Capital nr21 nl

DEBAT

Op bezoek bij minister Alexander De Croo DOSSIER

Fiscaliteit anno 2014 TRENDS

Naar een optimaal pensioen BELGEN MET EEN PLAN

KlaraFestival 2.0 REPORTAGE

Magnus Nilsson, de Zweedse kok van Faviken

JAARGANG VI

Capital21 optima magazine

JI FEBRUARI 2014

Marc

COUCKE

– CEO Omega Pharma –

“MIJN DROOM? OMEGA PHARMA IN DE EUROPESE TOP 5.”

283 PK 100% FISCAAL AFTREKBAAR* Vroeger betekende genieten van een luxewagen vaak ook een hoge CO2-uitstoot, fikse accijnzen én een maximale belastingheffing. En toen was er de Volvo V60 Plug-In Hybrid. Als liefhebber van rijsensaties kiest u met de Volvo V60 Plug-In Hybrid voor het royale comfort en rijplezier van een klassewagen. Maar ook voor 100% fiscale aftrekbaarheid en € 0 BIV.**

Volvo V60 Diesel Plug-In Hybrid.

Royaal rijplezier voor u, niet voor de fiscus.

*Enkel geldig voor vennootschappen. **Enkel geldig voor vennootschappen in Vlaanderen.

Geef voorrang aan veiligheid. Milieu-informatie KB 19/03/2004: www.volvocars.be.

Afgebeeld model ter illustratie. Prijs V60 Plug-In Hybrid: vanaf € 60.550.

1,8 L/100 KM – 48 G CO2/KM

VOLVOCARS.BE

3

WOORD VOOR AF

Capital21 Het jaar 2014 kondigt zich aan als een boeiend jaar vol veran- schap weer ruim aan bod. Vooreerst met spraakmaker Marc deringen: denken we maar aan de nieuwe bankenwet en de Coucke, die een tipje van de sluier licht van het succes­verhaal moeder aller verkiezingen. Sommige dossiers blijven echter van Omega Pharma… naast zijn passie voor sport. Drie gedreven ook in 2014 op ons bord liggen, zoals het pensioendossier. professionals, patissier Jean-Philippe Darcis, tuindokter Stefaan Dat veel Belgen zich vragen stellen bij hun pensioen, is een Bingé en juwelier Marc Bosmans vertellen hun unieke verhaal. understatement. Hoe gaat onze pensioenleeftijd verder evo- Ook in barre crisistijden blijft er groeiruimte voor ondernemenlueren, hoe blijven we de eerste pijler, het wettelijke pensioen, de mensen die liefde voor hun vak koppelen aan een gezonde voor de huidige en komende generaties betaalbaar houden ambitie. Sophie Detremmerie en Hendrik Storme vormen de en vooral: wat kunnen we doen om ons zeker te stellen van nieuwe directie van het KlaraFestival en zijn onze Belgen een waardige levensstandaard ook na de actieve loopbaan? met een Plan. Hun ambitie: het muzikale hoogtepunt van het Capital 21 besteedt ruim aandacht aan dit actuele thema. cultuurseizoen worden.

Jo Viaene, director Optima Group, trok voor een diepgaand debat naar vicepremier en minister van Pensioenen Alexander Naar goede gewoonte laten we ook onze eigen expertise aan het De Croo, samen met professor economie Gert Peersman. woord. We bekijken enkele maatregelen waartoe de regering Vast staat dat we zelf het heft in eigen handen moeten Di Rupo onlangs besliste en behandelen een aantal prangende nemen. Dat is ook de conclusie van de exclusieve pensioen- vragen rond fiscaliteit, successie en ondernemen, in het licht seminaries die Optima samen met Trends organiseerde. Een van nieuwe en te verwachten wetgeving. Onze experts geven tekst en uitleg. neerslag vindt u eveneens in deze eenentwintigste editie. En Optima tax Verder laten we u bij Autoworld even wegadvisor Adrien Biquet doet een duit in het “OOK I N BA R R E dromen bij prachtige oldtimers en nemen zakje met zijn opinie rond het pensioenC R ISIST I J DEN BL I J FT we u graag mee op reis naar de goede vraagstuk en de nood aan een doortasER GROEI RU I M T E VOOR dingen des levens, zowel op culinair als tende beleidsvisie op lange termijn.

ON DER N EM EN DE M ENSEN cultureel gebied. U merkt het: weer heel DI E L I EF DE VOOR H U N wat redenen om deze eenentwintigste ediDat Capital Magazine een hart heeft voor VA K K O P P E L E N A A N E E N tie van Capital niet aan u voorbij te laten ondernemers, zal u niet onbekend zijn.

G E Z O N D E A M B I T I E .” gaan… Ik wens u alvast veel leesplezier.

Ook in dit nummer komt het ondernemer-

MET ACHTINGSVOLLE GROET, JEROEN PIQUEUR VOORZITTER VAN HET DIRECTIECOMITE OPTIMA GROUP

DE ACTUALITEIT IN CIJFERS

977

10

14 040

Het gemiddeld wettelijk pensioen van een zelfstandige bedraagt vandaag 977 euro per maand. Een diepgaand debat rond de pensioenen met minister Alexander De Croo op pagina's 8 tot 12.

Het KlaraFestival blaast dit jaar 10 kaarsjes uit. Reden om een aantal veranderingen door te voeren.

Wat blijft: het partnership met Optima.

Lees er meer over op pagina 37.

Het aantal loopbaandagen dat voortaan een volledige loopbaan zal uitmaken. Lees er meer over op pagina 41.

[ CAPITAL 21 ]

1

CONT ENT

JAARGANG VI JULI 2012 FEBRUARI 2014

13

32

13–19.

32–36.

VAN KAPITAAL BELANG

REPORTAGE

Magnus Nilsson, de Zweedse kok van Faviken.

3 professionals over wat hen drijft. Chocolatier Jean-Philippe Darcis, tuindokter Stefaan Bingé en juwelier Marc Bosmans.

37

47

51

37–40.

47–50.

51–55.

BELGEN MET EEN PLAN

AUTO

EEN KLANT VERTELT

De nieuwe directie van het KlaraFestival.

Sebastien De Baere.

Een Autoworld van verschil.

Apothekersfamilie Berghmans.

Deze publicatie werd samengesteld door Optima Bank NV, met maatschappelijke zetel Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. Hoewel Optima Bank NV alle redelijke maatregelen genomen heeft om ervoor te zorgen dat de informatie in deze publicatie juist, duidelijk en niet misleidend is, aanvaarden noch Optima Bank NV, noch de aan haar verbonden vennootschappen, bestuurders of werknemers, enige aansprakelijkheid voor enige directe of indirecte schade die op enigerlei wijze zou kunnen voortvloeien uit het gebruik of het zich beroepen op de in dit document vermelde informatie.

Dit document bevat geen beleggingsadvies, noch een aanbod of een verzoek tot de aan- of verkoop van om het even welk financieel product, dienst of advies.

Iedere mededeling betreffende de financieel-fiscale actualiteit in ruime zin, is tijdsgebonden en kan dus onderhevig zijn aan wijzigingen zonder verdere notificatie.

Gegevens over in het verleden behaalde rendementen, simulaties en prognoses vormen geenszins een garantie noch een indicator voor toekomstige resultaten.

[ CAPITAL 21 ]

2

CONT ENT

Capital21 NOG I N DIT NUMMER 

04–06.

NICE TO KNOW, NICE TO HAVE Hedendaags onthaasten.

8

24

8–12.

24–29.

DEBAT

SPRAAKMAKER

Op bezoek bij vice-eerste minister en minister van Pensioenen Alexander De Croo.

20–23.

TRENDS

Naar een optimaal pensioen.

30-31.

Marc Coucke, CEO van Omega Pharma.

EVENTS

Juweliers De Wolf.

Kings of Golf by Optima.

De nalatenschap van een dokter.

De fiscus of uw familie?

57–63.

VRIJE TIJD

De betere dingen des levens.

COLOFON VERANTWOORDELIJKE VOOR UITGAVE: Jeroen Piqueur, Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent HOOFDREDACTIE EN COORDINATIE: Lara Van Ginderdeuren, Eva Suls, eva.suls@optima.be. 09/225.25.71.

EINDREDACTIE: Kiki Feremans.

ONTWERP EN LAYOUT: Veerle Verbrugge, veerle@eastvillage.be. REDACTIE-ADRES: Capital p/a Optima Bank nv Keizer Karelstraat 75, 9000 Gent. WERKTEN VERDER MEE AAN DIT NUMMER: Adrien Biquet, Dieter Bossuyt, Michel Colot, Luk Coupé, Charlotte Debaets, Frida Deceunynck, Inge Delva, Peter Denayer, Ethel Desmasures, Lieven Dirckx, Jerry De Brie, Iris De Feijter, Lies De Mol, David De Vleeschauwer, Evelien De Vriese, Valérie Du Pré, Philippe Gaudy, Tom Goossens, Peter Goossens, Clémence Gossart, Brigitte Hendrickx, Marc Holthof, Sven Hubrecht, Guy Kokken, Bart Lenaerts, Debbie Pappyn, Koen Petit, Xavier Piqueur, Ben Philipsen, Lieven Van Assche, Thomas Vanhaute, Liesje Vanneste, Jo Viaene, Bert Voet. DRUK: Stevens Print NV. Dit magazine werd gedrukt op Arctic Paper met FSC-certificering.

64.

OPINIE

Adrien Biquet.

41

41–46.

DOSSIER

Fiscaliteit anno 2014.

COPYRIGHTS: Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit magazine mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, noch vermenigvuldigd, zonder uitdrukkelijke toestemming van hoofdredactie en uitgever. COVER: Marc Coucke door Lieven Dirckx. Si à l’avenir vous désirez recevoir l’édition francophone/néerlandophone, veuillez en faire la demande sur info@optima.be

[ CAPITAL 21 ]

3

LIFEST YLE

N I C E T O K N O W, N I C E T O H AV E

HEDENDAAGS ONTHAASTEN Ontsnappen aan alle haast en spoed is vandaag zo goed als onmogelijk.

Hedendaags onthaasten draait om de juiste adempauze op het juiste moment. Een originele stilte in alle drukte.

De inspiratie krijgt u van ons.

TEKST VALERIE DU PRE

INGEKADERD COMFORT C A N VA S B Y Y O Y www.yoy-idea.jp

1

Verdwijnen uit het zicht. Even opgaan in het decor om de train-train quotidien in alle rust te laten passeren. Het kan met CANVAS, een collectie ingekaderde prints van stoelen en sofa’s, waar u visueel van kunt genieten, maar waar u ook werkelijk in kunt gaan zitten. Ontspannend voor ogen en achterwerk.

[ CAPITAL 21 ]

4

LIFEST YLE

3

MUZIEK OP M A AT VA N U W BREIN

Op zoek naar ontspanning, maar geen idee waar uw hoofd naar staat? Laat uw brein kiezen: de Mico-koptelefoon heeft een sensor die via uw voorhoofd hersengolven oppikt. Op basis daarvan speelt de bijbehorende app automatisch die muziek die bij uw stemming past. Alweer een revolutionair concept van het award-winning team van Neurowear.

3

MICO www.micobyneurowear.com

WANTS VS NEEDS M R . J O N E S WA N T S V S N E E D S www.MrJonesWatches.com

2

Wat willen we en wat hebben we nodig? Terwijl de klok tikt, kan de verhouding tussen onze ‘wants’ en ‘needs’ nogal eens veranderen. Het nieuwe – very limited edition – polshorloge van Mr. Jones drukt u nu en dan met uw neus op de feiten. Wilt u in 2014 meer sporten en minder stressen? Dan is het geen vijf, maar twee voor twaalf.

DESKTOP KATAPULT

4

DESK TOP SLINGSHOT www.redenvelope.com

Een houten katapult, bevestigd op een stevige basis van walnoot, gepersonaliseerd met uw initialen. Ideaal om slechte ideeën af te schieten en irritante collega’s te bekogelen terwijl u gezellig op uw stoel blijft zitten. Onthaasten op bureauniveau.

[ CAPITAL 21 ]

5

LIFEST YLE

5

8

L E C T U R A F R A G M E N TA D A www.ivorypress.com

MAG A ZINE K IOSK BY MEG ANE WS www.meganews.com

BOEKPUNT ‘Lectura Fragmentada’ van de Cubaanse artieste Glenda León schotelt u fragmenten voor van C International Photo Magazine, een magazine over hedendaagse fotografie dat tussen 2005 en 2010 werd uitgegeven bij Ivorypress. Dat voorschotelen mag u gerust letterlijk nemen: de kunstenares snijdt een taartpunt uit elk boek en serveert die op een apart bord. Zo proeft u de passie in elke paragraaf. Genummerd en begeerd!

6

8

De grootste krantenwinkel ter wereld op de kleinste oppervlakte staat sinds kort in Stockholm. De MegaNews Magazine Kiosk drukt kranten en magazines op commando: maak uw keuze uit 100 nationale en interna­ tionale titels, betaal met uw kredietkaart en het blad wordt voor uw ogen gedrukt en in minder dan twee minuten afgeleverd. Binnenkort in België, please?

MERCED ES - BENZ S55 0 www.mbusa.com

WELLNESS IN DE WAGEN Een uur in de file en toch compleet zen: de nieuwe Mercedes-Benz S550 maakt het mogelijk. Het ingebouwde geursysteem verspreidt een subtiel parfum – Sports Mood, Nightlife Mood, Downtown Mood, Freeside Mood of uw eigen favoriete aroma – en brengt u in de juiste stemming voor een hotstone massage, u gratis aangeboden door uw rugleuning. Zo wordt elke autorit pure luxe.

KAPSTOEL

7

CHAIR WEAR www.bernotat.eu

Designerduo Bernotat&Co pakt uit met prêt-à-porterbekleding voor stoelen. Hun Chair Wear-collectie voegt comfort en functionaliteit toe aan het meeste eenvoudige zitje, van een knusse, warme kap tot handige zijzakken. Hoodini, Big Baggy, Pique Pocket: alleen al de namen spreken tot de verbeelding.

[ CAPITAL 21 ]

6

M AGA ZINES OP COMM A NDO

9

DITJES EN DOODLES

Doedelen terwijl u telefoneert is niet zomaar een tijdverdrijf: met de 3Doodler krijgen uw krabbels een extra dimensie. Uit de 3D-printpen vloeit een warme plastic substantie die snel afkoelt, waardoor elk idee transformeert in een stabiele structuur. Driedimensionale Eiffeltoren of eigenzinnige bril: als u het kunt tekenen, kan de 3Doodler het maken.

9

3DOODLER www.the3doodler.com

Een bulthaup b3 staat voor individualiteit en precisie in optima forma. De liefde voor elk detail is daarbij even belangrijk als het architectonische totaalplaatje.

Dat maakt elke bulthaup uniek. Maatwerk op topniveau, gemaakt voor de ruimte en de mensen die erin leven. www.bulthaup.be

Antwerpen Brugge Brussel Gent Gosselies Hasselt Kortrijk Leuven Luik Sint-Denijs-Westrem Woluwe

D E B AT

D E T O E K O M S T VA N O N Z E P E N S I O E N E N

ZIJN ONZE PENSIOENEN IN GEVAAR? Zal de overheid in staat zijn om volwaardige pensioenen te blijven betalen als we straks met veel meer gepensioneerden zullen zijn die bovendien almaar langer leven?

We verzamelden Alexander De Croo, minister van Pensioenen, Jo Viaene, director van Optima Group, en Gert Peersman, professor aan de Universiteit van Gent en auteur van het boek ‘De Perfecte Storm’ rond de tafel voor een debat over de toekomst van onze pensioenen.

TEKST FRIDA DECEUNYNCK | FOTO’S JERRY DE BRIE

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: zal er later nog genoeg geld in de pensioenkas zitten om de pensioenen te betalen van de mensen die vandaag aan het werk zijn?

ALEXANDER DE CROO: “Dat is een vraag die ik vaak te horen krijg. Mensen vrezen dat er geen geld meer zal zijn om pensioenen te betalen als ze later zelf aan de beurt zijn. Maar dat klopt niet. Zolang er een economie is om de sociale zekerheid te financieren, zal er ook geld zijn om pensioenen te betalen. Sterker nog, in de toekomst zullen de pensioenbedragen stijgen, want er zijn meer mensen aan het werk dan vroeger. Vooral vrouwen zijn in toenemende mate actief op de arbeidsmarkt. Daardoor kunnen steeds meer vrouwen terugvallen op een volledige carrière voor hun pensioenberekening en gaan hun pensioenen in stijgende lijn.”

Dat is een positieve evolutie. Maar zal er wel voldoende geld beschikbaar zijn om die stijgende pensioenen te blijven betalen?

ALEXANDER DE CROO: “De betaalbaarheid van onze pensioenen proberen we veilig te stellen met een beleid van wortel en stok. Via de pensioenbonus houden we de mensen een wortel voor om langer aan de slag te blijven. Via dat systeem kunnen mensen extra pensioenrechten opbouwen per dag dat ze langer werken nadat ze de minimumleeftijd voor hun vervroegd pensioen hebben bereikt. Om het activerende effect te optimaliseren, hebben we daarvan een oplopend systeem gemaakt: hoe langer men aan de slag blijft, hoe groter de pensioenbonus die toegekend wordt per extra gewerkte dag. Wat nog meer effect zal hebben dan de pensioenbonus is het afbouwen van de zogenoemde ‘gelijkstellingen’. Gelijkgestelde periodes zijn

[ CAPITAL 21 ]

8

periodes waarin niet gewerkt wordt, maar die wel meetellen voor de pensioenberekening, zoals ziektedagen, tijdskrediet of werkloosheid. Die gelijkstellingen werden door deze regering een stuk minder genereus gemaakt, waardoor mensen aangemoedigd worden om effectief aan de slag te blijven.

Bovendien hebben we maatregelen genomen om vervroegd uittreden te ontmoedigen, zoals het optrekken van de minimumleeftijd en de loopbaanvoorwaarden om vervroegd met pensioen te gaan, het duurder maken van het brugpensioen, enz. Als we er op die manier in slagen om meer mensen aan de slag te krijgen en hen langer aan het werk te houden, dan zijn stijgende pensioenen geen probleem. De hogere pensioenen worden dan immers gevoed door door meer mensen die langer bijdragen.”

D E B AT

MINISTER ALEXANDER DE CROO: “We moeten streven naar een gezond evenwicht tussen een repartitie- en een kapitalisatiestelsel.”

Volstaan die maatregelen om de stijgende pensioenkosten op te vangen?

GERT PEERSMAN: “Het is alvast positief dat de trein is beginnen te rijden. Maar voldoende is dat zeker niet. De maatregelen zullen op lange termijn de vergrijzingkosten met ongeveer 0,4 procent van het BBP reduceren. Naargelang de schatting zal het totale prijskaartje van de vergrijzing echter oplopen tot 6 à 10 procent van het BBP. Dat is dus nog maar een heel kleine fractie en er is nog veel werk aan de winkel. Niet alleen op pensioenvlak overigens.

Ook op het vlak van fiscaliteit en arbeidsmarktbeleid moet er nog veel gebeuren om mensen langer aan het werk te houden.”

JO VIAENE: “Het is de verdienste van

deze regering dat ze de beslissing heeft genomen om de leeftijd voor het vervroegd pensioen stapsgewijze te op te trekken van 60 naar 62 jaar. Maar dat is slechts een van de vele structurele maatregelen die er nodig zijn om het probleem aan te pakken.”

ALEXANDER DE CROO: “Daar ben ik het volledig mee eens. Het is belangrijk om de pensioenproblematiek in een bredere context te zien. Als we de pensioenen betaalbaar willen houden door enkel aan de pensioenleeftijd te werken, zou de effectieve pensioenleeftijd moeten toenemen van 59 jaar vandaag tot 73 jaar in 2050. Dat is niet haalbaar en daar ben ik absoluut géén voorstander van. Om de vergrijzing betaalbaar te houden, zullen we daarom ook op andere vlakken belangrijke inspanningen moeten blijven leveren. Zo zullen we de komende jaren ook overschotten moeten boeken op onze begroting. Onder meer daarom legt de Europese Commissie ons op om vanaf 2016 tot 2050 jaarlijks 0,75 procent van het BBP opzij te zetten. En niet te vergeten: ook een bloeiende economie is essentieel om onze pensioenen veilig te stellen, want het is vanuit onze inkomens en de economische groei dat later onze pensioenen betaald moeten worden. Ook aan die aspecten hebben we als regering hard gewerkt de afgelopen jaren. In moeilijke economische omstandigheden hebben we een grote stap gezet op het vlak van begrotingswerk zonder te vervallen in negatieve groei. En dat terwijl alle Europese landen, met uitzondering van ons land en Duitsland, tussen 2008 en nu een krimp hebben opgetekend.”

Zal op termijn ook de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar in het gedrang komen?

ALEXANDER DE CROO: “Op dit moment gaan mensen gemiddeld op 59 jaar met pensioen en werkt slechts 10 procent door tot de leeftijd van 65 jaar. In eerste instantie zullen we al heel blij zijn als we de effectieve pensioenleeftijd beter kunnen laten aansluiten bij de wettelijke pensioen­leeftijd van 65 jaar. Op termijn valt te verwachten dat de lengte van de loopbaan veel belangrijker wordt, belangrijker dan de leeftijd. Het aantal kilometer op de teller is belangrijk, niet de leeftijd van de wagen.

Een focus op de lengte van de loopbaan is sociaal ook eerlijker, want er zijn mensen die al vroeg beginnen te werken en er zijn er die later op de arbeidsmarkt komen.”

[ CAPITAL 21 ]

10

GERT PEERSMAN: “Het klopt dat lange-

re loopbanen op termijn onvermijdelijk zijn. Je kunt erover discussiëren of dat gerealiseerd moet worden door te sleutelen aan de minimumloopbaan of aan de pensioen­leeftijd, maar op termijn zal het heilige huisje van 65 jaar onvermijdelijk sneuvelen. Het beste is om aan beide elementen samen te werken, want als we de top omhoog krijgen, wordt het gemakkelijker om de rest mee te krijgen. Dat is voor een stuk psychologisch. Maar het is ook pure noodzaak. Wil men de pensioenen betaalbaar houden, dan zal alles omhoog moeten, zowel de pensioenleeftijd als de lengte van de loopbanen.”

Kunt u daar concrete cijfers op kleven?

GERT PEERSMAN: “Hoeveel er precies nodig zal zijn, hangt ook af van de andere maatregelen. Is men bereid om meer belastingen te heffen of om andere overheidsuitgaven op te offeren in ruil voor pensioenen? In een aantal landen werd de optie genomen om de pensioenleeftijd en de vereiste loopbaan in eerste instantie met twee jaar op te trekken en de verdere evolutie af hankelijk te maken van de

JO VIAENE: “Bij mensen met een hoger inkomen merken we ook vaak dat ze bij hun pensionering verrast zijn over het lage niveau van hun wettelijk pensioen. Het zou een goede zaak zijn als mensen daarover vooraf duidelijke informatie kregen.”

D E B AT

ontwikkeling van de levensverwachting.

Dat zijn interessante systemen. Die landen hebben de geschatte kosten van de vergrijzing gevoelig kunnen reduceren.”

Ander onderwerp: ook het wegwerken van de ongelijkheid tussen de pensioenstelsels van de ambtenaren, de werknemers en de zelfstandigen is een uitdaging voor het pensioenbeleid. Hoe ziet u dat?

ALEXANDER DE CROO: “Een ambtenaren­ pensioen komt in ons land gemiddeld overeen met een vervangingsratio van 75 procent. Dat cijfer wordt vandaag internationaal als de norm gezien voor wat een pensioen eigenlijk zou moeten zijn. Voor werknemers ligt dat cijfer slechts op 64 procent. Dat is te laag. De oplossing moet dus bestaan uit een gelijkschakeling naar boven toe. Dat wordt onder meer mogelijk door een systeem van langer werken en hogere sociale bijdragen, maar vooral via de uitbouw van grotere aanvullende pensioenen. Vandaag bestaat die aanvullende pensioenspaarpot in ons land voor een groot deel uit de eigen woning. Het geld dat in Nederland in pensioenfondsen zit, zit bij ons in huizen.”

de richting die we uit moeten: een gezond evenwicht tussen een repartitie- en een kapitalisatiestelsel. Het wettelijk pensioen is gebaseerd op repartitie: de sociale bijdragen van de werkende bevolking worden gebruikt om de pensioenen te betalen.

Om te vermijden dat we met dat systeem in de problemen komen als er meer gepensioneerden komen in verhouding tot het

durende de hele loopbaan levert bij pensionering een aanvullend pensioeninkomen op ter waarde van +/- 15 procent van het laatste loon. Samen met het individuele pensioensparen van de derde pijler kan de gemiddelde vervangingsratio van het totale pensioenpakket daarmee opgekrikt worden tot 80 à 85 procent van het laatst verdiende loon. Dat is waar we willen uit-

PROFESSOR GERT PEERSMAN: “Wil men de pensioenen betaalbaar houden, dan zal alles omhoog moeten, zowel de pensioenleeftijd als de lengte van de loopbanen.”

GERT PEERSMAN: “Mogen we daar als maatschappij op vertrouwen? Veel gepensioneerden zijn inderdaad eigenaar van een eigen huis maar wie niets heeft opgebouwd, blijft in de kou staan.”

JO VIAENE: “Mochten we vandaag vanaf

nul kunnen herbeginnen, dan zou de oplossing liggen in een mix van een goed, wettelijk basispensioen – op gelijke leest geschoeid voor ambtenaren, zelfstandigen en werknemers –, aangevuld met een systeem van aanvullende pensioenopbouw in een stabiel fiscaal kader waar niet voortdurend aan getornd wordt. Een voldoende hoog wettelijk basispensioen zorgt ervoor dat niemand in de kou blijft staan, terwijl systemen voor aanvullende pensioenopbouw iedereen toelaten om zijn levenstandaard na pensionering fiscaal aantrekkelijk aan te vullen.”

ALEXANDER DE CROO: “Dat is inderdaad

aantal werkende mensen, is het belangrijk dat er een sterke band blijft tussen werken en pensioenopbouw. De maatregelen die deze regering de afgelopen jaren heeft genomen, waren vooral daarop gericht. Door de fundamenten van de eerste pijler te verstevigen willen we ervoor zorgen dat de vervangingsratio van het wettelijk pensioen gemiddeld op 64 procent behouden wordt. Ik spreek hier wel over de mediaan: voor hogere inkomens ligt dat percentage lager.

Daarnaast moeten we een aanvullend pensioensysteem ontwikkelen waar iedereen toegang toe heeft, met bijdragen tussen 4 en 5 procent van het loon. Een volgehouden bijdrage van 4 à 5 procent van het loon ge-

[ CAPITAL 21 ]

11

komen. Aangezien de tweede en de derde pijler ongeveer dezelfde kenmerken hebben, lijkt het me niet onlogisch dat beide op termijn samengevoegd kunnen worden.”

Vandaag liggen de bijdragen voor sectorale pensioenplannen gemiddeld een stuk lager dan 4 à 5 procent van het loon…

ALEXANDER DE CROO: “Dat klopt, we moeten de mensen niets wijsmaken.

Sectorale pensioenplannen werken gemiddeld met bijdragen van 1 à 1,5 procent van het loon. Daarmee kun je onmogelijk een volwaardig pensioenkapitaal opbouwen. Dan moet je niet verwonderd zijn als mensen bij hun pensionering teleurgesteld zijn omdat het dat maar is. Er is dringend

D E B AT

werknemers, maar over enkele maanden zullen er ook pensioenramingen kunnen opgevraagd worden voor ambtenaren, zelfstandigen en gemengde loopbanen.

En vanaf 2015 zal men via dit systeem ook de pensioengevolgen van een carrièrebeslissing kunnen simuleren, zoals de keuze om deeltijds te gaan werken of een jaar loopbaanonderbreking te nemen.

Wat betreft de aanvullende pensioenen wordt momenteel gewerkt aan de databank DB2P, waarin alle aanvullende pensioenplannen van werknemers en zelfstandigen worden opgenomen. Dan hebben we het over bedrijfs- en sectorale pensioenplannen, bedrijfsleidersverzekeringen en groepsverzekeringen, VAPZcontracten, enz.”

een inhaaloperatie nodig, maar dat is vandaag niet simpel. We mogen niet van de werkgevers verwachten dat ze plots 4 of 5 procent bijdrage zullen betalen. Die kosten kunnen ze vandaag niet aan.”

JO VIAENE: “Bij mensen met een hoger inkomen merken we ook vaak dat ze bij hun pensionering verrast zijn over het lage niveau van hun wettelijk pensioen. Het zou een goede zaak zijn als mensen daarover vooraf duidelijke informatie kregen. Ook duidelijkheid is belangrijk voor mensen die hun pensioen willen voorbereiden.”

ALEXANDER DE CROO: “Inderdaad. Als overheid werken we daaraan, zowel wat betreft het wettelijk als het aanvullend pensioen. Op de website www.mypension.be kunnen mensen zelf een raming opvragen van hun wettelijk pensioen. Momenteel is My Pension enkel beschikbaar voor

Hoe ziet u de toekomst van de zelfstandigenpensioenen?

ALEXANDER DE CROO: “De minimumpensioenen voor zelfstandigen zijn gelijkgetrokken met die van werknemers, wat al een hele stap vooruit is. Het VAPZ – de tweede pijler voor zelfstandigen – wordt steeds breder gebruikt en zelfstandigen die met een vennootschap werken, weten dat ze via individuele pensioentoezeggingen nog iets extra kunnen opzijzetten in een fiscaal voordelig kader.”

JO VIAENE: “Die aanvullende pensioenvorming is voor zelfstandigen pure noodzaak. Het gemiddeld pensioen van een zelfstandige bedraagt vandaag amper 977 euro, terwijl uit een rondvraag bij 1 300 van onze cliënten blijkt dat de levensstandaard van een zelfstandige gemiddeld rond de 4 000 euro per maand ligt. Willen zij hun levensstandaard op peil houden, dan zijn ze wel verplicht om een appeltje voor de dorst opzij te zetten. Velen rekenen daarvoor ook op het spaarpotje dat ze binnen hun eigen zaak hebben opgebouwd.

De substantiële verhoging van de roerende voorheffing op liquidatieboni is voor hen een zware dobber. Vroeger betaalden ze op dat spaarpotje slechts 10 procent roerende voorheffing, terwijl dat in de toekomst 25 procent wordt.”

[ CAPITAL 21 ]

12

ALEXANDER DE CROO: “Klopt, in het ka-

der van de algemene verhoging van de roerende voorheffing werd ook het tarief voor liquidatieboni mee opgetrokken tot 25 procent. Om te vermijden dat dat een aanslag zou zijn op bestaande reserves die in het verleden werden opgebouwd vanuit het perspectief van 10 procent belasting, hebben wij binnen de regering aangedrongen op een overgangsregeling.

Via een procedure van omzetting in kapitaal kunnen reserves die voor 31 maart 2013 werden goedgekeurd het tarief van 10 procent behouden.

Bovendien heb ik nog maar pas van de minister van Financiën verkregen dat, in geval van pensionering of ziekte, het lage tarief van 10 procent van toepassing blijft op de in kapitaal omgezette reserves, ook al wordt dat kapitaal geen vier jaar aangehouden.

Voor reserves die in de toekomst worden opgebouwd en opgepot in de vennootschap zal een tarief gelden van 25 procent. Dat kadert in de logica dat pensioenreserves best geëxternaliseerd kunnen worden om ze te onttrekken aan het ondernemingsrisico. Ik vind het geen gezonde reflex om pensioengeld in de vennootschap op te potten onder de vorm van reserves, want vandaag kan het goed gaan, maar over tien jaar misschien veel minder.”

JO VIAENE: “Het is inderdaad geen goed systeem om de volledige pensioenvoorbereiding in te zetten op een spaarpotje dat aangehouden wordt binnen de vennootschap, maar anderzijds is het ook een onderdeel van goed bestuur om er met een sterke balans en voldoende reserves voor te zorgen dat de onderneming niet bij de eerste de beste tegenwind omver valt. Via de notionele interestaftrek werd dat eerder nog gestimuleerd. Het lijkt me dan ook geen goed idee om reserves zo zwaar te gaan toucheren dat het niet meer interessant is om ze in de vennootschap te houden. Een bloeiende economie met gezonde bedrijven is de eerste voorwaarde om onze pensioentoekomst veilig te stellen. Laten we vooral dat niet vergeten.”

VA N K A P I TA A L B E L A N G

3 PROFESSIONA L S OV ER H U N DR I V E

VAN

KAPITAAL

BELANG S T EFA A N B ING E

JEAN-PHILIPPE DARCIS

MARC BOSMANS

Chocolatier Jean-Philippe Darcis, tuindokter Stefaan Bingé en juwelier Marc Bosmans over wat hen drijft. Wat voor hen van kapitaal belang is en waaraan ze hun succes toeschrijven.

Tenslotte is geld niet alles waar het om draait.

TEKST IRIS DE FEIJTER | FOTO’S GUY KOKKEN

[ CAPITAL 21 ]

13

VA N K A P I TA A L B E L A N G

PATISSIER EN CHOCOLATIER

JEAN-PHILIPPE DARCIS “Patisserie is mijn grote passie. Maar dat ik in deze branche belandde, is puur toeval. Als tiener had ik een lastige periode. Mijn ouders gingen uit elkaar. En ik presteerde slecht op school. Toen een vriend naar de bakkerschool in Namen ging, leek me dat ook wel wat: een vak leren. Ik zat daar op internaat met strenge regels en discipline. Ik haalde goede punten en ik deed het heel graag. In mijn laatste jaar focuste ik op patisserie. Daar is mijn passie echt begonnen. Ik probeerde continu te ontwikkelen en bij te leren, onder meer door stages bij Wittamer, Lenôtre, Belouet en Richard. Ook door deel te nemen aan wedstrijden leerde ik veel bij. Én ik kreeg veel media-aandacht.”

“Op mijn 25ste begon ik mijn eigen zaak. Ik koos bewust voor Verviers, niet ver van mijn geboortestad Herve.

Hier in Verviers hebben we een lange traditie van gerenommeerde patisserie, maar die was wat ingedommeld. Met mijn zaak wekte ik die opnieuw tot leven. Omdat er in Verviers weinig concurrentie was, kon ik snel naam maken. Als ik in Luik begonnen was, zou dat veel moeilijker zijn geweest. Intussen is mijn zaak gegroeid.

Ik heb nu ook winkels in Luik, Brussel, Namen en Heusy: vijf winkels en dertig man personeel. En ik zou graag nog meer shops en corners openen. Ik ben een gepassioneerde ondernemer, maar soms mis ik mijn eerste passie: de patisserie. Binnenkort wil ik administratief en commercieel personeel aannemen zodat ik meer in het atelier kan zijn.”

“ H ALFAFGEWERKTE PRODUCTEN KOMEN ER NIET IN.”

passie.

“Mijn naam wordt vaak geassocieerd met macarons. Maar toen ik er tien jaar geleden mee begon, was het totaal geen succes. Het eerste jaar gaf ik er meer cadeau dan dat ik er verkocht. Ik wilde ermee stoppen, toen er plots een tv-programma was over macarons. De dag nadien verkochten we fantastisch en dat is niet meer opgehouden. Nu bakken we er elke dag zo’n 4 à 5 000. Hier in Verviers is het atelier. De werkdag begint er in de kleine uurtjes. Om 6 uur vertrekken de vrachtwagens naar de verschillende winkels. We maken alles zelf.

Halfafgewerkte producten komen er niet in. Mijn chocolade bestel ik wel, maar ik ben volop bezig met mijn eigen cacaoplantage. Zo kan ik nog meer een eigen stempel drukken op de smaak.”

“Was patisserie en zoetigheid vroeger een ondergeschoven kindje, dan staat het sinds een paar jaar meer in de spotlights. Restaurants besteden er meer aandacht aan. En steeds meer jongeren tonen interesse voor het vak. Al zijn we nog niet zo ver als in Frankrijk, waar mensen naar de boulangerie én naar de patisserie gaan. In België kopen veel mensen brood en taart bij dezelfde bakker. Stiekem droom ik soms van een winkel in Parijs: het patisserie-walhalla. Helaas is starten daar erg duur. Wie weet lukt het over een jaar of tien.”

[ CAPITAL 21 ]

15

Jean-Philippe Darcis uit Verviers is gespecialiseerd in patisserie, pralines en macarons. Hij begon in 1996 en heeft winkels in Verviers, Luik, Namen, Heusy en Brussel.

Hij verkoopt zijn chocolade tot in Japan. www.darcis.com

VA N K A P I TA A L B E L A N G

TUINDOKTER

STEFAAN BINGE “OP EEN TOEGANKELIJKE MANIER OVER INGEWIKKELDE ZAKEN SPREKEN: DAT IS MIJN STERKTE.”

“Als je ziek bent, ga je naar de dokter. Als je tuin ziek is, klop je bij mij aan. Zoals een echte dokter gebruik ik een stethoscoop. Daarmee luister ik naar de sapstromen in bomen. Ik draag ook rubberen handschoenen.

Dat is geen show. Het helpt om ziekten niet van de ene naar de andere plant over te brengen. Ik ontsmet zelfs mijn snoeischaren. Voor een gezonde tuin is hygiëne essentieel. Meestal bezoek ik tuinen met een probleem, maar ik kom ook in gezonde tuinen. Voorkomen is even belangrijk als genezen. Voor mensen met een dure tuin – sommige tuinen zijn meer dan 1 miljoen euro waard – is dat een slimme investering.”

“Toon me je tuin en ik zeg wie je bent. Een tuin is heel persoonlijk: maatwerk dat moet passen bij de eigenaars en hun gewoonten. Wie elke zomer in Zuid-Frankrijk zit, heeft niks aan een zomerbloeiende border in België.

Persoonlijke aanpak en discretie zijn in mijn vak heel belangrijk. Met veel klanten werk ik al lang samen. Ik kom er regelmatig en zie de tuin in verschillende seizoenen. Zo groeit er een vertrouwensrelatie. Ik ben ook heel eerlijk. Iemand die mij belt en binnen een jaar een mooie tuin wil, moet ik teleurstellen. Een tuin kost tijd. Het gras groeit niet sneller door eraan te trekken. Wel door het water, voeding en tijd te geven.”

discretie.

Stefaan Bingé studeerde voor tuinarchitect, maar lanceerde zich vijf jaar geleden als De Tuindokter.

Hij schreef er een boek over en werkt nu aan een tv-programma à la SOS Piet. www.detuindokter.be

“In een tuin draait alles om evenwicht. Niet alle planten verdragen elkaar. Je kan ze dan nog zoveel mest geven, ze zullen nooit op hun gemak zijn. Op termijn is dat vragen om problemen. Toen ik jaren geleden mijn carrière begon als tuinarchitect miste ik die kennis. Daarom begon ik me te verdiepen in bodemkunde, plantenrelaties en plantenziekten. Wist je bijvoorbeeld dat rozen familie zijn van de appelboom en de laurierhaag? Dat betekent dat ze gevoelig zijn voor dezelfde ziekten. Eigenlijk zouden alle tuinarchitecten dat moeten weten. Ik kom soms in tuinen die ik totaal moet herschikken, omdat de planten onderling botsen.

Met de kennis en ervaring die ik nu opbouw zal ik over 20 jaar een veel betere tuinarchitect zijn.”

“Ik werk hoofdzakelijk alleen. Ik bezoek de tuinen, stel de diagnoses en formuleer de behandelingsplannen.

Voor de uitvoering doe ik een beroep op lokale collega-tuiniers. Zo slaag ik erin om door het hele land klanten te helpen. Ik werk zelfs in Nederland en Frankrijk. Maar natuurlijk blijft mijn actieradius beperkt. Ik kan in één dag geen tien tuinen bekijken. Daarom schreef ik onlangs een boek met tips en weetjes voor een gezonde tuin. Een kruising tussen een doe-het-zelfboek en een naslagwerk. Zo kan ik veel meer mensen bereiken.

Mijn merknaam, De Tuindokter, is beschermd. Het is een sterk concept. Het is alvast de titel van mijn boek – en binnenkort misschien ook van mijn eigen tv-programma à la SOS Piet: ik ga langs bij mensen met een tuinprobleem, ik leg uit wat het probleem is en hoe je het kunt oplossen. Op een toegankelijke manier over ingewikkelde zaken spreken: dat is mijn sterkte.”

[ CAPITAL 21 ]

16

VA N K A P I TA A L B E L A N G

JUWELIER

MARC BOSMANS “De passie voor het vak start bij mijn geboorte. Mijn ouders startten hun juwelierszaak het jaar voor ik werd geboren. Ik groeide er letterlijk in op. Op mijn 14de repareerde ik wekkers en herstelde ik juwelen om een centje bij te verdienen. Het was dan ook logisch dat ik op mijn 18de naar Antwerpen trok om te studeren voor juwelier en horlogemaker. Toch was dit eigenlijk mijn plan B. Als tiener droomde ik een van carrière als saxofonist. Mijn muziekleraar belde zelfs naar mijn vader om te zeggen: “Die jongen moet naar het conservatorium.” Maar mijn ouders vonden dat geen goed plan. Ik moest een vak leren waarmee ik mijn brood kon verdienen. Dat werd juwelier, mijn tweede passie. Ik speel nog altijd saxofoon, maar dat staat op een lager pitje.”

“Tijdens mijn studies in Antwerpen ontmoette ik mijn vrouw. Zij zat een paar jaar lager en was net als ik opgegroeid in een juweliersfamilie. Samen werkten we zeven jaar in een juweliersatelier in Ukkel. Daar leerden we de kneepjes van het vak. Als juwelier kom je op den duur voor de keuze te staan: in een atelier je ambacht blijven uitvoeren óf een eigen winkel openen. Ik heb altijd gedroomd van een eigen zaak. Dus koos ik voor het laatste. In 1992 nam ik een juwelier over in Halle. Vier jaar later kocht ik er een tweede zaak, specifiek gericht op het topsegment. In 2009 opende ik een derde zaak. Opnieuw in Halle, maar dit keer een jongere winkel met vooral fashion juwelen. Ik geloof in diversificatie: elke doelgroep en elk segment zijn eigen winkel. Ondernemer worden, was de juiste keuze, al mis ik het atelier soms. Ik deed dat vreselijk graag. Ik hou van het ambacht. Nog altijd gaan mijn vrouw en ik elk jaar naar beurzen om de nieuwigheden te bekijken.”

“ GOED PERSONEEL VINDEN, IS EEN GROTE UITDAGING.”

ambacht.

“Ik heb nu 15 mensen in dienst. Goed personeel vinden, is een grote uitdaging. In Zwitserland alleen al zijn er 2 000 vacatures voor horlogemakers. Het is echt een knelpuntberoep. Wie hier in België afstudeert als horlogemaker, krijgt meteen interesse van de grote merken. Jongeren mogen daar een opleiding volgen en de beste worden er uitgepikt. Ik heb het geluk dat mijn zoon juwelier is. Hij zit ook in de zaak. Net als mijn twee dochters. De oudste is kmo-manager en zorgt voor de nodige structuur. De jongste doet de marketing. Omdat mijn kinderen me zullen opvolgen, kocht ik een klein jaar geleden juwelier De Wolf in Aalst. Een zaak die al 50 jaar bestaat en goed draait.

Ook hier zou ik graag verder diversifiëren met verschillende zaken. Al zal dat waarschijnlijk niet meer voor mij zijn. Ik ga deze zaak nog uitbouwen zoals ik het wil. Maar het zijn nu mijn kinderen die op zoek moeten naar nieuwe winkels om over te nemen. Ik geef hen wel tips over hoe ze het moeten aanpakken. De zaak van mijn ouders heb ik nooit overgenomen. Die lag in Galmaarden, op de boerenbuiten. Ik geloof meer in winkels in de stad. Mijn ouders gaven mij daarin gelijk. Ze zijn trots op wat ik bereikt heb.”

[ CAPITAL 21 ]

19

Marc Bosmans heeft drie juwelierszaken in Halle.

In maart 2013 nam hij juwelier De Wolf over in Aalst. Zijn drie kinderen zitten ook in de zaak. www.juwelier-bosmans.be

TRENDS

PENSIOEN DOSSIER

NAAR EEN

OPTIMAAL PENSIOEN

In 1970 werd de Belg gemiddeld 71 jaar oud en ging hij met pensioen op zijn 64ste.

Vandaag leven we negen jaar langer en gaan we vijf jaar sneller met pensioen.

Met deze ontnuchterende cijfers pakten de professoren Koen Schoors en Gert Peersman de voorbije weken uit, tijdens de exclusieve pensioenseminaries van Optima en Trends.

Hoe pakt u uw pensioen aan? Capital luisterde mee.

TEKST INGE DELVA FOTO’S LIEVEN VAN ASSCHE

[ CAPITAL 21 ]

20

TRENDS

Professor Koen Schoors schreef samen met collega Gert Peersman het boek ‘De Perfecte Storm’. “Je hoeft geen financieel expert te zijn om te beseffen dat de vergrijzingskosten gigantisch worden. Vroeger betaalden vijf jonge mensen voor het pensioen van één oudere, binnenkort zijn dat er nog maar twee. Wil België op lange termijn een begroting in evenwicht, inclusief de vergrijzingskosten, dan moet het volgens officiële vergrijzingsprognoses minstens 11,2 procent van het bruto binnenlands product vinden door besparingen of extra inkomsten. Dat komt overeen met wat ons land op dit moment int aan personen­ belastingen.”

Professor Schoors vergelijkt de vergrijzing met een stijgende zeespiegel: “Het gaat langzaam, we zien het niet, maar het is onafwendbaar. Op lange termijn heeft de vergrijzing zeer zware gevolgen.”

Professor Peersman vertelt tijdens het seminarie over de macro-economische maatregelen om onze welvaartsstaat te redden. Hij benadrukt hoe essentieel het is dat onze overheid die maatregelen combineert, omdat ze elkaar versterken en er sámen voor zorgen dat we de vergrijzingskosten kunnen opvangen.

MINDER LASTEN OP ARBEID, MEER BTW De hervorming van het belastingsysteem op arbeid vormt een belangrijke factor in het voorstel van beide hoogleraren. “De werkgelegenheidsgraad in ons land is bij de laagste van de ontwikkelde landen, omdat ons land tegelijk ook de hoogste belasting op arbeid heeft”, zegt Gert Peersman.

“Minder mensen aan het werk, betekent meer werkloosheidsuitkeringen, pensioenen, brugpensioenen, … en die worden gefinancieerd door hogere belastingen op arbeid, die de werkgelegenheid dan weer doen dalen. Het is een vicieuze cirkel.

Dat moeten bedrijven ook beseffen: als je iemand ontslaat, krijg je die persoon na een tijd opnieuw op je loonlijst in de vorm van hogere belastingen.” De belastingen op arbeid moeten dus naar beneden,

vooral dan de lasten voor ouderen, jongeren en laaggeschoolden.

Tegelijk moet dat verlies aan inkomsten gecompenseerd worden. “Het effect van een verhoging van de belasting op kapitaal, vermogen of een milieubelasting mag niet overschat worden. De inkomsten moeten vooral komen van een hogere belasting op de consumptie, een btw-verhoging dus.” Dat leidt niet tot een daling van de koopkracht, menen Peersman en Schoors. “Want de prijs van je eindproduct blijft gelijk. Je verschuift gewoon de belasting. Omdat de btw betaald wordt in het land van bestemming, komt de groei qua inkomsten er dankzij exportgoederen. Een verlaging van de lasten op arbeid maakt ons land dus concurrentiëler in de export en brengt op die manier extra inkomsten in het laatje. En ook op arbeidsintensieve producten heeft de verlaging van de lasten op arbeid een gunstig effect.”

“WIE OUDER WORDT, VERDIENT IETS MINDER, MAAR MAG DAN OOK IETS MINDER PRODUCTIEF ZIJN.”

70+ EN M/V MET ERVARING De duur van de gemiddelde loopbaan in België is onze achilleshiel. In de categorie tussen 55 en 64 jaar oud, is bij ons slechts 37,3 procent aan het werk. In Zweden en Zwitserland is dat respectievelijk 70,6 en 68,3 procent. Ook de wettelijke pensioenleeftijd moet omhoog, vinden Peersman en Schoors. “Onze pensioenleeftijd staat al sinds 1920 op 65 jaar. Toen was de gemiddelde levensverwachting 58 jaar. Binnenkort worden we gemiddeld 88 jaar oud, maar we blijven wel op 65 met pensioen gaan. Dat kun je niet blijven financieren.

Stap voor stap moeten we de wettelijke pen-

[ CAPITAL 21 ]

21

TRENDS

sioenleeftijd optrekken en nadien koppelen aan de levensverwachting. Dit gebeurt nu al in Italië, waar de wettelijke pensioenleeftijd tegen 2060 op 70 jaar zal liggen. In Denemarken is dat zelfs 72,5 jaar.”

Ondernemingen hebben daar een belangrijke rol te spelen. “Onze bedrijven zijn niet afgestemd op de oudere werknemer. Wij moeten werkbaar werk aanbieden. Mensen aan het werk houden en motiveren. Daar hebben ondernemers alle belang bij”, zegt Peersman. “In Zweden laat Volvo bijvoorbeeld een van de productiebanden op slechts 80 procent van de normale capaciteit draaien. Aan die band werken alleen de oudere werknemers. Zij hebben het iets rustiger, maar ze doen het niet zo veel slechter dan de banden op 100 procent. Omdat ze hun werk kalmer kunnen aanpakken, maken ze minder fouten.”

“IK BEN ERVAN OVERTUIGD DAT WIJ ZEKER 69 JAAR ZULLEN ZIJN ALS WE MET PENSIOEN GAAN.”

dat is de boodschap van Jo Viaene, director van Optima Group. Ook hij sprak op het seminarie: “Vandaag zijn we niet klaar voor veranderingen die de professoren Schoors en Peersman voorgesteld hebben, zoals de hogere btw en wettelijke pensioenleeftijd. Wacht niet op de grote veranderingen, want die komen misschien te laat. Maak nu al een plan, zodat u niet afhankelijk bent van politieke beslissingen.

Mensen die controle hebben over hun financiële situatie, voelen zich financieel gelukkiger.”

Jo Viaene geeft een voorbeeld. Bart is 51 en heeft 4 000 euro per maand voor zichzelf en zijn gezin. Hoeveel heeft hij nodig als hij op zijn 65ste met pensioen gaat?

Dat hangt af van zijn levensstandaard.

En niemand levert graag in op die levensstandaard. Wil Bart tijdens zijn pensioen 4 000 euro per maand – die ondertussen geïndexeerd is naar 5 277 euro per maand door de inflatie? Dan moet hij 725 000 euro sparen tegen zijn 65ste. “Mijn belangrijkste advies is dan ook: wees voorbereid. Denk na over de toekomst en maak een plan op in functie van uw levensstandaard.”

SLIM KIEZEN

De hoogleraren willen bedrijven dus aanzetten tot meer creativiteit, al hopen ze ook op stimulansen van de overheid.

“Koppel de lonen bijvoorbeeld niet langer aan de anciënniteit van een medewerker.

Wie ouder wordt, verdient iets minder, maar mag dan ook iets minder productief zijn. Dat verlaagt de werkdruk”, zegt Peersman. Ten slotte raken ze nog het taboe der taboes aan: de automatische loonindexatie. “Koppel de lonen aan de inflatiedoelstelling van de ECB. Zo behoud je de koopkracht én de competitiviteit, want de gemiddelde inflatie in Europa geldt zo ook voor al onze handelspartners.”

PLANNEN VOLGENS LEVENSSTANDAARD Ondertussen moet u het probleem zélf aanpakken. Neem uw pensioen in handen,

[ CAPITAL 21 ]

22

Hoe spaart u dat kapitaal bij elkaar? Er zijn de fiscale stimuli, zoals het pensioensparen, het langetermijnsparen, de groepsverzekering van de werkgever, de individuele pensioentoezeggingen voor bedrijfsleiders, het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen, … Stel dat Bart in dit soort systemen om en bij de 17 000 euro per jaar investeert. Dat levert hem op 65-jarige leeftijd een nettokapitaal op van 238 000 euro. Daarnaast zijn er de niet-fiscale spaarproducten: het spaarboekje, de tak21oplossingen, … Jo Viaene: “Onderschat de kracht van 1 procent extra rendement op lange termijn niet. Stel dat Bart 3 000 euro investeert in dit soort producten met 2,5 procent rendement. Dan spaart hij 50 000 euro bijeen in 14 jaar. Haalt hij een rendement van 4,5 procent, dan is dat 60 000 euro.”

Bart kan ook aan vastgoed denken. Opnieuw spreken de cijfers boekdelen.

R ETPROERNTA D SG E

200 000 euro vermogen wordt 263 000 euro op een spaarboekje met 2 procent rendement en 323 000 euro als het belegd wordt in obligaties. Maar in vastgoed is veel meer haalbaar. “In vastgoed kun je een stuk laten financieren, waardoor je méér kan kopen. Als je je vastgoed daarna verhuurt tegen bijvoorbeeld 3 procent

“MAAK NU AL EEN PLAN, ZODAT U NIET AFHANKELIJK BENT VAN POLITIEKE BESLISSINGEN.”

huurinkomsten, wat haalbaar is, dan brengt dat 157 000 euro op. Voeg daarbij nog de meerwaarde. Met 4 procent per jaar levert dat nog eens 240 000 euro extra op. Na aftrek van alle kosten kan Barts 200 000 euro al snel 433 000 euro worden.”

Ook het vermijden van roerende voorheffing blijkt uiterst interessant: wie 750 000 euro bijeen weet te sparen, verliest al snel 100 000 euro aan extra belastingen en aan het feit dat hij minder kapitaal heeft om te beleggen. Toch kent Viaene heel wat manieren om op een legale manier roerende voorheffing te vermijden. “Denk aan bepaalde beleggingsfondsen, tak21-pro-

ducten op meer dan 8 jaar, wijn, antiek, goud of oldtimers…”

WIE NIET PLANT, IS DE PINEUT En Bart moet ook nadenken over de situatie na zijn overlijden. “Successierechten romen tot 27 procent van je vermogen af”, weet Jo Viaene. “Maar met een verstandige planning tussen echtgenoten, partners en kinderen kun je dit vrij makkelijk vermijden. Wie in ons land geen planning uitwerkte, is de pineut. Wacht niet tot morgen, maak vandaag je pensioenplan, met duidelijke doelstellingen. En volg je plan op zodra je gezinssituatie verandert of er nieuwe wetgeving komt.”

ACHTER DE SCHERMEN Ze zijn allebei hoogleraar economie aan de Universiteit Gent, doceerden in binnen- en buitenland, en kregen internationale prijzen voor hun wetenschappelijk werk. Na het seminarie in Gent antwoordden de professoren Koen Schoors en Gert Peersman nog even op deze prangende pensioenvragen.

distributiesector, die veel met import te maken heeft en die wordt in ons voorstel duurder. Ondernemers vinden de lastenverlaging op arbeid interessant, al zijn ze niet altijd bereid om er de btw-verhoging bij te pakken. Toch kunnen we daar niet onderuit. Het is de gecombineerde aanpak die werkt.

Waarom is ons land zo slecht voorbereid op de vergrijzingsproblematiek?

SCHOORS: Het probleem is gegroeid door de jaren heen, en door verschillende factoren. Ten eerste is er de Belgische overheidsschuld. Daarnaast heeft ons land erg weinig overheidsactiva. We hebben veel verkocht tussen 2000 en 2007, maar deden té weinig om het Zilverfonds op te bouwen en stelden een spaarpotje uit.

Ook de aanpak van de vergrijzing heeft ons land veel te lang op de lange baan geschoven. De rentemeevaller door de toetreding tot de euro, hebben we niet benut. Integendeel: die gratis kans om te sparen, hebben we gebruikt om de overheidsconsumptie te stimuleren. Andere landen deden dat ook, maar zij pakten wel tegelijk de vergrijzing aan. Italië krikte bijvoorbeeld de pensioenleeftijd op, Noorwegen legde een overheidsspaarpot aan. België deed niets.

Denken jullie dat het voorstel effectief uitgevoerd kan worden?

PEERSMAN: Op lange termijn moet ons voorstel voor 100 procent in de praktijk worden omgezet, omdat we niet anders kunnen. Op korte termijn vrees ik dat er vrij weinig zal gebeuren. Ook de hogere wettelijke pensioenleeftijd is in onze ogen slechts een kwestie van tijd. Ik ben ervan overtuigd dat wij zeker 69 jaar zullen zijn als we met pensioen gaan.

Zijn Belgische bedrijven klaar voor de oudere werknemer?

SCHOORS: Er is nog veel werk aan de winkel. We moeten het haalbaar maken voor zestigplussers om aan de slag te blijven. Dát is de grote uitdaging, daarover moeten we debatteren. Want uiteindelijk is het een win-win voor iedereen: hoe meer mensen werken, hoe minder lasten we op arbeid moeten heffen, hoe makkelijker we de lonen kunnen verhogen. Tegelijk moeten we het aanvaardbaar maken voor oudere mensen om minder te verdienen. Waarom sporen we mensen niet aan om elke vijf of tien jaar een sabbatjaar te nemen en te heroriënteren?

Wat vinden ondernemers van jullie oplossingen?

PEERSMAN: Ik ging onlangs bij het VBO spreken en daar vertelde men mij dat

de meeste sectoren positief stonden tegenover onze voorstellen. Behalve de

[ CAPITAL 21 ]

23

RUBRIEK

SPRA AKMAKER

M A RC COUCK E C E O VA N O M E G A P H A R M A

IDENTIKIT NATIONALITEIT: Belg GEBOORTEPLAATS: Gent GEBOORTEDAG: 27 januari 1965 WOONPLAATS: Vichte

“SPORT IS EEN STUK VAN HET ZIJN” Wie denkt dat Marc Coucke (48) een mecenas is, heeft niet goed opgelet. Als geen ander doorgrondt hij de sport en weet hij ze te gebruiken als commercieel platform.

Voor Omega Pharma en ook wel voor zichzelf.

Gesprek met een man op zijn voorlopige hoogtepunt.

TEKST BERT VOET FOTO’S LIEVEN DIRCKX

[ CAPITAL 21 ]

25

SPR A AKMAK ER

“ IK ZOU NOG GRAAG ZIEN DAT OMEGA PHARMA TOP 5 IN EUROPA WORDT.”

A

l is KV Oostende op eigen veld zopas met 0-3 afgedroogd door Lokeren, de sfeer in de businessruimte is opperbest. Ook buiten wordt Marc Coucke voortdurend aangeklampt door tevreden supporters – en staan hun vrouwen, jong en oud, in de rij voor een selfie met de nieuwe sterke man van KVO.In de jaren 90 zat hij hier al eens een jaar in het bestuur.

Maar de band met de stad gaat verder terug. Als kind kwam Coucke haast elk weekend mee naar het appartement van zijn ouders. Aan de dijk verdiende hij als jobstudent de eerste centen die hij in Omega Pharma zou investeren.

Het grootste keerpunt in zijn leven? “De eerste dag aan de universiteit. Voorheen was ik wel sociaal, maar echt speciale initiatieven nemen, dat zat niet in mij. Daar voelde ik me direct opperbest, en na een week was ik vertrokken. Het was de bedoeling mijn vader op te volgen als apotheker. Begin jaren 80 was er hoge werkloosheid. ‘Als ik farmacie ga studeren moet ik niet doppen’, dacht ik bij mezelf. Het is gelukt, hè.” In 1987 ontmoet hij tijdens zijn legerdienst Yvan Vindevogel. Die heeft net een farmaceutisch bedrijfje opgericht. Coucke is snel overtuigd om mee te doen. Dat ze vervolgens met hun shampoo van apotheker naar apotheker trokken, behoort haast tot het collectieve geheugen. Al in 1994 laat Vindevogel zich door Coucke uitkopen, voor honderd miljoen Belgische frank.

In 1998 trekt Coucke met Omega Pharma naar de beurs. Eind 2011 kiest hij weer voor de exit. Sindsdien spreekt hij van een nieuw Omega Pharma, dat meer op de lange termijn denkt en waar de analisten niet langer met de neus bovenop zitten. Nog geen half jaar later koopt Omega Pharma voor 470 miljoen euro de voorschriftvrije portefeuille van GlaxoSmithKline, goed voor 54 merken. De grootste deal uit zijn geschiedenis. Was dat ook gelukt als Omega nog beursgenoteerd was? “Ik denk het niet, al weet je het niet zeker.

De overname ging gepaard met een kapitaalverhoging door het Nederlandse investeringsfonds Waterland en mezelf. Op de beurs wordt zo’n kapitaalverhoging vaak buitenproportioneel afgestraft. Pas op, geen kwaad woord over de beurs”, benadrukt hij. “Toen we kleiner waren, was het the place to be. Maar nu zijn we in een andere levensfase.”

Met een omzet van 1,2 miljard euro en 2 600 werknemers in 35 landen behoort Omega Pharma intussen tot de Europese top 7 inzake voorschriftvrije geneesmiddelen en verzorgingsproducten. En er gaan geruchten dat Coucke nu naar de enorme over-the-counterportefeuille van Novartis lonkt. “Alle farmareuzen evalueren jaarlijks elke divisie, maar meestal gebeurt er weinig. Maar áls er opnieuw een grote afdeling te koop komt, dan gaan we natuurlijk babbelen.” Waar hij uiteindelijk naartoe wil? “Da’s een moeilijke vraag, omdat het deels van de concurrenten afhangt. De top 20 van onze merken maakt samen meer dan de helft van onze omzet. Dus gemiddeld 30 miljoen per merk. Ik zou graag nog zien dat die top 20 een miljard draait. En Omega Pharma top 5 in Europa wordt.”

Die focus op Europa blijft opmerkelijk. “Ik ben graag bij mijn mensen, en op wereldniveau is dat nog moeilijker dan het nu al is. Ik heb gewoon schrik dat we dan niet langer alle

[ CAPITAL 21 ]

26

SPR A AKMAK ER

dossiers met dezelfde zorg kunnen opvolgen, dat ik die stap niet aankan, mijn eigen Peter Principle tegenkom.” Ook opmerkelijk: sinds vorige zomer heeft Coucke gigantisch veel geld gecasht. “Om de GSK-deal af te betalen, zo simpel is dat”, zegt hij. Privé hebben we nooit geld gehad. Ik heb mijn vrouw beloofd dat ik voor m’n vijftigste privé schuldenvrij zou zijn – dat is in januari 2015.”

KABELJAUWEN Omega Pharma is groot geworden met overnames. Coucke zou een meester-strateeg zijn die altijd twee stappen verder denkt dan de rest. Hijzelf noemt zijn inzet en out of the boxdenken als grote sterktes. “Als je managers in vakjes stopt, ben ik een gamechanger. Bij elk project kijk ik wat er is, en op élk beslissingspunt stel ik de vraag: waarom? Ook hier bij KVO. Ik zou bij wijze van spreken vragen waarom de bal rond is.”

“Iedereen zegt al dertig jaar dat je hier geen grote ploeg kunt uitbouwen, want kabeljauwen komen niet naar het voetbal en ons hinterland is te klein. Ik denk dat dat zever is. Als je in Kortrijk buitenkomt zit je ook in Waregem. Die overleven ook. En wat hebben wij dat de anderen niet hebben? De kabeljauwen! Met vrouw en kind een dagje aan zee klinkt nog altijd leuker dan een dagje Charleroi. Welnu, vandaag was het stadion haast uitverkocht en er waren 1 300 supporters van Lokeren: veel meer dan gedacht. En: vooral families die een dagje naar zee komen.”

Om de vraag naar zijn grote zwakte dribbelt Coucke handig heen. “Sommigen noemen mijn manier van communiceren een zwakte maar ik vind transparantie en openheid een sterkte. Voor de match waren er op Twitter klachten over de lange rijen. Ik heb me verontschuldigd en enkele telefoontjes gedaan. Even later was er een extra kassa. Oké, gans België weet nu dat er één tekort was. Is dat erg? Bah neen.”

“Ongelooflijk hè, het gewicht van de sport in de maatschappij. Blijkbaar is het een stuk van het zijn. In het voetbal heb ik dat nog onderschat. Als Tom Boonen over de meet komt, zijn de mensen blij, en dan stopt het. Terwijl winst of verlies in het voetbal het humeur van velen voor de volgende dagen bepaalt. Het is niet enkel de competitie. Het is ook een beetje een uitlaatklep. En een deel van het CV van een mens. Als mensen zichzelf kort moeten omschrijven, vermelden ze hoe oud ze zijn, waar ze wonen en werken, twee hobby’s, en voor wie ze zijn in de sport.”

In het wielrennen zette hij in 2011 bewust een stap terug. “Met Omega Pharma-Lotto hadden we de beste ploeg ter wereld gebouwd. Ik was directievoorzitter en runde die ploeg. Toen dat project stopte, wilde ik in het wielrennen blijven, want ik geloof erin als uithangbord van het bedrijf. Maar ik wilde geen tweede keer zelf structuurkes uitzetten en onderhandelen. En met Patrick Lefevere bij Omega Pharma-Quick-Step hoeft dat niet, hè. Ik ben hoofdsponsor, hij runt de ploeg. We sturen wekelijks een sms’je, dat is het. We hebben de ploeg van vorig jaar kunnen bijeenhouden. Met Cavendish, Boonen die beter kan maar zeer gebeten lijkt – een klassiekerke winnen met hem is altijd zalig.Er is jeugd met potentieel; en er zijn nieuwkomers zoals Urán en De Gendt. Op alle niveaus hebben we de renners om weer een prachtig seizoen te rijden.”

Hij investeert er dit jaar 4 tot 5 miljoen euro in. Hoe meet hij zijn return? “Niet. Ik geloof daar niet in. Mensen zien gedurende een aantal seconden een reclameboodschap. Dat [ CAPITAL 21 ]

27

“BIJ ELK PROJECT KIJK IK WAT ER IS, EN OP ELK BESLISSINGSPUNT STEL IK DE VRAAG: WAAROM?”

SPR A AKMAK ER

“SOMMIGEN NOEMEN MIJN MANIER VAN COMMUNICEREN EEN ZWAKTE MAAR IK VIND TRANSPARANTIE EN OPENHEID EEN STERKTE.”

krijgt dan een score. Maar welke connotatie geven ze eraan? Sympathie, geen sympathie,... Ik denk gewoon dat het ons wereldwijd naambekendheid geeft.”

WERELD VERSUS WEIRELD Nadat hij eerder met het sportvoedingmerk Etixx hoofdsponsor geworden was van KV Oostende, kocht Coucke in augustus 2013 voor een miljoen euro 60 procent van de aandelen en werd bestuursvoorzitter. Aanvankelijk wilde hij enkel een minderheidsbelang nemen. “Om de tien jaar komt Oostende eens naar eerste klasse, na één of twee jaar vallen ze terug. Er was een leuk structuurke en een ploeg van vechters, maar totaal geen budget om vooruit te komen. Yves Lejaeghere wilde een deel van zijn aandelen verkopen.

Als iemand zich aandiende was ik bereid ook 10 procent te kopen. Maar er bewoog niets. ’Oké, dan doe ik het zelf, maar op mijn manier’, zei ik. Dan is dat van de ene dag op de andere gegaan. Tak! Tak! Tak!” “In de laatste transferweek hebben we enkele spelers bijgekocht, sponsors bijgebracht en – volgens mij het allerbelangrijkste – de omkadering aangepast, met Belgische toppers zoals Patrick Orlans als commercieel directeur, Luc Devroe als sportief directeur en Chris Goossens als hoofdarts. Alles draait om die elf man op het veld, maar opdat zij zich top zouden voelen moet je het ook top organiseren.” KV Oostende doet het sindsdien niet slecht: Coucke’s ambitie om er een stabiele eersteklasser van te maken lijkt haalbaar. “En het supportersaantal vliegt omhoog!”, zegt hij. Hoe hij die band bewaart? (Lachje) “Hen betrekken; open communiceren over wat je wel en niet kan bereiken; zeggen met welke transfers je bezig bent,...” Houdt hij er rekening mee dat het plots kan keren? “Dat kan, maar ik zie geen reden, zolang ik eerlijk en correct ben. We hebben in enkele maanden een terdoodveroordeelde ploeg zeer levend gemaakt.”

Zijn rol is nu een beetje zoals bij de Lottoploeg, toen transfers in zijn living werden beklonken. “Nu gaat een kwart van mijn tijd op aan KVO maar zodra alles ineengeschakeld is, laat ik dat los. Tuurlijk, bij de grote beslissingen en transfers zal ik betrokken blijven. De investering blijft veel lager dan in het wielrennen. “Daar zitten we op wereldniveau, hier op weireldniveau: een groot verschil”, lacht Coucke. Maar ook hier streek hij niet neer om armer te worden. “Je hebt enerzijds de aandelen, anderzijds de rekening courant die ooit wel in kapitaal wordt omgezet. Dat hangt dan af van transfers, sponsors, het supportersaantal.” Hij leerde ook de managers en makelaars kennen. “In het wielrennen bestaat dat ook, maar in het voetbal is het meer uitgesproken. Ze zeggen allemaal dat ze de nieuwe Messi hebben, hè. Da’s business. Da’s plezant. Als ik een nieuwe shampoo ontwikkel, maken we ook een businessplan, terwijl we ook niet weten hoeveel we zullen verkopen.”

VOETJES OP DE GROND Minder plezant was dat Coucke onlangs 5 miljoen verloor aan Enfinity, het zonneënergiebedrijf van Patrick Decuyper, voormalig algemeen directeur van Zulte-Waregem. “Die dingen gebeuren, het hoort erbij”, maakt hij er zich van af. Of hij soms vreest voor zijn eigen val? “Voor het bedrijf moet continuïteit garanderen altijd de prioriteit zijn. Ik probeer te genieten van het feit dat het al zo lang duurt, maar alles is eindig en succes kán keren, net als gezondheid en geluk. Thuis relativeer ik mezelf continu. Ik denk ook dat ik mijn dochters zeer voetjes-op-de-grond opvoed en dat ze absoluut geen pretentie hebben. Met de generationele overdracht ben ik niet zo bezig. Na mij zullen anderen het beheren. Soms lukt dat, soms niet. Als het hielp zou ik me er zorgen over maken.”

[ CAPITAL 21 ]

28

“ GEEN KWAAD WOORD OVER DE BEURS. TOEN WE KLEINER WAREN, WAS HET THE PLACE TO BE. MAAR NU ZIJN WE IN EEN ANDERE LEVENSFASE.”

OPTIMA

EVENTS

TEKST KIKI FEREMANS FOTO'S LIEVEN VAN ASSCHE, PHILIPPE GAUDY, BEN PHILIPSEN, PETER DENAYER, DAVID DE VLEESCHAUWER

KINGS OF GOLF

BY OPTIMA: VOOR HET GOEDE DOEL Optima was in september hoofdsponsor van Kings Of Golf, een tweedaags golfevenement in de Royal Zoute Golfclub, dat 2 000 bezoekers mocht verwelkomen. Naast het golftornooi kon een select gezelschap van genodigden het opnemen tegen professionals Nicolas Colsaerts en Sam Torrance.

Wie aan de Optima-stand enkele vragen invulde op een iPad kreeg een golfbal mee naar huis. Ook nog aan de Optimastand deelde Nicolas Colsaerts handtekeningen uit aan zijn fans. Tijdens de Charity match speelden Colsaerts, Torrance, Sergio Garcia en Ian Woosnam voor het goede doel. Die laatste nam het Optima-doel voor zijn rekening: vzw Jeronimo, een huis in Gent voor kinderen en jongeren die de huiselijke warmte van een gezin missen. Woosnam won 3 500 euro voor Jeronimo.

JUWELIERS DE WOLF: NIEUWE KRACHTEN EN COLLECTIE 50 jaar Juweliers De Wolf: dat moest in stijl gevierd worden.

Samen met Optima en 12 uurwerken- en juwelenmerken organiseerde de juwelier in oktober een uniek event in het Belfort van Aalst. De gasten maakten kennis met de familie Bosmans, de nieuwe kracht achter de juwelierszaak, en ontdekten de nieuwste trends en collecties bij een hapje en een drankje. Optima zorgde voor het praktische luik van de avond, met een boeiende voordracht over successieplanning: “Naar wie gaat uw juwelencollectie: naar uw kinderen of de fiscus?”. Met concrete praktijkvoorbeelden legde Optima haarfijn uit wat u nu al kunt doen – met uw juwelencollectie én met de rest van uw vermogen – om uw nabestaanden financiële kopzorgen te besparen.

[ CAPITAL 21 ]

30

OPTIMA

DE FISCUS OF UW FAMILIE? In Leuven hield Optima in december een lezing tijdens een businesscocktail georganiseerd door Manager Magazines, met als titel: “Wie begunstigt u: uw naasten of de fiscus?”.

Successierechten in België zijn hoog en de regering verandert de spelregels voortdurend. Traditionele technieken, zoals de gesplitste aankoop, zijn plots tot fiscaal misbruik uitgeroepen. Hoe pakt u de uitdaging van uw successieplanning aan? In een heldere uiteenzetting, vol praktische voorbeelden en handige tips, legde de Optima-specialist uit hoe de aanwezigen een dubbel doel kunnen bereiken: vandaag uw levensstandaard behouden en morgen uw vermogen aan uw naasten geven – en niet aan de fiscus.

DE NALATENSCHAP VAN EEN DOKTER Successieplanning voor artsen is een heel specifieke materie. Dokters in een vennootschap hebben namelijk twee vermogens: het privévermogen en het vermogen in de vennootschap. Daarom organiseerde Optima in oktober vorig jaar een seminar rond dat topic. Een dertigtal genodigden luisterden naar dokter Lieven Wostyn, voorzitter van de Orde van Geneesheren West-Vlaanderen, die de visie van de Orde uit de doeken deed. Optima-specialist Koen Brysbaert besprak daarna de uitdagingen van een successieplan op maat. Enkele onderwerpen die aan bod kwamen: de aandelen van de doktersvennootschap op een fiscaal gunstige manier schenken, de statuten van uw ebvba aanpassen aan de nieuwe regels, de impact van de nieuwe begrotingsmaatregelen … Dat alles bood stof genoeg om na te praten bij een hapje en een drankje.

[ CAPITAL 21 ]

31

R E P O R TA G E

CULINAIR

DE ZWEEDSE KOK

Het restaurant van de meest veelbelovende chef in Europa vind je in de diepe wildernis van Noord-Zweden.

Chef Magnus Nilsson van Faviken houdt vooral van eenzaamheid en van pure producten.

TEKST DEBBIE PAPPYN FOTO’S DAVID DE VLEESCHAUWER

[ CAPITAL 21 ]

32

H

oe schop je het als 28-jarige onbekende Zweedse chef tot een van de meest spraakmakende figuren in de culinaire wereld, en word je uitgenodigd op elk belangrijke foodcongres? Hoe overtuig je in nog geen vier jaar tijd een bekende en internationale uitgeverij zoals Phaidon om een boek over je te maken? Hoe kom je vanuit het niets binnen op nummer 34 in de lijst van de 100 beste restaurants in de wereld?

We vragen het aan Magnus Nilsson van het Zweedse restaurant Faviken. Die trekt voor de gelegenheid zijn dikke mantel uit wolfsvacht aan en duikt zijn geliefde wildernis in op zoek naar eetbare en bruikbare schatten. Al dan niet met geweer, want jagen, dat doet Nilsson ook.

We spreken hartje winter, wanneer de zon maar enkele uren boven de wit besneeuwde horizon klimt en temperaturen regelmatig tot -30 graden Celsius zakken. De locatie is een stil en extreem winterwonderlandschap in Jamtland, op een half uur rijden van het bekende Zweedse skir­esort Åre. Gelegen op een privédomein van maar liefst 8 000 hectaren groot. Eigendom van een Zweedse hedgefundmiljonair die hier nu soms vakantie komt vieren. In de winter trekt elke dag opnieuw iemand van Nilssons vierkoppig keukenteam erop uit om verse jenevertakken te plukken, vaak diep begraven onder meters sneeuw. Niet om te eten, maar om voluptueuze en enorme sint-jakobsschelpen van het nabijgelegen Noorse eiland Hitra mee te koken. In hun schelp, in eigen nat, puur geserveerd op een bed van jenevertakken, versierd met enkele gloeiende stukjes houtskool. “Eet de sintjacobsvrucht maar gewoon met je handen en drink het vocht vanuit de schelp op”, suggereert Nilsson, wanneer hij zelf het gerecht voorstelt tijdens het diner ’s avonds.

Op de hooizolder van een oude schuur staan vijf houten tafels, waaraan twaalf gasten wachten op Magnus Nilssons veertien creaties. In de ruimte, die volledig uit hout bestaat, is het gemoedelijk warm.

Een paar minuscule raampjes versieren de noeste muren. Als decoratie hangen stukken vlees en vis aan touwen traag te drogen. Voor de rest een haardvuur om de mintemperaturen buiten de baas te kunnen.

Sommige gasten kwamen van ver om hier vanavond te eten. Ze trotseerden misschien, net zoals wij, een halve sneeuwstorm, spekgladde banen, overstekende rendieren en pikdonkere kronkelweggetjes

Dat was net de periode dat Scandinavische chefs, zoals Redzepi van Noma, toonden hoe je fantastische dingen kunt doen met lokale producten. “Ik groeide op in deze streek en als kind leer je snel hoe je eetbare en lekkere dingen uit de natuur en vooral de wouden kunt halen. Met Faviken doen we hetzelfde, meestal in de zomer natuurlijk, wanneer ik per dag soms tot twee uur uittrek om de keuken in te ruilen voor het woud. Toen ik de keuken van Faviken pas overnam, gebruikten we nog producten van verder weg, maar al snel verminderde dit naar een verwaarloosbaar aantal ingrediënten.”

Nilsson bekent dat hij zelfs al jaren geen peper meer gebruikt in zijn gerechten. Hij vindt het niet echt nodig, en ook met zout is hij voorzichtig. “Zout op bloemkoolpuree neemt de smaak van de bloemkool weg.”

“ONS DUURSTE PRODUCT ZIJN ONZE ZELFGEKWEEKTE GROENTJES.”

door donkere dennenboomwouden om het bewijs te krijgen dat je ook in hartje winter bijna 100 procent lokaal kunt eten. Lokaal én interessant.

3 000 KILO GROENTEN PER JAAR “Veel gasten verwachten vreemde en ietwat rare gerechten wanneer ze naar hier komen”, vertelt Magnus Nilsson bij het haardvuur in het salon van de schuur. Buiten valt de avond in de vorm van een zwaar, blauw licht. Het is net geen vier uur in de namiddag en de keuken van Nilsson draait op volle toeren voor de enige service van de dag, het diner.

“Nochtans is er niks vreemd aan wat we hier doen.

De bewaartechnieken die we gebruiken: opleggen, fermenteren, zouten, roken, drogen,… dat zijn methodes die Zweden al eeuwen gebruiken. Pas deze eerlijke en eenvoudige technieken toe op pure en lokale producten en je krijgt zeer interessante gerechten.”

Nilsson staat nog maar vier jaar in zijn intieme en kleine keuken. Voordien was hij verantwoordelijk voor de wijnkelder van dit restaurant, dat al twintig jaar bestaat en voor zijn komst traditionele, Zweedse kost serveerde. De carrièrewissel van chef naar zaal maakt hij bewust op zijn 24ste en dit na jaren werk in Stockholm en Parijs, in keukens van Michelinsterrenrestaurants zoals L’Astrance en L'Arpège.

“Ik had er genoeg van. Mijn passie voor koken was even weg. Ik haalde mijn diploma als sommelier en droomde er van om wijnjournalist te worden.” Tot hij er weer zin in kreeg, in de keuken. Eerst omdat het moest, want het oude restaurant van Faviken vond geen chef, en toen omdat Nilsson plots het potentieel zag in deze locatie. “Al snel merkte ik, als chef van het oude restaurant van Faviken, hoe moeilijk het was om goede en verse producten tot hier te krijgen. Het was gewoon absurd. Na een tijdje begon ik naar alternatieven te zoeken. Zo begon alles.”

[ CAPITAL 21 ]

34

Tijdens de zomermaanden moet Nilsson niet alleen nadenken over wat hij die dag wil serveren, maar ook over wat er in de winter op de borden zal komen. In de moestuin naast het restaurant kweekt hij elk jaar 3 000 kilo groenten. “Neem nu de rode bietjes die vanavond op het menu staan. Het is een speciale, lokale variant die erg klein blijft en honderd dagen groeit. Ze zijn fantastisch van kleur, barsten van de smaak en, zeer belangrijk, ze zijn perfect om te bewaren zodat we ze in de winter kunnen gebruiken.” Nilsson serveert de bietjes zwartgeblakerd, met dank aan de enorme grill in het midden van zijn keuken.

De meeste producten die bewaard worden, zitten diep verborgen in Magnus Nilssons root cellar. Een Hobbit-hol, bijna compleet ingesneeuwd, met een soort sluissysteem, zodat de extreem koude lucht van buiten niet tot bij de provisie kan. Binnen staan rekken vol bokalen opgelegde delicatessen en knolgroenten die aan het spruiten zijn. Zelfs een beschimmelde kool ligt te wachten tot ze à point is en stukken vlees drijven in een speciale liquide.

Nilsson houdt van experimenteren en van alchemie, dat is duidelijk.

R E P O R TA G E

SACRAAL DINER Nochtans blijft de Zweedse chef erbij dat hier dineren veel minder experimenteel is dan het allemaal klinkt. “Ons duurste product zijn onze zelfgekweekte groentjes. We kweken meer dan 100 soorten groenten die aangepast zijn aan het klimaat. Geen tomaten, want we krijgen ze hier niet op smaak.

Wel erwtjes, want die groeien hier niet alleen goed, maar bewaren ook perfect. Iedere gast consumeert elke avond 1 kilo groenten. Niet effectief, soms wat er bijvoorbeeld nodig is voor een emulsie of bouillon, maar toch. Deze groenten kosten me meer dan pakweg de sint-jacobsvruchten of het maandenlang gerijpte vlees.”

Zijn er dan werkelijk geen gerechten waar zijn gasten moeite mee hebben? “Mensen komen hier gemotiveerd toe. Ze weten dat ze dingen zullen proeven die anders zijn. Neem nu de gezouten foreleitjes in een korst van varkensbloed. Misschien twee of drie gasten weigerden dat. Idem voor het gerechtje met hart van de koe. Als niemand weet dat het koeienhart is, vinden ze het lekker. Weten de gasten het wel, dan haalt een op de tien er zijn neus voor op.”

Tijdens het diner stelt de chef altijd zelf het gerecht voor. In het Zweeds. Zijn compagnon Johan Agrell, die verantwoordelijk is voor de zaal en het onthaal, vertaalt in het Engels. Voor de presentatie komen Nilsson, Agrell en soms zelfs andere chefs vanuit de keuken met grote dienbladen naar boven, voorzichtig op de krakende trap. Het heeft bijna iets sacraals.

Johan Agrell zorgt voor aangepaste wijnen. “Veelal Frans, Noord-Italië kan nog net”, legt Johan uit.

‘Magnus’ gerechten kunnen veel zwaardere wijnen niet aan. Vaak serveren we ook lokale bieren zoals de honingwijn, speciaal gebrouwen voor Faviken.”

Johan Agrell werkte vroeger in Stockholm en was ook restaurantmanager in het luxehotel Fjallnas wat verder weg. Hij lijkt het tegenbeeld van Nilsson: streng, zakelijk en to the point. Ze bezitten ieder 10 procent van het restaurant, maar het voelt alsof het volledig van hen is. Terwijl Agrell voor een vlekkeloze service zorgt, is het vooral Nilsson die met zijn ongedwongen en ietwat timide houding de aandacht trekt. Zeker wanneer de chef de trap opkomt met een joekel van een been en dat ostentatief in het midden van de zaal legt. Samen met een van zijn chefs zaagt hij het been in stukken. Niet voor gevoelige kijkers. Het beenmerg dat tevoorschijn komt, vergezelt het gerecht met het rundshart, geserveerd met wat raapjes en kruidenzout.

R E P O R TA G E

Geen enkele gast trekt de neus op. Hier en daar een fotootje met de smartphone. Alleen een dame ruilt bier voor wijn in en vlees voor vis. Voor de rest volgt iedereen Nilssons keuze. Afsluiten doen we met zelfgemaakte eendeneilikeur.

teren? “Neen, het rundsvlees is bijna op, dus geven we kip. We kweken zelf meer dan 200 kippen per jaar, hier op de boerderij”, vertelt hij. Gefascineerd door het vlees dat gisteren op het bord kwam, vragen we naar het geheim van de intense smaak. De chef grijnst en vertelt alsof hij een roman voorleest.

9 MAANDEN OUD VLEES Rond acht uur ’s ochtends wijst de thermometer -14 C aan. De gastenkamers boven de keuken van Faviken zijn perfect voor een nachtje slapen na een intens diner. In de gedeelde sauna staan wat lege flessen bier, blijkbaar verjaagden enkele gasten de koude nacht met een saunabezoek en wat drank.

Magnus Nilsson komt elke dag om 13 uur toe, want hij heeft een gezin waar hij ook rekening mee houdt.

Wordt het menu vanavond weer hetzelfde als gis-

“MIJN GEHEIM? REAL FOOD. ECHT EN PUUR ETEN. NIKS MEER.”

“Het belangrijkste in onze keuken is dat je de productie goed opvolgt. Idem voor het vlees. Maar 1 op de 100 SLC’s (Swedish Lowland Cattle) is goed voor ons restaurant. De boer belt ons op, als hij denkt dat hij een dier heeft dat interessant is voor het restaurant. Dan gaan we kijken en als we tevreden zijn, starten we met het vetmesten van de koe met alleen hooi en gras. Het dier wordt dan geslacht en daarna rijpen de stukken vlees een maand. De goede stukken vlees worden behandeld met vet van de nieren en daarna volgt een andere rijpingsperiode, afhankelijk van de grootte van het dier, soms tot negen maanden lang. De intense smaken komen van de aminozuren in het vlees. Puur natuur.” Is dat dan het geheim van zijn keuken? “Ja, real food. Echt en puur eten. Niks meer.”

IN DE BUURT? TIPS VOOR TRIPS Ga skiën in Åre, op een uurtje rijden van Faviken. Het is een charmant skistation met smalle straatjes, veel winkels, bars en restaurants. Vijf skistations zijn met elkaar verbonden, goed voor 40 skiliften en 103 pistes. Ga zeker eten bij Fjällpuben, een gezellig restaurant met lokale specialiteiten.

Logeren in Åre kan in het Design Hotel Copperhill Mountain Lodge, net buiten het centrum. www.fjallpuben.se en www.copperhill.se Of kom tot rust in het oudste berghotel van Zweden, op 2,5 uur rijden van Faviken. Fjällnäs is een schat van een hotel, met mooie spa en omringd door stille natuur. Het ligt op nog geen half uur rijden van het Noorse stadje Røros. Volgens de locals zijn hier acht seizoenen, omdat het klimaat zo anders is en je van die magische, extreme winterlandschappen krijgt. Er zijn ook enkele skistations in de buurt. Perfect voor wandelaars en mensen die van de Scandinavische joie de vivre houden. www.fjallnas.se en www.tanndalen.com

PRAKTISCH Een diner bij Faviken kost ongeveer 200 euro per persoon, idem voor een wijnselectie. Overnachten met twee kost ongeveer 230 euro, ontbijt voor twee inbegrepen. Het restaurant is alleen open ’s avonds vanaf woensdag tot en met zaterdag. www.faviken.com Om naar Faviken te reizen, vliegt u in nog geen uur vanuit Stockholm op Ostersund met SAS vanaf 120 euro, taksen inbegrepen. www.flysas.com Vanuit de luchthaven van Ostersund is het ongeveer een uur rijden naar Faviken. U huurt het best een wagen, om deze bijzondere streek te ontdekken. Sunny Cars heeft een stevig assortiment van huurwagens, die ook tijdens de wintermaanden de baan op kunnen. Vanaf 299 euro, all-inclusive huur. www.sunnycars.be

“ ALS NIEMAND WEET DAT HET KOEIENHART IS, VINDEN ZE HET LEKKER.”

[ CAPITAL 21 ]

36

BELGEN ME T EEN PL AN

K L A R A F E S T I VA L 2 0 14

Y A D H T R I B TH E EDITION

KlaraFestival 2.0 Dit jaar is het KlaraFestival anders dan anders. Ze bestaan tien jaar, de programmatie verschuift van september naar maart, er is een nieuwe directie én ze organiseren een uniek evenement rond WO I. Maar Optima blijft onveranderd partner.

TEKST IRIS DE FEIJTER | FOTO’S THOMAS VANHAUTE

[ CAPITAL 21 ]

37

“IN PLAATS VAN DE SEIZOENSOPENER, WILLEN WE HET MUZIKALE HOOGTEPUNT VAN HET SEIZOEN WORDEN.”

T

ien jaar lang trok het KlaraFestival het cultuurseizoen op gang. Dit jaar zal dat voor het eerst niet zo zijn. Het Brusselse festival voor klassieke muziek is al in maart van de partij. Waarom dat zo is, vroegen we aan zakelijk directeur Sophie Detremmerie en artistiek directeur Hendrik Storme. Ze ontvangen ons in het Zinnersalon in De Warande, vlakbij het gelijknamige park. De ideale plek voor een babbel over de verjaardag en de vele vernieuwingen van het KlaraFestival. Detremmerie: “De rol van seizoensopener ging ons goed af. Maar er zijn ook wat kanttekeningen bij. Sommige doelgroepen, zoals scholen, universiteiten en het verenigingsleven konden we moeilijk bereiken. Ook voor bedrijven was het lastig. Onze meeste sponsors kozen voor een evenement in de tweede week, niet in de eerste. In september zaten we ook vrij dicht bij Odegand en het Festival Van Vlaanderen Gent.

Een nadeel qua persaandacht. Genoeg redenen samen om het KlaraFestival te verzetten.”

Haar collega Storme valt haar bij: “Na 10 jaar was het KlaraFestival het drukstbezochte festival voor

klassieke muziek. Maar we wilden meer. Door te verschuiven naar maart hopen we op niets dan uitverkochte zalen. In plaats van de seizoensopener, willen we het muzikale hoogtepunt van het seizoen worden. We brengen dit jaar drie grote eigen creaties: in Flagey kan u gaan kijken naar Arthur, een stuk gebaseerd op de opera King Arthur van Henry Purcell. Het thema – King Arthur vecht voor zijn vaderland – is vertaald naar WO I en de herdenking ervan. Daarnaast coproduceren we een bewerking van de Winterreise van Schubert: een van de bekendste liederencycli uit de muziekgeschiedenis. Wij voegen een hedendaagse reflectie toe: de uitvoering is in handen van Ensemble Intercontemporain uit Parijs, Johan Simons van het NTGent staat in voor de regie. En Michaël Borremans maakt het decor. De voorstelling valt mooi samen met de overzichtsexpo van Borremans in Bozar vanaf 22 februari. Tot slot speelt Bernard Foccroulle, de vorige directeur van De Munt, een orgelrecital in de Sint-Michielskathedraal in Brussel.

Een transversaal project in samenwerking met de Australische kunstenares Lynette Wallworth, onder de titel “Light and Darkness”. Volgens mij is dàt de opdracht van het KlaraFestival: klassieke

[ CAPITAL 21 ]

38

muziek brengen in een vorm die een toegevoegde waarde biedt. Door klassieke muziek te verbinden met cinema, film, literatuur, hedendaagse kunst, maar ook met popmuziek en theater.”

LANG LANG Naast de kalenderverschuiving is een van de opvallendste veranderingen het vertrek van Jan Briers. Hij is 27 jaar lang directeur van het Festival van Vlaanderen geweest, voor hij vorig jaar tot gouverneur van Oost-Vlaanderen benoemd werd.

Sindsdien is de leiding van het Festival van Vlaanderen Brussel – waarvan het KlaraFestival een onderdeel is – in handen van zakelijk directeur Sophie Detremmerie en artistiek directeur Hendrik Storme. Storme: “We evolueerden van een triumviraat naar een duo. Dus: meer verantwoor­ delijkheden. Jan had een gigantisch netwerk.

Bovendien geeft het ons ook meer vrijheid. Wie jarenlang in dezelfde positie zit, houdt vast aan bepaalde ideeën. Nu waait er hier een frisse wind.” Detremmerie: “Wie in de cultuursector zit, moet constant vernieuwen. Natuurlijk hebben we elk jaar een volledig nieuw programma. Maar na 10 jaar is het tijd om het format van het

BELGEN MET EEN PL AN

KlaraFestival eens tegen het licht te houden.

Dit jaar zullen we intensief brainstormen over de langetermijnstrategie van het festival.”

Ter ere van de tiende verjaardag is het thema van het KlaraFestival dit jaar “The Birthday Edition”.

Het is tezelfdertijd een blik terug en een blik vooruit. Veel artiesten die de afgelopen jaren te horen waren, komen terug. Denk aan René Jacobs, B’Rock, het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam, Kris Defoort, Jan Michiels en het Mahler Chamber Orchestra. Het openingsconcert op zaterdag 15 maart is exemplarisch: het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam – een van de beste orkesten ter wereld – speelt een nieuw stuk van de Belgische jazzcomponist Kris Defoort. Op hetzelfde concert zal de Chinese toppianist Lang Lang ook het pianoconcerto van Ravel spelen. “Eén van de grote doelstellingen van het KlaraFestival 2014 is internationalisering. In een stad als Brussel is dat niet meer dan normaal. Enkele voorbeelden: er is hier een Nederlandse gemeenschap van 90 000 mensen, er zijn maar liefst 3 Chinese radiostations in Brussel. Die internationale gemeenschap is onze doelgroep. Hendrik maakte een programmatie die internationale artiesten koppelt aan Belgische.

Elke dag van het festival zal één land centraal staan waarmee we de link met België leggen,” aldus Detremmerie. Haar collega Storme knikt instemmend: “Ook op filosofisch vlak staat het KlaraFestival daarvoor. Het woord ‘verbinding’ is voor ons heel belangrijk. De connectie tussen mensen en gemeenschappen in dit land. Maar ook tussen artiesten uit binnen- en buitenland en tussen publiek: jong, oud, nieuw en bestaand. Als festival verbinden we ook de drie grote cultuurhuizen: Bozar, De Munt en Flagey.

Voor mij valt het KlaraFestival de laatste tijd op door avontuurlijke combinaties van oude en nieuwe muziek. Dat zal in de toekomst zeker zo blijven.”

MULTICULTURALITEIT 2014 is ook speciaal omdat het KlaraFestival naast het festival zelf nóg een groot evenement op poten zet, in het teken van de herdenking van WO I.

“ DE DOELGROEP VERBREDEN ZONDER AAN HET PROGRAMMANIVEAU TE RAKEN: DAT IS ONZE AMBITIE.”

[ CAPITAL 21 ]

39

BELGEN MET EEN PL AN

“ HET KLARAFESTIVAL STREEFT NAAR ARTISTIEKE EXCELLENTIE. BEDRIJVEN LINKEN DAAR GRAAG HUN NAAM AAN.”

Op 9 november 2014 is er ‘1 000 Voices for Peace’: een concert van meer dan 1 000 zangers uit 30 landen, begeleid door een groot orkest met topsolisten. “In Flanders Fields vochten maar liefst 63 nationaliteiten: van Indiërs tot Chinezen en Nieuw-Zeelanders. Wij hebben onze vrijheid aan hen te danken. 100 jaar later worstelen we nog altijd met de idee van multiculturaliteit,” aldus Storme. “Uit 30 van die 63 landen komt er een koor naar België. Die worden elk gekoppeld aan een Belgisch koor. Dus 60 koren in totaal. Zij zingen samen een nieuwe creatie van een van de belangrijkste hedendaagse componisten: Krzysztof Penderecki. Hij is 80 en schreef dit stuk speciaal voor ons. Het evenement vindt plaats in de Basiliek van Koekelberg. Er zullen veel prominente figuren aanwezig zijn. Naast de muziek komen er ook sprekers.” Detremmerie: “We hopen Ban Ki-moon naar Brussel te halen. Wie is er beter geplaatst om te spreken over vrede in het bijzijn van 30 nationaliteiten? We maken ook een liveverbinding met het internationale ruimtestation. Zo kunnen we zelfs een boodschap van vrede brengen vanuit de ruimte.”

KANSARMEN De discussie die bij klassieke muziek soms opduikt – hoe relevant is ze nog in de 21e eeuw – is voor artistiek directeur Hendrik Storme voorbijgestreefd: “Natuurlijk leven we in een tijd waar klassieke muziek niet meer in de kern van het culturele leven staat. Maar het is wel een van de onderdelen van de Europese cultuur, net zoals schilderkunst en literatuur. Je zegt toch ook niet: Rubens, dat zal over 100 jaar niet meer bekeken worden. Klassiek zal er altijd zijn. Waar we wel over moeten nadenken is: hoe kunnen we 19e-eeuwse muziek brengen op een manier die het 21e-eeuwse publiek boeit? En zelfs zo kan inspireren dat men er nieuwe dingen uit leert? Ik doe dat door uitvoerders te kiezen die heel communicatief, expressief, theatraal en retorisch zijn. Kortom: gericht zijn op contact met het publiek. Maar ook door die muziek te verbinden met andere vormen van kunst en cultuur ontstaan er nieuwe inzichten.

Neem nu onze productie Winterreise. Daarin volg je een man die, dolend door een desolaat winterlandschap, op zoek is naar zijn geliefde. Een typisch romantisch ideaal dat wij linken aan een actuele reflectie: Wat betekent dat dromerige?

Dat zoeken? Romantiek zal er altijd zijn. Michael Borremans vertaalt dat winterlandschap naar een nieuw schilderij. Zo kunnen we de tijdloosheid van klassieke muziek aantonen.” Ook inzake locaties is het KlaraFestival vernieuwend. Zo organiseren ze al vier jaar Club K: een reeks klassieke concerten in hippe Brusselse nachtclubs zoals K-Nal, Spirito, Martini en Mr. Wong. “De klassieke muziek knalt er door de boxen, de bar is open en je zit op poefs en barkrukken. Zo doorbreken we het formalisme van klassieke muziek,” legt Detrremmerie uit. Al deze initiatieven gaan terug naar de basis van het Festival Van Vlaanderen. “Klassieke muziek naar een bredere doelgroep brengen, is al vijftig jaar het stokpaardje van het Festival Van Vlaanderen. Wij als KlaraFestival dragen actief ons steentje bij. Zo hebben we een project voor kansarmen. Zij kunnen voor één euro naar onze concerten. Een succes.

Vorig jaar kregen we 700 bezoekers met zo’n ticket.

Daarnaast mikken we ook op andere doelgroepen zoals scholen, studenten, jeugdbewegingen en ga zo maar door. De doelgroep verbreden zonder aan het programmaniveau te raken: dat is onze ambitie.”

GEHEIMTIP Met de crisis krijgt de culturele sector opdoffers. De subsidies worden teruggeschroefd; downloaden vervangt het concert- of toneelbezoek. Hoe slaagt het KlaraFestival erin te overleven? Detremmerie: “Ons werkingsbudget ligt dit jaar boven de 3 miljoen euro. De helft daarvan halen we uit sponsoring, 35 procent uit subsidies en de rest uit tickets. Na 2008 voelden we de crisis eerst bij de bedrijven. De overheden bleven toen nog overeind. Nu is dat gekanteld. De laatste vier jaar blijven de sponsorinkomsten stijgen. Ook omdat we daarvoor extra personeel hebben aangenomen. Bedrijven zoeken nieuwe manieren om zich te profileren. Cultuur is een dankbaar marketinginstrument. Het KlaraFestival streeft naar

[ CAPITAL 21 ]

40

artistieke excellentie. Bedrijven linken daar graag hun naam aan. Bovendien hebben we een grote communicatiecampagne waarin we onze sponsors kunnen meenemen, ook op de openbare oproep.

Eigenlijk zeggen we niet graag sponsors, liever partners. Mecenaat is verleden tijd, net als puur sponsorship. Het gaat echt om een samenwerking waar beide partijen beter van worden. We denken actief mee in het marketingplan van onze partners.

Zo bouwen we langetermijnrelaties op. Onze meeste partners gaan, zoals Optima, al lang mee.”

Waar kijken ze zelf naar uit? Detremmerie: “Het Mahler Chamber Orchestra onder leiding van Jurowski. Vorig jaar brachten zij drie concerten rond Shostakovich en Britten. Dit jaar wil ik opnieuw zo’n krachttoer beleven.” Storme: “Ik kijk erg uit naar het project met de Winterreise. Ik wil absoluut weten hoe de dialoog zal verlopen tussen Michaël Borremans, Johan Simons en Andreas Staier. Dat is mijn geheime tip.”

KLARAFESTIVAL 2014 – Het KlaraFestival loopt van 15 tot 29 maart op verschillende locaties in Brussel.

DOSSIER

DE MOEDER A L L ER V ER K IEZI NGEN

DE EINDSPURT VAN DI RUPO I De ‘moeder aller verkiezingen’ nadert met rasse schreden. Intussen nam de regering Di Rupo I nog een aantal belangrijke dossiers onder handen. Wat verandert er? Een beknopt overzicht.

TEKST TOM GOOSSENS, JUNIOR TAX ADVISOR OPTIMA

SOCIALE BIJDRAGEN Als zelfstandige betaalt u sociale bijdragen.

Die worden berekend op uw geherwaardeerd netto-beroepsinkomen van drie jaar eerder.

Dat zijn uw beroepsinkomsten, na aftrek van kosten en sociale bijdragen. De inkomsten van zelfstandigen fluctueren vandaag meer dan ooit en ook hun loopbaan wordt steeds gevarieerder. Gevolg? De sociale bijdragen die u moet betalen staan niet altijd in verhouding met uw inkomen in dezelfde periode.

Daarom komt er een nieuw bijdragesysteem. Vanaf 1 januari 2015 zal het sociaal verzekeringsfonds een voorlopige bijdrage voorstellen, nog altijd op basis van drie jaar eerder. Maar u kan, met gefundeerde redenen, deze voorlopige bijdragen verhogen of verlagen. Zodra de belastingadministratie uw inkomsten definitief vastgesteld heeft, moet u een regularisatiebijdrage betalen.

WETTELIJK EN OVERLEVINGSPENSIOEN Onder het motto ‘langer werken wordt beloond’, besliste de ministerraad op 19 december 2013 tot aanpassing van de bereNOOT: de redactie van deze Capital

werd eind december afgesloten

TOM GOOSSENS

keningsbasis van het wettelijk pensioen en tot omvorming van het overlevingspensioen naar een tijdelijke overgangsuitkering.

Het wettelijk pensioen werd tot nu toe berekend op basis van maximaal 45 loopbaan­ jaren. Nog extra gepresteerde jaren telden dus niet mee. Minister van Pensioenen Alexander De Croo stelt nu voor om het maximum van 45 loopbaanjaren te vervangen door 14 040 loopbaandagen. Dit nieuwe maximum aan loopbaandagen geldt voortaan als een volledige loopbaan. Hierdoor wordt extra pensioenopbouw na 45 loopbaanjaren mogelijk.

Daarnaast leveren de maanden gewerkt in

het jaar van pensionering een extra werknemers- of zelfstandigenpensioen op. Voor ambtenaren gold dit principe al langer.

Het overlevingspensioen is een middel om weduwen en weduwenaren uit de armoede te houden na het verlies van hun echtgeno(o)t(e).

Doordat het overlevingspensioen meestal verloren gaat bij voltijdse tewerkstelling, blijkt dat zeven op de tien weduwen minder gaan werken of zelfs stoppen met werken na ontvangst van een overlevingspensioen.

Hierdoor bouwen ze trouwens zelf minder individuele pensioenrechten op voor later.

Om dit probleem te verhelpen, verkrijgen toekomstige weduwen en weduwenaars, jonger dan 45 jaar, voortaan een overgangsuitkering in plaats van een overlevingspensioen.

Tegen 2025 verhoogt deze leeftijd van 45 jaar stelselmatig verder tot 50 jaar. Voor wie nu al een overlevingspensioen ontvangt, wijzigt er niets. Al naargelang er al dan niet kinderen ten laste zijn, zal de overgangsuitkering maximaal één of twee jaar lopen. Ten slotte kan de weduwe of de weduwnaar de overgangsuitkering zonder problemen combineren met een beroepsinkomen of een sociale uitkering.

: INHOUD :

ROERENDE VOORHEFFING OP LIQUIDATIEBONI

DE DUIVELS ACHTERNA NAAR BRAZILIE?

DE TOEKOMST VAN UW ZORGENKIND

DIETER BOSSUYT, LIESJE VANNESTE

XAVIER PIQUEUR

EVELINE DE VRIESE, SVEN HUBRECHT

[ CAPITAL 21 ]

41

DOSSIER

R O E R E N D E V O O R H E F F I N G O P L I Q U I DA T I E B O N I N A A R 2 5 P R O C E N T

UW VENNOOTSCHAP VEREFFENEN EN OPNIEUW BEGINNEN:

EEN GOED IDEE?

Vanaf 1 oktober 2014 wordt de roerende voorheffing op liquidatieboni fors opgetrokken: van 10 procent naar 25 procent. Heel wat ondernemers denken er daarom over om hun vennootschap te vereffenen vóór die datum. Geen eenvoudige procedure, maar een en ander kan sinds enige tijd ook versneld. Een goed idee?

TEKST DIETER BOSSUYT, EXPERT TAX & ESTATE PLANNING CONSULTING SERVICES EN LIESJE VANNESTE, JUNIOR AUDITOR OPTIMA FOTO'S LIEVEN VAN ASSCHE

Een vennootschap stopzetten – ontbinden en vereffenen in vakjargon – is geen eenvoudige opdracht. U moet een complexe procedure volgen, die vooral voor kleinere familiale vennootschappen zwaar en duur kan uitvallen. Concreet moet een algemene vergadering worden bijeengeroepen (meestal bij een notaris), die besluit om de vennootschap te ontbinden en in vereffening te stellen. Het mandaat van de zaakvoerders of bestuurders wordt dan beëindigd en er wordt een vereffenaar benoemd. De rechtbank van koophandel moet die benoeming bevestigen, waarna de vereffenaar de openstaande schulden van de vennootschap moet voldoen. Indien nodig maakt hij daartoe activa ten gelde.

Zodra de vereffenaar hiermee klaar is, moet er een plan voor de verdeling van de activa onder de schuldeisers worden voorgelegd aan de rechtbank van koophandel.

Nadat de rechtbank haar akkoord heeft verleend, wordt opnieuw een algemene vergadering bijeengeroepen om de vereffening te

OVERGANGSMAATREGEL DIETER BOSSUYT | LIESJE VANNESTE

sluiten. Dat kan dan zonder notaris, tenzij er nog onroerende goederen in de vennootschap zitten.

LIQUIDATIEBONUS De overblijvende activa worden onder de vennoten verdeeld, maar eerst komt de fiscus langs. Op de ‘liquidatiebonus’ betaalt u een roerende voorheffing van 10 procent.

De liquidatiebonus is het gedeelte van de uit­kering dat hoger is dan het gestorte kapitaal van de vennootschap; dat laatste is het bedrag dat u zelf ooit in de vennootschap hebt ingebracht.

De roerende voorheffing op deze liqui­­da­t ie­ bonus wordt dus vanaf 1 oktober 2014 opgetrokken van 10 procent naar 25 procent.

[ CAPITAL 21 ]

42

Om te vermijden dat massaal wordt overgegaan tot het vereffenen van vennootschappen, kwam er een een tijdelijke overgangsmaatregel. De reeds belaste reserves die in de vennootschap aanwezig zijn, kunnen immers onder de vorm van een dividend worden uitgekeerd, waarop dan een roerende voorheffing van 10 procent wordt ingehouden (in plaats van het normale tarief van 25 procent). Het ontvangen nettodividend moet wel onmiddellijk in het kapitaal worden ingebracht via een kapitaalverhoging.

De ‘gunst’ bestaat erin dat de geïncorporeerde reserves worden beschouwd als fiscaal gestort kapitaal. Dat betekent dat zij nadien zonder enige verdere belasting kunnen worden uitgekeerd bij een vereffening of een kapitaalvermindering. Dit kan echter niet onmiddellijk. Voor kmo’s en grote vennootschappen bedraagt de wachttermijn respectievelijk vier en acht jaar. Wie niet zolang wil wachten, betaalt een bijkomende roerende voorheffing van 15 procent,

DOSSIER

10 procent of 5 procent, afhankelijk van het tijdstip van uitkering.

De deadline voor het toepassen van de overgangsmaatregel hangt af van het tijdstip waarop men het boekjaar afsluit. Wie zijn boekjaar afsluit op 31 december (het merendeel van de ondernemingen), moest al actie ondernomen hebben vóór 31 december 2013. Wie daarentegen z’n boekjaar afsluit op 30 juni, heeft nog de tijd tot 30 juni 2014.

VENNOOTSCHAP VEREFFENEN EN OPNIEUW BEGINNEN, EEN GOED IDEE? Die verhoogde roerende voorheffing van 25 procent is voor veel ondernemers een streep door de rekening. Voor velen vormen de winsten die door de jaren heen werden opgebouwd en opnieuw geïnvesteerd immers een belangrijke aanvulling op het wettelijk pensioen. Vandaar dat creatieve oplossingen worden gezocht om deze hogere belasting te vermijden.

Een denkpiste is om de bestaande vennootschap te vereffenen en onmiddellijk erna een nieuwe vennootschap op te richten om de activiteiten voort te zetten.

Voor de opgebouwde winsten uit het verleden wordt dan ‘afgerekend’ tegen 10 procent.

Alleen de toekomstige winsten opgebouwd in de nieuwe vennootschap zullen dan de verhoogde roerende voorheffing van 25 procent ondergaan.

Bovendien kunnen toekomstige dividenden uit de nieuwe vennootschap onder bepaalde voorwaarden een roerende voorheffing van 15 procent genieten in plaats van het normale tarief van 25 procent.

dersstructuur heeft, dezelfde bestuurders of zaakvoerders, dezelfde activiteit…. Er kan dan sprake zijn van een ‘schijnvereffening’: de vennootschap werd wel vereffend, maar uiteindelijk is in de werking van de onderneming niets veranderd.

Als de fiscus de antimisbruikbepaling kan inroepen, dan zijn de uitgevoerde transacties niet aan hem tegenstelbaar. En dan zou hij de liquidatiebonus bij de vereffening van de bestaande vennootschap wel eens als een uitgekeerd dividend kunnen beschouwen, te belasten tegen 25 procent.

“EEN NIEUWE AANDEELHOUDER IN DE ONDERNEMING OF EEN NIEUWE ACTIVITEIT. DAT KUNNEN NIET-FISCALE MOTIEVEN ZIJN, DIE DE TOEPASSING VAN DE ANTIMISBRUIKBEPALING VERHINDEREN.”

Biedt deze oplossing dan helemaal geen soelaas? Toch wel, als de oprichting van een nieuwe vennootschap en de vereffening van de bestaande ingegeven is door economische motieven. Denk aan een nieuwe aandeelhouder in de onderneming of de uitbouw van een nieuwe activiteit. Dat kunnen nietfiscale motieven zijn, die de toepassing van de antimisbruikbepaling verhinderen.

OVERGANG NAAR EENMANSZAAK OPGELET VOOR DE ANTIMISBRUIKBEPALING Kortom, niets dan voordelen? Helaas niet.

U zou wel eens in aanvaring kunnen komen met de aangescherpte antimisbruikbepaling. Dit is zonder meer het geval als de nieuwe vennootschap dezelfde aandeelhou-

De verhoogde roerende voorheffing op liquidatieboni, de steeds hogere kosten voor het aanhouden van een vennootschap en de vele fiscale maatregelen van de regering Di Rupo … Bij dat alles overwegen sommige ondernemers zelfs om hun vennootschap stop te zetten en voort te werken onder eenmanszaak.

[ CAPITAL 21 ]

43

Is dit een probleem in het kader van de antimisbruikbepaling? In principe niet, zolang de handelszaak (voorraad, machines, cliënteel,…) maar tegen een correcte prijs vanuit het vennootschapsvermogen overgedragen wordt. Bovendien bent u dan wel het best effectief actief via de eenmanszaak. Schakelt u na een korte periode opnieuw over naar een vennootschap? Dan is er mogelijk opnieuw sprake van een schijnvereffening.

ONTBINDING EN VEREFFENING IN EEN AKTE Gezien de deadline van 1 oktober 2014 nadert, zal het belangrijk zijn snel te handelen. Gelukkig kunt u sinds 2012 een vennootschap ook vereffenen via een vereenvoudigde procedure. Via deze procedure handelt u de ontbinding van de vennootschap en de sluiting van de vereffening in één enkele (meestal notariële) akte af. Concreet? U roept een algemene vergadering samen waarop alle vennoten aanwezig of vertegenwoordigd zijn. Zij moeten unaniem instemmen met de verkorte procedure en mogen geen vereffenaar benoemen.

Wel moet er, zoals in de normale procedure, een boekhoudkundige staat van activa en passiva worden opgemaakt, waarover een bedrijfsrevisor of externe accountant een controleverslag uitbrengt; de zaakvoerders of bestuurders moeten de ontbinding ook toelichten in een bijzonder verslag.

Cruciaal is dat de staat van activa en passiva ‘geen passiva’ mag bevatten. Een ongelukkige woordkeuze, want alles op de rechterzijde van de balans (inclusief het kapitaal en de reserves), wordt boekhoudkundig als passief beschouwd. En wat dan met schulden verbonden aan de vereffening, zoals het ereloon van de notaris en de accountant? En de schulden in rekeningcourant tegenover de vennoten zelf? De minister van Justitie verduidelijkte al dat die buiten beschouwing mogen worden gelaten. Toch lijkt het ons, bij gebrek aan wettelijke basis, beter dat zij niet voorkomen op de staat van actief en passief.

DOSSIER

SP ONSOROV E R E E N KOM ST E N

DE DUIVELS ACHTERNA

NAAR BRAZILIE? In oktober vorig jaar kwalificeerde de ploeg van Marc Wilmots zich voor het WK voetbal in Brazilië. De Belgische fiscus had dat succes al eerder vermoed. Want in september gaf hij meer uitleg over het belastingstelsel voor reizen naar het buitenland, die volgens sponsorovereenkomsten gratis worden aangeboden aan sponsors of hun gasten.

TEKST XAVIER PIQUEUR, SENIOR TAX ADVISOR OPTIMA FOTO LIEVEN DIRCKX

In de sportwereld kunnen sponsors en hun gasten vaak meereizen naar een buitenlands sportevenement. Zo’n plezierreis beschouwt de fiscus als een belastbaar voordeel als u de uitnodiging kreeg naar aanleiding van uw beroepsactiviteit. Met andere woorden: bestaat er tussen u als gast en de sponsor een beroepsmatige of een economische band?

In het eerste geval denken we bijvoorbeeld aan een werknemer of bedrijfsleider van de sponsor. Op dit principe van belastbaarheid bestaat echter één uitzondering: wanneer de (plezier)reis eerder een dienstreis is in het kader van de normale uitoefening van de beroepsactiviteit. Denk aan een werknemer die een zakenrelatie vergezelt of een bedrijfsleider die de opdracht meekrijgt nieuwe professionele contacten te leggen en de belangen van de onderneming te behartigen.

Daarnaast hebben klanten en leveranciers eerder een rechtstreekse of onrechtstreekse economische band met de sponsor. Tevens worden de leveranciers van diensten geviseerd zoals de ‘huisadvocaat’, de

XAVIER PIQUEUR

externe boekhouder, de externe preventieadviseur…

Kortom: om als voordeel belastbaar te zijn, is het dus nodig, maar volstaat het, dat de reis aan een persoon wordt aangeboden vanwege zijn beroepsactiviteit.

En wat als blijkt dat u de reis niet kreeg naar aanleiding van uw beroepsactiviteit?

Dan wordt dit niet als een voordeel aangemerkt. Stel, de sponsor organiseert een wedstrijd voor consumenten, met als prijs een trip naar het WK in Brazilië. Of hij geeft zo’n reis aan een particulier met wie hij rechtstreeks noch onrechtstreeks een beroepsrelatie heeft.

De fiscale behandeling van de eigenlijke toegangstickets voor de sportwedstrijden en de

[ CAPITAL 21 ]

44

reiskosten verschilt enigszins. Waar bij de reiskosten steeds wordt nagegaan of er al dan niet sprake is van een belastbaar voordeel, aanvaardt de fiscus dat er voor de toegangstickets “doorgaans” geen sprake is van een te belasten voordeel van alle aard voor de uiteindelijke verkrijger. De fiscus preciseert dat het daarbij uitsluitend gaat over toegangstickets voor sportieve manifestaties waaraan de gesponsorde club zelf deelneemt. Bovendien betreft het louter tickets die de sportclub ter beschikking stelt aan haar sponsors ingevolge een overeenkomst als tegenprestatie voor het sponsorbedrag.

Tot slot wijzen we er op dat de voordelen steeds belastbaar zijn in hoofde van de gast. De sponsor kan er dus niet voor opteren om de voordelen bij haar te belasten, alsof zij het voordeel ontvangt. Bovendien benadrukken we dat de sponsor het voordeel steeds op een individuele fiche moet vermelden op straffe van de afzonderlijke aanslag van 309 procent. Wees waakzaam dat uw sportieve (plezier)reis naderhand geen vergiftigd geschenk bleek te zijn.

DOSSIER

W ET S VOOR ST EL L EN SUCC ESSI EPL A N N I NG

DE TOEKOMST VAN

UW ZORGENKIND Ouders van een kind met een handicap willen dat de financiële toekomst van dat zorgenkind verzekerd is, ook als zij er niet meer zijn. Maar vaak stuiten ze op de dwingende regels van het erfrecht. Daarom dienden enkele senatoren wetsvoorstellen in, om die obstakels te verwijderen.

TEKST EVELINE DE VRIESE, TAX ADVISOR EN SVEN HUBRECHT, RESPONSIBLE COMPETENCE CENTER OPTIMA FOTO LIEVEN DIRCKX

Ieder kind heeft een wettelijke reserve. Dat is een minimaal erfdeel dat hem of haar niet kan worden ontnomen. Een voorbeeld?

De erfenis van vader bedraagt 300 000 euro. Hij heeft twee kinderen, van wie één een handicap heeft. Ieder kind heeft minstens recht op een derde van de nalatenschap, of 100 000 euro. Over de resterende 100 000 euro beschikt vader vrij. Als hij zijn kind met een beperking 225 000 euro nalaat, krijgt het andere kind 25 000 euro te weining. En kan het benadeelde kind de 25 000 euro terugvorderen.

Een van de wetsvoorstellen zou het beschikbare deel vergroten. Concreet zou dat altijd de helft bedragen als er kinderen zijn. In ons voorbeeld zou de reserve van ieder kind dalen tot 75 000 euro. Het benadeelde kind zou geen inkorting meer kunnen vragen.

EVELINE DE VRIESE | SVEN HUBRECHT

“OP DIE MANIER KAN DE FAMILIE EEN SLUITENDE REGELING TREFFEN, OOK AL WORDT HET BESCHIKBARE DEEL OVERSCHREDEN.”

Bovendien wil het voorstel de mogelijkheid invoeren dat kinderen al vóór het overlijden van de schenker verzaken aan de reserve. Stel, vader schenkt 250 000 euro aan het kind met een handicap. Dan zou

het andere kind via notariële akte kunnen verklaren dat hij m.b.t. de geschonken goederen afstand doet van zijn reserve, of van een deel van die reserve. Op die manier kan de familie een sluitende regeling treffen, ook al wordt het beschikbare deel overschreden.

Voor meerderjarige onbekwamen stellen de senatoren ook voor om de mogelijkheid te voorzien om hun erfdeel met een last te bezwaren, op voorwaarde dat die gericht is tegen ondoordacht beheer van het kind.

Om wie gaat het? Om meerderjarige personen die, wegens hun gezondheid of wegens verkwisting, niet in staat zijn hun goederen zelf naar behoren te beheren. Zulke personen hebben vaak eerder nood aan een inkomen dan aan een kapitaal. Op die manier kan hun erfdeel tot het vruchtgebruik beperkt worden, of uitgekeerd worden onder de vorm van een lijfrente.

DE PRIVATE STICHTING Wie een private stichting opricht, kan vermogen afzonderen om een belangeloos doel te verwezenlijken, zoals de verzorging van

[ CAPITAL 21 ]

45

DOSSIER

een persoon met een handicap. Een private stichting heeft een eigen rechtspersoonlijkheid. De beheerstructuur overleeft de ouders en kan dus het beheer van hun vermogen voortzetten. Bovendien kunnen ouders in de statuten bepalen wat met de goederen gebeurt na het overlijden van het kind met een beperking.

“WIE EEN PRIVATE STICHTING OPRICHT, KAN VERMOGEN AFZONDEREN OM EEN BELANGELOOS DOEL TE VERWEZENLIJKEN, ZOALS DE VERZORGING VAN EEN PERSOON MET EEN HANDICAP.”

Ook hier zijn er enkele obstakels. Een ouder kan maximaal het beschikbare deel plus het reservatair deel van het gehandicapte kind inbrengen in de private stichting. Dit kan veranderen, als de wet de mogelijkheid geeft aan reservatairen om afstand te doen van een deel van hun reserve, zoals hoger besproken.

“VOOR MEERDERJARIGE ONBEKWAMEN STELLEN DE SENATOREN OOK VOOR OM DE MOGELIJKHEID TE VOORZIEN OM HUN ERFDEEL MET EEN LAST TE BEZWAREN, OP VOORWAARDE DAT DIE GERICHT IS TEGEN ONDOORDACHT BEHEER VAN HET KIND.”

Een ander probleem: als de goederen worden ingebracht in een stichting, kan het kind, of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsnog zijn erfdeel in de nalatenschap opeisen. Ook al worden die gebruikt ten behoeve van het kind met een beperking.

Want deze goederen zitten in de stichting en niet meer in de nalatenschap van de ouders. Daarom vragen de senatoren om de inbreng in een stichting gelijk te stellen

met de verkrijging van dit erfdeel. Voor zo’n gelijkstelling zouden de ouders wel langs de vrederechter moeten. Er zouden ook garanties worden voorzien om misbruiken te voorkomen.

FISCAAL En dan is er nog een fiscale hinderpaal.

Op de ‘gratis’ inbreng van roerende of onroerende goederen in een private stichting moeten schenkingsrechten betaald worden. Deze rechten bedragen in de drie gewesten 7 procent. Daarnaast bestaat voor roerend vermogen ook de mogelijkheid om een belastingvrije bankgift te realiseren in het voordeel van de stichting. De ouders moeten dan wel nog drie jaar leven na de schenking, anders worden er successierechten geheven. Deze fiscaliteit is gewestelijke materie, en wordt dan ook niet aangepakt in het federale wetsvoorstel.

Volg de fiscaal-financiële actualiteit van dag tot

dag op twitter via

@OptimaBank

@ViaeneJo

of via

[ CAPITAL 21 ]

46

AUTO

SEBA ST IEN DE BA ER E

een Autoworld van verschil De voorbije decennia raakte Autoworld aan het Brusselse Jubelpark een beetje bedolven onder het stof van zijn eigen verleden.

Tot de razend ambitieuze Sebastien de Baere het tij keerde met een frisse kijk op het oude spul.

TEKST BART LENAERTS | FOTO’S LIES DE MOL

[ CAPITAL 21 ]

47

AUTO

E

en paar jaar geleden leek iedereen ervan overtuigd dat de moderne Belg nog nauwelijks wordt geboeid door auto’s en al helemaal niet als ze in een museum staan opgesteld. Zelfs niet als die schoonheden schitteren in het fraaie Jubelpark, dat ooit werd opgetrokken om de vijftigste verjaardag van het onafhankelijke België te vieren.

Behalve Sebastien de Baere dan, een jonge Gentenaar die na een carrière in marketing en eventorganisatie drie geleden een heel nieuwe uitdaging aandurfde: het Brusselse Autoworld klaarstomen voor de 21ste eeuw.

FEESTJE Dat het niet makkelijk zou worden, besefte de Baere nadat hij Autoworld helemaal had doorgelicht. Het rapport dat hij toen produceerde, bleek zo helder dat de Autoworld-directie hem meteen vroeg om zelf orde op zaken te stellen, ook omdat hij verzot is op auto’s. “Ik hou vooral van Porsche, moet ik eerlijk bekennen. Al mag die passie niet meespelen in mijn beslissingen.”

Zijn rapport diende voor de Baere meteen als prioriteitenlijst, waarbij een gezonde boekhouding met stip op één prijkte. Nochtans laten museumdirecteurs van Mercedes, BMW, Porsche en tutti quanti geen gelegenheid onbenut om te verklaren dat automusea zelden winstgevend zijn: “Zelfs zonder subsidies bewijzen wij van wel. Dat lukt ons, omdat we hier veel evenementen organiseren. Bedrijven vallen massaal voor ons waardevolle gebouw, onze professionele uitrusting, het prettige kader en de centrale ligging met veilige parking voor de deur.

Al willen we ons niet profileren als feestzaal. Onze culturele verantwoordelijkheid primeert.”

Vooral omdat ‘de auto’ – zeker in Vlaanderen – al te vaak de gebeten hond is: “Onlangs vond een journalist het onverantwoord om in deze tijden nog sport en competitie in de kijker te zetten. Dan houdt het op, hé. We zijn toch verplicht om onze erfenis in stand te houden en door te geven aan komende generaties. Er zijn zoveel opvallende parallellen tussen de autogeschiedenis en de wereldgeschiedenis, dat is echt leerrijk. Daarom wil Autoworld een positieve sfeer rond auto’s creëren,

[ CAPITAL 21 ]

48

“ HISTORISCH ENORM BOEIEND, MAAR COMMERCIEEL RAMMELT DAT.”

zonder commerciële boodschappen. We plannen nu een didactische zone over de rijke Belgische autogeschiedenis. De kleinere Minerva-expositie illustreert dat dit thema leeft onder de mensen.”

museoloog Eric Janssen verzette bergen werk. Zijn encyclopedische kennis combineert perfect met mijn liefhebbershart. Dat zorgde voor een eclectische mix van kennersauto’s voor een nichepubliek en populaire dingen.”

VERJONGING De Baere is trots dat het zo goed gaat met Autoworld. “En het wordt nog beter. In 2008 haalden we 80 000 bezoekers. Het afgelopen jaar realiseerden we bijna het dubbele. Op vergaderingen met andere Brusselse museumverantwoordelijken ben ik een van de weinigen met groeicijfers.

Nochtans zijn we erg compact, met amper 30 mensen op de loonlijst, incluis catering en dies meer.

Daardoor konden we de voorbije drie jaar zo snel en flexibel reageren. We wachten niet af. We werken proactief en realiseerden al leuke dingen.”

Een voorbeeld? “Vanwege onze historische link met de Mahy-collectie, stonden de pioniers van de vroege 20ste eeuw centraal in ons museum. Historisch is

Eén duidelijke missie staat voorop: “Iedereen die aan auto’s denkt, moet meteen aan Autoworld denken. Hetzij voor de lancering van een nieuwe wagen, hetzij voor een rally die hier vertrekt of voor thematentoonstellingen. Daarom moeten we zoveel mogelijk mensen naar hier trekken, zodat ze met eigen ogen onze kwaliteiten zien.”

Drie jaar nadat de Baere hier in de belangrijkste stoel beland is, kan hij al zowat de helft van zijn to-do-lijstje afvinken: “Het was absoluut prioritair om de neuzen in dezelfde richting te krijgen en het team opnieuw te motiveren. Vroeger wachtten ze af, nu komen ze zelf met ideeën. Voorts hebben we de infrastructuur en de collectie opgepoetst. Onze

[ CAPITAL 21 ]

49

het enorm boeiend, maar commercieel rammelt dat. Een peiling leerde dat bezoekers graag een Porsche 911, Jaguar E-Type, Ford Mustang en andere helden uit de sexy jaren 60 zien. Op concours d’élégances en historische races speelt die trend eveneens. Dus pasten we onze collectie aan, zonder de beginperiode te vergeten. We moeten het verhaal vanzelfsprekend vanaf de eerste pagina vertellen.”

“ OP VERGADERINGEN MET MENSEN UIT ANDERE BRUSSELSE MUSEA BEN IK EEN VAN DE WEINIGEN MET GROEICIJFERS.”

PORSCHE-FEEST Vorige maand huisvestte Autoworld een indrukwekkende Porsche-tentoonstelling, die het hele spectrum van de voorbije eeuw doorliep: “Elke twee jaar zetten we een echt grote exhibitie op touw. In 2009 draaide alles rond Bugatti, dat toen 100 jaar bestond. In 2011 stonden de Belgian Racing Legends in de kijker en nu was het aan Porsche.”

Waarom precies dat merk? “Porsche spreekt erg veel mensen aan, dat voelden we. Het is een ongelooflijk verhaal, hoe zo’n passioneel merk werd opgebouwd door amper vier mannen, die verspreid over drie generaties van één familie nog eens allemaal Ferdinand heten. Dat leest als een roman.

Raar dat Hollywood het nog niet heeft verfilmd.”

[ CAPITAL 21 ]

50

De Porsche-tentoonstelling liep maar enkele weken. “Dat was relatief compact, maar je kan niet anders als je zo hoog mikt. We krijgen die auto’s simpelweg niet langer vast. Het was nu al knokken om de echt waardevolle stukken uit het Porschemuseum of andere collecties te krijgen.”

E E N K L A N T V E R T E LT

A P O T H E K E R S FA M I L I E B E R G H M A N S

PROFIEL: WIE Jan Berghmans en zijn moeder Christianne Vanden Eynde

WAT Apotheek gaat over van moeder op zoon

WAAR Denderleeuw (vlakbij Iddergem)

Familiale overname: vermijd de bittere pil

De helft van alle farmaciestudenten heeft ‘thuis’ een apotheek.

Zo ook Jan Berghmans. Tien jaar geleden nam hij de apotheek van zijn moeder over. “Vroeger was de apotheker een doosjesschuiver.

Nu een zorgverlener.”

TEKST IRIS DE FEIJTER FOTO’S THOMAS VANHAUTE

[ CAPITAL 21 ]

51

E E N K L A N T V E R T E LT

“

Nee, een witte schort draag ik niet meer. Bij de jonge generatie apothekers verdwijnt die gewoonte volledig. Zelfs steeds meer huisartsen laten hun jas aan de haak tijdens consultaties. Een doktersjas werkt drempelverhogend. Terwijl je als zorgverlener juist dicht bij de mensen wil staan. De enige labjas die ik nog heb, is van het presidium in Leuven,” grapt Jan Berghmans. Sinds tien jaar runt hij de apotheek die zijn moeder dik veertig jaar geleden opstartte.

Vallen de lange dagen en de korte vakanties u niet zwaar?

JAN BERGHMANS: “Als apotheker zit je van 8u30 tot 19u binnen je vier muren. Ik doe dat vol overgave, maar ik doe er ook graag nog iets naast.

Sowieso heb je als apotheker regelmatig bijscholing. Ik ben ook bestuurder van twee beroepsverenigingen. Die activiteiten zijn altijd ’s avonds, na een drukke dag in de apotheek. Pittig. Maar zonder gezin is de situatie wel gemakkelijker.”

“NATUURLIJK WIL OPTIMA, NET ALS DE BANKEN, WINST MAKEN. MAAR DE NADRUK LIGT OP LANGETERMIJNINVESTERINGEN, NIET OP SNEL GEWIN.”

Mevrouw, was dat voor u een droom die uitkwam?

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Dat is veel gezegd, maar natuurlijk vind ik het leuk dat Jan mijn apotheek voortzet. Het is voor hem ook een mooie kans om een goede start te maken. Maar ik heb hem nooit in die richting geduwd. Ik heb hem zelfs vaak op de nadelen gewezen: een soms moeilijke combinatie van beroeps- en privéleven en weinig vrije tijd. Ik runde mijn apotheek alleen, van 1971 tot 2004, met slechts één beperkte vakantieperiode in de zomer.

Mijn zwangerschapsverlof na de geboorte van Jan werd tot 3 weken beperkt, omdat ik geen vervanger vond. Als apotheker maak je lange dagen. Tot 19u hield ik de ‘officina‘ open en ’s avond werkte ik mijn administratie bij. Ook na sluitingstijd maakte ik vaak nog bereidingen. Niettemin heb ik mijn werk altijd zeer graag gedaan en kon ik wanneer nodig altijd rekenen op de hulp en steun van mijn familie.”

Dat vooruitzicht schrok uw zoon duidelijk niet af.

JAN BERGHMANS: “Ik ben letterlijk opgegroeid in de apotheek. Wetenschap en de medische wereld interesseerden me. Dus was de keuze voor farmacie snel gemaakt. Net als de keuze om apotheker te worden. Natuurlijk had ik het vooruitzicht om de zaak van mijn moeder over te nemen. Maar ik hou ook echt van het sociale contact met de patiënten.

Een job in de farmaceutische industrie sprak me daarom veel minder aan.”

Is de job van apotheker veel veranderd in de afgelopen 40 jaar?

JAN BERGHMANS: “Onze taak is 100 procent omgedraaid. Vroeger was een apotheker vooral een doosjesschuiver. Hij voerde de voorschriften uit van de arts en gaf een woordje uitleg bij de medicatie. Nu is de apotheker een zorgverlener. De meest laagdrempelige van allemaal bovendien. Je kan hier gewoon binnen en buiten lopen. Wat die zorg precies inhoudt?

We begeleiden patiënten in hun therapie, we sporen dubbele medicaties op en we maken medicatieschema’s, zodat patiënten weten wanneer ze welke middelen moeten nemen. We geven ook infosessies voor bepaalde patiëntengroepen, zoals mensen met astma. Zij komen op afspraak naar de apotheek en dan geef ik een dik half uur uitleg over hun therapie.

Daarvoor heb je aan de toog geen tijd. Ook artsen hebben daar geen tijd meer voor. Sinds kort worden apothekers voor die nieuwe taak ook gehonoreerd.

Onze verloning is dus niet langer afhankelijk van de kostprijs van het geneesmiddel. Erg belangrijk voor ons beroep. Ook met het oog op de besparingen.”

Laten we even tien jaar terug gaan in de tijd.

Hoe is de overname precies verlopen?

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Dat ging geleidelijk.

Nadat Jan was afgestudeerd aan de KU Leuven bleef hij daar wonen. Vijf jaar lang deed hij vervangingen in een tiental verschillende apotheken.

Erg leerzaam voor hem. Op zaterdag en maandag

[ CAPITAL 21 ]

52

werkte hij hier. Voor mij was dat een grote steun. Zo had ik eindelijk wat dagen vrij. En ook voor Jan was het gemakkelijk: hij leerde alvast de patiënten kennen. En zij hem. Toen mijn man zestig werd, kon hij met pensioen. Ik besloot met hem mee te gaan. Op dat moment heeft Jan de apotheek overgenomen.”

Welke rol speelde Optima in de overname?

JAN BERGHMANS: “Zodra duidelijk werd dat ik de

apotheek zou overnemen, onderzocht Optima de verschillende mogelijkheden om dat in goede banen te leiden. Wat was het beste moment voor mijn moeder om haar pensioen aan te vragen? Welke bedrijfsvorm zou het meest geschikt zijn? Enzovoort.

Uiteindelijk richtten we – met hulp van Optima en onze boekhouder – een jaar voor de overname een bvba op. Eerst op onze twee namen, later enkel op de mijne. Ik ben zaakvoerder, maar mijn ouders hebben nog een aandeel.”

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Ik heb mijn leven lang in mijn eenmanszaak gewerkt. Nu zijn 95 procent van de apotheken in een vennootschap ondergebracht.

Vroeger werd een bvba enkel voor apotheken met een grote omzet aangeraden. Jammer, want mede dankzij de bvba is het rendement van de apotheek flink gestegen. Niet alleen is het belastingpercentage van een bvba gunstiger, maar als eenmanszaak word je forfaitair belast op je aankopen, terwijl een bvba belast wordt op de verkoop. Een groot verschil, want vaak had je wel voor ettelijke tienduizenden euro aan stock.”

Wat is er veranderd sinds de overname?

JAN BERGHMANS: “In 2009 heb ik de apotheek volledig laten vernieuwen. Mijn ouders hebben het huis met apotheek gebouwd in 1980. De indeling veranderde: minder ruimte voor de bereidingen en meer voor de klanten. En overal kwamen nieuwe kasten. Verder bleef veel bij het oude. Zelfs de openingsuren. Wel heeft de informatisering een hoge vlucht genomen.”

Het is een apotheek aan huis. Hoe hebben jullie dat geregeld?

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Wij zijn hier blijven wonen. Jan heeft een appartement in Aalst. Hij betaalt ons elke maand een som voor de huur van de apotheek. In theorie is dat voor mijn man en mij een extra inkomen. Maar je huis verhuren aan een zaak wordt zwaar belast, zodat de netto-opbrengst minimaal is.”

Wees Optima jullie op de valkuilen van een familiale overname?

JAN BERGHMANS: “Van de grootste valkuil – de

E E N K L A N T V E R T E LT

waarde­b epaling – hadden wij geen last, omdat ik enig kind ben. In een gezin met meerdere kinderen moet je ervoor zorgen dat iedereen evenveel krijgt.

Dus moet de overnameprijs tot op de laatste eurocent besproken worden. Natuurlijk moesten we ons houden aan de juridische regels. Gelukkig hielp Optima ons daarbij.”

Hoe leerden jullie Optima kennen?

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Dat is intussen al 15 jaar geleden. Op een kennismakingsavond in Aalst voor dokters, apothekers en vrije beroepen. Eerder hadden mijn man en ik al geld belegd bij de bank en via andere kanalen, maar dat heeft weinig positieve resultaten opgeleverd. Bij Optima voelden we ons onmiddellijk veel veiliger. Ze straalden vertrouwen uit en waren erg eerlijk. Ze zeiden: “We kunnen niet garanderen dat jullie altijd winst gaan maken. Wel dat jullie geld optimaal belegd gaat worden.”

JAN BERGHMANS: “Natuurlijk wil Optima, net als de banken, winst maken. Maar de nadruk ligt op langetermijninvesteringen, niet op snel gewin. Bovendien heeft Optima meer expertise in huis dan de gemiddelde lokale bankdirecteur. Ze hebben hun eigen juridische dienst en hun eigen fiscalisten. Dat schept vertrouwen. En als ik een vraag heb, kan ik altijd bij hen terecht.”

Hoe is de samenwerking met Optima verder verlopen?

CHRISTIANNE VANDEN EYNDE: “Eerst maakten ze een financiële studie van onze situatie. Dat was niet goedkoop, maar we hebben er nooit spijt van gehad.

Hieruit vloeide een beleidsplan voort. Alles werd in één keer geregeld, van investeringen tot de successie.

Optima wist toen al dat alles over zou gaan op Jan. Een deel van ons vermogen brachten ze onder in een verzekeringsstructuur. Ideaal voor ons: volledig legaal en fiscaal interessant; bovendien in een structuur met staatswaarborg. Optima heeft ons ook met raad en daad bijgestaan bij latere financiële transacties.”

Tot slot: Jan, hoe zie je de toekomst van je apotheek?

JAN BERGHMANS: “Momenteel werk ik alleen. Natuurlijk overweeg ik soms om uit te breiden. In de apotheek is er ruimte voor twee man. Maar voorlopig wacht ik er nog even mee. Na mijn studies heb ik in verschillende apotheken gewerkt, ook grote. Daar zag ik de voordelen, maar ook de nadelen. Personeelsproblemen bijvoorbeeld mag je niet onderschatten. Wie alleen werkt, kan alles zelf regelen. Dat ligt me meer.”

[ CAPITAL 21 ]

53

E E N K L A N T V E R T E LT

“VROEGER WERD EEN BVBA ENKEL VOOR APOTHEKEN MET EEN GROTE OMZET AANGERADEN. JAMMER, WANT MEDE DANKZIJ DE BVBA IS HET RENDEMENT VAN DE APOTHEEK FLINK GESTEGEN.”

Optima

KOEN PETIT EXECUTIVE MANAGER COMPETENCE DEPARTMENT OPTIMA

expertise

DE WETGEVER EN DE APOTHEEK Sinds halfweg de jaren 70 bestaat er in België voor apotheken, in het jargon officina’s, een vestigingswet die het aantal apotheken limiteert. Daarnaast greep de wetgever via het KB van 13 april 1977 ook in bij de waardering van apotheken als die verkocht worden. Twee wetgevende initiatieven die een belangrijke impact hebben op de verkoop van apotheken.

maakte maximaal vijf jaar voorafgaand aan de overdracht van de apotheek. Maar in de praktijk bleken kandidaat-kopers bereid om meer te betalen voor een officina dan de wettelijk opgelegde grenzen. Daar heeft de vestigingswet ongetwijfeld mee te maken. De oplossing? Werk onder vennootschap.

VERKOOP VAN AANDELEN Als u een apotheek onder vennootschap uitbaat, dan draagt u de apotheek over via de verkoop van de aandelen. Via deze transactie draagt u dan tegelijk heel de inhoud van de vennootschap over, waaronder de goodwill. En dan wordt de waardering van de goodwill niet beperkt door het KB van 13 april 1977.

Bovendien is de meerwaarde op aandelen van een (apotheek)vennootschap niet belastbaar, voor zover er sprake is van normaal beheer van privévermogen. De koper kan de aankoopprijs van de aandelen wel niet fiscaal in mindering brengen.

Hoe realiseert u de overdracht van een apotheek? Dat kan via de verkoop van het handelsfonds, of via de verkoop van aandelen.

VERKOOP VAN HET HANDELSFONDS Wordt de apotheek onder eenmanszaak uitgebaat? Dan vindt de overdracht in principe plaats via de verkoop van het handelsfonds. Hierbij wordt de voorraad geneesmiddelen verkocht, het meubilair, de uitrusting, en ook de goodwill. Als u voor de verkochte activa een hogere prijs krijgt dan de boekwaarde, dan moet u als verkoper belasting betalen op de zogenoemde stopzettingsmeerwaarden. De meerwaarden op het materieel worden belast tegen 16,5 procent, die op de goodwill in principe tegen 33 procent, telkens te verhogen met gemeentebelasting. Het tarief van 33 procent daalt tot 16,5 procent, als u ouder bent dan 60 wanneer u stopt, of bij een overlijden of gedwongen stopzetting.

BESLUIT Een overstap naar een vennootschap moet u tijdig overwegen. Bovendien moet de apotheekvennootschap tegen het moment van overdracht verkoopklaar zijn. Dat betekent: gereduceerd tot de essentie, namelijk de apotheekexploitatie zelf. Bezit de vennootschap overtollige niet-exploitatiegebonden activa? Dan is een overnemer misschien niet langer geïnteresseerd in de overname van aandelen. En dan moet de vennootschap haar handelsfonds verkopen. Met de ondertussen bekende gevolgen …

Vraagt u voor de goodwill meer dan de som van de belastbare winst van de vier voorafgaande jaren? Dan is het surplus belastbaar tegen marginaal tarief. Langs de kant van de koper daarentegen zijn de aangekochte activa afschrijfbaar.

“HET KB VAN 1977 BEPERKT DE VERKOOPPRIJS VAN DE GOODWILL.”

Het KB van 1977 beperkt de verkoopprijs van de goodwill: die mag niet meer bedragen dan 150 procent van het gemiddelde van de brutowinsten, die de apotheek

[ CAPITAL 21 ]

54

Project Day&Night by Glenn Sestig Architects

EVERGEM Finlandstraat 19 | 9940 Evergem 09 226 25 01 | info@depuydthaarden.be KNOKKE NatiĂŤnlaan 215 | 8300 Knokke 050 34 24 44 | info@depuydthaarden.be www.depuydthaarden.be

VRIJE TIJD

E X PERTS SELECTEREN

de betere des dingen levens C U LT U U R

REIZEN

GASTRONOMIE

De Belg lijkt op veel te besparen, maar allerminst op ontspanning.

Daarom vroeg Capital drie experts van het goede leven naar hun ultieme wintertips.

Ontdek welke wonderen er klaar liggen om door u ontdekt te worden.

Tenslotte is een goed gevoel – en laat het over cultuur, reizen, of gastronomie gaan – ook geld waard!

[ CAPITAL 21 ]

57

cultuur T I P S VA N M A R C H O LT H O F, C U LT U U R J O U R N A L I S T

 stromae.net

STROM A E IN VORST EN A NT W ERPEN

Formidable!

Stromae wordt wel eens de Jacques Brel van de 21ste eeuw genoemd. Paul Van Haver (1985), Brusselaar met Rwandese roots, blijkt veel meer in zijn mars te hebben dan alleen het gigantische succes van ‘Alors on danse’. Met zijn tweede album ‘Racine Carrée’ bevestigt Stromae zijn reputatie als een van de interessantste jonge singer-songwriters. Hij toert in Frankrijk, maar komt ook even langs in Vorst-Nationaal (4-6 april) en de Lotto-Arena in Antwerpen (15 april).

V ERONESE IN DE NATIONA L GA LLERY

Italiaanse elegantie in Londen (1) Er is geen elegantere schilder dan Paolo Caliari (1528-1588), beter bekend als Veronese.

Een halve eeuw voor Rubens en Van Dyck combineerde deze Venetiaan rijkdom en gratie met een schitterend kleur- en lichtgebruik. De National Gallery in Londen toont vanaf 13 maart vijftig werken, waaronder grote altaarstukken, van dit picturale genie van de late 16 de eeuw.  www.nationalgallery.org.uk

[ CAPITAL 21 ]

58

VRIJE TIJD

 www.vam.ac.uk

THE GL A MOUR OF ITA LI A N FASHION 1945-2014

Italiaanse elegantie in Londen (2) Het V&A in Londen pakt uit met een grote overzichtstentoonstelling van de Italiaanse mode van 1945 tot vandaag. De Italiaanse mode was het uithangbord van het ‘dolce vita’, dat beroemd werd dankzij Fellini’s gelijknamige film. Er worden van 5 april tot 27 juli in Londen meer dan honderd ensembles getoond van beroemde modehuizen als Dolce & Gabbana, Giorgio Armani, Gucci, Missoni, Prada, Pucci, Valentino en Versace.

T W EEM A A L H A MLET

To be or not to be 450 jaar geleden werd William Shakespeare geboren. Dat wordt uitvoerig in zijn geboorteland Engeland gevierd. En in eigen land buigen Guy Cassiers en Tom Lanoye zich over ‘het stuk der stukken’: Hamlet. Guy Cassiers regisseert hun gezamenlijke bewerking Hamlet vs Hamlet met een negenkoppige cast, samengesteld uit de ensembles van Toneelhuis en Toneelgroep Amsterdam. Vanaf 19 maart in Amsterdam, op 26 maart in Antwerpen.

MICH A EL BORREM A NS IN BOZ A R

 www.bozar.be

As sweet as it gets Michaël Borremans brak eind jaren 1990 door met mysterieuze schilderijen, tekeningen en korte films waarin de bedrieglijkheid van de voorstelling en de absurditeit van het bestaan op een suggestieve, ironische manier worden blootgelegd. Borremans refereert daarbij even goed naar historische schilderijen van Velázquez, Goya en Manet als naar literatuur, fotografie en film. Bozar toont vanaf 22 februari een overzichtstentoonstelling met een honderdtal van zijn werken uit de voorbije 14 jaar.

[ CAPITAL 21 ]

59

 www.toneelhuis.be

reizen T I P S VA N D E B B I E PA P P Y N, R E I S J O U R N A L I S T E

meer tips op twitter via @classetouriste

 www.normancarrsafaris.com, boeken via www.thika.be

A FRIK A

Villa in het wild in Zambia In de Luangwa-vallei in Zambia beleeft u Afrika op een extreem comfortabele manier in het zopas geopende Chinzombo-kamp, vlak naast de gelijknamige Luangwa-rivier. Er zijn zes villa’s met plunge pool en naast dierenkijken kunt u de tijd verdrijven met yoga of relaxen in de spa. Voor wie online wil blijven of foto’s van de Big Five op het internet wil posten,

is er gratis wi-fi, zelfs in de villa’s. Het mooie aan dit safarikamp, naast zijn opmerkelijke design, is de privé-toegang tot het zuidelijke Luangwa Nationaal Park. Er staan veel game drives op het programma, maar wie niet constant in de 4x4 wil zitten, ziet zo wilde dieren voorbij zijn lodge wandelen. Vanaf ongeveer 440 euro per nacht, per persoon, all-inn.

[ CAPITAL 21 ]

60

VRIJE TIJD

NEDERL A ND

ZUID-A MERIK A – ZUIDPOOL

 www.waldorfastoria.com

Een vleugje New York in Amsterdam In vijf grandioze patriciërswoningen uit de 17de eeuw gaat in de lente van 2014 in Amsterdam het Waldorf Astoria open. Aan de Herengracht brengt de legendarische Waldorf Astoria-stijl en -service een nieuwe standaard in de hotelwereld van Amsterdam. Er zijn 93 kamers en suites, veelal met uitzicht over de grachten of de rustige tuinen die de grootste van de stad zijn. De Peacock Alley zorgt voor lichte gerechten, de Vault Bar voor slaapmutsjes en een boetiekspa met zwembad biedt ontspanning na het citytrippen. Prijzen nog niet bekend.

Vanuit Chili naar Antarctica Vanaf winter 2014-2015 is er een nieuwe toegangspoort tot Antarctica. Aurora Expeditions vertrekt dan vanaf Puerto Williams in Chili in plaats van het erg toeristische Ushuaia in Argentinië.

Op het programma staat Navarino Island in het Beagle Kanaal, het Kaap Hoorn Biosfeer Reservaat en zelfs een vlucht over de granieten pieken van het Dientes de Navarino-gebergte. Deze reis duurt tien dagen aan boord van het expeditieschip Polar Pioneer, dat maximaal 54 gasten aan boord heeft. Prijzen vanaf ongeveer 8 600 euro, vluchten van/naar Punta Arenas inbegrepen.

 www.auroraexpeditions.com.au, boeken via www.asteriaexpeditions.be

 www.xplorethehimalaya.be

A ZIE

De Himalaya met connaisseurs De Vlaamse reisexpert en Himalayakenner Rik Van Belle organiseert sinds kort unieke Himalayareizen op maat naar de bergachtige streken in Nepal, Kasjmir, Ladakh en Bhutan. Naast een collectie van individuele luxereizen voor koppels, gezinnen en kleine groepjes, biedt Xplore the Himalaya ook een aantal groepsreizen. De eerste reis gaat vanaf 16 maart 2014 naar het basiskamp van de Everest. Maar er zijn ook andere unieke trips, zoals een avontuurlijke jeepsafari door het Indiase Kasjmir, een streek die nu weer toegankelijk is en meteen een van de mooiste en minst bekende streken is van dit gebied.

[ CAPITAL 21 ]

61

gastronomie T I P S VA N P E T E R G O O S S E N S , H O F VA N C L E V E

 www.alexandre-bourdas.com

SAQUA NA – HONFLEUR

Een vleugje zen Staat SaQuaNa voor Saveur, Qualité, Nature? Of verwijst het naar ‘sakana’, het Japanse woord voor vis? De uitleg klopt in beide gevallen. In SaQuaNa mixt chef Alexandre Bourdas, een van de grote vernieuwende talenten uit Frankrijk, smaak, kwaliteit, natuur, vis en Japan. Het is de succesformule voor zijn restaurant in Honfleur, dat al twee Michelinsterren verzamelde. Bourdas werkte in Japan en dat vleugje zen vind je ook in zijn cuisine: verfijnd, intuïtief en vindingrijk.

JING TEA – LONDEN

 www.jingtea.com

Een kopje thee In zijn jonge jaren reisde de Brit Edward Eisler drie maanden door China. Weer thuis herinnerde hij zich “eindeloze betonnen gebouwen, vreselijke logeeradressen en mensen die je aanstaren”. Maar ook de overheerlijke thee. Dus besloot hij de echte Chinese thee naar Groot-Brittannië te halen, het land van theezakjes en een wolkje melk. Jing (‘essentie’) Tea werd geboren. Het verkoopt – voornamelijk via het web – een selectie van de beste Aziatische thee en theepotten en –accessoires om ten volle van die thee te genieten. Eislers thee is ook te vinden in restaurants van Heston Blumenthal en Joël Robuchon. De duurste thee uit het gamma is de Jing Wild Wuyi Gold Tea. Een zwarte thee met een rijke, complete smaak, met lichte toetsen van mout en honing. De theebladeren worden met de hand geplukt van 100 jaar oude bomen in de Chinese Fujian-regio. Een zakje van 10 gram kost 90 Britse pond, zodat u voor één kopje thee zowat 35 euro betaalt.

[ CAPITAL 21 ]

62

VRIJE TIJD

A ZURMENDI – L A RR A BETZU

 www.azurmendi.biz

Uit het Baskenland De tijd dat Michelinsterren alleen naar de klassieke Franse keuken gingen, is definitief voorbij. De Spaanse chef Eneko Atxa stond nog maar zeven jaar achter het fornuis van Azurmendi, toen hij zijn derde Michelin­ster in de wacht sleepte. Het restaurant, vlakbij de luchthaven van Bilbao, is indrukwekkend, door zijn omvang en productiecapaciteit.

Het gebouw is een mix van een traditioneel landhuis met een industrieel pakhuis. Gelegen tussen de wijngaarden, is het volledig ecologisch en duurzaam gebouwd. Het restaurant is omringd door een uitgebreide groenten- en kruidentuin, en Atxa werkt ook nauw samen met lokale boeren en wijnmakers. Zijn menu is een liefdesverklaring aan het Baskenland: een infusie van rode ui, tempura van oester met zeewier…

Y V ES GUNS – STERREBEEK & KORTENBERG

Van landingsbaan naar broodoven Eigenlijk wou hij piloot worden, maar tijdens zijn studies begon hij te werken bij een bakker en zwichtte hij voor het bakkersambacht. In 1992 begon Yves Guns met zijn bakkerij in Sterrebeek. Teleurgesteld in de industrialisering ging hij op zoek naar het brood van vroeger: smeuïg broodkruim, in plaats van compact, én met veel smaak. Guns gaf de houtoven opnieuw een centrale plaats in de bakkerij, net zoals vroeger.

De temperatuur van zo’n oven is hoger en geeft een compacter, vochtiger en sneller gebakken brood. Bovendien gebruikt Guns opnieuw de ‘levain-chef’, de eigenbereide zuurdesem, die het brood een luchtige en soepele consistentie geeft. De levain-chef doet, net als bij wijn, ook nieuwe aroma’s vrijkomen; een bloemig bouquet, een spoor van honing en gedroogde vruchten.

LE BRISTOL – PA RIJS

 www.lebristolparis.com

Sterren in Parijs 188 luxueuze kamers, in het hartje van Parijs, een schitterende tuin à la française, een zwembad op het dak, met uitzicht op Montmartre en de Eiffeltoren… Redenen genoeg voor een verblijf in hotel Le Bristol.

En dan hebt u nog niet gegeten. De keuken is in handen van chef Eric Frechon. Verspreid over drie restaurants en een bar, verzamelde Le Bristol vier sterren. Een exquise en vindingrijke cuisine wordt elke dag geserveerd in het driesterrenrestaurant Epicure. En ook 114 Faubourg, de brasserie van het hotel, kreeg in 2013 een ster, de bekroning van hun streven om eenvoud te combineren met uitmuntendheid. Le Jardin Français is een op en top Parijse ontmoetingsplaats, op elk moment van de dag. En in Le Bar ten slotte, vindt u de trendy plek voor een nachtje feesten in Parijs.

 www.yvesguns.be

[ CAPITAL 21 ]

63

OPINIE

A D R IXEXNX B XIXQXU E T

PENSIOENEN,

IETS OM OVER NA TE DENKEN!

België staat voor een enorme uitdaging: het waarborgen van de pensioenen van alle werknemers van de babyboomgeneratie. Om deze uitdaging met succes aan te gaan, moeten we ons huidige systeem herzien. Overigens zal elk land in het Oude Europa deze uitdaging moeten aangaan. Zo heeft het Verenigd Koninkrijk zeer recent een hervorming aangenomen waarbij de wettelijke pensioenleeftijd tegen 2040 stijgt naar 69 jaar.

In België werd deze verandering in 2012 ingezet met een verstrenging van de voorwaarden voor het opnemen van het vervroegd pensioen. In 2013 hervormde de regering de pensioenbonus en de toegestane arbeid voor gepensioneerden. Deze hervormingen zijn echter niet alleen erg beperkt in omvang, ze zijn ook sterk technisch en weinig samenhangend, en volstaan in geen geval om de loopbaan van werknemers ook effectief te verlengen.

Terwijl dat wel is wat we moeten bereiken.

Maar hoe kunnen we ons pensioensysteem dan wel opnieuw vorm geven?

Ten eerste mag een hervorming van de pensioenen niet louter passen binnen een begrotingsbijstelling. Zo gaat bijvoorbeeld de verhoging van de fiscale druk op

“OOK DE BURGER ZAL EEN INSPANNING MOETEN LEVEREN.” ADRIEN BIQUET TAX ADVISOR OPTIMA

de aanvullende pensioenkapitalen volledig in tegen de nagestreefde doelstelling.

Dat was echter onlangs het geval, toen de regering de eindbelasting van de kapitalen uit groepsverzekeringen wijzigde en de fiscale voordelen in het kader van het pensioensparen en het langetermijnsparen afbouwde. Een langetermijnvisie is daarbij noodzakelijk.

[ CAPITAL 21 ]

64

Daarnaast kan de overheid het probleem van de pensioenen niet alleen oplossen.

Ook de burger zal een inspanning moeten leveren. Hiervoor moeten we nadenken over nieuwe methodes die een bron van verrijking kunnen zijn. Dit zou bijvoorbeeld een systeem kunnen zijn waarbij de werknemer halfweg de loopbaan opnieuw een beperkte periode kan gaan studeren en een vergoeding krijgt van de overheid. Op die manier zou zijn loopbaan een nieuwe impuls krijgen en de facto verlengen. Tegelijkertijd krijgen jongeren zo gemakkelijker toegang tot een baan.

Ten slotte moet de wetgever zich laten inspireren door geslaagde experimenten in de andere landen van de Unie. Zo slaagt Noorwegen er via dynamische maatregelen in om de tewerkstellingsgraad bij de oudere werknemers op te krikken tot het dubbele van deze bij Belgen. Er bestaan dus oplossingen.

Afrondend kunnen we besluiten dat indien de volgende regering de pensioenuitdaging niet met durf en moed aangaat, de bijna twee miljoen werknemers die de volgende vijftien jaar met pensioen gaan, de prijs zullen betalen. Een goed verstaander…

“Geld alleen heeft nog niemand rijk gemaakt.”

- Seneca

Belangrijk is immers ook: het optimaal beheren van dat geld, zodat het kan groeien en u er de vruchten van plukt. Eis daarom een financieel plan dat u beschermt tegen alle uitdagingen van vandaag en morgen.

Dat plan optimaliseert uw financiële situatie, geeft u een duidelijk overzicht en brengt uw inkomen, vermogen, pensioen en nalatenschap in evenwicht. Zo ziet u de toekomst met vertrouwen tegemoet.

Want u weet altijd perfect hoe u ervoor staat en waar u naartoe wil.

Vraag daarom geen advies, maar eis een plan.

Bel Optima op 0800 97 536. Of verneem meer op www.optima.be.

Residentie Aquila Garden De residentie Aquila Garden is ideaal gelegen tussen het Jubelpark en het Montgomeryplein, op een steenworp van de Europese wijk in hartje Brussel. Het project omvat 2 gebouwen met 79 compacte nieuwbouwappartementen, waarvan het merendeel uitkijkt op een groene privébinnentuin. De strakke architectuur met de ruime terrassen is van de hand van ARCHI 2000. De appartementen worden instapklaar opgeleverd met zéér kwalitatieve materialen zoals onder meer keukens van Bulthaup.

De bijzondere ligging en de hoge graad van afwerking maken dit project ideaal als investering.

Ontdek het project op www.optimaglobalestate.be of www.aquilagarden.be