DAGKRANT DONDERDAG 3 SEPTEMBER 2015
festival oudemuziek utrecht
Griekse tragedie van onbekende Engelsman
FOTO: ALEKSANDRA RENSKA
Humor en souplesse bij Dunedin Consort
Collegium La Risonanza Musicum Den Haag
Eccles: vergeten schakel tussen Purcell en Handel Dat de Engelse barok zoveel meer te bieden heeft dan alleen Henry Purcell en George Frideric Handel bewijst de relatief onbekende John Eccles. Vanavond horen we zijn Griekse tragedie Semele door Fabio Bonizzoni en La Risonanza in de Grote Zaal van TivoliVredenburg.
de glans te geven die ze verdient. Wie was John Eccles eigenlijk? Bonizzoni: ‘Eccles is in feite de ontbrekende schakel tussen Purcell en Handel. Hij stond als componist in hoog aanzien en was van groot belang voor het Engelse muziektheater. Net als Purcell schreef hij veel toneelmuziek. De opera Semele zou in januari 1707 worden...
Semele is een verhaal uit de Griekse mythologie dat zich afspeelt in de godenwereld, waar Jupiter en Juno heersen. De ijdele en hoogmoedige Semele daagt Jupiter uit en brengt Juno daarmee tot razernij, met alle dramatische gevolgen. Semele sterft aan het einde van het stuk en uit haar as verrijst een feniks. Fabio Bonizzoni en zijn internationaal vermaarde ensemble La Risonanza staan tijdens het Festival Oude Muziek in Utrecht voor de opdracht om de muziek van Eccles
lees verder op pagina 2
Sprekers Eventalks Fringeconcerten Chocoladerepen Vioolsonates Festivalkranten
2 0 6 5 9 7 5 8 2 5 5 0 0
John Butt
Met goed samenspel en humor bracht het Dunedin Consort een gevarieerd avondconcert, met voor de pauze consortmuziek en anthems. Na de pauze klonk een vermakelijke Venus and Adonis van de met Purcell bevriende John Blow. Het Dunedin Consort speelde fantastisch samen, al klonk het in het begin soms enigszins gereserveerd, alsof ze er wat aan moesten wennen. Soms brak er ineens een glimlach door in de continuo-sectie en kwam het plezier erin. De anthems van Ward en Weelkes klonken gladjes en fluweelachtig, evenals de consortstukken van Lawes, Gibbons en Locke: soms misschien een beetje té? De theorbe was in dit concert opvallend: zijn klank, de mooi versierde overgangslijntjes en zijn begeleiding in de recitatieven die precies bij de gezongen teksten paste. Het is fijn om te zien dat er in veel gehoorde ensembles een goede mix bestaat tussen wat oudere en jonge musici; deze theorbespeler (Thomas Dunford) is pas 27!... lees verder op pagina 2
Vervolg: Eccles: vergeten schakel tussen Purcell en Handel
doorgronden is het makkelijk als we Semele vergelijken met Dido and Aeneas, een stuk dat velen kennen. Semele is een echte opera: van begin tot eind gezongen, geen masque waarbinnen ook gesproken tekst klinkt. Eccles verschilt met Purcell doordat hij geen gebruik maakte van een echt koor. In Dido and Aeneas heeft het koor juist een heel belangrijke functie in het verhaal, zoals in een Griekse tragedie. Eccles’ klankkleur is hierdoor al een beetje Italiaans, maar de vocale schrijfwijze is op en top Brits.’
George Frideric Handel
FOTO: VIA WEBSITE TANJA OBALSKI
...opgevoerd ter gelegenheid van de opening van het Hay Market Theatre, het theater waar Handel een paar jaar later zo veel succes zou hebben. Maar doordat librettist William Congreve en de zangeres die de titelrol zou vervullen zich terugtrokken, duurde het tot 1972 voor Semele voor het eerst werd uitgevoerd.’ Als John Eccles de schakel is tussen Purcells Dido and Aeneas en Handels Italiaanse opera’s, hoe moeten we ons Semele dan voorstellen? Bonizzoni: ‘Om dat te
Eccles’ Semele is zelfs in Engeland nauwelijks bekend. Hoe kom je nou als Italiaan op het idee om uitgerekend dit typisch Engelse, onbekende stuk op je repertoire te nemen? Bonizzoni lacht: ‘Ik kreeg de partituur in handen, begon die op mijn klavecimbel eens te spelen en dacht gelijk: wow! Dát wil ik een keer doen. Gelukkig past Semele erg goed in het Engeland thema van dit jaar. Het Festival is dé plek om zulk werk uit te voeren: daar schrikken ze niet terug voor onbekend repertoire en het publiek is razend nieuwsgierig. Het wordt vast een fantastische avond.’ « ECCLES: SEMELE La Risonanza / Fabio Bonizzoni do 3 sep, 20.00 uur TivoliVredenburg, Grote Zaal
From Boughton with love
FOTO: SUSANNE VERMEULEN
Welkom in Boughton House. Een speciale tentoonstelling in TivoliVredenburg neemt u mee op reis door de tuinen, de salons en de
Een partituur uit de Montagu Music Collection van Boughton House
collecties van dit Engelse landhuis. Het originele Tudor-gebouw heeft met zijn façade in Franse stijl zijn reputatie verdiend als het Engelse Versailles. Het huis is eigendom van de 10th Duke of Buccleuch en Queensberry, die het met zijn familie bewoont. Behalve de muziek uit de omvangrijke muziekcollectie uit Boughton House, die u dagelijks tijdens concerten zult horen, laten we u graag kennismaken met de hertog en met de mensen die er dagelijks werken. TENTOONSTELLING EN DOCUMENTAIRE OVER BOUGHTON HOUSE vr 29 aug t/m do 3 sep TivoliVredenburg
Vervolg: Humor en souplesse bij Dunedin Consort
...Na de pauze hoorden we de masque Venus and Adonis. Venus, gezongen door Mhairi Lawson, zag er met glitterjurk en naaldhakken ook als (een) Venus uit. Haar duetten met bas Matthew Brook als haar Adonis waren indrukwekkend: zowel in de eerste akte, waar het tussen de twee nog allemaal rozengeur en maneschijn was, als in de derde, waar Venus haar laatste eer aan de stervende Adonis bracht. Haar weeklagend “ah, Adonis!” was hartverscheurend. Er werd ook geacteerd, vooral het vrolijke spel tussen Cupido en diens hulpjes werd door het publiek gewaardeerd met het nodige gegiechel uit de zaal. Het was vast nóg mooier en leuker geworden als de humor van het stuk nog meer was uitgebuit, maar dan waren we wel héél erg verwend geweest. « Gehoord: wo 2 sep, 20.00 uur TivoliVredenburg, Grote Zaal
@oudemuziek
Laat ons weten wat u van het Festival Oude Muziek vindt en praat mee met #FOMU15 @Paul_McCreesh @oudemuziek great to be with you again ! For yr followers encore on Monday was Tallis hymn tune to (slightly later ) words of bishop Ken @Karin_de_Vos @DunedinConsort Tonight we’ll be present at your concert of #FOMU15 @oudemuziek to listen to Venus and Adonis: Make it unforgettable guys! @Lalage _ > 15 minuten blokfluit gespeeld: check. Nu snel de radio aan voor live muziek vanaf het festival @oudemuziek :) @patrizia _sWeer een parel! Gabrieli Consort met Cecilia’s odes van Purcell en Britten. Duet ‘Invain the am’rous flute’ was ‘otherwordly’ #FOMU15 @Jennekevanp Purcell!! @oudemuziek Ode aan de muziek met de mooiste muziek. Da’s een soort omgekeerd Droste-effect.. ‘t wordt steeds groter #prachtig @EllenvanAken Kuchen is het nieuwe applaudiseren, leer ik bij #voxluminis op #FOMU15 . Enthousiast meegedaan want het was erg mooi!
Dansvoorstelling Les Corps Éloquents - Dance and the Dukes of Montagu
Dunedin Consort
Dansvoorstelling Les Corps Éloquents - Dance and the Dukes of Montagu
Foto’s: Marieke Wijntjes
plaatplaats
Inspired by song
deze cd en andere artikelen zijn verkrijgbaar in de cd-winkel tegenover de roltrappen in de centrale hal
Stefan Temmingh
Temmingh debuteert in Nederland Blokfluitist Stefan Temmingh is bezig aan een ware bliksemcarrière. Vandaag speelt hij samen met sopraan Dorothee Mields niet alleen voor het eerst op het Festival Oude Muziek: het is zijn allereerste concert in Nederland. Op het programma staan liederen van onder anderen Purcell, Pepusch en Corelli, repertoire dat door Temmingh en Mields is vastgelegd op hun cd Inspired by song, maar dat ook te vinden is in de bibliotheek van Boughton House. Temmingh: ‘Uit de barok bestaan heel veel bewerkingen van vocale muziek voor blokfluit. Muziek werd toen natuurlijk
colofon REDACTIE: Jules van der Leeuw (hoofdredactie), Juliette Dufornee, Susanne Vermeulen, Nicolien van der Veer RECENSIE: Elianne Ardts M.m.v.: Yuri Visser (Historiek.net) VORMGEVING: Esther de Bruijn, Rob Bömer
nog niet verspreid via radio of cd, dus als mensen thuis populaire muziek wilden luisteren, moesten ze die zelf maken. En wat mensen niet konden zingen, speelden ze op blokfluit. Maar er zijn ook stukken die echt geschreven zijn voor de combinatie sopraan-blokfluit. Het mooiste voorbeeld hiervan is O let me weep uit de The Fairy Queen van Purcell. Lang is van dit stuk gedacht dat het voor viool en sopraan, of hobo en sopraan was, maar de toonaangevende musicoloog Peter Holman is er van overtuigd dat het voor blokfluit en sopraan is.’ Temmingh en Mields completeren het programma met onder andere de virtuoze variaties op John come kiss me now van Thomas Baltzar en When loves soft passion van Pepusch, een charmante cantate voor sopraan en blokfluit met basso continuo. De hertog van Chandos, aan wie Pepusch zijn bundel met zes cantates uit 1720 opdroeg, speelde destijds zelf de blokfluitpartij, naar het schijnt.
© The Boughton Times is de dagkrant van het Festival Oude Muziek Utrecht 2015
Wat is kenmerkend voor de Engelse muziek rond 1700? Temmingh: ‘De Engelse muziek uit die tijd is echt een mengelmoes: er was veel invloed van de Italiaanse en Franse stijlen. Maar uiteraard is er in ons concert ook ruimte voor improvisatie. Immers: barokmuziek zonder improvisatie is als leven zonder seks.’ «
twitter.com/oudemuziek facebook.com/oudemuziek youtube.com/FestivalOudeMuziek
OUT OF HANDEL’S SHADOW: ORPHEUS Britannicus Dorothee Mields & Stefan Temmingh c.s. do 3 sep, 17.00 uur Geertekerk
Inspired by song Dorothee Mields (sopraan), Stefan Temmingh (blokfluit) Deutsche Harmonia Mundi 4060235 € 10 normaal € 9 Vriend Voor deze productie wijdden Dorothee Mields, een van de beste barokke sopranen, en de Duitse sterblokfluitist Stefan Temmingh zich aan Engelse liederen uit de zeventiende eeuw. Samen met barokensemble The Gentleman’s Band serveert het tweetal melodieën van beroemde componisten als Henry Purcell, John Dowland en Francesco Geminiani. Onder de stukken enkele wereldpremières, onder meer de vocale versie van Thomas d’Urfeys The King’s Health. Een cd vol zangplezier en pure levenslust! « Meer recensies lezen? Wordt Vriend van het Festival Oude Muziek! Lees meer op www.oudemuziek.nl/vrienden
aanwinsten Bij de cd-verkoop heeft Willem de Vries zojuist een cd van Vittorio Ghielmi en Luca Pianca gekocht. ‘Gisteren speelden ze in de Hertz. Prachtig, het was echt muziek van vlees en bloed, zoals ik dat noem. Op deze cd staan weliswaar werken van Franse componisten, maar dat kan best tijdens een ‘Engels’ Festival: die twee muziekstromingen bevruchten elkaar.’ «
de bezoeker
Historiek.net De Utrechtse Toren van Babel
‘
Zonder geschiedenis weten we niet wie we zijn. Daarom brengt Historiek.net u dagelijks een relevant verhaal uit de geschiedenis dat goed past bij het concertprogramma van de dag. Zo werpen we een vluchtige blik in de wereld waarin de oude muziek is ontstaan. Vandaag: De Domtoren in Utrecht.
Carla Salet (55) heeft met veel belangstelling het fringeconcert van Artem Belogurov beluisterd. Daarbij werden composities voor pianoforte afgewisseld met gesproken teksten. ‘Die teksten, over het lijden van koningin Marie-Antoinette, versterken de muziek enorm. Zo wordt het verhaal toegankelijker en interessanter.’
Mevrouw Tjong A Yong uit Utrecht probeert tijdens het Festival van zoveel mogelijk smaken en muziekstijlen te proeven. ‘In de Pieterskerk heb ik prachtige consortmuziek gehoord. Daarnet luisterde ik naar een fortepiano en de afgelopen dagen heb ik genoten van opera’s van Purcell. Ik vind het een heerlijk festival en wil van alles meemaken.’
Cor Nijhuis heeft in 2002 het Festival Oude Muziek ontdekt. ‘Het thema van dit jaar bevalt me zeer goed. Ik ben erg te spreken over de twee concerten van het Gabrieli Consort met Paul McCreesh. Zeker de avond waarop hij Purcell combineerde met de modernere Benjamin Britten was interessant. Voor mij voelt het Festival als een extra vakantie.’ «
Maar niet iedereen was blij met die enorme toren. Geert Grote (1340-1384) was theoloog, Domkanunnik en grondlegger van de Moderne Devotie en maakte de bouw nog mee. Hij vond dat de toren veel hoger was dan noodzakelijk en dat stoorde hem. In zijn beroemde traktaat Contra Turrim Traiectensem, geschreven in de jaren 1370, stelde hij dat de toren louter gebouwd was om de zucht naar nieuwigheid en ijdelheid van de geestelijkheid te bevredigen. Grote was een diepgelovig man. Hij beschouwde de toren als een ergernis en schande voor de Rooms-katholieke kerk: de Domtoren was niets anders dan een moderne toren van Babel. Een allesverwoestende storm veroorzaakte in 1674 zoveel schade dat de Domkerk van de Domtoren werd gescheiden. Vanwege geldgebrek zou een groot deel van het puin nog anderhalve eeuw blijven liggen. Pas in 1850 begonnen de eerste restauraties. In de Domtoren hangt een vermaard carillon met vijftig klokken. Die zullen gedurende het Festival dagelijks worden bespeeld tijdens de beiaardconcerten. «
De bouw van de Domtoren, waarvan de eerste steen in 1321 werd gelegd, was een statement van het Domkapittel richting het machtige graafschap Holland en de andere Rooms-katholieke kapittels. Het bouwwerk had natuurlijk praktische functies (als oriëntatiepunt, uitkijkpost en vooral om er kerkklokken in op te hangen), maar daarvoor hoefde de toren eigenlijk helemaal niet zo hoog te worden: slechts zeventig meter hoger dan de bijbehorende kerk. De imposante toren moest vooral duidelijk maken hoe machtig en belangrijk de bouwheren waren. Kortom: een statement van het Domkapittel, gebouwd door geestelijken die er duidelijk op uit waren om de invloed van de graaf van Holland terug te dringen. De Domtoren was zo hoog dat hij bij een beetje helder weer al vanuit Holland te zien was.
do 3 sep, 18.30 uur TivoliVredenburg, Hertz
Eventalk Poetry, flamenco, improvisation, creativity Wiljan van den Akker spreekt over creativiteit, te beginnen bij het simpelste nachtkastje van IKEA, en eindigend bij de vele misverstanden rond muzikale improvisatie, bijvoorbeeld in de flamenco. Bestaat er een vrije wil? Om hier maar alvast duidelijk over te zijn: nee. PROF. WILJAN VAN DEN AKKER Faculteitshoogleraar en vice-rector aan de Universiteit van Utrecht Voertaal: Nederlands
concertladder
donderdag 3 september 2015 FESTIVAL OUDE MUZIEK
€ 32,50
FOTO: TIM MINTIENS
09.00 Festivalcentrum TivoliVredenburg Fototentoonstelling en documentaire, festivalkassa en cd-verkoop 09.00 Piccola Accademia di Montisi Masterclass klavecimbel met Bob van Asperen. Voertaal: Engels
DRIEGANGEN TEASERMENU
PAUSHUIZE € 12 PASSEPARTOUT 3 DAGEN € 30
09.30 Zomerschool: Jed Wentz Arnold Dolmetsch, William Morris and authenticity. Voertaal: Engels
THE COLOUR KITCHEN OUDEGRACHT
TIVOLIVREDENBURG, CLUB NINE € 5
11.00
Bojan i i & Maude Gratton Out of Handel’s Shadow: sonates van Handel en tijdgenoten
11.00
Pia Pircher Echoes from the Past
11.00
Duo Kilpijärvi-Santapukki Angels and Devils
11.00
Olga Witthauer Le Retour à Paris
Adres: Oudegracht 214 3511 NS Utrecht 030 - 23 22 623 oudegracht@thecolourkitchen.com
TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 22 / € 19 / € 10
www.thecolourkitchen.com
facebook.com/thecolourkitchen
FRINGE
@colourkitchen
PIETERSKERK GRATIS FRINGE
KUUB * GRATIS
15.30 Olga Witthauer Le Retour à Paris
FRINGE
ZUYLENSPIEGEL * GRATIS
ZUYLENSPIEGEL * GRATIS
12.30 Jean-Christophe Dijoux From England and Beyond
15.30 Duo Chelys Both Alike
TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL GRATIS
13.00 Catalina Vicens Virginalisten: Giles Farnaby B € 16 / € 14 / € 10
ST.-WILLIBRORDKERK € 22 / € 19 / € 10 FRINGE
MUSEUM CATHARIJNECONVENT * GRATIS
FRINGE
WOLVENBURG * GRATIS
15.00 La Capilla Dunstaple en tijdgenoten
LUTHERSE KERK A € 18 / € 16 / € 10
14.00 Pia Pircher Echoes from the Past
FRINGE
15.30 Dissenso Duo Biber, Pandolfi Mealli e.a. TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS
16.00 Frank Deleu BEIAARDFESTIVAL Dowland, Purcell, Robinson en Travers op beiaard DOMTOREN, FLORA’S HOF GRATIS
17.00 The Tallis Scholars / Peter Philips De eeuw van de Tudors: Taverner en Byrd JACOBIKERK
(Ab) Fab Fringe
17.00 Dorothee Mields & Stefan Temmingh c.s. Out of Handel’s Shadow: Orpheus Britannicus GEERTEKERK A € 22 / € 19 / € 10 B € 19 / € 16 / € 10
Signeersessie na afloop
Gedurende het hele Festival Oude Muziek is de Grote Zaal van TivoliVredenburg om 12.30 uur hét podium voor de meest veelbelovende jonge muziekensembles. Dagelijks laten zij tijdens het gratis toegankelijke lunchconcert zien en horen wat ze waard zijn. Na studies aan het conservatorium van Parijs en de Schola Cantorum
Basiliensis in Basel won JeanChristophe Dijoux (klavecimbel) vorig jaar de International Bach Competition in Leipzig. Vandaag trakteert hij ons op werken van Farnaby, Morley, Philips, Sweelinck en Byrd.
18.30 Eventalk Spreker: Prof. Wiljan van den Akker Voertaal: Nederlands TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS
20.00 La Risonanza / Fabio Bonizzoni Eccles’ Semele TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL
FROM ENGLAND AND BEYOND Jean-Christophe Dijoux do 3 sep, 12.30 uur TivoliVredenburg, Grote Zaal
€ 36 / € 32 / € 10
22.30 Mezzaluna / Peter Van Heyghen & Paul O’Dette Kamermuziek voor de Tudors TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 22 / € 19 / € 10 * GRATIS = GRATIS KAARTEN AFHALEN IN FESTIVALCENTRUM