DAGKRANT WOENSDAG 31 AUGUSTUS 2016
Concerto Palatino brengt opnieuw Cavalli’s vespers
FOTO: GIANLUCA LIVERANI
‘Schoonheid, helderheid en goede modulaties’
‘In Utrecht behoort Cavalli tot het geliefde repertoire’ De geschiedenis van Bruce Dickey op het Festival Oude Muziek Utrecht gaat ver terug. Tijdens het allereerste festival in 1982 verblufte de cornettospeler het publiek met virtuoze zeventiendeeeuwse diminuties. Negen jaar later, in 1991, was het weer raak - toen bracht Concerto Palatino Utrecht in vervoering met Cavalli’s vespers. Dickey kan zich dat concert nog goed herinneren: ‘Dat was prachtig! Het concert duurde bijna drie uur, vol Gregoriaanse gezangen, Cavalli’s vesperpsalmen en ook nog instrumentale muziek.’ Zo’n vol programma
wordt het dit jaar niet, maar Dickey presenteert ongetwijfeld opnieuw een concert waar we nog lang over na zullen praten. De vesperpsalmen van Francesco Cavalli, die Dickey met zijn ensemble Concerto Palatino in 1991 in Muziekcentrum Vredenburg op de festivalplanken bracht waren een regelrechte sensatie. Bruce Dickey, pionier op het gebied van barokke blaasmuziek en de cornetto in het bijzonder, is sinds 1982 nog veel vaker te gast geweest op het Festival. Vaak vonden we hem in de gelederen van Jordi Savall, die aanstaande vrijdag zijn lees verder op pagina 2
Collegium Marianum
Virtuoze fluitconcerten door Collegium Marianum Als we Jana Semerádová van Collegium Marianum mogen geloven was Baldassare Galuppi een nogal eigenzinnige componist. Zijn definitie van goede muziek was strikt. Hij eist schoonheid helderheid en goede modulaties - critera waaraan zijn eigen concerti zeker voldoen. Vanavond hoort u ze, naast concerten van Antonio Vivaldi en de Tsjechische componist Frantisek Jiránek, die in Venetië – misschien wel bij Vivaldi zelf – studeerde. lees verder op pagina 2
uitgelicht FRANCESCO GASPARINI: UIT IL BAJAZET Auser Musici / Carlo Ipata wo 31 aug, 17.00 uur / Geertekerk
Vervolg: ‘In Utrecht behoort Cavalli tot het geliefde repertoire’
Concerto Palatino
FOTO: VIA WEBSITE TANJA OBALSKI
75ste verjaardag met het festivalpubliek viert, en verder trad hij op met La Dolcezza, Cappella Artemisia en natuurlijk zijn eigen Concerto Palatino. Het publiek kan zich vanavond opnieuw verheugen op Cavalli’s magnifieke psalmen, die niet onderdoen voor de Mariavespers van Monteverdi. De grootse psalmzettingen laten zich kenmerken door de populaire technieken van die tijd: van dubbelkorigheid en koordeclamatie tot de expressieve middelen die toebehoren aan de opera. Dickey is zelf ook verheugd weer op het festival te mogen spelen: ‘We werken met een vaste kern, maar per project trekken we waar nodig verschillende musici aan. We spelen vaak Italiaanse muziek, maar doen bijvoorbeeld ook projecten met Oost-Europese muziek: op dat vlak valt ook nog wel
veel te ontdekken. Het valt niet altijd mee om concertorganisatoren te overtuigen van de kwaliteit van onbekende muziek. Als je ergens op een festival speelt, willen de organisatoren toch het liefst Gabrieli en Monteverdi horen. Die muziek spelen we ook nog steeds heel graag, maar er is natuurlijk zoveel meer. Wat dat betreft is Utrecht nog steeds een ideale plek om te spelen: daar kunnen we muziek laten horen die minder bekend is. Het publiek is altijd nieuwsgierig. Als ik op een willekeurig muziekfestival een Cavalli-programma voorstel kijken ze me glazig aan, maar in Utrecht behoort Cavalli tot het geliefde repertoire.’ « CAVALLI’S VESPERS Concerto Palatino / Bruce Dickey wo 31 aug, 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote Zaal
Kinderworkshop en rondleiding openbare operahuizen, maar was ook een belangrijk onderdeel in het Venetiaanse carnaval. In de workshop versier je een eigen masker, waarna je eruit ziet als een Venetiaans edelman of -vrouw. Voor de echte durfallen is er vanmiddag ook een kinderrondleiding op de Dom, waarbij je erachter kunt komen hoe die o zo hoge Domtoren er van binnen – en de stad Utrecht er van boven – uitziet.
FOTO: ARIS GIONIS
Festival Oude Muziek is er ook voor de allerkleinsten! De muziek van de Venetianen klonk natuurlijk in de kerken, aan de hoven en in de eerste
KINDERWORKSHOP MASKERS MAKEN wo 31 aug, 14.00 uur / TivoliVredenburg KINDERRONDLEIDING DOMTOREN wo 31 aug, 14.15 uur / VVV Domplein
Vervolg: Virtuoze fluitconcerten door Collegium Marianum
Tijdens dit festival breken we een lans voor Baldassare Galuppi, een componist wiens muziek vandaag niet erg bekend is maar die rond 1750 beroemder was dan Antonio Vivaldi. Zijn oeuvre is enorm, en als componist is hij niet eenvoudig in een hokje te plaatsen. Semerádová vertelt, niet zonder verwondering: ‘Galuppi’s muziek gaat heen en weer tussen laat-barok en vroegklassiek en hij is door zijn werkzaamheden in Londen en Sint-Petersburg ook sterker door anderen beïnvloed dan de meeste andere Venetiaanse componisten. Tijdgenoten roemden Galuppi om zijn opera’s en kerkmuziek, maar ook zijn instrumentale muziek is heel aantrekkelijk. Het is echt een genot om zijn concerten te spelen.’ Naast Galuppi staat ook muziek van Frantisek Jiránek op het programma, een Tsjechische violist en componist. Hij was in dienst bij de graaf van Morzin in Praag en werd door hem naar Venetië gestuurd om te studeren, hoogstwaarschijnlijk bij Vivaldi zelf. Later werkte Jiránek voor het hof in Dresden, destijds een van de belangrijkste muziekcentra van Europa. « GALUPPI’S CONCERTEN Collegium Marianum / Jana Semerádová wo 31 aug, 11.00 uur / TivolIVredenburg, Hertz
@oudemuziek
Laat ons weten wat u van het Festival Oude Muziek vindt en praat mee met #FOMU16 @CeruleoEnsemble: Rehearsals in full swing for our @oudemuziek concert - today, 3.30pm! Free entry! Het Musieklokaal #earlymusic @LuttersM: Truly fabulous fringe! Astonishing performance of @levocidellegrazie @oudemuziek @TiVre_Utrecht Great voices, great expression. What a joy! @jmarinusdejong: Ontdekking van de avond: de prachtige psalmen van Benedetto Marcello @oudemuziek met @MauriceHoog in @TiVre_Utrecht #FOMU16
Graindelavoix brengt de Domkerk in vervoering
L’Arpeggiata bereidt zich voor op het avondconcert in de Grote Zaal
Foto’s: Marieke Wijntjes
plaatplaats
De festivalkeuze van...
deze cd en andere artikelen zijn verkrijgbaar in de cd-winkel in Festivalcentrum TivoliVredenburg
Dieuwertje Blok
FOTO: JEAN PIERRE HEIJMANS
Staden: Motetten Concerto Palatino / Bruce Dickey Deutsche Harmonia Mundi € 20 normaal € 18 Vriend
Ze is bekend als presentatrice van het Sinterklaasjournaal en Radio 4programma Podium. Dit zijn de festivalfavorieten van Dieuwertje Blok.
do 1 sep, 22.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz OLGA PASHCHENKO - ZWIJGENDE FILM: DER GOLEM (1920)
do 1 sep, 11.00 uur / Academiegebouw, Aula LEILA SCHAYEGH & JÖRG HALUBEK ALBINONI EN BACH
‘Ik heb ooit twee weken in Venetië ‘gewoond’ en ontdekte toen de prachtige, verstilde wijk die vroeger het Venetiaanse Ghetto was. Mijn ouders hadden een oude beeldplaat van dat Ghetto, waarop je ziet hoe bruisend het leven er was. Het concert waarin Olga Pashchenko de muziek voor de zwijgende film Der Golem verzorgt klinkt razend interessant. Het mysterie rondom zo’n uit klei ontstaan monster maakt het al spannend en de thematiek is nog steeds actueel.’
‘Ik hou sowieso erg van kamermuziek, dus dit concert met vioolsonates moet wel mooi worden. Bach is misschien wel de bekendste componist die er is, maar wat weten we eigenlijk van zijn inspiratiebronnen?’
colofon REDACTIE: Iris van Korven, Juliëtte Dufornee, Susanne Vermeulen VORMGEVING: Esther de Bruijn, Rob Bömer © La Gazzetta Serenissima is de dagkrant van het Festival Oude Muziek Utrecht 2016 twitter.com/oudemuziek facebook.com/oudemuziek youtube.com/FestivalOudeMuziek
za 3 sep, 22.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz ARS ANTIQUA AUSTRIA - LE QUATTRO STAGGIONI
‘Iedereen kent De Vier Jaargetijden, dus als je verrast wilt worden hoef je niet naar dit concert te gaan, zou je zeggen. Maar juist omdat het repertoire zo bekend is, ben ik benieuwd naar de uitvoering van Ars Antiqua Austria. Hoe gaan zij ervoor zorgen dat de luisteraar toch weer rechtop in zijn stoel gaat zitten?’ «
De Duitse renaissancecomponist, organist en dirigent Johann Staden schreef 65 wereldlijke en 180 religieuze werken. Deze cd bevat een selectie van vijftien motetten die zowel de 16de-eeuwse polyfonie als de pracht en praal van Venetiaanse meerkorigheid laten horen, uitgevoerd door topsolisten als Hana Blazíková en Alex Potter. Meer recensies lezen? Als u Vriend van het Festival Oude Muziek wordt ontvangt u het Tijdschrift Oude Muziek met interviews, recensies en achtergrondverhalen. Kijk op oudemuziek.nl/vriend voor meer informatie.
de bezoeker
Historiek.net De Venetiaanse doges
Julius Luteijn uit Utrecht is nu voor het zesde achtereenvolgende jaar op het Festival Oude Muziek: ‘Ik ben opgevoed met klassieke muziek en beoefen zelf oude hofdans. Daardoor kwam ik natuurlijk ook veel in aanraking met het repertoire. Ik heb ook meegedaan aan de dansworkshop en bezoek nu elke dag twee concerten – mijn concertkeuze is meestal gebaseerd op repertoire, maar ik zorg ook altijd dat er tussen die twee wat tijd zit om bij te komen van de luisterervaring. Verder ga ik vooral op zoek naar leuke afwisselingen.’ Zodoende kijkt Julius ook erg uit naar het concert van Hespèrion XXI, waarin meer dan 1000 jaar aan muziek de revue passeert. Maar eerst laat hij zich terug de tijd in slepen bij het carnavaleske concert van Micrologus in de Geertekerk.
In Het Muzieklokaal treffen we Gerda Kleijkamp uit De Bilt. Gerda heeft twintig jaar in Amerika gewoond, waar ze als vrijwilliger in een kerk werkte en daar bij veel oudemuziekconcerten aanwezig is geweest. Als kind speelde ze blokfluit en dat spelen heeft ze twee jaar geleden weer opgepakt Nu zit ze te wachten op het fringeconcert van Ceruleo Ensemble, die liefdesaria’s van Barbara Strozzi ten gehore brengen. Ze is hier speciaal voor het repertoire: ‘Ik vind de liederen van Strozzi prachtig, en dit is toch wel een zeldzaam concert: Strozzi is een van de weinige vrouwen in het programma en er zijn sowieso relatief weinig vrouwelijke componisten te vinden in de oude muziek.’ «
La Serenissima was een republiek en werd gedurende 1000 jaar bestuurd door doges, die gekozen werden uit belangrijke Venetiaanse families. De Venetiaanse doges spreidden hun macht en rijkdom maar wat graag tentoon. Ze bouwden schitterende paleizen, omringden zich met ceremonieel en hadden zelfs een eigen blazersensemble: de Piffari del Doge. De stad Venetië is onderverdeeld in zes wijken, Cannareggio, San Polo, Dorsoduro, San Marco, Castello en Santa Croce. Het Ca d’Oro (gouden huis), een koopmanshuis aan de Strada Nova in Cannareggio was ooit het eigendom van de familie Contarini, een doge-geslacht. Het begrip doge stamt af van het Latijnse ‘dux’, dat leider betekent. De doge was de hoogste houder en vertegenwoordiger van de formele, uitvoerende macht in Genua en Venetië. De regels en verplichtingen voor de doge stonden omschreven in de ‘Promissione ducale’, waarvan elke doge een exemplaar kreeg. Om de doge te herinneren aan de betrekkelijkheid van zijn positie, werd hem de ‘promissione’ elke twee maanden voorgelezen. In het algemeen werd de doge gekozen uit eerzame Venetiaanse families, voor willekeurige periodes van ten hoogste tien jaar. Langs het Canal Grande staan nog de meeste paleizen van die families. Het Palazzo Vendramin-Calergi, waarin sinds 1638 het Casino is gehuisvest, is goed zichtbaar vanaf het water. Het marmeren interieur met schilderijen van leden van de familie Vendramin geeft een goede indruk van de vroegere praal. Naast de San Stae-kerk staat het Palazzo Mocenigo aan de Santa Croce 1992. Alvise Mocenigo, de laatste afstammeling van deze doge-familie, liet in 1945 kledingstukken en meubelen van enkele van de Mocenigo-doges na aan de stad Venetië. De families Contarini en Mocenigo leverden elk ruim tienmaal een doge in de duizendjarige Venetiaanse geschiedenis. De familie Foscari behoorde niet tot die kern van oude families, maar wel bij het patriciaat. De meeste patriciërsfamilies kwamen voort uit de overzeese handel. De Foscari kwamen daarentegen uit het vastgoed. Voor de rol van doge stonden de Romeinse keizers model. Vrij van barbaarse invallen
Doge Giovanni Mocenigo
in de lagune voelden de oude Venetianen zich opvolgers van de Romeinen. Zij vergeleken hun instituten graag met die van het oude Rome. De rechterlijke macht bestond uit drie hoven van beroep, de Quarantia. De drie hoofden ervan, de doge en de zes procuratoren, vertegenwoordigden tenslotte de uitvoerende macht. «
wo 31 aug, 18.30 uur TivoliVredenburg, Hertz EVEN TALK
Eventalk
Gender, kunst en transitional justice Prof. Buikema spreekt over hoe de Biënnale van Venetië in 2015 esthetiek en politiek met elkaar in gesprek bracht. In het Zuid-Afrikaanse paviljoen gebruikten kunstenaars Nandipha Mntambo en Haroon Gunn-Salie de geschiedenis van kolonialisme, seksisme en racisme letterlijk en figuurlijk als materiaal voor hun werk. Dit resulteerde in een nieuwe esthetiek. PROF. ROSEMARIE BUIKEMA Hoogleraar Kunst, cultuur en diversiteit (UU) Voertaal: Nederlands
concertladder woensdag 31 augustus 2016
09.00 Festivalcentrum TivoliVredenburg Festivalkassa en cd-winkel 9.30 Zomerschool: Fred Jacobs Huygens in Venetië Voertaal: Nederlands TIVOLIVREDENBURG, CLOUD NINE € 5
STIMU-symposium: Reinventing a usable past Voertaal: Engels TIVOLIVREDENBURG, CLUB NINE € 20 / € 10
10.00 Workshop renaissancedans Met Rachel Farr en The Scroll Ensemble UTRECHTS CENTRUM VOOR
Lionel Meunier
FOTO: FOPPE SCHUT
9.30
DE KUNSTEN
11.00
Collegium Marianum / Jana Seméradová Galuppi’s concerten TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 22 / € 19 / € 10
11.00
L’Encelade Couperin, Telemann, Leclair en Rameau Les Voies Fleuries Willaert, Gabrieli en De Rore voor vioolconsort
B € 16 / € 14 / € 10
14.00 Kinderworkshop maskers maken Voor kinderen van 6 t/m 11 jaar
Lagrime Consort Wereldlijke Willaert: chansons en madrigalen
TIVOLIVREDENBURG € 7
FRINGE
14.00 Zephyr Consort FRINGE Amour: Isaac, De Rore, Du Caurroy en Dowland
SONNENBORGH * GRATIS
11.00
LUTHERSE KERK A € 18 / € 16 / € 10
FRINGE
UNIVERSITEITSMUSEUM * GRATIS
11.00
13.00 Carole Cerasi Storace en D’Angelbert
MIRLITON THEATER * GRATIS
FRINGE
WINKEL VAN SINKEL, BALZAAL * GRATIS
12.30 Duo Ranganathan – Fernández Sonates voor fortepiano en viool van Mozart, Rust en Dussek TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL GRATIS
14.15
Kinderrondleiding Domtoren BEIAARDFESTIVAL Voor kinderen van 6 t/m 11 jaar VERZAMELEN BIJ VVV OP DOMPLEIN € 10
15.00 Les Flamboyants / Michael Form Petrucci’s Harmonice Musices Odhecaton LEEUWENBERGH € 22 / € 19 / € 10
15.30 Giardino di Delizie Fuga’s en follies van Corelli, Scarlatti, Stradella e.a.
FRINGE
SONNENBORGH * GRATIS
15.30 Lagrime Consort Wereldlijke Willaert: chansons en madrigalen
FRINGE
AAFAB * GRATIS
15.30 The New Baroque Orchestra Accademia Filarmonica di Bologna: Lapis, Bononcini en Marcello STADSKLOOSTER UTRECHT GRATIS
15.30 Sofija Grgur FRINGE Byrd, Rossi, Couperin, Geminiani, Bach ST.-WILLIBRORDKERK GRATIS
16.00 Malgosia Fiebig BEIAARDFESTIVAL Van de broertjes Marcello tot Bach DOMTOREN, FLORA’S HOF GRATIS
17.00 Cantica Symphonia / Giuseppe Maletto De Sacrae cantiones van Andrea Gabrieli PIETERSKERK
Fabulous Fringe Iedere dag tijdens het Festival Oude Muziek: een gratis lunchconcert in de Grote Zaal van TivoliVredenburg, verzorgd door de meest veelbelovende jonge oudemuziekmusici van dit moment. Met vandaag: duo’s voor viool en fortepiano van Jan Ladislav Dussek, Wolfgang Amadeus Mozart en Friedrich Wilhelm Rust door Duo Ranganathan – Fernández.
17.00 Auser Musici / Carlo Ipata Fancesco Gasparini: uit Il Bajazet GEERTEKERK A € 22 / € 19 / € 10 B € 19 / € 16 / €10
Duo Ranganathan – Fernández Ajay Ranganathan op viool en Laura Fernández Granero op fortepiano (een instrument van Johann Zahler, ca. 1805, uit de collectie van Geelvinck)
18.30 Eventalk: Prof. Rosemarie Buikema Voertaal: Nederlands
SONATES VOOR FORTEPIANO EN VIOOL VAN MOZART, RUST EN DUSSEK Duo Ranganathan – Fernández wo 31 aug, 12.30 uur TivoliVredenbrug, Grote Zaal
20.00 Concerto Palatino / Bruce Dickey Cavalli’s Vespers
TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS
19.30 Festivaljournaal AVROTROS / Radio 4 FESTIVALCENTRUM TIVOLIVREDENBURG GRATIS
TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL € 36 / € 16 / € 10
22.30 Vox Luminis / Lionel Meunier & L’Achéron / François Joubert-Caillet Legrenzi in consort TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 22 / € 19 / € 10