Opinieblad Forum 19

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#19/20.10.11

Tot de tanden bewapend

Supercommissaris moet eurocrisis te lijf actueel DigiNood: Zijn computercriminelen nog te stoppen? 20

tegenspraak Van Hijum (cda): ‘Werkgever voelt urgentie flexibel werken niet’ 28

actueel Ziektewet: Kamp legt werkgevers op pijnbank 16

31

28

45

2

FORUM #19/20.10.11

40

46

rubrieksnaam

Artikelen 10 Hoe ziet onze sterke man in Brussel er uit?

Tot de tanden toe bewapend of alleen een bonnenboekje? Een Europese ‘supercommissaris’ moet voorkomen dat er een tweede eurocrisis komt. Maar hoe ziet zo’n eurosuperman er eigenlijk uit? Gezocht: commissaris met sixpack.

16 Kamp legt uitzenders op de pijnbank Uitzendbureaus moeten bloeden vindt Henk Kamp van Sociale Zaken. Want het ziekteverzuim van tijdelijke krachten is veel te hoog. Twee weken loon doorbetalen dat zal ze wel leren, denkt de minister. Maar wie wil er dan nog een uitzendkracht met een vlekje?

20 Houd de digidief!

Een inbraak bij DigiNotar, Wegener, ‘lekkende’ overheidswebsites. Pijnlijke incidenten volgen elkaar in snel tempo op. Overheid en bedrijfsleven lijken de wapenwedloop te verliezen. Is het web zo lek als een mandje?

40 Voorwaarts mars Twaalfduizend militairen staan binnenkort al op straat. En er volgen er nog meer. Bij Defensie wordt de broekriem flink aangehaald. Voorwaarts mars: links, twee, drie, vier richting bedrijfsleven. Regiment zoekt baan.

10

46 Job Dura is honderd procent beschikbaar Eigenlijk had hij weerman willen worden. Maar Job Dura ging aan de slag in het familiebedrijf Dura Vermeer. Sinds een jaar is hij bestuursvoorzitter. Geen societyfiguur zoals zijn vader, maar een echte Rotterdammer. ‘Ik had niet voor mijn vader kunnen werken.’

3

FORUM #19/20.10.11

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Schuld en boete Religieuze sektes zijn er meester in: het onheil dat de mensheid treft, presenteren als een gerechtvaardigde straf voor vermeend immoreel gedrag. Een documentaire van Louis Theroux over de Westboro Baptist Church die recent werd uitgezonden, was daar weer een treffend voorbeeld van. Leden ervan juichen de dood van Amerikaanse soldaten toe als verdiende straf, omdat de Amerikaanse overheid te tolerant zou zijn ten opzichte van homoseksualiteit. Je kunt er met je verstand niet bij.

Toch hebben we allemaal wel eens de neiging om te denken in termen van schuld en boete. Vooral als het gaat om rampen of problemen die ons boven het hoofd dreigen te groeien. Neem de Europese schuldencrisis. In plaats van toe te geven dat we allemaal een beetje hebben zitten slapen bij het ontwerpen en vooral het naleven van het Europese Stabiliteitspact, wijzen we liever een zondebok aan.

En terwijl we eindeloos om deze schuldvraag heen blijven draaien, nemen de problemen hand over hand toe.

De schade zou uiteindelijk een stuk beperkter blijven, als we met zijn allen de feiten zouden accepteren, ons aandeel zouden leveren in de oplossing én zo snel mogelijk alle noodzakelijke maatregelen zouden nemen om herhaling in de toekomst te voorkomen. Of zoals Euro­ parlementariër Corien Wortmann in deze Forum zegt: ‘We hebben er

met z’n allen voor gezorgd dat Griekenland zijn gang kon gaan. We zitten in hetzelfde schuitje met een gat in de bodem, dus we moeten het samen oplossen.’

Ook bij de bankencrisis is de gulzigheid groot om alle problemen neer te zetten in termen van foute bankiers versus onschuldige consumenten. Het is een heilloze weg, omdat het op geen enkele manier leidt tot een stabieler financieel systeem. In mijn optiek is dat een systeem waarin ongewenste ontwikkelingen waarbij risico’s zich ophopen, snel worden opgepikt door alerte toezichthouders. Waarna overheden hun verantwoordelijkheid nemen door met adequate maatregelen te komen. Die niet gericht zijn op het ‘straffen’ van instellingen maar op het voorkomen van toekomstige problemen.

Het verpakken van de financiële crisis als een morele crisis leidt maar tot één ding: waanzin en de afgrond.

Bernard Wientjes, Voorzitter vno-ncw Lees ook ‘Hoe sterk wordt onze man in Brussel’ op pagina 10 en verder

Laat investeringen in epd niet voor niets zijn geweest • Elektronisch patiëntendossier heeft al veel gekost • Initiatief zorgkoepels verdient daarom ondersteuning • Nederland mag infrastructuur niet verloren laten gaan Veertien jaar denkwerk en 300 miljoen euro aan investeringen leken dit voorjaar in een keer door het putje te worden gespoeld. Toen de Eerste Kamer een dikke streep zette door het elektronisch patiënten­ dossier gooide ze een prachtige mogelijkheid weg om de Nederlandse gezondheidszorg te verbeteren. Het centrale patiëntendossier, waarin artsen en apothekers de gegevens konden raadplegen van patiënten uit andere praktijken, was hiermee van de baan. Minister Schippers mocht er van de senatoren geen cent meer insteken, omdat de privacy van patiënten onvoldoende gegarandeerd zou zijn.

Vijf koepels van huisartsen en apothekers hebben nu de brokstukken opgepakt. De techniek die voor het epd gebruikt zou worden, willen zij gaan inzetten om op een veilige en betrouwbare manier medische hulpverleners in staat te stellen toch patiëntgegevens uit te wisselen.

Een landelijk elektronisch dossier, waarin de gegevens van patiënten worden opgeslagen, is daarmee van de baan. In plaats daarvan krijgen artsen en apothekers de mogelijkheid om op regionaal niveau rele­ vante gegevens van patiënten te raadplegen op het moment dat dat nodig is. Patiënten moeten vooraf hun zorgverlener toestemming geven. Wie niet wil dat zijn gegevens elektronisch worden uitgewis­ seld, kan dat op elk moment verbieden, maar is vervolgens wel zelf 4

FORUM #19/20.10.11

verantwoordelijk om zijn zorgverlener op de hoogte te brengen van zijn medisch dossier. Het beheer van dit nieuwe systeem voor gege­ vensuitwisseling wordt in handen gelegd van een onafhankelijke stichting.

Het initiatief van de gezondheidskoepels lijkt de elektronische gege­ vensuitwisseling tussen zorgverleners mogelijk te gaan maken op een manier die de privacy van patiënten niet in gevaar brengt. Daarmee geeft het artsen en apothekers een mogelijkheid om veel efficiënter te werken en kunnen patiënten beter en veiliger geholpen worden. Het ministerie van Volksgezondheid denkt dat jaarlijks zo’n negentiendui­ zend mensen in het ziekenhuis belanden door foute medicatie omdat apothekers bijvoorbeeld niet op de hoogte zijn van allergieën. Dat cij­ fer kan door een goede gegevensuitwisseling omlaag.

Belangrijk is ook dat het vele werk van de afgelopen jaren niet verloren gaat. De overheid heeft een slordige 300 miljoen gestoken in de ontwikkeling van het elektronisch patiëntendossier dat de regionale uitwisselingssystemen die nu nog gebruikt worden, zou moeten ver­ vangen. De gegevens van zo'n acht miljoen mensen zijn daarin al op­ge­ nomen. De Eerste Kamer heeft dit voorjaar gezegd dat die vernietigd moeten worden. Dat lijkt een nogal rigoureuze stap die gezien de vormgeving van de nieuwe gegevensuitwisseling ook absoluut niet nodig is.  www.vno-ncw.nl/gezondheidszorg

wandelgangen

Bedrijven moeten in crisistijd makkelijker kunnen afwijken van de algemeen verbindend verklaarde cao-afspraken. Bijvoorbeeld door (tijdelijk) een loonsverhoging niet te betalen. Dat schrijft cda-Kamerlid Eddy van Hijum in het blad Christen Democratische Verkenningen. Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat wel een interessante gedachte. vvd en pvv willen zelfs helemaal van het algemeen verbindend verklaren van cao’s af, maar dat is niet de Van Hijum: crisismanagement

Het kabinet is nog niet bereid om particuliere beveiligers mee te sturen met Nederlandse vrachtschepen. Eerst moet nog maar eens gebruik worden gemaakt van militairen in de strijd tegen piraterij. Volgend jaar kan er vijftig keer een team van mariniers worden ingezet. Dat is aanmerkelijk meer dan de twintig keer die in de begroting van Defensie voor 2012 wordt genoemd. Als deze aanpak onvoldoende oplevert, is het kabinet bereid om een besluit te nemen over de inzet van reservisten en particuliere beveiligers.

huiswerken t kan overal In het kader van ‘Het Nieuwe Werken’ verruimt staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de definitie van het begrip thuiswerken. Voortaan valt ook werken in bijvoorbeeld een internetcafé eronder, en geldt het beperkte arboregime dat voor de thuiswerkplek geldt. Tot dusver gold voor dat soort externe 5

Die optie wordt ondertussen wel nader uitgewerkt door minister Hillen van Defensie. Een commissie adviseerde eerder dit jaar al particuliere beveiligers tijdelijk de status van militair te geven. Reders zijn zelf voor de particuliere markt; die goedkoper is dan Defensie. dijkstra

j an soldaat tegen piet ­piraat

Verhogen griffiekosten kan toegang tot rechtspraak belemmeren

bedoeling van Van Hijum. Hij verwacht nu dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met zijn voorstel aan de slag gaat.

Ook ziet hij het als een oproep aan de sociale partners. dijkstra

i ndividueel ontbindend verklaren

Hillen: bij de marine moet je zijn

plekken het volledige arboregime, en was de werkgever dus volledig verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden. Dus ook bijvoorbeeld voor de brandveiligheid van een internetcafé.

De Krom heeft hiermee de ‘nationale kop’ uit de (Europese) regelgeving verwijderd. De wijziging gaat 1 juli 2012 in.

FORUM #19/20.10.11

• Hogere griffiekosten zijn drempel voor gang naar rechter • Opstelten te gefocust op bezuinigingsopdracht • Impact van deze operatie blijft onduidelijk De drempel om naar de rechter te stappen, moet omhoog. Minster Opstelten van Justitie en Veiligheid wil daarom vanaf juli 2012 de griffiekosten aanzienlijk verhogen. Maar dit plan kan de toegang tot de rechtspraak van burgers én ondernemers, met name in het mid­ den- en kleinbedrijf, belemmeren. Met het principe ‘de gebruiker betaalt’ komt de rechtsbescherming in Nederland daarmee in het gedrang.

Het wetsvoorstel rammelt bovendien. Een gedegen impactanalyse ontbreekt. Het is onduidelijk wat de gevolgen zijn van het plan, behalve dat het een bezuiniging van 240 miljoen euro moet opleve­ ren.

In het huidige stelsel van griffierechten betalen rechtspersonen dubbel zoveel griffiekosten als natuurlijke personen. Deze ongelijk­ heid wordt opgeheven. Lijkt fair, maar er is geen onderzoek gedaan welke van deze twee groepen meer incassozaken voor de rechter brengt. Voor natuurlijke personen als vennoten en zzp’ers zullen de griffiekosten enorm stijgen.

Voor vorderingen vanaf 500 euro zijn de griffierechten straks 300 euro. Dat is nu voor natuurlijke personen 142 euro. Zij moeten afwegen of zij wel willen procederen voor dat hogere bedrag, plus eventuele rechtsbijstandskosten.

Opstelten wil vooral stimuleren dat partijen alternatieve oplossin­ gen zoeken in plaats van de rechter in te schakelen. Maar uit bereke­ ningen van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie­ centrum (wodc) blijkt dat slechts 5 procent van de geschillen bij de rechter komt. In Nederland schakelen partijen dus niet zo snel de rechter in. Daarbij houdt het wetsvoorstel er nauwelijks rekening mee dat het griffierecht kan worden meeverzekerd in een rechtsbij­ standverzekering. Het is dus maar de vraag of het aantal rechtsza­ ken zal afnemen, zoals Opstelten graag wil.

Alleen de overheid lijkt bij dit wetsvoorstel financieel baat te heb­ ben. Deze operatie kent verder – voor burgers en ondernemers – een boel onzekerheden. 

opinie vno-ncw

Nederland: wel goed klimaat, geen paradijs • Nederland zou belastingparadijs zijn • Maar stelsel loopt internationaal volledig in de pas • We moeten zuinig zijn op goed fiscaal klimaat ‘Nederland belastingparadijs voor veel multinationals’, kopte de Volkskrant vorige week. De beschuldiging van ontwikkelingsorganisatie ActionAid was dat Nederland een hotspot is voor het ontwijken van belastingen. Daarmee zouden de begrotingen van ontwikkelingslan­ den worden ‘weggevreten’.

Het is een vergaande, maar onterechte beschuldiging. Het Nederlandse belastingstelsel loopt internationaal gezien namelijk niet uit de pas. De vennootschapsbelasting heeft een tarief dat rond het Europese gemid­ delde ligt. Daarnaast bevat het Nederlandse belastingstelsel een aantal elementen waarmee internationaal dubbele belastingheffing wordt voorkomen. Dat zijn de deelnemingsvrijstelling (waardoor winsten behaald door een dochtermaatschappij niet nogmaals bij de moeder­ maatschappij worden belast), het uitgebreide netwerk van belasting­ verdragen en de afwezigheid van bronheffing op uitgaande rente- en royaltystromen. Verder biedt de Nederlandse belastingdienst een grote mate van zekerheid over de toepassing van fiscale regels. Dit maakt het aantrekkelijk om zaken te doen in en vanuit Nederland. Naast belas­ tingopbrengsten zorgt dit voor werkgelegenheid, onder andere in de financiële en juridische dienstverlening.

Doet Nederland daarmee iets dat niet door de beugel kan? Zeker niet.

Al deze zaken zijn immers in lijn met de internationale belastingre­ gels. Dat zijn regels die Nederland niet zelf heeft verzonnen maar die

zijn afgesproken tussen staten. Daarin zijn ook afspraken gemaakt over een goede verdeling van belastingheffing. Als ActionAid vindt dat deze regels voor verbetering vatbaar zijn, zou het zich moeten rich­ ten tot de oeso, hét platform om internationale regels te veranderen.

Dat Nederland niet als belastingparadijs kan worden aangemerkt, blijkt ook uit de eisen waarmee ons gunstige fiscale klimaat is omge­ ven. Zo kan zekerheid omtrent de toepassing van fiscale regels alleen worden verkregen als een onderneming een reële aanwezigheid in Nederland heeft. Ook doet Nederland volop mee aan internationale informatie-uitwisseling en fraudebestrijding. Bovendien heeft Neder­ land moderne integriteittoezichtwetgeving, zoals de Wet ter voorko­ ming van witwassen en het financieren van terrorisme (wwft) en de Wet Toezicht Trustkantoren (wtt). Dit geldt uiteraard ook voor grensoverschrijdende transacties met ontwikkelingslanden. Zonder goede belastingwetgeving en een goed georganiseerde belastingdienst zullen die landen kwetsbaar zijn voor ontwijkingconstructies, onge­ acht de vormgeving van het Nederlandse belastingstelsel en toezicht­ wetgeving. In het kader van de oeso draagt Nederland daarom bij aan programma’s gericht op het verbeteren van de belastingwetgeving en de uitvoering daarvan in ontwikkelingslanden.

Dus ja: door goede fiscale infrastructuur en het hoge niveau van de financiële en juridische dienstverlening is Nederland een knooppunt in het financiële verkeer. Maar een belastingparadijs met een luchtje?

Nee, daarvoor zal ActionAid elders moeten kijken.  www.vno-ncw.nl/belastingzaken

Overgewicht blijft individuele keuze • Gezond leven blijft individuele verantwoordelijkheid • Bedrijven kunnen verantwoorde leefstijl stimuleren Vier van de tien volwassen Nederlandse mannen zijn te dik. Bij vrou­ wen is de situatie iets minder erg, maar schommelt het percentage nog altijd rond de 30. De verdikking van de samenleving zal naar verwach­ ting alleen nog maar toenemen: kinderen van nu bewegen veel minder dan hun ouders toen die hun leeftijd hadden. Als we niet oppassen wordt het Nederlandse straatbeeld straks gedomineerd door Michelin­ mannetjes en -vrouwtjes.

Gezondheid is in de eerste plaats natuurlijk een individuele zaak. Hoe fit iemand is, hangt in grote mate af van zijn persoonlijk eet- en leefge­ drag. Veranderingen zijn alleen maar mogelijk als gevolg van eigen keuzes. Iemand moet echt zelf besluiten wat vaker de fiets te pakken of minder vet en zoet te eten. Maar individuele problemen worden van­ zelf een collectief probleem als voldoende mensen er last van hebben.

Met obesitas dreigt dat ook te gebeuren met grote gevolgen voor de samenleving als geheel. Mensen met een fors overgewicht zijn door­ gaans minder fit, vaker ziek en produceren minder. Ook hebben ze een grotere kans op aandoeningen als suikerziekte en hart- en vaatziekten.

6

FORUM #19/20.10.11

Hoe meer dikke mensen, hoe hoger de kosten voor de gezondheids­ zorg. Nog lang niet iedereen is zich bewust van de problemen die hier­ door op ons afkomen. Om daar wat aan te doen, ondertekende vno-ncw het Convenant Gezond Gewicht, samen met 26 andere maatschappelijke organisaties en verschillende overheden. Gezamen­ lijk willen ze bijdragen aan het ombuigen van de trend.

Bedrijven zijn niet verantwoordelijk voor het gewicht van hun werk­ nemers, maar hebben wel mogelijkheden om gezond gedrag te stimu­ leren. Vaak zijn ze daar ook al mee bezig. Volgens onderzoek van tno wordt een kwart van de Nederlandse werknemers al door hun werkge­ ver gestimuleerd om gezonder te leven. Dat gebeurt op verschillende manieren: gezamenlijke deelname aan sporttoernooien, promotie van de fiets voor het woon-werkverkeer of een bijdrage in de sportschool­ kosten. Uiteindelijk blijkt de helft van de medewerkers daaraan mee te doen. De andere helft dus niet. Dat geeft meteen ook aan dat er gren­ zen zijn aan wat de samenleving op dit terrein van ondernemers kan verwachten: al dan niet gezond leven, blijft uiteindelijk toch een indi­ viduele keuze.  www.vno-ncw.nl/gezondheidszorg

Pas op met paniekvoetbal over opkopende Chinezen

wandelgangen el staatssteun, eens. vvd en cda stemden tegen. w geen ­bonus voor Irrgang maakt wel een voorbehoud: werknemers die zich kunnen ­bankiers

e jager gaat d over griekse defensie Het moet niet gekker worden: minister De Jager van Financiën beantwoordt Kamervragen over de Griekse defensie-uitgaven. sp-Kamerleden Ewout Irrgang en Harry van Bommel wilden weten wat er klopt van de berichten dat de Grieken stevig aan het uitgeven zijn; ‘absurd in het licht van de grote offers die van de Griekse bevolking gevraagd worden’. En van de financiële steun van Nederland natuurlijk, ook al zeggen ze dat er niet bij.

De Jager maakt korte metten met die berichten. De Grieken bezuinigen juist op hun defensie-uitgaven, conform de afspraken met de

beroepen op cao-afspraken over bonussen, vallen niet onder het verbod. Nu is het wachten op wat De Jager met de motie doet.

dijkstra

• Europese onderzoekers slaan alarm • China zou met investeringen wig drijven tussen lidstaten • Maar Chinezen valt op dit vlak niets te verwijten

Irrgang: malus

eu en het imf. Er kan alleen nog tweedehands worden ingekocht.

De levering van vierhonderd gratis Amerikaanse tanks is niet doorgegaan vanwege de transportkosten.

En het klopt dat Griekenland 170 F16’s heeft aangeschaft, alleen was dat niet in de afgelopen vijf jaar, maar in de afgelopen 21 jaar.

dijkstra

Het bonusverbod voor bestuurders van door de staat gesteunde banken gaat de Tweede Kamer niet ver genoeg. Minister De Jager van Financiën had dat voorgesteld. sp-Kamerlid Ewout Irrgang diende een motie in die ook handelaren en andere medewerkers van die banken bonussen ontzegt zolang hun bank staatssteun geniet. De Jager ontraadde de motie. Hij vindt dat banken met geldzorgen goede krachten moeten kunnen aannemen en behouden, en daar speelt de variabele beloning een rol in. Een meerderheid van de Tweede Kamer was het echter met Irrgang

De Jager: debriefing

Onderzoekers van het European Council on Foreign Relations (ecfr) luidden vorige week de noodklok: China zou een wig drij­ ven tussen rijk en arm Europa. Regeringen in Zuid- en OostEuropa doen alles om Chinese investeringen aan te trekken. Daar­ door lijden pogingen van landen uit Noordwest-Europa om tot een gezamenlijk, harder handelsbeleid te komen schipbreuk. De twee­ spalt maakt gemeenschappelijke eisen over toegang voor Europese bedrijven tot de Chinese markt onmogelijk, aldus de Londense denktank.

Maar voordat de loopgraven worden betrokken, moet een aantal zaken uit elkaar worden gehouden. China investeert ontegenzeg­ gelijk in eu-lidstaten, al blijven de bedragen relatief nog klein. Niet alleen in de lidstaten die nu kampen met de schuldencrisis, maar ook in een land als Nederland, bijvoorbeeld als het gaat om termi­ nals op de Maasvlakte. We hebben belang bij buitenlandse investe­ ringen in bedrijven en hoofdkantoren, ook van zulke belangrijke internationale nieuwe wereldspelers als China.

China heeft uiteraard ook zijn belang bij die investeringen hier.

Het verwerft toegang tot kennis, netwerken en markten. En de eu is ook een belangrijke afzetmarkt voor China. Zoals China dat ook voor ons gaat worden.

Zijn die buitenlandse investeringen van China in Europa een drama en gevaarlijk? Nee, dat is onderdeel van een open investe­ ringsklimaat waarvoor we op de bres moeten blijven staan. We hebben daar baat bij. Investeren in buitenlandse bedrijven wordt ook gedaan door Nederlandse ondernemingen. Uiteraard is het als land belangrijk om alert te zijn op eventuele consequenties van buitenlandse investeringen in strategische vitale sectoren. De publieke belangen in vitale sectoren kunnen echter prima be­schermd worden via wetgeving en toezicht op de regels en niet door protectionisme ten aanzien van buitenlandse investeerders.

Staat de cohesie op het gebied van een gezamenlijk handelsbeleid binnen Europa onder druk door China? Dat lijkt iets te veel eer. Het vermogen danwel onvermogen om binnen Europa tot één beleid te komen, is een zaak van de 27 lidstaten. En daar maakt China geen onderdeel van uit.  www.vno-ncw.nl/buitenlandsehandel

7

FORUM #19/20.10.11

de foto rubrieksnaam

8

FORUM #19/20.10.11

rubrieksnaam

Rode loper Amsterdam, maandag 17 oktober – Hij wordt nog even geveegd, de rode loper waarmee de handelaren op Beursplein 5 maandagochtend werden verrast. Het welkomstcomité werd gevormd door de actievoerders van de Occupy-beweging die zaterdag hun tenten opsloegen op het plein. De 150 overgebleven betogers vormden maandag een ‘erehaag’ voor de werknemers van Beursplein 5 en trakteerden ze op protestleuzen. Ook organiseerden de theatermakers Kamilla Hensema en Marc Oyserman een alternatieve beurs.

Daarmee wilden ze duidelijk maken dat het ‘binnen ontbreekt aan positieve, menselijke waarden’. Wat de actievoerders precies wilden, werd niet helemaal duidelijk: ‘We delen met elkaar de zorg over het systeem, maar we delen nog geen eenduidige oplossing met elkaar’, aldus Hensema in het Parool.

Tekst: Karin Bojorge | Foto: Valerie Kuypers/anp

9

FORUM #19/20.10.11

omslag

hoe sterk wordt onze man in brussel...

Een Europese ‘supercommissaris’ moet erop toezien dat een herhaling van de eurocrisis wordt voorkomen. Dat heeft het Europees Parlement erdoor gekregen. Drie prominente Europarlementariërs, twee Nederlanders en een Belg, vullen het profiel van de eurocop in.

Tekst: Remko Ebbers, Paul Scheer Foto’s: Image Source/anp, Jacqueline de Haas/hh

10

FORUM #19/20.10.11

‘Het was een persoonlijk triomfmoment. We hebben stevig moeten vechten en zijn langs het randje van de afgrond geweest’, zegt Corien Wortmann over de instemming van het Europees Parlement met de aanscherping van het Stabiliteits- en Groeipact voor de eurozone. De cda-Europarlementariër was, als lid van de grootste fractie in het parlement, aangewezen als rapporteur. Zij onderhan­ delde over de aanscherping met de Europese Commissie en de Raad van Ministers van de lidstaten. Commissie, Raad en Parlement moesten het alle drie eens worden.

De afgrond doemde afgelopen zomer op, bij de eerste stemming van het parlement. De christendemocratische en liberale fractie waren voor, links was tegen. Maar uiteindelijk

kwam het zogenoemde six pack er. Geen tree tje bier of brede torso (hoewel een eurocom­ missaris voor begrotingsdiscipline die wel zou kunnen gebruiken), maar een pakket aan maatregelen op zes deelterreinen die ervoor moeten zorgen dat de eurolanden zich in de toekomst wél aan de regels van het Stabili­ teits- en Groeipact houden.

kleine revolutie Zonder het met zoveel woorden te zeggen, gaat de eu nu naar een federatief stelsel, denkt de voorzitter van de liberale fractie in het Europees Parlement, Guy Verhofstadt. ‘Dat moet ook’, vindt de oud-premier van België.

‘De markten willen een sterke koepel met een duidelijk kader boven een gezamenlijke markt en munt. Maar er blijft nog genoeg zelfstan­ digheid over voor de lidstaten. Hoe je de begroting invult. Of je kiest voor meer inkom­ sten of minder uitgaven. En de verdeling van het belastinggeld.’

Die verschuiving van de macht van de lidsta­ ten naar de Europese Commissie noemt Wortmann (cda) een ‘kleine revolutie’. Koe­ handel is niet meer mogelijk, aldus de cda’er.

Ook zes Nederlandse Europarlementariërs uit linkse hoek – drie van PvdA en drie van GroenLinks – stemden uiteindelijk voor. ‘Het was de meest cruciale stemming van het poli­ tieke jaar’, zegt PvdA’er Thijs Berman. ‘Het is onprettig om tegen je eigen Europese fractie in te gaan, maar uiteindelijk hebben we nog zo’n twintig fractiegenoten uit andere landen meegekregen.

‘Ik heb voor gestemd omdat dit een belang­ rijke stap voorwaarts is voor Europa.’ Berman had wel meer gewild, net als de rest van de linkse fractie. De plannen waren te veel op aanscherping van de begrotingsregels gericht, vond hij en te weinig op groei en werkgele­ genheid in de eurozone. ‘Maar dit was niet het moment om tegen te stemmen. De leiders van de lidstaten zijn al zwak genoeg in het nemen van besluiten tijdens de eurocrisis; dan moeten wij als parlement niet voor nog meer vertraging zorgen.’

Over de aanpak van de huidige eurocrisis hebben de Europarlementariërs officieel wei­ nig te zeggen. De besluitvorming over het Europese noodfonds speelt zich in de natio­ nale parlementen af. Berman zou willen dat 11

het Europees Parlement daar een stem in heeft. Wortmann vindt het vooral een pro­ bleem dat elk nieuw besluit over het nood­ fonds langs zeventien nationale parlementen moet. ‘Dat schiet niet op als de brandweer moet uitrukken.’

Ook over het lot van Griekenland gaan zij niet. Maar een mening hebben ze natuurlijk wel. ‘Nederland heeft een gedeelde verant­ woordelijkheid voor de huidige Griekse situ­ atie’, zegt Berman. ‘Wij hebben als export­ land geprofiteerd van de invoering van de euro. Griekenland kon veel minder profite­ ren door het wegvallen van het instrument van devaluatie van de eigen munt.’ De sug­ gestie van het kabinet dat Griekenland de eer aan zichzelf moet houden en uiteindelijk weggestuurd moet kunnen worden, vindt Berman voor de bühne. ‘Het kabinet gedraagt zich zo als een tovenaarsleerling: ze hebben niet door wat ze veroorzaken.’

Wortmann ziet de dreiging van wegsturen als een stok achter de deur. ‘Griekenland moet de duimschroeven worden aangedraaid, want het risico van een sneeuwbaleffect is te groot.

Als Griekenland valt, volgen andere landen en uiteindelijk valt de muntunie uit elkaar.’

Ze wijst erop dat de Haagse cda-fractie des­ tijds tegen de toetreding van Griekenland heeft gestemd. ‘Maar we hebben er met z’n allen voor gezorgd dat Griekenland zijn gang kon gaan. We zitten in hetzelfde schuitje met een gat in de bodem, dus we moeten het samen oplossen.’

En ondertussen moet het sixpack aan maatre­ gelen snel worden uitgewerkt en ingevoerd.

Opdat een herhaling van de eurocrisis wordt voorkomen. De aandacht concentreert zich op de eurocommissaris die verantwoordelijk wordt voor de begrotingsdiscipline in de lid­ staten. Hoe gaat zo’n ‘supercommissaris’ eruitzien? www.vno-ncw.nl/europa

FORUM #19/20.10.11

omslag

…met het juiste spierballen

De Europese Commissie krijgt meer macht én er wordt een eurocommissaris belast met het toezicht op de begrotingsdiscipline van lidstaten.

Corien Wortmann: ‘Wat mij betreft komt er een commissaris met dezelfde positie als de mededingingscommissaris. Dat kan de commissaris van Economische en Monetaire Zaken zijn. Voor de aparte status is wel een verdragswijziging nodig.’

Thijs Berman: ‘Een soort tweede mededingingscommissaris, die los van de Europese Commissie besluiten kan nemen, vind ik niet nodig. De commissaris mag geen superstatus krijgen, hij moet onder democratisch toezicht staan. Want het is nogal wat: ingrijpen in het beleid van lidstaten.’

Guy Verhofstadt: ‘Laten we die bevoegdheden onderbrengen bij een bestaande commissaris. We hebben er al 27, dat lijkt mij wel genoeg.’

wapenstok

Er komen semiautomatische sancties voor wanbeleid, staat in het sixpack. Een besluit van de Commissie kan alleen – binnen tien dagen – worden tegengehouden door een meerderheid van lidstaten in de eurozone.

Guy Verhofstadt: ‘Het is goed dat daar nu een onafhankelijk iemand boven komt te staan. Lidstaten spreken elkaar niet aan op overtredingen van de begrotingsregels, dat heb ik met negen jaar Europese ervaring nog nooit meegemaakt. Ze verzinnen uitzonderingen. Zo hebben Frankrijk en Duitsland in het verleden het stabiliteitspact voor elkaar aangepast.’

Corien Wortmann: ‘Een land dat midden in een recessie de begrotingsnorm niet haalt, maar wel een geloofwaardig herstelplan heeft, moet daarvoor de tijd krijgen. Zolang je maar geen sancties achterwege laat in tijden van economische voorspoed, zoals vroeger wel gebeurde.’

12

FORUM #19/20.10.11

alarmnummer 112

Invoering van een halfjaarcyclus, een Europees semester, moet zorgen dat vroegtijdig economische problemen in de eurozone worden gesignaleerd zodat ze op tijd aangepakt worden. In combinatie met het onafhankelijker bijhouden van nationale statistieken zal dat ook beter kunnen.

Guy Verhofstadt: ‘Het is goed dat de Europese Commissie nu zelf in de driver’s seat gaat zitten waardoor ze preventief maatregelen kan nemen. Tot nu toe kon Europa alleen correctief, achteraf reageren.’

Corien Wortmann: ‘In de oude situatie kwam de Europese Commissie met een streng oordeel over een lidstaat, dat de andere lidstaten moesten goedkeuren. Die lieten dat vervolgens op de plank liggen, met als gevolg dat er niet werd opgetreden. In de nieuwe situatie moeten ze een besluit van de Commissie expliciet wegstemmen. Dat is nog nooit gebeurd, en ik acht de kans daarop klein.’

wapentuig? good cop/bad cop

bonnenboekje

Het sixpack zegt dat wanneer landen niet voldoende reageren op aanbevelingen van de Commissie, er een ‘borg’ gestort moet worden van 0,2 procent van het bruto nationaal product.

Guy Verhofstadt: ‘We zouden toe moeten naar extra en intelligentere sancties. Als het systeem met euro-obligaties er door komt, moeten landen die zich misdragen tijdelijk uit de obligatieregeling gezet kunnen worden. Het gevolg is dat ze de gewone obligatiemarkt op moeten, waar ze een hogere rente betalen op hun lening.’

Thijs Berman: ‘Maar landen uit de eurozone zetten, zoals het kabinet suggereert, is onverantwoord. Daarmee zaai je onrust op de financiële markten.’

Corien Wortmann: ‘Het is meer schrik aanjagen, in de wetenschap dat je het instrument uiteindelijk niet hoeft te gebruiken.’

europees parlement en anp

Guy Verhofstadt: ‘Hij moet een gemeen karakter hebben. Hij moet vooral nee kunnen zeggen, dat is belangrijker dan rekenen. En hij moet bestand zijn tegen de druk van de lidstaten. Daar is het tot nu toe altijd mis gegaan.’

Thijs Berman: ‘De eurocommissaris hoeft niet automatisch, mechanisch te straffen. Hij is geen boeman met een zweep. Dat is niet nodig. Sinds de krediet- en de eurocrisis houden landen elkaars financiën in de gaten.’

Corien Wortmann: ’Wat

Guy Verhofstadt: ‘Hij moet

Thijs Berman: ‘Maar hij

mij betreft komt er

een gemeen karakter

is geen boeman met een

een commissaris met

hebben’

zweep’

dezelfde positie als de mededingingscommissaris’

13

FORUM #19/20.10.11

binnenland

Thom van der Boon: ‘Zonder extra tunnel staat het verkeer vóór 2020 permanent muurvast’

‘Eigenlijk is iedereen vóór’ ‘Het is hier vaak meer schuifelen dan rijden’, zegt ondernemer Thom van der Boon. In november valt de beslissing over een tunnel onder de Nieuwe Waterweg bij Rotterdam. Nodig is de tunnel, maar waar hij moet komen?

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Jeroen Poortvliet Thom van der Boon, directeur van de gelijk­ namige leverancier van producten voor zeilen tentmakers, kijkt vanuit zijn bedrijfspand in Schiedam uit op de A4. Op een steenworp afstand verdwijnt de snelweg in de Benelux­ tunnel. ‘Die tunnel is samen met de Van Brie­ nenoordbrug de enige serieuze noord-zuid­ verbinding in de ring rond Rotterdam. Niet echt riant’, zegt hij met gevoel voor under­ statement.

Vorige week zaterdag demonstreerde er nog een bescheiden clubje mensen tegen de komst van de Blankenburgtunnel ten westen van Vlaardingen, een van de twee varianten die moet zorgen voor extra lucht op het wegen­ net rond de Maasstad. Zij zien meer in het alternatief, de westelijker geplande Oranje­ tunnel. Maar anderen zetten hun kaarten toch 14

liever op de Blankenburgtunnel in de strijd tegen de files op de ring rond Rotterdam.

Van der Boon heeft nog het geluk dat hij zelf de regie heeft over zijn wagenpark, zegt hij.

‘Ik kan de vrachtauto’s van mijn bedrijf bui­ ten de drukste uren op weg sturen. In de praktijk betekent het dat mijn chauffeurs rond 6 uur ’s ochtends op weg gaan en uiter­ lijk om 4 uur ’s middags weer binnen zijn.

Maar voor veel bedrijven rest niks anders dan aansluiten in de rij.’

De kwetsbaarheid van het wegennet rond Rotterdam werd in augustus maar weer eens pijnlijk duidelijk. De combinatie van weg­ werk en een ongeluk op de A20 zorgde ervoor dat het verkeer in de wijde omtrek stil kwam te staan. Nota bene in vakantietijd. ‘Het is hier sowieso vaak meer schuifelen dan rijden’, FORUM #19/20.10.11

zegt ondernemer Van der Boon. ‘Zonder extra oeververbinding staat het verkeer vóór 2020 permanent muurvast.’

Over de oplossing, een nieuwe tunnel, lijken velen het eens. Dat bleek nog maar eens tij­ dens een hoorzitting, vorige maand in de Tweede Kamer. Maar zo eensgezind als over­ heden en belangenorganisaties zijn over de oplossing, zo verschillend blijven ze denken over de plek waar die tunnel moet komen.

Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de effecten van de alternatieven. Op basis van de voorlopige resultaten van dat onderzoek lijkt de Blankenburgtunnel het meeste effect te hebben op de doorstroming. En hij kost ook nog eens 500 miljoen tot een miljard euro minder dan het alternatief. Van der Boon: ‘Als toch voor de Oranjetunnel wordt gekozen, betekent dit ook dat je daar andere dingen voor moet laten. Die tunnel is technisch gezien bovendien veel lastiger te realiseren.’

Ook lokaal kan de keuze voor de Blanken­ burgtunnel voordelig uitpakken, weet Van der Boon. ‘Via een directe aansluiting op het tun­ neltracé kan een aantal Vlaardingse bedrijven­ terreinen volwaardig worden ontsloten. Dan hoeft het vrachtverkeer niet langer door woonwijken. Dat is goed voor de inwoners van de gemeente, maar ook voor de ontwikke­ ling van bedrijvigheid en werkgelegenheid.’ 

advertentie ING

actueel

Verziekt Kamp de Ziektewet?

Twee weken loon doorbetalen en een hogere premie. Dat zal uitzendbureaus wel stimuleren om het ziekteverzuim van tijdelijke krachten terug te dringen, denkt Henk Kamp van Sociale Zaken. Maar het zou wel eens averechts kunnen uitpakken.

Tekst: Paul Scheer | Foto: Peter Hilz/hh

‘We kunnen wel eens selectiever worden aan de poort’

16

Het zal je maar gebeuren: komt er maandag­ ochtend eindelijk een uitzendkracht, meldt hij zich voor het einde van de week ineens ziek. Daar sta je dan als ondernemer met je goede gedrag: in plaats van extra handen, lege handen.

Misschien vond hij het werk eigenlijk maar niks. En durfde hij dat niet tegen zijn baas of het uitzendbureau te zeggen. Maar voor het­ zelfde geld is hij inderdaad doodziek. Daar valt voor de ondernemer natuurlijk wel een mouw aan te passen: het uitzendbureau stuurt gewoon een nieuwe uitzendkracht.

Maar als minister Henk Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn zin krijgt, moet het uitzendbureau het loon van de opge­ stapte uitzendkracht binnenkort maar liefst twee weken doorbetalen. Of de uitzendkracht in kwestie nu echt ziek is of niet. Want, zo zegt Kamp, uit onderzoek blijkt dat mensen zonder vaste baan vaker in de regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten belanden.

Veel te duur, vindt hij. Het moet maar eens afgelopen zijn met die zieke uitzendkrachten.

Dus, zegt de minister, uitzendbureaus moe­ ten het ziekteverzuim terugdringen. En dat FORUM #19/20.10.11

kan maar op één manier, denkt hij: twee weken loon laten doorbetalen bij ziekte én een hogere ziektewet- en wga-premie.

‘Een ondoordacht tekentafelplan.’ Sieto de Leeuw, directeur Randstad Groep Nederland, kan er kort over zijn. ‘Disproportioneel en niet effectief’, reageert ook Hans Hoogendoorn, beleidsadviseur sociale zekerheid van fmecwm. De brancheorganisatie voor de techno­ logische industrie is een van de sectoren die veel gebruikmaakt van tijdelijke krachten.

Kamps streven om zoveel mogelijk mensen die nu aan de kant staan, aan het werk helpen en te houden, is nobel. Maar wat hij nu wil, gaat niet werken, leggen De Leeuw en Hoog­ endoorn uit. Volgens hen is het simpel: uit­ zend- en tijdelijke krachten zijn niet te verge­ lijken met vast personeel. Als ze ziek worden, hoeven ze niet – zoals de vaste krachten – langs de bedrijfsarts of mee te doen met het verzuimbeleid van het bedrijf. Wie heeft er dan nog enige invloed op de re-integratie?

Kamp zou er beter aan doen om het uwv meer achter de vodden te zitten, vinden De Leeuw en Hoogendoorn. Dat wordt nu ook ingeschakeld als een uitzendkracht of tijde­

lijke kracht na het einde van het dienstver­ band in de Ziektewet belandt. Alleen kan het wel weken duren voordat een zieke tijdelijke kracht eindelijk eens een bedrijfsarts van het uwv ziet. Dat het beter kan, weet de abu, de brancheorganisatie van uitzendbureaus. In 2003 spraken abu en uwv in een convenant af om het kortdurend verzuim van uitzend­ krachten aan te pakken. Het resultaat: het ver­ zuim liep terug van 8 naar 4 procent, wat overeenkomt met het landelijk gemiddelde.

ijzerenheinig Wat Kamp wil is niet alleen niet effectief, ver­ wachten De Leeuw en Hoogendoorn, zijn aanpak gaat zelfs averechts werken. Veel men­ sen met een ‘vlekje’ zijn afhankelijk van uit­ zendarbeid. De Leeuw (Randstad): ‘Als we straks het loon twee weken moeten doorbeta­ len bij ziekte en een hogere premie voor onze kiezen krijgen, zou het wel eens kunnen zijn dat wij selectiever aan de poort worden.’ De groep die nu een kans krijgt om de arbeids­ markt te betreden, valt dan buiten de boot. En dat staat haaks op het idee dat de minister heeft: iedereen, ook de mensen die ziek of 17

gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, in de bij­ stand zitten of om een andere reden niet actief zijn, moeten zo veel mogelijk aan de slag.

‘En dat is niet het enige effect’, zegt Hoogen­ doorn (fme-cwm). ‘Ook het flexwerken komt onder druk te staan. De flexibele ‘schil’ in de technische industrie schat ik nu op 10 procent. En die is ook nodig. Werkgevers zijn in crisistijd voorzichtiger met het aannemen van vast personeel. Zij weten niet of zij over een jaar – of zelfs eerder – nog voldoende werk hebben.’

De groei van de flexibele schil de afgelopen tijd heeft ook te maken met de standstill rond het ontslagrecht: het kabinet heeft met gedoogpartner pvv afgesproken dat het ont­ slagrecht niet wordt versoepeld. Hoogen­ doorn: ‘Werkgevers blijven daardoor huive­ rig voor het aannemen van vast personeel.’ Ze zijn zelfs bereid om daarvoor klanten te laten lopen. Flexwerkers zijn dan een – tijdelijke uitkomst. Maar Kamp ontmoedigt dat nu, vindt Hoogendoorn.

De plannen van Kamp moeten nog worden ingediend bij de Tweede Kamer. De minister is vooralsnog bereid om alternatieven te FORUM #19/20.10.11

bekijken die het bedrijfsleven aandraagt, maar die moeten wel minstens opleveren wat hij aan bezuinigingen heeft ingeboekt.

De loondoorbetaling voor uitzendbureaus moet leiden tot een besparing van 20 miljoen euro, de premiedifferentiatie moet 125 mil­ joen euro aan bezuinigingen opleveren. Die bedragen staan ingeboekt voor 2014, en Kamp heeft een lastig verhaal als hij minister Jan Kees de Jager van Financiën moet melden dat hij niet kan leveren.

Sieto de Leeuw van Randstad denkt dat de ingeboekte bezuinigingen zeker niet worden gehaald als Kamp zijn plannen doorvoert. Hij ziet zelf meer in een convenantaanpak, zoals die met het uwv. Maar of Kamp daarin mee­ gaat?

‘Tot dusver is onze indruk dat Kamp ijzeren­ heinig vasthoudt aan zijn plannen’, zegt Hans Hoogendoorn van fme-cwm. Met als risico dat hij bereikt wat hij juist wil voorkomen: het aan de kant blijven van een grote groep kwetsbare mensen.  www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt

& zoon Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam

vestigingsplaats aantal medewerkers

opgericht oprichter eigenaar/algemeen directeur

18

FORUM #19/20.10.11

De Boerinn, recreatie- en vergaderhoeve Kamerik Zeven vast, zeventig oproepkrachten 1995 Arie Hoogendoorn Hendrik Jan Hoogendoorn

‘Onze dieren zijn van het niveau kinderboerderij’ Arie Hoogendoorn had vier zonen die geen van allen zin hadden om te gaan melken.

Dus maakte hij van zijn boerderij in het Groene Hart een recreatie- en vergaderhoeve.

Zoon Hendrik Jan bewondert vooral zijn visie. ‘In het begin verklaarden veel mensen hem voor gek.’

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet/Nely Hoogendoorn

Arie Hoogendoorn (72)

Hendrik Jan Hoogendoorn (37)

‘Als jongen ging Hendrik Jan al mee naar de kaasmarkt in Gouda. Daar hadden we een stelling waarop hij van 80 liter melk kazen stond te maken. Dat was vooral voor toeristen en hij vond het leuk om te doen.

Hendrik Jan is een echte verkoopman en heeft bedrijfskunde gestu­ deerd in Rotterdam. Een groot deel van zijn studie betaalde hij met de schuurfeesten die hij hier elk jaar organiseerde. Dan regelde hij vaten bier en een geluidsinstallatie waar je oren zeer van deden. Daar kwam een paar honderd man op af, ‘s ochtend om 6 uur gingen de laatsten pas weg. Dat soort initiatieven heb ik altijd ondersteund.’

‘Mijn ouders maakten al kazen op deze boerderij, maar daar zijn ze in de jaren vijftig mee gestopt. Mijn vrouw en ik hebben dat weer opge­ pakt. Het Zuivelbureau stuurde wel eens mensen langs die dat wilden zien. Later gaven we bezoekers de mogelijkheid zelf kazen te maken.

Nadat de Telegraaf daarover had geschreven, kregen we wel zes groe­ pen per dag. Vervolgens zijn we begonnen met kanoverhuur om te kijken of dat aansloeg. We zijn definitief een agrarisch toeristische onderneming geworden. Mensen komen hier nu kaasmaken, kanoe­ nen, melkkrukken beschilderen, voor een congres of boerengolf. We hebben nog wel dieren, maar dat is van het niveau kinderboerderij.’

‘We zijn begonnen als maatschap maar al na een paar jaar is Hendrik Jan alleen verder gegaan, omdat dat fiscaal aantrekkelijker was. Ik ver­ vul hier nu een beetje de rol van een commissaris. Ik probeer vooruit te kijken naar de trends, veranderende subsidieregels en adviseer hem over de bedrijfsvoering. Hij blijft investeren. Pas nog weer een verga­ derzaal in een oude hooiberg, nieuwe hekjes en bruggetjes. Ik snap dat dat goed is voor de sfeer op het terrein, maar het levert natuurlijk niet meteen winst op. Dat zeg ik hem ook. Hendrik Jan is wel een echte econoom. Hij is goed in cijfers en heel zakelijk, ook met zijn perso­ neel. Er zijn zelfs protocollen van wat je wel en niet mag doen in de keuken. Dat snap ik ook wel, maar je moet denk ik voorkomen dat het te zakelijk wordt.’

‘Het sterkste punt van mijn vader is zijn visie. Al snel zag hij in dat boe­ ren het niet gingen redden als ze niet zouden uitbreiden of hun activi­ teiten verbreden. Meer koeien kopen, had voor mijn vader niet zoveel zin. Hij had wel vier zonen maar die zagen het niet zitten om later te gaan melken. Toen hij voor de recreatieve kant koos, verklaarden veel mensen hem voor gek. Wie zou ooit 100 gulden willen betalen voor twee uur touwtrekken of een kruiwagenrace?’

‘Mijn ouders zijn mijn supervrijwilligers. Mijn moeder maakt nog altijd kazen en mijn vader is hier elke dag voor klusjes. Hem noem ik ook wel eens mijn secretaresse. Zeker eens per week heeft hij weer wat gelezen wat ik ook moet zien. Gevraagd en ongevraagd geeft hij advies.

Wij investeren nu enorm in meer kwaliteit, de inkomsten blijven daar wat bij achter en ik sluit niet uit dat we dit jaar voor het eerst met een klein verlies eindigen. Mijn vader zegt dan dat ik meer op de kosten moet letten, terwijl ik het vooral zie als een noodzaak om de omzet te vergroten.’

‘Toen we hier in 1995 mee begonnen, paste dit eigenlijk niet in het bestemmingsplan. Als we bier wilden schenken, moesten we eerst maar eens een ondernemingsplan schrijven. Dat heb ik gemaakt. Zo ben ik er ingerold.’

‘Later heb ik bij de provincie mijn scriptie geschreven over agrotoe­ risme. Ik weet nog dat ik met een ambtenaar ruimtelijke ordening sprak over de mogelijkheden. Kanoverhuur was volgens hem nauwelijks een optie, het schenken van koffie behoorde wel tot de mogelijkheden. Ik had twee vragen: hoeveel kopjes moet ik dan schenken om rond te komen en wat moet vervolgens mijn buurman gaan doen? Zo had hij het nooit bekeken. Veel mensen keken ons in het begin een beetje raar aan. Mijn oma zei nog dat ze het zonde vond dat ik met mijn opleiding hier op de boerderij ging werken. Vervolgens heb ik haar eens voorge­ rekend wat hier allemaal gebeurde. Tot die tijd kreeg ik altijd 25 gulden voor mijn verjaardag. Vanaf toen gaf ze me niks meer.’ 

19

FORUM #19/20.10.11

actueel

‘Ik vrees dat er een digitaal Enron nodig is om de regels aan te scherpen’

20

FORUM #19/20.10.11

Overheid en bedrijfsleven dreigen de wedloop met hackers en andere digitale criminelen te verliezen. Zo lijkt het in elk geval. Is het web zo lek als een mandje?

Tekst: Michèle de Waard | Foto: Roy Bishop/hh

21

FORUM #19/20.10.11

Stel het je maar even voor: de aex, het handelssysteem op de beurs, wordt uitgeschakeld door hackers. Dat heeft een behoorlijke impact, voorspelt hacker Hans van de Looy. Of het elektriciteitsnet wordt plat­ gelegd. Dan is de ellende niet te overzien volgens Ralph Moonen.

Van de Looy en Moonen zijn hackers van het eerste uur. Ethische hac­ kers ofwel white hats.

Zij helpen bedrijven met beveiliging van ict-risico’s en ze kennen alle trucs om digitale hooligans buiten de deur te houden, zodat doemsce­ nario’s zoals het platleggen van de aex of het elektriciteitsnet geen realiteit worden.

De risico’s van digitale inbraken zijn groot. En het is de vraag of over­ heid en bedrijven de noodzaak van beveiliging van hun informatie op netwerken niet onderschatten. Alle alarmbellen gingen af toen begin september de inbraak aan het licht kwam bij het bedrijf DigiNotar, dat de sites van de overheid moet beschermen. Een Iraniër, die claimt de hacker te zijn, wilde Nederland straffen voor de betrokkenheid bij de val van Srebrenica in 1995, zo zei hij in een verklaring.

Voor het eerst sinds de digitale revolutie drong het besef echt door dat de beveiliging van overheidsinformatie niet waterdicht is. Bovendien had DigiNotar de melding van de inbraak maandenlang onder de pet gehouden. Minister Donner (Binnenlandse Zaken) zegde onmiddellijk het vertrouwen in het bedrijf op. DigiNotar is inmiddels failliet en de

actueel Wat is het Nationaal Cyber Security Centrum?

Overheid en bedrijfsleven werken samen om de weerbaarheid tegen ict-verstoringen en cyberaanvallen te vergroten. Een samenhangende aanpak is noodzakelijk en essentieel voor dit groeiend (internationale) probleem. Dat was de boodschap van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie eind februari bij de aanbieding van de Nationale Cyber Security Strategie aan de Tweede Kamer.

Daarom werd dit jaar een Cyber Security Raad opgericht waarin alle relevante partijen van de overheid en het bedrijfsleven vertegenwoordigd zijn en is aangekondigd dat er een Nationaal Cyber Security Centrum (ncsc) komt. In dat Centrum zullen de partijen bij elkaar komen om (dreigings)informatie, kennis en expertise uit te wisselen en te delen. Zo ontstaat één adres op dit terrein voor overheid én bedrijfsleven. Het ncsc moet op 1 januari 2012 operationeel zijn. Dat de samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid werkt, bleek wel bij de aanpak van de crisis rond DigiNotar. De impact had veel groter kunnen zijn, maar is dankzij de gezamenlijke aanpak door Belastingdienst, ministerie van Financiën, vno-ncw, mkb-Nederland, ict~Office en diverse softwareleveranciers en belastingconsulenten beperkt gebleven.

minister zet alle zeilen bij om de beveiliging te verbeteren. Maar lopen overheid en bedrijven niet hopeloos achter de feiten aan?

forse schade Het web is zo lek als een mandje, zegt Tom Sanders, redacteur bij Nederlands grootste zakelijke ict-nieuwssite Webwereld. Sinds de inbraak bij DigiNotar volgen pijnlijke incidenten elkaar in snel tempo op. Zo kwam de Miljoenennota plotseling een dag eerder op straat te liggen dan het kabinet had gepland, omdat het document door een extern bedrijf onbeveiligd op het internet was gezet. Begin deze maand bleek dat de websites van vijftig gemeenten volledig open stonden.

Voor black hats, criminelen, was het een koud kunstje geweest om de huursubsidie of bijstandsuitkering van een cliënt te onderscheppen en naar de eigen rekening over te maken.

Ook bedrijven bleven niet verschoond van inbrekers. Uitgever Wege­ ner moest een aantal sites stilleggen omdat hackers via een adverten­ tienetwerk virussen hadden verspreid. Delicaat was het lek bij een Amsterdamse escortservice waar de mailinglijst van ruim achthon­ derd klanten gemakkelijk was in te zien voor inbrekers. Het is slechts een greep uit de vele lekken die Webwereld deze maand bijhoudt onder het motto Lektober.

‘De beveiliging van privégegevens op digitale sites van de overheid is erbarmelijk slecht’, zegt Sanders. ‘Criminelen kunnen forse schade aanrichten.’ Ook zijn bedrijven zich volgens hem onvoldoende bewust van de risico’s die ze met hun informatie op internet lopen. En bur­ gers. Hoeveel mensen gebruiken niet hetzelfde wachtwoord, zegt hij, om toegang te krijgen tot tientallen diensten. Volgens Sanders is het essentieel dat gebruikers beter doordrongen raken van de risico’s van digitale communicatie. ‘Ik vrees dat er een digitaal Enron nodig is om de regels aan te scherpen’, zegt hij, verwijzend naar de Amerikaanse energiereus die tien jaar geleden na een geraffineerde boekhoudfraude failliet ging.

te voorkomen Geroutineerde ethische hackers als Moonen en Van de Looy hopen dat 22

FORUM #19/20.10.11

de inbraak bij DigiNotar het ‘Enron’ is dat overheid en bedrijven wakker schudt over de gevaren die ze met onvoldoende beveiliging op het inter­ net lopen. Een boodschap die voor de hand lijkt te liggen voor mensen die hun brood verdienen met het vinden van lekken op het web.

Maar over de omvang van het probleem zijn de hackers toch genuan­ ceerder. ‘Lek als een mandje’ willen ze het web niet noemen. ‘Maar nu pas komt naar buiten dat er fouten gemaakt kunnen worden in de beveiliging. Het gaat echter om kleine fouten’, aldus Van de Looy, die een bedrijf heeft in Eindhoven, Madison-Gurkha, dat computernet­ werken controleert op veiligheid. ‘Al kunnen kleine fouten grote gevolgen hebben’, geeft hij toe. De fouten bij Diginotar waren volgens hem op zich relatief eenvoudig op te lossen mits de medewerkers die ervoor verantwoordelijk waren, hun werk beter hadden gedaan.

Bedrijven en overheid zouden al tijdens het bouwen van de applicatie dergelijke fouten moeten zien te voorkomen, aldus Van de Looy. Vol­ gens Moonen wordt beveiliging ook slecht getest. Zelf is Moonen directeur van beveiligingsbedrijf itsx in Almere.

Beide hackers zien weinig in verscherpte wetgeving of in een meld­ plicht. Het zal inbraken zoals bij DigiNotar niet voorkomen. Moonen: ‘Belangrijker is dat zowel overheid als bedrijven inzien dat het slecht gesteld is met de digitale beveiliging en dat ze aan verbetering werken.’

cyberoorlog ‘Er is een betrekkelijk grote cyberoorlog gaande’, zegt Moonen. De diefstal bij DigiNotar was daar een onderdeel van volgens de hacker.

‘We weten dat de certificaten die de inbreker bij DigiNotar heeft buit­ gemaakt in handen van de Iraanse overheid zijn gekomen.’ Wakker geschud, heeft dat overheid en bedrijven zeker. Maar om naar aanlei­ ding van dit incident nu te concluderen dat bedrijven en overheid zwaar achter de feiten aanhollen, zoals de hackers suggereren? Veel bedrijven hebben de beveiliging wél goed op orde, al was het maar omdat ze niet het risico willen lopen met hun naam in de krant te komen vanwege een lek.

Volgens het bedrijfsleven zal een vrijwillig meldpunt waar onderne­ mers terecht kunnen effectiever zijn dan een verplichte regeling. Een

dik nicolai

column scheer

Spot

‘Criminelen kan met vastberaden beleid het leven zuur worden gemaakt’

Nadat heel columnistisch Nederland zich twee weken geleden op de soap van de ns-plaszak had gestort, besloot ik dat het weinig zin had om er nog een column aan toe te voegen. Maar daar kom ik toch van terug. Het onderwerp spreekt te veel tot de verbeelding. Zie in dit verband ook de inhakende Gamma-advertentie ‘Pimp je plaszak!’, waarin wordt getoond wat je met decoratie­ stickers kunt doen.

belangrijke rol is weggelegd voor het Nationaal Cyber Security Cen­ trum (zie kader Wat is het Nationaal Cyber Security Centrum?). De raad met kpn-topman Eelco Blok als covoorzitter, moet regering, bedrijven en instellingen adviseren over digitale veiligheid. ‘In de ‘gewone’ wereld heeft het vele generaties gekost om de huidige rechts­ orde op te bouwen’, zegt Blok, ‘inclusief handhaving en opsporing.

Zulke stappen moeten we nu ook zetten in de digitale wereld, alleen vele malen sneller. Er moet een inhaalslag gemaakt worden omdat het digitale veiligheidsstelsel nog niet afdoende is.’

Bedrijfsleven en overheid moeten volgens hem samen investeren in een ‘sterk immuunsysteem’ en in preventie. Blok: ‘Vertrouwen in ict is heel belangrijk want de samenleving is in toenemende mate afhanke­ lijk van ict en het internet.’

niet verloren Consumenten, bedrijven en overheid kunnen het beste zelf investeren in de eigen weerbaarheid, vindt Frank Heemskerk, voormalig staatsse­ cretaris van Economische Zaken, nu werkzaam bij Royal Haskoning en lid van de Cyber Security Raad. En als er maatregelen komen om certificaten veiliger te maken, pak het dan Europees aan. ‘Alleen grens­ overschrijdende acties zijn effectief tegen cybercrime.’

De grote nachtmerrie van Harry van Dorenmalen, voorzitter van ict~Office en ibm-topman, is dat er niets gebeurt. ‘Niets doen is funest. Er is wel iets aan de hand.’ Dorenmalen schat dat een kwart van de bedrijven tekortschiet op het gebied van digitale veiligheid. ‘De oplossingen zíjn er. Doe er iets mee’, is zijn advies. De ict-ondernemer verwijst naar de musical Soldaat van Oranje, waarin een student vraagt: ‘Als wij niets doen wie dan wel?’.

De strijd tegen digitale inbraak is zeker niet verloren, zeggen bedrijven en hackers. Het is niet te laat, aldus Sanders van Webwereld. ‘Onfeil­ bare ict is niet te maken, maar criminelen kan met vastberaden beleid het leven zuur worden gemaakt. De eerste paar veldslagen zijn mis­ schien verloren, de oorlog zeker niet.’  www.vno-ncw.nl/criminaliteitsbeheersing 23

FORUM #19/20.10.11

Juist omdat het zo’n lekker wegschrijvend onderwerp is, wil ik wel zorgvuldig blijven. Want het gaat hier niet, zoals wel beweerd, om een uitgewerkt plan om alle toiletloze Sprintertreinen te voorzien van een plaszak. Of meerdere, misschien ook wel handig. Nee, de plaszak maakt sinds kort deel uit van de standaarduitrusting van de zogenoemde service&veiligheidbus van de ns. Die spoedt zich naar treinen die ergens in een weiland zijn gestrand.

Hoe en waar de plaszak concreet kan worden ingezet in de trein, moet nog worden uitgewerkt. Maar ‘iemand’ is na een intern overleg hierover naar de pers gelopen, schrijft Ingrid Thijssen, directievoorzitter van ns Reizigers, in een – uitgelekte – brief aan het personeel. Het gevolg: de ns werd het mikpunt van ‘pure spot’.

Het was natuurlijk ook vragen om afzeiken. Zelfs verantwoordelijk minister Schultz van Haegen dacht in eerste instantie dat het om een grap ging. Haar tweede reactie: ‘Dit is zeker niet het ei van Columbus.’ Zo was het dus ook helemaal niet bedoeld. Maar voor nuancering moet je niet bij columnisten en internetbloggers zijn, neem dat van mij aan. Die zagen ieder voor zich een leuk stukkie in het onderwerp.

NS Reizigers zit ondertussen met de gebakken peren. Thijssen vraagt zich in de brief af of ‘we een oplossing die voor reizigers een uitkomst kan zijn dan maar achterwege moeten laten omdat we bang zijn voor negatieve publiciteit’. Liever niet natuurlijk.

Want dan moeten de reizigers zelf een oplossing voor hun nood zien te vinden. Zelf een (gepimpte) plaszak meenemen? Of een leeg waterflesje? Voor de zekerheid een seniorenluier om?

Wie zich niet tot dat soort noodgrepen wil verlagen, moet zijn plas ophouden tot 2025. Dan heeft elke trein op het hoofdnet weer een echt toilet, heeft minister Schultz beloofd.

Paul Scheer

podium vijf vragen aan

dick hylkema De ehec-bacterie, een slechte zomer, hoge energieprijzen: de glastuinbouw heeft betere jaren gekend. Staatssecretaris Bleker erkende vorige week in een brief aan de Kamer dat de situatie in de glastuinbouw niet rooskleurig is. Hoe ziet Dick Hylkema, directeur van lto Noord Glaskracht, de toekomst?

Tekst: Karin Bojorge | Foto: Hans Stakelbeek/fmax

‘Glastuinbouw moet zich minder laten uitspelen’ Glaskracht viert dit jaar zijn eerste lustrum. Is er reden tot blijdschap?

‘Met de organisatie gaat het goed. Ondanks het dalende aantal bedrijven in de sector is het totale areaal van de aangesloten bedrijven met 1.000 hectare gestegen. De branche zelf heeft het moeilijker. Eigenlijk al vanaf 2008, toen de economische crisis begon. Daar komen de hoge energieprijzen bovenop. Die drukken zwaar, zelfs al hebben telers tegenwoordig nog maar de helft nodig per eenheid product in vergelij­ king met twintig jaar geleden. Afgelopen jaar kwam daar de ehec-uitbraak nog bij. Dat heeft een enorme klap gegeven. Het begon met de komkommers, maar op een gegeven moment kocht de Duitse consument op onterecht advies van de overheid helemaal niets meer uit de glastuinbouw. Het noodfonds in Brussel bood uiteindelijk wel enige verlichting, maar tuinders kregen niet meer dan 10 tot 15 procent vergoed van hun schade van 200 miljoen euro.

De rest is ondernemersrisico.’

Is de Nederlandse glastuinbouwsector zelf een kasplantje?

‘Nee, want de sector bestaat uit honderden productiebedrijven, die heel divers zijn. Je hebt grote en kleine bedrijven, groente-, fruit- en plantentelers, bedrijven die zich specialiseren 24

in een niche zoals de tommies, kleine snoepto­ maatjes. Mede hierdoor kan de sector veel klappen opvangen.’

‘De sector is wel kwetsbaar op het terrein van de afzet. Individuele telers zijn klein, maar ze bedienen de Europese markten en Europese supermarkten. Daar hebben ze weinig te zeg­ gen. Dat is ook de les die tuinders uit de eheccrisis getrokken hebben: een betere samenwer­ king is nodig om de afzet te versterken. Vooral de glasgroentesector moet zich minder laten uitspelen door inkopende partijen. De andere les is dat voedselveiligheid van het grootste belang is. Nederland had daar al een goede naam in. Daarin moeten we dus verder gaan.’

Kan de sector haar rol als topsector waarmaken?

‘We zijn een belangrijke economische drager: onze productiewaarde is 12,5 miljard euro. Ook zorgen we voor zo’n driehonderdduizend arbeidsplaatsen. Maar een topsector is meer.

Dan gaat het ook om technologie, kennis en innovatie. Daar ligt onze toekomst, niet bij het massaproduct maar bij kwaliteitsproducten met een hoge toegevoegde waarde. Natuurlijk is het lastig concurreren met een land als Spanje waar de zon altijd schijnt. Maar de ene rode paprika is de andere niet. Wat is de kwaliteit en FORUM #19/20.10.11

hoe vers krijg je hem in de Duitse supermarkt?

Daar zijn wij heel sterk in in Nederland.’

Gaan de zes Green Deals die de glastuinbouw heeft afgesloten, helpen?

‘Succesvolle voorbeelden zijn belangrijk. Want uiteindelijk moet de héle sector verduurza­ men. Om te kunnen concurreren moeten we minder afhankelijk van fossiele energie wor­ den. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van aardwarmte, biomassa of koude- en warmte­ opslag. Maar het is nog niet zo makkelijk om dat uit te rollen over de hele sector. Er zijn nog veel technische problemen op te lossen. Maar de eerste bedrijven die fossielvrij produceren zijn er.’

Waar staat de Nederlandse tuinbouw over vijf jaar?

‘Dan moeten wij die topsector zijn die een belangrijke bijdrage levert aan de Nederlandse economie door onze export van kwaliteitspro­ ducten. En dan zijn we ook verder verduur­ zaamd. Daarvoor moeten we een verdienmo­ del ontwikkelen waarmee we een redelijk rendement bij de telers krijgen. Alleen op die manier kunnen zij investeren in producten, innovatie, menskracht en imago.’ 

podium uitspraken

‘We kennen allemaal de gevoeligheden van gemiddelden.

Als je met je hoofd in de vriezer zit en met je voeten in de oven, kan de gemiddelde temperatuur misschien goed zijn, maar heb je toch een probleem.’’ pvv’er Ino van den Besselaar in de Tweede Kamer, 12 oktober

‘Ik heb mijn eigen mini-multinational.’

Jan Aalberts, bestuursvoorzitter Aalberts Industries, Elsevier van 8 oktober

‘Ik vergelijk kredietbemiddelingssites voor het mkb wel met datingsites. De mooiste meisjes krijgen een date en de rest haakt teleurgesteld af.’

Eddy Korevaar, partner bij Claassen, Moolenbeek & Partners, Het Financieele Dagblad van 11 oktober

‘Je moet problemen van de mensen oplossen. Niet ideologische stokpaardjes berijden.’

Edith Schippers, minister van Volksgezondheid, nrc Handelsblad van 8 oktober

‘Als ik links was stemde ik op Roemer. Al vind ik dat hij de verkeerde oplossingen heeft.’ vvd-coryfee Frits Bolkestein, De Pers van 12 oktober

‘Ik denk dat veel ondernemers adhd hebben. Heel gefocust bezig kunnen zijn met één ding, en dan opeens de focus verleggen naar het volgende.’

Mirjam van Praag, hoogleraar Ondernemerschap en Organisatie, Management Scope nr. 10

‘Ik ga door tot de dood er op volgt. Tenzij ik ga dementeren.

Dan moeten mijn dochters mij maar van het scherm af halen.’ tv-presentator Harry Mens, De Telegraaf van 21 september

‘Er zitten een hoop loeders tussen vrouwen; de kunst is uit hun klauwen te blijven.’

Advocaat Gerard Spong, Opzij van oktober

‘Het mooie van ons systeem is dat ieders mening apart niet goed genoeg is. Als we alle meningen bij elkaar gooien, komen we iets dichter bij de waarheid.’

Toneelschrijver Haye van der Heyden, Elsevier van 17 september 25

FORUM #19/20.10.11

podium belrondje

Pak de overvaller Vorige week maandag gaf minister Opstelten het startschot voor de nieuwe campagne Pak de overvaller. Pak je mobiel. Iedereen moet voortaan (op gepaste afstand) een overval filmen of fotograferen met zijn telefoon.

Dat moet de pakkans van overvallers vergroten. Pakt u uw mobiel?

Tekst: Jiska Vijselaar | Foto’s: fmax

Bas Kuypers / Kuijpers Installaties / Den Haag

‘Lokt agressie uit’ ‘Ik moet het afkloppen, maar ik ben gelukkig geen ervaringsdeskundige. In de bouw komt diefstal helaas regelmatig voor, maar overvallen zijn we niet. Natuurlijk is elke hulp welkom als het je wel overkomt om te zorgen dat de daders worden gepakt. Filmen of fotograferen van overvallers kan helpen, maar of het afschrikeffect daarvan groot genoeg is? Ik kan me voorstellen dat zoiets alleen maar meer agressie uitlokt en dan ook gericht op degenen die hun mobieltje pakken.’

Karin Ossendrijver / Bouw- en aannemingsbedrijf Ossendrijver / Amersfoort

‘Helpt wel’ ‘Of je er gewelddadige bendes mee afschrikt, weet ik niet.

Minder professionele criminelen vast wel. Maar je kunt wel negatief zijn en zeggen dat het niet helpt, het is toch goed om met zijn allen alert te zijn. Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, waar we met zijn allen voor betalen.

Bijvoorbeeld doordat de verzekeringspremies hoger worden.

Dan moeten we er ook samen een bijdrage aan leveren om

het op te lossen.’

‘Zelf heb ik meegemaakt dat er op zaterdagochtend twee busjes met mannen met bivakmutsen en koevoeten bij ons bedrijf kwamen om de zaak leeg te halen. Gelukkig was er op dat moment geen personeel in het pand. Getuigen genoeg, dat wel. Ik kan zeggen: het vreet aan je als ze aan je spullen zitten. Je wilt iets doen. We hebben inmiddels camera’s hangen. Toen bij mijn buurman werd ingebroken, heb ik opnames van onze camera naar de politie gebracht. Of ik bang ben dat de dieven dan verhaal komen halen bij mij?

Nee, als we zo gaan denken, is het einde zoek.’

Peter van Rijn / Interseco (beveiliging) / Den Haag

‘Symboolpolitiek’ ‘Weet je wel hoe snel een overval wordt gepleegd? Voordat je in de gaten hebt dat er iets aan de hand is, je telefoon hebt gepakt en je camera operationeel hebt, zijn de overvallers weg. Bovendien kun je niet inzoomen. Het is maar de vraag of het beeld oplevert waarop een gezicht te herkennen is.’

‘Natuurlijk is het prima om zoiets te promoten, maar ik vind het een beetje symboolpolitiek. Is er wel aan gedacht wat dit betekent voor de getuige die een filmpje opneemt? Die komt

26

‘Mijn mobieltje zou ik zeker pakken. Ik weet alleen niet of ik het zo snel voor elkaar krijg een filmpje te maken.’

‘Het vraagt wel een behoorlijke extra inspanning van iedereen die daartoe bereid is: je moet je opname ook nog bij de politie krijgen. Het zou helpen als je het direct kan uploaden, zodra je 112 belt. Over een jaar moeten we maar eens kijken of de campagne effect gesorteerd heeft. Maar ik twijfel daar wel aan. Geeft de politie dan wel meer prioriteit aan dit soort zaken? En welke opsporingsactiviteiten gaan daar dan voor wijken?’

FORUM #19/20.10.11

met naam en toenaam in het proces verbaal bij een ernstig geweldsdelict. Het is niet ondenkbaar dat de dader later nog even verhaal gaat halen.’

‘Bedrijven die geld of waardevolle goederen in huis hebben, beschikken doorgaans wel over een camerasysteem. Ik denk dat het effectiever is als die één van hun camera’s op de ingang richten. Dat kun je zo doen dat hij een soort ‘pasfoto’ maakt van iedere klant. Dan heb je een veel beter identificatiemiddel, dat ook nog door de benadeelde wordt ingebracht, dan een filmpje van een mobieltje.’

buitenland

Het Istanbul Modern is een van de musea die werden gefinancierd door een bedrijf. Een farmaceutisch bedrijf zette hiermee de trend in 2004

Turks bedrijfsleven gulle mecenas?

Exposities, festivals, culturele projecten. Dankzij het Turkse bedrijfsleven komt dat allemaal van de grond. Ondernemers ontpoppen zich als redders van de kunst.

Tekst: Jessica Maas | Foto: Mustafa Ozer | anp De werknemers op het hoofdkantoor van Borusan Holding, actief in de staalsector en in energie, vonden het een goed idee. Waarom geen museum van hun werkplek maken? De historische villa aan de Bosporus leent er zich uitstekend voor. In september opende het eer­ ste kantoormuseum van Turkije de deuren.

Door de week wordt er gewerkt, in het week­ end zijn bezoekers welkom om de grote kunst­ collectie van het bedrijf te bezichtigen. En daar blijft het niet bij. Het bedrijf staat bekend om zijn steun aan de klassieke muziek, met onder meer het Borusan Philharmonisch orkest, een muziekfestival, een eigen podium.

Borusan is verre van uitzondering. Bekende zakenfamilies in Turkije hebben zich de afge­ lopen jaren ontpopt als de redders van de 27

kunst. Van musea, gezelschappen tot aan exposities. Allemaal mogelijk gemaakt door het Turkse bedrijfsleven. De steun van de overheid is marginaal en vooral gericht op toneel en cultureel erfgoed.

Illustratief is Koç Holding – het grootste con­ glomeraat van het land – dat in 1964 de Vehbi Koç Stichting oprichtte. Deze stichting steunt, voortbordurend op een eeuwenoude traditie, sociale en culturele projecten. Al in het Otto­ maanse rijk hadden rijke families een zogehe­ ten Waqf, een stichting die de liefdadigheids­ projecten van de familie regelde. ‘We zien het als onze verantwoordelijkheid om de kunst­ sector te stimuleren. Kunst is erg belangrijk voor de ontwikkeling van een land’, zegt bestuursvoorzitter Mustafa Koç. ‘Elke bijdrage FORUM #19/20.10.11

die we doen is goed voor het merk Istanbul.’

En daarmee goed voor het imago van het land en dus ook voor Koç.

De ontwikkelingen gaan hard. Het is voor grote firma’s inmiddels een must actief te zijn in de cultuur. Het farmaceutische concern Eczacibasi zette de trend in 2004. Toen werd het eerste door de private sector gefinancierde museum voor moderne kunst geopend, Istanbul Modern. Ook veel banken hebben een eigen kunststichting. ak Bank Sanat met een grote galerie in hartje Istanbul, is de bekendste. ‘Ons doel is om internationale kunst naar hier te halen en eigen talent te exporteren’, zegt kunst­ manager Derya Bigali. De bank bracht vorig jaar zelfs een kunstapplicatie voor de Iphone op de markt. Kunstliefhebbers kunnen zo op de hoogte blijven van de culturele activiteiten.

De steun aan de kunsten is voor veel Turkse bedrijven een marketingtool geworden.

Helemaal vergelijkbaar met de vs, beroemd om het gulle mecenaat, is de situatie in Turkije dan ook niet, zegt professor cultuurmanage­ ment Serhan Ada. ‘In Amerika blijven de gevers op de achtergrond, daar is hier geen sprake van. De Turkse holdings zetten graag hun naam op een evenement of museum.’ 

tegenspraak

de tegenspraak van tweede kamerlid eddy van hijum (cda)

‘We willen een discussie over thuiswerken op gang brengen’ Werknemers moeten meer mogelijkheden krijgen om te werken op het moment en de plek die hen het beste uitkomt. Dat is het idee achter de initiatiefwet Flexibel Werken die de Tweede Kamerleden Eddy van Hijum (cda) en Ineke van Gent (GroenLinks) vorige maand hebben ingediend. Volgens vnoncw het zoveelste staaltje van overbodige wetgeving.

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Jeroen Poortvliet

28

FORUM #19/20.10.11

Meneer Van Hijum, dit zijn zaken die werkgevers en werknemers onderling moeten regelen. Waar bemoeit u zich eigenlijk mee?

‘In principe is dit inderdaad een zaak van werkgevers en werknemers, maar die laten het er nog te veel bij zitten. Ze voelen te weinig urgentie.

Tegelijkertijd zie je wel een enorme behoefte bij werknemers. Voor jonge ouders staat de wens voor meer flexibiliteit qua werktijden en werkplek met stip op één, ver boven meer kinderopvangmogelijkhe­ den en verlof. Je ziet dat in nog maar weinig cao’s hierover afspraken zijn gemaakt zijn.’

Dat valt wel mee. Volgens het cbs werkt 27 procent van de werknemers al voor een deel van de tijd thuis, in sectoren als de zakelijke dienstverlening meer dan 40.

‘Daar kan ik dan weer andere onderzoeken tegenover zetten. Jonge ouders en mantelzorgers zeggen dat ze nog altijd te weinig ruimte ervaren om werk en zorg op een goede manier te combineren. Voor het cda is dat een belangrijk punt. Verhoging van de arbeidsparticipatie is prioriteit nummer één van de overheid en dat is ook nodig nu de ver­ grijzing er aan komt. Maar als je bezig bent om mensen massaal de arbeidsmarkt op te jagen, moet je voorkomen dat opvoeding en zorg in de knel raken. Vandaar dat wij in bedrijven de discussie hierover op gang willen brengen door werknemers het recht te geven om eens per

jaar een verzoek in te dienen voor aanpassing van werktijden en werk­ plek. Veel meer dan dat is het eigenlijk niet.’

In uw voorstel staat dat een werkgever het alleen kan afwijzen als het organisatorisch een zootje wordt of als het bedrijf bijna failliet gaat.

‘Nu maakt u echt een karikatuur. We hebben vier afwijzingsgronden genoemd die zo ruim geformuleerd zijn dat er voldoende mogelijkhe­ den zijn om zo’n verzoek af te wijzen als het organisatorisch belang in het geding komt.’

Maar als een werkgever een verzoek wil weigeren omdat een werknemer de vrijheid gewoon niet aan kan, mag hij dat volgens uw voorstel niet.

‘Natuurlijk wel. Dat is een onderwerp voor de normale functione­ rings- en beoordelingsgesprekken. Als een werknemer zijn werk niet goed doet, moet je hem daar als werkgever op aanspreken. Daar moet je dan consequenties uit trekken, ook als het gaat om flexibel werken.’

Was u geen lid van een partij die voor het terugdringen van de administratieve lasten is?

‘Zeker, maar dat voorstel levert nauwelijks extra administratieve las­ ten op.’

Dat zegt iedere politicus die met een plan komt.

‘Ja, maar wij hebben het ook laten doorrekenen. De extra lasten liggen in de aanlopefase rond de 20 miljoen euro en nemen daarna af tot een paar miljoen op jaarbasis. Dat is te overzien.’

Elk jaar opnieuw kan een werknemer een verzoek indienen en elk jaar opnieuw moet een werkgever dat weer zodanig afhandelen dat het eventueel overeind kan blijven bij een rechter.

Dat is extra rompslomp.

‘Als een werknemer voor een juridische insteek kiest, is een werkgever 29

FORUM #19/20.10.11

inderdaad gedwongen dat ook te doen. In de praktijk verwacht ik dat het niet zo zal gaan. We sluiten aan bij de Wet Aanpassing Arbeids­ duur die werknemers de mogelijkheid geeft om te vragen om een lan­ gere of kortere werkweek. Die wet werd tien jaar geleden van kracht, is pas geëvalueerd en heeft nauwelijks tot extra juridisering geleid. De meeste verzoeken kunnen informeel worden afgehandeld.’

Werknemers maken nauwelijks gebruik van die wet. En als ze over hun arbeidsduur al gemakkelijk onderling afspraken kunnen maken, is het onnodig om voor flexibel werken nieuwe wetgeving op te tuigen.

‘Het gaat ons erom dat een werknemer die flexibel wil werken zich geruggensteund voelt om dit aan de orde te stellen. We willen hierover een discussie op gang brengen. Daarom hebben we ook gezegd dat onze wet niet van kracht zal zijn voor bedrijven die onder cao’s vallen waarin inhoudelijke afspraken hierover staan.’

U maakt er een rommeltje van: in het ene geval geldt de wet wel en in het andere niet.

‘Zo regelen we wel meer dingen in polderland. Uitgangspunt is dat cao-afspraken voor wettelijke bepalingen gaan. Wij willen ook niet gaan voorschrijven hoe die bepalingen in de cao’s eruit moeten zien omdat ze per sector zullen verschillen. In de dienstensector gaat het meer over thuiswerken. In de productie en de zorg is dat minder moge­ lijk en gaat het eerder om zaken als zelfroosteren.’

Heeft u zich niet gewoon op sleeptouw laten nemen door GroenLinks?

‘Nee. We hebben uitgebreid gesproken over wat we met deze wet wil­ den bereiken en welke middelen we wilden inzetten. GroenLinks voelde meer voor een wettelijk recht op flexibel werken. Dat zit hier niet in.’  www.vno-ncw.nl/arbeidsvoorwaarden

werkkamer

De werkkamer van Sandy Go (Nivo im- en export)

‘Mijn man en ik leiden dit bedrijf samen’, zegt Sandy Go, directeur van Nivo, importeur en exporteur van voornamelijk Aziatische levensmiddelen. ‘We hebben allebei een eigen kamer.

Die van mijn man is donker met meubels die allemaal in één keer uit China zijn geïmporteerd. Ik houd meer van de Europese stijl en kwaliteit. De meubels zijn wat oud en ik wil ze vervangen, maar ik kom er niet toe. Door de ramen kan ik zien wat er allemaal gebeurt, dat vind ik prettig.’

‘Wij hebben het werk verdeeld. Hij reist om contacten te onderhouden met leveranciers. Dat kan niet per mail, je moet zelf kijken. En voor mannen is het makkelijker zakendoen. Ik regel alle zaken op kantoor. Dat vind ik ook leuker, ik houd niet zo van lang in het vliegtuig zitten of zes uur in de 30

auto. Zo lang kan ik niet stilzitten.’

‘Het naambordje op mijn bureau komt uit Indonesië en is een cadeau van mijn man. Mijn meisjesnaam is Chao, mijn mans achternaam is Go. Ik ben geboren en getogen op Macau en op mijn 24ste op vakantie naar Nederland gekomen en gebleven. Mijn schoonfamilie emigreerde van Indonesië naar Macau.’

‘Vorig jaar werd ik Etnische Zakenvrouw van het Jaar. Dat was wel een verrassing. Er kwam ineens iemand op kantor die zei dat ik was genomineerd.

Ik geloof door de bank, en ik zat al bij de laatste vijf. Of ik verder wilde deelnemen? Ik had nog nooit van de organisatie gehoord, maar ik was wel vereerd. Ze wilden alleen wat extra achtergrondinformatie over het bedrijf, dat was natuurFORUM #19/20.10.11

lijk geen probleem. Ik vind het wel een mijlpaal in mijn leven. Vooral omdat ik, geloof ik, de enige Chinese vrouw ben die ooit is verkozen.’

‘Een computer en een telefoon zijn voor mij onmisbaar. En een heel grote tafel om al mijn papieren op te leggen. Ik ben hier twaalf uur per dag vooral aan het e-mailen en telefoneren. Het wordt wel vaak een rommeltje, maar dat vind ik niet zo erg. Er wordt gewerkt, nietwaar? Maar het allerbelangrijkste is natuurlijk elektriciteit. We hebben hier een keer stroomuitval gehad en alles stond meteen stil. We konden zelfs de hekken en rolluiken niet meer open krijgen.’  Tekst: Remko Ebbers Foto’s: Sam Rentmeester/fmax

rubrieksnaam

jeroen poortvliet

‘Pak de overvaller. Pak je mobiel’ Dwarsligger kost

De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft er zin in bij de aftrap van de campagne Pak de overvaller. Pak je mobiel. Zijn voorganger in de havenstad, minister Opstelten van Veiligheid en Justitie, wordt meteen door hem gekiekt

Als aftrap van de Week van de Veiligheid gaf minister Opstelten (VenJ) op 10 oktober het startschot voor de overheidscampagne Pak de overvaller. Pak je mobiel.

In aanwezigheid van zo’n zeventig voorzitters en directeuren van brancheverenigingen van vno-ncw en mkb-Nederland riep Opstelten burgers op om – op veilige afstand – een overval te filmen of te fotograferen met hun mobiel voordat ze 112 bellen.

Burgers en bedrijven kunnen de beelden op de website www.nationale-recherche.nl uploaden. De Week van de Veiligheid werd gehouden van 10 tot 15 oktober om bij ondernemers de bewustwording van veiligheid en hun eigen rol hierin te vergroten. vno-ncw en mkb-Nederland houden tot 31

26 oktober bijeenkomsten Criminaliteit en preventie voor bedrijven met veel aandacht voor veiligheid en preventie. Verder is in samenwerking met politie en gemeenten het jaarlijkse Donkere Dagen Offensief begonnen om te voorkomen dat het aantal overvallen in de donkere maanden toeneemt. Minister Opstelten wil dat het aantal gepakte overvallers de komende vier jaar verdubbelt. Het aantal overvallen moet dalen van 2.900 in 2009 naar 1.900 in 2015.

Overheid, bedrijfsleven, gemeenten, politie en openbaar ministerie werken daarvoor samen in het actieprogramma Aanpak Overvalcriminaliteit. www.nederlandveilig.nl www.nationale-recherche.nl

FORUM #19/20.10.11

tientallen miljoenen Eén dwarsliggend binnenvaartschip was genoeg voor een economische schade van zeker 50 miljoen euro. Dat concludeert nea op basis van een onderzoek naar het ongeluk met de Duitse binnenvaarttanker Waldhof op de Rijn.

De Waldhof kapseisde op 13 januari en blokkeerde de doorvaart voor het overige scheepvaartverkeer. Pas een dikke maand later was de stremming van de Rijn ter hoogte van de Lorelei, voorbij.

Volgens berekeningen van nea in opdracht van onder meer het Centraal Bureau Binnenvaart (cbrb) heeft alleen al de binnenvaartsector door de stremming 14 miljoen euro schade geleden.

Maar de totale schade ligt veel hoger. Door de stremming vielen transporten uit, moesten alternatieven worden geregeld, of alternatieve - duurdere - leveranciers van goederen gezocht worden. Verladers, bevrachters en brokers leden daardoor volgens nea een schade van ongeveer 26 miljoen euro. Ook verzekeraars hadden een schadepost, in hun geval van zo’n 2 miljoen.

Daarnaast zorgde de stremming ook voor een verlies van omzet of hogere kosten voor de getroffen productie-industrie. Schattingen voor de schade hierdoor lopen uiteen van miljoenen tot tientallen miljoenen. En dan was er nog de directe schade door het ongeval. Die bedraagt mogelijk meer dan 10 miljoen. Een voorzichtige schatting levert dan al gauw een totaal schadebedrag op van 50 tot 60 miljoen euro, aldus nea. www.cbrb.nl

vereniging rubrieksnaam

personalia

Per 1 oktober is Moniek Bom bij vno-ncw Midden gestart als regiomanager voor vno-ncw mkb Flevoland. Zij ondersteunt de voorzitter en het gezamenlijke bestuur van vno-ncw mkb Flevoland en is de contactpersoon voor leden/ ondernemers en bedrijvenkringen.

Daarnaast vertegenwoordigt ze

Roel van Laar, directeur van Aannemers- en Transportbedrijf Roseboom, is benoemd tot algemeen bestuurslid van Bouwend Nederland. Van Laar vertegenwoordigt de sectie Infra Midden en neemt de plaats in van Heerco Kloosterman.

Moniek Bom

nieuw lid Branche: Redersvereniging voor de Zeevisserij (rvz) Voorzitter: Gerard van Balsfoort Aantal leden: Vier Lid van vno-ncw sinds: 1 augustus 2011 Hebt u maar vier leden?

‘Dat klopt. Maar dat dekt wel honderd procent van de bedrijfstak in Nederland.’

Wat doet u eigenlijk?

‘Wij vertegenwoordigen vissers met vriestrawlers. Dat zijn grote visserijschepen waarop de vis die wordt gevangen meteen wordt ingevroren. We vissen daarmee op scholenvormende vissoorten, zoals haring, sardines en makreel.’

Wat is er zo mooi aan de zeevisserij?

‘De visserij is een hele authentieke Nederlandse bedrijfstak. De haringvisserij bijvoorbeeld bestaat al sinds de middeleeuwen. Wij borduren daar op een moderne, hoogtechnologische manier op voort.’

Waar blijft de romantiek dan?

‘Romantiek is misschien niet het goede woord, maar de visserij is

32

FORUM #19/20.10.11

Iris van Bennekom is voorgedragen als nieuwe voorzitter van Cedris, de brancheorganisatie van de sociale werkvoorzieningbedrijven. Zij volgt Joan LeemhuisStout op. Van Bennekom was hiervoor onder andere directeur Langdurige Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en tevens plaatsvervangend directeur-generaal. Ook heeft zij korte tijd gewerkt als directeur Zorg en Gezondheid bij De Friesland Zorgverzekeraar.

Momenteel werkt zij als parttime strategisch bestuurder a.i. bij reakt Groep, specialist op het gebied van dagbesteding en arbeid.

Rob Boer is per 1 september toegetreden tot de raad van commissarissen van Zeeland Seaports.

Boer is al vele jaren werkzaam bij bedrijven in de maritieme sector, waaronder Dockwise, apm Terminals en Nordic Heavy Lift.

Momenteel is hij ceo bij Van Es Holding. Per 1 oktober is ook Dick Gilhuis aan de slag gegaan bij Zeeland Seaports. Hij is commercieel en plaatsvervangend algemeen directeur. De afgelopen zes jaar was hij managing director van k.t.b.

Smith-Holland, een bedrijf dat actief is in technische dienstverlening op het gebied van koelcontainers. zeeland seaports

werkgevers in overlegorganen.

Hiervoor was Bom zes jaar werkzaam bij werkgeversorganisatie Bouwend Nederland regio Oost. vno-ncw midden

José Lazeroms is met ingang van 1 januari benoemd tot lid van de raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (uwv).

Op dit moment werkt Lazeroms als directeur-generaal Primair en Voortgezet Onderwijs bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daarvoor was zij directeur Financieel Economische Zaken bij hetzelfde ministerie.

Dick Gilhuis

ondanks alle nieuwe technieken nog steeds erg afhankelijk van de kennis en kunde van de schipper. Het blijft veel oud handwerk. De kennis van de zee en de visgronden is van de ene op de andere generatie schippers overgedragen. Maar de technologie is wel van 2011.’

Een echte familieaangelegenheid?

‘Zeker. Onze leden zijn familiebedrijven. En de schipper met zijn stuurlui en de mensen van de machinekamer, dat zijn allemaal ­mensen uit vissersdorpen. Vooral uit Scheveningen en Katwijk.’

Hebt u last van de crisis?

‘Op dit moment valt het nog mee. Dit komt, denk ik, vooral omdat wij een relatief goedkoop visproduct leveren. Bovendien gaat de vis die wij vangen voor 90 procent naar landen buiten de eu.

Bijvoorbeeld naar Afrika. In Nederland is vis vrij duur, omdat de Nederlanders vooral de meer luxe vissoorten willen, en dan nog vaak gefileerd ook. We zijn wat meer verwend.’

Zijn er weleens conflicten aan boord?

‘Absoluut niet. Er heerst een ijzeren discipline aan boord. Zodra je op zee bent, is de schipper de baas. Daar wordt verder geen woord aan vuil gemaakt. En dat is maar goed ook, want je moet snel kunnen beslissen in geval van nood. De visserij is nog steeds een van de gevaarlijkste beroepen. Het woord van de schipper is dus wet. Hij is rechter en baas tegelijkertijd.’

rubrieksnaam

weer prijs Verkade is door de Nederlandse supermarktklant verkozen tot Merk van het Jaar 2011. Dit werd bekendgemaakt tijdens de jaarbijeenkomst van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (fnli), op 6 oktober in Utrecht. Een eervolle vermelding was er voor Bolletje en Douwe Egberts.

De onderscheiding is de beloning voor het merk met de grootste merkkracht in de levensmiddelensector. Verkade was ook al Merk van het Jaar in 2010 en 2008. www.fnli.nl

voorzichtig ict~Office heeft in een brief de Tweede Kamer gevraagd om geen overhaaste maatregelen te nemen naar aanleiding van de Diginotar-affaire.

Volgens de branchevereniging heeft Nederland een goede internetinfrastructuur. Het is belangrijk dat lessen voor de toekomst worden geleerd die de infrastructuur en het vertrouwen in elektronische dienstverlening versterken. Van de aangekondigde maatregelen moet vooraf goed worden bekeken of zij het beoogde doel dienen. ict~Office ziet weinig in de voorgestelde meldplicht bij beveiligingsincidenten, maar ziet meer in een meld- en expertisepunt bij het op te richten Nationaal Cyber Security Centrum. Daarnaast moet ook de overheid bewuster omgaan met digitale beveiliging, vindt ict~Office. Net als het bedrijfsleven moet ook de overheid beseffen dat adequate beveiliging niet altijd bij de goedkoopste oplossing ligt. www.ictoffice.nl

33

Eind september zijn 37 studenten van tmo, Hogeschool voor Modemagement, afgestudeerd als bachelor in fashion business. Twee van hen kregen bij die gelegenheid ook nog eens de cbwmitex Award uitgereikt.

De onderscheiding was voor twee studenten die samen de beste afstudeerscriptie schreven. De studenten beschrijSara van de Brake en Jo-Anne van der Laan met hun prijs en Harry ven in hun award-winnende Bijl (cbw-mitex) scriptie met de titel Het Mode Evangelie hoe mode-retailers consumenten kunnen verleiden, winnen en betrekken bij het creĂŤren van wat zij omschrijven als authentieke magie. Het onderzoek gaat uit van de veronderstelling dat de moderne modeconsument zich wil onderscheiden door authenticiteit. Volgens cbw-mitex is het onderzoek voor alle retailers relevant, draagt het een reeks praktische methoden aan en sluit helemaal aan op nieuwe marketinginzichten. www.cbw-mitex.nl

Veel bezoekers Open Klinieken Dag polikliniek de blaak

De belangen van bedrijven met zowel horeca- als watersportactiviteiten worden voortaan nog beter behartigd.

Dat is de belofte van een overeenTekst komst tussen hiswa Vereniging en Koninklijke url Horeca Nederland (khn), die op 5 oktober werd gesloten. hiswa-watersportbedrijven met een horecavoorziening en khn-horecabedrijven met watersportactiviteiten kunnen voortaan met korting dubbellid worden en zo profiteren van de diensten van beide belangenbehartigers. www.hiswa.nl | www.khn.nl

cbw-mitex Award uitgereikt cbw-mitex

krachtenbundeling Kop

De eerste editie van de Open Klinieken Dag heeft ondanks het mooie weer veel bezoekers getrokken. Brancheorganisatie zkn schat dat op 1 oktober tienduizend mensen een dagje zelfstandige klinieken deden.

De klinieken met zkn-keurmerk die aan de Open Klinieken Dag meededen, onthaalden het publiek elk op hun eigen wijze. Zo organiseerde ooglasercentrum Drechtsteden liveoperaties, waar maar liefst 75 personen tegelijkertijd naar konden kijken. Doel van de open dag is om mensen bekend te maken met zelfstandige klinieken met zkn-keurmerk.

Naar verwachting bezoeken een miljoen Nederlanders in 2012 een kliniek in plaats van het ziekenhuis, tegen 660 duizend in 2010. zkn verwacht dat de groei de komende jaren zal doorzetten. Onderzoeksbureau Boer & Croon schatte eerder al in dat zelfstandige klinieken in 2015 10 procent van de vraag naar medisch specialistische zorg voor hun rekening nemen. Zelfstandige klinieken passen volgens zkn prima in het streven van zorgverzekeraars om zorg doelmatig en efficiĂŤnt in te kopen. www.zkn.nl FORUM #19/20.10.11

Bij de vestiging Leidschendam van Polikliniek de Blaak was het niet alleen informatief, maar ook gezellig. Naast presentaties waren er rondleidingen en bezoekers konden vragen stellen aan artsen.

Onder de aanwezigen werd bovendien een gratis rimpelbehandeling verloot

vereniging rubrieksnaam

‘Strenge uitstootnorm zeeschepen moet uitgesteld’ Het kabinet moet in Europa uitstel regelen van de invoering van strenge normen voor de uitstoot van zwavel door zeeschepen. Dat hebben vijf belangenbehartigers uit de maritieme sector de Kamer gevraagd.

Staatssecretaris Atsma (Milieu) moet in Brussel pleiten voor uitstel van invoering van strenge normen voor de zwaveluitstoot door zeeschepen. Dat schrijven de belangenbehartigers van de maritieme sector – evo, kvnr, Deltalinqs, oram en fenex – in een brief aan de Tweede Kamer. De organisaties waarschuwen ervoor dat de norm van 0,1 procent zwaveluitstoot in 2015 voor zeeschepen in het Kanaal, de Noordzee en de Baltische Zee veel te vroeg komt. De maatregel leidt tot een slechtere concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven, grote financiële problemen en verlies aan lading voor de Nederlandse kustvaart, zonder dat het milieu geholpen wordt, aldus de brief aan de Kamer.

De vijf belangenorganisaties willen dat de Tweede Kamer de staatssecretaris vraagt om tijdens de vergadering van de Europese Raad te pleiten voor uitstel van de regeling tot 2020.

Met dit uitstel krijgt de sector de tijd om maatregelen te nemen. Daarnaast moet minister Schultz van Haegen (Infrastructuur) bij de Internationale Maritieme Organisatie van de Verenigde Naties hetzelfde doen. De organisaties willen meedenken om alternatieve oplossingen, zoals het gebruik van lng en zwavelfilters (scrubbers), zo snel mogelijk gebruiksklaar te maken, en stellen daartoe concrete acties voor. Maar 2015 komt veel te vroeg voor deze alternatieven. Het maritieme bedrijfsleven heeft al meermalen de noodklok geluid omdat de maritieme sector in Noordwest-Europa aanzienlijke economische schade zal lijden door de aangescherpte zwavelnorm. De prijs van de laagzwavelige brandstof ligt 60 procent hoger dan de kostprijs van stookolie. Door de enorme stijging van de prijs van vervoer over zee wordt de Nederlandse industrie geconfronteerd met forse kostenverhogingen. Verder zullen bedrijven sneller kiezen voor vervoer over de weg. Dit brengt de Nederlandse vloot, die zeer actief is in Noordwest-Europa, een forse klap toe. Verschuiving van lading van zee naar weg vergroot de uitstoot van schadelijke stoffen, waardoor het milieu geen baat heeft bij de maatregel, aldus het maritieme cluster. www.kvnr.nl | www.evo.nl | www.deltalinqs.nl | www.oram.nl | www.fenex.nl

Uitzendsector blij met fraudeaanpak De Nederlandse en Vlaamse overheid willen de grensoverschrijdende fraude bij malafide detacherings- en uitzendbureaus intensiever gaan aanpakken. Een goede zaak, vinden de branche­organisatie van uitzendondernemingen abu en z’n Belgische tegenhanger Federgon. abu en Federgon verwachten veel van de intentieverklaring die minister Henk Kamp van Sociale Zaken en zijn Vlaamse collega Philippe Muyters begin deze maand tekenden. De organisaties vragen al langer om een 34

harde aanpak van oneerlijke concurrentie en uitbuiting van uitzendkrachten door malafide bureaus. De praktijken van deze bedrijven schaden volgens de beide organisaties het imago van een sector die al jaren consequent investeert en grote inspanningen doet om misbruik tegen te gaan. abu en Federgon benadrukken dat alleen erkende organisaties zich uitzendbedrijf mogen noemen en garant staan voor een correcte toepassing van de sociale regelgeving. www.abu.nl

FORUM #19/20.10.11

op campagnetoer De Nederlandse levensmiddelenindustrie kampt met een groeiend tekort aan mbo’ers en hbo’ers.

De campagne Hoe maak je het moet daarin verandering brengen. Nu zijn jongeren te vaak onbekend met de mogelijkheden van leren en werken in de levensmiddelenindustrie. De website hoemaakjehet.com van onder meer de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (fnli), moet hen een beeld geven van een toekomst in de branche.

De actie komt voort uit de zogenoemde Human Capital Roadmap. Daarin is in kaart gebracht wat nodig is voor het behoud van een goed opgeleid en volwaardig personeelsbestand. www.fnli.nl

zuivelbeleid De Nederlandse Zuivel Organisatie (nzo) kan zich op veel punten vinden in de voorstellen voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid die de Europese Commissie op 12 oktober heeft gepubliceerd. De nzo wil dat het beleid doelgericht ingezet wordt bij ondersteuning van verduurzaming, maar de maatregelen moeten wel aansluiten bij de Nederlandse omstandigheden. De organisatie vindt dat de Nederlandse zuivelindustrie moet onderzoeken hoe dit het best kan worden aangepakt. De nzo is positief over het behoud van de marktinstrumenten van de Commissie, die in het verleden goed zijn ingezet. www.nzo.nl

meer campers In de eerste drie kwartalen van 2011 zijn 1.329 nieuwe kampeerauto’s verkocht, 36 procent meer dan dezelfde maand een jaar geleden. Ook gebruikte kampeerauto’s zijn populair, de markt groeide met 13,4 procent tot 10.664 stuks. bovag verklaart de groei tegen de economische trend in met de mededeling dat camperkopers mensen met tijd en geld zijn. Zij laten zich niet afschrikken door negatieve berichten over de economische ontwikkeling. De afgelopen jaren groeide het camperpark jaarlijks tussen de 8 en 10 procent.

Inmiddels telt ons land er dik 75 duizend. www.bovag.nl

rubrieksnaam

agenda vno-ncw en mkbNederland i.s.m. de regionale verenigingen

Dinsdag 8 november

Vrijdag 7 november

bzw

Regio Oostland

Regio Arnhem-Nijmegen

Dinsdag 1 november

Huiskamerbijeenkomst

Lagerhuisdebat

Regio Midden- en Noord-Zeeland

Voorlichtingsbijeenkomsten over

Donderdag 10 november

Dinsdag 8 november

Lunchbijeenkomst

criminaliteit en preventie

Regio Alblasserwaard Vijfheerenlanden

Regio Twente

Woensdag 2 november

Donderdag 20 oktober

Bijeenkomst ‘Criminaliteit en Preventie’

Bedrijfsbezoek soweco te Almelo

Regio Zeeuws-Vlaanderen

Conferentiehotel Guldenberg te

Vrijdag 11 november

Woensdag 9 november

Lunchbijeenkomst

Helvoirt

Regio’s Zuid-Kennemerland,

Regio IJsseldelta

Donderdag 10 november

Woensdag 26 oktober

Amsterdam, Amstelland en

Nieuwe leden lunch

bzw-cabaret

Golden Tulip Tjaarda te Oranjewoud

Meerlanden

Dinsdag 15 november

Dinsdag 15 november

Dag van de duurzaamheid

Regio Utrecht

Frank Sweenslezing

Kijk voor meer informatie op

Masterclass Arbeidsmarkt

Kijk voor meer informatie op

www.vno-ncwwest.nl

Donderdag 17 november

www.bzw.nl

vno-ncw Vrijdag 21 oktober Bezinningsbijeenkomst

Regio Rivierenland Lunchbijeenkomst

lwv

Donderdag 20 oktober

Kijk voor meer informatie op

Woensdag 16 november

Woensdag 26 oktober

Valleiregio

www.vno-ncwmidden.nl

Regio Roermond

Regio’s Westland-Delfland en Delft

Bedrijfsbezoek Nederlands Dagblad te

Midden-Delflandlezing

Barneveld

vno-ncw Noord

Donderdag 27 oktober

Woensdag 26 oktober

Maandag 24 oktober

lwv-Jaarcongres

Regio Rijnland

Regio Flevoland

Bedrijfsbezoek duo te Groningen

Spreker is Guy Verhofstadt,

Bedrijfsbezoek Zandbergen World’s

Bijeenkomst ‘Rendement’

Dinsdag 25 oktober

oud-premier van België

Finest Meat te Zoeterwoude-Rijndijk

vno-ncw Midden

jno

Woensdag 2 november

Energiedebat Industrietafel Midden

Bedrijfsbezoek aan Wasserij De Blinde

Regio RijnGouwe

Nederland

te Heerenveen

Bijeenkomst ‘Criminaliteit, Preventie

Regio Achterhoek

Dinsdag 1 november

en Imago’

Special Achterhoek

Bedrijfsbezoek Oliewinning

Donderdag 3 november

Dinsdag 1 november

Schoonebeek

Regio’s Noordwest-Holland,

Regio Eemland

Woensdag 2 november

Amsterdam, Amstelland en

Themabijeenkomst

Bedrijfsbezoek Faculteit Economie en

Guy Verhofstadt

Meerlanden

Woensdag 2 november

Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit

Kijk voor meer informatie op

dga Noord Holland

vno-ncw Midden

Groningen

www.lwv.nl

Netwerkbijeenkomst

Algemene ledenvergadering

Dinsdag 15 november

Regio Delft

Donderdag 3 november

Bijeenkomst Slimmer Werken

Bezoek Reactor Instituut Delft

Regio Noord-Veluwe

Kijk voor meer informatie op

Bedrijsbezoek CêlaVíta te Wezep

www.vno-ncwnoord.nl

vno-ncw West

Kennismakingsbijeenkomst Dinsdag 22 november

europese unie

vno-ncw Midden

awvn roept bonden op tot samenwerking Er is weinig speelruimte op het vlak van arbeidsvoorwaarden, zegt werkgeversorganisatie awvn.

‘Vakbonden moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen.’

‘De arbeidsverhoudingen binnen ondernemingen staan onder druk en kunnen de komende tijd gemakkelijk verslechteren. Ik roep alle partijen – vakbonden, maar ook ondernemingsraden én werkgevers - daarom op hun 35

verantwoordelijkheid te nemen en vooral voor samenwerking te kiezen.’ Dat zei directeur Arbeidsvoorwaardenbeleid Hans van der Steen van werkgeversvereniging awvn begin oktober tijdens het jaarcongres van zijn organisatie in Lelystad. Volgens Van der Steen zijn de relaties met de bonden op decentraal niveau in zijn algemeenheid nog steeds goed te noemen, maar bereiken hem steeds meer signalen over verharding. ‘De verwikkelingen rond het pensioenakFORUM #19/20.10.11

koord, het bezuinigingsbeleid van het kabinet, de crisis rond de euro en de onzekere economische situatie hebben duidelijk hun invloed op het gespreksklimaat. Als dat leidt tot onrealistische eisen in de onderhandelingen, gaan we een vervelende tijd tegemoet. Ondernemingen moeten meer dan ooit letten op hun concurrentiepositie en hebben weinig speelruimte op het vlak van arbeidsvoorwaarden.’ www.awvn.nl

vereniging rubrieksnaam

even bellen met…

oram

Jack Steijn, directeur Oram Amsterdam klom afgelopen jaar omhoog van plaats zes naar vier op de lijst met beste Europese vestigingslocaties. Het gemeentebestuur pleitte meteen bij het kabinet voor handhaven van belastingvoordelen voor expats. ‘Die zijn heel belangrijk’, zegt Jack Steijn, voorzitter van de Amsterdamse ondernemersvereniging Oram.

De feesthoedjes gingen zeker wel op toen de European City Monitor bekend werd?

‘We zijn er wel blij mee, zoiets is natuurlijk fantastisch voor het imago van de stad. Er zijn meer van dit soort lijstjes en we weten wanneer ze ongeveer komen. Dus we houden het wel met enige spanning in de gaten. Dat we nu geklommen zijn, betekent dat de activiteiten die we met de gemeente hebben ontwikkeld, vruchten afwerpen.’

Slim van de gemeente om die ranking uit te buiten of zijn de belastingvoordelen voor expats echt zo belangrijk?

‘Als de voordelen voor expats worden afgeschaft, is dat echt dramatisch.

Dan zakken we meteen terug naar plaats zes. Die voordelen zijn juist in het leven geroepen om de concurrentie aan te kunnen gaan met andere zakensteden.’

Wat gaat afschaffing dan concreet betekenen?

‘Volgens de plannen gaan de voordelen alleen gelden voor kenniswerkers met een inkomen van tenminste 70 à 75.000 euro per jaar. Jonge mensen die door internationale bedrijven hier geplaatst worden, vallen

doorgaans in een lagere salariscategorie. Dat betekent dat het voor bedrijven minder interessant wordt om hier hun talent te laten werken.

En als je trainees en jong personeel voordeliger in een ander land kunt laten werken, dan komt op een gegeven moment de discussie of je bepaalde bedrijfsonderdelen niet gewoon uit Nederland weg moet halen.’

En dan denkt u aan?

‘Bijvoorbeeld it-bedrijven, bedrijven in de gamingindustrie en financiële instellingen, die we graag aan de Zuidas willen hebben. We richten ons met de belastingmaatregelen op twee categorieën bedrijven: ten eerste bedrijven die misschien naar Nederland willen komen, en Amsterdam nu sneller dan vorig jaar op hun shortlist zetten. En ten tweede bedrijven die hier al zitten en personeel voor langere of kortere tijd in Amsterdam laten werken.’

Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam zei dat hij er ook aan denkt om te protesteren. Gaan we meemaken dat Amsterdam en Rotterdam samen optrekken?

‘Dat gebeurt vaker dan mensen denken. Je zou zeggen dat we op het gebied van onze havens elkaar beconcurreren, maar wij kunnen heel goed overweg met onze Rotterdamse collega’s van Deltalinqs. Maar het gaat álle bedrijven aan. Expats nemen allerlei nieuwe ideeën mee die de Nederlandse economie ten goede komen.’

Hebt u er vertrouwen in dat het kabinet gevoelig is voor uw argumenten?

‘Als het hele bedrijfsleven protesteert, kan ik mij niet voorstellen dat het kabinet niet luistert.’ www.oram.nl

Horeca blijft melkkoe voor gemeenten Veel Nederlandse gemeenten hebben dit jaar de leges voor horecagerelateerde vergunningen weer flink laten stijgen. Dit blijkt uit onderzoek van Koninklijke Horeca Nederland (khn). ‘Die prijsverschillen zijn onverklaarbaar.’

Horecaondernemers hebben nog steeds veel vergunningen nodig.

Ondanks het streven van opeenvolgende kabinetten om regel- en lastendruk te verminderen merkt khn nog geen begin van een trendbreuk. En ondertussen blijven de tarieven maar stijgen. Dik driekwart van de gemeenten voerde een prijsstijging door. In vergelijking met 2010 nam het gemiddelde tarief voor het totale pakket vergunningen met 6,3 procent toe tot 423 euro. De stijging staat in schril contrast met de gemiddelde inflatie, die bleef steken bij 2,6 procent. ‘In deze economisch zware tijden krijgen horecaondernemers het alleen maar zwaarder. Bovendien groeit de ongelijkheid’, stelt khn-directeur Lodewijk van der Grinten.

36

FORUM #19/20.10.11

‘Gemeenten vragen voor dezelfde dienst verschillende vergunningen en berekenen daarvoor verschillende kosten. Die prijsverschillen zijn onverklaarbaar.’ Van der Grinten baseert zijn uitspraken op onderzoek van het bedrijfschap Horeca en Catering. Het schap bracht op verzoek van khn bij 418 gemeenten de leges voor horecagerelateerde vergunningen in kaart. Daarvoor werd gerekend met een ‘standaard café’ met een vloeroppervlakte van 150 vierkante meter, gesitueerd op de beste locatie van de gemeente, inclusief een terras van 50 vierkante meter. De uitkomst is een groot verschil in de legeskosten per gemeente. Zo kost een identiek pakket vergunningen in de gemeente Rijnwoude 3.039 euro, terwijl een ondernemer in Het Bildt nog geen honderdste deel daarvan (28 euro) kwijt is. In grote gemeenten zijn de kosten voor de Drank- en Horecawetvergunning bijna twee keer zo hoog als in kleine gemeenten.

Voor een exploitatievergunning moet in sommige gevallen zelfs drie keer zoveel worden betaald. www.khn.nl

rubrieksnaam

nederlandse brouwers

Aftrap Bockbierseizoen in Haarlem

Een groep brouwers neemt het luiden van de klok voor z’n rekening. In het midden ‘ambassadeur’ Paul Zonneveld

Met het luiden van een speciale bockbierbel werd op 3 oktober het startsein gegeven voor de verkoop van het Herfstbockbier.

Plaats van handeling was het Haarlemse café In den Uiver. Het seizoensbier is er zolang de voorraad strekt.

Uit het nationaal bieronderzoek van brancheorganisatie Nederlandse Brouwers blijkt dat de bockbiertraditie wordt gewaardeerd. En juist de tijdelijke verkrijgbaarheid is voor de bierdrinker een van de redenen om bockbier te drinken. Belangrijkste reden blijft nog altijd de smaak, gevolgd door het ‘herfstgevoel’ en de exclusiviteit die bockbier oproept.

‘De gezamenlijke introductie van het bockbier op de eerste maandag van oktober is een typisch Nederlandse traditie die we graag in ere houden’, zei Cees-Jan Adema, directeur Nederlandse Brouwers, na het luiden van de bel. ‘In veel landen staat de aanduiding bockbier voor een zwaarder bier van hoge kwaliteit; in Nederland hebben we daar de traditie van het herfstseizoen aan toegevoegd. Dit stamt uit de tijd dat er uitsluitend van september tot mei bier gebrouwen kon worden.’

Bij de introductie van het Herfstbockbier 2011 hoort traditiegetrouw ook de benoeming van de jaarlijkse Bockbierambassadeur. In navolging van meesterkok Rudolph van Veen, Meesterkok, mocht deze keer eigenaar Paul Zonneveld van café In den Uiver de Herfstbockaal in ontvangst nemen. Volgens de jury is hij het voorbeeld van een echte ambassadeur van het Herfstbock. www.nederlandsebrouwers.nl

Accountants willen onafhankelijkheidsregels aanscherpen De onafhankelijkheidsregels van accountants worden verder aangescherpt. Dat zegt de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. ‘De maatschappij vraagt hierom en daar geven we gehoor aan.’

In een recent verschenen rapport constateert toezichthouder afm dat de geboden en verboden in de onafhankelijkheidsregels door accountants over het algemeen goed worden nageleefd. Toch pleit de toezichthouder voor meer strikte onafhankelijkheidsregels en regels over het beloningsbeleid van vijftien grote accountantsorganisaties.

De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants wil de onafhankelijkheidsregels nu verder aanscherpen. ‘Wij hechten aan principle based regelgeving die internationaal is aanvaard. Desalniettemin herkennen we de bevindingen van de afm en zullen op basis hiervan voorstellen uitwerken om onze regelgeving aan te scherpen, in goed overleg met de toezichthouder en het ministerie van Financiën. De aanbeveling van de afm sluit aan bij de maatregelen die de nba in haar eigen Plan van Aanpak heeft gepresenteerd om de onafhankelijkheid van de accountant te versterken’, stelt nivra-voorzitter Ruud Dekkers. Hij ontving het eerste exemplaar van het rapport uit handen van Janine van Diggelen, Hoofd Toezicht Accountantsorganisaties van de afm.

37

FORUM #19/20.10.11

De afm constateert voorts dat de meerderheid van de onderzochte accountantsorganisaties kwaliteitsaspecten betrekt bij de benoeming, beoordeling en beloning van de accountants. De nba wil kwaliteit beter borgen en bracht daarover recent een consultatiedocument Verbod op commerciële prikkels uit. Ook presenteerde de beroepsorganisatie een adviesrapport over opdrachtverlening door de Raad van Commissarissen. ‘We zien dat het maatschappelijk verkeer meer kwaliteit, transparantie en waarborgen voor onafhankelijkheid vraagt van accountants en daar geven we gehoor aan’, aldus nivra-voorzitter Dekkers.

De nba is de organisatie die zal ontstaan uit de fusie tussen het Nederlands Instituut van Registeraccountants (nivra) en de Nederlandse Orde van Accountants Administratieconsulenten (novaa) en vertegenwoordigt een beroepsgroep van ruim twintigduizend professionals in de openbare accountantspraktijk, bij de overheid, als intern accountant en in het management van organisaties. www.nivra.nl | www.novaa.nl

rubrieksnaam vereniging

de prijs

Fors meer verpakkingen hergebruikt nederlands-duitse handelskamer

Nederlands-Duitse Prijs voor de Economie 2011

dnhk-voorzitter Dick de Boer overhandigt de Nederlands-Duitse Prijs voor de Economie aan Giovanni Marcon, directeur van Knaus Tabbert uit Beieren

Winnaar… … Camper- en caravanproducent Knaus Tabbert uit het Beierse Jandelsbrunn samen met de Nederlandse investeringsmaatschappij htp Investments uit Goes.

Beloond met… …De Nederlands-Duitse Prijs voor de Economie 2011. Aan de prijs is geen geldbedrag gekoppeld, maar hij geldt volgens de Nederlands-Duitse Handelskamer (dnhk) binnen het Nederlands-Duitse bedrijfsleven als de belangrijkste onderscheiding voor ondernemerssucces.

Uitgereikt op… …Woensdag 12 oktober 2011 tijdens een feestelijke uitreiking in ’s-Hertogenbosch. De winnaar kreeg zo’n vijftienhonderd van de in totaal vierduizend afgegeven stemmen.

Reden… …Het traditionele Duitse productiebedrijf dat in 2008 faillis-

38

sement moest aanvragen, werd begin 2009 door de Nederlandse investeerder overgenomen en is inmiddels weer internationaal toonaangevend. Dit jaar viert het centrale merk Knaus zijn vijftigste verjaardag en kon de onderneming een omzetstijging van 36 procent bekendmaken.

Bovendien stelde Knaus Tabbert vorig jaar op de Caravansalon in Düsseldorf een wereldprimeur voor: een uniek hybride systeem, dat de caravan van een eigen aandrijving voorziet.

Juryoordeel… …‘Knaus Tabbert en htp Invest­ ments laten op indrukwekkende wijze zien hoe grensoverschrijdende investeringen tot een groot succes kunnen worden en arbeidsplaatsen kunnen behouden’, aldus dnhk-voorzitter Dick de Boer. ‘Dat uitgerekend de door Nederlanders zo geliefde caravan het stralende middelpunt is van dit succesverhaal, maakt het nog eens extra boeiend.’

FORUM #19/20.10.11

Het hergebruik van verpakkingsmaterialen is in 2010 bijzonder succesvol geweest. Dit maakte uitvoeringsorganisatie Nedvang begin oktober bekend.

Grote uitschieter was het hergebruik van kunststof verpakkingen. In 2010 werd daarvan 48 procent ingezameld en hergebruikt. In 2009 was dat nog 38 procent. Dit komt doordat consumenten en bedrijven steeds vaker kunststof verpakkingen gescheiden aanbieden en door de inspanningen van gemeenten en de recyclingindustrie. Ook voor de andere verpakkingsmaterialen zoals glas, papier en karton, metaal en hout zijn de doelstellingen gehaald.

De cijfers en resultaten staan in het rapport Monitoring verpakkingen, resultaten 2010 van Nedvang. Directeur Jan Storm: ‘Ook op het gebied van preventie zijn enorme stappen gezet. Het verpakkende bedrijfsleven komt met steeds lichtere, slimmere en duurzamere verpakkingen.

Deze innovatieve aanpak juichen wij van harte toe, omdat dit een van de methoden is om tot een duurzame verpakkingsaanpak te komen.’ www.nedvang.nl

modint bezorgd om oneerlijke handelspraktijken modint, de ondernemersorganisatie voor mode, interieur, tapijt en textiel, is bezorgd dat retailers onder de huidige moeilijke economische omstandigheden teruggrijpen op vormen van oneerlijke handelspraktijken.

Volgens de brancheorganisatie wordt aan leveranciers gevraagd om mee te gaan betalen aan extra marketinginspanningen om publiek naar de winkels te trekken. De bijdrage van de leveranciers bestaat dan veelal uit het verlenen van een extra korting op de factuurwaarde van alle leveringen in een bepaalde periode. modint vindt niet dat de huidige economische situatie dit soort acties rechtvaardigt. De contracten die aan de betreffende leveringen ten grondslag liggen, zijn immers in de regel al eerder in het jaar gesloten. In die periode hebben leveranciers al meerdere veren moeten laten, vanwege de ontwikkelingen in de wereldeconomie. Juist in economisch moeilijke tijden is vertrouwen van belang. Voor de leverancier betekent dit dat hij er van uit moet kunnen gaan dat het ‘ja’ van een inkoper ook ‘ja’ blijft. Als winkeliers, maar ook anderen, vinden dat extra inspanningen geleverd moeten worden om publiek aan te trekken, dan moet de winkelier in eerste instantie zijn eigen broek ophouden en de rekening niet doorschuiven naar de leverancier. Dat nieuwe contracten met leveranciers dan anders ingevuld moeten worden, ligt voor de hand erkent Modint, maar dat is heel wat anders dan terugkomen op eerder gemaakte afspraken en een greep doen in de portemonnee van de leverancier. www.modint.nl

Maar een kwart van de technologische bedrijven die actief zijn in het buitenland, maakt gebruik van de diensten die Nederlandse ambassades in het buitenland aanbieden. Dit blijkt uit het onderzoek Internationaal Ondernemen, dat ondernemersvereniging fme-cwm onder lidbedrijven heeft gehouden. Belangrijkste redenen om niet aan te kloppen bij ambassades zijn dat bedrijven zelf hun weg op de buitenlandse markten weten te vinden of onbekend zijn met de zakelijke dienstverlening die de posten aanbieden. fme en het ministerie van Buitenlandse Zaken willen stimuleren dat het bedrijfsleven en het postennetwerk nauwer met elkaar gaan samenwerken om de kansen voor technologische bedrijven in het buitenland te vergroten. www.fme-cwm.nl

helderheid over rechten De huidige regelgeving over consumentenrechten blinkt volgens uneto-vni niet uit in duidelijkheid. Vandaar dat de organisatie komt met een gedragscode voor elektronicawinkels. De code moet zorgen voor een uniforme voorlichting van consumenten over hun rechten bij aankoop van elektronicaproducten. uneto-vni hoopt zo vervelende discussies op de winkelvloer te voorkomen. www.uneto-vni.nl

afvalpreventie Het Color Matching Systeem van Global Paints Products heeft de verpakkingsprijs Aangepakt 2011 van Stichting Nedvang gewonnen. Het was in de ogen van de jury het meest innovatieve voorbeeld van afvalpreventie dat dit jaar werd ingediend. De prijs werd op 14 oktober in Ermelo uitgereikt tijdens het jaarlijkse congres van Nedvang. Andere kanshebbers waren Puur&Eerlijk vaatwastabletten van Albert Heijn en glasreiniger van Diversey. In totaal werden dit jaar 110 voorbeelden van preventie ingestuurd bij Nedvang. Vorig jaar waren dat er nog zeventig. De jury werd gevormd door Michiel Bouvy (Vereniging Nederlandse Verpakkingskundigen), Ernst Worrell (Universiteit Utrecht) en Roland ten Klooster (Universiteit Twente). www.nedvang.nl

39

Etnische zakenvrouwen krijgen prijs ezvn

ambassadecontact

Apotheker Sherida Sumter is op 8 oktober uitgeroepen tot etnische zakenvrouw Nederland 2011. ‘We zijn onder de indruk van haar vernieuwende en innovatieve keuzes.’ Tot etnische vrouwelijke manager werd uitgeroepen, Shaktie Rambaran Mishre, manager bij kpmg Nederland.

Etnische zakenvrouw van het jaar Sherida Sumpter (links) en etnische vrouwelijke manager van 2011 Shaktie Rambaran Mishre

De prijzen zijn ingesteld door de stichting Etnische Zakenvrouwen Nederland (ezvn), die etnische zakenvrouwen stimuleert in hun ondernemerschap. Juryvoorzitter Loek Hermans, oud-voorzitter van mkb-Nederland en voorzitter van mkb Europa, reikte ze dit jaar uit. Sherida Sumter werd dit jaar winnaar omdat zij in zeven jaar tijd haar bedrijf liet uitgroeien tot een toonzettende apotheek. Door een concrete samenwerking in zorgprojecten met huisartsen, diëtisten en andere zorgaanbieders aan te gaan, leverde Sumter een belangrijke bijdrage bij het organiseren van goede zorg voor de patiënt, aldus het juryrapport. Daarnaast speelde zij, volgens de jury, een belangrijke rol in de totstandkoming van een gezondheidscentrum met apotheek waarin diverse huisartsen hun praktijk uitoefenen. Beste etnische manager van 2011 werd Shaktie Rambaran Mishre, manager bij de adviestak van kpmg, afdeling performance & technology én een van de zeven leden van de Raad openbaar bestuur. Samen met de andere raadsleden adviseert zij de Nederlandse regering over onderwerpen als burgervertrouwen, veiligheid en bestuurlijke inrichting. De jury was vooral onder de indruk hoe zij haar volle professionele agenda kan combineren met vrijwilligersprojecten. www.ezvn.nl

Deltalinqs: ‘Meer vervoer op waterstof’ Stadsdistributie met vrachtauto’s die rijden op waterstof. Havenondernemersvereniging Deltalinqs ziet daarin een goede mogelijkheid om de luchtkwaliteit in Rotterdam te verbeteren.

Rotterdam wil de luchtkwaliteit graag verbeteren. Dat vraagt om aandacht voor schoner vervoer, want daar is de meeste vooruitgang te boeken, stelt Wim van Sluis, voorzitter van Deltalinqs. Stedelijke distributie veroorzaakt 70 procent van de luchtvervuiling door vrachtvervoer. Tenzij stadsdistributie met vrachtauto’s die op FORUM #19/20.10.11

waterstof rijden van de grond komt. Op initiatief van de havenondernemersvereniging worden de mogelijkheden in kaart gebracht. Het project om de ontwikkeling van waterstofauto’s te stimuleren, sluit volgens Van Sluis naadloos aan op de recente plannen van minister Schultz van Infrastructuur & Milieu om het gebruik van waterstof in duurzaam vervoer te stimuleren. ‘Samenwerking met andere regio’s betekent dat ook andere steden van deze nieuwe toepassing van schone mobiliteit kunnen profiteren.’ www.deltalinqs.nl

achtergrond

Regiment zoekt baan Defensieminister Hillen moet bezuinigen.

Twaalfduizend militairen staan straks op straat. Ingerukt mars, in looppas naar het bedrijfsleven?

Tekst: Frank den Hoed | Foto: Valerie Kuypers /anp

Toen hij vorig jaar te horen kreeg dat zijn contract bij de Luchtmacht niet meer verlengd zou worden, wist hij wat ‘m te doen stond: solliciteren.

Hanswillem Wilbrink, technisch specialist F16, had het geluk dat hij in de avonduren de hts had gedaan. Daardoor had hij zijn mogelijkheden op de arbeidsmarkt fors vergroot.

Maar desondanks viel het hem niet mee om iets anders te vinden. De tegenvallende economische ontwikkeling speelde hem duidelijk parten. Pas toen de markt begin dit jaar een beetje aantrok, kon hij gelijk bij meerdere bedrijven op gesprek. En met resultaat: sinds maart werkt hij als ce-consultant bij esv Technisch Adviesbureau in Barneveld. In zijn nieuwe job adviseert hij bedrijven over machineveiligheid.

Wilbrink is één van de militairen die de overstap naar het bedrijfsleven hebben gemaakt. Daarmee is hij een schoolvoorbeeld van de militair nieuwe stijl waar Defensieminister Hans Hillen van droomt.

als de kippen Een vervelend voorgevoel zullen ze ongetwijfeld al langer hebben gehad.

40

FORUM #19/20.10.11

egiment zoekt baan

Maar de boodschap van minister Hillen dat er vanwege de bezuinigingen bij Defensie twaalfduizend van de bijna zeventigduizend mensen uit moeten, zal veel militairen in april toch nog rauw op het dak zijn gevallen.

Het is duidelijk: Defensie is niet langer een bestemming voor het leven.

Een veilige haven waar je tot je pensioen kunt blijven zitten. En dat heeft niet alleen te maken met de reorganisatie die de bewindsman in april aankondigde. Minister Hillen wil toe naar een evenwichtiger opbouw van het personeelsbestand. Dus ook ná de grote knal gaat er regelmatig personeel uit: nu al wordt gesproken over een vervanging van vier- tot vijfduizend man op jaarbasis. Structureel.

De oplossing voor al die militairen zou wel eens bij het bedrijfsleven kunnen liggen, denkt Hillen. De bewindsman draaide er tijdens een bijeenkomst van het Platform Defensie-Bedrijfsleven Zuid-Nederland, op 31 augustus in Oirschot, niet omheen. ‘Waar we vroeger personeel een langetermijnperspectief boden binnen de organisatie, gaan we nu vooral daarbuiten perspectief bieden. Daarvoor is samenwerking met het bedrijfsleven onontbeerlijk.’ Het bedrijfsleven, de bzw voorop, was er als de 41

FORUM #19/20.10.11

kippen bij om te vertellen dat ze de (oud-)militairen goed kan gebruiken.

Dat aanbod klinkt genereus. Maar het is ook ingegeven door praktische redenen. Er is een structureel tekort aan vaklieden. daf Trucks is een van de bedrijven die – ondanks de economische tegenwind – zit te springen om goed opgeleide medewerkers. Er zijn zeker kansen voor defensiemensen, zegt Wibo de Booij, hrm-manager bij daf Trucks en zelf ervaringsdeskundige. Hij was hrm-manager bij de Luchtmacht.

De Booij ziet binnen zijn bedrijf mogelijkheden in ondersteunende functies. Maar ook voor techneuten. ‘We hebben behoefte aan technisch ondersteunend personeel, engineers, onderhoudsmonteurs.’ En met de leidinggevende ervaring die militairen hebben opgedaan bij Defensie ziet hij voor hen zeker ook een toekomst als teamleider, supervisor. ‘We hebben nu al oud-militairen op zulke posities werken.’

zonder strafblad Hun enthousiasme, motivatie en energie maakt militairen heel geschikt voor het bedrijfsleven, denkt daf-man De Booij. ‘Daarmee kom je al een

christiaan krouwels

achtergrond

Hanswillem Wilbrink ‘Wereld van verschil tussen Defensie en bedrijfsleven’

was…

…is

Technisch specialist F16

ce-consultant (esv Technisch Adviesbureau)

‘Doe mij maar een regiment’ Banenmarkten, een speciale intranetsite met vacatures van bedrijven die interesse hebben in defensiepersoneel. Het zijn maar een paar voorbeelden van de wapens die Defen­ sieminister Hillen in de strijd wil gooien om de overgang van overtollige medewerkers naar het bedrijfsleven zo gladjes mogelijk te laten verlopen. Maar ondernemers hoeven daar niet op te wachten. Wie op zoek is naar (oud-)defensiemedewerkers, kan nu al terecht bij de hoofddirectie personeel van Defensie in Den Haag. Vacatures kunnen daar via een speciaal telefoonnummer (070 - 3396539) worden aangemeld. Vervolgens wordt gekeken of voor die vacatures passende kandidaten voorhanden zijn. Ook op regionaal niveau worden initiatieven ontplooid. Zo is de bzw bezig met activiteiten rond vliegbasis Volkel.

heel eind.’ Hij hamert vooral op de ervaring op leidinggevend gebied die mensen uit de defensieorganisatie meenemen, opgedaan tijdens buitenlandse missies.

Tim Ruijling, luitenant-kolonel bd bij de Luchtmacht en tegenwoordig secretaris van het Platform Defensie-Bedrijfsleven Zuid-Nederland, somt de verborgen competenties van militairen op. ‘Vrijwel zonder uitzondering zijn militairen integer. Ze zijn allemaal gescreend en dus zonder strafblad. En het zijn mensen die leiding kunnen geven, maar ook kunnen ontvangen. Gewend aan discipline, aan samenwerking en gehard in groepsprocessen.’ Ook hij noemt de uitzendervaring als een belangrijke pre. Want militairen die een deel van hun tijd in het buitenland hebben doorgebracht, hebben daar geleerd te werken onder moeilijke omstandigheden.

Wie al deze loftuitingen hoort, kan bijna niet anders denken dan dat militairen de gedroomde werknemer van elk bedrijf zijn. Maar ze missen wel een paar eigenschappen waar je in het bedrijfsleven niet zonder kunt. Zo zijn het van nature geen netwerkers. Simpelweg omdat netwerken er niet nodig is. ‘Als je een militair ziet, kun je aan de kleren voor 95 procent ze42

FORUM #19/20.10.11

ker vaststellen waar ie zit en wat ie doet’, stelt Ruijling. ‘In het bedrijfsleven ligt het een stuk gecompliceerder. Daar moet je maar afwachten met wie je te doen hebt. De ene keer praat je met de directeur van Philips, de andere keer met een accountant of advocaat. Voor een defensieman zal dat wennen zijn.’

Probleem is ook dat veel defensiemedewerkers zich niet goed weten te verkopen, niet getraind zijn in solliciteren. Ruijling: ‘Ze zijn alleen maar gewend om te zeggen: ik kan geweldig sleutelen aan een F16, of ik kan geweldig logistiek processen begeleiden. Maar ze zijn niet gewend om alle extra’s die ze in hun bagage hebben, uit te venten. En dat zijn nu net wél die extra’s die hen zo waardevol maken voor het bedrijfsleven.

Daaraan zou Defensie wel meer aandacht mogen besteden. Er zijn al moderne e-portfolio’s waarin de competenties zijn vastgelegd, maar die zijn alleen voor intern gebruik.’

in hun mars Bedrijven moeten duidelijk krijgen wat militairen in hun mars hebben, zegt Ruijling. Dan kan de match succesvol zijn, denkt hij. ‘Ze moeten het

christiaan krouwels

Wibo de Booij ‘Militairen zijn niet gewend om alle extra’s die ze in hun bagage hebben, uit te venten’ was…

…is

Hrm-manager (Luchtmacht)

Hrm-manager (daf Trucks)

Wat is het Platform Defensie-Bedrijfsleven?

Zuid-Nederland is een van de ‘onderafdelingen’ van het Platform Defensie-Bedrijfsleven, een landelijk overlegorgaan ingesteld door de staatssecretaris van Defensie en de voor­ zitter van vno-ncw. In het platform vindt afstemming plaats over mogelijkheden tot samenwerking tussen Defensie en bedrijfsleven. Daarbij kan het gaan om zaken als arbeids­marktprojecten, uitzending van deskundigen van het bedrijfsleven naar crisisgebieden en gezamenlijke opleidingen. Het Platform Defensie-Bedrijfsleven is ondergebracht in vno-ncw-kantoor de Malietoren. Landelijk coördinator is kolonel bd Koninklijke Landmacht Loek Habraken. defensie-bedrijfsleven@vno-ncw.nl

vertrouwen krijgen dat een militair meer is dan iemand die een geweer vasthoudt.’ Gelukkig is er op dat vlak inmiddels al wel het nodige ten goede veranderd. Zo is de opleiding van Defensiemedewerkers al veel meer gericht op een vervolg van de carrière in de burgermaatschappij.

Belangrijk is ook dat Defensie opener wordt, vindt Ruijling. Zelf kreeg hij de kans om bij een commando-overdracht van de 13e Brigade in Oirschot vijftig directeuren van bedrijven uit te nodigen. ‘Daarmee laat je zien hoe je bedrijf in elkaar steekt. Ben je open, transparant. Als dat vaker zou gebeuren, zou dat enorm helpen.’

Maar meer regionaal aanbesteden in plaats van nationaal, helpt ook.

Vooral in de regio Brabant is dat al meer dan eens aangekaart. Niet alleen omdat dit het regionale bedrijfsleven extra werk oplevert. Maar ook omdat het bedrijven die leveren aan een Defensievestiging, in staat stelt te zien hoe de processen daar lopen. Dat kan helpen bij de overgang van mensen.

Oud-Luchtmachtofficier De Booij had het voorrecht dat hij door zijn huidige werkgever werd gevraagd. ‘Uiteindelijk is het de combinatie van mijn gerichte opleiding (Personeelswetenschappen) en werkervaring 43

FORUM #19/20.10.11

waar ze op af zijn gekomen.’ De overstap, nu drie jaar geleden, is naadloos verlopen. Hij schrijft dat mede toe aan het feit dat daf Trucks net als Defensie een groot bedrijf is. ‘Je ziet hier dingen terugkomen die ik ken uit mijn Luchtmachttijd.’

Wilbrink maakte de overstap buiten het eigen vakgebied. En dat merkte hij bij zijn sollicitaties. Diverse potentiële werkgevers stonden wijfelend tegenover zijn Defensieverleden. Al was het alleen maar omdat hij in dat verleden geen commerciële ervaring had opgedaan. Gelukkig oordeelde zijn huidige werkgever anders. ‘Hij heeft geen moment twijfel gehad over m’n achtergrond.’

De expertise opgedaan bij de Luchtmacht vormt een prima basis voor zijn nieuwe werk. Zo kan hij zijn praktische ervaring met onderhoudswerk goed gebruiken bij de beoordeling van onderhoudswerk van derden, werk dat bij zijn huidige functie hoort. Aan zijn nieuwe werkomgeving bij esv Technisch Adviesbureau heeft hij geen moment hoeven wennen. ‘Tussen Defensie en bedrijfsleven zit een wereld van verschil, maar ik voel me hier heel erg thuis. Ik heb hier alle mogelijkheden om mijzelf verder te ontwikkelen.’ 

vno-ncw lanceert OndernemendGroen.nl Sinds 3 oktober is hij in de lucht: de nieuwe website van ondernemingsorganisaties vno-ncw, mkb-Nederland en lto Nederland www.ondernemendgroen.nl.

Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rond de Groene Groei Deal? Of duurzame projecten bekijken van het bedrijfsleven?

Of bent u geĂŻnteresseerd in de groene prestaties van het bedrijfsleven?

Kijk dan op www.ondernemendgroen.nl.

Op de nieuwe website zijn de activiteiten van het Nederlandse bedrijfsleven te vinden op het gebied van groen en duurzaam ondernemerschap. Kijk dus snel de site voor informatie over de Green Deal en meer dan veertig andere thema’s. Ondernemend Groen is overigens niet alleen een informatiebron, maar ook een community van ondernemers in groen en duurzaamheid.

vreemde ogen

‘Waar klagen jullie over?’

Ezequiel Najmias (28) Nationaliteit: Argentinië Functie: sales manager Americas Damen Shipyards Hier sinds: 2008

‘Het is hier verbazingwekkend veilig op straat.

In Buenos Aires hoef je het niet te proberen om met een duur horloge rond te lopen of je nieuwe auto langs de straat te parkeren. Hier heeft mijn auto ooit een week niet-afgesloten gestaan toen ik op vakantie was; niets gebeurd.

Aan de andere kant kun je in Nederland je fiets niet 10 minuten onbeheerd laten.’

‘Ik vind het ook niet erg om belasting te betalen, want ik zie wat ermee gebeurt: de straten zijn schoon en goed onderhouden. Het land is goed georganiseerd. Als ik in de rij moet staan voor iets, ben ik aan de beurt als ik vooraan kom. In Argentinië word je dan verwezen naar een andere rij. Dus ik denk wel eens: waar klagen jullie Hollanders over?’

‘Als ik toch iets moet noemen dat beter kan, dan is dat jullie omgang met regels. Ik vind het goed dat Nederlanders de regels volgen, want je moet weten waar de grenzen liggen. Maar soms moet je er soepel mee om kunnen gaan. Als ik 45

bijvoorbeeld zeg dat ik geen dressing op mijn cheeseburger wil, krijg ik die toch, want zo staat het op de kaart. In de Zuid-Amerikaanse cultuur zijn dat soort dingen meer bespreekbaar.’

‘Dit is al mijn tweede keer in Nederland. In 2008 ben ik na mijn studie scheepsarchitectuur in Argentinië aan de slag gegaan bij een jachtwerf in Friesland. Ik wilde ervaring opdoen in het buitenland, en heb voor Nederland gekozen vanwege het belang van de scheepsindustrie hier.’

‘Mijn werk bestond het uit maken van stabiliteitsberekeningen voor boten. Na een jaar had ik dat wel gezien. Ik wilde mijn hersens meer gebruiken, maar op die werf was dat niet mogelijk. Toen mijn verblijfsvergunning afliep, besloot ik terug te gaan naar Argentinië. Op de valreep, met mijn ticket in mijn hand, ben ik op bezoek geweest bij Damen Shipyards, immers de grootste scheepswerf in Nederland. Terug in Buenos Aires bleef Damen door mijn hoofd FORUM #19/20.10.11

spoken. Dat leidde tot een sollicitatie. Sinds vorig jaar ben ik weer in Nederland, samen met mijn vriendin. Zij werkt hier als setdesigner in de theaterwereld.’

‘Ik ben als sales manager verantwoordelijk voor de landen Argentinië, Uruguay en Paraguay, en ben daar de helft van de tijd. Misschien dat ik ooit definitief naar Argentinië terugga, maar het land is nu niet stabiel. Je kunt nog zo goed gekwalificeerd zijn, maar dat betekent nog niet dat je er een goede baan krijgt. Aan de andere kant is het een rijk land met mogelijkheden. En het blijft mijn land.’  Tekst: Paul Scheer Foto: Erik van der Burgt

portret

job dura

‘ik wil jongeren coachen’ Vader Daan was een Rotterdams society-figuur. Zoon Job beperkt zijn nevenactiviteiten tot wat direct relevant is voor zijn onderneming. ‘Je kunt dit werk niet half doen.’

Tekst: Jan Buevink | Foto’s: Erik van der Burgt

Opvallend onopvallend, zo oogt het gele bakstenengebouw in het cen­ trum van Zoetermeer. Dura Vermeer zit in een rijtje van vijf identieke exemplaren, ingeklemd tussen de blinde muur van de achterkant van de Kwantum Discount en een wijk vol lage eengezinswoningen. Een bordje bij de deur vertelt bezoekers dat hier een van de grootste bouw­ ondernemers van Nederland huist.

Een echt visitekaartje voor het bouwbedrijf is het niet, maar Job Dura, vorig jaar aangetreden als topman, blijkt daar niet mee te zitten. ‘Als bouwbedrijf heb je geen flashy hoofdkantoor nodig. Wat we maken, is ons visitekaartje.’ Toen dertien jaar geleden het Rotterdamse bouwbe­ drijf Dura samenging met wegenbouwer Vermeer uit de Haarlemmer­ meer – twee grofweg even grote familiebedrijven – besloten ze zich halverwege te vestigen in Zoetermeer. ‘Het echte werk gebeurt op onze 35 vestigingen in het land. Hier zit de holding en die proberen we zo klein mogelijk te houden. Die omvang wordt beperkt door de muren van dit gebouw.’

fors Job Dura is een forse, goed geconserveerde eindveertiger die eigenlijk een beetje te groot lijkt voor zijn kamer. Licht onderuitgezakt zit hij aan een ovalen tafel met acht stoelen. Binnen handbereik staat een flesje spa blauw waaruit hij af en toe een slokje neemt. Hij spreekt regelmatig over zichzelf in de tweede persoon enkelvoud: ‘je moet er naartoe groeien’, ‘je kent de wereld’, ‘je zit in een positie om sturing te geven’. Al gaat het interview vooral over hem als persoon, hij weet veel van wat hij vertelt meteen te verbinden met zijn bedrijf. De waarden die hij vroeger van zijn ouders heeft meegekregen, zijn in grote lijnen dezelfde als de kernwaar­ den van zijn onderneming: integriteit, betrouwbaarheid en afspraken nakomen. Zelfs het beroep van weerman, wat hem als kind wel wat leek, heeft grote overeenkomsten met wat hij nu doet, zo zegt hij daar met­ een achteraan. ‘Je bent ook helemaal bezig met natuur en omgeving.’

Werk en privé vallen voor Job Dura voor een groot deel samen. Hij is opgegroeid met het bedrijf. ‘Als je mij zou vragen hoe lang ik hier in dienst ben, zeg ik: 48 jaar.’

46

FORUM #19/20.10.11

47

FORUM #19/20.10.11

portret

Job Dura is de vijfde generatie Dura’s in het familiebedrijf. Zijn verre voorouders waren Franse Hugenoten die naar Nederland vluchtten, waar ze via Dordrecht in het (nu) Rotterdamse Katendrecht terecht­ kwamen. De opa van Job Dura’s opa begon daar in 1855 een timmer­ winkel. De grote groei van het bedrijf kwam na de Tweede Wereldoor­ log. Rotterdam lag in puin en moest weer opgebouwd worden, net als andere delen van het land.

Na zijn middelbare school ging hij naar de heao waar hij voor de korte variant van drie jaar koos omdat hij daarna naar de Verenigde Staten wilde voor een mba. Daarvoor bleek hij bij zijn afstuderen nog te jong.

‘Je moest eerst een paar jaar werkervaring hebben en dat had ik niet.’

Vandaar dat hij zich meldde bij de studie bedrijfseconomie aan de ­Erasmus Universiteit om vervolgens in dienst te treden bij abnAmro.

Binnen twee jaar hield hij het weer voor gezien. ‘Een klein bedrijf past beter bij mij: daar is een minder diplomatieke cultuur, meer ruimte voor ondernemerschap, meer vrijheid.’ Achteraf had hij toen ook wel graag bij bedrijven als Vopak en Nedlloyd aan de slag gegaan; het werd Dura, het bedrijf van zijn vader waar op de financiële administratie een vacature was voor iemand met zijn achtergrond. Via verschillende posities klom hij op tot de plek waar hij nu zit. Als het aan zijn vader had gelegen, was hij al eerder in het bedrijf gekomen. ‘Na mijn heao zei hij al: Meer studie heb je niet nodig. Kom maar bij ons, dan leer je alles wel in de praktijk.’

U was vastbesloten op deze plek te komen.

‘Nee, zo ging dat niet. Bij mijn vader was het van het begin af aan dui­ delijk dat hij zijn vader zou opvolgen. Toen ik binnenkwam was er een ander situatie. Het bedrijf was veel groter. Natuurlijk weet je ook niet of je ervoor geschikt bent. Daar groei je naartoe: wil je het, kun je het, is het verstandig? Een paar jaar geleden dacht ik nog dat het misschien beter zou zijn als ik tweede of derde man zou blijven. Ik ben ook aan­ 48

FORUM #19/20.10.11

deelhouder en er is heel wat voor te zeggen om leiding en eigendom gescheiden te houden. Als het mis gaat, is de val minder groot.’

Bent u een andere leider dan uw vader?

‘Hij was veel hiërarchischer dan ik. Dat werkt tegenwoordig niet meer.

Je moet sturen op resultaten en je mensen meer vrijheid geven. Ook qua karakter verschilden we nogal. Als het ging om basiswaarden zaten we op een lijn: kwaliteit, betrouwbaarheid en integriteit. Wel verschilden wij van mening over waar het met het bedrijf naartoe moest, hoe je met bepaalde problemen moest omgaan. Persoonlijk konden we goed met elkaar overweg maar ik had niet voor hem kun­ nen werken. Hij kon erg dwingend zijn. Gelukkig zat er altijd wel een directeur tussen.’

Wat doet u dan anders?

‘Hij had een andere positie dan ik. Alleen in de echte crisisjaren van begin jaren tachtig is hij hier fulltime actief geweest. Daarna had hij twee directeuren die het meeste werk deden terwijl hij van wat verder op afstand stuurde als gedelegeerd commissaris. Tegenwoordig zou je zeggen: als een non-executive director in een one tierboard. Hij hield zich vooral bezig met zijn interesses: onze buitenlandse activiteiten die we inmiddels afgestoten hebben, goede doelen en het bestuur van het Concours Hippique Rotterdam (chio), dat zijn vader ooit had opgericht. Daardoor had hij goede relaties en een helicopterview. Maar voor de andere directeuren was het natuurlijk heel frustrerend dat iemand soms halverwege het proces kwam binnenwandelen om te zeggen dat het helemaal anders moest. Mensen pikken dat niet meer.’

U doet er niets naast?

‘Jawel, maar het moet wel bouwgerelateerd zijn: Bouwend Nederland, de Dutch Green Building Council die duurzame bouw bevordert.

Bestuurder bij een sportvereniging kan natuurlijk ook goed zijn voor de contacten, maar daar heb ik gewoon de tijd niet voor. Deze tijd ver­ eist dat je honderd procent van je aandacht aan je bedrijf geeft.’

Drie stellingen In de bouwwereld zijn geen capabele vrouwelijke bestuurders ‘Minder dan 5 procent van de top­ functies hier is in handen van vrouwen.

Dat is veel te weinig. Meer is beter voor de mix in het managementteam.

Vrouwen zijn vaak creatiever en beter in duurzaamheid en klantencontacten; allemaal erg belangrijk voor ons.’

Als je een gezin sticht, moet je daar dan ook honderd procent voor zijn.

‘Natuurlijk heb ik veel te weinig tijd voor thuis. Voor mijn werk is er elke avond wel wat en in het weekend ben ik er ook regelmatig niet. Zo ben ik zelf ook opgevoed. Mijn ouders waren ook vaak op pad en als kind vind je dat erg of niet.’

Vond ú dat erg?

‘Nee, ik niet.’

Fusie universiteiten Leiden, Rotterdam en Delft is goed ‘Ik zou het niet doen. Dat wordt een te groot bureaucratisch geheel. Hoogstens zou je er een financiële holding boven kunnen zetten. Het is veel beter dat ze met buitenlandse universiteiten gaan samenwerken.’

En uw kinderen nu?

‘Ik denk dat ze redelijk zelfstandig zijn. Ze zijn dit wel gewend. Dat hoort erbij als je een familiebedrijf hebt. Dat is deel van hun opvoeding en later zullen we zien of ze daar tegen hebben gekund.’

Vindt u het achteraf jammer dat u niet naar de Verenigde Staten bent geweest zoals u als tiener van plan was?

‘Ja, ja. De opleiding zou inhoudelijk niet wezenlijk anders zijn geweest, ook in Rotterdam kwamen de meeste boeken uit Amerika. Maar je zit daar natuurlijk wel in een meer internationale omgeving, met studen­ ten die veel ambitieuzer zijn. Hier is een zesjescultuur, daar wil ieder­ een achten en negens. Ik zou daar goed gedijd hebben.’

Ondernemers moeten meer in kunst en cultuur steken ‘Ja, maar wel op basis van een goede selectie. Er zijn te veel musea, theaters, schouwburgen. Als je die bundelt, kun je meer bereiken met minder geld. Hetzelfde geldt trouwens voor voetbalclubs. Van de vier clubs in de regio Rotterdam – Feyenoord, Excelcior, Sparta en ado – kan de helft weg. De overblijvers halen dan meer op bij sponsors.’

Was u nu dan ambitieuzer geweest?

‘Ambitie zit in je. In Rotterdam was ik ook de eerste van mijn jaarclub die afstudeerde maar tussendoor genoot ik ook wel van het studenten­ leven. Ik ben iemand die gemakkelijk dingen combineert. Als je goed plant, krijg je veel in een dag.’

Heeft u nu nog dromen?

‘Niet om nog eens in het buitenland te werken of een andere baan of zo. Als ik meer tijd had zou ik jonge mensen willen coachen. Kinderen van 16, 17, 18, die bezig zijn een keuze te maken met werk en studie. Er zijn veel jongeren met prima mogelijkheden die vaak net een extra steuntje nodig hebben om de goede richting op de te gaan, vooral onder allochtonen. Op die leeftijd zie je zelf vaak niet wat er allemaal mogelijk is. Dat had ik ook. Vanuit het bedrijfsleven zou je ze goed kunnen helpen.’

Net als Mark Rutte? Die wilde bij zijn aantreden als premier twee uur in de week maatschappijleer blijven geven aan Haagse vmbo-scholieren.

‘Het idee vond ik sympathiek maar gelet op zijn tijdsbesteding leek het me geen goede zet. Als je een land moet leiden, kun je er niet zoiets naast doen. Misschien kon dat nog in de generatie voor ons, maar het is niet meer van deze tijd. Als je iets goed wilt doen, moet je je daarvoor volledig inzetten. Dan moet je er honderd procent van je tijd voor beschikbaar zijn.’  49

FORUM #19/20.10.11

job dura 1962 Geboren in Rotterdam 1983 Heao Bedrijfseconomie 1988 Bedrijfseconomie Erasmus Universiteit 1988 bij abn Amro (2 jaar) 1990 Begint bij Dura Vermeer 2004 Lid raad van bestuur Dura Vermeer 2010 Bestuursvoorzitter Job Dura is getrouwd en heeft drie kinderen

overlevers

50

FORUM #19/20.10.11

8PSE PPL #&(&-&*%&3 8PSE PPL $003%*/"503

/FEFSMBOE LBO OPH POEFSOFNFOEFS XPSEFO FO V LVOU EBBSCJK IFMQFO 7JOEU V IFU CFMBOHSJKL EBU KPOHFSFO HFÏOUIPVTJBTNFFSE XPSEFO WPPS IFU POEFSOFNFSTDIBQ %BU POEFSXJKT FO QSBLUJKL CFUFS PQ FMLBBS BBOTMVJUFO &O XJMU V EBU LFOOJT FO FSWBSJOH WBO IFU CFESJKGTMFWFO HFEFFME XPSEU NFU EF OJFVXF HFOFSBUJF 8PSE EBO DPØSEJOBUPS PG CFHFMFJEFS

)FMQ +POH 0OEFSOFNFO XPSE CFHFMFJEFS PG DPØSEJOBUPS

.FFS JOGPSNBUJF XXX IBSUWPPSKPOHPOEFSOFNFO OM

+POH 0OEFSOFNFO JT TJOET BDUJFG PQ IFU HFCJFE WBO POEFSOFNFSTDIBQ JO IFU POEFSXJKT %F TUJDIUJOH CJFEU QSPHSBNNB T WPPS BMMF UZQFO POEFSXJKT WBO CBTJTPOEFSXJKT UPU BBO EF VOJWFSTJUFJU XBBSJO EFFMOFNFST [FMG FFO CFESJKG PQTUBSUFO FO SVOOFO "MMF QSPHSBNNB T [JKO HFCBTFFSE PQ IFU QSJODJQF AMFBSOJOH CZ EPJOH