DAGKRANT WOENSDAG 29 AUGUSTUS 2018
Collegium 1704 brengt concertante uitvoering van Rameau’s zwanenzang
François Couperin Pièces de clavecin III François Couperin is dan wel geen Bourgondiër, maar dit jaar wel precies 350 jaar geleden geboren. Alle reden voor een feestje. Couperin is vandaag vooral bekend om zijn klaviermuziek: enkele van de schitterendste bladzijden uit de 18de-eeuwse klavecimbelliteratuur hebben we aan hem te danken.
NEDERLANDSE PREMIÈRE VAN RAMEAU’S OPERA LES BORÉADES Een sluier van mysterie hangt er om de compositie en de voorbereidingen voor de première van Rameau’s zwanenzang. De componist was al bijna tachtig toen hij er in 1763 de opdracht voor kreeg. In menig naslagwerk valt te lezen dat het stuk destijds wel werd ingestudeerd, maar om onduidelijke redenen nooit opgevoerd. Het Tsjechische ensemble Collegium 1704 brengt onder leiding van Václav Luks vanavond de Nederlandse première van Les Boréades. In de opera staat de vernietiging van de gevestigde sociale conventies centraal. Koningin Alphis is verliefd op Abaris, die van lage afkomst is. Alphis is echter bereid om voor de liefde haar troon op te geven. De nimf Orithie bejubelt de vrijheid: ‘Vrijheid is het grootste goed’
– een verbazend vroegtijdige anticipatie op de idealen van de Franse Revolutie. Met Les Boréades vervolmaakte Rameau het genre van de Franse tragédie lyrique. Hoewel hij de opera een jaar voor zijn dood componeerde, is de orkestratie verbazingwekkend levendig, inventief en kleurrijk. Rameau gebruikte moderne instrumenten die nog maar net hun plekje in het orkest hadden gevonden, zoals de klarinet. Ongewoon is de virtuoze rol voor de hoorn. ‘Zijn instrumentatiekunst is ongeëvenaard,’ zegt Václav Luks. ‘Er loopt van Rameau een rechtstreekse lijn naar Franse componisten als Berlioz, Ravel en Messiaen. Bovendien trekt hij ongelooflijke bogen. Rameau levert een ononderbroken muziekstroom.’ Met deze opera brengt voormalig artist in residence Collegium 1704 een internationaal top-event naar Utrecht. ■●
Met zijn derde klavecimbelboek vond Couperin zijn eigen, unieke stem. Couperin componeert geen suites meer, maar ordres, waarbij een sterke sfeertekening voor karakter en samenhang zorgt. Deze legendarische publicatie bevat enkele van de merkwaardigste werken uit het barokke klavierrepertoire: precies waar de Franse klavecinist Bertrand Cuiller graag zijn tanden in zet. ■● wo 29 aug, 13.00 uur Lutherse Kerk Bertrand Cuiller Couperins Troisième livre: een nieuwe weg oudemuziek.nl/couperinlivres
Nous remercions bien vivement Alain Villain pour la mise à disposition gracieuse de l’ensemble du matériel des Boréades dont il est l’editeur (© Alain Villain 1982, 1998, 2001, Paris) ainsi que pour la libre reproduction, en surtitrage, du livret des Boréades qu’il a publié en 1982. (© Alain Villain, Paris, 1982 (Sources BnF, Paris Rés. Vmb Ms4 / Vm2 398)).
di 28 aug, 20.00 uur TivoliVredenburg, Grote Zaal Ensemble Correspondances / Sebastien Daucé Le concert royal de la nuit oudemuziek.nl/ ensemblecorrespondances