ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO | Τεύχος 1 by ORTHODOXIA INFO

ΤΕΥΧΟΣ 01 | Ιανουάριος 2015

ΘΕΜΑ Το χρώμα του ράσου Από την Σοφία Καρεκλά

ΠΩΣ

ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΓΙΟΣ ;

Ο Μανώλης Μελινός συνομιλεί με τον π.Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη για τον Άγιο Παΐσιο

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ I

Η Μαρία Παπαβλάχου ρώτησε τους ειδικούς

Μέσω Σκοπίων η Μόσχα «πολιορκει» το Βελιγράδι Το παρασκήνιο πίσω από την απελευθέρωση του Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ. Ιωάννη, Ο ρόλος της Ρωσίας και η Κωνσταντινούπολη

Ένας λόφος, «φάρος» Ορθοδοξίας για 89 χρόνια ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΦΕΡΔΗ

Η Αριστερά και η Δεξιά

ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: ΓΕΡΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ | ΛΟΒΕΡΔΟΣ | ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ

www.orthodoxia.info

[ ] Στείλτε μας email ζητώντας να γίνετε κι εσείς συνδρομητής του πρώτου ψηφιακού περιοδικού εκκλησιαστικής ενημέρωσης και λάβετε απευθείας στον υπολογιστή σας κάθε έκδοση του περιοδικού μας καθώς και πολλά άλλα ενδιαφέροντα

magazine@orthodoxia.info

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ Γίνετε συνδρομητής τώρα

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ I

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ I

ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 2015 _____________________ ΤΕΥΧΟΣ 01 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Τουρκία την εποχή του Ταγιπ Ερντογάν

Περάσαμε ένα απόγευμα στο «Σπίτι της Μαρίας»

ΙΩΑΚΕΙΜ ΑΜΠΑΡΤΖΙΔΗΣ

Πώς γίνεται κάποιος Άγιος; Οι κανόνες και η διαδικασία.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΙΝFO ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΒΛΑΧΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΗ

Επίσκοπος Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Οι κανόνες, η ιστορία και η παράδοση πίσω από το μαύρο χρώμα του ράσου των. Από πότε και γιατί οι κληρικοί φορούν την συγκεκριμένη αμφίεση. ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ

Η ιστορία του ονομαστού ινστιτούτου Θεολογίας του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι και οι σημαντικές προσωπικότητες που διδάχθηκαν και δίδαξαν Θεολογία ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΕΡΔΗΣ

ΕΚΔΟΤΗΣ Άννα Σταμάτη

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Οι φρουροί της Αγίας Αικατερίνης στο όρος Σινά ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΕΙΚΟΝΕΣ Τα πρώτα Θεοφάνεια των ενωμένων Παλαιοημερολογιτών στον Πειραιά και οι 36 ατρόμητοι που βούτηξαν στην παγωμένη θάλασσα για να πιάσουν τον Σταυρό.

[ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ]

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ανδρέας Λουδάρος ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σοφία Καρεκλά Γιώργος Φερδής Μαρία Παπαβλάχου Χρήστος Ξηρός Ανδρέας Παπαβασιλείου Μαρία Παντελέων ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μανώλης Μελινός ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Γιώργος Φερδής Γιώργος Βασιλείου Χρήστος Μπόνης Νίκος Μαγγίνας Δημήτριος Πανάγος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ιωάννου Ανδρέου 5 Μεταμόρφωση 14452 Τ. 2118001919 - F. 2118009848 www.orthodoxia.info magazine@οrthodoxia.info

Η Αριστερά και η Δεξιά

60 ΜΕΣΩ ΣΚΟΠΙΩΝ

Η ΜΟΣΧΑ ΠΟΛΙΟΡΚΕΙ ΤΟ

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ 4

____________________________________

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ «Κάθε μέρα πεθαίνω και κάθε μέρα ο Χριστός μ’ ανασταίνει» Ο Μανώλης Μελινός συνομιλεί με τον Ιερομόναχο π. Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη, για τον Άγιο Γέροντα Παΐσιο και μας ταξιδεύει με τον λόγο του στο Άγιον Όρος

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή (ολική/μερική/περιληπτική/ κατά παράφραση) του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς τη προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη (Ν. 2121/1993). Τα σήματα μας προστατεύονται στην Ελλάδα και διεθνώς, από τη σχετική Νομοθεσία και τις Διεθνείς Συμβάσεις. Κάθε χρήση των σημάτων μας, οπουδήποτε, οποτεδήποτε, και για οποιοδήποτε λόγο, απαγορεύεται απολύτως.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

EDITORIAL

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΙΝΑΙ

ΙΕΡΗ

ρειάστηκε πολλή, πάρα πολλή σκέψη μέχρι να υλοποιηθεί αυτή η απερισκεψία. Γιατί μια απερισκεψία είναι σύμφωνα με αυτούς που θέλουν να παίρνουν ασφαλείς αποφάσεις, το ξεκίνημα ενός περιοδικού εκκλησιαστικής ειδησεογραφίας, μια τέτοια εποχή. Ίσως εκείνοι να έχουν δίκιο αλλά για να διαβάζετε αυτό το κείμενο έχετε ήδη καταλάβει ότι αποφασίσαμε να τους διαψεύσουμε. Το «Ορθοδοξία INFO» είναι το πρώτο ψηφιακό περιοδικό στον χώρο της εκκλησιαστικής δημοσιογραφίας. Το πρώτο και το μόνο. Πώς γίνεται όμως, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, ένα σημαντικό σημείο αναφοράς του ορθόδοξου κόσμου, να μην υπάρχει ένα τέτοιο περιοδικό; Οι απαντήσεις είναι πολλές. Όχι όμως της παρούσης. Εμείς αποφασίσαμε να ανατρέψουμε αυτήν την πραγματικότητα. Να λειτουργήσουμε όχι τόσο «ορθόδοξα» επιχειρηματικά και να δημιουργήσουμε ένα ορθόδοξο e-ντυπο. Αυτοί οι λίγοι που ξεκινούμε αυτήν την προσπάθεια θεωρούμε πως η ενημέρωση είναι κάτι ιερό. Αυτό που θέλουμε, είναι να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι στην προσπάθεια της ανασύστασης του εκκλησιαστικού ρεπορτάζ. Ενός ρεπορτάζ που τελευταία δείχνει να έχει χάσει τον δρόμο του, μέσα σε λαμπρά συλλείτουργα, περίλαμπρες τελετές και όμορφα καμωμένες στολές και πολλές μα πάρα πολλές φωτογραφίες. Όλα στη ζωή βέβαια είναι χρήσιμα, αρκεί να γίνονται για να υπηρετήσουν έναν στόχο, έναν σκοπό. Ίσως τώρα να αναρωτιέστε «εσείς θα σώσετε το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ;». Όχι βέβαια! Δεν έχουμε τέτοιες αυταπάτες. Άλλωστε ένας κούκος, ακόμη κι αν κυκλοφορεί σε 50.000 αποδέκτες, δεν φέρνει την Άνοιξη. Στόχος μας, ιδέα μας, είναι να υπηρετήσουμε την ενημέρωση, σε έναν χώρο ιδιαίτερα σημαντικό, ευαίσθητο και καταλυτικό για την κοινωνία μας. Το αν θα το κάνουμε καλά θα το κρίνετε εσείς, οι

WWW.ORTHODOXIA.INFO

αναγνώστες μας. Το περιοδικό αυτό δημιουργήθηκε για να καλύψει τεράστια θέματα, παγκόσμιου βεληνεκούς που τα μεγάλα συστημικά - όπως συχνά λέγονται- Μέσα, είτε δεν αγγίζουν καθόλου είτε ακουμπούν επιφανειακά... «γιατί ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για τόσο ειδικά θέματα». Ο Διάλογος της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, η προσπάθεια των Ορθοδόξων Προκαθημένων να δώσουν απαντήσεις στην παγκόσμια κοινωνία, η πορεία προς την Μεγάλη Σύνοδο του 2016 αλλά και ο ακήρυχτος πόλεμος Ισλάμ – Χριστιανισμού δεν είναι «ειδικά θέματα», είναι ουσία! Σε λίγες μέρες οι Έλληνες καλούμαστε να επιλέξουμε την επόμενη Βουλή και η Εκκλησία έχει μετατραπεί σε «μήλον της Έριδος» μεταξύ των κύριων διεκδικητών της ψήφου μας. Ούτε αυτό φυσικά είναι ένα «ειδικό θέμα». Ορισμένοι θέλησαν και δυστυχώς φαίνεται πως σε μεγάλο βαθμό κατόρθωσαν, να βγάλουν από την καθημερινή ενημέρωση του Έλληνα τα εκκλησιαστικά θέματα. Θα έχουν τους λόγους τους. Δεν συμμεριζόμαστε αυτήν τους την άποψη. Από σήμερα λοιπόν, ξεκινά μια μεγάλη προσπάθεια. Σας θέλουμε κοντά μας. Θέλουμε την κριτική σας, την σκληρή αλλά καλόπιστη κριτική σας. Και οι κρίνοντες κρίνονται κι αν είναι έξυπνοι μέσω της κριτικής γίνονται καλύτεροι. Θέλουμε να σας αποδείξουμε πολλά στην πορεία, πάνω απ’ όλα όμως θέλουμε να είστε βέβαιοι πως για εμάς η ενημέρωση είναι ιερή και όπως άλλωστε γράφει ο Απόστολος Λουκάς στο Ευαγγέλιο του, «Γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς». Καλό μας ταξίδι!

Ανδρέας Δ. Λουδάρος

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

4.344

χριστιανοί σφαγιάστηκαν και 1.062 εκκλησίες καταστράφηκαν στο διάστημα Οκτώβριου 2013 – Νοεμβρίου 2014, από φανατικούς τζιχαντιστές σε ολόκληρο τον κόσμο, σύμφωνα με έρευνα της οργάνωσης World Watch List (WWL). Τα περισσότερα εγκλήματα καταγράφηκαν στην Νιγηρία

Αυτοκέφαλη η Εκκλησία στην Τσεχία 3 | ΤΣΕΧΙΑ Συνεχίζονται οι προσπάθειες για την επαναφορά της Κανονικότητας στην ηγεσία της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει ήδη προβεί σε συγκεκριμένες κινήσεις και τα μέχρι στιγμής μηνύματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά.

Εν αναμονή του νέου Αη Νικόλα Αμετακίνητοι 2 | ΡΩΜΗ «Δεν

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στη μάχη κατά του AIDS 1 | ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Jacob Zuma. Εκεί ο κ. Θεόδωρος, εξέφρασε την επιθυμία για την ανάπτυξη προγραμμάτων υγείας στην χώρα, προκειμένου να αναπτυχθούν προγράμματα κατά της μάστιγας του AIDS. Ο Πατριάρχης υποσχέθηκε επίσης στον πρόεδρο της Νοτίου Αφρικής πως θα βοηθήσει στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων της χώρας ώστε να υπάρξει η δυνατότητα πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό, σε όσους το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Ο κ. θεόδωρος προσκάλεσε τον κ. Zuma στην Αλεξάνδρεια , πρόσκληση την οποία ο Νοτιοαφρικανός ηγέτης αποδέχθηκε

υπάρχει καμία ανάγκη για την εγκαθίδρυση Αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία» δήλωσε στο ραδιοφωνικό σταθμό του Βατικανού ο «υπουργός» εξωτερικών του Πατριαρχείου της Ρωσίας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ. Ο κ. Ιλαρίων βλέπει «πολιτικές σκοπιμότητες» πίσω από τις φωνές που το υποστηρίζουν το ουκρανικό Αυτοκέφαλο και πρόθεση «αποκοπής των Ουκρανών Ορθοδόξων από την ενωμένη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας»

4 | ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - Η.Π.Α Μέσα στο 2016 αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του ο νέος ιερός ναός του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν» στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Τον νέο ναό που έρχεται να αντικαταστήσει το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που έχτισαν οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες και θάφτηκε κάτω από τα συντρίμμια των πύργων του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη σκιά των οποίων έστεκε εδώ και δεκαετίες, έχει σχεδιάσει ο διάσημος Ισπανός Αρχιτέκτονας Σαντιάγκο Καλατράβα, ο οποίος εμπνεύστηκε από τον ναό της Αγιασοφιάς στην Κωνσταντινούπολη.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

4.000.000 άνθρωποι... εκκλησίασμα 5 | ΜΑΝΙΛΑ - ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ Το νούμερο είναι αστρονομικό. Για τους Ορθοδόξους λαούς άπιαστο. Κι όμως όλοι αυτοί οι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μόνο και μόνο για να προσευχηθούν μαζί με τον πνευματικό τους πατέρα. Κι επειδή τελευταία στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να ακούμε και να διαβάζουμε αστρονομικά νούμερα, σας ενημερώνουμε πως 4.000.000 άνθρωποι είναι σχεδόν ο πληθυσμός ολόκληρης της Αττικής.

Έφυγαν κι από την Μόσχα οι καλικάντζαροι 7 | ΜΟΣΧΑ Ο Πατριάρχης Ρωσίας κ. Κύριλλος ευλογεί

290 ΚΟΣΜΟΣ

Προσκυνηματικός τουρισμός στο επίκεντρο 6 | ΡΟΥΜΑΝΙΑ Πρόσκληση στους Πολωνούς Ορθοδόξους να επισκεφθούν την Ρουμανία προκειμένου να ενημερωθούν για τα ήθη τις παραδόσεις και την Ιστορία της χώρας του, απηύθυνε ο Πατριάρχης της Ρουμανίας. Ο κ. Δανιήλ που συναντήθηκε με τον πρέσβη της Πολωνίας στο Βουκουρέστι ζήτησε επίσης την διευκόλυνση των Ρουμάνων τουριστών που επιθυμούν να επισκεφθούν την Πολωνία. Στόχος όπως είπε είναι, η ενίσχυση της φιλίας μεταξύ των δύο λαών.

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ είναι οι χώροι ή μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στη Συρία έχουν καταστραφεί από τον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο όπως προκύπτει από δορυφορικές φωτογραφίες, ανακοίνωσε, το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και την Έρευνα (UNITAR)

τους πιστούς με Μεγάλο Αγιασμό. Στις 19 Ιανουαρίου, έξι σύμφωνα με το ιουλιανό ημερολόγιο οι Ρώσοι γιορτάζουν τα Θεοφάνια ημέρα κατά την οποία η ελληνική παράδοση θέλει τους καλικάντζαρους να φεύγουν. Ο φωτογραφικός φακός έπιασε τους πιστούς την στιγμή που κλείνουν τα μάτια ελάχιστα δευτερόλεπτα πριν οι σταγόνες του Αγιασμού φθάσουν στα πρόσωπα τους.

[ INFO ] Αυτή η φωτογραφία που αγαπήθηκε από τα παγκόσμια Μ.Μ.Ε χαρακτήρισε την επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στην έδρα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Στην πλειονότητά τους τα σχόλια ήταν θετικά, δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που ζητούν περισσότερο απτές κινήσεις από τον Ποντίφικα στην προσπάθεια της προσέγγισης Ανατολής και Δύσης.

PHOTO | ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΣ\ GANP

[ INFO ] Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται ως «ανοικτά βιβλία». Ωστόσο αυτός ο χαρακτηρισμός δεν θα μπορούσε επ’ ουδενί να αποδοθεί στον εικονιζόμενο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμο στο μυαλό του οποίου πολλοί έχουν επιχειρήσει να «εισέλθουν» ανεπιτυχώς. Άλλωστε οι εκπλήξεις που συχνά - πυκνά επιφυλάσσει σε όσους διατείνονται πως... τον ξέρουν είναι παροιμιώδεις.

PHOTO | ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΕΡΔΗΣ

[ INFO ] Ήταν Ιανουάριος του 2008 όταν ο άνθρωπος που ήθελε να τον θυμόμαστε ως τον «Χριστόδουλο μας» έχασε τη μεγαλύτερη μάχη της ζωής του. Άνθρωπος με ισχυρούς φίλους και ακόμη ισχυρότερους αντιπάλους κατόρθωσε να κερδίσει τη δική του θέση στην Ιστορία αλλά και μιας μορφής «αθανασία» μιας και ακόμη και σήμερα επτά χρόνια μετά, δεν είναι λίγοι αυτοί που αναρωτώνται... «τι θα έκανε ο Χριστόδουλος αν ζούσε αυτές τις μέρες...;»

PHOTO | ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΤΖΙΑΡΗΣ /EUROKINISSI

ΦΩΤΟ: Νικόλαος Μαγγίνας

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Μετά την αγιοκατάταξη του γέροντα Πορφυρίου την προηγούμενη χρονιά και του γέροντα Παϊσίου πριν λίγες μέρες, πολλοί ήταν αυτοί που αναρωτήθηκαν...

ΠΩΣ

ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ

ΑΓΙΟΣ

;

Από τη Μαρία Παπαβλάχου

άποτε είχα ρωτήσει «Πώς αναγνωρίζεται κάποιος ως Άγιος από την Εκκλησία». Μου είχαν απαντήσει, θυμάμαι, ότι πρέπει να περάσουν 100 χρόνια από την Κοίμηση, να υπάρχουν μάρτυρες που να βεβαιώνουν θαύματα, εν ζωή ή μετά θάνατον, και φυσικά το λείψανο να ευωδιάζει… Μετά την Αγιοκατάταξη και του Μοναχού Παίσιου, 21 μόλις χρόνια μετά την Κοίμησή του άρχισα να αναρωτιέμαι, αν αυτά που γνώριζα ήταν σωστά ή λάθος. Ή

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ακόμη, αν υπάρχει κάποιος λόγος που η Εκκλησία τα τελευταία χρόνια, προχωρά με πιο ταχείς ρυθμούς στην αναγνώριση της Αγιότητας κάποιων προσώπων. Μήπως η Εκκλησία έχει ανάγκη νέων προτύπων για να κρατήσει κοντά της τους πιστούς και ίσως να προσελκύσει και νέους ανθρώπους; Ο ηγούμενος της πατριαρχικής μονής της Χάλκης, Μητροπολίτης Προύσης κ. Ελπιδοφόρος ξεκαθαρίζει πως «Δεν έχει αλλάξει κάτι τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την διαδικα-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ σία. Απλά, μερικές φορές είναι τόσο κραυγαλέα η αγιότητα μερικών προσώπων, μέσα από θαύματα και άλλα στοιχεία, ώστε δεν χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια από τον θάνατό τους για να κινήσει η Εκκλησία την διαδικασία της Αγιοκατάταξής του. Η πρώτη τέτοια περίπτωση παρουσιάστηκε τον 20ό ήδη αιώνα με τον Άγιο Νεκτάριο. Ήταν τόσα και τέτοιου είδους τα θαύματα του Αγίου Νεκταρίου, ώστε σε λίγα σχετικά χρόνια μετά τον θανατό του, η Εκκλησία προέβη στην αναγνώριση της αγιότητάς του.» Τόσο ο γέροντας Παίσιος, όσο και ο γέροντας Πορφύριος, είναι δυο εκκλησιαστικές μορφές που συζητούνται έντονα ακόμη και σήμερα. Υπάρχουν άνθρωποι που τους γνώρισαν εν ζωή καθώς έχουν περάσει μόλις δυο δεκαετίες από την Κοίμησή τους και είναι εύκολο να διαδοθεί το έργο τους και με τον προφορικό λόγο. Πολλοί ναοί μάλιστα φιλοξενούν εδώ και πολλά χρόνια αγιογραφίες τους και οι πιστοί τους προσκυνούν σαν Αγίους, πολύ πριν γίνει η επίσημη ανακοίνωση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Μητροπολίτη Προύσης ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών π. Νικόλαος Ιωαννίδης παρατηρεί πως οι δύο νεοανακυρηχθέντες Άγιοι, «είχαν όλα τα χαρακτηριστικά της Αγιότητος και αυτό ο λαός μας το αισθανόταν. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια του βίου τους, ο λαός κατέφευγε σε αυτούς, θα έλεγα κατά εκατοντάδες, για να πάρουνε την ευλογία τους και κυρίως να ανακουφιστούν από τον λόγο τους. Επομένως αυτό το αισθητήριο του λαού, της Αγιότητος αυτών των δυο ανθρώπων, η διοικούσα εκκλησία δε μπορούσε να το αγνοήσει. Είναι ένα γεγονός της παρουσίας του θεού μέσα στον κόσμο και το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να’ έρθει να επιβεβαιώσει αυτή την αίσθηση του λαού, τη βεβαιότητα

του λαού του θεού ότι οι δυο αυτοί άνθρωποι ήσαντε πραγματικά άγιοι.»

Δεν υπάρχουν κανόνες Τι είναι όμως αυτό που κάνει κάποιον Άγιο; Ρωτώντας θεολόγους η απάντηση που έλαβα ήταν πολύ απλή. Δεν υπάρχουν κανόνες. Ως Άγιος αναγνωρίζεται από την Εκκλησία όποιος πρώτα έχει κατοχυρωθεί ως Άγιος στη συνείδηση του απλού λαού, όπως μας λέει και ο πατέρας Γεώργιος Τσέτσης, Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου: «Ο ρόλος της Εκκλησίας ως Θεσμού, δεν είναι να «αναδεικνύει», να «ανακηρύσσει», πολύ δε περισσότερο να «αγιοποιεί» ένα πρόσωπο, αλλά να μετουσιώνει ένα βίωμα των πιστών σε επίσημη Εκκλησιαστική Πράξη. Αυτό ακριβώς έπραξε το Οικουμενικό Πατριαρχείο εντάσσοντας στο Εορτολόγιο το όνομα του Οσίου Παϊσίου, ο οποίος, ευρισκόμενος εν ζωή ακόμη, είχε αναγνωρισθεί ως Άγιος στην συνείδηση των πιστών. Όπως το έπραξε, εξάλλου, και σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οσιακών μορφών, ανδρών και γυναικών, του 20ου αιώνα». Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος εξηγεί τι σημαίνει άγιος, τόσο στην εκκλησιαστική παράδοση όσο και στη θεολογική :

«Άγιος δεν είναι ο καλός άνθρωπος ή έστω ο ενάρετος άνθρωπος, αλλά εκείνος που ζώντας μέσα στην Εκκλησία με τα Μυστήρια και την ευαγγελική ζωή, ενώνεται με τον Χριστό και αισθάνεται μέσα του την Χάρη του Χριστού. Ο ιερός Νικόλαος Καβάσιλας λέγει ότι άγιοι λέγονται «διά τον Άγιον ού μετέχουσι». Επομένως, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός Χριστιανού για να εισέλθει στο αγιολόγιο της Εκκλησίας είναι να είναι μέλος της Εκκλησίας, να διαθέτει ορθόδοξη πίστη, να έχει εκκλησιαστικό φρόνημα, να έχει αγάπη για τον Θεό και τους ανθρώπους, να είναι μάρτυρας ή να διάγει οσιακό βίο και να γίνονται θαύματα, δηλαδή ο Χριστός δι’ αυτού να ενεργεί διάφορα σημεία. Βεβαίως, η φράση που χρησιμοποιείται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν είναι η «αγιοποίηση» ενός ανθρώπου, αλλά η αγιοκατάταξη ενός ανθρώπου, δηλαδή η ένταξή του στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας. Αυτό σημαίνει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν «κατασκευάζει» αγίους, αλλά συγκαταλέγει στο Αγιολόγιο αυτούς που έχουν τα γνωρίσματα που ανέφερα, οι οποίοι συγχρόνως αναγνωρίζονται και από τους ανθρώπους που τους γνώρισαν ή δέχθηκαν θαυματουργικές επεμβάσεις από αυτούς. Προηγείται η αποδοχή

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

“

Οι πιστοί είναι αυτοί που υποδεικνύουν στην διοίκηση της Εκκλησίας ποιος είναι Άγιος. Στην εκκλησιαστική γλώσσα αυτό λέγεται: εκκλησιαστική συνείδηση... ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΣ Μητροπολίτης Προύσης

WWW.ORTHODOXIA.INFO

από τον λαό και ακολουθεί η αγιοκατάταξη από την Εκκλησία. Η συνείδηση του Ορθοδόξου λαού παίζει μεγάλο ρόλο στην αγιοκατάταξη ενός Χριστιανού». Είναι όμως τα θαύματα ένδειξη αγιότητας; Μια αναδρομή στην εκκλησιαστική ιστορία, μας δείχνει πώς όχι. Δεν είναι λίγοι εκείνοι των οποίων τη μνήμη τιμά η εκκλησία μας, χωρίς να έχουν παρουσιάσει ούτε ένα θαύμα. Όπως είναι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας. Ο π. Νικόλαος Ιωαννίδης εξηγεί πως «Οι Άγιοι δεν είναι κάποιοι υπερφυσικοί άνθρωποι, κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν κάποια ξεχωριστά χαρίσματα που τους καταστούν Αγίους διότι έχουν κάτι το οποίο οι άλλοι άνθρωποι δεν έχουν. Είναι κοινοί άνθρωποι σαν και μας, οι οποίοι όμως με τον αγώνα τους, την άσκησή τους, κατόρθωσαν να ευαρεστήσουν το θεό τηρώντας όλες τις εντολές του, και να χαριτωθούν από τον Θεό». Συμπληρώνει δε πως «τους Αγίους τους πιστεύουμε όχι σαν κάποια υπερφυσικά όντα, ούτε τους προσδίδουμε μια θεότητα. Ο Άγιος είναι ένας άνθρωπος που χαριτώθηκε και ο Θεός τα οικονόμησε έτσι και τον ευλόγησε να μεταφέρει τη Χάρη του στο λαό.» Ακόμη και η ευ-

ωδία του λειψάνου δε θεωρείται ένδειξη αγιότητος, καθώς, όπως λέχθηκε, στην Γ΄ Σύνοδο της Μόσχας, το 1666, «τά τῶν νεκρῶν σώματα τά εὑρισκόμενα καί ἐν τοῖς καιροῖς τούτοις ἀκέραια καί ἄλυτα, μή τολμηζέτω τις ἀπό τοῦ νῦν, ἄνευ ἀξιοπίστης μαρτυρίας καί Συνοδικῆς ἀποφάσεως τιμᾶσθαι αὐτά καί σέβεσθαι ὡς ἅγια, διότι εὑρίσκονται πολλά σώματα ἀκέραια καί ἄλυτα οὐχί ἀπό ἁγιωσύνης, ἀλλ΄ὡς ὑπ΄ἀφορισμοῦ και κατάρας Ἀρχιερατικῆς ἤ ἱερατικῆς...ἤ ἐκ παραβάσεως τῶν θείων καί ἱερῶν κανόνων».

Η διαδικασία Η οδός που ακολουθεί η Εκκλησία προκειμένου να αποφασίσει για την αγιότητα ή μη ενός προσώπου είναι συγκεκριμένη, όπως εξηγεί στο «Ορθοδοξία Info» o Μητροπολίτης Προύσης. «Τα πρόσωπα που αγιοκατατάσσονται, αναδεικνύονται ουσιαστικά από τον ίδιο τον λαό, ο οποίος τα τιμά μαζικά με την προσκύνηση των λειψάνων τους ή με την βίωση των θαυμάτων τους. Με απλά λόγια, ο λαός, οι πιστοί είναι αυτοί που υποδεικνύουν στην διοίκηση της Εκκλησίας ποιός είναι άγιος. Στην εκκλησιαστική γλώσσα αυτό λέγεται: εκκλησιαστική συνείδηση, ή συνείδηση του σώματος της Εκκλησίας. Όταν λοιπόν η ένδειξη ευλάβειας

και τιμής στο πρόσωπο ενός ανθρώπου που έχει ζήσει ανάμεσά μας λαμβάνει μαζικές διαστάσεις και έχει διάρκεια, αντοχή στο χρόνο, και δεν είναι μία εφήμερη ενθουσιαστική τάση, τότε η Εκκλησία αρχίζει και συγκεντρώνει στοιχεία: καταγράφει τον βίο, καταγράφει τα θαύματα, συγκεντρώνει τις ομιλίες, καταγράφει τις μαρτυρίες των ανθρώπων για την αγιότητα του βίου του. Όταν όλα αυτά δείξουν ότι έχουν αντοχή στο χρόνο και έχουν μία διάρκεια στην εμπειρία του λαού του Θεού, τότε ο τοπικός Μητροπολίτης, αφού συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία που προανέφερα, συντάσσει έκθεση προς την εκκλησιαστική του αρχή (την Σύνοδο) και εισηγείται την αναγνώριση και επίσημη αγιοκατάταξη. Όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, τότε καλείται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ως ύπατη αρχή και το κέντρο της Ορθοδοξίας, να συντάξει τον «Τόμο Αγιοκατατάξεως», δηλαδή να καθιερώσει σε παγκόσμιο και πανορθόδοξο επίπεδο την τιμή του Αγίου που γίνεται ήδη σε τοπικό επίπεδο. Προκειμένου βέβαια περί του πατρός Παϊσίου, επειδή αυτός αγίασε ως κληρικός του Οικουμενικού Πατριαρχείου (αφού είναι γνωστό ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο επίσκοπος του Αγίου Όρους), δεν χρειαζόταν κάποιος άλλος μητροπολίτης να κάνει έκθεση στο Πατριαρχείο μας. Μόνος του ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, λαμβάνοντας υπ όψει του, ως επίσκοπος του Αγίου Όρους, την αγιότητα του βίου του πατρός Παϊσίου και την συνείδηση του λαού του Θεού που τον τιμά ως άγιο τόσα χρόνια, έδωσε εντολή στην Κανονική Επιτροπή να συγκεντρώσει τις μαρτυρίες που χρειάζονται και να καταρτίσει την απαραίτητη έκθεση. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος παρέπεμψε την έκθεση στη Σύνοδο και ζήτησε από τη Σύνοδο να λάβει και επίσημη απόφαση αγιοκατατάξεως του π. Παϊσίου»

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

[

]

ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟΥ ΡΑΣΟΥ

Μαύρο ως επί το πλείστον, μπλε και γκρι ως δεύτερες επιλογές κι εσχάτως, μεμονωμένες εμφανίσεις με βυσσινί, μπεζ, ακόμη και με λευκό. Τελικά, ποιο είναι το χρώμα που έχουν ή πρέπει να έχουν τα ράσα ιερέων και μητροπολιτών; Παραμένει το μαύρο; Κατ’ οικονομίαν ίσως, το μπλε τους θερινούς μήνες; Μπορεί ο κάθε ιερέας και μητροπολίτης να παρεκκλίνει από τα ειωθότα και να φορά χρώματα εκτός του μαύρου;

ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΡΕΚΛΑ

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ατά καιρούς, έχουν γίνει πολλές συζητήσεις ακόμη και συνέδρια για την αμφίεση των κληρικών ενώ έχουν γραφτεί κι αρκετά βιβλία. Ως το μόνο εγκεκριμένο κι αποδεκτό ένδυμα για ιερείς και μητροπολίτες έχει επικρατήσει εδώ κι αιώνες να είναι το ράσο. Τι γίνεται, όμως, με το χρώμα του; Παραμένει το μαύρο; Κατ’ οικονομίαν ίσως, το μπλε τους θερινούς μήνες; Μπορεί ο κάθε ιερέας και μητροπολίτης να παρεκκλίνει από τα ειωθότα και να φορά χρώματα εκτός του μαύρου; Μπορούν ιερείς και μητροπολίτες να κυκλοφορούν με βυσσινί και λευκό, όπως βλέπουμε πλέον ορισμένους; Το μαύρο χρώμα για το ράσο υπάγεται στους εκκλησιαστικούς νόμους ή είναι ένας άγραφος κανόνας; Συμβολίζει το πένθος για τη χαμένη Βασιλεύουσα, όπως πιστεύουν ορισμένοι, ή για τις αμαρτίες του ποιμνίου; Συνήθεια αιώνων ή έχει βαθύτερο συμβολισμό; Τα ερωτήματα είναι αρκετά κι ο προβληματισμός για το τι ισχύει τελικά σχετικά με το χρώμα του ράσου των κληρικών μεγάλος. Προκειμένου να μάθουμε τι ισχύει και τι όχι για το χρώμα του ράσου, θέλοντας να δώσουμε απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που κατά καιρούς απασχολούν κληρικούς και λαϊκούς γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα, το «ORTHODOXIA INFO» πραγματοποίησε εκτενή έρευνα γύρω από το χρώμα του ράσου των ιερέων και των μητροπολιτών της ελλαδικής εκκλησίας και παρουσιάζει τα ευρήματά του.

Η καθιέρωση του μαύρου χρώματος Για να δούμε πώς ξεκίνησε και πώς καθιερώθηκε το μαύρο ράσο για ιερείς και μητροπολίτες, πρέπει να ανατρέξουμε αρκετούς αιώνες πίσω. «Το μαύρο αρχίζει να επιβάλλεται ως χρώμα για τα ενδύματα των ιερέων και των μητροπολιτών τον 7ο με 8ο αιώνα. Το σημερινό ζωστικό που 20

τα στοιχεία της ενδυμασίας του κλήρου. Ό,τι φορούσαν οι λαϊκοί, φορούσαν και οι κληρικοί. «Κριτήρια για την ενδυμασία του κλήρου εκείνη την εποχή ήταν η σοβαρότητα, η ευπρέπεια και η σεμνότητα», αναφέρει ο κ. Σκαλτσής.

φορούν όλοι οι κληρικοί είναι η εξέλιξη του χιτώνα. Το ράσο είναι λατινική λέξη. Σημαίνει ένδυμα λείο, χωρίς τρίχες, κι εμφανίζεται τον 9ο αιώνα. Έχει μαύρο χρώμα κατά τα καλογερικά πρότυπα», εξηγεί ο κ. Παναγιώτης Σκαλτσής, αναπληρωτής καθηγητής Λειτουργικής στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνει και ο μητροπολίτης Κίτρους κ. Γεώργιος. «Ιερείς και μητροπολίτες, στην αρχή δεν φορούσαν ράσα. Το ράσο, το χρώμα του οποίου είναι το μαύρο, προέκυψε από τους μοναχούς. Πρόκειται για μοναχική περιβολή που επηρέασε τον εφημεριακό κλήρο», τονίζει ο κ. Γεώργιος. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, μέχρι τον 4ο αιώνα, υπήρχε ελευθερία ως προς

Τα ίδια ενδυματολογικά κριτήρια ισχύουν και κατά τους βυζαντινούς χρόνους, μιας και δεν είχε θεσπιστεί ούτε τότε συγκεκριμένο ένδυμα για τους κληρικούς. Την εποχή εκείνη, αρχίζουν να εισέρχονται στην εκκλησία και άνθρωποι που προέρχονται από τον ειδωλολατρικό χώρο οι οποίοι επιθυμούν μεγαλοπρέπεια. Ο κλήρος αναβαθμίζεται κοινωνικά ενώ κάνει την εμφάνισή του ο μοναχισμός. «Επειδή η ενδυματολογία απασχολούσε πάντα την εκκλησία, έχουμε τότε τους πρώτους συνοδικούς κανόνες της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που συνεκλήθη το 692 στην Κωνσταντινούπολη οι οποίοι απαγορεύουν την απρέπεια και τις παρεκτροπές ως προς την εμφάνιση κληρικών και μητροπολιτών», επισημαίνει ο κ. Σκαλτσής. Η ομοιόμορφη εμφάνιση κληρικών και μητροπολιτών αποφασίζεται με συνοδική εγκύκλιο το 1855. Το σχήμα τους, όπως το ξέρουμε σήμερα, επιβάλλεται ρητά με το βασιλικό διάταγμα “Περί της κανονικής περιβολής του κλήρου” το οποίο εκδίδεται το 1931.

Ο ρόλος της παράδοσης Τοπικές παραδόσεις και κοσμικά πρότυπα επηρεάζουν την αμφίεση του κλήρου. Το χρώμα του ράσου ποικίλει από χώρα σε χώρα ανάλογα με την τυπολογία των χρωμάτων. Δεν έχουν όλοι οι λαοί τους ίδιους συμβολισμούς χρωμάτων. Για παράδειγμα, στην Άπω Ανατολή, το πορτοκαλί είναι το χρώμα του πένθους, γι’ αυτό οι μοναχοί εκεί φοράνε πορτοκαλί. Στην Αφρική, η πολυχρωμία είναι ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ένδειξη πένθους. Γι’ αυτό «δεν είναι σωστό να γίνεται μεταφορά πολιτιστικών στοιχείων από λαό σε λαό», διευκρινίζει ο μητροπολίτης Κίτρους κ. Γεώργιος. Για την Εκκλησία της Ελλάδας και τα πρεσβυγενή πατριαρχεία, το επικρατέστερο χρώμα του ράσου είναι το μαύρο. Τόσο ο μητροπολίτης Κίτρους, όσο κι ο κ. Σκαλτσής αλλά και ο πατήρ Αγαθάγγελος Σφονδύλιας, πρωτοσύγκελος της μητρόπολης Γουμένισσας συμφωνούν ότι, στη δική μας παράδοση, το μαύρο είναι το χρώμα της μετανοίας καθώς κι ένδειξη μαρτυρίας. «Η παράδοση καθορίζει τα κριτήρια της εξωτερικής εμφάνισης των κληρικών και των μητροπολιτών. Υπάρχει το καθιερωμένο μαύρο χρώμα για το ράσο άλλα υπάρχει κι ελευθερία, στα όρια, βέβαια, του μη σκανδαλισμού των πιστών, στα όρια της ευπρέπειας και με βάση αισθητικά κριτήρια. Το αισθητικό κριτήριο του Ορθόδοξου θέλει τον παραδοσιακό τρόπο ενδυμασίας των κληρικών, με μαύρο ράσο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σκαλτσής, αναπληρωτής καθηγητής Λειτουργικής στη Θεολογική του ΑΠΘ. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο μητροπολίτης Κίτρους κ. Γεώργιος. «Τα χρώματα, εκτός του μαύρου, για τα ράσα δεν εμπίπτουν στις προσλαμβάνουσες εικόνες του κόσμου. Οι κληρικοί πρέπει να είμαστε σε διάλογο με την κοινωνία, να μην ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με το δημόσιο αίσθημα. Ο κόσμος εξακολουθεί να θέλει να βλέπει τους ιερείς του με ράσο, και δη μαύρο», σημειώνει ο κ. Γεώργιος. «Ένα γκρι ή μπλε αντερί είναι αποδεκτό το καλοκαίρι λόγω κλιματικών συνθηκών αλλά μέχρι εκεί. Είναι υπερβολικά τα μπορντό και τα μπεζ ράσα. Ξενίζουν τον κόσμο. Έρχονται σε αντιπαράθεση με την εκκλησιαστική παράδοση και το κοινό αίσθημα», συμπληρώνει ο κ. Γεώργιος.

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος είναι ο μόνος από τους Προκαθημένους των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων που συχνά κάνει δημόσιες εμφανίσεις με χρωματιστό αντερί

[

WWW.ORTHODOXIA.INFO

Από την άλλη πλευρά, ο μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος, ο οποίος, εκτός από μαύρα, φορά και βυσσινί και γκρι ράσα σε δημόσιες εμφανίσεις του, σε επικοινωνία που είχε το «ORTHODOXIA INFO» μαζί του, απέφυγε να απαντήσει σχετικά με το χρώμα του ράσου. «Τι να πει κανείς για ένα θέμα που είναι δεδομένο στη ζωή της Εκκλησίας; Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει απαρεξήγητα γι’ αυτό», είπε ο κ. Δωρόθεος. Αν και η εκκλησία δίνει βαρύτητα στην εσωτερική ποιότητα κι όχι στην εξωτερική αμφίεση, ο κ. Σκαλτσής προτρέπει ιερείς και μητροπολίτες να σέβονται την παράδοση. «Ας τη θεωρήσουμε μαρτυρία. Το ράσο θέλει αγώνα να το φοράς. Το μαύρο χρώμα του δεν προκαλεί και συμβολίζει το πένθος ενώ έχει καταστεί σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία σε εθνικό επίπεδο», υποστηρίζει ο κ. Σκαλτσής. Το ράσο ως μορφή μαρτυρίας αντιμετωπίζει κι ο πατήρ Δωρόθεος Πάπαρης, ιεροκήρυκας της μητρόπολης Γουμένισσας «γιατί αναδεικνύει την ταυτότητα αυτού που το φοράει. Ο ιερέας, φορώντας το ράσο, ξεχωρίζει από τους λαϊκούς. Είναι δακτυλοδεικτούμενος», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Με το μαύρο χρώμα του ράσου, λοιπόν, οι ιερείς δίνουν τη δική τους μαρτυρία. «Μαρτυρούμε τη ζωή του Χριστού, μια ζωή σταυρού και θυσίας», υποστηρίζει ο πατήρ Δωρόθεος. «Αν τεθεί θέμα αλλαγής χρώματος ή αμφίεσης του κλήρου, είναι ζήτημα συλλογικών αποφάσεων. Δεν μπορεί ν’ αποφασίζει ο καθένας μόνος του. Η παράδοση είναι πολύ βασικό κριτήριο για τέτοιου είδους θέματα», συμπληρώνει ο κ. Σκαλτσής.

]

Το ράσο είναι λατινική λέξη. Σημαίνει ένδυμα λείο, χωρίς τρίχες, κι εμφανίζεται τον 9ο αιώνα. Έχει μαύρο χρώμα κατά τα καλογερικά πρότυπα

Τι προτιμούν οι κληρικοί Παρότι δεν υπάρχει αυστηρά κοινή γραμμή μεταξύ των μητροπόλεων για το χρώμα του ράσου τόσο των ίδιων των μητροπολιτών όσο και των ιερέων, όπως επισημαίνει ο πατήρ Δημήτριος 21

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Βακάρος, πρωτοπρεσβύτερος κι εφημέριος του ναού Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης, οι ιερείς δεν μπορούν να φορούν ό,τι χρώμα θέλουν. «Δεν μπορεί ένας ιερέας να βάλει άσπρο ράσο, όπως φοράνε οι Ρώσοι. Τα χρώματα του ράσου, αν δεν είναι το μαύρο, πρέπει να κυμαίνονται κοντά στο μαύρο», δηλώνει χαρακτηριστικά ο πατήρ Δημήτριος ο οποίος εκτός από μαύρο, φορά ενίοτε λόγω ζέστης, μπλε ή γκρι ράσο, όπως μας είπε. Κάθε μητρόπολη έχει τη δική της γραμμή κι, ενδεχομένως, οι ιερείς που δεν συμμορφώνονται με τη γραμμή που ορίζει ο μητροπολίτης τους να έχουν κυρώσεις, σύμφωνα με τον πατέρα Δημήτριο. Όσο για τους μητροπολίτες, «κάθε μητροπολίτης για την μητρόπολή του είναι 22

ο πρώτος μεταξύ των ιερέων. Δεν έχει ανώτερό του οπότε διαθέτει άλλη ελευθερία κινήσεων ως προς τις χρωματικές επιλογές

μαύρα ράσα. «Ο κόσμος είναι μαθημένος να βλέπει τους ιερείς του με μαύρο ράσο. Το καλοκαίρι μόνο, ορισμένοι επιλέγουν μπλε ή

«Ιερείς και μητροπολίτες, στην αρχή δεν φορούσαν ράσα. Το ράσο, το χρώμα του οποίου είναι το μαύρο, προέκυψε από τους μοναχούς» του ράσου του», υπογραμμίζει ο πατήρ Δημήτριος. Σύμφωνα με την κ. Μαρία Τριανταφυλλίδου, υπεύθυνη του ομώνυμου ιεροραφείου στη Θεσσαλονίκη, οι ιερείς αγοράζουν κυρίως

γκρι». Όσο για τους μητροπολίτες, προμηθεύονται μόνο μαύρα ράσα από το ιεροραφείο της. «Το μαύρο είναι το μόνο χρώμα που αρμόζει σε ανδρική περιβολή. Οποιοδήποτε άλλο χρώμα θα

μετέτρεπε το ράσο σε ένδυμα που δεν αρμόζει σε άνδρα. Το μαύρο χρώμα υποδηλώνει σοβαρότητα και κύρος. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται και σε επίσημα ενδύματα, στις τηβέννους δικαστικών και πανεπιστημιακών», υποστηρίζει ο πρωτοσύγκελος της μητρόπολης Γουμένισσας πατήρ Αγαθάγγελος.

Κάνουν τα… μαύρα ράσα τον παπά; «Αν το χρώμα του ράσου είναι να γίνει στοιχείο μόδας και να μεταβάλλεται ανάλογα με την μόδα, τότε δεν έχει νόημα να το φοράω ως μαρτυρία. Φοράμε μόνο μαύρα ράσα γιατί είμαστε αφιερωμένοι στο Θεό και μαρτυρούμε συνειδητά μια αποταγή των κοσμικών πραγμάτων για κάτι ανώτερο»,

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Τα μαύρα ράσα, όπως επιβάλλει η εκκλησιαστική τάξη και παράδοση, δεν κάνουν τον παπά, είπαν οι ιερείς που ρωτήσαμε. «Αυτό δεν σημαίνει, όμως, να τα βγάλουν», ανταπαντά ο πατήρ Δωρόθεος. «Τον παπά τον κάνει η χάρις του αγίου Πνεύματος που παίρνει κατά τη χειροτονία του. Παρ’ όλα αυτά, τα ράσα διασφαλίζουν την ιεροσύνη. Περιορίζουν τον κληρικό από τις κοσμικές δραστηριότητες», συμπληρώνει ο πατήρ Αγαθάγγελος. Αν είναι, δε, και μαύρα, τότε διασφαλίζουν την παράδοση και μαρτυρούν τη σταυρική πορεία που καλείται ν’ ακολουθήσει κάθε ιερέας και μητροπολίτης από τη χειροτονία του κι έπειτα. Όπως διαπιστώνουμε, λοιπόν, το μαύρο χρώμα για τα ράσα ιερέων και μητροπολιτών δεν καθορίζεται από κάποιο κανόνα ή νόμο της εκκλησίας. Πρόκειται για μια πολύ ισχυρή παράδοση που αποτελεί βασικό κομμάτι της εκκλησιαστικής τάξης. Είναι στενά συνυφασμένη με την εκκλησιαστική ιστορία και βαθιά ριζωμένη στη συνείδηση των πιστών και των ίδιων των κληρικών. Δεν είναι μια απλή συνήθεια, έστω και αιώνων, αλλά μια ουσιαστική μαρτυρία του σταυρού που αναλαμβάνουν να σηκώσουν οι κληρικοί από τη χειροτονίας τους κι έπειτα. Το μαύρο χρώμα του ράσου, μπορεί να προσδίδει περισσότερη θερμότητα τους θερινούς μήνες, ωστόσο προσδίδει αναμφισβήτητο κύρος στην ιερατική περιβολή. Τα μπλε, τα γκρι, ακόμη και τα μπεζ ράσα, δεν απαγορεύονται ρητά. Είναι σημαντικό, όμως, όχι μόνο για λόγους ομοιομορφίας αλλά για ουσιαστικής τήρησης της εκκλησιαστικής παράδοσης, να μην υπάρχουν χρωματικές αποκλίσεις μεταξύ των ράσων των ιερέων και των μητροπολιτών

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΤΑ ΡΑΣΑ ΑΝΑ ΤΟΥΣ

ΑΙΩΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Υπήρχαν δύο τάσεις: Η πρώτη θέλει τους κληρικούς να φορούν τα τοπικά κοινά ενδύματα των κοσμικών με ευπρέπεια, και η άλλη ακολουθεί την ενδυματολογική παράδοση των μοναχών, με το λεβιτωνάριο, τη ζώνη, το κουκούλι, το μαφόριο ή περιβόλαιο (μαύρο ράσο από τον 9ο αι.) και μακριά γενειάδα.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO

πιστεύει ο πατήρ Δωρόθεος.

ΠΡΩΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ Υπήρχαν τα κοινά ενδύματα της εποχής α) ΧΙΤΩΝΑΣ, επίμηκες ύφασμα που περιέβαλλε το σώμα. β) ΙΜΑΤΙΟ, επίμηκες ύφασμα ορθογωνίου σχήματος με μήκος τριπλάσιο από το πλάτος του. γ) ΧΛΑΜΥΔΑ αμύδα, επίμηκες ύφασμα, πιο στενό από το ιμάτιο και φοριόταν πάνω από το χιτώνα. δ) ΦΕΛΟΝΗΣ, κωνοειδές μάλλινο επανωφόρι με κουκούλα. ε) ΔΑΛΜΑΤΙΚΗ, ένδυμα παρόμοιο με το χιτώνα προερχόμενο από τη Δαλματία

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ Επικρατεί η μοναχική ενδυμασία και στους κοσμικούς ιερείς. Εσωτερικά φοριέται ο χιτώνας ή το βυζαντινό σφικτούριο (αντερί) και εξωτερικά το βυζαντινό κολόβιο με τη μορφή του κοντού και του ράσου χρώματος μαύρου. Οι ανώτεροι κληρικοί φορούν πάνω από το αντερί το «καφτάνι» (καββάδιον), όμοιο με τον αρχιερατικό μανδύα χωρίς ουρά.

Η σημερινή αμφίεση των ιερέων περιλαμβάνει το αντερί, το ράσο, το καλυμμαύχι, τη μακριά κόμη και τη γενειάδα, αλλά και το επανωκαλύμμαυχο (επιρριπτάριο) στην περίπτωση των αγάμων κληρικών.

ΣΗΜΕΡΑ

Το 1923 σε πανορθόδοξο Συνέδριο τέθηκε το θέμα της τροποποίησης της ενδυμασίας των κληρικών. Το 1931 διά Βασιλικού Διατάγματος ως κανονική περιβολή του ελληνικού ορθοδόξου κλήρου επικράτησε να θεωρείται το ράσο, το αντερί, η ζώνη και το καλυμμαύχιο.

ΚΕΙΜΕΝΟ: Παναγιώτης Σκαλτσής, αναπληρωτής καθηγητής Λειτουργικής στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ

ΑΝΑΛΥΣΗ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ - Recep Tayyip Erdoğan

Μεταξύ σφύρας & άκμονος Γράφει ο Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης*

Από ιδρύσεως (381 μ.Χ) και εντεύθεν, η αδιάλειπτη παρουσία και το έργο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως αποτελεί μια πραγματικότητα που με χριστιανικούς όρους δύναται να αποκαλεσθεί και ως ένα «συνεχιζόμενο θαύμα». Ομολογουμένως, σε βάθος 16 αιώνων η ιστορία του θεσμού έχει σημαδευτεί από λαμπρές και μελανές σελίδες. Παρά ταύτα ουδέποτε έπαψε να αποτελεί σημείο αναφοράς και αφετηρία γεγονότων και εξελίξεων για το Ανατολικό Ρωμαϊκό Χριστιανικό Δόγμα και την καθ’ ημάς Ανατολή. Τόσο για τους ζηλωτές όσο και για τους πολέμιους του ανά τους αιώνες το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν απώλεσε ποτέ τον Ελληνο-χριστιανικό του χαρακτήρα και την πρωταρχική του ιεραποστολική διακονία, της εδραίωσης και διάδοσης του Ορθού Λόγου στον Τριαδικό Θεό. Αποδεχόμενοι τα άνωθεν ειπωμένα ως αδιαπραγμάτευτες αλήθειες που νοηματοδοτούν την φυσική και μη παρουσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως τις μέρες μας, είμαστε σε θέση να προβούμε στην ανάλυση των σχέσεων μεταξύ αυτού και της ισλαμικής διακυβέρνησης Ερντογάν. Διανύοντας την δεύτερη δεκαετία παρουσίας και δράσης του Ερντογάν στα πολιτικά δρώWWW.ORTHODOXIA.INFO

μενα της γείτονος, είναι αντιληπτή η δυναμική στροφή της σημερινής Τουρκίας προς το Ισλάμ και τον Αραβικό κόσμο και η συνακόλουθη ρήξη της με την Δύση. Σχηματικά η νέα αυτή ταυτότητα θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «ισλαμοκεμαλισμός» και ως τώρα έτσι εκλαμβάνεται η πολιτική που έχει υιοθετήσει το ΑΚΡ και περιγράφει την ιδεολογία μεγάλου μέρους του εκλογικού του σώματος Το «Δογμα Ερντογάν» επιδιώκει να συνθέσει μια νέα «ισλαμοκεμαλική» ταυτότητα για την Τουρκία και να αναβιώσει το Οθωμανικό αυτοκρατορικό παρελθόν της, ως χώρα πρότυπο οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής διακυβέρνησης για τις μουσουλμανικές χώρες της Ανατολής και της ευρύτερης περιοχής της Ν/Α Μεσογείου. Το «ισλαμοκεμαλικό στρατηγικό Δογμα Ερντογάν» επιδιώκει να καταστήσει την Τουρκία μέχρι το έτος 2023 (100 χρόνια από την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας) ηγέτιδα και παγκόσμια δύναμη. Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, αυτοπροβάλλεται ως το ιδανικό πρότυπο σύνθεσης-συνύπαρξης κοσμικής δημοκρατίας και «ήπιου» - σουνιτικής εκδοχής - Ισλάμ. Με λίγα λόγια επιχειρείται η διαμόρφωση μια νέας ταυτότητας των Τούρκων με κομβικά συστατικά στοιχεία 24

ΑΝΑΛΥΣΗ (α) το σουνιτικό Ισλάμ ως νομιμοποιητικό στοιχείο διασύνδεσης με το ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο της πάλαι ποτέ κραταιής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και (β) την διατήρηση των βασικών αρχών του Κεμαλισμού (6 βέλη) που προάγουν την κοσμικότητα και τον δυτικό προσανατολισμό κυρίως σε επίπεδο οικονομίας και πολιτικής. Υπό το πρίσμα αυτό επί Ερντογάν, οι σχέσεις του Φαναριού με την «Υψηλή Πύλη» διαμορφώνονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αρχών που βρίσκονται σε αλληλοεπίδραση μεταξύ τους και σε ένα βαθμό έχουν και αυτόνομη πορεία.

Το «αναγκαίο κακό»

Διαχρονικά, η Τουρκία είναι εγκλωβισμένη από την «παραδοσιακή-αφομοιωτική» της αντίληψη για τις μειονότητες - χριστιανικές ή μη. Οι σχέσεις της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο επηρεάζονται τόσο από τις εσωτερικές δυναμικές όσο και από το διεθνές περιβάλλον. Ανέκαθεν οι Τούρκοι ιθύνοντες αντιμετωπίζουν το Ορθόδοξο στοιχείο ως «αναγκαίο κακό» που ιστορικές συγκυρίες τους επιβάλλουν να συμβιώσουν χωρίς ιδιαίτερη προθυμία. Στο μυαλό των Τούρκων η ύπαρξη και μόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποτελεί πηγή «κακών» που θα επιθυμούσαν και διαχρονικά επιδιώκουν να εξαλείψουν. Δύο σημαντικές διαφορές σε σχέση με το κεμαλικό παρελθόν που χρήζουν ιδιαίτερης ανάλυσης και αξιολόγησης είναι οι εξής: (1) Oυδέποτε στο πρόσφατο παρελθόν ένας λαοπρόβλητος Πρωθυπουργός (νυν Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας) δεν είχε τόσο στενές και αναπτυγμένες σχέσεις με ένα Ρωμιό Πατριάρχη. Από τα χρόνια που ο Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν ως εκλεγμένος Δή25

Στο μυαλό των Τούρκων η ύπαρξη και μόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποτελεί πηγή «κακών» που θα επιθυμούσαν και διαχρονικά επιδιώκουν να εξαλείψουν.

μαρχος στην Κωνσταντινούπολη ήταν έγκλειστος στην φυλακές για ένα φιλο-ισλαμικό του ποίημα, αναπτύχθηκαν ιδιαίτερες διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ αυτού και του Παναγιωτάτου Βαρθολομαίου με συχνές επισκέψεις του τελευταίου στις φυλακές. Η αμοιβαία συμπάθεια και κατανόηση μεταξύ των δύο ανδρών επιτρέπει ακόμα και σήμερα να υπάρχουν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας οι οποίοι βέβαια επιδρούν στο βαθμό του εφικτού και όσο το επιτρέπουν οι εκάστοτε συγκυρίες. Η ιδιαίτερη καταγωγή του Ερντογάν από την Ριζούντα του Πόντου ίσως και να παίζει το ρόλο της. (2) Μέσα στα πλαίσια του «νέο-Οθωμανισμού» , ο «νέο-Σουλτάνος» Ερντογάν με το ασκέρι του ασκεί μια πιο προσεκτική πολιτική απέναντι στις μειονότητες αναβιώνοντας τις σχέσεις που είχαν διαμορφώσει οι σουλτάνοι με το Φανάρι επι Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι αλλαγές στο βακούφικο νόμο, οι εκλογές στα Ομογενειακά σωματεία, η αναστήλωση εκκλησιών και η προβολή του χριστιανικού παρελθόντος της Τουρκίας εντάσσονται σε μια ευρύτερη ατζέντα εξωστρέφειας της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στις ζώνες επηρεασμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τελευταία οι Τούρκοι ανακαλύπτουν το Ορθόδοξο στοιχείο στην Τουρκία, προβάλλουν τα ελληνικά και χριστιανικά μνημεία και ασκούν μια επιθετική πολιτική φιλίας στο ελληνικό στοιχείο που κατά χιλιάδες συρρέει στην Πόλη και τα παράλια για να γευτεί τα ανατολίτικα εδέσματα και να δει από κοντά τις προγονικές εστίες. Η λογική πίσω από την φαινομενική (λύκο)φιλία είναι τόσο τα οικονομικά οφέλη που εισπράττουν από τον προσκυνηματικό τουρισμό αλλά κυρίως η εξοι-

κείωση των επισκεπτών των όμορων κρατών με τον αναδυόμενο τουρκικό επεκτατισμό και το Οθωμανικό τους «παρελθόν».

Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι

Η θέση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και η καθημερινότητα των ελαχίστων πλέον ομογενών (μετά τις αλλεπάλληλες γενοκτονίες, τα Πογκρόμ και τις διώξεις) είναι σαφέστατα καλύτερη σε σχέση με το παρελθόν όμως η ουσία παραμένει η ίδια. Μια πιο συντηρητική και ισλαμοκρατούμενη Τουρκία εγκυμονεί κινδύνους που μεσοπρόθεσμα μπορούν να απειλήσουν την τελευταία αυτή κοιτίδα της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Ο Ερντογάν παίζει αριστοτεχνικά το «χαρτί» του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς όφελος της Τουρκίας και αυτό πρόδηλα καταδεικνύεται από το γεγονός πως σε σημαντικά ζητήματα όπως αυτό της Χάλκης κρατά την άτεγκτη στάση των προκατόχων του κεμαλιστών. Συνεπώς όσοι επιχειρούν να αναλύσουν, συχνά στοχοποιώντας αρνητικά τον «αναβαθμισμένο» ρόλο που φαίνεται να έχει προσφάτως το ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως λησμονούν ή τεχνηέντως αποκρύπτουν την βασική επιδίωξη Ερντογάν να αναβιώσει το αυτοκρατικό-μουσουλμανικό παρελθόν της Τουρκίας και οι όποιες κινήσεις καλής θελήσεως στο ελληνικό στοιχείο ακολουθούν την πολιτική του «καρότου- μαστιγίου»

*Ο Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης είναι αναλυτής ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Ν/Α Μεσογείου, M.A Διεθνών και Ελληνοτουρκικών Σχέσεων Παν. Βilgi Kων/πολης, Μ.Α Ασφάλειας και Διπλωματίας, Παν. Τελ-Αβίβ, Ισραήλ

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

[ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ] Η Αριστερά και η Δεξιά ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟΥ

PHOTO ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΕΡΔΗΣ

Βλέποντας στη Νέα Δημοκρατία τα νέα δεδομένα στις σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με την Εκκλησία, δεν πίστευαν στα μάτια τους. Από την άλλη στον ΣΥΡΙΖΑ, αντιλαμβανόμενοι ότι η αλλαγή στάσης απέναντι στην Εκκλησία αποδίδει, πίστεψαν! Αυτές οι εκλογές έχουν κερδίσει δικαιωματικά ολόκληρο τόμο στη βιβλιοθήκη της νεώτερης Ιστορίας του τόπου μας για τις ανατροπές που έχουν προκαλέσει πριν καν διενεργηθούν. Ειδικά στο θέμα των σχέσεων Εκκλησίας – πολιτικής οι σελίδες που ήδη έχουν αρχίσει να γράφονται είναι πολλές.

έχρι πρόσφατα, στη χώρα όπου η συντηρητική παράταξη αποκαλείται συχνά η «Δεξιά του Κυρίου» και οι αριστεροί πολιτικοί σχηματισμοί θεωρούνταν σχεδόν εξ’ ορισμού «άπιστοι», υπήρχαν συγκεκριμένες σταθερές στον πολιτικό κόσμο ή ακόμη και στερεότυπα. Από την μια πλευρά, η Νέα Δημοκρατία, το κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν έκρυψε ποτέ τις προνομιακές σχέσεις του με τον χώρο της Εκκλησίας. Στον αντίποδα τα κόμματα της Αριστεράς που όταν δεν ρητόρευαν υπέρ του χωρισμού Εκκλησίας – Κράτους απλά την αγνοούσαν, δεν θέλησαν ποτέ να εμπλακούν σε αυτή την εξίσωση είτε επειδή ιδεολογικά δεν μπορούσαν να το υποστηρίξουν είτε γιατί η μάχη αυτή θεωρούνταν χαμένη πριν καν ξεκινήσει. Ξεχωριστή κατηγορία είναι το ΠΑΣΟΚ το οποίο παρά το γεγονός πως είναι το μοναδικό κόμμα που έχει συγκρουστεί εντονότατα με την Εκκλησία, για θέματα εξόχως σοβαρά, όπως η εκκλησιαστική περιουσία, και ο πολιτικός γάμος παλαιότερα ή οι ταυτότητες πιο πρόσφατα, έχει κατορθώσει να έχει τη δική του σχέση με την Εκκλησία και τον κόσμο της. Το παράδειγμα της Νέας Δημοκρατίας ακολούθησαν πιστά όλα τα κόμματα που δημιουργήθηκαν από τα «σπλάχνα» της. Μάλιστα η δεξαμενή στην οποία επεχείρησαν να αλιεύσουν τους πρώτους ψηφοφόρους τους, τόσο ο «Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός» αλλά και οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες» ήταν αυτή της Εκκλησίας. Αντίστοιχα στην Αριστερά, από την εποχή που την εκπροσωπούσε στη Βου28

λή μόνο το Κ.Κ.Ε η κατάσταση ήταν η ίδια. Αν δεν υπήρχε η προσωπική φιλία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ με τον Χαρίλαο Φλωράκη οι δύο αυτοί κόσμοι δεν θα επικοινωνούσαν ποτέ. Τα πολιτικά «παιδιά» και τα «εγγόνια» του ΚΚΕ, ο Συνασπισμός, νυν ΣΥΡΙΖΑ, η Δημοκρατική Αριστερά και οι δορυφόροι τους, δεν ήταν ποτέ τόσο ουδέτερα. Ο χωρισμός της Εκ-

κλησίας από το Κράτος, η εκκλησιαστική περιουσία, αλλά και η ευθεία αμφισβήτηση του ρόλου του Προκαθημένου της Εκκλησίας, ειδικά την εποχή που στον θρόνο των Αθηνών καθόταν ο μακαριστός Χριστόδουλος, δεν ήταν απλά αγαπημένα θέματα των κομμάτων αυτών αλλά και μέσο συσπείρωσης των ψηφοφόρων τους. Όλα αυτά μέχρι πριν από περίπου πέντε χρόνια όταν αργά

αλλά σταθερά, τα δεδομένα άρχισαν να αλλάζουν.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Εκκλησία

Εθιμοτυπικές συναντήσεις με τον Αρχιεπίσκοπο αλλά και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο έδωσαν το πρώτο μήνυμα, πως ο πολιτικός σχηματισμός που εκπροσωπεί την ριζοσπαστική αριστερά στην Ελλάδα αν μη τι

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΦΩΤΟ: Κώστας Κατωμέρης | Eurokinissi

άλλο, συνομιλεί με την Εκκλησία. Η ανθρωπιστική κρίση και η στρατηγικής σημασίας παρέμβαση της Ελλαδικής Εκκλησίας στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής ήταν ένα πεδίο το οποίο βοήθησε αρκετά στο να δημιουργηθεί ένα ακίνδυνο θεματολόγιο στον διάλογο των δυο πλευρών που φρόντισαν να αποφύγουν την παραμικρή αναφορά σε αυτά που τις χωρίζουν. Σε

WWW.ORTHODOXIA.INFO

όλες τις συναντήσεις του Αρχιεπισκόπου με τον κ. Τσίπρα το μοναδικό θέμα συζήτησης ήταν το ανθρωπιστικό έργο της Εκκλησίας. Στις συζητήσεις με τον Πατριάρχη προτιμήθηκαν θέματα που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον, την μετανάστευση και την οικολογία. Οι αναφορές του κ. Τσίπρα στα προσωπικά του πιστεύω σταμάτησαν όπως έφυγε από το λεξιλόγιο των στελεχών του

κόμματος κάθε αναφορά σε θέματα που αφορούν την Εκκλησία τα οποία θα μπορούσαν να πληγώσουν την προσέγγιση των δυο άγνωστων εως και εχθρικών κόσμων πρόσφατα. Ουσιαστική σημασία στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να επικοινωνήσει με την Εκκλησία έπαιξε η προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερώνυμου. Ο Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας σε αντίθεση με τον προκάτοχο του φρόντισε από την πρώτη στιγμή να κρατήσει εξαιρετικά χαμηλά τους τόνους στον διάλογο με τους πολιτικούς, αρνούμενος να εμπλακεί στην παραμικρή κόντρα με τον οποιοδήποτε. Η απουσία ρητορικής για θέματα πολιτικής, διπλωματίας από πλευράς του Αρχιεπισκόπου βοήθησε αρκετά στο να κάνει τις κινήσεις του ο κ. Τσίπρας, χωρίς να χρειαστεί να απολογηθεί στο εσωτερικό του κόμματος του για την στάση του απέναντι στην Εκκλησία. Καταλυτικής σημασίας για τις σχέσεις των δυο ανδρών έπαιξε η στάση του Αρχιεπισκόπου στον θάνατο του πατέρα του κ. Τσίπρα, Παύλου. Ο κ. Ιερώνυμος επικοινώνησε προσωπικά με τον κ. Τσίπρα και αφού τον συλλυπήθηκε για την απώλεια του, πρότεινε να κηδέψει ο ίδιος τον πατέρα του κάτι το οποίο έγινε. Τότε όλοι κατάλαβαν πως ο δίαυλος επικοινωνίας όχι μόνο είχε ανοίξει αλλά είχε ξεπεράσει και την υπηρεσιακή τυπικότητα. Είναι ενδεικτικό πως οι δυο άνδρες εκτός από τις επίσημες συναντήσεις τους είχαν και αρκετές ιδιωτικές όπου συζήτησαν πολλά θέματα. Ο κ. Αλέξης Τσίπρας επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο ακόμη και στο προσωπικό του ησυχαστήριο στη Ζάλτσα, μέρος προσβάσιμο σε λίγους. αντίστοιχες ιδιωτικές συνα29

ντήσεις είχε ο Αρχιεπίσκοπος και με τον κ. Νίκο Παππά

Οι παραδοσιακοί φίλοι

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

Την ίδια ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε την δική του προσπάθεια να πλησιάσει το ποίμνιο της Εκκλησίας, στη Νέα Δημοκρατία ήταν βέβαιοι πως το μεγαλύτερο μέρος του, βρισκόταν ήδη στο «μαντρί». Ίσως γι αυτό το λόγο τα αντανακλαστικά της συντηρητικής παράταξης ενεργοποιήθηκαν πολύ αργά. Αυτή η βεβαιότητα των στελεχών της Λεωφόρου Συγγρού δεν ήταν ανεδαφική. Εκτός από τις παραδοσιακά και διαχρονικά άριστες σχέσεις της Νέας Δημοκρατίας με τον κόσμο της Εκκλησίας, τα τελευταία χρόνια οι δυο πλευρές ήρθαν ακόμη πιο κοντά. Η Εκκλησία ανέλαβε από την πλευρά της να σηκώσει ένα τεράστιο βάρος, διαχειριζόμενη σε μεγάλο βαθμό την φτώχεια που προκάλεσαν τα μνημόνια και από την δική της πλευρά η Κυβέρνηση την αντάμειψε με μια σειρά από νομοθετήματα που όπως είπε χαρακτηριστικά στο «Ορθοδοξια Info» μητροπολίτης που παρακολουθεί στενά τις πολιτικές εξελίξεις «Ούτε στον ύπνο μας δεν θα μπορούσαμε να δούμε όλα αυτά τα οποία έχουν περάσει από την Βουλή τα τελευταία χρόνια». Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Σαμαρά η Εκκλησία ξεφορτώθηκε πολλά διοικητικά και άλλα βαρίδια. Εκτός από την ανανέωση της άλλοτε χαρακτηριζόμενης «αμαρτωλής» Ναοδομίας, την προώθηση του προσκυνηματικού τουρισμού και φυσικά την ένταξη σημαντικών εκκλησιαστικών εκτάσεων, όπως η Βουλιαγμένη, σε καθεστώς αξιοποίησης, οι μικρορυθμίσεις σε θέματα καθημερινότητας της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

εκκλησιαστικής διοίκησης που πέρασαν από τη Βουλή, ειδικά μέσω τροπολογιών στον τελευταίο νόμο για τις εκκλησιαστικές κοινότητες, ήταν «μάννα εξ ουρανού» για τον Αρχιεπίσκοπο και τους Ιεράρχες. Μετά από μια τόσο καρποφόρα συνεργασία και για τις δυο πλευρές ήταν φυσικό για τον απερχόμενο Πρωθυπουργό να θεωρεί mare nostrum την θάλασσα στην οποία ταξιδεύει το σκάφος της Εκκλησίας. Γι αυτό και το Μέγαρο Μαξίμου σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Ορθοδοξία Info» φρόντισε να δείξει την έντονη ενόχληση του κ. Σαμαρά μετά την επικοινωνιακά εντυπωσιακή επίσκεψη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στο «Δημήτρειο» κέντρο φροντίδας παιδιού της «Αποστολής» στο Μοσχάτο, όπου ο Αρχιεπίσκοπος του έκανε το τραπέζι και ο κ. Τσίπρας απάντησε με μια ανευ προηγουμένου δημόσια δέσμευση. «Θέλω μακαριώτατε, να δεσμευτώ ενώπιόν σας, ότι από δω και στο εξής η προσπάθεια της Εκκλησίας να σταθεί δίπλα στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, θα έχει όχι μόνο την υποστήριξή μας, αλλά και την αγάπη και την εμπιστοσύνη μας» είπε ο κ. Τσίπρας στον Αρχιεπίσκοπο, στον οποίο λίγα μόλις λεπτά νωρίτερα είχε πει πως ακολούθησε την προτροπή του Αποστόλου Φιλίππου «έρχου και ίδε». Αυτό το «έρχου και ίδε» ακούστηκε σαν το «ήρθα, είδα, ενίκησα» στα αυτιά των επιτελών της Νέας Δημοκρατίας που μέσα σε ελάχιστες μέρες οργάνωσαν αντίστοιχη επίσκεψη του Πρωθυπουργού και συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο, αυτή τη φορά στην έδρα του φιλανθρωπικού ορWWW.ORTHODOXIA.INFO

ΦΩΤΟ: Κώστας Κατωμέρης | Eurokinissi

Αυτό το «έρχου και ίδε» ακούστηκε σαν το «ήρθα, είδα, ενίκησα» στα αυτιά των επιτελών της Νέας Δημοκρατίας

γανισμού «Αποστολή». Δυο ακόμη παραδείγματα της προβληματικής που έχει αναπτυχθεί στο επικοινωνιακό επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας για το θέμα της στάσης του κόμματος απέναντι στον κόσμο της Εκκλησίας ήταν η αναφορά του ίδιου του κ. Αντώνη Σαμαρά στο θέμα των ιερών εικόνων σε δημόσιους χώρους, δείχνοντας εμμέσως πλην σαφώς τον ΣΥΡΙΖΑ. Η αναφορά αυτή του κ. Σαμαρά θα περνούσε απαρατήρητη σε παλαιότερες εκλογικές αναμετρήσεις γιατί πιθανότατα το θέμα θα το είχε θέσει ο ΣΥΡΙΖΑ κεντρικά ή μέσω κάποιου στελέχους του. Αυτή τη φορά όμως της αντίδρασης, δεν είχε προηγηθεί δράση. Στόχο να δείξει πως η Νέα Δημοκρατία προασπίζει τα δίκαια και τις παραδόσεις της Εκκλησίας, είχε και η αντίδραση του υποψηφίου στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας κ. Κωνσταντίνου Χολέβα, ανθρώπου προερχόμενου από το σώμα της Εκκλησίας, που εγκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ για ασέβεια στο Άγιο Πνεύμα μέσω της αφίσας στην οποία εμφανιζόταν ο 31

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

κ. Τσίπρας να απελευθερώνει το πουλί λογότυπο του Twitter σε αντιπαραβολή με την φωτογραφία του με το λευκό περιστέρι κατά την τελετή του Αγιασμού των Υδάτων στον Πειραιά.

Και η ψήφος εν είδει περιστεράς...

Από το 2008 όταν η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκε να παρακολουθήσει την τελετή του Αγιασμού της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου «γιατί ήθελε να καταγράψει με έναν σαφή τρόπο, για άλλη μία φορά, την ανάγκη των διακριτών ρόλων εκκλησίας και κράτους» όπως γράφτηκε στην ανακοίνωση του κόμματος, μέχρι το 2015 όπου ο κ. Αλέξης Τσίπρας απελευθέρωσε το περιστέρι που συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα 32

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πώς θα κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην Εκκλησία μετά από μια ενδεχόμενη εκλογική νίκη

στην τελετή του Αγιασμού των υδάτων στην έδρα του, γνωστού για τις θέσεις του μητροπολίτη Πειραιά, φαίνεται πως άλλαξαν πολλά. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πως θα κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην Εκκλησία μετά από μια ενδεχόμενη εκλογική νίκη εκφράζοντας ανοιχτές επιφυλάξεις για το κατά πόσον ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πραγματικά δει την Εκκλησία ως σύμμαχο ή αν όλη αυτή η προσπάθεια είναι ένα πολιτικό τέχνασμα. «Και ο Απόστολος Παύλος, ως Σαούλ ήταν ορκισμένος διώκτης των Χριστιανών» λένε οι άνθρωποι στο χώρο της Εκκλησίας που πιστεύουν οτι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί πλέον απειλή για τα συμφέροντα της. Οι πλέον σκεπτικοί από την πλευρά τους αντιτείνουν την αμφιβολία τους για το κατά πόσον ο κ. Τσίπρας άκουσε «τη φωνή του Θεού» όπως τότε ο Σαούλ. Σε κάθε περίπτωση και οι δυο πλευρές φαίνονται να είναι κερδισμένες. Η Εκκλησία μείωσε τους «αντιπάλους» της εντός του Κοινοβουλίου ειδικά στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ που πλέον φλερτάρει ανοιχτά με την εξουσία, ο δε ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να πείσει ένα μεγάλο μέρος αναποφάσιστων που θα ήθελαν να τον στηρίξουν αλλά φοβόντουσαν την πολιτική του στο θρησκευτικό σκέλος, πως έρχεται... εν ειρήνη.

Τα πρόσωπα

Για την επικοινωνία της Εκκλησίας με τα πολιτικά κόμματα χρησιμοποιούνται συγκεκριμένοι ασφαλείς δίαυλοι. Πρόσωπα στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας και των δυο πλευρών που μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας φροντίζουν να επικοινωνούν

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

μεταφέροντας τις θέσεις τους. Από πλευρά Εκκλησίας ο σημαντικότερος συνομιλητής με τα κέντρα πολιτικής εξουσίας είναι ο μέχρι πρόσφατα Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου και νυν μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ. Άνθρωπος της απόλυτης εμπιστοσύνης του Αρχιεπισκόπου έχει επιφορτιστεί με τις σημαντικότερες αποστολές τις οποίες όπως λένε στην Εκκλησία εκτελεί «αντ’ αυτού» και πάντα εν γνώσει και έγκριση του Αρχιεπισκόπου. Ο 39χρονος Ιεράρχης, εκτός του ότι είναι ο νεότερος σε ηλικία μητροπολίτης της Εκκλησίας της Ελλάδος αποδείχθηκε άνθρωπος με ιδιαίτερες ικανότητες στην επικοινωνία και σύντομα αναδείχθηκε σε απαραίτητο συνεργάτη του Αρχιεπισκόπου παρά το γεγονός οτι προέρχεται από τις τάξεις των Χριστοδουλικών. Η θητεία του ως καθηγητή στο Κολέγιο Αθηνών του χάρισε σημαντικές γνωριμίες στον χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Είναι από τους λίγους μητροπολίτες με άμεση πρόσβαση στον ίδιο τον Πρωθυπουργό, ο οποίος τον τίμησε με την παρουσία του στην τελετή ενθρόνισης του, κάτι το οποίο δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά στο παρελθόν. Η συγκεκριμένη τελετή μάλιστα «αποκάλυψε» επί της ουσίας το εύρος της δυναμικής του κ. Γαβριήλ αφού εκτός από τον Πρωθυπουργό παρέστη σχεδόν το μισό υπουργικό συμβούλιο αλλά και ένας ακόμη άνθρωπος που επίσης δεν μας έχει συνηθίσει να εμφανίζεται σε θρησκευτικές τελετές. Πρόκειται για τον διευθυντή του πολιτικού γραφείου του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Νίκο Παππά, ο οποίος είναι από τους ανθρώπους του κ. Τσίπρα που έχει επιφορτιστεί WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

Ο κ. Νίκος Παππάς διευθυντής του γραφείου του κ. Αλέξη Τσίπρα, είναι από τους ανθρώπους που έχει επιφορτιστεί με την επικοινωνία με τα ανώτατα κλιμάκια της Εκκλησίας. Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως ο ίδιος άνθρωπος έχει ανοίξει ένα επίσης σημαντικό κανάλι επικοινωνίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

με την επικοινωνία με τα ανώτατα κλιμάκια της Εκκλησίας. Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως ο ίδιος άνθρωπος έχει ανοίξει ένα επίσης σημαντικό κανάλι επικοινωνίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο το οποίο παρά το γεγονός πως δεν εμπλέκεται άμεσα στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας έχει σημαντικό ενδιαφέρον για την παρακολούθηση των εξελίξεων τους. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας στην επικοινωνία της Εκκλησίας με τον πολιτικό χώρο είναι ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Αρχιεπισκοπής κ. Χάρης Κονιδάρης. Απόφοιτος κι αυτός του Κολεγίου Αθηνών διατηρεί την δική του ατζέντα φίλων και συνεργατών. Επιλογή του μακαριστού Χριστόδουλου την οποία διατήρησε και ο νυν Αρχιεπίσκοπος. 33

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

Παλαιός δημοσιογράφος με πλούσια ατζέντα και άμεση πρόσβαση στον Αρχιεπίσκοπο, ο γενικός διευθυντής της «Αποστολής» κ. Κωστής Δήμτσας έχει αναλάβει κατά καιρούς εξίσου σημαντικές αποστολές στον τομέα της επικοινωνίας της Εκκλησίας. Άλλωστε ο τομέας που διαχειρίζεται αποτελεί την προμετωπίδα της εκκλησιαστικής παρουσίας στην κοινωνία. Ο κ. Δήμτσας ήταν αυτός που υποδέχθηκε τον κ. Αντώνη Σαμαρά στις εγκαταστάσεις της «Αποστολής» ως αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το ίδιο έπραξε και με τον κ. Τσίπρα αλλά και πάλι με τον κ. Σαμαρά που ως Πρωθυπουργός αυτή τη φορά έσπευσε να ενημερωθεί για το έργο της Εκκλησίας. Από πλευράς Νέας Δημοκρατίας ο άνθρωπος που 34

έχει αναλάβει την μεταφορά των μηνυμάτων της Εκκλησίας από και προς τον Πρωθυπουργό είναι ο διευθυντής του γραφείου του κ. Κώστας Μπούρας. Ήταν αυτός που είχε προσπαθήσει να μεταπείσει τους Αγιορείτες πριν συνα-

με την Εκκλησία διατηρεί και η Περιφερειάρχης κα. Ρένα Δούρου. Όταν κατά την τελευταία επίσκεψη του Πατριάρχη στην Αθήνα όπου υπήρξε συνάντηση με τον κ. Αλέξη Τσίπρα πολλοί ήταν αυτοί που ξαφνιάστηκαν από το γεγονός

Ο ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να πείσει ένα μεγάλο μέρος αναποφάσιστων που φοβόντουσαν την πολιτική του στο θρησκευτικό σκέλος, πως έρχεται... εν ειρήνη. ντήσουν τον Πρωθυπουργό για το θέμα της φορολόγησης των Μονών, να ρίξουν τους τόνους. Στον ΣΥΡΙΖΑ εκτός από τον κ. Παππά, τον δικό της δίαυλο

πως όταν ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να συστήνει στον Πατριάρχη τους συνεργάτες του, φτάνοντας στην κ. Δούρου ο Πατριάρχης διέκοψε τον κ.

Τσίπρα λέγοντας «την Ρένα την γνωρίζουμε. Βαρύ φορτίο έχει αναλάβει επίσης ο Βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γιάννης Αμανατίδης που το τελευταίο διάστημα είναι πανταχού παρών σε όλα τα μεγάλα εκκλησιαστικά γεγονότα. Ο υπεύθυνος θρησκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο άνθρωπος που ανέλαβε να μεταφέρει στην Ιεραρχία όχι μόνο της Ελλαδικής Εκκλησίας αλλά και των Πατριαρχείων, τις θέσεις αλλά και το ενδιαφέρον του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν ο άνθρωπος που εκπροσώπησε το κόμμα του κατά την θρονική εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπου είχε σύντομη συνομιλία με τον Πάπα, «αναγκάζοντας» τον κ. Δημήτρη Παπαδημούλη να απαντήσει μέσω twitter όπου δημοσίευσε φωτογραφία του με τον Πάπα λέγοντας εμμέσως πλην σαφώς οτι κι εκείνος τον έχει συναντήσει. Οι συναντήσεις του τόσο με τον Αρχιεπίσκοπο, όσο με τους Πατριάρχες αλλά και μεγάλο μέρος των Ιεραρχών είναι ιδιαίτερα συχνές, σε βαθμό τέτοιο που πλέον έχει μια πλήρη εικόνα των εκκλησιαστικών πραγμάτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σημαντικός παράγων στον διάλογο με την Εκκλησία είναι ο επιστημονικός σύμβουλος του κ. Αμανατίδη και υποψήφιος Διδάκτωρ της Θεολογίας κ. Ευστάθιος Λιανός-Λιαντής. Ο κ. Λιαντής προέρχεται από τα σπλάχνα της Εκκλησίας, έχει βαθιά γνώση των εκκλησιαστικών πραγμάτων και είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει καλά τη γλώσσα του εκκλησιαστικού χώρου.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ

Ο ΤΥΠΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

ατάφερε να συγκινήσει τον Πάπα προσφέροντας του μια εικόνα του προστάτη Αγίου του, Φραγκίσκου της Ασίζης, φτιαγμένη σύμφωνα με την βυζαντινή τεχνοτροπία, περνώντας ταυτόχρονα το μήνυμα οτι μέσα από τον πολιτισμό οι άνθρωποι μπορούν να έρθουν κοντά. Έπεισε τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να διδάξει ελληνικά στα στελέχη της σε ένα από τα μεγαλύτερα παπικά πανεπιστήμια. Ευγενής εκ πεποιθήσεως και εργασιομανής σε βαθμό που οι συνεργάτες του συχνά αδυνατούν να φτάσουν τους ρυθμούς του, ο επίσκοπος Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος είναι ο άνθρωπος πίσω από το τιμόνι του σημαντικότερου εκδοτικού και ιεραποστολικού οργανισμού στον ορθόδοξο χώρο, της Αποστολικής Διακονίας. Γεννημένος στην Χαλκίδα το 1961, είναι αυτός που φροντίζει εδώ 14 χρόνια για τις εκδόσεις που θα ταξιδέψουν σε ολόκληρο τον κόσμο από τα τυπογραφεία της Αποστολικής Διακονίας. Διάδοχος σημαντικών εκκλησιαστικών προσωπικοτήτων όπως ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, κατόρθωσε επί των ημερών του να δώσει το δικό του στίγμα στην πορεία του σημαντικότατου αυτού οργανισμού τόσο στον τομέα των εκδόσεων και του πολιτισμού όσο και σε αυτόν της ιεραποστολής. Όταν δεν είναι στο γραφείο του, θα τον βρείτε σε βιβλιοθήκες αναζητώντας παλιούς ξεχασμένους θησαυρούς για να τους δώσει πάλι ζωή.

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΑΚΗΣ ΓΕΡΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

[

]

Ο υπουργός των Πατριαρχείων σε μια εκ βαθέων «εξομολόγηση» λίγο πριν το ραντεβού με την κάλπη Στον ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ην πρόβλεψη πως η Τουρκία, στην οποία καταλογίζει μεγαλοϊδεατισμό, «θα πέσει στην τρύπα που έχει σκάψει» κάνει ο απερχόμενος υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα Εκκλησιών κ. Άκης Γεροντόπουλος. Λίγες μόλις ημέρες πριν την εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιανουαρίου, ο Εβρίτης πολιτικός μίλησε για όλους και για όλα. Για την κατάσταση στα ελληνορθόδοξα Πατριαρχεία, για τις σχέσεις της Ελλάδας με την Ρωσία αλλά και για τον άγνωστο στους πολλούς «θησαυρό» της Ελλάδας που δεν είναι άλλος από την παρουσία της σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από τους διάσπαρτους ναούς, ενώ αποκαλύπτει ότι στο παρελθόν έγιναν προσπάθειες για να διευθετηθεί το θέμα του έκπτωτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Ειρηναίου. Στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά, δεν διστάζει να αφήσει σαφείς αιχμές για την πολιτική του μεγάλου πολιτικού αντιπάλου της Νέας Δημοκρατίας σε αυτές τις εκλογές, τον ΣΥΡΙΖΑ, στον οποίο εμμέσως πλην σαφώς καταλογίζει πίστη «για μικροκομματικούς λόγους». Όσο για τη Χάλκη... κατά τον κ. Άκη Γεροντόπουλο η Τουρκία υποσχέθηκε το άνοιγμα της αλλά δεν είχε ποτέ σκοπό να κρατήσει την υπόσχεση. Ευαίσθητο χαρτοφυλάκιο σε μια ευαίσθητη εποχή. Σε τι κατάσταση άραγε βρίσκονται τα Πατριαρχεία; Έκλεισα 18 μήνες ως υφυπουργός Εξωτερικών και εκείνο που διαπιστώνω με ιδιαίτερη χαρά είναι το ότι η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία σε όλο τον κόσμο βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση. Αυτό που έλεγα από την πρώτη στιγμή είναι οτι τα Πατριαρχεία μας δεν είναι μόνο η πνευματική μας ηγεσία, τα πνευματικά μας προπύργια, αλλά είναι και τα εθνικά μας προπύργια και οι ιερείς μας σε όλο τον κόσμο ανταποκρίνονται με τον καλύτερο δυνατό 38

ΦΩΤΟ: Γιώργος Φερδής

τρόπο. Τους ευχαριστούμε όλους πολύ. Έχω πει και κάτι άλλο. Όπου υπάρχει ελληνική Εκκλησία υπάρχει και ελληνική κοινότητα. Οι Εκκλησίες μας, στηρίζουν τους Έλληνες του εξωτερικού και μας κάνουν υπερήφανους διότι όπου και να πάμε την Εκκλησία μας την αποδέχονται τα κράτη και οι πολιτείες, ανεξάρτητα από την Θρησκεία τους. Να δώσω ένα παράδειγμα! Όταν πήγαμε στην Τυνησία όπου έγινε συζήτηση για το Σύνταγμα της χώρας, ο μόνος επικεφαλής Χριστιανικής Εκκλησίας που κλήθηκε ήταν ο επίσκοπος Καρθαγέννης κ. Αλέξιος του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Παντού στον κόσμο η Ορθόδοξη Εκκλησία γίνεται αποδεκτή. Όπως μου είπαν δυο υπουργοί

στην Μοζαμβίκη, όταν πήγαμε για τα εγκαίνια του Ιερού Ναού των Ταξιαρχών: «Με χαρά δεχόμαστε να ανοίγουν οι Εκκλησίες των Ελλήνων γιατί οι Έλληνες δεν υπήρξατε ποτέ αποικιοκράτες». Αυτό για εμάς είναι το καλύτερο διαβατήριο. Στην Κένυα επίσης ο μητροπολίτης κ. Μακάριος κάνει τρομερή δουλειά. Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν τους δικούς μας πρεσβευτές, τη φωνή της Ελλάδος και αν θέλετε κρατούν ενωμένο τον Ελληνισμό. Αποτελούν «στόχους» των ακραίων Ισλαμιστών οι Ελληνορθόδοξοι κληρικοί στις περιοχές όπου παρατηρείται αύξηση του θρησκευτικού φανατισμού; Όντως αποτελούν στόχους και κυρίως στην Μέση Ανατολή. Ο Πατριάρχης Αντιοχείας εδώ και ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ περίπου δυο χρόνια δεν έχει συναντήσει τον αδερφό του, τον μητροπολίτη Χαλεπίου. Με προλάβατε. Έχουμε κάποιο νέο γι αυτή την υπόθεση; Δυστυχώς δεν υπάρχει η παραμικρή εξέλιξη. Τι κάνετε λοιπόν για τους ανθρώπους μας εκεί; Αυτό που προέχει για εμάς, είναι να δώσουμε την ευκαιρία στους δικούς μας ανθρώπους εκεί να αισθάνονται ασφάλεια. Νομίζω ότι στις περισσότερες περιοχές πάντως εξακολουθούν να μας σέβονται Πριν από λίγους μήνες στην κρίση που είχε ξεσπάσει στην Παλαιστίνη, ο δικός μας Επίσκοπος ήταν αυτός που άνοιξε τις Εκκλησίες στη Λωρίδα της Γάζας, έτσι ώστε να μπορούν να μπαίνουν στα δικά μας μοναστήρια και τις Εκκλησίες οι Μουσουλμάνοι, γιατί οι Ισραηλινοί δεν χτύπησαν καμιά δικιά μας Εκκλησία. Τα λέω αυτά για να καταλάβετε το σημαντικό ρόλο της Εκκλησίας μας. Ελληνισμός και Ορθοδοξία ταυτίζονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Οι Έλληνες ιερείς μας κάνουν υπερήφανους και σε αυτούς στηριζόμαστε για να υπάρχουν ελληνικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Μιας και βρεθήκαμε στην Παλαιστίνη, δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω για την υπόθεση του έκπτωτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Τι γίνεται με αυτό το θέμα; Οπωσδήποτε είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να βρεθεί λύση, έχουν γίνει προτάσεις που δυστυχώς δεν έγιναν αποδεκτές... Ελπίζω η Εκκλησία με τον δικό της τρόπο που έχει να λύνει τα προβλήματα, να βρει τον τρόπο να λύσει και αυτό το μεγάλο ζήτημα. Πρέπει να σας πω ότι εγώ δεν τον έχω συναντήσει, αλλά νομίζω πως η Εκκλησία ξέρει, έχει τον

WWW.ORTHODOXIA.INFO

[

]

«Με χαρά δεχόμαστε να ανοίγουν οι Εκκλησίες των Ελλήνων γιατί οι Έλληνες δεν υπήρξατε ποτέ αποικιοκράτες»

δικό της τρόπο της αγάπης να λύνει αυτά τα προβλήματα. Οικουμενικό Πατριαρχείο, Χάλκη, Φανάρι. Μεγάλα κεφάλαια φαντάζομαι στην πορεία σας σε αυτό το υπουργείο. Ο σεβασμός μου προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη είναι απόλυτος! Είναι ένας αξιόλογος άνθρωπος ο οποίος μπορεί και φωτίζει από την Κωνσταντινούπολη, ολόκληρη την Οικουμένη. Θαυμάζω τις προσπάθειες του

για την διατήρηση της ενότητας στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ιδιαίτερα στα τέσσερα παλαίφατα Πατριαρχεία. Πως είδατε την επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στο Φανάρι; Ο Πατριάρχης κινείται ως ο άνθρωπος που μπορεί να ενώσει όλη τη Χριστιανοσύνη. Βεβαίως, εκείνο το οποίο περιμένουμε, είναι και οι άλλοι Χριστιανοί ηγέτες να δείξουν το ίδιο ενδιαφέρον και την ίδια αγάπη με τον Πατριάρχη

μας, για όλους τους Χριστιανούς. Φαντάζομαι θα έχετε μιλήσει για το θέμα της Χάλκης με τον Πατριάρχη. Για τη Χάλκη απ’ ότι έχω καταλάβει είναι απογοητευμένος. Οι Τούρκοι – για μια ακόμη φοράδώσανε υποσχέσεις τις οποίες δεν είχαν σκοπό να τηρήσουν. Όπως συνηθίζουν, τα λένε αυτά ώστε να τα ακούνε οι άλλοι κι εκείνοι να κερδίζουν χρόνο. Δυστυχώς το μόνο για το οποίο εν-

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ διαφέρονται, είναι για το πως θα φτιάξουν τα δικά τους παλάτια και τίποτε άλλο. Δεν τους νοιάζει η Χριστιανοσύνη ή οι υπόλοιπες θρησκείες και τα δόγματα και δυστυχώς εμείς πολλές φορές έχουμε πέσει στην παγίδα να τους πιστέψουμε. Πάντως επι Ερντογάν η Τουρκία φαίνεται να διεκδικεί ιδιαίτερο ρόλο σε θέματα σχέσεων Ισλάμ – Χριστιανισμού Ο «μεγαλόϊδεατισμός» των Τούρκων! Δυστυχώς -γι’ αυτούςθα πέσουν στην τρύπα που έχουν σκάψει. Δεν τους βγαίνει τίποτε, κανείς δεν τους αποδέχεται. Την ίδια ώρα που ο Πρωθυπουργός Νταβούτογλου μιλά για μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες τους, βλέπετε ότι κανείς γείτονας δεν τους λέει ούτε καλημέρα. Δεν θα πετύχουν γιατί δεν έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Σε τι επίπεδο βρίσκονται οι σχέσεις μας με την Ρωσία και ειδικά την ρωσική Εκκλησία; Αυτά, πολλές φορές, εξαρτώνται όχι μόνο από εμάς αλλά και από τους άλλους. Ως τώρα βλέπω ότι από την δική μας πλευρά υπάρχει καλή θέληση. Περιμένω το ίδιο να υπάρξει και από την άλλη πλευρά Η κεντρική πολιτική σκηνή έχει αντιληφθεί την σημασία της λεγόμενης «εκκλησιαστικής διπλωματίας»; Εάν δεν το έχει αντιληφθεί... οφείλει να το αντιληφθεί. Σας λέω ότι είναι τόσο μεγάλη η δύναμη της θρησκευτικής διπλωματίας, όπου μπορεί κάποιος να επιτύχει πολλούς στόχους. Σημαντικό εργαλείο είναι και ο θρησκευτικός τουρισμός. Εμένα ο Θεός μου έδωσε την δυνατότητα να γνωρίσω από κοντά την αξία αυτού που αναφέρατε εσείς προηγουμένως και ενάμιση χρόνο τώρα, κινούμαι σε αυτήν την κατεύθυνση. Τα αποτελέσματα βεβαίως όπως ξέρετε στο υπουργείο Εξωτερικών πολλές φορές αργούν να φανούν. 40

ΦΩΤΟ: Γιώργος Φερδής

Πιστεύω ότι εκείνο το οποίο πετύχαμε όλους αυτούς τους μήνες να έχουμε τις άριστες σχέσεις με τους Πατριάρχες, τους Επισκόπους αλλά και τους απλούς ιερείς που όπως συνηθίζω να λέω παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στα τέσσερα σημαία του ορίζοντα. Τους ευχαριστώ πολύ! Ειλικρινά μου δείξανε πράγματα για τα οποία μπορεί να είχα μια αίσθηση, αλλά δεν τα ήξερα και μαζί με αυτούς πετύχαμε πολλά. Σε αυτούς οφείλουμε τα πολλά ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

είναι τόσο μεγάλη η δύναμη της θρησκευτικής διπλωματίας, όπου μπορεί κάποιος να επιτύχει πολλούς στόχους

και τα λάθη σε εμένα. Φεύγοντας από αυτό το υπουργείο, θα ήθελα να μου πείτε ποιες είναι οι εικόνες που παίρνετε μαζί σας. Τι σας έκανε εντύπωση; Όταν πας στην Μοζαμβίκη και στα εγκαίνια της Εκκλησίας μας είναι δέκα υπουργοί της τοπικής κυβέρνησης είναι μεγάλη υπόθεση. Όταν πηγαίνεις στην Κένυα και στην Εκκλησία μας η οποία έχει και σχολείο, φοιτούν 3.000 παιδάκια, είναι μεγάλη υπόθεση.

WWW.ORTHODOXIA.INFO

Όταν πήγαμε στην Αλεξάνδρεια και είδαμε τον Πατριάρχη Θεόδωρο παρουσία όχι μόνο του Κυβερνήτη αλλά και πολλών υπουργών να πραγματοποιεί τα εγκαίνια ενός μικρού κατά τα άλλα μουσείου... βλέπουμε την δύναμη που έχει η Εκκλησία μας. Η εικόνα της Κορέας επίσης θα μου μείνει αξέχαστη. Πήγα σε μια Εκκλησία και είδα τους Αγίους μας να έχουν τα χαρακτηριστικά των Ασιατών. Ο εκεί Μητροπολίτης είναι Έλληνας, είναι ο αδερφός του μητροπολίτη της Ύδρας και διδάσκει ο ίδιος ελληνικά στο Πανεπιστήμιο. Ξέρετε όμως κάτι; Ο επικεφαλής της ελληνορθόδοξης κοινότητας, είναι Κορεάτης! Σας τα λέω αυτά και συγκινούμαι. Αυτοί είναι που ευχαριστώ και λέω ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι οι πρεσβευτές μας εκεί. Παρά τα τεράστια οικονομικά ζητήματα, σε αυτές τις εκλογές το θέμα της θρησκείας έχει ανέβει πολύ ψηλά στην ατζέντα. Τι έχει συντελέσει σε αυτό; Όσα ανέφερα προηγουμένως για τον πολύ σημαντικό ρόλο της εκκλησίας μας σε κάθε γωνιά του πλανήτη, πόσο μάλλον στην ορθόδοξη Ελλάδα, δίνουν πιστεύω την καλύτερη απάντηση. Γιατί η παρουσία της εκκλησίας δεν είναι μόνο πνευματική, αλλά στις δύσκολες στιγμές που περνάμε ως χώρα, έχει σπουδαία κοινωνική παρουσία και βοηθάει στην ανακούφιση των Ελλήνων οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα Σε αντίθεση με το παρελθόν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υιοθετήσει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική απέναντι στην Εκκλησία και τα θέματα της. Πως το σχολιάζετε; Η πίστη, η στάση απέναντι στην Εκκλησία και η αντιμετώπιση της πρέπει να πηγάζει μέσα από την ψυχή και την καρδιά του καθενός και δεν μπορεί να γίνεται ευκαιριακά. Μακάρι αυτή η διαφορετική στρατηγική να είναι ειλικρινής και να μην γίνεται για μικροκομματικούς λόγους

ΘΕΣΗ

Ο ευαγγελισμός του Θείου Λόγου στον σύγχρονο κόσμο του πρωτοπρεσβύτερου Γ.Ι.ΤΣΕΛΑΛΙΔΗ

Και σήμερα,σε μια εποχή συγχύσεως,αβεβαιότητος,φόβου,οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, το κήρυγμα της εκκλησίας δεν έχει όρια. Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο χωρίς καμία απολύτως διάκριση. Έχει παγκόσμιο, οικουμενικό χαρακτήρα. Η αγάπη είναι η κινητήρια δύναμη που κατευθύνει κλήρο και λαό σε μια ευεργετική πορεία εξαγιασμού του κόσμου. Χθες και σήμερα και πάντοτε οι ποιμένες και διδάσκαλοι της εκκλησίας,μαζί με το λαό του Θεού,προσέχουν να κηρύσσουν στον κόσμο ανόθευτη 42

καρδιά μας τις παραπάνω θέσεις του Αποστόλου Παύλου,προς γνώση και πράξη,όλων ημών που αγωνιζόμαστε και προσπαθούμε να φέρουμε το μήνυμα του Ευαγγελίου στο σημερινό κόσμο.

και αναλλοίωτη την Αλήθεια της Ορθοδόξου Πίστεως και Ιεράς Παραδόσεως. Πώς όμως επιτυγχάνεται η πραγματοποίηση αυτού του Ιερού σκοπού; Καταβάλλουν κάθε προσπάθεια και είναι πρόθυμοι να υποβληθούν σε κάθε κόπο και κάθε θυσία. Με το συνετό τους λόγο,το προσωπικό τους παράδειγμα,μεταφέρουν το χριστιανικό μήνυμα στο σύγχρονο κόσμο. Η ζωή τους είναι Αγάπη προσφορά θυσιαστική. Και σήμερα κάθε γνήσιος μαθητής του Χριστού είναι ένας Ιεραπόστολος, ένας απλός,ταπεινός,πτωχός με καρδιά μικρού παιδιού,αγωνιστής Χριστιανός που στέκεται «επί την λυχνίαν» και φωτίζεται και φωτίζει τα σκότη της κοινωνίας μας και «καίει» όλα τα σάπια και σαθρά... Μαζί με τον Απόστολο των Εθνών Παύλο, προσπαθεί να μεταδώσει ανόθευτη τη Θεία Αλήθεια και λέει μαζί του: «Εγενόμην τοις Ιουδαίοις ως Ιουδαίος,ίνα Ιουδαίους κερδήσω,τοις υπό νόμου ως υπό νόμου,ίνα τους υπό νόμον κερδίσω,τοις ανόμοις ως άνομος,μη ων άνομος Θεώ, αλλ’ έννομος Χριστώ, ίνα κερδήσω ανόμους,εγενόμην τοις ασθενέσιν ως ασθενής,ίνα τους ασθενείς κερδήσω,τοις πάσι γέγονα τα πάντα,ίνα πάντας τινάς σώσω». (Α’ Κορινθ. 9,20 κ.εξ.) Ας έχουμε στο νου και στην

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

ε ποιό τρόπο ο ιερός κλήρος και ο πιστός λαός του Θεού,στη γραμμή των Αποστόλων,συνεχίζουν το απολυτρωτικό έργο του Χριστού στον σύγχρονο κόσμο; Πώς ευαγγελίζονται το λόγο του Θεού στο σημερινό άνθρωπο; Κλήρος και λαός ενωμένοι με τα μυστήρια της εκκλησίας σε ένα σώμα, σε μια κοινωνία, συνεχίζουν με τη ζωή τους,την αποστολική μαρτυρία. Συνεχής μαρτυρία πίστεως στον Τριαδικό Θεό. Ενωμένοι με τον Χριστό και μεταξύ τους, κηρύττουν με λόγια και έργα το Ευαγγέλιο της Αγάπης, όπως τη σάρκωσε ο Χριστός με τη σταυρική Του θυσία,το Ευαγγέλιο της Ειρήνης και της Δικαιοσύνης.

Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Ι. Τσελαλίδης είναι εφημέριος στον ιερό ναό αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου πολιούχου Αθηνών

Αυτόν όμως τον Ευαγγελισμό,μέσα στον σύγχρονο κόσμο,τον κάνουν οι ποιμένες ηγέτες,οι πιστοί με «πίστην Ηλιού», όχι οι χλιαροί και ολίγον καιροσκόποι,αλλά οι εξαγιασμένες προσωπικότητες,που οι τσέπες τους είναι άδειες,η όλη τους ζωή είναι «φως Χριστού», διάκονοι της Εκκλησίας του Χριστού και του Λαού,συνοδοιπόροι και συνοδίτες στη «Σταυροαναστάσιμη πορεία» του Χριστού,ζώντας τη «χαρμολύπη». Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν πολλοί άξιοι εργάτες πνευματικοί,επίσκοποι, Ιερείς, παιδιά της Εκκλησίας του Ιησού που ευαγγελίζονται σήμερα, σε χρόνους χαλεπούς το λόγο του Θεού και προσφέρουν πολλά,εν μέσω αντιξοοτήτων και κινδύνων... Φαντάζεστε ποιά θα ήταν η μορφή του κόσμου σήμερα,αν θα έλειπαν από τη ζωή μας αυτοί οι αφανείς και ταπεινοί πνευματικοί εργάτες; Αναλογίζεσθε ποιό θα ήταν το πνευματικό επίπεδο του σημερινού κόσμου αν δεν υπήρχαν αυτές οι εξαγιασμένες ψυχές; «Άνω σχώμεν τας καρδίας»... «Ζει Κύριος ο Θεός»

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

[

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

]

Μια εβδομάδα πριν ανοίξουν οι κάλπες ο απερχόμενος υπουργός Παιδείας «ξεσπαθώνει» και εγκαλεί τον ΣΥΡΙΖΑ για διγλωσσία στα εκκλησιαστικά θέματα

ΠΑΡΑ ΤΑ ΟΣΑ ΛΕΝΕ

ΕΧΟΥΝ ΕΤΟΙΜΟ

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ

WWW.ORTHODOXIA.INFO

Στον ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ριμεία επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ εξαπολύει ο απερχόμενος υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ κ. Ανδρέας Λοβέρδος κάνει λόγο για «στρατηγικό αδιέξοδο» του κ. Τσίπρα που «αναλόγως του ακροατηρίου του, προσαρμόζει και όσα λέει» μιλώντας «και με δύο και με τρεις και με τέσσερις γλώσσες» όπως χαρακτηριστικά σημειώνει. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Ορθοδοξία info» ο κ. Λοβέρδος υποστηρίζει πως οι πραγματικές προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την Εκκλησία βρίσκονται στα όσα είχε παρουσιάσει το στέλεχος του κόμματος κ. Τάσος Κουράκης στο συνέδριο που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη για την Εκκλησία και την Αριστερά ενώ τονίζει πως από το 2005 ο ΣΥΡΙΖΑ έχει έτοιμο νομοσχέδιο για την Εκκλησία, στο οποίο εκτός των άλλων υπάρχει πρόβλεψη για «διακοπή της μισθοδοσίας των Κληρικών έως την κατάργηση της νομικής προσωπικότητας της Εκκλησίας».

-Γιατί το κάνει αυτό; Ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν σε όλα τα θέματα μιλά και με δύο και με τρεις και με τέσσερις γλώσσες. Αναλόγως του ακροατηρίου του, προσαρμόζει και όσα λέει. Επειδή δεν συναντούν αντίδραση, ούτε έχουν κάποιο κόστος, νομίζουν ότι οι πολίτες δεν καταλαβαίνουν ότι δεν τους λένε την αλήθεια. Γι’ αυτό και ο κ.Τσίπρας φροντίζει να λέει αυτό ακριβώς που κάθε φορά θέλει να

ακούσει το ακροατήριό του. Τα στελέχη όμως που αποτελούν την ομάδα εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ δεν κάνουν το ίδιο. Σας θυμίζω την ομιλία του κ. Α. Κουράκη, του σκιώδους Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, στο συνέδριο Εκκλησία και Αριστερά στη Θεσσαλονίκη στην οποία ανέλυσε τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την Εκκλησία.

“

- Σε τι ακριβώς αναφέρεστε; Ο κ.Κουράκης είπε ότι ο διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας είναι αναγκαίος και σε θεσμικό επίπεδο. Πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η κατάργηση του άρθρου 3 του Συντάγματος. Πρόσφατα ένα από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ πήγε ένα βήμα παραπάνω και ζήτησε να υπάρξει άρθρο στο Σύνταγμα που να κατοχυρώνει απολύτως τον διαχωρισμό Κράτους – Εκκλησίας.

Σε διακηρυκτικό επίπεδο δεν έχει αλλάξει τίποτα από τις ιδέες που πάντα είχε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά σε επίπεδο συμβολισμών στέλνει καθησυχαστικά μηνύματα.

“

- Σ’ αυτήν την προεκλογική περίοδο τα θέματα της Εκκλησίας έχουν έρθει πολύ ψηλά στην ατζέντα. Τα λευκά περιστέρια που απελευθερώσατε εσείς και ο κύριος Τσίπρας των Θεοφανείων, προκάλεσαν πολύ αέρα με τα φτερά τους. Πώς είδε ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στην Εκκλησία; Ο κ. Τσίπρας έχει ένα στρατηγικό αδιέξοδο. Γνωρίζει πολύ καλά ότι η πρωτιά του κόμματός του οφείλεται σε χιλιάδες ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας και των ΑΝΕΛ οι οποίοι σήμερα τον ψηφίζουν όχι γιατί έγιναν αριστεροί αλλά γιατί είναι αντιμνημονιακοί και θέλουν να εκδικηθούν τα κόμματα του φυσικού τους πολιτικού χώρου. Γνωρίζει επίσης ότι οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που μετακόμισαν για τους ίδιους λόγους στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι εχθροί της Εκκλησίας. Άρα μια ιδεολογική αντιπαράθεση με την Εκκλησία τώρα, θα απομάκρυνε ένα κρίσιμο τμήμα ψηφοφόρων και θα έχανε την πρώτη θέση. Την ίδια στιγμή όμως, δεν μπορεί να αρνηθεί την ιστορία και την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ γιατί θα έρθει σε σύγκρουση με το ίδιο του το κόμμα και, κυρίως, με το σκληρό πυρήνα των ψηφοφόρων του. Οπότε επιλέγει να πατήσει σε δύο βάρκες. Σε διακηρυκτικό επίπεδο δεν έχει αλλάξει τίποτα από τις ιδέες που πάντα είχε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά σε επίπεδο συμβολισμών στέλνει καθησυχαστικά μηνύματα. Επισκέπτεται τις κοινωνικές δομές της Εκκλησίας, εξάρει το φιλανθρωπικό της έργο, συναντά θρησκευτικούς ηγέτες και πηγαίνει στο Άγιο Όρος διαρρέοντας στα μέσα ενημέρωσης ότι έμεινε 10 λεπτά μόνος του μπροστά στην εικόνα της Παναγίας.

- Μπορεί να καταργηθεί το άρθρο 3 του Συντάγματος; Βεβαίως και μπορεί να καταργηθεί από μια Συντακτική Βουλή. Όμως το άρθρο 3 κατοχυρώνει πρωτίστως τη σχέση της Ελλάδας και της Εκκλησίας της Ελλάδας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η κατάργησή του θα οδηγήσει στην υπονόμευση της θέσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ένα γεγονός με τρομακτικές γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές συνέπειες ενώ ταυτοχρόνως θα υπονομεύσει αποφασιστικά την ενότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η κατάργηση του άρθρου 3 θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και σε άλλα σημεία του Συντάγματος, όπως στο Προοίμιο με την επίκληση της Αγίας Τριάδας και στο άρθρο 105 για το Άγιο Όρος. Τα θέματα αυτά δεν έχουν μόνο θρησκευτική σημασία αλλά και ιστορική και πολιτισμική αξία καθώς συνδέονται με τον τρόπο και τη διαδικασία συγκρότησης του έθνους μας. - Ναι αλλά το πρώτο που μάθαμε με την προκήρυξη αυτών των εκλογών είναι πως η αναθεώρηση του Συντάγματος πάει πλέον πολύ πίσω. Άρα συζητάμε για ένα θέμα το οποίο, αν μου επιτρέπετε, δεν υφίσταται στην ουσία. Κάνετε λάθος. Δεν υφίσταται τυπικά με την

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

έννοια ότι δεν μπορεί να γίνει αύριο το πρωί. Υφίσταται όμως ουσιαστικά από τη στιγμή που αποτελεί θέση ενός κόμματος που διεκδικεί την εξουσία. Πέραν τούτου, έχει σημασία να θυμόμαστε ότι τη νομική θέση της Εκκλησίας της Ελλάδας δεν την ορίζει το άρθρο 3 αλλά ο νόμος 590/1977, δηλαδή ο Καταστατικός της Χάρτης. Είναι νόμος και με νόμο μπορεί να αλλάξει. Επειδή μου αρέσει να μιλώ με στοιχεία, πρέπει να ξέρετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ το 2005 κατέθεσε στη Βουλή των Ελλήνων συγκεκριμένο νομοσχέδιο με τον τίτλο «Ρύθμιση σχέσεων Πολιτείας και Εκκλησίας, θρησκευτικές ενώσεις και κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας». Το νομοσχέδιο αυτό το οποίο περιλαμβάνει όλες τις βασικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ από την διακοπή της μισθοδοσίας των Κληρικών έως την κατάργηση της νομικής προσωπικότητας της Εκκλησίας, είναι έτοιμο και μπορεί να ψηφιστεί μόλις βρεθούν 151 Βουλευτές. Όλες οι άλλες εξαγγελίες και υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ έχουν την μορφή έκθεσης ιδεών και καλών προθέσεων. Στο θέμα όμως του διαχωρισμού Πολιτείας – Εκκλησίας έχουν ήδη έτοιμο νομοσχέδιο. Πρόκειται για μια κολοσσιαία διαφορά. - Εσείς πιστεύετε ότι πρέπει να αναθεωρηθεί το άρθρο 3; Είναι εμπόδιο για την θρησκευτική ελευθερία στη χώρα μας; Θα σας απαντήσω και πάλι με στοιχεία. Είχα την τιμή και την ιστορική ευκαιρία να υποστηρίξω στην Βουλή ως αρμόδιος υπουργός την ψήφιση του νόμου για την απόδοση νομικής προσωπικότητας στις θρησκευτικές κοινότητες της χώρας μας. Λύσαμε ένα πρόβλημα που ταλάνιζε τη χώρα μας από το 1946. Η χώρα μας με αυτό το νομοσχέδιο μπήκε στην διεθνή πρωτοπορία σε θέματα θρησκευτικής ελευθερίας. Συνάντησε την θετική αποδοχή όλων των θρησκευτικών κοινοτήτων και είχε την πλήρη υποστήριξη και της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αποδείξαμε, λοιπόν, ότι το άρθρο 3 του Συντάγματος σε τίποτα δεν εμποδίζει την άσκηWWW.ORTHODOXIA.INFO

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ση μιας πολιτικής που σέβεται απολύτως τα ανθρώπινα δικαιώματα και υπερασπίζεται την θρησκευτική ελευθερία όλων. Η κατάργηση του άρθρου 3 θα αποτελέσει ένα στρατηγικό σφάλμα με τραγικές συνέπειες για την Ελλάδα και την ειδική σχέση που έχει με την Ορθοδοξία. Θα δώσει, επίσης, ένα εντελώς λανθασμένο μήνυμα ειδικά στη Μέση Ανατολή τη στιγμή που εκεί οι χριστιανοί διώκονται και δολοφονούνται ακριβώς γιατί είναι χριστιανοί. - Μιας και αναφερθήκατε στο συνέδριο της Θεσσαλονίκης, θέλω να σας θυμίσω ότι αυτό που είχε προκαλέσει την μεγαλύτερη συζήτηση δεν ήταν οι αναφορές του κ. Κουράκη στον χωρισμό Εκκλησίας –κράτους αλλά στο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας, το οποίο όμως ο κ. Τσίπρας δηλώνει πως δεν έχει σκοπό να θέσει. Ο κ.Κουράκης είχε πει ότι η εκκλησιαστική περιουσία είναι «ηθικά υπονομευμένη», εξαιτίας του γεγονότος ότι αποκτήθηκε επί τουρκοκρατίας και ως εκ τούτου ανήκει στο εθνικό σύνολο. Βέβαια, κάνει ένα ιστορικό άλμα γιατί πολλοί συμπολίτες μας συνέχισαν να δωρίζουν στην Εκκλησία τις ιδιοκτησίες τους και μετά την ίδρυση του κράτους μας. Εάν αποδεχθούμε, πάντως, ότι η εκκλησιαστική περιουσία είναι «ηθικά υπονομευμένη» τότε το κράτος έχει το «ηθικό δικαίωμα» να την πάρει πίσω χωρίς αποζημίωση. Βεβαίως αν δημευθεί η περιουσία της Εκκλησίας ανοίγει ο δρόμος για να δημευθεί και η περιουσία άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων, όπως των Καθολικών, των Εβραίων ή των μουσουλμάνων της Θράκης. Αν δημευθεί η εκκλησιαστική περιουσία, η Ελλάδα θα εξευτελιστεί διεθνώς, θα συρθεί στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, θα καταδικαστεί και μετά είτε θα επιστραφεί η περιουσία στην Εκκλησία είτε ο Έλληνας φορολογούμενος θα πληρώσει δισεκατομμύρια ευρώ για να αποκτήσει ιδιοκτησία κυρίως επί δασών και αγρών που δεν είναι εκμεταλλεύσιμα ούτως ή άλλως. Δάση και αγροί είναι το μεγαλύτερο τμήμα της εκκλησιαστικής περιουσίας. Θα σας πω όμως και κάτι άλλο. 46

Εάν γίνει αποδεκτή η θεωρία περί «ηθικής υπονόμευσης» της εκκλησιαστικής περιουσίας όπως το θέτει ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε αυτό μπορεί να προχωρήσει πιο πίσω, να φτάσει στην ισχύ των βυζαντινών χρυσόβουλων και αν τα βυζαντινά χρυσόβουλα θεωρηθούν άνευ σημασίας, τότε όλα τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία της Ανατολής θα μείνουν χωρίς περιουσία. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό, ειδικά τώρα; Αντιμέτωπος με όλα αυτά που σας ανέφερα ο κ.Τσίπρας καταλαβαίνει τώρα ότι τα παλιά συνθήματα δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Γι’ αυτό, το πιθανότερο είναι ότι τελικά δεν θα αγγίξει την εκκλησιαστική περιουσία εκτός αν την

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

το κόμμα του και δεν θα την κλείσει γιατί για να την κλείσει θα πρέπει να εφαρμόσει μνημονιακούς νόμους. Την ίδια θέση επανέλαβε και η κα Βαλαβάνη και ο κ. Ήσυχος. Αν έλεγαν κάτι διαφορετικό τώρα, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, θα κατέρρεε το σύμπαν και θα έχαναν την πρώτη θέση. Ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργεί συνειδητά έναν λαϊκισμό ίδιο με αυτόν που καλλιεργούσε η ΝΔ την περίοδο που διεξήγαγε τον αντιμνημονιακό της αγώνα. Η ιδεολογική ηγεμονία του αντιμνημονιακού στρατοπέδου δεν οφείλεται στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά στην πρώτη περίοδο Σαμαρά. Τώρα όμως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει παγιδευθεί τόσο πολύ στον ίδιο τον λαϊκισμό του ώστε αν κάνει στροφή, θα διαλυθεί. Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να κάνει ανέξοδα μια τόσο εντυπωσιακή στροφή όταν ο σκληρός πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ, είναι συνειδητά αντιδυτικός και αντιευρωπαϊκός; Αντιμέτωπος με αυτά τα αδιέξοδα γιατί να μην επιλέξει να ανοίξει ένα πολύ αγαπητό για τον ΣΥΡΙΖΑ ιδεολογικό μέτωπο που αφορά το όπιο του λαού, όπως αποκαλούν την θρησκεία;

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

χρησιμοποιήσει για την δημιουργία ενός εύκολου ιδεολογικού μετώπου όταν στριμωχτεί στην οικονομία. Γιατί όταν βρεθεί αντιμέτωπος με την προοπτική να μην μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις είναι πιθανό να αλλάξει στάση απέναντι στο μνημόνιο και να κάνει ότι έκανε και ο Σαμαράς το 2011 όταν κοιμήθηκε αντιμνημονιακός και ξύπνησε το επόμενο πρωί μνημονιακός έως κεραίας. - Στον ΣΥΡΙΖΑ όμως δεν αφήνουν πολλά περιθώρια γι’ αυτό το θέμα. Ο κ. Σκουρλέτης απάντησε ότι η διαπραγμάτευση για την τελευταία δόση του δανείου δεν ενδιαφέρει

WWW.ORTHODOXIA.INFO

- Πάντως η Εκκλησία δεν έχει δείξει να ενοχλείται από το «φλέρτ» του ΣΥΡΙΖΑ. Η Εκκλησία οφείλει να είναι πάντα ανοιχτή σε όλους και για όλους και οι Μητροπολίτες να μιλούν με όλους γιατί η σωτηρία της ψυχής δεν είναι θέμα ψήφου. Ας μην υποβιβάζουμε το θρησκευτικό συναίσθημα σε προϊόν προς αγορά και πώληση. Η Εκκλησία οφείλει να μένει έξω από τα πολιτικά παιχνίδια και να μην ταυτίζεται με κανένα κόμμα σε καμία περίπτωση. Ο Αρχιεπίσκοπος, επειδή είναι ένας βαθιά πνευματικός άνθρωπος, κρατά την Εκκλησία εκτός του πολιτικού παιχνιδιού και έτσι αυτή τη στιγμή αποτελεί ένα σημείο σταθερότητας για το έθνος σε μια εποχή που γκρεμίζονται αυταπάτες αλλά και θεσμοί. Η Εκκλησία έχει πληρώσει πολύ ακριβά την ταύτισή της με τη χούντα του Παπαδόπουλου αλλά και με την εμφυλιοπολεμική δεξιά παλαιότερα. Γι’ αυτό και η μετατροπή της Εκκλησίας σε πολιτικό κόμμα, όπως επιχειρούν διάφοροι ακροδεξιοί τώρα, ή η ταύτισή της με συγκεκριμένο πολι-

τικό κόμμα, όπως επιχείρησε η Χρυσή Αυγή, είναι μια πολύ επικίνδυνη πολιτική για όλους. - Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος με ομόφωνη απόφασή της έκρινε θετικά το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Αυτό, κατά τη γνώμη σας, τι δείχνει για την Εκκλησία; Τόσο αυτή όσο και άλλες αποφάσεις της Εκκλησίας δείχνουν ότι η συνεχής προσπάθεια της ακροδεξιάς να μετατρέψει την Εκκλησία σε πολιτική της θεραπαινίδα που θα επαναλαμβάνει από τον άμβωνα όλη την ακροδεξιά ρητορική, αποτυγχάνει σταθερά. Γι’ αυτό και ο Αρχιεπίσκοπος αλλά και συγκεκριμένοι Μητροπολίτες συγκεντρώνουν το μίσος της Χρυσής Αυγής και των ακροδεξιών παραφυάδων της. Ήμουν στην Βουλή όταν ο κ. Αρβανίτης της Χρυσής Αυγής επιτέθηκε προσωπικά στον Αρχιεπίσκοπο και στον Πατριάρχη με ανοίκειους χαρακτηρισμούς. Ποτέ κανένας αριστερός δεν επιτέθηκε με τέτοιο τρόπο εναντίον του Αρχιεπισκόπου και του Πατριάρχη. Ακόμα και στις μεγαλύτερες συγκρούσεις και διαφωνίες, η Αριστερά σεβάστηκε το θεσμό. Όμως είναι λάθος να νομίζει κάποιος ότι επειδή η Αριστερά σέβεται τον θεσμό, αυτό μεταφράζεται και στην διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης για τις σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας συμπεριλαμβανομένης της μισθοδοσίας των Κληρικών. - Μου ανοίγετε άλλο θέμα τώρα. Εγώ δεν ανοίγω κανένα θέμα, αλλά δεν θέλω κανείς να μου πει μετά ότι ενώ ήξερα δεν μίλαγα. Επειδή πολλοί όταν λέμε τι είναι πιθανό να γίνει σύμφωνα με τους κανόνες της λογικής, μας κατηγορούν για κινδυνολογία, δεν θα σας πω δικά μου λόγια αλλά τα λόγια του κ. Κουράκη. Ο κ. Κουράκης είπε δημόσια, ανοιχτά και καθαρά ότι στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η κατάργηση της μισθοδοσίας των Κληρικών και σε περίπτωση που αυτό έχει δυσκολίες η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι –σας διαβάζω ακριβώς τα λόγια του- «να επιβληθεί ειδικός φόρος σε όσους πολίτες δηλώνουν κατά την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης ότι

είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ο οποίος θα αποδίδεται στην Εκκλησία». Θέλω να θυμίσω, επίσης, ότι οι έγγαμοι Κληρικοί είναι πολύτεκνοι. Ο κ. Κουράκης προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός θρησκευτικού φόρου εμπνεόμενος από τα ισχύοντα στη Γερμανία. Μόνο που οι Γερμανοί δεν πέρασαν 400 χρόνια πληρώνοντας τον κεφαλικό φόρο στους Τούρκους μόνο και μόνο γιατί ήταν χριστιανοί. Η ιστορική εμπειρία δημιουργεί ιστορικές ευαισθησίες τις οποίες δεν πρέπει να αγνοούμε. Για να μην σχολιάσω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει την θεσμοθέτηση ενός ακόμα φόρου, την ίδια στιγμή που λέει ότι σχεδόν θα εξαφανίσει τους φόρους αλλά, φυσικά, θα αυξήσει τις δαπάνες. Αναρωτιέμαι, επίσης, αν η θεσμοθέτηση ειδικού φόρου ισχύσει για την Ορθόδοξη Εκκλησία γιατί να μην ισχύσει για όλες τις θρησκευτικές κοινότητες; Σκέφτηκε κάποιος από τον ΣΥΡΙΖΑ ότι τότε το κράτος θα αποκτήσει ένα αρχείο που θα περιέχει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις όλων των πολιτών; - Για το ΠΑΣΟΚ υπάρχει ζήτημα μισθοδοσίας των Κληρικών; Όχι. Το ΠΑΣΟΚ σέβεται και εγγυάται απολύτως τις συμφωνίες Πολιτείας – Εκκλησίας σύμφωνα με τις οποίες η Εκκλησία παραχώρησε δωρεάν στο κράτος μέρος της περιουσίας της με αντάλλαγμα τη μισθοδοσία του Κλήρου. Δεν θα επιτρέψουμε καμία μονομερή ενέργεια από κανέναν.

ΦΩΤΟ: Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Κουράκης είπε δημόσια, ανοιχτά και καθαρά ότι στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η κατάργηση της μισθοδοσίας των Κληρικών και σε περίπτωση που αυτό έχει δυσκολίες η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι –σας διαβάζω ακριβώς τα λόγια του- «να επιβληθεί ειδικός φόρος σε όσους πολίτες δηλώνουν κατά την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης ότι είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ο οποίος θα αποδίδεται στην Εκκλησία»

- Πάντως το μοναδικό κόμμα που έχει συγκρουστεί με την Εκκλησία για την περιουσία της είναι το δικό σας, το ΠΑΣΟΚ. Ναι, και αυτή η εμπειρία μας έκανε σοφότερους θεσμικά. Γι’ αυτό και γνωρίζουμε πολύ καλά τι λέμε για το συγκεκριμένο ζήτημα. Επαναλαμβάνω όμως ότι η Εκκλησία δεν πρέπει να ταυτίζεται με κανένα κόμμα και δεν πρέπει να μετέχει στο πολιτικό παιχνίδι. Γι’ αυτό το ΠΑΣΟΚ εμπνεύστηκε, υποστήριξε και συνεχίζει να εφαρμόζει την αρχή των διακριτών ρόλων. Όταν αυτή η αρχή παραβιάζεται βεβαίως θα έρθουμε σε αντιπαράθεση με εκείνον που την παραβιάζει, όπως πράξαμε και στο

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

“

Η συνεχής προσπάθεια της ακροδεξιάς να μετατρέψει την Εκκλησία σε πολιτική της θεραπαινίδα που θα επαναλαμβάνει από τον άμβωνα όλη την ακροδεξιά ρητορική, αποτυγχάνει σταθερά. Γι’ αυτό και ο Αρχιεπίσκοπος αλλά και Μητροπολίτες συγκεντρώνουν το μίσος της Χρυσής Αυγής

“

WWW.ORTHODOXIA.INFO

παρελθόν. Το ΠΑΣΟΚ βάδισε και βαδίζει τη μέση οδό δεχόμενο χτυπήματα τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών. Αυτή όμως η μέση οδός είναι η μόνη που εξασφαλίζει τη δημοκρατική ομαλότητα, η μόνη που στέκεται εμπόδιο στην τάση των δύο άκρων να συγκρουστούν μέχρις εσχάτων. Ακριβώς αυτή τη σύγκρουση των δύο άκρων πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγουμε τώρα γιατί ακριβώς τώρα, η χώρα μας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ την μέση οδό της ψυχραιμίας, της λογικής και της ευθύνης. Η τρίτη θέση στις εκλογές θα κρίνει πάρα πολλά για τη δυνατότητα διακυβέρνησης της χώρας αλλά και για το περιεχόμενό της. - Ποια είναι η πολιτική που θα ακολουθήσει το ΠΑΣΟΚ στα θέματα της Εκκλησίας εάν συμμετέχει στην επόμενη κυβέρνηση της χώρας; Είναι γνωστή η πολιτική που ακολουθήσαμε ως σήμερα και σε αυτή την γραμμή θα βαδίσουμε. Δίνουμε μεγάλη έμφαση στην συνεργασία με την Εκκλησία, προχωράμε σε νομοθετήματα που ενισχύουν τους διακριτούς ρόλους και την

δυνατότητα της Εκκλησίας να καθορίζει μόνη της τα του οίκου της χωρίς κρατική παρέμβαση, ενισχύουμε την δυνατότητα της Εκκλησίας να αξιοποιήσει την περιουσία της με αποκλειστικό στόχο την ενίσχυση των φιλανθρωπικών της δραστηριοτήτων και αναβαθμίζουμε την εκκλησιαστική εκπαίδευση. Στο τελευταίο θέμα έχουμε προχωρήσει σε εκτενή διάλογο με την Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο και έχουμε διαμορφώσει τις βασικές ιδέες. Πυρήνας της μεταρρύθμισης θα είναι τα Κέντρα Ιερατικής Μαθητείας, μια μεταλυκειακή δομή που θα απευθύνεται αποκλειστικά σε όσους θέλουν να ιερωθούν. - Ποιο είναι το μεγάλο δίλημμα των εκλογών; Τι διακυβεύεται σε αυτές; Δύο είναι τα διλήμματα. Ποιο κόμμα θα είναι ο κορμός της επόμενης κυβέρνησης και ποιος θα είναι ο εταίρος του, δηλαδή ποιος θα είναι τρίτος. Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση δεν θα κριθεί από τη μία ή τις δύο ψήφους σε ένα εκλογικό τμήμα αλλά από μαζικές μετακινήσεις ψηφοφόρων που εξαρτώνται από κεντρικές πολιτικές κινήσεις. Στο δεύτερο ερώτημα, όμως, η απάντηση θα κριθεί από τη μία ή τις δύο ψήφους σε ένα εκλογικό τμήμα. Αυτή η μία ή οι δύο ψήφοι ανά εκλογικό τμήμα θα αποδειχθούν καθοριστικές για το ποιος θα έρθει τρίτος, ποιος δηλαδή θα μας κρατήσει στη μέση οδό ώστε να αποφύγουμε τα άκρα. Και εδώ το δίλημμα είναι απλό: ΠΑΣΟΚ ή Χρυσή Αυγή; - Κύριε Υπουργέ, πριν λίγες μέρες το Οικουμενικό Πατριαρχείο προχώρησε στην αγιοκατάταξη του γέροντα Παϊσίου, ένα γεγονός που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα. Πιστεύετε ότι ανταποκρίνεται στο αίσθημα του λαού; Ως Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων δεν έχω καμία αρμοδιότητα να μιλήσω για ένα τέτοιο ζήτημα. Ως μέλος όμως της Εκκλησίας, ως ορθόδοξος χριστιανός, θα ήθελα να εκφράσω τη χαρά και τη συγκίνησή μου για την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου η οποία επιβεβαιώνει το αίσθημα όλων μας

Σ Η Ν

Ν Α ΓΙ

τα ύμα κ ε κ ε σ θρη η της α τ σ η α με ς γι ρολόγ ς του ο ν ει θυ φο πεύ ν, τη ς σχέσ υ ώ ι Ο ρικ ί στ κλη ινηθε κ θα

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης | Eurokinissi

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σ Η Δ Ι Τ Α Ν Α Μ Α Σ

ν α τω οία ί σ οπ οδο ισθ στην μ η ω ια τ η πάν γ , άσ ου ός τ ι την β τ α μ α κόμ αλλά κ υ το ά η. έση κευτικ έρνησ θ β τη σ ζει α θρη γεί Κυ ί ρ τ , θα λε εκα υσίας αν εκ ξ , ο ρι ΖΑ ου ΥΡΙ ής πε μμα τ Σ υ ό ικ α το σιαστ ία το κ η σ κκλ κκλη Ε την

«Δεν απειλειται η μισθοδοσια

του κληρου»

Στον ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ «Υποκρισία» και «φαρισαϊκή ευλάβεια» αποδίδει στην Νέα Δημοκρατία ο υπεύθυνος της Κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος Βουλευτής στην Α΄ Θεσσαλονίκης , κ. Γιάννης Αμανατίδης. Ο κυριότερος συνομιλιτής με την Εκκλησία εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνέντευξη του στο «Ορθοδοξία INFO» ξεκαθαρίζει πως το κόμμα του δεν έχει σκοπό να «απειλήσει» όπως σημειώνει, την μισθοδοσία του Κλήρου, ούτε και την εκκλησιαστική περιουσία τονίζοντας οτι ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να υπερβεί «στερεοτυπικές αντιλήψεις και φοβίες που υφίσταντο στο παρελθόν». Όπως αποκαλύπτει ο κ. Αμανατίδης, το κόμμα του σκοπεύει να προβεί σε «εξορθολογισμό των διακριτών ρόλων» Εκκλησίας – Κράτους, με γνώμονα το δεύτερο άρθρο του υφιστάμενου Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα «χαλκεία» τα όσα υποστήριξε ο κ. Αντώνης Σαμαράς περί αποκαθήλωσης των ιερών εικόνων από δημόσιους χώρους.

- Γνωρίζαμε για την «Δεξιά του Κυρίου» μέχρι που ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να αναλάβει τον ρόλο της «Αριστεράς του Κυρίου» όπως λένε συχνά οι επικριτές σας. Πόσο άλλαξαν τα ποσοστά την οπτική του ΣΥΡΙΖΑ για τα εκκλησιαστικά πράγματα; Το λαϊκό δυνάμωμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν έφερε μόνο την αύξηση των ποσοστών αλλά και την αύξηση της ευθύνης. Κληθήκαμε να επικαιροποιήσουμε τις θέσεις μας σε μία σειρά ζητημάτων, που ίσως παλιότερα να αντιμετωπίζονταν αποσπασματικά. Η Εκκλησία στον τόπο μας είναι ένας οργανισμός που προϋπήρξε του σύγχρονου ελληνικού κράτους, οπότε καταλαβαίνετε, ότι οι σχέσεις της μαζί του είναι ιδιαίτερες και πολυσύνθετες. Η Δεξιά και αργότερα το ΠΑΣΟΚ προκάλεσαν πολύ κακό στην Εκκλησία, νομίζοντας ότι μπορούν να τη χειρίζονται σαν αντιπροσωπεία τους. Η 52

Εκκλησία ανήκει στον λαό και δεν γνωρίζει κόμματα και παρατάξεις. - Η στροφή του κόμματος σας στον τρόπο με τον οποίο βλέπει τις σχέσεις του με την θρησκεία είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή. Τι συνετέλεσε σε αυτό; Διαπιστώσατε πως ήταν λάθος να βλέπετε την Εκκλησία ως «αντίπαλο» ή το θέμα είναι καθαρά ψηφοθηρικό όπως λέει η απέναντι πλευρά; Για πολλά χρόνια η θεσμική Εκκλησία και η Αριστερά κινούνταν μεταξύ εχθρότητας και καχυποψίας. Οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν με το άνοιγμα του μακαριστού Σεραφείμ προς τον συντοπίτη του Χαρίλαο Φλωράκη και, μετέπειτα, με την προσπάθεια του ελληνικού χριστιανο-μαρξιστικού διαλόγου. Στις μέρες μας η πρώτη προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ με την Εκκλησία έγινε με την ακαδημαϊκή πρωτοβουλία

του συνεδρίου Εκκλησία και Αριστερά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Εκεί, αν θέλετε, τέθηκαν οι οδοδείκτες για την περαιτέρω πορεία και δημιουργήθηκε η βάση ώστε να περάσουμε από την καχυποψία σε έναν έντιμο διάλογο. Όσα ακολούθησαν αποτελούν την πρακτική εφαρμογή αυτών που συζητήθηκαν σε ακαδημαϊκό επίπεδο. - Έχω την εντύπωση πως το συγκεκριμένο συνέδριο τα πράγματα δεν έγιναν ακρι-

βώς όπως τα περιγράφετε. Οι δηλώσεις περί φορολόγησης των πιστών και οι αναφορές που έγιναν στα της εκκλησιαστικής περιουσίας έφεραν μάλλον αντίθετα αποτελέσματα. Τελικά μιας και το αναφέρατε, θα τους φορολογήσετε τους χριστιανούς; Σας περιέγραψα την ουσιαστική υπόσταση αυτού που παράχθηκε, δηλαδή την άρση της δυσπιστίας και το ξεκίνημα μίας εποικοδομητικής ανταλλαγής απόψεων. Από εκεί και πέρα ήταν φυσικό να

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

καταγραφούν και διαφωνίες και προσωπικές θέσεις. Αν συμφωνούσαμε σε όλα δεν θα χρειαζόταν ούτε συνέδριο ούτε διάλογος. Για το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας πιστεύουμε, ότι όπως κάθε νομικό πρόσωπο έτσι και η Εκκλησία δικαιούται να αξιοποιήσει την περιουσία της εξυπηρετώντας το φιλανθρωπικό έργο που πραγματοποιεί και τις λειτουργικές της δαπάνες. Επιπλέον, δεν υφίσταται θέμα επιβολής πρόσθετων φόρων WWW.ORTHODOXIA.INFO

“

ΦΩΤΟ: Γιώργος Φερδής

“

Η Εκκλησία δικαιούται να αξιοποιήσει την περιουσία της εξυπηρετώντας το φιλανθρωπικό έργο που πραγματοποιεί και τις λειτουργικές της δαπάνες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

- Είστε από τους ανθρώπους που έχουν δουλέψει πολύ στο να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ κοντά στην Εκκλησία. Ποια είναι η δική σας σχέση με την Εκκλησία και γιατί αναλάβατε αυτόν τον ρόλο; Η ανάληψη του τομέα ευθύνης των θρησκευμάτων συνδέεται με την προσωπική μου επαφή και ενασχόληση με θέματα της Εκκλησίας αλλά και ευρύτερα των θρησκειών. Έτσι, πριν περίπου μία τριετία κλήθηκα να συντονίσω τον διάλογο του κοινοβουλευτικού ΣΥΡΙΖΑ με την επικρατούσα Ορθόδοξη Εκκλησία και τις άλλες θρησκείες. Σε αυτή την πορεία του διαλόγου προσπαθήσαμε να υπερβούμε στερεοτυπικές αντιλήψεις και φοβίες, που υφίσταντο στο παρελθόν, και να προχωρήσουμε στην ουσία των πραγμάτων και σε αυτό μας βοήθησαν τόσο η ήρεμη και συναινετική φωνή του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου όσο και η προοδευτική προοπτική του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Νομίζω, ότι, εν πολλοίς, το καταφέραμε, και σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει οικοδομήσει μία σχέση εμπιστοσύνης με τους θρησκευτικούς οργανισμούς. - Έτριβαν πολλοί τα μάτια τους βλέποντας τον μητροπολίτη Πειραιά να υποδέχεται τον Αλέξη Τσίπρα στην εξέδρα των Θεοφανείων. Κι όσοι δεν το έκαναν τότε το έπραξαν βλέποντας την σκηνή με το περιστέρι. Μήπως η προεκλογική ένταση σας έχει οδηγήσει σε υπερβολές; Η αντίληψη μας για θέματα πίστεως στηρίζεται στον σεβασμό των παραδόσεων του Ελληνισμού χωρίς να δι54

ολισθαίνει στον λαϊκισμό. Η Ορθοδοξία αποτελεί τον βασικό άξονα της εθνικής μας παράδοσης. Τα έθιμα, η λαϊκή και λόγια τέχνη και μέρος της λογοτεχνίας έχουν βαθιά σχέση με τη θρησκευτικότητα του λαού μας. Αυτό το αναγνωρίζουμε και, έτσι, είναι φυσικό να συμμετέχουμε στα μεγάλα εκκλησιαστικά γεγονότα. Από το 1989 που ιδρύθηκε ο Συνασπισμός, στα Θεοφάνεια στον Πειραιά δεν είχε πάει ποτέ ούτε ο τοπικός βουλευτής να σας θυμίσω. Αυτό αν μη τι άλλο υποδηλώνει κάτι; Μάλλον πρέπει να ανατρέξετε στο ιστορικό σας αρχείο για να δείτε, ότι σχεδόν κάθε χρόνο από το 1989 είτε η ηγεσία είτε στελέχη του Συνασπισμού παρίσταντο στον εορτασμό των Θεοφανείων στον Πειραιά. Κι εάν πάτε ακόμα παλιότερα θα διαπιστώσετε πως ηγετικά στελέχη της ΕΑΡ και παλιότερα της ΕΔΑ και του ΚΚΕ εσωτερικού, όπως ο Ηλίας Ηλιού και ο Λεωνίδας Κύρκος, συμμετείχαν στα μεγάλα θρησκευτικά γεγονότα, που συνδέονταν και με εθνικές επετείους. - Χωρισμός Εκκλησίας Κράτους και εκκλησιαστική περιουσία, είναι δύο από τα σημαντικότερα θέματα στις σχέσεις Εκκλησίας Κράτους. Τι λέει γι αυτά το πρόγραμμα σας; Για τον ΣΥΡΙΖΑ οι σχέσεις της Πολιτείας με τα θρησκεύματα, πρέπει να στηρίζονται στην αρχή των διακριτών ρόλων του κάθε οργανισμού, να μην εμποδίζουν τη θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών, και να μην έχουν επιπτώσεις στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Όσον αφορά ειδικότερα την επικρατούσα Ορθόδοξη

Εκκλησία, πρεσβεύουμε τον εξορθολογισμό των διακριτών ρόλων με γνώμονα και το δεύτερο άρθρο του υφιστάμενου Καταστατικού Χάρτη. Με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος διατηρούμε μία ειλικρινή σχέση διαλόγου και σε αυτή τη βάση εξετάζουμε όλα τα ζητήματα. Σκοπός μας πάντοτε είναι η αμοιβαιότητα των δράσεων για το καλό του ανθρώπου.

“

Δεν υφίσταται θέμα επιβολής πρόσθετων φόρων στους πιστούς καμίας θρησκευτικής κοινότητας, ούτε, βέβαια, απειλείται ή θίγεται η μισθοδοσία των θρησκευτικών λειτουργών

“

στους πιστούς καμίας θρησκευτικής κοινότητας, ούτε, βέβαια, απειλείται ή θίγεται η μισθοδοσία των θρησκευτικών λειτουργών.

- Το άρθρο 2 του Καταστατικού Χάρτη δεν μιλά όμως μόνο για το καλό του ανθρώπου. Αναφέρεται σε καθιέρωση νέων θρησκευτικών εορτών, χριστιανική αγωγή της νεότητας, εξύψωση του θεσμού του γάμου και άλλα με τα οποία όλοι ξέρουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί. Το άρθρο 2 αναφέρεται στους τομείς που μπορούν να συνεργάζονται η Πολιτεία με την Εκκλησία. Στα παραδείγματα που επικαλείσθε η καθιέρωση νέων θρησκευτικών γιορτών σχετίζεται με εθνικές ή τοπικές αργίες στη βάση θρησκευτικών γεγονότων. Στην περίπτωση αυτή το κράτος ορίζει αν μία γιορτή είναι ταυτόχρονα και αργία, όπως συμβαίνει διεθνώς. Η χριστιανική αγωγή συναρτάται με το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης. Έτσι, όταν η διδασκαλία περιέχει στοιχεία της ορθόδοξης παράδοσης, η Εκκλησία μπορεί να ερωτάται ή να δηλώνει την άποψή της, αφού πρόκειται για τον φορέα αυτής της παράδοσης. Αυτό δεν συνεπάγεται πως η θρησκευτική αγωγή στο ελληνικό σχολείο συνδέεται με το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας. Το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να διδάσκεται σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις δίνοντας έμφαση

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον γνωσιοκεντρικό του χαρακτήρα. Όσο για την εξύψωση του θεσμού του γάμου αφορά από πλευράς της Εκκλησίας την προστασία του θεσμού της οικογένειας κάτι που οφείλει να πράττει και η Πολιτεία με δικές της ρυθμίσεις. - Θα μου επιτρέψετε να επιστρέψω στο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας. Το 2008 οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους ήταν σαφείς. Σας διαβάζω: «Πλήρης διαχωρισμός ρόλων εκκλησίας-κράτους, με πλήρη αρμοδιότητα της πολιτείας σε ζητήματα γάμου, ονοματοδοσίας, ανεξιθρησκίας, θρησκευτικού όρκου, μαθήματος θρησκευτικών, αμοιβών ιερωμένων κ.λπ. Επιστροφή στο κράτος της μεγάλης ακίνητης εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας και απόδοσή της σε ακτήμονες και σε δημόσια χρήση». Τι ισχύει και τι δεν ισχύει σήμερα από τα παραπάνω; Χαίρομαι που πάτε μόνο μέχρι το 2008 και όχι στο 1928 ή στο 1908. Προφανώς αναφέρεσθε στον ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο, που το 2008 ήταν ένας συνασπισμός κομμάτων, τα οποία συνέκλιναν σε προγραμματικές θέσεις. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ενιαίο κόμμα με πρόγραμμα και καταστατικό που εγκρίθηκαν στο ιδρυτικό του συνέδριο τον Ιούλιο του 2013. Οπότε έχουμε μετασχηματισμό του πολιτικού φορέα και κατάρτιση νέου, δικού του προγράμματος. Ωστόσο, στη θέση του 2008 που μου αναφέρατε τα ζητήματα του πρώτου σκέλους έχουν ήδη διευθετηθεί από τη σχετική νομολογία που έχει παραχθεί ενώ στο δεύτερο μέρος ο όρος «επιστροφή» προϋποθέτει προηγούμενη εκχώρηση, γεγονός που δεν 56

υφίσταται αφού το κράτος δεν παραχώρησε από την ίδρυσή του περιουσία στον εκκλησιαστικό οργανισμό ή σε μονές. Άλλωστε γνωρίζετε, ότι η τελευταία απαλλοτρίωση εκκλησιαστικής περιουσίας συνέβη το 1952 και ο νόμος όρισε πως δεν μπορεί να υπάρξει άλλη.

των θρησκευτικών συμβόλων από τα δημόσια κτίρια. Ήταν κι αυτό μία ατυχής προπαγανδιστική εφεύρεση των κυβερνητικών χαλκείων. Άλλωστε, η ίδια η ελληνική σημαία, έχοντας ως βάση τον σταυρό, αποτελεί εθνικό και θρησκευτικό σύμβολο.

- Να κατέβουν οι εικόνες από τα δημόσια κτίρια; Ο κ. Σαμαράς και σε αυτό το ζήτημα θέλησε να μας γυρίσει στο Μεσαίωνα, και μάλιστα, στην εποχή της εικονομαχίας. Ποτέ δεν τέθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ θέμα για υποστολή

- Η απερχόμενη κυβέρνηση είχε δεσμευτεί πως θα κατασκευάσει τέμενος στην Αθήνα. Ποιες είναι οι δικές σας προθέσεις; Οι μουσουλμάνοι της Αθήνας βιώνουν το αίσθημα της απόρριψης, καθώς δεν έχουν

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ τον ρόλο της Εκκλησίας πιο παρεμβατικό στη χάραξη της εθνικής στρατηγικής. Ομολογουμένως, σε αυτή την αντίληψη συνετέλεσαν οι ιστορικές περιπέτειες του Ελληνισμού. Οι προσωπικές μου σχέσεις με τον κ. Άνθιμο είναι πολύ καλές με δεδομένο, ότι δύο φορές που του ζήτησα να στηρίξει κοινωνικές δράσεις το έπραξε με προθυμία. Η μία αφορούσε την πρωτοβουλία Σώστε το Νερό και η άλλη την κινητοποίηση για το κλείσιμο της ΕΡΤ3. Από εκεί και πέρα οι πολιτικές αντιλήψεις όλων των θρησκευτικών λειτουργών είναι ιδιωτική τους υπόθεση εφόσον παραμένουν ιδιωτικές.

τη δυνατότητα να προσεύχονται, να παντρεύονται και να κηδεύονται με αξιοπρεπείς συνθήκες. Η Ελλάδα είναι μια δημοκρατική χώρα και θα πρέπει να κατασκευασθεί χώρος λατρείας για τους μουσουλμάνους στο λεκανοπέδιο, ώστε να παύσει το άσχημο φαινόμενο των άτυπων χώρων προσευχής που στεγάζονται συχνά σε υπόγεια πολυκατοικιών και γκαράζ. - Αν ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίσει την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς, όπως συχνά λέει ο κ. Τσίπρας, θα δώσετε θρη-

WWW.ORTHODOXIA.INFO

σκευτικό όρκο; Δεν γνωρίζω να υπάρχει άλλη διαδικασία για την ορκωμοσία της κυβέρνησης εκτός από την υφιστάμενη, που συνεπάγεται θρησκευτικό όρκο. Νομίζω, ότι έτσι απαντώ στο ερώτημά σας. - Πολιτεύεστε σε μια πόλη της οποίας ο μητροπολίτης έχει βρεθεί πολλές φορές απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και τις θέσεις του. Ποια η σχέση σας με τον κ. Άνθιμο; Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ανήκει στη γενιά των Ιεραρχών, που αντιλαμβάνονται

- Θα περιμένατε ότι σε μια τόσο σημαντική εκλογική αναμέτρηση σαν κι αυτή της ερχόμενης Κυριακής, η θρησκεία θα διαδραμάτιζε τόσο σημαντικό ρόλο; Η θρησκεία, εκ των πραγμάτων, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της κάθε χώρας, με δεδομένο, ότι οι πολιτικοί φορείς δεν λειτουργούν αποστειρωμένοι και αποκομμένοι από την κοινωνία, της οποίας αποτελούν μέρος. Οι θρησκευτικές αξίες και πρακτικές επηρεάζουν τους τρόπους και το ύφος του πολιτικού βίου καθώς και τη λειτουργία των πολιτικών θεσμών. Βέβαια, σ’ αυτές τις εκλογές, η απερχόμενη κυβέρνηση προσπάθησε να πολιτικοποιήσει το θρησκευτικό συναίσθημα ασκώντας μία υποτιθέμενη ευσεβή αντιπολίτευση στον ΣΥΡΙΖΑ. Περίσσεψε η υποκρισία στη συντηρητική παράταξη, από τη μια η αφαίμαξη του λαού και από την άλλη η φαρισαϊκή ευλάβεια. Λησμονούν, όμως, ότι το κάθε δέντρο φαίνεται από τον καρπό του

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ορθόδοξο Ινστιτούτο Αγίου Σεργίου Παρισίων

Ένας λόφος, φάρος Ορθοδοξίας για 89 χρόνια Από τον Γιώργο Δ. Φερδή

Σε ένα λόφο βορειοδυτικά του Παρισιού δίπλα από το διάσημο πάρκο «Buttes - Chaumont» βρίσκεται η καρδιά της Ορθοδοξίας, στο κέντρο της Δυτικής Ευρώπης. Το Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου δεσπόζει και λειτουργεί από το 1925 δίνοντας μάθημα Ορθόδοξης πίστης. 58

έχρι το 1914 στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η Θεολογική Σχολή, υπήρχε η «Γερμανική Λουθηρανική Αποστολή» του Παρισιού, που είχε δημιουργηθεί για τους πολυάριθμους Γερμανούς μετανάστες που δούλευαν στην έκταση του 19ου διαμερίσματος. Εκεί είχε αναπτυχθεί ένα θρησκευτικό γερμανικό και πολιτιστικό κέντρο με ενορία και σχολείο της Κυριακής. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο

Πόλεμο, η ιδιοκτησία τέθηκε προς πώληση από τη γαλλική κυβέρνηση. Τότε εμφανίζεται Μητροπολίτης Ευλόγιος Γκεοργκέφσκι ο οποίος κατόρθωσε να συγκεντρώσει μέσω δωρητών, σε μια περίοδο που δεν υπήρχαν οικονομικές ανέσεις, το πόσο των 321.000 φράγκων αγοράζοντας τελικά την ιδιοκτησία που σήμερα βρίσκεται το Ορθόδοξο Ινστιτούτο. Η ιδέα της δημιουργίας μιας θεολογικής

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΑΦΙΕΡΩΜΑ σχολής γεννήθηκε το 1922 από πολλούς καθηγητές διαφόρων χωρών αλλά και μαθητές. Αν οι ιδρυτές της ήταν Ρώσοι, η σχολή ήταν ανοιχτή σε όλες τις εθνότητες. Έτσι με την επωνυμία «Ινστιτούτο Ορθόδοξης Θεολογίας» το 1931 η σχολή καταχωρείται επίσημα στο Πρωτόκολλο της Ακαδημίας των Παρισίων και αναγνωρίζεται από αυτή ως ίδρυμα ανώτατης ελεύθερης διδασκαλίας.

Τη δεκαετία του 1940 στις έδρες του Αγίου Σεργίου» δίδασκαν κορυφαίοι καθηγητές της Θεολογίας όπως ο Αλέξανδρος Σμέμαν, ο Ιωάννης Μέγεντορφ και ο Παύλος Ευδοκίμωφ.

Σπουδαία ονόματα

Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, η Σχολή έγινε πόλος έλξης για σημαντικές ακαδημαϊκές προσωπικότητες όπως οι: Σέργιος Μπουλγκάκωφ, Σέργιος Φράνκ, Πέτρος Στρήβ, Νικόλαος Λόσσκυ, Γεώργιος Φλωρόβσκυ, Αντώνιος Καρταχιώφ και άλλοι, οι οποίοι έδωσαν μια διαφορετική οπτική στην λειτουργία καθιστώντας την σημαντικό σημείο αναφοράς της οικουμενικής κίνησης. Παρά το γεγονός πως το Ινστιτούτο δοκιμάστηκε αρκετές φορές τόσο κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και σε άλλες περιόδους, στάθηκε όρθιο, αφού ποτέ δεν σταμάτησαν ούτε τα μαθήματα αλλά ούτε και οι άλλες ακαδημαϊκές δράσεις του με παρουσία πανεπιστημιακών απ’ όλο τον κόσμο σε συνέδρια θεολογικού και όχι μόνο χαρακτήρα. Από ένα σημείο και μετά μάλιστα, θέσεις διδασκόντων ανέλαβαν παλαιοί απόφοιτοι του Ινστιτούτου οι οποίοι ήταν πλέον καταξιωμένοι θεολόγοι διεθνούς βεληνεκούς. Στη δεκαετία του 1940 στις έδρες του Αγίου Σεργίου» δίδασκαν κορυφαίοι καθηγητές της Θεολογίας όπως ο Αλέξανδρος Σμέμαν, ο Ιωάννης Μέγεντορφ και ο Παύλος Ευδοκίμωφ. WWW.ORTHODOXIA.INFO

Κάποιοι από τους καθηγητές που διακρίνονται για την προσφορά τους την τελευταία δεκαετία είναι ο Ολιβιέ Κλεμάν, Βόρις Μπομπρίσκου, π. Ανδρέας Φυρίλλας και άλλοι πολλοί που προσφέρουν μια μαρτυρία Χριστιανών. Οι φοιτητές της σχολής δεν είναι μόνο Ρώσοι. Πολλοί Έλληνες, Κύπριοι και Σέρβοι αλλά από άλλες χώρες φοιτούν και διδάσκονται την θεολογία. Το ταξίδι στην επιστήμη της θεολογίας συνεχίζεται... Το 2005 το Ινστιτούτο έκλεισε τα 80 χρόνια θεολογικής παρουσίας στο Παρίσι, που δημιουργήθηκε από τους ρωσικής καταγωγής εξορισμένους που αποφάσισαν να ζήσουν την πίστη τους στην γη της εξορίας. Όλα άρχισαν από μια ιδέα και η εξέλιξη της αποδείχτηκε λαμπρή και μακραίωνη, το Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου έδωσε θεολόγους, ιερείς, επισκόπους στην Εκκλησία μας, αλλά παράλληλα κράτησε ζωντανή την ιδέα της Οικουμενικής Κίνησης σε εποχές δύσκολες για την Χριστιανοσύνη. Ένας λόφος ορθόδοξης μαρτυρίας ο οποίος έμεινε 89 χρόνια στην πίστη, στην προσφορά, στην μάθηση και στην παρουσία με πολλές δυσκολίες στα χρονικά και όμως άντεξε τότε και θα αντέξει και σήμερα

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ίγες μόλις μέρες μετά την παρέμβαση του ισχυρού άνδρα της ρωσικής εκκλησιαστικής διπλωματίας, μητροπολίτη Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνα, τόσο στην κυβέρνηση της π.Γ.Δ.Μ. όσο και στον επικεφαλής της σχισματικής αυτοαποκαλούμενης «Εκκλησίας της Μακεδονίας» μητροπολίτη κ. Στέφανο, το υπουργείο Δικαιοσύνης του γειτονικού κρατιδίου ανακοίνωσε πως ο επί τρία χρόνια κρατούμενος στις φυλακές Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος κ. Ιωάννης θα αποφυλακιστεί. Για την Ρωσία που δίνει ιδιαίτερη σημασία στις κινήσεις τακτικής, μετά την αποτυχία της να επιβάλλει τετελεσμένα στην Εκκλησία της Τσεχίας και Σλοβακίας, αυτή θεωρήθηκε μια πολύ σοβαρή νίκη. Αν και μέχρι την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο δεν ήταν γνωστοί ούτε οι όροι της αποφυλάκισης του κ. Ιωάννη -εάν αυτή τελικά πραγματοποιηθεί- ούτε και το περιεχόμενο της συμφωνίας του υψηλού Ρώσου εκκλησιαστικού διπλωμάτη με τις εκεί κυβερνητικές και εκκλησιαστικές αρχές, θεωρείται δεδομένο πως το γεγονός αυτό από μόνο του, είναι ικανό να πυροδοτήσει σημαντικές εξελίξεις. Το μεγάλο διακύβευμα βέβαια για την Εκκλησία της Ρωσίας δεν είναι τόσο, οι εξελίξεις στην μικρή όμως όχι στρατηγικά σημαντική Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, αλλά στην μητέρα Εκκλησία της, το Πατριαρχείο Σερβίας.

Το παρασκήνιο και οι προεκτάσεις, πίσω από την παρέμβαση της Εκκλησίας της Ρωσίας για την αποφυλάκιση (;) του έγκλειστου Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ. Ιωάννη.

ΜΕΣΩ ΣΚΟ Η ΜΟΣΧΑ ΠΟΛΙΟΡΚΕΙ

ΒΕΛΙΓΡΑΔ

Ο ρόλος του Διαλόγου με τους Ρωμαιοκαθολικούς Τις τελευταίες δεκαετίες το εξαιρετικά υψηλής σημασίας στον σλαβικό κόσμο Πατριαρχείο της Σερβίας, είχε έρθει περισσότερο κοντά με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος απ’ 60

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΟΠΙΩΝ

Ι ΤΟ

ΔΙ

Το μεγάλο διακύβευμα για την Εκκλησία της Ρωσίας δεν βρίσκεται τόσο στις εξελίξεις στην μικρή όμως όχι στρατηγικά σημαντική Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, αλλά στην μητέρα Εκκλησία της, το Πατριαρχείο Σερβίας. ότι με το συγγενικό του Πατριαρχείο της Ρωσίας. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα Μόσχα και Βελιγράδι άρχισαν να ανατρέπουν τα δεδομένα. Καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν στο «Ορθοδοξία Info» πως ένας από τους λόγους που κλόνισαν τις σχέσεις της σερβικής Εκκλησίας με το Φανάρι, ήταν τα συνεχή ανοίγματα του Οικουμενικού Πατριάρχη προς την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Παραδοσιακά αντίθετοι με αυτήν την πορεία, τόσο για θρησκευτικούς όσο και για εθνικούς λόγους, οι Σέρβοι, έκαναν σημαντική στροφή προς την Μόσχα αφού διαπίστωσαν πως εκτός των άλλων συμφωνούν με την ρωWWW.ORTHODOXIA.INFO

σική Εκκλησία και στο θέμα αυτό, αν και η αφετηρία της ρωσικής αντίθεσης σε αυτήν την πορεία είναι εντελώς διαφορετική. Στις επισκέψεις τόσο του Σέρβου Πατριάρχη στην Μόσχα όσο του Ρώσου Πατριάρχη στο Βελιγράδι τέθηκαν οι βάσεις της νέας προσέγγισης των δύο Εκκλησιών. Ανάμεσα στα άλλα, η Ρωσία ανέλαβε να ενισχύσει δυναμικά την αποπεράτωση του καθεδρικού ναού του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι ένα σημαντικό έργο για τους Σέρβους και την πίστη τους, ενώ σε πολιτικό επίπεδο η Ρωσία αποτελεί στρατηγικής σημασίας σύμμαχο της Σερβίας στην υπόθεση του Κοσόβου. Η στά61

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΦΩΤΟ: Δημήτριος Πανάγος

ση που τήρησε η Σερβία κατά την Σύναξη των Ορθοδόξων Προκαθημένων στο Φανάρι την προηγούμενη χρονιά, επιβεβαίωσε την κοινή γραμμή των δυο πλευρών.

Το πρόβλημα της ονομασίας Παρά το γεγονός πως και ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε μεσολαβήσει στο παρελθόν για την επίτευξη συμφωνίας στο εκκλησιαστικό ζήτημα της π.Γ.Δ.Μ. δεν είχε υπάρξει πρόοδος. Η διαμάχη της Ελλάδας με την π.Γ.Δ.Μ. γι’ αυτό ακριβώς το ζήτημα ήταν η βάση του προβλήματος αφού για τους γείτονες η ονομασία «Εκκλησία της

Μακεδονίας» είναι αδιαπραγμάτευτη. Άλλωστε αυτός ήταν και ο ουσιαστικός λόγος που την δημιούργησαν! Στον αντίποδα η Ρωσία, χώρα που έχει αναγνωρίσει τα Σκόπια με το συνταγματικό τους όνομα, είχε διαφορετική αντιμετώπιση. Όπως σημείωσε στο «Ορθοδοξία Info» ο καθηγητής ιστορίας των σλαβικών Εκκλησιών και πρώην Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Μιχαήλ Τρίτος «θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποιες θα είναι οι ενέργειες που θα ακολουθήσουν την αποφυλάκιση του κ. Ιωάννη». Σύμφωνα με τον κ. Τρίτο, άνθρωπο που γνωρίζει όσο λίγοι τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή, «το κράτος θα πρέπει

Ένας από τους λόγους που κλόνισαν τις σχέσεις της σερβικής Εκκλησίας με το Φανάρι, ήταν τα ανοίγματα προς τους Ρωμαιοκαθολικούς

να αφήσει τους εκκλησιαστικούς παράγοντες ήσυχους χωρίς παρεμβάσεις» ώστε να υπάρξει λύση τονίζοντας την αναγκαιότητα να υπάρξει διάλογος ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές. Αυτό τώρα που περιμένουν όλοι είναι η τελική έκβαση της υπόθεσης. Αντί της απελευθέρωσης στις 19 Ιανουαρίου, υπήρξε η αναγγελία πως ο δημόσιος κατήγορος των Σκοπίων άσκησε έφεση επί της αποφάσεως που έβγαζε τον κ. Ιωάννη από την φυλακή. Τακτική του κράτους που επιχειρεί να ζητήσει επιπλέον ανταλλάγματα ή έχουμε γενικότερη ανατροπή των εξελίξεων; Ίδωμεν!

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Η ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στις απόψεις των αναγνωστών μας. Άλλωστε ο στόχος της προσπάθειάς μας είστε εσείς και η ενημέρωσή σας. Αν νομίζετε λοιπόν πως έχετε να μας προτείνετε κάτι, το οποίο θα μας κάνει καλύτερους θα χαρούμε να το διαβάσουμε. Στείλτε τα γράμματα σας στην διεύθυνση magazine@orthodoxia.info

[ ]

ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ Στα σχεδόν τριάντα χρόνια δράσης του ιδρύματος, έχουν καταφύγει σε αυτό εκατοντάδες γυναίκες με τα μωρά τους, είτε κυοφορούμενα είτε νεογέννητα.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οταν το σπιτι του παπα γινεται… «σπηλαιο της Βηθλεεμ» από τη ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ Φωτογραφίες: Ζάχος Καρεκλάς

εράσαμε ένα απόγευμα στο «Σπίτι της Μαρίας» όπως ονομάζεται ο ξενώνας του Ιδρύματος παιδαγωγικών και κοινωνικών εφαρμογών Άγιος Μάρκος στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Είναι το σπίτι του πατρός Κωνσταντίνου Πλευράκη και της πρεσβυτέρας του της κ. Στέλλας. Ένα ιερατικό ζευγάρι που μετρά 56 χρόνια συζυγίας. Πούλησαν το σπίτι τους στο κέντρο της Θεσσαλονίκης για να χτίσουν αυτόν τον ξενώνα σε ένα κτήμα οκτώ στρεμμάτων, προίκα της πρεσβυτέρας. Το «Σπίτι της Μαρίας» φιλοξενεί άγαμες μητέρες, εγκαταλελειμμένες ή και κυνηγημένες από συντρόφους κι οικογένεια, μαζί με τα παιδιά τους. Νεαρές κοπέλες που δεν επιθυμούν να καταφύγουν στην εύκολη λύση της έκτρωσης γιατί, παρά τις δυσκολίες, η χαρά που νιώθουν όταν αντικρίζουν το μωρό τους, δε συγκρίνεται με τίποτα, όπως μας λένε. Η Πηνελόπη μας κοιτά διερευνητικά από την αγκαλιά της μαμάς της. Χαμογελά και κουνά τα χεράκια της. Είναι μόλις εφτά μηνών αλλά φαίνεται κιόλας κοινωνική. Ο Ραφαήλ παίζει

WWW.ORTHODOXIA.INFO

με το καρότσι του. Προσπαθεί ν’ ανέβει μόνος του. Όταν δεν τα καταφέρνει, αρχίζει να τρέχει γύρω γύρω. Έκλεισε τα δύο και του αρέσει να βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση. Πιο ντροπαλή είναι η τρίχρονη Στέλλα. Μπαίνει διστακτικά στο δωμάτιο και πηγαίνει κατευθείαν στο μπολ με τις καραμέλες. Γεμίζει τις χουφτίτσες της και μας κοιτά με την άκρη του ματιού της. Το χαριτωμένο μουτράκι της χαμογελά κρυφά για το παιδικό κατόρθωμα. Τρέχει να φύγει, κρατώντας σφιχτά τις καραμέλες. Τρία χαριτωμένα προσωπάκια. Τρία παιδικά χαμόγελα. Τρεις λαμπερές φατσούλες που δεν θα άνοιγαν τα χεράκια τους να αγκαλιάσουν τον κόσμο, δεν θα έδιναν χαρά στις μητέρες τους αν δεν υπήρχε ο Άγιος Μάρκος. Και, φυσικά, δεν είναι μόνο αυτά. Στα σχεδόν τριάντα χρόνια δράσης του ιδρύματος, έχουν καταφύγει σε αυτό εκατοντάδες γυναίκες με τα μωρά τους, είτε κυοφορούμενα είτε νεογέννητα. Εκατοντάδες παιδιά έχουν έρθει στη ζωή όχι μόνο εξαιτίας της ισχυρής θέλησης των μητέρων τους να μη διακόψουν την εγκυμοσύνη αλλά 65

ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

και χάρη στον αγώνα του πατρός Κωνσταντίνου και της πρεσβυτέρας Στέλλας να τις στηρίξουν στην απόφασή τους να μη δειλιάσουν μπροστά στον τίτλο της άγαμης μητέρας.

Ο Άγιος Μάρκος Το Ίδρυμα παιδαγωγικών και κοινωνικών εφαρμογών άγιος Μάρκος στη Θέρμη Θεσσαλονίκης λειτουργεί επίσημα με ΦΕΚ από το 1989. Σκοπός του είναι η προστασία της μητρότητας. Στον Άγιο Μάρκο καταφεύγουν άγαμες γυναίκες, νεαρής συνήθως ηλικίας, μεταξύ 18 ως 25 ετών κυρίως, σπάνια και λίγο μεγαλύτερες, οι οποίες εγκυμονούν ή έχουν μόλις γεννήσει κι οι σύντροφοι ή οι οικογένειές τους δεν επιθυμούν την εγκυμοσύνη και το μωρό, τις εγκαταλείπουν ή τις απειλούν. Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις κοριτσιών που η ίδια τους η οικογένεια τα κυνηγά και ζητούν προστασία από το ίδρυμα. «Δεν είναι έργο προϋπολογισμού αλλά έργο πίστεως», μας εξηγεί η πρεσβυτέρα Στέλλα Πλευράκη, οικονόμος, θα λέγαμε, και ψυχή του ιδρύματος, πριν αρχίσει να εξιστορεί την πορεία του από το 1984, όταν φιλοξένησε τις πρώτες δύο κοπέλες στο σπίτι της, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μέχρι σήμερα. «Το 1984 χρειάστηκε να φιλοξενήσουμε στο σπίτι μας δύο άγαμες μητέρες. Οι σύντροφοί τους δεν ήθελαν το μωρό κι εκείνες δεν είχαν συμπαράσταση από πουθενά. Δεν είχαμε δικά μας παιδιά, εγώ ήμουν μοναχοπαίδι και δεν ήξερα πώς να φροντίσω ένα μωρό. Ο πατήρ Κωνσταντίνος προερχόταν από πολύτεκνη οικογένεια κι είχε μεγαλώσει τα μικρότερα αδέρφια του. Έτσι, εκείνος βοηθούσε τις κοπέλες με τη φροντίδα των μωρών τους όσο ήταν λεχώνες. Τα έλουζε, τα έντυνε», θυμάται η πρεσβυτέρα. «Ο πατήρ Κωνσταντίνος χειροτονήθηκε διάκονος την ημέρα της εορτής του Ευαγγελιστή Μάρκου. Δυο χρόνια αργότερα, χωρίς να το έχουμε προγραμματίσει, χειροτονήθηκε ιερέας πάλι την ημέρα του αγίου Μάρκου. Κάναμε, λοιπόν, τότε τάμα στον Άγιο να του χτίσουμε ένα εκκλησάκι. Όταν φιλοξενήσαμε τις δύο κοπέλες σπίτι μας, αναρωτηθήκαμε τι περιμένουμε; Ν’ ανοίξει ο ουρανός, ν’ ακούσουμε φωνή που να μας λέει ότι δεν θέλω από εσάς μόνο το εκκλησάκι; Έτσι αποφασίσαμε να κάνουμε το ίδρυμα για την προστασία της μητρότητας», εξηγεί η κ. Στέλλα Πλευράκη. Το ιερατικό ζευγάρι πούλησε τότε το σπίτι του στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και με τα χρήματα έχτισε το 1987 στο προικώο κτήμα της πρεσβυτέρας στη Θέρμη τον ξενώνα για τις άγαμες μητέρες. Δυο χρόνια αργότερα, το 1989, η πρεσβυτέρα έκανε δωρεά όλο το κτήμα στην

οικεία μητρόπολη Κασσανδρείας προκειμένου να συσταθεί επίσημος φορέας, το Ίδρυμα παιδαγωγικών και κοινωνικών εφαρμογών, αφιερωμένο στον άγιο Μάρκο, που τόσο καθόρισε την κοινή πορεία του ζεύγους. Το ίδρυμα, με βάση το καταστατικό του, βρίσκεται υπό την εποπτεία του μητροπολίτη Κασσανδρείας. Έχει διοικητικό συμβούλιο που διορίζεται κάθε τέσσερα χρόνια από τον μητροπολίτη κι είναι αρμόδιο για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη λειτουργία του ιδρύματος. Δεν υπάρχει πρόεδρος αλλά ισόβιος γενικός αρχιερατικός επίτροπος, ο πατήρ Κωνσταντίνος Πλευράκης. Όσοι έχουν διατελέσει μέλη του διοικητικού συμβουλίου, μετά τη λήξη της θητείας τους, μπαίνουν σε έναν κατάλογο, τη γεροντία από την οποία θα προκύψει ο νέος αρχιερατικός επίτροπος μετά την εκδημία του νυν. Το Σπίτι της Μαρίας, ο ξενώνας του ιδρύματος, διαθέτει δεκατρία δωμάτια στα οποία μπορούν να μείνουν δεκατρείς κοπέλες με τα μωρά τους. Σε περίπτωση αυξημένων αναγκών, υπάρχει δυνατότητα να μείνουν και δύο μητέρες μαζί στο ίδιο δωμάτιο, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά. «Δεν το θεωρούμε ίδρυμα. Το θεωρούμε προέκταση του σπιτιού μας. Ένα μεγάλο εκκλησιαστικό σπίτι. Το σπίτι της Μαρίας, από το όνομα της μητέρας του Ευαγγελιστή Μάρκου. Στο σπίτι της έγινε ο Μυστικός Δείπνος. Εκείνη φιλοξένησε τον Χριστό λίγο πριν από τον Σταυρό και, μετά την Ανάστασή του, στο σπίτι της συνάντησε τους μαθητές. Έτσι κι εμείς, σαν να δεχόμαστε έναν ετοιμοθάνατο, το κυοφορούμενο βρέφος που δεν το επιθυμεί ο πατέρας του, και του δίνουμε ζωή. Το σπίτι μας είναι σαν το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Στο πρόσωπο κάθε κοπέλας βλέπουμε την Παναγία. Στο πρόσωπο κάθε νεογέννητου ή κυοφορούμενου μωρού βλέπουμε τον Χριστό», εξηγεί ο πατήρ Κωνσταντίνος. «Μπορεί να ονομάζεται ίδρυμα αλλά αυτός είναι ο όρος για τη νομική μορφή της δωρεάς που κάναμε. Στην ουσία είναι το σπίτι του παπά και της παπαδιάς. Τις κοπέλες που ζουν εδώ τις νιώθουμε κόρες μας», συμπληρώνει η πρεσβυτέρα.

Η ζωή πριν… Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδηγούν μια κοπέλα να χτυπήσει την πόρτα του Αγίου Μάρκου και να ζητήσει τη φροντίδα και τη συμπαράστασή του; «Συνήθως πρόκειται για κοπέλες που πίστεψαν σε έναν άνθρωπο, έμειναν έγκυες κι αυτός μετά τις αρνήθηκε. Δεν αναγνώριζε ότι το παιδί είναι δικό του. Έχουμε και κοπέλες που είναι κακοποιημένες. Αυτές οι περιπτώσεις, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, είναι πιο εύκολες, γιατί, όταν έρχεται ο σύντροφος εδώ

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

και δει τη ζωή μας, φάει μαζί μας, εκκλησιαστεί, ημερεύει κι αλλάζει οπότε μετά αποκαθίστανται οι σχέσεις τους», εξηγεί ο πατήρ Κωνσταντίνος. Σε αυτό συμφωνεί κι ο κ. Ιωάννης Αργυρόπουλος, ψυχίατρος- ψυχοθεραπευτής που προσφέρει εδώ και δέκα χρόνια εθελοντικά τις υπηρεσίες του σε όσες κοπέλες καταφεύγουν στο ίδρυμα και χρειάζονται ψυχολογική ή και ψυχιατρική υποστήριξη.«Η βιασύνη, η επιπολαιότητα μιας κοπέλας να φύγει από το οικογενειακό περιβάλλον, ο ενθουσιασμός της για έναν άνδρα την οδηγούν σε μια γρήγορη εγκυμοσύνη. Ο σύντροφος μετά φεύγει ή μπορεί να είναι ακόμη και παντρεμένος και να μη δέχεται να αναλάβει τις ευθύνες του σχετικά με το παιδί», μας λέει. Η απορία παραμένει. Πώς γίνεται, ενώ η Εκκλησία δεν δέχεται τις προγαμιαίες σχέσεις, ένας ιερέας με την πρεσβυτέρα του να έχουν φτιάξει ένα ίδρυμα για την περίθαλψη και τη φροντίδα άγαμων μητέρων;«Ο Χριστός την αμαρτία την καταδίκασε αλλά τον αμαρτωλό τον αγκάλιασε. Δεν λέμε ότι κάνει καλά μια κοπέλα που υποκύπτει και βρίσκεται στο τέλος με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Ο Χριστός, όμως, είπε «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω». Εμείς δίνουμε την ευκαιρία στην κοπέλα που θέλει να κρατήσει το μωρό της αλλά δεν έχει τις κατάλληλες συνθήκες, δεν έχει συμπαράσταση, να κρατήσει το μωρό με τη δική μας βοήθεια. Σώσαμε μωρό τελευταία στιγμή από του χάρου τα δόντια», επισημαίνει η πρεσβυτέρα κι εννοεί την έκτρωση. Η Αθηνά είναι 24 ετών. Έχει εκφραστικά μάτια και λαμπερό πρόσωπο. Είναι η μαμά του δίχρονου Ραφαήλ. Μένει στο ίδρυμα περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Απαντά με άνεση στις ερωτήσεις μας. Η ευφράδειά της είναι εντυπωσιακή. Αγαπά το διάβασμα, μας λέει. Δεν θέλει να μιλήσει για τη ζωή της πριν. Προτιμά να εστιάσει στη ζωή της στο παρόν, στο ίδρυμα. «Πριν μπω εδώ μέσα, δεν είχα ιδέα από Αγία Γραφή κι από τις ακολουθίες που τελούνται στους ναούς. Κι ήταν αυτό που μ’ έφτασε στην άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Πριν ήμουν κάτι σαν αγνωστικίστρια. Μετά ανακάλυψα ότι τελικά πιστεύω στο Θεό. Πριν είχα αμφιβολίες για το Θεό, ήμουν μπερδεμένη. Τώρα, αν δεν μελετήσω κι αν δεν πάω στην εκκλησία, νιώθω τύψεις, νιώθω ότι κάτι μου λείπει», δηλώνει η Αθηνά. «Τώρα συλλέγω την πνευματική τροφή που θα μου ζητήσει ο γιος μου αργότερα. Γιατί κι εγώ ρωτούσα την μητέρα μου όταν ήμουν μικρή αλλά η μητέρα μου δεν ήξερε να μου απαντήσει. Έτσι κι εγώ χάθηκα μετά κι ακολούθησα άλλους δρόμους. Πρώτη φορά βρίσκω πνευματική βοήθεια. Υλικά αγαθά πάντα

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αυτή είναι η μεγαλύτερή μου ευχαρίστηση γιατί έχουν αποκτήσει γλυκύτητα επειδή κατάλαβαν πλέον και νιώθουν την αγάπη τη δική μας και του Θεού στη ζωή τους», συμπληρώνει με συγκίνηση η πρεσβυτέρα. «Εδώ είμαστε συγκάτοικοι με τα κορίτσια. Δεν έχουμε περισσότερα προνόμια ή δικαιώματα από αυτά», προσθέτει.

κάπου, κάπως θα βρεις. Εδώ μπορεί να βρήκα στέγη, φαγητό, αλλά αυτά θα τα έβρισκα και σε άλλο ίδρυμα. Το πιο σημαντικό είναι ότι εδώ βρήκα τον Θεό», μας λέει με έμφαση.

… και μετά

Η εκκλησία… από τον ουρανό

“

Είχε 150 εκατομμύρια δραχμές και το είπε τόσο απλά, σαν να έλεγε έχω ένα κουτί κουλουράκια σπίτι μου να πάω να τα φέρω; Η γυναίκα ήρθε τόσο απλά που την περάσαμε για υποψήφια ζητιάνα

“

«Εδώ δεν είμαστε μοναστήρι να μην έχουμε σχέσεις με τον έξω κόσμο. Έχουμε όλες τις διόδους ανοιχτές με τον κόσμο, αρκεί να ξέρουμε να διαχειριζόμαστε την ελευθερία μας. Μέχρι τώρα ό,τι έχουμε πάθει ήταν γιατί δε ξέραμε να διαχειριστούμε την ελευθερία μας. Εδώ μέσα είναι κι ένα στάδιο διαπαιδαγώγησης. Να μάθουμε να διαχειριζόμαστε την ελευθερία μας και να βγούμε έξω στην κοινωνία πιο δυνατές, πιο συνειδητοποιημένες, με αυτογνωσία, με αυτοπεποίθηση. Όχι τη γυναικεία αυτοπεποίθηση “είμαι όμορφη θα τα καταφέρω”, αλλά την αυτοπεποίθηση στο άτομό μου, ότι έχω αυτοσεβασμό, έχω τις επαγγελματικές μου δεξιότητες να μεγαλώσω το παιδί μου με ηθική, με ορθή διαπαιδαγώγηση. Βγαίνουμε πιο ώριμες από εδώ μέσα», εξηγεί η Αθηνά. Πώς κυλά η ζωή στο Σπίτι της Μαρίας; «Έχει κάθε μια τη φροντίδα του παιδιού της και την καθαριότητα του δωματίου της. Από κει και μετά, όσο της κάνει κέφι καθεμιάς, συμμετέχει, αν το θέλει, στις ακολουθίες», λέει ο πατήρ Κωνσταντίνος ενώ η πρεσβυτέρα προσθέτει «αν και ζούμε μέσα στην εκκλησία, δεν αναγκάζουμε καμία να συμμετέχει στην εκκλησιαστική ζωή αν δεν το επιθυμεί». Όσο για εξόδους και βόλτες, ο πατήρ Κωνσταντίνος επισημαίνει ότι «οι κοπέλες είναι ελεύθερες να κυκλοφορούν έξω. Δεν δεσμεύονται σε τίποτα. Αρκεί μόνο να έχουν κόσμια διαγωγή. Όποιος θέλει, επίσης, μπορεί να τις επισκεφθεί. Αν υπάρχουν συγγενείς, μπορούν να έρθουν να τις δουν». «Ο πιο δύσκολος τομέας του έργου μας είναι να μας πιστέψουν οι φιλοξενούμενες ότι αυτό που κάνουμε εδώ, το κάνουμε από αγάπη και μόνο κι από κανέναν άλλο λόγο. Κάνουμε αγώνα για να αντιληφθούν αυτή την άδολη αγάπη», επισημαίνει η πρεσβυτέρα. «Όταν έρχεται μια κοπέλα στο ίδρυμα, στην αρχή, αρκετές φορές, αντιμετωπίζει τον πατέρα Κωνσταντίνο και την πρεσβυτέρα με καχυποψία γιατί είναι πληγωμένη από άλλους ανθρώπους και φοβάται να ανοιχθεί, να αφεθεί σε κάποιον άλλο. Θέλει προσπάθεια και καιρό για να χτιστούν σχέσεις εμπιστοσύνης και αγάπης. Σε βάθος χρόνου, οι σχέσεις των μητέρων με τον πατέρα Κωνσταντίνο και την πρεσβυτέρα βελτιώνονται», εξηγεί ο ψυχίατρος κ. Αργυρόπουλος. «Στις ακολουθίες που κάνουμε, πολλές φορές ψέλνουν οι κοπέλες.

Το ίδρυμα, εκτός από το εκκλησάκι προς τιμήν του Αγίου Μάρκου, διαθέτει κι έναν μεγάλο ναό ο οποίος προέκυψε… από τον ουρανό! Ο πατήρ Κωνσταντίνος με την πρεσβυτέρα του, στην πολύχρονη κοινή τους πορεία προσφοράς, έχουν βιώσει πληθώρα ευλογιών. «Ο Θεός έστειλε την μεγάλη εκκλησία από τον ουρανό, μέσω ενός έμμεσου δωρητή. Κάποιος που έρχεται εδώ και ρίχνει ένα ευρώ στο παγκάρι είναι άμεσος δωρητής. Κάποιος που λέει μια καλή κουβέντα σε κάποιον άλλο για το ίδρυμα, είναι έμμεσος δωρητής», εξηγεί η πρεσβυτέρα. «Το 1996 υπήρχε μια γυναίκα στη Θεσσαλονίκη, νοσοκόμα και διδάσκουσα στην σχολή νοσοκόμων που ήταν μοναχοκόρη. Είχε τάμα να δωρίσει μια εκκλησία στην μνήμη των γονέων της Αναστασίου κι Ερμιόνης. Την ακούει ένας φίλος μας και της λέει “κ. Μαρία δεν πάτε στο δρόμο για το Πανόραμα; Ένα ιερατικό ζευγάρι έχει χαρίσει το κτήμα του στην μητρόπολη και θέλουν μια μεγάλη εκκλησία”. Η γυναίκα παίρνει το λεωφορείο για να έρθει να μας βρει. Εμείς δεν ξέραμε τίποτα. Ο π. Κωνσταντίνος όταν την είδε, νόμιζε ότι ήρθε να ζητήσει βοήθεια και τη ρώτησε “κυρία μου σε τι μπορούμε να σας φανούμε χρήσιμοι;”, κι απαντά “εγώ πάτερ μου ήρθα για να σας φανώ χρήσιμη”. Είχε 150 εκατομμύρια δραχμές και το είπε τόσο απλά, σαν να έλεγε έχω ένα κουτί κουλουράκια σπίτι μου να πάω να τα φέρω; Η γυναίκα ήρθε τόσο απλά που την περάσαμε για υποψήφια ζητιάνα», μας διηγείται η πρεσβυτέρα. «Όταν τελείωσε ο ναός της Αναστάσεως του Σωτήρος και της Αγίας Ερμιόνης, η μακαριστή δωρήτρια έδωσε άλλα 40 εκατομμύρια δρχ. για να φτιαχτεί μια αίθουσα κάτω από τον ναό όπου μετά από κάθε λειτουργία πίνουμε καφέ, μιλάμε και γνωριζόμαστε με τον κόσμο που μας επισκέπτεται. Επίσης, η Αγία Ερμιόνη στην οποία είναι αφιερωμένος ο ναός, ήταν γιατρός και μας έστειλε ένα κοινωνικό ιατρείο στο ίδρυμα. Ήρθε ένας γιατρός εδώ στις αρχές του 2013, καθηγητής καρδιολογίας από μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, μαζί με συναδέρφους του, και μας είπαν “θέλουμε να προσθέσουμε στο

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

έργο που κάνετε ήδη και τις δικές μας υπηρεσίες. Θέλουμε να μας δώσετε ένα χώρο και θα ερχόμαστε δύο φορές τη βδομάδα να εξετάζουμε δωρεάν τις κοπέλες και τους κατοίκους της γύρω περιοχής”. Τους δώσαμε έναν χώρο κάτω από το ναό όπου έχουμε τη φωτογραφία της δωρήτριάς του που ήταν και νοσοκόμα. Δε γίνεται μια νοσοκόμα να μη βλέπει τι κάνουν οι γιατροί», συμπληρώνει η κ. Στέλλα. Πως αντιμετωπίζει όμως το ιερατικό ζεύγος τα χρήματα; «Στα χέρια μας κρατάμε κάρβουνα. Είμαστε υπόλογοι κι υπεύθυνοι για την αξιοποίηση των χρημάτων που προσφέρει ο κόσμος για το ίδρυμα. Εμείς ως ζευγάρι ό,τι είχαμε, το χαρίσαμε στην μητρόπολη. Τα πλούτη μας είναι οι φίλοι μας», τονίζει η πρεσβυτέρα.

Ο στόχος και… το όραμα «Στόχος μας, σε κάθε περίπτωση, είναι να βρούμε τον σύντροφο, τον άντρα που είναι ο πατέρας του παιδιού της κοπέλας που έρχεται σ’ εμάς και να κάνουμε, αν είναι δυνατόν, το γάμο τους. Πρώτος στόχος είναι ο γάμος, αλλά και να βοηθηθεί η κοπέλα να βρει τον εαυτό της, να σταθεί στα πόδια της. Το κέρδος μας είναι ότι, με την παρουσία του ιδρύματος, σώζεται ένας άνθρωπος, το κυοφορούμενο έμβρυο», υπογραμμίζει ο πατήρ Κωνσταντίνος. Ρωτήσαμε την πρεσβύτερα να μας πει τον αριθμό των γυναικών που έχουν μείνει στο σπίτι της Μαρίας τα τριάντα χρόνια λειτουργίας του ιδρύματος. «Δεν έχουμε εδώ γραφειοκρατικά κιτάπια να σημειώνουμε τα στοιχεία κάθε κοπέλας και να κρατάμε λογαριασμό», μας απάντησε. «Τρέχουμε, ψάχνουμε, αγωνιζόμαστε για κάθε περίπτωση, για κάθε κοπέλα που μας χτυπά την πόρτα. Δεν αφήνουμε καμιά να φύγει από εδώ αν δεν τακτοποιηθεί με κάποιο τρόπο, είτε βρίσκοντας δουλειά, είτε με το να αποκατασταθούν οι σχέσεις της με την οικογένειά της, είτε με το να παντρευτεί», συμπληρώνει. Όσο για το μέλλον του ιδρύματος, ο πατήρ Κωνσταντίνος δεν σταματά να κάνει όνειρα γι’ αυτό, κάτι που μας επιβεβαιώνει και ο κ. Αργυρόπουλος με τον οποίο τους δένουν βαθιά αισθήματα αλληλοεκτίμησης. «Το όνειρο του π. Κωνσταντίνου είναι να κάνει έναν παιδικό σταθμό για τα παιδιά του ιδρύματος», μας λέει. Έναν παιδικό σταθμό που θα γεμίζει από τις φωνούλες και τα γέλια του Ραφαήλ, της Στελλίτσας, της Πηνελόπης αλλά και των άλλων παιδιών που θα έρθουν στο ίδρυμα. Ο άοκνος πατήρ Κωνσταντίνος κι η ακούραστη πρεσβυτέρα Στέλλα θα συνεχίζουν ν’ αγωνίζονται γι’ αυτά τα παιδιά. Όσο ο Θεός τους δίνει κουράγιο και δύναμη, όπως λένε

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΦΩΤΟ: Hadrian H. Liem

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Μανώλης Μελινός συνομιλεί με τον Ιερομόναχο Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη, για τον Άγιο Γέροντα Παΐσιο

«Κάθε μέρα πεθαίνω και κάθε μέρα ο Χριστός μ’ ανασταίνει»! Κ

αθόμασταν μ’ έναν Γέροντα έξω από το ταπεινό καλύβι του και θωρούσαμε κατά τον Άθωνα. Για την ακρίβεια, εκείνος θωρούσε. Εγώ έκανα ότι κοιτώ, ενώ κατ’ ουσίαν επάσχιζα –εντυπωσιασμένος– να ερμηνεύσω το βαθύ βλέμμα του Γέροντα. Δεν χρειάσθηκε για πολύ να προσπαθώ. Τραβώντας αργά-αργά με τα ροζιασμένα –μέσα κι έξω τους– δάκτυλα το φθαρμένο από την πολυχρησία κομποσχοίνι του και δίχως να στρέψει αλλού την ματιά, είπε κουνώντας συνάμα το κεφάλι: – «Ο Θεός, ο Θεός μου προς Σε ορθρίζω. Εδίψησέ Σε η ψυχή μου ποσαπλώς Σοι η σαρξ μου εν γη ερήμω και αβάτω και ανύδρω». Ο Θεός, ο Θεός μου, ο Θεός σου, ο Θεός μας, παιδί μου, είναι η Κορυφή και στην Κορυφή είναι ο Θεός και η Κορυφή ταυτίζεται μαζί Του! Στην συνείδηση του κόσμου, αγαπητές και αγαπητοί μου αναγνώστες του «Orthodoxia info», ο Άθως είναι μνημείο αίγλης απαράμιλλης, φάρος ακτινοβολίας πνευματικής. Η πανέμορφη αυτή τοποθεσία αποτελεί αισθητή ανταύγεια του κάλλους του Θεού! Στο Άγιον Όρος, τίποτε δεν είναι άνευ σημασίας. Η σωματική οδύνη είναι απαραίτητη για την ψυχική πληρότητα· η σιωπή και ησυχία, για την αδιάκοπη επικοινωνία με τον Θεό. Τα μοναστικά κέντρα υπήρξαν πάντοτε φωτεινά μετέωρα, Ορθοδοξίας φάροι και ορθοπραξίας. Τα μοναστήρια του Όρους, οι σκήτες, τα κελλιά, τα ησυχαστήρια, τα καθίσματα αείποτε ήσαν και είν’ εστίες πνευματικής ακτινοβολίας, κέντρα αγιότητος και

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ αρετής. Η αγιώνυμη πολιτεία στην υπερχιλιετή ιστορία της έχει πλουτίσει το Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας με νέφη ομολογητών και μαρτύρων οι οποίοι την μαρτυρία της πίστεως εσφράγισαν με το τίμιον αίμα του μαρτυρίου τους. Διδάσκαλοι της κατά Θεόν σοφίας και αρετής, απέβησαν σεμνώματα κι εγκαλλωπίσματα κατά Χριστόν ζωής και πολιτείας. Ο Άθως είναι Όρος Άγιο. Δεν αγίασε όμως και δεν αγιάζει το Όρος τους Γέροντες· Οι Γέροντες αγίασαν το Όρος. Το Όρος είναι Άγιο, διότι αγιάσθηκε και συνεχώς αγιάζεται από τους κολοσσούς της αρετής που το οικούν· Είναι Άγιο, διότι ποτίσθηκε από το αίμα των μαρτύρων· Είναι Άγιο, διότι ευωδιάζει από το πνευματικό άρωμα των τιμίων Λειψάνων τα οποία αποτελούν ορατά σημεία της παρουσίας του Θεού, σκαλοπάτια στην κλίμακα που ενώνει την γη με τον Ουρανό. Πλησιάζοντας Γεροντάδες, απλούς μοναχούς, ερημίτες, επισκεπτόμενοι μοναστήρια, σκήτες, ασκητήρια, κελλιά, συναντούμε εξαϋλωμένες μορφές, ενσαρκώσεις αγιότητος και αρετής, να μιλούν με σοφία και βάθος, ν’ αναλύουν την εμπειρία τους με απλότητα και αμεσότητα. Δεν υπάρχουν αμόρφωτοι στο Άγιον Όρος. Είναι σοφοί οι κατά κόσμον άσοφοι, διότι «εμώρανεν ο Θεός την σοφίαν του κόσμου τούτου» και «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά... και τα μη όντα καταργήση» (Α´ Κορ. α´ 20-28). Ο Ιερός Χρυσόστομος ερωτά: «Ουχ οράς την των μοναχών φιλοσοφίαν, υπέρ τον ήλιον λάμπουσαν;». Στο Όρος υπάρχει η πραγματική σοφία, όχι σαν αποτέλεσμα 72

ΦΩΤΟ: M.Μελινός

λογικής και διαλεκτικής ερεύνης, αλλ’ ως δωρεά του Θεού. Το Όρος καθαίρει το πνεύμα, εξαγνίζει την βούληση και δέχεται την σοφίαν ως δώρο εού. Ρώτησαν κάποτε τον αββά Σιλουανό: Τι ακριβώς έκανες, πάτερ, ώστε να σκηνώσει μέσα σου η φρόνησις αυτή; Ο αββά απεκρίθη: «Ουδέποτε αφήκα εις την καρδίαν μου λογισμόν παροργίζοντα τον Θεόν». Αυτό ακριβώς έκαναν και κάνουν οι Αγιορείται Πατέρες. Αλλά δεν μένουν μόνον εκεί, στην θεάρεστη άρνηση του κακού και της αμαρτίας. Προχωρούν ένα, δύο, τρία, πέντε, δέκα, εκατό βήματα μπροστά, ευθυγραμμιζόμενοι με του αγίου Ισαάκ του Σύρου την θεία παραίνεση (από τα ευρεθέντα ασκητικά): «Ότε προσεγγίσεις ενώπιον του Θεού δια προσευχής, ούτω γενού εν τω λογισμώ σου, ώσπερ μύρμηγξ και ώσπερ τα ερπετά της γης και ώσπερ βδέλλα και ως παιδίον ψελλίζον»! Άξιος χειραγωγός μας στην αναζήτηση αγίων Αγιορειτών Γερόντων –εν προκειμένω– ο Ιερομόναχος Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης, Υμνογράφος της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας. Ο π. Αθανάσιος αξιώθηκε να γνωρίσει πολύ καλά μεγάλους Γέροντες, ιερούς άτλαντες που κρατούν στους ώμους τους –με τις θεοπειθείς προσευχές τους– τον κόσμο μας... Το σύνολο του διαλόγου παρατίθεται στο έβδομο βιβλίο της Σειράς «Πείρα Πατέρων», με τίτλον «Αγιορείτες ευλογείτε»: – Πάτερ Αθανάσιε, αν είν’ ευλογημένο, να κάνω για εσάς μιαν αποκάλυψη στους αγαπητούς αναγνώστες: Λαϊκός ακόμη ων, συνδεθήκατε στενά με τον Γέροντα Παΐσιο κι αυτός ο σύνδεσμός σας ισχυροποι-

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ ήθηκε όταν ήλθατε στο Άγιον Όρος μονίμως. Μιλήστε μας σχετικά. – Ιερομόναχος Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης: Εις το Όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος· Αγαπητέ μου Μανώλη, ευλογώ το Όνομα του Αγίου και Τρισαγίου και Υπεραγίου εν Τριάδι Θεού, γι’ αυτήν την επικοινωνία μας. Μεγάλη η ευθύνη και η δυνατότητά μου μικρή. Βαρύτατες οι απαιτήσεις και οι ώμοι μου ανίσχυροι. Όμως θ’ αποτολμήσω να ψελλίσω τον άτεχνο λόγο μου, κάνοντας αφ’ ενός υπακοή και στηριζόμενος αφ’ ετέρου στις θεοπειθείς ευχές των αγίων αυτών Γερόντων, τους οποίους –θεία συνάρσει– γνώρισα, επωμιζόμενος και άλλες ευθύνες ως «γνους και μη ποιών»...

Η γνωριμία

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά τους: Όταν ήμουν τελειόφοιτος της Θεολογίας, για πρώτη φορά με τον Γέροντα Αιμιλιανό, μία ομάδα πατέρων από τα Μετέωρα – όπου τότε βρισκόμασταν– είχαμ’ έλθει στο Άγιον Όρος να βολιδοσκοπήσουμε σε ποιό μοναστήρι θα μπορούσαμε να εγκατασταθούμε, εάν μεταφερόμασταν· Δεν είχε ακόμη αποφασισθεί. Ήταν του αγίου Σάββα, 5 Δεκεμβρίου. Μετά την Λειτουργία που κάναμε στο διονυσιάτικο κονάκι στις Καρυές, ο τότε αντιπρόσωπος Γέρων Θεόκλητος με πολλή αγάπη μας εφιλοξένησε και μας είπε πάρα πολλά εισαγωγικά για τον αγιορειτικό Μοναχισμό. Πολύ μας εβοήθησε πνευματικά. Μας ετόνισε το να πάρουμε την γνώμη του π. Παϊσίου. Βέβαια ο Γέροντάς μας είχε σχέση με τον π. Παΐσιο από παλαιότερα, αλλά εμείς WWW.ORTHODOXIA.INFO

δεν τον είχαμε γνωρίσει. Κατεβήκαμε λοιπόν κάτω, στο καλυβάκι του Τιμίου Σταυρού που βρίσκεται κοντά στην Μονή Σταυρονικήτα, ακριβέστερα στην σταυρονικητιανή Καψάλα. Έχουμε δύο Καψάλες, την σταυρονικητιανή και την παντοκρατορινή· Η μισή δηλαδή ανήκει στην Μονή Σταυρονικήτα και η άλλη μισή στην Μονή Παντοκράτορος. Ο παππούλης είχ’ εγκατασταθεί εκεί, αμέσως μετά την κοίμηση του Γέροντός του, του γνωστού παπα-Τύχωνος, του αγίου αυτού ανθρώπου. Εκεί, ο Γέροντας Παΐσιος, έκανε πάρα πολύ μεγάλη άσκηση. Λοιπόν πήγαμε και κτυπήσαμε το κουδουνάκι που είχε στην απλή περίφραξη. Μας άνοιξε με πολλή χαρά. Μας δέχθηκε μέσα κι επειδή είχε πολλήν

Ο Άθως είναι Όρος Άγιο. Δεν αγίασε όμως και δεν αγιάζει το Όρος τους Γέροντες· Οι Γέροντες αγίασαν το Όρος

Ο Γέρων Παΐσιος διαλέγεται με κληρικό, έξω από το καλύβι του.

ΦΩΤΟ: M.Μελινός

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ευχές. Καθώς φεύγαμε, είπε χαριτολογώντας: «Δεν έχω να σας κεράσω τίποτε, εκτός από τρία πορτοκάλια. Εσείς είσθε τέσσερις. Να σας τα δώσω, θα... μαλώσετε μεταξύ σας, ποιός να τα πρωτοπάρει! Έτσι θα τα δώσουμε όλα στον Τάσο (το κοσμικόν όνομά μου) για να τον καλοπιάσουμε να τον κάνουμε... καλόγερο! Έτσι κι αλλιώς, οι άλλοι τρεις είσθε ήδη μοναχοί». Μου έδωσε τα πορτοκάλια και αφού πήραμε όλοι την πολύτιμη ευχή του, κατεβήκαμε στην Σταυρονικήτα.

Κάθε μέρα με τον Γέροντα Παΐσιον!..

«Η άλλη επαφή που είχαμε με τον Γέροντα Παΐσιον ήταν τον Ιούλιο του 1972, όταν επρόκειτο να γίνω μοναχός, της Μεταμορφώσεως. Μου είπε ο Γέροντας Αιμιλιανός να γράψω στον π. Παΐσιο ένα γραμματάκι να του ζητήσω την ευχή του και να τον παρακαλέσω μάλιστα αν θα μπορούσε να ερχόταν στα Μετέωρα όπου έγινα μοναχός, για να παρευρεθεί στην Κουρά μου στο Μεγάλο Μετέωρο. Του έγραψα ένα γραμματάκι απλό. Απάντηση όμως πήρα αρχάς Σεπτεμβρίου. Μεταξύ άλλων, ο π. Παΐσιος, μου έγραφε: “... Ευλογημένε, δεν μου έγραφες ένα μήνα νωρίτερα; Εγώ αργώ να κατεβώ στην Μονή Σταυρονικήτα και η αλληλογραφία με τα δεδομένα του Αγίου Όρους, αργεί να έλθει. Ωστόσο, πνευματικά είμαι πάντοτε κοντά σας...”. Στην συνέχεια μου έκανε μία μικρή διδασκαλία περί Μοναχισμού, τι να προσέξω. Όταν αργότερα ήλθαμε στο Άγιον Όρος κι εγκατασταθήκαμε, αμέσως πήγα και τον επισκέφθηκα. Θυμήθηκε τα

“

Για τον κάθε άνθρωπο είχε τον ειδικό τρόπο αντιμετωπίσεως, τον προσωπικό τρόπο. Τον επιστήμονα τον αντιμετώπιζε με περισσότερη σοβαρότητα· Τα παιδάκια με παιδικότητα και απλότητα.

“

υγρασία εκείνη την ημέρα και κρύο, είχε αναμμένη την σομπούλα του. Το σπιτάκι του ήταν ένα λασπόκτιστο καλύβι· Σώζεται και σήμερα. Στο ανατολικό τμήμα του είχ’ ένα ελαχίστων διαστάσεων εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού. Το άλλο μισό ήταν το κελλάκι του. Στους τοίχους ήσαν κολλημένες εικόνες και χαρτάκια φύλλων τετραδίου, στα οποία ήσαν γραμμένα διάφορα ρητά, βασικά από την Παλαιά Διαθήκη. Μου έκανε εντύπωση το ότι ήσαν εκεί αρκετά από τα βιβλία των Βασιλειών. Ο παππούλης αφού μας εδέχθηκε, κάθησε σταυροπόδι με ανατολίτικο τρόπο. Όλοι εμείς καθίσαμε σ’ ένα ξυλοκρέβατο απέναντί του, μαζεμένοι πολύ στενά. Τότε πρόσεξα πάνω από το κεφάλι του που έγραφε: «Ο εγείρων από γης πτωχόν και από κοπρίας ανυψών πένητα...»· Μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Γύρω απ’ αυτό μας είπε μερικά πραγματάκια. Μας μίλησε με πολλή αγάπη, με πολλή διάκριση. Μας ερώτησε αν μπορούσαμε να μην... έλθουμε στο Άγιον Όρος, αν και τότε είχε μεγάλη ανάγκη η αθωνική πολιτεία από μοναχούς. Μας ερώτησε αν θα μπορούσαμε να μείνουμε στον κόσμο –ανθηρά η αδελφότης μας, τότε, νέοι όλοι– μια και θα γινόμασταν απαρχή ίσως, ώστε και άλλες αδελφότητες να κοινοβιάσουν σε διάφορα μοναστήρια του ελλαδικού χώρου. Όταν διεπίστωσε ότι η πορεία της αδελφότητος προς το Όρος ήταν αταλάντευτη, μας είπε: «Αν φθάσει το μαχαίρι στο απροχώρητο, ε, τότε τι να κάνετε... Πρέπει να έλθετε στο Όρος. Κοιτάξετε ποιό μοναστήρι σας αρέσει». Μας υπέδειξε να δούμε μερικά και μας κατευόδωσε με πάρα πολλές

πάντα κατ’ ευθείαν –μάλιστα με την παραμικρή λεπτομέρεια– σαν να πάτησε ένα πλήκτρο στο... computer! Είχε και αυτό το χάρισμα ο παππούλης· Δεν ξεχνούσε έναν άνθρωπον όταν τον έβλεπε και μάλιστα όταν τον συνέδεε με προσευχή (έκανε δηλαδή γι’ αυτόν κάποιαν ειδική προσευχή) δεν επρόκειτο ποτέ να τον ξεχάσει! Ενώ άλλους ανθρώπους, επισήμους όπως μου έλεγε, που πήγαιναν απλώς να τον δουν σαν... αξιοθέατο και αξιοπερίεργο, δεν ήθελε να τους θυμάται, διότι του αφαιρούσε η μνήμη αυτή πολύτιμο χρόνο από την προσευχή! Συχνά επανελάμβανε: “Εδώ που ήλθα, ήλθα να κάνω προσευχή. Δεν ήλθα να κάνω τον δάσκαλο. Πολύ περισσότερο μπορώ να βοηθήσω με την προσευχή, παρά με τα λόγια”... Όταν, το 1975-76, πήγα στις Καρυές ως Αρχιγραμματεύς, επειδή υπήρχε η αγαθή προδιάθεση, κάθε απόγευμα επί 14 μήνες έπαιρνα το μπαστουνάκι και τον επισκεπτόμουν. Θυμάμαι που κι εκείνος με παρότρυνε λέγοντας: “Να έρχεσαι να κάνουμε λίγη παρέα”. Τότε οι επισκέπτες ήσαν πολύ ολίγοι σε σχέση με τα τελευταία χρόνια. Τότε αν εχαμε πέντε διαμονητήρια την ημέρα, ήτο γεγονός! Σήμερα ξεπερνούν τα εκατόν είκοσι... Πήγαινα, λοιπόν, αφού τελείωνα την εργασία μου. Καθόμασταν δύο, τρεις, τέσσερις ώρες μαζί. Εκείνος έπλεκε κομποσχοινάκι συνήθως κι εγώ καθόμουν απέναντί του. Όταν είχε καλό καιρό, καθόμασταν έξω από το καλυβάκι, στην ελίτσα. Όταν είχε κακοκαιρία, μέσα στο κελλάκι εκεί... Μου είπε πάρα πολλές ιστορίες και από την προσωπική του ζωή, αλλά και από άλλα γεροντά-

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ κια τα οποία είχε γνωρίσει. Μ’ εντυπωσίαζε πάντα η αγιότητα της ζωής του, η απλότητα του τρόπου του, η αμεσότητα που είχε στην σχέση, καθώς και η ιδιαίτερη προσοχή που έδιδε στο κάθε πρόσωπο. Τον κάθε άνθρωπο δεν τον αντιμετώπιζε “μπουλντοζοειδώς”, δηλαδή όλους με τον ίδιο τρόπο. Για τον κάθε άνθρωπο είχε τον ειδικό τρόπο αντιμετωπίσεως, τον προσωπικό τρόπο. Τον επιστήμονα τον αντιμετώπιζε με περισσότερη σοβαρότητα· Τα παιδάκια με παιδικότητα και απλότητα. Μάλιστα τώρα θυμάμαι ένα περιστατικό μ’ έναν Γιωργάκη, που είχεν έλθει μαζί με μία μεγάλη παρέα. Καθόταν κι αυτός έξω από το κελλάκι όπου μιλούσε ο Γέροντας κι έκανε φασαρία. Ε, μικρό παιδάκι, δεν καταλάβαινε... Είχε, θυμάμαι, ένα ξύλο και κτυπούσε το έδαφος. Ίσως το έκανε αυτό για να εφελκύσει την προσοχή των άλλων, αφού όλοι συζητούσαν σοβαρά και το παιδί δεν μπορούσε να συμμετάσχει στην συζήτηση· Ήταν μόλις 6-7 χρονών. Ξαφνικά ο ευλογημένος παππούς για να μη πληγώσει το παιδάκι με μία παρατήρηση (να δεις τι ευγένεια είχε και πόση προσοχή έδινε, ώστε να μη λυπήσει άνθρωπο) του λέει: – Βρε Γιωργάκη, εκεί που κτυπάς, ξέρεις ποιός είναι από κάτω; – Όχι! – Ο... Αμερικάνος πρόεδρος είναι από κάτω και μαζί του όλοι οι Αμερικάνοι και μάλιστα κοιμούνται αυτή την ώρα. Εμείς έχουμε τώρα μέρα· Αυτοί όμως έχουν μεσάνυκτα, διότι ο ήλιος δεν φωτίζει συγχρόνως όλη την γη. Ξέρεις –συνέχισε ο Γέροντας να μιλά χαριτωμένα στον αποσβολωWWW.ORTHODOXIA.INFO

Το καλύβι του Αγίου Γέροντος Παϊσίου, όπως είναι σήμερα (ανάμεσα στα πολλά κυπαρισσάκια).

ΦΩΤΟ: M.Μελινός

μένο Γιωργάκη, προς τέρψιν όλων μας– οι Αμερικάνοι είναι δυνατοί και αν ξυπνήσει ο πρόεδρός τους με τον θόρυβο που κάνεις, θα στείλει τ’ αεροπλάνα, θα μας δουν εδώ και θα μας κάνουν λιώμα! Μη κτυπάς λοιπόν και μας πάρει μυρωδιά! Φοβήθηκε ο μικρός, οι μεγάλοι λυθήκαμε στα γέλια κι έτσι σταμάτησε ο Γιωργάκης να ενοχλεί! Λοιπόν τέτοια γεγονότα τα οποία ο Γέροντας διήνθιζε συνήθως με χιούμορ, ήσαν πάρα πολύ χαριτωμένα και ασφαλώς διδακτικά. Θα σου πω μερικά χαρακτηριστικά, τα οποία τώρα που κοιμήθηκε μπορώ να τα πω. Βέβαια για πολλά άλλα που μου είπε, τόνιζε συγχρόνως: “Δεν έχεις ευλογία να τα πεις, διότι οι άν-

θρωποι που θα τ’ ακούσουν, άλλοι από ευλάβεια θα τα εφαρμόσουν και θα πάθουν κακό, γιατί δεν είναι στα μέτρα τους κι άλλοι από υπερφροσύνη θα προσπαθήσουν να τα εφαρμόσουν –που κι αυτό δεν είναι στα μέτρα τους– και θα πάθουν πνευματική ζημιά”. Αλλά μερικά γεγονότα, μου είπε ότι μετά την κοίμησή του μπορώ να τα πω. Αυτό που θα πω τώρα, έχει να κάνει με ανθρώπους που πολλές φορές έρχονταν εδώ να τον δουν και το μόνο που τον ρωτούσαν ήταν να τους πει αν είχε φίδια και τα συντηρούσε! Εγώ πραγματικά έγινα αυτόπτης τρεις φορές των φιδιών που τον... επισκέπτονταν!.. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά τους· Ο Γέρων Παΐσιος μου έλεγε ότι 75

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Άγιος Γέρων Παΐσιος διαλέγεται με Μοναχό.

την αγάπη την καταλαβαίνει όλη η κτιστή φύση. Μάλιστα μου είχε κόψει μία κορυφή από ένα πουρναράκι και μου είχε πει με τον χαρακτηριστικό τρόπο του: “Ευλογημένη ψυχή, ας υποθέσουμε να πούμε και αυτό το πουρνάρι που του έκοψα τώρα την κορυφή, ξέρεις, πόνεσε και αν το χαϊδέψω θα καταλάβει την αγάπη! Και τον πόνο καταλαβαίνει και την αγάπη αντιλαμβάνεται! Ακόμη και η πέτρα, ακόμη και αυτή αισθάνεται! Ο πνευματικός άνθρωπος, όλα τα βλέπει πνευματικά. Όλα τα βλέπει ότι έχουν κάποιο σκοπό μέσα στην όλη Δημιουρ76

γία του Θεού. Δεν επεμβαίνει καταλυτικά”. Ε αυτό, αγαπητέ μου Μανώλη, είν’ ένα μήνυμα ορθόδοξης οικολογίας. Ο π. Παΐσιος δεν έβλεπε την φύση σαν αυτοσκοπό, αλλά σαν δημιούργημα του Θεού. Όπως είμαστε κι εμείς δημιούργημά Του, είναι και όλοι οι άλλοι και όλα τ’ άλλα που τον... επισκέπτονταν!.. Μια φορά τον ρώτησα: – Γέροντα, γιατί τα φίδια αυτά και τα ποντίκια τα έχεις εδώ; Επίσης την αλεπού, τον σκαντζόχοιρο, τα δύο κουναβάκια που ταΐζεις; Γιατί τα κάνεις αυτά; – Κοίταξε να δεις, ευλογη-

ΦΩΤΟ: M.Μελινός

μένε· Ιδίως τα φίδια, τα καημένα, είναι... κατατρεγμένα. Όλα τα ζωάκια όταν γεννιούνται, τ’ αρνάκια, τα γατάκια, τα σκυλάκια, τα παίρνουν τα παιδάκια, τους βάζουν κορδελίτσες, τα χαϊδεύουν, τα... κάνουν μπάνιο, θέλουν να κοιμούνται μαζί τους, τα ταΐζουν, τα παίζουν, όλα τα ζωάκια τα παίζουν! Από τους ανθρώπους, κανένας δεν αγαπά τα φίδια και τους ποντικούς. Ε, τουλάχιστον εμείς οι καλόγεροι, ας υποθέσουμε να πούμε, εννοείται ότι πρέπει να έχουμε περισσότερο φιλότιμο... Δεν πρέπει να δείξουμε ιδιαίτερη αγάπη και σ’ αυτά τα ζωντανά;!»

Ο Μανώλης Μελινός είναι Θεολόγος συγγραφέας, διευθυντής Βιβλιοθήκης της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος http://www.manolismelinos.com

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΟΙ

ΦΡΟΥΡΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στο πανάρχαιο μοναστήρι στην Χερσόνησο του Σινά, αιώνες τώρα Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, ζουν αρμονικά Του Ανδρέα Παπαβασιλείου

ΦΩΤΟ: Joe Mulgrew

τέκει εδώ και τουλάχιστον 17 αιώνες αγέρωχη στους πρόποδες του όρους όπου ο Μωυσής παρέλαβε τον Νόμο. Πρόκειται για την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά, το αρχαιότερο στην Ιστορία χριστιανικό καθίδρυμα. Στο πέρασμα των αιώνων όχι μόνον απλοί προσκυνητές αλλά και μεγάλοι θρησκευτικοί και πολιτικοί ηγέτες προστάτευσαν τη μονή, όπως η Αγία Ελένη, Πάπες και Πατριάρχες, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ακόμα και ο ιδρυτής του Ισλάμ Μωάμεθ, ο σουλτάνος Σελίμ Α’, η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας, ο Μέγας Ναπολέων και άλλοι. Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης πέρα από τη σημασία της για τους χριστιανούς όλου του κόσμου είναι επίσης και ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς το οποίο αντέχει στον χρόνο και στην Ιστορία. Εκείνο όμως που προκαλεί σήμερα αλλά και διαχρονικά εντύπωση είναι το γεγονός ότι το μοναστήρι πέρα από τους ιδιαί-

WWW.ORTHODOXIA.INFO

τερους φυσιολογικούς δεσμούς που έχει με τους χριστιανούς προσκυνητές που το επισκέπτονται έχει μια ιδιαίτερη αξία και για τους μουσουλμάνους βεδουίνους που ζουν στην περιοχή και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι είναι οι αόρατοι και ορατοί «φρουροί» του μοναστηριού.

Η καταγωγή τους Ποια όμως είναι η καταγωγή αυτών των ανθρώπων που, αν και μουσουλμάνοι, στέκουν ακοίμητοι παραστάτες της μονής μέσα στους αιώνες; Ποια είναι η ιδιαίτερη ιστορία τους; Να σημειώσουμε εδώ ότι η λέξη βεδουίνος σημαίνει στα αραβικά ο άνθρωπος που ζει στη φύση. Όπως αναφέρει ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Ευτύχιος (9ος αι.), όταν ο Ιουστινιανός έκτισε τη μονή, εγκατέστησε κοντά σε αυτή 200 οικογένειες από τον Πόντο και την Αλεξάνδρεια για να φυλάσσουν, να υπερασπίζονται και να βοηθούν τους μονα-

Οι βεδουίνοι της Γκεμπελίας δεν έπαυσαν να έχουν έως σήμερα συνείδηση της ελληνορωμαϊκής τους καταγωγής, θεωρώντας τους εαυτούς τους Ρωμιούς

χούς. Οι σημερινοί βεδουίνοι που ζουν πέριξ της μονής θεωρούνται απόγονοι αυτών των οικογενειών, που κατά τον 7ο αιώνα εξισλαμίσθηκαν, αποτελούν δε σήμερα μια από τις έξι φυλές των βεδουίνων του Σινά, την φυλή των Ορεινών (Γκεμπελία). Οι βεδουίνοι της Γκεμπελίας δεν έπαυσαν να έχουν έως σήμερα συνείδηση της ελληνορωμαϊκής τους καταγωγής και θεωρούν τους εαυτούς τους Ρωμιούς, καυχώμενοι μάλιστα για αυτήν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Η μονή είναι αναπόσπαστο τμήμα της ζωής τους και προσβλέπουν στη φροντίδα της. Είναι φιλειρηνικοί, καλόκαρδοι, ευγενείς, εύθυμοι, ολιγαρκείς και φιλόξενοι, παρά τη φτώχεια τους. Θεωρούν τη μονή και τον Αρχιεπίσκοπο Σινά την παραδοσιακή διοικητική και δικαστική αρχή της φυλής τους. Είναι συνδεδεμένοι με τη μονή εργαζόμενοι και μετέχοντας στην καθημερινή της ζωή.

ΕΙΚΟΝΕΣ

ΦΩΤΟ: Γιώργος Φερδής

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΤΕΥΧΟΣ 01 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΕΙΚΟΝΕΣ Δεκαέξι ιεράρχες από την Ελλάδα και το εξωτερικό στον Πειραιά

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ Γ.Ο.Χ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΟΥΣ Τα πρώτα τους Θεοφάνεια γιόρτασαν οι Παλαιοημερολογίτες μετά την ένωση τους την προηγούμενη χρονιά. Οι εκπρόσωποι των κεντρικότερων παρατάξεων που ενώθηκαν υπό τον Αρχιεπίσκοπο κ. Καλλίνικο, τόσο από την Ελλάδα, την Ρουμανία και άλλες περιοχές της Ευρώπης όσο και από την ρωσική Διασπορά που δεν ακολούθησε τον κύριο όγκο που επανενώθηκε με το Πατριαρχείο Ρωσίας το 2007 , συγκεντρώθηκαν για πρώτη χρονιά στον Πειραιά όπου παραδοσιακά τιμούν την εορτή των Θεοφανείων με ιδιαίτερη δυναμική. 36 νέοι βούτηξαν στα παγωμένα νερά του λιμανιού για να πιάσουν τον Σταυρό.

ΦΩΤΟ: Γιώργος Φερδής

WWW.ORTHODOXIA.INFO

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ Γίνετε συνδρομητής τώρα

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ I