Opinieblad Forum 11

rubrieksnaam

Opinieblad vno-ncw Ondernemers, politiek en maatschappij

#11/06.06.13

Is de zorg verziekt?

Wim van der Meeren (CZ): ‘Onnodige ingrepen zijn het échte probleem’ achtergrond Schadelijke stoffen: bedrijf kan het niet meer meten 28

tien vragen aan Wereldland Nederland: ‘We vinden mopperen leuk’ 24

achtergrond Uitgewinkeld: hoe houd je de loop erin? 18

inhoud #11 24

Rubrieken 4 Opinie vno-ncw • CPB heeft gelijk: hoger belastingtarief levert niets op • ‘Wet Arbeid Vreemdelingen wordt te star’ • Versterk de groei nu • Wanneer komt Kamp op voor winkeliers?

• Moderne diplomatie vraagt om economische focus

8 De foto Met droge voeten

15 Buiten beeld George Verberg

16 En broer ‘Ik kan niet zo tegen gezeur’

23 Scheer

33

Verzaken

24 Tien vragen aan Reclamemaker Ralph Wisbrun

26 Ondernemerspanel Op naar de vlaktaks?

27 Mohikanen ‘Paling is een mysterieus dier’

33 Vijf vragen aan Rik Leemans, klimaatonderzoeker aan de Wageningen Universiteit

34 Uitspraken

16

35 Vereniging 46 Overlevers Koninklijke Porceleyne Fles

46 Colofon

2

FORUM #11/06.06.13

18

42

28

niet schoon genoeg schoon

Artikelen 10 Hoe ziek is de zorg?

Van een consult van tien minuten er een van twintig maken? Sjoemelen met declaraties lijkt veel voor te komen in de zorg. Aanpakken maar dus. Alleen volgens CZ-baas Wim van der Meeren is de snijgrage arts een veel groter probleem. ‘Die maakt de zorg onnodig duur.’

18 Overleven of ten onder gaan?

Lang leek de malaise voorbij te gaan aan winkeliers in de Haagse Hoytemastraat.

Maar ook daar gaan de zaken inmiddels minder. Leegstand, concurrentie van het web en een consument die de hand op de knip houdt. Hoe houden ze het hoofd boven water?

28 Grenswaarden: tot hier en niet verder

10

Meer dan 0,12 milligram meelstof mogen medewerkers van een bakker echt niet inademen. Slecht voor de gezondheid, zegt de Gezondheidsraad. Alleen, zie zo’n hoeveelheid maar eens te meten. ‘Gewoon huisstof van die hoeveelheid is al niet veel.’ De grens is bereikt.

42 Mirjam van Dijk is niet op haar mondje gevallen Vrouwen horen achter het fornuis. Dat was de boodschap die Mirjam van Dijk kreeg toen ze net bij Duyvis Wiener werkte. ‘Wat doe ik hier, dacht ik toen ik die dag naar huis reed.’ Inmiddels is ze de baas bij de machinefabriek.

jeroen poortvliet

opinie vno-ncw

Comeback Ooit – en nog niet eens zo heel lang geleden – stond Nederland op de vierde plek van de lijst van meest concurrerende landen ter wereld. In 1997 hoefden we slechts de Verenigde Staten, Singapore en Hong Kong voor ons te dulden op de IMD World Competitiveness Ranking. Dat was een fantastische prestatie. Helaas viel Nederland vorig jaar net buiten de top-10 met de elfde plek en dit jaar moeten we het doen met de veertiende plaats.

Toegegeven, een plek tussen de vijftien meest concurrerende economieën is nog steeds geen slechte prestatie. Maar toch, de beweging is duidelijk de verkeerde kant op. Een land als Duitsland wist in dezelfde periode te klimmen van een zestiende naar een negende plaats.

Zweden deed het nog beter door zich van een negentiende plek op te werken naar de vierde plaats. IMD, de Zwitserse business school die de ranking al 25 jaar samenstelt, brengt Nederland daarom onder in het rijtje losers: landen die sinds 1997 meer dan vijf plaatsen zijn gezakt.

Die kwalificatie mogen we delen met landen als Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Portugal en het Verenigd Koninkrijk.

Het is een kwalificatie die mijns inziens niet helemaal recht doet aan

de concurrentiekracht van Nederland. Natuurlijk, duidelijk is dat de eurocrisis veel EU-landen parten speelt. De daling van Nederland en veel andere EU-landen is voornamelijk het gevolg van de lage groei.

Nederland heeft hierbij vooral te kampen met de lage binnenlandse consumptie. Verdere lastenverzwaringen zullen daarom voorkomen moeten worden.

Ook laten de veranderende mondiale verhoudingen zich gelden.

Groeiende economieën als China hebben hun concurrentiepositie de afgelopen jaren hard verbeterd en zijn zodoende flink gestegen op de index. Europese landen die desondanks tot de winners behoren – Zwitserland, Zweden en Duitsland – delen volgens IMD hetzelfde recept voor succes: export, maakindustrie, een concurrerend middenen kleinbedrijf en begrotingsdiscipline. Gelukkig zijn dit precies de punten waar dit kabinet zich samen met de sociale partners via het topsectorenbeleid, de economische diplomatie en de structurele hervormingen uit het sociaal akkoord hard voor maakt. Nederland is op de goede weg voor een comeback.

Bernard Wientjes Voorzitter VNO-NCW

Wanneer komt Kamp op voor winkeliers?

• Nood is hoog bij winkeliers • Aanpassen aan de economische ontwikkeling is nodig • Maar Rijk en gemeenten staan dat in de weg Wie een beetje om zich heen kijkt, kan het niet zijn ontgaan.

Winkeliers hebben het moeilijk en dat is letterlijk te zien: ze gaan failliet en verdwijnen. Misschien worden er minder winkels opgeheven dan je zou verwachten op basis van de forse omzet­ dalingen. Bij woonwinkels en keukenspeciaalzaken zijn dalingen van 28 tot 38 procent al niet meer ongebruikelijk. Dat betekent niet dat open houden in alle gevallen economisch nog verantwoord is.

Dat minister Kamp van Economische Zaken nu op aandringen van de Tweede Kamer in overleg gaat met de sector is dan ook hard nodig. Niet alleen omdat de nood hoog is, maar ook omdat de sector zo’n 10 procent van de werkgelegenheid voor zijn rekening neemt en goed is voor 5 procent van het bruto binnen­ lands product.

Waarom de detailhandel het niet goed doet, valt wel te verklaren.

Zijn omzet is sterk afhankelijk van de vraag van consumenten.

Houden die de hand op de knip, dan is schraalhans koning in de winkel. En dat is dus al jaren het geval. Het zou helpen als winkeliers sneller kunnen reageren op de economische ontwik­ 4

FORUM #11/06.06.13

keling en hun bedrijf snel en flexibel kunnen aanpassen. Dat kan nu vaak niet vanwege een te star ruimtelijke ordeningsbeleid.

Of omdat gemeenten hun winkellocatiebeleid niet op elkaar afstemmen. Daar kan de provincie een goede regierol in spelen.

Ook flexibiliteit op de arbeidsmarkt is een belangrijke voorwaarde voor het aanpassingsvermogen van de detailhandel.

Natuurlijk helpt het dat gemeenten voortaan helemaal zelf, in overleg met het lokale bedrijfsleven, mogen beslissen óf en hoeveel koopzondagen er komen. En natuurlijk moeten winkeliers ook zelf aan de slag met moderne winkelconcepten bijvoorbeeld. Net als eigenaren van winkelpanden: flexibele huren – om maar eens iets te noemen – zouden ‘wonderen’ kunnen doen voor winkeliers.

Maar het zou Kamp sieren als hij ook de hand in eigen boezem steekt en wet- en regelgeving vernieuwt die nog teveel is geba­ seerd op fysieke winkels en niet op de online variant. En als hij gemeenten ertoe aanzet in onnodige lokale regeldruk (zoals venstertijden) te snoeien, lokale lasten (waaronder de OZB) te beteugelen en onderzoek doet naar de grenseffecten van accijns­ verhogingen. De detailhandel zelf is wel flexibel. Kijk maar naar de grote groei in online winkels. Nu de overheid nog.  Lees ook ‘ De worsteling van een winkelstraat’ op pagina 18 en verder

opinie vno-ncw

wandelgangen

• COEN-enquête laat gelukkig lichtpuntjes zien • Topsectorenbeleid en sociaal akkoord belangrijk • Verdere lastenverzwaring contraproductief Zijn er ondanks het kille economische klimaat in ons land toch nog licht­ puntjes te ontwaren? Je zou het bijna niet geloven, maar het antwoord is ja, zo laat de laatste COEN-enquête zien. COEN staat voor Conjunctuurenquête Nederland. Het is een gezamenlijk onderzoek van KvK, VNO-NCW, MKB-Nederland, CBS en EIB. Elk kwartaal wordt de verwachting van onderne­ mend Nederland gemeten. Het beeld dat opduikt, is al vele kwartalen somber.

Toch presenteerde het laatste onderzoek enkele lichtpuntjes. Voor het tweede kwartaal van 2013 zijn ondernemers iets positiever over de omzetverwachting dan in het eerste kwartaal. Nog steeds verwacht een op de tien ondernemers in het tweede kwartaal afscheid te moeten nemen van personeel. De ver­ wachting ten opzichte van de werkgelegenheid is wel iets beter dan in het eerste kwartaal.

De conclusie uit het onderzoek is dat je de positieve ontwikkelingen moet koesteren en de negatieve ontwikkelingen moet wegwerken. Onze export kan verder versterkt worden door op koers te blijven met het topsectorenbeleid als bron voor exportgroei. Vaart behouden in de uitwerking van het sociaal akkoord geeft het vertrouwen van de consument een belangrijke impuls.

Verdere lastenverzwaringen zijn contraproductief. Die draaien het prille vertrouwensherstel de nek om.

Aandacht moet er ook zijn voor de verbetering van de mkb-financiering, waardoor de investeringen in de loop van dit jaar een impuls kunnen krijgen.

Dat is nodig, want uit het onderzoek blijkt dat een op tien ondernemers problemen heeft bij het verkrijgen van bancair krediet. Positief is het feit dat onlangs het vernieuwde beursplatform EnterNext werd geopend, waardoor kleinere bedrijven hopelijk een betere toegang krijgen tot de kapitaalmarkt.

Dat is óók een lichtpuntje. 

beltegoed moet langer goed blijven Minister Kamp van Economische Zaken wil nog geen maatregelen nemen om telecombedrijven ertoe te dwingen om beltegoeden langer geldig te laten zijn dan één maand. Hij verwacht dat de bedrijven de handschoen opnemen die de Tweede Kamer in hun richting heeft gegooid.

Een meerderheid van de Kamer wil dat de houdbaarheidstermijn van beltegoeden wordt verlengd naar zes maanden tot een jaar.

Kamp erkent dat sprake is van een reëel probleem. Volgens hem moeten de bedrijven het ongebruikte beltegoed, waarmee tientallen miljoenen euro’s zijn gemoeid, als een uitdaging zien in de onderlinge concurrentiestrijd. Pakken zij het niet op, dan gaat hij dit najaar alsnog nadenken over overheidsingrijpen. dijkstra

Versterk de groei nu

Kamp: nabellen

www.vno-ncw.nl/conjunctuur

fonds moet bedrijfsarts weer hip maken Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid overweegt een opleidingsfonds in te stellen voor bedrijfsartsen. Jaarlijks beginnen slechts vijftien studenten aan die opleiding, terwijl het tienvoudige nodig is. Wat hierbij een rol speelt, is dat de studenten de opleiding, in tegenstelling tot andere medische specialisaties, volledig zelf moeten betalen. Via een opleidings5

fonds kan in elk geval de overheid bijdragen.

CDA-Kamerlid Pieter Heerma had gepleit voor zo’n fonds. Volgens hem spelen bedrijfsartsen een belangrijke rol in het voorkomen van ‘gezondheidsschade’ als gevolg van slechte arbeidsomstandigheden.

Volgens SP-Kamerlid Paul Ulenbelt wordt er zo weinig voor de opleiding gekozen omdat het een ‘klotenbaan’ is. ‘Bedrijfsartsen worden alleen nog maar ingezet als verzuimcontroleur en niet meer preventief, om te voorkomen dat werknemers ziek worden. Dat is voor een academisch geschoolde weinig aantrekkelijk. Een fonds FORUM #11/06.06.13

verandert daar weinig aan.’ De bedrijfsarts moet weer ‘gezondheidsadvocaat’ van de werknemer zijn, vindt hij, die zich onafhankelijk opstelt tegenover de werkgever. dijkstra

wandelgangen

Ulenbelt: ongezond

wandelgangen

gemeenten rekenen zich digitaal rijk VVD-Kamerlid Bart de Liefde vindt dat gemeenten te veel rekenen voor het aanleggen van glasvezel voor supersnel internet. ‘Het lijkt wel een lokale internetbelasting.’ De tarieven zijn volgens hem ‘waanzinnig’ gestegen. Hij snapt

dijkstra

opinie vno-ncw

dat gemeenten in crisistijd op zoek zijn naar inkomsten, maar dat mag niet ten koste gaan van de concurrentiepositie van Nederland.

En die is in het geding als de aanleg van breedbandinternet te duur wordt.

De Liefde wil dat minister Kamp van Economi­ sche Zaken gaat praten met de gemeenten.

Meer dan praten zit er overigens niet in, want de lokale overheid gaat over de eigen leges.

De Liefde: superduur

wandelgangen

• CPB heeft gelijk: hoger toptarief levert niets op • Verlaging door middel van een vlaktaks ligt meer voor de hand De inkomstenbelasting in Nederland is fors. Al vanaf het minimumloon wordt een belastingtarief van 42 procent geheven. Vanaf een middeninkomen van 56.000 euro geldt het toptarief van 52 procent. Vanuit verschillende politieke partijen klinken al jaren geluiden om dat laatste tarief verder op te schroeven. Het Centraal Planbureau maakte vorige week echter korte metten met dat idee. Een verhoging van het toptarief van de inkomstenbelasting levert niets op, was de conclusie van een rapport over dit onderwerp. Sterker nog: de belastinginkomsten zullen dalen als het kabinet de hoogste inkomens met meer dan 52 procent belast.

Een verlaging van het toptarief ligt meer voor de hand, zo valt op te maken uit de rekensommen van het CPB. Het toptarief waarbij de opbrengst maximaal is - doordat het mensen niet aanmoedigt om minder te gaan werken of te verhuizen naar een ander land - zou neerkomen op 49 procent. Dat dit optimale toptarief lager ligt dan in veel andere landen heeft een specifieke reden. Nederland telt in vergelijking met andere landen relatief weinig topinkomens. Dat betekent dat de meeropbrengst van een hoger toptarief ook laag is.

Herverdelen via een nog hoger toptarief is dus niet nodig en ook niet wenselijk. Groei moet komen van ondernemerschap. Daarom moet het in Nederland gaan lonen om meer te verdienen, bijvoorbeeld door een substantiële verlaging van de inkomstenbe­ lasting in de vorm van een vlaktaks, zoals onlangs VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra opperde. Meer dan de helft van de opbrengst van de loon- en inkomstenbelasting wordt nu weer teruggegeven in de vorm van heffingskortingen en toeslagen.

Ophouden met dit onnodig rondpompen van geld zorgt er voor dat de tarieven naar beneden kunnen. Een lagere belastingdruk geeft bovendien een financiële prikkel om meer te gaan werken. In Nederland buigt de commissie-Van Dijkhuizen zich over een vereenvoudiging van ons belastingstelsel. Het interim-rapport van oktober pleitte al voor een eenvoudigere inkomstenbelasting met lagere tarieven. Het is te hopen dat het definitieve rapport dat binnenkort verwacht wordt, in vruchtbare aarde valt. 

europa laat olijfolie op tafel staan ‘Europa’ kan het soms niet laten om zich met kleinigheden te bemoeien. Zo wilde de Roemeense eurocommissaris Dacian Ciolos van Landbouw merkloze flesjes olijfolie uit restaurants ver­bannen.

Op die manier wilde hij voorkomen dat slechte olijfolie als goede wordt aangesmeerd. Olijf­­­olieproducerende lidstaten hadden hierom gevraagd.

Vijftien lidstaten waren voor, negen tegen (waaronder Nederland). De maatregel zou 1 januari ingaan.

Na veel kritiek van politici en burgers uit Europa heeft Ciolos de maatregel echter ingetrokken.

Had de Commissie niks beters te doen in crisistijd, zo was de teneur van de reacties. CDA-Europarlementariër Esther de Lange had ook al aan de bel getrokken. ‘Pak de sjoemelende handelaar aan en niet de restauranthouder’, aldus De Lange.

Ze is blij dat de maatregel is ingetrokken, want dan kan zij zich richten op geldverspilling die gepaard gaat met de inzet van tolken in Brussel.

Voor alle 23 officiële Europese talen zijn er tolken beschikbaar, maar die zijn lang niet altijd nodig.

De Lange stelt voor om voortaan alleen die tolken in te zetten waar Europarlementariërs om vragen.

Dat kan miljoenen euro’s schelen. cda

Hoger belastingtarief levert niets op

www.vno-ncw.nl/belastingen De Lange: olie op het vuur 6

FORUM #11/06.06.13

opinie vno-ncw

‘Wet Arbeid Vreemdelingen wordt te star’ • Kabinet wil werkzoekenden en arbeidsmarkt beschermen tegen buitenlandse concurrentie • Herziene Wet Arbeid Vreemdelingen wordt te streng om algemeen toe te passen • Er moet maatwerk komen voor speciale sectoren De arbeidsmarkt en Nederlandse werkzoekenden beschermen, is één ding. Een wet zo algemeen maken dat bedrijven in de knel kunnen komen, is een ander. De herziene Wet Arbeid Vreemdelingen houdt te weinig rekening met de specifieke situatie van sectoren en onder­ nemingen. Onder meer de (topsector) waterbouw, de horeca en zelfs het betaalde voetbal krijgen last van de negatieve gevolgen.

In de wet die binnenkort wordt behandeld door de Eerste Kamer, worden de normen voor een tewerkstellingsvergunning (twv) aan­gescherpt. Den Haag wil met de aangepaste wet bereiken dat werkzoekenden in Nederland en de EU niet worden gepasseerd door werknemers uit het buitenland. Ook moet de wet uitbuiting van buitenlandse werknemers voorkomen door eisen te stellen aan salariëring en werkomstandigheden.

Maar een twv draagt niet in alle gevallen bij aan de bescherming

van de Nederlandse arbeidsmarkt. Waterbouwbedrijven zien zich bijvoorbeeld voor het probleem gesteld dat straks een te­werkstellingsvergunning nodig is voor personeel van buiten de EU op baggerschepen. De sector werkt normaal met een vaste internationale bemanning per zeeschip. Een geschikt Nederlands of Europees aanbod van arbeidskrachten is vaak niet aanwezig.

Een sector als deze wordt dus geconfronteerd met veel extra romp­ slomp en hoge kosten. Dat geldt ook voor kleinere sectoren die veel gebruik maken van kennis en talent uit het buitenland, zoals Aziatische restaurants en voetbalclubs.

Deze voorbeelden geven aan dat de Wet Arbeid Vreemdelingen meer maatwerk mogelijk moet maken. Sectoren waar het moeilijk is om Europees personeel te krijgen of waar talent veelal wereldwijd gecontracteerd wordt, moeten een uitzonderingspositie krijgen binnen de herziene wet. Dat zou ook moeten gelden voor zeer korte werkzaamheden in Nederland waarbij de bescherming van de Nederlandse arbeidsmarkt niet in het geding is. Anders leidt het beschermen van werkzoekenden tot een rem op economische ontwikkelingen in Nederland.  www.vno-ncw.nl/arbeidsmarkt

Moderne diplomatie vraagt om economische focus • Docters van Leeuwen komt met kritisch rapport over diplomatieke dienst • Goed dat hij dienstbaarheid aan de samenleving centraal stelt • Maar focus op economische diplomatie kan sterker De Nederlandse diplomatieke dienst moet flink hervormen.

Dat staat in het adviesrapport ‘Modernisering van de diplomatie’ dat vorige week is gepresenteerd door voormalig topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen. Minister Timmermans van Buiten­ landse Zaken had om dit advies gevraagd en zal het gebruiken voor zijn beleidsnota over de toekomst van de diplomatie.

De natuurlijke positie en bijdrage van het werk van Buitenlandse Zaken is niet altijd vanzelfsprekend meer, constateert Docters van Leeuwen. Veel Nederlanders weten niet ‘wat een ambassadeur de hele dag doet’ en waarom zoveel dure ambassades wereldwijd nodig zijn. Ondernemers die zaken doen in het buitenland zullen minder twijfels hebben over nut en noodzaak van ons postennet­ werk. Zij geven in het algemeen een hoog rapportcijfer aan ambas­ sades voor hun dienstverlening. Desalniettemin is het goed dat Docters van Leeuwen – met als aanleiding de bezuinigingen die Buitenlandse Zaken moet uitvoeren – kritisch heeft gekeken naar de diplomatieke dienst.

7

FORUM #11/06.06.13

De dienstbaarheid aan de samenleving staat daarbij centraal.

De commissie doet het voorstel om een zevenjarige diplomatieke academie op te richten. Het postennetwerk moet worden ge­clusterd en grotere ambassades krijgen een coördinerende rol.

De Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) zal een aantal taken uit handen kunnen nemen van de Nederlandse diplomatie, bijvoorbeeld de politieke rapportage. Gelukkig concludeert de commissie ook dat de EDEO nooit de rol van de posten kan vervangen op het gebied van nationale handelsbevordering en ondersteuning van het bedrijfsleven.

Toch kan de focus op economische diplomatie en het belang van de topsectoren daarbinnen scherper in het eindrapport. Het zou daarom goed zijn als er een kleine, sterke economische denktank bij het ministerie van Buitenlandse Zaken zou komen die alle facetten van het buitenlandse beleid door een economische bril bekijkt. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet de komende jaren 100 miljoen euro bezuinigen. Maar de nodige hervorming van de diplomatie zal eerst geld kosten, voordat er op bespaard kan worden, stelt Docters van Leeuwen. Een terechte opmerking.

Geen enkel bedrijf in crisis zal immers bezuinigen op zijn buitendienst. www.vno-ncw.nl/buitenlandse handel

rubrieksnaam de foto

8

FORUM #11/06.06.13

rubrieksnaam

Met droge voeten Amsterdam, 1 juni – Het duurt zeker nog tot 2017 voor de eerste metro erdoorheen zoeft, maar afgelopen zaterdag namen vijftienduizend bezoekers alvast een kijkje in de ondergrondse stations De Pijp en Vijzelgracht én in de tunnel onder het IJ. De Noord/Zuidlijn was de grote publiekstrekker op de Dag van de Bouw georganiseerd door Bouwend Nederland.

Vooral de wandeling onder het IJ was populair en zo snel volgeboekt dat de tunnelbuis ook zondag nog werd opengesteld. Na een kwartiertje wandelen vanaf de Sixhaven in Amsterdam Noord kwamen de bezoekers – met droge voeten – op het voorplein van het Centraal Station weer boven. Daar stond de Amsterdamse wethouder Wiebes klaar met een medaille voor de IJ-wandelaars.

Tijdens de achtste editie van de Dag van de Bouw waren talrijke bouw­projecten open voor publiek. Onder de best bezochte projecten waren ook de ZuidWillems­vaart in Rosmalen en de A2 bij Maastricht. In totaal bezochten ongeveer 125 duizend mensen de open dag van Bouwend Nederland.

Tekst: Karin Bojorge | foto: Ge Dubbelman/HH

9

FORUM #11/06.06.13

omslag

‘ Snijgrage arts groter probleem dan fraude’ In de zorgsector lijkt fraude met declaraties schering en inslag te zijn. Onnodige behandelingen door artsen zijn echter een veel groter probleem, vindt Wim van der Meeren van zorgverzekeraar CZ. Die maken de curatieve zorg zo duur. ‘Dat is overigens nog niets vergeleken bij de kosten van ouderenzorg.’

Tekst: Paul Scheer | Foto’s: Erik van der Burgt

Een poliklinische behandeling inboeken als ligdag in het ziekenhuis.

Van een consult van tien minuten er een van twintig maken. Cosmeti­ sche ingrepen plegen waarvoor mensen niet verzekerd zijn. Voor bejaarden in een verzorgingstehuis zwaardere zorgpakketten aanvra­ gen, terwijl er niets aan hun situatie is veranderd.

Het zijn voorbeelden van wat de zorgfraude is gaan heten, die voor onnodige stijging van de zorgkosten zorgt. Werkgevers draaien voor de helft van die kosten op via de inkomensafhankelijke zorgpremie van hun werknemers. Aanpakken dus, die fraude.

10

FORUM #11/06.06.13

11

FORUM #11/06.06.13

omslag

Wie is Wim van der Meeren?

Na de studies politicologie en bestuurskunde in Nijmegen begon Wim van der Meeren (58) in 1980 als beleidscoördinator volks­gezondheid bij de provincie Gelderland. Zes jaar later werd hij directeur van een verpleeg­huis in Doetinchem.

In 1992 volgende de benoeming tot bestuursvoorzitter van het Drechtsteden Ziekenhuis (Zwijndrecht), dat hij in 1998 verruilde voor het St. Elisabeth Ziekenhuis (Tilburg). Sinds 2009 is hij bestuursvoorzitter van CZ.

Wim van der Meeren, bestuursvoorzitter van CZ, een van de grote vier zorgverzekeraars, vindt het jammer dat er zoveel over ‘fraude’ in de zorg wordt gesproken. ‘In de meeste gevallen is namelijk niet echt sprake van fraude, maar van oneigenlijk gebruik. Dan gaat het bijvoor­ beeld om fouten in declaraties die niet tot doel hebben om meer geld te verdienen. De keiharde fraude­bedragen vallen ook wel mee. Jaarlijks komt ons fraudeteam op hooguit 2 miljoen euro uit. Op een omzet van 7,5 miljard is dat slappe thee.’

veertigduizend verschillende dbc’s bleek te complex, die zijn inmiddels teruggebracht tot drieduizend dot’s (dbc’s op weg naar transparantie).

‘Het dbc-systeem werkte in mijn optiek wel. Van die veertigduizend dbc’s werd het gros toch niet gebruikt. Maar het systeem was gevoelig voor upcoding, het declareren van de duurste behandeling van een aan­ doening, ook als die niet was toegepast. Daarom is het dot-systeem ingevoerd, met codes die in een computer moeten worden ingevoerd.

Artsen die zich met upcoding bezighielden, hadden er daardoor geen grip meer op.’

Slappe thee? Bagatelliseert u het niet?

‘Er zit iets van een hype in. Aandacht voor dit soort zaken komt in golven. De aandacht op zich is wel logisch, want er gaat veel geld om in de zorg: in totaal 80 miljard euro per jaar. We zijn al jaren bezig om oneigenlijk gebruik tegen te gaan, maar worden nu door deze discussie in een kwaad daglicht gezet. In de aanpak van het gesjoemel met het persoons­gebonden budget zit bijvoorbeeld vier jaar research. Eindelijk hebben we een rechter gevonden om tot vervolging van een zaak over te gaan, en moet er 7,5 ton worden terug­betaald aan ons. Dat zie ik overigens niet gebeuren, want dat geld is allang verdwenen.’

Niemand heeft er toch nog grip op?

‘De herkenbaarheid voor patiënten is minder geworden. Maar zorg in een ziekenhuis is dan ook complex. Ik hoor mensen wel eens klagen over de rekening die ze kregen voor een pleister op de spoedeisende hulp. Dan vraag ik in eerste instantie: ‘Wat deed je op de spoedeisende hulp als je alleen een pleister nodig had?’ Vervolgens wijs ik erop dat er nu eenmaal een spoedeisende hulp nodig is, zoals de brandweer nodig is: voor het geval dat. Een deel van de kosten van een spoed­eisende hulp zit dan in die pleister.’

Werkt het nieuwe zorgsysteem van dbc’s en dot’s fraude in de hand?

‘Die link wordt wel gelegd, maar dat is onterecht. Vroeger was het systeem ook niet doorzichtig. Toen had je medisch specialisten die bizarre salarissen verdienden.’

Het nieuwe systeem van dbc’s (diagnose-behandelcombinaties per aandoening) moest daar verandering in brengen. Maar het werken met

Dat zie je niet terug op de rekening. Daar staan vaak alleen maar codes op.

‘Het eerste doel van het nieuwe systeem is een goede bekostiging van de prestaties in de zorg, niet het vergroten van de transparantie voor de patiënt. Maar het is wel goed als rekeningen transparanter zijn. Als patiënten dan denken dat dingen niet kloppen, gaan wij er achteraan.’

12

FORUM #11/06.06.13

‘op een omzet van 7,5 miljard is 2 miljoen slappe thee’

Op 1 juni is CZ zelf met een proef begonnen. Fasegewijs wordt een groep van 25 duizend verzekerden gevraagd om de eigen declaraties te controleren en te melden als er iets onduidelijk is of niet klopt. ‘We controleren declaraties ook zelf, op basis van data-analyse. Vooraf stu­ ren we al veel rekeningen terug, omdat er bijvoorbeeld een datum niet is ingevuld. Achteraf controleren we op bepaalde patronen. Als een ziekenhuis opvallend veel ingrepen aan bijvoorbeeld de knie decla­ reert, gaan we ermee praten. Lopen daar snijgrage dokters rond?’

‘We hebben meegemaakt dat we veel declaraties van scans van bot­ ontkalking binnen kregen. Die declaraties leken zich regionaal te verplaatsen. Wat bleek? Er reed een busje rond dat die scans uitvoerde, en waarvoor hele bestanden van gezonde mensen waren aangeschre­ ven. Die hadden zo’n scan helemaal niet nodig. Dat moest ophouden, en met de vergoeding zijn we dan ook gestopt.’

‘Dat is een voorbeeld van onnodige behandeling. Eigenlijk veel interes­ santer dan fraude, omdat het veel vaker voorkomt en de zorg onnodig duurder maakt. Het gaat om de kwaliteit van de ingreep en het moment waarop die plaatsvindt. In de zorg geldt: baat het niet, het schaadt altijd. Als een ingreep niet nodig is, moet je het niet doen.’

U bent zelf ziekenhuisdirecteur geweest. Begrijpt u waarom ziekenhuizen onnodige behandelingen verrichten?

‘Een ziekenhuis heeft altijd moeite om de begroting voor het volgend jaar rond te krijgen. Dan is het verleidelijk om te besluiten om meer behandelingen uit te voeren. Ziekenhuizen zijn groeiverslaafd, terwijl ze ook kunnen kiezen voor creatief krimpen. Ziekenhuizen moeten 13

FORUM #11/06.06.13

zich specialiseren in waar ze goed in zijn, en andere disciplines afbou­ wen. Wij zeggen tegen ziekenhuizen: ‘Als je te weinig operaties van een bepaalde type uitvoert, doe het dan helemaal niet meer.’ Dat hebben we met borstkanker gedaan en met blaasverwijdering. Met high risk en low volume moet je de zorg landelijk concentreren. De behandeling van chronische ziekten moet je dichtbij huis houden.’

En op termijn ziekenhuizen sluiten?

‘Ik heb een keer het aantal van vijftien genoemd, op een totaal van honderd. Dan denk ik vooral aan ziekenhuizen in de grote steden, want daar zijn alternatieven in de buurt. Als je ziekenhuizen sluit, ga je de overbehandeling tegen. Volgens mij houden we voldoende capaciteit over, ook met het oog op de zorgvraag in de toekomst.’

Hoe wilt u sluiting bereiken?

‘Een ziekenhuis zal niet snel zeggen: ‘Wij gaan onszelf opheffen.’ In eerste instantie zijn we daarom bezig met wat we regioregie noemen.

Op regionaal niveau streven we ernaar dat ziekenhuizen hun functie­ pakketten meer op elkaar afstemmen. Wat het ene relatief veel doet, kan het andere minder doen.’

Is de regierol wel in goede handen bij de zorgverzekeraars?

‘Ja, wij durven wat de politiek niet durft: negatieve boodschappen bren­ gen, zoals het sluiten van een ziekenhuis. De politiek zal in zo’n geval een noodlijdend ziekenhuis in stand houden. En wat zie je dan? Dat zelfs die mensen die ervoor hebben geijverd er niet meer naartoe gaan.’

omslag

‘als ik toch iets moet noemen, dan is de ouderenzorg het echte financiële probleem’

Vorig jaar maakte CZ meer dan 500 miljoen euro winst.

Staat dat niet haaks op die regierol?

‘Nee. Wij zijn een onderlinge maatschappij. Dat betekent dat die 500 miljoen in de zorg gaat zitten, in premiedaling of in het aanhou­ den van een reserve op last van De Nederlandsche Bank. We spreken hier ook niet van winst, maar van resultaat. Ik vind het raar dat ik me hiervoor moet verdedigen. Hoge bomen vangen veel wind, maar in dit geval is sprake van onzinnige wind. We zijn gewoon de zorgverzeke­ raar met het beste resultaat en de laagste premie.’

Toch, zo’n bedrag in tijden van crisis en bezuinigingen…

‘Ik vind het een redelijk bescheiden bedrag. Er zit een onverwachte teruggave van het College voor Zorgverzekeringen in van 170 miljoen.

Onze beleggingen hebben 100 miljoen opgeleverd – we beleggen saai en veilig. En we moesten een flinke reserve aanhouden. Dat mag wel wat minder van mij. Onze risico’s zijn overzichtelijk.’

De markt wordt beheerst door vier grote zorgverzekeraars.

Is dat wel gezond?

‘Hoeveel supermarktketens zijn er? Hoeveel merken pompstations? Er is voldoende concurrentie, want de vier houden elkaar scherp. Ik krijg weleens de vraag hoe het dan komt dat de hoogte van de premies zo dicht bij elkaar ligt. Maar dat is logisch, want we bieden hetzelfde product aan tegen een scherpe prijs.’

‘Het blijft belangrijk om kostenefficiënt te werken, want de zorg kost gewoon te veel geld. Zij vreet al het andere op. Met vijf zorgdagen kun je de cultuursector financieren. Dus moet fraude worden bestreden en het aantal onnodige behandelingen worden terug­ 14

FORUM #11/06.06.13

gebracht. Ook moet de tussenhandel aangepakt, want die rekent veel te hoge prijzen voor bijvoorbeeld gehoorapparaten, orthopedisch schoei­ sel en diabetesmiddelen.’

Werkgevers betalen de helft van de zorgkosten via de inkomensafhankelijke premie van werknemers. Moet dat niet anders?

‘Nee, de premieopbouw is prima met een deel nominaal en een deel inkomensafhankelijk, dat de werkgevers dus betalen. Als je dat deel kleiner maakt en het nominale deel groter, zullen werknemers reage­ ren door een hoger loon te eisen. Maar het verschil tussen bruto- en nettoloon is inderdaad reusachtig groot, en dat komt deels door de zorgkosten.’

Het zorgsysteem hoeft niet op de schop?

‘Ik begrijp het geklaag, en het moet transparanter, maar het is geen slecht systeem. Uit de Voorjaarsnota blijkt dat de zorgkosten dit jaar lager uitkomen dan begroot. Er is lang over dit systeem nagedacht. Laat ons er nu ervaring mee opdoen. Het is een illusie dat we nog één keer goed moeten nadenken en dat er dan een prachtig systeem uitrolt. Dit is best oké.’

‘Als ik toch iets moet noemen, dan is de ouderenzorg het echte finan­ ciële probleem. Daar moet de slag worden gemaakt van waar ouderen recht op menen te hebben naar wat ze écht nodig hebben. Ik bedoel maar: als mensen op bezoek zijn bij hun ouders, moeten ze hun benen optillen omdat de collectief betaalde poets aan het stofzuigen is.’  www.vno-ncw.nl/gezondheidszorg

buiten beeld

‘Energie nog steeds hobby’

George Verberg (70) Was: hoofddirecteur Gasunie, voorzitter Energy Delta Institute Is: voorzitter raad van commissarissen Berenschot, vicevoorzitter Urenco, lid adviesorgaan EU-Russia Gas Advisory Council

‘Ik ben nog steeds een groot voorstander van kernenergie. Kernenergie hoort een onderdeel van het energieplaatje te zijn. Dat kunnen Nederlanders verdringen, of er boos over zijn, maar dat is niet zo relevant. Want als ik naar de wereld kijk, zie ik dat kernenergie een toekomst heeft. Turkije heeft een eerste cen­ trale besteld; zelfs de Verenigde Arabische Emiraten bestellen ze. Dat proces gaat gewoon verder.’

‘Dat gascentrales dichtgaan vanwege de goed­ kope aanvoer van kolen uit de VS, vind ik vervelend. In een duurzame wereld met winden zonne-energie heb je gascentrales nodig.

Die kunnen snel opgestart worden als er geen

15

wind is. En geloof me, ook op de Noordzee kan het best een week windstil zijn.’

‘Op de laatste dag van mijn werk op het hoofd­ kantoor van Gasunie had ik een prima gevoel; er was een mooie periode afgesloten. Ik had 34 jaar in loondienst gewerkt. Ik ging met een nieuwe periode beginnen. En werd voor allerlei functies gevraagd.’

‘In 2004 ben ik met pensioen gegaan, maar ik verveel me geen moment. Mijn laatste grote klus was de reorganisatie van het Gronings museum. Dat was in financiële moeilijkheden gekomen na het oplopen van de kortetermijn­ schulden. Toen begon de wet van Murphy en kwam de politiek over ze heen. In negen maanden tijd heb ik het museum afgeslankt en geherfinancierd. Eind vorig jaar werd er een nieuwe directeur aangenomen. Het museum draait nu weer zoals een museum moet draaien.’

‘In mijn tijd bij de Gasunie sloot ik een contract af met het Russische Gazprom voor de in- en doorvoer van gas. Dat was en is nog steeds een groot contract. Uit die tijd heb ik goede contacten overgehouden. Ik krijg met mijn verjaardag een brief van mijn toenmalige

FORUM #11/06.06.13

Russische gesprekspartners. Dat vind ik char­ mant. Enige tijd geleden ben ik op een verjaar­ dagsfeest van een van hen geweest in Moskou.

Even heen en weer. De Russen zijn een trots volk, heb ik gemerkt. Terecht als je naar hun cultuur kijkt die wij, op de klassieke muziek na, bijna niet kennen.’

‘De energiewereld houd ik elke dag goed in de gaten. Heb ook nog een kantoor. Ik hoef gelukkig niet meer zoals vroeger om 8 uur aan­ wezig te zijn. Ik werk nu van half 10 tot aan een uur of 4 à 5. De energiemarkt is nog steeds mijn hobby. Dat is het leuke van werken in die sec­ tor; je werkt op het snijvlak van publieke en private sector. Iedereen heeft wel een mening over energie. Het lijkt wel op voetbal.’  Tekst: Walter Devenijns | Foto: Sam Rentmeester

& broer Ondernemen zit in de genen. In deze serie vertellen ouders, kinderen, broers en zussen die samen of ieder een eigen bedrijf hebben over hun overeenkomsten en verschillen.

naam

Het Koenehuis activiteit

Verkoop keukens, badkamers, tegels vestigingsplaats Den Haag aantal medewerkers Zes opgericht 1922 eigenaren Erik (op de foto met het blauwe shirt), Hans (met het witte shirt op de foto) en Ton Koene

16

FORUM #11/06.06.13

‘Ik kan niet zo tegen gezeur’ Jaren ging het ze voor de wind. Maar onder de huidige economische omstandigheden moeten Hans en Erik Koene er hard aan trekken om hun keuken- en badkamerspeciaalzaak op koers te houden. ‘We leiden elkaar een beetje.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Ton Poortvliet, familie Koene

Erik Koene (63)

Hans Koene (61)

‘Ik heb nooit gedroomd van een loopbaan in het familiebedrijf. Het is eigenlijk een beetje gegaan zoals bij mijn vader. Hij studeerde vliegtuig­ bouwkunde. Maar is rechtstreeks het familiebedrijf in gegaan.’

‘Tijdens mijn studie werktuigbouwkunde aan de hts werkte ik hier al als vakantiehulp. In het magazijn en als bijrijder op de vrachtauto.

Na mijn diensttijd ben ik er bijna als vanzelf in gerold. Mijn vader had iemand nodig. Achteraf had ik beter bij de Shell kunnen gaan werken.

Dan had ik meer kunnen doen met de kennis die ik tijdens mijn studie had opgedaan. En had ik de spanningen niet gehad die een eigen bedrijf nu eenmaal met zich meebrengt.’

‘Het bedrijf is sterk veranderd. Toen ik hier begon, had mijn vader nog 120 man in dienst. We hadden echt grote klanten, tegelden hele woon­ wijken. Nadat de zaak in 1982 was afgebrand, besloten we geen zaken meer te doen met aannemers. Er was altijd wat. En maar zeuren om korting. We zijn nu nog met een paar man.’

‘Het leukste van mijn werk vind ik de advisering. Als een klant hier binnen­komt, zit hij met een probleem. En ik vind het dan een uit­ daging om samen met hem te zoeken naar de beste oplossing. Vroeger had ik zeven verkopers onder me. Ik vind het prima dat ik het nu alle­ maal zelf moet doen. Het ondernemerschap is wel leuk, maar de personeels­problemen die er bij horen niet.’

‘Ik heb een tijd een keukenverkoper in dienst gehad die écht veel ver­ kocht. Het duurde even voordat ik er achter was hoe hij dat voor elkaar kreeg. Het lukte hem alleen maar doordat hij klanten de meest on­mogelijke dingen beloofde. En dan mocht ik het vervolgens allemaal weer rechtbreien. Dit soort ervaringen vergalt je plezier in het werk.

Dat we nu nauwelijks nog medewerkers hebben, voelt dan ook als een enorme opluchting.’

‘Wel jammer dat het nu zo rustig is. Afgelopen nacht heb ik er toevallig voor het eerst van wakker gelegen. Dat is niet zo gek. Het licht moet hier wel blijven branden. En ons pensioen is ook niet oneindig. En daar teren we nu op in.’

‘Vorig jaar zat ik 35 jaar bij het familiebedrijf. Ik ben nog steeds blij dat ik er destijds in ben gestapt. Ik zou ook niet weten wat ik anders had moeten doen. Ik heb het werk nooit vervelend gevonden. Natuurlijk, je moet in een familiebedrijf weleens op je tenen lopen. Er wordt nou eenmaal op een andere manier naar je gekeken dan wanneer je gewoon ergens werknemer bent. Bij een werkgever had ik misschien meer verdiend en een betere pensioenregeling gehad. Maar daar staat de vrijheid van werken in het eigen bedrijf tegenover. Bovendien spreekt de verantwoordelijkheid van een eigen zaak me aan.’

‘We hebben begin jaren tachtig een slechte tijd meegemaakt. Wat voor prijs we ook berekenden, een concurrent een paar honderd meter verderop dook overal onder. Het was erop of eronder. Gelukkig hebben we het gered. Wat we nu doen, kunnen we aan met een paar man personeel. Achteraf ben ik daar wel blij om. Het is toch een ongelofe­ lijke zorg, al die mensen.’

‘We vormen op dit moment met z’n drieën de directie. We leiden elkaar een beetje. En dat voelt vertrouwd. Ik doe de verkoop van tegels en sanitair. Erik is meer van de badkamers en keukens. En Ton, mijn jongste broer, doet de administratie en de inkoop. Ook zorgt hij voor de sturing. Erik en ik kunnen goed met elkaar opschieten. Ik denk dat ik milder ben. Erik is rechtlijniger.’

‘Als er problemen zijn met een klant, haakt hij sneller af. Dan neem ik het van hem over. En dan ga ik er mee door totdat het goed is. Want het móet goed zijn. Mijn vader zei altijd: ‘Als het niet goed is, geld terug.’

Die wijsheid houd ik altijd in het achterhoofd.’

‘Dit is best complexe business. Er komt veel bij kijken om het de klant naar de zin te maken. Er gaat veel tijd in zitten. En het gaat ook zeker niet altijd zonder problemen. En dan heb ik het niet alleen over problemen door meningsverschillen met klanten, maar ook over problemen door leveranciers die tussentijds wegvallen. Bijvoorbeeld door een faillisse­ ment. Ik vind het dan een uitdaging om een creatieve oplossing te bedenken. Maar het komt wel bovenop het normale werk.’ 

17

FORUM #11/06.06.13

achtergrond Pink Jongebreur (rechts) en haar schoondochter

de worsteling van een winkelstraat

‘ Ik moet harder knokken nu’ Overleven of ten onder gaan? Ook de winkeliers aan de Haagse Van Hoytemastraat ontkomen niet aan de crisis, concurrentie van webwinkels en alles wat de traditionele detailhandel verder bedreigt.

‘Misschien is dit wel hét moment om er een punt achter te zetten.’

Tekst: Frank den Hoed | Foto’s: Jeroen Poortvliet

18

FORUM #11/06.06.13

Lang leek de malaise voorbij te gaan aan de winkeliers in de Van Hoytemastraat. Maar ook in dit winkelcentrum in het Haagse Benoor­ denhout, met zo’n zestig gespecialiseerde winkels, gaan de zaken inmiddels minder.

‘We mikken op de echte liefhebber. Maar ook die is afwachtend geworden.’

‘Toen ik vijf jaar geleden in de zaak kwam, ging het goed met de winkels rond het plein.

Alle winkelpanden waren bezet. En er zaten veel bijzondere, leuke zaken. Dat is wel veran­ derd’, verzucht Melisse van Nierop van Van Nierop sfeer & verlichting. Aan de overkant van het plein zat Van Westing. Een zaak in interieurdecoratie met een vergelijkbaar assortiment als dat van haar zaak. ‘Je merkte dat mensen speciaal voor die twee zaken naar het pleintje kwamen en bij een van de twee slaagden.’ Maar Van Westing is alweer even weg. En er zijn ook aardig wat andere specia­ listische zaken verdwenen. Van Nierop vindt dat jammer. Maar ze begrijpt ook wel weer dat ondernemers besluiten om er mee stoppen.

‘Je hoort steeds vaker dat het lastig is om het hoofd boven water te houden. Dan is dit mis­ schien wel hét moment om er een punt achter 19

Pink Jongebreur:

‘we moeten wél uitkijken’ te zetten. Er is ook niet altijd opvolging beschikbaar. En verkopen aan derden is lastig.

Dat heeft mijn vader ook ondervonden.’

hand op de knip Het is rustiger geworden in de zaak. Mensen richten niet meer zo gemakkelijk hun hele huis opnieuw in. Dat is – in de tijd dat de hui­ zenmarkt booming was – wel eens anders geweest. Van Nierop merkt dat jongeren zich ook steeds minder aangetrokken voelen tot het klassieke product. ‘We hebben het wel­ eens geprobeerd met betaalbaar modern spul, maar dat liep niet. Dus houden we toch maar vast aan het klassieke product. We proberen heel specialistisch te blijven, een assortiment te bieden dat andere winkels niet bieden.

Maar dan wel voor een breder publiek. En we zorgen ervoor dat we ons blijven onderschei­ FORUM #11/06.06.13

den in service. We hebben een eigen repara­ tieafdeling. Dat is in deze tijd handig; mensen willen toch langer met hun spullen doen. En ik ben actief bezig met onze website. Alleen voor sommige dingen is winkelen via een webshop ondoenlijk. Neem lampenkappen: het versturen daarvan is een crime. Zie ze maar heel over te krijgen.’

Ze prijst zich gelukkig dat haar zaak vlakbij de uitvalswegen is gevestigd. En dat je er voor de deur kunt parkeren. Helaas moet voor die parkeerplaats wél worden betaald. Maar de winkeliers aan bijvoorbeeld de Denneweg, hartje Den Haag, hebben het aanzienlijk minder goed getroffen. Zij zijn per auto prak­ tisch onbereikbaar. ‘We zitten hier dus niet verkeerd. Maar we moeten wél uitkijken’, waarschuwt Pink Jongebreur, eigenaresse van lingeriezaak Pink & Lie. Dat lijkt wel te kloppen.

achtergrond Jan de Bruijn en zijn echtgenote

Jan de Bruijn:

‘je moet blijven vernieuwen’

afgetroefd door ketens

Stevig somberen in winkelland…

Tot de crisis in alle hevigheid uitbarstte, groeide de omzet van de detailhandel nog. Maar sinds 2009 is het helemaal mis. Winkeliers hebben het moeilijk.

Vooral in de sector non-food vallen rake klappen.

Alleen al vorig jaar daalde de omzet met bijna 4 procent. Steeds meer winkels staan leeg; alleen al de laatste twee jaar steeg het aantal leegstaande panden met 20 procent. In tien jaar tijd is het winkeloppervlak met 64 procent gestegen, terwijl Nederlanders maar 10 procent meer uitgaven in winkels en nóg zit er nieuwbouw in de pijplijn.

En dan is er nog de sterk toenemende populariteit van het internet. Vorig jaar boekten Nederlandse webshops 9 procent omzetgroei. Dáár liggen de groeikansen wordt nu aangenomen.

20

Ook aan de Van Hoytemastraat zijn inmiddels leegstaande panden te vinden. De banken werken niet echt mee om daar nieuwe gegadigden voor te vinden, zeggen de winkeliers. Die houden liever de hand op de knip, dan te investeren in de onzekere toekomst van een detailhandels­ zaak, vermoeden ze.

FORUM #11/06.06.13

‘Dit is echt een plek voor particuliere zaken’, stelt de vrouw die door ieder­ een met ‘Pink’ wordt aangesproken. Ketens passen er toch minder goed, vindt ze. Zoals het filiaal van Beter Horen dat even verderop is gevestigd.

Die is op zaterdag dicht. Haar klanten klagen daar over. Maar ja, die ketens zijn wel bereid een hoge huur te betalen. Zo veel zelfs, dat ze winkeliers die hier oorspronkelijk al waren gevestigd en iets nieuws willen begin­ nen, aftroeven. ‘Ik heb mijn pand in eigendom én afbetaald. Dus dat is best wel lekker. Maar veel van mijn collega’s betalen een hoge huur. En die moet je er maar weer uit zien te halen.’ Ze merkt dat ook in haar zaak de rem er op staat. Toen de crisis begon vlogen de dure badpakken nog de deur uit. Maar mede door de aanhoudend slechte berichtgeving zijn de mensen voorzichtiger geworden. ‘Als in het verleden mensen zaten te twijfelen tussen twee badpakken, namen ze deze gemakshalve maar alle­ bei. Dat gebeurt nu niet meer. Er wordt ook opvallend veel meer betaald met creditcard. Het lijkt wel of de mensen niet willen weten hoe ze er voor staan.’ Pink merkt dat haar klantenbestand ‘jonger’ wordt; ze pro­ beert daar op in te spelen met merken die deze groep meer aanspreken.

‘We gaan echt alle beurzen af. Om juist dat in te kopen wat niemand anders heeft. Want als je kijkt naar de concurrentie, zie je dat ze allemaal hetzelfde hebben hangen. En we zorgen in de zaak voor dingen waarvoor

Melisse van Nierop

mensen gemakkelijk even binnenlopen, zoals kousen. Je kunt moeilijk op straat gaan roepen dat mensen je winkel in moeten komen.’

Melisse van Nierop:

internet lo(n)kt Tjitse Mollema, eigenaar van Henri Bloem’s Wijnkoperij, was tot een jaar of zes geleden vooral bezig met zijn winkel. ‘We hadden al langer een website, maar die was vooral bedoeld om mensen naar onze zaak te lok­ ken. Maar ik merkte steeds vaker dat mensen toch via het web willen kopen. Dus hebben we de website daarop laten aanpassen. Je kunt nu ook via de website bestellen en betalen.’ Hij bespeurt een tweedeling. Mensen tot een jaar of 50 willen de wijn via de website bestellen en thuisbezorgd hebben, de groep daarboven maakt een print van de wijn op de site en komt naar de zaak om deze te kopen. Ze willen meer advies dan op de website is te vinden. Overigens maken de webverkopen nog maar zo’n 5 procent uit van de totale omzet. Social media spelen in de communica­ tie een steeds belangrijker rol, zegt Mollema. ‘Als ik zeg dat een wijn goed is, word ik niet op voorhand geloofd. Maar als een goede vriend het meldt via Twitter of Facebook, moet het wel waar zijn. Dan wil iedereen die wijn hebben.’ Hij prijst zich gelukkig met een trouwe klantenkring. Mensen die goed weten wat ze willen. ‘We zitten ook in een betere wijk. Dat merk je: mensen zijn niet per definitie op jacht naar het goedkoopste product. We hebben wel aanbod tegen scherpe prijzen. Maar we mikken op de echte liefhebber.’ Mollema weet de omzet van zijn bedrijf goed op peil te hou­ den. ‘De klappen vallen bij de high end wijnen. Wijnen met een prijs boven 100 euro. In het goedkopere segment, zeg maar tot 10 euro – doen we het relatief goed. Zeker sinds we zijn uitgeroepen tot wijnwinkel met de beste wijnen tot 5 euro. Nu alweer voor de vijfde keer op rij, Daar komen ook 21

FORUM #11/06.06.13

‘toen ik hier vijf jaar geleden in de zaak kwam, ging het goed met de winkels rond het plein’

…nu schraalhans koning is bij de consument Waarom de detailhandel het niet goed doet, valt wel te verklaren. Enerzijds omdat de omzet sterk afhankelijk is van de vraag van consumenten.

Houden die de hand op de knip, dan is schraalhans koning in de winkel. En dat is dus al jaren het geval.

Het besteedbaar inkomen is gedaald, consumenten zijn somber en geven minder uit. Dat de woningmarkt op slot zit, helpt ook al niet. Er wordt minder verhuisd en dus ook minder uitgegeven aan woninginrichting of in doe-het-zelfzaken.

achtergrond

Winkeliers brengen geld in het laatje…

Winkeliers mogen het moeilijk hebben, ze brengen wel geld in het laatje van de Nederlandse economie. Ongeveer 10 procent van alle ondernemingen in Nederland is een winkel. Samen zijn die goed voor 5 procent van het bruto binnenlands product: 30 miljard euro dus. Zo’n 820 duizend mensen hebben een baan in een winkel en daarmee neemt de detailhandel 10 procent van de werkgelegenheid voor zijn rekening.

…dus wie helpt de winkelier…

In de leefbaarheid van wijken, steden en het platteland spelen winkeliers ook een belangrijke rol. Niet alleen omdat de eerste levensbehoeften er verkocht worden, maar ook omdat winkels andere bedrijvigheid aantrekken. Er komt horeca, winkelgebieden trekken toeristen én mensen uit de regio aan. En dat is goed voor gemeenten.

Het zou dus helpen als gemeenten daar ook meer oog voor hebben en winkeliers steunen.

Bestemmingsplannen blijken nu vaak inflexibel en weinig aan te sluiten bij economisch gewenste ontwikkelingen. Als winkels of kantoren niet langer rendabel te exploiteren zijn, kan niet eenvoudig een andere rendabele exploitatie gerealiseerd worden die buiten de ‘bestemming’ valt. Ook nieuwe winkelconcepten die winkelruimte willen combineren met opslag en afhaalpunt komen niet makkelijk van de grond doordat ze niet binnen de ‘bestemming’ vallen. Ruimtelijke ordening en ondernemerschap in de detailhandel zouden elkaar moeten versterken, niet tegenwerken. Daar kunnen gemeenten meer aan doen.

22

FORUM #11/06.06.13

veel mensen op af die bij de concurrentie uitgewinkeld zijn. Maar dat betekent wél dat we meer moeten doen voor dezelfde omzet.’

Je moet tegenwoordig wel harder knokken om hetzelfde resultaat te krijgen, zegt ook Jan de Bruijn. Maar de eigenaar van het gelijknamige kaas­ huis vindt dat geen probleem. Positief blijven, ook in een moeilijke tijd, is zijn credo. Anders kun je er beter mee stoppen. ‘Je moet meer klantgericht zijn.

Misschien iets meer service geven. En blijven vernieuwen. Dan komen men­ sen bij je terug.’ Hij zorgt ervoor dat zijn zaak leeft. ‘Ik snij kaas voor. Er staan overal blokjes en dingetjes, proefplakjes. En mijn vrouw Lidy maakt mooie cateringschalen.’ Tegenwoordig staat hij ook regelmatig met een kraampje voor zijn zaak. ‘Ik laat de mensen proeven: olijfje, stokbrood met tapenade. En zondag hebben we met onze kaas gestaan op een biologische markt op het Plein. Ook dat levert nieuwe klanten op.’ Het kan soms raar lopen. Een paar weken geleden kwam Roel van Everdingen van Patisserie Jarreau, zijn buur­ man, bij hem. Hij had een nieuw soort macarons bedacht. Of De Bruijn die in zijn zaak wilde promoten. ‘Ik heb dat gedaan. En omgekeerd deelt hij voor mij kaas uit. Zo maak je elkaar sterk. Dat zijn dingen die ik vroeger nooit gedaan zou hebben.’ Hij ziet ook wel een rol weggelegd voor de overheid. Bijvoorbeeld bij de aanpak van ‘al die regeltjes’. ‘Als ze bij mij komen om de maat van mijn buitenbord op te meten, word ik daar niet vrolijk van. En dan heb ik het alleen nog maar over een bord. Ik vind een uitstalling voor mijn zaak ook leuk. Maar dat moet je echt niet proberen: je krijgt een waarschuwing en de keer daarna gelijk een boete.’ De Bruijn hoopt dat de leegstand in de straat snel wordt inge­ vuld. Sinds kort is dag­horeca toegestaan. ‘Het eerste restaurant is een paar weken geleden geopend en ik ben ervan overtuigd dat nummer twee en drie snel volgen. Dat is goed voor de straat. Als mensen hier een kop koffie kunnen drinken of een broodje kunnen eten, brengt dat de loop er weer meer in.’ 

column scheer

jeroen poortvliet

Tjitse Mollema

Verzaken Mooier kon het niet: op 125-jarige leeftijd zou Sparta na drie seizoenen Jupiler League weer terugkeren in de Eredivisie. Maar in de laatste minuten van de wedstrijd in Limburg tegen Roda werd die hoop de grond in geboord.

Vanachter mijn laptop was ik daar getuige van. Ik had de wedstrijd voor 7 euro ‘gekocht’ op Eredivisie Live. Weggegooid geld, zou je kunnen zeggen, maar ik kreeg er wel negentig minuten spanning voor terug. En dat is meer dan wat je doorgaans in de Jupiler League meemaakt.

Tjitse Mollema:

‘ik merkte steeds vaker dat mensen toch via het web willen kopen’

…of helpt die vooral zichzelf?

Nieuwe verkoopkanalen, consumenten die minder besteden. Het dwingt winkeliers er wel toe nieuwe strategieën te bedenken: anders gaat de (virtuele) concurrent er met de omzet vandoor. Samenwerken in inkooporganisaties of franchiseorganisaties.

Meer ‘beleving’ bieden aan de consument, het assortiment uitbreiden en diversificeren (branchevervaging) of webshop en fysieke winkel integreren.

Winkels proberen van alles om nieuwe klanten te trekken en nieuwe koopmomenten te creëren.

Twee dagen daarvoor speelde ik met mijn eigen 45+team een wedstrijdje tegen de Sparta Legends. Onder hen Piet de Vries (hij 74, ik 47), een van de Spartanen die in 1959 voor het eerst en voor het laatst landskampioen werden. Piet zal er ook bij zijn geweest op 1 april van dit jaar, toen Sparta echt jarig was en thuis tegen Emmen speelde. Bussen vol schoolkinderen waren aangerukt om de tribunes te vullen. In de rust maakten oud-Spartanen een ererondje. Ik zag zelfs een rollator op het veld. Sparta verloor schandelijk met 0-1. Een teken aan de wand: als je op zo’n dag je plicht verzaakt en jong en oud teleurstelt, verdien je het niet om te promoveren.

Lag het aan het computerprogramma Watch, dat Sparta moest helpen terug te keren op het hoogste podium? Watch vertaalt camerabeelden van het team en individuele spelers in cijfers en statistieken, en op basis daarvan wordt de tactiek bepaald. De spelers moesten er aanvankelijk niks van hebben; voetbal is toch meer dan statistieken?

Een andere innovatie ging ook niet van een leien dakje. Sparta werd een jaar lang gevolgd voor een realitysoap op tv. De camera’s die daartoe in de kleedkamer waren opgehangen, vielen niet goed bij de spelers. Want niet alles wat daar gebeurt en wordt gezegd, valt onder kleedkamerhumor.

De les is dat je als club je ‘werknemers’ wel goed moet meenemen in veranderingsprocessen. Anders krijg je niet de prestaties die je wenst, vooral niet op het moment dat je ze het hardst nodig hebt.

Dan wordt het weer ‘net niet’.

Paul Scheer

23

FORUM #11/06.06.13

tien vragen aan

Nederland is een wereldland. Dat vindt reclamemaker Ralph Wisbrun die met steun van het bedrijfsleven de mediacampagne Wereldland Nederland voert. ‘Als je wacht, gebeurt er niets.’

ralph wisbrun

‘we zijn te somber geworden’ 24

FORUM #11/06.06.13

Tekst: Walter Devenijns Foto: Rob Overmeer

Wie is Ralph Wisbrun?

Ralph Wisbrun is mede-eigenaar van reclamebureau JWT in Amsterdam. Wisbrun (55) maakte de crisis van dichtbij mee. Toen die in 2009 echt losbarstte, en veel banken omvielen, moest hij hard ingrijpen. In een half jaar tijd liepen enkele grote klanten weg, waarbij de cijfers van het reclamebureau diep in het rood belandden. Het personeelsbestand werd bijna gehalveerd. Wisbrun laat weten dat het nu weer goed met het bedrijf gaat. Het personeelsbestand is terug op het niveau van 2008.

Een campagne tegen het gesomber?

‘Ik sprak met een klant van me. Die had vanaf zijn 12de in het buitenland gewoond, en kwam twintig jaar later terug naar Nederland. Hij verbaasde zich over het gemopper. ‘Kinderen kunnen hier naar school’, zei hij tegen me, ‘Als je ziek bent kun je naar een ziekenhuis. Je krijgt een uitkering bij werkloosheid.’ Hij snapte dat negativisme niet, want het fundament van dit land is goed. Dat hoort bij onze cultuur, heb ik hem gezegd. We vinden mopperen leuk.

Maar hij zette me wel aan het denken.’

dat we moeten wachten totdat de economie aantrekt. Maar we zíjn de economie.’

Elk land heeft toch zijn mopperaars?

‘Tuurlijk, tuurlijk. Dat is ook helemaal niet erg. Zelfs de Muppets hadden twee beroeps­ mopperaars op het balkon. Maar in ons land is het vertrouwen onder de burgers wel heel erg laag vergeleken met andere landen. We zijn op Griekenland na het somberste land van Europa.’

Waardoor komt dat volgens u?

‘Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau zegt zo’n 80 tot 90 procent van de Nederlanders dat het privé goed met ze gaat. Ze geloven in hun toekomst. Wordt er daarentegen gevraagd hoe het met Nederland gaat, dan zegt nog maar 30 procent dat het goed gaat. Dat kan niet allebei waar zijn. Als het goed gaat met jezelf, maar niet goed gaat met het land dan is er iets aan de hand.’

Toen bedacht u – als reclamemaker – een campagne?

‘Die klant vroeg aan mij of ik er niet wat aan kon doen. Dat was nogal een zware vraag, dus heb ik met enkele mensen van mijn kantoor nagedacht en de cijfers van onze Nederlandse economie bekeken. Dan valt op dat we verge­ leken met heel veel andere landen behoorlijk welvarend zijn, ondanks de crisis. Onze export is een sterke motor, waarbij de land- en tuin­ bouw bij de top van de wereld horen. Neder­ land heeft de gelukkigste kinderen, ons land is ook nog eens heel veilig. Uiteindelijk gaat het goed met dit land. Het fundament ziet er gewoon goed uit. Ik sluit de ogen niet voor de dingen die slecht gaan, want ik weet heus wel wat er aan de hand is. Veel mensen zeggen 25

Moest de omzet van uw bureau omhoog?

‘Totaaaaaal niet… Iedereen doet belangeloos mee. Wij willen graag ook een keer een posi­ tief geluid uit Nederland laten horen. We zijn níet uit op stimuleren van de verkoop. Ik zeg ook niet dat de mensen zeuren. Ik weet dat sommigen het moeilijk hebben. Daar sluit ik mijn ogen ook niet voor. Ik vind de tendens op dit moment te negatief, te somber.’

Dat is toch niet nieuw? Die onrust zien we al sinds de opkomst van Pim Fortuyn.

‘Het is al een tijd aan de gang. De snelheid van de maatschappij is enorm omhoog gegaan, de complexiteit van het leven ook. Dat maakt mensen onzeker. En dat zorgt ervoor dat ze niet meer bewegen, omdat ze niet weten welke kant ze op moeten.’

Te veel keuzes, te veel onzekerheid?

‘Het komt ook doordat wij weinig binding met elkaar hebben. Als het gaat om oranje, het koningshuis, dan zijn Nederlanders weer verbonden. Ook met het voetbal, maar als onze ploeg verliest dan draaien we weer snel FORUM #11/06.06.13

weg. Als het vriest, hebben we ook een band met elkaar. Dan gaan we naar buiten en trek­ ken de schaatsen aan. Zijn we vriendelijk tegen elkaar.’

Is dat niet van alle tijden?

‘Nee, nee, je praat over de groei van het in­­dividualisme: de opkomst van de het-gaatom-mij-cultuur, of de ik-doe-zoals-ik-het-wilhouding. Dat is de laatste tijd enorm toegeno­ men.’

Dood aan de mopperaars en de ik-cultuur?

‘We moeten open staan voor de kansen die er zijn. In actie komen dus. Niet zoals de politiek zegt: ‘Ga wat kopen.’ Nee, onze maatschappij verandert enorm. Het gedrag van de con­su­ ment is heel anders. Ik bedoel: als je wacht, gebeurt er niets. Als je beweegt …‘ Hoe gaat u dat dan precies doen?

‘We willen laten zien dat Nederland een geweldig stukje land is om jezelf te kunnen ontwikkelen. Waar heel veel ruimte is om dingen te doen zoals jij dat wilt. Een land waar je je jasje uittrekt en je mouwen opstroopt.’

En wie Nederland het best verkoopt, kan een prijs winnen?

‘We zijn op zoek gegaan naar typisch Neder­ landse prijzen. Alle bedrijven die meedoen, doneren er ook een. Een strandhuis, een jaar lang rijden in de Mini Holland, die straks uit de fabriek in Born komt. Je kunt naar een wedstrijd van het Nederlands elftal met zeven vrienden of een Indonesische rijsttafel voor de hele straat krijgen. Die is ook ergens wel Nederlands. Toch?’ 

ondernemerspanel

Op naar de vlaktaks?

VVD-partijleider Halbe Zijlstra wil de ‘bolle’ overheid kleiner maken door het belastingstelsel te vereenvoudigen. Belastingtarieven omlaag en stoppen met het rondpompen van miljarden aan toeslagen en subsidies. Goed idee?

Tekst: Walter Devenijns | Foto’s: Sam Rentmeester, Hans Stakelbeek

Annelies Batelaan / Batelaan Kunststoffen / Warmond

‘Voorstander van’ ‘Een versimpeling van het belastingstelsel krijgt zeker mijn steun. Ik ben daar altijd voorstander van geweest, hoewel ik in het afgelopen jaar geen vennootschapsbelasting hoefde te betalen. Ik draaide namelijk niet zo heel goed.’

‘Als het systeem versimpeld wordt en het rondpompen van allerlei toeslagen vermindert, krijgen we een eerlijker belastingstelsel. Dat zal ik zelf ook merken. Ik krijg nu onder meer kinderbijslag, dan niet meer. Als de belasting-

Majid Agrandi / Pizzeria Grandi / Nieuwegein

‘Nodig in crisistijd’ ‘Een simpeler belastingsysteem? Dat zou mooi zijn voor de ondernemer. Niet alleen omdat het systeem eenvoudiger van opzet wordt, maar ook omdat de tarieven hopelijk omlaag gaan. Die verlaging is wel nodig, zeker in deze crisistijd.’

‘Het zou mooi zijn als er wat wordt veranderd in het voordeel van de ondernemers. We hebben het al moeilijk zat. Ik krijg geen enkele ondersteuning of subsidie van de

staat. Dat is maar goed ook, want een ondernemer moet op eigen benen kunnen staan. Subsidies gaan nog te vaak naar de verkeerde mensen en er wordt toch al gauw misbruik van gemaakt.’

‘Toch heeft de crisis ook positieve effecten hoor. Vroeger was het gemakkelijk om ondernemer te zijn, nu moet je er moeite voor doen. Ik onderhandel met KPN en Eneco over het verlagen van mijn lasten. Als ze dat niet doen, stap ik over. Overstappen naar een andere Belastingdienst kan jammer genoeg niet.’

Peter de Bruijn / De Bruijn & Partners / ’s Gravenzande

‘Maak het slimmer’ ‘Door vereenvoudiging zullen er minder fouten worden gemaakt. Een simpel stelsel zorgt er ook voor dat de kosten omlaag gaan.’

‘Dat met die toeslagen is sowieso een probleem. Ik hoorde van een klant dat ouders wel de kinderopvangtoeslag innen, maar de rekening van het kinderdagverblijf niet betalen. Daar moet die ondernemer dan weer achteraan. Net zoiets als een huurder die wel zijn huur-

26

tarieven verlaagd worden, is dat geen probleem.’

‘Wel vind ik het belangrijk dat de zwakkeren in de samenleving, die waarschijnlijk de meeste toeslagen krijgen, niet helemaal onderuit gaan bij de vereenvoudiging. De overheid zal bepaalde groepen toch moeten beschermen.’

‘Wie goed opgeleid is, heeft altijd meer mogelijkheden om nieuwe markten te ontdekken of nieuwe inkomstenbronnen aan te boren. De lager opgeleiden hebben het wat dat betreft wat moeilijker. Anders zouden ze die toeslagen niet nodig hebben.’

FORUM #11/06.06.13

subsidie int, maar de huur niet of te laat betaalt. Het zou mooi zijn als de bijdrage direct aan het kinderdagverblijf of de woningbouwcorporatie wordt overgemaakt. Ik geef toe dan maak je het systeem er niet eenvoudiger op, maar wel slimmer.’

‘Bij invoering van een vlaktaks moet je wel rekening houden met de mensen met de lagere inkomens. Worden die daardoor hard getroffen? Hun belastinglast is sowieso al gering, maar de afhankelijkheid van de toe­­­ lages waarschijnlijk hoog. Er zullen altijd wel groepen zijn die benadeeld worden. Ook bij een nieuw stelsel.’

mohikanen

‘Paling is een mysterieus dier’

‘Nog

17

’

in Nederland

beroep: Binnenvisser Paling is de favoriete vis van Aart van der Gaag.

Niet om te eten, maar om op te vissen. ‘Het is een mysterieus dier,’ legt binnenvisser Van der Gaag uit. ‘Niemand weet hoe de voortplanting precies gaat bijvoorbeeld.’

Van der Gaag is niet de zoveelste uit een 27

vissersgeslacht. Hij begon als jongetje van 12, 13 bij een vriend van zijn opa. Een vakantie­ baantje dat hem niet los liet. ‘Ik heb nog een jaar rechten geprobeerd aan de Erasmus Universiteit, maar dit is een veel beter leven.

Altijd buiten, altijd op het water.’

Zoals bijna alle binnenvissers kan Van der Gaag niet leven van vis alleen. ‘Ik doe ook water­ FORUM #11/06.06.13

kwaliteitsonderzoek voor de gemeente. Praktijkwerk voornamelijk. In de rapportage moet je je even verdiepen, maar dat doe ik ook. Als je op het droge meer verdient, gaat de druk er af om alles uit het natte te halen. Dat is de toekomst, denk ik.’  Tekst: Remko Ebbers | Foto: Ilya van Marle

achtergrond

niet schoon genoeg schoon

28

FORUM #11/06.06.13

Schoon genoeg?

Een bakker die zijn medewerker blootstelt aan

meelstof? Dat mag zomaar niet. Niet van Europa.

En al helemaal niet van Nederland dat zich zelfs nog strenger opstelt. Z贸 streng dat werkgevers soms niet eens meer kunnen meten of zij aan de norm voldoen. Dat is the bloody limit.

Tekst: Paul Scheer | Foto: Bert Beelen / HH

29

FORUM #11/06.06.13

achtergrond

té heet heet Het is misschien moeilijk voor te stellen gezien de kou van de afgelo­ pen maanden, maar mocht zich in de zomer een hittegolf voordoen, dan is de kans groot dat de vakbeweging vraagt om maatregelen om hittestress tegen te gaan. Want hittestress leidt tot verminderde waakzaamheid en oordeelsvorming bij werknemers, met alle gevolgen van dien voor de veiligheid op de werkplek. En daar blijft het niet bij.

Zo zijn er ‘acute hitteziekten’ als jeuk, blaasjes, spierkramp, flauwte en uitputting.

Dus wil de vakbeweging een zogenoemde grenswaarde voor werken in de hitte: als binnen of buiten een bepaalde temperatuur wordt bereikt, mag niet worden doorgewerkt. De Gezondheidsraad, onafhankelijk wetenschappelijk adviesorgaan van kabinet en parlement, heeft in 2011 onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van zo’n grenswaarde.

Die is moeilijk te bepalen, was de conclusie. Bij hittestress moet je niet naar de temperatuur in de buitenlucht of in een werkruimte kijken, maar naar de lichaamstemperatuur. Komt die boven de 38 graden, dan kunnen er problemen ontstaan. Alleen de ene werknemer is de andere niet. En de lichaamstemperatuur varieert van uur tot uur. Bovendien is er onvoldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de gevolgen van werken in de hitte om een grenswaarde te bepalen. Elke bouwvak­ ker dan maar met een thermometer in de bilspleet de steiger op sturen?

38oC

allergie Het komt niet vaak voor dat de Gezondheidsraad zo’n nuancerende rol speelt als het om grenswaarden gaat. Vaak is het juist de raad zelf die het bedrijfsleven opschrikt met strenge grenswaarden voor allerlei stoffen. Strenger in elk geval dan de grenswaarden die Europa voor­

Asbestnorm later aangescherpt Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft onlangs de invoering van een strengere norm voor blootstelling aan asbest met een halfjaar uitgesteld tot 1 januari 2014. Hij voldeed daarmee aan een verzoek van de Sociaal-Economische Raad.

De strengere norm is geadviseerd door de Gezondheidsraad, die stelt dat nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat asbest gevaar­ lijker is dan tot nu toe is aangenomen. De kankerverwekkende stof maakt tweemaal meer slachtoffers dan gedacht.

Het bedrijfsleven heeft op zich geen moeite met de nieuwe norm, maar heeft wel meer tijd nodig om deze in te voeren. Het besluit van Asscher is dus welkom.

Foto: Rozing / HH

30

FORUM #11/06.06.13

niet schoon genoeg schoon Foto: Vincent Jannink / ANP

schrijft. De Gezondheidsraad doet er vaak een ‘nationale kop’ op.

Neem bijvoorbeeld meelstof, waarmee de broodsector te kampen heeft. Inademing kan tot astma leiden als er niet genoeg maatrege­ len worden genomen om de blootstelling van bakkers eraan te beperken. Dat gaat in twee stappen. Eerst word je sensibel, wat inhoudt dat je een stofje ontwikkelt dat uiteindelijk tot allergie (astma) kan leiden. Van de twintig­ duizend werknemers in de sector wordt de helft blootgesteld aan meelstof. Van die groep is 20 procent sensibel, en wordt 1 tot 2 procent – enkele honderden werknemers – uiteinde­ lijk allergisch.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werk­ gelegenheid heeft enkele jaren geleden de risicogrens voor meelstof op 0,12 milligram (mg) per kubieke meter gesteld. Volgens de sector zelf is die grens niet haalbaar voor ambachtelijke bakkers. ‘Voor industriële broodbedrijven misschien wel, maar dan pas in 2020’, zegt Kees Lommers, hoofd Arbeid bij het Hoofdproductschap Akkerbouw, waaron­ der de bakkers vallen. Maar los daarvan: 0,12 mg is nauwelijks te meten. Een goede meet­ methode moet nog worden ontwikkeld.

Lommers: ‘Gewoon huisstof van die hoeveel­ heid is al niet veel. Zie dat nog maar eens van meelstof te scheiden.’

31

Publiek-private grenswaarden Het grenswaardenstelsel dat geldt sinds 1 januari 2007, heeft private waarden als uitgangspunt. Werkgevers en werknemers zijn meer dan vroeger zelf verantwoordelijk voor het veilig omgaan met stoffen op de werkplek. Zij moeten daarom zelf gezamenlijk grenswaarden vaststellen. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vult deze private waarden aan met wettelijke grenswaarden voor stoffen die de Europese Unie aanwijst. Het gaat onder meer om stoffen met een grote kans op gezondheidsschade.

Hij wijst erop dat ambachtelijke bakkers investeren in het verminderen van de bloot­ stelling van werknemers aan meelstof, en ze elke vier jaar laten onderzoeken op het risico van een allergie. Soms is het met het oog daarop beter als een werknemer zijn heil elders zoekt. Daarvoor is loopbaanbegeleiding beschikbaar. ‘Dat een deel van de werknemers sensibel wordt, houd je altijd’, zegt Lommers.

‘Maar als je er vroeg bij bent, kun je een aller­ gie voorkomen. Daar gaat het toch om? Maar de Gezondheidsraad kijkt niet naar het aantal mensen dat daadwerkelijk ziek wordt. Die kijkt alleen maar naar het absolute gezond­ heidscriterium.’

Ambachtelijk bakker Ad Looijengoed uit Nijkerk heeft onlangs een delegatie van de Sociaal-Economische Raad op bezoek gehad FORUM #11/06.06.13

die wilde weten hoe een strengere norm zou uitwerken. Niet, is het antwoord van Looijen­ goed. ‘Wij zitten vijf jaar in ons nieuwe pand en hebben bij de bouw rekening gehouden met afzuiging en dergelijke. Daardoor zijn we nu één van de schoonste bakkersbedrijven, durf ik te stellen. En wij komen maar net onder de 1 mg.’

Hij heeft de indruk dat grenswaarden aan een bureau in Den Haag worden bedacht door een ambtenaar die een natte vinger in de lucht steekt. ‘Als ik me daaraan houd, moeten alle werknemers de hele dag met maskers op lopen en moeten we elke maand met dure kastjes meten of we aan de norm voldoen. Dat ga je niet redden. Het is ook niet nodig. De afgelopen vijf jaar hebben wij geen allergie­ geval meer gehad.’

achtergrond

niet genoeg stofvrij stofvrij

Foto: Nuis / HH

Andere sectoren kunnen ervan meepraten. In de wereld van meubelmakers en jachtenbou­ wers speelt de discussie over houtstof. Bloot­ stelling daaraan kan leiden van huid-, oog- en luchtwegaandoeningen, tot neuskanker aan toe. Genoeg redenen om het contact met houtstof zoveel mogelijk te beperken. Dat heeft geresulteerd in een grenswaarde van 0,02 mg per kubieke meter. De jachtenbouw kan daarmee uit de voeten. ‘Die heeft zelf ook belang bij een stofvrije werkomgeving’, zegt Jos van der Werken, beleids­secretaris Arbo bij de Metaalunie, waaronder de jachtenbouwers vallen. ‘Bij het lakken van het houten interi­ eur van jachten kun je helemaal geen stof gebruiken. Werknemers dragen bovendien beschermingsmateriaal en werken zorgvuldig en netjes, want daar vragen luxe jachten om.’

Tegelijkertijd is het vrijkomen van houtstof niet te voorkomen in de jachtenbouw. De hoge kwaliteitseisen vergen dat hout met de hand wordt geschuurd; met machinaal schu­ ren kun je niet zo’n mooie ronding krijgen.

Inmiddels dreigt de grenswaarde te worden aangescherpt tot 0,01 mg. Volgens Van der Werken komt dat neer op de stofdichtheid in de heldere buitenlucht. Dat gaat de jachten­ bouwers niet lukken. ‘Een jacht wordt gemaakt op een mobiele bouwplaats. Die kun je niet zo afschermen en afzuigen als een

32

‘een jacht wordt gemaakt op een mobiele bouwplaats. die kun je niet zo afschermen en afzuigen als een vaste bouwplaats. en ik zou ook niet weten hoe je 0.01 mg moet meten’

vaste bouwplaats. En ik zou ook niet weten hoe je 0.01 mg moet meten.’

terug naar de bron Het is een klacht die vaker te horen is. De Gezondheidsraad komt op basis van een rekenmodel uit op een gezondheidskundige grenswaarde. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid neemt het advies in de regel over. De raad kijkt niet naar wat op de werkvloer haalbaar zou zijn, of naar secto­ rale afspraken tussen werkgevers en werkne­ mers over het omgaan met stoffen. Daar fiet­ sen de grenswaarden van de Gezondheidsraad dwars doorheen.

Het bedrijfsleven wil terug naar de bron: Europa. De lidstaten moeten in Brussel een norm afspreken die voor alle landen geldt.

FORUM #11/06.06.13

Daarbij moeten de nationale onderzoeksinsti­ tuten als de Gezondheidsraad worden betrok­ ken. Als iedereen zich aan die norm houdt, is sprake van een gelijk speelveld voor alle bedrijven. En hoeven Nederlandse bedrijven en buitenlandse bedrijven die hier actief zijn niet te voldoen aan strengere nationale normen.

Het is de bedoeling om in 2015 tot zo’n norme­ ringssysteem te komen. Dan is Nederland namelijk voorzitter van de Europese Unie, en daarmee in de positie om zo’n onderwerp op de agenda te zetten. Ondertussen moeten bedrijven roeien met de riemen die ze hebben.

En dat betekent proberen te voldoen aan normen die ze zelf niet eens kunnen meten. www.vno-ncw.nl/arbeidsomstandigheden

vijf vragen aan

rik leemans

‘Het klimaat verandert nog steeds’ Tijdens het koudste voorjaar sinds 1984 wordt in de Sociaal-Economische Raad, samen met milieuorganisaties, onderhandeld over een energieakkoord.

Dat heeft mede tot doel de broei­ kas­gassen fors te reduceren en klimaat­verandering te stoppen. Maar is dat eigenlijk nog wel een issue?

Absoluut wél, zegt Rik Leemans, klimaatonderzoeker Wageningen Universiteit.

Global warming en broeikaseffect? Dat is toch geen onderwerp meer?

‘Het is nog een heel stevig onderwerp. Het klimaat verandert nog steeds. Door satelliet­ onderzoek weten we dat de temperatuur van de oceanen stijgt en het ijs sneller smelt. Afge­ lopen zomer had de Noordpool de kleinste ijskap ooit gemeten.’

We hebben het koudste voorjaar in decennia. Dat zegt toch iets?

‘We? Wie zijn we? Dit voorjaar is absoluut niet normaal voor Nederland, dat zegt niets.

Een Scandinavisch hogedrukgebied zorgt hier nu voor oostenwind en een koud landklimaat.

Pech. Groenland en Siberië waren de afgelopen maanden juist 7 graden warmer dan normaal.

Jij hebt het over weer, dat is iets anders dan 33

klimaat. Klimaat is gemiddeld weer, gemeten over een periode van dertig jaar. Zelfs in Ne­ derland zie je dat het elk decennium weer war­ mer is dan in het voorgaande. Dat is de invloed van klimaatverandering.’

honderd jaar in de atmosfeer, dus alle niet uit­ gestoten CO2 is meegenomen. We staan echt niet alleen. In de VS is bijvoorbeeld een hele omslag geweest in het publieke denken door de orkaan Sandy die New York vorig jaar trof.’

In 2012 bleek dat klimaatonderzoekers de boel hadden aangedikt. Is uw slag nog te vertrouwen?

‘Dat waren e-mails die misbruikt zijn door mensen om hun politieke boodschap aan de man te brengen. We weten al sinds 1849 dat CO2 een broeikasgas is. Er worden al twintig jaar lang allerlei toekomstscenario’s gemaakt over de opwarming van de aarde en elke keer blijkt dat de werkelijkheid slechter is dan welk scenario ook. De vermindering van broeikasgassen is lager dan verwacht, de zeeniveaustijging hoger. In voorspellingen blijkt de wetenschap steeds heel conservatief.’

Het is crisis. Kunnen we niet beter wachten met ongetwijfeld dure maatregelen?

‘We wachten al twintig jaar. Hoe eerder je be­ gint met de transitie naar duurzame energiebronnen, hoe makkelijker. Bijkomend effect: je bent geen volger, maar een trekker. Dat is ook goed voor de economie. Innovatieve be­ drijven die voorloper zijn, kunnen daarvan profiteren. De aarde overleeft de klimaatver­ andering wel, ik ben bezorgd over haar men­ sen en hun welzijn. Er wonen 4,5 miljard mensen in deltagebieden zoals Nederland. De zeespiegel stijgt, het land in die gebieden daalt en het klimaat verandert. Deze problemen los­ sen zich alleen vanzelf op als de mensheid uitsterft.’ 

Trekt het kleine Nederland niet een te grote broek aan door in haar eentje met plannen te komen?

‘We zitten al op de rand van een drama. De uitstoot van CO2 is in vijftig jaar meer dan ver­ viervoudigd. Die uitstoot wordt voor de helft opgenomen door de natuur, de rest blijft in de atmosfeer. De CO2-uitstoot moet minimaal met 50, 60 procent verminderd worden om de uitstoot in evenwicht te brengen met de opnamecapaciteit van de aarde. CO2 verblijft FORUM #11/06.06.13

www.vno-ncw.nl/energie Tekst: Remko Ebbers | Foto: Guy Ackermans

uitspraken

‘De beste adviezen krijg je van mensen die zelf de neiging kennen dat advies niet op te volgen.’

De Amsterdamse wethouder van Jeugd, Onderwijs en Financiën, Pieter Hilhorst, de Volkskrant 28 mei

‘Ik verdedig tot aan mijn dood de combinatie van al mijn functies. Je kunt niet één deelbelang dienen en met kanonnen het Binnenhof op rijden om je gelijk te halen.’

CDA-politicus Elco Brinkman, het Financieele Dagblad 31 mei

‘Een van de belangrijkste klachten over ceo’s is dat ze het heel moeilijk vinden om hun mond te houden.’

Manfred Kets de Vries, oprichter van het Global Leadership Center aan Insead, het Financieele Dagblad 25 mei

‘Bankiers zouden van nature extra voorzichtig moeten zijn. Het bankwezen is namelijk gefinancierd op een manier waarop een bank dat zelf bij geen enkel ander bedrijf zou willen doen.’

Econoom Arnoud Boot, HP/De Tijd van mei

‘Transparantie leidt tot moraal.’

Eurocommissaris Michel Barnier, de Volkskrant 24 mei

‘Als minister van Verkeer heb ik mij altijd te houden aan de snelheidslimiet. In vorige functies dacht ik achter het stuur nog wel eens: mwoa …’

Melanie Schultz, NRC Handelsblad 23 mei

‘Waarom wel geld besteden aan drie of vier vakanties per jaar en niet aan bijvoorbeeld een goede huishoudelijke hulp of iemand die de kinderen kan opvangen?’

Minister Jet Bussemaker in Opzij van juni

‘De overheid houdt iedereen een groen zoetje voor, maar ondertussen gebeurt er niks.’

Architect Thomas Rau in de Groene Amsterdammer van 24 mei 34

FORUM #11/06.06.13

vereniging ‘Nederlandse bedrijven interessant voor Panama’

36 mens

jeroen poortvliet

• Personalia • Onderscheiding voor Sakkers

37 branche • Bedrijfsleven tegen milieuzone Utrecht • Nederlands zaad buiten spel door rare regel • ‘Transport en logistiek komen arbeidskrachten tekort’ • ‘Nieuwe accountanctyregels leasing overbodig’

40 regio V.l.n.r. Harry Hendriks (Philips), Jurgen van Breukelen (bestuursvoorzitter KPMG), VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes, de Panemese president Ricardo Martinelli en oud-minister Ben Bot

Met twaalf limousines en een minstens even grote groep motoragenten kwam een officiële delegatie uit Panama donderdag 29 mei voorrijden bij VNO-NCW in Den Haag.

Het bezoek maakte deel uit van het officiële staatbezoek van de Panamese president Ricardo Martinelli aan Nederland.

De economie van Panama groeit, er is weinig werkloosheid, maar er doemen wolken op aan de Panamese horizon. Het Panamakanaal heeft steeds meer last van concurrentie door het Suezkanaal. Reden voor de regering van Martinelli om de vergroting van ‘hun’ waterweg fanatiek door te zetten. Geen wonder dus dat ook de ministers voor Handel en Industrie en die voor Kanaalzaken waren meegekomen om met Nederlandse bedrijven van gedachten te wisselen over mogelijkheden voor de toekomst.

Martinelli brak het ijs door te wijzen op de overeenkomsten van Nederland en Panama, vooral als ‘waterlanden’. Mede door die achtergrond zijn de Nederlandse weg- en waterbouw­ bedrijven interessante partners voor Panama. Van elke dollar die het land uitgeeft, wordt 40 dollarcent gespendeerd aan infrastructuur. Daarnaast presenteerde de delegatie het Midden-Amerikaanse land als hub naar Zuid-Amerika. Een mogelijkheid waar bijvoorbeeld Philips gebruik van maakt, dat er een vestiging opent met 260 medewerkers.

35

FORUM #11/06.06.13

• ‘Ambassadeur’ Sterk tekent contract • ORAM gaat samenwerken • Limburgse vrouwen naar de top

41 duurzaam • Even bellen met Clazinus Netjes, vicevoorzitter VNO-NCW regio Zwolle • Verladers teleurgesteld over uitblijven milieuzone Noordzee

vereniging mens

personalia

Romana Engeman

Per 1 juli wordt Peter van Mierlo de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur van accountantsen belastingadviesbedrijf PwC. Hij volgt Robert Swaak op, die benoemd is tot vice chairman global clients & markets van het PwC global netwerk.

bom

Miriam Dragstra is benoemd tot statutair directeur bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij BOM. Dragstra is sinds januari 2011 directeur capital bij de BOM en krijgt nu dus ook statutaire verantwoordelijkheden.

Miriam Dragstra

Ralph Hamers

Baptiest Coopmans wordt algemeen directeur van UPC Nederland. Hij volgt Robert Dunn op, die als cfo aan de slag gaat bij het Britse kabel- en mediabedrijf Virgin Media. Coopmans was hiervoor onder meer lid van de raad van bestuur van KPN.

tie Bouw Klein. Cornel, directeur Bouwbedrijf Cornel, is de opvolger van Nico van Til. Kingma, directeur van het gelijknamige bouwbedrijf, volgt Siegfried Vizee op.

De raad van bestuur van reisorganisatie TUI Nederland is per 1 juni omgevormd tot een directieteam onder leiding van algemeen direc­ teur Steven van der Heijden.

Steven van Nieuwenhuijzen is de nieuwe directeur distributie & online. Hiervoor was hij algemeen directeur bij D-Reizen. Gerrit Slot beëindigt zijn functie als coo om per 1 juni te vertrekken naar Kras.

Reinhard Will stopt als cfo en wordt per 1 juni deputy director of business services in Hannover.

Wim van Besien, cfo TUI België, is voorlopig ad interim financieel directeur voor TUI Nederland.

Marten Cornel en Fedde Kingma zijn toegetreden tot respectievelijk het dagelijks en het algemeen bestuur van Bouwend Nederland.

Beiden vertegenwoordigen de sec-

Steven van der Heijden

Onderscheiding voor Sakkers

bastiaan heus

Alexander Sakkers is bij zijn afscheid als

Per 1 mei is Henk Snijders aangesteld als managing director van distributeur van technologische producten Tech Data Nederland.

Ruud Klaiber is aangesteld als director broadline Nederland.

Erik Farine is ad interim aangesteld als director Azlan Nederland.

Peter van Mierlo

Jaap van den Heuvel, bestuursvoorzitter van de Reinier de Graaf Groep, is benoemd tot voorzitter van de raad van commissarissen van medische aansprakelijkheidsverzekeraar Centramed. Hij volgt 36

voorzitter van brancheorganisatie TLN benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij kreeg de versierselen tijdens zijn afscheidsreceptie op 23 mei opgespeld op de SS Rotterdam. Sakkers ontving de onderscheiding als een blijk van waardering voor zijn intensieve en jarenlange inzet voor de publieke zaak. Sakkers was de afgelopen decennia onder andere gedeputeerde in de

Ralph Hamers is per 13 mei benoemd tot lid van de raad van bestuur van ING Groep. Op 1 oktober zal hij Jan Hommen opvolgen als voorzitter en ceo.

FORUM #11/06.06.13

provincie Groningen, maar ook burgemeester van Heerlen en Eindhoven. Sinds 2007 was hij algemeen voorzitter van TLN. Alexander Sakkers wordt opgevolgd door Arthur van Dijk.

www.tln.nl

tln

Hans Geels is benoemd tot algemeen directeur van Dille & Kamille. Geels was hiervoor tien jaar werkzaam bij de CliniClowns, waar hij de laatste zes jaar ook algemeen directeur was.

Hamers kwam in 1991 bij ING in dienst. Voor zijn benoeming tot lid van de raad van bestuur was hij ceo van ING België en Luxemburg.

Carin Gorter, Hermann-Josef Lamberti en Isabel Martin Castella zijn benoemd in de raad van commissarissen als de opvolgers van Piet Klaver, Lodewijk de Waal en Sjoerd van Keulen.

tui

nfv

Romana Engeman is aangesteld als algemeen directeur van de Nederlandse Franchise Vereniging.

Zij was eerder onder meer directeur van ANVR en de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs. Directeur Jos Burgers zal zich vooral gaan richten op de vakinhoudelijke ontwikkeling van franchise en het uitdragen van deze kennis.

Wout Adema op. De Algemene Ledenvergadering van Centramed stemde ook in met de toetreding van Dolf Kamermans tot de raad van commissarissen. Deze benoeming is ter goedkeuring voorgelegd aan toezichthouder De Nederlandsche Bank.

Kamermans heeft ruime ervaring opgedaan in diverse bestuurs­ functies bij zorgverzekeraars als Zilveren Kruis en Achmea.

ing

Mireille Spapens (Deloitte) is toegetreden tot het bestuur van de Bond van Adverteerders (BVA). Sander Fauth (KPN) heeft afscheid genomen vanwege zijn overstap naar mediabureau Carat.

Zijn plek in het bestuur is nog niet opgevuld.

vereniging branche

Bedrijfsleven tegen milieuzone Utrecht Het college van de gemeente Utrecht wil oudere personenauto’s en bestelwagens uit het centrum weren. BOVAG benadrukt dat daardoor bewoners en ondernemers in de binnenstad onevenredig hard worden getroffen. ‘Zo kunnen autobedrijven, tankstations, rijscholen en wasstraten de deuren sluiten als de plannen doorgaan, net als andere ondernemingen die simpelweg in of vanuit de binnenstad producten en diensten leveren’, zegt BOVAG-woordvoerder Tom Huyskens. ‘Ondernemers worden gedwongen hun auto of bestelwagen te vervangen.’

Omdat volgens de plannen nieuwe auto’s wel en oudere auto’s niet de stad in zouden mogen, dreigt de ANWB met juridische stappen als de Utrechtse milieuzone daadwerkelijk wordt ingevoerd. Eerder veegde de rechter een soortgelijk plan in Amsterdam ook al van tafel.

Tijdens de raadsinformatieavond in Utrecht kwam uit onverwachte hoek steun. Het bewonerscomité Wijk C concludeerde op basis van

dubbelman ge/hh

BOVAG heeft met de ANWB, RAI Vereniging, MKB-Nederland en EVO bezwaar gemaakt tegen de invoering van milieu­ zones in Utrecht. Dat gebeurde 28 mei tijdens een raads­ informatiebijeenkomst in het stadhuis.

onderzoek dat de luchtkwaliteit niet verbetert na invoering van een milieuzone. De bewoners adviseren daarom de gemeente haar geld en energie in andere projecten te stoppen, zoals de vergroening van het busvervoer en in de bestaande milieuzone voor vrachtverkeer. www.bovag.nl, www.raivereniging.nl, www.evo.nl, www.anwb.nl

Nederlands zaad buiten spel door rare regel Branchevereniging Plantum is bang dat de concurrentiepositie van Nederlandse zaaizaadbedrijven ernstig achteruit gaat nu het behandelen van zaad in Nederland ernstig is beperkt. Behandelen in Nederland mag vrijwel niet meer, maar importeren van behandeld zaad wel.

Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) besloot op 22 mei de toepassing van Proseed (Thiram) voor buitenteelten te schrappen. Volgens het Ctgb is er een onacceptabel risico voor vogels en zoogdieren. Toelatingshouder Certis heeft, in samenwerking met Plantum, herhaaldelijk informatie aangeleverd om dit te weerleggen. In andere EU-lidstaten zijn er wel toelatingen voor buitenteelten. Daar wordt blijkbaar anders geoordeeld over de risico’s. Dit behandelde zaad mag op grond van de EU-Verordening voor gewasbescherming ook in Nederland geïmporteerd en gebruikt worden. ‘Onbegrijpelijk’, vindt Plantum-directeur Niels Louwaars het besluit. ‘Nederlandse telers en zaadbedrijven worden per direct voor een groot probleem geplaatst. Thiramzaadbehandeling is in veel teelten een onmisbare bescherming tegen kiem- en bodemschimmels. Buiten de EU is thiram-zaadbehandeling vaak zelfs vereist. Zo zullen we het op de Amerikaanse, Australische en Nieuw-Zeelandse markt met onze groenten- en graszaden afleggen tegen buitenlandse concurrenten die wel mogen behandelen. Met dit soort besluiten worden allerlei inspanningen om deze Topsector zich in Nederland verder te laten ontwikkelen in één klap teniet gedaan.’ www.plantum.nl 37

FORUM #11/06.06.13

mediation initiatief Notarissen ondersteunen het initiatiefwetsvoorstel van Tweede Kamerlid Ard van der Steur (VVD) om mediation in de wet vast te leggen. Dat schrijven de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) en de Vereniging van Mediators en Scheidingsbemiddelaars in het Notariaat (VMSN) in een gezamenlijke reactie.

Mediation zal dan meer gebruikt worden als alternatief voor de reguliere rechtspraak, verwachten ze. Dat is minder belastend voor de rechterlijke macht.

Mediation kan – anders dan bij een gang naar de rechter – de-escalerend werken. Bijvoorbeeld bij conflicten rond een echtscheiding. KNB en VMSN willen wel graag dat er een register voor mediators komt. Daaruit moet blijken of een mediator over juridische competenties beschikt. De notarissen willen graag betrokken worden bij de verdere invulling van de opleidingseisen van een mediator. www.knb.nl

vereniging branche

‘Transport en logistiek komen arbeidskrachten tekort’

Met zo’n zevenhonderdduizend logistieke arbeidsplaatsen neemt Nederland een internationale koppositie in. Komende jaren gaat een groot aantal medewerkers met pensioen, waardoor vanaf 2015 de eerste tekorten ontstaan. Geschat wordt dat er vanaf 2015 alleen al tienduizend nieuwe chauffeurs nodig zijn, oplopend tot mogelijk zo’n vijftigduizend nieuwe chauffeurs in de jaren daarna.

De instroom van nieuwe werknemers en studenten en de doorstroom van huidige

mede­werkers blijft echter achter. Jongeren blijken nauwelijks op de hoogte van de mogelijkheden die de branche te bieden heeft. Omdat het enkele jaren duurt voordat nieuwe studenten klaargestoomd zijn voor de arbeidsmarkt, gaat de sector nu alvast op zoek naar logistiek talent om het toekomstige gat op de arbeidsmarkt te dichten. Daarom is op 28 mei in de Rotterdamse haven de landelijke campagne Hollands Goud van start gegaan.

‘De sector is een belangrijke pijler van onze economie en één van de eerste sectoren die mensen nodig heeft zodra de economie weer aantrekt’, vertelt Peter Sierat, directeur van Transport en Logistiek Nederland en voorzitter van het SOOB, dat de campagne financiert.

‘Als Nederland haar toppositie in Europa wil

behouden, hebben we meer goed gekwalificeerde werknemers nodig. Bij een topsector hoort ook de top van de arbeidsmarkt.’ www.hollandsgoud.nu tln

Vanaf 2015 is het zover. Dan staat de sector Transport en logistiek echt te springen om nieuwe arbeidskrachten. Om jongeren nu vast te interesseren voor de sector is de campagne Hollands Goud van start gegaan.

De campagne Hollands Goud ging 28 mei van start in de Rotterdamse haven

fnli

Belofte voor duurzamer voedsel Bas van den Berg (op de foto links), voorzitter van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie, overhandigt op een bijeenkomst in Madurodam in Den Haag de intentieverklaring In de Versnelling aan Kamerleden Sjoera Dikkers (PvdA) en Jaco Geurts (CDA). De verklaring is door 53 Nederlandse fabrikanten in de voedingssector ondertekend. Zij zeggen hiermee toe om uiterlijk in 2014 concrete duurzaamheiddoelstellingen in missie en beleid op te nemen en hier minimaal jaarlijks over te communiceren.

www.fnli.nl

havensteun

promotiecampagne hout

Binnenvaart Logistiek Nederland (BLN, in oprichting) kan rekenen op de steun van Havenbedrijf Rotterdam, één van de belangrijkste stakeholders. Met drie handtekeningen onder de Intentieovereenkomst BLN i.o. is vorige week woensdag in Gorinchem het fundament gelegd voor de nieuwe, branche-brede binnenvaartorganisatie. Binnen enkele weken worden de statuten gepasseerd bij de notaris en vanaf 1 januari 2014 kan BLN formeel van start. De nieuwe organisatie is een initiatief van Schuttevaer, BinnenvaartBrancheUnie en de CBRB ledengroep Varende Ondernemers. www.schuttevaer.nl, www.cbrb.nl

Vijf organisaties in de houtbranche beginnen na de bouwvak met een campagne om het gebruik van hout te promoten. Voor de productie van hout is weinig energie nodig en met hout kun je duurzaam, flexibel, energiezuinig en gezond bouwen, stellen de initiatiefnemers. Het promoten van hout moet tegenwicht gaan bieden aan aluminium, kunststof, staal en zelfs plastic. De campagne richt zich op de particuliere consument. Aan de wieg van de promo-campagne staan de Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT), Centrum Hout, Koninklijke Vereniging van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH), Leitz Service (fabrikant van houtbewerkingsmachines) en De Groot Houtbewerkingsmachines (fabrikant van houtbewerkingsmachines). Intussen hebben de Vereniging van Verf- en drukinktfabrikanten (VVVF) en branchevereniging OnderhoudNL zich ook geschaard in de rij van ‘vrienden van hout’. www.vvvf.nl, www.nbvt.nl, www.onderhoud.nl

38

FORUM #11/06.06.13

vereniging branche

united photos toussaint kluiters/anp

‘Graag uitbreiding strenge regels taxivergunning’

‘Nieuwe accountancy­ regels leasing overbodig’ Extra werk en meer kosten. Dat zal het gevolg zijn van een nieuwe accountancystandaard voor leasing die half mei door de IFRS werd gepubliceerd. De brancheorganisatie voor leasebedrijven VNA is kritisch.

KNV Taxi hoopt dat andere steden Amsterdam zullen volgen met de invoering van de Toegelaten Taxi Organisaties. De nieuwe regels zijn deze maand definitief door de gemeente ingevoerd. En komen zowel de reizigers als de taxibranche ten goede, zegt de brancheorganisatie voor taxibedrijven.

KNV Taxi is blij dat Amsterdam scherpere vergunningsregels heeft ingevoerd. Tot voor kort was er geen goede regelgeving om het nietbonafide deel van de opstapmarkt aan te pakken. Die bestaat vooral uit ‘snorders’ die reizigers meenemen vanaf taxistandplaatsen en die reizigers oppikken die op straat een taxi aanhouden. Goedwillende ondernemers hadden het nakijken en trokken zich dan ook vaak terug uit die markt.

‘Kern van de zaak is dat taxichauffeurs niet meer kunnen onderduiken in de anonimiteit. De reiziger heeft wat te kiezen en malafide chauffeurs worden uit de markt geweerd’, aldus voorzitter van KNV Taxi, Jan Zaaijer. Daadwerkelijke effecten zullen naar de verwachting van KNV Taxi snel merkbaar zijn. www.knv.nl

Hoewel het grootste deel van de leasebedrijven niet geraakt wordt door de nieuwe IFRS-regels, trekt Renate Hemerik, directeur van de VNA, toch aan de bel. De huidige boekhoudregels functioneren goed.

Dus waarom nu nieuwe invoeren? Die ook nog eens tot veel extra werk en dito kosten zullen leiden, betoogt Hemerik.

Het invoeren van een nieuwe IFRS-standaard is voor zowel huurder als verhuurder een ingrijpend proces, stelt de VNA. Klanten van leaseen verhuurmaatschappijen moeten alle verplichtingen met betrekking tot (operationeel) geleaste en gehuurde kantoorgebouwen, kopieermachines, auto’s en andere bedrijfsmiddelen op de balans zetten.

In tijden waarin bedrijven juist alles op alles moeten zetten om te kunnen groeien, is deze wijziging niet zonder risico’s. Ondernemers moeten juist ondersteund worden in het doen van hun business en het vrijhouden van werkkapitaal, bijvoorbeeld door leasing, is daar een be­langrijk onderdeel van. Daarom zet de VNA vraagtekens bij zowel de actie zelf als de timing ervan.

De Europese Commissie moet er nog over beslissen. Als die instemt met de nieuwe standaard zal deze per 1 januari 2017 van kracht worden voor beursgenoteerde ondernemingen en bedrijven die vrijwillig IFRS volgen. NVA-directeur Hemerik hoopt dat dit niet zover zal komen. www.vna-lease.nl

europees taxeren

lagere bieraccijnzen

Brancheorganisatie VBO Makelaar is 18 mei toegetreden tot The European Group of Valuer Associations (TEGoVA). Die ontwikkelt en beheert de European Valuation Standards (EVS). VBO Makelaar vindt deze internationale standaardisatie van het taxatieproces belangrijk.

Alleen makelaars/taxateurs Bedrijfsmatig Vastgoed die werken volgens EVS en voldoen aan de competentie-eisen van TEGoVA, kunnen via hun brancheorganisatie lid worden van TEGoVA. Ruim zeventigduizend taxateurs verdeeld over dertig landen en vijftig nationale verenigingen, zijn inmiddels aangesloten. VBO Makelaar is een brancheorganisatie voor makelaars en taxateurs. Met circa negenhonderd leden door heel Nederland is VBO Makelaar qua grootte de tweede brancheorganisatie van Nederland. www.vbomakelaar.nl

Brancheorganisatie Nederlandse Brouwers wil de overheid overhalen de bieraccijnzen te verlagen. Of in elk geval om deze zeker niet nog verder te verhogen. De belasting in Nederland is hoog vergeleken met die in Duitsland en België. Dat zei directeur Cees-Jan Adema van Nederlandse Brouwers bij de start van de Week van het Nederlandse Bier. De sector is vooral bang dat consumenten bier over de grens gaan kopen. Adema rekende voor dat wanneer een brouwerij met een omzet van 15 miljoen euro zich over de grens zou vestigen, haar dat 3 miljoen euro aan accijns scheelt. Nederlandse Brouwers lanceert daarom de website Stopbierbelasting.nl. www.cbk.nl

39

FORUM #11/06.06.13

vereniging regio

vno-ncw midden

technische samenwerking Vier ondernemersorganisaties in de techniek gaan in Noord-Holland samenwerken op het gebied van instroom van technici, arbeidsmarkt en beroepsopleidingen. De Techniekraad Noord-Holland is een initiatief van Bouwend Nederland, Vereniging FME-CWM, Koninklijke Metaalunie en UNETO-VNI. De Techniekraad bestaat uit acht ondernemers uit technische bedrijfstakken aangevuld met de gedeputeerde Economische Zaken van de Provincie Noord-Holland. www.fme.nl, www.uneto-vni.nl, www.bouwendnederland.nl

‘Ambassadeur’ Sterk tekent contract Onder toeziend oog van Jacco Vonhof, voorzitter van VNO-NCW Midden, en Bert Beun (voorzitter van het college van bestuur van het

ORAM gaat samenwerken Drie Amsterdamse ondernemersverenigingen bundelen hun krachten en creëren zo het grootste business-to-business netwerk van de Amsterdamse metropoolregio. De verenigingen behouden hun zelfstandigheid en eigen identiteit. Ondernemers moeten zich blijven herkennen in hun eigen club.

Deltion college) ondertekent ambassadeur tegen jeugdwerkloosheid, IJssel-Vecht.

Oud Kamerlid Sterk opende 22 mei de inspiratiemiddag van het Regionaal Platform Arbeidsmarkt IJssel-Vecht bij Cibap vakschool in Zwolle. Tijdens deze middag deelden ondernemers, overheid en onderwijs projecten, ideeën en visies over de regionale arbeidsmarkt met elkaar. Sterk ging in gesprek met studenten van het Cibap om te horen hoe zij zich voorbereiden op de arbeidsmarkt.

Sterk was enthousiast over de goede samenwerking tussen de verschillende sectoren en de regionale arbeidsmarkt in de regio IJssel-Vecht. Het kabinet heeft in 2013 en 2014 50 miljoen euro uitgetrokken om de jeugdwerkloosheid beter aan te pakken.

www.vno-ncwmidden.nl

ORAM (groot Amsterdam), de VEBAN (Amsterdam Noord) en VAZO (Amsterdam Zuidoost) ondertekenden woensdag 22 mei een samenwerkingsconvenant. De samenwerking verbindt de ondernemers op alle relevante bedrijfslocaties in Amsterdam inclusief Schiphol. Gezamenlijk vertegenwoordigen de verenigingen zo’n vijftienhonderd ondernemers in de regio Amsterdam. Op onderwerpen met een duidelijk gezamenlijk belang gaan partijen namens en voor elkaar optreden. Denk hierbij aan overheidsdienstverlening, stadsdeelontwikkeling en het vestigingsklimaat.

De samenwerking is ook een antwoord op de veranderende rol van de Kamer van Koophandel. Paul Wevers, voorzitter van ORAM: ‘De KvK gaat zich meer concentreren op haar rol als bedrijvenregister en minder inzetten op regiostimulering. De krachtenbundeling van de ondernemersverenigingen voorziet ook hier dus duidelijk in een behoefte.’ www.oram.nl

Limburgse vrouwen naar de top De Limburgse corporatie Wonen Limburg tekende woensdag 22 mei het Charter Talent naar de Top. Deze code heeft als doel meer vrouwen naar de top van Nederlandse organisaties te loodsen. Sinds kort werkt de corporatie volgens een nieuw concept waarbij meer ruimte gegeven wordt aan eigen verantwoordelijkheid en talent van medewerkers. Bestuurder Ger Peeters: ‘Ter introductie van het nieuwe werkconcept werden alle medewerkers uitgenodigd een foto mee te nemen die hun talent uitbeeldt. Deze foto’s hebben we ingelijst en staan verspreid in ons nieuwe Wonen Limburg Huis.’ Het Charter Talent naar de Top is, met Wonen Limburg daarbij, door 213 werkgevers in Nederland ondertekend.

www.talentnaardetop.nl 40

FORUM #11/06.06.13

wonen limburg

Mirjam Sterk, het plan van aanpak jeugdwerkloosheid in de regio

even bellen met…

Clazinus Netjes, VNO-NCW regio Zwolle Wie roep je erbij als overheid, natuurbeweging en landbouw in een impasse zitten? Precies: VNO-NCW. Dat moet ongeveer de redenering zijn geweest toen overleg over natuurontwikkeling in een loopgravenstrijd ontaardde. ‘Er is nu afgesproken dat ze elkaar niet principieel gaan dwarsbomen’, zegt Clazinus Netjes, vicevoorzitter van VNO-NCW regio Zwolle.

Wat was er in vredesnaam aan de hand?

‘De provinciale plannen voor versterking van de natuur, de ecologische hoofdstructuur en de uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof lagen helemaal stil. De landbouw- en de recreatiebedrijven hadden het gevoel dat ze alleen maar moesten inleveren en dat de natuurclubs alleen maar aan het winnen waren. De Provincie heeft toen Co Verdaas, als oud-gedeputeerde van

vno-ncw midden

vereniging duurzaam

Gelderland, en Eerste Kamerlid Sybe Schaap gevraagd om de boel los te trekken.’

Maar wat moest VNO-NCW daar dan bij?

‘Tja. Ik dacht eerst ook: ‘Wat moet ik hier?’

Als natuur en landbouw, om de partijen maar grofweg in te delen, met elkaar in de clinch liggen, wat heeft VNO-NCW daar te zoeken?

Maar op één of andere manier bleek juist dat een goed smeermiddel te zijn. ‘ U had een geweldige ingeving?

‘Ik heb voorgesteld om de zaak meer vanuit een macroperspectief te bekijken en elkaar niet op elk lokaal project tot op het bot te bestrijden. Je moet niet álles willen winnen, af en toe moet je elkaar ook ruimte geven.

Toen we daar wat over hadden gepraat, bleken de partijen daar wel mee vooruit te kunnen. Het uitgangspunt is nu economische duurzaamheid.’

Kan de natuur elders gecompenseerd worden, moeten de plannen iets worden gewijzigd?

De partijen gaan zich ook niet blind staren op het aantal koeien dat een boer heeft, maar gaan uit van de impact die bijvoorbeeld een megastal heeft op het milieu.’

Klinkt groen. Wat betekent het?

‘Bijvoorbeeld dat als de haven van Meppel op Overijssels grondgebied wil uitbreiden, de natuurbeweging daar niet meteen principieel voor gaat liggen omdat er natuurgebieden in de buurt zijn. Voor al die projecten is afgesproken dat wordt gekeken welke mogelijkheden er zijn om zo’n project door te laten gaan.

U bent er niet bang voor dat na een keer of twee inbinden, één van de partijen weer vol op het orgel gaat?

‘Nee hoor. Ik denk dat er binnen een half jaar een uitwerkt plan ligt waardoor projecten zoals de aanleg van de N35 en de ontwikkeling van vliegveld Twente vlotter verlopen.’ www.vno-ncwmidden.nl

Verladers teleurgesteld over uitblijven milieuzone Noordzee Verladersorganisatie EVO is teleurgesteld dat de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) een voorstel voor stikstofzones op zee in de ijskast heeft gezet.

Europese luchtkwaliteitsnormen dwingen overheden er mogelijk toe andere, kostbaardere maatregelen aan het bedrijfsleven op te leggen om de uitstoot van stikstof te reduceren.

Verladersorganisatie EVO bepleit een betaalbare verschoning van de internationale zeescheepvaart en ziet het uitstel van stikstofzones op zee als een gemiste kans. De brancheorganisatie van bedrijven die goederen te vervoeren hebben, vond de eerste wetenschappelijke rapporten over de invoering van een stikstofzone op de Noordzee hoopgevend.

41

FORUM #11/06.06.13

Ook Noord-Europese overheden waren positief over het voorstel van de IMO. Volgens de eerste inzichten kost de invoering van een stikstofzone verladers relatief weinig en is het welzijnsvoordeel voor de samenleving significant.

Het voornemen om de uitstoot van stikstof terug te dringen strandde doordat Rusland in de IMO betwijfelde of nieuwe schepen al per 2016 kunnen voldoen aan de strenge eisen. Dit overtuigde een meerderheid in de IMO dat invoering van een Nitrogen Emission Control Area op korte termijn niet wenselijk is. Op zijn vroegst zal de maatregel nu in 2021 ingevoerd worden. www.evo.nl

portret

mirjam van dijk

‘ik kijk niet achterom’ Je mond houden of ingrijpen? Toen Mirjam van Dijk ontdekte dat het niet goed ging met het bedrijf, besloot ze actie te ondernemen. Nu is ze algemeen directeur van machineproducent Royal Duyvis Wiener. ‘Ik had maar één keuze.

Ook al kon het mij m’n baan kosten.’

Tekst: Miloe van Beek | Foto’s: Jeroen Poortvliet

Ze wordt geroemd om haar enthousiasme, energie en actiegerichtheid.

Een snelle schakelaar die veel informatie inwint, de knoop doorhakt en vervolgens niet meer omkijkt. Piekeren en wakker liggen doet Mirjam van Dijk (43) dan ook niet vaak. Behalve toen ze als tweede vrouw in het bedrijf ontdekte dat het niet goed ging met Duyvis Wiener. ‘Ik wil daar verder niet teveel op ingaan. Laat ik zeggen dat ik niet achter de toen­ malige koers stond. De genomen beslissingen waren in mijn ogen niet altijd in het belang van Royal Duyvis Wiener.’ Van Dijk werkte toen ruim vier jaar bij de machineproducent, was veel in het buitenland en had haar draai gevonden in het mannenbolwerk. Ze stond voor de moeilijkste beslissing uit haar carrière: moest ze haar mond houden of ingrijpen? ‘De vraag of ik het juiste deed, bleef eindeloos door mijn hoofd malen: gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen. Wat is een feit, wat is een mening? Ik heb er heel wat nachten van wakker gelegen.’

Er stond dus nogal wat op het spel. Wat doe je dan?

‘Ik werd ondertussen ook nog eens benaderd voor een mooie, nieuwe functie bij een ander bedrijf en speelde met de gedachte om gewoon te vertrekken. Thuis heb ik er met mijn man veel gesprekken over gevoerd en alles afgewogen. Uiteindelijk besloot ik toch om open kaart te spelen. Er werkte toen 130 man bij Royal Duyvis Wiener, zij waren met hun gezin afhankelijk van het bedrijf. Toen ik daar goed over nadacht, wist ik dat ik maar één keuze had: actie ondernemen. Ook al kon het mij m’n baan kosten.’

Werd dat u in dank afgenomen?

‘Tijdens de vergadering met de commissarissen en het management team bleek dat ze mijn verhaal erg serieus namen. Vervolgens werd gevraagd wie Duyvis dan moest gaan leiden. Ik was verrast. Die vraag had ik daar en op dat moment niet verwacht, en ik vond het niet kies om mezelf op te werpen. Een interim manager van de automatiserings­ afdeling stak zijn vinger op: hij wilde het wel doen. Iedereen was stom­ verbaasd. Ik kreeg een schop onder de tafel van iemand uit mijn team

42

FORUM #11/06.06.13

portret

en op dat moment zei ik: Ik vind dit niet de plek of het moment, maar ik wil Duyvis wel tijdelijk leiden.’

Bent u zo bescheiden?

‘Die gang van zaken zegt veel over mij. Ik ben niet op m’n mondje geval­ len, maar ook geen politiek dier dat doelbewust met carrièreplanning bezig is.’

Inmiddels staat Van Dijk tien jaar aan het hoofd van Duyvis Wiener. In die tijd groeide het bedrijf sterk en is nu wereldmarktleider. Ze werden vijf keer uitgeroepen tot best managed company. Volgens Van Dijk heeft dat te maken met haar openheid en toegankelijkheid. ‘Toen ik werd benoemd tot directeur, heb ik iedereen bij elkaar geroepen en uitge­ legd wat volgens mij de richting was die we met Duyvis op moesten.

Kom met ideeën, praat mee was mijn verzoek. Dat hebben vrijwel alle medewerkers gedaan. Heel knap, voorheen was er niet altijd ruimte voor inspraak of tegengeluid. Binnen een jaar hadden we Duyvis op de rit en Wiener overgenomen en geïntegreerd. Een grote verdienste van de medewerkers. Er is een enorme loyaliteit naar het bedrijf. Sommige medewerkers zijn al 46 jaar in dienst.’

U organiseert uw tegenspraak?

‘Ik ben wars van hiërarchie, iedereen mag bij me binnenlopen. Ik kan goed luisteren en hoor vooral wat er niet wordt gezegd.’

Als directeur is ze veel marktgerichter gaan werken. In haar eerste jaren bij Duyvis ging Van Dijk veel op reis om erachter te komen wat de 44

FORUM #11/06.06.13

klanten belangrijk vonden. ‘Duyvis was toen erg op techniek gericht en minder op klanten. Door al die reizen en het vele praten met inter­ nationale klanten kon ik medewerkers laten zien hoe de wereld naar Duyvis keek. Dat schiep vertrouwen.’ Vertrouwen dat nodig was om commitment te krijgen voor de ingezette veranderingen, zegt ze. Je moet je medewerkers wel zien mee te krijgen in zo’n proces. En om een bedrijf als Royal Duyvis te laten groeien. ‘Ik investeer veel tijd in groepsprocessen. Hoe geven we veranderingen vorm zonder dat mensen in de stress of zelfs een burn-out belanden? Zo hoop ik dat iedereen met mij en Royal Duyvis Wiener meegroeit. Zelf neem ik makkelijk beslissingen: ik verzamel alle benodigde informatie, laat het even pruttelen en hak de knoop door. Ik kijk niet teveel achterom, dat geeft rust.’

achter het fornuis Als jonge vrouw – zonder technische achtergrond – kwam Van Dijk binnen bij Machinefabriek Duyvis. Een echt mannenbedrijf. En natuur­ lijk hebben ze erg aan haar moeten wennen, zegt ze. ‘Dertien jaar gele­ den was er een handjevol vrouwen bij Duyvis aan het werk. Vooral in de kantine en op het secretariaat. In de eerste week kreeg ik van één van de collega’s te horen dat vrouwen volgens hem achter het fornuis hoorden. ‘Wat doe ik hier?’, dacht ik toen ik die dag naar huis reed.’

Hard werken, rekening houden met anderen en je best doen waren vanzelfsprekendheden bij Van Dijk thuis. Dat ze gestimuleerd is om carrière te maken, kan ze niet zeggen, wel om haar best te doen. En de droom om directeur te worden, had ze ook zeker niet, zegt ze. Maar in al haar bijbaantjes had ze wel binnen een paar maanden de leiding over

een groep mensen. ‘Dat ik uit een hecht, veilig en stabiel gezin kom, heeft me een basiszekerheid meegegeven en er zeker voor gezorgd dat ik nu relatief gemakkelijk keuzes maak. Ik heb niet snel last van angst of onrust.’

Die basiszekerheid vindt ze ook nu nog thuis, in haar eigen gezin. ‘Mijn basis ligt thuis, als die wankelt, zou ik deze carrière niet kunnen hebben.’

Drie stellingen Het techniekpact is een goed initiatief ‘Zeker, we moeten bespreekbaar maken waar behoefte aan is in een maatschappij. Anders leiden we mensen op tot werkeloosheid. Het aantal goede technici dat wij kunnen vinden zal bepalend zijn voor onze groei de komende jaren in Nederland.’

rust en aandacht Haar echtgenoot, Nico, zegde zijn baan ruim twee jaar geleden op toen Van Dijk met Duyvis Wiener het Duitse bedrijf F.B. Lehmann overnam.

Hij zorgt voor hun dochters van 5 en 6 jaar. Een bijzondere verdeling, vindt ze zelf ook. ‘Het is voor mij een ongekende luxe. Met name de vele buitenlandse reizen waren niet meer te combineren met de baan van Nico. Het gaat heel goed zo, vooral ook dankzij zijn rust en aandacht. Nico is een betere fulltime vader dan ik fulltime moeder zou zijn.’

Bussemaker heeft gelijk: vrouwen moeten economisch zelfstandiger worden ‘Een gevoelig en lastig vraagstuk.

De overheid moet dan wel de juiste voorwaarden scheppen, als je bezuinigt op de kinderopvang, heeft dat consequenties. Maar Bussemaker heeft wel gelijk. Ik ben een uitzondering en dat zegt wat over hoe onze maatschappij is ingericht. Dat vind ik best jammer ja.’

Nooit last van schuldgevoelens?

‘Als ik twee weken in het buitenland ben, vind ik dat te lang en mis ik mijn dochters heel erg. Gelukkig is er tegenwoordig Skype. Ik bied mijn dochters niet de kwantiteit aan tijd, maar wel de kwaliteit. Als ik al thuis ben, maar nog een zakelijk telefoontje moet afhandelen, parkeer ik de auto op de oprit en blijf daar zitten tot het gesprek afgelo­ pen is. Ik wil niet met de blackberry aan mijn oor binnenkomen. Thuis is thuis voor mij, zo hoef ik mijn dochters nooit teleur te stellen als ze me om de nek willen vliegen. Ze zien me al zo weinig. Ik kies liever voor een half uur volle aandacht dan een heel uur half.’

Hebt u nog dromen?

‘Wat ik nu doe is behoorlijk verslavend, ik ga geen dag met tegenzin naar kantoor en heb veel ruimte. Ik run Royal Duyvis Wiener als een familie­ bedrijf. Dat vind ik niet zomaar ergens anders. Wel mag de balans tussen privé en werk de komende jaren wat beter. Niet dat ik per se vaker thuis wil zijn, maar iets meer tijd om te genieten of te reflecteren zou mooi zijn. Verder ben ik een heel gelukkig mens. De combinatie van mijn carrière en een gezin, houdt me heel geaard. Ik kan met een grote over­ name bezig zijn, maar als ik mijn dochters voor het eerst zonder bandjes in het diepe zie springen, is dat veel mooier.’ 

45

FORUM #11/06.06.13

Nederland is teveel op zichzelf gericht ‘Toen ik bij Duyvis kwam, werd 90 procent van onze omzet in Europa gehaald. Dat is nu nog maar 20 procent.

De energie in Azië, Zuid-Amerika en Afrika is inspirerend. Alles draait daar om nieuwe kansen en mogelijkheden.

Nederland kijkt wel erg veel naar wat is geweest en richt zich op behouden wat er is. Uiteindelijk leg je het dan af.’

mirjam van dijk

Geboren in 1970 1992 Financiële MBA, University of Bradford, Engeland 1995 Machinefabriek Terlet/MPE Group 2000 Royal Duyvis Wiener: manager marketing & sales 2003 Benoemd tot algemeen directeur Mirjam van Dijk is getrouwd en heeft twee dochters van 5 en 6 jaar.

overlevers Overlevers, doorzetters, bedrijven die na jaren nog steeds bestaan. Nederland telt er vele.

Deze rubriek blikt terug in de geschiedenis van Nederlandse bedrijven.

Koninklijke Porceleyne Fles

opgericht in 1653 wat Aardewerkfabriek

Ze hebben wel geprobeerd om vrouwen aan het werk te zetten als schilder. Maar het werd geen succes. Dus zijn er rond 1900 alleen mannen in het atelier van De Porceleyne Fles

Colofon

in Delft. De voornamelijk besnorde heren beschilderen allemaal wat anders. Elk product heeft een vast aantal ‘schilder­minuten’ en dus is het zaak niet te langzaam te werken. De productie wordt bijgehouden in een schriftje.

Doet de man met de stok achter in de zaal dat soms?

Als er door een burgeroorlog in China minder blauw beschilderd porselein naar Nederland Correspondenten Jeroen Ansink (Verenigde Staten), Henk Hirs (Hongarije), Maaike Homan (Spanje), Olaf Koens (Moskou), Maurits Kuypers (Duitsland), Michel Maas (Indonesië), Miriam Mannak (Zuid-Afrika), Joost van Mierlo (Verenigd Koninkrijk), Hans Moleman (België), Frank Renout (Frankrijk), Petra Sjouwerman (Denemarken), Judith Stalpers (Japan), Remko Tanis (China), Edwin Timmer (Mexico), Maarten Veeger (Italië)

Forum is het tweewekelijkse opinieblad van ondernemingsorganisatie vno-ncw. vno-ncw vertegenwoordigt samen met de aangesloten 160 brancheorganisaties en vijf regionale verenigingen in totaal 115.000 ondernemingen. vno-ncw wordt in de regio vertegenwoordigd door: vno-ncw Noord, vno-ncw Midden, vno-ncw West, de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (bzw) en de Aan dit nummer werkten mee Miloe van Beek, Guusje Limburgse Werkgevers Vereniging (lwv). Voor managers Dolsma, Frits de Groot, Paul van Kempen, Jeroen Lammers, Mario van Mierlo, Rob Slagmolen tot veertig jaar is er Jong Management.

Redactieadres Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag, telefoon: 070 - 3490 165, e-mail: forum@vno-ncw.nl Forum op internet www.vno-ncw.nl Redactie Karin Bojorge (hoofdredacteur), Jiska Vijselaar (eindredacteur), Marcia Timmermans (bureauredacteur), Walter Devenijns, Remko Ebbers, Miran de Groot, Frank den Hoed, Paul Scheer

46

Abonnementen en adreswijzigingen Sander Kok, telefoon: 070 - 3490 336, e-mail: kok@vno-ncw.nl, issn 1384 - 2102.

Forum wordt gericht – kosteloos – toegezonden aan een groot aantal Nederlandse ondernemingen, organisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten € 25 per jaar exclusief btw. Opzegging van een kosteloos abonnement kan per direct, van een betaald abonnement per 1 januari.

Hiervoor geldt geen opzeggingstermijn.

Informatie over het lidmaatschap van vno-ncw Informatie

FORUM #11/06.06.13

komt, opent van David Anthonisz van der Pieth in 1653 plateelbakkerij De Porceleyne Fles. Hij probeert het populaire Chinese por­ selein na te maken. De concurrentie is groot.

Van de 32 Delftse aardewerkfabrieken houdt alleen zijn Porceleyne Fles het hoofd boven water.  Tekst: Marcia Timmermans Foto: Koninklijke Porceleyne Fles, ± 1900 bij Rita ter Steeg, telefoon: 070 - 3490 351, e-mail: steeg@vno-ncw.nl. Opzegging van het lidmaatschap van vno-ncw moet vóór 1 september van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan Rita ter Steeg, coördinator lidmaatschapszaken vno-ncw, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag.

Vormgeving Concept, basisontwerp en vormgeving: Link Design, Amsterdam Cover Foto lillisphotography / Getty Images Drukwerk Em. de Jong bv, Visweg 8, Postbus 8, 5110 AA Baarle-Nassau Advertentieverkoop Van Vliet Bureau voor Media Advies, Frank Oudman, telefoon 023 5714745, e-mail: f.oudman@bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort

ADVISEER EEN COLLEGAONDERNEMER EN CREËER KANSEN VOOR UW EIGEN BUSINESS Bent u op zoek naar een concrete manier om uw MVO-beleid in te vullen? Word dan partner van PUM. Zo draagt u bij aan de groei van een onderneming in een ontwikkelingsland of opkomende markt, eventueel met de inzet van uw eigen medewerkers.

Meer weten? Neem contact op met Frenk Kapiteijn, telefoon (070) 349 05 06 of kijk op www.pum.nl.

Hoe werkt het?

U helpt een ondernemer uit uw eigen sector in één van de 70 landen waar PUM actief is Uw medewerkers kunnen hier ook aan bijdragen U ziet commerciële kansen en ontdekt mogelijk een nieuwe markt

e n trepreneurs fo r entre pre ne u rs