ons bedrijf
Plannen van Financial Planners analyse
Meerwaardebelasting REPORTAGE
Roadtrip door Florida OPTIMA OPEN
Toptennis in Knokke-Heist auto
Mille Miglia
capital12
belgen met een plan
Franco Dragone
ja argang III
AUGUSTUS 2011
johan beerlandt – Wolkenkrabberbouwer –
“Mijn geluk is het geluk van mijn mensen.”
optima magazine
e d it o
capital12
over. Ons advies is alvast duidelijk: anticipeer op de toekomst en maak een goed financieel plan. Voor nu en ook voor later.
De zomer brengt langverwachte en welverdiende rust in onze hoofden. Rust die dit jaar ook een moment van mijmering met zich meebrengt, naar dat kleine bedrijfje waarmee we 20 jaar geleden van start gingen. Financial Planning, een concept dat we zelf uit Amerika haalden en op Belgische leest schoeiden, was toen nog een duur woord, een onbekend begrip. Twee decennia, 370 medewerkers en 14 000 klanten later, is Financial Planning nog nooit zo alomtegenwoordig geweest. In plaats van te mijmeren over de tijd van toen, moeten we dus meer dan ooit de handen uit de mouwen steken. Zo lijkt het steeds zekerder dat een nieuwe regering, eens die aan zet is, een meerwaarde belasting op de verkoop van aandelen zal invoeren. Heel wat ondernemers zijn ongerust: in plaats van geld opzij te zetten, investeren ze heel hun carrière in hun bedrijf – dat ook
heel die tijd (vennootschaps)belastingen betaalt – in de hoop om bij hun schraal zelfstandigenpensioen een mooie spaarpot aan te treffen. Dat die nu plots een stuk kleiner dreigt te worden, zorgt voor nogal wat paniek. Vooral bij ondernemers die niet ver meer van hun pensioen staan… Onze fiscaal juristen vertellen u er verderop in dit nummer veel meer
met achtingsvolle groet, Jeroen Piqueur CEO Optima
verantwoordelijke voor uitgave: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent Hoofdredactie: Jeroen Lissens, jeroen.lissens@optima.be, 09/225.25.71. COÖRDINATIE: Lara Van Ginderdeuren. EINDREDACTIE: Kiki Feremans. ontwerp en layout: Veerle Verbrugge, veerle@eastvillage.be. Redactie-adres: Capital p/a Optima NV Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Werkten verder mee aan dit nummer: Luk Coupé, Iris De Feijter, Lies De Mol, Ethel Desmasures, Nils De Vriendt, Lieven Dirckx, Valérie Du Pré, F-Twee Communicatie, Jan Gillis, Peter Goossens, Brigitte Hendrickx,
Cert no. CU-COC-809718-DJ
Marc Holthof, Guy Kokken, Bart Lenaerts, Jehanne Maldague, Debbie Pappyn, Jeroen Peeters, Xavier Piqueur, Isabel Pousset, Nathalie Van Laecke, Filip Van Roe, Jo Viaene, Thomas Weyts. Copyrights: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. Druk: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering. Cover: Johan Beerlandt door Filip Van Roe. Si à l’avenir vous désirez recevoir l’édition francophone/ néerlandophone, veuillez en faire la demande sur info@optima.be
Cert no. CU-COC-809718-DJ
[ CAPITAL 12 ]
1
De zomervakantie mag dan de stilte voor de (fiscale) storm zijn, ze brengt gelukkig ook aangename dingen met zich mee. Denken we maar aan de Optima Open in het weekend van 20-22 augustus. Voor de tweede keer op rij vergasten we in Knokke-Heist duizenden mensen op toptennis door de legendes van weleer. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar we zijn er dit jaar in geslaagd om dé twee grootste toppers ooit, Björn Borg en John McEnroe, tegen elkaar te laten spelen onder de Optima-vlag. Borg en McEnroe passen perfect bij Optima: ook zij zetten topprestaties neer in plaats van te mijmeren over de tijd van twintig jaar (en langer) geleden. Konden we een mooiere manier vinden om de verjaardag van ons kleine bedrijfje van weleer in de verf te zetten?
CONT ENT
15 VAN KAPITAAL BELANG 3 professionals over wat hen drijft. AB Directeur Dirk De Clippeleir, Aperitief brouwers Maarten en Jeroen Michels en eigenaar van la Butte aux Bois Eric Bullens.
26
60
ONDERNEMEN
reportage
Stageco. Hedwig De Meyer op de heilige weide van Werchter.
Roadtrip door Florida. De sunshine state anders bekeken.
belgen met een plan Franco Dragone, De meester van de droom.
72
66 AUTO
Mille Miglia, Italiaans straatgeweld.
04
nice to know, nice to have Nazomer op hoog niveau.
07
MIJN PLAN
Arthur Engel (Björn Borg clothing).
34
spraakmaker Johan Beerlandt, CEO BESIX en wolkenkrabber-bouwer.
[ CAPITAL 12 ]
2
CONT ENT
capital12
08 ons bedrijf
Plannen van Financial Planners.
42 analyse
Meerwaarden op aandelen.
22 / 25 STAND VAN ZAKEN Bescherm uw meewerkende partner / Wat met uw aandelen aan toonder?
45
50
events Beerens Rally. Gentlemen’s rendez-vous.
reportage
52
Klarafestival 2011.
56
optima open Vuurwerk tussen Borg en McEnroe. Richard Krajicek.
reportage Fietsen in wereldsteden.
84
77
Opinie
VRIJE TIJD
Jo Viaene.
De betere dingen des levens.
[ CAPITAL 12 ]
3
li f e st y l e
n i c e t o k n o w, n i c e t o h av e
nazomer
op hoog niveau
Legt u de lat graag hoog? Dat treft. In deze verrassend gevarieerde selectie vindt u de hoogstandjes die u zoekt voor een nazomer van niveau. EĂŠn ding staat vast: the sky is not the limit. tekst valerie du pre
high van chocolade 2
C h o c o lat e S h o o t e r www.thechocolateline.be
Onze neus speelt een belangrijke rol bij het beleven van smaken. Daarom bracht Shock-o-latier en smakenacrobaat Dominique Persoone de Chocolate Shooter op de markt. Om ongegeneerd cacaosnuif in uw neus te katapulteren. Met framboos of met gember en munt. Verslavend!
hoogstandje 1
P o d b y B e n j a m in H u b e r t v o o r D e V o r m www.devorm.nl
De Pod privacystoel van Benjamin Hubert is bijzonder praktisch: dankzij de hoogopstaande, geluidsdempende leuningen kunt u rustig bellen of een boek lezen. Zonder storende blikken of vervelende geluiden. Een verstopstoel van niveau.
[ CAPITAL 12 ]
4
li f e st y l e
3
Fly N an o www.flynano.com
Bij zijn lancering op Aero 2011 scheerde de FlyNano hoge toppen. Het vederlichte maar superstevige eenpersoonsvliegtuig haalt een maximumsnelheid van 140 km/h en maakt een vliegbrevet overbodig. Geen passagiers, geen bagage – alleen u en de ultieme vrijheid. Prijskaartje: tussen 25 000 euro en 27 000 euro.
3 5
Stijltr a p
Stap stijlvol naar een volgend niveau met deze duizelingwekkende draaitrap van het Italiaanse Edilco. De ingenieuze structuur beantwoordt aan de hoogste standaarden inzake vakmanschap en is te verkrijgen in 11 verschillende diameters. Exclusief, decoratief en volledig te personaliseren, van beneden tot boven.
stapelstoof 4
Vogelv rij v erk l a a rd
S tac k S t o v e www.stackstoves.com
5
Combineer verschillende verwarmingsmodules met flexibele ondersteuningselementen en creëer zo een hoogtechnologische kachel die precies beantwoordt aan uw esthetische, ruimtelijke en functionele behoeften. De Stack Stove sleepte begin 2011 terecht de ISH Design Plus Award in de wacht.
Dinn e r in th e S k y www.dinnerinthesky.com
D e c o r ati e v e d r aait r ap C - N S www.edilco.it
6
hemelse gastronomie Luxueus dineren op grote hoogte in Parijs, Las Vegas, Sydney, Cape Town, Dubai, Sao Paulo of gezellig naast het Atomium in Brussel? Dinner in the Sky maakt het mogelijk. Hun award-winning recept: internationale sterrenchefs, exclusiviteit en absolute veiligheid. Check zeker ook de andere originele concepten zoals Meeting in the Sky, Marriage in the Sky en Swing in the Sky, speciaal voor golfers die graag hoog mikken.
[ CAPITAL 12 ]
5
li f e st y l e
8
A ppla u s e Machin e www.laikingland.co.uk
8
nieuw hoofdstuk voor Christophe Coppens
H a nden in de lucht
Martin Smith en Nick Regan, de creatieve breinen achter Laikingland, bedenken en ontwikkelen moderne kunstwerken in beweging. Voor hun veelkleurige Applause Machine zetten wij alvast enthousiast de handen op elkaar. 10 Eindeloze l a a rzen
7
T h e C o ll e ct o r b y C h r ist o ph e C o pp e ns
Na prestigieuze omwegen bij Chanel, Fendi en Dolce & Gabbana staat ontwerper Gio Metodiev eindelijk op eigen benen. Met zijn luxueuze schoenenlabel GIO DIEV brengt hij een ode aan de sensuele, gesofisticeerde vrouw. Deze eindeloze laarzen, geïnspireerd op de stockings uit de jaren 40, staan intussen boven aan menig verlanglijstje.
www.christophecoppens.com
De aankomende herfst/wintercollectie van Christophe Coppens zet ‘s mans twintigjarige carrière in de kijker. Vroegere creaties, bestsellers, dada’s: ze werden door de designer herdacht en gebundeld in ‘The Collector’. Een nieuw hoofdstuk in een veelzijdig verhaal. Hoedje af.
van standing gesproken 9
H e r m e s val e t stan d www.hermes.com
Het Franse luxehuis Hermès pakt uit met een limited edition valet stand in stevig mahoniehout en luxueus kalfsleer. Een must voor mannen die orde en netheid hoog in het vaandel hebben. Nice to know: het originele exemplaar uit de jaren 30 ging onlangs voor 65 000 dollar van de hand bij Sotheby’s Parijs.
10 [ CAPITAL 12 ]
6
J I N A N b o o ts b y G i o Di e v www.giodiev.com
MIJN PL AN
A rthur engel
De Engel van Bjorn Borg De blonde Zweedse tennisgod die we aan het werk zien op de Optima Open gaf zowaar zijn naam aan… een onderbroekenmerk. Een onverwachte start van een succesverhaal. Dertig jaar later staat het merk sterker dan ooit en wordt vandaag aangestuurd door Arthur Engel. Iris De Feijter
ends graag hielp. Maar hem opvolgen zag ik niet zitten. Ik ging een volledig andere richting uit: de wereld van de oliemaatschappijen! En kijk, uiteindelijk beland ik toch in het vaarwater van mijn ouders.”
Björn Borg werd enkele weken geleden 55 en het onderbroekenmerk met zijn naam blijkt hipper dan ooit. Flashy kleurtjes en modellen vol tatoeages. Borg zelf is ondert ussen naar eigen zeggen ‘enkel nog merkambassadeur’. Het label heeft hij toevertrouwd aan zijn landgenoot Arthur Engel, die in 2007 het Amerikaanse modelabel Gant verliet en nagenoeg een jaar later als CEO binnenstapte bij het merk Björn Borg.
Wat verwacht het merk Bjorn Borg nog van de man Bjorn Borg? “Zijn aandelen heeft hij van de hand gedaan, maar hij is nog altijd zeer geïnteresseerd in het bedrijf en sterk betrokken. Daar zijn we zeer blij mee want Björn Borg blijft een fantastische merkambassadeur.”
Wat deed u in die tussentijd? “Ik zat thuis bij mijn dochter. Na de hectische jaren bij Gant wilde ik een stapje terug doen. Mijn sabbatical was hét moment voor een streepje bezinning. Ik realiseerde me beter dan ooit dat eerlijkheid en generositeit tegenover mijn familie en vrienden me echt gelukkig kunnen maken.” Maakt geld u niet gelukkig? “Geld geeft me een comfortabel en veilig gevoel, maar tegelijkertijd is het compleet irrelevant voor mijn persoonlijk geluk. Al is dat misschien een gemakkelijk statement voor iemand die zijn schaapjes op het droge heeft. Ik heb absoluut geen gat in mijn hand en koop enkel kwaliteitsproducten die lang meegaan. Professioneel is dat precies hetzelfde. Ik ga met het geld
van het bedrijf om alsof het mijn eigen geld is. En dat verwacht ik ook van mijn medewerkers.” Droomde u altijd van een carriere in de mode? “Retail werd me met de paplepel ingegeven. Mijn vader runde een keten van i nterieurwinkels waar ik tijdens de week-
[ CAPITAL 12 ]
7
Wat is uw plan? “Dat is simpel: nóg meer onderbroeken verkopen. In de afgelopen jaren i nvesteerden we flink in de distributie. Dat moet ons een stevig fundament geven om verder te groeien. De e-commerce bijvoorbeeld hebben we uitgebouwd en uitgebreid naar de Amerikaanse markt. Toch blijven we vooral een Europees merk. We focussen op ondermode – lees: ondergoed, badkleding en loungewear – omdat we daar heel goed in zijn. Daarnaast werken we verder aan recent aangeboorde branches zoals onze footwear-lijnen met schoenen en sokken. En er zijn plannen om het gamma uit te breiden naar kledij om te sporten. Logisch, toch?”
O N S BEDR I JF
T o p l u i o v e r d e s t r a t e g i e va n e e n g r o e i b e d r i j f
de plannen van een financial planner Optima Financial Planners werkt volop aan de uitbreiding van zijn dienstenaanbod. Het bedrijf kwam de voorbije maanden in het nieuws met de ambitie om een eigen bankplatform op te starten. Ook de expansie in Franstalig BelgiÍ en de opening van een filiaal in Spanje bleven niet onopgemerkt. Hoog tijd dus voor een vraaggesprek met de voorzitter, de CEO en de bestuurder die zich bezighoudt met het bankdossier. En dat zijn respectievelijk Luc Van den Bossche, Jeroen Piqueur en Philip De Hulsters. De vraag die op onze lippen brandt: wat is het plan van Optima Financial Planners? tekst jeroen lissens | foto’s lieven dirckx
[ CAPITAL 12 ]
8
j e r o e n pi q u e u r
CEO Optima l u c van d e n b o ssch e
Voorzitter Optima philip d e h u lst e r s
Bestuurder Optima
O N S BEDR I JF
Spreken over Optima, is spreken over de financiële sector. En die heeft het de voorbije tijd niet gemakkelijk gehad. “Financiële crisis kost elke Belg gemiddeld 5 000 euro”, kopt een zakenkrant op de dag van ons gesprek. Een pijnlijke illustratie van de wonden die de crisis geslagen heeft. “Sociologisch bekeken, heeft de crisis ervoor gezorgd dat de groep van de 50plussers voorgoed het vertrouwen in de beurs verloren heeft”, stelt Optima-voorzitter LUC VAN DEN BOSSCHE. “Deze bevolkingsgroep heeft definitief ingezien dat ze de verliezen bij een eventuele nieuwe crisis nooit meer kan inhalen. En kiest daarom massaal voor veilige beleggingen. Denken we maar aan vastgoed of vastrentende spaarproducten. Die hebben vaak een kleinere rendabiliteit, maar bieden tegelijk een grotere zekerheid dan de risicovolle activa waar heel wat mensen zich in vergist hebben.” JEROEN PIQUEUR (CEO): “Veel mensen hebben zich vergist doordat ze – tijdens al de jaren dat het goed ging op de financiële markten – niet langer beseften dat ze investeerden in risicovolle producten. De opbrengst was hoog. Dat was voldoende om te zeggen: dit is een goede belegging. De onderliggende risico’s raakten onder gesneeuwd, en ze gingen – vaak in tegenstelling tot hun oorspronkelijk risicoprofiel – steeds meer risico’s nemen. De voorzichtigheid was weg. Niet alleen bij de investeerders trouwens, ook bij heel wat instellingen kreeg ‘Risk Management’ niet altijd de aandacht die het verdiende.” PHILIP DE HULSTERS (bestuurder): “Dit alles heeft geleid tot een nieuw soort van risicobesef: het profiel van de klant wordt steeds belangrijker. De MiFID-regels (Markets in Financial Instruments Directive, een Europese richtlijn die onder meer een betere bescherming van de consument bevat, nvdr.) in de praktijk omzetten en de kennis van de klant
“Een audit maken van je eigen situatie is nog niet zo’n dom idee.”
waren nog nooit zo belangrijk als vandaag. Ik zie hierin een belangrijke reden voor het succes van ons model van Financial Planning: alleen Optima maakt een dermate doorgedreven financieelfiscale audit van elke nieuwe klant. Pas als je de klant goed kent, kun je voor hem een plan uitwerken op maat van zijn leven.”
jeroen piqueur
Groei Was de Optima-klant daarom immuun voor de crisis? Of was het eenuniverseel gegeven? LUC VAN DEN BOSSCHE: “Niemand was immuun voor de crisis, Optima-klant of niet. Vooral niet die investeerders die afweken van hun oorspronkelijke profiel of strategie. Risicovol investeren vereist ook een groot stuk ratio. Dat wil zeggen: het hoofd koel houden en vasthouden aan het plan, ook als het plots wat minder goed gaat. Jammer genoeg is die ratio niet altijd in de juiste mate aanwezig. Kijk maar naar de beursvloer: hoeveel mensen stappen niet plots massaal uit een aandeel zodra het even minder goed gaat, en grijpen zo volledig naast het herstel?” PHILIP DE HULSTERS: “Daar komt bij dat we niet mogen vergeten dat de crisis niet zomaar alle winsten heeft weggemaaid. Sommige mensen kijken alleen naar het verlies dat ze geleden hebben door de crisis, maar zetten dat bedrag niet af tegen de winsten die ze in de vorige pakweg zeven of acht jaar gecumuleerd hebben.” Toch bleef Optima zijn groei voortzetten, in de crisisperiode meer dan ooit. JEROEN PIQUEUR: “Tijdens de crisis is inderdaad duidelijk geworden dat een gedetailleerde audit van je eigen situatie – zoals we die bij Optima al jaren maken – nog niet zo’n dom idee is. Wij leren onze klanten zichzelf kennen. Daar komt nog
[ CAPITAL 12 ]
10
bij dat wij heel wat klanten – op basis van hun financieel plan – als makelaar begeleiden naar vrij stabiele investeringen, zoals vastgoedbeleggingen of verzekeringsproducten met gegarandeerde rendementen. Ook vandaag ligt de klemtoon bij heel wat klanten op het veiligstellen en duurzaam opbouwen van hun vermogen, eerder dan op rendement tegen elke prijs.”
Vastgoed Optima is naast een financial planner ook een vastgoedmakelaar. 16 procent van de nieuwe klanten investeert via Optima in beleggingsvastgoed. Hoe zien jullie die markt evolueren? JEROEN PIQUEUR: “Ik zie dat percentage evolueren in de richting van 20 procent. De crisis heeft aangetoond dat vastgoed meer dan ooit overeind gebleven is als stabiel vermogensbestanddeel. Vergeleken bij onze buurlanden is vastgoed in België nog zeer betaalbaar, en bovendien stijgt de vraag structureel. Ik spreek dan over de markt van appartementen waarin wij actief zijn. Door de vergrijzing en het grotere aantal alleenstaanden stijgt de vraag naar betaalbare woongelegenheid in de steden structureel. En die trend zal zich blijven doorzetten. Het gaat dan wel over vastgoed op goede locaties, met andere woorden: in of nabij de steden. In Gent alleen al zijn er op korte termijn liefst 6 000 nieuwe eenheden nodig om aan de vraag te voldoen. Maar we hebben ook heel wat projecten in Brussel en sinds kort is daar Antwerpen bijgekomen. Noem ons gerust vastgoedfanaten, maar wij geloven sterk in het juiste vastgoed als onderdeel van een goed financieel plan. De verdeling tussen roerend en onroerend goed als gezonde vermogensspreiding, zeg maar.”
Bank Een jaar geleden kopten de kranten dat Optima exclusieve gesprekken aanknoopte met de verzekeringsgroep Ethias, om de Ethias Bank over te nemen. Vandaag is dat dossier nog niet afgerond, hoe komt dat? PHILIP DE HULSTERS: “Toen Ethias Bank te koop kwam, was Optima al een tijdlang bezig met een strategische oefening in de richting van een bancair dienstenaanbod.
“Het profiel van de klant wordt steeds belangrijker.”
Denk maar aan de aanvraag van het statuut van bankmakelaar, of de versterking van de raad van bestuur met mensen met bancaire ervaring zoals Rik Donckels (oudvoorzitter Cera Ancora, nvdr.). De opportuniteit van Ethias Bank was een unieke kans om die ambities in de praktijk te brengen, ook al moesten we daar heel wat organisatorische en technische hindernissen voor overwinnen. Sinds april zit het dossier nu bij de Nationale Bank, die zich als toezichthouder met de zaak bezighoudt. Wij werken volop aan een overeenkomst met de toezichthouder en met Ethias Groep om dit dossier alsnog tot een goed einde te brengen.” LUC VAN DEN BOSSCHE: “Meer dan ooit zijn wij overtuigd van de kwaliteiten van een model van financiële dienstverlening dat de hele 360 graden van het spectrum omvat: op basis van een doorgedreven audit onze klant begeleiden naar concrete oplossingen uit de zeer brede markt: van vastgoed tot verzekeringen tot kredieten en inderdaad, ook tot bancaire diensten. Niemand biedt vandaag die brede waaier van oplossingen aan, en wij willen de eerste zijn. De bancaire ambities van Optima blijven dus meer dan ooit overeind, ook al willen wij geen bank worden in de strikte zin van het woord.”
“De bancaire ambities van Optima blijven dus
meer dan ooit overeind.” luc van den bossche
Eerder een financial planner die zijn klanten begeleidt naar concrete oplossingen met een aanbod van 360 graden? JEROEN PIQUEUR: “Precies. Het spreekt natuurlijk voor zich dat de uitbreiding van de dienstenportfolio ook een uitbreiding van onze interne expertise en financieelfiscale knowhow meebrengt. Op onze audit-centra in Waterloo en Gent werken vandaag al meer dan 40 financiële specialisten, economen en fiscaal juristen die zich over de klantendossiers buigen. Maar ook daar plannen we een significante versterking in de nabije toekomst. Naast onze erkenning als verzekeringsmakelaar, kredietmakelaar en vastgoedmakelaar hebben we trouwens ook een divisie die zich uitsluitend bezig houdt met opvolging en overname van familiebedrijven. Ook hiermee kunnen we onze klanten bij specifieke, complexe dossiers weer meer van dienst zijn.”
O N S BEDR I JF
WalloniE en Brussel In 2008 opende Optima zijn eerste satel lietkantoor in het Franstalig landsgedeelte. Lopen Brussel en Wallonië warm voor financial planning? JEROEN PIQUEUR: “Onze eerste stap over de taalgrens is tot nu toe een succes, mag ik wel zeggen. Wat aanvankelijk een satellietkantoor in Eigenbrakel was, is vandaag een echte evenknie van ons Gentse hoofdkantoor geworden. We zijn door de snelle groei ‘moeten’ verhuizen naar een prachtig, veel groter oud industrieel pand in Waterloo. Hier hebben we een volledig eigen Franstalig auditcenter op poten gezet, om nog beter te voldoen aan de vraag naar kennis. Want fiscaliteit gaat meer en meer verschillen tussen de regio’s onderling. In de eerste helft van 2008 mochten we 91 nieuwe klanten uit Franstalig België verwelkomen. Na de eerste jaarhelft van 2011 staat de teller al op liefst 230.”
Spanje Optima trok, nog in volle crisistijd, ook naar Spanje. Een land dat bekendstaat om zijn vastgoedzeepbel en failliete banken… JEROEN PIQUEUR: “De crisis heeft in Spanje inderdaad zwaarder huisgehouden dan in België. Maar ook daar bestaat de vraag naar begeleiding – financieel én fiscaal – op basis van een op maat gemaakt financieel plan. We groeien er gestaag en zitten er mooi op schema. Vergeet ook niet dat we er niet van start gingen als nobele onbekenden, maar dat we in zee gingen met het gerenommeerde fiscale adviesbureau Grupo Leo, een bedrijf dat samen met ons pioniert met financiële planning in Spanje.” Wat met het Arteveldestadion, waarin Optima 9 jaar geleden de rol van gangmaker speelde, een dossier dat al jaren aansleept, maar nu toch vordering maakt? LUC VAN DEN BOSSCHE: “Optima stapte in dit dossier als Gents bedrijf met vastgoed expertise, maar stadions bouwen is nu eenmaal niet de core business van een financial planner. Daarom sloten we een akkoord met partijen die de operationele kant van de zaak voor hun rekening kunnen en zullen nemen. We hebben die trouwens zelf aangebracht om de bouw van het stadion te bespoedigen. Jammer ge-
noeg zijn er nog een paar discussies tussen diverse partijen. Maar we hebben er goede hoop op dat het stadion van Gent er alsnog komt binnen de laatst gestelde deadline – ook al zijn we er dan niet meer rechtstreeks bij betrokken. Daarmee heeft het project trouwens nog altijd een mooie voorsprong op gelijkaardige stadionprojecten in andere steden, die voorlopig bij plannen op papier blijven.”
Toekomstplannen Kijk eens in jullie glazen bol: hoe zien jullie Optima en de sector binnen 5 tot 10 jaar? JEROEN PIQUEUR: “Ik geloof heel sterk in het model van een 360-gradenbenadering, waarbij de kennis van de situatie en de verwachtingen van de klant centraal staat. Het model van financiële planning op basis van een doorgedreven audit heeft dus nog een mooie toekomst.” LUC VAN DEN BOSSCHE: “Wat vroeger met de nek aangekeken werd, wordt nu gekopieerd: steeds meer privébanken en vermogensbeheerders evolueren in de richting van financiële planning. Wat Optima betreft, verwacht ik dat wij binnen afzienbare tijd een bankplatform op poten zetten. Voorts zie ik de Franstalige activiteiten gestaag groeien tot die even belangrijk zijn als de activiteiten in het Noorden van het land. Een dienstverlening van 360 graden, die vertrekt vanuit een grote kennis van het klantenprofiel, kan niet anders dan een mooie toekomst hebben.” PHILIP DE HULSTERS: “Deels onder druk van de regelgeving trouwens, die steeds meer kennis van de klantenprofielen zal vereisen.” LUC VAN DEN BOSSCHE: “Banken evolueren naar meer planning, terwijl Optima van zijn kant naar bancaire diensten kijkt. Ik concludeer daaruit dat de sector van het financieel advies en de begeleiding van vermogens in België naar elkaar toegroeien.”
[ CAPITAL 12 ]
13
“Ethias Bank was een unieke opportuniteit.” philip de hulsters
bulthaup
De keuken is een ultieme leef-ruimte. Wij helpen u met het plannen en realiseren van de zeer persoonlijke vormgeving en inrichting van uw keuken. Een planning die veel verder gaat dan de werkruimte keuken. Dat is typisch bulthaup – en typisch uw bulthaup partner.
bulthaup ligna recta bvba. charly doise van schoonbekestraat 1. 2018 antwerpen tel. 03 290 33 44. bulthaupantwerpen@lignarecta.be
van k apitaal b e lang
3 professiona l s ov er h u n dr i v e
van
kapitaal
belang Maa r t e n e n J e r o e n Mich e ls
d i r k d e clipp e l e i r
e r ic b u ll e ns
Dirk De Clippeleir, Maarten en Jeroen Michels en Eric Bullens over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles. TEKST Iris De Feijter en F-Twee | foto’s guy kokken
[ CAPITAL 12 ]
15
van k apitaal b e lang
Een nieuwe directeur voor de AB
dirk De Clippeleir “Vroeger waren concerten promotie voor de plaat. Vandaag is het omgekeerd.”
“De jaren negentig waren boerenjaren. De platenfirma’s verkochten scheepsladingen cd’s en we konden volop kansen geven aan Belgische muzikanten. Grote namen als dEUS en Clouseau, maar ook opkomend talent als Absynte Minded en Admiral Freebee. Toen begon de platenverkoop af te kalven. Het gratis en illegaal downloaden op het internet gaf de genadeklap. De laatste jaren gaat het razendsnel. De generatie die nog wil betalen voor muziek sterft uit. Jongeren geven hun geld uit aan gsm’s en games. Muziek mag niks meer kosten. Die evolutie is onomkeerbaar.” “Vroeger trok een artiest op tournee om een plaat te promoten. Vandaag is het omgekeerd. Muzikanten verdienen hun brood met optreden en cd’s dienen om concerten te verkopen. Selah Sue verkocht onlangs de Ancienne Belgique drie keer uit. Haar debuutplaat lag nog niet eens in de winkels. In die zin volg ik de nieuwe geldstromen in de muziekbusiness, ja. Hoewel ik nu een stuk minder verdien. Dat neem ik er graag bij. Een vzw die deels van belastinggeld leeft, kan geen lonen van een commerciële onderneming betalen. Maar ik doe hier wat ik graag doe. Dat is het beste gevoel wat er is. Ik zie dat ook bij alle AB-medewerkers. Het is dikwijls hard labeur, maar de passie drijft hen voort. Dat doet me enorm veel plezier.”
passie. “Na mijn tijd in de muziekindustrie heb ik drie jaar gefreelancet als bedrijfscoach. De timing was belabberd, want de crisis brak net uit. Ik bofte, want ik mocht bij Fortis workshops leiden om de mensen daar door de moeilijke periode te helpen. In die paar jaar heb ik veel geleerd dat me nu van pas komt. Dat managers vaker en beter naar hun medewerkers moeten luisteren, bijvoorbeeld. Niet gemakkelijk voor mij, want ik ben zelf nogal een babbelaar.”
Na een loopbaan bij EMI Music en Universal en een interludium als bedrijfscoach werd Dirk De Clippeleir (49) de nieuwe algemeen directeur van de Brusselse muziektempel AB. Een keuze van het hart, want de passie voor muziek blijft de grootste drijfveer.
“Het cliché wil dat platenbazen grijze pakken zijn die de creatieve jongens uitpersen of in een commercieel keurslijf duwen. Zelf ben ik tot in de kleinste vezels van mijn lijf doordrongen van de liefde voor muziek. Ze was en blijft mijn grote passie. Ik hoor het mijn moeder nog zeggen: ‘onze Dirk is geboren met een LP onder zijn arm’. Privé luister ik tegenwoordig vaak naar jazz en klassiek. Ik blijf ook volgen wat er in de rock gebeurt, al is het maar omdat de AB alternatief durft programmeren. En af en toe grijp ik nog eens terug naar de klassiekers die me als jonge gast van mijn sokken hebben geblazen. De albumfoto’s hangen in mijn bureau: Rumours van Fleetwood Mac, Abbey Road van The Beatles, Pet Sounds van The Beach Boys. Die twee foto’s van Kiss? Die heb ik gekozen omdat dat de eerste band was die zo bewust met marketing bezig was. En ook om de smaakpolitie een beetje te jennen.” (lacht)
[ CAPITAL 12 ]
16
van k apitaal b e lang
Aperitiefbrouwers op grootmoeders wijze
Maarten en Jeroen Michels “Cola mochten we van mémé niet drinken, want die ‘Amerikaanse bucht’ was slecht voor de tanden. Wel brouwde ze mierzoete limonade van vlierbloesems die we samen plukten. Dat drankje zat ook tjokvol suiker, natuurlijk. Net als de vlierbessen staan de bloesems wel bekend voor hun geneeskundige kracht. Grootmoeders huis was ons kinderparadijs. Op de zolder experimenteerden we met haar recepten en speelden we uitvindertje. Ook ons kot in Gent had meer weg van een laboratorium dan van een studentenkamer. Die passie voor brouwen vormde de kiem voor RoomeR, ons vlierbloesemaperitief. Het is een uit de hand gelopen hobby.”
“We noemen onszelf urban farmers, stadsboeren.”
“De mooiste periode van het werkjaar is net voorbij: de oogst. Op een paar weken tijd heeft onze ploeg 1,2 ton bloemetjes geplukt. Op onze eigen plantage, bij een bioboer en in privébosjes waar veel vlier groeit. De bloesems voegen we toe aan suikersiroop, samen met meer dan twintig kruiden. De suiker zuigt het sap en de smaak uit de bloemen. Daarna moet de siroop een drietal jaar rijpen. Om een constante smaak en kleur te hebben, mengen we verschillende jaargangen. Aan die mix voegen we water en alcohol toe. Dat rijpt na in vaten en wordt na filtering op flessen getrokken. Alles gebeurt met de hand, ook het bottelen. We krijgen daarvoor hulp van een beschutte werkplaats. RoomeR is een invoegbedrijf: we werken met mensen die moeilijk aan de bak komen op de arbeidsmarkt.”
respect.
“RoomeR is te koop in meer dan duizend horecazaken en drankwinkels. Momenteel verkopen we 70 000 flessen per jaar. In Gent en een paar andere steden is RoomeR al een begrip, maar de wereld is groot. We hebben onlangs een tweede brouwerij gebouwd, aan de overkant van de straat. Midden in Gent, ja. Een bewuste keuze. We halen onze bloesems van het platteland, maar we willen de buiten laten zoals hij is. We noemen onszelf wel eens urban farmers, stadsboeren. Natuurlijk willen we groeien. Maar dat moet duurzaam gebeuren en volgens de sociale missie van ons bedrijf: kwaliteit brouwen met zorg voor mens en milieu.” “Het verhaal van RoomeR is pas zeven jaar oud. Daarvoor werkten we als leerkracht en sociaal assistent. Maar het brouwersbloed kroop waar het niet gaan kon. We kregen van onze vrouwen een jaar tijd om de markt te testen. De spaarcenten gingen eraan op en we leenden wat geld bij pa en ma om de eerste lading flessen te betalen. Dat we de zekerheid van een vaste job opgaven? Daar hebben we nog geen moment spijt van gehad. We verdienen nog altijd minder dan onze medewerkers. Maar we investeren in de toekomst en vooral: we gaan voor onze grote droom.”
[ CAPITAL 12 ]
19
Vanuit Gent veroveren stadsboeren Maarten (37) en Jeroen Michels (36) broederlijk de wereld met RoomeR, een artisanaal aperitief op basis van vlierbloesems. Groeien moet, maar niet ten koste van de missie: een kwaliteitsdrankje brouwen met zorg voor mens en milieu.
van k apitaal b e lang
Hotelier
Eric Bullens “De liefde voor horeca is me met
de paplepel ingegeven.”
“Tradities zijn er om in stand te houden, ook in de horeca. Begrijp me niet verkeerd: ouderwets of stijf lust ik niet, maar traditioneel en elegant kunnen me wel smaken. Het beste voorbeeld is mijn hotel La Butte aux Bois in Lanaken dat dit jaar zijn zilveren jubileum viert. Ons pand in Engelse cottagestijl ligt aan de rand van het Nationaal Park Hoge Kempen: een oase van rust waar we hedendaagse service bieden in een traditioneel kader. Ik durf te zeggen dat we op ons best zijn als onze gasten veel van ons vragen. Uitgebreid dineren met relaties om 22u ’s avonds? Geen probleem. Na een drukke dag genieten van een ontspannende massage? Komt in orde. ’s Ochtends vroeg uw haar laten doen? Dat regelen we wel even. Om ons nog meer te profileren als kwaliteitshotel investeerden we vijf jaar geleden flink om lid te kunnen worden van Relais & Châteaux. Deze wereldwijde vereniging voor bijzondere luxehotels definieert kwaliteit met hun fameuze vijf c’s: caractère, courtoisie, calme, charme en cuisine.”
traditie.
Vijfentwintig jaar geleden begon Eric Bullens (47) samen met zijn moeder een restaurant in hun huis aan de rand van de Hoge Kempen. Inmiddels is La Butte aux Bois uitgegroeid tot een chique hotel met Relais & Châteaux-erkenning. Sinds 1999 is Bullens ook eigenaar van hotel Stiemerheide in Genk. Dit jaar investeerde hij nog 1,5 miljoen euro in een moderne nieuwbouw voor het bijbehorende restaurant De Kristallijn.
“De hostellerie mag dan haar 25-jarig jubileum vieren, voor het begin van het verhaal moeten we dik 40 jaar terug in de tijd. Toen kocht mijn vader het landgoed La Butte aux Bois van de adellijke familie Lagasse de Locht uit Luik. In de gevel prijkt nog steeds hun familiewapen. Mijn kinderen vertellen graag aan hun vrienden dat het landhuis ooit van een ridder was. Zo’n man in een maliënkolder met een kanjer van een zwaard. Zij weten niet dat ridder eigenlijk één van de laagste adelstanden is. Als kind in het landgoed opgroeien was voor mij fantastisch. Maar toen mijn broers en zussen de deur uit waren, werd het huis met tien slaapkamers, verschillende badkamers en een tuin van elf hectare een maat te groot voor mijn ouders. Ik studeerde net af in Antwerpen toen mijn moeder me vroeg om samen met haar een restaurant te beginnen. Ons huis was altijd een gastvrij oord geweest. Mijn ouders gaven veel feestjes en er was altijd wel iemand op bezoek die bleef eten. Lang heb ik niet getwijfeld over mijn moeders voorstel. Zij was als gastvrouw het gezicht van de zaak, ik zorgde achter de schermen voor de organisatie, de financiën en de marketing. Mijn vader – een stuk ouder dan mijn moeder – was de wijze oude man aan wie ik advies kon vragen. Hij had vroeger een grote fabriek van kinderwagenwielen. Er stoomt dus ondernemersbloed door mijn aderen. Maar ook de liefde voor horeca is me met de paplepel ingegeven. We reisden veel, sliepen vaak op hotel en aten dikwijls op restaurant. Bovendien wonen we in een land waar iedereen van lekker eten houdt. Mijn ouders groeiden op in Nederland, waar niet zo’n eetcultuur heerst.” “Oorspronkelijk begonnen we als restaurant, maar om dat economisch rendabel te maken, bouwden we al snel twee zalen voor communies, trouwerijen of familiefeesten. Later kwamen daar nog hotelkamers bij en in 1996 ook een wellnesscenter: Aquamarijn. Ik wilde graag nog verder uitbreiden, maar het gemeentebestuur sputterde tegen omdat we zo dicht bij het natuurreservaat zitten. Toen stootte ik op hotel Stiemerheide in Genk. Ik kocht het in 1999. Het paalt net als La Butte aux Bois aan de Hoge Kempen, maar ook aan golfterrein Het Spiegelven. Qua comfort en luxe is het vergelijkbaar met La Butte aux Bois, maar de setting is stukken hedendaagser. Onlangs verhuisde het restaurant van het hotel, De Kristalijn, naar een nieuwbouw in beton en glas iets verderop. Ook in Lanaken is het gastronomisch restaurant La Source afgescheiden van het hotel. Zo biedt ik mijn ambitieuze teams de kans om hun culinaire aspiraties na te jagen: erkenning van Michelin.” “La Butte aux Bois én Stiemerheide zijn allebei 7 dagen per week en 365 dagen per jaar open. Dat is niet niks. Ik ben dan ook ontzettend blij dat ik een deel van die stress kan delegeren naar de directeurs ter plaatse: Marc Alofs en Jos Schols. Maar ik blijf natuurlijk wel eindverantwoordelijke. Soms weegt me dat zwaar. Maar zodra ik een tevreden klant spreek of door de bossen naar mijn werk rijd, ben ik dat vergeten.”
[ CAPITAL 12 ]
20
“Helaas schieten de sociale bescherming en het
pensioen van zelfstandigen
heel vaak te kort.�
stan d van z a k e n
m ee w er k en de ec h tgenoot
Bescherm uw helpende hand Werkt uw partner mee in uw eenmanszaak? Krijgt u als vrij beroeper een helpende hand van uw echtgenoot? Logisch, alle hulp is meer dan welkom. Bovendien creëerde de wetgever een kader dat de meewerkende echtgenoot (m/v) een minimale sociale bescherming geeft. tekst Xavier Piqueur, Tax Advisor
Een wettelijk vermoeden
Optimaal benutten
Wanneer wordt vermoed dat uw partner, of u nu gehuwd bent of wettelijk samenwoont, een meewerkende echtgenoot is van een handelaar onder éénmanszaak of vrij beroeper? Als hij effectief meehelpt in de zaak en geen eigen inkomen geniet uit een andere beroepsactiviteit of geen vervangingsinkomen heeft.
Een deel van de inkomsten uit de eenmanszaak of het vrij beroep van de gehol p en partner wordt fiscaal afgesplitst en toegekend aan de meewerkende echtgenoot. Zo krijgt die een volwaardig eigen inkomen met een eigen kostenaftrek.
Partners die louter toevallig meehelpen (minder dan 90 dagen per jaar) kunnen dit wettelijk vermoeden weerleggen. Ze leggen een verklaring op erewoord af, en versturen die naar het sociaal verzekeringsfonds.
Het stemt overeen met een normale bezoldiging voor de geleverde prestaties, met een maximum van 30 procent van de nettoinkomsten van de geholpen partner. Als u bewijst dat de geleverde prestaties recht geven op een groter gedeelte, kan dit zelfs meer zijn dan 30 procent.
Het gevolg? Sinds 1 juli 2005 moeten meewerkende echtgenoten, tenzij geboren vóór 1956, zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en sociale bijdragen betalen. Dit gebeurt op basis van een ‘fiscaal’ toegekend meewerkinkomen afkomstig van hun partner.
Onze raad? Maximaliseer deze toekenning tot minstens de 30 procent-grens. Zo spreidt u de inkomsten van de geholpen partner over u beiden. Dit levert meestal een belastingvoordeel op, door de optima lisatie van de laagste belastingschijven per partner.
[ CAPITAL 12 ]
23
stan d van z a k e n
Bovendien kan de meehelpende partner van zijn meewerkinkomen eigen werkelijke beroepskosten aftrekken. Of hij kan gebruik maken van een wettelijk kostenforfait van 5 procent met een maximum van 3 670 euro voor 2011. Fiscale fiches opmaken voor de toekenning van dit meewerkinkomen hoeft niet, en u hoeft ook geen bedrijfsvoorheffing in te houden. Maar u bent wel verplicht tot voorafbetalingen. Doet u dat niet, dan riskeert u een vermeerdering van de personenbelasting.
“Let op dat uw
meewerkende partner niet in een sociale valkuil trapt.”
de opbouw van eigen, weliswaar beperkte pensioenrechten. Gelukkig krijgt de meewerkende partner dankzij deze bijdrageplicht ook de mogelijkheid om zelf een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) af te sluiten. Dit is een flexibel systeem van pensioenopbouw, waarbij u jaarlijks bijdragen stort die afhankelijk zijn van uw netto belastbaar (meewerk)inkomen, met een maximum van 2 852,88 euro voor 2011. De gestorte premies komen fiscaal volledig in mindering van uw meewerkinkomen. Kiest u voor een sociaal vrij aanvullend pensioen? Dan kunt u naast pensioenopbouw ook zorgen voor solidariteitsprestaties zoals overlijdensdekking, premievrijstelling, gewaarborgd inkomen of moederschapsuitkering. Dit gebeurt zonder voorafgaande medische selectie en maakt een 15 procent hogere fiscaal aftrekbare premie mogelijk met een maximum van 3 282,39 euro voor 2011.
Minimale sociale bescherming
Overgang naar vennootschapsvorm
Meewerkende echtgenoten betalen op hun meewerkinkomen sociale bijdragen, die vergelijkbaar zijn met die van een zelfstandige in hoofdberoep. Ze worden in principe berekend op het (meewerk)inkomen van drie jaar terug. Bent u voor het eerst onderworpen aan het zelfstandig statuut? Dan kunt u kiezen voor een voorlopige forfaitaire bijdrage of een bijdrage op basis van een geraamd inkomen. Na drie volledige bijdragejaren vindt er een regularisatie van de toestand plaats en bent u definitieve bijdragen verschuldigd. Deze bijdrageplicht geeft de meewerkende partner een minimale sociale bescherming, vergelijkbaar met die van een zelfstandige in hoofdberoep: rust- en overlevingspensioen, gezinsbijslagen, gezondheidszorg, arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en moederschap. Maar in de praktijk situeert de impact zich voornamelijk in
Bent u vrij beroeper of handelaar onder eenmanszaak en overweegt u om over te gaan naar een vennootschapsvorm? Zorg er dan voor dat uw meewerkende partner daar niet de pineut van wordt. Fiscale motieven zijn vaak een goede reden om deze overgang te maken. Maar let op dat uw meewerkende partner niet in een sociale valkuil trapt. Want als meehelpende partner van een vennootschapsmandataris krijgt hij in ruil voor zijn noeste arbeid geen eigen sociaal statuut. Bijgevolg kan hij geen eigen pensioenrechten meer opbouwen. Ook is er geen sprake meer van enig fiscaal meewerkinkomen, met alle nadelige fiscale gevolgen vandien. Bekijk of het de moeite loont om uw partner medezaakvoerder te maken.
[ CAPITAL 12 ]
24
Besluit: Plan niet alleen voor uzelf, maar ook voor uw meewerkende partner! Via een eigen sociaal statuut krijgt de meewerkende echtgenoot een minimale sociale bescherming, die vergelijkbaar is met die van een zelfstandige in hoofd beroep. Helaas schieten de sociale bescherming en het pensioen van zelfstandigen heel vaak te kort. Hou daarom ook rekening met de bescherming van uw meewerkende partner als u uw eigen financiële toekomst uittekent. Dit geldt nog meer als u een overstap naar een vennootschapsvorm overweegt.
stan d van z a k e n
Fisca liteit
Wat met uw aandelen aan toonder? Potius sero quam numquam, schreef Livius: “Liever laat dan nooit”. Maar helaas, het tijdschema om uw aandelen aan toonder uit omloop te halen, spreekt deze wijsheid tegen. Ook de vermeende anonimiteit van uw toonderstukken behoort sinds kort tot het verleden. tekst Nils De Vriendt, Coordinator Tax team Optima Financial Planners
Als eigenaar kunt u deze verkoopopbrengst of de geconsigneerde aandelen daar gelukkig nog opeisen. Gebeurt dit na 31 december 2015? Dan moet u een boete betalen van 10 procent van de verkoopprijs/waarde van de aandelen, verschuldigd per begonnen jaar na deze datum. Eigenlijk bent u dus haast verplicht om de zaken niet op zijn beloop te laten.
Zijn uw aandelen in een familiale vennootschap of kmo nog aandelen aan toonder? Dan moet u tegen 31 december 2013 zorgen voor de omzetting van die aandelen. Dat kunnen dan aandelen op naam worden of het kan onder gedematerialiseerde vorm. Dit laatste is een inschrijving van de aandelen op een effecten rekening op uw naam bij een erkende rekeninghouder.
anoniem Doet u niets? Dan vindt deze omzetting automatisch plaats. En dan worden vanaf 2014 onder meer het stemrecht en uw recht op dividenden opgeschort tot u zich als eigenaar van de aandelen manifesteert. De aandelen belanden op naam van de vennootschap die ze uitgaf, ingeschreven in het register van aandelen op naam. Of de aandelen worden ingeschreven op een effectenrekening waarvan deze vennootschap de houder is. U kunt zich dan wel voor 1 januari 2015 kenbaar maken aan deze vennootschap, uw aandelen aan toonder omruilen en alle niet vervallen opgeschorte rechten opeisen, zoals dividenden.
verkoop Nog altijd niets gedaan? Dan stelt de vennootschap de niet omgeruilde aandelen te koop, na een ultieme oproep tot omruiling via de website van het Belgisch Staatsblad en twee nationaal verspreide dagbladen met een laatste respijttermijn van één maand. De netto-opbrengst van de verkoop of de aandelen die niet verkocht raakten voor 30 november 2015, stort de vennootschap in consignatie bij de Deposito- en Consignatiekas.
[ CAPITAL 12 ]
25
Sinds 5 februari 2010 is er trouwens ook geen sprake meer van anonimiteit. Bedroeg uw participatie aan aandelen aan toonder op die datum rechtstreeks of onrechtstreeks 25 procent of meer van het totaal aan aandelen of stemrechten? Dan had u voor 5 augustus 2010 uw identiteit en het aantal aandelen aan toonder in uw bezit moeten melden aan het bestuursorgaan van de vennootschap die ze uitgaf. Deed u dit niet? Dan kunt u onder meer op de algemene vergadering niet meer stemmen met uw aandelen. Uitvluchten om te wachten bestaan niet meer. Tempus fugit!
r e p o r tag e
T h e s u nsh i n e stat e a n de r s be k e k e n
roadtripFlorida door Vergeet de clichÊs: Florida is meer dan citrusfruit, Disneyland en bejaarden. Tijdens een rondrit toont het schiereiland haar discrete charmes en zuiders temperament. tekst Nathalie Van Laecke foto’s Isabel Pousset
[ CAPITAL 12 ]
27
Daytona Beach, Florida
r e p o r tag e
“Naar A merikaanse normen, eindigt hier de beschaving.”
Daytona Beach, Florida
Elders in de Verenigde Staten noemt men Florida smalend ‘the land of Newlyweds and Nearly Dead’ – Ik moet er aan denken als we op de Interstate een wegwijzer met onderschrift ‘retirement community’ passeren. We rijden langs de westkust naar beneden, van Tampa tot Naples. Het is al laat op de dag, maar de hitte straalt aanhoudend door de autoramen. The Sunshine State heeft een subtropisch klimaat met broeierige zomers en heftige stormen als gevolg. Dat maakt van de winter eigenlijk het beste seizoen om hierheen te reizen. In het westen grenst Florida aan de Golf van Mexico. De stranden liggen er voor het uitkiezen, het ene al eindelozer dan het andere. Zonder uitzondering zijn ze voorzien van exotisch wuivende palmen en een zonsondergang om in te lijsten. Mondaine badplaatsen zoals St. Petersburg en Venice tellen chique vakantievilla’s bij de zee met het onvermijdelijke jacht langs de privé-aanlegsteiger. Naples Beach is voorzien van de mooiste strook zandstrand, er loopt een meterslange pier het water in. Over de reling wordt druk gevist en omdat de vangst ter plaatse wordt schoongemaakt, komen de hongerige pelikanen haast op je schouder zitten.
heet. Dit gigantische moeraslandschap (6 106 vierkante kilometer!) beslaat de hele zuidelijke punt van de staat. Er leven zeldzame soorten zoals Amerikaanse krokodillen, zeekoeien, piranha’s en panters. Via ‘Alligator Alley’ rijden we tot Everglades City, in het hart van de moerassen. Dit sluimerende stadje lijkt zo weggeplukt uit een David Lynch prent. Naar Amerikaanse normen, eindigt hier de beschaving: er is geen shopping mall, geen Burgerking, geen Drive-through pharmacy,… De tijd is blijven stilstaan, en aldoor hangt er een vreemde dreiging in de lucht. Alsof aan de staalblauwe hemel plots een hels onweer kan losbarsten. De regio wordt tijdens het orkaanseizoen (juni tot november) regelmatig hard getroffen,
het lijkt of de inwoners daardoor voortdurend op hun hoede zijn. Everglades City is wereldberoemd voor de krab die je er kunt vangen. Dé topper onder de plaatselijke middenstand: de Stone Crab Retail, een oude winkel waar je verse vis bij het pond kunt kopen. De achterzijde geeft uit op de lokale jachthaven, een paar locals drinken er bier aan houten tafels bij het water. Deze stad is een prima uitvalsbasis om de omliggende zompen te verkennen. Verschillende maatschappijen in de buurt bieden Airboat Rides aan, maar daar betaal je te veel voor. Bovendien maken de zware motoren van deze ‘zwevende’ kolossen zo’n hels lawaai dat je van je leven geen
Gator Swamps Zo easy-going als de westkust is, zo mysterieus is het onherbergzame natuurgebied dat de Everglades
Everglades Florida
[ CAPITAL 12 ]
29
Everglades Florida
Key West, Florida
r e p o r tag e
alligator of visarend van dichtbij te zien krijgt. Om de Everglades écht te ontdekken en de mangroves door te komen, ben je beter af met een kano of een kajak. Bij The Ivey House, een plaatselijke Inn, kun je één- of tweepersoonsboten huren. Er zijn begeleide kajaktrips, maar je mag de Turner rivier ook op eigen houtje afvaren. Gezien het relatief hoge aantal alligators en ander bloeddorstig ongedierte, is dat niet geheel zonder gevaar. Toch wordt ons op het hart gedrukt dat je zo lang je niet te dicht bij de oevers komt, geen bruuske bewegingen maakt en je handen netjes in de boot houdt, er niet gek veel fout kan lopen.
Elvis op de bahama’s Een pak minder gevaarlijk zijn The Florida Keys. Deze eilandengroep bengelt als een staart onderaan de zuidkust. De Overseas Highway (US Highway1) is het enige wat de archipel bijeen houdt. Key West ligt het verste af, op amper 150 kilometer van Cuba. Geen wonder dat Ernest Hemmingway er graag zijn winters sleet, dit eiland houdt van dwarsliggen. In april 1982 verklaarde het zichzelf onafhankelijk, uit protest tegen een douanemaatregel uit Washington. De ‘Conch Republiek’ (genoemd naar de reusachtige Sint-Jakobsvruchten die er de delicatesse bij uitstek zijn) hield welgeteld 1 dag stand: de volgende ochtend werd de micronatie weer netjes geannexeerd. Key West is drie bij zes kilometer groot en heeft veel weg van een exotisch paradijs. Precies daarom is het er ook erg toeristisch, het eiland is een vaste stop op de Caribische cruiselijn. Duval street bulkt van de souvenirwinkels, de eethuisjes en de bars waar het aldoor Happy Hour is. Voor een margarita in The Bull & Whistle betaal je drie dollar, de plaatselijke Elvis-imitator krijg je er gratis bovenop. Live muziek van het rockende en boppende soort krijg je de klok rond geserveerd bij Sloppy Joe’s. Deze barannex-dancehall is een begrip in de States: bekende schrijvers als (alweer) Hemmingway, Tennessee Williams en Truman Capote hingen er graag aan de toog. De Sloppy Joe burger (een slordig broodje geprakt gehakt met ui) wist zelfs tot ver buiten de staatsgrenzen furore te maken. Je kunt ‘m niet eten zonder morsen, maar that’s all part of the fun. En uiteraard smaakt hij nergens beter dan waar hij voor het eerst werd geserveerd, een must voor wie vakantie houdt op het eiland. Langs Mallory Square meren luxueuze cruiseschepen aan. De brede kaai is bezaaid met limonade-
Key West, Florida
“Geen wonder dat Ernest
Hemingway hier graag zijn Key West, Florida
Key West, Florida
[ CAPITAL 12 ]
31
winters sleet, dit eiland houdt van dwarsliggen.”
r e p o r tag e
Miami, Florida
standjes, straatartiesten en juwelenkraampjes – bij valavond troepen dagjesmensen er bij bosjes samen om een onvergetelijke sunset mee te pikken. Hier tiert het toerisme welig , maar enkele blokken verderop in ‘Bahama Village’ – knal in het hart van de oude stad – woont de zwarte gemeenschap wier voorouders de naburige Bahamas ruilden voor een beter bestaan in de V.S. Het leven zoals het is op Key West wordt geillustreerd door Mister Chapman, een Homie die door elke Conch (zoals geboren en getogen eilandbewoners worden genoemd) is gekend. Bij zijn huis op Chapman Lane staat een halve fitnesszaal op het trottoir, dat maakt het een populaire hang-out voor de plaatselijke jeugd. Chapman is een fiere man met maar één missie: making the neighbourhood happy. Daartoe haalt hij elke avond zijn driewieler van stal – gettoblaster en flitsende neonlichten op de bagagedrager gemonteerd. Zo fietst hij van straathoek naar straathoek, terwijl Grandmaster Flash door de boxen knalt. It’s like a jungle sometimes…
Blits en Latino Op drie uur rijden van Key West ligt bruisend Miami, een stad waar de party never stops en waar Spaans de voertaal is. Ruim de helft van de 5 miljoen inwoners zijn hispanics, voornamelijk afkomstig uit Cuba en Mexico.
Miami, Florida
Miami, Florida
[ CAPITAL 12 ]
32
Feestbeesten en hippe vogels zijn thuis in de clubs van South Beach. Deze buurt is de meest blitse van deze miljoenenstad. De gebouwen zijn er pastelkleurig, laag en opgetrokken in de typische jaren ‘30 Art Deco stijl. Het stijlvolle orgelpunt is de rij charmante hotels langs Ocean Drive waarvan de gevels met roze, rood en blauw neon zijn verlicht. De beau monde laat zich er graag zien in flitsende sportwagens en dito cabriolets. Al is men wat voorzichtiger geworden sinds Gianni Versace hier voor z’n villa werd neergeschoten. Maar dit is het Miami zoals we haar van de televisie kennen: deze strandwijk werd ontelbare keren als achtergrondrol in de serie Miami Vice gebruikt. De eighties hangen nog ontegensprekelijk in de lucht, alleen de flamingo’s geven niet thuis. South Beach ligt in de baai van Biscane en wordt door water van het vasteland gescheiden, Downtown Miami ligt aan de overkant. Omdat parkeerplaats vinden er naar verluidt erg moeilijk is, verkennen we de binnenstad per fiets (bij nader inzien blijkt dit even veilig als rolschaatsen door de Wetstraat). Langs de Venetian Causeway, een stijlvolle wandelaars- en fietsersbrug, is het noch-
r e p o r tag e
tans rustig. Langs weerszijden liggen residentiële eilandjes waar wereldsterren als Madonna en J. Lo een huis, of simpelweg een heel eiland bezitten. Het beruchtste glamournest is ‘Star Island’, maar in deze gated community waar ondermeer Ricky Martin en Liz Taylor een optrekje hebben, worden geen gluurders geduld. Het stadcentrum zelf maakt niet meteen indruk. Het businessdistrict rond Biscayne boulevard en Second Avenue, oogt stijf en steriel met z’n torenhoge buildings. Maar drie kilometer verderop toont Miami een compleet ander gezicht. Little Havana, de buurt rond ‘Calle Ocho’ (8th Street) hangt aaneen van de fleurige hacienda’s en de kleurrijke laagbouw. Er zijn Cubaanse eettenten, sigarenwinkels, kruideniers, garages, theaters… allemaal voorzien van Spaanse uithangborden. Op de gaudi-achtige straatbankjes zitten oude mannen sigaren te roken. Het leven is hier polé polé, je zou haast vergeten hoe verderop de wereld flitst en flasht.
Vergane glorie Vanuit Miami volgen we de Interstate 95, noordwaarts. Voorbij Cape Canaveral en de Space Coast, ligt een stad die vooral faam geniet bij autoliefhebbers. Daytona is de thuishaven van de Nascar–raceauto én wereldberoemd omwille van z’n kilometerlange racecircuit. De ‘International Speedway’ is het decor voor prestigieuze wedstrijden als de Daytona 500. Op dagen dat er niet geracet wordt, mag je zelf het circuit op – al moet je daar een flinke dollar voor dokken.
Ook motards zijn dol op deze plek: elk jaar in februari wordt Daytona overspoeld door motorliefhebbers tijdens ‘Bike Week’. En die voorliefde voor het gemotoriseerd vervoer, laat zich overal in de stad duidelijk voelen. Daytona Beach is de enige plaats in Florida waar je met je auto het strand op mag (al mag je niet harder dan 10 mijl per uur). Je hoeft zelfs je kar niet uit om de Heer te loven: op zondag kun je er op de terreinen van de oude openlucht cinema naar een drive-in eucharistieviering… Deze kustplaats ligt aan de Atlantische Oceaan. De golven zijn er hoog en wild en bijgevolg in trek bij surfers en wetboarders, een subcultuur die zijn stempel drukt langs Atlantic Avenue. Een hoop bars en hotels hebben er een ‘tiki’-achtige naam, maar er is ook behoorlijk wat leegstand. Enthousiaste neonlichten kunnen niet verstoppen dat de Haydays van deze stad al even voorbij zijn. In ‘The Boardwalk Amusement Area & Pier’ op de hoek met Main Street, druipt de nostalgie van de muren. De burgertenten, lunaparken en candy shops katapulteren je zo terug naar de fifties. En in de ‘Starlite Diner’ op North Atlantic, lijkt het of je in een aflevering van Happy Days bent beland. Zwart-witte linoleum op de vloer, een jukebox bij de bar, formica meubilair: Amerikaanser hebben we onze diners nog niet gezien. Je moet wat geduld hebben met Daytona, de stad geeft zich niet snel te kennen. Het wordt wellicht geen liefde op het eerste gezicht, maar nergens in Florida vind je meer waar voor je geld. Of hoe vergane glorie hier en daar nog écht weet te schitteren.
Daytona Beach, Florida
[ CAPITAL 12 ]
33
Daytona Beach, Florida
Florida Praktisch • Wij vlogen met American Airlines van Brussel naar Orlando, je kunt doorgaans ook voor dezelfde prijs tot Miami vliegen. Tickets tijdens het laagseizoen, vanaf 410 euro. • Huurwagens zijn eenvoudig te reserveren via je reisbureau of het internet. Maar het kan ook snel en veilig ter plaatse. Gemiddeld kost een wagen voor vier personen 25 dollar per dag, taksen en verzekering inbegrepen. • Overnachtingen hoef je niet per se te reserveren, Florida telt erg veel motels en hotels. Enkel op Key West en in South Beach, Miami is het aangeraden vooraf je kamer te boeken. Een motelkamer met 2 queensize beds (max 4 personen), kost gemiddeld 70 dollar.
s p r aa k m a k e r
J o h a n B e e r l a n d t, CEO BESI X
wolkenkrabber bouwer met hoogtevrees
Het gerenoveerde Atomium in Brussel. Een irrigatieproject in Kameroen. Het Europees Parlement. Een nieuw treinstation in Utrecht. De jongste terminal op de luchthaven van Zaventem. Een voetbalstadion met 55 000 zitjes in Qatar. En niet te vergeten: de hoogste wolkenkrabber van de wereld in Dubai. Achter al die projecten: één Belgisch bedrijf dat wereldwijd aan 19 000 mensen werk geeft. Achter die 19 000 mensen: Johan Beerlandt, een CEO met hoogtevrees, die liever op de achtergrond blijft. Voor Capital maakt de man een uitzondering, en laat hij ons exclusief meekijken in de bestuurskamer van een van de zeldzame Belgische groepen die wereldwijd meetellen: “Laten we ons best doen, dan komt de erkenning wel vanzelf.” tekst jeroen lissens | foto’s Filip Van Roe
[ CAPITAL 12 ]
34
sp r aa k m a k e r
“Geen napoleontoestanden”, waarschuwt Johan Beerlandt de fotograaf, die snel een frontale foto wil maken voor het interview. De CEO van Belgiës grootste bouwgroep houdt niet van personencultus. Die nuchterheid en bescheidenheid komen vaak terug in het gesprek. Ze typeren de man die terugblikt op de uitbouw van een middelgrote Belgische aannemer tot een multiservice groep met een omzet van bijna 2 miljard euro. Geen kleine prestatie, zeker niet als we er even de jongste cijfers bijhalen. Daaruit blijkt dat BESIX de recente financieel-economische crisis zonder grote kleerscheuren doorstaan heeft. “Het is mijn obsessie om geen mensen te moeten ontslaan”, zei Beerlandt daarover in een zakenkrant. JOHAN BEERLANDT: “Het doet me inderdaad ontzettend plezier dat er geen gedwongen afvloeiingen nodig waren. Het probleem heeft voor ons in feite maar een paar maanden geduurd. Toch heb ik me grote zorgen gemaakt, omdat je in die periodes van onzekerheid altijd het gevaar loopt om goede mensen te zien vertrekken. Gelukkig heeft onze voorzichtige houding ervoor gezorgd dat we klaarstonden voor het herstel. Ons orderboek was nog nooit zo goed gevuld als vandaag.”
HOOGSTE TOREN TER WERELD Het blijft opmerkelijk: BESIX is sterk actief in het Midden-Oosten, terwijl juist daar de crisis keihard toesloeg. Iedereen sprak over de financiële instorting van het emiraat Dubai, en ondertussen bouwde BESIX daar met de Burj Khalifa de hoogste toren van de wereld… JOHAN BEERLANDT: ”Ook daar hielden we stand. Dat heeft te maken met de principes van ons bedrijf. Zo nemen we alleen werk aan dat we écht kunnen uitvoeren, en werken we alleen voor betrouwbare debiteuren en opdrachtgevers. We voeren het contractbeheer van een goede huisvader, soms wat conservatiever dan de rest misschien. Maar juist dat heeft ons behoed voor grote problemen in die regio. De Burj Khalifa bijvoorbeeld was een opdracht voor een zeer grote projectontwikkelaar, die dicht bij de regering staat.” Levert de hoogste toren ook het meeste geld op? JOHAN BEERLANDT: ”De Burj Khalifa was een prestigeproject. Het heeft ons wereldwijd op de kaart gezet als een van de vijf grote wolkenkrabberbouwers. Eerder dan pure winst, heeft hij ons met zijn 828 meter een pak respect opgeleverd. Logisch als je weet dat het hoogste gebouw na de Burj Khalifa, een toren in de Taiwanese hoofdstad Taipei, ‘slechts’ 505 meter hoog is. (nvdr. Ter vergelijking: het hoogste gebouw van België, de Brusselse Zuidertoren die de Rijksdienst voor Pensioenen huisvest, meet 150 meter).” De zwaarste crisis sinds de jaren 30 overleven én de hoogste toren van de wereld neerpoten. Twee mooie mijlpalen voor iemand die al meer dan 30 jaar voor hetzelfde bedrijf werkt. Leunt Johan Beerlandt nu achterover om te zeggen dat het mooi geweest is? JOHAN BEERLANDT: ”Theoretisch moet ik hier inderdaad geen hand meer uitsteken. We hebben het zo georganiseerd dat het courant bedrijfsbeheer zo goed als volledig bij de leden van de directie zit. Ik moet dus in principe niks meer beslissen. De ploeggeest in het bedrijf zorgt ook bijna altijd voor een automatische consensus tussen de collega’s en mezelf, in lijn met de best practices die we in onze maatschappij ontwikkelden. Ik kom nog tussenbeide waar dat nodig is. En soms is dat nodig. Dan moet je als CEO de gevolgen van een beslissing zelf op je schouders nemen. Het is voor mij een manier om de topmanagers te ontlasten.”
ONDERNEMERSCHAP Hoe lang houdt een mens een functie op dit topniveau vol? JOHAN BEERLANDT: ”Ik ben 63, en in de ogen van velen ben ik natuurlijk een oude man.
Hoogste wolkenkrabber van de wereld in Dubai
[ CAPITAL 12 ]
36
sp r aa k m a k e r
Ik ben me daarvan bewust. Voor de twintigers die bij ons beginnen werken, ben ik een oude man. Ik vond dat trouwens ook van een zestiger, toen ik twintig was. Iemand van een halve eeuw oud, dat leek voor mij een eeuwigheid.” “Later ga je daar anders over denken. Kijk maar eens om je heen: heel wat topkaders zijn juist 50-plussers, vaak zijn het de meest gedreven mensen uit een onderneming. Veel kmo’s worden trouwens nog geleid door 70-plussers, ondernemers pur sang. We zullen binnen een jaar of tien de zaken wel herbekijken. Ik ben niet van plan om nog tien jaar CEO te blijven. Maar ik kan me best voorstellen dat ik tegen die tijd nog betrokken ben bij het bedrijf.” De gedelegeerd bestuurder als een soort coach? JOHAN BEERLANDT: ”Waarom niet? De toekomst is natuurlijk aan de jongeren, dat besef ik maar al te goed. Maar dat wil niet zeggen dat ik geen rol meer te spelen heb als coach van een aantal mensen. Ik hou me ook vandaag al zeer veel bezig met de geest van het bedrijf.” Dat is wel een heel algemene omschrijving. Hoe vult u dat precies in? JOHAN BEERLANDT: ”Eenvoudig gezegd? Ik probeer ervoor te zorgen dat de mensen bij BESIX met even veel plezier opstaan en naar het werk komen als ikzelf. Geen maandagblues hier! We doen er alles aan om het voor onze medewerkers zo aangenaam mogelijk te maken. Dat begint bij een aantal fysieke zaken op de werf. Maar ook in ons hoofdkantoor zijn we daar volop mee bezig. We hebben een nieuwe patio gebouwd, een bedrijfsrestaurant en zelfs een fitnessruimte voor de collega’s. Het moet aangenaam zijn om hier te werken.” “Het klinkt als een cliché, maar onze mensen zijn ons belangrijkste actief. Ze moeten zich gewaardeerd voelen als ze hun job goed doen, en ze moeten steun krijgen als het eens wat moeilijker gaat. Mijn geluk is het geluk van mijn mensen.”
JONG In de media verschenen heel wat verhalen over de armoedige omstandigheden van bouwvakkers in het Midden-Oosten. Is het bij BESIX anders? JOHAN BEERLANDT (neemt ons mee naar een reuzegrote foto, genomen van op de top van de Burj Khalifa in volle aanbouw. Het perspectief is duizelingwekkend.): “Kijk goed naar die
[ CAPITAL 12 ]
37
“Onze mensen zijn ons belangrijkste actief. Ze moeten zich
gewaardeerd voelen als ze hun job goed doen, en ze moeten steun krijgen als het eens wat moeilijker gaat. Mijn geluk is het geluk van mijn mensen.”
sp r aa k m a k e r
foto. Je ziet hier niemand die niet volledig is beveiligd. Ik ken ook de verhalen over de slechte omstandigheden van arbeiders in het Midden-Oosten, maar dat zie je dus niet bij ons. Hier niet, en daar niet. Waarom niet? Omdat het niet bij BESIX past. Gebrek aan veiligheid is een gebrek aan respect. Wij hebben daarvoor zelfs geen externe controle nodig. Alles gebeurt menselijk en correct, we zitten steevast boven de wettelijke normen. En wat zie je? Je krijgt daar waardering en respect voor terug van je mensen. Uitbuiterij is altijd van korte duur.” Hoe hard buit u zichzelf uit? Werkt u nog altijd 60 uur per week, zoals u ooit verklaarde in een interview? JOHAN BEERLANDT: ”Ik werk nooit (lacht). Tenminste: het voelt niet aan als ‘werken’ in de traditionele betekenis. Ik moet niet werken om te leven, ik leef om te werken. Dat kan raar klinken, maar bij mij is het zo. Het voordeel daarvan is dat ik me nog enorm jong voel.”
GEEN STRESS De stress van het topmanagerschap heeft geen vat op u. JOHAN BEERLANDT: ”Ik slaap goed, als je dat bedoelt. Al is het niet altijd zo geweest, moet ik toegeven. In mijn jonge jaren had ik zeer veel stress. Ik heb zelfs twee keer een zenuwinzinking gehad. Eén keer in Kameroen en één keer in de Emiraten. Telkens nadat we een periode dag en nacht gewerkt hadden om een contract binnen te halen, en we dat contract uiteindelijk voor onze ogen naar de concurrentie zagen gaan. In die periodes moest ik enkele dagen letterlijk platte rust houden. Uitgeteld door de stress.” “Achteraf bekeken heb ik veel geleerd uit die negatieve ervaringen. Die dingen doen je op lange termijn groeien. Je schrijft ze toe aan je ervaring. Het heeft me geleerd om stresstoestanden te vermijden.”
“Ik moet niet werken om te leven, ik leef om te werken. Het voordeel daarvan is dat ik me nog enorm jong voel.”
Maar hoe vermijd je die? JOHAN BEERLANDT: ”Door de problemen direct op te lossen als ze zich voordoen. Problemen gaan nooit weg als je ze niet oplost. Stress is een vijand die je niet mag toelaten. En vooral: blijf relativeren. Het is niet het einde van de wereld als er eens iets mis gaat.” U relativeert ook uzelf, al hebt u qua ondernemerschap toch een mooi trackrecord. JOHAN BEERLANDT: ”Ach, hier bij BESIX ben ik de CEO, maar in de supermarkt aan de overkant van de straat weet geen hond wie ik ben. En zo is het goed. Ik heb de maatschappelijke rechten en plichten van iedere andere sterveling. Ik ben een tandwiel in het raderwerk. Niet meer en niet minder. Ik spreek dan ook niet graag over mezelf, ik praat veel liever over de onderneming, het bedrijf waar we samen met heel veel collega’s iets moois van maken. Ik houd niet van de opgepompte personencultus die heel wat media zo graag opvoeren rond toplui. Voor mij geen napoleontoestanden, inderdaad.”
FILIAAL BESIX blijft een van de weinige grote Belgische bedrijven die niet moeten rapporteren aan buitenlandse aandeelhouders. Zowat alle andere grote aannemersgroepen zijn filialen van Nederlandse en voornamelijk Franse sectorgenoten zoals Vinci en Eiffage. Hoe komt dat?
[ CAPITAL 12 ]
38
sp r aa k m a k e r
JOHAN BEERLANDT: ”Toen de toenmalige aandeelhouders het bedrijf klaarmaakten voor een verkoop aan het buitenland, voelde ik de bui hangen. Op dat moment heb ik samen met de Egyptische broers Sawiris en een groep managers beslist dat we ons lot in eigen handen zouden nemen via een management buy-out. Dankzij die operatie, beklonken op 4 april 2004, kunnen we vandaag zelf onze verantwoordelijkheid opnemen. In België én in de rest van de wereld.” “En er zijn nog voordelen. Zo kunnen we genereuzer zijn voor onze mensen in de jaren dat het goed gaat, zonder gierige aandeelhouder uit het buitenland die de winsten maximaal afroomt. Het is de beste manier om het welzijn van onze troepen te optimaliseren.” “Jammer genoeg zijn we inderdaad een uitzondering. Kijk maar naar de bankensector: alles wordt in Parijs beslist, en de Belgische bedrijven mogen alleen nog in hun eigen land werken.” Hoe kwam u erbij om samen met Egyptenaren het bedrijf over te nemen? JOHAN BEERLANDT: ”Na de eerste Golfoorlog waren er sterke investeringen in toeristische infrastructuur in het Midden-Oosten, hotels enzovoort. In die periode is BESIX – zoals altijd met een betrouwbare lokale partner – voor het eerst in die regio aan de slag gegaan. Die lokale partner was toen de kleine Egyptische aannemer Orascom van de broers Sawiris. Samen hebben we het Conrad-hotel in Caïro gebouwd. Dat eerste project was het startschot voor een succesvolle samenwerking in het Midden-Oosten, en voor een fantastische zakenrelatie met de Sawiris-broers. Door de jaren heen is het vertrouwen blijven groeien. De Sawiris-broers wilden met ons meedenken en hebben ons gesteund bij de overname van BESIX.” De broers Sawiris worden al eens de Rockefellers van Egypte genoemd. Klopt dat? JOHAN BEERLANDT: ”Orascom is gegroeid als kool, tot een conglomeraat met een waarde van zo’n 20 miljard dollar. Dat is inderdaad niet niks.”
TRANSPARANTIE Orascom heeft vandaag de helft van de aandelen van BESIX Group, maar heeft geen uitvoerend mandaat. JOHAN BEERLANDT: ”We kennen elkaar al zo lang, dat we niks meer te verbergen hebben. Wij werken in totale transparantie. Niet alleen met onze aandeelhouders trouwens, ook met de buitenwereld en onze leveranciers. Je wordt niet gelukkiger door je partners te bedriegen. Wij communiceren al jaren alsof we een beursgenoteerde groep zijn. Omdat we niks te verbergen hebben. Dat zouden we ook niet kunnen trouwens. Je kunt geen parallelle boekhouding voeren als je 2 miljard euro omzet draait. Bovendien bestaat de Raad van Bestuur uit vier welgekende onafhankelijke bestuurders, 3 van Orascom en 3 van het management.” Met 75 procent van de omzet uit het buitenland is BESIX een zeldzaam fenomeen in België. Zijn we toch niet te bescheiden als Belgen, en hoe kijkt u daarop terug na meer dan 35 jaar werkervaring in zowat de halve wereld? JOHAN BEERLANDT: ”Ach, soms zouden we best een wat grotere mond opzetten. Maar laten we ons niet focussen op het gepoch. Als we ons werk maar goed genoeg doen, dan komt de erkenning wel vanzelf. En precies dat proberen we bij BESIX, elke dag opnieuw.”
NIET INCONTOURNABLE Hoe is de reputatie van Belgische ondernemingen in het buitenland? JOHAN BEERLANDT: ”Goed. Belgische bedrijven hebben in het buitenland altijd al een degelijke reputatie gehad. We zijn eerlijk, betrouwbaar ook. Op grote werven in het buitenland zijn dat factoren die vertrouwen inboezemen. Ze zijn ook de reden voor ons succes. Soms weet je gewoon dat je de capaciteit niet hebt om een project aan te nemen. Dan moet je neen durven te zeggen, en geen loze beloftes maken. Eenvoudig met de voeten op de grond blijven, zeg maar. Hoogmoed komt vroeg of laat toch ten val.”
[ CAPITAL 12 ]
39
“Laat je hoofd niet op hol brengen door de hype van het moment. Wind is wind, dat gaat voorbij.”
sp r aa k m a k e r
“Die nuchterheid en nederigheid heb je nodig in deze sector. We zijn een dienstenbedrijf, dat gezonde concurrenten heeft in een competitieve markt. Dan moet je altijd goed beseffen dat je niet incontournable bent. Zakendoen brengt voor ons een voortdurend charmeoffensief met zich mee.”
WIND IS WIND Wat is de geheime managementtip van Johan Beerlandt? JOHAN BEERLANDT: ”Die leunt dicht aan bij onze reputatie als BESIX: ‘Keep it simple’. Dat motto voer ik hoog in het vaandel. Laat je hoofd niet op hol brengen door de hype van het moment. Wind is wind, dat gaat voorbij.” “Bouwen is tenslotte simpel, weet u? Je begint met de funderingen, daarna de vloerplaat, je zoekt de juiste materialen, de beste middelen en natuurlijk de mensen. Allemaal heel concreet. Sommige jonge mensen denken dat ze de wereld veranderen vanachter een computerscherm, maar het echte werk gebeurt op de werven. (Wijst opnieuw naar de foto van de Burj Khalifa) Op zo’n werf krioelen duizenden arbeiders. En allemaal moeten die eten, naar het toilet kunnen, enzovoort. Het vergt gezond boerenverstand om dat allemaal aan te pakken. Geen complexe computermodellen.” Voor buitenstaanders zijn dit toch ontzettend complexe processen. JOHAN BEERLANDT: ”Als je doet wat ik zeg, is het niet zo moeilijk (lacht).” Hoe trekt u die hang naar eenvoud door naar uw dagelijkse bezigheden? JOHAN BEERLANDT: ”Als ik iets niet begrijp, vraag ik dat iemand het me uitlegt alsof ik een leek was. Ik zal nooit iets wat ik niet volledig kan vatten, laten passeren. Dan doe ik dus niet mee. We zijn hier nooit gaan dromen of met ons hoofd in de wolken gaan lopen.”
HOOGTEVREES Sterke uitspraak voor een wolkenkrabberbouwer die naar verluidt ook hoogtevrees heeft. JOHAN BEERLANDT: ”Na een jammerlijk werfongeval waarvan ik getuige was, heb ik inderdaad hoogtevrees gekregen. Ondanks alle veiligheidsmaatregelen gebeurt soms het onvermijdelijke. Dat zijn de dingen die je doen nadenken, inderdaad. En die je opnieuw met twee voeten op de grond zetten.”
“Soms mogen we best een wat grotere mond opzetten.
Maar laten we ons niet focussen op het gepoch.”
Hoe ontspant u zich buiten de werkuren, al is de grens tussen werken en niet-werken blijkbaar nogal vaag? JOHAN BEERLANDT: ”Na knie- en schouderproblemen ben ik gestopt met tennis. En toen heb ik kennis gemaakt met de golfsport. Een fantastische sport, die de ploeggeest enorm aanscherpt. Ook bij BESIX. Heel wat van onze kaderleden zijn verwoede golfers geworden. Het knappe van golf is dat je tegen jezelf speelt, tegen je eigen handicap. Het is een ideale sport om mensen te leren kennen en in te schatten, om hen aan te voelen. Wie zijn score vervalst door niet alle slagen te tellen, is niet eerlijk tegen zichzelf. Ik kan niet geloven dat zo iemand eerlijk kan zijn tegen anderen. Als ze voor een dom spel al niet eerlijk zijn, hoe zouden ze dan zijn in een zakenrelatie? En ja, ik heb al geweigerd om met mensen samen te werken na een golf round. Bouwen is teamwerk, ziet u. Bij BESIX is geen plaats voor grote ego’s.” Omgekeerd zie je dat veel grote zakenlui zeer correcte golfers zijn. JOHAN BEERLANDT: ”Golf is ook een geestesoefening. Slag na slag moet er die ultieme concentratie en relaxatie zijn. Zelfbeheersing ook. Gedrevenheid. Mijn persoonlijke handicap is 23,4. Ik zeg er meteen bij dat ik er 7 jaar over gedaan heb om van 25 naar die 23,4 te komen. Het is mijn droom om ooit nog uit te komen op 18. Al is dat wellicht iets voor in een volgend leven…”
[ CAPITAL 12 ]
40
Blankenberge > Bollywood > BESIX Johan Beerlandt woont al jaren in Brussel, maar is een geboren WestVlaming. Als 15-jarige knaap zat hij vooraan in de bussen van het autocarbedrijf Grey Red Cars van vader Beerlandt in Blankenberge. Als manusje-van-alles en als gids. Na zijn derde jaar aan de universiteit bekroop de reismicrobe hem pas goed. Met een van zijn broer geleende Triumph Herald reed hij in drie maanden (plus een veelvoud aan technische pannes en lekke banden) naar India. Uit India stamt ook het verhaal dat Beerlandt er als gastacteur meespeelde in Bollywood-films, om zijn verblijf te betalen. En ja, vergeelde filmaffiches bevestigen die legende. Acteur of niet, Beerlandt zou in India wel zijn latere echtgenote ontmoeten, en keerde pas drie jaar later – onder impuls van zijn schoonvader – terug naar de Gentse universiteit om er zijn ingenieurs-studies af te maken. Niet lang daarna ging hij aan de slag bij het bouwbedrijf dat toen nog Six Construct heette. Toch bleef zijn blik op het buitenland gericht. Voor Six Construct, het latere BESIX, zat Beerlandt – mét zijn gezin – ruim 20 jaar buiten België, op werven in landen als Irak, de Verenigde Arabische Emiraten en Kameroen. Een van de hoogtepunten in zijn loopbaan is beslist de coup de théâtre die hij in 2004 realiseerde door met een aantal managers zelf het heft in handen te nemen bij BESIX. De operatie was meteen de basis van de sterke internationale groei van BESIX in de jongste jaren, met name in het Midden-Oosten. Johan Beerlandt is op 4 april 63 geworden, BESIX is sinds 13 januari 102 jaar oud.
analy s e
m e e r wa a r d e n o p a a n d e l e n
Belastingvrij, maar niet altijd In België zijn meerwaarden op aandelen in principe belastingvrij. Toch blijkt geregeld dat de fiscus bepaalde meerwaarden wil taxeren. We staken ons licht op bij Jehanne Maldague en Thomas Weyts, fiscaal juristen. tekst Thomas Weyts, MANAGER ESTATE PLANNING EN JEHANNE MALDAGUE, Senior Tax Advisor
Begin dit jaar heeft de fiscale administratie een zaak verlo ren tegen Danny Verbiest (alias Samson), medeoprichter van de media- en entertainmentgroep Studio 100. De fiscus eiste meer dan 4,3 miljoen euro belastingen. THOMAS WEYTS: Inderdaad. In 2004 vond Danny Verbiest dat zijn rol was uitgespeeld bij Studio 100. Hij verkocht zijn aandelen aan medeoprichters Gert Verhulst en Hans Bourlon. In 2008 claimde de Bijzondere Belastinginspectie 33 procent belasting op de meerwaarde die Danny Verbiest bij die verkoop realiseerde. Maar in een vonnis van 16 februari 2011 oordeelde de Brusselse recht-
bank terecht dat de aandelenverkoop niet belastbaar was.
“Wat is normaal
beheer van privaat vermogen?”
[ CAPITAL 12 ]
42
De discussie ging over de vraag of de gerealiseerde meerwaarde kon worden vrijgesteld als een verrichting van ‘normaal beheer van privaat vermogen’. De fiscus beweerde van niet. Danny Verbiest was meerdere jaren zaakvoerder of bestuurder geweest van de vennoot schappen waarvan hij de aandelen verkocht, en hij zette zijn activiteiten stop naar aanleiding van de verkoop. De fiscus maakt met andere woorden een onderscheid tussen actieve en passieve vennoten. De belastingvrijstelling lijkt volgens hem alleen voor
Meerwaarden op aandelen
aandeelhouders die in de vennootschappen waarin ze participeren slechts een passieve rol spelen. De rechtbank stelde terecht dat de fiscus daarmee een voorwaarde toevoegt aan de wet.
Normaal of niet Wat moeten we verstaan onder een normaal beheer van een privaat patrimonium? JEHANNE MALDAGUE: Er is geen wettelijke definitie. In de rechtspraak wordt dat begrip gedefinieerd als het beleid van de normaal voorzichtige huisvader met betrekking tot zijn privégoederen. Is een verrichting normaal dan wel abnormaal? Dat moet worden af-
gewogen aan het gedrag dat een normaal voorzichtig persoon in dezelfde omstandigheden aan de dag zou leggen. Hoewel de rechtspraak het begrip ‘normaal beheer van privévermogen’ ruim opvat, is de beoordeling een feitenkwestie. De grootte van het beheerde vermogen is bijvoorbeeld een element waarmee rekening moet worden gehouden.
familiale vennootschap (meestal een exploitatievennootschap) naar aanleiding van de overdracht ervan aan een holdingvennootschap die door dezelfde familiale aandeelhouders opgericht is. De gerealiseerde meerwaarde is een ‘interne’ meerwaarde, omdat de natuurlijke persoon optreedt in twee verschillende juridische hoedanigheden: enerzijds in eigen naam en anderzijds als zaakvoerder of bestuurder van de holdingvennootschap. We spreken ook van interne meerwaarden bij een verkoop door een natuurlijke persoon aan een holdingvennootschap, die door één of meer van zijn of haar kinderen werd opgericht.
Het voorbije decennium was ook veel te doen rond zogenoemde interne meerwaarden. Wat zijn dat precies? JEHANNE MALDAGUE: Interne meerwaarden zijn meerwaarden die natuurlijke personen realiseren op aandelen in een
[ CAPITAL 12 ]
43
Meerwaarden die een natuurlijk persoon realiseert op bestanddelen van zijn privévermogen, buiten zijn beroepswerkzaamheid, zijn in principe niet belastbaar. Tenzij die meerwaarden voortvloeien uit verrichtingen die een zuiver speculatief karakter hebben en het normaal beheer overschrijden. In dat geval zijn meerwaarden op aandelen belastbaar (Artikel 90 WIB/1992) als diverse inkomsten tegen 33 procent, vermeerderd met aanvullende gemeentebelasting. Ook meerwaarden die worden gerealiseerd binnen het normaal beheer van een privévermogen (en buiten een beroepswerkzaamheid), kunnen worden belast als diverse inkomsten, maar alleen op aandelenparticipaties van meer dan 25 procent, wanneer zij worden gerealiseerd naar aanleiding van een overdracht onder bezwarende titel (bijvoorbeeld bij een verkoop), aan een rechtspersoon die is gevestigd buiten de Europese Economische Ruimte (EER). In uitzonderlijke gevallen kunnen meerwaarden op aandelen worden belast als beroepsinkomen. Sommige inbrengen van aandelen in een holdingvennootschap kunnen niet als normale verrichtingen van beheer van privévermogen worden gezien en zijn onderworpen aan de meerwaardebelasting van 33 procent. Maar onder bepaalde voorwaarden kan de belastingheffing worden uitgesteld tot wanneer de holdingvennootschap wordt verkocht of het maatschappelijk kapitaal van die vennootschap wordt terugbetaald. De tijdelijke vrijstelling geldt niet wanneer belastingontwijking een van de hoofddoelen is van de inbrengverrichting.
analy s e
Rulingcommissie
THOMAS WEYTS: In het kader van vermogensplanning adviseren fiscalisten vaak om aandelen van familiale vennootschappen in te brengen in een nieuw op te richten vennootschap of in een bestaande vennootschap die dienst kan doen als holdingvennootschap. De meerwaarden die de aandeelhouders realiseren naar aanleiding van de inbreng van hun aandelen zijn belastingvrij, voor zover de transactie gebeurt binnen een normaal beheer van een privépatrimonium.
Criteria rulingcommissie De rulingcommissie leidt uit de rechtspraak af dat de volgende criteria, weliswaar niet afzonderlijk maar in combinatie met een of meerdere andere criteria, tot het besluit kunnen leiden dat er al dan niet sprake is van een normaal beheer van privévermogen: 1. Er zijn economische motieven 2. Het complexe karakter van de verrichting of het spitsvondige feitencomplex 3. Bij de verrichting(en) zijn pas opgerichte vennootschappen betrokken (hetzij de exploitatie vennootschappen, hetzij de holding) 4. De meerwaarde 5. De wijze van financiering en de eventuele borgstelling 6. De financiële draagkracht van de kopende vennootschap 7. De uitkering van dividenden tussen de verwerving van de aandelen van de bij de verrichting betrokken vennootschappen en de voorgelegde verrichting 8. De wijze van beheer van het privaat patrimonium 9. De waardering van de aandelen
Welke criteria hanteert de rulingcommissie, om te beoordelen of een verrichting een ‘normale verrichting van beheer van een privévermogen’ is? JEHANNE MALDAGUE: Op 22 maart publiceerde de Dienst een advies waarin zij een aantal richtlijnen toelicht. Daarin stelt de rulingcommissie dat zij bij de beoordeling rekening houdt met de rechtspraak. Het advies belicht ook een aantal aandachtspunten. Zo stelt de rulingcommissie bijvoorbeeld dat het noodzakelijk kan zijn een waarderingsverslag van een revisor of accountant te bezorgen, vooraleer ze een beslissing kan nemen.
De fiscus kijkt met argusogen naar zulke verrichtingen, omdat de ingebrachte aandelen onder de huidige wetgeving als werkelijk gestort kapitaal worden aangemerkt voor hun werkelijke waarde op het ogenblik van de inbreng. Gevolg? De aandeelhouders kunnen op termijn gelden onttrekken aan de holding via een belastingvrije kapitaalverlaging.
De commissie geeft ook voorbeelden van engagementen die de aanvrager kan aangaan. Ze verwijst naar het engagement dat de holdingvennootschap gedurende een periode van drie jaar vanaf de inbreng geen kapitaalvermindering doorvoert, en naar het engagement dat de dividenduitkeringen die drie jaar niet zullen wijzigen in vergelijking met de situatie vóór de inbreng.
JEHANNE MALDAGUE: Het is
van kapitaal belang om te weten of de oprichting van een holdingvennootschap een normale verrichting van beheer van een privaat vermogen is. Is het antwoord op die vraag positief? Dan is de meerwaarde die de natuurlijke persoon realiseert belastingvrij. Is het antwoord negatief? Dan wordt de hele meerwaarde belast.
THOMAS WEYTS: De criteria
van de rulingcommissie blijken duidelijk uit de gepubliceerde beslissingen. Positief is bijvoorbeeld dat de aanvragers de aandelen die ze wensen in te brengen al geruime tijd aanhouden en die op een normale wijze hebben verworven. Een acceptabele beweegreden is de inbreng van aandelen om een structuur te creëren die de activiteiten
En zoals ik al zei, die beoordeling is een feitenkwestie. Wie rechtszekerheid wilt, vraagt een voorafgaande beslissing, een ‘ruling’, bij de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken.
[ CAPITAL 12 ]
44
centraliseert, met als doel een uitbreiding van de groep. MALDAGUE: De commissie erkent ook dat het perfect mogelijk is dat een belastingplichtige met een aanzienlijk vermogen een vennootschap opricht om zijn vermogen te reorganiseren, met het oog op successie of de verlaging van zijn belastinglast, zonder het normale beheer te buiten te gaan. Het spreekt voor zich dat niet-fiscale motieven zoals financiering, centralisatie of successieplanning een dossier ten goede komen.
JEHANNE
Nu of nooit! Voor welke verrichtingen wil de rulingdienst geen ruling afleveren? THOMAS WEYTS: De inbreng van aandelen van een vennootschap waar de activiteiten net zijn uitgehaald of de verkoop van de aandelen van een zogenoemde kasgeldvennootschap zijn geen normale verrichtingen. De rulingdienst heeft het ook moeilijk met privépanden in de vennootschappen of met een inbreng in een villavennootschap met verliezen. In bepaalde politieke kringen wordt gepleit om meerwaarden op aandelen altijd te belasten. THOMAS WEYTS: Er zijn inderdaad voorstellen om bijvoorbeeld een belasting van 10 procent in te voeren. Dat tarief geldt ook bij een liquidatie van een vennootschap. Een wetgevend initiatief sluiten we niet uit. Voor wie een holding wil oprichten is het misschien nu of nooit.
r e p o r tag e
k l a r a f e s t i va l 2 0 11
teken
in het
van het paradijs Chantal Pattyn is nethoofd van radio Klara, de klassieke zender van de VRT. Hendrik Storme is artistiek directeur van het KlaraFestival. Samen zijn ze de drijvende kracht achter het KlaraFestival, dat in september in Brussel uitpakt met een hele serie klassieke, maar bepaald niet traditionele, concerten rond het thema ‘Imagine Paradise’. Als structureel partner zet Optima mee zijn schouders onder dit gebeuren. tekst Marc Holthof | foto’s lieven dirckx
[ CAPITAL 12 ]
45
“Wij zijn het enige
omroepfestival van Vlaanderen.”
Wat is het KlaraFestival? Chantal Pattyn: “Het KlaraFestival is enkele jaren geleden ontstaan uit het Festival van Vlaanderen – Brussel. De samenwerking tussen radio Klara en het festival is voor beide partijen een win-winsituatie geworden. Voor Klara is het geweldig om het seizoen te beginnen met die prachtige concerten. En voor het festival is de samenwerking met de openbare omroep natuurlijk een geweldige mediacampagne.” Hendrik Storme : “Maar de samenwerking heeft ook een inhoudelijke meerwaarde. Wij zijn een omroepfestival, het enige dat Vlaanderen rijk is. Een radiozender kan een context scheppen rond de concerten. Door interviews te maken met de uitvoerders, door de thematische uitwerking van een thema. Voor dat soort dingen is de radio een veel beter medium dan een muziekfestival.”
Heeft de samenwerking invloed op de samenstelling van het festivalpubliek? Hendrik Storme: “Het succes van het KlaraFestival is voor een groot deel te danken aan de media-aandacht via radio Klara. Jaar na jaar zijn onze publiekscijfers gestegen. Het publiek verjongt
ook. En andersom brengt het festival ook een nieuw publiek in contact met radio Klara. Het is onze ambitie om met zoveel mogelijk instanties samen te werken. Wij werken in Brussel over de communautaire grenzen heen samen met grote en kleine cultuurhuizen. Wij hebben concerten in Bozar en Flagey, maar ook een structurele samenwerking met De Munt, Het Kaaitheater en Cinematek. Mede dankzij het KlaraFestival is er een nieuwe vorm van samenwerking en dynamiek ontstaan tussen die huizen. Cultuur en kunst moeten de dialoog aangaan met de mensen, mensen verbinden en er kritische vragen over stellen: dat is onze eerste opdracht.”
nachtclub Chantal Pattyn: “Met het KlaraFestival willen wij
de drempel laag houden: je kunt naar een cultuurtempel als De Munt, maar er zijn ook lunchconcerten en kleinschalige activiteiten. De medewerking van de radio zorgt voor een veel lagere instapdrempel.” Hendrik Storme: “Vorig jaar zijn wij bijvoorbeeld gestart met klassieke muziek in nachtclubs onder de noemer Club-K. Op de slotavond van het festival trekken wij dit jaar naar de prachtige nachtclub Spirito,
[ CAPITAL 12 ]
46
een omgebouwde kerk, waar het wereldberoemde Rascher saxofoonkwartet muziek zal brengen van Bach tot Glass. Door de andere context krijg je een heel andere kijk op die muziek. En zo bereiken wij een heel ander, veel jonger publiek.” Hoe ziet het programma eruit? Hendrik Storme: “Het festival duurt dit jaar langer
dan vorig jaar: twee weken, tien middagconcerten, zeventien avondconcerten, plus allerlei randactiviteiten. Wij openen zoals alle jaren met een project in de openbare ruimte. Onder de titel ‘Brussels city of hope? The future is now!’ creëert saxofonist Fabrizio Cassol een nieuw werk, gespeeld door percussiegroepen, niet-westerse Brusselse bands. De aanleiding voor zijn compositie is: wat betekent utopie vandaag in een stad als Brussel? Er wordt ook een parade georganiseerd met die bands vanuit het Centraal Station via de Ravenstein Galerij richting Bozar. Dat is een mooi voorbeeld van hoe wij het festival willen integreren in de stad.” Vorig jaar was het programma opgebouwd rond componist Gustav Mahler. Wat is het centrale thema dit jaar?
r e p o r tag e
Hendrik Storme : “Wij beginnen dit jaar met wat
een trilogie over de mensheid moet worden. Over wat ons mensen maakt, hoe wij omgaan met onze beperkingen. Wij beginnen in het (verloren) paradijs. De titel dit jaar is ‘Imagine Paradise’: wat kan het paradijs voor u zijn? Het is opvallend hoe dat thema terugkeert in heel veel klassieke muziek en literatuur. Wat mij vooral interesseerde is wat de filosoof Ernst Bloch ‘het principe hoop’ noemde: de mens kan leven dankzij de hoop, de utopie. Je vindt dat thema in de bijbel, maar ook in de barokmuziek: ‘L’Orfeo’ van Monteverdi bijvoorbeeld, waarin Orfeus zijn geliefde uit de onderwereld haalt. Of in Beethovens ‘Eroïca’symfonie. Les Talens Lyriques onder leiding van Christophe Rousset brengen dat werk tijdens het festival op instrumenten uit de tijd van Beethoven zelf.” Wat worden de hoogtepunten? Hendrik Storme: “’Orlando Paladino’ is een van
de hoogtepunten uit het opera-oeuvre van Jozef Haydn. De opera wordt concertant uitgevoerd met onze landgenoot René Jacobs aan het hoofd van het Freiburger Barockorchester. Omdat hij een van de belangrijkste Belgische artiesten is, wordt Jacobs dit jaar onze artist-in-residence. Hij doet nog een tweede project: ‘Aci, Galatea e Polifemo’ van Handel. De figuur van Prometheus komt meerdere keren aan bod: bij Beethoven, bij Franz Liszt wiens verjaardagsjaar het is. Wij leggen de nadruk op zijn symfonisch werk, zoals de Dante-symfonie. Wij brengen ook het laatste koorwerk van Liszt, de ‘Via Crucis’, de muzikale vertaling van de kruisweg van Christus. Bij elke statie heeft fotograaf Carl De Keyzer een beeld geselecteerd dat wordt geprojecteerd. En de jonge Poolse componiste Kasia Glowicka schreef een hedendaagse epiloog voor dat werk. Acteur Jan Decorte droomde ervan om met pianiste Claire Chevalier te werken. Het wordt een project over dood en geboorte rond de late pianomuziek van Liszt en bewerkingen die Jan schreef van de ‘Oresteia’.” “Wij herdenken ook de tiende verjaardag van 9/11 met het ‘War Requiem’ van Benjamin Britten, een ode aan de vrede en een van de mooiste en sterk-
“Zij noemen het een popopera, ik zou het iets tussen een klassiek
concert, een opera en een popvoorstelling noemen.” [ CAPITAL 12 ]
47
r e p o r tag e
“Jaar na jaar zijn onze publiekscijfers gestegen. Het publiek verjongt ook.”
ste utopische werken van de 20ste eeuw. Sir Neville Marriner dirigeert en de solo’s worden gezongen door een Amerikaanse sopraan, een Palestijnse tenor en een Joodse bariton.” Acteur Jan Decorte, fotograaf Carl De Keyzer, modeontwerpster Véronique Branquinho: dat zijn namen die je niet meteen zou verwachten in een muziekfestival. Hendrik Storme: “Ik probeer muziek te verbinden met andere vormen van kunst. Bijna elk project in het KlaraFestival legt de link met andere kunstvormen. Maar ik vind wel dat muziek altijd de basis moet zijn van dergelijke projecten.” “Bl!ndman brengt bijvoorbeeld een heel mooi project getiteld ‘Utopia 47’. Deze opera/ performance is een tweedelige passie, die het verband legt tussen het laatste jaar van de Dertigjarige Oorlog – 1647 – en het laatste jaar van een toekomstige Dertigjarige Oorlog in 2047. De schoonheid van de religieuze muziek zoals Schütz die destijds componeerde was een ultiem teken van hoop op een betere wereld. Maar zouden wij in onze ultrapostmoderne tijd nog gevoelig zijn voor een dergelijk ethisch appel? Wat voor passie kunnen wij in 2047 beleven? Mezzosopraan Cristina Zavallone zingt, en in het tweede deel wordt het publiek uitgedaagd om op het podium plaats te nemen rond de muzikanten.” “‘Dez Mona’ is een Antwerpse band met Gregory Frateur, een zanger met een prachtige stem. Hij schrijft voor ons nieuwe liedjes en ballades die verwijzen naar de Noorse koningin van de geschiedenis, het heden en de toekomst: Saga. Dat programma wordt gebracht door ‘Dez Mona’ maar ook door twee barokinstrumenten: barokgitaar en -harp. Gregory vindt dat die een warmte hebben die de moderne versies missen. Véronique Branquinho maakt de kostuums voor deze productie. Zij noemen het een popopera, ik zou het iets tussen een klassiek concert, een opera en een popvoorstelling noemen.” Chantal Pattyn: “Het is heel fijn als je op die
manier aan verbreding kunt werken. Dat is ook waar
[ CAPITAL 12 ]
48
radio Klara voor staat: wij zijn veel meer dan een klassiekemuziekzender. Er zit een heel brede wereld achter, van alternatieve muziek tot experiment. Dat is uniek in Europa. Ik ben vorig jaar naar de BBC gegaan om dat eens uit te leggen. Dat was wel raar: het kleine meisje van de Reyerslaan dat naar Oxford Circus trok om het daar te gaan vertellen!” Hoe kies je een programma uit het massa-aanbod van internationale concerten? Hendrik Storme : “Programmeren betekent een persoonlijke selectie maken uit het overaanbod aan concerten. Daarnaast is het belangrijk voor een festival om eigen producties op te zetten. Ik hoop dat wij in de toekomst meer budget zullen hebben om dat te doen. Een rode draad door het KlaraFestival is de historische uitvoeringspraktijk. Wij zijn het enige grote festival in Europa dat aandacht besteedt aan 19de-eeuwse uitvoeringspraktijk. Veel pianisten zweren nog altijd bij een Steinway-piano om Liszt uit te voeren. Terwijl Liszt een heel ander idee had over hoe zijn muziek moest klinken. Wij willen daarin niet dogmatisch zijn: The London Philharmonic brengt een traditionele uitvoering van Liszt. Maar een nieuw Frans orkest, Les Siècles, speelt die muziek ook op historische instrumenten. Ik ben ervan overtuigd dat de 19de-eeuwse muziek heel anders heeft geklonken dan hoe wij ze vandaag spelen – veel vrijer, veel meer vertellend, passioneler, meer gericht op communicatie en veel minder sentimenteel.” Optima is een belangrijke partner van het KlaraFestival. Wat betekent sponsoring voor zo’n organisatie? Hendrik Storme : “Sponsoring is essentieel voor het festival. Eenvoudigweg omdat onze andere inkomsten – subsidies van de overheden en ticketinkomsten – niet volstaan om onze droom te realiseren. Wij zijn nochtans een festival dat het heel goed doet qua ticketinkomsten.”
KlaraFestival 2011 – Imagine Paradise van 1 tot 16 september op diverse plekken in Brussel. Alle info vindt u op www.klarafestival.be
Alles begint met ambitie, maar reikt pas verder met een plan. Optima Financial Planners
Hoe verder uw ambities reiken, hoe vaker u merkt dat fiscaal en beleggingsadvies u op uw honger laten zitten. Optima luistert daarom wél echt naar u. Want pas wanneer we begrijpen waar u vandaan komt en waar u heen wilt, kunnen we een sterk plan voor u maken. Eén dat u een duidelijk overzicht geeft over álle aspecten van
Your future is capital
uw situatie. We bekijken hoe u uw inkomen en uw beschikbare vermogen kunt optimaliseren. Maar tegelijkertijd denken we ook al mee na hoe we uw verwachtingen op langere termijn kunnen inlossen, zoals uw pensioen en uw nalatenschap. Vraag geen advies, maar eis een plan. Voor u, voor nu en voor later.
www.optima.be
e v e nts
n et wor k i ng
Wat is een optimale financiële planning waard zonder dat men daarvan kan genieten en van gedachten wisselen met gelijkgestemden? Daarom organiseert Optima regelmatig evenementen voor haar relaties, om te netwerken, en vrijuit over financiële en andere kwesties te praten. foto’s Jeroen Peeters
Gentlemen’s Rendez-vous Een bevlogen avond
Terwijl op de prachtige lenteavond van 12 mei de zon langzaam ondergaat boven het tarmac van de luchthaven van Antwerpen, verzamelen 800 gasten zich in de loods van luchtvaartgroep Abelag. Niet om een vlucht te nemen met de imposante privéjet die het decor bepaalde, wel om te vertrekken op een avondlijke reis doorheen drie grote passies van echte ‘gentlemen’: horloges, luchtvaart en auto’s. Of zoals de organisatoren van Roadbook Magazine het verwoorden: een symbiose van esthetica en mechanica.
En inderdaad, heel wat liefhebbers hadden het moeilijk om met de voeten op de grond te blijven bij het zien van de imposante stukken techniek van Audi, Bentley en consoorten. Of gingen hun harten sneller slaan door het tikkende klokkenwerk van Hublot, Audemars Piguet of Manufacture Royale? Wij gokken eerder op de champagne aan de Optima-stand, waar één gelukkige genodigde zowaar een echte diamant mocht opdiepen uit zijn glas! 12 MEI 2011
[ CAPITAL 12 ]
50
e v e nts
BEERENS RALLY
Een rally waar alles kan en niets moet
Zowat iedereen uit de Belgische oldtimerwereld weet dat hij het laatste weekend van juni moet vrijhouden voor een van de leukste kleinschalige auto-events van het jaar: de Beerens Classic Rally. De vijfde editie, die plaatsvond op 26 juni, was alweer de tweede met Optima als hoofdsponsor. Voor het eerst stak de Beerens Classic Rally dit jaar de taalgrens over, en met succes! Al van ‘s ochtends vroeg was het verzamelen geblazen aan het zeventiende-eeuwse Kasteel Gravenhof in Dworp, vanwaar het parcours zich een weg kronkelde langsheen prachtige groene wegen aan de zuidkant van Brussel en in de provincie Henegouwen. Voor de autoliefhebbers – en dat waren de deelnemers stuk voor stuk – was het dit jaar extra likkebaarden tijdens de lunchpauze. Die was gepland in het bij Vlamingen nog te weinig bekende automuseum Mahymobiles in Leuze-en-Hainaut. Ook de rest van het parcours, met een engelengeduld uitgestippeld door de parcourstekenaar Gert Beets, zat vol met unieke stukjes natuurschoon en prachtige wegen op een boogscheut van de hoofdstad. Afgesloten werd er – naar goede gewoonte met een frisse pint – in de nieuwe Beerens-vestiging in Zaventem. De sympathieke Beerens Classic Rally, met zijn familiaal-toeristisch karakter, heeft dan wel (nog) niet de reputatie van de Mille Miglia elders in dit nummer, kenners zeggen het al jaren: dit is een grand cru voor de prijs van een tafelwijn! 26 JUNI 2011
[ CAPITAL 12 ]
51
o pti m a o p e n
T w e e d e e d i t i e O p t i m a O p e n n a o v e r d o n d e r e n d s u c c e s i n 2 0 10
Vuurwerk tussen Borg en McEnroe VRIJDAG 19 AUGUSTUS 2011 14u30
Match 1: Borg vs Krajicek Match 2: Wilander vs Leconte
Niet voor 17u45 Match 3: McEnroe vs Krajicek ZATERDAG 20 AUGUSTUS 2011 14u30
Match 1: Leconte vs Forget Match 2: Borg vs McEnroe
Niet voor 17u45 Match 3: Wilander vs Forget ZONDAG 21 AUGUSTUS 2011 14u30
Finale: Finale Optima Open 2011
Gevolgd door
Runners-Up match: voor de 3de plaats
Voor de tweede keer haalt Optima zes van de grootste tenniskampioenen ooit naar België. De Optima Open 2011, van 19 tot 21 augustus in de Royal Zoute Tennis Club in Knokke-Heist, is daarmee al op voorhand hét evenement van de zomer aan de Belgische kust. Vooral de match tussen de legendarische rivalen Björn Borg en John McEnroe belooft vuurwerk. Nu al is zeker dat de tweede editie van de Optima Open opnieuw een ware topeditie wordt! tekst Jeroen Lissens en Valerie Du Pre
[ CAPITAL 12 ]
52
o pti m a o p e n
Wie er vorig jaar bij was, wil deze editie alvast niet missen. Niet alleen omwille van het tennis van wereldniveau dat de sportlegendes aan het publiek serveerden, maar ook omwille van de gezellige ambiance rond de terreinen in de groene omgeving van de glorierijke Royal Zoute Tennisclub. Want de Optima Open is meer dan tennis. Optima Open is ook proeven van heerlijk eten, een fijn gesprek, nippen van een glaasje champagne onder de begeleiding van een vrolijk jazzcombo, een witte zonnehoed op het hoofd. Kortom: de Optima Open is genieten van het goede leven. Bovenal is de Optima Open echter het toneel van spannende wedstrijden, waarbij tennisidolen van vroeger en vandaag de degens kruisen. En hoe konden we dat beter illustreren dan door het inplannen van een match tussen Björn Borg en John McEnroe? Borg vs McEnroe of ‘Ice vs Fire’, bekampten elkaar tussen 1979 en 1981 in totaal 14 wedstrijden (waarvan ze elk 7 overwinningen op hun palmares schreven) met 4 Grand Slam-finales (2 Wimbledon en 2 US Open). Samen stonden ze garant voor tennis van de hoogste categorie die ooit getoond werd, en hun rivaliteit (is ze gespeeld of is ze echt?) bleef tot op de dag van vandaag voer voor menig boeiend gesprek onder tennisfans. Borg en McEnroe, dan denken we onvermijdelijk aan DE match van de 20ste eeuw, toen de twee titanen het op 5 juli 1980 tegen elkaar opnamen in de finale van Wimbledon. In de epische 22-minuten durende tiebreak aan het einde van de vierde set, slaagde McEnroe erin om 7 matchballen weg te werken en zo na 34 punten (18-16) alsnog een vijfde set uit de brand te slepen. Borg, op dat ogenblik de nr. 1 van de wereld, mocht de beker uiteindelijk in ontvangst nemen na 5 onvergetelijke sets!
van de Optima Open dan weer een vanzelfsprekendheid. “We waren zeer tevreden over onze eerste editie: het hoge niveau van tennis en de buitengewone ambiance. We hebben onze doelstellingen grotendeels bereikt inzake naamsbekendheid en ontwikkeling van zakenrelaties. We wilden deze unieke ervaring dan ook graag herhalen in 2011.”
McEnroe houdt het spannend Niet alleen tennisfanaten maar ook trendwatchers reppen zich op 20 augustus richting eerste rij voor het titanenduel tussen Björn Borg en John McEnroe op de Optima Open. Niet zozeer om de gekortwiekte grijze lokken van beide legendes te checken, maar vooral om een streepje van hun ondergoed op te vangen. U leest het goed: na Borg pakt nu ook McEnroe uit met een eigen collectie coole slips – getest, goedgekeurd én gesigneerd door ‘Big Mac’ himself. Zij het dan wel dat het om een speciale editie gaat van de alom gekende Björn Borg-onderbroek. De eeuwige rivalen zetten hun concur rentiestrijd dus niet alleen verder boven het net maar ook onder de gordel. Spanning verzekerd!
Optima Open maakt deel uit van de ATP Champions Tour, een serie van internationale toernooien voor de ‘living legends’ van het tennis die het professionele circuit tenminste twee jaar verlaten hebben en 35 jaar of ouder zijn. Naast Borg en McEnroe gaat het dit jaar om Mats Wilander, Guy Forget, Henri Leconte en Richard Krajicek. Wilanders palmares is vergelijkbaar met dat van Borg en McEnroe. In 1988 mocht Wilander zich nummer 1 van de wereld noemen na een bijna perfect seizoen en niet minder dan 7 Grand Slamtitels. Door zijn onverstoorbare concentratie, zijn koelbloedigheid en zijn uitzonderlijke spelcontrole, schreef de Zweed mee de geschiedenis van het toptennis. Leconte en Forget, allebei afkomstig uit Frankrijk, behoeven geen voorstelling. Na een briljante carrière treden beide topspelers nog geregeld op de voorgrond en zijn ze terug te zien in verschillende tornooien in binnen- en buitenland. Onze Franse buren zullen zich net zoals vorig jaar, volledig geven tijdens Optima Open 2011. Als laatste stellen we de Nederlander Richard Krajicek voor. Ook hij nam vorig jaar al deel aan Optima Open en beleefde zijn hoogdagen in 1996 als winnaar van Wimbledon. Tot slot nog een tip voor de tennisliefhebbers: naast de topmatch tussen Borg en McEnroe op zaterdag 20 augustus, mag het publiek zich op vrijdag 19 augustus aan een remake van de bekende Roland Garros finale van ‘88 verwachten tussen Mats Wilander en Henri Leconte. Een extra tribune met 500 genummerde zitplaatsen is voorzien.
“Voor mij is het niet de eerste keer dat ik in KnokkeHeist zal spelen. Toen ik wist dat John ook van de partij zou zijn, was mijn beslissing om terug te keren dan ook snel genomen. Het is één van de beste toernooien van het circuit en ik kijk enorm uit naar het duel met John. Zelfs na zoveel jaren, blijft dat een speciaal moment voor ons allebei”, vertelt Björn Borg. (Een voorsmaakje van de wedstrijd tussen Borg en McEnroe is te bekijken via www.optimaopen.be/borg-mac-nl)
www.optimaopen.be
Dat het ook voor het selecte gezelschap van 2 500 toeschouwers per dag een speciaal moment wordt, staat nu al vast. Voor Jeroen Piqueur, CEO van Optima, was de organisatie van een tweede editie
[ CAPITAL 12 ]
53
o pti m a o p e n
r ic h a r d k r a j icek t w eede k eer t e g a st op op t i m a open
Topsporter met
Noem een voorbeeld van een topsporter die met succes in het zakenleven stapte als verlengstuk van zijn sportcarrière, en je komt als vanzelf uit bij tennislegende Richard Krajicek. Capital ging de sympathieke Nederlander opzoeken met vragen over topsport, engagement en financiën. tekst Jeroen Lissens | foto Lieven Dirckx
Na 14 jaar proftennis startte u een carrière als tennistoernooidirecteur. Wat is de belangrijkste overeenkomst tussen topsport en ondernemen? RICHARD KRAJICEK : “Het harde werken en het doorzetten zijn natuurlijk belangrijk, zowel in de sport als in het zakenleven. Maar de belangrijkste gelijkenis voor mij is: je moet zowel je sterke als je zwakke plekken kennen. Zo kom je vooruit. Ik heb als sporter geleerd dat mijn backhand wat minder was, dat was voor mij mijn zwakke plek. Mijn forehand was mijn wapen, mijn sterke punt. Maar ook daar schuilde een gevaar: ik kon die forehand niet zomaar altijd gebruiken, alleen vanuit een bepaalde positie. Ging ik het altijd doen, dan werd die sterkte juist een zwakte die zich tegen je keert. Gebruik dus je sterke punten, en vooral wanneer dat nodig is: een belangrijke les voor topsporters én ondernemers.”
maal van nul af moesten beginnen – en ik werd op mijn beurt geraakt door kinderen in probleemwijken. Via de sport wilde ik iets voor hen terugdoen. Daar zit het ontstaan van de Richard Krajicek Foundation (www.krajicek.nl ), een stichting die veilige plekken wil creëren waar kinderen samen aan sport kunnen doen onder goede begeleiding. We hebben pas ons 75ste terrein geopend. Belangrijker dan de terreinen en het materiële vind ik de software erachter: de mensen uit de buurt die de terreinen begeleiden, de lesgevers die kinderen laten uitblinken tot rolmodellen voor de hele buurt. Sport gaat me na aan het hart: niet alleen omdat het gezond is, maar ook als sociale factor. Mensen leren kennen door samen te sporten zorgt er ook voor dat je je veiliger gaat voelen in je buurt, omdat je mensen kent. Samen sporten is zoveel beter dan rondhangen.”
U hebt ook een stichting opgericht die sport bij kinderen en jongeren stimuleert. Hoe kwam u daarbij? RICHARD KRAJICEK : “In plaats van rondgereden te worden in een gouden koets na mijn Wimbledonoverwinning in 1996, wilde ik iets met jongeren doen. Ik was opgegroeid in een thuis waar geen geld was – mijn ouders waren Tsjechische vluchtelingen die in 1970 in Nederland terechtkwamen, en hele-
Topsporters en geld, is dat een goed huwelijk? RICHARD KRAJICEK : “Niet per definitie. Mede daarom heb ik samen met een Nederlandse bank een divisie opgericht die zich bezighoudt met de financiële begeleiding van topsporters. Leren omgaan met je salaris, wat te doen na je carrière, coaching bij het opzetten van een bedrijf, enzovoort. Veel sporters zijn totaal niet met geld bezig: ze willen enkel aan sport
[ CAPITAL 12 ]
55
denken, omdat ze geen andere zorgen willen. Logisch ook. Alleen jammer dat heel wat sporters niet of niet goed begeleid worden als het op geld aankomt. Veel sporters geven ook teveel uit, wanneer ze hun salaris plots zien stijgen. Zelf heb ik ook wel eens die fout gemaakt, gelukkig met mate. Al vraag ik me soms nog af of ik écht acht horloges nodig heb. Gelukkig hebben auto’s me nooit erg geboeid (lacht).” U komt terug naar Knokke, dus de Optima Open van vorig jaar was een succes? RICHARD KRAJICEK : “Ik kom beslist terug, ook al was het een zwaar toernooi vorig jaar: twee matches op één dag is niet niks. Nu ik zie dat het dit jaar ook zo is (Krajicek treedt op 19 augustus aan tegen Borg én tegen McEnroe, nvdr.), zal ik me beslist beter voorbereiden! (lacht) Maar het blijft natuurlijk een heel leuk toernooi. Het fijne aan de ATP Champions Tour, waarvan de Optima Open onderdeel is, is dat de spelers en de sponsor er zo dicht met elkaar in contact komen. Verder is Knokke-Heist natuurlijk een prachtige plek, zeker bij mooi weer. Het ideale moment om het klanten en relaties op een informele manier naar hun zin te maken. Ik onderbreek dus graag mijn vakantie in Zuid-Spanje om naar België te komen.”
r e p o r ta g e
E e n e r f e n i s va n d e p r o v o ’ s
city trippen op twee Het begon met een handvol witte leenfietsen, een tot mislukken gedoemd ideetje van Amsterdamse provo’s. Vandaag zijn in honderden steden nieuwe systemen opgestart om makkelijk fietsen te huren, zoals Villo! in Brussel en Velo in Antwerpen. En wat dacht je van een malse lenteregen in Lyon? Een zomers ritje door Kopenhagen? De Indian summer in Montréal? Allez, en route! tekst bart desomer
[ CAPITAL 12 ]
56
Amsterdam
r e p o r tag e
LYON
Lyon
Een idee als de ‘witte fietsen’ kon alleen in de jaren zestig verzonnen zijn. De witte fietsen hadden geen slot. Ze waren ‘collectief eigendom’, want privé-eigendom was diefstal. De bedoeling was dat je ze voor één trip gebruikte en dan op je plaats van bestemming achterliet, klaar voor de volgende gebruiker. Gratis, dat spreekt vanzelf. In de zomer van 1965 organiseerden Amsterdamse provo’s een happening. Ze deelden een in progressieve spelling opgesteld pamflet uit (‘PROVOKATIE nr. 5’), met uitleg over hun actie. Een oude fiets werd ter plaatse witgeschilderd… en prompt door de politie in beslag genomen. Veel meer dan een stuk of tien witte fietsen zijn er nooit geweest in Amsterdam. Ze verdwenen of werden, in het beste geval, teruggevonden in een boomkruin of een gracht. De mensheid bleek niet klaar voor de nobele notie van collectief bezit. Privébezit was dan misschien diefstal, maar dit collectief bezit werd echt gestolen. Ook latere projecten met deelfietsen, zowel in Nederland als elders, beten zich de tanden stuk op diefstal en vandalisme. Het Green Bike Scheme in Cambridge bleek na een jaar geplunderd. De witte fietsen van Bratislava in Slovakije, gelanceerd in 2001, waren binnen de drie maanden spoorloos of onherstelbaar beschadigd.
KNALROOD “Om diefstal en vandalisme tegen te gaan, moet de gebruiker zich vandaag eerst registreren”, vertelt Ivon Deden van het Parkeerbedrijf Antwerpen, dat verantwoordelijk is voor het nieuwe fietsdeelsys-
Kopenhagen
Montréal
teem Velo. “Wij vragen bijvoorbeeld het nummer van de kredietkaart. Dat is onze waarborg als de fiets door nalatigheid van de gebruiker wordt beschadigd of gestolen. Onze deelfietsen zijn rood en wit, de kleuren van de stad Antwerpen.” De meeste fietsdeelsystemen werken bovendien met zelf ontworpen, onderhoudsvriendelijke modellen. Die zijn niet alleen meteen herkenbaar als huurfiets (en dus moeilijker tweedehands te verpatsen), maar ook beter bestand tegen intensief gebruik, vandalisme of demontage. De grootste spelers op deze markt zijn Clear Channel (onder meer in Antwerpen) en JCDecaux, dat het Brussels fietsleensysteem Villo! uitbaat. “Alle onderdelen werden door onze ontwerpers onzichtbaar in het frame en de wielen ingewerkt of veilig in de kettingkast weggestopt”, legt Jérôme Blanchevoye van JCDecaux uit. “Denk maar aan de ketting, de remmen, de rem- en versnellingskabels… Zelfs het ventiel van de band is vandalisme-proof.” De allerlaatste generatie, te vinden in Arnhem en Grenoble, heeft zelfs een chip met tracingtechnologie zelf. Zo kan een gestolen of vermist exemplaar makkelijk opgespoord worden.
CHINA De nieuwe aanpak slaat aan, met momenteel wereldwijd 203 000 fietsen in 28 landen. Het allergrootste fietsdeelsysteem zit in China. Daar is de stad Hangzhou goed voor 40 000 fietsen in 2 000 stations. Amerika zit in de staart van het peloton. Daar staan fietsdeelsystemen nog in de kinderschoenen.
[ CAPITAL 12 ]
57
Over het succesverhaal van Vélo’v, het fietsdeelsysteem van Lyon, hadden we het al. Het historisch deel van Lyon, goed voor 427 hectare, staat op de Unesco werelderfgoedlijst. Qua cultuur moet Lyon alleen Parijs voor laten gaan, maar het is wel de gastronomische hoofdstad – de Beaujolais en de Cötes du Rhône zijn plaatselijke wijnen. Zo werkt het
Je kunt er niet naast kijken: de fietsstations van Vélo’v staan werkelijk overal. De fietsstations hebben een terminal, waar je met je bankkant een ticket kunt kopen voor 1 dag (1 euro) of voor 7 dagen (3 euro). Daarnaast betaal je aan de terminal 1 euro per uur, dat bedrag gaat automatisch van je bankrekening. www.velov.grandlyon.com Tips voor trips
Lyon wordt overheerst door twee heuvels. Leuk om te beklimmen, maar wel kuitenbijters. Wie het graag vlakker houdt, kan best een van de rivieren volgen of de Berges du Rhône: een groen lint langs de Rhône van Gerland tot aan het park Tête d’Or, met heel veel nieuwe groen-, speel-, sport- en infrastructuur. Aanraders: de tuineilanden tussen Pont Morand en Pont Lafayette, de waterpier met zwembad aan Pont L’Université en de haven en picknickplekjes in de buurt van de Pont Galliéni.
hangzhou Hangzhou ligt op 150 kilometer van Shangai en telt 7 miljoen inwoners. Het is een van de populairste toeristische bestemmingen in China. Hangzhou is een moderne stad, die wel zijn oud, karakteristiek centrum bewaard heeft. En zoals zowat overal in China is de fiets het meest voorkomende vervoermiddel.
Shanghai
Zo werkt het
The Hangzhou Bicycle Company heeft ruim 2 000 stallingen. Eerst koop je een pasje in het Smart Card Center. Je tikt die kaart tegen een fietsrek. Even wachten tot het lampje op groen springt en het elektronisch slot opengaat, en je kunt weg. De waarborg bedraagt 200 yuan (ongeveer 20 euro). Daarnaast betaal je een huurvoorschot van 100 yuan. Wat je niet opgebruikt, krijg je samen met de waarborg terug. www.bikehangzhou.com Tips voor trips
Wie de drukte van Hanghzou centrum beu is of het populaire Westelijk Meer maar een tourist trap vindt, kan een fietstrip naar het Xixi National Wetland Park overwegen. Dit natuurgebied biedt een mooie mix van natuur, wilde dieren en musea. Een goede route naar Xixi National Wetland Park loopt langs Wen Er Lu. Die weg is tamelijk veilig zolang je in de stad zelf fietst en gaat dan vrij abrupt over in platteland. Waarschuwing: het klimaat in deze streek is vochtig subtropisch. De zomers zijn nat en zeer heet (gemiddeld 40°C in januari), winters bewolkt en overwegend droog (gemiddeld 28°C in juli).
Europa is de pionier en Frankrijk blijft de Europese koploper. Het eerste grote succesverhaal daar was Velo’v in Lyon, opgestart in 2005. Telkens wanneer je in Lyon een fiets na een ritje terugplaatst, worden de remmen, de bandenspanning, de versnellingen (er zijn er drie) en de lampen digitaal gecontroleerd. De resultaten van die snelle check-up gaan meteen naar het controlecentrum. Bij een hapering wordt de fiets niet meer aangeboden. De prijs? Die blijft verbazend bescheiden, vindt Jérôme Blanchevoye. “Een prepaid kaart heb je al voor een paar euro. Het gebruik zelf is gratis zolang je de ritten korter dan een uur houdt. De fietsen zijn dus echt bedoeld voor relatief korte stukjes in en rond het stadscentrum.” Met andere woorden: stal je huurfiets niet de hele avond naast het gezellig terrasje waar je in de pastis gevlogen bent, maar parkeer hem eerst in een fietsstation. Het Velo’v programma heeft een kleine revolutie veroorzaakt in de mobiliteit van Lyon. De stad had niet
van twee werelden, quoi. Het trotst van al zijn ze in Lyon op de bewonderende commentaren uit het buitenland. Zelfs in Amsterdam, toch de bakermat van alle fietsdeelsystemen, zijn ze onder de indruk.
TRENDY Gek genoeg heeft Amsterdam zelf geen groot fietsdeelproject. De nieuwe verhuursystemen blijken beter aan te slaan in steden met een belabberde fietstraditie dan in de klassieke fietssteden. Niet helemaal onlogisch, want in een plek als Amsterdam bezit bijna iedereen een eigen fiets. En bezoekers en toeristen kunnen er sinds jaar en dag terecht in een stevig uitgebouwd net van privéverhuurders. Het meest verrassende succesverhaal is misschien wel Vélib in Parijs. Met Vélib bouwde JCDecaux voort op zijn ervaring van Lyon. En deed er een flinke schep bovenop. Momenteel vind je er 20 600 fietsen. Sterk, want in de lichtstad is het toch nog altijd koning auto die de scepter zwaait. ‘Wijk niet af van de aangeduide fietspaden en wees voorzich-
“Het allergrootste fietsdeelsysteem zit in China. Daar is de stad Hangzhou goed voor 40 000 fietsen in 2 000 stations.”
bepaald een fietsvriendelijke reputatie. Na de invoering van Vélo’v ging het aantal fietsverplaatsingen met een ruk de hoogte in – een ruk van 500 procent om preciezer te zijn. De stad zelf noemt het ‘collectief individualisme’ de belangrijkste reden voor het succes. Vélo’v fietsers kiezen hun eigen bestemming, route en dienstregeling, maar ze gebruiken wel een gemeenschappelijke transportmethode. Het beste
[ CAPITAL 12 ]
58
tig in het verkeer als die er niet zijn’, waarschuwt Vélib de argeloze fietsers, want ‘Parijse autobestuurders kunnen behoorlijk intimiderend zijn’. Understatement van het jaar, waarschijnlijk. Toch sloeg Vélib enorm aan. En niet alleen wanneer een staking het openbaar vervoer weer eens heeft platgelegd. De fiets is in Parijs zo trendy geworden, dat de politie tegenwoordig op de loer ligt bij ver-
r e p o r tag e
Kopenhagen keerslichten. Wie door het rood vlamt, mag zich verwachten aan een pittige achtervolging door een agent… op twee wielen. België slaat geen modderfiguur in al dat fietsgeweld. Villo! in Brussel kon op een paar jaar meer dan 25 000 abonnees verleiden. Jérôme Blanchevoye: “Op dit moment verhuurt Villo! 2 500 fietsen. Dat aantal wordt begin volgend jaar verdubbeld.” Een dagtickets (met bankkaart te betalen aan de terminals van de fietsstation) kost 1,50 euro. Velo! Antwerpen is pas in juni van start gegaan: 1 000 rode fietsen verspreid over een tachtigtal automatische stations, gelegen tussen de Singel en de Schelde. “Bij ons kost een dagpas 3 euro”, legt Ivon Deden uit. “Velo mikt zowel op de eigen inwoners als op pendelaars en toeristen. Maar dat komt wel. Toeristen hoeven zich trouwens niet op voorhand in te schrijven. Ze kunnen bellen naar ons callcenter, die wel het kredietkaartnummer zal vragen, of dit zelf regelen met behulp van een WAP-applicatie voor de smartphone.”
POPULAIR In het verleden gingen fietsdeelprojecten niet alleen ten onder aan diefstal en vandalisme. Ook geldgebrek stak stokken in de wielen. Daarom kiezen steeds meer steden voor publiekprivate samenwerking. Ze tekenen contracten met advertentieagentschappen, zoals JCDecaux en Clear Channel, die hun centen halen uit straatreclame. Na de affichepanelen in bushokjes, de stadsplannen met publiciteit op de achterkant en de met reclameborden betaalde automatische toiletten zijn de fietsdeelprojecten een welgekomen nieuwe niche. Vandalisme en diefstal blijft ondanks alles een
Amsterdam
kopzorg. Hoeveel fietsen er verdwijnen? Dat willen ze bij JCDecaux liever niet kwijt. “Dat brengt lieden met een gebrek aan burgerzin alleen maar op nog slechte ideeën”, vindt Jérôme Blanchevoye. Tweede hinderpaal voor een vlot leenfietsgebruik: de populairste fietsstations zijn op de drukste momenten ofwel helemaal leeg ofwel helemaal vol. In het eerste geval is het zoeken naar een station waar wel nog fietsen staan. In het tweede geval sta je een beetje voor joker, want je kunt je fiets niet kwijt. In het controlecentrum wordt de stand van zaken wel opgevolgd, maar de ploegen die het aanbod moeten aanvullen zitten o ironie – soms vast in de file. Ivon Deden: “Als je zeker wil spelen, kan je best op voorhand thuis of op een smartphone de interactieve kaart op de website even raadplegen. Dan zie je meteen hoeveel fietsen of lege plaatsen er in elk station beschikbaar zijn.” In Brussel zijn er wel al een paar keer problemen geweest, erkent Jérôme Blanchevoye. “We waren een beetje het slachtoffer van ons eigen succes. Vooral de fietsstations die zeer zichtbaar zijn of vlak naast een toeristische trekpleisters staan, raken gemakkelijk helemaal vol of leeg. De gebruikers moeten de nabijgelegen, minder bekende stallinglocaties nog een beetje leren kennen. Daarom hebben we onlangs een gratis app voor smartphones gelanceerd: AllBikesNow. Het voordeel is dat je in werkelijke tijd ziet welke fietsen en welke plaatsen in welke stations beschikbaar zijn. Met de gps-navigatiefunctie kan je smartphone je daarna meteen ook naar het station van je keuze leiden.” Iedereen mee? Hup dan, de fiets op! www.villo.be – www.velo-antwerpen.be
Kopenhagen is de fietshoofdstad van de wereld. 40 procent van de pendelaars verplaatst zich met de fiets. Hier fiets je niet naast, maar achter elkaar. Een helm dragen is heel gewoon. Je hand opsteken wil zeggen dat je gaat remmen. Is je bestemming te ver, dan kan je fiets voor 3 euro mee op de fietsendrager van een taxi. Zo werkt het
Het fietsdeelsysteem City Bikes heeft 2 000 fietsen op 110 locaties. Op de fiets zit een systeem dat doet denken aan de winkelwagentjes in een supermarkt. Stop een stuk van 20 Deense kronen (ongeveer 2,50 euro) in het gleufje en het slot klikt los. Breng de fiets terug in een rek naar keuze en je krijgt je muntstuk terug. Kostprijs: helemaal gratis. Eén nadeel: in het donker fietsen mag niet, want de fietsen hebben geen licht. www.bycyklen.dk Tips voor trips
Je kunt het stadscentrum doorkruisen of via zes verschillende fietsroutes naar de nieuwe stadsontwikkelingsprojecten van Kopenhagen fietsen. De Amerika Plads route is bijvoorbeeld ideaal voor een hete dag. Je maakt kennis met een oude industriële havensite die omgevormd wordt tot een woon- en belevingszone. Onderweg zie je het recent gebouwde Danish Royal Theatre, het nieuwe stadskwartier langs de waterkant en Nordhavnen, dat ontwikkeld wordt als een duurzaam, toekomstgericht district. Op het einde van de rit kan je een verfrissende duik nemen aan het nieuw aangelegde Svanemølle strand. www.cphx.dk
Hedwig De Meyer
O N DER N EME N
H e dw ig De M e y e r
op de
heilige van
werchter Van een fuiftent voor het jeugdhuis van Werchter tot de ‘claw’, de gigantische klauwvormige overspanning waarmee U2 de wereld afdweilt: het is hard gegaan voor Stageco. Hedwig De Meyer heeft de business van de podiumbouw zo goed als eigenhandig uitgevonden. “We zijn er domweg ingerold, als loltrappende kwajongens. Zonder business- of groeiplannen. Vandaag werken we wereldwijd, in het seizoen met vijfhonderd mensen. Dat houdt een mens jong.” tekst Bart Desomer foto’s Anne Deknock
[ CAPITAL 12 ]
61
ondernemen
Hedwig De Meyer moet op de foto. Een meer toepasselijke plek dan de heilige weide van Werchter weten we niet te verzinnen. Het festival is de wieg van Stageco. Net als elk jaar trekken de podiumbouwers van het bedrijf in de tweede helft van juni de podia en tenten op. Het team – een internationaal gezelschap dat zweert bij het karakteristieke zwarte roadie-uniform – is speciaal voor de opbouw van Rock Werchter vanuit de Verenigde Staten overgevlogen. Daar was het een van de drie ploegen die voor de ‘365° Tour’ met de ‘claw’ van U2 door het continent toerden.
Bon Jovi Hedwig stemt in met de locatie. Hij rijdt als passagier in de auto van onze fotografe mee. Helaas: de jongeman van de veiligheidsfirma kent de baas van Stageco niet en verspert ons de toegang tot de parking. Een mooi staaltje van beroepsernst. We willen hem duidelijk maken dat we met de grote baas op toer zijn, maar Hedwig is ons voor. Zonder te zeggen wie hij is vraagt hij vriendelijk of we daar even mogen parkeren om een foto te nemen en belooft plechtig dat we over een kwartiertje weer weg zijn. Het lukt, we mogen binnen. Valse bescheidenheid? Neem dat ‘valse’ maar weg. Uit alles blijkt dat Hedwig een broertje dood heeft aan grote ego’s, dikdoenerij en voorkeursbehandelingen. Zo maakt hij zich even later zorgen dat hij zonder helm het terrein op moet, want ‘een mens moet toch het goede voorbeeld geven’. En dat zwart polohemdje met het geborduurde logo van Bon Jovi? Dat is omdat hij ‘niets propers met korte mouwen meer had liggen’. Rock ‘n roll van het no-nonsense genre.
De ‘Claw’ van U2
[ CAPITAL 12 ]
62
Ondanks de drukke bedrijvigheid op en rond het hoofdpodium verloopt de fotosessie zonder gapende hoofdwonden of andere vervelende arbeidsongevallen. Achteraf rijden we terug naar Tildonk. Daar bouwde Stageco tien jaar geleden een nieuw hoofdkwartier toen de eerste uitvalsbasis in Werchter uit zijn voegen barstte. Onderweg zijn we nogmaals gefrappeerd door het rustieke plattelandsgehalte van de streek waarin dit toch swingende bedrijf opereert. We passeren een kapelletje van Onze-Lieve-Vrouwe van Troost. Hedwig schiet in de lach. “Het is hier een plattelandsdorp. Maar dat deert niet. Integendeel. Ik ben geboren en getogen in Werchter en ik woon er nog altijd. Toen we midden jaren tachtig met Stageco voor het eerst internationaal toerden, met Genesis, was ik nog onder de indruk. En de open ruimte in Australië
ondernemen
De ‘Claw’ van U2
was helemaal een eyeopener. Ik kon me toen goed voorstellen dat ik naar zo’n land zou emigreren. Nu ben ik daar een beetje van afgekickt. Je zit daar toch ver weg van alles. In België ben je omringd door cultuur. Ik blijf nu liever hier wonen. We gaan wel op reis als we nog eens weidse landschappen of overdonderende natuur willen zien.”
mij heeft gehad. En het zijn ook altijd korte trips. Onze roadies die met de tournees meereizen, zijn veel langer onderweg. Veel van die gasten hebben hun leven daarop ingesteld. Ze werken hard tijdens de ene helft van het jaar en doen het in de winter kalmer aan. Ze gaan dan in Brazilië of Thailand of zo wonen. Een vriendin kan je er op na houden
“Ik blijf mijn vrouw dankbaar dat ze altijd zoveel geduld met mij heeft gehad.” hectisch Op eenvoudig verzoek puzzelt Hedwig zijn agenda van de afgelopen en de komende weken bij elkaar. Eerst een weekje Canada, want Stageco verkocht een podium in Toronto. En passant heeft hij U2 zien optreden in Winnipeg en gebabbeld met mensen van het Cirque du Soleil, met wie hij in de toekomst graag wil samenwerken. Na Canada ging het eerst naar Zagreb voor de start van de Bon Jovi toer – de vierde samenwerking al met de immens populaire Amerikaanse hair metal band – en daarna naar Londen. Staan de komende week nog op het programma: opnieuw de VS, Nederland, Duitsland en Spanje. Een hels ritme voor een man die zoetjesaan naar de zestig glijdt? “De zomerperiode is de drukste periode van het jaar. Maar tegenwoordig ben ik veel minder weg dan vroeger. Ik blijf mijn vrouw dankbaar dat ze altijd zoveel geduld met
als je zo’n leven leidt, een gezin is moeilijker. Toch houden veel van onze medewerkers het heel lang vol, soms tot hun eigen verbazing. Ik praatte vorige week in Canada met leeftijdsgenoten van mij die al meer dan 20 jaar voor Stageco werken en die nog heel tevreden waren met hun werk. Niet omwille van de glamour, want daar komt al snel sleet op en constant feesten is wegens het zware werk uitgesloten. Een medewerker heeft eens een stappenteller gedragen tijdens de load out van U2. Hij kwam aan 23 kilometer. Maar het is een microbe. Die mannen zijn vrije vogels, hé. Ze moeten de klus klaren en voor de rest staat niemand op hun vingers te kijken.” “Ik heb dat werk in het begin ook zelf gedaan. Eigenlijk waren dat de plezantste jaren. Heimwee heb ik niet, wel goede en soms ook knotsgekke
[ CAPITAL 12 ]
63
herinneringen. De jongens van Guns and Roses sloegen alles. Als Amerikanen gek zijn, dan zijn zij echt knettergek. Zoiets wilds heb ik daarna nooit meer meegemaakt. De afterparty was meestal nog bezig als wij ‘s morgens de spullen aan het inladen waren. Straffe dingen hebben we toen gezien. (lacht) En relletjes in Toronto, Seattle… Het was altijd bang afwachten of Axl Rose te laat of niet zou opdagen. In Mannheim stond er 60 000 man te wachten, twee uur lang. Axl kwam op het podium, zag iets wat hem niet beviel en wou terug het podium af. Ze hebben hem met bodyguard en al tegengehouden aan de poort en weer het podium
ondernemen
opgeduwd. Metallica was dan weer een toonbeeld van discipline. En de jongens van AC/DC zijn echt toffe gasten. Heel gewoon gebleven ook. Daar hebben we vier tournees mee gedaan. Ik ken hun muziek en gimmicks vanbuiten, maar ik amuseer er me nog steeds rot mee.”
domweg Je kunt de jongen uit Werchter nemen, maar niet Werchter uit de jongen. Hedwig De Meyer was een student industrieel ingenieur met een passie voor muziek. Niet alleen als snoep voor de oren, maar als een alternatieve levensstijl. Rock ‘n roll attitude in het jeugdhuis, Belgischer kan het niet. We schrijven begin jaren zeventig, de tijd dat The Doors, Jimi Hendrickx en Rory Gallagher in het zog van Woodstock de harten van het langharig tuig veroverden. En wat doet langharig tuig dat bezeten is van muziek, maar geen enkel instrument machtig is? “We trokken rond met een discobar. Flash Experience! (lacht) Daarmee gingen we overal draaien. En elk jaar organiseerden we met het jeugdhuis van Werchter een fuif, helemaal in het begin van de zomer. Op een bepaald moment dachten we: nu die tent er toch staat, kunnen we dan niet beter in één moeite op zondag ook nog wat optredens organiseren? Dat begon met Belgische groepen: Big Bill, Banzai, Kandahar, dat soort van dingen. En zo is Rock Werchter ontstaan. Domweg.” Bij de eerste editie van het festival had één journalist een accreditatie gevraagd en gekregen: Herman Schueremans, op dat moment inktkoelie bij het Nederlands blad Muziek Express. Schueremans organiseerde zelf ook een festivalletje, in het park van Herent, op een boogscheut van Werchter. Hij stelde voor om de krachten te bundelen. Een paar jaar later kwam Torhout erbij, in de persoon van Noël Steen. België had zijn eerste dubbelfestival. De rolverdeling viel in een logische plooi: Herman deed de groepen en de muziek, Hedwig de praktische organisatie en de techniek. De leercurve was steil. De twee locaties deelden de geluids- en lichtinstallatie, wat resulteerde in nachtelijke logistieke huzarenstukjes op de E40 tussen Brabant en WestVlaanderen. Intussen groeide het dubbelfestival als kool. “T/W werd snel een begrip. Jazz Bilzen, in die tijd het enige grote openluchtfestival, had last van relletjes en verloor publiek. Wij doken in het gat en werden daarbij stevig gepusht door het magazine Humo. Begin jaren tachtig is het helemaal
Podium Rolling Stones
geëxplodeerd. Het systeem met een tent die langs één kant open stond, voldeed niet meer. Er kwam zoveel volk, dat steeds meer mensen het podium niet meer konden zien. We zijn dan op zoek gegaan naar een openluchtpodium, maar dat was alleen in Engeland te vinden. Dan nog liever zelf iets in elkaar steken. Zo hebben we met vallen en opstaan ons eerste podium gebouwd. Dat was ons groot geluk, dat we erbij waren helemaal aan het begin van die business. We konden het metier stap voor stap leren en uitvinden. We hebben de regels van het vak mee geschreven. Dat was een unieke positie.” De officiële geboortedatum van Stageco is 1985. “Maar het was al veel langer een professionele en voltijdse bezigheid. Alleen vond de belastingdienst dat onze werkstructuur niet meer voldeed. De inkomsten van de ticketverkoop en de uitgaven mochten in de vzw blijven, maar de rest moesten we in een aparte handelsvennootschap onderbrengen.”
roadies Meteen daarna kwam Stageco in een serie stroomversnellingen terecht. De eerste was de Invisible Tour van Genesis. De productiemanager van die internationale tournee was onder de indruk van een nieuw concept dat Hedwig uitgedokterd had: het Steel Tower System. “Tot dan toe werden podia gebouwd met steigermateriaal: buisje per buisje. Dat is een flexibel systeem, maar arbeidsintensief en tijdrovend. Bovendien kan je aan zo’n podium niet zoveel gewicht bevestigen. En een harde windstoot
[ CAPITAL 12 ]
64
kan ook nefast zijn. Ik kreeg toen het idee om een podium te bouwen met prefabelementen, die je met kranen in de juiste positie hijst. Dat werkt sneller, is beter bestand tegen gewicht en wind en er zijn minder roadies die naar omhoog moeten klauteren, wat het systeem ook veiliger maakt.” “De techniek maakte bovendien torens en grote dakspanten mogelijk. Die tourmanager had dat systeem in Werchter gezien. Hij vond het een geweldig idee en vroeg of we de Europese tour van Genesis wilden doen. We hadden nog maar één podium, zodat we maar de helft van de toer konden aannemen. De andere helft werd gedaan door een Engels bedrijf. En blijkbaar vonden ze onze aanpak beter. Het concept stond er. Bovendien passen wij Belgen ons makkelijk aan andere zeden en gewoonten aan. Misschien omdat we op de grens van Noord- en Zuid-Europa wonen? En we kennen onze talen. Ik weet nog dat ik in het begin in Parijs aan tafel zat met een Amerikaanse tourmanager en een Franse organisator. Als je de brug kan slaan tussen die twee, dan zit je in een sterke positie.”
kim clijsters Na Genesis was the sky the limit. In 1987 trok Stageco met Pink Floyd en drie reuzenpodia de wereld rond. In 1992 was het nog eens de beurt aan Genesis. “In die tour gingen we voor de eerste keer verder dan het klassieke standaardpodium: de zwarte doos met een dak erop en het geluid aan
ondernemen
de zijkanten. Dit podium was helemaal open en had geen dak – alleen op de strategische plaatsen was er beschutting tegen de eventuele regen. We inspireerden ons op technieken uit verschillende sectoren om oplossingen te vinden. Om de zeilen op te trekken en vast te zetten, gebruikten we bijvoorbeeld profielen uit de bootbouw. Die toer was meteen ook het begin van het Amerikaans verhaal. Op het einde kregen we de vraag om de gezamenlijke tournee van Guns and Roses en Metallica te doen. Toen die afgelopen was, hebben we even overwogen of we onze spullen terug naar Europa zouden verschepen. Maar dat bleek duurder dan het materiaal stockeren in de VS, in een huurmagazijn. Dat is uitgegroeid tot de Amerikaanse poot van Stageco. Naast het hoofdkwartier in België en de afdeling in de VS hebben we nu vestigingen in Duistland, Frankrijk en Nederland en sa-
pen tien jaar deden ze allemaal beroep op Stageco om hun droom in staal, geluid en licht om te zetten. De 360° Tour van U2, met de iconische ‘claw’, was het culminatiepunt. “Voor de kleine podia hebben we lokaal nog concurrenten. Maar op het niveau van de supergroepen is de enige concurrentie eigenlijk de prijs. Hoeveel wil die band investeren en kunnen wij het voor die prijs produceren, dat is de vraag.” Voor U2 werken is iets speciaals. Die groep heeft altijd gedurfd, probeert steeds opnieuw nieuwe dingen uit, op het vlak van licht, video… Het is leuk als je van dat soort mensen het vertrouwen krijgt. Wij ontwerpen zelf geen podia, anders worden we concurrenten van onze eigen klanten. Maar toen ze hiermee op de proppen kwamen, heb ik toch eventjes geslikt. Onmogelijk of in elk
“Per podium zijn we met 48 vrachtwagens onderweg. Logistiek is dat een titanenwerk.” menwerkingsverbanden in Ierland, Zuid-Afrika en Japan. Zelf zou ik graag nog eens iets opstarten in Latijns-Amerika. Dat is een groeimarkt waar ik een goed gevoel bij heb. Ook Oost-Europa vind ik interessant. China, daar voel ik niet veel bij. Maar we zitten tegenwoordig echt wel over de hele wereld. We diversifiëren, zowel qua locatie als qua werk. Omdat we overal dezelfde goede service willen geven. Daarvoor moet je dicht bij je klanten zitten. De slappe periode buiten het concertseizoen proberen we op te vangen door ons ook op andere dingen toe te leggen. De processie in Tongeren, de Best of Belgium tennismatch in de Heizel tussen Kim Clijsters en Serena Williams, de modeshow van Chanel in Parijs, tot en met een enorme structuur voor een evenement van de gas- en olie-industrie in Qatar: we doen het tegenwoordig allemaal. Ook kleine, lokale evenementjes trouwens. Daar hebben we aan de overkant van de weg zelfs speciaal een aparte afdeling voor opgericht.”
geval onbetaalbaar, dacht ik. En duur is het zeker geworden. De mensen vergeten dat soms, maar op tournee zijn wij de grootste kost. U2 reist bijvoorbeeld met drie versies van die bewuste claw: één die wordt opgebouwd, een tweede die voor het concert wordt gebruikt en een derde die al naar een volgende locatie onderweg is. Per podium zijn we met 48 vrachtwagens onderweg. Logistiek is dat een titanenwerk.”
logistiek Kim Clijsters en Qatar ten spijt: de echte liefdesverhalen van het bedrijf hangen bij Stageco aan de muren. The Rolling Stones, Robbie Williams, Muse, Johnny Hallyday, Genesis, Coldplay: in de afgelo-
[ CAPITAL 12 ]
65
pensioendienst Al dat showgeweld staat haaks op het amateurisme van de jonge rockjaren en op de latere doe-hetzelf punkattitude. Die evolutie is onomkeerbaar, denkt Hedwig. “Muzikanten verdienen tegenwoordig hun geld met optredens, want platen verkopen ze niet meer. De show wordt alleen maar belangrijker. Een Amerikaanse vriend van mij zegt het zo: hoe minder talent ze hebben, hoe meer ze ons nodig hebben. (giert het uit) Maar als de groep echt muzikaal talent heeft en daar een fantastische show rond bouwt, dan is het bij mij toch nog kippenvel. De eerste liveshow van de laatste U2tour in Barcelona heeft me echt van mijn sokken geblazen. Het doet deugd dat je mee kunt werken aan zo’n verhaal. Het gevoel dat je krijgt wanneer je de testbouw van die constructie in Werchter ziet groeien… Daar doe je het allemaal voor, daar haal ik mijn werkvreugde uit. Geld is belangrijk, maar het is niet dé motivator. Een tweede huis, een boot, een zwembad… dat is toch alleen maar miserie? Je moet dat onderhouden, schoonmaken, organiseren. Of er wordt ingebroken. Dan denk ik: wat moet ik daarmee aanvangen? Financieel hoef ik me geen zorgen meer te maken. Maar aan stoppen denk ik nog niet. Ik kreeg een paar geleden een brief van de pensioendienst, over de berekening van mijn pensioen. Ik viel bijna van mijn stoel. Wat voor zever is me dat nu! Ik heb een boeiend leven en doe voort zolang ik er zin in heb. Het werk fascineert me meer dan ooit en onze maturiteit maakt het makkelijker tegenover de klanten. In het begin moet je jezelf bewijzen. Maar na al die jaren maken ze je zo rap niet meer zot. Of tenminste: nog net zot genoeg om er toch nog eens voor te gaan.”
auto
m il le m igl i a
italiaans
straatgeweld
[ CAPITAL 12 ]
66
Ooit was het een beenharde straatrace die mannen van jongens scheidde. Nu is het een regelmatigheidsrally voor de happy few. Al blijft de Mille Miglia vooreerst een opzwepend straatfeest voor iedereen die nog doodgewoon van auto’s houdt. tekst Bart Lenaerts foto’s Lies De Mol
Als een luxemerk de goedboerende medemens niet wil plezieren met een Miljonair Fair of Eccentric beurs, kan het eigenlijk niet meer voorbij aan een regelmatigheidsrally voor oldtimers. Want zo’n opwindend evenement biedt pas echt het ideale recept om moderne, geslaagde dames en heren te verleiden. Het roadbook met enkele valstrikken serveert een sympathiek wedstrijdelement zonder dat er daarom voor een gouden kalf wordt gestreden, terwijl het uitgestippelde parcours de adrenaline doet pompen en de klassieke auto’s zelf het geheel een authentiek tintje meegeven. Geen wonder dat dit soort wedstrijden als paddenstoelen uit de grond schiet. Maar de Italiaanse Mille Miglia, die is van een heel ander allooi.
Loodzware geschiedenis De Mille Miglia is voor regelmatigheidsrally’s wat het Louvre is voor kunst: een instituut. Nochtans was het in eerste instantie vooral een noeste straatrace die het opkomende automobilisme kleur moest geven. In 1927 was dat, toen een rits zakenmannen een 1 600 kilometer lang parcours uittekenden dat over de stoffige wegen van Brescia naar Bologna en Rieti tot Rome ging om dan meteen terug te keren via Siena, Firenze en Parma. Samen met wedstrijden zoals de 24 Uren van Le Mans vormde deze race over 1 000 mijlen – Mille Miglia dus – het ideale podium waarop de razendsnel ontwikkelende autoindustrie zijn kunsten kon tonen. Om zichzelf op de kaart te zetten vaardigden de sterkste merken hun indrukwekkendste machines én toppiloten af om op het scherpst van de snee om de zege te knokken.
[ CAPITAL 12 ]
67
Maar in hun spoor volgden wel honderden noeste Italiaanse boeren en arbeiders die zich met hun piepkleine Fiatjes of Lanciaatjes in het avontuur van hun leven stortten. Wie maalde erom dat ze vaak een vol etmaal onderweg waren en dubbel zoveel tijd nodig hadden dan de winnaar? Autoracen was plezant en zij waren toch maar mooi een substan tieel deel van het feest. Op die manier schreef de Mille Miglia in al zijn geledingen autosportgeschiedenis, totdat in 1957 plots de stekker eruit werd getrokken onder druk van de publieke opinie. Toen knalde de woeste Spaanse edelman Alfonso de Portago met zijn Ferrari tegen 250 km/u in het publiek nadat een band klapte. Niet alleen lieten hij en tien toeschouwers het leven. Ook de Mille Miglia hield die dag op te bestaan.
auto
Totdat een pientere ziel de race in de jaren ‘80 reïncarneerde, maar dan als regelmatigheidsrally die exclusief bleef voorbehouden aan auto’s die de oorspronkelijke Mille op hun CV hadden. Dankzij die briljante zet groeide de rally in een wip en een knip uit tot een parade van het mooiste, schoonste en duurste dat de auto-industrie tussen 1927 en 1957 voortbracht. Een rijdend automuseum is het. Maar wel eentje waarbij de Olympische gedachte primeert. Hier is meedoen zoveel belangrijker én leuker dan winnen. Al zou dit niet Italië zijn, als er over die strikte voorwaarden niet een boompje kon worden opgezet. Dat verklaart waarom er eveneens Bentleys aan de start staan, hoewel die nooit in de authentieke Mille meestreden. Toch primeert kwaliteit. Aangezien de organisatie een wachtlijst van 1 500 kandidaat-teams achter de hand heeft voor amper 380 startplaatsen, ligt de lat zo uitzonderlijk hoog dat er alleen fabelachtige mooie, of historische unieke auto’s aan de start staan. En schoon volk, natuurlijk. Dat spreekt.
Hoge heren Ook al verhoudt de moderne Mille Miglia zich tot de oude zoals een fietstocht tot de Tour de France, toch
moet je minstens een beetje kunde in de vingers hebben om een oude kist in amper 2 dagen en één avond foutloos dwars doorheen Italië en over een vijftal bergpassen te jagen. Dat je strikt afgelijnde delen van het parcours op de seconde precies aan een vooraf bepaalde snelheid moet afhaspelen, zal de meeste teams worst wezen. Erbij mogen zijn, is voor hen de hele pret. Uiteindelijk strijden slechts een 25-tal equipes echt op het scherpst van de snee voor de hoogste eer. Verder bekommert niemand zich ook maar één ademstoot lang over de eindrangschikking. De Mille Miglia is net zo’n magneet voor VIP’s als een ijscokraam voor kinderen. Naast het halve Nederlandse prinsenbestand en een hele rits Italiaanse personaliteiten van het eerste en tweede knoopsgat, waren dit jaar ondermeer Jan-Peter Balkenende en Guy Verhofstadt van de partij. Omdat toppolitici het zich in de huidige tijdsgeest amper nog kunnen permitteren om binnen de eigen landsgrenzen uiting te geven aan hun brandende passie voor automobielen, is de Mille Miglia voor hen de uitgelezen kans om het beest nog eens een keertje uit te laten. Die vlieger gaat evengoed op voor andere BV’s zoals hondentemmer Gert
[ CAPITAL 12 ]
68
“Mille Miglia is net zo’n magneet voor VIP’s als een ijscokraam voor
kinderen.”
Verhulst of sterrenkok Peter Goossens. Die populaire jongens zijn het evengoed aan hun stand verplicht om in ons land nooit de kop boven het maaiveld uit te steken, omdat iedere associatie tussen auto’s en pret maken al snel in de foute hoek wordt geparkeerd. Voor Goossens was het plezier helaas van korte duur. Opgezweept door de emoties en het nooit aflatende tempo van de rally, moest hij na een appelflauwte met een ambulance worden afgevoerd. Naast die parade aan bekende koppen wordt het kleurrijke startveld vooral bevolkt door autoracers op pensioen, pure autoliefhebbers en collectioneurs. Nogal wat oudgedienden hebben zo’n fabelachtig waardevolle verzameling vierwielig antiek achter de hand dat ze ieder jaar met iets anders staan te blinken. Al krijgen tegenwoordig steeds meer ‘gewone’ teams eveneens de kans om voor één keer de ultieme droom waar te maken.
bij draagt. In die vergelijking is de Mercedes 300 SLR dan de Mona Lisa: de absolute top waarrond tientallen verhalen, anekdotes en halve mythes zwermen. Met die monsterlijke Zilverpijl werkte Stirling Moss in 1955 namelijk de volle 1 000 mijl af in tien uur en een zucht, waarbij hij een gemiddelde van net geen 160 km/u op de tabellen zette. Zo’n tempo is zelfs met moderne auto’s op biljartvlakke snelwegen haast een utopie, maar destijds was dat exploot nauwelijks te bevatten. Ondanks de duide-
lijke dominantie van Alfa Romeo op het palmares, is de Mille na die krachttoer toch een beetje dé koers van Mercedes geworden. Daarom ook vaardigt het merk met de ster ieder jaar opnieuw een indrukwekkende armada af. Zelfs Capital trad aan in Mercedes-fabriekkleuren, want voor ons had het imposante Mercedes Classic Team een 220 a Ponton gereserveerd. Die E-Klasse van de fifties lijkt niet het ideale wapen voor een bloedsnelle rally, maar uiteindelijk kweet de burgerman’s-Benz
“Ondanks de duidelijke dominantie van Alfa Romeo op het palmares, is de Mille na die krachttoer toch een beetje dé koers van Mercedes geworden.”
Mona Lisa Sinds de Mille Miglia twee jaar geleden in handen viel van een nieuw organisatiecomité, ligt de lat terug iets lager en mogen steeds meer modale auto’s een dansje wagen op dit Italiaanse straatfeest. Zo waren dit jaar ondermeer een roedel Fiatjes Topolino, enkele DKW’s en zelfs een Citroën 2 PK op het appel. Sommige toeschouwers én deelnemers betreuren deze democratisering. Een paar jaar terug werd de Mille namelijk uitsluitend gekleurd met top-Ferrari’s, unieke Maserati’s of andere automobielen die in ieder automuseum de parel aan de kroon zouden zijn. Voor aficionado’s is het zo’n beetje alsof men het strafste van de Louvre-collectie aan een kunstliefhebber voor-
[ CAPITAL 12 ]
69
AUTO
“Het is niet omdat het geen race meer is, dat er niet poriënvernauwend wordt geknald tijdens de Mille Miglia.”
zich uitstekend van zijn taak. Daarnaast plukte das Haus liefst 17 andere pareltjes uit het museum in Stuttgart, incluis de SLR die dit jaar werd rondgestuurd door tweevoudig wereldkampioen Mika Häkkinen met een woeste blik in de ogen, een metersbrede glimlach rond zijn lippen en één slap armpje van het oneindige zwaaien naar de dolle fans. Het is lovenswaardig dat Mercedes zo’n waardevolle auto – wellicht de duurste ter wereld – nog steeds inzet voor datgene waarvoor hij ooit is gebouwd. Rijden, dus. Hard zelfs. Het is helemaal bijzonder dat Jan en alleman deelt in de feestvreugde en
is weliswaar minder indrukwekkend, maar wel veel herkenbaarder. En dat maakt de droom toch weer iets tastbaarder. In één adem schurkt de Mille Miglia daarmee weer een beetje dichter aan bij de geest van de authentieke wedstrijd die, uitgezonderd twintig toppiloten aan de kop van de wedstrijd, vooral werd gereden door de gewone man. Daarom waren de echte sterren van deze editie de 78-jarige Nicola Fabiano en zijn 84-jarige copiloot Erasmo Crivellari die met dezelfde Fiat 1100/103 TV uit 1955 en hetzelfde startnummer deelnamen als toen ze in 1957 het avontuur van het leven beleefden.
“Voor de gemiddelde Italiaan maakt het overigens niet uit hoe waardevol de auto’s zijn die voorbij boenderen.” zelfs nergens inkom moet lammeren. Voor de gemiddelde Italiaan maakt het overigens niet uit hoe waardevol de auto’s zijn die voorbij boenderen. Die lopen net zo warm voor een majestueuze Bentley of hitsige Ferrari, als voor een modale Fiat. Die laatste
[ CAPITAL 12 ]
70
Ambiance Het is niet omdat het geen race meer is, dat er niet poriënvernauwend wordt geknald tijdens de Mille Miglia. Dat heeft veel te maken met de strakke timing, maar nog meer met de opzwepende sfeer.
AUTO
Je moet al opgetrokken zijn uit gewapend beton en de ziel van Flor Koninckx in je lijf hebben rondwaren, om niet altijd en overal het gas tot tegen de plank te vloeren. Langs zowat iedere meter van het ruim 1 600 kilometer lange asfaltlint staan enthousiaste toeschouwers te joelen, te toeteren of muziek te maken. In de drukke dorpen lijnen ze soms rijen dik op, maar ook van god en klein peerke verlaten ronde punten worden rond middernacht nog steeds opgevrolijkt door een geestdriftige menigte. Het leukst van al zijn de tientallen passages in de Middeleeuwse dorpen of steden die Toscane tot werelderfgoed kroonden. Ook al zijn al die historische stadskernen al een eeuwigheid verkeersvrij, in Italië maakt men graag een uitzondering voor koning auto en nog meer voor de koningin der rallies. Naast de glamour die hier in gulle pakken wordt versneden, schuilt hem daarin vooral de grote aantrekkingskracht van de Mille Miglia. Het is simpelweg kippenvelkwekend om met een oldtimer doorheen Siena, Firenze, Parma, Modena of Bologna te blazen terwijl jong en oud je vurig aanmoedigt. Dat de deelnemers net zoals de G8-top door tientallen nerveuze carabinieri’s ‘s nachts langs de mooiste lanen van Rome werden geëscorteerd, zal wel voor eeuwig in het geheugen staan gegrift. Nog leuker is de stoutmoedige wetteloosheid die drie dagen lang als een warme deken over Italië valt. Tijdens deze rally kan en mag alles. Witte doorlopende lijnen zijn enkel een versiering op het asfalt, rode lichten zijn slechts besognes voor gewone verkeersdeelnemers en snelheidslimieten vormen hoogstens een aanmoediging om sneller te gaan. Schrik voor polizia of carabinieri is niet nodig. Die zijn nog het zotst van allemaal. Vooral de gemotoriseerde politie rijdt het vuur letterlijk uit de sloffen om te verzekeren dat Mille Miglia-deelnemers toch echt wel voldoende tempo kunnen maken. De politie, uw vriend? Wel in Italië, wel in de Mille Miglia.
Wedstrijdelement Toch kan de Mille Miglia nuchter beschouwd het ruim 6 000 euro zware inschrijvingsgeld amper verantwoorden. In andere oldtimerrallies krijg je voor die som meer kilometers, meer dagen en word je beter bepamperd met smakelijker lunches en royalere hotels. Al maakt dat laatste nauwelijks iets uit: het tempo ligt tijdens de Mille zo hoog dat je amper enkele uren in je hotel verblijft en het ritme is zo bloeddrukstijgend dat je ook onder een brug zou kunnen slapen. Niettemin moet iedere autoliefhebber de Mille ooit eens aan den lijve hebben ervaren.
Is het niet als één van de gefortuneerde deelnemers, dan nog loont het de moeite om ergens langs de kant te posteren. Want de sfeer, die ervaar je echt nergens anders. In de 21ste eeuw vallen er duizend redenen te verzinnen om de Mille Miglia opnieuw naar het rijk der fabelen te verwijzen. Nut heeft het nauwelijks, het kost de Italiaanse gemeenschap handenvol geld om zo’n indrukwekkende batterij Carabinieri’s op te trommelen en de tientallen middeleeuwse steden ontvankelijk te maken voor dit razende circus. Terwijl natuurpunt niet eens durft uitrekenen wat de milieuschade is van 380 amechtig pruttelende, zwarte wolken uitbrakende hoestbuien op wielen die dwars door Italië kachelen. Bovendien is dit topevenement ieder jaar weer het toneel van hondsgevaarlijke situ-
aties. Vermoeide deelnemers hebben tegen het eind simpelweg niet meer voldoende fut om hun rijdende doodskist vlot doorheen iedere bocht te krijgen, terwijl motorrijders met het zot in de kop als razende hommels kringetjes rond de deelnemers rijden. Je kan je ook afvragen of Giovanni met de pet het blijft waarderen dat hij nog langere files moet verteren wanneer dat uitverkoren zoo tje met hun oldtimers flagrant alle verkeersregels aan de verwende laarzen lapt. Maar zo werkt het niet in Italië. Niet tijdens de Mille Miglia. Overal waar deze bonte karavaan voorbij trekt, vragen omstanders slechts met een brede lach of je niet nog meer gas kan geven, nog luider kan toeteren, nog harder door hun straatje kan jagen. Neen, tegen de zure regen is de Mille Miglia allerminst de ideale remedie. Maar het is wel een levenslustig medicijn tegen de verzuring.
b e lg e n m e t e e n plan
fr a nco dr ag on e
De
meester van de droom Sinds september kunt u in het Chinese Macau naar het waterspektakel ‘The house of dancing water’ gaan kijken, één van de duurste shows aller tijden (250 miljoen dollar) waaraan vijf jaar voorbereiding vooraf ging, waaronder twee jaar casting over heel de wereld. Na zijn succesvolle samenwerkingen met Cirque du Soleil biedt dit gigantisch spektakel aan Franco Dragone, de regisseur, de mogelijkheid om ook meer bescheiden projecten te realiseren. TEkst F-Twee
[ CAPITAL 12 ]
72
b e lg e n m e t e e n plan
“La Louvière is een stad waar
de mensen graag wonen.”
Enkele uren voor zijn vertrek naar Macau krijgen wij de kans om Franco Dragone te interviewen. Wij voelen dat hij erg enthousiast is over het idee om – wellicht de komende dagen – concreet gestalte te geven aan een nieuw grootschalig project in China. De toon wordt echter ernstiger wanneer wij met hem de sociale problemen van zijn regio van herkomst, La Louvière, aankaarten. De man is wereldwijd bekend voor zijn adembenemende shows, of het nu gaat om de spektakels van Cirque du Soleil of de megaproducties die hij verwezenlijkte in Las Vegas of die hij sinds september 2010 in Macau maakt. Wanneer hij het heeft over de indrukwekkende expertise en de verschillende talenten die hij doorheen de jaren heeft weten te strikken, komt hij helemaal op dreef. Hoewel hij in 2010 maar liefst 203 dagen doorbracht in het buitenland, wil hij het toch even hebben over de sluiting van Royal Boch… Wanneer wij de naam Franco Dragone horen, denken wij meteen aan groots opgezette spektakelshows in Amerikaanse stijl. Toch vindt u het belangrijk om trouw te blijven aan La Louvière… FRANCO DRAGONE: “Alles vertrekt van daaruit: de keuze om er mijn bedrijf (nvdr: Franco Dragone Entertainment Group) in 2001 te vestigen. Of eerder om ‘terug te keren’ naar La Louvière. Het is op die plaats dat ik ben opgegroeid. Mijn project ontwikkelde zich rond deze regio. Destijds wilde ik de mensen een hart onder de riem steken, hen
helpen ontsnappen aan een zekere malaise. In 2000 reisde ik regelmatig tussen de Verenigde Staten en België. Wanneer ik een taxi in Zaventem nam, moest ik steeds uitleggen waar La Louvière lag, omdat de chauffeurs de streek niet kenden!” Horen wij hier de vroegere acteur-militant aan het woord? FRANCO DRAGONE: “La Louvière is een stad die zwaar werd getroffen door de opeenvolgende economische crisissen en de twijfelachtige eer had om zes leden van het Front National te verkiezen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. In de kranten wordt erover gepraat als een droevige en zwarte plaats. Nochtans is het daar dat ik de wereld heb ontdekt. Ik heb er in een cultureel centrum gewerkt dat in de jaren ‘70 ‘l’usine à tracts’ werd genoemd. La Louvière heeft altijd een rijk cultureel leven gehad! In de jaren ‘80 heb ik er zelfs een café-theater opgericht. Het is een stad waar de mensen graag wonen. Na vijftien jaar Cirque du Soleil had ik zin om me er opnieuw te vestigen. Ik had geluk dat mijn partners van toen me ook wilden volgen.” Welke weg heeft u afgelegd tot de megashows van Las Vegas? FRANCO DRAGONE: “Philippe Degeneffe die toen werkte voor het cultureel centrum van La Louvière, vroeg mij om de regie van een show naar aanleiding van het jaar 2000 op mij te nemen. Ik aanvaardde onder bepaalde voorwaarden: dat er affiches van de show zouden worden opgehangen van Antwerpen tot Luik en overal in België. Zo ontstond
[ CAPITAL 12 ]
73
b e lg e n m e t e e n plan
‘Décrocher la lune’. In deze regio bleef er buiten onszelf en enkele dromen niets anders meer over. Ik voelde de symbiose met het publiek die de show bijwoonde. Zij verwachtten echt iets. In aansluiting hierop richtten wij de Franco Dragone Entertainment Group op, die dit jaar zijn tienjarige bestaan viert. Tien jaar succes, eveneens doorspekt met meer chaotische momenten. Om een project dat in de steigers stond te laten slagen, waren de regels eenvoudig: ik liet de mensen gewoon naar La Louvière komen. Dat is ook wat er gebeurde met Céline Dion, die er zich vestigde en repeteerde, of met de show ‘Le rêve’, die momenteel wordt opgevoerd in Las Vegas. Ik probeer steeds om de repetities in de eerste plaats te laten plaatsvinden in België.”
definitie, minder bewegingsvrijheid voor de productie. Wij krijgen soms af te rekenen met eisen die echt absurd zijn. Mijn bedrijf speelt hier de rol van schild. Het stelt mij in staat om bepaalde bizarre verzoeken te weigeren.” Heeft u te lijden gehad onder de economische crisis? FRANCO DRAGONE: “Wij hebben een groot contract met het Midden-Oosten verloren en hebben de lancering van verschillende shows, waaronder ‘The house of dancing water’ in Macau, moeten uitstellen. Wij hebben het hoofd boven water weten te houden en zijn er in geslaagd om de laatste hand te leggen aan enkele projecten die de komende jaren zullen zorgen voor een zekere stabiliteit.”
Is de artiest uitgegroeid tot een groot ondernemer? FRANCO DRAGONE: “Ons project steunt op twee
pijlers: een artistieke en een economische. Ondanks mijn imago van linkse aanhanger, zoon van vakbondsmilitanten, klopt het dat ik een werkgever ben geworden. Hiervoor heb ik een aantal bezwaren van tafel geveegd. Wanneer ik een spektakel tot stand breng, ben ik steeds op het scherp van de snede. Ik wil dat elke show zowel van onberispelijke kwaliteit, volks als gesofistikeerd is. De toeschouwers zijn intelligente en veeleisende mensen! Door mijn bedrijf op te richten, moest ik het hoofd bieden aan een aantal frustraties, namelijk een aantal projecten opgeven. Om deze onderne-
Naast de grote producties lijkt het erop dat het voor u van essentieel belang is om daarnaast te blijven investeren in projecten op mensenmaat. FRANCO DRAGONE: “Vanaf de oprichting van de Franco Dragone Entertainment Group en tegelijk met de grote shows van Las Vegas, zoals ‘A new day’ (nvdr: de show die werd gemaakt voor Céline Dion) of ‘Le rêve’ voelde ik de nood om ook kleinschaligere projecten tot stand te brengen en te promoten in Le Bois du Cazier, het station van Guillemins,… Bovendien houdt het gezelschap zich ook bezig met burgerprojecten, zoals het festival ‘5 sur 5’, dat wij elk jaar organiseren en zichtbaarheid geeft aan wer-
“Ons project steunt op twee pijlers: een artistieke en een economische.”
ming te laten opleven en groeien, moesten grootschalige spektakels met grote budgetten worden gerealiseerd. De show van Céline Dion in Las Vegas was een professionele kans die ik gewoon niet kon weigeren. Maar dit betekende ook dat ik minder tijd kon besteden aan theater en kleinschaligere projecten.” Geeft uw onderneming u ook meer vrijheid? FRANCO DRAGONE: “Een spektakel met een groot budget (nvdr: 250 miljoen dollar voor de recente grote productie in Macau) betekent ook buitengewone verplichtingen van de investeerder, met, per
ken van jonge regisseurs. Ik voel me daartoe verplicht. Het is sterker dan mezelf. Ondanks het feit dat ik vorig jaar 203 dagen in het buitenland was, voel ik de nood om de situatie hier op de voet te volgen. Net als in Cairano, mijn geboortedorp in Italië.” Heeft u enkele nieuwe projecten voor België? FRANCO DRAGONE: “In België zijn we momenteel aan het werken aan een musical met de zanger Saule, die zorgde voor de tekst en de muziek. Het stuk zou ongeveer binnen twee jaar klaar moeten zijn. U weet dat Bergen in 2015 Europese Cultuurhoofdstad zal zijn. Wij zullen Bergen 2015 onder-
[ CAPITAL 12 ]
74
b e lg e n m e t e e n plan
steunen met een show waarvoor onder meer ook zal worden samengewerkt met Saule. En tegen 2015 zou er samen met de Compagnie des Mutants, met wie ik in het verleden reeds heb samengewerkt, een show voor de allerjongsten het licht moeten zien.” “Voorts zal de show ‘Décrocher la lune’ volgend jaar voor de vijfde keer opnieuw worden opgevoerd. Mijn wens is dat ‘Décrocher la lune’ een jaarlijkse afspraak wordt, net als de spektakels in het Grand Park van Puy du Fou in de Vendée.” Kan u iets vertellen over KDO! dat tijdens de kerstvakantie in 2009 werd opgevoerd en regelmatig zou terugkeren? FRANCO DRAGONE: “In 2008 besliste ik om KDO! te maken, als reactie op de crisis. Het was moeilijk om dit project tot stand te brengen, onder meer omdat de medewerking van de verschillende Gemeenschappen nodig was. Het project werd echter niet opgegeven. Het voordeel van dit spektakel is dat het de mogelijkheid biedt om jonge artiesten die net de schoolbanken hebben verlaten, en andere buitenlandse artiesten tegenover elkaar te stellen. Het is een show waar kan worden geëxperimenteerd. Het was echter moeilijk voor ons om het enkel tijdens de eindejaarsperiode te laten plaatsvinden. Mijn doel is om het meermaals op te voeren.”
een Chinees, een Senegalees, enz. te ontdekken. Een Palestijn zei ons dat het ‘vervallen’ aspect van de regio hem aan Palestina deed denken. Al deze regisseurs laten ons dingen zien die voor ons alledaags zijn geworden.” Voelt u zich thuis in Las Vegas? FRANCO DRAGONE: “Toen ik begin de jaren ‘90 op vraag van Guy Laliberté, de oprichter van Cirque du Soleil, aankwam in Las Vegas, was mijn eerste gedachte: ‘Wat kom ik hier in godsnaam doen?’. Al die buitensporigheid, deze miljoenen mensen,… Door de tijd te nemen om te kijken, ben ik mij geleidelijk aan de juiste vragen gaan stellen. Wij bevonden ons in het middelpunt van het entertainment, een woord dat in Amerika eerder een positieve connotatie heeft. Het was een onmiskenbare economische kans. Voorts bood Las Vegas ook de mogelijkheid om elk soort publiek te bereiken: van multimiljonairs tot arbeiders – 40 miljoen toeristen brachten destijds een bezoek aan Las Vegas!”
“Toen ik aankwam in Las Vegas was mijn eerste gedachte: wat kom ik hier
in godsnaam doen?”
Iets wat minder mensen over u weten is dat u ook filmprojecten steunt. FRANCO DRAGONE : “Via de bedrijfstak ‘Dragons Films’ steunen wij sinds 2001 financieel enkele filmprojecten die door de economische vereisten moeilijk zouden kunnen worden gerealiseerd. Het gaat voornamelijk om auteurscinema, documentaires,… maar soms ook om series voor onder meer de Franse televisie. Vorig jaar hebben wij voor het eerst, met Olivier Gourmet, een langspeelfilm gemaakt ‘Un ange à la mer’, die werd voorgesteld op het filmfestival van Namen en op het Karlo Vivary Festival in de Tsjechische Republiek drie prijzen in de wacht sleepte. Daarnaast vindt in september in La Louvière jaarlijks het festival ‘5 sur 5’ plaats, waar jonge regisseurs centraal staan. Zij komen uit alle uithoeken van de wereld en krijgen 5 weken de tijd om een kortfilm over La Louvière te schrijven, te draaien en te tonen. Elke regisseur verblijft bij een ‘peter’ die hem meer vertelt over de streek. Het is erg interessant om onze regio door de ogen van
[ CAPITAL 12 ]
75
r e p o r tag e
cultureel centrum maken, met shows en hotels van een zekere standing. Hij deed een beroep op mij voor deze permanente show en gaf me carte blanche. Ik heb mij volledig moeten onderdompelen in de cultuur die reeds aanwezig was in Macau: het conservatorium, het ballet, de geschiedenis met zijn nog goed vertegenwoordigde Portugese wortels,.. Een heuse culturele en historische kans! Ik had twee jaar nodig om de wereld rond te reizen, 700 artiesten, dansers, muzikanten en acrobaten te zien, en tot slot de beste 77 kandidaten uit te kiezen. Voeg hieraan nog de productie en de technische teams toe en u komt op een totaal van maar liefst 18 verschillende nationaliteiten. ‘The house of dancing water’ is uitgegroeid tot een model, een referentie. Dit waterspektakel heeft ons zichtbaarheid gegeven in China, maar ook in Rusland, India en Singapore. Hierdoor kunnen wij vandaag onderhandelen over nieuwe grootschalige projecten in China.“ Welke projecten liggen er in het verschiet? FRANCO DRAGONE: “Wij staan op het punt om te
“Wij staan op het punt om te tekenen voor een gloednieuw project in China.”
En in Azië, met een nog indrukwekkendere show? FRANCO DRAGONE: “Voor ‘The house of dancing water’ heb ik me ook tal van vragen gesteld. Het is een gigantisch waterspektakel met een budget van 250 miljoen dollar en 80 artiesten dat wordt opgevoerd in het prachtige ‘Dancing Water Theatre’, dat speciaal voor deze gelegenheid werd gebouwd in Macau. Aan deze show ging maar liefst vijf jaar voorbereiding vooraf. Wij konden ons niet onvoorbereid in het avontuur storten! Ik las de geschiedenis van Macau aandachtig en merkte op dat het een gelijkenis vertoonde met Las Vegas: een project dat werd uitgedrukt door de twee steden en dat niet gemist mag worden, de zin om een zekere waardigheid terug te vinden. Las Vegas was ‘de
stad van de zonden’ en Macau een stad van allerhande vormen van verboden handel. Beide steden wilden deel uitmaken van de show en de droom. Er schuilt uiteraard een economische reden achter deze show! Maar ook de zin om daar te zijn waar er geschiedenis wordt geschreven. In Macau is heel de regio opgewonden. Er is daar sprake van een echt maatschappelijk project.” Een budget van 250 miljoen dollar, een waterinhoud van vijf olympische zwembaden,… Waren er voor dit waterspektakel geen grenzen? FRANCO DRAGONE: “Lawrence Ho, voorzitter van het Chinese privébedrijf Melco Crown Entertainment, wil in Macau een aantrekkelijk
[ CAPITAL 12 ]
76
tekenen voor dit gloednieuwe project in China. Ik kan u er helaas momenteel nog niets meer over vertellen. Dit is waar wij momenteel mee bezig zijn en ik kan mijn enthousiasme maar moeilijk verbergen. Aangezien ik er niets meer mag over onthullen, wil ik toch de nadruk leggen op één ding. Ons gezelschap viert dit jaar zijn tienjarige bestaan. Gedurende deze tien jaar hebben wij geleidelijk een expertise verworven die wereldwijd wordt erkend. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan ons kostuumatelier. De kostuums die er worden gemaakt, moeten niet enkel tot dromen aanzetten, maar zich in alle omstandigheden kunnen aanpassen aan de bewegingen van de artiesten. Sommige kostuums zijn bestemd voor de waterscènes, andere worden dan weer gebruikt voor de luchttaferelen. Wij maken in La Louvière kostuums die wij aan de Chinezen verkopen! Het is eigenlijk de omgekeerde wereld! Hetzelfde geldt op het vlak van het audiovisuele en 3D. Ook op die gebieden hebben wij een hele weg afgelegd, waardoor wij voortaan kunnen samenwerken met de studios DreamWorks Animations. Wij zijn een referentie geworden en hopen dat wij de komende tien jaar nog verder kunnen groeien.”
Om alles te weten te komen over de shows van Franco Dragone, kunt u een kijkje nemen op: www.dragone.be
VR I JE T I JD
e x perts selecteren
de betere des dingen levens gast r o n o m i e
reizen
c u lt u u r
De Belg lijkt op veel te besparen, maar allerminst op ontspanning. Vandaar vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme zomertips. Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden. Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over gastronomie, reizen of cultuur gaan – ook geld waard!
[ CAPITAL 12 ]
77
gastronomie
TIPS VAN PETER GOOSSENS , HOF VAN CLEVE
www.domrestaurante.com
Nummer 7
D.O.M – São Paolo Onlangs nog opgeklommen naar plaats 7 in de prestigieuze lijst San Pellegrino World’s 50 Best Restaurants. Chef Alex Atala, die ooit nog in België als schilder werkte, verwerkt inheemse Braziliaanse ingrediënten met Franse en Italiaanse keukentechnieken. Zijn doel? De comfortzone verlaten en een nieuwe gastronomische ervaring creëren, om zo de Braziliaanse cuisine nieuw leven te schenken, in een modern jasje.
www.zumarestaurant.com
Ja pa nse tr a ditie met v leugje extr a
Zuma – Londen Sushi, sashimi en gegrilde hapjes: Zuma serveert Japanse keuken, maar dan net met dat vleugje extra. Authentiek, maar niet traditioneel. De echte smaak van het Oosten, met respect voor de tradities van het verleden. Van aan de bar ziet u hoe de koks de sushi klaarmaken. Een extra tip: in de bar kiest u uit 40 soorten saké.
[ CAPITAL 12 ]
78
v r i j e ti j d
www.lagrenouillere.fr
In de k ik k erpoel
La Grenouillère – Madelaine-sous-Montreuil Wie nog nooit kikkerbilletjes at, kan zijn kans wagen bij chef Alexandre Gauthier. La Grenouillère is een restaurant en hotel in Nord-Pas-de-Calais, gelegen in een typisch Picardische boerderij. Kikkers sieren de muren op fresco’s uit 1930. Alexandre nam de fakkel over van zijn vader en is een rijzende ster in de Franse cuisine. Trefwoorden: ambitieus, vindingrijk, krachtig.
Va n V lees en Bloed
Hugo Desnoyer – Parijs Hugo Desnoyer is een slager uit het 14e arrondissement in Parijs, die ook ver buiten de Parijse stadgrenzen klanten en fans heeft. Zijn specialiteit? Al het beste Franse kwaliteitsvlees, denk aan lamsvlees uit Lozère of kalfsvlees uit Limousin. Zijn vlees koopt hij niet in de vleesindustrie, maar bij vaste leveranciers. Hugo Desnoyer is de huisleverancier van president Sarkozy, het Ritz Hotel en een stuk of wat sterrenchefs.
Een engel streek neer in de Prov ence
www.bruno-oger.com
Bruno Oger – Le Cannet In het hartje van de Provence ontvangt chef Bruno Oger zijn gasten in een 18de eeuwse bastide. In deze hemelse setting kiest u voor een hapje in de Bistrot des Anges, een drankje in de L’Ange Bar of culinair tafelen in La Villa Archange. Een mediterraans decor gecombineerd met een van de meest talentvolle chefs van Frankrijk: of hoe u van uw zomervakantie ook een topgastronomische sensatie maakt. [ CAPITAL 12 ]
79
www.regalez-vous.com
reizen
TIPS VAN d e bb i e pa p p y n, r e i s j o u r n a l i s t e
www.thikatravel.com
a frik a
Kaapstad versus Mozambique enkele dagen richting Mozambique. Ofwel vlieg je naar Maputo vanwaar je per helikopter erg laag over het olifantenpark net buiten de stad richting White Pearl Resorts vliegt. Avonturiers doen het dan weer per wagen vanuit ZuidAfrika. Je parkeert de wagen dan aan Kosi Bay Border Post en per wegtransfer gaat het dan verder naar White Pearl Resorts. In Ponta Mamoli logeer je in een weelderige en stijlvolle omgeving met zicht op de blauwgroene Indische Oceaan. Hoogtepunt van het verblijf is misschien zwemmen met wilde dolfijnen of natuurlijk de onaangetaste onderwaterwereld verkennen. Prijzen op aanvraag bij Thika Travel.
Combineer kosmopolitisch Kaapstad met afgelegen en onbekend Mozambique. Thika Travel, de specialist in op maat gemaakte luxereizen naar Afrika, stelt dit jaar een speciaal pakket voor om deze twee extreme plekken te bezoeken. In Kaapstad is het logeren in het nieuwe Molori Clifton in Kaapstad. Geen gewone locatie maar een dromerige plek op een rots aan het strand van Second Beach. Gasten van Molori Clifton beschikken over een eigen Bentley met chauffeur zodat transfers in stijl gemaakt kunnen worden. Fijne extra’s zijn er natuurlijk ook. Neem nu de persoonlijke butler die erg ver in verwennerij gaat. Op alle details worden gelet en de gast wordt op zijn wenken bediend. Daarna gaat het voor
www.theranchatrockcreek.com
monta na
Te paard op de Ranch at Rock Creek Stel je charismatisch Montana, aka het land van The Big Sky, tijdens de maand september voor. De Indian Spring sfeer hangt in de lucht en de intense kleuren van de majestueuze natuur in deze uithoek van Amerika’s Northwest spreken boekdelen. Het is de ideale periode om het paard te zadelen en met de cowboys mee op verkenning te trekken doorheen eindeloze vlaktes en valleien. The Ranch At Rock Creek nabij de charmante stad Missoula is een vrij nieuwe en erg luxueuze guest ranch waar de gast Montana op een zeer uitzonderlijke manier kan beleven. Trail rides met de cowboys, gaan hiken of mountainbiken al dan niet met ervaren gidsen, kleiduifschieten, wildwater rafting tot zelfs vliegvissen. De Ranch zelf bevindt zich op 2,5 hectare glooiend landschap met besneeuwde bergtoppen in de verte. Het fijnste aan logeren hier zijn ook de suites en kamers: kies uit een gerenoveerde, über-charmante stalling waar alles, tot in de kleinste details, door bekende interieurontwerpers werd ingericht. Of dichtbij de snelstromende rivier in een van de luxueuze tenten die met houtkachels verwarmd worden. Helemaal comfortabel, wordt het in de villa’s, oftewel de Log Homes: meer privacy, ruimte en zelfs een grote open haard en een hot tub om de frisse avonden de baas te kunnen. Logeren doe je hier volgens een all-inclusief pakket: alle maaltijden, drank, activiteiten en transfers inbegrepen vanaf ongeveer 820 euro per nacht, per persoon.
[ CAPITAL 12 ]
80
v r i j e ti j d
maldives.hadahaa.park.hyatt.com
Ga a fu A lifu atol in Noord-Hu va dhoo
Eerste Park Hyatt in bounty-stijl Het Gaafu Alifu atol in Noord-Huvadhoo is een van de grootste en diepste natuurlijke atollen in de wereld. Om er te geraken moet je wat moeite doen en vanaf Male in de Maldiven een uurtje zuidelijk vliegen. Zopas opende daar Park Hyatt Hadahaa op zijn eigen privé-eilandje dat in een half uurtje tijd kan worden rondgewandeld. Verder niks anders dan eindeloze, azuurblauwe Indische Oceaan. Als gast kan je op ontdekking trekken naar bewoonde eilanden in het atol waar de lokale bevolking nog steeds grotendeels van de visvangst leeft. Op het eiland zelf is het kiezen tussen een van de veertien over-water Park Water Villa’s of de twintig Park Pool Villa’s aan land met eigen minizwembad. Alle villa’s hebben een strakke look, eerder uniek in de Maldiven. De enorme ramen geven uit op de zee of het privétuintje met plunge pool vanwaar het strand in 1,2,3 te bereiken is. De badkamers zijn enorm en de speciaal op maat ontworpen lijn van schoonheidsproducten die biologisch afbreekbaar zijn, is een welkom geschenk. Een Park Villa vanaf ongeveer 500 euro per nacht voor twee. Een reden te meer om vanaf nu naar de Maldiven te reizen, is de vlucht met Etihad Airways vanuit Brussel. Denk dan aan extreem comfort en service in Etihad’s Pearl Business of Diamond First.
orion II
www.aussietours.be
turk ije
www.amanresorts.com/amanruya
Een Turkse Droom: Amanruya
Nautische expedities in stijl Hoe ontdek je tijdens een en dezelfde trip het diepe, bijna onbereikbare noorden van Alaska in combinatie met bijvoorbeeld erg onbereikbaar Kamchatka in Rusland? Ga aan boord van Orion II, een kleinschalig maar extreem comfortabel expeditieschip dat sinds april 2011 zijn avontuurlijke en veelal Australische en Europese gasten aan boord verwelkomt. De Orion II cruist net zoals het zusterschip Orion met maximum 100 passagiers aan boord en de nadrukt ligt op de expeditie en de bestemming zelf. Zo wordt elke dag aan land gegaan met comfortabele zodiacs zodat de natuur en de omgeving van dichtbij kan geobserveerd worden. Verlaten stranden, kleine inhammetjes, afgelegen eilanden worden vlotjes ontdekt. Er worden expedities georganiseerd in Nieuw-Zeeland, Rusland, Papua New Guinea, Melanesië en zelfs Antarctica dat dan vanaf het zuidelijke halfrond van de wereld benaderd wordt. Aan boord natuurlijk een zee van comfort en uitstekende service. Ideaal om in stijl de meest afgelegen en onbekende gebieden op de planeet te ontdekken. Orion II heeft als basis Borneo vanwaar het hoofdzakelijk Zuidoost-Azië zal verkennen. Zeven nachten Gulf of Siam Explorer of Temples & the Mekong vanaf ongeveer 4200 euro per persoon voor de cruise in vol pension met veel activiteiten inbegrepen.
De gerenommeerde Aziatische hotelketen Aman Resort lonkt op een subtiele manier naar Europa. Het bewijs hiervan is hun jongste project dat vanaf deze maand zijn gasten verwelkomt. Amanruya, in het groen verborgen langs de Egeïsche Zee en op een boogscheut van populair Bodrum, maakt komaf met banaal. Aman Resorts legt de lat hoog: ultra-exclusief, uitzonderlijke locaties met geen enkel ander hotel in de nabijheid en natuurlijk de niet te evenaren Aziatische service en klantvriendelijkheid. Amanruya heeft 36 erg royale cottages, allemaal met eigen tuin en zwembad. Wegdromen in het hemelbed of relaxen bij de typische Turkse ‘mangal’ openhaard met houtskool. Perfect voor tijdens de koudere maanden want het hotel is het jaar rond open. Wat dacht je van een badkamer die uitgeeft op de privé-tuin waar een zwembad in grijs marmer de eyecatcher is. De geborgenheid en luxe van de cottage achterlaten, doe je misschien voor een duik in de blauwe Egeïsche Zee die vanaf het beschutte keitjesstrand van Amanruya bereikbaar is. Of nog beter, trek op exploratie langs de kust met een exclusieve, traditionele houten jachtboot en verken het schiereiland van Bodrum. In ieder geval belooft Amanruya veel goeds, zeker voor wie Bodrum wil ontdekken en het niet zo voor dat welgekende mainstream massatoerisme heeft. Een nacht in een dubbele kamer in Amanruya vanaf 944 euro, transfers van en naar de luchthaven inbegrepen.
[ CAPITAL 12 ]
81
cultuur
TIPS VAN M a r c H o lt h o f, c u lt u u r j o u r n a l i s t
www.designseptember.be
A ntiek uit de 20ste eeu w
Design September in Brussel Een nieuw soort antiquariaat maakt furore: antiek uit… de twintigste eeuw. De gespecialiseerde antiquairs maken dit jaar voor het eerst hun opwachting in Design September. Deze designbeurs in Brussel mikt niettemin vooral op het werk van hedendaagse designers met tentoonstellingen, conferenties, vernissages, debatten, atelierbezoek en stadswandelingen. In Brussel van 8 tot 30 september.
www.huelgasensemble.be
De nev el va n een goede siga a r
Rokerige muziek van Paul Van Nevel Om het 40-jarige bestaan van zijn Huelgas Ensemble te vieren, brengt Paul Van Nevel een cd uit met muziek over sigaren van de 15de tot de 20ste eeuw. ‘The Art of the Cigar’ voert u mee naar Cubaanse tabaksvelden, Victoriaanse salons, Parijse fumoirs en Berlijnse kunstenaarscafés. Rokerige teksten van Lope de Vega, Charles Perrault, Lord Byron en Rudyard Kipling tonen het karakter van de rasechte sigarenliefhebber: dromerig, melancholisch, subtiel ironisch en vaak humoristisch.
[ CAPITAL 12 ]
82
v r i j e ti j d
Middelheim a ls speeltuin
Wear me Out met Erwin Wurm Het Antwerpse openluchtmuseum Middel heim is deze zomer het speelterrein van de Oostenrijkse kunstenaar Erwin Wurm (°1954). Een twintigtal beeldhouwwerken voeren de bezoeker mee in zijn wondere kunstwereld. Wurms werk is kleurrijk, verrassend, oneerbiedig en vaak onweerstaanbaar grappig. Wurm haalt de beeldhouwkunst volledig uit het klassieke keurslijf, met alledaagse dingen zoals een huis, een zeilboot of een bestelwagen. Met Walter Van Beirendonck creëerde hij ook een serie levende sculpturen. Tot 25 september.
Het engagement va n een surrea list
www.tate.org.uk
Joan Miró in Tate Modern De Catalaanse schilder Joan Miró (1893-1983) staat bekend om zijn kleurrijke surrealistische werken vol vreemde figuren die in het ijle zweven. Maar niet het surrealisme of de poëzie vormen de sleutel tot zijn oeuvre, wel zijn politiek engagement. Dat wordt mooi aangetoond in een prachtige tentoonstelling in Tate Modern in Londen. Volgens de kleinzoon van de schilder is ‘Joan Miró – the Ladder of Escape’ zelfs de beste Miró-tentoonstelling ooit. Tot 11 september.
De rebelse Ier
www.meulenhoff.nl
Nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa De Peruviaanse Nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa schreef met ‘De droom van de Ier’, over de Britse diplomaat Roger Casement, een indrukwekkende historische roman. Casement klaagde begin 20ste eeuw de misdaden in de Congo Vrijstaat van Leopold II en het Peruviaanse Amazonegebied aan. Casement was een pionier in de strijd voor mensenrechten. Maar hij ontpopte zich ook als een voorvechter van de Ierse vrijheidsstrijd. De Britse overheid liet hem daarvoor ophangen.
[ CAPITAL 12 ]
83
www.middelheimmuseum.be
o pini e
X XJ o X XVXi a Xe Xn XeX X
steekvlam
verblijven extra beveiligen? Komkommers desnoods stuk voor stuk aan een bijkomend onderzoek onderwerpen? Zestien nieuwe brandweerwagens voor de Kalmthoutse heide? Geen probleem, als we de recente uitspraken van een aantal bewindslui moeten geloven.
Het laatste decennium is ontegenspreke lijk het tijdperk van de ‘snelle berichten’. Complexe materie wordt fijn gemalen in een onophoudelijke stroom van snelle oneliners, geïnterviewden krijgen gemiddeld 12 seconden om hun ‘visie’ duidelijk te poneren. Iedereen twittert erop los: lekker trendy, maar vaak zonder veel inhoud. Elke week is er wel een nieuwe hype. De juistheid van de informatie, de ware toedracht van de feiten, het wordt steeds minder relevant: als er maar een goed verhaal inzit. Want luisteren we met zijn allen niet graag naar goede verhalen? Jammer alleen dat er voor de essentie alsmaar minder plaats overblijft. Weggemoffeld in een hoekje van de krantenpagina, achteraan in het nieuws, daar zitten vaak de meest relevante items. Ondertussen dendert de trein van de oppervlakkige publieke discussie al verder naar de volgende wereldschokkende gebeurtenis (voor even).
“Dromen zijn bedrog, maar je wordt er wel vrolijk van.” Manager Competence Center Bestuurder-vennoot Optima Financial Planners
Dit spel van actie en reactie gaat alsmaar sneller en beheerst het dagelijks reilen en zeilen in onze samenleving. Politici worden verplicht snel op de bal te spelen, met hapsnap (wets)voorstellen of regels. In één en dezelfde week alle kinderdag-
Steekvlamoplossingen, dat zijn het. Oplossingen voor een publieke opinie die een pijlsnelle, oppervlakkige reactie eist. Het resultaat? Regulitis, diarree van voorstellen en wetten. En als de wet uiteindelijk wordt goedgekeurd, weet niemand nog waarvoor hij moest dienen. Droom even met me mee. We worden wakker met een zalig muziekje. Dan het nieuws, een rustige stem die verklaart: “Er is net een twitterbericht binnengelopen van de minister van Pensioenen: hij heeft een structurele oplossing voor het pensioenprobleem. Vanavond is hij te gast in de studio van de openbare omroep voor een uitvoerig interview over de kern van de zaak. Iedere burger kan het volledig uitgewerkt plan raadplegen op de webstek van het ministerie. Na overleg met alle partijen, worden binnen twee maanden definitieve. Dromen zijn bedrog, maar je wordt er wel vrolijk van.
[ CAPITAL 12 ]
84
Realiseer uw ambities
Met het juiste HR-advies worden uw ideeën realiteit Uw mensen zijn de kracht achter uw succes. Alleen is het realiseren van een goed én motiverend HR-beleid er niet bepaald makkelijker op geworden. Want moet u nu besparen of investeren? Kan automatisering een uitweg bieden? En hoe houdt u de juiste mensen aan boord én tevreden? Onze payroll, HR- en juridische specialisten flankeren uw bedrijf steeds met de juiste ondersteuning. Altijd met dat éne doel voor ogen: een HR-beleid dat resultaat oplevert. Voor u, uw mensen én uw organisatie.
➜
Surf naar www.sdworx.be en ontdek hoe HR bijdraagt tot het verbeteren van het resultaat van uw organisatie.
presenting
John
McENROE BORG
BJörn
Mats WilaNdER • HENRi lEcONtE Guy FORGEt • RicHaRd KRajicEK Royal Zoute tennis club Knokke-Heist, Belgium | 070 660 601
www.optimaopen.be