Feministisch maandblad nr. 03 maart 2015 43ste jaargang prijs € 5,25
Essay Nausicaa Marbe
‘ De vrijheid van meningsuiting kan zich niet onfatsoenlijk genoeg manifesteren’ Homo interruptus Zo ben je wél productief in een drukke kantoortuin Waarom slechts 5% van Wikipedia over vrouwen gaat ★ Kom 8 maart naar onze Wiki-Women’s Launch ★ Auteur Myrthe van der Meer
‘Geluk is voor watjes’ watjes TV-nanny Jo Frost • Mensje van Keulen • Esther Gerritsen • Frank Boeijen • Elma Drayer • Frederike Geerdink
13
Enquête: We willen zeggen wat we denken, zolang we maar niemand kwetsen
22
‘Elk gesprek wordt afgeluisterd, maar bang? Nee.’ Journalisten in censuurgebieden
36
Veel te weinig vrouwen ‘halen’ Wikipedia. Hoog tijd dat de encyclopedie verwijft
54
TV-nanny Jo Frost: ‘De naughty step wordt hier veel te snel ingezet’ 2
NR. 03 I 2015 I OPZIJ
in
16
MAART
Mitsen en maren volgens Nausicaa Marbe
Verhalen 13 16 22 30 36 44 48 54 60 81
30
Myrthe van der Meer regisseert zichzelf
Enquête: hoe vrij is vrijheid van meningsuiting? Essayist Nausicaa Marbe is klaar met ‘maar’ Hacken, afluisteren, arresteren: journalist over de grens Myrthe van der Meer: ‘Ik dacht: mooi, een vervolg’ Waarom Wikipedia zo weinig vrouwen telt* Concentratie 2.0: de ellende van een open kantoor Porno in de tempel, maar niemand praat in India over seks Het imperium Jo Frost: ‘Ik heb menig vader op zijn plek gezet’ Onbevreesd seksen met de dagelijkse blauwe anti-hiv-pil Frank Boeijen over de vrouwen in zijn leven
De wereld van Opzij
7 Nieuws & opinie 9 Sheila Sitalsing over vrouwen in snertbaantjes 10 Activist Denis Mukwege wil gerechtigheid voor vrouwen
44
Smartphone? Eerder dumbphone
48
Sekspraat is taboe in Kamasutra-land OPZIJ I 2015 I NR. 03
COVERBEELD INGA POWILLEIT • HAAR & MAEK-UP SANNE BLEEKER @ERICELENBAAS
Boeken & cultuur van Opzij 66 68 72 76
Drieste dames in de hoofdrol tijdens Movies that Matter Naema Tahir over de vrijheid, die broeit onder de sluier Mensje van Keulen en Esther Gerritsen tippen toppers Interview Bettye LaVette, senior succesverhaal met soul
De columns van Opzij 4 Irene de Bel 29 Elma Drayer 43 Hasna el Maroudi
Service etc. van Opzij
21, 53, 80 Aanbiedingen voor (nieuwe) abonnees 41 * Bouw samen met Opzij aan een vrouwelijker Wikipedia 83 Colofon & volgende maand
3
MARBE DULDT GEEN ‘MAAR’ 16
NR. 03 I 2015 I OPZIJ
F. RUITER
essay
In de discussie over de aanslagen in Parijs klinkt vaak het woord ‘maar’. Doden mag niet, maar je moet ook niet beledigen. Ook uit de Opzij-enquête blijkt dat voor velen er een grens zit aan vrijheid van de meningsuiting. Essayist Nausicaa Marbe rekent af met die gedachte. TEKST NAUSICA A MARBE OPZIJ I 2015 I NR. 03
O
ver zeven jaar werken vrouwen niet meer. Ze blijven thuis voor de kinderen en de man. Deze ongekende verandering wordt bewerkstelligd door de overheid die de thuiszittende vrouwen subsidieert. Zo ruim, dat de daardoor ontstane materiële welvaart de behoefte aan werk en ontwikkeling verdringt. Als gevolg daarvan gaat de arbeidsmarkt open. Ineens hebben alle mannen werk. En als ze thuiskomen, worden ze in de watten gelegd door een of meerdere echtgenotes, waarvan de jongste nog maar een tiener is. Deze meisjes zijn slechts tot hun 12de leerplichtig. De overheid vindt dat ook de vrijgevochten westerse vrouw geleerd kan worden haar leven in handen te leggen van een man, die voor haar zorgt en over haar beslist. En wat een toekomst gaat die vrouw tegemoet! Er is altijd een (gedeelde) man beschikbaar, het singlebestaan en de carrière leiden niet meer tot stress, eenzaamheid en depressie. In plaats van alleen en verbitterd oud te worden, bloeit de vrouw op en ontdekt ze binnenshuis de kracht van haar sensualiteit, die ze vroeger door haar frivole kleding op straat met iedereen deelde. Die vruchten zijn nu exclusief voor haar echtgenoot. Samen zijn ze niet alleen gelukkig in de harem, maar ook in de grotere omhelzing van god. De islam blijkt een soort nieuw humanisme, iedereen vindt er vrede en vervulling.
D
it is geen krankzinnige toekomstvoorspelling. Het is het Frankrijk van 2022, in de literaire schepping van Michel Houellebecq. In zijn nieuwste roman Soumission verandert een economisch, politiek en moreel gehavend Frankrijk na de verkiezing van een charismatische, visionaire moslim tot president, op vreedzame wijze in een welvarend islamitisch land. Geen sharia, maar islamitisch
17
maatschappij
‘ Elk gesprek wordt afgeluisterd.Maar ik ben niet bang’
De staat hackt je mail, luistert je af, pakt je zelfs op. Mannen op straat grijpen je bij de borsten - of veel erger. 2014 was het gevaarlijkste jaar voor journalisten wereldwijd. Steeds meer vrouwelijke journalisten worden opgepakt en moeten vrezen voor seksueel geweld. Opzij sprak met vier freelancers in het buitenland. ‘Hij besprak met mijn tolk op welke verschillende manieren hij me van achter zou gaan nemen.’ TEKST MA AIKE SCHOON BEELD JOËL VAN HOUDT
OPZIJ I 2015 I NR. 03
23
Myrthe van der Meer ‘Ik redigeer alles wat ik denk of voel’
Myrthe van der Meer schreef over haar zware depressies PAAZ. Die bestseller maakte haar leven nog ingewikkelder dan het al was. Dat beschrijft ze nu, in UP. ‘Geluk is voor watjes.’ TEKST FEMKE VAN WIGGEN BEELD INGA POWILLEIT
30
NR. 03 I 2015 I OPZIJ
interview
OPZIJ I 2015 I NR. 03
31
werk
44
NR. 03 I 2015 I OPZIJ
DUIZEND DINGEN DENKER Juist nu de technologie zo vernuftig inspeelt op zakelijke wensen en privé-genoegens, botsen we tegen de grenzen van wat ons brein aankan. Smartphones en tablets maken ons niet creatiever, slimmer of efficiënter. TEKST MARIEKE VAN TWILLERT BEELD MARGO VLAMINGS
P
robeer dit artikel, of beter dit hele tijdschrift, eens in één ruk te lezen. Zonder te reageren op binnenkomende e-mails, appjes, telefoongesprekken of statusupdates van Facebook. Dat zal amper lukken. Want als de interrupties niet van buiten komen, dan onderbreken we onszelf wel. Op de werkvloer is dat niet anders. Kantoormedewerkers besteden slechts drie minuten ononderbroken aan één taak, ontdekten Californische onderzoekers. Werknemers kunnen zich gemiddeld maar 11 minuten ongestoord aan een taakje wijden. In de helft van de gevallen storen ze zichzelf. We zijn verworden tot een nieuwe soort: homo interruptus, concludeert Theo Compernolle. De consultant, psychotherapeut en hoogleraar, verbonden aan de CEDEP businessschool, geeft al decennia trainingen over werkstress. Tijdens zijn workshops aan al die managers en directeuren viel het Compernolle op dat ze zo weinig van hun eigen hersenen wisten.
OPZIJ I 2015 I NR. 03
Leidinggevenden zetten ICT in op een manier, die hun eigen productiviteit ondermijnde. Zo werden die professionals, wij allen eigenlijk, steeds minder productief, inefficiënter en gestrester. Ons denkende brein staat onder druk, zegt Compernolle, doordat we altijd online rondstruinen, altijd bereikbaar zijn en altijd maar aan het multitasken slaan. Dat we te weinig slapen en in open kantoren werken, helpt daarbij bepaald niet. De prijs: minder werk van slechtere kwaliteit in meer tijd. Compernolle schreef er een boek over: Ontketen je brein – Hoe hyperconnectiviteit en multitasken je hersenen gijzelen en hoe je eraan kunt ontsnappen.
We zijn verworden tot een nieuwe soort: homo interruptus 45
buitenland
‘ JEZELF BEVREDIGEN IS HEEL GEWOON’ DEEPAK, SCHAT
Praten over liefde en seks: in India doe je dat niet. De website Love Matters brengt daar verandering in. Mét een Nederlands tintje, want opgezet door RNW (voorheen de Wereldomroep) en geïnspireerd op Hollandse openheid. ‘Als er in een taal nog geen woord bestaat voor vrouwen die masturberen, bedenken we dat zelf.’ TEKST MANDAKINI GHALOT & IVO VAN WOERDEN
E
en vraag van Ravi uit de Indiase stad Ahmenabad: ‘Mijn vriendin wil dat ik haar vagina vinger. Maar zal haar maagdenvlies daardoor breken? Ze wil ook dat ik hem diep in haar stop. Is er een manier waarop ik ervoor kan zorgen dat haar maagdenvlies intact blijft?’ Hij krijgt antwoord van ‘Auntyji’, een Indiase oudere tante met een sari aan, een open blik en een rode stip op haar voorhoofd. Auntyji schrijft op www. lovematters.in over de mythes rond seks en is een speciaal voor de gelegenheid ontwikkeld personage waarachter een sekstherapeut schuil gaat. ‘Als je haar zo pleziert, waarom zou je je dan druk maken over iets anders? Ze heeft je laten weten dat ze klaar is voor de volgende stap in jullie liefdesspel. Haar
OPZIJ I 2015 I NR. 03
lichaam is per slot van rekening van haar.’ En verderop schrijft Auntyji: ‘Voor het geval je inzit over of ze zal bloeden, moet je weten dat niet elke vrouw dat doet als ze de eerste keer seks heeft. Vooral als het maagdenvlies al voorzichtig is opgerekt tijdens jullie liefdesspel. Als je rustig aan de liefde bedrijft, wordt de kans kleiner dat je haar pijn doet. En als je je bezighoudt met het oprekken of scheuren van haar maagdenvlies, word je zo zenuwachtig dat je het vrijen voor jullie allebei kunt verpesten.’
I
edere maand komen er duizenden mailtjes binnen in de inbox van Love Matters India, een website die sinds vier jaar probeert op het Aziatische subcontinent de discussie over liefde, relaties en seks aan te zwengelen en mensen te voorzien van informatie die is gebaseerd op wetenschappelijke feiten. ‘40 procent van de mails zijn bedankjes,’ zegt Vithika Yadav (34) uit New Delhi, het gezicht van Love Matters. Ze zit aan tafel in een koffieshop van het Hilton Doubletree Hotel in een buitenwijk van Delhi en draagt een strakke spijkerbroek, een zwart topje en gouden oorbellen.
49
Jo Frost ‘ Ik heb menig vader op zijn plek gezet’
Ze is niet zomaar een kindermeisje, ze is een imperium. Jo Frost, bekend van de tv-hit Supernanny, heeft een nieuw programma, en Nederland zal het weten. Een gesprek over de naughty step, attachment parenting en feminisme. TEKST MA AIKE SCHOON BEELD LINELLE DEUNK 54
NR. 03 I 2015 I OPZIJ
interview
OPZIJ I 2015 I NR. 03
55