Feministisch maandblad nr. 02 februari 2015 43ste jaargang prijs € 5,25
Meer vechtscheidingen door co-ouderschap Ronald Giphart ‘Na Reza had ik lang moeite met vaste relaties’ Wie heeft er nog tijd om op te ruimen? Goeroe geeft advies De comeback van Renate Dorrestein Angela Groothuizen
‘ Ik heb geen flikker gehad aan mijn Dolly Dots-tijd’
14
‘Ik heb twee huizen, maar nergens rust.’ Scheiden leidt steeds vaker tot getouwtrek
30
Een einde aan de chaos. Experts geven tips voor een opgeruimd leven
50
Vrouwelijke sommeliers veroveren het mannenbolwerk van de wijn
66
Wat gaan we dit voorjaar zien? Hoogtepunten van het nieuwe theaterseizoen 2
NR. 02 I 2014 I OPZIJ
in
24
FEBRUARI
Angela Groothuizen over ouder worden
Verhalen 14 24 30 38 42 46 50 56 60 81
38
Leer Frans in 5 maanden, met de taalhacker
De vechtscheiding: co-ouderschap mondt uit in geruzie Angela Groothuizen: ‘Ik wil niet alleen maar gedoogd worden’ ‘Gooi veel weg.’ En meer levensveranderend opruimadvies Snel een nieuwe taal leren, dankzij (hersen)onderzoek Hollywoodactrices van 40+ nemen het heft in eigen hand J‘ e bent te emotioneel.’ Valkuilen bij het beoordelingsgesprek Reportage: vrouwelijke sommeliers op wijnproefreis Is de angst voor hormonen slikken tijdens de overgang terecht? Kindhuwelijken en geweld bij Syrische vluchtelingen in Libanon Ronald Giphart over de vrouwen in zijn leven
De wereld van Opzij
7 Nieuws & opinie 8 Sheila Sitalsing over meer betalen voor een ‘roze sausje’
56
Boeken & cultuur van Opzij 66 68 71 72
De overgang: weg met de hormoonhuiver
De columns van Opzij 4 Voorwoord 37 Hadjar Benmiloud 55 Marlies Dekkers
OPZIJ I 2014 I NR. 02
COVERBEELD ANDREAS TERLAAK / HH
72
Zo verdween Dorresteins writer’s block
Het nieuwe theaterseizoen belooft veel moois Maarten 't Hart schetst een portret van zijn strenge moeder Het ongelooflijk goede debuut van Eimar McBride Interview Renate Dorrestein: ‘In Almere kon ik weer schrijven’
Service etc. van Opzij
23, 41, 49, 79, 80 Aanbiedingen voor (nieuwe) abonnees 83 Colofon & volgende maand
23
3
maatschappij
een borderliner
14
NR. 02 I 2015 I OPZIJ
SCHEIDEN
Nu de crisis wegebt, stijgt het aantal scheidingen weer. De gelijke rechten voor vaders en moeders hebben helaas niet het effect dat scheiden soepeler verloopt. Co-ouderschap lijkt zelfs voor meer vechtscheidingen te zorgen. ‘Het goedbedoelde ouderschapsplan heeft vaak een averechts effect.’ TEKST ALIES PEGTEL
HH / BEWERKING STEVEN VAN DRIE
een narcist
OPZIJ I 2015 I NR. 02
15
Angela Groothuizen ‘ Ik moet mezelf steeds opnieuw uitvinden’
Van haar rimpels ligt ze niet (meer) wakker. Nu speelt Groothuizen juist met ouder worden. Haar nieuwe album Eeuwige jeugd - over vergeten, dementie, overblijven - is het mooiste dat ze ooit maakte. TEKST MA AIKE SCHOON BEELD INGA POWILLEIT
24
NR. 02 I 2015 I OPZIJ
interview
OPZIJ I 2015 I NR. 02
25
psychologie
CHAOS Controleer de
Rommel in huis: een op de drie mensen ergert zich eraan. Zij denken dat ze gelukkiger zouden zijn in een strakker geregeld huishouden. Daar zouden ze best weleens gelijk in kunnen hebben, maar waar te beginnen? TEK ST DAPHNE VAN PA A SSEN BEELD YULK APOPKOVA / GET T Y
OPZIJ I 2015 I NR. 02
31
38
NR. 02 I 2015 I OPZIJ
psychologie
FRANS LEREN IN
MAANDEN
Ook wie ouder is, kan vloeiend Japans leren spreken. Of Fins, of Arabisch. Een Amerikaanse operazanger met een fascinatie voor (hersen)onderzoek, laat zien hoe. TEKST DAPHNE VAN PA ASSEN BEELD MIREILLE SCHA AP
OPZIJ I 2015 I NR. 02
H
ij leerde in veertien weken Duits, in twee maanden Italiaans, in vijf maanden Frans, in negen maanden Russisch en hij is nu hard op weg het Hongaars onder de knie te krijgen. De Amerikaanse Gabriel Wyner (30) is weliswaar niet achterlijk - hij studeerde summa cum laude af in mechanical engineering en in vocal arts - maar bezit volgens hemzelf geen uitzonderlijke talenknobbel. De zeven jaar Hebreeuwse les die hij als Joods jongetje kreeg, leverde hem bijvoorbeeld niet veel meer op dan dat hij het alfabet kan opdreunen. Maar Wyner wilde operazanger worden en moest dus van zijn vette Amerikaanse accent af zien te komen. In beperkte tijd wilde hij zijn talen perfect leren beheersen. Hij dook daarom in de wereld van de tweede taalverwerving, de geheugentraining en het nieuwste hersenonderzoek en concludeert dat we het helemaal verkeerd aanpakken met het traditionele taalonderwijs. Waarom leren kleuters een tweede taal zo veel gemakkelijker dan pubers en volwassenen? vraagt Wyner zich af, om meteen het antwoord ook te geven: de kleintjes doen het veel meer op de automatische piloot. Ze pikken spelenderwijs via liedjes en spelletjes woorden en grammaticaregels op, terwijl de traditionele lesmethoden gericht zijn op het expliciet aanleren van die regels en vocabulaire. De eigen taal is daarbij
steeds uitgangspunt waardoor je nooit in die vreemde, nieuwe taal gaat denken; je nooit echt laat onderdompelen. Er valt volgens hem dus een hoop te leren van baby’s en kinderen.
O
m te beginnen moeten we volgens zijn taalverwervingsmethode De taalhacker weer net zo goed leren luisteren als baby’s. ‘In de wereld van de taalverwerving staan baby’s namelijk op een voetstuk,’ aldus Wyner. Welke taal er in hun omgeving ook wordt gesproken, ze bezitten het vermogen de verschillen tussen alle klanken te horen, en dat zijn er nogal wat. De talen van de wereld tellen bij elkaar zo’n achthonderd zogenaamde fonemen, terwijl de meeste talen er maar zo’n veertig gebruiken. Een Japanse baby kan het verschil tussen de l en r nog perfect onderscheiden, maar als hij de verschillende klanken niet in zijn omgeving krijgt aangeboden, verdwijnt dat vermogen na het eerste jaar.’ Volgens Wyner kunnen we ons brein echter weer opnieuw programmeren. Onderzoek laat zien dat als je Japanners laat luisteren naar ‘rock’ en ‘lock’ ze geen verschil horen. Maar als je ze dat eindeloos laat doen en ze direct feedback geeft als ze een ‘rock’ missen, gaan ze het ‘onhoorbare’ weer horen en wordt het brein als het ware omgeschoold. Een taal leren begint dan ook met het oefenen van de uitspraak, meent Wyner. Ook omdat dat het woordjes leren gemakkelijker maakt: je onthoudt ze beter (waarover later meer). En je reduceert ermee de kans dat er een gebroken woordbeeld ontstaat, waarbij je woorden als het ware twee keer moet leren: eerst als geschreven woord en later hoe je ze uitspreekt. Goede manieren om uitspraak te oefenen zijn tv-series kijken zonder ondertiteling, radio luisteren of boeken lezen en tegelijkertijd het luisterboek opzetten. Kinderen leren, ook anders dan volwassenen, een taal bovendien tegelijkertijd met het ontdekken van de wereld om hen heen en niet door steeds de link te leggen met de moedertaal. Vertalen is bij Wyner dan ook taboe. Wie het woord
39
r e v i u h n o o m Hor
NIKS
MIS MET SLIKKEN
In Nederland is hormonen slikken tijdens de overgang niet populair. De angst voor het verhoogde risico op borstkanker is groot. Maar is dat wel terecht? ‘Het is onzinnig om vrouwen de helft van hun leven te laten lijden onder een gebrek aan vrouwelijke hormonen.’ TEKST YOLAN WITTERHOLT BEELD ANNEKE HYMMEN
D
orette de Gier (45) veranderde van het ene op het andere moment in een vrouw die overal om moest huilen. ‘Ik begreep er niets van. Als ik de gemeente belde en twee keer doorverbonden werd, was ik alweer bijna in tranen. Toen ik ook bij de gynaecoloog zat te huilen, besloot die mijn bloed te onderzoeken. Hoewel ik nog maar net 40 was geweest, bleek ik al in de overgang. Ik kreeg het advies de pil maar weer een tijdje te gaan slikken, maar daar wilde ik eigenlijk niet aan.’ Ook Inga Maitri raakte al vroeg in de overgang. Rond haar 42ste begon het met heftig zweten in de nacht. ‘Ik sliep daardoor slecht en overdag kreeg ik last van hevige stemmingswisselingen. Ik herkende mezelf niet meer. Ik kon zó ontzettend kwaad worden! Viel zelfs uit tegen mijn puberdochter; echt niet leuk meer. Uiteindelijk voelde ik me de hele dag opgefokt. Tijdens de menstruaties verloor ik ineens veel meer bloed en ik kreeg ook weer puistjes. Eerst probeerde ik nog acupunctuur en kruiden, maar dat hielp niet genoeg. Daarna schreef de huisarts me hormoonpillen voor. Daar was ik aanvankelijk nogal huiverig voor, want ik kende natuurlijk ook de verhalen over het verhoogde risico op borstkanker.’
G
emiddeld menstrueert een vrouw op haar 51ste voor het laatst - de jaren daarvoor en daarna zit ze in de overgang. 70 tot 80 procent van de vrouwen heeft daar last van en bij 20 procent zijn de klachten zo ernstig, dat de vrouwen erdoor belemmerd worden in hun dagelijks functioneren. De
56
NR. 02 I 2015 I OPZIJ
gezondheid
INGA MAITRI
‘Ik vind het echt een verademing. Binnen twee weken was ik van alle klachten af’
OPZIJ I 2015 I NR. 02
57