn om op het hele platform en niet alleen op het helideck groen licht te gebruiken. 'Niet dus. Op het laatst weigerden ze op onze twee testplatforms te vliegen.'

De testen leverden wel een extraatje op. Het bleek dat de lichtverstrooiing van de groene lampen veel kleiner was dan bij wit licht. Op de werkplek was er geen verschil, maar de omgeving had er veel minder last van. Bruinewoud: 'We hebben de lampen toen ge誰nstalleerd bij een boortoren op land. De bemanning van die site, ruige boorjongens, kwam terug met de opmerking dat die lampen zo'n lekker rustig licht gaven. Ze konden er veel prettiger bij werken dan bij wit licht. Onze vorig jaar heropende locatie in Schoonebeek hebben we dus helemaal voorzien van groen licht.'

Het bijna mislukte project kreeg zo een tweede leven. Vorige maand begon een vierjarig wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit Delft naar de invloed van licht op de omgeving. Ook de nam doet daar actief aan mee. De invoering van het 'roodloze groene licht' staat zolang op een laag pitje. 'We hebben nog een voorraadje groene lampen. Die gebruiken we als ergens buiten een witte vervangen moet worden.'

Tekst: Remko Ebbers Foto: Gino Maccanti/Gettyimages

29

FORUM #07/05.04.12

achtergrond

jong en eigen baas:

‘Winst maken Het is lente en dus kun je ze weer overal tegenkomen: jonge ondernemers die de markt opgaan met de nieuwste innovatie van hun studentenbedrijf. Smaakt dat naar meer?

Tekst: Sang-Ah Yoo, foto’s: Sam Rentmeester

‘Ondernemers denken bij een China consultant vaak aan een vijftiger’, aldus Michiel Roosjen, China consultant en 23 jaar. ‘Daardoor sta ik bij het begin van een gesprek meteen met 1-0 achter. Terwijl ik veel over het land weet te vertellen. Gelukkig merken mensen dat vlug en staat het binnen tien minuten 1-1’, aldus de jonge ondernemer.

Twee jaar runt Roosjen About Asia nu. Het bedrijf zoekt Chinese partners voor Nederlandse ondernemingen. Het telt drie medewerkers in Nederland en twee in Hong Kong. Niemand is ouder dan 30 jaar.

Roosjen: ‘We zijn alle drie in het internettijdperk geboren. Ik ben opgegroeid met computers.’ Dat heeft voordelen. ‘We zijn slim en snel als het gaat om social media.’ Zo is Roosjen actief op zoek naar nieuwe klanten op Weibo (het Chinese twitter) en Renren (het Chinese Facebook). In Nederland is LinkedIn een belangrijk bron voor acquisitie.

Vooral ondernemers uit de muziekindustrie, creatieve sector en de sportbranche weten Roosjen te vinden. ‘Daar werken vaak jonge ondernemers, net als wij. Contact leggen gaat vlot. En het klikt vaak.’

Luc Prijt (23) komt eveneens vers uit de collegebanken. Zijn bedrijf Moneytree bestaat alweer vijf jaar. Topper is de geldboom: een papieren euromunt die je in de grond stopt en waaruit een plant groeit. Een populair relatiegeschenk.

Prijt is blij met zijn jeugdigheid. ‘Ik heb geen vrouw en kinderen voor wie ik de kost moet verdienen. Ik kan helemaal mijn eigen ding doen, ik ben veel onafhankelijker. Daardoor kan ik meer risico nemen’, aldus de jonge hond. Volgens hem reageren de meeste relaties enthousiast

Gamze Yilmaz (Celebration) ‘Geld verdienen is leuk’ 30

FORUM #07/05.04.12

is kicken’

op zijn leeftijd. ‘Die vinden het leuk dat een jong iemand al bezig is met ondernemen. Die willen dat alleen maar stimuleren.’

geheim Het ondernemersvuur werd bij zowel Roosjen als Prijt aangewakkerd tijdens hun studententijd. Ze zaten op de Fontys Hogeschool in Eindhoven – ze kennen elkaar niet – waar ze via het programma Jong Ondernemen een studentenbedrijf oprichtten (zie kader Jong Ondernemen).

Moneytree is ooit zo begonnen. De verkoop liep echter zo goed, dat Prijt niet met het project wilde stoppen. In 2008 maakte hij een doorstart met het studentenbedrijf. ‘Nu run ik Moneytree in de avonduren. Overdag werk ik in het familiebedrijf van mijn ouders. Ik werk veel, ja.’ Maar hij klaagt niet, want het gaat goed met Moneytree. Vorig jaar zette het bedrijf 40.000 euro om. Inmiddels zijn er nieuwe producten bijgekomen. Hij denkt er zelfs aan zijn producten in het buitenland te verkopen.

Prijt kan het iedereen aanraden, het ondernemerschap. ‘Elke dag is anders en je komt in contact met verschillende soorten mensen. En: je bedenkt een idee en voert dat uit. Het is helemaal van jezelf. Als het eindresultaat ook nog aanslaat, is dat helemaal super’, aldus Prijt.

Natuurlijk smaakt het zelfstandige leven niet alleen zoet. ‘Het is lastig om een stabiel klantenbestand te houden’, aldus Prijt. Ook de admi31

FORUM #07/05.04.12

Marc Veldhoen (EGGcellent) ‘Erg spannend, een eigen bedrijf runnen’

achtergrond

Jong ondernemen: van plan tot liquidatie Stichting Jong Ondernemen biedt programma’s aan op alle onderwijsniveaus (basisonderwijs tot universiteit) waarbij leerlingen en studenten een eigen bedrijf opzetten, vaak tijdens de duur van een studiejaar. Zo leren ze alle aspecten van het ondernemerschap kennen, van het maken van een ondernemersplan tot het liquideren van een bedrijf.

Ze worden zakelijk en financieel begeleid door ondernemers. Onder meer abn Amro, Deloitte, de Kamers van Koophandel, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en vno-ncw steunen de stichting. Jaarlijks organiseert Jong Ondernemen de landelijke marktdagen in verschillende steden. Op 24 en 31 maart vond de marktdag plaats in Leidschendam en in Emmen. Op 12 april vindt de marktdag plaats in Arnhem en Middelburg, en op 14 april in Beek. Ook begeleider worden van een studentenbedrijf? www.jongondernemen.nl

nistratie vindt hij weinig stimulerend. Maar zijn grootste kopzorgen zitten vooral in de bescherming van zijn product. ‘Ik ben er erg op gespitst dat andere mensen er niet met mijn ideeën vandoor gaan.’

Octrooi aanvragen op zijn product wil Prijt niet. Te duur en bovendien wil zijn ‘ontwikkelaar’, een plantenkweker, daar niet aan. ‘Als je octrooi aanvraagt moet je precies aangeven wat er in je product zit.

Waardoor opent de munt als hij in de grond wordt gestopt? Dat geheim wil hij niet prijs geven.’

nachtmerrie Ook Roosjen was ooit medeoprichter van een studentenbedrijf. id-aal maakte hippe tasjes waarin jongeren hun id-kaarten konden opbergen. id-aal is niet meer, maar het avontuur zette Roosjen aan tot het opzetten van een eigen bedrijf.

‘Na het projectjaar ging ik op studiereis naar booming China. Daar raakte ik voor het eerst gepassioneerd over het land, daar is het idee van een eigen bedrijf geboren. Dat ik het kón, een onderneming opzetten, wist ik al door Jong Ondernemen. Als ik niet had deelgenomen aan het programma, was ik misschien eerst een aantal jaren aan de slag gegaan bij een werkgever. Of misschien was About Asia er wel nooit van gekomen.’

Roosjen heeft meer opgestoken uit de tijd van zijn studentenbedrijf.

‘Het is belangrijk om een visie te hebben. Bij Jong Ondernemen was ik te snel en te ongeduldig: we gingen meteen aan de slag. Eigenlijk moet je eerst een beeld voor ogen hebben wat je wilt met je bedrijf. Niet werken naar een doel, want als het doel is gehaald, houdt het bedrijf op te bestaan. Nee, je moet werken naar een ideaal: waaróm is jouw bedrijf er? Of zoals een Chinees gezegde aangeeft: een visie zonder actie is een droom. Actie zonder visie is een nachtmerrie.’

Roosjens ideaal is in elk geval een brug te vormen tussen Oost en West, en dan niet alleen op commercieel gebied. ‘Er zijn grote problemen in de wereld die het Oosten en Westen samen moeten oplossen, zoals het milieu en mensenrechten. Ondernemers kunnen helpen betere oplossingen te vinden.’

32

FORUM #07/05.04.12

Roosjen en Prijt zijn jonge ondernemers. Maar het kan nog jonger.

Zo’n dertienduizend studenten runnen momenteel een eigen bedrijf in urinoirhoezen, draadloze mobiele opladers, banddrukmeters, lichtgevende halsbanden voor de hond of, en waarom niet, overhemden met daarop de Westlandse vlag.

De meeste producten zijn te zien tijdens de landelijke marktdagen van Jong Ondernemen die overal in het land plaatsvinden. Zullen de studenten het voorbeeld van Roosjen en Prijt volgen? Zijn deze studenten de ondernemers van de toekomst?

Marc Veldhoen (18 jaar) is in elk geval aanstekelijk enthousiast. Hij is mbo-student aan het Hoornbeeck College in Rotterdam en runt een studentenbedrijf via Jong Ondernemen. Samen met zes anderen vormt hij eggcellent, dat een apparaatje verkoopt waarmee je zonder vuile handen te maken en zonder te morsen een ei breekt. ‘Een eigen bedrijf runnen is erg spannend. Het is leuk om met klanten te werken en een product te hebben waarmee je succes hebt.’ Hij weet waarover hij spreekt, want zijn bedrijf was de winnaar van de marktdag ZuidHolland dankzij de verkoopkwaliteiten van de studenten en hun mooie stand. Veldhoen: ‘Die prijs was geweldig. Soms zit je er doorheen. Het is lastig om naast je studie ook nog een bedrijf op te richten.

De beker was een beloning voor onze inspanningen, het gaf echt een boost.’

Veldhoen heeft vooral geleerd dat je als jonge ondernemer niet bang moet zijn. ‘Je moet mensen durven te benaderen, je moet je mond open trekken en over je product kunnen vertellen.’ Ook weet hij dat het belangrijk is je team goed op te bouwen. ‘Zo kenden we elkaar in het begin niet, maar legden wel meteen alle functies vast. Dat zouden we nu anders doen. Eerst kijken waar iemand goed in is, en daarna bedenken welke functies daarbij horen.’

horloges en valentijn Dewi Kesselaar (17 jaar) van de Haagse Hogeschool vond het ondernemerschap in het begin een beetje tegenvallen. ‘Het was superlastig samenwerken. Mensen hielden zich niet aan afspraken. Of ze kwamen

‘dat ik het kón, een onderneming opzetten, wist ik al door jong ondernemen’

naar een vergadering zonder voorbereiding. Dat zou eigenlijk niet mogen.’

Nu gaat de samenwerking beter en ziet ze vooral de voordelen van een bedrijf. ‘Eigen baas zijn, lijkt me mooi. Het is fijn om zelf dingen te regelen en geen orders te volgen.’

Toch weet ze niet zeker of het ondernemerschap ook voor haar is weggelegd. ‘Je bent veel tijd kwijt om je bedrijf in orde te houden qua financiën of personeel. Met een baan ben je om 6 uur ‘s avonds klaar.

Met een eigen zaak zou het zo maar kunnen dat je een nacht door moet werken. Dat wil ik niet. Zeker als ik later kinderen krijg, wil ik niet altijd aan het werk zijn.’

Kesselaar runt samen met vier andere studenten Colourful Help, dat kleurrijke horloges verkoopt. Een deel van de opbrengst gaat naar CliniClowns.

Op het Maris College in Den Haag, op het vmbo, verkoopt Gamze Yilmaz (16 jaar) met haar medestudenten kerst- , valentijn-, moederdagen paaspakketjes. De naam van hun bedrijf: Celebration.

Gamze: ‘Het verkopen vind ik het leukst. Geld verdienen is leuk. Je krijgt echt een kick op het moment dat je winst maakt.’ Ook het inkopen van de spullen en het mooi inpakken tot een pakket, krijgt haar enthousiasme.

Moeilijk vindt ze om leiding te geven als directeur. ‘Als iemand zijn werk niet doet en het moet toch gedaan worden, wat moet je dan doen? Ook was er eens een meningsverschil over de verkoopprijs van de pakketjes. De een vond die te hoog, de ander te laag. Nu gaan we er samen over praten als er een meningsverschil is. We luisteren meer naar elkaar.’

Of ze later ook ondernemer wil worden? ‘Ik weet nu in elk geval meer over aandelen. Nieuwe ervaringen zijn goed en ik vind het leuk om verantwoordelijkheid te hebben. Maar je bent dag en nacht bezig met je bedrijf. Je bent té druk.’  Dewi Kesselaar (Colourful Help) ‘Altijd werken? Dat wil ik niet’ 33

FORUM #07/05.04.12

buitenland

De laatste jaren is het aantal banen voor Schwerbehinderte toegenomen

Meer banen dankzij Duits quotum Als er volgend jaar een nullijn komt, willen Nederlandse werkgevers praten over een vrijwillige quotering om tienduizenden Wajongers en wsw’ers aan te nemen.

Duitse werkgevers hakken al langer met dit bijltje.

Tekst: Maurits Kuypers | Foto: Jochen Lubke/dpa

Geen benen, blind, een zwak hart: gehandicapten hebben het moeilijk op de arbeidsmarkt. Bedrijven durven het risico vaak niet aan ze aan te nemen, zelfs al zijn ze uitstekend gekwalificeerd. In Duitsland is daar wat op gevonden. Sinds een jaar of twaalf geldt een verplicht quotum voor de hoeveelheid gehandicapten die een bedrijf in dienst moet hebben: 5 procent. En het geldt voor alle bedrijven met meer dan twintig werknemers.

Wordt het quotum niet gehaald, dan volgt een boete van 115 tot 290 euro per maand voor elke arbeidsplaats die niet is ingevuld. Hoe verder een bedrijf van het streefcijfer af zit, hoe hoger de straf.

Werkgeversvereniging bda is redelijk tevreden met het systeem. ‘Het enige probleem ligt bij de kleinere ondernemingen’, zegt een 34

woordvoerder. Voor hen blijkt het systeem veel bureaucratische rompslomp op te leveren. ‘Het systeem is niet eenvoudig. Er zijn bijvoorbeeld verschillende gradaties van handicap die niet allemaal even zwaar meewegen.

Ook is het risico voor kleine ondernemingen vrij groot. Daarom zie je bij hen dat ze toch vaak kiezen voor de boete.’

Cijfers van het ministerie van Sociale Zaken bevestigen dit. Bedrijven met meer dan tweeduizend werknemers blijken gemiddeld zelfs meer gehandicapten in dienst te nemen dan verplicht. Landelijk ligt het niveau echter op 4,5 procent (stand 2009).

De bda kan leven met de boete. Het is een bijdrage om de kansen van gehandicapten op de arbeidsmarkt te verbeteren, die door ongeveer 85 duizend bedrijven wordt geleverd. Het FORUM #07/05.04.12

geld, jaarlijks ongeveer een half miljard, vloeit in een grote pot, waaruit verschillende projecten worden gefinancierd. Bijvoorbeeld beroepsopleidingen voor jonge gehandicapten. Of projecten om aanpassingen aan de arbeidsplek te regelen.

De grote vraag is natuurlijk of het echt werkt.

Het ministerie van Sociale Zaken denkt van wel. De laatste jaren is het aantal banen voor Schwerbehinderte in elk geval duidelijk toegenomen. Tussen 2000 en 2009 steeg het percentage werknemers met een handicap in bedrijven van 3,7 naar 4,5 procent. Dat stond gelijk aan circa negenhonderdduizend mensen. Honderdduizend meer dan vier jaar daarvoor.

Aan de andere kant staan er toch nog altijd 180 duizend zwaar gehandicapten geregistreerd als werkloos. Teveel vindt het ministerie van Sociale Zaken. ‘De arbeidsparticipatie van gehandicapten ligt nog altijd beduidend onder dat van mensen zonder handicap. Hier kan Duitsland nog veel verbeteren. De kansen van gehandicapten op de gewone arbeidsmarkt moeten beter worden. Want zelfs met de gunstige arbeidsmarktonwikkelingen van de laatste twee jaar, merken gehandicapten daar weinig van, of veel te laat.’ 

rubrieksnaam

‘Krachtmeting’ in het onderwijs enexis

kvnr steunt aanpak piraten op land

Gedeputeerde Mark Verheijen (l), docent Ton Jonkers van basisschool ‘t Ritjen (midden) en Han Fennema, voorzitter van de Raad van Bestuur van Enexis, geven de klas energie

Netbeheerder Enexis kreeg in korte tijd meer dan vijfhonderd aanvragen binnen voor het lespakket Krachtmeting. Op 22 maart werd het eerste lespakket over energie overhandigd. Dat gebeurde op basisschool ’t Ritjen in Venlo.

In het lespakket voor de leerlingen van groep 7 en 8 van basisscholen staat de omslag naar duurzame energie centraal. Gedeputeerde Mark Verheijen van de provincie Limburg (aandeelhouder in Enexis) en Enexis-bestuursvoorzitter Han Fennema benadrukten het belang van energiebesparing en een betrouwbare en duurzame energievoorziening. ‘Enexis vindt het belangrijk dat kinderen op de basisschool al meer te weten komen over energie. En dan vooral over de manier waarop we energie opwekken, al dan niet duurzaam. We wekken steeds vaker decentraal energie op met zon en wind. Die verandering heeft grote invloed op onze energienetten. Het is nuttig dat kinderen die omslag begrijpen.’ Gedeputeerde Verheijen wees op de vraag naar geschoold vakpersoneel. Dat is hard nodig om de energievoorziening te handhaven op het huidige niveau. ‘Met het lespakket Krachtmeting proberen we scholieren te enthousiasmeren voor een toekomst in de techniek.’ www.netbeheer.nl

35

FORUM #07/05.04.12

Minister Hillen van Defensie en zijn eu-collega’s gaan de marine inzetten om wapen- en brandstofdepots van Somalische piraten op het strand onklaar te maken. De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (kvnr) spreekt van ‘een goede zet om zo de logistieke keten van de piraten te verbreken’.

De kvnr gaat er vanuit dat de piraten door de aanpak van de depots versneld door hun uitrusting heen raken. Daardoor zullen ze minder vaak en minder ver de zee op kunnen. De organisatie hoopt dat de wateren rond Somalië daardoor ­veiliger worden voor de internationale zeevaart.

Een mogelijke tegenzet van de piraten is dat schepen onder eu-vlag een gericht doelwit gaan vormen. Dit maakt dat àlle schepen onder Nederlandse vlag met onmiddellijke ingang effectieve bescherming nodig hebben. De kvnr vraagt het kabinet dringend dit te regelen, of met militaire teams, of door private beveiligers toe te staan. De organisatie tekent daarbij aan dat militaire teams wel op ongeveer dezelfde voorwaarden beschikbaar moeten zijn als private teams.

Ze doelt daarmee vooral op de snelheid waarmee zij kunnen worden ingezet en de kosten.

Momenteel houden piraten zo’n 250 opvarenden in gijzeling. De organisatie wijst er op dat deze mensen vaak op zeer grove wijze mishandeld en gemarteld worden om het geëiste losgeld los te krijgen. Een bijzonder schrijnend geval betreft volgens de kvnr de bemanning van het schip Iceberg.

Deze zat op 29 maart twee jaar in gijzeling. Van de 24 bemanningsleden heeft er één zelfmoord gepleegd. Een tweede is onder onbekende omstandigheden om het leven gekomen. www.kvnr.nl

vereniging rubrieksnaam

personalia

Alexander Rinnooy Kan

Bert Bruggeman is per 1 april lid van de raad van toezicht van de organisatie voor geestelijke gezondheidszorg Dimence.

Hij volgt Flip Buurmeijer op.

Bruggeman is nu nog voorzitter van de raad van bestuur van het Universitair Medisch Centrum

Groningen, maar legt deze functie per 1 juli neer. Hij is bijna 34 jaar verbonden geweest aan het azg en het umcg, waarvan 25 jaar als bestuurder. Bruggeman is sinds 1 juli 2006 voorzitter van de raad van bestuur van het umcg. Jos Aartsen volgt hem per 1 juli op in die functie. Aartsen is sinds 1 mei 2008 lid van de raad van bestuur en was ook daarvoor al jaren werkzaam in het umcg.

Johan de Leeuw wordt per 1 september benoemd tot top Consultant bij de Algemene Bestuursdienst, de consultancyen interim-managementgroep die binnen de rijksoverheid op het hoogste niveau voorziet in de behoefte aan interim-management en advies. De Leeuw is nu secretaris-generaal bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarvoor was hij directeur-generaal bij het ministerie van Landbouw, en bij de Voedsel- en Warenautoriteit, inspecteur-generaal Verkeer en

Waterstaat en voorzitter van de Inspectieraad. Hij was lid van de Tweede Kamer voor het cda.

Het technologisch instituut BioMedical Materials program (bmm) heeft Roger van Boxtel per 1 maart benoemd tot voorzitter van de raad van toezicht. Van Boxtel is sinds 2004 bestuursvoorzitter bij zorgverzekeraar Menzis. Tevens is hij fractievoorzitter van D66 in de Eerste Kamer. Hiervoor was hij onder andere werkzaam bij de gemeente Amsterdam en de vng.

Peter-Jan Stormmesand is benoemd tot algemeen directeur van Halfords Nederland, dochter­ onderneming van Macintosh Retail Group. Stormmesand, die eerder dit jaar vertrok bij Brezan automaterialen, volgt Steven Smits op. Smits vervulde de ­functie van algemeen directeur ad interim en blijft financieel directeur. Stormmesand gaat behalve de dagelijkse leiding

ook ondersteuning geven bij de verkoop van Halfords.

Peter Bongaerts is de nieuwe directeur Beleid bij de Vereniging fme-cwm, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie. Sinds 2003 was hij werkzaam bij vno-ncw, waar hij sinds 2009 teammanager Internationaal Economisch en Sociaal Beleid vno-ncw en mkbNederland was. Bongaerts is de opvolger van Guido Biessen, die bij het ministerie van el&i aan de slag is gegaan als loco secretarisgeneraal/directeur Algemene Economische Politiek.

Peter Bongaerts

jeroen poortvliet

henriëtte guest

Voorzitter Alexander Rinnooy Kan vertrekt per 1 september bij de Sociaal-Economische Raad (ser). Per die datum zal hij benoemd worden tot hoogleraar economie en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam.

Rinnooy Kan is voorzitter van de ser sinds 1 augustus 2006.

Daarvoor was hij ondermeer ­wetenschapper, bestuurder bij ing en voorzitter van vno-ncw.

Bouwers waarschuwen voor slechte wegen De kwaliteit van regionale en lokale wegen komt steeds meer onder druk.

‘Het gat in de begroting van provincies en gemeenten mag niet het gat in de weg worden’, stelt Bouwend Nederlandvoorzitter Elco Brinkman.

De Atoomweg in Utrecht en de Westervoortse brug bij Arnhem. Het zijn maar twee voorbeelden van provinciale en lokale wegen, bruggen en viaducten waarmee het slecht is gesteld.

Dat blijkt uit meldingen die bij Bouwend Nederland zijn binnengekomen. tns-Nipo deed in opdracht van de organisatie onderzoek onder automobilisten naar de kwaliteitsbeleving van het Nederlandse wegennet.

36

Bijna 60 procent van de ondervraagden vindt dat de doorstroming op de Nederlandse wegen in drie jaar tijd sterk is verbeterd. Maar evenzoveel mensen vinden dat vooral de kwaliteit van de lokale wegen sterk achterblijft. Dat blijkt ook uit het feit dat bijna 40 procent van de automobilisten wel eens langzamer rijdt dan toegestaan vanwege de gebrekkige kwaliteit van het wegdek. Ook op de regionale wegen doen zich in toenemende mate problemen voor. Een kwart van de automobilisten staat hierdoor vaker in de file. Ruim 90 procent van de automobilisten vindt dat er meer geld moet naar het onderhoud van regionale wegen.

Maar slechts de helft van de ondervraagden verwacht dat het daar ook echt snel van komt.

FORUM #07/05.04.12

Bouwend Nederland waarschuwt er voor dat door onvoldoende onderhoud de komende jaren het risico op afsluitingen en dergelijke sterk zal toenemen. Het is onvermijdelijk dat weggebruikers daar hinder van ondervinden.

De organisatie roept weggebruikers op melding te maken van slecht onderhouden wegen. Ze heeft er zelfs een speciale app voor laten ontwikkelen. Meldingen komen binnen bij de betreffende gemeente en op de Facebook-pagina van Bouwend Nederland.

Brinkman spreekt over ‘een goed initiatief waar al veel gebruik van wordt gemaakt.’ www.bouwendnederland.nl

rubrieksnaam

De fraude in het Nederlandse betalingsverkeer is vorig jaar fors gestegen: van 57 naar 92 miljoen euro.

Tekst Desondanks is het betalingsverkeer uiterst veilig, url stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (nvb). Internetfraude leverde een schadepost op van 35 miljoen euro, tegen 10 miljoen het jaar ervoor. Fraude door skimming, het kopiëren van betaalpassen, was goed voor een schade van 38,9 miljoen euro, tegen 19,7 miljoen euro het jaar ervoor. Imposante bedragen, maar ze vallen volgens de nvb in het niet bij de omzetten van internetbankieren en het gebruik van betaalpassen. Daar tegen afgezet beslaat de fraude ‘slechts’ 0,001 respectievelijk 0,03 procent. www.nvb.nl

eu helpt groente- en fruitsector the greenery

meer fraude Kop

De Nederlandse groente- en fruitsector heeft baat bij de Europese Unie. Dat blijkt uit onderzoek van Instituut Clingendael voor The Greenery dat op 28 maart werd gepresenteerd.

‘Goed dat The Greenery zijn stem laat horen’, zei vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes nadat Philip Smits (links op de foto), directeur van het groente- en fruitbedrijf, hem het eerste exemplaar van het rapport had overhandigd.

Het rapport is de weerslag van onderzoek van Instituut Clingendael naar

het belang van de Europese Unie en de euro voor de Nederlandse economie en voor de groenten- en fruitsector in het bijzonder. ‘Er is een politieke discussie gaande over de toekomst van Europa. Hierin kan

krachtenbundeling De Stichting naleving cao voor uitzendkrachten (sncu) en de Inspectie szw gaan samenwerken bij de opsporing en aanpak van malafide uitzend­bureaus. Brancheorganisatie abu reageert verheugd. Malafide uitzendbureaus zijn in de ogen van de organisatie een smet op een branche waarbinnen vele duizenden mensen aan het werk zijn.

Als meldpunten goed samenwerken, vergroot dat de pakkans. En daarmee wordt de samenwerking effectief, verwacht de abu. www.abu.nl

online stijgt Ondanks de crisis hebben consumenten vorig jaar voor 9 miljard euro online gekocht. Dit blijkt uit de Thuiswinkel Markt Monitor van Thuiswinkel.org.

In 2011 werden bijna 78 miljoen online bestellingen gedaan, 13 procent meer dan het jaar ervoor. Deze groei komt vooral door de stijging van het aantal bestellingen per persoon. Maar er zijn ook nieuwe online consumenten bijgekomen.

De orderwaarde per bestelling blijft echter dalen.

Online aankopen hadden het afgelopen jaar een gemiddelde waarde van 115 euro, 3 procent minder dan het jaar ervoor. Volgens Thuiswinkel.org zorgen het toenemende aanbod, het gemak van online bestellen en de snellere verzending ervoor dat consumenten vaker kleinere bestellingen via internet doen. www.thuiswinkel.org

37

het bedrijfsleven zich niet genoeg laten horen, want het belang van Europa en de euro is juist voor het bedrijfsleven groot. Positief dat The Greenery haar achterban voorziet van objectieve informatie over het belang van Europa en de euro, zodat de meningsvorming zuiver blijft’, aldus Wientjes.

Het onderzoek toont aan dat de sector sterk heeft geprofiteerd van de interne markt, de euro en de veiligheid en stabiliteit in de eu. Nederland heeft zich ontwikkeld tot de grootste groente-exporteur van de wereld. De export van fruit is in twintig jaar tijd verviervoudigd. Dit heeft veel werkgelegenheid opgeleverd. En de Europese regels op het gebied van voedselveiligheid, milieu en arbeidsomstandigheden zorgen voor een eerlijker concurrentie. Nederland heeft duidelijk veel belang bij behoud van de Europese verworvenheden en een verdere versterking hiervan, zo klinkt door in het onderzoek.

Wecycle-campagne voor zeldzame grondstoffen Door elektrische apparaten te recyclen, behouden we grondstoffen voor onze toekomst. Met die boodschap spoort Wecycle in een nieuwe tv-campagne mensen aan apparaten niet weg te gooien, maar in te leveren voor recycling.

Twee televisiespots roepen op elektrische apparaten in te leveren bij de milieustraat van de gemeente of bij een winkel waar je nieuwe apparaten kunt kopen. Deze commercials zijn te zien op diverse landelijke zenders. Daarnaast is er op Discovery Channel een speciale actiespot gekoppeld aan een online wedstrijd over recycling.

Deelnemers kunnen hiermee een elektrische scooter winnen. De campagne loopt tot en met 7 april.

FORUM #07/05.04.12

Recent onderzoek onder leiding van de United Nations University wijst uit dat de Nederlandse consument jaarlijks 35 miljoen kilo aan elektrische apparaten weggooit in de vuilnisbak. Hierdoor gaan veel grondstoffen verloren. In populaire apparaten als tablets, smartphones en lcdschermen zitten materialen die schaarser worden. Wecycle laat elektrische apparaten voor 75 tot 90 procent recyclen en schadelijke stoffen verwijderen.

Wecycle zorgt in opdracht van producenten en importeurs voor verantwoorde inzameling, garandeert recycling met een hoog milieurendement en rapporteert hierover aan de overheid. www.wecycle.nl/inleveren

vereniging rubrieksnaam

‘Duurzaamheid geen idealistisch project’ jeroen poortvliet

probleemlink Ruim de helft van de klachten die binnenkomen bij het online klachtenloket van Privacy Waarborg, gaan over een niet-werkende afmeldhyperlink bij e-mailnieuwsbrieven. Dit meldt de ddma Privacy Autoriteit in haar jaarverslag over 2011. Wie vindt dat bedrijven onzorgvuldig omgaan met zijn gegevens bij het toesturen van reclame, kan klagen bij het www.privacywaarborg.nl. Vorig jaar kwamen bij het online klachtenloket ruim zeventig klachten binnen. Van die klachten is 76 procent inmiddels opgelost, 10 procent bleek ongegrond. www.ddma.nl

mvo-verkiezing

‘Duurzaamheid is niet louter een idealistisch project, maar is onderdeel geworden van de business case van bedrijven.’ Dat stelde Niek Jan van Kesteren, algemeen directeur van vno-ncw, tijdens een bijeenkomst in de Malietoren over 25 jaar na het rapport-Brundtland. Hij overhandigde spreker en ser-voorzitter Alexander Rinnooy Kan tijdens die gelegenheid de publicatie Onze gemeenschappelijke toekomst, een integrale visie op duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen van vno-ncw en mkb-Nederland.

Als voorbeeld van dit nieuwe denken, noemde Van Kesteren het recente initiatief van acht multinationals om gezamenlijk duurzaamheid als centrale positie te kiezen. De institutionele kant van dit proces is, volgens Van Kesteren, dat het vno-ncw in contact heeft gebracht met nieuwe gesprekspartners. ‘In samenwerking met organisaties als mvo Nederland en Natuur & Milieu hebben we de afgelopen jaren afspraken kunnen maken op het gebied van duurzaam inkopen en de Green Deal.’ ser-voorzitter Alexander Rinnooy Kan zei verduurzaming als dé opdracht te zien voor de komende jaren. ‘En dat kan de politiek zeker niet alleen.’ Volgens Rinnooy Kan is er de afgelopen jaren een verschuiving geweest van de initiatieven op dit thema van overheid naar bedrijfsleven. Dat duurzaamheid nu als topprioriteit wordt gezien, getuigt volgens hem van een enorme ambitie. ‘De verwezenlijking daarvan zal nog heel lang duren, maar de ambitie staat. Dat is precies de goede insteek voor de toekomst.’

www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen

Sluissores Eefde op bordje rws Zoals het er nu naar uitziet kan Rijkswaterstaat aansprakelijk gesteld worden voor de langdurige stremming van het Twentekanaal bij Eefde. Dit stelt verladersorganisatie evo op basis van een tno-onderzoek.

Op 3 januari viel in het sluizencomplex in Eefde een sluisdeur naar beneden.

Het Twentekanaal was daarna langdurig gestremd. Schepen kwamen het kanaal niet meer in of uit en veel ondernemers moesten voor hun transport uitwijken naar 38

weg- of railvervoer. Uit het 115 pagina’s dikke tno-rapport over het ongeluk met de sluisdeur valt volgens de evo op te maken dat Rijkswaterstaat fouten heeft gemaakt waar het gaat om ontwerp, uitvoering en onderhoud van de sluis. De organisatie wil het tno-rapport nog wel volledig juridisch en technisch beoordelen, voordat een definitieve conclusie wordt getrokken en een besluit wordt genomen over verdere stappen. www.evo.nl

FORUM #07/05.04.12

dhv, Interfaceflor en vno-ncw dagen eindverantwoordelijken voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en duurzaamheid uit om mee te doen aan de strijd om de titel mvo-manager van het jaar. Kandidaten kunnen zich tot 1 juli aanmelden via www.mvomanagervanhetjaar. nl. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het Nationaal Sustainability Congres dat op 20 november plaatsvindt.

langer werkt beter De boodschap dat de start- en landingsbaan van luchthaven Eelde nu echt doorgaat, heeft direct geleid tot de aankondiging van nieuwe vliegroutes. Zo gaan in mei vliegroutes van start naar Marseille, Mallorca en Milaan. Ondernemers verenigd in onder meer vno-ncw Noord zijn blij met deze ontwikkeling. Ze verwachten dat de baanverlenging leidt tot een versterking van het toerisme in het Noorden en de economie in die regio. www.vno-ncwnoord.nl

prijsijs Luciano’s IJssalon uit Wassenaar mag zich IJssalon van het jaar 2012 noemen. Dat werd op 19 maart tijdens de vakbeurs IJsvak in Wageningen bekendgemaakt. Luc Blok werd na een aantal voorbereidende wedstrijden samen met vier collega-ijsbereiders genomineerd. De oordelen over gastvrijheid en hygiëne uit de nominatieperiode in combinatie met de scores uit de wedstrijden, leverde de Wassenaarder de winst op. www.khn.nl

rubrieksnaam

agenda vno-ncw Midden

vno-ncw Noord

Inleider is Ruud van Heugten,

5/4 Twente

18/4 jno

gedeputeerde Mobiliteit en Financiën

17/4

Bedrijfsbezoek Stork Plastics

Inleiding Pieter Paul Verheggen

provincie Noord-Brabant

Informatiebijeenkomst iban/sepa:

­Machinery

25/4

het nieuwe betalingsverkeer

10/4

Visite Veenhuizen

Bijeenkomst Samenwerken in

26/4

tegenwind

Voorlichtingsbijeenkomst Actualiteit

5/4 Drechtsteden

11/4 Stedendriehoek en Arnhem-

pensioenakkoord

Bezoek aan bouwlocatie Energiehuis

Nijmegen

Kijk voor meer informatie op

11/4 Amsterdam

Avondcollege prestatiebeloning

www.vno-ncwnoord.nl

Breaking News - Hoe te handelen en

17/4 Midden, vno-ncw en

hoe bereid je je erop voor?

mkb-Nederland

bzw

12/4 Oostland

Netwerkbijeenkomst Groen

11/4 West-Brabant

noova bijeenkomst: De invloed van

­Ondernemen

Regiobijeenkomst Sociaal-economi-

het brein op ons gedrag

18/4

sche ontwikkelingen in de regio

lwv

18/4

Algemene Ledenvergadering

12/4 bzw, vno-ncw en mkb-Nederland

18/4 Roermond

Voorlichtingsbijeenkomst Actualiteit

18/4 Flevoland

Netwerkbijeenkomst Groen Onder-

Kennismakingsbijeenkomst

pensioenakkoord

Bedrijfsbezoek A-ware Food Group

nemen

Kijk voor meer informatie op

19/4 Noordwest-Holland

18/4

13/4 HRM-groep Noordoost-Brabant

www.lwv.nl

hrm netwerk

boem-bijeenkomst: Leuren met

Bijeenkomst Flexibilisering van de

21/4 Oostland

leeftijd

arbeidsmarkt

Wielertocht

Kijk voor meer informatie op

13/4 Bergen op Zoom

24/4 Rijnland

www.vno-ncwmidden.nl

Jaarlijkse culinaire ontmoeting

vno-ncw West

Bedrijfsbezoek BaseClear

18/4 Eindhoven

26/4 RijnGouwe

Tour d’Horizon

Bedrijfsbezoek Hans Jongerius Groep

24/4 ’s-Hertogenbosch en Oost

Kijk voor meer informatie op

Bijeenkomst Bereikbaarheid in de

www.vno-ncwwest.nl

regio Noordoost-Brabant

joep lennarts

vno-ncw en mkb-Nederland

Ruud van Heugten Kijk voor meer informatie op www.bzw.nl

‘Duurzame kantoren wél energiezuiniger’ Diverse media berichtten onlangs dat de energiekosten van energiezuinige gebouwen hoger zouden zijn dan die van oude gebouwen. Uneto-vni-voorzitter Marcel Engels is niet blij met deze conclusie. Volgens hem is de publiciteit het resultaat van selectief winkelen in onderzoeksresultaten.

Engels doelt op de resultaten uit een rapport van vastgoedadviseur Jones Lang LaSalle. In dat onderzoek wordt een vergelijking gemaakt tussen de energiekosten per vierkante meter van kantoren met een duurzaam label en niet-duurzame gebouwen. Die kosten zouden hoger uitvallen bij de laatste categorie. Maar de Uneto-vni-voorzitter vindt deze conclusie onterecht.

Uit het onderzoek blijkt dat de hogere energiekosten per vierkante meter van duurzame kantoren een logische oorzaak hebben. In duurzame kantoren worden de vierkante meters namelijk veel beter benut dan in oudere gebouwen, onder meer door de introductie van het nieuwe werken. ‘Kantoorgebruikers moeten dus niet alleen naar de energiekosten 39

FORUM #07/05.04.12

per vierkante meter kijken, maar ook naar het aantal medewerkers per vierkante meter’, vindt Engels. ‘Als je naar de kosten per fulltime medewerker kijkt, blijkt een duurzaam kantoor wél fors energiezuiniger.’

Hij sluit zich wel aan bij de constatering dat de mogelijkheden van duurzaam vastgoed niet optimaal worden benut. ‘Je bespaart bijvoorbeeld pas echt met energiezuinige verlichting als deze automatisch uitgaat als er niemand is. Helaas hebben veel kantoren nog geen aanwezigheidsdetectie.’ Engels wijst erop dat in veel kantoren de verwarming overal aan staat, terwijl er maar in een deel van het gebouw wordt gewerkt.

‘Gebouwbeheerders zouden meer oog moeten hebben voor de mogelijkheden om delen van het gebouw af te schakelen. Ook zo valt veel te besparen op de energiekosten.’ www.uneto-vni.nl

vereniging rubrieksnaam

even bellen met…

productschap vis

Paul de Niet, hoofd buitendienst Productschap Vis Het Productschap Vis geeft jaarlijks een prijs aan de schipper die de best verzorgde vis of garnalen aan land brengt. ‘Zelfs als het ze even niets extra’s oplevert, zie je dat veel vissers hun best doen voor een goede notering door onze mensen’, zegt Paul de Niet, hoofd buitendienst van het Productschap Vis.

Waarom reikt het productschap een prijs uit?

‘Wij willen stimuleren dat bemanningen van vissersschepen de vangst optimaal verzorgen. Mooie vis verkoopt niet alleen beter, aan boord goed verzorgde vis en garnalen zijn ook langer houdbaar. Wij geven wekelijks punten aan schepen in drie categorieën: kleine zeevisschepen, grote zeevisschepen en garnalenschepen. Het competitie-element geeft een extra prikkel. Schippers en bemanningen raken zo meer bewust van de mogelijkheden om extra geld te krijgen voor hun vangst.’

U hangt dus de hele dag met de neus boven de vis?

‘Daar komt het op neer. Maar onze medewerkers hebben zoveel praktijkervaring dat ze aan uiterlijke kenmerken al kunnen zien hoe goed de vis is verwerkt aan boord. Ze letten het hele jaar door op de glans van de huid, de ogen, de geur, de stijfheid van het visvlees. En naar meer technische zaken; of de vis goed van ingewanden is ontdaan en goed schoongespoeld. Verder kijken ze of er bijvoorbeeld scherfijs is gebruikt

bij de koeling of slurrie, een speciaal koelmiddel dat sneller werkt dan scherfijs en de vis dus beter vers houdt.’

Is de kwaliteit van de vis ook beter geworden door de jaren heen?

‘Vroeger werd er ook goed gelet op kwaliteit. Maar ik merk wel dat er met de introductie van nieuwe vis- en koelmethoden de afgelopen jaren meer aandacht voor is gekomen. Wat een enorm verschil maakt is of er met vaste teams wordt gewerkt of dat er regelmatig wordt gewisseld.

Vaste teams raken goed op elkaar ingespeeld en dat komt de verzorging aan boord ten goede.’

Wat krijgen de prijswinnaars eigenlijk?

‘We doen dit al een jaar of dertig. Vroeger waren het schildjes, later Delftsblauwe borden met een tekst er op. Nu zijn het beeldjes. We zoeken altijd naar iets dat de schippers ook aanspreekt. De uitreiking is op 19 mei op Urk, maar onlangs hebben we de winaars al wel bekendgemaakt. Die drie hebben alvast een taart gekregen.’

Zijn ze er blij mee?

‘Vissers zijn meer doeners dan praters. Maar we merken wel dat ze trots zijn als ze ons later aanspreken. Soms leggen ze ook uit wat ze hebben gedaan om hun vangst zo goed mogelijk te houden. Ze hebben de koeling anders afgesteld of zo. Bij de prijsuitreiking komen ze ook vaak met de hele bemanning, vrouw en kinderen.’ www.pvis.nl

‘Verpakkingenakkoord groenste van Europa’ De kritiek op de nieuwe recyclingaanpak van kunststofverpakkingen is onterecht, vinden fnli en cbl. Volgens de koepel­ organisaties van de Nederlandse levens­ middelenindustrie en supermarkten is het nieuwe verpakkingen­­akkoord juist het groenste van Europa. fnli en cbl hebben zich namens het verpakkende bedrijfsleven hard gemaakt voor de totstandkoming van het nieuwe verpakkingenakkoord. Dit in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (vng) en het ministerie van Infrastructuur en Milieu Volgens de organisaties is het bereikte akkoord een groen akkoord met een sterke verbetering van de milieu-impact van verpak40

kingen in Nederland.

Het akkoord omvat een systeem voor het hergebruik van verpakkingen van papier, karton, glas, metaal, hout en kunststof. fnli en cbl benadrukken dat de doelstellingen voor hergebruik die in het akkoord zijn vastgelegd hoog zijn: voor elke verpakkingsvorm bijna 1,5 tot 2 keer zo hoog als de doelstellingen in de rest van Europa.

De organisaties verzuchten dat het hoge ambitieniveau uit het oog dreigt te worden verloren door de discussie te beperken tot het afschaffen van de statiegeldverplichting.

Onterecht, vinden fnli en cbl. Ze wijzen er op dat ter vervanging van het statiegeldsysteem gewerkt gaat worden aan een uitbereiding van het Plastic Heroes-systeem waaraan nu FORUM #07/05.04.12

al nagenoeg alle gemeenten in Nederland meewerken.

De huidige situatie met twee inleversystemen is volgens de organisaties onhandig voor de consument, inefficiënt en houdt een verhoging van de inzameling van kunststof verpakkingen tegen. Bovendien is het erg duur, vooral omdat statiegeldflessen slechts 5 procent van het kunststofafval vertegenwoordigen. Met papier en karton, glas en metaal hebben bedrijfsleven en gemeenten bewezen efficiënte recyclingsystemen te kunnen bouwen. Voor kunststof worden nu dezelfde afspraken gemaakt. www.cbl.nl | www.fnli.nl

rubrieksnaam

60 miljoen Kop

De Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen ondertekende maandag 2 april een innovatiecontract Tekst met het ministerie van el&i. Overheden stellen url zo’n 60 miljoen euro beschikbaar. Een groot deel van dat bedrag wordt opgebracht door de Greenportregio’s, grote tuinbouwclusters, waarin planten, bomen, bollen, bloemen en groenten worden geproduceerd en verhandeld. Er is daarnaast ruim 130 miljoen aan private inzet voor kennis en innovatie gepland. In december 2011 diende de Topsector bij minister Verhagen van el&i een verzoek in voor ruim 150 miljoen euro.

Dat het kabinet niet het volle bedrag beschikbaar stelt is volgens voorzitter Loek Hermans, voorzitter van Greenport Holland, ‘teleurstellend, maar niet verrassend’. www.greenportholland.com

zuivere palmolie FrieslandCampina heeft de Taskforce Duurzame Palmolie Award gewonnen vanwege de omschakeling naar duurzame palmolie in 2011. Anneke Assink en Edwin Riegman van FrieslandCampina kregen 27 maart de prijs uit handen van Karlijn van Lierop (voorzitter van de Taskforce Duurzame Palmolie) tijdens een bijeenkomst in Perscentrum Nieuwspoort. Tijdens die bijeenkomst kreeg staatssecretaris Henk Bleker van el&i de Jaarrapportage 2011. Belangrijkste conclusie van de Taskforce is dat inmiddels 21 procent van de in de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie gebruikte palmolie duurzaam is verbouwd.

ict-tekort In 2016 zijn er zo’n dertienduizend ict’ers nodig.

Het aantal mensen afkomstig van het hoger ictonderwijs en het aantal ict’ers dat na een periode van werkloosheid weer aan de slag wil, dekt die vraag bij lange na niet, waarschuwt ict~Office. De brancheorganisatie verwacht ondanks de economische recessie een tekort van ruim 6.300 ict’ers.

En dat tekort heeft verstrekkende gevolgen: het zal een rem zetten op de economische groei in Nederland. www.ictoffice.nl

41

‘Farmaceutisch onderzoek belangrijk voor samenleving’ Zorgpartijen moeten gezamenlijk verder bouwen op de waardevolle fundamenten die al liggen onder het geneesmiddelenonderzoek in ons land. Dat concludeerde Nefarmadirecteur Michel Dutrée na afloop van een Nefarma-debat over dat onderwerp.

Dutrée deelt het optimisme van de verschillende sprekers die in de Glazen Zaal in Den Haag hoog opgaven van de potentie waarover Nederland op dit terrein beschikt. Emeritus hoogleraar Geert Blijham sprak zelfs van kansen om uit te groeien tot ‘wereldwerkplaats voor klinisch geneesmiddelenonderzoek’. Volgens Nefarma-directeur Dutrée zijn nu de farmaceutische bedrijven, ziekenhuizen, patiënten, verzekeraars en financiers aan zet. Dutrée: ‘De overheid moet ook niet te lang vasthouden aan oude regelgeving en faciliteren dat alles wat we met elkaar willen doen, ook mogelijk is.’

Geert Blijham onderstreepte het grote belang van farmaceutisch onderzoek voor zorg en samenleving. ‘Als we dat in Nederland doen, weten we zeker dat de resultaten ervan ook heel snel bij de patiënt komen’, aldus de emeritus hoogleraar. ‘Daarnaast levert het economische activiteit op en dat is goed voor de samenleving.’ Blijham meent dat Nederland op het terrein van fundamenteel onderzoek en ‘het eerste uitproberen’ al goed scoort. ‘Maar we kunnen nog wel beter worden in het vaststellen of een bepaald middel nu wel echt de zorg beter maakt.’ Ook Mirjam Mols van farmabedrijf msd ziet, ondanks een groot optimisme, nog wel ruimte voor verbetering, en wel in snellere toegang tot de patiënt. ‘En dan heb ik het zowel over snellere toegang voor het doen van klinisch onderzoek als over snellere toegang tot het vergoedingssysteem, zodat patiënten ook gebruik kunnen maken van onze geneesmiddelen.’ www.nefarma.nl

Verzekeraars pleiten voor rustige aanpak hypotheken Ongeveer 15 procent van de woning­ eigenaren wil verhuizen en 11 procent wil zijn huis verbouwen, maar zij zien daarvan af vanwege de huidige financiële situatie.

Dat blijkt uit een op 26 maart gepubliceerd onderzoek van GfK in opdracht van het Verbond van Verzekeraars.

Het onderzoek onder ruim elfhonderd woningeigenaren toont aan dat woningbezitters zich grote zorgen maken over de houdbaarheid van de hypotheekrenteaftrek in de huidige vorm. Bijna een derde van de ondervraagden verwacht dat bezuinigingen zorgen voor minder koopkracht of een waardedaling van de woning. Volgens het Verbond is het van groot belang dat woningeigenaren duidelijkheid krijgen. Ad hoc maatregelen met negatieve effecten voor koopkracht, FORUM #07/05.04.12

huizenprijzen en economie moeten volgens het Verbond daarom worden vermeden.

Wat het Verbond betreft, komt er een stimulerend beleid voor vermogensopbouw om de financiering van woningen minder afhankelijk van leningen te maken.

Vermogensopbouw via de eigen woning is volgens de verzekeraars ook belangrijk met het oog op toekomstige pensioen- of zorgkosten. Algemeen directeur Weurding: ‘Voorkomen moet worden dat met incidentenpolitiek de vertrouwenscrisis op de woningmarkt zich verdiept. Om die reden is het ook essentieel dat de voorwaarden van bestaande hypotheken worden gegarandeerd.’ www.verzekeraars.org

vereniging rubrieksnaam

de prijs

Ecocombi’s mogen alsnog de grens niet over moët hennessy nederland

Zakenvrouw van 2012

Van links naar rechts: Minister Schultz van Haegen, Bob Bron (algemeen directeur Moët Hennessy Nederland), Zakenvrouw 2012 Jacqueline Zuidweg en juryvoorzitter Annemarie Jorritsma

Winnaar… …Jacqueline Zuidweg. Zij begon in 1994 ondernemers te adviseren die niet meer aan hun financiële verplichtingen konden voldoen. Inmiddels bestaat de onderneming uit Zuidweg Insolventiebemiddeling, Zuidweg Insolventieopleidingen en Zuidweg Insolventie­bewind­ voeringen. Er werken negentig mensen bij Zuidweg & Partners op vijf regiokantoren.

Beloond met… …De Prix Veuve Clicquot 2012.

De prijs wordt sinds 1981 in Nederland uitgereikt. De Prix Veuve Clicquot heeft als doel vrouwelijk ondernemerschap en vrouwelijk management te stimuleren. De onderscheiding is een eerbetoon aan de jonge weduwe Nicole-Barbe Clicquot Ponsardin die in het begin van de vorige eeuw de leiding kreeg over het champagnehuis en het tot grote bloei wist te brengen.

Uitgereikt tijdens… …Een speciaal evenement waar de jury, onder voorzitterschap van de Almeerse burgemeester Annemarie Jorritsma, de winnares bekend maakte. De prijs werd

42

uitgereikt door minister Melanie Schultz van Haegen, minister van Infrastructuur en Milieu.

Reden… …Levensvatbare bedrijven kunnen met de ondersteuning van Zuidweg & Partners doorstarten na schuldsanering en veel ex-ondernemers zijn via een loondienstverband geholpen aan een schuldsanering. De focus van het bureau lag en ligt op het voorzien in eigen inkomen en het blijven participeren binnen onze maatschappij.

Juryoordeel… …‘De afwezigheid van een betrouwbare, betaalbare en kwalitatief goede schuldhulpverlening voor ondernemers bij financiële problemen is de reden dat Jacqueline Zuidweg in 1994 is gestart met haar bedrijf. Daarmee heeft Zuidweg & Partners als private onderneming een sterke sociaal maatschappelijke betrokkenheid. Dat hier een grote behoefte aan was en is, blijkt uit het feit dat Zuidweg & Partners anno 2012 inmiddels meer dan twintigduizend ondernemers heeft bijgestaan.’

FORUM #07/05.04.12

Even zag het er naar uit dat extra lange vrachtauto’s, de zogenoemde ecocombi’s, grensoverschrijdend gebruikt mochten gaan worden.

Maar onder druk van de Groenen en socialisten in het Europees Parlement gaat het er (voorlopig) toch niet van komen. tln en evo reageren teleurgesteld.

In Nederland maken transportondernemers voor het goederenvervoer over lange afstanden steeds meer gebruik van ecocombi’s. Deze voertuigen kunnen tot 50 procent meer lading meenemen. Inmiddels rijden er in ons land bijna zevenhonderd rond. Volgens tln en evo kunnen vervoerders daarmee jaarlijks zo’n 20 miljoen kilometers wegvervoer uitsparen: goed voor de efficiency en goed voor het milieu. Het effect zou nog groter zijn als ecocombi’s ook in het grensoverschrijdend vervoer worden ingezet. Maar tot nu toe mag dit niet. Probleem is dat de richtlijn over maten en gewichten van vrachtauto’s binnen Europa niet overal op dezelfde manier wordt uitgelegd. Eurocommissaris Kallas wilde hierin verandering brengen. Maar tijdens een debat eind maart in het Europees Parlement zwichtte de eurocommissaris voor druk van de Groenen en socialisten. Dit tot teleurstelling van tln en evo. De organisaties willen dat Kallas nu eindelijk duidelijkheid geeft en grensoverschrijdend verkeer met ecocombi’s alsnog toestaat. www.tln.nl

Hogere accijns helpt niet tegen misbruik Een accijnsverhoging leidt niet tot een daling van het alcohol­ misbruik, wel tot ­econo­mische schade. Dat stelt de alcohol­ branche verenigd in stiva in reactie op het idee om de accijns op alcoholhoudende drank met 50 procent te verhogen.

De producenten benadrukken dat ze voor een verantwoorde alcoholconsumptie zijn. De uitdaging is om alcoholmisbruik tegen te gaan. Maar Peter de Wolf, directeur stiva (Stichting Verantwoord Alcoholgebruik), benadrukt dat nooit is aangetoond dat probleemdrinkers minder gaan drinken door een prijsstijging. Daarvoor is de aard van hun problematiek te com-

plex. De daling van de consumptie, die wordt begroot op 5 procent, zal vooral voor rekening komen van de groep die nu al op verantwoorde wijze consumeert. En dat betekent dat er geen gezondheidswinst wordt behaald.

Gevolg van de prijsverhoging is volgens stiva dat Nederlanders in België en Duitsland hun alcoholhoudende drank gaan kopen. Een ontwikkeling waar ook minister Schippers van Volksgezondheid onlangs nog aan refereerde. Daardoor loopt de Nederlandse economie meer dan 100 miljoen euro mis aan accijnzen, btw en gemiste omzet. www.nederlandsebrouwers.nl

bzw

‘Nieuwe zeesluis Terneuzen goed voor regio’ De bouw van een nieuwe zeesluis bij Terneuzen is een stap dichterbij. Op 19 maart ondertekenden verkeersminister Schultz en haar Vlaamse ambtsgenoot een akkoord over de aanleg. De Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) reageert bijzonder tevreden.

Minister Schultz en haar Vlaamse collega Crevitz ondertekenen het akkoord over de aanleg

dat de uitbreiding van het sluizencomplex ook voor bestaande bedrijven in het gebied positief uitpakt. De sluis zorgt daarnaast voor extra capaciteit voor de binnenvaart. Capaciteit die hard nodig is als de werkzaamheden aan

de Seine en Schelde in Noord-Frankrijk en Vlaanderen zijn voltooid. www.bzw.nl

jeroen poortvliet

Over de bouw van de tweede, grotere zeesluis bij Terneuzen wordt al sinds de ingebruikneming van de huidige zeesluis in 1968 gepraat.

De nieuwe sluis krijgt afmetingen die het kanaal Gent-Terneuzen en daardoor de haven van Gent toegankelijk maakt voor zeeschepen van het zogenoemde New Panamax-formaat. Dat zijn schepen met afmetingen die aansluiten bij de maatvoering van de nieuwe sluizen in het Panamakanaal die in 2014 in gebruik worden genomen. Uitgangspunt is dat de nieuwe sluis in 2018 in gebruik kan worden genomen.

De bzw verwacht dat de komst van de tweede sluis het voor logistieke bedrijven en productiebedrijven aantrekkelijker maakt om zich in de kanaalzone tussen Gent en Terneuzen te vestigen. Maar de organisatie gaat er vanuit

Zorgen over Nederlands ondernemingsklimaat Het kantoor van Holland Gateway, een organisatie die de Nederlandse dienstverlening aan buitenlandse bedrijven bevordert, bood op vrijdag 30 maart onderdak aan een bijzonder internationaal gezelschap. Behalve vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes waren een kleine dertig ambassadeurs afgereisd naar Schiphol. Tijdens de besloten bijeenkomst kwam een veelheid aan onderwerpen aan de orde. Daarbij werd met name ingezoomd op het internationale belang van Nederland. Ambassadeurs maken zich zorgen over het Nederlandse ondernemingsklimaat. Onder meer door de ontwikkelingen rond het Polen-meldpunt van de pvv.

43

FORUM #07/05.04.12

negen vragen aan marco florijn

‘Van thuiszitten word je niet gelukkig’

Onder het motto ‘wie kan werken, moet dat ook’ wil wethouder Marco Florijn tweeduizend Rotterdammers in de bijstand aan het werk krijgen. In twee jaar tijd gaat hij dat realiseren. De insteek van de PvdA’er: ‘Niet de uitkeringsgerechtigden zijn mijn klanten, maar de werkgevers.’

Tekst: Paul Scheer Foto: Casper Rila

44

FORUM #07/05.04.12

Wie is Marco Florijn?

Sinds 2011 is Marco Florijn (34) voor de PvdA wethouder werk, inkomen en zorg in Rotterdam. Hij volgde Dominic Schrijer op, die opstapte omdat hij niet verder wilde bezuinigen op het armoedebeleid. Florijn studeerde aan de Hotelschool Leeuwarden en de London Metropolitan University (international leisure and tourism studies). In 2002 werd hij gekozen tot gemeenteraadslid in Leeuwarden.

Vier jaar later volgde de benoeming tot wethouder van onder meer Sociale Zaken en Arbeidsmarkt. Florijn werd in 2009 uitgeroepen tot beste lokale bestuurder van Nederland.

Hebt u zelf wel eens in de kassen gewerkt?

‘Nee, wel bij callcenters en in de horeca als bijbaantjes en in between jobs. En als wethouder in Friesland heb ik wel eens, in het kader van een soortgelijk project, meegedraaid bij een tuinbouwbedrijf. Met het tv-programma Nieuws­uur heb ik nu de weddenschap staan dat als het mij niet lukt om tweeduizend mensen aan het werk te krijgen in het Westland, ik zelf een week de kassen in ga. Orchideeën, fijn en precies werk, lijkt me wel wat.’

Van de bijstand naar de kassen, gaat dat wel lukken?

‘We hebben een lang voortraject gehad. Van de 34 duizend bijstandsgerechtigden in Rotterdam zijn er zeshonderd geselecteerd. Na voorlichting en een persoonlijk gesprek bleven er 325 over. Van die groep kwam 10 procent niet opdagen voor een kennismakingsdag met de tuinbouw per bus. Van de groep die wel meeging, wilde 90 procent na afloop op sollicitatiegesprek.’

En die gaan dan voortaan vroeg opstaan?

‘Het is voor mij geen issue of ze dat willen of niet. Iedereen die kan, moet gewoon werken.

Voor mij is de klant niet de bijstandsgerechtigde, maar de werkgever. In plaats van onze problemen in de mik van de werkgever te gooien, gaan we uit van de vraag van die werkgever. Het gros van de Rotterdammers in de bijstand zal niet geschikt zijn voor de tuinbouw, maar bijvoorbeeld wel voor de zorg, de haven, de schoonmaak of het transport. In deze sectoren hebben we soortgelijke afspraken met werkgevers gemaakt. Daar moet je overigens ook vroeg beginnen.’

Zitten werkgevers wel te wachten op zulke werknemers?

‘Er zijn afspraken gemaakt met werkgevers over plaatsing van mensen. Ze helpen werkgevers door de crisis heen, maar moeten dan 45

natuurlijk wel gemotiveerd zijn. Daar letten wij als gemeente op.’

Wat als mensen werk weigeren?

‘Een aangeboden baan weigeren wordt bestraft met het eenmalig 100 procent korten op de uitkering. Gebeurt het nog een keer, dan met twee maanden, tot een maximum van drie maanden. Wie tijdens een re-integratietraject niet meewerkt, wordt met 30 procent gekort. In dit geval dus 275 van de zeshonderd geselecteerden.’

Is dit de nieuwe PvdA-lijn?

‘De PvdA was altijd geneigd in een kramp te schieten als het om het bedrijfsleven gaat: werkgevers zijn grootkapitalisten die hun werknemers afbeulen. Dat beeld van negentiende-eeuwse fabrieken is achterhaald.Werkgevers nemen hun verantwoordelijkheid. In het Westland hoeft niemand meer door de modder te kruipen.’

‘Voor mij staat de PvdA voor het vooruit helpen van de onderkant van de samenleving en het versterken van de middenklasse. Mensen moeten in de normale wereld kunnen meedraaien. Het is mijn dogma dat mensen het liefst aan het werk zijn. Ik geloof niet dat mensen gelukkig worden van jarenlang achter de geraniums zitten en naar The bold and the beautiful kijken. Of van hun eerste biertjes na het opstaan. Ze zijn alleen niet meer in staat om de mogelijkheden voor werk te zien, en hebben een zetje nodig.’

Gaat u de Wajongers en wsw’ers ook aan werk helpen?

‘Straks, met de Wet werken naar vermogen, is dat één groep. Er zitten nu al mensen in de bijstand die eigenlijk onder de wsw (sociale werkvoorziening; red.) zouden moeten vallen. Met het uitgangspunt van de wet – mensen die kunnen werken aan het werk helpen – ben ik het eens. Maar de bezuiniging van 1,8 FORUM #07/05.04.12

miljard euro op de wsw en de Wajong deugt niet. Een aantal gemeenten zal hierdoor door zijn hoeven zakken. Je kunt het niet maken om dan maar de lasten voor de burger, bijvoorbeeld de ozb, te verhogen. Daarom blijf ik knokken tegen de bezuiniging. Niet door hysterisch te gaan roeptoeteren op het Plein in Den Haag, maar door bijvoorbeeld op een komende hoorzitting mijn mening te geven.’

Wat verwacht u van werkgevers?

‘Bij gemeentelijke aanbestedingen hanteren we percentages voor social return (inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt; red.) die boven de reguliere 5 procent liggen.

In het geval van de groenvoorziening, waar we om 20 procent vragen, zie je zelfs dat bedrijven daar nog boven gaan zitten.’

‘De gemeente vindt dat bedrijven een streepje voor hebben als ze vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid een bijdrage leveren aan de sociale opgave van de stad. Dat zijn voor mij échte ondernemers. Zo vind ik ook dat een echte ondernemer niet om subsidie moet vragen als voorwaarde voor het aannemen van mensen uit deze groep. Loondispensatie valt daar overigens niet onder.’

Wat vindt u van het voorstel van vno-ncw om in ruil voor een algehele nullijn tienduizenden Wajongers en wsw’ers aan te nemen?

‘Ik heb mijn vragen over de gevolgen voor de koopkracht. Als je een nullijn voor de salarissen te lang aanhoudt, is dat ook slecht voor het bedrijfsleven. Maar verder vind ik het een mooie handreiking. De werkgevers nemen hun verantwoordelijkheid voor een maatschappelijk probleem. De vakbeweging en de politiek moeten daarop inhaken. Samen moeten ze tot een package deal komen voor Nederland. Anders zijn er straks alleen maar verliezers.’ 

portret

robbert jan meerpoel

‘ik heb nergens spijt van’ Hij had maar zo topturner kunnen worden.

Door een ongeluk spatte die sportdroom voortijdig uiteen. Robbert Jan Meerpoel is nu directeur-eigenaar van autoverhuurder holidaycars.com. ‘Ik ben een rasoptimist.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Jeroen Poortvliet

46

FORUM #07/05.04.12

Even naar een mooie wintersportbestemming voor een spannende actiefoto zit er door de grote drukte helaas niet in. Dus stort Robbert Jan Meerpoel, directeur-eigenaar van autoverhuurder holidaycars.com zich zo tegen het einde van het wintersportseizoen met jeugdig bravoure van de helling van de indoor-skibaan in de Haagse Uithof. Nog een keer met de snowboard omhoog voor een nieuwe poging? Geen enkel probleem. Meerpoel blijkt een sportman in hart en nieren. Een die misschien ook wel een mooie carrière als topsporter is misgelopen.

bijna kapot Live to the maxx is zijn motto. En niet alleen in de sport. Of het nu om zijn werk gaat of zijn privéleven, hij vindt dat je er het maximale uit moet halen. ‘Veel mensen hebben een soort van innerlijke rust en zijn daar heel gelukkig mee. Daar ben ik soms weleens jaloers op. Ik ben heel onrustig. Probeer dat maar te vertalen in energie om dingen vooruit te krijgen.’ Hij vindt dat hij met een gerust hart achterom kan kijken. ‘Ik heb in m’n leven fouten gemaakt, maar ik heb er geen spijt van.

Dat betekent niet dat alles altijd maar van een leien dakje gaat. De afgelopen twee jaar zijn voor mij een dieptepunt geweest: zakelijk en privé. Maar ik heb daar veel van geleerd.’

Het had niet veel gescheeld of z’n bedrijf was kapot gegaan aan z’n ongebreidelde expansiedrift. Hij zag te laat in dat de economische crisis niet aan zijn bedrijf voorbij zou gaan. ‘We hebben het overleefd, maar het had ook heel anders kunnen aflopen.’ De dip heeft hem geleerd dat de ambitie soms verder reikt dan de mogelijkheden. Hij vindt dat wel frustrerend. ‘Maar het is goed om af en toe een pas op de plaats te maken. Je te realiseren dat goed soms ook echt goed genoeg is.’

De problemen hebben een grote impact gehad op zijn privéleven. ‘Het ging er bij tijd en wijle hard aan toe. Zei m’n vrouw tegen me: ‘Jij altijd met je nieuwe ideeën. Waarom moesten we nou een kantoor in Japan?’

Allemaal dingen waarvan ik achteraf zeg: ‘Je hebt gelijk.’ Maar het is wél gebeurd. En het betekent dat je het schip moet keren. Dat hoort ook bij het ondernemen.’

Twee jaar geleden ging de bezem door de razendsnel uitgedijde kan-

47

FORUM #07/05.04.12

portret

toororganisatie. Het is geen gemakkelijke periode geweest, blikt hij terug. Maar hij is blij dat zijn bedrijf nog bestaat en dat het terug is in de zwarte cijfers. ‘Privé heb ik m’n zaakjes nu ook beter op orde. Als het je lukt om je door zo’n diep dal heen te worstelen, weet je tot twee cijfers achter de komma wat je aan elkaar hebt.’ De ambitie om te ondernemen is gebleven. ‘Ik denk dat mijn vrouw als geen ander ziet dat dit is wat mij uiteindelijk gelukkig maakt.’

rare breuken Het is alweer zo lang geleden, daarom praat hij eigenlijk liever niet meer over de topsportcarrière die hij mogelijk is misgelopen. ‘Ik weet niet of ik er de capaciteiten voor had, maar ik had absoluut de ambitie om een topturner te worden. Ik heb rond mijn 15e een aantal lelijke botbreuken opgelopen, waardoor mijn pols en elleboog zijn vergroeid.

Twee jaar en diverse operaties verder was me wel duidelijk dat ik de aansluiting met de top had gemist.’

Hij was al aangenomen op de sportacademie. Toen duidelijk werd wat de impact van de blessures voor zijn werk zou zijn, besloot hij die opleiding te laten voor wat het is. Wat dan wel? Meerpoel vond dat best lastig. ‘Ik had voor de sportacademie gekozen vanwege mijn liefde voor de sport. Ik was altijd met sport bezig en in een keer was dat over.

Ik moest een keuze maken die ik eigenlijk niet wilde maken. Wat anders gaan doen.’ Het werd de heao bedrijfseconomie.

48

FORUM #07/05.04.12

Van emoties bij de overstap zegt hij zich weinig meer te herinneren.

Hij schrijft het toe aan zijn karakter: als iets stopt, ga je verder met iets anders. En omkijken in wrok of verdriet past daar niet bij. De aanvankelijke twijfels over zijn tweede keuze maakten vrij snel plaats voor enthousiasme. Het ging hem zo gemakkelijk af dat hij er veel andere dingen naast kon doen. Door het organiseren van onder meer wintersportreizen voor de studentenvereniging kwam hij in aanraking met de reiswereld – en een van zijn latere werkgevers.

botsingen Hij heeft het ondernemerschap niet bepaald van thuis meegekregen.

Zijn vader en broer zijn architect, zijn zus huisarts. ‘Zij hebben het commerciële gen niet ingeplant gekregen. Ik zit eigenlijk ingekapseld tussen mensen uit de creatieve en softe sector.’ Zijn familie bewondert zijn ambitie om van niets iets te maken. ‘Ze vinden het prachtig om te zien wat ik doe, maar ze begrijpen er helemaal niets van.’ De tegengestelde karakters leiden weleens tot botsingen. ‘Loopt een spelletje Triviant vast op de vraag: waar staat de afkorting btw voor? Nou, daar kan ik dan weer niet bij.’ En natuurlijk, zijn ouders vonden wat hij deed in het begin wel eng. ‘Ze hadden zoiets van: waarom zoek je niet gewoon een baan? Waarom geeft je alles op om het avontuur aan te gaan? Maar een paar jaar later was dat omgebogen naar vertrouwen en trots.’

Meerpoel houdt van het avontuur. ‘Als ik in de spiegel kijk, lijkt het of

ik rust uitstraal. Maar diep van binnen zit er veel onrust. Ik wil dingen aanpakken, veranderen. M’n gezin wordt daar af en toe wel een beetje moe van. Gelukkig heb ik een sterke vrouw. Zij is thuis richtingbepalend. Dat heb ik wel nodig.’ Die drang om dingen te veranderen is ook terug te vinden in de businessplannen die hij sinds z’n studietijd heeft geschreven. Inmiddels een map vol. ‘Elke keer was er wel iets waardoor een plan het niet haalde. Ik had het geld er niet voor, of ik kon er het enthousiasme niet voor opbrengen. Terwijl het toch lang niet altijd slechte plannen waren. Er zijn er waarmee anderen later alsnog succes hebben gehad.’ Hij vindt het geen punt dat het zo is gelopen. ‘Het was ook de lol van het uitschrijven van ideeën. Ik vind het leuk om er af en toe nog eens naar te kijken.’

Hij ziet het nut in van een goede balans in de verhouding met de mensen met wie hij samenwerkt. Maar z’n gedrevenheid zorgt er voor dat die balans soms ver te zoeken is. ‘Ik vraag in mijn streven naar het maximaal haalbare veel van mijn mensen, soms te veel. Ze moeten ook een keer gas terug kunnen nemen. Maar ja, die ambitie. Dat is soms wel frustrerend. Ik stel die eisen aan mezelf, maar ik moet me realiseren dat m’n medewerkers ook gewoon een leuke baan moeten hebben.

Het is niet gemakkelijk, maar het moet.’

Vier stellingen Nederland is het paradijs op aarde ‘Vind ik wel. Ik heb heel veel landen en culturen gezien. Ben soms op het eerste gezicht verliefd geworden op een land.

Maar thuis is thuis. Ik vind Nederland een uniek land, een mooi land om in te wonen en te werken.’

Oorlog betekent dat iemand met een te groot ego op een te hoge post zit ‘Ja. 100 procent waar. Noem eens één oorlog waar dat niet het geval is.’

De romantiek van reizen is door Google vermoord ‘Klopt. Het verlangen naar het onbekende, het gevoel iets te gaan ontdekken en daarvoor het vliegtuig te pakken, is stukgemaakt door alles wat je al op internet kunt vinden.’

inschattingsfout Hij is altijd goed van vertrouwen geweest. Tot hij een paar jaar geleden een grote inschattingsfout maakte. Hij ging een samenwerking aan met een Belg. Die man hielp hem de Belgische markt te veroveren. Dat de betalingen voor verrichte diensten steeds later binnenkwamen baarde hem weinig zorgen. Tot de dag dat hij een belletje kreeg van de Rijkswacht dat de man samen met een Braziliaanse schone en koffers vol geld was aangehouden op het vliegveld. ‘De man had alle bankrekeningen geplunderd, waaronder die met het geld dat voor ons bestemd was. Hij was van plan te gaan rentenieren. Gelukkig heb ik nog een deel van het geld teruggekregen.’

Hij heeft van het avontuur met zijn Belgische kompaan geleerd. Maar alle vertrouwen weg? Nee, dat niet. ‘Ik heb wel geleerd dat het verstandig is om alerter te zijn, om plannen te laten toetsen. Probleem is dat er geen bedrijf is waaraan ik me kan spiegelen om fouten te voorkomen.’

Ook na de zakelijke sores is de ambitie om groter te worden gebleven.

‘Ik ben met niets begonnen en ik heb nog steeds de ambitie om tot de grootsten van Europa te behoren. Of het een goede ambitie is? Geen idee, maar hij is wel van mij.’

Vroeger deed hij nogal eens zakelijke experimentjes. Hij heeft geleerd te kiezen. ‘Het is lastig om alle dingen die je tegelijk aanpakt de juiste aandacht te geven. Ik bouw graag aan een vertrouwensrelatie met partners. Daar passen geen snelle deals bij.’

Zijn aandeel in Libralab heeft hij nog. De websitebouwer is voor hem van strategisch belang, omdat deze ook de techniek achter de internetactiviteiten van zijn bedrijf verzorgt. Maar met andere activiteiten is hij gestopt. Daardoor kan hij zich nu volledig richten op holidaycars.com.

‘Ik heb geen moeite met afstand nemen. Het voelt goed.’ 

49

FORUM #07/05.04.12

Wie met beide benen op de grond staat komt niet vooruit ‘Ha, ha! Soms dwingt je ambitie je om groter te denken om ergens te komen.

Maar sommigen denken dat je je dan groter voordoet dan je in werkelijkheid bent.’

Robbert Jan Meerpoel 1969 Geboren in Sassenheim 1987 Mavo 1990 Middenstandsonderwijs 1995 Heao business economics &

logistics management 1995 Medewerker commercial

affairs, D-reizen 1999 Sales manager, Lukkien

Digital Studios 2000 Oprichter en ceo Holiday

Cars Group

Robbert Jan Meerpoel is

getrouwd en heeft vier kinderen

reacties Brieven van lezers (de redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten)

Commissies buitenland ook belangrijk De Nederlandse europarlementariërs spelen kluitjesvoetbal. De commissies over handel en industrie zijn relatief onderbedeeld, aldus het artikel ‘Denken we ook nog even aan de economie’ in Forum nummer 6. cda-europarlementariër Ria Oomen is het er niet mee eens.

Met veel interesse lees ik elke twee weken Forum. Deze week werden vier pagina’s gewijd aan het Europees Parlement. Hulde! Echter, de wijze waarop u de invloed van europarlementariërs beperkt tot lidmaatschappen van enkele commissies, is volstrekt onjuist. We doen onszelf tekort om commissies als onder andere regionale ontwikkeling, ontwikkelingssamenwerking of buitenlandse zaken af te doen als populaire, minder relevante commissies. We verdienen ons geld met name ook door de goede contacten met het buitenland, in Europa en daarbuiten waar we ook nog eens heel grote investeerder zijn (zoals Turkije), of afhankelijk zijn van de energievoorziening (Rusland), om maar enkele voorbeelden uit mijn eigen werkterrein te noemen.

Ook de commissie regionale ontwikkeling wordt in uw artikel ondergewaardeerd. De Structuurfondsen en het matchen met technologiemiddelen zijn toch zaken waar zeker Nederland veel voordeel van heeft. Laten we voorkomen dat in een toekomstig Europees Parlement het dringen wordt voor bepaalde commissies en andere heel relevante beleidsterreinen geen aandacht meer krijgen.

Ria Oomen-Ruijten Lid van het Europees Parlement

50

FORUM #07/05.04.12

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Albert Heijn

opgericht in Opgericht in 1887 wat Supermarktketen

Is deze hondenkar inspiratie geweest voor de bedenkers van Albert, de bezorgservice van Albert Heijn? En hoeveel mensen worden

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

51

bevoorraad uit dit karretje? Vandaag de dag waarschijnlijk maar één gezin. Jan Louw, de eerste filiaalchef van de winkel in Schagen, poseert trots met zijn trouwe viervoeters voor de foto. Hij heeft nog wel even tijd, en gaat er eens op zijn gemak voor staan.

De honden mogen even uithijgen. Echt comfortabel zien hun hoofdstelletjes er niet uit.

De middelste hond heeft zelfs een riempje Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Maurits Kuypers (Duitsland), Jessica Maas (Turkije), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Hans Moleman (China), Maaike Veen (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië) Aan dit nummer werkten mee: Tineke Bakker-van Ingen, Joke van den Bandt, Peter Bongaerts, Guusje Dolsma, Mario van Mierlo, Winand Quaedvlieg,Ton Schoenmaeckers, Rob Slagmolen

voor zijn ogen. Het is vast een heerlijke dag om op pad te gaan. Twee jochies spelen buiten en slaan het tafereeltje nieuwsgierig gade.

Het komt vast niet vaak voor dat ze iemand foto’s zien nemen. Zouden ze weten dat ze er op staan?  Tekst: Marcia Timmermans Foto: Ahold, ± 1900 Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vnoncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: iStockphoto, bewerking Link Design

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

FORUM #07/05.04.12

Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

Samen helpen we kinderkanker de wereld uit!

Kinderen en kanker: dat hoort niet bij elkaar. We gunnen immers elk kind een lange en gezonde toekomst. KiKa heeft een missie: in het jaar 2025 moet 95% van alle kinderen met kanker genezen. Ambitieus? Zeker. Maar absoluut haalbaar. Daarom zamelt KiKa geld in voor méér wetenschappelijk onderzoek.

U kunt helpen! Doe samen met uw bedrijf mee aan Run for KiKa 95 en help kinderkanker de wereld uit. Neem de uitdaging aan, en geniet van de teamspirit en een onvergetelijke ervaring!

95 km wandelen teams van 2 of meer personen ook estafette (2 keer 47,5)

prachtige route over de Veluwe 500 euro sponsorgeld per wandelaar

Meld nú uw bedrijf aan voor het inspirerendste sponsorevent van het jaar!

EDE * VELUWE * VRIJDAG 24 & ZATERDAG 25 AUGUSTUS 2012

WWW.RUNFORKIKA95.NL