interview
Herman Verwilst over de financiële crisis REPORTAGE
Optima Open
belgen met een plan
Her-vormgever Lowie Vermeersch een klant vertelt
Dokter Jean Claude Bollaerts analyse
Vererving en schenking van een familiebedrijf stand van zaken
capital17 optima magazine
Nieuwe antimisbruikbepaling rond registratie- en successierechten
jaargangjuli v 2012 november 2012
Het plan van
Marleen Temmerman
– Gynaecologe, hoogleraar en politica –
“Van Afrika naar Geneve.”
new inspiration
woord voor af
capital17 Als hun adviseur stellen we vast dat er bij hen vaak een grote zwaarmoedigheid heerst. De onduidelijkheid van de fiscale regels, samen met de zeer hoge druk van vandaag en de onzekerheid voor de toekomst, geeft hen het gevoel opgejaagd wild te zijn.
Van Johnny Hallyday en Bernard Arnault over de meerwaarde belasting, het bankgeheim en de bedrijfswagens tot de belas tingaangifte van de Amerikaanse presidentskandidaat Mitt Romney: nooit eerder was het thema fiscaliteit zo veelbesproken in de media als in de financiëel-economische crisis die we vandaag meemaken.
Met onze begeleiding op maat willen we hen een stuk zekerheid teruggeven, een ruggensteun in moeilijke tijden, in de vorm van een financieel plan op maat van hun leven. Bij het uittekenen en uitwerken van dat plan, gaan ook wij vaak te rade bij externe specialisten. En met tevredenheid stellen we vast dat enkelen onder hen zich verenigen in een werkgroep die streeft naar een duidelijker en rechtvaardig fiscaal kader. Een constructieve actie die zonder twijfel productiever is dan karikaturen en de scheldpartijen. En die daarom alle lof verdient.
Als de economische taart die we met zijn allen moeten verdelen, kleiner wordt, is het natuurlijk logisch dat de manier van her verdelen ter discussie staat. Maar wanneer de reeds torenhoge fiscale druk alleen nog maar groter wordt, en tegelijk de duide lijkheid in veel gevallen ver te zoeken is, is het hek natuurlijk helemaal van de dam. In de media brak een heuse loopgraven oorlog uit tussen ondernemers en politici, met als dieptepunt een aantal scheldpartijen waarbij de ‘marxisten’ en de ‘profiteurs’ ons om de oren vlogen. Bij die luide discussies tussen toponder nemers en politici, viel het ons op hoe weinig er naar de zelfstandige en de KMOondernemer geluisterd wordt. Nochtans zijn zij het die de nieuwe belastingmaat regelen als eersten keihard aan den lijve ondervinden. Zij zijn het ook die de economie van ons KMO-landje (moeten) doen draaien.
Samen werken aan een beter fiscaal kader om gewapend te zijn tegen de crisis, moeten we dat niet met zijn allen doen? Meer nog: hebben we de luxe om ermee te kunnen wachten? Wij denken van niet. Het Federaal Planbureau voorspelt dat Sa men werken a a n de overheid in 2013 op zoek moet naar een bet er f isc a a l 4,6 miljard euro aan besparingen en/of… k a d e r o m g e wa p e n d t e nieuwe belastingen. En de financieelzi j n t egen de c r isis, economische crisis is nog lang niet voor m o e t e n w e da t n i e t bij. De tijd dringt… m et zi j n a l l en doen?
met achtingsvolle groet, Jeroen Piqueur Voorzitter van het Directiecomite Optima Group nv
de actualiteit in cijfers
10
1100
academici en advocaten hebben een fiscale werkgroep opgericht. Ze willen een rapport afleveren met fiscale aanbevelingen voor de overheid. De experten pleiten voor een meer rechtszekere fiscaliteit, die de economie moet ondersteunen. De werkgroep ‘Fiscaal Correct’ bestaat uit de academici Michel Maus (VUB, UGent en UA) Luc Maes (voorzitter Fiscale Hogeschool, docent HUB-EHSAL en UA), Frans Vanistendael (emeritus KU Leuven), Eric Spruyt (KU Leuven, HUB-EHSAL en Fiscale Hogeschool), Patrick Wille (VUB, UGent, Fiscale Hogeschool en Groep T), Herman Matthys (VUB), advocaat Victor Dauginet, advocaat Mark Delanote, accountant Eddy Claesen en professor belastingrecht Paul Beghin (UGent). De groep nodigt andere experts, in het bijzonder uit het Franstalig landsgedeelte, uit om zich bij hen aan te sluiten. www.fiscaalcorrect.be
m² zijn de nieuwe kantoren van Optima Bank in Brussel. U vindt ons er aan de Keizer Karellaan 586, 1082 Sint-Agatha-Berchem. (pag.41).
[ CAPITAL 17 ]
1
260
appartementen komen op de markt in Belview, het nieuwste topproject van Optima Global Invest in Brussel (pag.48).
cont ent
jaargang juli v 2012 november 2012
12
13
12.
13–19.
mijn plan
VAN KAPITAAL BELANG
Liefde op bestelling. Annemieke Dubois en Geneviève Heintz.
3 professionals over wat hen drijft. Badboodarchitecten Silvia Mertens, Pieter Peerlings, Juwelier Jan Vanhoutteghem en Mode-ondernemer Pierre Degand.
32
42
52
32–35.
42–45.
52–56.
reportage
BELGEN MET EEN PLAN
een klant vertelt
Optima Open.
Her-vormgever Lowie Vermeersh startte een eigen compacte designstudio.
De Brusselse dokter Jean Claude Bollaerts en zijn vrouw Marielle Declercq.
Deze publicatie werd samengesteld door Optima Bank NV, met maatschappelijke zetel te Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Hoewel Optima Bank NV alle redelijke maatregelen genomen heeft om ervoor te zorgen dat de informatie in deze publicatie juist, duidelijk en niet misleidend is, aanvaardt noch Optima Bank NV, noch de aan haar verbonden vennootschappen, bestuurders of werknemers, enige aansprakelijkheid voor enige directe of indirecte schade die op enigerlei wijze zou kunnen voortvloeien uit het gebruik of het zich beroepen op de in dit document vermelde informatie. Dit document bevat geen beleggingsadvies, noch een aanbod of een verzoek tot de aan- of verkoop van om het even welk financieel product, dienst of advies. Iedere mededeling betreffende de financieel-fiscale actualiteit in ruime zin, is tijdsgebonden en kan dus onderhevig zijn aan wijzigingen zonder verdere notificatie. Gegevens over in het verleden behaalde rendementen, simulaties en prognoses vormen geenszins een garantie noch een indicator voor toekomstige resultaten.
[ CAPITAL 17 ]
2
cont ent
capital17 nog i n dit nummer
04–06. nice to know, nice to have Goed fout.
8
20
8–11.
20–22.
interview
STAND VAN ZAKEN
Herman Verwilst over de financiële crisis.
24–31. spraakmaker
Marleen Temmerman, gyneacologe, hoogleraar en politica.
Liesje Vanneste over de nieuwe antimisbruikbepaling rond registratie- en successierechten.
40–41. networking
Golf met ex-leerlingen, Nocturne in Gent en het KlaraFestival.
46–47. literatuur
Financial Planning in boekvorm. colofon
verantwoordelijke voor uitgave: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent Hoofdredactie: Jeroen Lissens, jeroen.lissens@optima.be, 09/225.25.71. COoRDINATIE: Lara Van Ginderdeuren. EINDREDACTIE: Kiki Feremans. ontwerp en layout: Veerle Verbrugge, veerle@eastvillage.be. Redactie-adres: Capital p/a Optima Bank nv Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Werkten verder mee aan dit nummer: Dieter Bossuyt, Sander Buyck, Philippe Buissin, Carlo Coppejans, Luk Coupé, Ingmar Criel, Marion Debruyne, Iris De Feijter, Lies De Mol, Jan De Paepe, Ethel Desmasures, Lieven Dirckx, Igor Donckels, Valérie Du Pré, Peter Goossens, Brigitte Hendrickx, Marc Holthof, Guy Kokken, Bart Lenaerts, Debbie Pappyn, Stijn Paredis, Ruben Piqueur, Alexander Popelier, Philippe Roose, Chantal Samson, Giannina Urmenta Ottiker, Lieven Van Assche, Thomas Vanhaute, Liesje Vanneste, Jo Viaene. advertentieregie: Thierry Magerman en Custom Regie. Druk: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering.
48–50. vastgoed
Topvastgoed in het hart van de Europese wijk.
57–63. VRIJE TIJD
36
36–39.
De betere dingen des levens.
64. Opinie
ANALYSE
8 vragen en antwoorden. Vererving en schenking van een familiebedrijf in Vlaanderen door Dieter Bossuyt.
Eureka of hebbes?
Copyrights: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. Cover: Marleen Temmerman door Alexander Popelier. Si à l’avenir vous désirez recevoir l’édition francophone/néerlandophone, veuillez en faire la demande sur info@optima.be
[ CAPITAL 17 ]
3
li f e s t y l e
n i c e t o k n o w, n i c e t o h av e
Goed FOUT Schoonheid schuilt in de imperfectie. Alles wat op het eerste gezicht vreemd lijkt of afwijkt, is meestal meer dan de moeite waard. Deze selectie bulkt dan ook van de rariteiten, tegenstrijdigheden en objecten met een hoek af. Heerlijk fout – en net daarom zo goed. tekst valerie du pre
Hellend vlak 9 , 5 ° c h ai r www.bfex.dk
1
De 9,5° stoel van de Deense designer Rasmus B. Fex heeft een hellingshoek van – u raadt het al – 9,5 graden en vormt een mooi duo met de 8,5° tafel. Beide zijn het resultaat van een uniek conceptueel proces met de veelzeggende naam ‘Art with function - Design without’. We moeten er geen tekening bij maken: schoon scheef is het nieuwe recht.
[ CAPITAL 17 ]
4
li f e s t y l e
3
(Be)h a ngl a mp
‘There is a crack in everything, that’s how the light gets in.’ Leonard Cohen verwoordt perfect wat de PEEL-lamp van YOY visualiseert. De lamp is alleen te bevestigen in de rechterbovenhoek van de kamer en wekt de indruk dat het behang is losgekomen. Een slordigheid of een staaltje van sublieme vormgeving? Laat uw verbeelding de vrije loop en geniet van de unieke verhouding tussen ruimte en object.
3
P EE L b y YOY www.yoy-idea.jp
Fetish Furstenberg D v F F e ti s h B ox C l u tc h www.dvf.com
2
Mode-icoon Diane von Furstenberg lanceert voor dit najaar een limited edition Fetish Box Clutch-collectie: 9 exclusieve enveloptasjes waarvan telkens maar 25 à 50 exemplaren worden gemaakt. De designs zijn tegelijk speels en surrealistisch. Elk tasje is met de hand vervaardigd in Italië, genummerd en afgewerkt met een oogvormige spiegel aan de binnenkant – om de eigenares geluk te brengen.
Mooie rampen
4
B e a u ti f u l Di s a s t e r s www.daviddrebin.com
In ‘Beautiful Disasters’ plaatst fotograaf David Drebin beeldschone vrouwen in bevreemdende settings. Wie zijn die vrouwen? Vanwaar komen ze en waar gaan ze naartoe? De fantasie van de kijker wordt geprikkeld in dit schitterende koffietafelboek, verkrijgbaar als limited edition – slechts 50 exemplaren – in een luxueuze rode box met gesigneerde en genummerde print.
© Beautiful Disasters by David Drebin – Collector’s Edition, published by teNeues, Pre-publication price until December 31, 2012: 1 750 euro, afterwards 2 000 euro – www.teneues.com. Photo © 2012 David Drebin.
[ CAPITAL 17 ]
5
li f e s t y l e
5
7
Vi va Sp e ak e r s www.yankodesign.com
W o l f o r d F / W 2 0 12 -13 www.wolford.com
Origamigeluid
Een compleet surroundsystem in uw binnenzak? Het kan, met de origamispeakers van designer Jang se-chan. Draai de boven- en onderkant van het ultradunne aluminium gadget in tegengestelde richtingen en u krijgt een kubusvormige soundbox van superieure kwaliteit. Mobiliteit to the max, geschikt voor iPhone, Android en Bluetooth.
6
L i m it e d P o n s a r d i n E d iti o n
7
Geen twee benen zijn gelijk. Dat moeten ze gedacht hebben bij Wolford. In hun nieuwe herfst-wintercollectie pakken ze uit met gedurfde motieven en contrasterende designs. Wie niet kan kiezen, neemt twee verschillende benen. Legwear met een kantje.
Veuve Clicquot in blik Lekker fout: het champagnehuis Veuve Clicquot Ponsardin brengt zijn bekende Yellow Label Brut in een limited edition sardineverpakking. Die sardines stonden vroeger afgebeeld op het wapenschild van de familie Ponsardin. Een eerbetoon in een tinnen blik. Authentieke luxe met een knipoog.
OU T www.wallanddeco.com
‘k Z ag t w ee benen…
www.veuve-clicquot.com
8
9
Zweert u bij een clean desk policy? Logitech lanceert het eerste wasbare toetsenbord, eenvoudig schoon te maken met zeep en een zachte doek in warm water. Dankzij de lasertechniek en de UV-coating vervagen de letters niet na hun zoveelste zondagse bad. Laat maar lekker schuimen.
9 OUT is in OUT staat voor Outdoor Unconventional Texture: een innovatief en decoratief systeem waarmee u uw buitenmuren kunstzinnig kunt aankleden. De driedelige textuur is bestand tegen slagregens en UV-stralen en bestaat in de meest waanzinnige designs. “Hebt u het goed gevonden?” wordt een overbodige vraag. Want uw OUT-gevel mag en zal gezien worden.
[ CAPITAL 17 ]
6
Wasba a r toetsenbord
Logitech Washable Keyboard K310 www.logitech.com
Uw Plan : financiële zekerheid voor nu en voor later
Waar bent u nog zeker van ? U rekent op uw inkomen en uw vermogen om uw financiële toekomst veilig te stellen. Maar wat als men plots de spelregels verandert ? Extra belasting op dividend, inperking van privévoordelen, uitholling van uw pensioenkapitaal, … Tal van mogelijkheden die u vroeger had, worden u vandaag ontnomen. Welke zekerheden hebt u dan nog ? En wie zegt dat het hierbij zal blijven ? Optima heeft de kennis in huis om een compleet financieel en fiscaal plan voor u op te stellen. Op maat van uw persoonlijke situatie én aangepast aan de uitdagingen van morgen. Wilt u vandaag nog zekerheid vinden ? Vraag dan geen advies, maar eis een plan. Meer info ? 0800 97 536 of kijk op optima.be
interview
economie en fina nciën
“Einde van de crisis is nog niet voor morgen” Herman Verwilst niet optimistisch over financieel klimaat in komende jaren De financiële crisis van eind 2008 is vandaag uitgemond in een langdurige crisis van de euro. Onzekerheid regeert de wereld, zo lijkt het wel. Maar wat betekent deze financieel-economische aardverschuiving nu concreet voor u? Capital vroeg tekst en uitleg aan professor-bankier Herman Verwilst, voorzitter van Optima Bank. tekst jeroen lissens | foto’s lieven dirckx
Herman Verwilst (1947) kijkt naar de fi nancieel-economische wereld met een dubbele bril: enerzijds als professor, die aan de Gentse universiteit doceert over de organisatie en strategie van financiële instellingen. En anderzijds als beleids man van de praktijk, die als CEO van een grootbank de financiële crisis vanop de eerste rij meemaakte. ‘Meemaakte’ moet misschien wel ‘meemaakt’ zijn, want in de ogen van Herman Verwilst zijn we eigenlijk al vier jaar niet meer uit de crisis geraakt. “Algemeen kun je stellen dat we nu al sinds het derde kwartaal van 2008 in de problemen zitten”, steekt hij van wal. “Aan het begin van dat jaar zag je
nog een periode van hoogconjunctuur. De beurzen piekten, er was zelfs sprake van een hype. Maar die periode is gestopt aan het einde van 2008, en is vooralsnog niet meer teruggekeerd.” Wat opvalt, is dat het geen lokaal Belgisch verhaal is. HERMAN VERWILST: “Het bruto binnen lands product (BBP), zeg maar de taart die we samen economisch maken – en die we dus ook mogen verdelen – is sinds het begin van de crisis in alle EU-landen klei ner geworden. Behalve dan in Duitsland.” “Twee keer hebben we sinds eind 2008 gedacht dat het beter zou worden: in de
[ CAPITAL 17 ]
8
tweede helft van 2009 en in de eerste helft van 2010. Maar dat optimisme was voorbarig. 2010 en 2011 brachten, met de zware financiële crisis in de PIGS-landen (Portugal, Italië, Griekenland en Spanje, red.) opnieuw grote problemen mee.” Schijnt er licht aan het eind van de tunnel? HERMAN VERWILST: “Iets dat vier jaar lang fout gaat, trek je niet recht in een paar maanden, zelfs niet in een jaar. Ik vrees dan ook dat het nog vijf jaar duurt eer we met zijn allen uit dit dal zijn. Waarom? Omdat er deze keer fundamentele sociale en eco nomische aanpassingen nodig zijn om ons hieruit te halen. En die voer je niet zomaar
“Een reeks verworvenheden staat vandaag onder druk.”
[ CAPITAL 17 ]
9
interview
op een-twee-drie door. Het wordt dus een traag herstel, met vallen en opstaan.” Welke maatregelen zijn concreet nodig? HERMAN VERWILST: “Enerzijds maatre gelen die duurzame groei stimuleren. Denk maar aan innovatie, hervormingen van de arbeidsmarkt, milieu-investeringen, enzo voort. Anderzijds zijn er maatregelen nodig die de schuldposities van de overheid draagbaar maken. Dat zijn dingen die tijd vergen. Laten we elkaar dus niet wijsma ken dat dit alles snel achter de rug is.” “Tegelijk mogen we ook niet dralen met die hervormingen. Hoe langer de proble men zich opstapelen, hoe langer het ook zal duren eer ze opgelost zijn. De drama tische situatie in Griekenland, waar ze veel te lang gewacht hebben om de pro blemen zelfs maar onder ogen te zien, is daar helaas een goed voorbeeld van.” Wat maakt de crisis zo ernstig? HERMAN VERWILST: “Ik zie in de mees te Europese landen twee redenen die elkaar versterken. Ten eerste stokt de bin nenlandse vraag. Particulieren consume ren minder, waardoor bedrijven dus min der gaan produceren en investeren. De on zekerheid, een psychologische factor, zet op dat consumeren en investeren trou wens nog een extra rem: de samenleving heeft het altijd moeilijk met een economi sche taart die niet meer groeit. Het gevecht van elkeen om zijn stukje te bemachtigen, wordt dan scherper. Dat geldt ook voor de overheid, die zelf de riem moet aansnoeren door de teruggevallen belastinginkomsten als gevolg van de zwakke economie. Die situatie zie je in heel Europa opduiken.” “Dat brengt ons bij de tweede reden waar om de crisis zo zwaar toeslaat: niet alleen de binnenlandse vraag hapert, maar ook de externe vraag daalt. Als landen minder gaan invoeren, betekent dit dat er in ande re landen minder geproduceerd zal wor den voor de export. Heel Europa heeft dus een probleem. En een ernstig probleem.” Hoe is het zover kunnen komen? HERMAN VERWILST: “We betalen de prijs
van een beleid en gedrag dat al een halve eeuw de schulden opstapelt. Dat heeft ons een reeks verworvenheden gebracht, die vandaag onder druk staan. Tezelfdertijd maken die schuldposities fundamentele bijsturingen zo moeilijk. Is dat houdbaar? Het is duidelijk dat de overheidsschuld moet afgebouwd worden om tot een duur zame oplossing te komen. Ook de schuld posities van particulieren zijn in sommi ge landen overigens zorgwekkend.” Dus heeft de overheid meer (belasting)inkomsten nodig, terwijl de fiscale druk in België al tot de hoogste in Europa behoort? HERMAN VERWILST: “Het percentage overheidsschuld op het BBP – dat vandaag in heel Europa overigens rond de 92 à 93 procent schommelt, en een indicator is van de draagbaarheid van die schuld – wordt ook kleiner als je erin slaagt om het BBP te doen stijgen. Door economische groei en investeringen te stimuleren, kunnen we uit de crisis geraken. Schuldafbouw zonder meer brengt geen soelaas.” Toch zegt u zelf dat dat niet voor morgen is. HERMAN VERWILST: “We zijn in een vici euze cirkel beland. De financieel-bancai re crisis heeft iets in gang gezet, dat een bredere economische crisis geworden is. Het is een vicieuze cirkel, omdat die twee elkaar blijven beïnvloeden. De grote ban ken zijn er absoluut nog niet bovenop. En als de banken niet fundamenteel gezond zijn, zijn het ook geen duurzame leveran ciers van zuurstof – lees: kredieten – aan de rest van de economie. Bovendien wor den de banken vandaag extra belast als compensatie voor eerdere steun. Maar dat maakt het niet makkelijker. Daarbij komt nog dat de overheidsobligaties, waarin banken traditioneel beleggen, risicovol geworden zijn. Tegelijk zie je dat de finan ciële markten geen geduld hebben en tel kens weer speculatieve druk uitoefenen.” Op een crisis van Europese omvang zou je een reactie op Europees niveau verwachten. Wat doet Europa, en volstaat dat om ons uit de crisis te halen? HERMAN VERWILST: “Europa reageert,
[ CAPITAL 17 ]
10
maar in zijn eigen tempo. We hebben in juni een cruciale Europese top gehad, waaruit dan vandaag het Masterplan van Europees president Herman Van Rompuy voortkomt. Daarvan zien we pas in de cember de resultaten. Dat is een half jaar na de Europese top. Je kunt je afvragen of Europa op die manier wel doortas tend en coherent genoeg reageert, maar blijkbaar zijn de structuren wat ze zijn.” Intussen geeft bijna elk land een ander signaal aan de Grieken. HERMAN VERWILST: “Stel je voor dat we voor alle Europese beslissingen zouden moeten wachten op referenda in 27 landen om iets gedaan te krijgen, met inbegrip van discussies die vaak vooral de natio nale agenda’s weerspiegelen. De besluit vorming zou de facto lam liggen. Juist dat zie je vandaag een beetje gebeuren: in tijden van crisis sputtert de Europese motor. Het is duidelijk dat het Europese besluitvormingssysteem een aantal be perkingen bevat die pas hinderlijk zijn wanneer er moeilijke economische beslis singen genomen moeten worden.” “Als we werk willen maken van een Europese financiële integratie, moet er nochtans ook een Europees bankentoe zicht én een Europees depositogarantie systeem komen (systeem dat een bepaalde bescherming biedt voor de tegoeden van de rekeninghouders als een bank failliet gaat, red.). Als we niet snel en doortas tend ingrijpen, vooral wat de PIGS-landen betreft, dreigt de euro het niet te halen. In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wordt daar overigens al op gespeculeerd. Dat zou een drama zijn, dat ons 15 jaar terug in de geschiedenis ka tapulteert. Ik hoop dan ook op Europese besluitvaardigheid en daadkracht.” Hoe gaat een financiële instelling door de huidige crisis? En hoe veilig is mijn geld nog bij de bank? HERMAN VERWILST: “De grote banken zijn er nog niet helemaal bovenop na de financiële crisis. Bovendien zorgt een zwakke economie voor veel slechte beta
interview
lers. En zijn de banken ook ernstig getrof fen door de waardedalingen van het over heidspapier dat ze in portefeuille hadden. Terwijl het een hele periode ondenkbaar was dat overheidspapier überhaupt een risico kon dragen: het risico op een Griekse en een Duitse staatsobligatie werd toen ge percipieerd als hetzelfde, namelijk nul. Vandaag verliezen heel wat banken kwar taal na kwartaal geld op het overheids papier dat ze als veilige belegging gekocht hadden.” De economie draait slecht, de banken zijn er nog niet bovenop en de overheid ziet zwarte sneeuw. Wat moet ik doen als consument? HERMAN VERWILST: “Nog meer dan vroe ger moet iedere particuliere spaarder voor zichzelf een volledig beeld opmaken van zijn activa en zijn passiva. Hij moet trach ten om een beeld te vormen van zijn finan ciële toekomst in het veranderde en steeds sneller veranderende klimaat. Om dat beeld op te bouwen, is de juiste en de meest re cente informatie essentieel. Alleen al de fis caliteit in België – en in heel Europa trou wens – wijzigt tegenwoordig bliksemsnel.” “Bij dat alles moet je voor ogen houden dat een risicoloze belegging niet meer be staat. Van aandelen wisten we al dat ze risicovol waren, vandaag geldt dat dus ook voor sommige overheidsobligaties. En wie naar landen als Spanje kijkt, ziet dat daar ook sommige categorieën van vastgoed niet het stabiele baken bleken waarop men gehoopt had.” “Ten slotte moeten we beseffen dat de vergrijzingsgolf een ernstige pensioen problematiek zal meebrengen voor zowat heel Europa. Het is misschien een weinig populaire boodschap, maar op dat gebied staan we er inderdaad niet zo goed voor. De conclusie is helder. Iedereen moet voor zichzelf niet alleen een duurzaam finan cieel plan opstellen, maar dat plan ook af en toe herzien en het aanpassen aan de gewijzigde situatie. En, minstens even belangrijk, zich houden aan dat langeter mijnplan met vooropgestelde doelen.”
[ CAPITAL 17 ]
11
MIJN PL AN
ANNEMIEKE DUBOI S EN GENEVI e VE HEINTZ
©David Speltdoorn
liefde op bestelling Goed nieuws voor wie financieel onafhankelijk is, maar geen tijd heeft voor de zoektocht naar een levenspartner: het exclusieve Britse relatiebureau Berkeley International opende onlangs een bureau in Brussel. Cupido’s Annemieke Dubois en Geneviève Heintz geven tekst en uitleg. tekst Iris De Feijter
01.
Waarom zijn jullie hiermee begonnen? “Belgische vrijgezellen met een hoog profiel bleven in de kou staan. Traditionele relatiebureaus mikken alleen op de massamarkt. En een profiel op internet plaatsen, is geen optie voor mensen met aanzien en visibiliteit. Wij bieden hen een discrete en professionele service. De vele inschrijvingen be wijzen dat er vraag naar is.”
02.
Is het echt lonely at the top? “Belgen zijn harde werkers. Maar geld en status alleen maken ons niet gelukkig. Wat ben je met een grote auto als er niemand naast je zit? Wij willen de eenzaam heid de wereld uit helpen.”
03.
Zijn jullie geboren koppelaars? “Allebei werkten we in de zakenwereld en later in de HR. De ervaring en mensen
kennis die we de afgelopen 15 jaar opdeden, komen nu goed van pas. We weten hoe we met mensen moeten om gaan en wat er bij hen leeft.”
04.
Wie zit er in jullie database? “Succesvolle mannen en vrouwen die een levens partner zoeken. We selec teren alleen op de juiste intenties, niet op leeftijd of banksaldo. Voor een vlugge
[ CAPITAL 17 ]
12
flirt of rijke partner ben je aan het verkeerde adres. Wereldwijd zijn er 2 600 leden, van wie 15 procent Belgen. Maar dat aandeel groeit heel snel.”
05.
Hoe werkt het precies? “Eerst is er een uitgebreid kennismakingsgesprek, waarin we kijken of Berkeley International de juiste keus is. Als dat zo is, maken wij een match. We introduceren cliënten bij elkaar met alleen de voor naam en een beschrijving van hun uiterlijk en per soonlijkheid. Googlen is dus onmogelijk. Zo zetten we de persoon op de voor grond en niet zijn carrière, status of bankrekening.”
06.
Garanderen jullie de ultieme match? “Ze zullen heel interessan te mensen ontmoeten – dát kunnen we onze cliënten garanderen. Maar chemie kunnen we niet verzekeren. We studeren hard voor Cupido, maar het diploma hebben we nog niet op zak.”
va n kapitaal b e la n g
3 p r o f e ss i o n a l s o v e r h u n d r i v e
van
kapitaal
belang Silv ia M e r t e n s e n P i e t e r P e e r li n g s
J a n Va n h o u tt e g h e m
Pierre degand
Jan Vanhoutteghem, Silvia Mertens, Pieter Peerlings, en Pierre Degand over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven. Tenslotte is geld niet alles. TEKST Iris De Feijter | foto’s guy kokken
[ CAPITAL 17 ]
13
va n kapitaal b e la n g
Juwelier
Jan Vanhoutteghem “Ik werd geboren tussen de sieraden. Mijn ouders openden eind jaren 50 een bescheiden juweel- en horlogezaak in De Pinte. Eigenlijk droomde ik van een muziekcarrière, maar toch koos ik voor de juweliersopleiding in Antwerpen. Die is – veel meer dan goudsmeden op de academie – gericht op techniek. Nadat ik was afgestudeerd, deed ik ervaring op in verschillende juweelateliers. Later opende ik mijn eigen atelier. Daar ontwierp en maakte ik mijn eigen juwelen. Vier jaar later, in 1989, nam ik de zaak van mijn ouders over. Omdat ik zelf in de winkel stond, zat ik nog zelden in het atelier. Ook mijn eigen designs kwamen op een laag pitje te staan. De laatste tijd probeer ik weer wat vaker achter mijn werkbank te kruipen. Daar leef ik helemaal op.”
“ Achter mijn werkbank leef ik helemaal op.”
“Vormgeving is voor mij altijd belangrijker geweest dan marketing. Met grote merken binnenhalen, ben ik absoluut niet bezig. Liever snuister ik beurzen af op zoek naar originele labels. Die visie strookte niet met de klassieke en tamelijk commerciële winkel van mijn ouders. Vijftien jaar geleden besloot ik mijn hart te volgen en de winkel in een nieuwe richting te sturen. Het aandeel horloges bouwde ik langzaam af ten voordele van artistieke en designjuwelen. Klassieke sieraden ben ik altijd blijven verkopen. Wel maak ik in de winkel een onderscheid tussen collecties en createurs: de eerste zijn juwelen gemaakt in serie, de tweede zijn unieke stuks. Mijn eigen juwelen horen in de laatste categorie. In de winkel liggen enkele ontwerpen van mijn hand, maar 85 procent van de juwelen die wij in ons atelier maken, gebeurt in opdracht. Vooral mensen die iets te vieren hebben of op een keerpunt in hun leven staan, komen naar hier. Voor hen is zo’n juweel vooral een emotioneel product, los van de kostprijs. Ook ik kijk op die manier naar sieraden.”
emotie. “In 2006 kocht ik een groot deel op van de Knokse galerie La Réserve. Daar verkocht de Belgische ontwerpster Simonne Muylaert-Hofman haar juwelen. Aanvankelijk was het plan om in Knokke een tweede winkel te openen, maar dan zou ik al mijn weekends en vakanties moeten opgeven. Als vader zag ik dat niet zitten. Ik wilde mijn kind zien opgroeien. Daarom openden we een winkel in Gent. Die doopten we Edelgedacht. Die naam toont waar we mee bezig zijn: op verschillende manieren vormgeven in edele metalen – ik werk alleen met goud, nooit met zilver. Toen onze winkel in De Pinte twee jaar geleden verhuisde naar het Kerkplein noemden we ook die zaak Edelgedacht.” “De laatste tijd komt de juweelbranche helaas negatief in het nieuws. Denk maar aan de bloeddiamanten en de erg milieubelastende ontginning van goud. Veel mensen weten niet dat er naast ontgonnen goud ook heel veel gerecupereerd goud wordt gebruikt. Zelf gebruik ik alleen oud goud. Omdat de goudprijs nu erg hoog staat, krijg ik veel goud binnen. Ik koop dat op en stuur het naar een raffinagebedrijf. Zij meten het absolute goudpercentage en geven dat terug aan mij. Wij maken hier zelf de legering voor 18-karaats goud. Bovendien werken veel bedrijven in de branche met een goudrekening. Als ik een collectie aankoop, geef ik goud in ruil. Je ziet, in de juwelierswereld is goud nog echt een betaalmiddel.”
[ CAPITAL 17 ]
15
Juwelier Jan Vanhoutteghem zit al meer dan 25 jaar in het vak. In zijn winkels genaamd Edelgedacht in De Pinte en Gent verkoopt hij zowel klassieke, artistieke als designjuwelen.
va n kapitaal b e la n g
Badboot-architecten
Silvia Mertens en Pieter Peerlings “Onze winst zit in de aandacht die we krijgen.”
“We hebben geen seconde getwijfeld toen ze ons vroegen om de BadBoot te ontwerpen. Voor een jong bureau als het onze is het een unieke kans om je in de kijker te spelen. Maar het was wel enorm intensief. In het voorjaar van 2011 werd een wedstrijd uitgeschreven voor de BadBoot. Wie wilde meedingen, moest een totaalpakket bieden: ontwerp, realisatie, uitbating én investering. Philip De Prest van het Mechelse evenementenbureau V-Zit diende het dossier in en wij waren zijn partners. Andere betrokkenen zijn onder andere Botenbouwer HSS en investeerdersgroep Badboot Vastgoed. Alles moest heel snel gaan: vorig jaar september wonnen we de wedstrijd. In februari begon de bouw en in augustus was de opening.” “Het ontwerp is duidelijk geïnspireerd op het maritieme karakter van het havengebied. Eigenlijk was het ontwerpen kinderspel in vergelijking met de rompslomp eromheen. Een voorbeeld: de BadBoot valt voor de wetgeving tussen wal en schip. Zonder motor is het geen boot, maar het is natuurlijk ook geen vastgoed. Dus namen we het zekere voor het onzekere en uiteindelijk heeft de BadBoot alle vergunningen die je kunt bedenken. Gelukkig werkten we met een bouwteam. Dat is een nieuwe formule waarbij de opdrachtgever, de aannemer, de architect en de studiebureaus vanaf dag één samen rond de tafel zitten. Zo kom je veel sneller tot oplossingen die praktisch, esthetisch en financieel haalbaar zijn. Het prijskaartje voor de BadBoot ligt rond de 3 miljoen euro. Niet niks, maar andere inzendingen voor de wedstrijd waren tot wel drie keer duurder. Wij konden de kosten drukken, omdat nagenoeg alle partners hun winstmarges lieten schieten. Ook wij verdienden net genoeg om onze kosten te dekken. Onze winst zit in de aandacht die we krijgen. Natuurlijk gaan we ervan uit dat hieruit andere opdrachten voortvloeien.”
teamwerk. Sylvia Mertens en Pieter Peerlings startten in 2007 hun architectenbureau Sculp(IT). Hun grootste project tot nu toe is de BadBoot: een drijvend zwembad in het Antwerpse Eilandje.
“De tijd dat een architect alles wist en alles kon, is voorbij. Bouwen is daarvoor te complex geworden. Als architecten moeten we durven toegeven dat het beter is om sommige taken uit te besteden. Zonder daarbij onze job uit te hollen, natuurlijk. Eigenlijk is onze taak volledig vastgelegd in een wet uit 1963. Daarin staat niet alleen dat de titel van architect beschermd is, maar ook dat wij volledig onafhankelijk moeten zijn. Met andere woorden: een architect mag niet zelf bouwen. Eerlijk gezegd vinden we die – bijna 50 jaar oude – wet gedateerd. In een bouwteam bijvoorbeeld komt die onafhankelijkheid op de helling te staan. In zo’n formule wordt de takenverdeling nu eenmaal meer flou. Zo waren wij bij de BadBoot niet alleen architect, maar soms ook opdrachtgever en studiebureau. Maar een bouwteam leidt wel tot snellere en betere resultaten. Ook vinden we de bescherming van onze titel passé. Liever zagen we de rol van de architect beschermd: alle belangen tegen elkaar afwegen en objectief gezien de beste optie kiezen.” “Eerlijk gezegd waren we verrast door het snelle succes. Meestal duurt het toch een tijdje voor iets nieuws begint te lopen. Dat Stad Antwerpen mee aan de kar trok, hielp natuurlijk ook. Net als het goede weer in augustus en september. Maar de boot blijft het hele jaar toegankelijk. In de winter verandert het zwembad in een ijspiste. De BadBoot blijft zeker tien jaar in het Eilandje. De komende twee jaar ligt hij op deze plaats en daarna doet hij nog vier andere plaatsen aan in het Eilandje. Stad Antwerpen gebruikt de boot als katalysator om de verschillende delen van de wijk aantrekkelijk te maken. Zelf zijn we natuurlijk al vaak op de BadBoot geweest. Niet om te zwemmen, maar om heerlijk te eten en te drinken.”
[ CAPITAL 17 ]
16
va n kapitaal b e la n g
MODEONDERNEMER
PIERRE DEGAND “Bij Maison Degand verkoop ik de absolute top qua artisanaal gemaakte herenmode: pakken, schoenen, kledij en accessoires. Mijn zaak bestaat uit drie departementen. Onze maatpakkenservice Degand Tailleur werd opgericht in 1983. Later volgden onze schoenenafdeling en Degand Sport en Business. De drie afdelingen hebben één ding gemeen: alles wat ik verkoop, is volgens de regels van de kunst gemaakt. Volgend jaar komt er een kleine tearoom annex restaurant naast de winkel. Het is een project van mijn dochter, die gepassioneerd is door koken. Klanten met weinig tijd kunnen daar iets eten of drinken, terwijl wij hun outfit klaarleggen.”
“ het juiste advies geven, is belangrijker dan veel omzet draaien.”
“Volgend jaar viert Maison Degand zijn dertigste verjaardag. Vóór ik me in Brussel vestigde, had ik een kledingzaak in Knokke. Opnieuw een filiaal openen in het Zoute is geen optie. Ik vind geen goed personeel. Ik wil geen medewerkers die alleen goed kunnen verkopen. Ze moeten onze producten door en door kennen en vooral klanten kunnen adviseren. Ik vergelijk een maatpak kiezen graag met een Porsche uitzoeken: je hebt zowel de Turbo, de Carrera als de Panamera. De Porsche-motor is in essentie dezelfde, maar het binnenwerk en de carrosserie zijn anders. Wil je een kostuum van 3 000 euro dat je zonder problemen tien jaar kunt dragen? Of liever eentje van 1 300 euro dat na een jaar al zijn tanden toont? Het juiste advies geven, is belangrijker dan veel omzet draaien. Ik heb daar een zesde zintuig voor: klanten gaan hier buiten met een product op hun maat, voor de prijs die ze in gedachten hadden. Je moet niet rijk zijn om bij ons klant te worden. Maar je moet wel weten wat je zoekt en binnen welk budget.”
verfijning “Ik begon te werken op mijn 14de. Intussen heb ik al 44 jaar ervaring in de herenmodesector. Dat kunnen niet veel mensen zeggen. Verfijning zit in mijn bloed. Al heb ik met de jaren ook veel geleerd van de levenskunst van mijn klanten. Hun auto’s, hun reizen, hun kledij, hun woning, hun smaak: alles is meestal van hoge kwaliteit. Ik begrijp niet dat er mensen zijn die wel naar sterrenrestaurants gaan én een mooie wagen hebben, maar geen aandacht besteden aan hun kledij. In verfijning ben je beter consequent. Natuurlijk hoeven mijn klanten niet altijd een Brioni-kostuum te dragen. In hun vrije tijd dragen ze liever een verzorgde sportswearoutfit. Alles hangt af van de gelegenheid en de sfeer. Je drinkt toch ook niet de hele tijd Château Margaux? Soms heb je ook wel eens zin in een rode Sancerre. Ik ken al mijn klanten, inclusief hun maten en hun voorkeuren. Als een drukbezette zakenman uit Sint-Martens-Latem belt dat hij morgen een wit overhemd nodig heeft, dan kan ik dat meteen per koerier opsturen. Omdat ik zijn smaak, zijn lievelingsstof én zijn maat ken. Vergelijk het met een restaurant waar ze al op voorhand weten hoe je je steak het liefst gebakken hebt. Bij ons draait alles rond service en vertrouwen. Met nieuwe klanten bouw ik die band stelselmatig op. Zodra het vertrouwen gewonnen is, komen mannen altijd terug. Beschaad je het, dan zie je hen nooit meer. Vrouwen zijn veel minder trouw in hun shopgewoontes. Anders dan bij vrouwen is de dresscode voor mannen relatief conservatief. Al hou ik wel van een beetje originaliteit in een outfit. Sommige mannen hebben aangeboren stijl, zoals prins Charles. Zijn outfits zijn tot in de puntjes verzorgd, maar ze bevatten altijd een kleine fantasietoets. Een pochet, een verrassend paar sokken: die details maken het verschil. Prins William heeft die verfijning helemaal niet. Dat is het verschil tussen aangekleed en gekleed zijn.”
[ CAPITAL 17 ]
19
Pierre Degand (58) runt al bijna 30 jaar een luxe mannenboetiek op de Louizalaan in Brussel. In zijn gereputeerde multimerkenwinkel verkoopt hij de top qua herenschoenen, -kostuums en -accessoires.
s ta n d va n z ak e n
N i e u w e a n t i m i s b r u i k b e pa l i n g r o n d r e g i s t r a t i e - e n s u c c e ss i e r e c h t e n
Keep it simple Denkt u aan de regeling van uw nalatenschap? Prima! Maar pas dan op voor de nieuwe, strengere antimisbruikbepaling rond successie- en registratierechten. Die is sinds 1 juni 2012 van toepassing. En heeft ingrijpende gevolgen. tekst liesje vanneste, tax advisor FOTO’s Lieven Van Assche
liesje vanneste
[ CAPITAL 17 ]
20
s ta n d va n z ak e n
Al in 1993 had de wetgever een algemene antimisbruikbepaling ingevoerd. Daarmee wilde hij juridische constructies voorko men die uitsluitend belastingontwijking tot doel hadden. De juridische construc tie moest beschikken over een rechtmatig, financieel of economisch motief. Deze ver sie was al van toepassing voor registratieen successierechten, maar de bepaling werd in de praktijk niet toegepast. Nu is de anti misbruikbepaling verstrengd, en geldt ze ook voor de successie- en registratierechten. Zodra er sprake is van fiscaal misbruik, kan
Hoe beoordeelt de administratie dus con creet of een belastingplichtige zich schuldig maakte aan fiscaal misbruik? Ze moet na gaan wat de doelstelling en de draagwijdte is van de betrokken wetsbepaling.
Tegenbewijs De belastingplichtige kan proberen aan te tonen dat de geviseerde rechtshandeling werd ingegeven door andere motieven dan de ontwijking van registratie- of successie rechten. Zo vermijdt hij de toepassing van de antimisbruikbepaling.
“Nu is de antimisbruikbepaling verstrengd, en geldt ze ook voor de successie- en registratierechten.”
de administratie de rechtshandeling van een belastingplichtige negeren en de werke lijk beoogde rechtshandeling belasten. Wat betekent dit bijvoorbeeld voor de succes sierechten? Uw erfgenamen betalen alsnog successierechten op het vermogen waarvoor u een successieplanning opstelde.
Bewijs De administratie moet bewijzen dat de rechtshandeling valt onder het toepassings gebied van de nieuwe antimisbruikbepa ling. Wanneer is er sprake van ‘fiscaal mis bruik’? Als de administratie aantoont dat een belastingplichtige een rechtshandeling verricht: • waarbij hij zich buiten het toepassings gebied van een fiscale bepaling plaatst in strijd met de doelstelling ervan. • of waarbij hij aanspraak maakt op een belastingvoordeel waarvan de toeken ning in strijd is met de doelstelling van dit voordeel.
Maar er kan ook ‘onvoldoende t egenbewijs’ zijn. De niet-fiscale motieven zijn dan zo verwaarloosbaar dat de verrichting ondenkbaar lijkt zonder fiscale motieven.
Circulaire Om het begrip ‘fiscaal misbruik’ beter te definiëren, publiceerde de administratie op 19 juli 2012 een circulaire. Die bevat con crete voorbeelden van courante plannings technieken die wel of niet onder de nieuwe antimisbruikbepaling vallen. Er staan twee lijsten in de circulaire. De ‘white list’ be vat handelingen die de administratie niet als fiscaal misbruik beschouwt en de ‘black list’ handelingen die ze wel als fiscaal mis bruik beschouwt. Maar er is meer. In de circulaire staat ook duidelijk dat fiscaal misbruik geval per geval beoordeeld moet worden, rekening houdend met de context en de modaliteiten. Anders gezegd? Rechtshandelingen die niet zijn opgenomen in een van beide lijsten zijn
[ CAPITAL 17 ]
21
noch veilig, noch verdacht. Voor deze plan ningstechnieken heerst dus nog altijd onze kerheid.
The white list Welke rechtshandelingen noemt de administratie ‘veilige verrichtingen’? • Schenking met een handgift of een bankgift. • Schenking voor een niet-Belgische notaris (bijvoorbeeld een notaris in Nederland). • Schenking van onroerende goederen in verschillende fases met een tussenperiode van meer dan drie jaar. • Tontine- en aanwasclausules. • Schenking onder last of onder ontbindende voorwaarde. • Schenking door grootouders aan kind(eren) en kleinkind(eren). • Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik of een ander levenslang recht. • Schenking waarop een verlaagd registratierecht voor schenkingen van toepassing is. • Schenking die een vrijstelling krijgt voorzien in het wetboek registratierechten. • Testament met maximale benutting van gunstregimes (bijvoorbeeld legaat aan de langstlevende echtgenoot van de volle eigendom van de gezinswoning in Vlaanderen). • Testament met legaat aan kleinkind(eren) in plaats van kind(eren). • Testament van de Vlaamse gezinswo ning aan de langstlevende echtgenoot. • Kinderloos vrijgezel testament. Deze handelingen op zichzelf zet de admi nistratie dus niet onder de noemer ‘fiscaal misbruik’. Maar ze maakt wel voorbehoud voor gevallen waarin deze handelingen deel uitmaken van een gecombineerde con structie. Pas dus op als zo’n verrichting deel uitmaakt van een ruimere planning.
s ta n d va n z ak e n
Dienst voorafgaandelijke beslissingen
“Alle handelingen van de ‘black list’ kunnen de kwalificatie van fiscaal misbruik nog verliezen.”
The black list Welke rechtshandelingen beschouwt de administratie in principe wel als fiscaal misbruik? • Sterfhuisclausule. • Gesplitste aankoop (blote eigendom en vruchtgebruik) van goederen voorafgegaan door een al of niet geregistreerde schenking van de vruchtgebruiker aan de blote eigenaar. • Erfpachtconstructie tussen verbonden vennootschappen. • Inbreng door één echtgenoot, veelal van onroerende goederen, in de huwgemeenschap, gevolgd door een schenking van beide echtgenoten. • Uitbreng uit de huwgemeenschap van roerende goederen, gevolgd door een wederzijdse schenking tussen echtgenoten. • Ik-opa-testament. Alle handelingen van de ‘black list’ kun nen de kwalificatie van fiscaal misbruik nog verliezen. De belastingplichtige moet dan bewijzen dat hij gedreven werd door niet-fiscale motieven. Voor de handgift en de schenking door grootouders zijn er weinig problemen. Dit lijkt vrij logisch. Bij deze handelingen hebt u ook een niet-fiscaal motief: vrijge vigheid. Het blijft dan ook perfect moge lijk om vandaag geld te schenken aan uw kinderen of kleinkinderen. Verrassend genoeg staat de techniek van het duolegaat niet op de ‘black list’. Zo’n le gaat wordt geadviseerd als de erfenis naar
neven en nichten zal gaan en – moet een substantiële nettobevoordeling inhouden voor de vzw. Nochtans zou je denken dat een duolegaat alleen maar een fiscaal mo tief heeft. De gesplitste aankoop staat dan weer wél op de zwarte lijst. Dat is een constructie waarbij ouders het vruchtgebruik aan kopen en de kinderen de blote eigendom, via een schenking van hun ouders. Ze zal nu worden belast alsof de volle eigendom altijd in het vermogen van de ouders heeft gezeten. De constructie waarbij de vennoot schap het vruchtgebruik aankoopt en de bedrijfsleider de blote eigendom wordt niet als fiscaal misbruik beschouwd.
Ondergeschikte orde De administratie beseft blijkbaar dat de antimisbruikbepaling aanleiding zal ge ven tot betwistingen. Daarom zal ze zich in eerste instantie beroepen op de toepas sing van andere wettelijke bepalingen. Een voorbeeld? De sterfhuisclausule zal in eer ste instantie worden belast op grond van artikel 5 van het wetboek van successie rechten. De antimisbruikbepaling wordt in ondergeschikte orde ingeroepen, als de eerste thesis van de administratie niet zou worden aanvaard.
Wilt u meer rechtszekerheid over een be paalde rechtshandeling? Vraag een ruling aan. U krijgt dan een voorafgaande beslis sing van de administratie. Maar de dienst voorafgaandelijke beslissingen kan nooit expliciet zeggen dat de antimisbruikbepa ling niet van toepassing zal zijn. U kunt wél vragen of uw geplande optimalisatie vol doende niet-fiscale motieven bevat. Is het antwoord positief? Dan kunt u deze ruling als tegenbewijs gebruiken.
Ongrondwettelijk? Ten slotte nog dit: in de rechtsleer werd al verdedigd dat een algemene antimisbruik bepaling voor registratierechten en suc cessierechten een bevoegdheid is van de gewesten. Dat betekent dat de federale antimisbruikbepaling vernietigd zou kun nen worden wegens bevoegdheidsover schrijding.
besluit Onderneemt u stappen om uw nalatenschap te regelen? Onderbouw die constructie dan met niet-fiscale motieven. Dat is erg be langrijk. Want als de administratie fiscaal misbruik aantoont, moet u daar het tegen bewijs van leveren. Pak uw successie- en vermogensplanning op een grondige en voorzichtige wijze aan, gestoeld op een uit gebreide kennis. Dat geldt vandaag meer dan ooit. En dat betekent dat begeleiding door een deskundige bij iedere stap nog noodzakelijker is geworden. De rechtsleer rond deze nieuwe antimis bruikbepalingen is logischerwijs zeer jong en de rechtspraak is onbestaande. Daarom geldt voor successieplanningen na 1 juni 2012: keep it simple.
“Pak uw successie- en vermogensplanning op een grondige en voorzichtige wijze aan, gestoeld op een uitgebreide kennis. Dat geldt vandaag meer dan ooit.”
[ CAPITAL 17 ]
22
leder heeft zo zijn eigen wensen en ideeĂŤn als het om opruimen en ordenen gaat. Wij hebben het systeem dat daarbij past. bulthaup b3 voegt zich naar wat u wilt. Telkens weer.
www.bulthaup.com/milan_2012 [ CAPITAL 17 ]
23
s p r aa k m a k e r
m arleen temmerm a n gy n e acologe, hoogl er a a r en pol itic a
identikit Op 10 maart 2010 kreeg Marleen Temmerman in Londen een Lifetime Achievement Award van de British Medical Journal, een toonaangevende website over de medischwetenschappelijke sector. Toen verklaarde ze: Ik ben blij en trots, en vind de prijs vooral belangrijk omdat hij de thema’s waar ik mee bezig ben opnieuw onder de belangstelling brengt. Begin juli 2010 werd Marleen Temmerman door de Belgische regering voorgedragen om directeur te worden van het nieuwe overkoepelende agentschap UN Women van de Verenigde Naties. Op 25 mei 2011 kreeg ze een eredoctoraat aan de VUB. In juni 2011 werd ze aangesteld als voorzitster van de adviesgroep hiv/aids van de Interparlementaire Unie. In september 2011 kreeg ze een eredoctoraat aan de Zuid-Afrikaanse Universiteit van West-Kaapland. In 2012 werd Marleen Temmerman hoofd van het Depar tement voor Reproductieve Gezondheid en Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie.
... en
“De druppel op de hete plaat wordt een beekje...
uiteindelijk een stroom”
Na een loopbaan van 35 jaar ruilt professor Marleen Temmerman haar carrière van gynaecologe en ontwikkelingshelpster in voor een topfunctie bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Genève. Portret van een gedreven idealiste. tekst jeroen lissens FOTO’S alexander popelier / GETTYIMAGES
s p r aa k m a k e r
[ CAPITAL 17 ]
25
s p r aak m ak e r
P
rofessor Temmerman (59) mijmert terwijl ze uit het raam de terreinen overschouwt van het Gentse Universitair Ziekenhuis. Het doet toch een beetje raar, geeft ze toe: na een medische carrière van 35 jaar heeft ze vanmiddag als diensthoofd van de vrouwenkliniek haar laatste patiënten op consultatie gehad. Het lichtgroene dokterspak (‘mijn battledress’, lacht ze) mag aan de kapstok. Straks nog een etentje met de collega’s van het beheer van het UZ Gent, en morgen vertrekt de vrachtwagen met de meubels van Eksaarde bij Gent naar Genève. Daar wordt ze de hoogstgeplaatste Belg bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ze komt er aan het hoofd van het Departement voor Reproductieve Gezondheid en Onderzoek. Dat spant zich onder meer in voor de verbetering van de mondiale seksuele gezondheid, moeder- en kindzorg en de behandeling van infecties en kanker. Dat Temmerman een van de 240 kandidaten was voor de job, was al langer bekend. Dat ze geselecteerd werd, is niet meer dan een voortzetting van de rode draad die doorheen haar hele carrière loopt: de wereld willen verbeteren.
© gettyimages
[ CAPITAL 17 ]
26
s p r aak m ak e r
Afrika “Dat zit er al van kindsbeen af in”, zegt Marleen Temmerman. “Het willen helpen van andere mensen deed me kiezen voor de opleiding geneeskunde, al vond je me tijdens de eerste jaren ook in de les van politieke en sociale vakken.” Geneeskunde was nochtans niet vanzelfsprekend. “Mijn vader als postbeambte en mijn moeder als huisvrouw hebben hard moeten knokken om hun vier kinderen te laten studeren. Niet vanzelfsprekend ook om geneeskunde te studeren als meisje. Toch niet in de late jaren 70, en al helemaal niet voor wie op stage trok naar Rwanda. Daar zijn mijn interesse voor Afrika en de beslissing om gynaecologie te studeren, samengekomen.”
Baby’s Meer nog dan de geneeskunde zelf, was de gynaecologie een mannenbastion. “Ik kreeg in het begin in Gent zelfs niet de toelating om gynaecologie te studeren”, zegt Marleen Temmerman. “Eerst heb ik een tijdje als huisarts gewerkt, en ondertussen volgde ik een opleiding tropische geneeskunde. Later kon ik aan de VUB starten met gynaecologie. Dat vulde ik dan aan met een opleiding volksgezondheid, omdat ik geboeid ben door het individu als deel van een systeem, en door de link tussen de gezondheid en de maatschappij waarin mensen leven.” Duizenden baby’s heeft ze intussen op de wereld geholpen. En nooit heeft ze een seconde spijt gehad van haar keuzes. Temmerman: “Het mooie van gynaecologie is dat je bezig bent met de vrouw in haar levensloop, dus niet alleen verloskunde, maar ook gynaecologie, chirurgie, emoties, seksualiteit, psychische en sociale aspecten, enzovoort. In alle fasen van het leven sta je daar als gynaecoloog heel dicht bij.”
Honderd bevallingen per dag Onder impuls van de latere Belgische UNAIDS-voorzitter Peter Piot, trok Marleen Temmerman in 1986 voor het eerst naar Afrika, voor vijf jaar. In Kenia bestudeerde ze de relatie tussen zwangerschap en de toen nog vreemde, nieuwe ziekte aids. Maar het werd vooral een ervaring van hard meewerken. “Ik kwam terecht in een ziekenhuis met twee dokters voor honderd bevallingen per dag. Ter vergelijking: hier in Gent zijn dat drie tot vier bevallingen per dag. Onbeschrijfelijk. Er was tekort aan alles. Soms was er geen water of elektriciteit, en als gevolg van die slechte omstandigheden was er een groot sterftecijfer bij baby’s en moeders.” “Wist je dat er elke minuut een vrouw sterft aan de gevolgen van haar zwangerschap of bevalling? Per dag komt dat op bijna 1 500, en per jaar op meer dan een half miljoen, alhoewel dit de laatste jaren significant gedaald is, maar de daling in moedersterfte – de 5de milleniumdoelstelling – gaat te traag. 99 procent van die gevallen doen zich voor in ontwikkelingslanden, en de helft in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Het heeft me altijd enorm gestoord dat dit voor het Westen een ver-van-mijn-bed-show blijft. Aids is een ander verhaal, omdat het ook bij ons voorkomt. Gelukkig voor de ontwikkelingslanden, want anders zouden er nooit zoveel fondsen voor onderzoek naar die ziekte zijn vrijgemaakt.” “Bij mijn terugkomst van dat eerste grote Afrika-project ben ik voor het eerst echt op zoek gegaan naar financiering voor projecten, naast mijn medisch werk”, vertelt Marleen Temmerman. “Ik schreef ambassades en overheden aan, en zocht met succes donoren. Dan volgde er een project van de Europese Commissie, voor wie ik onderzoek deed rond hiv, soa’s, moedersterfte en genitale verminking in Afrika, en dat combineerde met hulpverlening.” De gedrevenheid en de verontwaardiging om wat fout gaat, typeren Marleen Temmerman. Dat uit zich ook in haar geschriften. Ze publiceerde meer dan 250 wetenschappelijke artikels, schreef vier boeken, en coachte meer dan 120 onderzoeksprojecten.
[ CAPITAL 17 ]
27
“Wist je dat er elke minuut een vrouw sterft aan de gevolgen van haar zwangerschap of bevalling?”
s p r aak m ak e r
© Gettyimages
“In een Afrikaanse materniteit met 100 bevallingen per dag hoor je voortdurend de oerschreeuw van een vrouw die aan het baren is.”
In 1994 richtte Marleen Temmerman in Gent het ICRH op, het International Centre for Reproductive Health (www.icrh.org). “Dat deden we na onze uren aan de universiteit”, zegt ze. Vandaag werken er 200 mensen voor het centrum voor reproductieve gezondheidszorg, met onder meer vestigingen of projecten in Kenia, Mozambique, China, Latijns-Amerika, maar ook in Gent. “Vele van deze problemen zijn universeel, denk maar aan geweld op vrouwen bijvoorbeeld. Wij proberen een standaard zorgproces uit te werken dat wereldwijd kan toegepast worden. We willen een echt centre of excellence zijn.”
Duurzaam Vooral in Afrika, waar het probleem van seksueel geweld zeer groot is, is er nog werk aan de winkel. “Miljoenen vrouwen in Afrika hebben geen toegang tot voorbehoedsmiddelen, terwijl dat voor hen een krachtig wapen zou zijn. De bevolking explodeert, terwijl er geen middelen zijn om al die monden te voeden. Het probleem van de te snel groeiende bevolking in Afrika maar ook elders, wordt trouwens prioriteit nummer één in mijn werk bij de WHO. In een Afrikaanse materniteit met honderd bevallingen per dag hoor je voortdurend de oerschreeuw van een vrouw die aan het baren is. Aan de seksuele en reproductieve gezondheid zijn ook rechten verbonden, dus ook rechten voor de vrouwen in Afrika om zelf over hun lichaam te beslissen - daarover werd trouwens pas in de jaren 90 gesproken”, zegt Marleen Temmerman. “Onvoorstelbaar!”
© Gettyimages
[ CAPITAL 17 ]
28
Š Gettyimages
s p r aak m ak e r
Van sommige vormen van ontwikkelingshulp wordt al eens gezegd dat het een druppel op een hete plaat is. Marleen Temmerman verzet zich al haar hele carrière tegen die cynische visie: “Ontwikkelingshulp heeft voor mij wel degelijk zin. Het meest als je werkt binnen de bestaande structuren. Dus niet als buitenlander in Afrika je eigen kliniek opzetten, maar je inschakelen in wat er al bestaat. Ik geloof heel sterk in ontwikkelingshulp als combinatie van kennisoverdracht met onderzoek ter plaatse. Ook als je vertrekt, moet het project blijven draaien.”
Vissen
“Gelukkig voor de ontwikkelingslanden komt AIDS ook in het westen voor. Anders zou er nooit zoveel geld voor onderzoek zijn vrijgemaakt.”
Je inschakelen in wat er al bestaat, dat is precies wat Marleen Temmerman in Kenia deed. “Samenwerken met het ziekenhuis dat er al was. Het klopt niet als mensen zeggen dat het ziekenhuis in Mombasa nu ‘mijn’ ziekenhuis is. Het is het resultaat van een geslaagde samenwerking. Ze zeggen wel eens dat we de armen moeten leren vissen om de honger uit de wereld te helpen, in plaats van hen een vis te geven. Wel, ik zeg meer: we moeten samen gaan vissen.” Sommige signalen zijn inderdaad hoopvol. Marleen Temmerman: “Er zijn tienduizenden Kenianen geboren in het ziekenhuis waar ik werkte in Pumwani in Kenia. Van die tienduizenden hebben een aantal rijke Kenianen zich verenigd in de stichting Children Of Pumwani, die op haar beurt het ziekenhuis gaat ondersteunen. De druppel op de hete plaat wordt dan een beekje, en uiteindelijk een stroom.”
© gettyimages
© Gettyimages
[ CAPITAL 17 ]
30
s p r aak m ak e r
meer over marleen temmerman Zelf brengt Marleen Temmerman, naast haar loon als docente en onder-zoekster aan de universiteit, ongeveer 25 000 euro per jaar samen met lezingen en de verkoop van haar boeken. Dat geld gaat rechtstreeks naar de projecten. En haar man? Die gaat mee de hort op. Marleen Temmerman: “Ik heb geluk gehad: mijn man, gespecialiseerd in internationaal recht, is meegegaan op hetzelfde pad. Waar ik meer focus op medische zorg en onderzoek, biedt hij ondersteuning als consultant of docent algemeen management, en in de structuren voor juridische begeleiding van slachtoffers van geweld. Zo werkt hij nog voor het ICRH aan projecten die juridisch assistenten moeten opleiden, om slachtoffers op zijn minst een juridische begeleiding van betekenis te kunnen bieden.” Het rustiger aandoen is absoluut niet het plan van Marleen Temmerman. “De job bij de Wereld gezondheidsorganisatie (WHO) kwam er op een moment dat het voortdurende leven ‘on the road’ voor ons allebei toch begon door te wegen. Vaak zijn we zeer lang de hort op, ieder naar een ander project. We vroegen ons af waar we de volgende tien jaar van ons leven samen konden doorbrengen en werken. Niet rustiger, maar bij voorkeur toch iets meer samen dan nu. En kijk. Morgen vertrekt de verhuiswagen.”
Heel belangrijk zijn ook de plaatselijke leiders in Afrikaanse landen. “In Kenia werd er onlangs beslist dat alle kinderen, dus ook de meisjes, verplicht en gratis lager onderwijs genieten. Dat is enorm belangrijk, omdat het ervoor zorgt dat de vrouwen later mee in het arbeidsproces betrokken worden. Zo krijgen ze meer kansen, én minder kinderen. Kenia is overigens niet het enige Afrikaanse land waar hoopgevende signalen te zien zijn. Ook Uganda en © gettyimages Tanzania zitten in de lift, samen met Zuid-Afrika dat een enorm potentieel heeft. Vaak zie je dat landen die hun middenklasse kunnen ‘meenemen’ in een opwaartse beweging, het erg goed doen.” “Afrika is vaak heel arm en het is ontzettend moeilijk om er aan de slag te gaan. Maar de ontwikkelingslanden helpen is onze verdomde plicht, vind ik. Als moeder van vier kinderen laat je toch ook niet dat kind vallen dat de meeste zorg vraagt?”
[ CAPITAL 17 ]
31
Niet dat het ICRH stil ligt nu professor Temmerman andere oorden opzoekt. Samen met de top van de Gentse Universiteit plant het centrum de oprichting van een geneeskunde- en verpleegkunde-opleiding aan een goed draaiend provinciaal ziekenhuis dat verbonden is met de universiteit van de miljoenenstad Mombasa, Kenia. De zoektocht naar fondsen is alvast gestart. Niet alleen bij ons, maar ook in Azië. Marleen Temmerman: “Chinezen bouwen graag. Ik zie hen perfect logistieke steun verlenen aan ons project. Waar de steun vandaan komt, is niet zo belangrijk. Voor mij is het belangrijkst dat we de Afrikaanse vrouwen helpen. Hun stille schreeuw om© hulp moet ook bij ons weerklinken.” gettyimages Meer informatie op www.icrh.org
OPTIMA OPEN
e e n z o m e r k l a ss i e k e r
[ CAPITAL 17 ]
32
OPTIMA OPEN
Een geslaagd sponsorship op het allerhoogste niveau
Onder een stralende zon was de Royal Zoute Tennis Club in het mondaine Knokke ook dit jaar het strijdtoneel van de Optima Open, de derde editie alweer van Optima’s eigen ATP-tornooi voor spelers van 35 jaar en ouder. Duizenden bezoekers uit heel het land genoten er vier stralende zomerdagen in augustus van toptennis met de legendes van weleer. Nu al staat vast dat de Optima Open zich in amper een paar jaar heeft opgewerkt tot een zomerklassieker aan de Belgische kust. tekst jeroen lissens FOTO’S Philippe Buissin
W
e schrijven 1980, de finale van Wimbledon. In een heroïsche strijd wint Bjorn Borg van zijn rivaal John McEnroe met 1-6, 7-5, 6-3, 6-7, 8-6. Wat de geschiedenis zou ingaan als een van de meest spectaculaire tennisduels ooit, lijkt vandaag ontzettend lang geleden. Fire & Ice speelden sinds 2008 niet meer tegen elkaar. Dat het in 2011, door een blessure van McEnroe, nét niet lukte om de twee rivalen van weleer tegenover elkaar op te stellen, maakte de motivatie alleen maar groter…
[ CAPITAL 17 ]
33
OPTIMA OPEN
Place to be En op 18 augustus 2012, op de Optima Open, was het dan eindelijk zover. Honderden tennisliefhebbers en genodigden zakten naar Knokke af om deze en andere legendes opnieuw aan het werk te zien. Ook de zon was van de partij, vier zomerse dagen lang. Niet alleen konden de bezoekers genieten van het duel tussen Fire en Ice (dat uiteindelijk McEnroe zou winnen), maar er was nog heel wat meer legendarisch toptennis te zien. De prachtige locatie maakte de ervaring alleen maar mooier. Nog meer dan anders is Knokke tijdens de laatste weekends van de zomer, vlak voor de start van een nieuw werkjaar, de place to be voor ondernemers en vrije beroepers uit het hele land. Voeg daarbij het idyllische kader van de Royal Zoute Tennis Club, prachtig verscholen in het groen, en het plaatje is compleet.
Op de ATP Champions Tour hadden beiden nog niet gedubbeld en ook op de ATP Tour hebben ze samen nooit dubbelmatchen gespeeld. Het Knokse publiek genoot met volle teugen van de primeur. Eerder op de dag won Goran Ivanisevic al de Optima Open finale van Thomas Enqvist. Hij kroont zich daarmee tot Optima Open koning door ongeslagen zijn tweede Optima Open titel binnen te halen.
Een van de topmomenten was beslist de laatste dag van de Optima Open, die werd afgesloten met een spetterende dubbelmatch. Niemand minder dan de duo’s McEnroe/Borg en Leconte/Wilander kwamen op het veld. Borg en McEnroe die samen dubbelen, ook dat was overigens een unicum.
Unieke combinatie En er was nog meer. Liefhebbers konden ook nog Carlos Moya, Guy Forget, Henri Leconte, Mark Philippoussis en Mats Wilander bezig zien. Stuk voor stuk wereldtoppers van hun tijd dus, die ook vandaag nog zichtbaar plezier beleven aan het spel, dat opnieuw van een hoog tot zeer hoog niveau was. De Optima Open is dan ook geen exhibitie tornooi, maar maakt deel uit van de officiële ATP Champions Tour (www.atpchampionstour.com). Dat is een serie van internationale toernooien voor de ‘living legends’ van het tennis die het professionele circuit ten minste twee jaar verlaten hebben en 35 jaar of ouder zijn. Winnen is dus wel degelijk belangrijk voor de spelers die hun plaats in de ranking willen verzekerd zien. Al geven we graag toe dat het element ‘ambiance’ ook niet onbelangrijk is. De Optima Open geeft ook volgend jaar weer present in Knokke-Heist. Het toernooi is in drie jaar tijd uitgegroeid tot een ware klassieker aan de kust. De unieke combinatie van sportiviteit, informeel netwerken en praten met de sterren van weleer, zijn een schot in de roos voor Optima, de hoofdsponsor en eigenaar van het toernooi.
Generatiegenoten Tot ieders tevredenheid, zo bleek deze zomer. CEO Jeroen Piqueur van de Optima Group: “We hebben
[ CAPITAL 17 ]
34
OPTIMA OPEN
de voorbije jaren gemerkt dat heel wat van onze klanten en relaties echte tennisfanaten zijn, vaak ook generatiegenoten van de spelers die we met de Optima Open naar Knokke halen: professionals met een plan voor ogen. Voorts was er achter de schermen keihard gewerkt om de editie van 2012 zo mogelijk nog beter te maken dan die van 2011. Denken we maar aan de uitbreiding van het vipdorp voor nog meer comfort, en tal van andere kleine wijzigingen. Voor herhaling vatbaar!” Een van de mooie dingen aan een event als de Optima Open is volgens Jeroen Piqueur dat de sponsors een vrij direct contact met de spelers kunnen hebben: “Na de match komen ze gewoon naar de vipruimtes om een babbeltje te slaan met het publiek, en om die laatste handtekening uit te delen.”
en een mooie gelegenheid om klanten en relaties uit te nodigen in dat speciale moment. Bovendien is er ook een sociaal luik verbonden aan de Optima Open. Zo gaat er voor elk verkocht ticket van Optima Open 1 euro naar de officiële goede doelen van het tennistoernooi: Belgian Kids Fund en Kids’ Care. Jeroen Piqueur kon op het eind van het alweer volledig uitverkochte toernooi 10 000 euro schenken aan deze organisaties, die zieke kinderen in het gespecialiseerde Brusselse Fabiolaziekenhuis een steuntje in de rug geven. Ook de spelers deden hun duit in het zakje. Björn Borg ging in de marge van het toernooi zelf op bezoek in het kinderziekenhuis. Hij kreeg er een spoedcursus tafeltennis van de Belgische kampioen Jean-Michel Saive, die net terug was van de Olympische Spelen in Londen.
De uitbreiding naar vier dagen liet ook ruimte voor nieuwigheden. Zo mag de Optima Open dan wel een mannentoernooi zijn, dit jaar hadden we ook twee dames in het deelnemersveld, en welke dames! Op donderdag 16 augustus vonden we twee voormalige Belgische tenniskampioenen beschikbaar voor een buitengewoon dubbelspel: Sabine Appelmans met aan haar zijde Mats Wilander tegen Dominique Monami en Henri Leconte. Genieten geblazen voor het publiek!
Sociaal sponsorship Het toernooi is een investering in naambekendheid
[ CAPITAL 17 ]
35
uitkijken naar de volgende editie De Optima Open wordt een blijver aan de Belgische kust. Een volgende editie is dan ook vanzelfsprekend. Optima is niet de enige partij die daarop aandringt: ook onze medesponsors waren unaniem overtuigd van de klasse van dit event. Naast natuurlijk het gemeentebestuur en de Royal Zoute Tennis Club, van wie we keer op keer een uiterst hartelijke ontvangst kregen. Tot slot nog een goede raad voor de tennisliefhebbers: reserveer tijdig uw kaarten voor de editie van 2013. Voor de data in 2013 en de laatste nieuwtjes kan u steeds surfen naar www.optimaopen.be
facebook.com/optimaopenofficial
a n aly s e
Ac h t 8 q vu re as gt eino n es n- r aĂŠ nptownoso er s den
vererving en schenking van een familiebedrijf in Vlaanderen De nieuwe regeling over de vererving en schenking van een familiebedrijf is al een tijdje van kracht. Maar de praktische toepassing ervan was niet altijd even duidelijk. In een circulaire geeft de fiscale administratie nu haar kijk op de gewijzigde regeling. tekst Dieter Bossuyt, tax advisor FOTO’s Lieven van assche
dieter bossuyt
[ CAPITAL 17 ]
36
a n aly s e
Voor het erven en schenken van een fami lieonderneming bestaat in Vlaanderen een voordelig fiscaal regime. Sinds 1 januari 2012 is de wetgeving hierrond echter gron dig gewijzigd. Vroeger kon u schenken tegen een verlaagd tarief van 2 procent; nu kunt u dat gratis doen. In het successierecht was vroeger een vrijstelling mogelijk; nu is er een verlaagd vlak tarief van 3 procent (in de rechte lijn) of 7 procent (tussen alle andere personen). Ook de toepassingsvoorwaarden werden grondig vernieuwd. Bovendien zijn
me overdragen. Tenminste, als het vastgoed niet hoofdzakelijk voor bewoning wordt aangewend of is bestemd.
02.
Wat is een familiale vennootschap? De vennootschap die één van bovenstaan de activiteiten tot doel heeft. Maar pas op, de loutere opname van zo’n activiteit in het statutair doel is onvoldoende. De activiteit moet ook werkelijk worden uitgeoefend.
“Vroeger kon u schenken tegen een verlaagd tarief van 2 procent; nu kunt u dat gratis doen.”
die nu – in tegenstelling tot vroeger – na genoeg volledig gelijkgeschakeld voor erven en schenken. In het nieuwe gunstregime staan de begrip pen familiale onderneming en familiale vennootschap centraal. Alleen dit type on derneming en vennootschap komt in aan merking voor de vrijstelling of het vermin derd tarief.
01.
Wat is een familiale onderneming? Een nijverheids-, handels-, ambacht- of landbouwbedrijf of een vrij beroep, dat door de schenker of erflater, zijn echtgenoot of samenwonende partner persoonlijk wordt geëxploiteerd, eventueel samen met ande ren. Hiermee worden de eenmanszaken be doeld, ondernemingen die niet onder ven nootschapsvorm zijn gestructureerd. De ac tiva die u in zo’n onderneming beroepsma tig investeerde, komen in aanmerking voor de vrijstelling of vermindering. Ook onroe rende goederen die deel uitmaken van de onderneming kunt u volgens het gunstregi
De aandelen (met stemrecht) van zo’n vennootschap kunnen worden overdra gen onder het gunstregime. Althans, voor zover ook aan de overige voorwaarden is voldaan. In tegenstelling met de oude re gelgeving komt een tegoed op rekeningcourant niet langer in aanmerking. Maar wat moeten we precies begrijpen onder ‘nijverheids-, handels-, ambachtof landbouwbedrijf of een vrij beroep’? Aandelen in andere vennootschappen of onroerende goederen aanhouden en be heren valt volgens de administratie alvast niét onder één van deze activiteiten. ‘Zuivere’ holding- en patrimoniumvennoot schappen, die geen andere economische
activiteit uitoefenen, worden dan ook niet als een familiale vennootschap beschouwd. Voor familiale vennootschappen zijn daar naast nog twee voorwaarden van belang: de participatievoorwaarde en de voorwaar de van reële economische activiteit.
03.
Wat is een familiale vennootschap? De schenker of de erflater moet eigenaar zijn van minstens 50 procent van de aan delen van de vennootschap in volle eigen dom. Dat kan eventueel samen met naas te familieleden. Beschikt u niet over min stens 50 procent van de aandelen? Dan kan een participatie van 30 procent volstaan. U moet dan samen met één andere aandeel houder en zijn familie minstens 70 procent van de aandelen bezitten. Of met twee andere aandeelhouders en hun familie min stens 90 procent van de aandelen. Voor de administratie kunnen die ‘andere aandeelhouders’ alleen natuurlijke perso nen zijn. Dat is niet onbelangrijk. Stel dat een medevennoot zijn aandelen via een ei gen holding heeft gestructureerd. Wat zijn dan de gevolgen voor de overige aandeel houders die hun aandelen naar de volgende generatie wensen over te dragen?
04.
Wat is een reële economische activiteit? De vennootschap moet dus een nijverheids-, handels-, ambacht- of landbouwactiviteit of een vrij beroep uitoefenen. Maar dat is nog
“In het nieuwe gunstregime staan de begrippen familiale onderneming en familiale vennootschap centraal. Alleen dit type onderneming en vennootschap komt in aanmerking voor de vrijstelling of het verminderd tarief.” [ CAPITAL 17 ]
37
a n aly s e
niet alles. Het moet ook gaan om een reële economische activiteit. Wat bedoelt de de creetgever daar precies mee? Wanneer oe fent een vennootschap geen reële econo mische activiteit uit? De decreetgever ver moedt een afwezigheid van reële economi sche activiteit wanneer uit de jaarrekening van minstens één van de drie boekjaren vóór de schenking of het overlijden blijkt dat de personeelskosten maximaal 1,5 procent
Zowel de volle eigendom, de blote eigendom als het vruchtgebruik van de activa of aan delen komt in aanmerking. U kunt de on derneming of vennootschap ook in fases overdragen aan de volgende generatie, door verschillende malen een schenking te or ganiseren, telkens onder het gunstregime. U moet er dan wel voor zorgen dat u bij elke schenking nog voldoet aan alle voor waarden.
vennootschap. De vrijstelling of het ver minderd tarief wordt dan wel beperkt tot de waarde van de actieve dochtervennoot schappen. Bovendien moet er op groeps niveau sprake zijn van een reële economi sche activiteit.
06.
Hoe behoudt u de vrijstelling of vermindering?
“U kunt de onderneming of vennootschap ook in fases overdragen aan de volgende generatie, door verschillende malen een schenking te organiseren, telkens onder het gunstregime.”
uitmaken van de totale activa en dat de ter reinen en gebouwen meer dan 50 procent uitmaken van het totaal actief. Met deze definitie sluit de decreetgever pa trimoniumvennootschappen uit, die ‘door zich zo te organiseren’ (lees: een zeer be perkte economische activiteit uitoefenen), als een familiale vennootschap kwalificeren. De terreinen en gebouwen moeten worden beoordeeld op basis van hun boekwaarde. Dat kan tot een vreemde situatie leiden. Een familiale vennootschap zonder reële econo mische activiteit kan louter door het boeken van afschrijvingen op haar onroerende goe deren, opeens wel worden geacht een reële economische activiteit te hebben. Een familiale vennootschap zonder re ële economische activiteit kan wel probe ren om het tegenbewijs daarvan te leve ren. Opmerkelijk: de administratie meent dat daarbij moet worden aangetoond dat al le onroerende goederen in de vennootschap gebruikt worden voor de economische ac tiviteit.
05.
En wat met de holdingvennootschappen? Oefent een holdingvennootschap, naast het beheer van de participaties, ook een nijver heids-, handels-, ambacht- of landbouwbe drijf of een vrij beroep uit, dan kwalificeert zij zelf als een familiale vennootschap. Dat de uitgeoefende activiteit slechts bijkomstig is, lijkt geen bezwaar te zijn. Doorstaat de holdingvennootschap ook de proef van de participatievoorwaarde en de reële econo mische activiteit? Dan komt de integrale waarde van de holding in aanmerking voor de gunstregeling, ongeacht de participaties in en activiteiten van de dochtervennoot schappen. Maar wat als uw holding zich alleen bezig houdt met het beheer van participaties en ze niet als een familiale vennootschap wordt beschouwd? Dan nog kunt u van het gunst regime genieten. Uw holding moet dan wel een deelneming aanhouden van ten minste 30 procent in minstens één actieve dochter
[ CAPITAL 17 ]
38
De onderneming of vennootschap moet gedurende drie jaar na de schenking of het overlijden ononderbroken een nijverheids-, handels-, ambacht- of landbouwactiviteit of een vrij beroep blijven uitoefenen. Dat moet niet dezelfde activiteit zijn. Onroerende goederen die deel uitmaken van een onder neming die onder het gunstregime werd overgedragen, mag u in die drie jaar niet hoofdzakelijk gaan aanwenden of bestem men voor bewoning. Voor vennootschappen moet in deze drie jaar o.a. het reële karak ter van de economische activiteit behouden blijven en mag er geen kapitaalverminde ring doorgevoerd worden.
07.
Wat met de verdachte periode? Samen met de invoering van de nieuwe gunstregeling werd de zgn. driejaarsperio de in het successierecht uitgebreid tot een zevenjaarsperiode, althans voor zover het gaat om aandelen en activa die in aanmer king komen voor een vrijstelling van schen kingsrechten. De redenering is als volgt: wanneer u activa of aandelen schenkt die voldoen aan de voorwaarden voor de vrij stelling, maar waarvoor u, om welke reden ook, niet van de vrijstelling gebruik maakt (u schenkt bijvoorbeeld voor een Nederlandse notaris), is een termijn van ze ven jaar van toepassing. Stel dat u binnen de zeven jaar na die schenking overlijdt? Dan moeten uw erfgenamen alsnog succes sierechten betalen op de geschonken acti va of aandelen.
a n aly s e
Bovendien moet het gaan om een overdracht van aandelen in volle eigendom.
“Dat de fiscale administratie in haar circulaire geen duidelijk standpunt inneemt, is dan ook betreurenswaardig te noemen.”
Deze zevenjaarsperiode lijkt alleen van toe passing op aandelen en activa die voor een vrijstelling van schenkingsrechten in aan merking komen. Dat betekent dat bij de schenking van aandelen van een patrimo niumvennootschap voor een Nederlandse notaris, nog altijd een driejaarsperiode zou gelden. Maar in de voorbereidende parlementaire werkzaamheden viel hierover een ander geluid te horen. In de praktijk heerste dan ook grote onzekerheid. Dat de fiscale admi nistratie in haar circulaire geen duidelijk standpunt inneemt, is dan ook betreurens waardig te noemen.
08.
En in de andere gewesten? Ook de andere gewesten hebben een gunst tarief voor de schenking en vererving van ondernemingen en vennootschappen. In het Waalse Gewest kunt u zowel in het schenkings- als successierecht een vrijstelling krijgen. Patrimoniumvennootschappen worden uitdrukkelijk uitgesloten. Vorderingen op rekening-courant komen wel in aanmer king. De toepassingsvoorwaarden zijn helemaal anders dan die van het Vlaamse Gewest. Er geldt een tewerkstellingsvoorwaarde. En de overgedragen effecten moeten minstens 10 procent van de stemrechten in de algemene vergadering vertegenwoordigen.
Vertegenwoordigen de overgedragen effec ten minder dan 50 procent van de stemrech ten? Dan moet u bovendien een aandeel houdersovereenkomst afsluiten voor min stens vijf jaar met betrekking tot minstens 50 procent van de stemrechten. In die over eenkomst beloven de partijen om de voor waarden na te leven voor het behoud van de vrijstelling. Die houden in dat in de vijf jaar na de overdracht de activiteit wordt voort gezet; het kapitaal en de vorderingen niet verminderen en het aantal werknemers op minstens 75 procent van het oorspronkelijk niveau blijft. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent een vlak tarief van 3 procent, zowel bij schenking als vererving. De toepassingsmogelijkheden zijn een stuk minder ruim. Patrimoniumen holdingvennootschappen worden uit drukkelijk uitgesloten. Ook tegoeden op re kening-courant komen niet in aanmerking.
Bij de vererving van aandelen moet het bo vendien gaan over aandelen in een kleine of middelgrote onderneming, die minstens 25 procent van de stemrechten in de alge mene vergadering vertegenwoordigen. Bij een schenking wordt het toepassingsgebied niet beperkt tot kleine of middelgrote onder nemingen. De overdracht van een participa tie van minstens 10 procent volstaat. Als de effecten minder dan 50 procent van de stemrechten vertegenwoordigen, is een aan deelhoudersovereenkomst noodzakelijk, net zoals in het Waalse Gewest. De partijen ver binden zich daarin om de voorwaarden tot behoud van het verlaagd tarief na te leven.
Conclusie De Vlaamse decreetgever wil de overdracht bij leven van ondernemingen en vennoot schappen fiscaal stimuleren, en een vang net bieden bij overlijden. Daar valt weinig op aan te merken. Al valt het wel te betreu ren dat de regelgeving een zoveelste maal werd gewijzigd. Bedrijfsleiders die reeds een plan hadden uitgewerkt volgens de oude regels, moeten dit nu misschien wel her zien. En uit het summier overzicht van de toepassingsvoorwaarden, blijkt dat de be geleiding van een adviseur met kennis ter zake hierbij geen overbodige luxe is.
“Bedrijfsleiders die reeds een plan hadden uitgewerkt volgens de oude regels, moeten dit nu misschien wel herzien.”
[ CAPITAL 17 ]
39
n e t w o r k in g
optim a
Wat is een optimale financiële planning waard zonder dat men daarvan kan genieten en van gedachten wisselen met gelijkgestemden? Daarom organiseert Optima regelmatig evenementen voor haar relaties, om te netwerken, en vrijuit over financiële en andere kwesties te praten. foto’s Philippe Roose, Giannina Urmeneta Ottiker en Sander Buyck.
GOLF
met oud -leerlingen De koninklijke Oud-Mellistenbond, de vereniging van oudleerlingen van het college Paters Jozefieten in Melle, speelde golf. En niet zomaar een partijtje. Op vrijdag 14 september organiseerden ze een toernooi in de Royal Antwerp Golfclub. Optima sponsorde het evenement dat 55 golfspelers aantrok. Na een dagje op de prachtige Antwerpse golfbaan bleken Guy Delacave (categorie 1), José de la Kethulle (categorie 2) en Christine Delacave (dames) de beste spelers. Daarna geno ten 59 bezoekers van een heerlijk diner. Een sportieve dag, vol herinneringen en blije weerziens. En het heerlijke weer tje maakte alles helemaal áf!
nocturne in gent
20 Optima-klanten en partners kregen op 5 september van hun financiële planner een rondleiding door de TRACKtentoonstelling in Gent. De avond startte met een welkomst drink in het S.M.A.K., waarna een bus de genodigden langs een parcours met highlights van TRACK loodste, een unieke kunstervaring in de openbare en semiopenbare ruimte in Gent. 41 internationale kunstenaars creëerden nieuw werk
voor TRACK, dat diep geworteld is in het stedelijke weefsel van Gent, maar dat de lokale context ook verbindt met thema’s die een universele relevantie hebben. Dankzij de verhelde rende gidsen stapte iedereen rond half tien van de bus met een gevarieerd en intrigerend beeld van de tentoonstelling. In het S.M.A.K. wachtte de gasten nog een walking diner. Een smakelijk einde van een mooie nocturne.
[ CAPITAL 17 ]
40
optima centraliseert
met de
muziek mee
bankactiviteiten op een toplocatie in brussel
Optima investeert in de uitbreiding van zijn dienstenaan bod voor ondernemers en vrije beroepers. De bancaire divisie die daarvoor werd overgenomen van Ethias, wordt daartoe ondergebracht in een state of the art kantoorruimte van 1 120 vierkante meter aan de rand van het centrum van Brussel (Sint-Agatha-Berchem). De Optima-kantoren komen op de bovenste (10e) verdie ping van het gebouw ‘Access’, dat werd vernoemd naar zijn strategische positie op de Keizer Karellaan, één van de be langrijkste toegangswegen naar het centrum van Brussel. Zichtbaarheid vanop de Brusselse Ring en een vlotte be reikbaarheid stonden centraal bij de keuze voor het Accessgebouw. Optima sloot voor de nieuwe kantoren een huur overeenkomst met de N.V. Access Immo, vertegenwoordigd door Codic België. Het Access gebouw werd begin 2011 opgeleverd en maakt deel uit van het Atlantis project. Het project kreeg als eer ste in België een BREEAM-milieucertificaat. Dat werd toe gekend wegens de combinatie van een hoog comfort voor de gebruikers, de toegankelijkheid met het openbaar vervoer, de impact van de constructie op de fauna en flora en de sa nering van het terrein.
Optima–klanten maakten in september twee grandioze muziekavonden mee tijdens de negende editie van het KlaraFestival, International Brussels Music Festival. In Brussel en in Brugge kregen onze klanten een vipbehande ling met aperitief en walking diner. En natuurlijk muziek, veel hemels mooie muziek. Dirigent Marc Minkowski leidde in Brugge het orkest Les Musiciens du Louvre Grenoble door The Schubert Trilogy III. In Brussel genoot het publiek met volle teugen van Mozart, gebracht door tenor Rolando Villazón en het Kammerorchester Basel onder leiding van Rinaldo Alessandrini. Twee avonden van haast onaardse schoonheid, die niemand onberoerd lieten.
[ CAPITAL 17 ]
41
b e l g e n m e t e e n pla n
Low i e V er m eer sc h
Her-vormgever LOWIE VERMEERSCH STARTTE EEN EIGEN COMPACTE DESIGNSTUDIO.
Net toen de auto-industrie vluchtte in extreme schaalvergroting om de loodzware recessie te bekampen, startte de Belg Lowie Vermeersch doodleuk een eigen studio. Hij bespeurde een gaatje in de markt voor een compacte designstudio. Omdat crisissen evengoed nieuwe kansen bieden voor wie ze weet te grijpen. TEkst bart lenaerts foto’s lies de mol
[ CAPITAL 17 ]
42
b e l g e n m e t e e n pla n
“
Amper 13 jaar had de jonge Belg nodig om bij Pininfarina, de grootste naam in autodesign, op te klimmen van stagiair tot designdirecteur. Toch gaf Vermeersch die unieke positie twee jaar geleden plots op. “Ik had er genoeg van om in een bedrijf te werken dat continu in crisis zit. Bovendien was Pininfarina me inhoudelijk te nauw geworden, ondanks het ruime klantenportfolio dat varieerde van bussen en treinen tot merken zoals Ferrari en Alfa Romeo. Na mijn ontslag volgden enkele prestigieuze aanbiedingen van andere automerken, incluis een stevig salaris. Toch heb ik er geen enkele ernstig overwogen. Ik kan niet gelukkig zijn als ik mijn creativiteit moet beperken tot auto’s, en al helemaal niet binnen de superstrak gedefinieerde waarden van één merk.”
“ Ik hou nog net zoveel van auto’s als toen ik 14 was. En precies daarom durf ik het onderwerp door een kritische bril te bekijken.”
“Ik had evenmin zin om in China een of ander nieuw automerk op te zetten. Dan kun je rijk worden, maar dan moet je ook veel levenskwaliteit opofferen. Toen ik voor Canvas meewerkte aan een tv-reeks over vormgevers en kunstenaars gingen mijn ogen pas open. Al die mensen lachten voortdurend. Dat is zelfs bij de toppers in autodesign lang niet altijd het geval. Je hebt maar één leven. Dat wil ik niet helemaal beleven onder de filter van een bedrijf. Ik wil er als individu iets van maken op deze aardkloot. En ik wil zelf beslissen waar ik woon, iets wat weinig autodesigners nog kunnen zeggen.”
Anoniem Dus bestiert Vermeersch nu zijn eigen GranStudio in een anoniem kantorencomplex, ergens in een Turijnse buitenwijk. “Omdat we volgens moderne procedures werken hebben we met slechts 15 mensen op de loonlijst toch alle core-competenties in huis om sterke ontwerpen neer te zetten. Gelukkig zit Turijn propvol kleine bedrijven die steengoed zijn in de bouw van prototypes, in computermodelling, enzovoort. Met hen kunnen we altijd a la carte samenwerken. Dat maakt ons erg flexibel, terwijl we toch werken met toppers in hun specifieke vakgebied.” Vermeersch zette dus bewust een stapje terug: “Iedereen die nu een autodesignbureau start om wereldfaam bij elkaar te sprokkelen, is vertrokken voor een mooie serie frustraties. Bertone, Giugiaro of Pininfarina konden 40 jaar geleden groot worden, omdat design toen nog geen bepalende factor was voor de waarde van een automerk. Daarom communiceerden autofabrikanten gretig dat hun nieuwe auto’s waren ontworpen door Italiaanse specialisten. Zo werkt het niet meer, nu design een basiswaarde binnen zowat ieder merk is geworden. Niettemin wordt er achter de schermen nog veel samengewerkt. Precies wegens hun strakke merkcultuur hebben grote automerken soms nood aan een externe stem of visie. Daar passen wij in het plaatje, terwijl we ook veel werken voor Chinese klanten.”
“Wellicht vinden we het over enkele jaren ongelooflijk dat mensen vandaag tussen de uitlaatgassen op een terras zitten te aperitieven.”
“Dat betekent wel dat we erg low profile zijn. We moeten niet in de smaak vallen van de man in de straat. Wij hoeven geen merk te zijn. Als maar honderd sleutelfiguren op de hele wereld mijn telefoonnummer kennen, dan is
[ CAPITAL 17 ]
43
b e l g e n m e t e e n pla n
de eigenaar.” Intuïtief ziet hij weeral een gaatje in de markt: “Als je autodesign combineert met architectuur en stadsplanning – de ruimte waarin auto’s functioneren – kun je hun onderlinge relatie optimaliseren.”
“ Als maar honderd sleutelfiguren op de hele wereld mijn telefoonnummer kennen, dan is dat genoeg.”
Vermeersch voelt ook steeds meer de neiging om niet alleen auto’s, maar de hele wereld naar zijn ideeën te vormen: “Weinig designers vertrekken vanuit hun kennis over en hun passie voor auto’s om een breder denkkader uit te werken. Dat is jammer. De autosector kijkt neer op mobiliteit an sich en wil gewoon zoveel mogelijk auto’s verkopen. Stadsbesturen zijn niet creatief genoeg om oplossingen aan te reiken. Architecten engageren zich wel in het debat, al zijn hun mobiliteitsoplossingen naast de kwestie omdat ze starten vanuit een minachting voor auto’s en individuele mobiliteit. Openbare vervoersmaatschappijen begrijpen al helemaal niet waarom mensen liever met de auto onderweg zijn.”
dat genoeg. Ik vind het eindresultaat veel belangrijker dan mijn officiële titel. Het stoort me niet als er straks een auto wordt voorgesteld waarvan niemand weet dat wij hem hebben gemaakt. Het geeft veel meer voldoening als we zo’n project goed uitvoeren en de klant tevreden is”, zegt Vermeersch.
“Als ons autogebruik stilaan problematisch wordt, zijn daar nochtans heel goede redenen voor. Een auto blijft een fantastisch ontworpen object. Elke file bewijst dat mensen liever aanschuiven in hun eigen auto dan voor een ander soort transport te kiezen. Niemand zet zijn auto aan de kant, alleen maar omdat dat beter is voor de maatschappij. Daarom moeten designers alternatieven
Buiten de vakjes denken Vermeersch is meer ontspannen dan ooit. “Dit past zoveel beter bij mezelf. Ik voel me niet langer in een kooi, ben veel creatiever en efficiënter. Autodesigners zouden op hun best zijn tussen hun 30ste en hun 40ste : dan combineren ze voldoende ervaring met de frisheid om buiten de vakjes te denken. Een architect van 40 is daarentegen nog piepjong. Dus is het mijn masterplan om die twee mooi aan elkaar te breien”, lacht hij. “Ik ben altijd gepassioneerd geweest door architectuur. Zonder iets te forceren wil ik binnen GranStudio ruimte creëren om daar iets mee te doen. Ik zie ook veel gemeenschappelijke factoren: auto’s en huizen zijn twee uiterst complexe objecten die als geen ander een weerspiegeling zijn van de persoonlijkheid van
[ CAPITAL 17 ]
44
b e l g e n m e t e e n pla n
Van binnen en van buiten
aanbieden die nog cooler, nog toffer en nog efficiënter zijn en die de mensen echt emotioneel raken“, aldus Vermeersch. Hij combineert zijn innige liefde voor auto’s met een open blik, een analytische geest en veel gezond verstand. “Ik hou nog net zoveel van auto’s als toen ik 14 was. En precies daarom durf ik het onderwerp door een kritische bril te bekijken. Is het nog langer gerechtvaardigd dat auto’s in een stadscentrum zo’n zware hypotheek leggen op de levenskwaliteit van zoveel mensen? Wellicht vinden we het over enkele jaren ongelooflijk dat mensen vandaag tussen de uitlaatgassen op een terras zitten te aperitieven. Net zoals we nu nauwelijks nog geloven dat je vroeger rookte op een vliegtuig.”
Creatieve duizendpoot Lowie Vermeersch heeft zich ook nog eens op de organisatie van de beurs Interieur Kortrijk gegooid. “Toen ik nog bij Pininfarina werkte, had ik al een zitje in de raad van bestuur van Interieur. Daarna viel de puzzel perfect samen. Net nadat ik Pininfarina had verlaten, dacht Interieur ernstig na over een nieuwe toekomststrategie. Omdat ik mijn gedachten wilde verzetten, werkte ik nogal nadrukkelijk mee aan een nieuw plan. Dat werd zo enthousiast onthaald, dat ze meteen vroegen of ik het wilde uitvoeren als curator van Interieur 2012. Het was te mooi om te laten liggen. Bovendien deed de situatie rond Interieur me aan Pininfarina denken. Allebei zijn ze succesvol geworden op basis van waarden en missies die nog steeds actueel zijn, al weet men die essentie niet altijd goed te vertalen naar de hedendaagse context. En ik ben geboren in Kortrijk, dat speelde ook mee.”
“Er zijn enorme mogelijkheden als architectuur, ruimtelijke planning en automotive intenser samenwerken. Ik geloof in een toekomstscenario waarbij een stadsbewoner de hele werkweek geen auto aanraakt, of hoogstens een elektrisch aangedreven deelvoertuig, maar in het weekend wel met een leuke spider naar de grote meren trekt. Ik vind dat je een product altijd in relatie moet zien met de mens en zijn context. Bij autodesign is die correlatie nu nog te abstract. Zijn grote automerken in zoiets geïnteresseerd? Ik weet het niet. Er zullen ongetwijfeld andere spelers opstaan, wellicht softwaregestuurde bedrijven die bedreven zijn in logistiek management. Steden zijn ook vragende partij. Het is geen toeval dat die zich tegenwoordig als een merk positioneren. Naast architectuur wordt mobiliteit een van hun speerpunten.”
“Inhoudelijk was het erg verrijkend, omdat ik mezelf moest inwerken in nieuwe terreinen en mijn ideeën kon confronteren met topontwerpers zoals Ross Lovegrove, Greg Lynn, of met jonge honden zoals Muller-Vanseveren en Makkink en Bey. In mijn vakgebied heb ik mijn visies altijd vrij goed kunnen definiëren. Nu leer ik dat ruimer zien. Het was prettig om te constateren dat mijn ideeën ook gelden buiten de autosector. Maar ik ga er wel vanuit dat ik één editie van Interieur doe en daarna de fakkel doorgeef.”
Vreemde eend in de bijt Ondertussen begrijpt Vermeersch dat hij zichzelf stilaan boven de status van ontwerper verheft en zich steeds meer ontpopt als hervormer, zowel bij Interieur Kortrijk als met zijn bureau GranStudio: “Ik denk niet dat een autodesigner van mijn niveau ooit dit soort vreemde bewegingen maakte. Een ontwerper moet anticiperen op dingen die komen, vooral als veel mensen dat raar vinden. Naarmate onze maatschappij complexer wordt, rijst de vraag naar multidisciplinair denken. Dat neemt niet weg dat ik ontwerper ben en blijf. Ik ben pas gelukkig als het hele proces leidt tot iets wat we fysiek kunnen vastpakken, dat mensen kan beroeren en dat gewoon mooi is.”
“Toch bekijk ik dat allemaal erg realistisch. Er zullen niet plots nieuwe autobedrijven opstaan die specifieke stadsautootjes bouwen. Een merk als BMW heeft zoveel knowhow opgebouwd, dat gat krijgt niemand nog dichtgereden. Tegelijk merk je een cultuurshift. Het is een duidelijk statement als BMW – de ultieme rijdersauto – plots reclame maakt met Voetgangers zijn ook onze klanten.”
De West-Vlaming lijkt meer geboeid door de uitdaging dan door het eindresultaat. Hij is pas op zijn gemak als hij zich een klein beetje ongemakkelijk voelt. Verrast worden door zichzelf, daarin schuilt voor hem het grootste plezier: “Als de oplossing duidelijk is, boeit het me niet. Ik raak gefrustreerd als ik aan een project begin waarbij het wit blad papier geen wit blad papier meer is.”
“Ik ben pas gelukkig als het hele proces leidt tot iets wat we fysiek kunnen vastpakken, dat mensen kan beroeren en dat gewoon mooi is.”
[ CAPITAL 17 ]
45
lit e r at u u r
Een antwoord op uw vragen? Kom naar een infosessie in uw buurt 2012 was tot nu toe een jaar van verlammende onzekerhe den voor uw vermogen. Fiscale veranderingen volgden elkaar in een razend tempo op. Gevolg? De burger haakt af. En de vermogende ondernemer, zelfstandige of vrije beroeper dreigt de pineut te worden. De toekomst belooft weinig verbetering: lokale, nationale en Europese overheden moeten ook de volgende tien jaar op zoek naar extra middelen.
En u? Wat doet u? Actie nemen is absoluut noodzakelijk. Inventariseer en kijk hoe u optimaal inspeelt op de grillige actualiteit. En dat hoeft u niet alleen te doen. Optima- experts Nils De Vriendt, Sven Hubrecht, Jehanne Maldague, Xavier Piqueur en Thomas Weyts helpen u. In november geven ze een reeks lezingen die gebaseerd zijn op ‘Zorg voor uw Geld’, de referentiegids die de Optima-specialisten voor u schreven. Meer weten? Check www.optima.be voor alle praktische details.
[ CAPITAL 17 ]
46
lit e r at u u r
zorg voor u w gel d
financial planning in boekvorm Na drie boeken met de titel ‘Uw privévermogen’ verschijnt eerstdaags een vierde boek van Optima-signatuur. In ‘Zorg voor uw Geld’ geven zes auteurs een visie op de vier deelgebieden van financial planning: inkomen, vermogen, pensioen en successie. tekst jo viaene
H
et is geen puur theoretisch werk, maar een reis doorheen de tijd met diverse voorbeeldsituaties. Dit boek probeert op een leesbare manier een antwoord te formuleren op de vele financiële vraagstukken waarmee eenieder geconfronteerd wordt. Wat kunt u verwachten? • Verwerven van vastgoed: fiscale en financiële implicaties. • Sociaal statuut en sociale bescherming; hoe werkt het? • Welk pensioen krijgt u morgen? Welke aanvullende stelsels zijn er in de diverse situaties? • Hoe belegt u fiscaalvriendelijk? • Sterven en erven in Vlaanderen, Brussel of Wallonië: implicaties qua successierechten en legale mogelijkheden om de gevolgen van een overlijden te milderen.
Dit boek houdt het midden tussen een wetenschappelijke publicatie en een praktische gids, via de aanduiding van kernwoorden en de mogelijkheid om deelgebieden en vraagstukken apart door te nemen. De benadering is to-the-point en
praktisch, met voldoende onderbouw en voorbeelden. Waar nodig wordt gerefereerd naar wetgeving of representatieve rechtspraak. Tabellen en grafieken verduidelijken of geven bijkomende toelichting. Illustraties maken het geheel lichter verteerbaar. ‘Zorg voor uw Geld’ heeft de ambitie om elk jaar de vinger aan de pols te houden en uit te groeien tot hét referentiewerk in zijn niche. Hoe? Dankzij updates in functie van de evolutie in de wetgeving en de rechtspraak. Fiscaliteit is in ons land altijd in beweging, getuige de stortvloed aan nieuwe wetten en decreten in 2012. Gezien de budgettaire situatie van ons land en de grotere impact van Europese rechtspraak zal dit in de toekomst niet anders zijn. Dit boek wordt uitgegeven in samenwerking met Uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, een ambitieuze challenger in het vak. Begin 2010 verhuisde Borgerhoff & Lamberigts naar een nieuw pand in het hartje van Gent. Dit betekende de start van een hele reeks bestsellers die van B&L aan het begin van dit decennium een van de meest succesvolle en spraakmakende uitgeverijen van het land maken. Het boek ‘Zorg voor uw Geld’ wordt in twee landstalen uitgegeven en verdeeld in de betere boekhandel.
[ CAPITAL 17 ]
47
Optima is toonaangevend in België als het gaat over persoonlijke financiële en fiscale planning. ‘Zorg voor uw Geld’ is daarvan het zoveelste bewijs. Al 20 jaar zet Optima in op kennis en kunde in dit vakgebied. Optima heeft zich uitdrukkelijk tot doel gesteld deze kennis in de markt te delen via regelmatige publicaties in tijdschriften en magazines. Bovendien geeft Optima jaarlijks zowat vierhonderd voordrachten over specifieke onderwerpen op maat van serviceclubs, verenigingen, accountants of netwerken. Optima stelt zijn specialisatie ten dienste van ondernemers, zelfstandigen, vrije beroepers of vermogende particulieren. Optima biedt een plan met pertinente oplossingen op de diverse deelgebieden. Om deze oplossingen te verwezenlijken beschikt Optima over een banklicentie en een vergunning als verzekerings-, vastgoed- en kredietmakelaar. De auteurs van dit boek zijn ieder beslagen in de materie. Nils De Vriendt, Xavier Piqueur, Sven Hubrecht, Thomas Weyts en Jehanne Maldague zijn al jaren leidinggevend in het competence center van Optima, de afdeling die instaat voor de financial planning audit en het plan. Jo Viaene is bestuurder van Optima Group, de moederholding van Optima Bank.
invest eren
b e lv i e w
Topvastgoed in het hart van de Europese wijk
Belview is nieuwe blikvanger van Optima Global Invest
Wie deze dagen Brussel uitrijdt via de Belliardstraat, kan er niet naast kijken: midden in de Europese wijk, waar het verkeer de tunnels naar de Brusselse Ring inrijdt, rijst een monumentaal appartementen- en kantorencomplex op. Welkom bij Belview, een project van 23 verdiepingen en 260 appartementen dat Optima Global Invest selecteerde voor de klanten van Optima. TEKST jeroen lissens FOTO’S Carlo Coppejans
[ CAPITAL 17 ]
48
invest eren
In het kader van een persoonlijk financieel plan investeert zowat 18 procent van de Optima-klanten in opbrengstvastgoed. Waarom? Om minder afhankelijk te zijn van de volatiele financiële markten, en met de bedoeling het te verhuren en later met een meerwaarde te verkopen (zie inzet). Voor de vastgoedinvesteringen van zijn klanten, is Optima klant bij Optima Global Invest (OGI). Dat is de vastgoeddivisie van de Optima Group, die specifiek projecten selecteert in functie van de doelstelling van de Optimaklanten. Daarbij zijn drie factoren van cruciaal belang, stelt Ruben Piqueur, CEO van Optima Global Invest: “Locatie, locatie en nog eens locatie.”
selecteerden we zopas twee van de zes ge plande woontorens aan het Kempisch Dok op het hippe Eilandje. Alle projecten samen komen we aan zowat 5 000 gerealiseerde eenheden. Niemand plaatst meer apparte menten in de markt dan Optima. We doen dat niet alleen, we werken veelal samen met topspelers uit de sector, zoals Bouygues, CFE, Allfin, BESIX en Immogra.”
Waarom die diversificatie? “Om te voldoen aan de vraag van ons cliënteel vinden we niet genoeg topprojecten in één stad”, stelt Ruben Piqueur. “Bovendien zit daar ook risicospreiding in: elke stad heeft haar eigen karakteristieken. Maar in principe zijn we geïnteresseerd in elk topinvesteringsproject in een Belgische centrumstad. Naast de top locatie en het lastenboek, waarover we zelf
Het project Belview, letterlijk midden in de Europese wijk, is de eerste eyecatcher van Optima Global Invest die duidelijk mikt op de opbrengsten uit verhuur aan Europese ambtenaren. Stijn Paredis, sales manager: “Dit publiek koopt zelf geen appartement, omdat ze maar een paar jaar in Brussel blijven. Bovendien groeit de vraag, doordat de Europese Commissie een aantal diensten hier centraliseert.”
Grootste speler Opnieuw het belang van de juiste locatie, dus. Ruben Piqueur: “Inderdaad, maar on derschat ook de rest niet: de samenwerking met een van de grootste architectenbureaus van België, het fenomenale lastenboek met parketvloeren en een Bulthaup-keuken in elke wooneenheid, en noem maar op.” Belview is niet het enige project van Optima Global Invest. “In Gent realiseerden we al 1 073 wooneenheden”, becijfert Stijn Paredis. “Tegen eind dit jaar hebben we 1 681 woon eenheden gerealiseerd in Brussel. We zijn daarmee de jongste jaren veruit de grootste aanbieder geworden van residentieel vast goed in de Europese hoofdstad.”
“Drie factoren zijn belangrijk: locatie, locatie en nog eens locatie.”
Diversifieren Ruben Piqueur: “We kijken ook naar andere grote steden. In Antwerpen bijvoorbeeld,
[ CAPITAL 17 ]
49
invest eren
Optima
expertise
Meerwaarde uit vastgoed: verhalen uit de praktijk Optima-klanten die in het kader van hun financieel plan in vastgoed investeren, doen dat niet voor eeuwig. Ze verkopen het vastgoed na tien tot vijftien jaar, voor de eerste opfrissingskosten eraan komen. Net als het beheer van hun vastgoed, laten ook heel wat klanten de herverkoop over aan Optima. In de eerste jaarhelft ging het om 66 wooneenheden.
kunnen beslissen, kijken we graag naar de economische aantrekkingskracht van een stad. Ook de bereikbaarheid wordt steeds belangrijker. En verder zien we potentieel in steden met een groot aanbod aan hoger onderwijs. Daarom tasten we de markt af in Leuven. En qua aanbod spelen we in op de trend naar kleinere eenheden.”
verhuurd of verkocht. In de hoop op een verdere groei, bleef men dus maar apparte menten bij bouwen, vaak op ronduit slechte locaties. De tijd dat die allemaal makkelijk verhuurd en verkocht raakten, is nu voorbij, en dat verklaart de negatieve berichtgeving over de residentiële markt.”
Tendensen Marktevolutie Woonden we vroeger te ruim? Stijn Paredis: “Vooral in Vlaanderen is in het verleden zeer veel landbouwgrond bouwgrond ge worden. Door die grote beschikbaarheid zijn we – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Nederlanders – relatief grote huizen gaan bouwen. Die zijn vandaag allemaal wat ouder geworden, en kosten meer aan on derhoud en vooral energie… Als ik in The Economist lees dat de Belgische vastgoed markt overgewaardeerd is, dan gaat het wellicht deels over dit soort van huizen.” De bomen in vastgoedland groeien dus niet tot in de hemel. “De voorbije jaren was dat zo”, stelt Ruben Piqueur. “Ook een appar tement op een minder goede locatie raakte
“Een aantal partijen voelt dat aan den lijve, inclusief investeerders die zelf een apparte ment bouwden in hun eigen straat en daar vandaag niet meer vanaf geraken, laat staan tegen een meerwaarde. Huurders vinden is al helemaal een onbegonnen werk. Wij zijn perfect gelukkig met die nieuwe marktom geving. Onze filosofie is al 20 jaar dezelf de: we investeren alleen op toplocaties in of aan de centrumsteden. Een pak maatschap pelijke tendensen geeft ons gelijk: kijk naar het toenemend aantal eenoudergezinnen en alleenwonenden, maar ook naar de vergrij zing, en naar het simpele feit dat de baby boomers vandaag massaal weer de stad op zoeken die ze vroeger verlieten. Betaalbaar wonen in de stad heeft dus meer dan ooit een mooie toekomst.”
[ CAPITAL 17 ]
50
Gemiddeld behaalden deze klanten jaarrendementen van 8,5 tot 10,5 procent, en in sommige projecten zelfs meer, zo blijkt uit de cijfers. “Een belegger die 150 000 euro belegde op de beurs is gemiddeld minder goed af dan iemand die hetzelfde bedrag in vastgoed investeerde, en gewoon de tijd zijn werk liet doen”, zegt real estate manager Igor Donckels. “Niet verwonderlijk dus dat tien klanten meteen beslisten om de vrijgekomen fondsen opnieuw te investeren in vastgoed. Op die manier willen ze cascadegewijs een duurzaam vermogen opbouwen.” Voor de meeste klanten die hun vastgoed via Optima verkochten, ging het om hun allereerste beleggingsvastgoed. De herverkoopdivisie van Optima helpt en adviseert hen niet alleen bij de verkoop, maar bijvoorbeeld ook bij een correcte prijsbepaling van het vastgoed. De verkochte appartementen liggen in Gent, omdat Optima’s vastgoeddivisie nog niet zo lang actief is in andere steden als Brussel en Antwerpen. De vlotte herverkopen zijn wel een graadmeter voor de goede markt van appartementen in een stedelijke omgeving. Die nuanceert de recente negatieve berichtgeving over de vastgoedmarkt. Specifiek voor Gent klagen politici nog dagelijks steen en been over het tekort aan betaalbare woongelegenheid in de stad, terwijl grotere (en duurdere) villa’s buiten de steden het op de markt heel wat moeilijker hebben.
www.little-kings-and-queens.com ‘the place to be’ for designerbabies and kids. The online shop offers you an exclusive collection of children’s clothing from Baby Dior, Liu Jo, Tartine et Chocolat, Simonetta, Supertrash Girls, Chloë, Fay, Fendi, Timberland, Retour, Be-Angeled, ...
Online kidsshop: www.little-kings-and-queens.com
e e n k lant v e r t e lt
D e B r u ss e l s e d o k t e r J e a n C l a u d e B o l l a e r t s en zi j n v rou w M a r iel l e Dec l ercq
profiel: WIE Jean Claude Bollaerts (67) en zijn vrouw Marielle Declercq (65)
WAT Hij werkte als huisarts, zij als verpleegs ter. Ze zijn beiden gepensioneerd
WAAR Het koppel woont in Anderlecht
Een goed uitgedokterd plan Hoewel geld onderaan hun prioriteitenlijstje bengelt, zijn Jean Claude Bollaerts en Marielle Declercq heel tevreden over het financieel advies van Optima. “Hun plan heeft een last van onze schouders genomen.” TEkst Iris De Feijter foto’s Thomas Vanhautte
[ CAPITAL 17 ]
52
EEN K L A N T VER T E LT
“Ongelooflijk toch dat we hier in Anderlecht zijn. Op een steenworp van Kuregem en station BrusselZuid”, lacht Jean Claude Bollaerts. We kunnen hem geen ongelijk geven. Hun ruime tuin is zonovergoten en heerlijk rustig. De ideale locatie voor een goed gesprek over hun relatie met Optima. Marielle Declercq: “We zijn nog niet zo lang klant bij Optima, slechts twee jaar. We dachten al een tijdje na over de toekomst van ons geld. Maar we hadden te weinig tijd om er echt werk van te maken. Optima hielp ons daarbij.”
Hoe belandde u bij Optima?
Marielle Declercq: “Dat concept was helemaal
gingen we nog niet in op het voorstel. We waren in die periode allebei nog erg druk bezig met onze job.” Jean Claude Bollaerts: “De tweede samenkomst was bij een van mijn collega’s hier in Anderlecht. Opnieuw waren we gecharmeerd door de aanpak van Optima. Enkele dagen later belde iemand van Optima ons op om te polsen naar onze interesse. Daarna kregen we voor het eerst bezoek van Laurent Blaise, onze financial planner.”
nieuw voor ons. In onze familie deed niemand dat. Kopen was voor ons een synoniem van bewaren. We vonden het een interessante denkoefening. Toch
Marielle Declercq: “Laurent legde rustig en een-
Jean Claude Bollaerts: “Als dokter werd ik enkele
keren uitgenodigd op een samenkomst van Optima. De eerste keer vertelden ze over emotioneel en rationeel vastgoed. Het eerste koop je om te houden, het tweede om binnen 10 à 15 jaar weer (met winst) te verkopen.”
Hoe ging het toen verder? voudig uit wat Optima voor ons kon betekenen. Hij zorgde ervoor dat wij – als leken – alles tot in de puntjes begrepen. Geen juristenjargon, dus. Dat was erg fijn. Maar eerst wilde hij een audit van onze situatie maken. Dat vond ik niet zo’n prettig idee: ons hele hebben en houden vertellen aan iemand die ik amper ken. Het blijft toch persoonlijke informatie. Maar stukje bij beetje ontstond er een vertrouwensband.” Hoe wist hij jullie vertrouwen te winnen? Jean Claude Bollaerts: “Laurent kwam regelmatig bij ons thuis langs. Hij schikte zich naar onze agenda’s en was altijd stipt op tijd. Niet onbelangrijk. En hij sprak ook nooit over andere – belangrijkere – klanten van Optima. Hij vergeleek onze situatie ook niet met die van anderen. Daardoor voelden we ons uniek en gerespecteerd.” Marielle Declercq: “Laurent bleef al die tijd ons vaste aanspreekpunt. Die continuïteit is erg prettig. Met al onze vragen kunnen we bij hem terecht. En als hij het antwoord niet kent, wint hij advies in bij zijn collega’s en brengt ons dan op de hoogte. Hij heeft een deskundig team van juristen en fiscalisten achter zich, en dat schept vertrouwen.”
“Het concept van financiele planning was helemaal nieuw voor ons.”
[ CAPITAL 17 ]
54
Viel die audit uiteindelijk wat mee? Marielle Declercq: “Het was een eyeopener. Plots hadden we een totaal en objectief beeld van onze financiële situatie. Optima bood ons op basis daarvan een plan om goed voor onszelf én voor onze kinderen te zorgen. We willen onze kinderen op een optimale manier schenkingen doen, maar zelf ook voldoende overhouden om correct te leven. We willen behouden wat we nu hebben. Het plan van Optima heeft een grote last van onze schouders afgenomen. Al was het ook confronterend.
EEN K L A N T VER T E LT
Plots moesten we nadenken over ons pensioen en zelfs over onze dood. Dat deed echt iets met me.” Won u al eerder financieel advies in, bijvoorbeeld bij een bank? Jean Claude Bollaerts: “We volgden verschillende infosessies van banken, maar niets sprak ons echt aan. Bovendien reiken zij ook alleen hun eigen fondsen en producten aan als investering. Optima is objectief en biedt een breed spectrum van investeringsmogelijkheden.” Wachtte u bewust tot uw pensioen om een financial planner in de arm te nemen? Marielle Declercq: “We hebben altijd hard gewerkt en samen drie kinderen opgevoed. We had-
den er gewoon geen tijd voor. Maar eigenlijk waren we er beter al eerder mee begonnen. Dan had onze financiële situatie er nu heel anders uit gezien. Eerlijk gezegd hebben we vóór Optima nooit goed financieel advies gekregen. Niet van onze bank en niet van onze boekhouder. Zo hebben we bijvoorbeeld nooit een bedrijf opgericht, terwijl dat waarschijnlijk wel interessant was geweest.” Wat gaf de doorslag om nu wel met Optima in zee te gaan? De crisis? Jean Claude Bollaerts: “De crisis heeft er niets mee te maken. Het is vooral onze levensfase. Onze ouders zijn overleden, onze kinderen zijn de deur uit en wij lopen tegen ons pensioen. Toen wij erfden van onze ouders vroegen we ons af: kunnen wij
Optima
“Plots moesten we nadenken over ons pensioen en zelfs over onze dood. Dat deed echt iets met me.”
Thomas Weyts Manager Estate Planning
expertise De audit, noodzakelijke basis voor een plan op maat van uw leven De financiële en economische crisis heeft al heel wat inkt doen vloeien over de risico’s die particuliere beleggers kunnen en mogen nemen. Heel wat investeerders moesten vaststellen dat ze producten hadden gekocht die amper of zelfs helemaal niet bij hun profiel pasten, laat staan dat ze precies begrepen waarin ze precies belegden. Met alle gevolgen van dien.
uitgespit tot in de kleinste details. We stellen ook vragen die de klant misschien nog niet had gesteld, zoals “kom ik na mijn pensioen wel rond als ik mijn levensstandaard wil behouden?” Pas als we onze klant écht kennen, kunnen we beginnen aan een goede financiële planning. In de diepte
De audit brengt niet alleen in kaart hoe de situatie van iedere klant er vandaag uitziet. De auditors van Optima, met ervaring in duizenden dossiers, leggen ook eventuele pijnpunten bloot. Denk aan de inschatting van de financiële draagwijdte van een overlijden, het behoud van de levensstandaard na pensionering, de vraag of de rechtsvorm van de vennootschap wel optimaal is, enzovoort. We kijken hoe de situatie geoptimaliseerd kan worden, en maken een zo gedetailleerd mogelijke simulatie van waar de klant op afstevent.
Client approach Het is dan ook logisch dat financial planners de crisis goed hebben doorstaan. Want wat is de essentie van financiële planning? Dat ze vertrekt vanuit de situatie van de klant (client approach) en niet vanuit het te verkopen product. Bij Optima vinden we dat een persoonlijk financieel en fiscaal plan – opgemaakt door gediplomeerde en ervaren specialisten – de enige juiste basis is voor een goed begeleide en verantwoorde vermogensopbouw. Niet alleen wat het vermogen zelf betreft: het inkomen, het pensioen en de successie van iedere klant afzonderlijk hangen daar onlosmakelijk aan vast.
Geen twee klantendossiers zijn precies hetzelfde, en bovendien evolueert het investeerdersprofiel mee met de levenssituatie van de klant. Ons financieel plan voor iemand van 60 is dan ook anders dan dat van iemand met precies hetzelfde profiel, die 10 jaar jonger is.
Het startpunt van onze dienstverlening is dan ook altijd hetzelfde: de Financial Planning Audit, een lijvig rapport waarin de situatie van iedere klant wordt
[ CAPITAL 17 ]
55
EEN K L A N T VER T E LT
onze kinderen ook iets geven? Optima helpt ons om dat zo efficiënt mogelijk te doen.” Waarom laat u iemand anders uw geld beheren? Doet u dat niet beter zelf? Jean Claude Bollaerts: “Wie goed geïnformeerd is, kan het misschien zonder professioneel advies. Maar wij hadden dit zonder Optima nooit gekund. Zo’n planning raakt aan vele domeinen, zoals notariële akten, financiën en vastgoed. We prijzen ons gelukkig met Optima als gids door al deze ingewikkelde zaken.” Is geld voor u een doel of een middel? Jean Claude Bollaerts: “We hechten niet zoveel
waarde aan geld. Ons werk en onze familie vinden we veel belangrijker. De behoefte om veel te kopen, hebben we nooit gehad. Na ons huwelijk woonden we vier jaar in Burundi, waar ik werkte als dokter. Daar hadden we maar een paar uur per dag stromend water en amper elektriciteit. Toch waren we daar gelukkig.” Marielle Declercq: “Toen in 1972 de oorlog uit-
brak tussen de Hutu’s en de Tutsi’s moesten we vluchten. Waarheen wisten we nog niet. We liepen door het huis om onze bagage te verzamelen. De kans was groot dat alles weg zou zijn als we terugkwamen. Uiteindelijk bleken maar heel weinig spullen belangrijk voor ons. We pakten alleen kleding mee en wat spulletjes voor onze baby, die toen anderhalve maand oud was. Toen we een hele tijd later terugkwamen in België, moesten we ontzettend wennen aan de overdaad. Vooral een bezoek aan de supermarkt deed ons duizelen. En het duurde jaren vooraleer we een tv kochten. In Afrika waren we perfect gelukkig geweest zonder. Dus zagen we geen reden om er hier wel een te kopen. Om maar te zeggen: we zijn met weinig tevreden.”
Ook als klant van Optima met uw verhaal in Capital? Dat kan. De redactie selecteert ieder kwartaal een inzending die onze fotograaf op bezoek krijgt.
Zou u Optima aanraden bij vrienden of familie? Marielle Declercq: “We zijn heel tevreden over
Optima, maar geld blijft een taboeonderwerp. Zelfs onder familie of goede vrienden. De mensen aan wie ik kan vragen of ze al hebben nagedacht over de toekomst van hun geld … ik kan ze op één hand tellen. Het is best een indiscrete vraag. Toch zouden we er eigenlijk eens met onze vrienden en familie over moeten spreken. Het idee dat alles is geregeld brengt ons veel rust.”
Mail uw vragen en opmerkingen naar capital@optima.be
[ CAPITAL 17 ]
56
VR I J E T I J D
e x perts selecteren
de betere des dingen levens gastronomie
reizen
c u lt u u r
De Belg lijkt op veel te besparen, maar allerminst op ontspanning. Vandaar vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme herfsttips. Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden. Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over gastronomie, reizen of cultuur gaan – ook geld waard!
[ CAPITAL 17 ]
57
gastronomie
TIP S VAN PETER GOOSSENS , HOF VAN CLEVE
www.cellercanroca.com
El Celler de C a n Roc a, Gerona
Drie broers in Catalonië Nummer 2 in de top 50 van de Beste Restaurants ter Wereld. Drie Michelinsterren. Maar wat ze echt belangrijk vinden? De klant, en dat die tevreden is. Drie broers runnen El Celler de Can Roca. Oudste broer Joan Roca, de architect van de smaak, is de chef. Jongste broer Jordi, de zoete anarchist, maakt de desserten. En Josep is de sommelier. De drie groeiden op tussen de potten en pannen van het restaurant van hun moeder. De bar was hun woonkamer, ze maakten hun huiswerk in de aroma’s van de stoofpotjes die hun moeder klaarmaakte – rijkelijk, eerlijk en eenvoudig. El Celler de Can Roca serveert Catalaanse gastronomie, in een zeer modern kleedje. Het is een freestyle restaurant, met een stevige hang naar avant-garde, maar tegelijk diep geworteld in de tradities van verschillende generaties voor hen. De 50 medewerkers van El Celler gaan overigens nog elke dag lunchen in het restaurant van moeder Roca.
The Legi a n Ba li, Semin ya k
www.ghmhotels.com/en/the-legian-bali/home
Luxueus van ontbijt tot diner Hotel The Legian in Bali ligt aan het strand van Seminyak Beach. Ideaal voor wie dol is op zon, zee en surfen. Maar ook culinair is het hotelcomplex een hoogvlieger. Van rijkelijk ontbijt, over uitgebreide lunch tot verfijnd diner. En alles met zicht op een schitterend, gouden strand. Er zijn ook smaakvolle thema-avonden, met een Indonesische Rijsttafel, een barbecue met zeevruchten of een Indonesisch menu.
[ CAPITAL 17 ]
58
v r ij e tij d
Osteri a Fr a ncesc a na, Modena
www.osteriafrancescana.it
Het beste Italiaanse restaurant ter wereld Modena ligt in de regio Emilia-Romagna, de streek van de parmaham, Parmezaanse kaas, mortadella en aceto balsamico. Niet verwonderlijk dat in Modena ook Osteria Francescana ligt, nummer 5 in de top 50 van de Beste Restaurants ter Wereld, en daarmee dus het beste Italiaanse restaurant ter wereld. Chef Massimo Bottura noemt zijn keuken ‘een intelligente evolutie van Italiaanse tradities, met eerbied voor techniek en in een symbiotische relatie met de lokale producenten’. Een voorbeeld? Een bord met Parmigiano Reggiano van vijf leeftijden, opgediend in verschillende texturen en op verschillende temperaturen. Het restaurant heeft drie Michelinsterren. Toch blijft het verfrissend informeel en rustig.
Borough Market, Londen
Marktdag voor foodies
Va l Sa int L a mbert
www.val-saint-lambert.com
Traditie + design = kunst Het dubbel gekleurde en geslepen kristal van Val Saint Lambert is het helderste ter wereld. De hofleverancier is trots op zijn 180 jaar geschiedenis, maar knoopt ook aan bij de 21ste eeuw. En de versmelting van eigentijdse ontwerpers met eeuwenoud vakmanschap, die levert kunst op. De jonge Belgische topontwerper Charles Kaisin tekende drie collecties met een knipoog naar de Oudheid. Pythagore, Orphéo en Kaléido betekenden in januari 2010 de succesvolle comeback van het kristalmerk. Sindsdien is de collectie uitgebreid met nieuwe stukken. De nieuwe lijn wordt de leidraad voor designs, kleuren en slijpvormen in de toekomst – mét respect voor de rijke geschiedenis en tradities van Val Saint Lambert. De Kaléido is bijvoorbeeld geïnspireerd op de caleidoscoop, de spiegelende veelhoekige buis. Met het dubbel gekleurde glas komt de fraai geslepen vorm van Kaléido – die van cirkel naar vierkant evolueert – helemaal tot zijn recht.
[ CAPITAL 17 ]
59
Al 250 jaar wordt op de Londense Borough Market eten verhandeld. Maar wat ooit een groenten- en fruitafslag was, is vandaag een hippe markt voor foodies. Je vindt er werkelijk alles van fruit, groenten, vlees, vis … Bovendien is er een gigantisch aanbod biologische producten. De sfeer is nog altijd authentiek en bijzonder. Ook de buurt rond Borough Market is dankzij het succes van de markt een pak gezelliger geworden, met allerlei koffietentjes en eetplekken. Wie liever niet rondstruint, maar de zaken gestructureerd aanpakt, plant zijn bezoek via de interactieve marktplanner op de website van Borough Market. Kies een recept en de planner toont op een kaart welke kraampjes u moet bezoeken voor de ingrediënten. www.boroughmarket.org.uk
reizen
TIP S VAN d e b b i e pa p p y n, r e i s j o u r n a l i s t e
www.hoshinoya.com en www.mandarinjourneys.com
Ja pa n
Weg met de stress in de hot springs Karuizawa ligt op anderhalf uur high speed sporen van de Japanse hoofdstad. Het is een ietwat chique refuge voor inwoners van Tokio die aan de drukte van de stad willen ontsnappen. Logeren in stijl doet u in het Hoshinoya Karuizawa resort. Deze ryokan is een mini-hot spring dorp met 77 fraaie villa’s verspreid over meer dan 90 hectare groen. De sfeer is sereen en de ruime villa’s kijken bijna allemaal uit over de rustig stromende rivier. De living van de villa, gedecoreerd met typische, Japanse, lage tafel en ontelbare kussens, kijkt uit over het water. Idem voor de badkamer met houten furo bad. Dankzij
Karuizawa’s ligging op 1 000 meter hoogte, vlak naast de vulkaan Mount Asama, trok dit gebied al begin 20ste eeuw ontelbare bezoekers aan op zoek naar een betere gezondheid. Alles heeft hier te maken met het weldoende water dat weinig alkaline bevat en goed is voor huid en lichaam. De onsen, de traditionele spa, heeft twee baden: de Tombo-no-yu hot spring en het Meditation Bath. Ook heeft het resort een moderner wellness gedeelte, waar u zowel van de klassieke als van de meer hedendaagse behandelingen kunt genieten. Vanaf ongeveer 300 euro per kamer, per nacht.
[ CAPITAL 17 ]
60
v r ij e tij d
Estl a nd
www.padaste.ee en www.squatra.be
Afrik a
www.atlasreizen.be
De geheime Serengeti
Onthaasten op een vergeten eiland Neem een stil, vergeten eiland voor de kust van Estland, omring het door de karaktervolle Baltische Zee en plaats er een sprookjesachtige herenboerderij op, die bestempeld wordt als een van de meest unieke hotels in Europa. Muhu, een eiland van 20 hectare groot, is voorlopig nog een goed bewaard geheim. Alhoewel de New York Times, de Wall Street Journal en het beruchte Andrew Harper’s Hideway Report hun weg al tot hier vonden. En Pädaste Manor uitriepen tot de absolute must-stay in nieuw Europa. Het landgoed bevindt zich op de meest zuidelijke tip van Muhu. Slapen doet u in luxueuze kamers en suites, dineren op het hoogste niveau en genieten kan in de Pädaste Spa waar traditionele behandelingen op het menu staan. Wat dacht u van een hooibad of massages met geitenmelkboter? Grote favoriet is het houten, traditionele bad met zeewater gevuld en verwarmd door een houtoven. Vlak aan de rand van de baai, die in de winter toevriest, geniet u van de absolute stilte van dit vergeten eiland. Muhu bevindt zich op anderhalf uur rijden van Tallinn. De ferry in Kuivastu heeft ongeveer 20 minuten nodig voor de reis naar Muhu. Het hotel kan een comfortabele limousinetransfer voor de gasten regelen. Vanaf 160 euro voor een dubbele kamer, maar check de zeer interessante pakketten op de website van Pädaste Manor.
Omzeil de drukte van de Serengeti in Tanzania en reis naar de meer onbekende uithoeken van dit wereldberoemde park. Een nieuwe en erg spectaculaire plek in de Serengeti is het Lamai Serengeti Camp en het Lamai Private Camp van Nomads Tanzania. Beide kampen bevinden zich binnen de Kogakuria Kopje met uitzicht op de Mara River Valley en de Lamai Wedge. In de verte spot u de Masai Mara in Kenia en ’s morgens vroeg ziet u de heteluchtballon in de verte opstijgen om over de Mara te vliegen. Hier geen busladingen vol toeristen, maar wel het gevoel dat u alleen in dit machtige park bent. De 12 lichte en erg luxueuze tenten zijn gebouwd om extra te profiteren van het uitzicht en de steeds veranderende kleuren van de grootse, Afrikaanse hemels. Zelfs de en-suite badkamers hebben een wauw-uitzicht. In 2011 werd het kamp gerund door een Nederlands koppel, Bas en Suzanne, die voor een excellente sfeer en service zorgen. ’s Avonds een gemoedelijke ambiance bij het haardvuur in de lounge en op het bord zeer smakelijke gerechten met aangepaste wijnen. Op het andere menu staan natuurlijk veel game drives, op en rond de Kopje of langs de Mara rivier om misschien een crossing van wildebeest te spotten. Maar ook wandelsafari’s behoren tot de mogelijkheid of luieren bij het zwembad en genieten van de eindeloze views over de Serengeti.
www.xplorethenorth.be
Noord-Europa
De Aurora Borealis op de agenda De winter van 2012 en 2013 belooft de beste periode in decennia te worden om naar het hoge noorden van Europa af te reizen en het Noorderlicht te zien. Het Belgische Xplore the North organiseert daarom speciale reizen naar Zweeds en Fins Lapland en naar IJsland om het Noorderlicht te combineren met andere unieke activiteiten. In Lapland kunt u op meerdaagse huskytocht of tochten met de sneeuwscooter maken en overnachten in typische vissershutten in het stille, witte landschap. Een vijfdaagse break is al genoeg om Lapland onder de huid te krijgen en ’s avonds het dansende poollicht te spotten. Grote favorieten zijn de Pinetree Lodge in Zweden, een kleinschalig, charmant hotel gerund door een Zweedse familie en met eigen huskyhonden en sneeuwscooters. Wat verder over de grens in Finland ligt het iets grotere, maar gezellige Harriniva Hotel, waar u zelfs een Noorderlicht sms krijgt wanneer het eindelijk zover is. In IJsland kiest u dan weer tussen een selfdrive om het eiland te ontdekken, een hippe citytrip naar Reykjavik, een duik in de Blue Lagoon. En dit alles met als kers op de taart de Aurora Borealis. Prijzen volgens bestemmingen en duur van de trip.
[ CAPITAL 17 ]
61
cultuur
TIP S VAN M a r c H o lt h o f, c u lt u u r j o u r n a l i s t
www.bozar.be
Boz a r
Meesterpianist De Franse pianist Pierre-Laurent Aimard is artist-in-residence in Bozar. U kunt hem nog beluisteren op woensdag 5 december. Aimard was jarenlang de onomstreden specialist van de hedendaagse muziek. Nu legt hij zich ook toe op andere pianorepertoires, bijvoorbeeld Mozart, Liszt of Beethoven. Alvorens een eerbetoon te brengen aan de 100 jaar geleden overleden Claude Debussy, trakteert hij de luisteraars op een eigentijdse muziekcreatie van Heinz Holliger en op Schumanns Symfonische Etudes.
De Munt
www.demunt.be
Liefde op het ziekbed Verlangen, broosheid en de eenzaamheid van het bestaan: dat zijn de drie thema’s van het nieuwe operaseizoen in de Munt. Geen betere opera om dat te illustreren dan Verdi’s La Traviata. Terwijl Violetta, een van Verdi’s mooiste heldinnen, wordt verteerd door tuberculose, verzetten de moraal, heersende normen en vooroordelen zich tegen haar hartstochtelijke liefde voor een jongeman voor wie ze tot op haar sterfbed haar ziekte verbergt. Van 4 tot 31 december in de Munt.
[ CAPITAL 17 ]
62
v r ij e tij d
BOZ AR
www.bozar.be
Een reus van een schilder Constant Permeke overleed zestig jaar geleden in Oostende. Als geen andere schilder wist hij zich in te leven in het harde leven van vissers en boeren, werkmensen die een intieme band onderhouden met het land en de zee. Een indrukwekkende selectie van 130 schilderijen, tekeningen en sculpturen, waaronder tal van topwerken, laat alle facetten van Permekes oeuvre zien: van vrouwelijke naakten tot vissers en boeren in het leven van alledag. Tot 20 januari.
Nationa l Ga llery Londen
www.nationalgallery.org.uk
Verleid door kunst ‘Fotografie toen en nu’ is de allereerste grote fotografietentoonstelling in de prestigieuze Londense kunsttempel van de National Gallery. De expositie verkent de relatie tussen de historische schilderkunst, vroege fotografie uit het midden van de 19e eeuw en het opvallende werk van enkele hedendaagse fotografen zoals Martin Parr (foto). Tot 20 januari in de Sainsburg Wing van de National Gallery, Trafalgar Square, Londen.
Het Toneelhuis
Metamorfose Je valt in slaap als man en je wordt wakker als vrouw. Je bent 18 en je bent tegelijk 318. Het kan allemaal in ‘Orlando’, naar de roman van Virginia Woolf. Een pareltje uit de Engelse literatuur. Een ode aan de verbeelding. Guy Cassiers regisseert, Katelijne Damen speelt de hoofdrol. Vanaf donderdag 10 januari in de Antwerpse Bourlaschouwburg.
www.toneelhuis.be
[ CAPITAL 17 ]
63
o pi n i e
MARION XXXXXXXXXX DEBRU Y NE
Eureka of hebbes? resultaat van de uitvinding van iets totaal nieuws. Maar gaat het erom wat er al is door een nieuwe bril te bekijken.
“Eureka!”, schreeuwde Archimedes, terwijl hij blij en opgewonden uit zijn bad sprong. Een spoor van waterspetters achterlatend holde hij naar het paleis in Syracuse, om koning Hieron te vertellen dat hij de oplos sing gevonden had voor diens probleem. Was de nieuwe kroon die de koning besteld had, wel echt van zuiver goud? De oplossing was hem plotseling te binnen geschoten, op het ogenblik dat hij zijn bad instapte. Zijn lichaam verplaatste het water en liet het waterpeil in het bad stijgen. En dat zou de koningskroon ook doen – in meerdere of mindere mate, naargelang ze al of niet van zuiver goud was. Eureka – “ik heb het gevonden” – is in onze taal en cultuur zowat het synoniem gewor den van de geniale maar onvoorspelbare inval, dat moment van genade waarop iemand ziet wat niemand anders ziet. Veel mensen denken ook aan Eureka als het om innovatie gaat. Dat je voor innoveren een briljante inval nodig hebt, en een ge niale geest. Dat is bijvoorbeeld de rode draad van het verhaal van de Post-it notes. Volgens dat verhaal werd de heel specifie ke lijm voor die papiertjes eerder ontdekt dan ontwikkeld. De wetenschapper van 3M die deze lijm voor het eerst in een van zijn glazen potjes had zitten, had daar he lemaal niet naar gezocht en was er daarom ook niet bijzonder blij mee. De lijm die later zo beroemd zou worden, was het resultaat van wat typisch innovatieve ‘serendipiteit’ genoemd wordt: een gelukkige combinatie van toeval en talent die iets oplevert dat te
“Het enige wat we moeten doen is ideeën oprapen waar die te vinden zijn.” MARION DEBRUYNE Professor marketingstrategie en innovatie
gelijkertijd onverwacht en briljant is. Maar vooral illustreert het dat innovatie vaak gewoon betekent nieuwe mogelijkheden en potentieel zien in wat er al is. Toen Steve Jobs in de jaren 70 op bezoek ging bij het PARC-onderzoekscentrum van Xerox zag hij daar een demonstratie van e-mail, een muis, internet en een computer met gebruiksvriendelijke interface. Maar het management van Xerox had geen idee wat ze met die dingen aan moesten. Zo vaak zijn succesvolle innovaties niet het
[ CAPITAL 17 ]
64
De New York Times daagde deze lente zijn lezers uit om hun alledaagse uitvindingen te delen. De krant werd overspoeld met honderden ideeën, waarbij mensen met alledaagse huis-, tuin- en keukenspullen nieuwe producten hadden gecreëerd die hun leven beter maakten. Of wat had u ge dacht van het droogrek omgetoverd tot bloe menstaander? De deurknop die een boek steun werd? Niet alleen illustreerden deze lezers dat alledaagse voorwerpen iets volle dig nieuws kunnen worden. Ze toonden ook aan dat goeie ideeën overal te vinden zijn. Als we maar in staat zijn om nieuwe moge lijkheden te zien in bekende dingen. Innovatie is niet voorbehouden voor de geni ale bollebozen onder ons. Er is niks nieuws onder de zon. Het enige wat we moeten doen is ideeën oprapen waar die te vin den zijn. Of zoals Picasso zei: “Goede kun stenaars lenen, grote kunstenaars stelen.”
Voor de consument is geld vandaag meer dan ooit een heel emotioneel gegeven. Hoe zien consumenten door de bomen nog het bos, en hoe kan een adviseur hen daarbij helpen om de juiste keuzes te maken? Om een antwoord te vinden op die vragen, slaan Optima en Vlerick Leuven Gent Management School de handen in elkaar via de ‘Optima Chair in Financial Planning Practice’, een project van onder meer professor Marion Debruyne.
Investeer op het kruispunt van naties en instellingen Het project Belview is een uniek project om te investeren omwille van de ongeëvenaarde ligging in het hart van het Brusselse Europese kwartier en omwille van het uitmuntend huurderspotentieel. De schitterende architectuur van de hand van A2RC en Jaspers & Eyers architecten uit zich vooral in een 24 verdieping tellende woontoren die uitkijkt over de Brusselse skyline. Het project telt 174, hoofdzakelijk kleine, units waardoor het uitermate geschikt is voor de duizenden Europese ambtenaren en internationale ‘expats’ die letterlijk om de hoek werken. Een hoogwaardige afwerking met onder meer Bulthaup keukens en de mogelijkheid tot gemeubelde verhuur maken dit project uitzonderlijk.
Bekijk de video op www.optimaglobalinvest.be
me
tm
eer
N°1
da
n1
IN B
400
rea l
ELG
isa
tie
sp
IË
er
jaa
Kies voor het comfort dat u verdient Een stijlvolle woonuitbreiding betekent een echte meerwaarde voor iedere woning. De meest uiteenlopende stijlen zijn mogelijk : van klassiek tot modern, aansluitend bij de bestaande woning of net dat tikkeltje anders waardoor zowel de woning als de leefveranda een nieuwe dimensie krijgen.
MEER INSPIRATIE ...
Bestel het nieuwe boek Exclusieve leefveranda’s via de website. Slechts € 29,00 !
ONTDEK DE NIEUWE GENERATIE LEEFVERANDA’S
Bezoek één van onze toonzalen (raadpleeg onze website voor de adressen en openingsuren), of contacteer ons voor een vrijblijvend bezoek van een vertegenwoordiger en een gratis offerte. Tel. 055 21 85 31.
VERANDA
I
ORANJERIE
I
PERGOLA
I
Willems NV – Industriepark ‘Klein Frankrijk’ 29, 9600 Ronse
www.verandaswillems.be HORECAUITBREIDING
I
ZWEMBADOVERDEKKING
r!