NL - Festival Oude Muziek Utrecht 2009

festival oudemuziek

28 aug | 06 sep 09 Utrecht

Oude muziek leeft ook in Antwerpen!

Ontdek het festivalprogramma van Laus Polyphoniae en de rest van het nieuwe AMUZ-seizoen op www.amuz.be Info & tickets: +32 (0)3 229 18 80

09| 10

FestivalOudeMuziek_Amuz.indd 124

Het Festival Oude Muziek hoor je hier De mooiste concerten van het festival hoort u bij de AVRO op Radio 4.

Met o.a. rechtstreekse uitzendingen op 29 augustus en 1, 5 en 6 september.

Kijk voor meer informatie op radio4.nl

16/04/09 16:14

festival oudemuziek utrecht 2009

Three Germans in England: Handel, Haydn, Mendelssohn and a bit of Purcell

Drie grote Duitse componisten worden in 2009 herdacht: Händel is 250 jaar dood, Haydn stierf 200 jaar geleden en Mendelssohn viert zijn 200ste verjaardag. Maar er is natuurlijk meer nodig voor een feestje dan een rond jaartal. En dat is er ook: Händel, Haydn en Mendelssohn werkten allemaal voor kortere of langere tijd in Engeland en vierden daar triomfen. Toch kregen ze later met een fiks imagoprobleem te maken: Händel moest het afleggen tegen Bach, Haydn tegen Beethoven en Mendelssohn tegen Wagner.

Toegegeven: bij de verdachtmakingen tegen Händel is een aantal gerenommeerde musici betrokken. Maar ook onder de voorvechters zijn niet de minsten. Over aandacht heeft Händel de laatste decennia in elk geval niet te klagen: zijn opera’s hebben dankzij het werk van onder anderen René Jacobs, William Christie en Marc Minkowski een ware renaissance doorgemaakt. En naast de immer populaire Messiah worden ook zijn andere oratoria, waaronder Saul, Israel in Egypt en Samson, steeds vaker uitgevoerd.

Haydn had de pech om groot te zijn in genres waarin hij later door Beethoven werd overschaduwd: het strijkkwartet en de symfonie. Maar als er iets is wat de oude-muziek­ beweging op zijn conto kan schrijven, dan is het wel het korte metten maken met het 19deeeuwse vooruitgangsdenken. Haydn is geen primitieve Beethoven. Met zijn come-back op historisch instrumentarium eist Haydn nu zijn rechtmatige plek op in de canon als een van de grootste en invloedrijkste componisten uit de westerse muziekgeschiedenis.

Mendelssohn heeft op een andere manier te lijden gehad: van Wagner, die zijn werk afdeed als oppervlakkige, joodse nepmuziek, en vervolgens van de nazi’s, die zijn nalatenschap met een speelverbod torpedeerden. Maar tegenwoordig wordt Mendelssohn, met dank aan de historische uitvoeringspraktijk, weer veel vaker gespeeld. Daarbij: Mendelssohn is zelf eigenlijk een oude-muziekpionier. Hij voerde – als twintigjarige – de Matthäus Passion uit met een paar honderd zangers. Die vertaling naar zijn eigen tijd vond hij vanzelfsprekend. Precies dat maakt hem nu tot een voorbeeld voor de nieuwste lichting oude-muziekspecialisten: zij realiseren zich dat zij, vanuit een grote liefde voor het verleden, muziek maken die in wezen tóch hedendaags is.

Met deze overpeinzing wil ik graag negen jaar Festival Oude Muziek Utrecht afsluiten. Met de gebruikelijke, maar daarom niet minder authentieke, dank aan iedereen die daarbij een rol heeft gespeeld, en op deze plek vooral aan u, geacht publiek. Ik hoop u weer in groten getale te begroeten en samen met u deelgenoot te mogen zijn van tien dagen onafgebroken speelplezier.

Jan Van den Bossche

1

28 aug / vrijdag

Arie Abbenes, reizende beiaard

19.00 uur

Vredenburg Leidsche Rijn

Vivaldi: Le quattro stagioni

Het Festival Oude Muziek wordt bij Vredenburg Leidsche Rijn geopend met de zogenaamde Reizende ­Beiaard. Dit zestig klokken tellende en twaalf ton wegende carillion is ­gemonteerd op een vrachtwagen. Stadsbeiaardier Arie Abbenes speelt op dit instrument een eigen bewerking van Vivaldi’s Vier jaargetijden.

Openingsvoorstelling: 4 Elements – 4 Seasons Midori Seiler, viool, Akademie für Alte Musik Berlin regie/choreografie/dans: Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola

Twee zeer verschillende werken uit de Barok, Vivaldi’s De vier jaargetijden (1725) en Jean-Féry Rebels danssuite Les elemens (1737), worden met elkaar verbonden door een choreografie voor een enkele (Spaanse) danser. Choreografe Sasha Waltz bedacht het concept en Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola verwerkte het idee tot een dansante voorstelling. In Les elemens verbeeldt de danser schepping, ontstaan en vergaan; in Le q ­ uattro stagioni is het orkest zelf bij de choreografie betrokken: muzikale structuren worden in ruimtelijke beweging omgezet. Daarbij speelt violiste Midori Seiler als soliste mimisch een dragende rol. ‘Niettegenstaande alle acrobatiek is dit geen circus, maar pure poëzie’, schreef Der Tagesspiegel bij de première.

De Akademie für Alte Musik Berlin heeft na zijn oprichting in – toen nog – Oost-Duitsland razendsnel carrière gemaakt.

Openluchtproductie: Zomerdroom

Orkest van de Achttiende Eeuw & Nederlands Kamerkoor / Frans Brüggen beeldontwerp: Danielle Kwaaitaal; regie: Jeroen Kriek

‘Incidental music’ is de juiste term voor de verzameling van twaalf losse stukken plus een finale die de dit jaar jubilerende Mendelssohn in 1843 componeerde als toneelmuziek bij Shakespeares A Midsummer Night’s Dream.

Opdrachtgever was de Pruisische koning Friedrich Wilhelm IV, bij wie de componist in dienst was als kapelmeester. Shakespeares stuk over de perikelen tussen verschillende liefdes­paren speelt zich af in een door feeën bevolkt nachtelijk bos. Daar wordt tevens een koninklijk huwelijk voorbereid, met als komisch accent de instudering van Ovidius’ Pyramus en Thisbe door goedwillende maar niet al te snuggere lieden. Mendelssohn componeerde in 1826 als zeventienjarige al zijn ouverture Midsommernachtstraum, die sindsdien de opvoeringen van ­Shakespeares toneelstuk vaak inleidde. De nieuwe delen die hij voor A Midsummer Night’s Dream maakte lopen uiteen van een Scherzo, een Nocturne en een Wedding March bij wijze van entr’actes tussen de bedrijven door, tot in het toneelstuk geïntegreerde vocale muziek met koor, waarin het thematische materiaal uit de ouverture ingenieus is verwerkt.

Videokunstenares Danielle Kwaaitaal, bekend van haar zinnenprikkelende en poëtische installaties, heeft deze semi-theatrale openluchtproductie vorm­ gegeven. Het Orkest van de Achttiende Eeuw onder leiding van Frans Brüggen is dit Festival orchestra in residence en zal zich op nagenoeg alle Festivaldagen op een of andere wijze manifesteren.

gratis

20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 1

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje vooraf

dit concert heeft geen pauze

23.00 uur Park Lepelenburg

gratis

coproductie met vrede van utrecht

onderdeel van de zomer van utrecht

3

29 aug / zaterdag

11.00 uur

Leo Samama

Theater Kikker

Zomerschool / Haydns Die sieben letzten Worte

bestelnummer 2

Een compositie die zijn carrière begon in het verre Cádiz met de onmogelijke titel Musica instrumentale sopra le 7 ultime parole del nostro Redentor in croce ossiano 7 sonate con un’introduzione ed al fine un terremoto, en die eindigde als Haydns waarschijnlijk populairste werk in vier verschillende versies. De details van deze opmerkelijke geschiedenis worden verteld door Leo Samama, musicoloog en directeur van het Nederlands Kamerkoor.

De vier versies van Die sieben letzten Worte, zoals het werk later ging heten, zullen dit eerste Festivalweekend allemaal worden uitgevoerd.

€5

11.00 uur

Arie Abbenes, beiaard

Domtoren

gratis beste luisterplaats: pandhof

Händel: Operafragmenten

Dit programma van stadsbeiaardier Arie Abbenes is geheel gewijd aan het operarepertoire van Händel. Behalve ouvertures uit Rinaldo en Teseo klinken er aria’s uit Acis and Galatea, Alexander’s Feast en Hercules. Bepaald bijzonder zijn de enige twee bekende klokkenspel-stukken uit de oratoria Saul en L’Allegro, il Penseroso ed il Moderato. Händel componeerde deze werken voor een tot nu toe onbekende voorganger van het huidige orkestklokkenspel.

12.00 uur

Utrechts Klokkenluiders Gilde

Kerktorens binnenstad

gratis westelijke route: d ­ omplein, pieterskerk, janskerk, s­ int augustinuskerk, jacobikerk; zuidelijke route: maartensbrug (kruising oudegracht/ zadelstr.), buurtoren, lutherse kerk, st. catharina­kathedraal, nicolaïkerk, geertek ­ erk en ­bartholomeus gasthuis

4

Klokkenconcert en klokkenwandelingen

Direct aansluitend aan het beiaardconcert beginnen op de Domtoren leden van het Utrechts Klokkenluiders Gilde de eerste luidklokken in beweging te brengen. Om ongeveer kwart over twaalf zal dit gelui spectaculair aanzwellen tot een ‘vol gelui’ met alle dertien klokken. Dat is ook het moment dat de torens in de nabijheid van de Domtoren zich in het klokkenconcert voegen. Als in een estafette waaiert de klokkenmuziek daarna uit over de stad.

Om 12.15 uur beginnen onder leiding van gidsen twee klokkenwandelingen die de luid-estafette volgen.

29 aug / zaterdag

Al Ayre Español / Eduardo López Banzo

Haydn: Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze versie voor orkest

Joseph Haydn bracht een groot deel van zijn werkzame leven door in dienst van Nikolaus Esterházy. De prins had contractueel zijn exclusiviteitsrecht op al Haydns compositorische activiteiten vastgelegd, maar daarbij buiten de explosief groeiende populariteit van zijn werknemer gerekend. Nikolaus liet de teugels noodgedwongen vieren, waarna Haydn compositieopdrachten kreeg uit alle hoeken van Europa. Zoals uit Cádiz in Spanje: voor de viering van de Goede Week aldaar vroeg men Haydn om instrumentale passiemuziek die de zeven laatste woorden, of liever zinnen, van Christus aan het kruis zouden kunnen omlijsten. De kathedraal in Cádiz herbergde namelijk de Santa Cueva, een ondergrondse kapel, die in 1783 was gewijd aan Christus’ laatste woorden. Haydn componeerde zeven bezonken symfonische sonates die los van elkaar, steeds onderbroken door een overweging van de bisschop, uitgevoerd dienden te worden. Ter afsluiting, in navolging van de bijbel, liet hij zijn Musica sopra le 7 ultime parole del nostro Redentore in croce besluiten met Il Terremoto, een orkestrale aard­beving dus, ‘presto e con tutta la forza’.

Al Ayre Español heeft een lange staat van dienst als het gaat om Festivaloptredens. Voor deze ‘Spaanse’ Haydn-compositie was dit orkest dan ook een logische keuze.

Dit concert is het eerste in een reeks van vier dit weekend, gewijd aan de verschillende versies van deze passiemuziek van jubilaris Haydn.

13.00 uur Jacobikerk

bestelnummer 3

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12 serie 7 letzten worte 1

Le Petit Concert Baroque

15.00 uur

Vredenburg Leeuwenbergh

Händel: Operafragmenten bewerkt voor twee klavecimbels Behalve voor Haydn en Mendelssohn is ook voor Händel 2009 een jubileumjaar. De Franse zusjes Chani & Nadja Lesaulnier, samen opererend onder de naam Le Petit Concert Baroque, eren de componist met een bijzonder concert: zij bewerkten naar goed 18de-eeuws gebruik zowel instrumentale als vocale muziek van Händel voor hun klavecimbelduo. Ouvertures en aria’s uit Teseo, Rinaldo en Alexander’s Feast klinken naast bewerkingen van delen uit de Music for the Royal Fireworks en Water Music.

Le Petit Concert Baroque, dat over de nodige girlpower beschikt, won al diver­ se prijzen; jongste zus Nadja Lesaulnier, die tevens barokviool en contrabas speelt, werd ook als solo-klaveciniste onderscheiden.

bestelnummer 4

€ 15 / € 14 / € 10 serie händel 1

Fabulous Fringe / Perola Barroca

15.30 uur

Pieterskerk

Van Duitsland naar Italië

In het voetspoor van de jonge Händel trekken de Oekraïense talenten van Perola Barroca van Duitsland naar Italië. Van de meester spelen ze een vioolsonate, terwijl zijn Italiaanse voorbeelden en adepten aan bod komen in muziek van Castello, Albinoni en Vivaldi. Als extraatje klinkt een passacaglia van Muffat, net als Händel een ware Europeaan.

gratis meer fringe-informatie op p.41

5

29 aug / zaterdag

17.00 uur

Phantasm / Laurence Dreyfus

Geertekerk

Purcell, Ward, Jenkins: Fantasias

bestelnummer 5

Kort na zijn twintigste componeerde Henry Purcell vijftien drie- tot zevenstemmige fantasias voor gambaconsort, een ensemblevorm die toen al meer dan een halve eeuw uitgestorven was. Ouderwetse stukken dus? Nou nee, want hoewel Purcell met verve alle renaissancistische componeertechnieken toepaste, is de gevoelswaarde van deze stukken puur barok. ‘De stemming in deze fantasias is vaak erg heftig’, verklaart ensembleleider Laurence Dreyfus in het Tijdschrift Oude Muziek. ‘Purcell schiet door alle toonsoorten heen, hij past abrupte overgangen toe en sterk op de emotie gerichte chromatiek. Als je dat speelt zoals het bedoeld is, gaat het echt schrijnen.’

Het vierkoppige Phantasm, dat al sinds 1994 met dezelfde basisbezetting speelt, zal verdeeld over twee concerten en versterkt met drie andere gambisten alle fantasias van jubilaris Purcell uitvoeren, afgewisseld met gelijksoortige composities van zijn voorgangers. Het tweede concert is op zondag 30 augustus.

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10 serie fantasias 1

17.00 uur Theater Kikker

bestelnummer 6

€ 15 / € 14 / € 10 serie 7 letzten worte 2

6

Kristian Bezuidenhout, fortepiano

Haydn: Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze versie voor piano

Wanneer Haydn zijn Sieben letzten Worte componeerde, staat niet onomstotelijk vast. Wel is duidelijk dat met de publicatie van het orkestwerk in 1787 de opmars van het stuk door Europa begon. Los van de liturgische context waarvoor de zeven zwaarmoedige sonates, geïnspireerd op de laatste woorden van Christus, aanvankelijk bedoeld waren, voldeed de muziek minstens zo goed.

De verklaring van Haydn zelf: ’Elke sonate, of liever iedere tekst, wordt op zo’n manier vertolkt dat het stuk een onvergetelijke indruk maakt, zelfs op de meest onervaren luisteraar.’ Haydns Weense uitgever Artaria publiceerde Die sieben letzten Worte in drie versies tegelijk: de oorspronkelijke orkestversie, Haydns eigen bewerking voor strijkkwartet en een anonieme bewerking voor klavier, met een warme aanbeveling van de componist zelf: ‘Ik ben blij met deze pianoversie, die heel goed is en met de grootste zorgvuldigheid werd gemaakt.’

Fortepianist Kristian Bezuidenhout is een charismatisch musicus en was al vaker te gast op het Festival. Later op deze dag is hij met het Collegium Vocale nogmaals te horen.

Dit concert is het tweede in een reeks van vier dit weekend, gewijd aan de verschillende versies van deze passiemuziek van Haydn.

29 aug / zaterdag

Sonia Prina, alt La Sfera Armoniosa Orchestra / Mike Fentross

20.00 uur

Sint Augustinuskerk

Händel-pasticcio: Opera-aria’s, ouvertures, concerti grossi

Het is geen geheim dat de castraten die in de 18de eeuw in de Italiaanse opera furore maakten, niet een-op-een vervangen kunnen worden door de counter­tenor. Een falsetstem, hoe briljant ook, mist nu eenmaal de warmte en de kracht die het borstregister van een altstem van nature bezit. Dat besef maakte de weg vrij voor de vrouwelijke alt, die een aantal decennia minder welkom was als vertolkster van het barokke repertoire voor ‘contralto’. Op dit programma een Händel-pasticcio, een muzikale potpourri, gedragen door de highlights uit het operarepertoire van de componist.

De alt Sonia Prina heeft een fraai donker timbre, waarmee ze de aria’s voor Händels getourmenteerde helden en heldinnen de nodige dramatische zeggingskracht verschaft. La Sfera Armoniosa Orchestra onder leiding van Mike Fentross speelt daarnaast in twaalfkoppige bezetting ouvertures en concerti grossi van Händel.

bestelnummer 7

a € 28 / € 26 / € 15 b € 25 / € 23 / € 12

met korte koffieloze pauze

Collegium Vocale Gent / Kristian Bezuidenhout

22.30 uur

Geertekerk

Haydn: Partsongs Hob. XXV, klaviermuziek

Toen Haydn in 1795 na zijn tweede verblijf in Londen naar Wenen terugkeerde, had hij al bijna tien jaar geen vocale muziek meer gecomponeerd. Maar daar ging nu, na zijn zestigste, verandering in komen. Sterker nog: Haydn had zijn beste vocale composities nog voor de boeg: behalve de Harmoniemesse (1802) zagen ook de oratoria Die Schöpfung (1798) en Die Jahreszeiten (1801) het licht. ‘Mijn verplichtingen nemen naarmate de jaren vorderen alleen maar toe’, schreef Haydn in 1799 dan ook aan zijn uitgevers Breitkopf & Härtel. Toch vond hij in die jaren tijd om ook wat minder pretentieuze muziek te schrijven: zijn dertien sublieme drie- en vierstemmige partsongs. Het zijn meesterlijke werkjes vol humor, tederheid en levenswijsheid, geschreven door een componist die ondanks zijn jaren nog moeiteloos een jeugdig enthousiasme kon genereren.

Fortepianist Kristian Bezuidenhout, net zomin als het Collegium Vocale een onbekende van het Festival, speelt in dit concert tevens delen uit enkele piano­sonates van Haydn.

bestelnummer 8

a € 20 / € 18 / € 12 b € 18 / € 16 / € 10

7

29 aug / zaterdag

24.00 uur

Ensemble Schönbrunn

Ottone

Boccherini, Haydn: Notturni

bestelnummer 9

In 1785 ontving Haydn van de koning van Napels een opdracht tot het schrijven van een reeks dubbelconcerten voor een bijzonder instrument: de lira organizzata, ofwel een draailier met ingebouwd orgeltje. Dit instrument was indertijd niet alleen onder gewone Napolitanen zeer geliefd, ook Ferdinand IV zelf was er een hartstochtelijk bespeler van. Maar omdat de lira in de rest van Europa zo weinig gangbaar was, bewerkte Haydn de solopartijen van deze notturni later voor fluit en hobo. In die vorm werden de stukken in 1791 uitgevoerd tijdens de Londense, door Solomon georganiseerde concerten, toen Haydn voor de tweede keer in Engeland verbleef. Omstreeks dezelfde tijd schreef ook Luigi ­Boccherini, door violist Giusepe Puppo vanwege zijn galante stijl ook wel gekscherend ‘Haydns echtgenote’ genoemd, een aantal notturni.

Daarvan is het octet in G-groot als enige bestemd voor een grote gemengde bezetting.

Ensemble Schönbrunn profileert zich al jaren als specialist op het terrein van het klassieke repertoire in al zijn verscheidenheid en treedt voor deze gelegen­heid aan in een bezetting van zeven blazers en zes strijkers.

€ 10

8

30 aug / zondag

11.30 uur

Brunchen met Brüggen

Theater Kikker

Frans en Joseph: verslag van een vriendschap

bestelnummer 10

Moderator Hans Haffmans (AVRO) in gesprek met Frans Brüggen en Sieuwert ­Verster, respectievelijk dirigent en directeur van het Orkest van de Achttiende Eeuw, orchestra in residence van deze Festivaleditie. Aanleiding is de korte ­documentaire die Verster maakte over de innige band die Brüggens orkest in zijn ruim 25-jarig bestaan opbouwde met de muziek van Haydn.

€ 15 inclusief brunch door de bakkerswinkel, utrecht nb: niet te combineren met quartet albada

13.00 uur Vredenburg Leeuwenbergh

bestelnummer 11

€ 18 / € 17 / € 12 serie 7 letzten worte 3

Quartet Albada

Haydn: Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze versie voor strijkkwartet

Als strijkkwartet is Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze een uitermate atypisch werk van Haydn. Het grote succes van zijn oorspronkelijke, religieuze compositie voor orkest verklaart de behoefte aan een kleinschaliger versie voor uitvoering in intiemere en ongedwongener omstandigheden. Maar met zeven opeenvolgende langzame delen lijkt het stuk in niets op het reguliere strijkkwartet, waarin de verschillende onderdelen juist sterk contrasteren.

Hoezeer Haydn er zelf ook mee had geworsteld – hij noemde het componeren van zeven substantiële adagio’s zonder slaapverwekkend te zijn ‘een welhaast onmogelijke opgave’ – ook deze versie voor vier strijkers vond de weg naar een gretig publiek en deed zijn roem nog verder groeien.

De leden van het Quartet Albada komen uit alle windstreken, maar traden tot nu toe vooral op in Spanje, waar zij individueel ook deel uitmaken van vermaarde ensembles als Al Ayre Español en Jordi Savalls Le Concert des Nations.

Dit concert is het derde in een reeks van vier dit weekend, gewijd aan de verschillende versies van deze passiemuziek van Haydn.

15.00 uur

Ensemble Inégal / Adam Viktora

Ottone

Purcell: Liederen; Finger: Sonates

bestelnummer 12

Orpheus Britannicus, zo heet de beroemde tweedelige bundel waarin Purcells liederen postuum werd uitgegeven en die in de 17de eeuw diverse herdrukken beleefde. De titel bekleedt de componist met de hoogst denkbare eer voor een musicus: Orfeus kon immers met zijn zang wilde dieren temmen, storm tot bedaren brengen en zelfs Cerberus, de waakhond van de onderwereld in slaap sussen zodat hij op zoek kon gaan naar zijn dode geliefde. De melancholieke welluidendheid van Purcells liederen is inderdaad bedwelmend, getuige onder meer ‘Sweeter than Roses’, ‘If music be the food of love’ en ‘Music for a while’ op dit programma.

Het vierkoppige Tsjechische Ensemble Inégal – naast artistiek leider en organist Adam Viktora bestaande uit sopraan Gabriela Eibenova, gambist Petr Wagner en luitist Jan Krejca – geniet een Europese reputatie. Er klinkt ook muziek van hun landgenoot en gambavirtuoos Gottfried Finger, die als lid van de Londense Chapel Royal begin 18de eeuw groot aanzien genoot.

€ 18 / € 17 / € 12

10

30 aug / zondag

Miguel-Ángel Marín

15.00 uur

Instituto Cervantes

Cervanteslezing: Haydn’s music in Spanish lands Haydns connectie met Spanje lijkt zich op het eerste gezicht te beperken tot de speciaal voor Cádiz gecomponeerde Sieben letzten Worte, maar niets is minder waar. In deze lezing aandacht voor de enorme impact die de muziek van Haydn had op het Spaanse publiek en op zijn Spaanse collega-componisten in de late 18de eeuw.

Miguel-Ángel Marín (Universiteit van La Rioja, Spanje, Royal Holloway University of London), is specialist op het gebied van muziek en cultuur in het 18deeeuwse Spanje. Zijn meest recente publicatie is Joseph Haydn y el cuarteto de cuerda (Madrid, 2009).

bestelnummer 13

€5 voertaal spaans met nederlandse simultaanvertaling

Fabulous Fringe / Les Ombres

15.30 uur

Theater Kikker

A tre: de perfecte vorm van de 18de eeuw

Bazel is nog altijd een broedplaats van nieuwe ensembles: ook Les Ombres vonden elkaar aan de Schola Cantorum Basiliensis, de befaamde school voor oude muziek. Met een bezetting van fluit, viola da gamba, klavecimbel en theorbe, de favoriete instrumenten van de Barok, spelen ze triosonates van Telemann, Bach, Rameau en anderen.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

Phantasm / Laurence Dreyfus

17.00 uur

Geertekerk

Purcell, Ward, Tomkins: Fantasias

In dit concert het tweede deel van de fantasias van Purcell, drie- tot zevenstemmige composities voor gambaconsort. Inventieve stukken, waarin een in beginsel archaïsche stijl wordt gecombineerd met vernieuwende compositieprincipes. ‘Vooral de zevenstemmige werken zijn wat dat betreft echt ongelofelijk!’, zegt gambist en ensembleleider Laurence Dreyfus. ‘Purcell reflecteert op de muziek van zijn voorgangers, maar gaat daarbij volledig zijn eigen weg. Om dat te laten horen wisselen we Purcells fantasias af met werk van componisten uit de voorafgaande periode. Zoals John Ward, wiens muziek nog helemaal vocaal is geïnspireerd.’

Phantasm voert verdeeld over twee concerten en in een uitgebreide samenstelling van zeven gambisten alle fantasias van Purcell uit. Het eerste concert is op zaterdag 29 augustus.

bestelnummer 14

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10 serie fantasias 2

11

30 aug / zondag

17.00 uur Sint Augustinuskerk

bestelnummer 15

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12 serie 7 letzten worte 4

Orkest van de Achttiende Eeuw & Nederlands Kamerkoor / Frans Brüggen

Haydn: Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze versie voor koor en orkest

Toen Haydn in 1795 terugkeerde van zijn tweede reis naar Londen, hoorde hij onderweg in Passau een oratoriumbewerking van zijn Sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze. Aan de instrumentale muziek, uitgegeven in 1787, waren door de plaatselijke kapelmeester Friebert vocale partijen toegevoegd, gezongen op woorden ontleend aan Der Tod Jesu van de dichter Ramler. Haydn vond het idee goed, maar de uitwerking minder. Thuisgekomen zette hij zich aan een verbeterde versie, en voegde middenin nog een intermezzo voor houtblazers toe waarin ook een contrafagot figureert, een voor die tijd nog zeldzame verschijning. Voor de nodige tekstuele aanpassingen zorgde Baron van Swieten, die Haydn later ook de Duitse teksten voor zijn oratoria Die Schöpfung en Die Jahreszeiten zou leveren. Deze nieuwe versie van de al zeer succesvolle Sieben letzten Worte voor orkest overtrof de stoutste verwachtingen: dit oratorium werd een van de meest uitgevoerde werken van Haydn.

Het Orkest van de Achttiende Eeuw treedt aan samen met het Nederlands Kamer­koor voor dit laatste concert in een reeks van vier dit weekend, gewijd aan de verschillende versies van deze passiemuziek van Haydn.

Akademie für Alte Musik Berlin & Cappella Amsterdam / Daniel Reuss 20.00-ca.22.45 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 16

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur inleiding

12

Solisten: Mattijs van de Woerd, Joanne Lunn, Fflur Wyn, Thomas Walker, Iestyn Davies Händel: Saul

Händels successen in zijn eerste twee decennia in Engeland waren vrijwel uitsluitend te danken aan de Italiaanse opera’s waarmee hij het publiek niet alleen met een nieuw genre, maar ook met het fenomeen van de prima donna’s en uomo’s liet kennismaken. Toch werd tegen 1730 een kentering merkbaar: voortbordurend op de muziektheatrale hype begonnen concurrenten opera’s in het Engels te presenteren, die door het publiek onmiddellijk werden omarmd.

Händel zat niet bij de pakken neer en creëerde een heel nieuw en minstens zo populair genre: het Engelstalige oratorium. Dit geestelijk repertoire had het voordeel dat het ook in de vastentijd, als de theaters gesloten waren, mocht worden uitgevoerd. Hoewel Händel tot op hoge leeftijd het noodlot bleef tarten met steeds weer nieuwe, meestal floppende opera’s, bleken de vaak minstens zo theatrale oratoria zijn redding. Ook het oratorium Saul uit 1739 is in veel opzichten een opera in disguise. De dankbaarheid van koning Saul jegens ­David die Goliath versloeg, verandert gaandeweg in jaloezie, angst voor zijn positie en tenslotte regelrechte moordzucht, waarbij hij zijn eigen kinderen, de een bevriend met, de ander verliefd op David, in onmogelijke posities man­oeuvreert.

Cappella Amsterdam is voor deze uitvoering een samenwerking aangegaan met de Akademie für Alte Musik Berlin; Daniel Reuss heeft de muzikale ­leiding.

31 aug / maandag

11.00 uur

Freek Borstlap

Theater Kikker

Lezing: Haydns baryton

bestelnummer 17

serie baryton 1

Deze maandag staat in het teken van de baryton: het strijkinstrument waarvan Haydns werkgever vorst Nikolaus Esterházy eenvoudigweg idolaat was. Gambist en barytonspeler Freek Borstlap demonstreert en vertelt over de bijzonderheden van dit gamba-achtige strijkinstrument, dat aan de onderkant van de hals was voorzien van extra, door de duim aan te tokkelen snaren.

11.o0 uur

Fabulous Fringe / RicciCapricci

Lutherse Kerk

€5

Ma fin est mon commencement

meer fringe-informatie op p.41

Centraal in het programma van RicciCapricci staat een drietal chansons van Guillaume de Machaut, omlijst met werken van Jacopo da Bologna, Mateo da Perugia en muziek uit het bekende Llibre Vermell. Het ensemble beschouwt vrijwel de hele oude muziek als zijn repertoire, en wordt voor dit vroege programma aangevuld met sopraan Elisabeth Pawelke.

13.00 uur

Orpheon Consort / José Vázquez

Theater Kikker

Haydn, Lidl: Barytontrio’s, divertimenti

bestelnummer 18

Niet minder dan 126 barytontrio’s componeerde Haydn tijdens zijn lange jaren in dienst van Nikolaus Esterházy. Het schrijven voor dit typische dilettanten­instrument vatte de componist op als een persoonlijke uitdaging: hij leerde het zelf bespelen en ontdekte zo de onvermoede mogelijkheden ervan, die hij vervolgens in zijn trio’s verwerkte. Niet altijd tot onverdeelde vreugde van de vorst zelf, die maar een matig speler was. Esterházy had daarom ook professionele barytonspelers in dienst, die hem in moeilijke passages konden bijstaan. Zo iemand was Andreas Lidl, van wie ook een tweetal divertimenti voor gamba worden uitgevoerd.

Het Orpheon Consort speelde al vaker op het Festival, maar nog niet eerder in de gedaante van een barytontrio. Ensembleleider José Vázquez hanteert zowel de baryton als de gamba, begeleid door altvioliste Christa Oprießnig en celliste Lúcia Krommer.

gratis

€ 15 / € 14 / € 10 serie baryton 2

14

31 aug / maandag

Het Nederlands Baryton Trio / Freek Borstlap

15.00 uur

Theater Kikker

Haydn, Abel, Tomasini: Divertimenti, trio’s

Hoe groot de preoccupatie was van Nikolaus Esterházy met de baryton, moge blijken uit een geërgerde brief waarin hij zijn kapelmeester maande ‘zich ijveriger dan tot nu toe te wijden aan het componeren van stukken die op de baryton gespeeld kunnen worden, waarvan we er tot nu toe te weinig hebben gezien.’ In de navolgende jaren schreef Haydn naast zijn 126 trio’s nog eens veertig composities voor baryton solo, barytonduetten, divertimenti voor baryton en cello, divertimenti a otto voci, kwintetten voor baryton, twee hoorns, altviool en bas en concerten voor één en twee barytons. Andere componisten, zoals Abel en Tomasini, kregen van Nikolaus eveneens opdrachten, wat resulteerde in nog eens zo’n 350 barytonstukken.

Het Nederlands Baryton Trio debuteerde in 2005 tijdens het Amsterdamse Haydn Festival. Sindsdien hebben altvioliste Helena van Tongeren, baryton­ speler/gambist Freek Borstlap en cellist Jan Insinger het barytonrepertoire op alle mogelijke manieren onder de aandacht gebracht.

bestelnummer 19

€ 15 / € 14 / € 10 serie baryton 3

Fabulous Fringe / Tercia Realidad

15.30 uur

Lutherse Kerk

The Musick of Mr Shakespeare’s Plays

Dit Spaanse kwartet onder leiding van violist Jorge Jimenez sluit handig aan bij het Festivalthema met een suite uit Purcells The Fairy Queen en een van diens fantasias. Ook Matthew Locke schreef muziek bij een toneelwerk van Shake­ speare: van hem klinkt Musick for The Tempest.

gratis meer fringe-informatie op p.41

Ricercar Consort / Philippe Pierlot

17.00 uur

Theater Kikker

Haydn, Tomasini: Divertimenti; Bach: fuga’s

Het Hongaarse grondgebied van Nikolaus Esterházy besloeg een terrein zo groot als driekwart van Nederland. Aanvankelijk resideerde het hof daar alleen in de zomer, maar na een bezoek aan Parijs in 1764 liet de vorst in Fertöd een paleis plus theater van Versailliaanse allure verrijzen en kreeg het verblijf op het platteland een permanent karakter. Haydn dirigeerde er bijna dagelijks muziekuitvoeringen en componeerde veel grootschalige composities. Toch was de vorst minstens zo dol op Haydns bescheiden barytonmuziek, die hij in vijf delen luxueus liet inbinden. Ook Haydn vond zijn ‘divertimenti per il pariton’ belangrijk genoeg om genummerd op te nemen in zijn werkencatalogus.

Dat hij de vorst had weten te overtuigen van het feit dat je op de baryton in meer dan één toonsoort kunt spelen, zal daarbij ongetwijfeld een rol hebben gespeeld.

Het Ricercar Consort is een graag geziene gast op het Festival. In dit concert speelt gambist Philippe Pierlot uitsluitend baryton, en waagt zich met (alt-) violist François Fernandez en cellist Rainer Zipperling zelfs aan een driestemmige fuga van Bach.

bestelnummer 20

€ 15 / € 14 / € 10 serie baryton 4

15

31 aug / maandag

Academy of Ancient Music / Richard Egarr Vriendenconcert

20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 21

a € 30 / € 20 / € 15 b € 27 / € 20 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur michel khalifa in gesprek met richard egarr

Solisten: Liesbeth Devos, Barbara Kozelj, Marcel Beekman, Giles ­Underwood Händel: Concerto grosso, orgelconcert; Haydn: Nelsonmesse; Purcell: Praise the Lord O Jerusalem; Gibbons: Not unto us O Lord

In dit concert staan drie van de vier composers in residence van dit festival centraal. Dat levert een opmerkelijk divers programma op. Dirigent en organist Richard Egarr heeft het niet zo op ‘muurtjes bouwen rond componisten’, vertelde hij in het Tijdschrift Oude Muziek. Maar op dwarsverbanden des te meer: ‘Als koorknaap moet Purcell de oude Christopher ­Gibbons in Westminster Abbey tegen het lijf zijn gelopen. Twee van hun a ­ nthems, typisch voor de anglicaanse kerkmuziek, demonstreren hun onderlinge verbondenheid. Händel op zijn beurt absorbeerde bij aankomst in Engeland onmiddellijk de muziek van de locals.’ Egarr vindt Händels muziek vaak uitgeproken ‘Purcellian’. En dan Haydn: dat hij zich liet inspireren door Händel blijkt uit ‘de kunst om met minimale middelen kleur te halen uit een orkest. De Nelsonmesse schreef hij in 1798, het jaar waarin de Britse admiraal Nelson de vloot van Napoleon een zware slag toebracht. De angst en onzeker­heid uit die jaren gloeien er als het ware in door. Het stuk is absolutely glorious.’

Richard Egarr volgde in 2006 Christopher Hogwood op als artistiek leider van de gereputeerde Academy of Ancient Music. Zijn opname van de orgelconcerten van Händel werd onderscheiden door het Radio4-programma Viertakt en is genomineerd voor een Edison.

22.30 uur

Narratio Quartet

Ottone

Beethoven: Strijkkwartet in Es-groot op.127

bestelnummer 22

Het strijkkwartetrepertoire uit de Klassieke Periode wordt de laatste tijd steeds vaker op historisch instrumentarium uitgevoerd. Dat geldt niet voor ­ eethoven. de uit het begin van de 19de eeuw stammende late kwartetten van B Daarom legde het gloednieuwe Nederlandse Narratio Quartet zich speciaal voor het Festival Oude M ­ uziek langdurig toe op de instudering van deze meest gevreesde en bewonderde meesterwerken uit de strijkkwartetliteratuur. Vijf avonden achtereen, van maandag t/m vrijdag, dus tijd voor Ludwig Laat, met om te beginnen op.127 in Es-groot. De eerste uitvoering in februari 1825 onder leiding van violist Ignaz Schuppanzigh werd geen onverdeeld succes, getuige de vele negatieve kwalificaties in de recensie: ‘onbegrijpelijk, niet coherent, vaag, overdreven lange serie fantasieën, chaos, met af en toe korte geniale flitsen als bliksem in een onweersbui.’

Het Narratio Quartet werd door celliste Viola de Hoog geformeerd en bestaat verder uit de violisten Johannes Leertouwer en Anneke van Haaften en de altvioliste Sirkka-Liisa Kaakinen-Pilch.

€ 18 / € 17 / € 12 serie ludwig laat 1

16

1 sep / dinsdag

11.00 uur

Leden van het Narratio Quartet

Theater Kikker

Zomerschool / The making of a string quartet

bestelnummer 23

Panelgesprek o.l.v. muziekjournaliste Thea Derks over het avontuur dat vier strijkers op verzoek van Festivaldirecteur Jan Van den Bossche aangingen.

Zij formeerden een nieuw strijkkwartet en wijdden zich vervolgens twee jaar lang op historisch instrumentarium aan de hondsmoeilijke late kwartetten van Beethoven. De klinkende resultaten daarvan zijn vijf avonden achtereen in dit Festival te beluisteren. Vanochtend gaat het over het verhaal áchter deze tour de force: over de verovering van ontelbare noten en het maken van ontelbare keuzes. De kwartetleden beleefden dit project als een ontdekkingsreis en legden hun ervaringen vast in hoogstpersoonlijke dagboeknotities.

€5

13.00 uur Geertekerk

bestelnummer 24

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10

Van Swieten Society / Bart van Oort

Haydn: Fluittrio in D-groot Hob. XV/16, pianoconcert in G-groot Hob. XVIII/4, Londense symfonie in D-groot nr. 104

Haydn componeerde niet alleen voor draagkrachtige opdrachtgevers, ook voor het in die dagen immense amateurcircuit schreef hij vele technisch goed behap­ bare sonates, trio’s en kwartetten. Vooral nadat de Weense uitgever ­Artaria in 1779 met Haydn een contract had afgesloten, ging een gestage stroom van deze divertimenti richting de salons van muziekliefhebbers. Maar daarmee was de honger naar Haydns muziek nog niet gestild: ook zijn symfonieën vonden aftrek in huiselijke kringen, voor dit doel speciaal bewerkt voor kamerbezetting. Zo werd de Londense symfonie door Haydns opdrachtgever Salomon omgewerkt voor fluit en vier strijkers en voorzien van een relatief eenvoudige pianopartij voor minder geoefende vingers. Bepaald niet eenvoudig is het pianoconcert in G-groot, dat in kleine bezetting eveneens op dit programma staat.

De Van Swieten Society onder leiding van fortepianist Bart van Oort treedt voor de gelegenheid aan in een sextetbezetting bestaande uit Marion Moonen, fluit, Igor Ruhadze, viool, Daria Gorban, viool, Bernadette Verhagen, altviool en Job ter Haar, cello.

15.00 uur

The Soloists of Catherine the Great / Andrei Reshetin

Ottone

Haydn: Strijkkwartet op.33/1; Titz: Strijkkwartetten

bestelnummer 25

De eerste keer dat Rusland officieel hoorde van Haydn, was toen het Petersburgse Handboek voor muziekliefhebbers in zijn editie van 1795 een zeer lovend artikel aan hem wijdde. In Wenen stond Haydn in contact met de Russische ambassadeur, prins Galitsin, die niets liever wilde dan de elegante, classicistische muziek ook naar Rusland halen. Haydn zelf ging niet, maar wel zijn vermoedelijke leerling Anton Titz, die in dienst trad van Catharina de Grote en het onvervalst Weense strijkkwartet in St.-Petersburg introduceerde.

De Russische violist Andrei Reshetin speelde al vaker in Utrecht. Met zijn strijkkwartet The Soloists of Catherine the Great debuteert hij in het Festival.

Dit concert is het eerste in een reeks van vijf rond Haydns strijkkwartetten.

€ 18 / € 17 / € 12 serie haydn-kwartetten 1

18

1 sep / dinsdag

Fabulous Fringe / Il Delirio Amoroso

15.30 uur

Theater Kikker

Incontri frizzanti

De cellist Jonathan Pesek schuwt een klein experiment niet. Met klaveciniste Chani Lesaulnier stelde hij een suite samen uit Bachs solowerken voor cello en klavecimbel, ieder afwisselend een deel, aangevuld met sonates van ­Boccherini, Haydn, Alborea en Scarlatti. Bruisende ontmoetingen!

meer fringe-informatie op p.41

Riccardo Minasi, viool / Musica Antiqua Roma

17.00 uur

Lutherse Kerk

Händel: Vioolsonates

Van de twaalf Sonates pour un traversiere un violon ou un hautbois, die Roger rond 1730 in Amsterdam als zijnde op.1 van Händel publiceerde, is de authen­ ticiteit van minstens de helft twijfelachtig. Het gaat hier dan ook om een zogenaamde piratendruk, een zonder toestemming van componist of uitgever verspreide publicatie. Maar aan de editie die uitgever Walsh in Londen twee jaar later met Händels zegen publiceerde mankeert net zo goed van alles.

Musicologen hebben zich lang over de kwestie gebogen, met als enige zekere uitkomst dat Händel zich weinig bekommerde om de uitgave van zijn kleinschalige instrumentale muziek.

Riccardo Minasi veroverde enkele jaren geleden stormenderhand de harten van de Festivalgangers met zijn vertolking van Bibers derde Rosenkranz­sonate. Daarna bezocht hij Utrecht als primarius van diverse orkesten. Nu keert hij terug als solist in een kleine ensemblebezetting met cellist Klaus­Dieter Brandt en klaveciniste Giulia Nuti. Minasi speelt in dit concert de naar zijn mening zeven enige echte vioolsonates van Händel, sonates die sterk gekleurd worden door het Italiaanse pathos van Corelli en zijn leerlingen.

Geert D’hollander, beiaard Mendelssohn, Beethoven, Händel

Vanmiddag klinken op het carillon van de Domtoren klavierwerken van Mendelssohn en Beethoven en vioolsonates van Händel. Te gast is b ­ eiaardier Geert D’hollander uit Antwerpen, befaamd als vertolker van oude muziek en daarnaast componist van nieuwe beiaardwerken. De bewerkingen op dit programma zijn alle van zijn hand.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa

bestelnummer 26

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10 serie händel 2

18.30 uur Domtoren

gratis beste luisterplaats: pandhof

19

1 sep / dinsdag

20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 27

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur michel khalifa in gesprek met sieuwert verster

Orkest van de Achttiende Eeuw / Frans Brüggen

Mendelssohn: Symfonie nr.4 ‘Italiaanse’, symfonie nr.5 ‘Reformatorische’, ouverture Die Hebriden

Een van de laatste voorbeelden van de homo universalis – zo zou je Felix Mendelssohn kunnen typeren. Geboren in een bevoorrechte familie kon hij zijn vele talenten ongebreideld ontwikkelen. Maar als een echte 19de-eeuwse romanticus ontleende hij zijn inspiratie toch in de eerste plaats aan zijn omgeving. De drie werken op dit programma ontstonden in de periode van zijn Grand Tour door Engeland, Wales, Schotland en, met een korte onderbreking, Italië. De twintigjarige Mendelssohn maakte de eerste schetsen voor de ouverture Die Hebriden in 1829, nadat hij op die eilandengroep de mysterieuze Grot van Fingal had bezocht. Aan zijn ‘Reformatorische’ symfonie ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de Lutherse Kerk in 1830 begon hij kort daarna.

De Berlijnse viering werd echter afgelast, waardoor het stuk pas in 1832 voor het eerst werd uitgevoerd. De Italiaanse symfonie voltooide Mendelssohn na terugkeer van zijn lange Italiaanse reis in de winter van 1832. De symfonie, met zijn sterk op Goethes Italienische Reise geïnspireerde contrasterende delen, was bij de Londense première in 1833 een doorslaand succes.

Het Orkest van de Achttiende Eeuw is orchestra in residence dit Festival en verschijnt bijna dagelijks op verschillende podia.

22.30 uur

Narratio Quartet

Ottone

Beethoven: Strijkkwartet in a-klein op.132

bestelnummer 28

Op vijf achtereenvolgende avonden voert het splinternieuwe Nederlandse ­Narratio Quartet de late strijkkwartetten van Beethoven uit op authentiek instru­mentarium. Vanavond staat op.132 in a-klein op de lessenaars. Een lieflijk kwartet, waarmee het strijkkwartet van Ignaz Schuppanzigh in juli 1825, ook al had hij een paar maanden eerder Beethovens op.127 niet tot een ­succes weten te maken, nu wél de handen op elkaar kreeg. Beethoven werkte in hetzelfde jaar ook aan de Missa Solemnis en de Negende symfonie, creatieve processen die duidelijk niet los van elkaar stonden: het thema van het laatste deel van op.132 is teruggevonden als schets voor het laatste deel van de Negende symfonie.

€ 18 / € 17 / € 12 serie ludwig laat 2

20

2 sep / woensdag

11.00 uur

Bart van Oort

Theater Kikker

Zomerschool / Stein of Steinway: Haydn op klavier

bestelnummer 29

Veel van wat met grote zorg en oog voor detail door klassieke componisten voor klavier is genoteerd kan niet, of alleen door middel van compromissen, op de moderne piano worden uitgevoerd. Fortepianist Bart van Oort laat de verschillen horen tussen de fortepiano en de moderne piano en geeft een demonstratie van de gevolgen voor de uitvoeringspraktijk.

€5

13.00 uur

Stefanie True, sopraan Contrasto Armonico / Marco Vitale

Geertekerk

Händel: Romeinse cantates

bestelnummer 30

Händel reisde in zijn jonge jaren naar Italië om daar de kneepjes van het vak te leren. Maar al snel was hij zelf degene die bewondering afdwong. Met zijn orgelspel, maar ook met zijn composities. Verschillende hooggeplaatsten dongen om zijn gunsten en de compositieopdrachten vlogen hem om de oren.

Voor zijn cantates ‘Il delirio amoroso’ en ‘Tra le fiamme’, beide gepassioneerde werken voor sopraan solo met een uitgebreide instrumentale begeleiding, leverde zijn weldoener kardinaal Pamphili de tekst. Over de diepere betekenis van de cantates – de een gaat over een herderin die haar gestorven herder niet kan loslaten, de ander over de fatale vlucht van de overmoedige Icarus – is veel gespeculeerd. Maar of hier nu politieke, religieuze of toch gewoon diepmenselijke onderwerpen worden aangesneden, zeker is dat Händel als Il Sassone een begrip werd in kunstminnend Rome.

Het nieuwe barokorkest Contrasto Armonico, opgericht door studenten van het Koninklijk Conservatorium en voor dit concert vergezeld van de Canadese sopraan Stefanie True, voert Händels muziek bij voorkeur uit in de extra lage Romeinse stemming.

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10

14.00 uur Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement

€5 kaartverkoop via het museum

zie voor het programma www.museumspeelklok.nl

22

Symposium Haydn Live

Toen Haydn al een kleine twintig jaar in dienst was bij de Esterházy’s, werd daar in 1782 Primitivus Niemecz als bibliothecaris aangesteld. Deze pater bleek een groot talent te hebben voor het vervaardigen van muziekautomaten, waarvoor Haydn op zijn beurt een twintigtal muziekstukken componeerde en arrangeerde. Van het duo Haydn-Niemecz zijn vier van die Flötenuhren bewaard gebleven, waarvan er één huist in het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement. De overige drie klokken heeft het museum nu voor de tentoonstelling Haydn Live in bruikleen, waarmee het viertal voor het eerst in 200 jaar weer samen te zien en te horen is. Op deze middag werpt een symposium onder leiding van Jan Nuchelmans licht op de Flötenuhr-composities van Haydn en op de betekenis ervan voor de historische uitvoeringspraktijk. Sprekers zijn onder meer Ton Koopman en Helmut Kowar. Tijdens de tentoonstelling wordt de klokkenmuziek geregeld ten gehore gebracht.

bestelformulier festival oudemuziek utrecht Ik ben Vriend Ik ben al Vriend en doneer: € 30 / € 60 / € 120* Ik wil Vriend worden Ik meld me aan als Vriend van de Organisatie Oude Muziek en doneer: € 30 / € 60 / € 120* vul in bij C * doorhalen wat niet van toepassing is

persoonsgegevens voorletter(s) / naam: adres: postcode / plaats: telefoon privé:

telefoon werk / mobiel:

e-mail: giro / bankrekening:

datum:

handtekening:

Ik bestel meer dan twee kaarten met Vriendenkorting per concert en bestel dus samen

met een andere Vriend, namelijk:

naam:

woonplaats:

berekening totaalbedrag a

totaal kaarten & series

€

b

Festivalprogrammaboek(en)

€

c

aanmelding als Vriend

€

verzend- en administratiekosten €

totaal

€

5,00

Ondergetekende machtigt met giro/bankrekening om van zijn/haar rekening het totaalbedrag af te schrijven en zorgt te allen tijde voor een toereikend saldo. Afschrijving zal plaats­vinden binnen 10 dagen na toezending van de toegangskaarten.

Deze machtiging is onherroepelijk.

Stelt u geen prijs op toezending van de maandelijkse digitale nieuwsbrief, informatie over activiteiten en eventuele aanbiedingen van de Organisatie Oude Muziek, kruis dan dit vakje aan.

losse kaarten

nr. tijd concert

rang A gewoon Vrienden CJP/stud.

rang B gewoon Vrienden CJP/stud. bedrag

vrijdag 28 aug

1

20.00

Akademie für Alte Musik

x € 30

x € 28

x € 15

x € 27

x € 25

x € 12

€

zaterdag 29 aug

2

11.00

ZS: Leo Samama

x € 5

x € 5

x € 5

€

3

13.00

Al Ayre Español

x € 25

x € 23

x € 15

€

x € 22

x € 20

x € 12

4

15.00

Le Petit Concert Baroque

x € 15

x € 14

x € 10

€

5

17.00

Phantasm 1

x € 18

x € 17

x € 12

€

x € 16

x € 15

x € 10

6

17.00

Kristian Bezuidenhout

x € 15

x € 14

x € 10

€

7

20.00

La Sfera Armoniosa

x € 28

x € 26

x € 15

x € 25

x € 23

x € 12

€

x € 18

x € 16

x € 10

8

22.30

Coll. Vocale / K. Bezuidenhout

x € 20

x € 18

x € 12

9

24.00

Ensemble Schönbrunn

x € 10

x € 10

x € 10

€ €

zondag 30 aug

10

11.30

Brunchen met Brüggen

x € 15

x € 15

x € 15

€

11

13.00

Quartet Albada

x € 18

x € 17

x € 12

€

12

15.00

Ensemble Inégal

x € 18

x € 17

x € 12

€

13

15.00

Cervanteslezing

x € 5

x € 5

x € 5

€

14

17.00

Phantasm 2

x € 18

x € 17

x € 12

x € 16

x € 15

x € 10

€

15

17.00

Orkest v.d. 18de Eeuw / NKK 1

x € 25

x € 23

x € 15

x € 22

x € 20

x € 12

€

16

20.00

Cap. A’dam / Ak. für Alte Mus.

x € 30

x € 28

x € 15

x € 27

x € 25

x € 12

€

maandag 31 aug

17

11.00

Demo-lezing: Freek Borstlap

x € 5

x € 5

x € 5

€

18

13.00

Orpheon Consort

x € 15

x € 14

x € 10

€

19

15.00

Nederlands Baryton Trio

x € 15

x € 14

x € 10

€

20

17.00

Ricercar Consort

x € 15

x € 14

x € 10

€

21

20.00

Academy of Ancient Music

x € 30

x € 20

x € 15

22

22.30

Narratio Quartet 1

x € 18

x € 17

x € 12

x € 27

x € 20

x € 12

€ €

dinsdag 1 sep

23

11.00

ZS: Narratio Quartet

x € 5

x € 5

x € 5

€

24

13.00

Van Swieten Society

x € 18

x € 17

x € 12

€

x € 16

x € 15

x € 10

25

15.00

Soloists of Catherine the Great x € 18

x € 17

x € 12

€

26

17.00

R. Minasi / Mus. Antiqua Roma x € 18

x € 17

x € 12

x € 16

x € 15

x € 10

€

x € 27

x € 25

x € 12

27

20.00

Orkest v.d. 18de Eeuw

x € 30

x € 28

x € 15

28

22.30

Narratio Quartet 2

x € 18

x € 17

x € 12

€ €

woensdag 2 sep

29

11.00

ZS: Bart van Oort

x € 5

x € 5

x € 5

€

30

13.00

Contrasto Armonico

x € 18

x € 17

x € 12

€

x € 16

x € 15

x € 10

31

15.00

Schuppanzigh-Quartett

x € 18

x € 17

x € 12

€

32

17.00

Benjamin Alard

x € 15

x € 14

x € 10

x € 13

x € 12

x € 8

€

x € 25

x € 23

x € 12

33

20.00

B’Rock / Innsbruck Fest. Choir

x € 28

x € 26

x € 15

34

22.30

Narratio Quartet 3

x € 18

x € 17

x € 12

Kaartverkoopinformatie vindt u op pagina 42

€ €

nr. tijd concert

rang A gewoon Vrienden CJP/stud.

rang B gewoon Vrienden CJP/stud. bedrag

donderdag 3 sep

35

11.00

ZS: Marijke Schouten

x € 5

x € 5

x € 5

€

36

13.00

Gary Cooper

x € 15

x € 14

x € 10

€

37

15.00

Amsterdam String Quartet

x € 18

x € 17

x € 12

€

38

17.00

Erik Bosgraaf / Francesco Corti

x € 15

x € 14

x € 10

€

x € 13

x € 12

x € 8

39

20.00

Leo van Doeselaar

x € 15

x € 14

x € 10

€

40

20.00

Holland Baroque Society

x € 28

x € 26

x € 15

€

41

22.30

Narratio Quartet 4

x € 18

x € 17

x € 12

x € 25

x € 23

x € 12

€

vrijdag 4 sep

42

11.00

ZS: Mathieu Heinrichs

x € 5

x € 5

x € 5

€

43

13.00

S. Istomin & V. Sofronitzki

x € 18

x € 17

x € 12

€

x € 16

x € 15

x € 10

44

15.00

London Haydn Quartet

x € 18

x € 17

x € 12

€

45

17.00

Unheimliches Weh

x € 25

x € 23

x € 15

€

x € 22

x € 20

x € 12

46

17.00

Jumpstart / Orkest 18de Eeuw

x € 18

x € 17

x € 12

x € 16

x € 15

x € 10

€

47

20.00

Orch. des Champs-Elysées

x € 30

x € 28

x € 15

x € 27

x € 25

x € 12

€

48

22.30

Narratio Quartet 5

x € 18

x € 17

x € 12

€

zaterdag 5 sep

49

11.00

ZS: Juul & Frans Muller

x € 5

x € 5

x € 5

€

50

13.00

Edding-kwartet

x € 18

x € 17

x € 12

€

51

15.00

S. Van Dyck / B. Vodenitcharov

x € 18

x € 17

x € 12

x € 16

x € 15

x € 10

€

52

17.00

Harmonie Universelle

x € 18

x € 17

x € 12

x € 16

x € 15

x € 10

€

53

17.00

Unheimliches Weh

x € 25

x € 23

x € 15

x € 22

x € 20

x € 12

€

54

20.00

A’dam Baroque Orchestra

x € 30

x € 28

x € 15

x € 27

x € 25

x € 12

€

x € 22

x € 20

x € 12

55

20.00

Unheimliches Weh

x € 25

x € 23

x € 15

56

22.30

Mammel & Schoonderwoerd

x € 18

x € 17

x € 12

€

€

€

zondag 6 sep

57

11.00

Jos van Immerseel

x € 15

x € 14

x € 10

58

13.00

Orkest v.d. 18de Eeuw / NKK 2

x € 10

x € 10

x € 5 (t/m 15 jaar)

€

59

13.00

Unheimliches Weh

x € 25

x € 23

x € 15

€

x € 22

x € 20

x € 12

60

15.00

RIAS Kammerchor

x € 25

x € 23

x € 15

x € 22

x € 20

x € 12

€

61

17.00

Unheimliches Weh

x € 25

x € 23

x € 15

x € 22

x € 20

x € 12

€

62

17.00

C. Sampson / E. Kenny

x € 18

x € 17

x € 12

€

63

20.00

La Risonanza

x € 30

x € 28

x € 15

€

x € 27

x € 25

x € 12

series (z.o.z. voor informatie)

serie Sieben letzten Worte

x € 70

x € 66

€

serie Fantasias

x € 32

x € 30

€

serie Baryton

x € 45

x € 42

€

serie Ludwig Laat

x € 72

x € 68

€

serie Händel

x € 56

x € 53

€

serie Haydn-kwartetten

x € 72

x € 68

€

vul in bij A totaal losse kaarten

€

series serie Sieben letzten Worte za 29 aug

13.00

Al Ayre Español

za 29 aug

17.00

Kristian Bezuidenhout

zo 30 aug

13.00

Quartet Albada

z0 30 aug

17.00

Orkest van de Achttiende Eeuw & Nederlands Kamerkoor

serie Fantasias za 29 aug

17.00

Phantasm 1

zo 30 aug

17.00

Phantasm 2

serie Baryton ma 31 aug

11.00

Demo-lezing: Freek Borstlap

ma 31 aug

13.00

Orpheon Consort

ma 31 aug

15.00

Nederlands Baryton Trio

ma 31 aug

17.00

Ricercar Consort

serie Ludwig Laat ma 31 aug

22.30

Narratio Quartet 1

di 1 sep

22.30

Narratio Quartet 2

wo 2 sep

22.30

Narratio Quartet 3

do 3 sep

22.30

Narratio Quartet 4

vr 4 sep

22.30

Narratio Quartet 5

serie Händel za 29 aug

15.00

Le Petit Concert Baroque

di 1 sep

17.00

Riccardo Minasi & Musica Antiqua Roma

do 3 sep

13.00

Gary Cooper

do 3 sep

17.00

Erik Bosgraaf & Francesco Corti

serie Haydn-kwartetten di 1 sep

15.00

Soloists of Catherine the Great

wo 2 sep

15.00

Schuppanzigh-Quartett

do 3 sep

15.00

Amsterdam String Quartet

vr 4 sep

15.00

London Haydn Quartet

za 5 sep

13.00

Edding-kwartet

Festivalprogrammaboek De perfect companion voor alle Festivalbezoekers.

Circa 180 pagina’s, voorintekenprijs € 8 (tijdens het Festival € 10) vul in bij B Zie voor meer informatie pagina 41.

Stuur dit formulier op naar Organisatie Oude Muziek / bestelling Festival / Postbus 19267 / 3501 DG Utrecht

2 sep / woensdag

Schuppanzigh-Quartett

15.00 uur

Vredenburg Leeuwenbergh

Haydn: Strijkkwartet op.77/1; Ries: Strijkkwartet in C-groot Het Schuppanzigh-Quartett ontleent zijn naam aan violist Ignaz Schuppanzigh en zijn gelijknamige strijkkwartet, begin 19de eeuw de eerste professionele vertolkers van dit repertoire. Door hun inspanningen nam het tot dan toe dilettantistische strijkkwartetspelen een hoge vlucht, en gingen Haydn en later Beethoven aanmerkelijk veeleisender stukken componeren.

Ook F­ erdinand Ries, leerling en kopiist van Beethoven, liet zich uitdagen en schroefde het niveau van zijn kwartetten op. Op dit programma van het ­Schuppanzigh-Quartett, bestaande uit Anton Steck en Franc Polman, viool, Christian ­Goosses, altviool en Antje Geusen, cello, worden composities van Haydn en Ries gecombineerd.

Dit is het tweede van vijf concerten rond de strijkkwartetten van Haydn.

bestelnummer 31

€ 18 / € 17 / € 12 serie haydn-kwartetten 2

Fabulous Fringe / Ensemble Sarada

15.30 uur

Theater Kikker

Alexander Agricola en zijn tijd

Agricola was een meester in de grillige kunst van de gotiek. Ensemble Sarada, versterkt door sopraan Griet De Geyter, biedt daarvan een aantal treffende voorbeelden. De groep won in 2006 de publieksprijs op de International Young Artists Presentation en combineert Agricola met Hayne van G ­ hizeghem.

Benjamin Alard, klavecimbel Purcell en tijdgenoten: Klavierwerken

Als kind was Henry Purcell koorknaap aan de Chapel Royal, waar ook zijn vader als musicus werkte. Zijn talent en veelzijdigheid werden al snel ontdekt; organist John Blow leidde hem verder op en stond Purcell in 1679 zelfs zijn organistenpost aan Westminster Abbey af. Een betere plek dan Londen kon je je als musicus in die tijd niet wensen: Charles II was in 1660 uit Parijse ballingschap in Londen teruggekeerd en voerde voortvarend zijn op het voorbeeld van Versailles geënte muzikale hervormingen door. Een eeuw eerder had het muziekleven juist ernstige aderlatingen moeten ondergaan: de anglicaanse staatsgodsdienst joeg katholieke musici het land uit, waaronder grote namen als Bull en Dowland. Anderen, zoals de katholieke organist Byrd, hadden de grootste moeite hun positie aan het hof te behouden. Toen de puritein Cromwell daar bovenop ook nog een tienjarig cultureel schrikbewind voerde, was er van een Engels muziekleven niet veel meer over. Maar Purcell had een zwak voor de traditionele vormen van de virginalisten, zoals de Engelse klavier­ spelers werden genoemd, en wist met nieuw elan weder­om een groot publiek voor hun variatievormen en suites te veroveren.

Sinds Benjamin Alard in 2004 de eerste prijs én de publieksprijs won in het concours Musica Antiqua in Brugge, is hij niet meer weg te denken van de belangrijkste oude-muziekpodia.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

17.00 uur Lutherse Kerk

bestelnummer 32

a € 15 / € 14 / € 10 b € 13 / € 12 / € 8

23

2 sep / woensdag

B’Rock & Innsbruck Festival Chorus / Timothy Brown 20.00 uur Jacobikerk

Solisten: Judith van Wanroij, Maarten Engeltjes, Christopher Ainslie, Tom Raskin, Stephen Varcoe, Giles Underwood Purcell: Ode for St. Caecilia’s Day; Clarke: Ode on the Death of Purcell; Händel: Te Deum

festwochen der alten musik

In dit programma flankeren twee componisten van heel verschillende signatuur de jubilaris Henry Purcell. Van Händel klinkt het Te Deum ter ere van koningin Caroline, dat hij modelleerde naar de grote odes van Purcell, zoals diens Ode for St. C ­ aecilia’s Day dat ook op dit programma staat. Händels onbekende tegenhanger in dit concert is Jeremiah Clarke. Hij componeerde in 1695, toen Purcell op 36-jarige leeftijd volkomen overwacht stierf, een g ­ rootschalige en rijkgeïnstrumenteerde Ode on the Death of Purcell. De pas 21-jarige componist was daarmee in één klap Purcells gedoodverfde opvolger. Maar veel plezier heeft hij aan zijn glorende carrièrekansen niet gehad: hij leed aan depressies en maakte tien jaar later een eind aan zijn leven.

Het Belgische B’Rock werkt voor dit concert onder leiding van traverso­speler Timothy Brown samen met het Innsbruck Festival Chorus en heeft een keur aan solisten meegenomen.

22.30 uur

Narratio Quartet

Ottone

Beethoven: Strijkkwartet in B-groot op.130

bestelnummer 34

Het derde van Beethovens vijf late strijkkwartetten is een vat vol tegenstrijdigheden en riep dan ook zeer uiteenlopende reacties op. Het vijfde deel, de Cavatine, moest bij de eerste uitvoering in november 1825 wegens overrompelend succes direct worden gebisseerd. Maar de uitgesponnen Grosse Fuge die bij de première als finaledeel werd gespeeld, ontmoette uitsluitend afkeuring en onbegrip en kreeg van de recensent zelfs het predikaat ‘babylonisch’.

Beethoven was woedend, maar liet zich ten slotte toch overhalen een nieuwe finale te schrijven, een lichtvoetig slotdeel dat pas vier weken na zijn dood voor het eerst werd uitgevoerd.

Het Narratio Quartet bespeelt historisch instrumentarium en heeft zich toegelegd op het overbrengen van het muzikale verhaal met de retorische middelen die toentertijd het gereedschap van de componist vormden.

Dit concert is het derde in de reeks van vijf met Beethovens late strijkkwartetten.

bestelnummer 33

a € 28 / € 26 / € 15 b € 25 / € 23 / € 12

coproductie met de innsbrucker

€ 18 / € 17 / € 12 serie ludwig laat 3

24

3 sep / donderdag

11.00 uur

Marijke Schouten

Theater Kikker

Zomerschool / Händel de Europeaan

bestelnummer 35

Al op jonge leeftijd had Händel bijzondere belangstelling voor opera. Daarom vertrok hij op zijn 21ste richting operamekka Italië, waar hij zó snel de plaatselijke stijl oppikte dat hij haast Italiaanser dan de Italianen schreef. Musicologe Marijke Schouten legt aan de hand van enkele voorbeelden uit hoe Händel zich stilistisch ontwikkelde en in Engeland een ware rage veroorzaakte. Ze gaat ook in op zijn rol als internationaal impresario en zakenman.

€5

13.00 uur

Gary Cooper, klavecimbel

Doopsgezinde Kerk

bestelnummer 36

€ 15 / € 14 / € 10 serie händel 3

Händel: Suites, ouvertures en opera-aria’s

Niet meer dan twee bundels klavecimbelmuziek zijn er van Händel overgeleverd. Bitter weinig, als je in aanmerking neemt dat de componist befaamd was om zijn live optredens op het klavier. Maar zelfs deze bundels publiceerde hij alleen uit noodzaak, zo lijkt het als je zijn voorwoord bij de uitgave van 1720 moet geloven. Clandestiene kopieën van Händels muziek vol fouten hadden namelijk al hun weg gevonden naar het buitenland, waar de Amsterdamse uitgever Roger er goed geld mee dacht te verdienen. De geautoriseerde Engelse druk bevat acht door Händel niet alleen verbeterde maar ook van nieuwe delen voorziene suites. Een tweede bundel uit 1733 werd met minder zorg omringd, maar deze bonte verzameling stukken, gevoegd bij later los gepubliceerde variatiewerken en bewerkingen van opera-aria’s, geven vermoedelijk wél een accuraat beeld van de Händeliaanse speelpraktijk.

Gary Cooper is behalve klavecinist ook organist en forte­pianist. In die laatste hoedanigheid maakte hij met Rachel Podger furore met de complete opname van Mozarts vioolsonates. Dit solo-optreden is zijn Festivaldebuut.

15.00 uur

Amsterdam String Quartet

Vredenburg Leeuwenbergh

Haydn: Strijkkwartetten op.20/4, 64/6, 103

bestelnummer 37

Ongeveer zestig strijkkwartetten componeerde Haydn tijdens zijn lange werkzame leven. Het contrast tussen zijn vroege en zijn late werk is enorm: van verkapte barokke suites en triosonates, nog echte Gebrauchsmusik, gaat het naar fantasievolle en harmonisch interessante dialogen tussen vier gelijkwaardige partners. De kwartetten op.20 uit 1772 worden algemeen gezien als zijn eerste volwaardige bijdrage aan het genre en sluiten met hun grilligheid aan bij de traditie van de Sturm und Drang. De kwartetten op.64 dateren van achttien jaar later en zijn een en al ‘esprit’. Met charme, eruditie en humor, maar vooral met volmaakt vakmanschap presenteert Haydn zijn betoog. In zijn laatste, onvoltooid gebleven kwartet op.103 uit 1803 is het vakmanschap gebleven, maar is de bravoure van voorheen verruild voor intimiteit.

Het Amsterdam String Quartet, bestaande uit Alida Schat, John Wilson Meyer, Jane Rodgers en Thomas Pitt, is een van de weinige Nederlandse kwartetten dat speelt op historisch instrumentarium. Dit jaar hebben ze álle strijkkwartetten van Haydn op het repertoire staan.

Dit is het derde concert met strijkkwartetten van Haydn in een reeks van vijf.

€ 18 / € 17 / € 12 serie haydn-kwartetten 3

26

3 sep / donderdag

Fabulous Fringe / Cuvilliés Trio München

15.30 uur

Theater Kikker

Haydn en zijn leerlingen

Onder de naam van François de Cuvilliés, architect van het hoftheater in München, opereerde dit Armeens-Zwitsers-Oostenrijkse trio van fluit, cello en fortepiano voor het eerst tijdens de Barocktage München in 2007. Voor hun Utrechtse debuut combineren ze een Trio van Haydn met werken van diens leerlingen Pleyel en Hummel.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

Erik Bosgraaf, blokfluit & Francesco Corti, klavecimbel

17.00 uur

Lutherse Kerk

Händel: Sonates

Het spel van blokfluitist Erik Bosgraaf werd al vergeleken met dat van Frans Brüggen, die hem op zijn beurt ‘een alleskunner’ noemde. De overbekende, en zelfs enigszins grijsgespeelde blokfluitsonates van Händel wist Bosgraaf in zijn meest recente cd-opname met grote contrasten en verrassende versieringen nieuw leven in te blazen. Hij speelt met name graag met intonatie, articu­ latie, stemming en timing. In dit concert klinken verschillende blokfluiten, zoals de extra laag gestemde voice flute. Klavecinist Francesco Corti creëert de continuo­partij zonder cello, wat hem alle ruimte geeft om Bosgraaf van repliek te dienen.

bestelnummer 38

a € 15 / € 14 / € 10 b € 13 / € 12 / € 8 serie händel 4

Arie Abbenes, beiaard

18.30 uur

Domtoren

Händel: Instrumentale muziek

Op het carillon van de Domtoren klinkt drie kwartier lang instrumentale ­muziek van Händel, speciaal voor deze gelegenheid bewerkt voor beiaard door Arie Abbenes. Naast een concerto grosso en enkele klaviersonates speelt de Utrechtse stadsbeiaardier ook Händels suite in E-groot, met de spectaculaire variaties over The Harmonious Blacksmith.

Leo van Doeselaar, orgel Mendelssohn, Bach: Orgelwerken

Toen in 1840 in Leipzig een standbeeld werd onthuld van Bach, bracht Felix Mendelssohn op het orgel een ode aan de meester. Van dit concert is een programma bewaard gebleven: naast eigen orgelimprovisaties speelde Mendelssohn ook een aantal klavierwerken van Bach, die hij blijkens de recensie van Schumann spaarzaam van registratiewisselingen voorzag. Op het romantische Bätz-orgel van de Domkerk vertolkt Leo van Doeselaar delen van dit concert – voor wat Bach betreft een reconstructie van een reconstructie dus.

Organist en fortepianist Leo van Doeselaar heeft een ruime ervaring met de 19de-eeuwse uitvoeringspraktijk van 18de-eeuwse muziek, ook als pianoduo samen met zijn vrouw Wyneke Jordans. In die combinatie is hij dit Festival ook nog te horen in Unheimliches Weh, een muziektheaterproductie gebaseerd op een kamer­operaatje van Mendelssohn.

gratis beste luisterplaats: pandhof

20.00 uur Domkerk

bestelnummer 39

€ 15 / € 14 / € 10

27

3 sep / donderdag

20.00 uur Geertekerk

bestelnummer 40

a € 28 / € 26 / € 15 b € 25 / € 23 / € 12

nazit met musici o.l.v. michel khalifa

3 sep / donderdag

Holland Baroque Society / Sergio Azzolini Händel, Avison, Boyce, Geminiani: Concerti grossi Vivaldi, Bond: fagotconcerten

Als Händel begin 18de eeuw na zijn jaren in Rome neerstrijkt in Londen, is de Italiaanse stijl daar nog zo goed als onbekend. Maar Italië is in Engeland, net als elders in Europa, direct booming business: alles wat daar vandaan komt, van componist tot prima donna, en van opera tot concerto grosso, vindt razend­snel zijn weg naar het publiek. De Engelse collega-componisten zijn er als de kippen bij om de inhaalslag te maken, zo blijkt uit dit programma.

Geminiani zette in Londen de toon met zijn concerti grossi, maar zijn leerling Charles Avison kon het minstens zo goed. Vivaldi, in Venetië de grote promotor van het soloconcert, vond vanuit de verte navolging van Capel Bond. En Händel, de grootmeester van álle instrumentale en vocale genres, inspireerde natuurlijk iedereen in no matter what, zoals blijkt uit de symphonys in 8 parts van William Boyce. Een bijzonder slotakkoord krijgt dit concert met de befaamde variaties op de folia-bas van Corelli, maar dan in de bewerking van zijn leerling Geminiani.

De Holland Baroque Society is de benaming ‘veelbelovend’ na drie jaar hele­ maal ontstegen, en dat zegt genoeg. De Italiaanse fagottist Sergio Azzolini is voor dit project door het orkest aangetrokken als muzikaal leider – reden waarom de fagot als solo-instrument in dit concert nadrukkelijk aanwezig zal zijn.

22.30 uur

Narratio Quartet

Ottone

Beethoven: Strijkkwartet in cis-klein op.131

bestelnummer 41

Mysterieus, die omschrijving is van toepassing op Beethovens strijkkwartet op.131 uit 1826. De vorm, met zeven delen die zonder onderbreking in elkaar over gaan, is dermate bijzonder dat tweede violist van het S ­ chuppanzigh Quartet Karl Holz zich indertijd gedwongen voelde om de componist te raad­ plegen over de vraag waar de strijkers dan zouden moeten stemmen. Het antwoord luidde kortweg: 'als überhaupt, dan voor het presto!' Beethoven zelf hield overigens publieke uitvoering door het Schuppanzigh Quartet tegen, ­mogelijk uit ergernis over de eerdere slechte ontvangst van op.130. De ­première vond pas plaats in 1835, acht jaar nadat Beethoven was overleden.

Het Narratio Quartet voert op vijf achtereenvolgende avonden Beethovens late kwartetten uit. Zij benaderen de muziek vanuit het perspectief van de 18de eeuw, met gebruikmaking van historisch instrumentarium en retorische stijlmiddelen.

€ 18 / € 17 / € 12 serie ludwig laat 4

28

4 sep / vrijdag

4 sep / vrijdag

11.00 uur

Mathieu Heinrichs

Theater Kikker

Zomerschool / Mendelssohn en de Bach-revival

bestelnummer 42

Mendelssohn heeft altijd een warm plekje in het hart van oude-muziekliefhebbers gehad. Over zijn verdiensten voor de Bach-revival, die begon met de reconstructie van de Matthäus Passion in 1829, spreekt voormalig directeur van Muziekcentrum Vredenburg en Mendelssohn-kenner Mathieu Heinrichs met Jos van ­Veldhoven, artistiek leider van De Nederlandse Bachvereniging, en organist Leo van D ­ oeselaar. Deze laatste zorgt samen met violiste Lidewij van der Voort tevens voor klinkende voorbeelden.

€5

13.00 uur

Sergei Istomin, cello & Viviana Sofronitzki, fortepiano

Lutherse Kerk

bestelnummer 43

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10

13.00-17.00 uur Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement

€ 5 / gratis voor vrienden

Mendelssohn: Lieder ohne Worte

Lieder ohne Worte – deze omschrijving voor vroegromantische pianomuziek spreekt boekdelen over de manier waarop men deze intieme solostukken diende te beleven: als in noten gevatte lyrische ontboezemingen à la Goethe of Byron. Mendelssohn schreef maar één Lied ohne Worte voor cello en piano, wat niet wil zeggen dat zijn andere cellocomposities – de Variations ­concertantes, de cellosonate op.58 en het Albumblatt assai tranquillo – minder vragen van het poëtische inlevingsvermogen van de toehoorder.

Cellist Sergei Istomin en fortepianiste Viviana Sofronitzki begonnen beiden hun studie in Rusland en specialiseerden zich later in de VS.

Oude Muziek Markt

Instrumenten, bladmuziek, cd’s en meer

Op de Oude Muziek Markt presenteren zich tientallen standhouders met alles op het gebied van bladmuziek, instrumenten en geluidsdragers. Drie dagen lang in het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement, dat gratis toegankelijk is met het entreebewijs voor de Oude Muziek Markt.

15.00 uur

London Haydn Quartet

Vredenburg Leeuwenbergh

Haydn: Strijkkwartetten op.17/2, op.42 en op.76/5

bestelnummer 44

Haydns zes strijkkwartetten op.17 uit 1771 zijn de vroegste die van hem in dit Festival klinken. Dansante en volkse elementen wijzen nog op het voornamelijk diverterende karakter van deze stukken. Van op.42 uit 1785 is niet meer dan één kwartet overgeleverd, maar duidelijk is wel dat hier de overgang naar echte bühne-muziek al is voltooid. De zes kwartetten op.76 ontstonden in 1797 en vertonen een opvallende aandacht voor de langzame delen: de ouder wordende Haydn lijkt een filosofischer kijk op het leven te krijgen.

Het London Haydn Quartet, bestaande uit Catherine Manson en Michael Gurevich, viool, James Boyd, altviool en Richard Lester, cello, is bezig aan de opnamen van al Haydns strijkkwartetten.

Dit is het vierde van vijf concerten gewijd aan strijkkwartetten van Haydn.

€ 18 / € 17 / € 12 serie haydn-kwartetten 4

30

4 sep / vrijdag

4 sep / vrijdag

Fabulous Fringe / Esther Lee, klavecimbel

15.30 uur

Theater Kikker

Bach: Franse Suite BWV 816; Storace, Froberger, Forqueray

Opgegroeid in Seoul, Zuid-Korea, besloot Esther Lee in Amsterdam verder te studeren bij Bob van Asperen. Inmiddels volgde ze masterclasses bij Gustav Leonhardt, Andrea Marcon, Ketil Haugsand en Masaaki Suzuki en speelt ze in heel Europa en Azië. Naast een Franse Suite van Bach voert ze vandaag onder meer een suite uit van Forqueray.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

Muziektheater: Unheimliches Weh

Solisten: Kitty de Geus, Marisa Ammann, Erik Slik, Joep van Geffen Leo van Doeselaar & Wyneke Jordans, piano à quatre mains regie: Caecilia Thunnissen; tekst: Renée van Marissing

Hoewel Mendelssohn wel degelijk ook aspiraties had op muziektheatergebied, was dit het enige terrein waarop het succes hem niet kwam aanwaaien. Zijn entr’acte-muziek bij toneelstukken, zoals Shakespeares A Midsummer Night’s Dream (zie ook vr 28 aug), werd goed ontvangen, maar zijn enige echte opera, Die Hochzeit des Camacho naar Cervantes’ Don Quixote, flopte in 1827. Andere plannen voor opera’s kwamen in Mendelssohns korte leven niet meer van de grond. Met het Singspiel-genre waarin liederen en gesproken woord worden afgewisseld kon hij beter uit de voeten, al haalden die stukken doorgaans niet de grote podia. Het kameroperaatje Die Heimkehr aus der Fremde over de terugkeer van een verloren zoon schreef Mendelssohn in 1829 voor de zilveren bruiloft van zijn ouders. Vocalisten in dit stuk, dat voor 120 genodigden, thuis in Berlijn werd opgevoerd, waren behalve de componist zelf zijn twee zusters en een (onmuzikale) zwager, die niet meer dan één noot te zingen kreeg.

Regisseur Caecilia Thunnissen werkte op basis van dit operaatje een nieuw, onder meer op het Deense Festen geïnspireerd concept uit, waarin de in de familieschoot teruggekeerde zoon de onderlinge verhoudingen flink op zijn kop zet. De instrumentale begeleiding van dit in een passende huiselijke sfeer opgevoerde muziektheaterproductie op locatie is in handen van het pianoduo Leo van Doeselaar en Wyneke Jordans als het jubilerende echtpaar.

Spectacle coupé met muziek van J.Chr. Bach, C.Ph.E. Bach, Leo en Haydn

Solisten: Sophie Gent, viool, Bojan Cicic, viool, Catherine Jones, cello Orkest van de Achttiende Eeuw / Frans Brüggen

Zeldzame barokke cello’s en violen van Rugeri en Gagliano zijn voor jonge talenten onbereikbaar. Stichting Jumpstart Jr. brengt daar vandaag verandering in met een bijzondere bruikleenregeling. Dit jaar zijn er drie gelukkigen: twee violisten en een celliste, die vandaag hun instrument feestelijk krijgen uitgereikt. Samen met het Orkest van de Achttiende Eeuw soleren zij vervolgens in delen uit concerten van onder meer Haydn en de broers Johann Christian en Carl Philipp Emanuel Bach.

17.00-18.20 uur Maliebaan 12

bestelnummer 45

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

herhalingen op za 5 sep 17.00 uur za 5 sep 20.00 uur zo 6 sep 13.00 uur zo 6 sep 17.00 uur

niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers

coproductie met tis theater met dank aan: lira fonds, sns reaal fonds, fentener van vlissingen fonds

17.00 uur Geertekerk

bestelnummer 46

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10 i.s.m. stichting jumpstart jr.

31

4 sep / vrijdag

20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 47

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur thea derks in gesprek met philippe herreweghe

22.30 uur Ottone

bestelnummer 48

€ 18 / € 17 / € 12 serie ludwig laat 5

32

4 sep / vrijdag

Orchestre des Champs-Elysées, Collegium Vocale & Coro dell’Accademia Chigiana / Philippe Herreweghe Solisten: Laia Cortés, Maximilian Schmitt, Florian Boesch, Matthew Brook Mendelssohn: Die erste Walpurgisnacht, Symfonie nr.3 ‘Schotse’

Begin 1830 vertrok Mendelssohn naar Rome, waar hij zijn ouverture Die Hebriden voltooide en begon aan de Italiaanse Symfonie (zie di 1 sep, 20.00 uur).

Ondertussen werkte hij aan de opzet voor Die erste Walpurgisnacht, een cantate voor koor en orkest op tekst van Goethe waarin de heidense meirituelen van een imaginair bergvolk worden verklankt. Goethe schreef aan Mendelssohn, toen hij zijn plannen vernam: ‘Dit symbolische gedicht is in essentie heel realistisch. Want steeds opnieuw zie je in de wereldgeschiedenis gebeuren dat iets wat oud is en eerbiedwaardig, wat zijn nut heeft bewezen en houvast biedt, wordt geschoffeerd en onder druk gezet door nieuwlichterij en zoniet vernietigd, er dan toch volkomen door wordt ingeperkt en vleugellam gemaakt. De Middeleeuwen, een periode waarin de haat zulke reacties ook daadwerkelijk uitlokte, worden hier treffend geportretteerd, en een vreugdevol en waardig enthousiasme vlamt nog eenmaal op in al zijn pure gloed en helderheid.’ Berlioz hoorde in 1843 de herziene versie van het stuk en schreef in zijn memoires: ‘Je moet Mendelssohns muziek horen om te kunnen bevatten wat een mogelijkheden dit gedicht een competent componist te bieden heeft. Stemmen en instrumenten zijn volkomen geïntegreerd en met elkaar verknoopt in de ogenschijnlijke chaos die het kenmerk is van de volmaakte kunst.’

Narratio Quartet

Beethoven: Strijkkwartet in F-groot op.135, tweede Finale voor kwartet op.130

Het kortste, lichtvoetigste en meest klassieke van Beethovens late kwartetten is zijn op.135. Dit kwartet, dat hij deels componeerde uit geldgebrek, deels ook omdat zijn uitgever Schlesinger zo aandrong, is het laatste dat hij voltooide. Maar de uitgave vond pas plaats in september 1827, een half jaar na Beethovens dood. Op dit programma ook de Finale voor het strijkkwartet op.30, dat de componist in 1826 schreef ter vervanging van het verguisde oorspronkelijke slotdeel, de Grosse Fuge.

De violisten Johannes Leertouwer en Anneke van Haaften, de altvioliste Sirkka-Liisa Kaakinen-Pilch en de celliste Viola de Hoog vormen het Narratio Quartet, dat speciaal voor dit Festival de vijf late kwartetten van Beethoven op historisch instrumentarium instudeerde. Dit concert is het vijfde en laatste in de reeks Ludwig Laat.

5 sep / zaterdag

10.00-17.00 uur Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement

Oude Muziek Markt

Instrumenten, bladmuziek, cd’s en meer

€ 5 / gratis voor vrienden

Zie vrijdag 4 september, 13.00 uur

11.00 uur

Juul en Frans Muller

Theater Kikker

Zomerschool / Hoe Frans was Engelse opera?

bestelnummer 49

Toen de Britse monarchie in 1660 werd hersteld en de nieuwe koning Charles II, deels opgegroeid aan het hof van Louis XIV, terugkeerde naar Engeland, bleef het artistieke contact tussen beide hoven bestaan. Juul Muller, die E ­ ngelse letterkunde doceerde en promoveerde op Purcells Dioclesian, buigt zich samen met decorontwerper en theaterhistoricus Frans Muller over de vraag wat precies de reikwijdte was van de Franse invloed op de Engelse, en dus ook Purcells, operapraktijk.

€5

11.00 uur

Arie Abbenes, beiaard

Domtoren

Mendelssohn en Haydn

beste luisterplaats: pandhof

Stadsbeiaardier Arie Abbenes speelt op het carillon van de Domtoren klaviersonates van Haydn, afgewisseld met Mendelssohns Lieder ohne Worte en een Präludium. Klap op de vuurpijl van dit laatste beiaardconcert in het Festival zijn twee delen uit de Italiaanse Symfonie van Mendelssohn, in een beiaard­ bewerking van Abbenes zelf.

13.00 uur

Edding-kwartet

Vredenburg Leeuwenbergh

Haydn: Strijkkwartetten op.76/1, 76/3; Beethoven: Strijkkwartet op.18/1

bestelnummer 50

In dit programma worden twee late kwartetten van Haydn uit zijn op.76 gecombineerd met een vroeg kwartet van Beethoven. Over dit op.18/1 was Haydn maar matig te spreken: hij miste de eigen signatuur van de jonge componist. Tegen de achtergrond van de enorme ontwikkeling die Beethoven nog zou doormaken is dat op z’n minst een interessante observatie, vindt altviolist Paul De Clerck. Met zijn Edding-kwartet wil hij graag dit veronachtzaamde kwartet opnieuw de confrontatie laten aangaan met Haydns werk uit dezelfde periode.

Het Edding-kwartet, naast De Clerck bestaande uit de violisten Baptiste Lopez en Caroline Bayet en de celliste Ageet Zweistra, ontleent zijn naam aan de Deense filosoof Søren Edding. Hij was een volgeling van de Franse encyclopedist d'Alembert, die zich onder meer bezighield met de esthetica van Beethoven.

Dit is het laatste concert is een reeks van vijf met Haydns strijkkwartetten.

gratis

€ 18 / € 17 / € 12 serie haydn-kwartetten 5

34

5 sep / zaterdag

Stephan Van Dyck, tenor & Boyan Vodenitcharov, fortepiano

15.00 uur

Geertekerk

Haydn: Canzonettas

Net als de Partsongs, (zie zaterdag 29 augustus, 22.30 uur) stammen de ­Canzonettas van Haydn uit zijn laatste levensjaren. Deze twaalf liederen schreef hij tijdens zijn tweede Engelse reis in 1794-95. Zes ervan hebben een tekst van de dichteres Anne Hunter, voor wie de componist naar het schijnt warme gevoelens koesterde. De onderwerpen zijn typisch voor de vroege Romantiek: behalve de liefde worden ook de dood, de eenzaamheid en de natuur bezongen. Ook de toonzetting verschilt hemelsbreed van zijn vroege, strofische Duitse liederen. Volgens tenor Stephan Van Dyck heeft dat alles te maken met de vrije en vooruitstrevende sfeer in Londen: ‘Haydn was toen nog steeds in dienst van de Esterházy’s’, zegt hij in het Tijdschrift Oude Muziek.

‘Maar in zijn canzonettas heeft hij zich echt kunnen bevrijden van de formele muzikale conventies van het hof.’

bestelnummer 51

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10

Fabulous Fringe / Bravade Recorder Quartet

15.30 uur

Theater Kikker

La Serafina

La Serafina, La Claudia… Componisten droegen hun werk graag op aan knappe, invloedrijke dames. Wie ze waren? We weten het maar zelden. De vier blokfluitistes van het Zweedse Bravade, actief sinds 2004, spelen enkele van deze karakterstukken van de hand van Ruffo, Cantone en Mortaro, met daarnaast liedbewerkingen van onder anderen De Rore en Lassus.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

Harmonie Universelle / Florian Deuter

17.00 uur

Pieterskerk

Purcell: Pavanes, sonates, suites, grounds

Hoewel Henry Purcell al voor zijn tiende jaar een groot compositorisch talent aan de dag legde, was hij al jong belast met een veelheid aan taken aan het hof, waaronder het beheer van de toetsinstrumenten en het kopiëren van blad­muziek. Pas toen hij organistenposten aan Westminster Abbey en de ­Chapel Royal verwierf verdiende hij genoeg om te trouwen en begon hij gestaag composities af te leveren. In 1683 verscheen een bundel Sonnata’s of III Parts, opgedragen aan Charles II, voor twee viollins en continuo. De Ten sonata’s in Four Parts ontstonden waarschijnlijk in dezelfde tijd, maar pas twee jaar na zijn vroege dood in 1695 werden ze door zijn weduwe uitgegeven. Net als in veel van zijn andere kamermuziek grijpt Purcell hier terug op de oude E ­ ngelse stijl en behandelt hij zijn ‘basso continuo’ soms nog als een gelijkwaardige derde stem. Een van de stukken in de tweede bundel is overigens helemaal geen sonate, maar een chaconne waarin hij alle registers van het variëren opentrekt.

Het vijfkoppige Harmonie Universelle onder leiding van de Duitse violist Florian Deuter bestaat uit musici afkomstig uit Argentinië, Frankrijk, Canada en Hongarije.

bestelnummer 52

a € 18 / € 17 / € 12 b € 16 / € 15 / € 10

35

5 sep / zaterdag

17.00-18.20 uur Maliebaan 12

bestelnummer 53

Muziektheater: Unheimliches Weh

Locatietheater, gebaseerd op Mendelssohns Die Heimkehr aus der Fremde.

Zie vrijdag 4 september, 17.00 uur.

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

20.00 uur

Amsterdam Baroque Orchestra / Ton Koopman

Vredenburg Leidsche Rijn

Haydn: Symfonieën nr.97, nr. 98, orgelconcert in D-groot

bestelnummer 54

Veel van de ruim honderd symfonieën van Haydn hebben een bijnaam. Soms zijn ze genoemd naar de plek waar ze triomfen vierden, zoals de Londense symfonieën, soms ook naar een muzikale bijzonderheid – de ‘Symfonie met de paukenslag’ bijvoorbeeld.

[Dit programma is gewijzigd. In plaats van de Symfonie ‘La Poule’ klinkt nu Symfonie nr.97.]

Symfonie nr. 98, met obligaat klavecimbel, beleefde zijn première in 1792 in Londen. Het orgelconcert in D-groot Hob.XVIII/2 voerde Haydn bij kerkdiensten in Wenen tussen de misdelen door zelf uit.

Het spreekt vanzelf dat Ton Koopman in dit concert met zijn Amsterdam ­Baroque Orchestra zelf soleert op orgel en klavecimbel.

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur thea derks in gesprek met ton koopman

20.00-21.20 uur Maliebaan 12

bestelnummer 55

Muziektheater: Unheimliches Weh

Locatietheater, gebaseerd op Mendelssohns Die Heimkehr aus der Fremde.

Zie vrijdag 4 september, 17.00 uur.

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

22.30 uur

Hans Jörg Mammel, tenor & Arthur Schoonderwoerd, piano

Ottone

bestelnummer 56

€ 18 / € 17 / € 12

36

Mendelssohn en Zelter: Lieder ‘mit und ohne Worte’

In dit concert wordt Mendelssohn met zijn leraar en grote inspirator samen­ gebracht. Deze Carl Friedrich Zelter leidde vanaf 1800 dertig jaar lang de ­Berlijnse Singakademie en besteedde structureel aandacht aan oudere gees­ telijke muziek, waaronder die van Bach. Zo maakte zijn pupil Mendelssohn kennis met Bachs muziek en rijpte zijn plan om de toentertijd onspeelbaar geachte Matthäus Passion te gaan uitvoeren. Dat Zelter na lang aarzelen toch toestemde, heeft grote gevolgen gehad voor de Bach-revival.

In zijn liedcomposities was Zelter verrassend modern: in zijn eerst liedbundel maakte hij gebruik van Goethes poëzie, wat een levenslange vriendschap tussen beiden tot gevolg had. Ook hierin inspireerde Zelter Mendelssohn, die net zo’n diepe bewondering voor de oude poëet koesterde.

Op dit programma staan ook liederen waarbij tenor Hans-Jörg Mammel er het zwijgen toe doet: Lieder ohne Worte namelijk, romantische pianomuziek die als het goed is, vertolkt door Arthur Schoonderwoerd alle woorden overbodig maakt.

6 sep / zondag

10.00-17.00 uur Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement

Oude Muziek Markt

Instrumenten, bladmuziek, cd’s en meer

€ 5 / gratis voor vrienden

Zie vrijdag 4 september, 13.00 uur

11.00 uur

Jos van Immerseel, fortepiano

Theater Kikker

bestelnummer 57

€ 15 / € 14 / € 10

Kindervoorstelling

13.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 58

€ 10 € 5 t/m 1 5 jaar incl. parkeren

38

Haydn: Londense klaviersonates

Net als zijn andere vroege kamermuziek beschouwde Haydn zijn klaviersonates tot circa 1770 als luchtig vertier, en noemde ze daarom divertimenti. Het is verbijsterend wat een enorme ontwikkeling Haydn daarna in dit genre heeft doorgemaakt, met als eindpunt de drie Londense sonates die in dit concert op het programma staan. Van de circa zestig overgeleverde klaviersonates is het overgrote deel nog voor klavecimbel gecomponeerd, maar na 1780 is de fortepiano alomtegenwoordig. Niet alleen worden de vroege werken vanaf dat moment ook op dit instrument uitgevoerd, in de vers gecomponeerde klavier­sonates is alles toegesneden op de nieuwe technische mogelijkheden van zowel de piano’s als de uitvoerders. Haydn componeerde zijn Sonates Hob.XVI/50-52 in 1794-1795 speciaal voor de Engelse fortepiano, met een groter klavier dan de Weense en ook een rijkere, sonore klank. De extraverte stukken zijn opgedragen aan Thérèse Jansen, een Londense pianiste die bekend stond om haar brille en virtuositeit.

Jos van Immerseel heeft als klavierspeler en als dirigent van Anima Eterna een enorme staat van dienst. Hij is een van de historisch georiënteerde musici die zich het verst in de 19de en zelfs vroege 20ste eeuw heeft begeven, met uitvoeringen en opnamen van onder anderen Tsjaikovski, Saint-Saëns en Poulenc.

Orkest van de Achttiende Eeuw & Nederlands Kamerkoor / Frans Brüggen

Solisten: Johannette Zomer, Marcel Beekman, David Wilson-Johnson; verteller: Porgy Franssen Haydn: Die Schöpfung – bewerking voor kinderen

Geïnspireerd door Händels oratoria, waarmee hij in Londen kennismaakte, componeerde Haydn in de laatste jaren van de 18de eeuw zijn befaamde Die Schöpfung. Ware programmamuziek, die niet alleen het publiek van toen, maar ook nog dat van nu met gemak kan meeslepen. Schrijver en regisseur Ger Thijs bewerkte het oratorium vanaf de chaos in den beginne tot de schepping van het licht voor een jong publiek. Het verhaal wordt verteld door acteur Porgy Franssen, die als duivel de strijd aanbindt met God in de persoon van dirigent Frans Brüggen. Die uiteraard met behulp van het Orkest van de Achttiende Eeuw en het Nederlands Kamerkoor overwint.

6 sep / zondag

Muziektheater: Unheimliches Weh

Locatietheater, gebaseerd op Mendelssohns Die Heimkehr aus der Fremde.

Zie vrijdag 4 september, 17.00 uur.

13.00-14.20 uur Maliebaan 12

bestelnummer 59

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

RIAS Kammerchor / Hans-Christoph Rademann

15.00 uur

Geertekerk

Mendelssohn: Koorliederen, koraalmotet, psalmen

'Lieder im Freien zu singen', zo omschreef Mendelssohn zelf zijn drie bundels op.41, 48 en 59 uit de jaren 1830-1843 met in totaal achttien wereldlijke liederen voor vierstemmige gemengde koorbezetting. Om te zingen in de openlucht dus, een typisch Duits verschijnsel dat de amateuristische muziekbeoefening als vanzelfsprekend situeert in een gezonde omgeving van kruidige, voorjaarsachtige boslucht, wandelschoenen en gesmeerde boterhammen in de rugzak.

Maar Mendelssohn vond niettemin de perfecte balans tussen toegankelijke koorpartijen en hooggestemde romantische dichtkunst van onder meer Heine en Goethe. De twee jaar na zijn vroege dood in 1847 gepubliceerde Drei ­Psalmen op.78 zijn dubbelkorig, net als het koraalmotet op.23/3 ‘Mitten wir im Leben sind’ uit 1830.

Het RIAS Kammerchor heeft een breed repertoire, maar wijdt zich onder leiding van zijn dirigent Hans-Christoph Rademann sinds twee jaar weer intensiever aan oude muziek.

bestelnummer 60

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

Fabulous Fringe / Concerto Antico

15.30 uur

Theater Kikker

Purcell, Händel: Triosonates

De serie Fabulous Fringe wordt dit jaar afgesloten door het Bulgaarse ­Concerto Antico. Zij zijn het ultieme bewijs dat ook het ‘nieuwe’ Europa prima raad weet met oude muziek. Hun concert, gelieerd aan het Festivalthema, omvat naast Purcell en Händel een suite van Locke en een vioolsonate van Thomas Arne, gespeeld door Zefira Valova.

Muziektheater: Unheimliches Weh

Locatietheater, gebaseerd op Mendelssohns Die Heimkehr aus der Fremde.

Zie vrijdag 4 september, 17.00 uur.

gratis kaarten van tevoren afhalen bij de festivalkassa meer fringe-informatie op p.41

17.00-18.20 uur Maliebaan 12

bestelnummer 61

a € 25 / € 23 / € 15 b € 22 / € 20 / € 12

39

6 sep / zondag

17.00 uur Ottone

bestelnummer 62

€ 18 / € 17 / € 12

Slotconcert

20.00 uur Vredenburg Leidsche Rijn

bestelnummer 63

a € 30 / € 28 / € 15 b € 27 / € 25 / € 12 incl. parkeren en drankje

19.00 uur thea derks in gesprek met fabio bonizzoni

40

Carolyn Sampson, sopraan & Purcell, Lawes, Locke: Songs

Elizabeth Kenny, theorbe

Het genie van Purcell komt misschien wel het best tot zijn recht in de geweldige hoeveelheid sololiederen die hij componeerde. Zijn vroegste repertoire bestaat net zoals dat van tijdgenoten Lawes en Locke uit zogenaamde dance songs, de luchtige variant gebaseerd op menuetten en gavottes, het meer declamatorische lied op de allemande. Al snel gaat hij ook gebruikmaken van wat zou uitgroeien tot dé instrumentale en vocale succesformule uit de 17de en 18de eeuw: de melodie met variaties op een zich steeds herhalende bas, uit Italië overgewaaid als chaconne of passacaglia en in Engeland aangeduid als ground. Ook da capo-achtige liederen met een terugkerend begin en meerdelige cantatevormen zijn bij Purcell terug te vinden, maar altijd voorzien van zijn onmiskenbaar eigen signatuur: adembenemend mooie melodieën met een melancholieke ondertoon, gevat in hartverscheurende dissonanten. Zijn illustere bijnaam Orpheus Brittanicus tooide de twee bundels waarin postuum het merendeel van zijn liederen werd uitgeven.

Sopraan Carolyn Sampson is een performer die zich ook in een kleinschalige setting als een vis in het water voelt, zo bleek bij eerdere Festivaloptredens.

Zij keert nu terug met luitiste Elisabeth Kenny om in een intiem recital een eerbetoon te brengen aan jubilaris Heny Purcell en collega’s.

La Risonanza / Fabio Bonizzoni

Solisten: Gabriele Hierdeis, Maria Grazia Schiavo, Gabriella Martellacci, Makoto Sakurada, Sergio Foresti Händel: La Resurrezione

Verbluffend: een jonge Duitse componist gaat begin 18de eeuw op zoek naar wijsheid, geluk en fortuin in het verre Italië en realiseert binnen vier jaar al zijn doelen. De Romeinse elite, gedomineerd door puissant rijke mannen als kardinaal Ottoboni en markies Ruspoli, brengen hem succes en geld. Maar zijn kennis vergaart hij helemaal op eigen kracht. ‘Händel schreef in die tijd zijn beste, meest vernieuwende werken’, verklaart Fabio Bonizzoni, klavecinist en ensembleleider van La Risonanza zonder omwegen. ‘Zijn allereerste oratorium La Resurrezione, handelend over de opstanding, sneed hij muzikaal perfect toe op zijn gecultiveerde publiek. Je hoort de potentie en vitaliteit van een jong genie dat al zijn verbeeldingskracht in zijn muziek stopte.’ Geestelijke oratoria stonden op het programma in de vastentijd, als geënsceneerde opera tijdelijk te frivool werd geacht. Maar het muziekleven ging gewoon door, en in de oratoria werd geen enkel theatraal aspect geschuwd. In La R ­ esurrezione maakt Lucifer het vanuit de hel de liefdevolle Maria Maddalena op aarde zeer moeilijk, en dat zorgt voor de nodige spanningen, die Händel gloedvol vormgeeft. Hij pakt ook orkestraal flink uit met trompetten, want zijn opdrachtgever ­Ruspoli wilde Ottoboni de loef afsteken, die drie dagen voor Pasen een oratorium van Alessandro Scarlatti presenteerde. Fabio Bonizzoni: ‘Een oratoriumduel! Dat waren nog eens tijden...’

La Risonanza heeft zich de laatste jaren helemaal toegelegd op het werk uit Händels Italiaanse periode. Een bejubelde serie van zeven cd’s, waarop alle cantates staan met uitgebreide instrumentale begeleiding en steeds wisselende vocale solisten, is bijna afgerond.

Festivalprogrammaboek

Tegen gereduceerd tarief voorintekenen op het bestelformulier

Het Festivalprogrammaboek is na zeven jaar terug en belooft opnieuw uw perfect companion te worden. U vindt in dit circa 180 pagina’s tellende boek zeven grote achtergrondartikelen plus de programma’s en toelichtingen van alle Festivalconcerten. Het boek bevat ook alle gegevens over de gratis fringeconcerten en de standhouders op de Oude Muziek Markt.

Dit onmisbare hardcover boek heeft een thematische opzet en is voorzien van twee leeslinten om u het laveren makkelijker te maken. De prijs is tijdens het Festival € 10, maar u betaalt een gereduceerde voorintekenprijs van € 8 als u het boek tegelijk met uw kaartjes reserveert op het bestelformulier. Met de toegestuurde voucher kunt u het Festivalprogrammaboek dan tijdens het Festival op diverse plaatsen afhalen.

Met de komst van het Festivalprogrammaboek komen de losse programmaboekjes te vervallen. In plaats daarvan is aan de zaal een overzicht van de uit te voeren werken plus de eventuele vocale teksten te krijgen. Bezitters van een Festivalprogrammaboek krijgen die teksten gratis.

Gratis fringeconcerten

Naast het hoofdprogramma biedt het Festival Oude Muziek Utrecht dagelijks ook een ‘alternatief circuit’ van gratis fringeconcerten, gegeven door jonge, bijna afgestuurde of beginnende professionele musici. Niet zelden doet het Festival in de fringe ideeën op voor ‘officiële’ optredens in het volgende concertseizoen. De concerten vinden plaats in historische locaties verspreid over de ­binnenstad en duren circa 45 minuten. Voor een aantal kleine locaties is het vanwege de b ­ eperkte capaciteit noodzakelijk van tevoren gratis kaartjes af te halen (max. 2 p.p.) bij de Festivalkassa, gevestigd in Theater Kikker. Dit kan alleen op de dag van het concert. Na afloop kunt u een v­ rijwillige bijdrage doen. Het complete fringeprogramma wordt bekendgemaakt in het augustusnummer van het Tijdschrift Oude Muziek. Ook in de pocketfolder met het Festivalprogramma die half augustus beschikbaar is, staan alle fringeconcerten vermeld.

Een speciale serie is de Fabulous Fringe. Dagelijks treden om 15.30 uur in Theater Kikker (en twee kerken) speciaal geselecteerde ensembles en solisten, eveneens gratis, aan. Voor zeven van de tien concerten in deze serie geldt: het van te voren afhalen van kaartjes is verplicht.

Festivalcentrum Theater Kikker Ganzenmarkt 14

Ook dit jaar is in Theater Kikker weer van alles te doen voor Festivalbezoekers. Naast de concert­ inleidingen en de Zomerschool, biedt het vrijwel elke middag een podium voor de (gratis) serie Fabulous Fringe. Maandag 31 augustus staat Theater Kikker de hele dag in het teken van de b ­ aryton.

Tenslotte vindt u in Theater Kikker het laatste Festivalnieuws uit de pers, cd’s van Festival­artiesten en kunt u in het Festivalcafé op de eerste etage terecht voor een kop koffie of thee. Kaarten voor alle activiteiten in het Festival kunt u natuurlijk bij de Festivalkassa op de begane grond verkrijgen.

Theater Kikker: hét Festivaltrefpunt voor musici en publiek.

41

Kaartverkoop

Schriftelijk bestellen U kunt kaarten bestellen via het bestelformulier en betaalt dan met eenmalige machtiging. Per bestelling wordt € 5 aan verzend- en administratiekosten in rekening gebracht. Na verzending van de kaarten wordt het verschuldigde bedrag van uw rekening afgeschreven.

Bestellingen worden in volgorde van binnenkomst behandeld, waarbij Vrienden die € 60 of meer doneren absolute voorrang hebben. Het kan enkele weken duren voor uw bestelling is verwerkt.

Bewaar de kaarten zorgvuldig. Eenmaal uitgegeven kaarten worden niet teruggenomen.

Online bestellen Vanaf dinsdag 2 juni is het mogelijk om kaarten te kopen via www.oudemuziek.nl. Wanneer u online kaarten wilt bestellen maakt u een persoonlijke account aan, waarna u van een ­inlognaam en wachtwoord wordt voorzien. Betaling is mogelijk met machtiging en iDeal. De k­ aarten worden u binnen enkele weken toegestuurd.

Let op: als u Vriend bent kunt u een week eerder bestellen dan niet-Vrienden. Om van dit voorrecht gebruik te maken zult u dit jaar nog schriftelijk moeten bestellen.

Openingstijden kassa en reserveringslijn Tijdens het Festival kunt u uw kaarten kopen bij de Festivalkassa of telefonisch reserveren.

De kassa is gevestigd in Theater Kikker, Ganzenmarkt 14. ma 24 t/m do 27 augustus van 10.00 tot 15.00 uur; tijdens het Festival dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur; reserveringslijn: 030 23 29 010 Let op: u kunt uw kaarten tot twee uur voor het begin van het concert afhalen bij de Festivalkassa. Daarna kunt u uitsluitend terecht op de concertlocatie, die een half uur voor aanvang open gaat. Vanaf een kwartier voor aanvang kunnen niet-afgehaalde kaarten in de verkoop gaan.

Reductie Met de Vriendenpas kunt u kaarten kopen tegen gereduceerd tarief. De korting geldt voor ­maximaal twee personen per concert. Bestelt u meer dan twee kaarten met Vriendenkorting, ­vermeld dan ook de naam van de andere Vriend voor wie u bestelt. Houders van een CJP, ­studentenkaart of U-pas komen in aanmerking voor een extra laag tarief.

Rangen en placering In een aantal locaties zijn de plaatsen ingedeeld in twee rangen. Rang A biedt plaatsen met het beste zicht op de musici, rang B biedt de wat minder gunstige plaatsen. Bij de meeste concerten worden de plaatsen op vak, rij en stoel verkocht; bij lezingen en een aantal concerten is er vrije plaatskeuze. Dit staat uiteraard altijd vermeld op uw toegangskaart.

Toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers Niet alle locaties zijn even toegankelijk voor rolstoelgebruikers. De ervaring leert dat mogelijke problemen doorgaans verholpen kunnen worden. Geeft u rolstoelgebruik a.u.b. aan op het bestelformulier.

Duur van de concerten Alle concerten duren een uur. De concerten van 20.00 uur eindigen doorgaans vóór 22.00 uur.

Afwijkende eindtijden staan vermeld bij het betreffende concert.

Uitverkochte concerten Het is mogelijk dat concerten al voor het begin van het Festival zijn uitverkocht. Uitverkochte concerten staan op www.oudemuziek.nl/kaartverkoop en worden bij de Festivalkassa aangegeven.

42

Vriend worden Al voor € 30 per jaar bent u donateur van de Stichting Vrienden Oude Muziek. U krijgt dan de Vriendenpas 2009, die korting geeft op alle concerten in het Festival Oude Muziek Utrecht plus die in het seizoen oudemuziek 09/10. Maar er zijn nog meer voordelen verbonden aan het donateurschap: vier keer per jaar gratis het Tijdschrift Oude Muziek bijvoorbeeld. Wilt u meer weten over de verschillende donateurstarieven en de daarbij behorende privileges? Kijk dan op www.oudemuziek.nl/vrienden. Wilt u kaarten bestellen en meteen ook donateur worden? Geef dan op de voorkant van het bestelformulier het gekozen donatietarief aan en vul verder de kolom ‘Vrienden’ in. Donateurs van de Stichting Vrienden Oude Muziek die € 60 of meer betalen krijgen bij de verwerking absolute voorrang.

Blijf op de hoogte Bent u geen Vriend, maar wilt u voortaan wel automatisch de seizoensbrochure en het ­Festivalprogramma thuisgestuurd krijgen? Meldt u zich dan telefonisch of per e-mail aan (t. 030 23 29 000, info@oudemuziek.nl). Op onze website www.oudemuziek.nl kunt u zich ­bovendien inschrijven voor de maandelijkse digitale nieuwsbrief.

Buitenlandse bezoekers Bestelt u vanuit het buitenland en hebt u geen Nederlandse bankrekening, dan worden k­ aarten voor u gereserveerd. Na verwerking van uw bestelling krijgt u hiervan een bevestiging. Uw ­kaarten kunt u afhalen en betalen aan de Festivalkassa in Theater Kikker.

Festival Oude Muziek Utrecht 2009 / 28ste editie Het Festival is een productie van de Organisatie Oude Muziek i.s.m. Vredenburg Utrecht, Instituto Cervantes, Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement en Stichting Vrienden Oude Muziek; Radio 4 en AVRO zijn mediapartners van het Festival Oude Muziek Utrecht.

bestuur Organisatie Oude Muziek voorzitter: mevr. P.C. Lodders-Elfferich penningmeester: J.H. van der Tol RA leden: J. Hillmann, mevr. N.E.G. Ris, mevr. M.J. Sanders-ten Holte, mevr. B.E. Vucht Tijssen

met dank aan: Ministerie van Onderwijs, C ­ ultuur en Wetenschap, Gemeente Utrecht, Provincie Utrecht, Vrede van Utrecht, De Bijloke in Gent, Stichting Jumpstart Jr., K.F. Hein Fonds, Lira Fonds, SNS Reaal Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, Orkest van de Achttiende Eeuw, Sieuwert Verster en Frans Brüggen, RASA Wereldculturencentrum, Theater Kikker, Utrechts Centrum voor de Kunsten, Utrechts Klokkenluiders Gilde, Utrechtse Klokkenspel Vereniging; Henk Klop klavecimbels & orgels en Jan Kalsbeek Klavecimbels; beheerders, kosters en medewerkers van de genoemde instellingen en van alle Festivallocaties.

De organisatie bedankt vooral alle vrijwilligers die zich ­inzetten voor het Festival Oude Muziek Utrecht.

bestuur Vrienden Oude Muziek: voorzitter: P.A.R. Rijnders penningmeester: J.H. van der Tol leden: J.H.A. Tromp en D. Hoek beschermheer: Herman van Veen

Organisatie Oude Muziek directie: Xavier Vandamme programmering Festival 2009: Jan Van den Bossche artistiek assistent: Albert Edelman productie: Tamar Brüggemann productie-assistentie: Cato Ootes, Ingeborg Felperlaan, Go Bruêns en Brigitte Nuchelmans hoofdredacteur publicaties: Jolande van der Klis DTP: Hilde Wolters financiën: Frank Rijnders kaartverkoop: Wilmer de Jong, Marijse Poutsma-van Dijken, Julia Zoet, Krista de Jong, Floor Groeneveld en Anne Boeschoten bureau: Marijse Poutsma-van Dijken festivalstemmers: Eduard Bos en Edwin Beunk

uitgever: Organisatie Oude Muziek Postbus 19267 3501 DG Utrecht t. 030 232 9000 f. 030 232 9001 info@oudemuziek.nl www.oudemuziek.nl redactie: Jolande van der Klis omslag: Marco Borggreve en Hans van der Woerd foto’s: Marco Borggreve lay-out: Hilde Wolters druk: Thieme MediaCenter Nijmegen

Festivalbrochure © Utrecht, 2009 Voor actuele informatie: www.oudemuziek.nl

43

P 6 P

14 P

1 13 5 P

8

10 2

11 12

9 P

P

7

15

3

4 P

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 P

Theater Kikker, Ganzenmarkt 14 Festivalkassa en Festivalcafé Domkerk & Domtoren, Domplein Doopsgezinde Kerk, Oudegracht 270 Geertekerk, Geertekerkhof 22 Instituto Cervantes, Domplein 3 Jacobikerk, St.-Jacobsstraat 171 Lutherse Kerk, Hamburgerstraat 9 Maliebaan 12 Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement, Steenweg 6 Ottone, Kromme Nieuwegracht 62 Pandhof, ingang Domplein Park Lepelenburg Pieterskerk, Pieterskerkhof 3 Sint Augustinuskerk, Oudegracht 69 Vredenburg Leeuwenbergh, Servaasbolwerk 1a betaald parkeren

Routebeschrijving Vredenburg Leidsche Rijn, J.C. Verthorenpad 100 fiets: volg vanuit het centrum de Vleutenseweg. Bij de Douwe Egberts-fabriek gaat u de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal over. Na de brug gaat u voorbij de bushalte links de fietshelling af en arriveert u bij de zaal. bussen: vanaf het Centraal Station Utrecht rijdt de bus in 10 minuten naar Vredenburg Leidsche Rijn. De lijnen 28 (Vleuten Station), 39 (Maarssen Station) en 26 (Vleuterweide) stoppen met een frequentie van zes bussen per uur praktisch voor de deur (halte Vredenburg Leidsche Rijn, 1 zone). Ook vanaf de ­stations ­Maarssen (lijn 39) en Terwijde (lijn 26) bereikt u met de bus gemakkelijk de zaal. auto: vanaf A2: afslag Muziektheater (7). Volg vanaf dit punt de borden Muziektheater Vredenburg. Gratis parkeren.

Informatie over werkzaamheden: www.utrecht.nl/bereikbaar taxi: Prestige Taxicentrale biedt Festivalbezoekers 20% korting, of een vaste gereduceerde ritprijs van € 12,50 tussen Centraal Station en Vredenburg Leidsche Rijn, t. 030 287 5050

44

Danielle de Niese

EEN HEEL JAAR OUDE MUZIEK IN VREDENBURG De Nederlandse Bachvereniging Il Giardino Armonico Concerto Copenhagen Danielle de Niese Cappella della Pietà de’ Turchini Raquel Andueza & Jesús Fernández Baena Qvinta Essençia L’Armonia Sonora Le Jardin Secret Frans Brüggen en vele anderen

VOOR HET COMPLETE AANBOD:

Vredenburg.nl VDB004-04 Adv VB Oude Muziek 2304.indd 1

23-04-2009 11:58:43

25 CONCERTEN INTERNAT. WEDSTRIJDEN ORGEL & ENSEMBLES

31.07 /—> 09.08 2009 MAfestival.be TICKETS & INFO

met steun van de vlaamse overheid