Joyce van Dij k HULP BIJ DE OVERGANG

De overgang, het no-nonsense handboek (2016)

Handboek vol wetenschappelijke inzichten, informatie van specialisten en ervaringsdeskundigen en concrete adviezen. Journaliste en bladenmaker José Rozenbroek (1960) schreef met verpleegkundig overgangsconsulent Jos Teunis (1957) een compleet handboek dat antwoord geeft op de vragen die vrijwel iedere vrouw in de overgang zichzelf stelt. Wat doen die veranderende hormonen met je lichaam en geest, je relatie en seksleven, je hart en vaten, je huid en haar? Ervan uitgaande dat vrouwen te weinig kennis hebben van wat hormonen doen met lichaam en brein, geven ze informatie die vrouwen kan helpen om hun klachten te begrijpen en mogelijk te verminderen. De auteurs weerleggen het wijdverspreide misverstand dat een hormoonpreparaat dat overgangsklachten kan verminderen, het risico op borstkanker sterk zou vergroten. In Nederland zijn artsen en vrouwen vergeleken met het buitenland benauwd voor medicatie. De houding is over het algemeen: je moet er nu eenmaal gewoon doorheen. De beide auteurs vinden dat onzin, waarom zouden vrouwen die lijden onder slapeloosheid, stemmingswisselingen en opvliegers geen hormoonpillen slikken als hen dat kan helpen? (Atlas Contact) €20,-

Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor (2006)

(Uitgeverij Contact) €24,99 Roman over de spagaat van een werkende vrouw in de overgang die de zorg voor man en puberkinderen combineert met de mantelzorg voor haar moeder. Renate Dorrestein (1954-2018) schreef deze bij vlagen zeer geestige en ontroerende roman 15 jaar geleden toen er maatschappelijk nog veel minder aandacht was voor de overgang dan tegenwoordig. Haar hoofdpersoon Heleen staat symbool voor de vele vrouwen die een hevige periode doormaken van afscheid nemen. Ze raken hun kinderen kwijt hun ouders en een deel van henzelf. Niet alleen hun vruchtbaarheid verdwijnt, maar ook hun looks, want het uiterlijk veroudert ineens razendsnel. Dorrestein hoopte dat haar boek als breekijzer zou dienen om het taboe rondom de overgang te doorbreken. Bij de verschijning vertelde ze aan Elsbeth Etty: “Ik heb de overgang ervaren als een van de best bewaarde geheimen op aarde. Ik had geen idee wat me te wachten stond en dat geldt echt niet alleen voor mij. Voor jongere vrouwen is de menopauze nog steeds een met schaamte omkleed mysterie. En ik kan me dat ook best voorstellen: je wordt onvruchtbaar en daarmee is je marktwaarde als vrouw – volgens de oude standaard – totaal voorbij. Dus niemand wil dat aan de grote klok hangen. Dát maakt het zo beladen.” Dorrestein, oud OPZIJ-redacteur, vond dat haarzelf ook wel iets te verwijten viel. “Toen wij babyboomfeministen de overgang afdeden als ‘het lege-nestsyndroom’ waar de generatie van onze moeders onder leed, hadden we een punt, maar we hadden geen oog voor de hormonale, fysieke kant van de overgang. Dat taboe hebben we in stand gelaten. En ik zeg: we moeten het doorbreken. Je hebt er weinig aan om te doen alsof het niet bestaat, dan wordt het alleen maar erger.”

Overgangsgame

Dit jaar wordt tijdens de week de game Greenhabit Heartlife gelanceerd, om vrouwen spelenderwijs door de overgang te loodsen. Bedenker is vrouwencardioloog Janneke Wittekoek, die stelt dat vrouwen in de overgang hun leefstijl moeten aanpassen om mogelijke cardiologische problemen te voorkomen. Verlies van het vrouwelijke hormoon kan leiden tot slaaptekort, gewichtstoename en hoge bloeddruk en cholesterol. Allemaal schadelijk voor het hart. Van een avatarcardioloog krijgen gamende vrouwen, die in duo’s spelen, dagelijks opdrachten waardoor ze in kleine stapjes hun fysieke en mentale lifestyle aanpassen om bijvoorbeeld hun gewicht in balans te houden. Het brein heeft 68 dagen nodig om nieuwe gewoontes aan te leren, de game duurt 84 dagen. Greenhabit.nl

Theater

Hormonologen, (2010) door actrice Yvonne van den Hurk (1959). Zij schreef een theaterserie waarin vrouwen vertellen over de menopauze. Omdat veel vrouwen hun klachten voor zichzelf houden en zwijgen, ging zij juist de theaters in met een overgangsvoorstelling en trok volle zalen. Over de totstandkoming van de theatershow en de ontvangst schreef Van den Hurk in 2011 Hormonologen. De overgang? Daar heb je het gewoon niet over. Overgangsconsulent Jos Teunis schreef de medische rode draad in het boek.

Documentaire

Uitgebloe(i)d (2014), documentaire van journaliste Ingeborg Beugel (1960) die haar persoonlijke overgangsverhaal in beeld brengt. Een aantal jaar geleden was het not done om openlijk over de overgang te praten, vertelde ze. Om zich vervolgens uiterst kwetsbaar op te stellen door voor de camera uit de doeken te doen dat haar orgasmes niet meer je-van-het waren, en dat ze een andere vriend nam náást haar levenspartner met wie ze niet langer wilde samenwonen. Niet alleen mannelijke critici vonden dat ze niet zo moest zeuren. Ook columniste Elma Drayer (1957) vond dat Beugel zich druk maakte over een niet bestaand maatschappelijk probleem, want de overgang is volgens haar helemaal geen taboe meer sinds de tweedegolf-feministen hun eerste opvliegers kregen. ‘Begin jaren negentig schreven voorvechtsters als Germaine Greer (The Change, vertaald als Overgang), Betty Friedan (Fountain of Age), Erica Jong (Fear of Fifty - Vrees voor vijftig) vuistdikke boeken over het lot dat hen had getroffen,’ aldus Drayer in Trouw. “Vrouwen van mijn generatie, wil ik maar zeggen, die nu nog niet weten wat de menopauze zoal inhoudt, moeten ziende blind en horende doof zijn geweest. Toch is dat nog steeds de mantra die klinkt. Het maakt de overgang tot het meest besproken taboe in vrouwenland - een paradox die geestig genoeg niemand lijkt op te vallen.”