Opinieblad Forum 12

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#12/14.06.12

Hoe groen wordt Rio? • De missie van Joop Atsma • Boodschappenlijst bedrijfsleven • Zestig nieuwe Green Deals

achtergrond Miljoenendans: verdienen (of niet) aan het ek 22

vijf vragen aan Dezentjé: ‘Schone technologie geen politiek speeltje’ 28

portret Cees Vermaas: ‘Beurs is niet oude wereld’ 46

inhoud #12 Rubrieken

34

4 Opinie vno-ncw • Geen grote verbouwing nu de portemonnee leeg is • Overheid, zet eigen industrie niet op achterstand • De Jager: kom met een plan voor vergroten kredietruimte • vno-ncw Midden: Uitweg • Stel btw-verhoging uit tot januari 2013

8 De foto Entree en exit

15 Scheer Linken

16 En broer ‘Eigenlijk vond ik niks echt leuk’

31

28 Podium • Vijf vragen aan Ineke Dzentjé HammingBluemink, voorzitter van fme-cwm • Uitspraken • Sneller ontslaan: beter?

31 Vreemde ogen ‘Het weekend is heilig’

33 Vereniging 44 Groen goed Steunbeton

45 Buitenland

28

Spaanse premier stelt ondernemers teleur

50 Overlevers Vroom & Dreesmann

50 Colofon

2

FORUM #12/14.06.12

10

rubrieksnaam

46

Artikelen 10 Bedrijfsleven moet de groene kar trekken

RIO+20

Het wordt lastig in Rio. En toch gaat hij zeker naar de duurzaamheidtop in de Braziliaanse hoofdstad toe. Om kleine stappen voorwaarts te maken.

Staatssecretaris Joop Atsma houdt niet van zwartgalligheid: ‘Het bedrijfsleven moet de trekker zijn van duurzaamheid.’

RI O +2 0

18 Groen: niet praten maar doen Terwijl op de duurzaamheidtop in Rio vooral wordt gepraat, steken ondernemers in ­Nederland de handen uit de mouwen. Vorig jaar werden al zestig Green Deals gesloten, deze week komen er nog eens zo’n zestig bij. ‘We willen geen subsidie.’

22 Kampioenen, kampioenen!

Er wordt hard gevochten om de titel. Het Europees kampioenschap voetbal is in Polen en Oekraïne volop aan de gang. Maar wie er uiteindelijk de beker in handen krijgt…Valt er nog wat te winnen, zelfs als we verliezen?

24 Welke boodschappen moeten we doen in Rio? Eén fles brede internationale samenwerking. Een grote doos publiekprivate samenwerking. Het bedrijfsleven heeft de boodschappenlijst voor de duurzaamheidtop in Rio al klaar. Nu hopen dat de Nederlandse delegatie die in de gaten houdt.

46 Cees Vermaas: surfer op de Amsterdamse beursvloer In zijn pak naar het strand, kite oppompen en anderhalf uur losgaan. Voor bestuursvoorzitter Cees Vermaas is kitesurfen een uitlaatklep. Tussen Amsterdam, Londen en Parijs vindt hij rust in Noordwijk. ‘Dan ben ik herboren.’

3

FORUM #12/14.06.12

+20

RIO

opinie vno-ncw

Een goed verhaal, een mooie visie. Ondernemers spitsen er graag hun oren voor. Wie weet zit er brood in. Een echte ondernemer is altijd alert op een mooie kans. Tegelijkertijd kunnen ondernemers dondersgoed rekenen. Uiteindelijk gaat het altijd om de harde cijfers. Iets kan uit of het kan niet uit. Iets heeft potentie of het is holle praat.

De komende maanden zullen ondernemers, net als alle andere kiezers, goed kijken naar de verkiezingsprogramma’s die de politieke partijen deze dagen presenteren. Mooie woorden over ondernemerschap zullen daarin niet ontbreken. Daar ben ik blij mee.

Het feit dat in Nederland breed wordt onderkend dat echte groei gecreëerd zal moeten worden door ondernemers en ondernemingen en door niemand anders, is grote winst. Ondernemerschap, zowel bij het midden- en kleinbedrijf als bij onze multinationals, zal ons door de economische crisis heen moeten trekken. Er is geen andere optie.

Dat betekent wel dat de politiek het bedrijfsleven ook in staat moet stellen om die rol op zich te nemen. Sympathieke woorden zijn daarbij niet genoeg. Partijen die vooral inzetten op lastenverzwaringen voor bedrijven en burgers, moeten begrijpen dat ze daarmee een straf leggen op hard werken en ondernemen. Dat is geen benzine om de groeimotor weer aan de gang te krijgen, maar een regelrechte rem.

Beter zou het zijn als de overheid het eigen huis op orde brengt.

Gebruik de komende twee kabinetsperiodes bijvoorbeeld om voor

jeroen poortvliet

Rekenen

elke twee ambtenaren die weggaan er maximaal een aan te nemen. Gekoppeld aan lastenverlichting maakt dat de weg vrij voor loonkostenmatiging waarmee Nederland zijn concurrentiepositie verder kan versterken.

Ook het laten excelleren van onze topsectoren moet hoog op het lijstje staan. In Rio de Janeiro wordt volgende week nog eens duidelijk waarom. Tienduizenden conferentiegangers, onder wie ook veel ondernemers, buigen zich daar over duurzame ontwikkeling. De vraag naar expertise op het gebied van energiebesparing, duurzaam waterbeheer en voedselproductie is enorm. Nederland heeft op die terreinen veel te bieden. Dat is nou een kans die we niet moeten laten lopen.

Bernard Wientjes Voorzitter vno-ncw Lees ook de artikelen over Rio+20 op pagina 10, 18 en 24

Geen grote verbouwing nu de portemonnee leeg is • eu moet nieuwe health and safety strategie beperken tot kerndoelen • Crisis laat geen dure maatregel toe zonder bedrijven hard te raken • eu kan zorgen voor kader en preventief beleid stimuleren Er zijn momenten dat je even moet wachten met het herinrichten van je huis en je alleen de verbeteringen aanbrengt die per se moeten. Of die een begin vormen van iets waar je later mee verder kunt gaan. Als de portemonnee leeg is, is zo’n moment. De Europese Commissie staat nu op het punt een ‘herinrichting’ uit te voeren met plannen om de health and safety regulation aan te passen. Een aanpassing van de richtlijn over fysieke belasting die het bedrijfsleven miljarden gaat kosten, midden in een economische crisis, dient er daarom niet te komen.

Nu zijn er allerlei redenen om daar waar mogelijk regelgeving te vervolmaken waardoor werknemers veilig hun werk kunnen doen. Dat is niet alleen the right thing to do, werkgevers hebben er voordeel bij als door veilig werken het ziekteverzuim laag blijft. De vraag is alleen wel wat Brussel nu moet doen. Uitgangspunt is – daar is iedereen het in 4

FORUM #12/14.06.12

Brussel wel over eens – dat er prioriteiten moeten worden gesteld.

Voor alles geldt dat de regels specifiek, uitvoerbaar, ambitieus en realistisch moeten zijn. Met een gelijk beschermingsniveau voor iedereen (man en vrouw), een merkbare verbetering van arbeidsomstandigheden in de eu en een verbetering van kwaliteit van het werk.

Werkgevers zijn van mening, dat de huidige economische situatie maar een beperkte aanpassing van de strategie toelaat. Miljardenkostende maatregelen, zoals de impact assessment van een ontwerprichtlijn over fysieke belasting aantoont, zijn niet op te brengen. De Commissie zou wel een begin kunnen maken met een nieuwe strategie door regels te vereenvoudigen en in te zetten op preventie. Maar over het algemeen zijn arbeidsomstandigheden zaken die eu-lidstaten zelf kunnen ontwikkelen. Het beleid van de eu hoort daarbij het kader te zijn dat zorgt voor een gelijk speelveld. Met het zorgen voor een goede implementatie van de huidige Kaderrichtlijn Veiligheid en Gezondheid op het Werk is Brussel dan al een heel eind op weg.  www.vno-ncw.nl/arbeidsomstandigheden www.vno-ncw.nl/europese unie

De Jager: kom met een plan voor vergroten kredietruimte

wandelgangen

fatsoen moet je doen, ook in bijstand Bijstandsgerechtigden die zich slecht kleden voor of zich onfatsoenlijk gedragen tijdens een sollicitatiegesprek, dienen geen uitkering meer te krijgen. Dat vindt vvd-Kamerlid Malik Azmani. Hij wil een motie met die strekking indienen. Azmani neemt daarmee de handschoen op die zijn partijgenoot De Krom, staatsecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Kamer heeft toegeworpen.

In het regeer- en gedoogakkoord van het demissionaire kabinet staat dat uitkeringsgerechtigden sneller afgerekend moeten worden op hun (wan)gedrag. De Krom wil dat nog steeds wel in een wetsvoorstel gieten, mits daar een Kamermeerderheid voor te vinden is. Azmani wil dat met zijn motie uitvinden. Wie echt wil werken, zet alles op alles, zegt hij. ‘Op tijd je 5

• Maatregelen van Verhagen zijn goed nieuws voor kredietverlening • Maar de problemen zijn hiermee nog niet opgelost • Betrek pensioenfondsen bij plan voor vergroten kredietruimte

dijkstra

GroenLinks-Kamerlid Arjan El Fassed wil een parlementaire enquête over het reilen en zeilen van de jsf. Hij wil weten ‘hoe de kosten zo uit de hand konden lopen’ en wat de ‘werkelijke realistische’ verwachtingen zijn voor het verdere verloop van het productietraject. Directe aanleiding is de mededeling van Defensieminister Hillen dat de aanschaf- en exploitatiekosten van de straaljager opnieuw zullen stijgen.

El Fassed wil een motie voor de enquête indienen tijdens het komende voortgangsoverleg over de jsf begin juli. De enquête moet ook inzicht verschaffen over de aanpak van andere projecten

waarbij regering en belanghebbenden de Kamer met ‘rooskleurige ramingen’ om de oren slaan. Het Kamerlid wil het liefst helemaal uit het jsf-project stappen. ‘Dan heb ik weer mijn handen vrij om een goede opvolger voor de F16 te zoeken.’

El Fassed: ontstijgen

bed uitkomen, zorgen dat je niet met een kegel een gesprek ingaat, niet stinken naar zweet en er een beetje normaal bijlopen.’ Gemeenten kunnen bijstandsgerechtigden daar al op aanspreken, maar die laten het volgens hem te veel bij waarschuwingen alleen.

dijkstra

groenlinks wil jsf aan de tand voelen

Goed en slecht nieuws op het kredietfront afgelopen week. Het goede nieuws: minister Verhagen van el&i besloot om het budget voor de bmkb, de borgstelling voor mkb-kredieten, voor 2012 en 2013 te verhogen tot 1 miljard euro. Nog meer goed nieuws: de garantieregeling van grotere bedrijven (go-regeling) wordt met een jaar verlengd. Bovendien wordt de borgstellingregeling voor het midden- en kleinbedrijf nu ook opengesteld voor alternatieve financiers zoals oud-ondernemers en vermogende beleggers.

Het bedrijfsleven kan deze opsteker goed gebruiken. De financierbaarheid van het mkb is verslechterd door de aanhoudende crisis. Kredietaanvragen worden daardoor kritisch beoordeeld door banken. De garantieregelingen (bmkb en go) van het ministerie van el&i kunnen daarom echt verschil maken.

Het slechte nieuws is dat de problemen hiermee nog zeker niet opgelost zijn. Het risico blijft bestaan dat de kredietverlening een spelbreker wordt wanneer de economie weer aantrekt en bedrijven gaan investeren. Banken kunnen dan, door de stapeling aan regelgeving die op hen afkomt, mogelijk niet aan de vraag naar financieringen voldoen.

De Europese uitwerking van het Basel III-akkoord is daarbij een belangrijk punt van zorg. Tot nog toe lijkt er bijvoorbeeld weinig oog voor de specifieke Nederlandse omstandigheden waarbij het bedrag aan uitstaande leningen veel groter is dan de particuliere spaartegoeden. Nederlandse banken trekken daarom al jaren funding aan via het securitiseren, oftewel verpakken van bijvoorbeeld hypotheken. Als deze manier van funding wordt bemoeilijkt door een zeer beperkte definitie van liquide middelen die in de nieuwe regelgeving wordt gehanteerd, zal dat leiden tot een verdere beperking van de kredietruimte. Het beslag dat de hogere bankentaks en de nieuwe transactietaks op het vermogen van banken om krediet te verlenen zal leggen, komt daar nog eens bij.

Hoogste tijd dus om ervoor te zorgen dat een aantrekkende Nederlandse economie straks niet gesmoord wordt in een gebrek aan krediet. De overheid en de banken moeten zo snel mogelijk om tafel om te kijken hoe de kredietruimte voor bedrijven, en dan met name het segment tot 250.000 euro, kan worden vergroot. Ook de pensioenfondsen zouden daarbij moeten aanschuiven. Nederland heeft een enorm pensioenvermogen.

Dat biedt een unieke mogelijkheid om de banken te ontlasten van de hoge hypotheekschuld op hun balansen. Het is aan minister van Financiën Jan Kees de Jager om in overleg met banken, bedrijfsleven en pensioensector zo snel mogelijk een plan uit te werken.  www.vno-ncw.nl/financiering

Azmani: okselfris FORUM #12/14.06.12

opinie vno-ncw

• Elektriciteitsintensieve bedrijven kunnen klap verwachten • Stroomprijs stijgt door koop co2-rechten • Overheid kan klap verzachten De elektriciteitsintensieve industrie kan volgend jaar een forse financiële tegenslag te verwerken krijgen. Vanaf 1 januari 2013 moeten Europese elektriciteitsproducenten namelijk meer co2-rechten kopen. Zij zullen die aanschafkosten moeten doorberekenen aan hun klanten. Tijd voor de Nederlandse overheid om gebruik te maken van de compensatiemogelijkheid die zijzelf bij de eu heeft bepleit.

Het Nederlandse bedrijfsleven komt op achterstand bij de buren als de politiek geen geld vrij maakt om de Nederlandse industrie te compenseren. De buren, Duitsland en Engeland, gaan namelijk wel hun industrie helpen. Duitsland, een van belangrijkste concurrenten van de Nederlandse bedrijven, stelt 500 miljoen euro beschikbaar om de Duitse elektriciteitsintensieve industrie te compenseren voor de aanschafkosten van de co2-rechten.

Als de politiek niet ingrijpt, levert dat direct een concurrentienadeel op voor de internationaal opererende industrie in Nederland. Dat is vooral wrang omdat in 2009 op aandringen van Nederland is afgesproken dat lidstaten hun bedrijven mogen compenseren voor dergelijke indirecte kosten.

Onder meer producenten van aluminium, koper, meststoffen, staal, papier, katoen, chemicaliën en een aantal kunststoffen komen in aanmerking voor compensatie.

De Europese Commissie heeft onlangs regels gepresenteerd waar lidstaten zich aan moeten houden bij het verlenen van deze steun. De regels maken steun mogelijk, maar het is aan de Nederlandse overheid om steun daadwerkelijk te verlenen. Zolang er geen internationaal klimaatakkoord is dat er voor zorgt dat energie-intensieve bedrijven wereldwijd aan dezelfde regels moeten voldoen, zit er niets anders op om bedrijven en arbeidsplaatsen te behouden.  www.vno-ncw.nl/emissiehandel

vno-ncw midden

Uitweg Om mij heen hoor ik toch wel bezorgde geluiden van ondernemers. Over de economie, de crisis, Griekenland, de toekomst van de euro, de onzekerheid in Nederland na de val van het kabinet. Maar ondernemers zouden geen ondernemers zijn als ze bij de pakken neer zouden gaan zitten, ze blijven zoeken naar groei en mogelijkheden. Voor een ondernemer is een glas nooit half leeg.

Nederland is het afgelopen jaar gestegen van plaats 8 naar plaats 7 van de meest competitieve economieën van de wereld, achter Duitsland op plaats 6. China staat op plaats 26. Spanje op 36 en Griekenland op 90. Nou, dan is het glas van de Nederlandse economie beslist half vol. De opstellers van de ranglijst, het World Economic Forum, hebben aangegeven dat het sterke concurrentievermogen een goede afspiegeling is van de echte economie in ons land. Er is dus best veel vertrouwen in groei.

Dat is nog eens iets anders dan het getob over wel of niet controversieel worden van onderwerpen die in Den Haag moeten worden behandeld.

Eerlijk gezegd was ik bang dat hierdoor een vertraging of zelfs een slot zou komen op een aantal essentiële ontwikkelingen die juist zo nodig zijn voor diezelfde concurrentiepositie, in Europa en wereldwijd. Eén daarvan is de aanleg van een ontbrekend stuk snelweg in Oost-Nederland. De A15 loopt vanuit de Rotterdamse haven nu nog dood in een weiland bij Arnhem. Je moet als exporteur geweldig omrijden om de rest van Europa te bereiken.

Lekker competitief!

We hebben vanuit de regio alles op alles gezet om te voorkomen dat door onze politieke besognes het debat over zo’n stuk snelweg alleen maar bij een nog langzamer lopend debat zou blijven. En wat blijkt? Tot grote opluchting van velen heeft het demissionaire kabinet met steun van de Tweede Kamer besloten door te gaan met de voorbereiding van de aanleg van deze weg. Zelfs tegen hogere kosten omdat hier en daar het tracé en de uitvoering aangepast moeten worden. Het zou een tolweg moeten worden.

Maar hij komt er tenminste. En dat betekent groei.

Mark my words: in 2015 begint de bouw, in 2018 moet die weg klaar zijn.

Wedden dat wij in 2019 weer een plek hoger staan op de ranglijst van meest competitieve economieën in de wereld?

www.vno-ncw.nl/europese unie

Tineke Bakker-van Ingen Voorzitter vno-ncw Midden

6

FORUM #12/14.06.12

jeroen poortvliet

Overheid, zet eigen industrie niet op achterstand

wandelgangen

De Raad van State van Piet Hein Donner zet vraagtekens bij de eenmalige werkgeversheffing van 16 procent die de Kunduz-coalitie dit jaar wil instellen voor inkomens boven de 150.000 euro. De heffing maakt deel uit van het pakket dat ertoe moet leiden dat Nederland zich volgend jaar aan de Europese begrotingsnorm van 3 procent houdt.

Donner neemt echter geen genoegen met alleen de opbrengst van een maatregel. Zo is het de raad niet duidelijk waarom de werkgever en niet de werknemer, die immers het loon geniet, wordt aangeslagen. Daarnaast is het gissen naar het waarom van de grens

Stel btw-verhoging uit tot januari 2013

op 150.000 euro. De raad vraagt het kabinet om een betere onderbouwing van die twee punten.

• Btw-verhoging is bittere pil • Invoering per 1 oktober levert extra veel problemen op • Uitstel en goede overgangsregeling noodzakelijk

dijkstra

werkgeversheffing is niet duidelijk

Donner: verheffen

opstelten onderzoekt notarispraktijken

dijkstra

Ard van der Steur. SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen wilde dat de minister ook de rol van andere partijen bij executieveilingen, zoals Minister Opstelten van Justitie laat de banken, mee zou nemen in het onderzoek verrichten naar ‘berich- onderzoek. ten’ dat notarissen te hoge kosten in rekening brengen aan mensen die gedwongen hun huis moeten verkopen. Volgens die berichten, onder meer van Vereniging Eigen Huis, rekenen notarissen de totale kosten van een gecombineerde huizenveiling aan elke afzonderlijke woning toe. De brancheorganisatie voor notarissen ontkent die aantijging, maar vindt wel dat de executieveilingen transparanter kunnen om dit soort discussies in de toekomst te vermijden.

Opstelten wil ‘de feiten op tafel’.

Hij zegde het onderzoek toe in reactie op vragen van vvd-Kamerlid Opstelten: zwart op wit 7

FORUM #12/14.06.12

Natuurlijk, een btw-verhoging van 19 naar 21 procent is geen pretje. Niet voor de consument maar zeker ook niet voor het bedrijfsleven. Dat is ook de reden dat ondernemers zich altijd fel tegen deze maatregel gekeerd hebben. Als onderdeel van het begrotingsakkoord voor 2013 van de gelegenheidscoalitie van vvd, cda, D66, GroenLinks en ChristenUnie bleek de maatregel echter onvermijdelijk. En het akkoord is van groot belang voor de financiële stabiliteit van Nederland en het herstel van ons internationale imago. Dat is voor een open economie als de Nederlandse van zeer groot belang.

Blijft staan dat de geplande invoering per 1 oktober 2012 ongelukkig gekozen is. Veel beter zou het zijn om de tariefsverhoging in te laten gaan per 1 januari 2013. Dat is op zich geen probleem omdat de realisatie van een begrotingstekort van 3 procent in 2013 daarvan geen hinder zal ondervinden. Een btw-verhoging per 1 januari 2013 levert volgens de regels waarmee het emu-saldo wordt vastgesteld, voldoende op.

Ook is het van belang dat er een goede overgangsregeling komt die regelt hoe moet worden omgegaan met vooruitbetalingen. Als de prestatie pas na het moment van btw-verhoging wordt geleverd, zouden ondernemers nog 2 procent moeten voldoen. Dat levert een enorme administratieve kostenpost op. Bovendien zal het niet voor elk bedrijf mogelijk zijn om dit bedrag alsnog in rekening te brengen bij de klant.

Sectoren die hier zwaar door getroffen zouden worden, zijn bijvoorbeeld internetproviders en andere bedrijven die met abonnementen of servicecontracten werken. Ook winkeliers die uitbreiding van garantietermijnen op producten verkopen, gaat dit aan.

En de bouw en scheepsbouw waar met termijnbetalingen wordt gewerkt.

Gelukkig is het juridisch goed mogelijk om dit probleem te voorkomen. Nederland zou ervoor kunnen kiezen om bij vooruitbetalingen van vóór de datum van de verhoging van het btw-tarief het oude tarief toe te passen. Landen als het Verenigd Koninkrijk en België hebben hier bij eerdere btw-verhogingen ook gebruik van gemaakt.

Er is nog een reden waarom een btw-verhoging per 1 oktober geen goede zaak is. Niet alleen de prijzen maar ook allerlei it-systemen zoals boekhoudsystemen en factuurprogramma’s moeten worden aangepast. De praktijk leert dat het aanpassen van de dergelijke systemen veel tijd kost.  www.vno-ncw.nl/btw

de foto rubrieksnaam

Entree en exit Den Haag, 11 juni - fnv-voorzitter Agnes Jongerius maakt haar entree bij het Nutshuis, waar de fnv-bonden bijeenkomen om een toelichting te geven op de totstandkoming van De Nieuwe Vakbeweging. Dat die er komt, staat nog altijd niet vast. Bonden die mee willen doen moeten zich op 21 juni voor 12.00 uur hebben gemeld. Op 23 juni zou dan de oprichtingsovereenkomst getekend kunnen worden.

Wat wel vaststaat is dat Agnes Jongerius die dag definitief aftreedt.

Zij zal zich ook niet herkiesbaar stellen binnen de vakcentrale. vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes zegt grote waardering te hebben voor de rol die Agnes Jongerius onder zeer moeilijke omstandigheden heeft gespeeld binnen de vakbeweging. ‘Zij was strijdbaar, maar altijd bereid en in staat om op een constructieve manier en op sociaal verantwoorde wijze noodzakelijke veranderingen tot stand te brengen.’ Voorbeelden daarvan zijn volgens Wientjes onder meer de belangrijke hervormingen in de ­pensioenen en de wao.

Tekst: Karin Bojorge | Foto: Bas Czerwinski/anp

8

FORUM #12/14.06.12

rubrieksnaam

9

FORUM #12/14.06.12

special RIO RI RIO+20 O+20 O+20

‘De overheid dicteert niet meer’ Staatssecretaris van Milieu Joop Atsma verwacht niet dat er grote stappen worden gezet op de duurzaamheidstop in Rio. Toch gaat hij er heen, al is het maar om Nederlandse bedrijven in de schijnwerpers te zetten. ‘Het bedrijfsleven moet de trekker zijn in het duurzaamheidbeleid.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Christiaan Krouwels

Rio+20 De landen van de Verenigde Naties komen van 20 tot en met 22 juni samen in Rio de Janeiro voor de United Nations Conference on Sustainable Development.

Twintig jaar geleden vond de eerste conferentie daar plaats. De twee hoofdthema’s zijn groene economie en duurzame ontwikkeling. De onderhandelingen over een slotdocument verlopen moeizaam tot dusver. Ontwikkelingslanden willen financiering en technologieoverdracht, maar donorlanden willen niets toezeggen in tijden van crisis.

10

Meneer Atsma, een citaat: ‘Conferenties als in Rio hebben iets vreselijks. Tien­ duizenden mensen worden ingevlogen om allemaal dezelfde mantra’s over duurzaam­ heid te herhalen en eindeloos te touw­ trekken om woordjes in een vrijblijvende slotverklaring.’ Wat is uw reactie daarop?

‘Ik herken mij daar niet in. Over elke grote conferentie heb je dezelfde discussie: wat is de toegevoegde waarde? Maar je zit toch met alle landen aan tafel met de ambitie om tot maatregelen te komen. Het wordt lastig in Rio, maar het gaat ook om de vraag of je kleine stappen kunt zetten. Elke mogelijkheid die je krijgt om aan de wereldtafel onderwerpen bespreekbaar te maken, moet je aangrijpen.

Dat is direct in het belang van Nederland. Je moet niet op voorhand het hoofd in de schoot FORUM #12/14.06.12

leggen. Dus ik kan niets met dit soort citaten, waaruit een zekere zwartgalligheid spreekt.’

Het citaat is van Ben Knapen, uw collega van Ontwikkelingssamenwerking en tevens delegatieleider in Rio. Met een glimlach: ‘Ja, het nuanceverschil tussen ons was al opgevallen. Maar in Rio hebben we dezelfde boodschap.’

Wat wilt u daar bereiken?

‘Het hoofdthema is helder: er moeten stappen worden gezet naar de verduurzaming van de wereldeconomie in 2050. De vraag is welke bijdrage Nederland daaraan kan leveren met de ervaring die het Nederlandse bedrijfsleven, dat prominent aanwezig is in Rio, heeft opgebouwd.’

11

FORUM #12/14.06.12

special Wie is Joop Atsma?

Na een niet voltooide studie geschiedenis begon Joop Atsma (55) in 1978 als journalist. Daarnaast begon hij een pr- en organisatiebureau. In 1991 werd hij voor het cda lid van de Provinciale Staten van Friesland. Zeven jaar later volgde de gang naar de Tweede Kamer.

Sinds 2010 is hij staatssecretaris op het ministerie van Infrastructuur en Milieu, met milieu, water en luchtvaart in zijn portefeuille.

‘Ik denk dan bijvoorbeeld aan afvalverwerking. Afval is wereldwijd een van de grootste problemen. Nederland loopt voorop in de Europese Unie met het gebruik van afval als grondstof. Wij hebben de ambitie om binnen een paar jaar 83 procent van het afval te hergebruiken, en nog hooguit 4 procent te storten.

In andere landen wordt juist nog maar 4 procent hergebruikt. Dus kunnen we in Rio laten zien wat je met afval kunt doen.’

‘Ook kunnen we vervuild water opleveren als schoon water. Uit het slib dat achterblijft, kun je biogas halen. Wereldsteden hebben daar belangstelling voor. Net als voor ons mobiliteitsplan om in drukke steden meer gebruik te maken van de fiets en het openbaar vervoer.

De fiets is makkelijk, schoon en voor iedereen binnen handbereik. Een oeroude Hollandse oplossing voor een modern probleem.’

Het is dus eigenlijk een handelsmissie?

‘Bij alle bezoeken aan het buitenland stel ik me de vraag wat dit kan betekenen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het begint met de vraag hoe je anderen kunt helpen, maar als je daar toegevoegde waarde aan kunt geven 12

door het Nederlandse bedrijfsleven in te schakelen, moet je dat altijd doen.’

‘In mijn achterhoofd heb ik ook altijd de gedachte dat het geld dat wij als overheid uitgeven, moet worden opgebracht door de belastingbetaler, dus de burger en het bedrijfsleven. Dat is ook een reden voor mij om de belangen van het bedrijfsleven goed in het oog te houden.’

Het is een ongewoon geluid uit de hoek van het voormalige milieudepartement, na al die jaren waarin milieu en economie tegenover elkaar leken te staan. Atsma lijkt dan ook een vreemde eend in de bijt. Zo hangt in zijn werkkamer een groot klassiek schilderij met een stilleven van een dood kalf. Niet een beeld dat je met duurzaamheid associeert. Het blijkt echter een moderne aanklacht tegen het mond- en klauwzeerbeleid van tien jaar geleden te zijn. Ook Atsma, zoon van een melkveehouder, was tegen het preventief ruimen van gezonde dieren.

Hij erkent dat de verhouding tussen bedrijfsleven en politiek behoorlijk is veranderd. Als voorbeeld noemt hij de onderhandelingen in Europees verband over nieuwe co2-reductieFORUM #12/14.06.12

doelstellingen. ‘Er is destijds veel gesteggel geweest over de doelstelling om in 2020 tot 20 procent reductie te komen. Uiteindelijk moet de reductie 95 procent zijn in 2050. Dan heb je de neiging om eerst maar eens te kijken hoe we er in 2020 voor staan. Het bedrijfsleven heeft echter gezegd dat het liever zo snel mogelijk duidelijkheid heeft, zodat de investeringsplannen daarop kunnen worden afgestemd. Uiteindelijk zijn we zo op 40 procent reductie in 2030 gekomen. Daar kan het bedrijfsleven prima mee leven, op voorwaarde dat er niet bij elke kabinetswisseling aan dat percentage wordt gemorreld.’

Geen dictaat meer van de overheid maar ruimte geven aan bedrijven?

‘Ja, het bedrijfsleven moet de trekker zijn in het duurzaamheidbeleid en aangeven wat de reële grenzen zijn waarbinnen het kan opereren. Dat is gebeurd op het terrein van duurzaam inkopen, een van de eerste onderwerpen waarmee ik te maken kreeg.’

‘Ondernemingsorganisaties, waaronder vnoncw, gaven aan dat het systeem van duurzaam inkopen door ingewikkeldheid uit de

‘maatregelen moeten haalbaar en betaalbaar zijn, niet alleen voor de voorlopers’

hand liep. Ik kon dat op dat moment nog niet beoordelen, maar als het bedrijfsleven dat collectief zegt, moet je er wat mee doen. Ik heb ze toen bij elkaar geroepen en gevraagd een advies uit te brengen, met als uitgangspunt dat duurzaam inkopen vanzelfsprekend moet zijn. Binnen drie maanden lag dat advies er, en dat voeren we nu in.’

‘Maatregelen moeten haalbaar en betaalbaar zijn, en dan niet alleen voor de voorlopers.

Die zijn goed bezig en bepalen de richting.

Het peloton van bedrijven dat daar achter komt, moet het wel kunnen bijhouden. De achterblijvers moet je prikkelen. Dat doen we niet met sancties, maar bijvoorbeeld met het aanbieden van professionele kennis op het gebied van inkoop. Kleine bedrijven en lagere overheden hebben dat niet altijd zelf in huis.

De overheid is zo geen hinder- maar een meewerkmacht.’

Moesten uw ambtenaren niet wennen aan die nieuwe rol?

‘Ik heb nooit gevoeld dat het een probleem was. Het is ook niet zo dat het kabinet de koers 180 graden heeft verlegd. Het zit ook in 13

de tijdgeest, het besef dat het bedrijfsleven de trekker kan zijn van processen. Daarnaast zit je als overheid met de beperking dat uitgaven onder druk staan.’

Is op het ministerie niet gejuicht toen het kabinet viel? Lekker terug naar af?

‘Nou, ik heb nergens slingers zien hangen of gebak zien rondgaan. Ik merk alleen maar loyaliteit bij de ambtenaren. Vroeger is geweest. We moeten vooruit kijken, en dan is het mijn punt van zorg dat er nu een antiEuropastemming wordt gekweekt. Dat zou met name voor het bedrijfsleven funest zijn.

De klok zal dan heel ver terug gaan.’

Bent u niet bang dat een nieuw, links kabinet uw duurzaamheidbeleid terug­ draait?

‘Nee, ik acht die kans niet zo reëel. Ik geloof niet dat er een hang is naar een terugkeer van een zelfstandig ministerie van Milieu. Het is juist goed dat het beleid nu integraal wordt aangepakt. Vanaf dag één dat over een infrastructureel project wordt gesproken, worden luchtkwaliteit en geluidsoverlast meegenoFORUM #12/14.06.12

men. Zo is dat ook gebeurd bij de verhoging van de maximum snelheid naar 130 kilometer.’

Wat moet een volgend kabinet in elk geval níet doen?

‘Het gezicht afwenden van het bedrijfsleven en denken dat het duurzaamheidbeleid op 12 hoog vanuit een ministerie in Den Haag kan worden bepaald.’

Wat laat u liggen?

‘We moeten Schiphol en Amsterdam als motor van de economie overeind houden door de internationale hubfunctie van Schiphol te verankeren. Die staat extra onder druk door de ontwikkelingen rond het ets-systeem (Europese emissiehandel; red.). De politiek en het bedrijfsleven hebben destijds voluit ja gezegd tegen ets in de luchtvaart, maar zich onvoldoende gerealiseerd dat het systeem alleen werkt als het wereldwijd wordt toegepast. Vliegtuigmaatschappijen buiten Europa willen geen emissierechten kopen en overwegen uit te wijken naar vliegvelden buiten de eu. Dat levert meer vliegbewegingen

rubrieksnaam

14

FORUM #12/14.06.12

‘ik heb op het ministerie nergens slingers zien hangen toen het kabinet viel’ op en betekent een verlies aan bedrijvigheid voor Nederland.’

‘Nederland wordt in verhouding, door die hubfunctie, hard geraakt. Met dit type afspraken moet je als wereldafhankelijk land garanderen dat er wereldwijde afspraken komen.

Daar wil ik het in Rio ook over hebben.’

‘Met het waterbeleid ben je nooit klaar. Water is een steeds terugkerend probleem in Nederland. Het kan te veel of juist te weinig zijn.

Denk aan de droogteperiode van vorig jaar, toen er weinig zoetwater binnenkwam via de rivieren en de voorraadbuffers leeg liepen.

Dan moet je kiezen wie je het eerst en wie je het laatst van water voorziet. Het bedrijfsleven is een van de eerste sectoren die dan zijn vinger opsteekt. Maar ik hoor ook wel eens: kan het niet wat minder met die waterambities?’

Linken Ik mag het nog altijd graag over asociale media hebben als ik iemand helemaal zie opgaan in zijn mobiel (zo’n ding waarmee je óók kunt bellen), maar ik moet bekennen dat ik inmiddels niet meer zo recht in de leer ben. Naast een account op LinkedIn ben ik tegenwoordig actief op Facebook. En doe ik wat ik voorheen van anderen verfoeid heb: mijn eigen muizenissen met de wereld delen.

Die muizenissen probeer ik wel een algemene, voor iedereen begrijpelijke lading te geven. Dus geen berichten die alleen te begrijpen zijn voor mensen die me echt goed kennen. Wat dan wel?

Foto’s met mijn i-Phone van bijzondere, grappige situaties, een opmerking over rokjesdag of het ek, dat soort werk. Dingen die je nergens anders kwijt kunt op dat moment, en toch kwijt wilt.

Critici wijzen erop dat al die persoonlijke gegevens niet veilig zijn.

Zie de ophef over het hacken van LinkedIn-wachtwoorden. Ik hoop dat de mijne er niet tussen zit, want ik heb al te veel wachtwoorden voor allerhande toepassingen. Die schrijf ik tegenwoordig op in een adresboekje, anders vergeet ik ze steeds en moet ik een nieuwe aanmaken. Die wachtwoorden schrijf ik versleuteld op, want anders ben ik alsnog de klos als een onverlaat dat boekje te pakken krijgt.

De ultieme angst – identiteitsfraude – is deels al waarheid geworden. Als je ‘Paul Scheer’ googlet, tref je een kleine Amerikaanse komiek met een flinke spleet tussen de tanden. Onze enige link is dat we allebei bij David Letterman in de show hebben gezeten.

Alleen hij als gast en ik een keer, op vakantie in New York, in het publiek. Omdat hij op dit moment meer naamsbekendheid geniet, maak ik er maar geen werk van.

Wat gaat u zelf doen?

‘Ik heb de ambitie om door te gaan op dit departement. Maar dat is niet aan mij. Een terugkeer in de Kamer zou ik niet als een stap terug zien. Het is een andere rol dan die van staatsecretaris, maar ik speel ze allebei met overtuiging. Dat betekent onder meer bereikbaar zijn voor iedereen. De lijnen zijn soms helemaal gebureaucratiseerd, en dan geven korte lijnen juist de kracht van de politiek aan.

De politiek moet zich niet afsluiten in haar eigen wereld, maar onderdeel zijn van de maatschappij. Dus zowel Bernard Wientjes als een ondernemer uit mijn eigen dorp Surhuisterveen kan mij bellen.’ 

Verwarrend is het wel. Onlangs kreeg ik via Facebook een vriendschapsverzoek van een mij onbekende Amerikaan. Waarschijnlijk dacht hij dat ik die andere Paul Scheer was. Dat kon ik hem alleen maar laten weten door op zijn verzoek in te gaan. Dus krijg ik sindsdien al zijn berichten, en hij die van mij. We zien het voorlopig aan, maar uiteindelijk zullen we elkaar ontvrienden. Zoals ik al zei, asociale media.

Paul Scheer

www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen 15

FORUM #12/14.06.12

jeroen poortvliet

column scheer

& broer Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam Kempers Watersport activiteit Onder meer jachtmakelaardij,

verhuur ligplaatsen vestigingsplaats Leimuiden, Kudelstaart, Amsterdam aantal medewerkers Dertig opgericht

1972 eigenaren Bart (links op de grote foto), Joost en

(vader) Jos Kempers

16

FORUM #12/14.06.12

‘Eigenlijk vond ik niks echt leuk’ ‘Ga jij maar wat in de bootjes doen’, werd als kind al tegen hem gezegd. Joost Kempers was van het begin af voorbestemd het ouderlijk watersportbedrijf over te nemen. Uiteindelijk koos ook zijn broer Bart er voor. ‘We hebben geleerd van de bonje van anderen.’

Bart Kempers (42)

Joost Kempers (45)

‘Joost was altijd met boten bezig. Uit school ging de schooltas in de hoek en was hij op de haven te vinden. Nee, het was al snel duidelijk dat hij hier aan de slag zou gaan. Ik niet. Ik wilde iets in de financiële wereld. Volgde daarvoor ook een opleiding. Maar toen m’n vader onverwacht een bedrijf kon overnemen, heb ik alsnog de stap naar het familiebedrijf gemaakt.’

‘Mensen verbazen zich er vaak over dat we broers zijn. We zijn ook wel verschillend. Ik ben een denker, Joost meer een doener. Als een klant belt met een vraag over de refit van zijn boot, denk ik weleens: mwah, een uitdaging. Joost niet. Hij pakt zo’n complexe klus gewoon op. En hij weet precies wat er moet gebeuren.’

‘Joost is wat impulsiever, ook wat gemakkelijker. Klanten vinden ‘m soms ook laagdrempeliger. Daar maak ik af en toe dankbaar gebruik van. Als ik tijdens een gesprek met een klant merk dat het niet goed gaat komen, manoeuvreer ik ‘m subtiel naar Joost.’

‘We zijn beiden de veertig gepasseerd. Maar er zijn nog steeds mensen die ons zien als broekies en iemand met meer senioriteit tegenover zich willen hebben. Soms roepen we dan de hulp van onze vader in. In het begin frustreerde zoiets me mateloos. Maar nu vind ik het alleen maar mooi als we het zo kunnen oplossen.’

‘Mijn vader werkt niet meer. Maar hij is op de achtergrond nog aanwezig. En dat is fijn, want hij heeft veel kennis en ervaring. Maandagavond hebben we familievergadering bij onze ouders. M’n moeder kookt. En wij nemen dan de zaken door, filosoferen een beetje. Lekker met een glaasje wijn er bij.’

‘We hebben altijd een hechte relatie gehad. We zijn samen opgegroeid in de haven. En in de zomers trokken we met dezelfde vrienden op. We gunnen elkaar dingen, hebben geen last van competitiedrang. Joost vindt het leuk als het mij goed gaat en ik vind het leuk als het hem goed gaat.’

‘We zitten niet de hele dag op elkaars lip. Dus we kunnen als het nodig is gemakkelijk even afstand van elkaar nemen. Als er toch een keer wrijving is, spreken we het uit. En als we er dan nóg niet uit zijn, springt onze vader nog weleens in. Ik heb van dichtbij meegemaakt dat het ook anders kan lopen. Ik wil niet dat mij dit ooit overkomt.’

‘Ik heb van alles en nog wat gedaan. Maar eigenlijk vond ik niks echt leuk. Het had allemaal te weinig met bootjes te maken. Op een gegeven moment heb ik een keer een beroepskeuzetest gedaan. Zei die man halverwege de test: ‘Ga jij maar wat in de bootjes doen, want daar ligt jouw passie.’ Dat was een bevestiging van mijn eigen gevoel.’

‘Bart is de man van de cijfertjes, ik ben meer de man van de praktijk.

Ook onze bedrijven zijn niet te vergelijken. De vestiging in Kudelstaart waar ik de scepter zwaai, is wat kleinschaliger dan die in Leimuiden. De haven heeft ook een wat luxueuzere uitstraling. We willen alles kunnen aanbieden: van het kleinste schroefje tot de vulling van een koelkast. Het enige waar we ons niet mee bezighouden zijn zeilboten. Ze zeggen altijd: je moet van je hobby niet je beroep maken. En laat zeilen nou net mijn hobby zijn.’

‘Onze bedrijven liggen op een paar kilometer afstand van elkaar.

Doordat we allebei ons eigen plekje hebben, gaat het heel erg goed samen. Ik denk niet dat we hele dag bij elkaar op kantoor zouden moeten zitten. Daar zijn we te verschillend voor. We hebben overigens wel veel contact. Bellen en mailen veel, hebben regelmatig vergaderingen, bijeenkomsten. En we komen ook veel bij elkaar op het bedrijf. Dan praten we onder het genot van een kop koffie even bij.’

‘Elke maandag eten we bij onze ouders. Dan hebben we het over van alles en nog wat. Vaak grotere dingen: toekomstplannen en dergelijke.

Mijn vader zit financieel nog in de zaak. Alleen al daarom vindt hij het leuk om op de hoogte te blijven. En mijn moeder kookt lekker en zij vindt het ook wel gezellig om ons nog eens te zien. Natuurlijk gebeurt het op zo’n avond wel eens dat er iemand met zijn vuist op tafel slaat, of boos wegloopt. Maar een dag later is zoiets vergeven en vergeten.’

‘Vroeger gingen we in december altijd een dag of vijf met elkaar skiën.

Tussen de bedrijven door zaten we dan op 2.000 meter hoogte lekker op een terrasje. Op dat soort momenten ontstonden de mooiste ideeën. Zoals dat om boten met 360 graden foto’s te gaan presenteren.

De laatste jaren zijn die skiuitjes er bij ingeschoten, omdat we beiden een jong gezin hebben. Maar misschien moeten we de draad toch maar weer eens oppakken.’ 

17

FORUM #12/14.06.12

special RIO RI RIO+20 O+20 O+20

Groen moet je

doen Terwijl tienduizenden Rio+20-gangers zich volgende week de blaren op de tong praten over duurzame ontwikkeling, maken Nederlandse ondernemers er alvast werk van. Vandaag zetten overheid en bedrijfsleven hun handtekening onder zo’n zestig nieuwe Green Deals.

Tekst: Karin Bojorge, Frank den Hoed | Foto’s: Jeroen Poortvliet

Niet praten, maar doen. De Nederlandse Green Deal-aanpak heeft op het eerste oog maar weinig overeenkomsten met de vn-Conferentie die twintig jaar na de eerste grote Earth Summit van 1992 in Rio de Janeiro wordt gehouden. Gelukkig misschien maar, want het lijkt een uiterst lastige klus te worden om voor het eind van de maand 120 staatshoofden op één lijn te krijgen als het gaat om duurzame ontwikkeling.

Dichterbij huis zetten de Green Deals voorlopig meer zoden aan de dijk. Met die aanpak werd vorig jaar begonnen. Toen werden bijna zestig deals gesloten, deze week komen er nog eens zo’n zestig bij. Doel hiervan is om concrete, duurzame innovaties door bedrijven te stimuleren. Plannen genoeg namelijk, maar soms lopen ze onbedoeld stuk op complexe regelgeving of andere struikelblokken. In de Green Deals belooft de overheid dit soort hindernissen uit de weg te ruimen of een project op een andere manier een zetje te geven. Uiteindelijk moet dat de weg vrijmaken voor het op grotere schaal uitrollen van groene innovaties. Drie ondernemers vertellen hoe. www.ondernemendgroen.nl/greendeal, www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen

18

FORUM #12/14.06.12

hans verhoeven, de hoeve

‘We vragen niet om subsidie’

Het duurzamer maken van varkensvlees.

Hans Verhoeven is er met zijn bedrijf De Hoeve al vijftien jaar mee bezig. Als ketenregisseur lukte het om de 250 varkenshouderijen van de Keten Duurzaam Varkensvlees 15 procent minder energie te laten gebruiken dan gemiddeld. Maar Verhoeven wil meer. Daarom ligt er nu een Green Deal om investeringen in verdere verduurzaming van de grond te krijgen. Eind 2016 moeten alle deelnemende varkenshouderijen co2neutraal zijn.

Verhoeven: ‘Ventilatie en verwarming.

Daar gaat bij varkenshouderijen de meeste energie in zitten. Daarop valt nog veel te besparen. Punt is dat de rendementen in de sector zwaar onder druk staan. Boeren hebben simpelweg de middelen niet om te investeren. Neem bijvoorbeeld een ventilator van vijftien jaar oud. Die doet het nog prima maar gebruikt wel 1.000 kWh. De modernste versie gebruikt echter maar 100 kWh.

19

Daarmee bespaar je 180 euro per jaar. Maar varkenshouders blijven braaf hun energierekening betalen. Dat kunnen ze namelijk nog wel opbrengen, maar die investering niet.’

‘Het idee is dat wij bedrijven gaan screenen.

Dan brengen we in kaart wat er te besparen valt, welke maatregelen daarvoor beschikbaar zijn en wat de terugverdientijd is. De investeringen worden betaald uit een fonds.

Andere partijen kunnen daarin investeren en dat levert een goed rendement op. De energienota van de varkenshouderij wordt het budget waarmee hij kan afbetalen. Na vier, vijf jaar is zo’n ventilator dan zonder extra kosten afbetaald en gaat het geld opleveren.’

‘De reden dat we hier ook de overheid bij nodig hebben, is niet omdat we subsidie willen.

We willen niet onze hand ophouden, want dat vinden we niet duurzaam. Wat speelt, is dat er altijd een klein risico is dat een bedrijf wordt gestaakt terwijl zo’n ventilator nog niet is afbetaald. Wij kunnen dat risico niet

FORUM #12/14.06.12

dragen. Maar als de overheid ervoor garant staat, heeft iedereen er voordeel van. Deze investeringen zijn immers ook belangrijk om de economie weer op gang te krijgen.’

Als een bedrijf zijn energieverbruik maximaal heeft teruggebracht, komen investeringen in eigen energieopwekking om de hoek kijken.

‘Wij zijn aan het experimenteren met zonne­ panelen die niet alleen elektriciteit leveren maar ook warmte. Die warmte kunnen we dan weer gebruiken om mest in te drogen.’

Verhoeven is ook aan het bekijken of er ketenbreed geïnvesteerd kan worden. ‘Het is heel moeilijk om bij een slachterij nog energie te besparen. Het levert meer op als zij zouden meehelpen om te investeren in een ander deel van de keten.’ En Verhoeven denkt nóg groter: ‘Als we het in onze keten implementeren en het werkt, dan kan het zo sectorbreed worden ingevoerd. Niet alleen bij varkenshouders, maar ook bij pluimvee of kalveren.’

special

job schipper, hortimare

‘Steuntje in de rug nodig’

Zeewier. Liefhebbers van lekker eten kennen het ongetwijfeld als lekkernij. Maar er is veel meer mee mogelijk. Tenminste als zeewier op grotere schaal wordt geteeld, kan het ook in de farmacie, chemie of voeding worden toegepast. ‘Voordat het zover is, moet nog wel veel experimenteerwerk worden gedaan’, stelt Job Schipper. ‘En moeten de nodige hindernissen worden geslecht op het gebied van onder meer wet- en regelgeving.’

Hortimare, het bedrijf van Schipper, richt zich vooral op de vermeerdering van zeewier, een beetje op de manier als in de zaadteelt.

‘We leveren het zogenoemde uitgangsmateriaal van zeewier. Het is nog niet zover dat er zeeboeren bij me aankloppen om dat bij mij te kopen. Maar ik ben er van overtuigd dat dit een enorme potentie heeft. Met dat in het achterhoofd ben ik met dit bedrijf begonnen.’

Schipper heeft inmiddels een aantal projecten lopen gericht op de ontwikkeling van teeltsystemen. Die systemen moeten

20

het gemakkelijker maken om op grotere schaal zeewier te kweken. Daaronder een project voor zeewierteelt op de Noordzee.

‘Consultancybureau Ecofys was met eenzelfde ontwikkeling bezig. Dus hebben we besloten de handen ineen te slaan. Dat gebeurt in een speciaal daarvoor opgerichte Stichting Noordzeeboerderij.’

Nog deze zomer gaat Schipper met zijn ‘compagnons’ aan de slag met de opzet van een proefboerderij. En dan niet een klein boerderijtje, maar een project met een oppervlakte van een vierkante kilometer.

‘We hebben daarvoor in samenspraak met Rijkswaterstaat een locatie uitgekozen 10 kilometer ten westen van Texel. Een locatie die om allerlei redenen geschikt is voor de kweek van zeewier, maar vooral ook als testlocatie. Je kunt daar redelijk zware omstandigheden verwachten. Dus als we het daar voor elkaar krijgen, lukt het overal wel.’

De proefboerderij is bedoeld voor onderzoeksdoeleinden. Daarnaast moet het een

FORUM #12/14.06.12

stek worden waar startende ondernemers laagdrempelig terechtkunnen.

‘We hebben gekozen voor de weg van een Green Deal vooral omdat dit nog zulke nieuwe materie is. We hebben gemerkt dat de overheid het idee omarmt, maar ook een weg moet vinden om dit goed te kunnen ondersteunen. Al was het maar omdat er verschillende departementen bij zijn betrokken.’

Zeewier heeft de toekomst, daarvan is Schipper overtuigd. Het kan dienen als biomassa. ‘Voordeel ten opzichte van biomassa uit andere bronnen is dat zeewier niet concurreert met de voedselvoorziening. Het wordt immers niet op land geteeld. Ik heb er alle vertrouwen in dat de samenwerking binnen de Green Deal ons het benodigde steuntje in de rug geeft.’

john mak, w/e adviseurs

‘Verplichting zou ons helpen’

Wie nieuw wil bouwen, krijgt er vanaf volgend jaar een nieuwe opdracht bij. Vanaf 2013 moet bij aanvraag van een zogenoemde Omgevingsvergunning namelijk een berekening van de milieuprestatie van een gebouw worden bijgevoegd. Met de Green Deal wil John Mak, directeur van w/e adviseurs, partijen in de bouw daarmee vast vertrouwd maken. En hij hoopt dat het daarbij niet blijft.

Prestatiegerichte regelgeving is voor de bouw niet nieuw. Er wordt al sinds de jaren negentig mee gewerkt. Zo zijn er normen die voorschrijven hoeveel energie een gebouw mag gebruiken. Volgens Mak is dat te beperkt. ‘Die norm beperkt zich tot het energieverbruik als een gebouw er eenmaal staat. Maar materiaal dat je gebruikt bij nu gebouwde energiezuinige gebouwen kan ook een grote milieubelasting opleveren. Dus het is in het licht van het klimaatbeleid zeer de moeite waard om ook daar serieus naar te gaan kijken.’

21

In de jaren negentig zijn berekeningsmethoden ontwikkeld voor de beoordeling van materiaalgebruik in de bouw. Daarna is het een beetje stil geworden, constateert Mak. ‘Er is de afgelopen tien jaar wel mee geëxperimenteerd, alleen niet in het kader van een verplichting. Dat gaat dus veranderen.’

De verplichting om bij de aanvraag van een Omgevingsvergunning een berekening van de milieuprestatie van een gebouw te leveren ziet hij als ‘een stap in de goede richting’.

‘We willen met de Green Deal bereiken dat partijen in de bouwsector – zoals architecten en ontwikkelaars – vooruitlopend op die verplichting vertrouwd raken met de methodes die voor het maken van zo’n berekening voorhanden zijn. We willen laten zien dat het maken van zo’n berekening niet zo ingewikkeld is en ook niet veel tijd hoeft te kosten.

En inzichtelijk maken wat voor milieuwinst het kan opleveren.’

Mak hoopt ook dat er op korte termijn – hij denkt een jaar of twee, drie – verdergaande

FORUM #12/14.06.12

stappen kunnen worden gezet. ‘De berekening van de milieuprestatie is nu nog een vrijblijvende handeling. Met de uitkomsten hoeft niets te worden gedaan. Een prestatieeis in het Bouwbesluit zou daarin verandering kunnen brengen.’ Hij trekt de parallel met de norm voor energiegebruik. Sinds die er is, is op het gebied van energiebesparing veel vooruitgang geboekt. ‘Dankzij die norm is er veel meer aandacht gekomen voor het maken van bewuster keuzes. Maar ook tot productinnovatie. Het zet de industrie er toe aan om producten te leveren die beter uitpakken voor het milieu. En doordat er meer vraag naar dit soort producten komt, worden ze vanzelf goedkoper.’ 

actueel

Hoera: het EK! Het ek in Polen en Oekraïne is begonnen. Wat valt er te winnen, zelfs als we verliezen?

Tekst: Miran de Groot | Illustraties en beeldbewerking: LinkDesign

LAND NEDER 5%

AND ENGEL 9%

NJE SPA 32% LAND DUITS 20% FRANK

RIJK

De Spanjaarden zouden er weleens met de beker vandoor kunnen gaan…

… maar voor de euro zou het beter zijn als de Fransen winnen

Spanje en Duitsland zijn veruit favoriet bij voetballiefhebbers in alle deelnemende

Want, zo redeneren de economen van abn Amro, een ek-titel kan vertrouwen

landen, aldus de economen van ing. Nederland, Engeland, Italië, Frankrijk en

brengen En dat heeft ook de euro nodig. Het in kernland Frankrijk versterken, is het

Portugal volgen op ruime afstand

beste, omdat dit land het dichtst bij de crisislanden ligt

Bron: ek-nomie van ing, Soccernomics van abn Amro

IË ITAL 8%

Alleen of ze daar zo blij mee moeten zijn…

Er lijkt een verband te bestaan tussen het winnen van een ek of wk en kredietwaardigheid. Griekenland, Italië en Spanje wonnen de laatste vier kampioenschappen en daalden flinke stappen op de ladder van

italië

spanje

Stappen waarin de kredietstatus daalde volgens ratingsbureau Standard&Poor sinds juli 2010

22

FORUM #12/14.06.12

griekenland

Bron: Bloomberg en Soccernomics van abn Amro

ratingsbureaus als Standard&Poor

Bron: soccernomics van abn-amro

Go Rooney

Come on England

Nederland zit graag voor een dubbeltje op de eerste rij… …voor de kampioenstitel hebben consumenten gemiddeld 39 euro over. Maar de andere deelnemers zijn veel scheutiger

Valt er aan dit ek nog wel wat te verdienen dan? maar niet bij: Restaurants De bouwproductie zien de omzet krimpt met dalen met 3% 1,7%

Bron: ek-nomie van ing

Jazeker. De vlag gaat uit bij: De supermarkt Het café Elektronicawinkels Omzet stijgt met heeft een opleving omzet stijgt met 30-60 miljoen van 2,5% 6%

23

FORUM #12/14.06.12

special

Rio+20 mag niet Het gaat een hels karwei worden. Twintig jaar na de eerste vn-wereldtop in Rio de Janeiro komt de wereld weer bijeen om afspraken te maken over duurzaamheid.

Ondernemers willen wel. Met welke boodschappenlijst moet het kabinet dan op pad?

Tekst: Remko Ebbers | Foto: iStockphoto

24

FORUM #12/14.06.12

RIO RI RIO+20 O+20 O+20

mislukken Hoeveel de wereld in twintig jaar verandert, blijkt uit archieven. In 1992 werd de vn-conferentie in Rio de Janeiro belangrijk genoeg gevonden door vno (toen nog zonder ncw) om de politici in het huisblad aan te sporen het topoverleg ‘niet te laten mislukken’. Het was een klein stukje tekst in het blad op A3-formaat. Ernaast een paginagroot verslag over de ‘gezellige bijeenkomst in OostNederland’. Zo lagen de verhoudingen en de interesses. Geld verdienen voor de economie was des ondernemers; duurzaamheid zaak van politici en ngo’s.

Die scheidslijn is weg, van beide kanten. In de woorden van het ministerie van Buitenlandse Zaken: ‘De komende Rio+20top-conferentie staat in het teken van ‘twee hoofdthema’s: groene economie en het versterken van de vn-organisaties voor duurzame ontwikkeling. In eu-verband ijvert het koninkrijk voor een concrete agenda voor de verduurzaming van de economie, met het bedrijfsleven als onmisbare partner.’

Bedrijven kijken niet meer weg bij de vraag om duurzamer productie. En dan hebben we het niet over de uitgesproken biologische bedrijven. Er zijn ‘gewone’ bedrijven die helemaal overgaan naar cradle-to-cradleproductie, zoals tapijtfabrikant Desso en wc-papierfabrikant Van Houtum. Multinationals zoals dsm en Unilever besteden een groot deel van hun r&d aan het vinden van duurzame milieuvriendelijke productiemethoden. En dan zijn er nog de bedrijven die aansluiting zoeken bij milieuorganisaties; Philips en de nam werken samen met Milieudefensie bij onderzoeken naar milieuvriendelijker licht, kokkelvissers in de Waddenzee overleggen met de waddenvereniging.

in hun verslaggeving. In 1993 was dat slechts 12 procent; in 2011 bleek 64 procent melding te maken van hun duurzaamheidinspanningen. En ook in de aanloop naar de Rio+20-top roert het bedrijfsleven zich. In het Nationaal Platform Rio+20 verzamelen organisaties en individuen bijdragen die dienen als basis voor de Nederlandse inbreng voor de vn-conferentie over duurzame ontwikkeling. In het platform zitten niet alleen de gebruikelijke ngo’s, maar ook bedrijven als Priva, AkzoNobel, Albert Heijn en Shell. Daarnaast zijn ook werkgeversorganisaties als vnci, fme-cwm en vno-ncw vertegenwoordigd.

De Nederlandse delegatie voor de Riocon­ferentie wordt geleid door staatssecretaris Ben Knapen voor Ontwikkelings­ samenwerking. Ook staatssecretaris Joop Atsma (staatssecretaris van Milieu) gaat naar Brazilië (lees ook het interview op pagina 10 en verder). Dat het bedrijfsleven vindt dat, twintig jaar na dato, ook deze Rioconferentie ‘niet mag mislukken’, is waarschijnlijk geen verrassing. Het zou wel goed zijn als de staatssecretarissen dan hun boodschappenlijstje in de gaten houden.  Lees ook de brochure Onze gemeenschappelijke toekomst, de integrale visie op duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen van vno ncw en mkb Nederland, op www.vno-ncw.nl/b/166 En lees ook het artikel ‘Groen moet je doen’ op pagina 18 en verder www.vno-ncw.nl/duurzaamondernemen

boodschappenlijstje Duurzaamheid is steeds meer een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering waar verantwoording over afgelegd moet worden. kpmg onderzocht hoeveel van de grootste bedrijven duurzaamheidaspecten opnemen 25

FORUM #12/14.06.12

Nuchter optimistisch op pad De impact van Rio+20 zal moeilijk te meten zijn. Doorgaans komen aan het einde van dergelijke megaconferenties tamelijk algemene slotverklaringen die tot in den treure zijn uitonderhandeld.

De onderhandelingen over het slotdocument voor Rio+20 verlopen langzaam.

De ontwerptekst is nog lang en weinig ambitieus. De Nederlandse delegatieleider en staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen denkt dat er tot op het allerlaatste moment nog flink wordt onderhandeld. Zijn verwachtingen zijn daarom ‘nuchter optimistisch’, zei hij tijdens de manifestatie Rio aan de Maas. Daar werd de Nederlandse inbreng voor Rio+20 besproken.

Kyoto en Nagoya concreter dan Rio 'Human beings are at the centre of concerns for sustainable development.

They are entitled to a healthy and productive life in harmony with nature'.

Het eerste punt van de Rio-verklaring uit 1992 is niet de meest concrete. Het belang van de eerste duurzaamheidconferentie in Rio zat hem vooral in dat er voor het eerst wereldwijd een duurzaamheidovereenkomst werd gepresenteerd met een raamwerk voor beleid.

Veel concrete maatregelen werden afgesproken tijdens conferenties met een minder algemene thematiek, zoals de Kyoto-conferentie in 2007 (waar afspraken werden gemaakt over het terugdringen van broeikasgassen) en de conferentie over biodiversiteit in Nagoya in 2010.

26

FORUM #12/14.06.12

Publie kp ‘Rio+20 rivate samen w is een t opconfe erking privaat re elk partners aar ontmoete ntie waar pub lie n h samenw ips te realisere om daadwerk k en n. DSM w elijk erking g il die brenge raag in no ee gen te k m met elkaar n stroomvers n t omen.

De afge ot duurzame elling bedrijfs oplossin lopen v leven e ijf jaar h n civil s gevond ocie ebbe en Growth , denk aan de ty elkaar steed n Du s C om zich oalition. We n tch Sustainab meer od le n initiatie og nadrukkeli igen de overh jke eid uit ve publiek n aan te sluite r bij dit soort private n en aa init nv Atzo Nic olaï, dir iatieven te we ersnelling van rken.’ ecteur DSM Ne derland

- 2 tubes mvoverplichtingverzachter

- Grote doos publiekprivate samenwerking

- 1 fles brede internationale i samenwerking

Meer intern ationale sam enwerking 'De uitdagin gen zijn glob aal en we ku momentum nnen alleen creëren als ov erheden uit samenwerke alle lagen n. Bovendien, is de dialoog overheden, ac tussen ademici, bedr ijfsleven, en noodzakelijk. ngo's Rio creëert ee n momentu verandering m voor die wellicht niet allemaa resolutie geva l in een t kan worde n, maar wel impact zal he degelijk bben.'

Harry Hendr iks, hoofd Pu bl ic and Governm Affairs van Ph ent ilips Internat ional

Power Sie mens

- Zakje Europaversterking

Molen Nederlan aar, Divisie Manag d er Wind

Meer op elk 'Beleid zo aar afstemmen u in Euro pee afgestem d kunnen s verbband wel m eer op elk worden, onderwe al moet rp je dat pe aar bijvoorbe bekijken. In onze r se eld voor ctor geld he mensen die in Du t veiligheidsbele t dat id. Onze itsland zi maken m jn op et Nederlan andere eisen als geleid krijgen te ze dd goede en oen. Dat komt d klussen in ev he personen t hindert het vrije eiligheid niet ten .' verkeer v David an

Niet vergeten: doorgeven dat ondernemerschap aanjager is van groene groei!

special

27

FORUM #12/14.06.12

Gelijk speelveld ‘Wij zien zeker voord elen in goede, intern ationale regelgeving op het gebied van duurzaa mheid. Door het stellen van de juiste normen en via wet- en regelgeving die duurz aamheid bevordert, worden bedrijven gestimulee rd om duurzame inn ovaties te realiseren. Slimm e normering is som s de beste en goedkoopste ma nier om de markt po sitief te beïnvloeden. Dat is goed voor de conc urrentiepositie van die duurz ame bedrijven en go ed voor de wereld.’

Atzo Nicolaï, direct eur DSM Nederland

Innovatie en samenwerken 'Er is meer nodig dan technische innovatie. Je moet ook denken aan financiële en politieke innovaties, vergunningenbeleid bijvoorbeeld.

Voor een windturbine moet nu een bouwvergunning aangevraagd worden, die heel specifiek is. Het is veel beter daar een vergunning van te maken met eisen waar het windpark aan moet voldoen en die dus de noodzakelijke concurrentie bevordert.'

David Molenaar, Divisie Manager Wind Power Siemens Nederland

Innovatiegeld n ha halen hale len le n (let op duurzaamheid)

- Nieuwe internationale speelveldegalisator

u een een zo . Ieder rover k n e d h aan daa wang eteen hebben en edrijven zic MVO-d r ik m b e v Geen is niet waa ing moeten er om dat ie t p g novat at 'Dwan ingsverplich ren. Het ga uurzame in voorbeeld o d e n ij t n b r in , a tot o i s p p g e jk p n o li r ins a a r e g g g t e e n to aran orm at da transp n dat er en s ervaart d erlichting e en.' s v r ip re e e il e t s d h n li P in a n Philip . ië k e r gen zit nergie-effic oeders en nt Affairs va in s s oplo ied van e or m nme b Gover oral vo het ge eidzorg vo Public and h d f d gezon endriks, hoo H Harry ional at Intern

Stimulans ondernemerschap 'Waar de overheid echt mee zou helpen is het voeren van een consistent beleid (langetermijnvisie) en een doordachte en robuuste implementatiestrategie. Een richting waar het naartoe moet met een eindstreep. Dan stuur je de markt. Dit is een kapitaalintensieve industrie, voor ons gaat het om de lange termijn. Wat vandaag de goedkoopste oplossing is, is morgen of overmorgen misschien niet de beste.'

David Molenaar, Divisie Manager Wind Power Siemens Nederland

door de tuinen banjjeren.

N.B. Buren vragen om samen schoffies aan te pakken die in de hele straat

Europese doelen 'Europa kan meer ambitieuze doelstellingen zetten voor energie-efficiëntie, vooral in gebouwen; groene innovatie stimuleren via openbare aanbesteding en ontwikkelingslanden helpen door echte samenwerking op basis van gelijkheid. Uiteindelijk gaat het om de concurrentiekracht van Europa in zijn geheel.

Op termijn worden de meest duurzame landen en ondernemingen de meest concurrerende.'

Harry Hendriks, hoofd Public and Government Affairs van Philips International

vijf vragen aan

ineke dezentjé hamming-bluemink

‘Groen is poen’ Nederland verliest terrein op de markt voor schone energietechnologie. Op de wereldranglijst zakt ons land van de 18de naar de 21ste plek. Dat blijkt uit het onderzoek Clean Economy, Living Planet dat in opdracht van het Wereld

betekent dat de overheid niet kan inzetten op meerdere grote projecten tegelijkertijd. Dat breekt nu op. Daarnaast is de thuismarkt ook nog eens nogal wispelturig. Er is geen stabiel investeringsklimaat voor schone technologie. Het moet geen politiek speeltje zijn dat elke drie, vier jaar wisselt. Dat is nu wel het geval.’

Natuur Fonds is uitgevoerd. Een signaal dat we niet moeten negeren, aldus Ineke Dezentjé Hamming. Zij is voorzitter van fme, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie.

We willen tot de top-10 behoren, maar zakken steeds verder weg. Hebben we niet genoeg in huis?

‘We hebben juist heel veel in huis. Aan goede technologie ontbreekt het absoluut niet.

Maar het is niet makkelijk om kennis en kunde om te zetten in een rinkelende kassa.

Dat is jammer, want groen is poen. Groene technologie is niet alleen goed voor onze planeet, maar zorgt ook voor nieuwe banen.’

Waarom lukt het Nederlandse bedrijven dan niet om een groter deel van de markt te veroveren?

‘Nederland heeft een kleine thuismarkt. Dat 28

Moet Nederland het niet sowieso vooral hebben van de export?

‘Daar liggen grote kansen. Ik ben net terug uit Brazilië. De opkomende landen zetten in op duurzame groei en zijn heel erg op zoek naar partners en leveranciers. Maar dan moet je wel goede showcases in huis hebben. Dat is echt de springplank naar export. Die showcases moet je in eigen land ontwikkelen. Als we hier niet zoveel Goudse kaas zouden eten, zouden we die ook niet exporteren.’

Wat moet daarvoor gebeuren?

‘De overheid zou veel meer moeten optreden als launching customer. Dus als ze iets nodig hebben, moeten ze kiezen voor het nieuwste van het nieuwste. En dus niet voor bestaande technologieën. Dat is uiteindelijk ook goedkoper. Schone technologieën verdienen zichzelf eerder terug dan je denkt, vaak al op kortere termijn.’

‘Daarnaast moet de overheid het topsectoFORUM #12/14.06.12

renbeleid voortzetten. Dat geeft echt een impuls voor innovatie. Een ander punt is de financiering van innovatie. Een gebrek daaraan zet een rem op de groei. Daar moet een oplossing voor komen, dus ik denk erover om met de pensioenfondsen om tafel te gaan. Bij groene technologie gaat het om langjarige investeringen en pensioenfondsen hebben veel geld op de plank liggen.

Waarom zouden ze dat dan niet kunnen investeren in dit soort innovatie?’

Welke maatregel wilt u straks absoluut in het nieuwe regeerakkoord zien?

‘De gebouwde omgeving is goed voor 35 procent van ons nationale energieverbruik. In het regeerakkoord zou een instrument moeten komen om de energiebesparing die daar te behalen valt, te stimuleren. Zodat het rendabel wordt om in te investeren.’  Tekst: Karin Bojorge | Foto: fme

uitspraken

‘Alleen als het kabinet mijn naam draagt, ga ik erin zitten.’

PvdA-voorman Diederik Samsom, Elsevier van 26 mei

‘Je bent de Sjaak met een bestelauto van de zaak.’ evo-slogan in campagne tegen nieuwe bijtellingregels, mei

‘Laatst hoorde ik mezelf terug op de radio, en dacht: jeetje, wat ben jij cynisch geworden. Zo zwartgallig, je lijkt wel 60.’

G500-oprichter Sywert van Lienden (21), fnv Bondgenoten Magazine van mei

‘Lieverds, de vijand is buiten hoor.’

Kwartiermaker nieuwe vakbond Jette Klijnsma tegenover vakbondsbestuurders, de Volkskrant van 4 juni

‘Ik heb genoeg vrienden verloren die hoosden in plaats van proefden.’

Wijnimporteur en wijnliefhebber Henk Maas, fd Persoonlijk van 2 juni

‘Ik krijg geen sprankel meer in mijn ogen als ik denk aan nog vier jaar Kamerlidmaatschap. Zo simpel ligt het.’

Sabine Uitslag stelt zich niet verkiesbaar, mail aan de cda-fractie, 7 juni

‘Als ik een motorrijder in de berm zie liggen, groet ik en fiets door.’

Jan Pleite, bewoner Lekdijk bij Utrecht, Elsevier van 9 juni

‘Inhoud en moed zijn de meest schaarse middelen in de politiek.’

Econoom Sylvester Eijffinger, Het Financieele Dagblad van 9 juni

‘De eurozone heeft ons lui gemaakt. Doordat we zo makkelijk konden exporteren naar Italië en Griekenland, heeft vrijwel niemand de moeite genomen zich te richten op de opkomende markten.’

Econoom Arjo Klamer, Het Financieele Dagblad van 9 juni 29

FORUM #12/14.06.12

belrondje

Sneller ontslaan: beter?

Ontslaan zonder rechter, maximaal zes maandsalarissen mee voor scholing of werk-naar-werktrajecten en werkgevers betalen maximaal zes maanden ww door. Als de politieke partijen die tekenden voor het Lenteakkoord hun zin krijgen, versoepelt het ontslagrecht. Asociaal of een goed plan?

Tekst: Frank den Hoed, Paul Scheer | Foto’s: Nout Steenkamp, Hans Stakelbeek

Maarten van Randeraat / Granuband (rubberrecycling) / Amsterdam

‘De balans is zoek’ ‘Ik ben er helemaal voor. Op onze vestiging in Amerika werken mensen at will. Dat wil zeggen dat je iemand aan het einde van de week kunt meedelen dat hij niet langer voor het bedrijf werkt. In Nederland zijn we doorgeslagen naar de andere kant. Iemand met een vaste aanstelling is maximaal beschermd. Maar hij is wél vrij om zelf binnen één, twee maanden ontslag te nemen.’

Karin Teluy / Sovov (arbeidsmarktadvies) / Wijk bij Duurstede

‘Flexibeler is beter’ ‘Hoe flexibeler de arbeidsmarkt, hoe beter. Maar werknemers hebben ook bescherming nodig. In de zorgsector zie ik regelmatig dat mensen na afronding van hun opleiding worden ontslagen en vervolgens via de achterdeur als uitzendkracht worden ingehuurd.’

‘Werkgevers klagen vaak dat ze de goede krachten niet kunnen houden, en mensen die niet meer goed functio-

neren niet kwijt kunnen raken. Personeel dat bijvoorbeeld te lang op één plek blijft zitten en geen perspectief meer heeft. Daar spelen de nieuwe ontslagplannen goed op in met de begeleiding van werk naar werk door de werkgever. Geef ze een duwtje in de rug om ze weerbaarder te maken.’

‘Het valt me op dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt maar niet willen matchen. Nog steeds worden jongeren na hun opleiding meteen werkloos. Laat ze stage lopen in je bedrijf. En als jij geen plek voor ze hebt, dan misschien een collega-ondernemer wel.’

Peter de Bruijn / De Bruijn & Partners (administratie) / ’s Gravenzande

‘Nu al geen probleem’ ‘Of je de arbeidsmarkt los trekt met een soepeler ontslagrecht? Ik denk het niet. Nee, de economie moet aantrekken. Dan nemen bedrijven automatisch weer personeel aan. En waar hebben we het eigenlijk over?

Vroeger was het ontslaan van mensen moeilijk. Maar dat is allang niet meer zo.’

‘Vooral grotere bedrijven weten creatief te snijden in hun

30

‘De balans is zoek. De afspraken zoals die er nu liggen over een versoepeling van het ontslagrecht brengen daar verandering in. Het zorgt ervoor dat je eerder mensen in dienst neemt. En ook gemakkelijker afscheid neemt als het echt nodig is.’

‘Het idee van een scholingsbudget als alternatief voor een ontslagvergoeding vind ik zo gek nog niet. Als er geen werk meer is, zal iemand toch verder moeten. Dan heb ik er geen moeite mee om daar aan bij te dragen. Maar dan praat je niet over extreme kosten. Zeg 1.500 tot 2.500 euro. En daar kan ik prima mee leven.’

FORUM #12/14.06.12

personeelsbestand. Die schrappen gewoon alle functies, creëren nieuwe en laten de bestaande medewerkers daar op solliciteren. Mensen die ze kwijt willen, hebben op zo’n moment het nakijken. Medewerkers ontslaan is dus niet zo moeilijk. En het wordt volgens de voorstellen alleen maar goedkoper.’

‘Nee, ik vind dat iemand die plotseling te horen krijgt dat het einde dienstverband is, een fatsoenlijke vergoeding moet meekrijgen. Het enige wat je met een soepeler ontslagrecht bereikt is dat mensen zich calculerend gaan gedragen. En zitten we daar op te wachten?’

vreemde ogen

‘Het weekend is heilig’

Aymen Ben Guirat (32) Functie: finance & internal

control specialist bij Nutreco Nationaliteit: Tunesische Hier sinds: 2010

‘Ik arriveerde in Nederland een week voordat de revolutie in Tunesië en daarmee de Arabische Lente losbarstte. Via de media, telefoon, skype en Facebook bleef ik op de hoogte van de gebeurtenissen. Ik kreeg het gevoel dat ik iets historisch miste en had het wel mee willen maken.

Gelukkig was het een vredige revolutie, afgezien van de tweehonderd slachtoffers in de eerste maand.’

‘Inmiddels ben ik vier keer in Tunesië teruggeweest. Familie en vrienden zeggen dat het goed is dat ik weggegaan ben. Het land moet weer terug naar de normale gang van zaken. Het toerisme is teruggelopen, terwijl dat toch een van de dragers is van de economie.’

‘Ik wilde naar het buitenland om nieuwe ervaringen op te doen. En dan het liefst een ontwikkeld buitenland. Ik had naar een Franstalig land kunnen gaan, gezien de historische banden met Frankrijk, maar ik wilde juist afwijken van de standaard, iets met meer uitdaging. Toen kwam 31

deze baan op internet voorbij.’

‘Ik bezocht voor het eerst een noordelijk Europees land, en kwam meteen in een dik pak sneeuw terecht. Maar ik heb meer moeite met de Nederlandse zomer, als het regent in juli. Je moet hier echt elke dag het weerbericht checken.’

‘Nederland is een schoon en goed georganiseerd en gedisciplineerd land. Dat bevalt mij wel als controller. Het is de basis voor een ontwikkeld land dat iederéén zich aan de regels houdt. Het valt me wel op dat het sociale leven ook wordt geregeld. Nederlanders zetten een hele organisatie op voor feesten als carnaval en Koninginnedag. Tunesiërs gaan spontaner te werk.’

‘Het weekend is heilig, dan moet je uitrusten.

Ik houd er juist van om soms in het weekend te werken en op een doordeweekse avond naar een concert te gaan. In Tunesië wordt sowieso veel in het weekend en ’s avonds gewerkt.

FORUM #12/14.06.12

Er is meer competitie. In de toekomst zullen de werk­omstandigheden in Nederland ook moeten veranderen, gezien de crisis en oplopende werkloosheid.’

‘In bedrijven wordt veel vergaderd en gediscussieerd. Iedereen moet het met elkaar eens zijn voordat de volgende stap wordt genomen. Dat schiet niet altijd op. Van mij mag de leiding vaker gebruik maken van de hiërarchie.’

‘Ik voel me hier wel welkom. Mensen zijn hulpvaardig en nieuwsgierig. Ik merk niets van een vijandige houding tegenover moslims. Voor een deel begrijp ik Geert Wilders wel, als het gaat om mensen die hier wel geboren maar nog steeds niet helemaal geïntegreerd zijn. Aan de andere kant mis ik bij hem openheid naar anderen. Je kunt best Nederlands burger zijn met behoud van cultuur en religie.’  Tekst: Paul Scheer Foto: Sam Rentmeester

video

Eén tafel, één stelling, twee kemphanen vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes in debat met Liesbeth van Tongeren, Tweede Kamerlid voor GroenLinks en voorheen directeur van Greenpeace. Over milieubelastingen voor grote bedrijven en een duurzame economie. Komt die er mét of zónder die bedrijven?

Kijk op www.vno-ncw.nl/GroenLinks_vs_vno-ncw

vereniging ‘Australië kan leren van Nederland’ ton poortvliet

34 mens • Personalia • Voorbij na 13 jaar

37 branche

• ‘De bouw kan het nog steeds’ • Vraagtekens bij extra regels internetbetalingen • Even bellen met Cees Boutens, manager Strategie en public affairs rai Vereniging • Verzekeraars willen meer keuzevrijheid bij pensioenen • tln wil af van strenge boetes rij- en rusttijden

De Australische werkgeversvoorman Alistair Walton: ‘Wij kijken met veel belangstelling naar jullie topsectorenbeleid.’

40 regio

Australië kampte twintig jaar geleden met een bankencrisis. Net zoals de Spanjaarden nu. ‘Dat heeft ons bijna alle banken gekost.’ De Australische werkgeversvoorman Alistair Walton heeft goede raad voor de eu. ‘Meteen beginnen met je plannen en die in een keer afmaken.’

• Agenda • ‘Schuif Blankenburgtunnel niet op lange baan’ • Noorden baalt van afblazen spoorlijn • ‘Topsectoren wegwijzer voor Food Valley’

Walton was met een achttien man/vrouw sterke delegatie in Europa voor het jaarlijkse bezoek van het Australische bedrijfsleven aan Europa. ‘We gaan altijd naar Brussel, naar een nieuw en opkomend eu-land en naar een land waarvan we hopen iets te kunnen leren.’ Nederland viel in die laatste categorie. Walton en zijn delegatie brachten vorige week ook een bezoek aan hun tegenvoeters van vno-ncw in de Haagse Malietoren.

‘Jullie topsectorenbeleid is heel interessant’, vindt Walton. ‘ Zoiets hebben we niet in Australië. Jullie kiezen niet voor kampioenen, sterke bedrijven, maar sectoren die de wereldwijd in de Top-5 moeten komen. Misschien is die aanpak iets voor ons.’

De bezoeken aan de nieuwe eu-landen in Oost-Europa zijn heel leerzaam, benadrukt Walton. ‘De oude eu-landen gaan vaak uit van consolidatie. Oost-Europese landen gaan uit van economische groei en innovatie. Om die reden zijn ze van uiterst belang voor de eu. Degenen die pleiten voor het afstoten van die landen maken een grote denkfout. Het zou rampzalig zijn voor de ontwikkeling van de eu.’

Met booming Azië in de achtertuin vraag je je af: wat verwachten de Aussies van het door crisis getroffen Europa? Walton: ‘Onze economie groeit al twintig jaar achter elkaar. Het ontbreekt ons aan kapitaal. En als je mag kiezen, waar investeer je liever? In China, waar ze wel 8 procent beloven, maar waar je maar moet zien of je iets terugziet van je geld, of tegen minder rendement in een stabiele en Europees aandoende economie als Australië?’

33

FORUM #12/14.06.12

42 duurzaam

• De ict-milieu Award 2012 voor Ordina • Cateringsbranche wil duurzaam groeien • ‘Nieuwe polder in opkomst’

vereniging mens

voorbij na 13 jaar

Laatste schenking gaat naar vluchtelingen vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes overhandigde op 4 juni 100.000 euro aan het uaf, een stichting voor vluchtelingstudenten. De werkgeversorganisatie en het uaf hielden gezamenlijk een bijeenkomst over diversiteit.

Het Universitair Asiel Fonds (uaf) steunt hoger opgeleide vluchtelingen bij hun studie en het zoeken naar een baan die aansluit bij hun opleiding en capaciteiten. Het gaat hierbij om vluchtelingen die in het land van herkomst vaak al een studie hebben afgerond en werkervaring hebben opgedaan. ‘Uit deze donatie spreekt onze grote waardering voor het werk van het uaf’, zei Wientjes. ‘Mensen die in moeilijke omstandigheden hun eigen land hebben moeten verlaten, krijgen via het uaf een kans hun talenten te gebruiken en een waardevolle toekomst op te bouwen. In het Nederlandse bedrijfsleven kunnen we dit talent goed gebruiken.’

Ruud Lubbers, voorzitter van het uaf, en voormalig student van de stichting, Henry Greenfeld, namen samen de donatie in ontvangst. Het is de laatste schenking uit het Fonds 100 jaar vno-ncw, dat in 1999 ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van vno-ncw werd opgericht met geld van leden. De schenkingen gingen de afgelopen jaren afwisselend naar een organisatie die ondernemerschap bevordert en een organisatie die een sociaal-maatschappelijk doel nastreeft.

Foto’s: Jeroen Poortvliet

De gasten werden door muzikant Zou Diarra begroet met het geluid van een Kora, een West-Afrikaans snaarinstrument

Henry Greenfeld, Halleh Ghorashi, (bijzonder hoogleraar Management van diversiteit en

Bernard Wientjes toont het boekje Fonds 100 jaar vno-ncw, gewaardeerd

integratie, Vrije Universiteit Amsterdam) en Ruud Lubbers zetten de toon bij een feestelijke

gebaar, dat dit jaar verscheen bij het afsluiten van het fonds. Naast hem

polonaise

Kaveh Pour, hoofd afdeling Job Support van uaf 34

FORUM #12/14.06.12

vereniging mens

plantmanager

Het pauzenummer was van cabaretier Dara Faizi, vluchteling uit Afghanistan en winnaar Groninger Studenten Cabaret Festival

Michel Meertens van dsp (dsm Sinochem Pharmaceuticals) in Delft is verkozen tot Plant Manager of the Year 2012. De organisatoren, het blad Petrochem en branchevereniging vnci, zoeken jaarlijks naar plantmanagers die op een innovatieve manier verbeteringen hebben gerealiseerd op het gebied van veiligheid, gezondheid, milieu, productiviteit en kwaliteit. Meertens versloeg in een spannende finale de andere kandidaten met een presentatie, waarin hij uitlegde hoe dsp werkt met zelfsturende teams. dsp produceert grondstoffen voor antibiotica met behulp van enzymen in de grootste antibioticafabriek ter wereld (buiten China). Juryvoorzitter Jos Benders roemde Michels ‘sterk motiverende karakter, dat erg nuttig en noodzakelijk is in deze competitieve wereld.’ www.vnci.nl | www.dsm.nl

beste studenten­ bedrijf 2012 Onder toeziend oog van Ruud Lubbers, overhandigt Bernard Wientjes de laatste donatie aan Henry Greenfeld, oud-student van het uaf

Tijdens de afsluitende receptie werd nagepraat over de uitreiking van de laatste donatie en over de dertien jaar dat het Fonds 100 jaar vno-ncw bestond 35

FORUM #12/14.06.12

Paarden met antischuurplekdekens, een boek over de dood, kookboeken met qr codes voor studenten en multi user speakers. Allemaal producten die op 8 juni in de finale stonden van het Beste studentenbedrijf van het Jaar. De winnaars van deze Nederlandse studentenstrijd zullen Nederland vertegenwoordigen tijdens de Europese Finale van 19 tot 22 juli in Roemenië (mbo) of van 3 tot 6 juli in Macedonië (hbo).

De finale van stichting Jong Onder­ nemen in de Floriade in Venlo bleef spannend tot het eind. Uiteindelijk wonnen Express Yourself met de Equine Chest Protector, borst- en schouderbeschermer voor paarden (mbo) en kick met het C’est moi beautyboek (hbo). Zij gaan door naar de Europese finale. www.jongondernemen.nl

vereniging mens

personalia heeft diverse bestuursfuncties bekleed waaronder het voorzitterschap van het kpmg pensioenfonds. Op dit moment is hij naast bestuurslid bij pme onder andere ook lid van de Commissie Intern Toezicht Stichting Hoogovens Pensioenfonds.

pgz

Chemelot Campus, een consortium van dsm Nederland, Provincie Limburg en Maastricht University voor de ontwikkeling van het voormalige dsm-terrein in Sittard-Geleen, heeft Boy Litjens benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen.

Hij is daarnaast bestuursvoorzitter van chemieconcern Sabic.

Bert Kip wordt met ingang van 1 september managing director van Chemelot Campus. Hij geeft nu leiding aan dsm Resolve.

Titia Siertsema Boy Litjens

Het pensioenfonds van de metalektro, pme, maakt bekend dat van de drie vacatures in het fondsbestuur er twee weer zijn vervuld.

Dit als gevolg van de benoemingen (vanuit werkgeversorganisatie fme-cwm) van Dries Nagtegaal en Geert van Til. Nagtegaal is actuaris en directeur van Nagtegaal Bestuur en Toezicht. Hij maakt ook deel uit van het bestuur van het pensioenfonds Sabic, is voorzitter van het pensioenfonds predikanten en lid van de visitatiecommissie van het Rabobank pensioenfonds. Van Til was tot voor kort partner van kpmg. Hij 36

Roy Scheerder is per 1 augustus benoemd tot commercieel directeur van klm-dochter Transavia. com. Hij volgt Willem Hondius op, die naar Nairobi verhuist als general manager Oost-Afrika voor Air France-klm. Scheerder werkt sinds 1999 bij de klm Groep, waarvan de laatste tien jaar als vicepresident marketing voor klm Nederland. Hij heeft zich sinds zijn komst bij klm veel beziggehouden met e-commerceactiviteiten en gaat dat ook doen bij Transavia.

Bert van Veldhuizen is benoemd FORUM #12/14.06.12

Behalve directievoorzitter bij Rabobank was Wesselink onder andere voorzitter van vno-ncw Stedendriehoek, secretaris van de Bedrijvenkring Apeldoorn, bestuurder van de regionale Kamer van Koophandel, toezichthouder en penningmeester bij Omroep Gelderland en commissaris bij Congrescentrum Orpheus. Bij zijn afscheid is hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

tot algemeen directeur van pgz International, leverancier van (verf)gereedschappen, ijzerwaren en tuinartikelen en actief in de logistieke dienstverlening op de internationale doe-het-zelfmarkt.

Per 1 augustus volgt hij Robert Sinke op die sinds februari als interim deze functie vervulde. Van Veldhuizen is momenteel nog directeur van fsc Nederland, heeft vijf jaar bij Outdoor Life Group als managing director gewerkt en was daarvoor werkzaam als algemeen directeur bij Bouwmaat Nederland.

chemelot

uneto-vni

Het bestuur van uneto-vni, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel, draagt Titia Siertsema voor als opvolger van de huidige voorzitter Marcel Engels. De Ledenraad van unetovni beslist op 26 juni aanstaande formeel over haar benoeming, waarna zij per 1 januari aanstaande aantreedt als nieuwe voorzitter. Siertsema heeft een lange ervaring in zowel het bedrijfsleven als bij uneto-vni. De afgelopen tien jaar was zij algemeen directeur van uneto-vni. Daarvoor bekleedde zij managementfuncties in de energiesector, onder meer als regiodirecteur bij Eneco.

Later dit jaar wordt de ontstane vacature van algemeen directeur ingevuld.

Bert van Veldhuizen

Daan van Doorn is toegetreden tot de raad van commissarissen van de A-ware Food Group. Van Doorn was tot eind 2009 topman bij vleesconcern Vion. Daarnaast is hij onder meer voorzitter van het Fundraising Committee van Wageningen Universiteit, voorzitter van de raad van advies van de Science Group van Wageningen Universiteit en voorzitter van de Producentenorganisatie Nederlandse Mosselcultuur. Ook gaf hij leiding aan de Commissie Van Doorn die de omslag naar duurzaam vlees in 2020 beoogt.

Hans Wesselink heeft afscheid genomen als directievoorzitter van de Rabobank, waar hij vanaf 1971 werkzaam was. Hij wordt opgevolgd door Arnold van Eijk, die al werkzaam is bij de Rabobank.

Per 1 juni is Luciano dos Santos toegetreden tot de directie van ingenieurs- en adviesbureau Valstar Simonis. Met zijn benoeming is het directieteam weer op volle sterkte. Hij werkte lange tijd bij ingenieursbureau Deerns, waar hij sinds 2007 vestigingsdirecteur in Amsterdam was. Als accountverantwoordelijke was hij betrokken bij belangrijke projecten in binnen- en buitenland.

vereniging branche

rené van den burg

‘De bouw kan het nog steeds!’

Met een betonschaar knipte minister Spies van Binnenlandse Zaken op 2 juni symbolisch het slot op de woningmarkt door. Door het klaren van deze klus – samen met Bouwend Nederland-voorzitter Elco Brinkman – gaf ze het startsein voor de zevende editie van de Dag van de Bouw. Plaats van handeling was zwembad Aquarijn in Alphen aan den Rijn, een van de bouwprojecten waarvan de poorten wijd open stonden voor het publiek. In hun speeches stonden Spies en Brinkman stil bij de problemen die de sector ondervindt als gevolg van de crisis en de bezuinigingen. Minister Spies riep op om de handen ineen te slaan om zo de impasse te verbreken. ‘Het belang van de bouwsector is groot, voor zowel de economie als de hele Nederlandse samenleving. Het is een sector die bovendien qua werkomgeving veel jonge mensen een mooi perspectief biedt.’ De Dag van de Bouw is elk jaar weer een feestelijke dag voor Bouwend Nederland, zei Brinkman in een reactie. ‘Vandaag kunnen we op 222 plekken fantastische projecten zien. Dat geeft me een blij gevoel. De bouw kan het nog steeds!’ De Dag van de Bouw is onderdeel van de imagocampagne De Bouw maakt het, die Bouwend Nederland samen met haar leden voert. Tot de projecten waar een kijkje kon worden genomen behoorden onder meer onderdelen van de Noord-Zuidlijn van de Amsterdamse metro, de Spoorzone Delft en de snelwegtunnel in de A2 ter hoogte van Maastricht.

www.bouwendnederland.nl

Populaire bierdrinker

Extra regels om internetbetalingen veiliger te laten verlopen, moeten propor­ tioneel zijn. Dit stelt Wijnand Jongen, directeur van Thuiswinkel.org, in reactie op een pleidooi van De Nederlandsche Bank (dnb) om betalingen dubbel te laten controleren.

De Nederlandse bierdrinker heft het liefst een glas bier met Dirk Kuijt. De aanvaller prolongeert hiermee zijn titel uit 2010. Dit blijkt uit onderzoek van brancheorganisatie Nederlandse Brouwers in de aanloop naar het ek voetbal.

Spits Klaas-Jan Huntelaar staat op de tweede plaats, gevolgd door het trio Arjen Robben, Mark van Bommel en Rafael van der Vaart die gelijk eindigden. Pils is volgens de bierdrinkers de biersoort die het beste past bij Oranjespelers. www.nederlandsebrouwers.nl

Volgens dnb wordt het voor consumenten steeds moeilijker om te beoordelen of een betaling veilig kan worden gedaan. Met de dubbele toestemming wil de centrale bank bereiken dat niet alleen de potentiële koper toestemming moet geven aan degene die de betaling afhandelt, maar ook de bank van die koper. Jongen vraagt zich af of nieuwe regels nodig zijn. ‘De totale fraude ligt onder de 1 procent. En bij de fraude met betalingen gaat het om tienden van een procent. Het is daarom de vraag welk probleem je met de nieuwe regelgeving wilt oplossen.’ www.thuiswinkel.org

ziekenhuis kiezen Het overgrote deel van de Nederlanders wil zelf zijn arts, kliniek of ziekenhuis kunnen kiezen. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Zelfstandige Klinieken Nederland (zkn). De helft van de Nederlanders staat er negatief tegenover dat de zorgverzekeraar deze keuze voor hen maakt. Zeven van de tien Nederlanders verwacht wel dat de zorgverzekeraar de beste keuze kan maken voor het geval ze een behandeling nodig hebben. De helft van de Nederlanders vindt dat ziekenhuizen zich moeten gaan specialiseren om de stijging van de zorgkosten in de hand te houden. www.zkn.nl

37

FORUM #12/14.06.12

michael kooren/hh

‘Extra regels voor internetbetalingen onnodig’

vereniging branche

rai

even bellen met…

Cees Boutens, manager Strategie en public affairs rai vereniging Politieke partijen zijn hard aan het werk om hun verkiezingsprogramma’s te schrijven. Voor Bovag en rai Vereniging het moment om gezamenlijk een brief te sturen met 33 punten. ‘Partijen willen nu weten wat kiezers willen en onze leden zijn ook kiezers’, verklaart Cees Boutens van rai vereniging.

Wat wilt u eigenlijk van de politieke partijen?

‘Wij vinden drie dingen belangrijk.

Ga slim om met het belastingregime rond mobiliteit. Blijf bouwen aan de infrastructuur die is toegezegd en blijf die onderhouden. En zorg dat het beleid zo wordt ingericht dat er ruimte is voor nieuwe technieken en alternatieve brandstoffen, zodat je niet de situatie krijgt dat de industrie ergens klaar voor is, maar de regelgeving niet.’

Klinkt wel logisch.

‘In de praktijk werkt het vaak niet zo.

De industrie kan aardgasauto’s leveren, maar om pompstations te vinden, moet je een goed zoeksysteem hebben.

Overheid, stuur daar op. Als je wilt dat een ontwikkeling een succes wordt, zet die zaken dan in de etalage.’

Moet de overheid dan alles doen?

Overheidspompstations?

‘De overheid moet het interessant maken voor bedrijven om die pompstations neer te zetten. Bijvoorbeeld door gunstige belastingtarieven en aangepaste regelgeving. Maar de Nederlandse overheid heeft inmiddels de reputatie

38

dat ze beleid afkondigt dat vijf jaar gelden zal, maar dat na een of twee jaar toch weer te wijzigen. Zo willen bedrijven niet investeren. Overheidsbeleid moet voorspelbaar zijn.’ rai vereniging en Bovag staan bekend als de autolobby. Toch gaan veel punten over fietsen, openbaar vervoer en milieu.

‘Het is wel eens ergerlijk dat die term ‘autolobby’ altijd op ons wordt geplakt. Wij houden ons bezig met mobiliteit, dus ook met fietsen, bromfietsen en bussen. Een aantal jaren geleden hebben we al besloten dat duurzaamheid er gewoon bij hoort om in de toekomst nog mobiliteit te hebben. ‘ Maar een warm pleidooi voor milieuzones en betalen naar gebruik?

‘In sommige steden is de lucht nu eenmaal zo vervuild dat er iets moet gebeuren. Dan zijn milieuzones in grote steden iets waar je over moet praten. Het alternatief is dat op termijn stadsbesturen hun steden helemaal op slot gooien voor verkeer.

Datzelfde geldt voor beprijzen naar gebruik van een auto in plaats van naar bezit. In andere branches is dat een geaccepteerd principe. Het is misschien goed om hiermee op kleine schaal te beginnen. Als duidelijk wordt dat het werkt zonder nadelige effecten, kan het algemeen doorgevoerd worden.’ www.raivereniging.nl | www.bovag.nl

FORUM #12/14.06.12

fietscontrole Eind mei deed het gerucht de ronde dat de politie minder zou gaan controleren. Onder meer de controles op fietsverlichting zouden er aan moeten geloven. De rai Vereniging waarschuwt ervoor dat de veiligheid van fietsers in het geding komt als het Openbaar Ministerie (om) gaat kijken naar effectiviteit van handhaving. Volgens de brancheorganisatie blijkt uit het swov-rapport dat de relatie tussen handhaving en gedraging juist bij deze doelgroep minder duidelijk is. Zij roept dan ook op om op de oude voet verder te gaan. Inmiddels lijkt de kou uit de lucht. De politie heeft aangegeven gewoon verlichtingscontroles te blijven uitvoeren. www.raivereniging.nl

passen te duur Het uitbesteden van taken van de Inspectie van Transport en Leefomgeving (itl) aan kiwa heeft niet geleid tot het gewenste resultaat, zo blijkt uit een evaluatie. De tarieven van chauffeurspassen en vergunningen lopen nog steeds uit de pas met die in andere landen. Koninklijk Nederlands Vervoer (knv) heeft weinig vertrouwen in de vervolgstappen die nu zijn aangekondigd, zoals een tarievenonderzoek door kiwa zelf. De organisatie vreest dat de tarieven nog tientallen jaren onnodig hoog zullen blijven www.knv.nl

Letsel en schade

Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie heeft op 6 juni het eerste exemplaar van de Medische Paragraaf in ontvangst genomen. De Medische Paragraaf moet ervoor zorgen dat de afhandeling van het medische traject – het grootste knelpunt in de afwikkeling van letselschade – na een ongeval voor het slachtoffer soepeler en sneller verloopt. De Medische Paragraaf bevat voorbeelden voor het medisch beoordelingstraject en een aantal belangrijke werkdocumenten. De Medische Paragraaf is in opdracht van De Letselschade Raad opgesteld. Hij gaat deel uitmaken van de nieuwe Gedragscode Behandeling Letselschade.

Aan de huidige code hebben verzekeraars die lid zijn van het Verbond van Verzekeraars zich verbonden. www.verzekeraars.nl

vereniging branche

Verzekeraars willen meer keuzevrijheid bij pensioenen De toenemende risico’s die kleven aan de pensioenopbouw leiden er onherroepelijk toe dat werknemers meer keuzevrijheid willen. Die voorspelling deed Tom Kliphuis, bestuurder van het Verbond van Verzekeraars, tijdens een internationaal verzekeringscongres, op 1 juni in Amsterdam.

‘We kunnen toch moeilijk verwachten dat werknemers steeds meer risico’s op zich gaan nemen en ze tegelijkertijd niet de vrijheid geven om zélf te kiezen waar ze hun pensioen onderbrengen?’, aldus Kliphuis. Meer keuzevrijheid van werknemers zal volgens de verbondsbestuurder de concurrentie in de pensioenmarkt bevorderen, wat leidt tot een flexibeler en kwalitatief beter aanbod.

‘Bijkomend voordeel is dat de belangstelling van burgers in wat het pensioen hen kost en oplevert een impuls krijgt.’ Pensioenvoorzieningen staan in heel Europa onder druk, bleek tijdens het congres waaraan ruim vierhonderd bestuurders uit de wereldwijde verzekeringsbranche deelnamen. Het Nederlandse stelsel is volgens Kliphuis relatief goed bestand tegen de ontwikkelingen doordat de aanvullende pensioenen op basis van kapitaaldekking zijn gefinancierd. Het zogenoemde driepijlersysteem – dat bestaat uit aow, bedrijfspensioenen en aanvullende individuele regelingen – verdient wat hem betreft in heel Europa navolging. ‘Het systeem spreidt de risico’s en geeft een zekere mate van flexibiliteit aan deelnemers.’ www.verzekeraars.nl

moeilijk examen bovag roept mensen die er over nadenken om te gaan motorrijden op, nog dit jaar hun opleiding af te ronden. Vanaf volgend jaar zijn de exameneisen fors zwaarder. Dit vanwege de strengere Europese eisen die dan gelden. Het motorrijbewijs wordt in drie categorieën opgesplitst. Bovendien is de directe toegang tot de zwaarste categorie pas toegestaan vanaf een leeftijd van 24 jaar. Pas dan is het mogelijk om een motorfiets met een onbeperkt vermogen te besturen. www.bovag.nl

tln

tln wil af van strenge boetes rij- en rusttijden

De rij- en rusttijdenregeling is van belang voor de verkeersveiligheid. Ook voorkomt deze concurrentievervalsing. Maar de controles op de regeling en de boetes die worden uitgedeeld bij overtredingen schieten volledig door, vindt Transport en Logistiek Nederland (tln).

Sinds de invoering van de digitale tachograaf kan bij een controle op de rij- en rusttijden van een chauffeur, elke overtreding tot op de seconde worden uitgelezen. Europese regelge39

ving stelt dat bij een controle, de tachograaf tot 28 dagen terug mag worden uitgelezen.

Deze ‘28 dagenregeling’ is vooral ingesteld om te controleren of een chauffeur zijn verplichte weekendrust heeft genoten. Maar steeds meer Europese lidstaten misbruiken de regel om een opeenstapeling van boetes uit te kunnen schrijven. Het gaat daarbij soms om duizenden euro’s, terwijl de overtredingen zelf vaak niets voorstellen. ‘De regelgeving streeft zijn doel volledig voorbij en heeft niets met de verkeersveiFORUM #12/14.06.12

ligheid of met concurrentievervalsing te maken’, aldus tln. De organisatie wil af van de 28 dagen regeling en stelt voor om terug te keren naar de jarenlang bestaande regelgeving waarbij alleen gecontroleerd mag worden wat de chauffeur de lopende week en de laatste werkdag van de vorige week heeft gedaan. Op die manier blijft de controle op onder meer de verkeersveiligheid behouden, maar wordt een opeenstapeling van boetes voorkomen. www.tln.nl

vereniging regio

agenda vno-ncw West

26/6 RijnGouwe

Bijeenkomst Food Ball

18/6 Amsterdam

Bouwpower RijnGouwe

21/6 Rivierenland

Nieuwe leden lunch

27/6 Westland-Delfland

Slotbijeenkomst

19/6 Rijnland

Bijeenkomst: Twee rasondernemers

21/6 Stedendriehoek

Bijeenkomst aan zee

aan het woord

Slotbijeenkomst

19/6 Den Haag

28/6 Oostland

25/6 IJsseldelta en Noordoost-

Ondernemersplein 2012 Business

Bouwpower Oostland

Overijssel

in clubs

2/7 Den Haag

Meet & Greet

20/6 Rotterdam

Bijeenkomst Shell en Clingendael

28/6 Noord-Veluwe

Ontbijtbijeenkomst De verkeerson-

over mondiale scenario’s

Slotbijeenkomst

derneming

Kijk voor meer informatie op

4/7 Flevoland

20/6 Breda en Oosterhout

20/6 RijnGouwe

www.vno-ncwwest.nl

Bedrijfsbezoek Tolsma Techniek

Zomerborrel

Kijk voor meer informatie op

26/6

www.vno-ncwmidden.nl

A58 congres

Bijeenkomst Criminaliteit en veilig-

avi goodall

Spreker is trendwatcher Adjiedj Bakas

Adjiedj Bakas

heid

vno-ncw Midden

21/6 Drechtsteden

14/6 Arnhem-Nijmegen

Bijeenkomst Externe veiligheid

Slotbijeenkomst

vno-ncw Noord

21/6 Noordwest-Holland

14/6 Achterhoek

14/6 jno

29/8 Roosendaal

hrm netwerk

Slotbijeenkomst

Slotbijeenkomst

Zomerborrel

22/6 Rotterdam

15/6 Flevoland

19/6

30/8 Moerdijk

chio borrel

Voetbaltoernooi

Business Lunch

Zomerborrel

25/5 Amsterdam

19/6

20/6

Kijk voor meer informatie op

Bijeenkomst over ict

Bijeenkomst Green Deal

Ondernemende Staten

www.bzw.nl

25/6 Rotterdam

19/6

Kijk voor meer informatie op

hrm Expert Netwerk

Specialisten Industrietafel – Milieu

www.vno-ncwnoord.nl

26/6

& Veiligheid

Bijeenkomst Uitdagingen voor

21/6 Midden, vno-ncw en mkb-

bzw

vrouwelijke ondernemers

Nederland i.s.m. de Nederlandsche

14/6 hrm-groep Noordoost-Brabant

Kijk voor meer informatie op

26/6 West, vno-ncw en mkb-Neder-

Bank

Bijeenkomst Opleiding en Training

www.lwv.nl

land i.s.m. de Nederlandsche Bank

Voorlichtingsbijeenkomst iban/sepa

18/6

Voorlichtingsbijeenkomst iban/sepa

21/6 Valleiregio

Jaarcongres bzw

‘Schuif Blankenburgtunnel niet op lange baan’ Het controversieel verklaren van de Blankenburgtunnel door de Tweede Kamer is slecht voor de Nederlandse economie, vindt Bert Mooren, directeur van vno-ncw West. Hij pleit voor het doorzetten van de voorbereidingen voor de oeververbinding.

‘Juist nu iedereen in Europa en in Nederland spreekt over de noodzaak van economische groei, schuift de Tweede Kamer een van de belangrijkste Nederlandse infra-projecten op de lange baan. Dit is slecht voor de bereikbaarheid van de Rotterdamse Haven, de Tweede Maasvlakte en de Greenport Westland-Oostland’, aldus Mooren. Hij wijst er op dat er ook inhoudelijk geen enkele reden is voor uitstel. ‘Uitgebreide onderzoeken hebben aangetoond dat de Blankenburgtunnel – ten westen van Vlaardingen – zorgt voor de meeste verkeerswinst tegen de laagst mogelijke kosten.’ Mooren vraagt de Tweede Kamer om in elk geval alle lopende studies en procedures voor de tunnel voort te zetten. www.vno-ncwwest.nl 40

FORUM #12/14.06.12

29/8 Helmond Bedrijfsbezoek Groene Campus

lwv 20/6 lwv-Golfdag

weg aansluiting De bedrijventerreinen Coenecoop en Doelwijk moeten een directe aansluiting krijgen op de nieuwe parallelweg langs de snelwegen A12 en A20. Dat vinden tien belangenorganisaties van het bedrijfsleven, waaronder vno-ncw RijnGouwe. Volgens de organisaties gaat het om relatief eenvoudige aanpassingen bij de nieuwe afrit van de A12 die de doorstroming van het verkeer in de Goudse regio aanzienlijk verbeteren. www.vno-ncwwest.nl

vereniging regio

‘Hiermee mist het Noorden de laatste kans om alsnog de Zuiderzeelijn van Groningen naar de Randstad te realiseren.’ Dat zegt Lambert Zwiers, directeur van vno-ncw Noord in een eerste reactie op het afblazen van de spoorlijn Groningen-Heerenveen.

Volgens Zwiers hebben de provincies onvoldoende oog (gehad) voor het strategische en structuurversterkende karakter van de spoorlijn. ‘Met het afblazen van de spoorlijn wordt plaatsen als Drachten en Leek een aansluiting op het spoornet onthouden. Bovendien missen we de kans om de lijn door te trekken: naar de Randstad, maar ook de andere kant op, richting Hamburg.’ De verbijstering in de regio is ook zo groot, omdat de spoorlijn binnen de daarvoor gestelde budgetten uitvoerbaar is. Zwiers stelt dat nu de zware last op de schouders van de provincies rust om met waardige alternatieven te komen. ‘Wij verwachten dat de provincies met voorstellen komen die minstens zoveel effect sorteren als de spoorlijn en hetzelfde ruimtelijk-economische rendement garanderen.’ www.vno-ncwnoord.nl

Zorgen voor groei vno-ncw stedendriehoek

Noorden baalt van afblazen spoorlijn

Dries Crama, voorzitter van vno-ncw Stedendriehoek, overhandigde vno-ncw-voorzitter Bernard Wientjes op 1 juni de strategische samenwerkingsagenda van onder-

rotaryclub rhenen-veenendaal

‘Topsectoren wegwijzer voor Food Valley’

Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst met bestuurders uit de regio en ondernemers uit vooral de maakindustrie.

Crama benadrukte nog eens wat de betekenis van die industrie is voor de economische groei en welvaart in de stedendriehoek. Ondernemers uit de regio maakten van de gelegenheid gebruik om Wientjes op de hoogte te brengen van hun zorgen over de natuurwetgeving.

Food Valley moet zich richten op de topsectoren. Daarmee gaf Bernard Wientjes, voorzitter vno-ncw, een duidelijk advies aan ondernemers en bestuurders in de Food Valley. Wientjes hield 31 mei de Cuneralezing van de Rotaryclub Rhenen-Veenendaal.

In Veenendaal sprak Wientjes voor een gehoor van ruim tweehonderd ondernemers, bestuurders en andere geïnteresseerden uit de regio Food Valley, het gebied rond Veenendaal met veel voedingsgerelateerde bedrijvigheid.

Voorafgaand aan de Cuneralezing praat Bernard Ondernemers in de voedingssector moeten Wientjes bij met de voorzitter van de Rotaryclub kansen vooral buiten Europa zoeken, stelde Rhenen-Veenendaal, Tine van der Stroom Wientjes: ‘Wij leven in een crisis, maar de wereldeconomie groeit nog steeds met 5 procent. Afrika heeft momenteel de snelst groeiende economie. De voedselprijzen zijn op de wereldmarkt met 8 procent gestegen. Dat biedt enorme kansen.’

Het topsectorenbeleid zou ook voor bedrijven in de regio Rhenen-Veenendaal richtinggevend moeten zijn, zei Wientjes. Agrofood is één van de topsectoren van het ministerie van el&i .

Wientjes: ‘Nederland moet inzetten op sectoren waarin we buiten Europa sterk zijn. Dat is de kern van het nationale industrie- en innovatiebeleid. Het topsectorenbeleid beloont innovatie en helpt de voorlopers om sterker te worden. Dit is een belangrijk verschil met het industriebeleid uit de jaren tachtig, waar juist de achterblijvers op overheidssteun konden rekenen. Maar het huidige innovatiebeleid is geen regiobeleid. Agrofood is niet hetzelfde als Food Valley, maar de regio kan wel heel goed aanhaken bij het nationaal beleid. Nederland is de tweede grootste exporteur van agrofood producten in de wereld en Food Valley is daar een belangrijke spil in.’

41

nemers, overheid en onderwijsinstellingen in de regio.

FORUM #12/14.06.12

www.vno-ncwmidden.nl

geld voor A58 Vorig jaar mei presenteerde het Brabantse en Zeeuwse bedrijfsleven een plan om de knelpunten op de snelweg A58 op een innovatieve manier aan te pakken. De klus zou moeten worden geklaard door een publiekprivate onderneming: ZuidNet A58. Inmiddels is duidelijk dat de provincie Noord-Brabant in principe bereid is de investeringen voor te financieren. En inmiddels heeft verkeersminister Schultz toegezegd de verdere uitwerking van het plan te ondersteunen. Voor de initiatiefnemers reden om op 26 juni een bijeenkomst te beleggen over de stand van zaken tot nu toe en de stappen die nog zijn te zetten.

Plaats van handeling is het provinciehuis in Den Bosch. www.bzw.nl

vereniging duurzaam

de prijs

chemisch gewas ict office

Ict-Milieu Award 2012

V.l.n.r. Joost Pothoff, Harco de Jager (beiden Ordina) en presentator Rens de Jong

Winnaars… …Ict-dienstverlener Ordina met het programma Agrosense.

Beloond met… …De ict~Milieu Award. De prijs wordt uitgereikt voor de meest aansprekende en innovatieve icttoepassing om energieverbruik te verminderen, recycling te bevorderen en de druk op het winnen van schaarse grondstoffen te reduceren.

De inzendingen worden beoordeeld op innovatiekracht, visie op de mogelijkheden van ict om milieu- en energievraagstukken aan te pakken, toepasbaarheid, communicatieve waarde en respect voor het milieu.

Uitgereikt tijdens… …Een feestelijke uitreiking van de ict~Awards 2012 in Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk.

Tijdens de bijeenkomst werden ook de ict~Office Innovatie Award (voor Genalice) en de Commit Wetenschapsvalorisatieprijs 2012 (aan SecurityMatters) uitgereikt.

42

Reden… …Met Agrosense, een integraal informatiesysteem voor precisielandbouw, kan een duurzame vorm van landbouw worden opgezet met minder energie- en milieubelasting.

Alle beschikbare gegevens van het productieproces worden verzameld en gekoppeld aan locatie- en tijdsinformatie. Informatie van sensoren in het land, op tractoren of van een drone die foto’s van het land maakt, worden verwerkt. Precisielandbouw wordt dan mogelijk. En er zijn veel minder water, mest en gewasbeschermingsmiddelen nodig.

Juryoordeel… …‘Precisielandbouw heeft een enorme impact op de mondiale landbouw. De open en brede toepasbaarheid van Agrosense maakt de hefboomwerking van deze toepassing zowel maatschappelijk als economisch van grote waarde.’ www.ictoffice.nl

FORUM #12/14.06.12

Ondernemers in het groen passen de vhg mvo-wijzer, een online hulpmiddel, steeds vaker toe. Dit meldt branchevereniging vhg. Duurzame gewasbescherming is één van de belangrijkste vijf thema’s van het mvo-beleid van ondernemers in het groen. Uit de resultaten van de vragenlijst van de vhg mvo-wijzer blijkt dat het beperken van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en biociden bij alle gebruikers een aandachtspunt is. Onkruid, ziekten en plagen worden door 11 procent van de ondernemers helemaal zonder chemische middelen bestreden. Circa 17 procent van de ondernemers past alleen chemische middelen toe als een opdrachtgever hier expliciet om vraagt. www.vhg.org

groenvoer De omzet van duurzaam voedsel is in 2011 met 30,5 procent gestegen tot ruim 1,7 miljard euro. De groei is zelfs nog een fractie hoger dan in 2010, toen de stijging 29,4 procent bedroeg.

Dat staat in de monitor Duurzaam Voedsel 2011 van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Duurzaam voedsel is een van de grootste groeimarkten in retail en foodservice. De groei is bovendien stabiel. Onder duurzaam voedsel vallen producten die zich positief onderscheiden door de manier waarop ze zijn geproduceerd: diervriendelijk, biologisch, milieuvriendelijk en ethisch. Alleen producten die herkenbaar zijn aan een onafhankelijk gecontroleerd keurmerk zijn in het onderzoek meegenomen. www.fnli.nl

vereniging duurzaam

Cateringbranche wil duurzaam groeien

Bram Ronnes showt samen met Hans Rijnierse het eerste exemplaar van het Veneca-jaarbericht

De cateringbranche zet in op gezonde en nieuwe duur­zame groei.

Dat zei Hans Rijnierse, voorzitter van de brancheorganisatie van contractcateraars Veneca, bij de presentatie van het Venecajaarbericht, op 1 juni in Vreeland.

De bijeenkomst op poloclub Vreeland stond in het teken van gezond leven en werken. Het thema waar Veneca het komende jaar extra aandacht aan wil besteden. Het afgelopen jaar was voor de cateringbranche niet gemakkelijk, bleek uit het beeld dat Rijnierse schetste. De omzet daalde met 7 procent, er waren minder bezoekers en contracten werden uitgekleed. Ook het aantal opdrachtgevers en werklocaties liep terug, vooral bij de overheid. De uitbestede cateringmarkt is al enkele jaren verzadigd. Cateraars moeten daarom aan de slag met nieuwe ideeën, aldus de Veneca-voorman. Hij benadrukte dat zij het moeten hebben van hun innovatiekracht. In dat licht prees hij de voortrekkersrol die de bedrijven uit de sector spelen op het gebied van verduurzaming. www.veneca.nl

cda in recycling Een delegatie van het cda, onder wie Tweede Kamerlid Marieke van der Werf, bezocht begin juni recyclingbedrijf Vliko te Leiderdorp op uitnodiging van brancheorganisatie brbs Recycling. De sector wil de Europese en Nederlandse doelstellingen om meer te recyclen halen, maar loopt tegen wetgeving aan die dat niet ondersteunt of juist een gebrek aan wetgeving.

Kamerlid van der Werf vroeg zich af of heffingen voor storten of verbranden van afval de sector kunnen helpen. ‘Sturing vanuit de overheid is nu noodzakelijk om de gewenste recycling boven storten en verbranden gerealiseerd te krijgen’, zei Van der Werf. Gezien de extra werkgelegenheid die de sector oplevert voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en de kansen om kennis en kunde in het buitenland te verkopen, zou de recyclingsector in het rijtje van topsectoren niet misstaan, vond Van der Werf. www.brbs.nl 43

FORUM #12/14.06.12

De subsidie op zonnepanelen zoals aangekondigd in het Lenteakkoord werkt niet. Installateursvereniging unetovni verwacht dat de tijdelijke subsidie die tot eind van dit jaar gaat gelden, gaat zorgen voor veel onrust in de markt. Er komt een hausse aan aanvragen, terwijl het beschikbare budget beperkt is. De organisatie ziet veel meer in een vergroening van het belastingstelsel om duurzame energie, waaronder zonne-energie, de ruimte te geven. Daarbij past ook het stopzetten van de subsidiëring van de fossiele energiesector. Volgens uneto-vni moeten we toe naar een level playing field met gelijke kansen voor de duurzame energiesector. www.uneto-vni.nl

‘Nieuwe polder’ in opkomst jeroen poortvliet

veneca

geen subsidie voor zon

Voorzitter Willem Lageweg, directeur van het kennis­centrum mvo Nederland, voert het woord tijdens een stakholdersbijeenkomst, op 5 juni in vno-ncw-kantoor de Malietoren in Den Haag.

De bijeenkomst was een van de twee bijeenkomsten waarin kon worden gereageerd op de visie van vno-ncw op maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid. Leidraad was de recente publicatie van vno-ncw Onze gemeenschappelijke toekomst. Beide bijeenkomsten waren druk bezocht.

Vertegenwoordigers van diverse ministeries, ngo’s en vakbonden gaven acte de presence. Er ontsponnen zich boeiende discussies.

De bijeenkomsten maakten duidelijk dat er een ‘nieuwe polder’ in opkomst is: duurzame ontwikkeling is bij uitstek een thema waarop samenwerking tussen alle relevante stakeholders van groot belang is.

groen goed

Steunbeton bedrijf: Fruitbedrijf Van Westreenen innovatie: betonnen boomsteunen ‘Betonpoalties ben’n kut’, zong Daniël Lohues, zanger van de Drentse band Skik jaren geleden. Het was een klacht tegen de betonnen paaltjes die menig fietser op fietspaden in de weg staan. Appel- en perenkweker Berend Jan van Westreenen denkt heel anders over betonpalen. Dit jaar heeft hij er zeventienhonderd ‘gepoot’, waardoor het bedrijf er nu 35 duizend heeft staan. Langer houdbaar en milieuvriendelijker dan de houten palen die veel van zijn collega’s gebruiken als steuntje voor de bomen.

‘Houten palen hebben een levensduur van vijftien tot twintig jaar, betonnen palen gaan al gauw vijftig jaar mee’, legt Van Westreenen uit. ‘Dat scheelt bomen.

Om te voorkomen dat hout gaat rotten, moet je het impregneren met chemisch spul dat je bij beton niet nodig hebt.’

Omdat de teelt op het bedrijf van Van Westreenen veranderde – de bomen van nieuwe rassen worden hoger – moesten de steunpalen worden vervangen.

Hogere houten palen zijn zo duur, dat het zinnig werd een alternatief te zoeken. ‘We hadden al geëxperimenteerd met rubber palen van afgewerkte autobanden, maar die werden slap bij warm weer’, vertelt Van Westreenen. ‘Het bleek dat in Noord-Italië al sinds 1998 met succes betonnen palen werden gebruikt.

De afgelopen tien jaar hebben we stukje bij beetje alle houten palen vervangen op ons bedrijf van 53 hectare.’

Van Westreenen teelt geen biologisch fruit, maar zoekt wel altijd naar duurzaamheid. ‘In onze branche is ons bedrijf vooruitstrevend. Wij steken zeker boven het maaiveld uit. Maar dat bereik je niet in vijf jaar.

Mijn vader was al teler en elk jaar is een stapje gezet.

Voor een ondernemer pakt de duurzame keus uiteindelijk toch het beste uit.’

Tekst: Remko Ebbers | Foto: Herman Wouters/hh

44

FORUM #12/14.06.12

buitenland

De Spaanse premier Mariano Rajoy was pijnlijk afwezig dit weekend toen bekend werd dat Spanje hulp moest vragen om het financiële systeem van de ondergang te redden. Minister van Financiën Luis de Guindos mocht het opknappen en stond na afloop de pers te woord

Spaanse premier stelt ondernemers teleur Langs het randje van de afgrond, maar nog net op tijd gered. Dankzij een flinke injectie van het Europese noodfonds zijn de noodlijdende Spaanse banken voorlopig uit de brand. Alleen Spaanse ondernemers zijn daarmee niet van hun problemen af.

Tekst: Maaike Homan | Foto: Pedro Armestre/anp Ildefonso Cuesta González is kleermaker en werkt al 21 jaar met zijn vrouw in een middenklasse buurt in Madrid. Gevraagd naar het ondernemershart van de Spaanse Partido Popular-regering van premier Mariano Rajoy zegt hij: ‘We hadden ons geen betere regering kunnen wensen.’ Als hij iets langer heeft nagedacht: ‘Al moeten we nog maar zien wat van al die beloftes terecht komt.’

De conservatieve Partido Popular (pp) heeft sinds een half jaar de macht in Spanje. Al tijdens de verkiezingen werd beloofd dat het rode tapijt zou worden uitgerold voor Spaanse ondernemers. Paradepaardje zou een nieuwe ondernemerswet worden, de ley de emprendedor, die in april van kracht zou zijn. Minder bureaucratie, belastingvoordelen, hulp voor wie buiten de grens wil onder45

nemen en voor wie krediet wil aanvragen.

Ondernemers, hard geraakt door de economische crisis in het land, juichten de plannen toe. De pp bracht een sprankje hoop. Maar de ondernemerswet is vooruitgeschoven. Een beslissing valt op z’n vroegst ergens deze zomer.

Hoewel de regering een ambitieus hervormingsprogramma doorvoert, willen ondernemers meer gedaan zien. Met name op het gebied van arbeidsrecht. ‘Wij begrijpen dat harde maatregelen moeilijk liggen, maar Spanje moet echt concurrerender worden’, zegt José Manuel Entrecanales, voorzitter van het Instituut van Familiebedrijven.

Drie vooraanstaande economen waarschuwden onlangs dat als Spanje niet harder ingrijpt het teruggaat naar de jaren vijftig. De jaren van FORUM #12/14.06.12

lage groei, weinig export en isolatie. Overdreven, vindt cec een denktank bestaande uit de zeventien grootste Spaanse bedrijven. ‘Het gaat veel beter met Spanje dan je op veel fora leest’, zei voorzitter en Telefónica ceo Cesar Alierta onlangs op een bijeenkomst.

Nu de Spaanse banken gered worden met geld uit het Europese noodfonds esm, hopen bedrijven dat de deuren voor Spanje weer zullen opengaan. ‘Banken moeten krediet verlenen. Dat staat boven onze prioriteitenlijst’, aldus premier Rajoy. Toch stemmen de cijfers over de Spaanse economie tot weinig vreugde. Hoewel de export stijgt, verkoopt maar 5 procent van de Spaanse bedrijven zijn producten of diensten in het buitenland. En meer exporteren, is lastig in een land waar de helft van de ruim drie miljoen bedrijven eenmanszaak is. Spanje heeft grotere bedrijven nodig. ‘Alleen iedereen wil eigen baas zijn’, zegt kleermaker Cuesta González.

De regering zou nu met een masterplan moeten komen. Jarenlang was vastgoed dé winstgevende sector. Naar alternatieven wordt hard gezocht. Koning Juan Carlos riep hiervoor zelfs de hulp in van denktank cec. Die komt binnenkort met concrete punten om uit de crisis te komen. Nu maar hopen dat de regering dit plan overneemt en daadwerkelijk aan de slag gaat. 

portret

cees vermaas

‘mijn nederlandse hart groeit’ Hij had zeeman willen worden, maar werd de baas van de Amsterdamse beurs. Cees Vermaas (47) houdt van de dynamiek van Londen, New York en Parijs. En van kitesurfen in Noordwijk. ‘Ik wil de beurs teruggeven aan ondernemend Nederland.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Jeroen Poortvliet

46

FORUM #12/14.06.12

Van een bestuursvoorzitter zou je het misschien niet verwachten, maar van een Noordwijker wel. Cees Vermaas is fanatiek kitesurfer.

Snowboarden zonder bergen, noemt hij dat. ‘De Nederlandse omstandigheden zijn ideaal: een goede bries, een open strand en een uitdagende zee. Mijn spullen hangen in een hok aan het strand van Noordwijk, naast die van mijn zoon. Ik kan in mijn werkpak naar het strand gaan, me omkleden, de kite oppompen en anderhalf uur los gaan. Dan ben ik herboren.’

Het is een uitlaatklep voor het werk. Bijvoorbeeld als de fusie met de Duitse beurs afketst omdat de Europese Commissie in zijn ogen een onjuiste marktdefinitie hanteert. ‘Je weet dat het niet aan jouw inzet heeft gelegen, maar je krijgt er wel een douw van. Het is toch frustrerend.’

Gelukkig staan daar ook positieve ontwikkelingen tegenover, zoals de beursgang van provider Ziggo. Die houdt hem meer bezig dan de beursgang van Facebook aan de andere kant van de oceaan. Liever dan speculeren over wat nu de échte waarde van Facebook is, stelt hij vast dat Ziggo ‘een schoolvoorbeeld is van een notering die stabiel is neergezet en vervolgens een goede prijsontwikkeling heeft.’

Het is een van de weinige bedrijven die de laatste tijd de gang naar zijn Amsterdamse beurs hebben gemaakt. In crisistijd ligt daar het geld niet voor het oprapen. De beursvloer moet het toch al niet meer hebben van handelaren die schreeuwend en armen zwaaiend aandelen kopen en verkopen. Tegenwoordig vindt de beurshandel digitaal, achter computers, plaats. De beursvloer zelf is nu een kantoortuin van diverse handelshuizen, en wordt verder gebruikt als achtergrondplaatje bij de beursberichten op tv.

In zijn statige werkkamer aan Beursplein 5 klinkt ook niet langer het protest van de Occupy-beweging door, want die heeft zijn tenten opgebroken. Maar Vermaas benadrukt dat er genoeg activiteit is in het gebouw. ‘Mensen die zeggen dat het over is met de beurs omdat die tot de oude wereld behoort, hebben pertinent ongelijk. Ik vind het juist

47

FORUM #12/14.06.12

portret

spannend om het oorspronkelijke businessmodel te kantelen en de oudste beurs ter wereld ook in deze eeuw succesvol neer te zetten.

Door de automatisering heeft de hele wereld toegang tot Amsterdam.

Je ziet daardoor het aantal beursbewegingen en het handelsvolume toenemen. Bedrijven zullen al die koersschommelingen niet altijd even leuk vinden, maar zo werkt de markt tegenwoordig.’

Ondertussen staat de beurswereld in een negatief daglicht.

‘Onterecht. De beurs is enkel een marktplaats. De grote investeringsbanken hebben een slecht imago verkregen; die zijn te veel losgelaten op de markt. Maar de beurs zelf propageert transparantie en staat onder toezicht. De problemen ontstaan juist bij handelsplatformen die buiten de beurs zijn opgericht.’

Bij de concurrenten dus.

‘Ja, maar die maken ons scherper. We moeten op zoek naar een nieuw verdienmodel. Bijvoorbeeld door ons meer te richten op de kapitaalbehoefte van het midden- en kleinbedrijf. Dat hebben we in het verleden te weinig gedaan omdat de banken die rol op zich hadden genomen.

Het is mijn missie om de beurs terug te geven aan ondernemend Nederland.’

Twee jaar geleden werd Vermaas in Amsterdam aangesteld om met zijn ict-ervaring de beurs mee te nemen in de vaart der digitale volkeren. Maar noem hem geen ict’er. ‘Ik ben meer een procesman. Ik vind 48

FORUM #12/14.06.12

het leuk om te doorzien hoe processen efficiënter kunnen, en om als verbindende schakel nieuwe organisaties op te zetten.’

Eerder was hij zeven jaar werkzaam in Parijs en Londen bij nyse Euronext, de Amerikaans-Europese beursgigant waaronder ook Amsterdam valt. Het bleek dat hij gemakkelijk in verschillende culturen kan werken en om kan gaan met zowel Fransen, Britten als Amerikanen.

‘Blijkbaar heb ik dat aanpassingsvermogen.’

Zijn gezin bleef in die jaren in Noordwijk wonen, terwijl hij een appartement in Parijs en Londen had. ‘Dat is geleidelijk zo gegroeid. Ter voorbereiding van de fusie tussen de New York Stock Exchange en Euronext was ik aanvankelijk twee dagen per week op pad in het buitenland. Daar kwam een dagje bij, en later nog één. Mijn vrouw – zij is verpleegster – en kinderen hadden werk, familie en hockey in Noordwijk. Het was beter voor ze om te blijven. Als ze mee waren gegaan naar Parijs of Londen, was ik ook doordeweeks op reis geweest.’

Hoe kijkt u terug op die periode als weekendvader?

‘Ik ging op zondagavond weg om op maandag de opening van de beurs te halen, en was vrijdagavond terug. Dat knelde wel. Toch stond ik elke zaterdag op het hockeyveld met mijn kinderen, en ben ik nu meer bezig met hun huiswerk dan mijn ouders destijds met mij.’

‘Zo’n verblijf in het buitenland biedt ook voordelen. Ik had een appartement in Parijs en Londen waar we als gezin gebruik van konden maken. En met kerst gingen we altijd naar Aruba.’

Vier stellingen

Hij komt zelf uit een ‘gewoon, hardwerkend’ gezin. Zijn moeder was onderwijzeres, zijn vader regiodirecteur bij verzekeraar Nationale Nederlanden. ‘Zolang ik binnen de grenzen bleef, kreeg ik veel vrijheid’, zegt hij over zijn jeugd. De grenzen van zijn middelbare school overschreed hij echter twee keer door niet over te gaan. Niet dat hij moeite had met leren. Het probleem was meer dat hij te veel tijd stak in buitenschoolse activiteiten, zoals het organiseren van hockeytoernooien en het runnen van een drive-indiscotheek met vrienden. ‘Ik kwam erachter dat je na 4-atheneum echt aan de slag moet.’

Vermaas wilde aanvankelijk naar de hogere zeevaartschool. Op zijn negentiende ging hij enkele maanden naar Zuid-Amerika om te kijken of het leven in het buitenland hem beviel. Dat was ‘fantastisch’, maar de zeevaart was met de recessie van de jaren tachtig geen aanlokkelijk perspectief. Het werd de Technische Hogeschool in Rijswijk. Nog steeds vanuit het ouderlijk huis in Noordwijk. ‘Ik ging op mijn 24ste op mezelf te wonen, maar kwam na een halfjaar alweer terug. Ik was te veel gewend geraakt aan het leven in Noordwijk. Daar had ik al mijn contacten en bezigheden. Ik mocht ook altijd de auto van mijn moeder lenen.’

Noordwijk is nog steeds zijn thuisbasis, met zijn ouders in de buurt.

Zijn twee jaar oudere zus is wijnboer in Nieuw-Zeeland. ‘Een droomkeuze, maar wel heel ver weg’, zegt hij daarover. ‘Ik vind het wel moedig van haar. Zij en haar man hebben hun baan opgezegd en het huis verkocht, en zijn met twee kinderen vertrokken.’

Zou u ook zo’n grote stap kunnen zetten?

‘Nee, het is te rigoureus. Zij wilden weg uit de ratrace. Zo zie ik het leven hier niet. Ik ben gek op de dynamiek van Londen, New York, Parijs. En Amsterdam natuurlijk, maar die stad geeft in vergelijking met die andere meer een internationaal dorpsgevoel.’

‘We hebben wel allebei die ondernemingszin van onze ouders meegekregen. En ook wel van mijn opa van moederskant, die een bloemenzaak in Leiden had. Daar had ik veel contact mee. Tot z’n 96ste belde ik hem om de dag, waar ik ook zat. Dan spraken we over wat ik deed en over de mensen die ik tegenkwam.’

Hij heeft geen lijstje met dingen die hij ooit nog wil doen in zijn leven, maar de jaren in het buitenland smaken naar meer. Tegelijkertijd stelt hij vast dat zijn Nederlandse hart groeit naarmate hij ouder wordt. ‘Als je jong bent, vind je Nederland maar klein te midden van giganten. Nu ben ik er trots op onderdeel van Nederland te zijn. Het is een ondernemend sterk en veilig land, je kunt je overal vrij bewegen. Het beleid is doorgaans stevig en integer. Misschien wel iets te integer. Europese regels worden bijvoorbeeld ingevoerd voordat ze goed en wel afgevinkt zijn. Grootmachten doen dat toch anders, zijn politieker. Kijk maar naar de hele Europese 3-procentdiscussie.’

Hij maakt zich wel zorgen over het feit dat Nederland zes kabinetten in tien jaar tijd de revue heeft zien passeren. De discussie gaat volgens hem vaak te veel over details en te weinig over thema’s op de lange termijn, zoals het energievraagstuk en het faciliteren van bedrijven in een globaliserende wereld. ‘De politiek zou zich meer moeten bezighouden met het landsbelang en minder met partijbelangen.’ 

49

FORUM #12/14.06.12

Greed is good ‘Nee. De financiële crisis heeft aangetoond dat het niet goed is dat eigen gewin enorme bewegingen veroorzaakt. Het vrije marktmechanisme is te ver ontwikkeld in het westerse financiële stelstel.’

Occupy is mislukt ‘Vind ik niet. Ze hebben hun punt gemaakt. Het is begrijpelijk dat mensen boos zijn over dat wat de crisis heeft veroorzaakt. Occupy heeft de druk bij overheden en andere autoriteiten gelegd om het systeem te veranderen.’

Oranje ligt eruit na de eerste ronde ‘Daar geloof ik niks van. De kwaliteit is er, de samenwerking en de wil om iets te bereiken ook. De vraag is wat het uithoudingsvermogen van het team is om dat te behouden.’

De pvv gaat weer winnen ‘De beurs heeft geen politieke opstelling, maar persoonlijk vind ik het jammer dat het kabinet gevallen is in zo’n turbulente tijd. Dit kabinet was redelijk ondernemersgezind. Alles wat daar afbreuk aan doet, betreur ik.’

cees vermaas 1965 Geboren in Leiden 1988 Technische bedrijfskunde aan

de Technische Hogeschool in

Rijswijk 1992 Hoofd it bij Videoland 1995 Directeur Impuls Software 1997 Consultant bij Getronics en

cmg 2001 Directeur aandelenmarkt

Nederland bij Euronext 2009 Hoofd Europese aandelen-

markt bij nyse Euronext 2010 Bestuursvoorzitter

Amsterdamse beurs bij nyse Euronext

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Vroom & Dreesmann

opgericht in 1887 wat Voorheen manufacturen, nu warenhuis

Wie wil de zojuist gedane aankopen bij Vroom & Dreesmann niet door deze keurige heren thuis laten bezorgen? De robuuste Ford bestelauto’s vervangen kort na de Eerste

Colofon Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

50

We­reld­oorlog de handkar en paard en wagen.

Na eerst beiden afzonderlijk een winkel in manufacturen te bestieren, besluiten de katholieke vrienden en zwagers Anton Dreesmann en Willem Vroom samen een zaak te beginnen. Omdat Willem vier jaar ouder is dan Anton wordt de naam Vroom & Dreesmann. Lage en vaste prijzen tegen contante betaling. Niet afdingen en geen korting. Een vrij ongebruikelijke strategie voor die tijd, Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Philip Ebels (België), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Maurits Kuypers (Duitsland), Jessica Maas (Turkije), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Hans Moleman (China), Maaike Veen (Verenigd Koninkrijk), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië) Aan dit nummer werkten mee: Tineke Bakker-van Ingen, Jan van den Broek, Willem de Goede, Marjo Grondhuis, Frits de Groot, Philippe Hondelink, Janny Kamp, Mario van Mierlo, Willem Henk Streekstra

maar de klant waardeert het. De filialen schieten in heel Nederland als paddenstoelen uit de grond. Behalve in Groningen, waar een broer van Willem een manufacturenwinkel drijft.

Hoogtepunt is de opening van het eerste echte warenhuis van Nederland in 1912. En natuurlijk het 125-jarig jubileum dit jaar.  Tekst: Marcia Timmermans Foto: V&D, ± 1934 Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto: Demetrio Carrasco /anp

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 45 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

FORUM #12/14.06.12

Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort