YILDIZ TEKNİK ÜNVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MİMARLIK ANABİLİM DALI RÖLÖVE RESTORASYON DOKTORA PROGRAMI 2017-2018 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ BAHAR YARIYILI İSTANBUL TARİHİ YARIMADA VAKIF HAMAMLARININ GELİŞİMİ ve GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 GİRİŞ 1.1
Literatür Özet
1.2
Tezin Amacı
1.3
Hipotez
BÖLÜM 2 OSMANLI DÖNEMİ VAKIF KURUMU VE KORUMA ANLAYIŞI 2.1. Vakıf Kurumu Kavramı 2.1.1 Vakıf Kurumunun Genel Özellikleri 2.1.2 Klasik Vakıf Anlayışı Dönemi 2.1.3 Yenileşme Dönemi 2.2 Vakıf Kurumu ve Yapıların Korunmasına Ait Yapılanma 2.2.1 Yenileşme Öncesi Örgütlenmesindeki İşleyişi
Vakıf
Kurumunun
Onarım
Alanı
2.2.1.1 Vakıflarda Onarım Alanının Hukuki Durumu 2.2.1.2 Vakıf Yapılarda Onarım İdari Yapısı ve Onarım Süreci 2.2.1.3 Vakıf Yapıların Onarımında Mali Altyapı 2.2.1.4 Genel Değerlendirme 2.2.2 Yenileşme Dönemi Örgütlenmesindeki İşleyişi
Vakıf
Kurumunun
Onarım
2.2.2.1 Vakıflarda Onarım Alanının Hukuki Durumu 2.2.2.2 Vakıf Yapılarda İdari Durum Yapısı ve Onarım Süreci 2.2.2.3 Vakıf Yapıların Onarımında Mali Altyapı 2.2.2.4 Genel Değerlendirme
Alanı
BÖLÜM 3 CUMHURİYET DÖNEMİ VAKIF KURUMU ve KORUMA ANLAYIŞI 3.1 Vakıf Kurumunun İşleyiş Düzeni 3.1.1 Hukuki Durum 3.1.2 İdari Teşkilat 3.1.3 Mali Yapılanma 3.1.4 Vakıflar Genel Müdürlüğünün Politkaları 3.1.5 Genel Değerlendirme 3.2. Türkiye’de Koruma Alanının Örgütlenmesi 3.2.1 Hukuki Durum 3.2.1.1 Genel Düzenlemeler 3.2.1.2 Kültür Varlıklarıyla ilgili Düzelemeler 3.2.1.2.1 Taşınır Kültür Varlıkları 3.2.1.2.2 Taşınmaz Kültür Varlıkları Kanunlar 5 Haziran 1935 2762 Sayılı Vakıflar Kanunu 20 Şubat 2008 5737 Sayılı Vakıflar Kanunu Kararname ve Genelgeler 3.2.2 İdari Teşkilatlanma 3.2.3 Mali Yapılanma 3.3.4 Genel Değerlendirme 3.3 Vakıf Kurumunun Koruma Alanındaki Örgütlenmesi 3.3.1 Hukuki Durum 3.3.2 İdari Teşkilatlanma 3.3.3 Mali Altyapı 3.3.3.1 Dolaylı Kaynaklar 3.3.3.2 Öz Kaynaklar 3.3.3.2.1 Akarlar
3.3.3.2.2 Diğer Kaynaklar 3.3.3.4 Genel Değerlendirme BÖLÜM 4 VAKIF HAMAMLARIN SORUNLARI ÜZERİNE 4.1 Vakıf Kurumuna Ait Sebepler 4.1.1 Vakıf Kurumunda Çözülme 4.1.1.1 Vakıf Kavram ve Uygulamasında Bozulma 4.1.1.1.1 Klasik Dönemde 4.1.1.1.2 Yenileşme Döneminde Kullanım Hakkının Devri İcareteynli Vakıflar Mukataalı Vakıflar Gedik Vakfın Takası 4.1.1.2 Vakıf Yönetminde Bozulma 4.1.1.2.1 Vakıflarda Usulsüzlük ve Yolsuzluklar 4.1.1.2.2 Vakıf Olanaklarının Kamuda Başka Amaçlarla Kullanılması 4.1.2 Vakıf Hizmet ve Malvarlıklarının Tasfiyesi 4.1.2.1 Vakıf Kurumu ve Vakıf Malların Tasfiyesi 4.1.2.1.1 Tasfiye Hazırlıkları Süreci 4.1.2.1.2 Vakıf Görev Alanı ve Varidatının Paylaşımı 4.1.2.2 Akaratın Tasfiye Çalışmaları 4.1.2.2.1 Hukuki Yapının Oluşumu 2 Mayıs 1920 Şer’iye ve Evkâf Vekalet Dönemi 3 Mart 1924 Evkâf Umum Müdürlüğü Dönemi 4.1.2.2.2 Kamu Eliyle Dağıtım 4.1.2.2.3 Programlı Satışlar
4.2 Toplumsal Sebepler 4.3 Hukuki Sebepler 4.4 İdari Sebepler 4.5 İktsadi Sebepler 4.6 Sosyal Sebepler 4.7 Kültürel Sebepler 4.8 Teknik-Teknolojik Gelişmeler 4.8.1 Şebeke Suyunun Evlerde Kullanımı 4.8.2 Havagazı Isıtma Sistemlerinin Yaygınlaşması 4.8.3 Elektrik Isıtma Sistemlerinin Yaygınlaşması BÖLÜM 5 VAKIF KÖKENLİ İSTANBUL TARİHİ YARIMADA HAMAMLARININ KORUNMASI ÜZERİNE 5.1 Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Vakıf Anlayışının Karşılaştırılması 5.2 Değişimin Tespit Edilmesi 5.2.1 Vakıflar Açısından Tespit Edilmesi 5.2.2 Koruma Açısından Değerlendirilmesi 5.2.2.1 Teorik Olarak Değerlendirilmesi 5.2.2.2 Yapılara Yansımasının Değerlemesi 5.3 Sistemlerin Değerlendirilmesi
Değişen
Taraflarının
Korumaya
5.3.1 Sistemlerin Olumlu Yönleri 5.3.1.1 Sayısal Örnekler 5.3.1.2 Analitk Gözlemsel Örnekler 5.3.2 Sistemlerin Olumsuz Yönleri 5.3.2.1 Sayısal Örnekler 5.3.2.2 Analitk Gözlemsel Örnekler 5.4 Mevcut Sisteme Yeni Yaklaşımlar 5.4.1 Koruma Açısından Öneriler
Etkisi
Üzerinden
5.4.1.1 Kamu İyileştrilmesi
Kurumlarının
Yetki
ve
Sorumluluklarının
5.4.1.1.1 Olumsuz Yönlerin Düzeltlmesi 5.4.1.1.2 Olumlu Yönlerin Geliştrilmesi 5.4.1.2 Mülk Sahiplerine Dolaylı Destekler 5.4.2 Vakıflar Açısından Öneriler 5.4.2.1 Yasal Yapı 5.4.2.1.1 Korumada Bütüncül Yaklaşım 5.4.2.1.2 Yasal Düzenlemelerin Yapılması 5.4.2.1.3 Mevcut Düzenlemelerin Daha Aktf Uygulanması 5.4.2.1.4 Vakfiyelere Riayet 5.4.2.2 Kurumsal Yapı 5.4.2.2.1 Kurumsal Kaynakların Etkin Kullanımı 5.4.2.2.2 Kurumsal Kaynakların Oluşturulması 5.4.2.2.3 Kurumsal İşbirliğinin Artırılması 5.4.2.2.4 Kurumsal Vakıf Bilincinin Arttırılması Çalışmaları 5.4.2.3 Teknik Yapı 5.4.2.3.1 Yetşmiş İnsan Kaynağı Kalitesi 5.4.2.3.2 Teknik Tamamlanması
Altyapı
İyileştrme
Çalışmalarının
5.4.2.3.3 Dijitalleşmeye Geçiş BÖLÜM 6 TARİHİ YARIMADA VAKIF HAMAMLARININ DURUMU 6.1 İstanbul Tarihi Yarımada Vakıf Hamamları Tarihi Kronolojik Sayısal Değerlendirme 6.1.1. Osmanlı Dönemi 6.1.2 Cumhuriyet Dönemi 6.2 Kullanım Bakımından Değerlendirme 6.2.1 Özgün İşlevini Sürdüren Hamamlar 6.2.2 İşlevi Kısmen Değişmiş ve/veya Yeni Bir İşlev Eklenmiş Hamamlar
6.2.3 İşlevi Tamamen Değişmiş Hamamlar 6.2.4 Kullanılmayan Hamamlar 6.3 Yapısal Korunmuşluk Durumlarını Değerlendirme 6.3.1 Günümüzde Özgün Olanlar 6.3.2 Özgünlüğünü Kısmen Yitrmiş Olanlar 6.3.3 Tamamen Yeniden Yapılmış Olanlar 6.3.4 Harabe Halinde Olanlar 6.3.5 Günümüze Ulaşamamış Olanlar 6.3.6 Restorasyonda Olanlar BÖLÜM 7 SONUÇ VE ÖNERİLER 7.1 Öneriler 7.1.1 Koruma Çalışmaları Açısından 7.1.2 Akademik Dünya ve Araştırmalar Açısından 7.1.3 Mimarlık Tarihi Yazını ve Günümüz Pratği 7.2 Sonuç 7.2.1 Değerlendirme 7.2.2 Gelecek Çalışmalar Hakkında KAYNAKLAR EK-A SAYISAL NİTELİKLİ TABLOLAR A-1 Tablolar A-2 Kanunlar EK-B ARŞİV NİTELİKLİ BELGELER B-1 Vakfiyeler B-2 Belgeler ve Latnce Çevriyazısı Vakfiyeler