DAGKRANT VRIJDAG 1 SEPTEMBER 2017
Feest in tijden van reformaties
OUDE MUZIEK MARKT
LUTHERS HUWELIJK DOOR CAPELLA DE LA TORRE Dat Luther zelf een groot muziekliefhebber was, is u dit Festival wellicht al meerdere keren ter ore gekomen. Dat is natuurlijk voer voor musici die deze festivaleditie in zijn nalatenschap duiken. Artist in residence Katharina Bäuml nodigt u in haar derde festivalconcert met Capella de la Torre uit bij Luthers huwelijksfeest in juni 1525. Welke muziek zou daar geklonken hebben? Nou, muziek van Heinrich Isaac, Ludwig Senfl en Josquin Desprez bijvoorbeeld. Althans, dat is wat we vanavond in de uitvoering van Capella de la Torre horen. De verschillende onderdelen van het huwelijk komen aan bod: van de intocht via de kerkdienst tot aan het feestmaal. Het is gissen naar hoe die drie etappes precies vorm kregen, want details over Luthers huwelijk zijn verder niet bekend. We weten dat naast familie en vrienden ook enkele hooggeplaatste gasten aanwezig waren.
namen komen niet uit de lucht vallen. Katharina Bäuml: ‘Luther vertaalde gregoriaanse gezangen van het Latijn naar het Duits, om de teksten voor het volk toegankelijk te maken. Als hij iets met woorden wilde verduidelijken, verwerkte hij de tekst in een lied. Tot zijn lievelingscomponisten behoorde Josquin, diens muziek moet haast wel op zijn bruiloft zijn gespeeld.’ Het huwelijksmaal wordt vervolgens begeleid door instrumentale dansen en liedjes die populair waren in de zestiende eeuw. Feest! ■●
Voor het kerkelijke deel van het huwelijksfeest koos Katharina Bäuml misdelen en geestelijke gezangen van Isaac, Walter en anderen. De genoemde componisten-
vr 1 sep, 20.00 uur Geertekerk Capella de la Torre / Katharina Bäuml Luthers huwelijksfeest
Vandaag gaat de Oude Muziek Markt weer van start. Op de vijfde en zesde verdieping van TivoliVredenburg, waar u bovendien een prachtig uitzicht heeft over oudemuziekstad Utrecht, stallen zo’n vijftig instrumentenbouwers, bladmuziekuitgevers, muziekwinkels en boekhandelaren hun kostbaarheden uit. Geef uw ogen en oren goed de kost en woon een van de demonstraties bij. vr 1 sep, 12.00-18.00 uur za 2 & zo 3 sep, 10.00-18.00 uur K.F. Hein Foyer en Plein 6 DEMONSTRATIES vr 1 sep, 14.00 uur Paetzold by Kunath: The History of the Development of Basses (voertaal: Engels) vr 1 sep, 16.00 uur Chaim Achttienribbe Vioolbouw: livedemonstratie za 2 sep, 13.00 uur Claus Hüttel, historische harpen: concert door Constance Allanic za 2 sep, 14.00 uur Marco Salerno, snaarinstrumenten: concert met muziek van Caroso, Kapsberger en Sanz op colascione zo 3 sep, 14.00 uur Guido Maria Klemish, barokke blaasinstrumenten: Our heritage of Ganassi Fontegara (voertaal: Engels) zo 3 sep, 15.00 uur Eckermann Drums: Precise Pitch – Tuning of Natural Membranes (voertaal: Engels
Vandaag om 19.30 uur: lezing 150 Psalms
150 PSALMS
TOM HOLLAND VRIJDAG 1 SEPTEMBER 9.30 Spiegel voor de maatschappij Nederlands Kamerkoor 11.00 Leiderschap The Choir of Trinity Wall Street 13.00 Vertrouwen Det Norske Solistkor 15.00 Lijden Nederlands Kamerkoor 17.00 Op de vlucht Det Norske Solistkor 19.30 Lezing Tom Holland 20.30 Dankbaarheid The Tallis Scholars
Tom Holland is een Brits historicus en auteur van diverse populaire historische bestsellers over de oudheid en middeleeuwse geschiedenis, waaronder Rubicon: The Triumph and Tragedy of the Roman Republic (2003), Persian Fire (2005) en In the Shadow of the Sword
(2012). Holland presenteert het BBC Radio 4-programma Making History en maakte televisiedocumentaires over talloze onderwerpen, uiteenlopend van religie tot dinosauriërs. In 2012 was er de controversiële documentaire
voor Channel Islam: The Untold Story, die – zoals Holland dat noemde – een spervuur aan doodsbedreigingen tot gevolg had. Dit jaar maakte hij een al even controversiële documentaire over de roots van IS waarvoor hij grote risico’s nam door op IS-terrein te filmen. Met zijn zeer rijke historische en religieuze kennis zal Holland zijn unieke blik op de psalmen met het publiek delen en verbinden met actuele maatschappelijke en politieke kwesties.
PLAATPLAATS
deze cd en andere artikelen zijn verkrijgbaar in de cd-winkel in Festivalcentrum TivoliVredenburg
FABULOUS FRINGE Iedere dag tijdens het Festival Oude Muziek presenteren we om 12.30 en/ of 15.30 uur Fabulous Fringe concerten, met een selectie van de beste ensembles uit het gratis toegankelijke fringeprogramma. Met vandaag om 12.30 uur BarrocoTout en om 15.30 uur The New Baroque Orchestra. PARIS 1737 BarrocoTout 12.30 uur / Geertekerk
SUITES VAN TELEMANN The New Baroque Orchestra 15.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz
Paco Garcia, tenor Carlota Ingrid Garcia, traverso Izana Soria, viool
Roldán Bernabé, Yotam Gaton, Saron Houben, Rafael Roth, Lorena Padrón, Chloe Prendergast, viool / Hilla Heller, altviool / Tomas Kardos, cello Lisa de Boos, contrabas / Andrew Burn, fagot Andreas Westermann, klavecimbel
Capella de la Torre Luther’s Wedding Day normaal € 22 vriend € 20 Hoe zou de muziek bij Martin Luthers huwelijk hebben geklonken? Dat vroegen artist in residence Katharina Bäuml en haar Capella de la Torre zich ook af. Op deze cd brengen zij hun ideeën daarover ten gehore. En met Capella de la Torre wordt het sowieso een feestje. ■●
Opperste concentratie bij de klavecimbelmasterclass // Piccola Accademia di Montisi met Marco Mencoboni
Staande ovatie in de Pieterskerk
Fringe-ensemble La Favorita in de Pieterskerk // Ontlading bij Ensemble La Favorita
Foto’s: Marieke Wijntjes
Bij Hantaï zit oude muziek in zijn DNA
MEESTER AAN HET KLAVIER PIERRE HANTAÏ
FOTO: PHILIPPE MATSAS
Fans van de Franse klavecinist Pierre Hantaï kunnen hun geluk niet op deze festivaleditie. Niet alleen geeft Hantaï vanmiddag een recital met klaviermuziek uit Engeland, ook verzorgde hij de eerste drie festivaldagen de klavecimbelmasterclasses van de Piccola Accademia di Montisi – de beste manier om het geheim van de chef zelf te ontrafelen.
Bij Pierre Hantaï zit oude muziek in zijn DNA. Als kind kreeg hij op een lycée in Fontainebleau een blokfluit in handen gedrukt, en hij vond het meteen geweldig. Even later dook in huize Hantaï het spinet op, waar alle vijf de kinderen dolenthousiast van werden – inclusief de kleine Pierre. De vrij geïsoleerde omgeving waarin Piere Hantaï werd opgevoed heeft er zeker aan bijgedragen dat hij al sinds het begin van zijn leven helemaal weg is van de oude muziek in het algemeen en het klavecimbel in het bijzonder. Hantaï: ‘In dat isolement kreeg ik alle kans me onder te dompelen in muziek. Ik luisterde naar concerten op de radio, schafte lp’s aan en begon als autodidact op het spinet.’ Rond zijn twaalfde hoorde hij voor het eerst Gustav Leonhardt spelen: ‘Meteen prentte ik in mijn hoofd: bij die meneer wil ik later studeren.’ Hantaï moest en zou dus naar Parijs toen hij hoorde dat ene Leonhardt daar een cursus op historische instrumenten gaf. Maar wat bleek? De cursus werd gegeven door Marie Leonhardt, de vioolspelende vrouw van Gustav. Kort daarop schudde hij de meester zelf de hand. Hantaï: ‘Wat ik vervolgens tijdens mijn studie
van Leonhardt heb geleerd, valt moeilijk in woorden te vatten. Ik was alleen al onder de indruk van de manier waarop hij achter het klavecimbel zat. En hoe hij omging met muziek... ik noem het noblesse in de hoogste graad. Tijdens de les sprak hij niet veel; Leonhardt besefte dat je de essentie van muziek niet kunt uitleggen.’ Over de invulling van het festivalconcert hoefde Hantaï niet lang na te denken. In het kader van het festivalthema stortte hij zich op de muziek van Engelse virgi-
nalisten: ‘In Engeland werden katholieke virginalisten als Byrd, Bull en Tregian vervolgd. William Byrd had het geluk dat koningin Elizabeth hem beschermde. Francis Tregian, de man aan wie we wellicht het Fitzwilliam Virginal Book te danken hebben, zat daarentegen gevangen. John Bull nam de wijk naar Vlaanderen, al had dat misschien meer te maken met zijn onbesuisde levenswandel.’ Man aan het klavier – het is een beeld dat Pierre Hantaï verbindt met generaties toetsenisten. ‘Of we iets gemeenschappelijks hebben? Misschien ons karakter. Misschien vormen we een keten van muzikanten die het een beetje lastig hebben met de wereld. Of die gewoon erg op zichzelf zijn, haha!’ ■● vr 1 sep, 13.00 uur TivoliVredenburg, Hertz Pierre Hantaï Virginalisten met een verhaal do 5 okt t/m vr 13 okt Maastricht, Utrecht, Amsterdam, Bloemendaal, Heeswijk-Dinther, Muiden en Deventer Pierre Hantaï Het sprankelende klavecimbel van Scarlatti (zie ook oudemuziek.nl/seizoen)
Advertentie
GEEN KAARTJES VOOR L’ARPEGGIATA?
KIJK EN LUISTER ZONDAGAVOND LIVE MEE IN HERTZ: SCHRIJF U IN VIA OUDEMUZIEK.NL/WEBCAST (NB: de toegang is gratis, maar er zijn een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Winnaars krijgen zaterdag bericht).
DE BEZOEKER
De festivalkeuze van...
CHRISTOPHER PRICE fervent festivalbezoeker (bezoekt deze editie meer dan 60 concerten)
Evelin Seppar en Lodewijk van der Ree gaan vandaag al naar hun derde fringeconcert dit Festival, maar de aanleiding voor hun festivalbezoek is eigenlijk het grootste koorproject 150 Psalms. Lodewijk: ‘Evelin heeft de muziek voor een van de psalmen gecomponeerd, het stuk gaat in première tijdens 150 Psalms. We bezoeken dan ook alle 12 concerten dit weekend.’ Evelin: ‘Al is de kans groot dat we ergens een klein stukje missen om bij de repetitie van een van de concerten van Det Norske Solistkor te zijn, waarin mijn compositie zal klinken.’ Evelin en Lodewijk zijn als respectievelijk componist en koordirigent goed bekend met de teksten en zettingen van de psalmen en kijken er vooral naar uit deze te horen in de uitvoering van Det Norske Solistkor. Lodewijk: ‘Zij zijn echt geweldig! Met dirigent Grete Pedersen aan het roer staat er ook altijd iets bijzonders te gebeuren, ze zoekt altijd naar nieuwe uitdagingen – ik zag dat haar concertprogramma’s in aanloop naar dit project ook al meerdere malen gewijzigd zijn.’■●
COLOFON
Le Miroir de Musique / Baptiste Romain Thomas a Kempis en de moderne devotie vr 1 sep, 15.00 uur / Pieterskerk
‘Baptiste Romain en zijn ensemble behoren tot mijn absolute favorieten voor wat betreft het late renaissancerepertoire. Opnieuw presenteren ze weinig bekend, maar intrigerend repertoire: de muziek van de lekenbroederschappen uit de middeleeuwen en de vroege renaissance, die tot op zekere hoogte de voorlopers van de reformatie waren. Zoals altijd kan men rekenen op een levendig verbeelde, sympathieke interpretatie van de muzikaal-liturgische praktijken van deze bewegingen.’
Erik Bosgraaf, Dmitry Sinkovsky c.s. Trio à la Telemann zo 3 sep, 11.00 uur / TivoliVredenburg, Hertz
‘Voor een Telemann-fan (of Telemaniac) als ik, is een speciaal weekend gewijd aan ‘tovenaar Telemann’ bijzonder uitnodigend. Te midden van het glorieuze geluid en spektakel van de grotere concerten belooft deze uitvoering van deze vindingrijke trio’s voor blokfluit en viool veel goeds. Zeker in handen van de lenige Bosgraaf en de kleurrijke Sinkovsky. Wie weet trakteert laatstgenoemde ons zelfs op een kleine countertenor-toegift. ■●
REDACTIE Iris van Korven, Juliëtte Dufornee, Laura van den Boogaard, Susanne Vermeulen VORMGEVING Esther de Bruijn, Rob Bömer © Die Festival Flugschrift is de dagkrant van het Festival Oude Muziek Utrecht 2017 Draag net als het Festival Oude Muziek bij aan maar neem ‘m mee naar huis of leg ‘m terug in Festivalcentrum TivoliVredenburg. Dank u wel! twitter.com/oudemuziek facebook.com/oudemuziek youtube.com/FestivalOudeMuziek
FOTO: SJAAK VERBOOM
een beter milieu: gooi deze krant niet weg,
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 9.00 Festivalcentrum TivoliVredenburg Festivalkassa, Het Gegeven Paard en cd-verkoop
14.00 Duo Hibiki FRINGE Telemann, C.P.E. Bach & Bigaglia Het Muzieklokaal * gratis
9.00 Piccola Accademia di Montisi Masterclass klavecimbel met Richard Egarr Polman’s Huis € 12
14.00 Laura Fernández Granero FRINGE Portuguese music for fortepiano Museum Catharijneconvent * gratis
9.30 150 Psalms I: Nederlands Kamerkoor Een spiegel voor de maatschappij TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
15.00 Le Miroir de Musique / Baptiste Romain Thomas a Kempis en de Moderne Devotie Pieterskerk € 22 / € 19 / € 10
9.30 STIMU-symposium The seductive power of the musical past / voertaal: Engels TivoliVredenburg, Club Nine € 20 / € 10
15.00 150 Psalms IV : Nederlands Kamerkoor Lijden TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
9.30 Zomerschool: Twan Geurts De Utrechts paus Adrianus / voertaal: Nederlands TivoliVredenburg, Cloud Nine € 5
15.30 New Baroque Orchestra FAB FRINGE Suites van Telemann TivoliVredenburg, Hertz gratis
11.00 Arjen Verhage Vallet & Van den Hove Lutherse Kerk € 18 / € 16 / € 10 11.00 150 Psalms II: The Choir of Trinity Wall Street Leiderschap TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
20.30 150 Psalms VI: The Tallis Scholars Dankbaarheid TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
gratis
11.00 Ensemble Röckel FRINGE De invloed van Haydn en Mozart op Hummel KuuB * gratis 11.00 Pretérito Imperfecto FRINGE Händel, C.P.E. Bach, Telemann Stadsklooster gratis 12.00 Oude Muziek Markt Festivalcentrum TivoliVredenburg gratis 12.30 BarrocoTout Paris 1734 Geertekerk
19.30 150 Psalms: Lezing Tom Holland TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10 20.00 Capella de la Torre / Katharina Bäuml Luthers huwelijksfeest Geertekerk
15.30 Les Tambourins FRINGE Marin Marais & Jean-Philipe Rameau Universiteitsmuseum, Oranjerie * gratis 16.00 Beiaard: Jasper Stam Barok op de klokken: Buxtehude tussen de Nederlanders Domtoren, Flora’s Hof
18.30 What’s new? Giovanni Paolo die Stefano Instruments without sound / voertaal: Engels TivoliVredenburg, Hertz gratis
FAB FRINGE gratis
13.00 Pierre Hantaï Virginalisten met een verhaal TivoliVredenburg, Hertz € 22 / € 19 / € 10 13.00 150 Psalms III: Det Norske Solistkor Vertrouwen TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
17.00 Gli Angeli Genève / Stephan MacLeod Johann Christoph: de diepzinnige Bach Jacobikerk € 22 / € 19 / € 10
14.00 Chaconne Ensemble FRINGE Liefdesliederen van Monteverdi tot Händel Huize Molenaar* gratis
17.00 150 Psalms V: Det Norske Solistkor Op de vlucht TivoliVredenburg, Grote Zaal € 22 / € 19 / € 10
22.30 Vox Luminis / Lionel Meunier Luthers erfenis TivoliVredenburg, Hertz € 22 / € 19 / € 10 * = voor deze concerten dient u vooraf gratis kaarten af te halen in Festivalcentrum TivoliVredenburg (vanaf 9.00 uur op de dag van het betreffende concert) Advertentie