Sosyalist Planlama Ernesto Che Guevara
[(Türkçe çevirisi: Che Guevara, Politik Yazılar, Yar Yayınları, Ocak 1991)]
Cuba Socialista (Sosyalist Küba) dergisinin 32. sayısında Yolda¸s Charles Bettelheim’ın “Sosyalist Planlamanın Biçimi, Yöntemleri ve Üretici Güçlerin Geli¸sim Düzeyi” adlı bir yazısı yayınlandı. Bu yazı, gerçekten de, tart˘ ı¸sılmayacak derecede önemli ve ilginç noktalara deginiyor, ama bizim için özellikle önemli olu¸sunun nedeni, sözümona “Ekonomik Hesaplama”yı ve ˘ kategorileri, yani ödeme bu sistemin sosyalist sektör içinde gerekli gördügü aracı olarak parayı, kredileri ve malları savunmasıdır. ˘ ˘ ˘ Bu yazıda, a¸sagıda açıklamaya çalı¸sacagımız iki temel yanlı¸sın yapıldıgı kanısındayız. Birincisi, üretici güçlerle üretim ili¸skileri arasında zorunlu olarak varolan ili¸skinin yorumuyla ilgilidir. Bettelheim yolda¸s, bu noktaya ili¸skin olarak marksizmin klasiklerinden örnekler gösteriyor. Üretici güçler ve üretim ili¸skileri, toplum geli¸siminin tüm geçi¸s dönemlerinde birbirinden ayrılması olanaksız iki mekanizmadır. Üretim ili¸skileri, ne zaman üretim güçlerinin tam bir yansıması olmaktan çıkar? Yeni toplum, eskisini yıkmaya hazırlanırken, eski toplum çökerken, yeni toplumunsa, ˘ üretim ili¸skileri henüz rayına oturmadıgından, güçlenmek ve eski üstyap˘ sırada... Belirli bir tarihi anda, üretim ıyı parçalamak için mücadele ettigi ˘ ve somut biçimde çözümlendiginde, ˘ ili¸skileriyle üretici güçler, dogru birbirlerine tümüyle uygunluk göstermedikleri görülür. Kesinlikle bu teze daya˘ narak Lenin bir yandan Ekim Devrimi’nin, sosyalist bir devrim oldugunu söylemi¸s, öte yandan da, devlet kapitalizmine geçilmesi ve köylülerle olan ˘ ili¸skilerde dikkatli davranılması gerektigini ileri sürebilmi¸stir. Lenin’in bu tutumunun nedeni, dünya kapitalist sisteminin geli¸simi yasasını bulmu¸s olmasıdır. Bettelheim s¸ öyle diyor: 1