III etap (szkoły ponadpodstawowe

Tab. 5. Formy aktywności podczas kooperatywnego uczenia się i ich udział procentowy

Aktywność

Wykład/prezentacja nauczyciela Konsultacje online z nauczycielem Wykład/prezentacja ucznia/uczniów Dyskusja na forum klasy (wideo) Wspólna edycja dokumentu na platformie (komentarze, dyskusje w dokumencie) Czat (udział 2–3 osób) Czat (udział 4–8 osób) Czat klasowy Gromadzenie źródeł i zamieszczanie ich na platformie do wspólnego użytku Inne, w tym praca indywidualna ucznia

Udział procentowy

5% 8% 18% 11%

19%

9% 8% 3%

8%

11%

 WSKAZÓWKI:

• Kluczowym etapem realizacji e-projektu jest omówienie zagadnień metodycznych podczas lekcji wprowadzającej. Uczniowie muszą poznać styl pracy projektowej – można sformułować ogólne zasady komunikacji i możliwe strategie działania. • Projekt jest metodą pracochłonną, dlatego należy rozważyć jego realizację w ramach kilku przedmiotów (podkreśli to interdyscyplinarny charakter działań).

Bądź SMART!

Obszar podstawy programowej: podstawy przedsiębiorczości.

Rekomendowana klasa: 2–3 klasa liceum/technikum.

Efekt z podstawy programowej: uczeń posiada kompetencje osobiste i społeczne niezbędne na rynku pracy oraz wysoką motywację do pracy.

Ćwiczenie jest ukierunkowane na wzmacnianie kontroli uczniów nad harmonogramem dnia. Wynika to z problemu zgłaszanego przez uczniów, szczególnie powyżej 15 lat, „bezsensownego” przemijania czasu podczas e-lekcji. Chodzi o zatarcie granicy między szkołą,

czasem wolnym i czasem rodzinnym. Wcześniejsze rytuały wynikające z przyjmowania określonej roli – ucznia, kolegi, sąsiada, dziecka – nieco zatarły się podczas społecznej izolacji. Potrzebne zatem okazało się metodyczne wsparcie w tym zakresie.

Zadanie dla ucznia:

Jakie cele wyznaczasz sobie na każdy tydzień edukacji zdalnej? Opisz je precyzyjnie zgodnie z poznaną zasadą SMART (cel: konkretny – mierzalny – osiągalny – istotny – określony w czasie).

Wskaż działania zmierzające do realizacji każdego z tych celów. Przeprowadź kalkulację ryzyka niepowodzenia. Jakie strategie można wykorzystać, aby zmniejszyć to ryzyko?

Uczniowie opracowują tabelę, w której kolumnach wskazują cele tygodniowe i zaplanowane działania. W ostatniej kolumnie określają w procentach stopień zrealizowania celu wraz z propozycją wniosku podnoszącego efektywność w przyszłości.

 WSKAZÓWKI:

• Wnioski z analiz prowadzonych przez uczniów można (za ich zgodą) wykorzystać do wspólnej rozmowy nad trudnościami związanymi z motywowaniem się do działania i zarządzaniem czasem. • Należy zadbać o odpowiednią atmosferę podczas omawiania ćwiczenia tak, aby nie naruszyć intymności poszczególnych osób.

Prasówka

Obszar podstawy programowej: język polski.

Rekomendowana klasa: 1–2 klasa liceum/technikum.

Efekt z podstawy programowej: uczeń przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych; uczeń analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację.

Zadanie dla uczniów:

Kupcie dowolny tygodnik opinii i wybierzcie sobie pięć artykułów. Przeczytajcie je uważnie, a następnie opiszcie Wasze największe zdziwienia/zaskoczenia. Co Was zdziwiło i dlaczego?

Po dwóch tygodniach wróćcie myślami do tych artykułów. Co zapamiętaliście? Czy to Was zdziwiło/zaskoczyło?

 WSKAZÓWKI:

• Ćwiczenie może również dotyczyć obejrzanych filmów, przedstawień teatralnych, materiałów multimedialnych – ważne jest zwrócenie uwagi na emocjonalne uwarunkowania procesów pamięciowych (zdziwienie i zaskoczenie jako katalizatory procesów poznawczych). • W celu zmotywowania uczniów do bardziej uważnego odbierania tekstów kultury można poszerzyć ćwiczenie o analizę przeczytanych/obejrzanych materiałów uwzględniających pytania: Jakie elementy wspólne dostrzegasz w przeczytanych tekstach? Co przeszkadza Ci, a co utrudnia odbiór tekstów? Co oryginalnego znajdujesz w tych tekstach?

Wyprawa dookoła siebie

Obszar podstawy programowej: podstawy przedsiębiorczości.

Rekomendowana klasa: 2–3 klasa liceum/technikum.

Efekt z podstawy programowej: uczeń posiada kompetencje osobiste i społeczne niezbędne na rynku pracy oraz wysoką motywację do pracy.

Zadanie dla uczniów:

Podróż w odkrywaniu siebie. Opracuj plan rocznej podróży, która w największym stopniu przyczyni się do Twojego rozwoju. Budżet nie ma znaczenia. Przygotuj 10-minutową prezentację, w której przekonasz zarówno samego siebie, jak i nas, że ta podróż faktycznie spełni postawione cele.

 WSKAZÓWKI:

• Ćwiczenie może zostać również wykonane w ramach lekcji języka polskiego (wówczas można uzupełnić prezentację o krótką wypowiedź pisemną, np. dziennik podróży).

5 pytań do nieznajomego

Obszar podstawy programowej: język polski.

Rekomendowana klasa: 1. klasa liceum/technikum

Efekt z podstawy programowej: uczeń buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki.

Zadanie dla uczniów:

Gdybyś chciał/chciała poznać drugiego człowieka, zadając mu tylko 5 pytań, to jakie pytania by padły?

Przykłady: • W co wierzysz? Kim będziesz za 10 lat? Jakie jest Twoje motto życiowe? Czego się boisz? Kto jest Twoim mistrzem? • Tytuł najważniejszej książki, jaką przeczytałeś do tej pory? Czy pomagasz żebrakowi? Bez czego nie wyobrażasz sobie swojego życia? O co nie zapytałbyś nigdy drugiego człowieka? W jakim państwie zamieszkałbyś, gdybyś musiał wyprowadzić się z Polski? (Knopik, 2018).

Czy możliwe, że…

Obszar podstawy programowej: historia.

Rekomendowana klasa: 1–2 klasa liceum/technikum.

Efekt z podstawy programowej: uczeń porządkuje i synchronizuje wydarzenia z historii powszechnej oraz dziejów ojczystych.

Zadanie dla uczniów: Ocena teoretycznej możliwości wystąpienia danego zdarzenia, np.: • Czy Mikołaj Kopernik mógł jeść ziemniaki? • Czy Maria Skłodowska-Curie korzystała z elektryczności? • Czy Adam Mickiewicz mógł spotkać Tadeusza Kościuszkę? • Czy Juliusz Słowacki mógł przeczytać jakiś tekst w esperanto?

 WSKAZÓWKI:

• Warto dać przestrzeń do tworzenia analogicznych pytań przez samych uczniów. • Można wprowadzić limit udzielenia czasu na odpowiedź, np. 45–60 sekund. Z pewnością zbyt duża presja czasu nie da szansy uczniom na rzetelną rekonstrukcję pytania.

Gdzie to może leżeć?

Obszar podstawy programowej: geografia.

Rekomendowana klasa: 2–3 klasa liceum/technikum.

Efekt z podstawy programowej: uczeń czyta i interpretuje treści różnych map; wskazuje na mapie główne regiony fizycznogeograficzne Polski i świata.

Uczniowie pracują w parach. W ciągu pierwszych 10 minut każdy uczeń wybiera 10 punktów na mapie świata (można korzystać z e-mapy, atlasu lub globusa); następnie uczniowie odczytują naprzemiennie nazwy tych punktów. „Przeciwnik” z pary ma minutę na znalezienie tego punktu na mapie i określenie, jaki obiekt kryje się pod tą nazwą (np. jezioro, miasto, szczyt górski).

 WSKAZÓWKI:

• Można ograniczyć ćwiczenie tylko do mapy Polski lub Europy. • Warto ustalić precyzyjne zasady obowiązujące uczniów w parze, np. zakaz korzystania z wyszukiwarek internetowych.