“สงสารชาวต่างชาติบ้างไหม พอมาถึงก็ เจอปีศาจอะไรไม่รู้เยอะแยะเต็มไปหมด” สิง่ ที่ “เขา” บอกสามารถอธิบายเหตุการณ์ ทีเ่ ห็นเมือ่ ครูไ่ ด้เป็นอย่างดี นักเดินทางกลุม่ เล็ก ชายสาม หญิงหนึ่ง เพิ่งลงจากรถแท็กซี่ แบก เป้ใบโตคนละใบ ได้สดู อากาศถนนข้าวสารไม่ ถึง 5 นาทีกถ็ กู เซลล์หน้าแขกเชิญชวนให้เข้าไป ดูชุดสูทในร้าน จากนั้นเดินไม่ถึงสิบก้าว ก็ถูก พนักงานต้อนรับให้ไปนั่งเล่นในบาร์ ย่อหน้าที่แล้วเป็นเรื่องธรรมดา แต่ใน สายตาของน้าอารีย์ ถนนสายนี้เปลี่ยนไปจาก สมัยที่เขาเคยตกหลุมรักอย่างไร้เงื่อนไข น้าอารีย์ หรือ Dr.Ali เขาเป็นผู้เชี่ยวชาญ ด้านการถักผมเดทร็อค ตอนนีเ้ ขาคือช่างท�ำผม ถนนข้ า วสารคื อ ที่ ท� ำ งานของเขา แต่ เ มื่ อ ประมาณ 15 ปีกอ่ น อารียค์ อื ฮิปปีส้ ญ ั ชาติไทย ถนนข้าวสารคือบ้านอีกหลัง
ชายวัยกลางคน ไว้ผมทรงเดทร็อคยาว กว่ า ส่ ว นสู ง ได้ เ ล่ า ถึ ง ความประทั บ ใจเมื่ อ หลายปีก่อนว่า “ฝรั่งมาเขาก็ติดใจกัน มีแต่ ฮิปปี้มีแต่ฝรั่ง ไม่ใช่ทุกวันนี้ที่อะไรก็เป็นธุรกิจ ไปหมด เกสท์เฮ้าส์เมื่อก่อนคือบ้านจริงๆ อยู่ กันเหมือนครอบครัว กินอะไรก็กินด้วยกันทั้ง แขกทั้งเจ้าของบ้าน” “มันเติบโต มันโตเร็วเกินไป คนต่างชาติ เข้ามาเยอะ เยอะจนเราตั้งตัวไม่ทัน จริงๆที่นี้ ควรให้คนไทยค้าขายอย่างเดียว ตอนนี้ตึกนั้น ตึกนี้โดนต่างชาติซื้อไปหมดแล้ว” เขานั่งมองถนนสายเดิม ระยะเวลา 15 ปี ความวุน่ วายเพิม่ ขึน้ เป็นทวีคณ ู คงไม่ตอ้ งบอก ว่าเขาชอบช่วงเวลาไหนมากกว่า มีหลายครั้งที่คนเราผูกผันกับช่วงเวลาที่ แสนดีในอดีต วันปัจจุบนั กลิน่ จะหอมหวานถึง ขนาดไหน แต่รสชาติก็ไม่อร่อยเท่า
ผมเคยมาถนนข้าวสารโดยที่ไม่คิดอะไร กิน เที่ยว เมา กลับ เห็นเพียงแต่ความส�ำราญ ในยามราตรีเท่านั้น แต่ช่วงเวลาหลายเดือนที่ผ่านมา มันต่าง ออกไป ผมมาสถานที่เดิม “ถนนสายสั้นที่มี ความฝันยาวทีส่ ดุ ในโลก” ค�ำขยายของสารคดี เรื่อง “ชีวิตและต�ำนานผู้คนบนถนนข้าวสาร” โดยคุณหนึ่ง วรพจน์ พันธุ์พงศ์
ผมมาถนนข้าวสารอีกครั้งเพื่อท�ำหนังสือ ธรรมดาเล่มหนึ่ง หนังสือที่บรรจุเรื่องราวและ ภาพถ่ายของผู้คนบนถนนสายนี้ ผมมาถนนข้าวสาร ครัง้ แล้วครัง้ เล่า เฝ้าดู ชีวติ คนอืน่ คนขายผัดไทย ช่างท�ำผม นักดนตรี นักท่องเทีย่ ว ฯลฯ พยายามมองอย่างทีเ่ ขาเห็น พยายามนึ ก ถึ ง สิ่ ง ที่ เ ขาคิ ด แต่ สิ่ ง ที่ ค วาม พยายามทั้งหมดแลกมา มีเพียงแค่ภาพถ่าย
จากระยะไกลๆเท่านัน้ ผมยังคงไม่รวู้ า่ พวกเขา คิดอย่างไรและเห็นอะไร ถึงกระนั้น ผมพบข้อเท็จจริงประการหนึ่ง ของถนนข้าวสาร ที่แห่งนี้ไม่ได้ตื่นเฉพาะเวลา กลางคื น เท่ า นั้ น ในเวลากลางวั น ขณะ พระอาทิตย์ยงั ท�ำหน้าที่ แสงตะวันได้สอ่ งถนน ข้าวสารและฉายให้เห็นอีกมุม ถนนสายนี้ไม่ เคยหลับ ผมพูดได้เต็มปาก
ใน 24 ชั่ ว โมง ประกอบด้ ว ยหลาย เหตุการณ์ หลายเหตุการณ์รอ้ ยเรียงกลายเป็น ถนนข้าวสารที่นักเดินทางทั่วโลกอยากจะมา สัมผัสสักหนในหนึ่งชีวิตของพวกเขา เมื่อไม่กี่วันก่อน ผมมาถนนข้าวสารเป็น ครั้งสุดท้าย ผมเลิกมองเลิกคิดแทนคนเหล่า นัน้ ถ้าไม่คยุ กันคงไม่เข้าใจ นอกจากภาพถ่าย และเรื่องราว ผมพบน�้ำใจและมิตรภาพ
14 14 24 30 34 38
Teacher Student Backpacker 2nd Hand Book Hair Dresser Leathersmith
42 46 50 54 60 64
Massage Parlor Kebab Pad Thai Tattoo Artist Hill Tribe Dag Saver
68 68 76 80 84 88
Clinic Patient Artist Fried Bug White-Face Soloist Shisha Lover
92 96 102 106 110 114
Musician Ska Band Party Animal Bottle Seller Garbage Man Monk
14
1st&2nd stories
teacher and student 0800am-0330pm pimanvit school
พระอาทิตย์ทอแสงแล้ว นักเรียนต่าง ทยอยสวัสดีคณ ุ ครู กระดานด�ำ โต๊ะไม้ เก้าอี้ ริมหน้าต่าง เพื่อนร่วมห้อง และที่ส�ำคัญไม่ แพ้สิ่งไหน จุดเริ่มต้นของความฝัน โรงเรียนพิมานวิทย์ เป็นโรงเรียนเล็กๆ บนถนนข้าวสาร หลายคนอาจไม่เคยเห็น ซึ่งนั้นก็เป็นเรื่องปกติ เพราะจะมีสักกี่คน ที่มาถนนข้าวสารและมองหาโรงเรียน เรื่องราวของคนตัวเล็กๆ แต่ความฝัน
อาจใหญ่โต และหน้าทีข่ องผูใ้ หญ่ชายหญิง ซึง่ ดูแลความฝันนัน้ ๆให้เดินทางอย่างถูกทิศ เหตุการณ์เหล่านีเ้ กิดขึน้ ทุกวันธรรมดา แปดโมงเช้า ณ แถวหน้าเสาธง ไปจนถึง เวลาบ่ายแก่ๆหน้าประตูโรงเรียน หากสงสัย ว่าเป็นอย่างไรโปรดพลิกหน้าถัดไป 15
16
ก่อนที่จะเข้าไปพบกับเด็กๆ และคุณครู ใจดีทุกคน เรามารู้จักกับโรงเรียนพิมานวิทย์ กันเสียก่อน หลายคนอาจรู้สึกประหลาดใจ หากได้ทราบว่าถนนข้าวสารมีโรงเรียนตั้งอยู่ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องแปลกเพราะโรงเรียนแห่งนี้มี ขนาดไม่ใหญ่มาก พร้อมกับในเวลากลางคืน ก�ำแพงมากสีสันของพิมานวิทย์มักถูกบดบัง ด้วยร้านค้าแผงลอย แต่ถึงกระนั้น พิมานวิทย์ก็เป็นโรงเรียน เก่าแก่ไม่ใช่เล่นๆ ประวัติศาสตร์ของโรงเรียน เอกชนแห่งนี้เริ่มต้นตั้งแต่ในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยในปี พ.ศ. 2462 นายหะยี ยอ พิมานแมน ชายชาวมุสลิมซึ่งถือได้ว่าเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ ของศาสนาอิ ส ลามในช่ ว งเวลานั้ น จั ด ตั้ ง อาคารหลังนี้ให้เป็นสถานที่ส�ำหรับอบรมทาง 17
ศาสนา ต่อมาได้มีประกาศพระราชบัญญัติ โรงเรียนราษฏร์ขึ้น จึงได้กลายเป็นโรงเรียน ราษฏร์เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2480 โดยมีชื่อว่า “โรงเรียนอนุเคราะห์อิสลาม” หลังจากนั้นเมื่อนายมาโนช พิมานแมน เข้ารับต�ำแหน่งผู้จัดการ ท่านก็ได้เปลี่ยนชื่อ สถานศึกษาแห่งนี้ว่า “โรงเรียนพิมานวิทย์” อย่างทีเ่ ห็นกันในปัจจุบนั โดยให้การอบรมและ มอบการศึกษาแก่เด็กระดับชัน้ อนุบาลที่ 1 จน จบประถมศึกษาที่ 6 สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน โรงเรียนเก่าแก่ นามว่า พิมานวิทย์ ถือได้วา่ มีคณ ุ ภาพแบบคับ ที่เลยก็ว่าได้ เพราะครูใหญ่ของเรา นางลลิตา เหล่าพานิช บอกว่าเด็กของเขานัน้ สามารถเข้า โรงเรียนมัธยมที่มีชื่อเสียงได้ทุกปี
18
“หมดเวลาสนุกแล้วสิ !” ประโยคยอดนิยมจากซีรี่ย์ส�ำหรับเด็กชื่อดัง “เทเลทับบี้” มักกังวาลอยูใ่ นหัว ก็จะอะไรเสียอีก ถึงเวลาเข้าห้องเรียนอีกแล้ว อีกแล้ว และอีกแล้ว หลังจากเสร็จภารกิจหน้าเสาธง นักเรียนแต่ละระดับชัน้ จะ แยกย้ายกันเข้าห้องเรียนตามคาบวิชาของตนเอง ซึ่งเป็นเรื่อง ปกติ แต่ส�ำหรับโรงเรียนพิมานวิทย์ซึ่งมีจ�ำนวนนักเรียนใน แต่ละชั้นค่อนข้างน้อย การเรียนการสอนจึงแตกต่างออกไป จากที่เราคุ้นเคยกัน อย่างเช่นบางวิชาชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 และ 2 จะเรียน ร่วมกัน เช่นเดียวกับระดับชั้นอื่นๆ กล่าวคือในหนึ่งห้องเรียน จะมี 2 ระดับชัน้ เรียนด้วยกัน อาจฟังดูแปลกไป แต่ครูใหญ่ได้ ชี้แจงว่าด้วยวิธีนี้ ชั้นที่เล็กกว่าจะได้ปูพื้นฐานตามมาตรฐาน ในขณะที่ฝ่ายพี่ ๆ ก็จะได้ทบทวนไปในตัว 19
20
คงเพราะว่าเวลาล่วงเลยมาหลายปี ภาพที่ ตัวเราเคยนั่งอยู่หลังโต๊ะไม้จึงค่อนข้างเลืองลาง ภาพทีเ่ ห็นในวันนี้ ณ ทีแ่ ห่งนี้ กระดานด�ำ โต๊ะ เก้าอี้ หน้าต่างบานเกร็ด โปสเตอร์เพื่อการศึกษา การตกแต่งทัง้ หลายไม่วา่ จะสวยงามอย่างไรก็คง ไร้ซึ่งความหมาย ถ้าหากขาดตัวแปรส�ำคัญอยู่ สองบุคคล “คุณครูและนักเรียน” หลั ง จากที่ ผ มเสร็ จ สิ้ น ภารกิ จ บั น ทึ ก ภาพ บรรยากาศในโรงเรียน พร้อมๆกับที่คุณ Arsenia Valuriya ครูชาวฟิลิปปินส์ได้กล่าวเลิกเรียนใน คาบเช้า การสนทนาจึงเกิดขึ้น โรงเรี ย นพิ ม านวิ ท ย์ มี ส อนนั ก เรี ย นหลาย ภาษา โดยครูต่างชาติท่านนี้จะรับผิดชอบวิชา ภาษาอังกฤษและภาษาฟิลิปปินส์ ซึ่งที่มาของ วิชาหลังมาจากการเตรียมรับมือการรวมตัวของ อาเซียนในอนาคตอันใกล้เข้ามา แต่อย่างไรก็ตาม การเรียนการสอนในภาษาที่สามไม่ได้ลงลึกมาก นัก เพราะจะเกินวัยของนักเรียน ที่น่าสนใจก็คือจ�ำนวนของนักเรียนซึ่งเมื่อ เทียบกับโรงเรียนส่วนใหญ่ในกรุงเทพฯ ถือได้ว่า น้อยมาก ครูชาวต่างชาติได้บอกถึงข้อดีตรงนี้ ว่าการสอนของเขาท�ำได้ง่ายกว่า เพราะสามารถ เข้าถึงนักเรียนได้อย่างทั่วถึง และที่ส�ำคัญที่สุด การตอบสนองจากเด็กๆ อยู่ในเกณฑ์ที่ดีเยี่ยมอีกด้วย ศิษย์ทุกคนได้รับ การอบรบจากตน คุณครูคงไม่หวังอะไรเกินกว่านี้ 21
22
เข้าแถว เคารพธงชาติ สวดมนต์ เรียน หนังสือ พักทานอาหารกลางวัน ใครจะเชือ่ ว่ า กิ จ กรรมทั้ ง หมดนี้ เ กิ ด ขึ้ น บนถนน ข้าวสาร แต่ก็เป็นเช่นนี้มานานแล้ว ก่อน ทีถ่ นนสายนีจ้ ะเป็นแหล่งอโคจรหลายต่อ หลายปีเสียด้วยซ�้ำ ความเป็นอยู่ระหว่าง โรงเรียนแห่งนีก้ บั โลกภายนอก โดยเฉพาะ อย่างยิง่ เมือ่ พระอาทิตย์ตก สามารถเรียก ได้ว่าโลกคนละใบเลยก็ว่าได้ ข่าวดีกค็ อื เรือ่ งราวจากภายนอกไม่มี ผลร้ายต่อเด็ก ครูใหญ่ได้เล่าว่าโดยปกติ เมื่อโรงเรียนเลิก เด็กๆก็จะทยอยกันกลับ
บ้ า นโดยมี พ ่ อ แม่ ม ารั บ เป็ น ส่ ว นใหญ่ คงเป็นไปไม่ได้ทจี่ ะแวะเทีย่ วเสเพลทีไ่ หน เพราะในเรื่องของวัยยังห่างไกลกับเรื่อง พวกนี้อยู่มาก ข่าวดีกว่าก็คือได้กลับบ้านกันเสียที เด็กน้อยได้ทำ� ภารกิจอันใหญ่หลวงของวัน นี้จนเสร็จสิ้น นักเรียนทุกคนพนมมือและ ไหว้ขอบคุณคุณครู ถึงเวลามุง่ หน้าสูบ่ า้ น พักของแต่ละคน โดยมิอาจได้เข้าใจว่า ถนนสายนี้เด็กไม่ควรมาเป็นที่สุด “เจอกันพรุง่ นี”้ เด็กน้อยโบกมือพร้อม บอกลาเพื่อนร่วมชั้น
23
24
3rd story
backpacker all day everywhere
ผู้คนแปลกหน้า สถานที่แปลกตา ฟังดู ชวนเหงา แลดูอันตราย แต่อันที่จริงแล้ว สิง่ ทีไ่ ม่คนุ้ เคยทัง้ หลายนีม้ กั มีคณ ุ ค่าส�ำหรับ มนุษย์ผู้ใฝ่หาเรื่องราวใหม่ๆมาเติมกล่อง เก็บประสบการณ์ หากคนแปลกหน้ า จากโพ้ น ทะเล ต้องการมาเยือนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สกั ครั้ ง ในชี วิ ต ถนนข้ า วสารมั ก ถู ก บรรจุ ใ น แผนการเดินทางนั้นๆ
ถนนสายนี้เหมาะส�ำหรับนักแบกเป้ที่ ต้องการหาความหมายของชีวิต มากกว่า ห้องพักที่สบายไปเสียทุกอย่าง ชาวต่างชาติชอบถนนข้าวสารหรือไม่ ผมไม่เคยถาม รู้แต่ว่ามีหลายคนไม่ได้มาที่ นี้เป็นครั้งแรก 25
26
เมื่อคุณเห็น บ๊อบ จากภายนอก คุณอาจเข้าใจผิดเห็นเขาเป็นชายชรา ควรนั่งอยู่กลางสวน รับแดดอ่อนๆ ตอนบ่ายแก่ๆ มองดูทายานรุ่นหลาน เล่นวิ่งไล่จับ แต่ความจริงแล้วไฟใน หัวใจของเขายังแรงไม่แพ้สมัยยังหนุม่ เขามาทีน่ คี่ นเดียว นัง่ จิบเบียร์ ฟัง เพลงสากลยุค 90’s โยกหัวตามท�ำนอง แล้วร้องตาม ผมถามชื่อเพลง แต่เขา ยิ้มให้ แล้วตอบว่า “I don’t know.” ในวัยนี้ เขาอาจไม่ตอ้ งรูอ้ ะไรมาก รู้แค่ว่าชอบเพลงนี้คงพอแล้ว จะว่าไปแล้วในถนนข้าวสารมีคน แบบบ๊อบอยูอ่ กี มาก ไม่ใช่เรือ่ งรสนิยม การฟังเพลง แต่พดู ถึงการเดินทางรอบ โลกสักครั้งในชีวิต บ้างก็มาคนเดียว บ้างก็มาเป็นคู่ตายาย หรือไม่ก็มากับ 27
มิตรสหายเป็นกลุ่มใหญ่ เช่นเดียวกับหนุ่มสาว ชาวฝรั่งเศสคู่นี้ ผมพบเขา ขณะฝ่ายชายเป็นฐาน ให้ แฟนสาวคี่คอแล้วถ่ายรูป บรรยากาศรอบๆในมุมสูง ส่ ว นผมก็ บั น ทึ ก ภาพพวก เขาอีกทีหนึ่ง หลายต�ำรามักกล่าว่า ชนชาติ ฝ รั่ ง เศสหยิ่ ง ผม อยากให้คนเขียนต�ำรานั้น มาเจอสองคนนี้ เป็นมิตร และใจดี การเดินทางของ ทั้งคู่ก�ำลังจะสิ้นสุดลงแล้ว พรุง่ นีเ้ ขาจะบินกลับฝรัง่ เศส สองสัปดาห์ที่ผ่านมา เขาไม่ได้อยูแ่ ค่ทนี่ ี่ อันทีจ่ ริง
แล้วเขามาทีน่ เี่ ป็นหนที่ สอง คั่ น ด้ ว ยการไป เชียงใหม่และเชียงราย หลายคนตรงนี้ มี แผนการคล้ายกับทั้งคู่ ถนนข้ า วสารง่ า ยต่ อ การซื้อทัวร์ จะไปที่ไหน ต่อที่นี้มีหมด ไม่ใช่แค่ ในไทยเท่านั้น แต่รวม ไปถึ ง ประเทศเพื่ อ น บ้ า นย่ า นเอเชี ย ตะวั น ออกเฉียงใต้ ทุกครั้งที่เสร็จการ บั น ทึ ก ภาพและร�่ ำ ลา ผมอยากพบพวกเขาอีก แต่ ไ ม่ ใ ช่ ที่ นี่ ผมเองก็ อยากผจญภัยเช่นกัน
28
29
30
4th story
2nd hand book 0900am-1000pm at shaman book shop
ตัวอักษรรวมกันกลายเป็นค�ำ หลายค�ำ ร้อยเรียงกันเรียกว่าประโยค หลายประโยค อยู่ด้วยกันจนมีเรื่องราว และในท้ายที่สุด กลายเป็นหนังสือหนึ่งเล่ม พิมพ์ที่อเมริกา ขายที่ไทย คนซื้อพกไป อ่านทีล่ าว ก่อนจะกลับมาขายทีไ่ ทยอีกครัง้ ไม่ใช่คนเท่านั้นที่เดินทาง หนังสือบาง เล่มมีวถิ ีชีวติ ทีน่ ่าตื่นเต้นไม่แพ้กบั สิง่ มีชวี ติ แต่เมือ่ คิดดูให้ดแี ล้วก็ไม่ใช่เรือ่ งแปลกใหม่
มากมายสักเท่าไหร่ คงเป็นเพราะนักเดินทางมักขีเ้ หงา และ ตัวหนังสือสามารถอยูเ่ ป็นเพือ่ นในยามว่าง ได้ เ ป็ น อย่ า งดี เราจึ ง เห็ น นั ก ท่ อ งเที่ ย ว จ� ำ นวนมาก โดยเฉพาะฝรั่ ง ที่ มั ก จะพก หนังสือติดกระเป๋าเวลาเดินทางไกล 31
32
มุมเล็กๆที่ถนนข้าวสาร มีมุมที่คล้ายกัน บนถนนท่าแพ จังหวัดเชียงใหม่ ร้านหนังสือ ของพีเ่ หมียว “ชามาน” เป็นทีพ่ กั ของหนังสือที่ เดินทางมาไกล งีบอยู่บนชั้นไม้รอคอยให้คน แปลกหน้าสักคนมาแลดูเรื่องราวหลังปก กองทัพหนังสือในร้านนี้ล้วนแล้วแต่เป็น ภาษาต่ า งประเทศ ส่ ว นมากจะเป็ น ภาษา อังกฤษ วางอยู่บนชั้น เรียงตามประเภทของ หนังสืออย่างเป็นระเบียบ พี่เหมียวอธิบายว่าการขายหนังสือของ เขาจะแบ่งเป็นสองจ�ำพวกใหญ่ๆ อย่างแรกคือ ไกด์บุ๊ค หรือคู่มือนักท่องเที่ยว หนังสือพวกนี้ ต้องขายให้ไว เพราะมันต้องอัพเดทอยู่ตลอด ถ้าเก่ามากก็ต้องยอมลดราคาลง
33
อีกพวกคือหนังสือทั่วไป ซึ่งร้านชามานมี ตั้งแต่หนังสือดังๆที่เรารู้จักกัน จนถึงหนังสือ หายากอย่างหนังสือปรัชญาที่อาจารย์จาก ธรรมศาสตร์ชอบมาหาเพื่อไปท�ำวิยานิพนธ์ พี่เหมียว ร้านหนังสือ และถนนข้าวสาร อยู่ด้วยกันร่วม 15 ปีแล้ว พี่เหมียวเล่าว่าเมื่อก่อนขายของง่ายกว่านี้ คงเป็นเพราะหลาย วิกฤตในปัจจุบัน โดยเฉพาะเหตุการณ์ไม่พึง ประสงค์ในประเทศอย่างเช่นม็อบและน�ำ้ ท่วม ในช่วงปีที่ผ่านมา แต่ถึงกระนั้นร้านหนังสือก็ ยังไม่ไปไหน คงเป็นเพราะอย่างที่เขาว่า “อาหารเรากินมันก็ออก แต่หนังสือที่เรา อ่าน มันก็อยู่ในนี้ ไม่ไปไหน”
34
5th story
hair dresser 1000am-0900pm street hair salon
ลีนา่ สาวอารมณ์ดชี าวเยอรมันเดินทาง มาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยป้ายแรก ของการเดินทางคือประเทศไทย วันหยุดวันสบายๆ เธอไม่หวังอะไรมาก เพียงแค่ขอลองท�ำในสิ่งที่เธอไม่สามารถ ท�ำได้ในเยอรมัน บ้านเกิดของเธอ การท�ำผม เป็นสิง่ ทีเ่ ธอไม่ได้วางแผนไว้ ในตอนแรก แต่การเที่ยวแบบสบายๆ ก็ไม่ ได้ใช้แผนการอะไรอยู่แล้ว
ด้วยประการนี้ ลีนา่ จึงได้พบกับพีต่ อ่ ณ ร้านท�ำผมขนาดความกว้างสองกระเบื้อง ลองท�ำในสิ่งทีเธอไม่คิดว่าจะท�ำ ในขณะที่ช่างถักผมร่างใหญ่ผู้นี้ท�ำผม ให้นักสัญจรมาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน เรียกได้ ว่าเล่นหัวมาหลายชนชาติเลยก็ว่าได้ 35
36
ร้านท�ำผมของพี่ต่อตั้งอยู่หน้าร้านเสื้อผ้าอีกทีหนึ่ง ด้วยท�ำเลนี้พี่ต่อต้อง เสียค่าเช่าที่ 4,000 บาทต่อเดือน เพื่อแลกกับที่ตั้งร้านท�ำผมขนาดความ กว้างสองแผ่นคอนกรีต หรือประมาณ 3 ฟุต ค่าเช่าที่อาจดูแพงเกินไป แต่เมื่อเทียบกับรายได้ต่อเดือนซึ่งตกอยู่ ราว 5-6 หมื่นบาท ก็ถือได้ว่าคุ้มค่าสุดๆ โดยเฉพาะเมื่อเทียบกับอาชีพ เก่าที่พี่ต่อเคยท�ำ ก่อนทีจ่ ะเป็นช่างท�ำผมอย่างทุกวันนี้ พีต่ อ่ เคยท�ำงานมาหลาย อย่าง ทั้งในโรงแรม ก่อสร้าง และเป็นยาม หลังจากนั้นก็มาเป็น ลูกมือของร้านท�ำผม พอมีประสบการณ์และโอกาสอันดีก็มา เปิดร้านเป็นของตัวเอง ถึงตอนนี้ร้านของพี่ต่อก็อายุ 7 ปีแล้ว บนถนนข้าวสารมีรา้ นท�ำผมอยูห่ ลายร้าน ปัญหาทีต่ าม มาก็คอื การกดราคากันเอง แต่ในขณะเดียวกันก็ถอื ว่าเป็น ประโยชน์ของผู้บริโภคไปในตัว ในส่วนของร้านพี่ต่อ เมื่อเทียบกับร้านอื่น ถือได้ ว่างานมีความประณีตพอตัวเลยทีเดียว การท�ำผม ลักษณะเดียวกันอย่างการถักเดทร็อค พี่ต่อจะใช้ เวลาประดิษฐ์นานกว่าเจ้าอื่น โดยในบางครั้งกิน เวลาถึง 4-5 ชั่วโมง ราคาก็จะมากกว่าพันบาท ซึ่งราคาก็จะมากกว่าร้านที่ใช้เวลาในการท�ำ ผมน้อยกว่า “ของถูกมักไม่ดี” พี่ต่อสรุปให้ฟัง 37
38
6th story
Leathersmith 1000am-0700pm behind lottery office
เขานั่งอยู่ในที่ซึ่งไม่ปรากฏบนแผนที่ ซอยเล็กๆข้างถนนข้าวสาร บ้างก็เรียก ว่าตรอกหลังกองสลาก บรรยากาศต่างออก ไปจากต�ำแหน่งที่ผมยืนเมื่อครู่โดยสิ้งเชิง เสียงสงบจากคนทีข่ าดสาย ความร่มรืน่ ใต้ร่มม่านบาหลี ตึกไม้ร่างไม่ใหญ่แต่คง ความขลั ง ทั้ ง หมดนี้ อ าจจะเป็ น องค์ ประกอบย่อยของความรูส้ กึ ต่อภาพทีน่ งิ่ อยู่
ตรงหน้า ณ วินาทีนี้ กระเป๋าหนังมากหน้า ดึงดูดสองตาอย่างกลมเกลียว กลิ่นหนังแท้หอมสะกิดโสตปราสาท แต่กลิ่นความปราณีตโชยมาจากสองมือ ของชายคนนี้ 39
40
บุรุษมากประสบการณ์จับค้อนอย่างแข็ง แรง บรรจงตอกด้วยน�้ำหนักที่สม�่ำเสมอ ลุงยม คือช่างท�ำเครื่องหนังท�ำมือมาก ประสบการณ์ มือของเขาอยู่กับหนังสัตว์นับ สิบๆปี กลิน่ เครือ่ งหนังคงเป็นกลิน่ ทีเ่ ขาคุน้ เคย กว่าสิ่งใด “ทั้งหมดเริ่มต้นจากความชอบส่วนตัว” เขาว่าอย่างนั้น
ลุงยมเคยท�ำงานที่ถนนสุรวงศ์ อีกแหล่ง ฝรั่งชุมอีกแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ เขาจึงรู้ทาง ล่อใจของลูกค้ากลุ่มนี้เป็นอย่างดี หลังจากนัน้ เมือ่ ประสบการณ์ได้สงั่ สมขึน้ ลุงยมมีรา้ นเครือ่ งหนังขนาด 3 ห้องแถวในย่าน ใกล้ๆสวนจตุจกั ร แต่ดว้ ยพิษภัยจากการเมือง ภายในประเทศ การค้าขายกับนักท่องเทีย่ วจึง ไม่ง่ายอย่างที่คิด “บ้านเมืองสวยงาม แต่ครอบครัวมัวแต่ ทะเลาะกัน แขกที่ไหนจะอยากจะเยี่ยม” ราย 41
ได้กอ้ นใหญ่จงึ หายไปกับสีเหลือง สีแดงทีก่ ลืน กิ น ประเทศไทย เพราะเป็ น ที่ รู ้ กั น ว่ า การ ประท้วงของนักรักประชาธิปไตยส่งผลต่อการ ท่องเที่ยวในประเทศมากมายแค่ไหน ในครอบครัวที่ขัดแย้ง ขนาดร้านค้าที่เล็ก ลงกว่าที่เคยมี ถึงกระนั้นนักสร้างเครื่องหนัง มากประสบการณ์ก็ยังท�ำงานด้วยความสุข หนึง่ สมองทีค่ อยสร้างสรรค์ ผสานกับหัวใจอัน เปีย่ มด้วยรักกับงานทีท่ ำ� ถ่ายทอดด้วยน�ำ้ แรง ของสองมือ อะไรก็หยุดความตั้งใจไม่ได้
42
7th story
Massage Parlor 0100pm-0100am charlie massage
มาร้อยครัง้ ผ่านแปดสิบคราวเป็นอย่าง น้อย สังเกตเห็นอีกหกสิบหนเป็นอย่างต�่ำ แต่เพิง่ จะท�ำใจกล้าแล้วเข้ามาเป็นครัง้ แรก ศู น ย์ เ สริ ม สวยครบวงจรภายใต้ ชื่ อ Charlie โดนเด่นอยู่ตรงกลางถนนข้าวสาร เก้าอี้เอนนั่งสบายนับสิบตั้งอยู่บริเวณหน้า อาคาร ชาวต่างชาติจากแดนไกลนั่งจิบ เบียร์ นั่งหลับ นั่งคุย หรือจะนั่งท�ำอะไรก็ แล้วแต่จะใคร่
เพียงแต่ยื่นเท้าออกมาให้ “ช่างซ่อมมนุษย์” มาบริการท่านเพียงเท่านั้นก็พอ สองมือสัมผัสสองเท้า ต่างเพียรกับงานชั้น ครูที่อยู่ตรงหน้า เขาว่าบ้านของจิตใจคือร่างกาย ตอนนี้ คงได้เวลาท�ำบ้านให้อยู่สบายสักที 43
44
“ช่างซ่อมมนุษย์” พี่เทน หมอนวดเปี่ยม พรสวรรค์นิยามค�ำนี้ให้ผมฟัง พรางชี้เพื่อน หมอทางซ้ายมือซึ่งก�ำลังง่วนอยู่กับลูกค้าชาว เยอรมัน และโวแทนเพือ่ นว่า “คนนีก้ ว่า 20 ปี” เขาทั้งสอง และเพื่อนในร้านนี้ทุกคนมี ฝี มื อ ไม่ ใ ช่ เ ล่ น ๆ ทุ ก คนต้ อ งเรี ย นมา มี ใ บ ประกอบอาชีพ มีจรรยาบรรณไม่แพ้หลายๆ อาชีพที่สังคมไทยเขายกย่องกัน “ที่นี้ไม่มีการลวนลามลูกค้า มีแต่ลูกค้า ลวนลามหมอนวด ผมเคยโดนก็บอกเลย ยูไป ที่นู้นเลย พัฒพงษ์” เขาเล่าถึงความเข้าใจผิด ที่เกิดขึ้นให้ตกใจจนเคยชิน “ห้ามรังเกียจลูกค้าครับ จะเท้าด�ำไม่อาบ น�้ำมา หรือเมากลิ่นเหล้าหึ่ง เราก็รังเกียจไม่ได้ เพราะมันคือหน้าที”่ ถึงตอนนีผ้ มไม่ได้เห็นเขา อย่างที่เคยมอง เขาคือช่างอย่างที่เขาว่าจริงๆ ทุกเท้าที่สัมผัสสามารถโยงไปยังอวัยวะอื่นได้ ปวดหัว กดตรงนี้ ปวดหลัง ย�้ำตรงนี้ แต่ ต รงไหนคงไม่ รู ้ เพราะเราไม่ ใ ช่ มื อ อาชีพ ต่างจากพี่เทนและผองเพื่อน 45
46
8th story
kebab 0200pm-0200am around the road
ผมพบวัตถุประหลาดจ�ำนวนหนึ่งจอด อยู่เต็มถนนข้าวสาร รถเข็นสามล้อทรงสีเ่ หลีย่ มผืนผ้า มีเตา หน้าตาแปลกๆยื่นขึ้นมาความสูงรวมกัน พอๆกับคนทีเ่ ป็นเจ้าของรถเข็น และไอ้ทไี่ ม่ น่าไว้ใจทีส่ ดุ คือเนือ้ ไก่ขนาดยักษ์ทสี่ ามารถ กินกันได้ทั้งหมู่บ้าน เสียบคาอยู่กับแท่ง เหล็กขนานกับเตาที่ตั้งไว้ก่อนหน้านี้ ดูแล้ว ช่างคล้ายกับตึกแฝดในประเทศมาเลเซีย
หลังจากทีไ่ ด้ตงั้ สติและถามถึงทีม่ าทีไ่ ป ก็พอทราบได้ว่ารถเข็นเหล่านี้คือห้องครัว ขนาดย่อมในการปรุงอาหารพืน้ เมืองตุรกีที่ มีชื่อว่า “เคบับ” ปล. รถเข็นในรูปทางซ้ายมือของผู้อ่าน สะกดค�ำว่า “Kebab” ผิด 47
48
เหตุการณ์นคี้ ล้ายๆกับการเลือกร้านผัดไท ปัญหาคือตัวเลือกเยอะจนไม่รจู้ ะชิมร้านไหนดี แต่เหนือสิ่งอื่นใด เคบับหนึ่งชิ้นราคา 60 บาท แพงไม่ใช่เล่น จะมาเลือกซี้ซั้วคงไม่ได้การ ผมและอี ฟ เพื่ อ นนั ก สั ม ภาษณ์ มื อ วาง อันดับหนึ่ง จึงเลือกพ่อค้าที่เป็นคนไทย เพื่อที่ จะสอบถามข้อมูลได้อย่างสะดวก หลังจากสัง่ เคบับเสร็จก็เริ่มการชิงข้อมูล ความรู้แรกและ ความรู้เดียวที่ได้มาคือเขาเป็นคนพม่า โชคดีทเี่ คบับอร่อย เราจึงมีกำ� ลังใจในการ หาอีกร้านเพื่อแก้ตัว คราวนี้เราเปลี่ยนแผน เลือกร้านที่หน้าตาอิมพอร์ตเข้าไทยมาเลย เราก็ ไ ด้ พ บกั บ พ่ อ ครั ว หนุ ่ ม ชาวอิ น เดี ย สัง่ เคบับไปหนึง่ ชิน้ และเริม่ ค�ำถามแรกว่านีค้ อื 49
อาหารของประเทศอะไร “ทูคี” พยายามนึกที่ตั้งของประเทศทูคีว่า อยู่บนพิกัดไหนของโลก ก่อนจะเข้าใจพี่หน้า เข้ม เขาหมายถึง “ตุรกี” จากนั้นก็พยายามนึก อีกครั้งว่าอินเดียกับตุรกีเขาอยู่ใกล้กันหรือ อย่างไร ก่อนจะคิดได้ว่าผมไปถ่ายรูปดีกว่า ลีลาของพี่หน้าเข้มร้ายไม่แพ้หน้าตา เริ่ม จากการบรรจงหั่นไก่ชิ้นใหญ่กลายเป็นชิ้น เล็กๆพอดีค�ำ วางลงบนแป้งที่น�ำไปอุ่นกับ เตาผิ ง เมื่ อ ครู ่ ใส่ ผั ก ใส่ ซ อสตามที่ ลู ก ค้ า ต้องการ จากนั้นก็ม้วน และใส่ห่อกระดาษ กลายเป็ น อาหารสู ต รเด็ ด จากตุ ร กี ปรุงรสด้วยน�้ำมือชาวอินเดีย และบริโภคโดย คนไทย
50
9th story
pad thai 0200pm-0300am around the road
ผมมาถนนข้าวสารครั้งแรกตอนเรียน อยู่มัธยมปลาย คงไม่ต้องบรรยายถึงความ ตื่นเต้นในครั้งนั้น เอาเป็นว่าเดินไปมุมไหน ก็สนุก แปลกตาไปเสียทุกอย่าง แน่นอนที่สุด ผมลองกินผัดไทยถนน ข้าวสาร เหตุผลแรกก็เพราะราคาไม่แพง ส่วนอีกเหตุผลก็คอื เดินไปตรงไหน ร้านผัดไทยก็อยู่ตรงนั้น ไม่ได้กินนี้สิแปลก
วันนี้ กองทัพรถเข็นขายผัดไทยก็ยังอยู่ สังเกตอีกทีรสู้ กึ ว่ามีให้เลือกเยอะ จนไม่รวู้ า่ ร้านไหนดี ชิมไปเรือ่ ย บ่นไปเรือ่ ย จนกระทัง่ มาเจอกับพี่หน่อย แม่ค้าอารมณ์ดี ขายไป ก็ยิ้มไป ที่ส�ำคัญคือรสชาติใช้ได้เลยทีเดียว 51
52
ชาวต่างชาติกค็ งรูส้ กึ ไม่ตา่ งกับผมในตอน ที่มาเหยียบถนนข้าวสารเป็นครั้งแรก และได้ พบกับ “ความตื่นเต้น” สิง่ นีเ้ องทีท่ ำ� ให้เราเห็นภาพฝรัง่ ผมทองนัง่ โซ้ ย ผั ด ไทยอยู ่ ข ้ า งถนนบ่ อ ยๆ ในขณะที่ พี่ หน่อยบอกว่าคนไทยจะกินก็ตอ่ เมือ่ หิวเท่านัน้ มาถึงตอนนี้ใครจะรู้บ้างว่าอาหารจาน เล็กๆนี้มีที่มาทางประวัติศาสตร์กับเขาด้วย โดยมีตน้ ก�ำเนิดตัง้ แต่สมัยกรุงศรีอยุธยาซึง่ ได้ มีการท�ำก๋วยเตี๋ยวผัดโดยพ่อค้าชาวเวียดนาม หลังจากนั้น ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 จอมพล ป.พิ บู ล สงคราม ได้ ร ณรงค์ ใ ห้ 53
ประชาชนหันมานิยมรับประทานก๋วยเตี๋ยว เพื่ อ ลดการบริ โ ภคข้ า วภายในประเทศ เนื่องจากพิษเศรษฐกิจและราคาข้าวนั้นแพง จนได้เปลีย่ นชือ่ ก๋วยเตีย๋ วผัดเป็น “ก๋วยเตีย๋ วผัด ไทย” ตามชื่อใหม่ของประเทศ มาถึงปัจจุบัน คนไทยก็นิยมกินผัดไทย เรื่อยมา และด้วยชื่อที่มีค�ำว่า “ไทย” เป็นส่วน ประกอบ ก๋วยเตีย๋ วผัดจานนีจ้ งึ ต้องถูกชาวต่าง ชาติที่มาเยี่ยมท้าพิสูจน์ความอร่อย สร้างราย ได้ให้แม่ค้าเป็นกอบเป็นก�ำ “วันละสามพัน” พี่หน่อยเปิดเผยตัวเลข และผัดให้ลูกค้าฝรั่งที่รอชิมอยู่
54
10th story
tattoo artist 0300pm-1100pm tattoo studio
ย้อนไปเมือ่ ค.ศ.1875 นักประพันธ์ชาว อังกฤษ William Ernest Henley ก�ำลังร้อย เรียงถ้อยค�ำบนกระดาษ เพียรบรรจงทุก ประโยค จนประดิษฐ์เป็นกลอนความหมาย สุดกินใจนามว่า Invictus ผ่านมากว่าศตวรรษ บุรุษผู้ประพันธ์ จากไปแล้ว แต่กวีบทเก่ายังคงอยู่ ในวันนี้ ณ ตรงหน้าของข้าพเจ้า Invictus ก�ำลังถูก ประดิษฐ์อีกครั้ง เพียงแต่แผ่นจารึกหาใช่
กระดาษไม่ แต่กลับกลายเป็นผิวหนังของ นัก(ถูก)สักชาวเวลส์ ชือ่ ของคนรัก ประโยคเตือนใจ ภาพวาด หรืออะไรก็ตามที่อยากให้อยู่กับกายเรา ตราบนานเท่านาน คือหน้าที่ของศิลปินที่ ก�ำลังร้อยเรียงบทกวี Invictus ในตอนนี้ 55
56
เย็นวันปกติบนถนนขาวสาร พีอ่ นั่ หนึง่ ใน จิตกรผิวหนังแห่ง Eak Tattoo Studio ห้องสัก ยอดนิยมอันดับหนึง่ ของถนนข้าวสาร นัง่ เหม่อ ย้อนเวลานึกถึงจุดเริ่มต้นของวิถีชีวิต “นักสัก” เมื่อหลายสิบปีก่อน “รอยสักอันแรก ตอนผมอายุ 15” พี่เขาชี้ ศิ ล ปะแผลเป็ น บริ เ วณหั ว ไหล่ มาตอนนี้ ลวดลายได้ขยายไปจนทัว่ แขน ทัง้ ข้างซ้ายและ ขวา ผมจะไม่ แ ปลกใจหากพบภาพวาด ลักษณะคล้ายคลึงกันนี้ใต้ร่มผ้าของเขา หลังจากเป็นผู้ถูกสักและเรียนจบ พายุ แห่งความหลงไหลพัดพี่อั่นสู่นักสักมืออาชีพ แต่กว่าจะเก๋าเท่าวันนี้ไม่ใช่เรื่องง่าย ในตอนนั้น ไม่ได้มีที่รับสอนสักอย่างใน ปัจจุบัน ต้องเริ่มจากการเป็นลูกมือของเขา พี่ อั่ น นิ ย ามศั พ ท์ ห น้ า ที่ ใ นตอนนั้ น ว่ า “เบ๊ ” ค่อยๆเก็บเกี่ยวประสบการณ์และความรู้ไป อย่างช้าๆ พอมีโอกาสก็หัดและฝึกฝนเอาเอง
57
มานาทีนี้จากเบ๊ก็กลายมาเป็นผู้สัก ชั่วโมงบิน ของเขานับได้เกือบ 11 ปีแล้ว ส่วนร้านสักบนถนนข้าวสารนั้นต่างจาก ละแวกอืน่ ตรงทีล่ กู ค้าส่วนมากจะเป็นชาวต่าง ชาติ ดังนัน้ ในแต่ละร้านจะมีเพียงช่างคงจะไม่ ถนัดนัก เพราะอาจมีปัญหาด้านการสื่อสาร เราจึงพบล่ามท�ำหน้าทีส่ อื่ ความต้องการในรูป แบบนามธรรม จากนั้นก็ให้ช่างวาดลวดลาย ในจินตนาการให้กลายเป็นความจริง นักสักจากโพ้นทะเลจ�ำนวนมากตั้งใจมา สักทีส่ ตูดโิ อแห่งนี้ เพราะราคาเป็นมิตรกว่าใน ประเทศเขา รวมไปถึ ง คุ ณ ภาพและความ สะอาดซึ่งถ้าหากเคยสักมาก่อนจะรู้ได้ว่าที่นี้ คือของจริง ทุกแผลเป็นนั้นมีเรื่องราว รอยสักนั้นคือ ความเจ็บกายที่ใจเราตั้งใจเผชิญ ร่องรอยจะ อยู่ตรงนั้น แม้ลบก็เลือนไม่สนิท ช่างสักมาก ประสบการณ์ฝากถึงนัก(สนใจ)สักทุกคน
58
59
- Excuse me mister, would you like a ... - No, thank. 60
11th story
hill tribe 0400pm-1100pm around the road
ชีวิตต้องเดินต่อไป แต่ดูเหมือนว่าวันนี้ชีวิตของพวกเขา ต้องเดินวนไปวนมาทุกวัน ถนนสายเดิม ร้านเหล้าร้านเดิมๆ แต่ ไม่ใช่ที่ที่พวกเขาคุ้นเคยที่สุด ผมเห็ น ผู ้ ห ญิ ง แต่ ง ตั ว คล้ า ยชาวเขา หลายคนบนถนนข้าวสาร สะพายสินค้า ท่ า ทางหนั ก เอาเรื่ อ ง เดิ น ไปเดิ น มาทั่ ว ละแวกถนนข้าวสารตัง้ แต่พระอาทิตย์ยงั อยู่
จนกระทั่งแสงจันทร์ฉายทั้งถนน เท้าเดินไปข้างหน้า หน้าตายิ้มแย้ม เข้าหาลูกค้าฝรั่ง ในมือถือกบไม้ (ของเล่น ลักษณะเหมือนกบ) เอาแท่งไม้ที่มาคู่กันถู บริเวณชันๆบนหลังกบ ส่งเสียงคล้ายกบ ฉันใดฉันนั้น 61
62
ท� ำ ใจอยู ่ น านกว่ า จะกล้ า เข้ า ไปคุ ย กั บ พนักงานขายจากดอยสูงสักคน เพราะเห็นเขา ดู ไ ม่ พ ร้ อ มคุ ย กั บ เราสั ก เท่ า ไหร่ ก� ำ ลั ง เดิ น ท�ำงานและถือของหนัก แต่ ทั น ที ที่ ไ ด้ คุ ย หน้ า ยิ้ ม ๆของเขาเป็ น อย่างไร นิสัยของเขาก็คงเป็นอย่างนั้น ไม่ได้ ยิ้มเพื่อธุรกิจเหมือนพนักงานขายบางรายใน ห้างร้านใหญ่ พี่ ฝ นและพี่ มี เ ต๊ า ะ เป็ น ชาวเขาจาก เชียงราย ผมและเพื่อนที่มาช่วยสัมภาษณ์คุย ได้แต่กบั พีฝ่ น เพราะมีเต๊าะพูดภาษาไทยกลาง ได้ไม่คล่องนัก ของที่ขายส่วนใหญ่จะเป็นงานแฮนด์เมด จากบ้านเกิด ขายชาวต่างชาติพวกนักท่อง เทีย่ ว โดยเฉพาะหมวกชาวเขาพวกฝรัง่ จะชอบ ซื้อไปใส่เล่นกัน
“หนักแต่ชินแล้ว” พี่ฝนเล่าถึงสินค้าที่เขา ต้องแบกทุกวัน พร้อมกับลูกชายวัยซนทีเ่ ขาอุม้ โดยใช้ผ้าเขาม้ามัดไว้กับหลังของเขา หลังจากที่การสนทนาของเราจบลง พวก ผมไหว้กล่าวขอบคุณ พวกเขายิ้มรับ แต่อันที่ จริงแล้วเขายิ้มอยู่ตลอดเวลา
63
64
12th story
dog saver 0500pm-0900pm around this road
มีหลายเหตุผลที่ผู้คนมาถนนข้าวสาร บางคนใช้ เ งิ น ซื้ อ ความสุ ข ให้ ตั ว เอง บางคนหาเงิ น เลี้ ย งชี วิ ต ตั ว เอง แต่ มี อี ก จุดประสงค์หนึ่งที่คาดไม่ถึงว่าจะพบบน ถนนสายนี้ “บางคนหาเงินเลี้ยงชีวติ ตัวอืน่ ” ผมไม่ได้เขียนผิด “ตัวอืน่ ” ทีว่ า่ นีค้ อื สุนขั ทั้ ง หลายที่ ห ญิ ง ชราคนหนึ่ ง น� ำ ใส่ ร ถเข็ น แล้วพามาถนนข้าวสารเพื่อให้มนุษย์ช่วย เหลือเพื่อนที่ดีที่สุดโดยการบริจาคเงิน
แต่ใน พ.ศ. ที่มนุษย์มีความฉลาดสูง กว่าจิตใจ สิง่ ทีห่ ญิงชราท�ำจึงไม่งา่ ยเหมือน ที่ ค วรจะเป็ น ความระแวงของใจคนคื อ อุปสรรคก้อนใหญ่ขวางธารแห่งน�้ำใจ และหน้าถัดไปนี้คือเรื่องราวของการ ต่อสู้เพื่อเพื่อนที่ดีที่สุดของมนุษย์ 65
66
ป้ามลเป็นผูห้ ญิงธรรมดาคนหนึง่ ทีร่ บั เด็ก หน้าตาไฮโซมาเลี้ยง เด็กที่ว่าหน้าตาดีจริง น่ารัก ใครเห็นต้อง สะดุดตา จะเปรียบเปรยว่าสวรรค์ส่งมาเกิดก็ ยังได้ แต่ปญ ั หาอยูท่ วี่ า่ ฟาร์มผูใ้ ห้กำ� เนิดดันไม่ ต้องการสัตว์โลกเหล่านี้ บางคนเห็ น สุ นั ข เป็ น สั ต ว์ เ ลี้ ย ง บางคนยกให้เป็นเพื่อน แต่เรื่องที่ เกิ ด ขึ้ น มี ที่ ม าจากคนที่ เ ห็ น สุ นั ข เป็ น สิ น ค้ า ชิ้ น หนึ่ ง
เมื่อสินค้าไม่ได้คุณภาพ อาจจะพิการหรือไม่ เป็นทีต่ อ้ งการของผูบ้ ริโภค ผูผ้ ลิตก็ไม่ตอ้ งการ เช่นเดียวกัน ขัน้ ตอนสุดท้ายของกระบวนการก็ คือการก�ำจัดสินค้าเหล่านี้ทิ้งเสีย โชคดี ข องเมื อ งก็ อ ตแธมที่ มี แ บทแมน โชคดีของสุนัขผู้โชคร้ายที่มีป้ามล จุดเริ่มต้น ของฮีโร่รุ่นใหญ่เป็นไปอย่างไทยๆ ป้ามลไปดู ดวงแล้วแม่หมอแนะให้ท�ำบุญเกี่ยวกับหมา แล้วชีวิตจะดีขึ้น ก็เลยท�ำมาเรื่อยๆ จากฟัง แล้วดูเป็นเรื่องงมงาย แต่พอเวลาผ่านไปใจ
67
เริ่มรัก จนถึงตอนนี้ ป้ามลช่วยเหลือชีวติ หมา ไปหลายชีวิต มีอยู่ที่บ้าน 50 ตัว และมีคนรับไปเลี้ยงแล้ว 20 ตัว แม้จะไม่ยิ่งใหญ่เท่านักการเมืองแจกถุง ยังชีพ แต่ชีวิตก็คือชีวิต จะคนหรือหมาก็ชีวิต “อย่ารักหมา เฉพาะตัวที่มันน่ารัก” ป้ามล ฝากถึงคนรักหมาทุกคน ผลสุดท้าย ถึงแม้จะ มีการตั้งข้อสงสัยตามเว็บไซต์ต่างๆ แต่ป้าใจ กว้างก็ไม่สนเสียงคนใจหมาแต่อย่างใด
68
13th&14th stories
clinic and patient 0500pm-0900pm surut clinic
ถ้าบอกว่าถนนข้าวสารมีคลินิกเปิดให้ บริการ คงไม่ใช่เรือ่ งน่าประหลาดใจเท่าไหร่ แต่ถ้าบอกว่าแถวนี้มีคลินิกรับตรวจ และรักษาคนไข้ฟรี! คุณจะเชื่อหรือไม่? ฟังดูแล้วเป็นเรื่องที่ไม่น่าจะเป็นไปได้ เพราะถนนข้าวสารขึ้นชื่อในเรื่องของการ ท่องเที่ยวในโลกสีเทาด�ำ มากกว่าที่จะมี สถานทีจ่ ติ อาสาอย่างคลินกิ รักษาฟรีเกิดขึน้ อี ก เหตุ ผ ลก็ คื อ ราคาค่ า พื้ น ที่ ข องถนน
ข้าวสาร การที่จะเปิดกิจการที่ไม่หวังผล ก�ำไร ถือว่าแปลกวิสัยทัศน์เป็นอย่างยิ่ง เพราะค่าเช่าตึกห้องหนึ่งตีเป็นตัวเลขห้า หลักต่อเดือนเป็นอย่างต�่ำเลยทีเดียว แต่ใช่วา่ โลกเบีย้ วๆใบนีจ้ ะมีสงิ่ ทีเ่ ป็นไป ไม่ได้เสมอไป 69
70
จุ ด เริ่ ม ต้ น ของคลิ นิ ก เวชกรรมสุ รั ต น์ เกิดมาจากความศรัทธาและความกตัญญู มารดาของคุณสุรัตน์ป่วยหนัก โอกาส รอดของท่านอยู่ที่ครึ่งต่อครึ่ง คุณหมอที่ ดูแลท่านว่ามาอย่างนั้น แน่นอนที่สุด ผู้เป็นลูกอย่างนายสุรัตน์ ย่อมอยู่นิ่งไม่ได้ แต่สิ่งเดียวที่เขาพอท�ำได้ คือการ “ภาวนา” ธูป 21 ดอก บนบานต่อพระรัตนตรัย สิง่ ยึดเหยีย่ วจิตใจของลูกผูช้ ายคนนี้ คุกเข่า พนมมือขอความแข็งแรงของมารดาจงกลับ คืนมา แลกกับการท�ำบุญครั้งใหญ่โต เหมือนสวรรค์มีตาและเทวดาจะได้ยิน มารดาของคุณสุรัตน์หายเป็นปกติ ความ ปิ ติ ค รั้ ง ใหญ่ เ กิ ด ขึ้ น ในครอบครั ว เล็ ก ๆ ภารกิจทีต่ อ้ งท�ำคือเรือ่ งทีค่ นเราพูดง่าย แต่ ท�ำยาก “การรักษาสัญญา” นอกจากนี้แล้ว คุณสุรัตน์ ได้ชื่นชอบ “หมอ 5 บาท” ฉายาของ รศ.นพ.สภา ลิมพาณิชย์การ ซึ่งรักษาผู้ป่วยด้วยราคาเพียง 5 บาท ไอเดียการเปิดคลินิกเพื่อรักษาฟรี จึงถือก�ำเนิดขึน้ ภายใต้ความเห็นดีเห็นงาม ของมารดาและคนในครอบครัว ผนวกกับตนเคยเป็นถึงนายกสมาคม ผู้ประกอบการถนนข้าวสารและมีตึกแถว ให้เช่า ประจวบเหมะกับจังหวะที่มีผู้เช่า รายหนึ่งออกพอดี คลินิกเวชกรรมสุรัตน์จึง อยู่ท่ามกลางแหล่งท่องเที่ยวของระดับโลก 71
72
73
74
“วัน
ไหนสะดวก นั้นที่ดีที่สุด” อี ก หนึ่ ง ค� ำ สอนจากพุ ท ธศาสนาทีค่ ณ ุ สุรตั น์ปฏิบตั ติ าม มาโดยตลอด วันที่คลินิกได้เปิดกิจการ คือวันที่เขาพร้อมแค่นั้นก็พอ ไม่ต้องดูฤกษ์ ไม่ต้องดูดวง อย่างไรก็ตาม ปัญหาไม่ ได้ อ ยู ่ ที่ ก� ำ ลั ง แรงหรื อ ก� ำ ลั ง
ทรัพย์ส่วนตัวของเขา สิ่งที่สร้างความท้อแท้ มากที่สุดกลับเป็นสายตาของคนนอก คุณสุรัตน์เล่าถึงวันแรกที่คลินิกเปิด ใน ตอนกลางวันเขาและครอบครัวช่วยกันแจก ใบปลิว ประกาศให้คนทั่วไปรู้ว่าคลินิกนี้เป็น อย่างไรและอยู่ตรงไหน แต่ความรู้สึกที่ได้คืน กลับไม่เป็นดั่งที่หวังไว้ “วันนั้นรู้สึกไม่ดีเลย เพราะอย่างแรกที่สุด คนเขาจะคิดว่าเราเล่นการเมือง ท�ำบุญเอาหน้า มีเครื่องหมายค�ำถามก่อนเลย เราแจกใบปลิว พอเดินมาแล้วมองกลับไป เห็นเขาทิ้งแล้ว” น่าแปลกที่สมัยนี้ ในบางครั้งท�ำบาปง่าย กว่ า สร้ า งบุ ญ แต่ ค วามท้ อ แท้ ใ นวั น นั้ น ถู ก เยียวยาด้วยก�ำลังใจจากครอบครัว “เวลาเป็น เครื่องพิสูจน์” คุณสุรัตน์เขาว่าอย่างนั้น เวลาผ่านไปกว่า 5 ปี จากวันแรกที่มีคนไข้ เพียงสองคน มาตอนนี้คลินิกเล็กๆแห่งนี้เต็ม ไปด้วยความอบอุ่น มีทะเบียนคนไข้มากกว่า 40,000 คน บางวันเยอะมากถึงขั้นคนไข้ต้อง รอคิวอยู่นอกประตู ด้วยเหตุนี้คุณสุรัตน์จึงต้อง สร้างห้องรับรองแขกเพิ่ม “คนไข้ของที่นี้มีทุกเพศ ทุกวัย ไม่จ�ำเป็น ต้องนับถือพระพุทธเจ้า ไม่จ�ำเป็นต้องเป็น ขอทาน ปฏิ บั ติ กั บ ทุ ก คนในระดั บ เดี ย วกั น หมด นักท่องเที่ยวก็มี คนแถวบ้านก็มี แรงงาน
75
ต่ า งด้ า วไม่ มี บั ต รก็ ม าได้ พนั ก งานกิ น เงิ น เดื อ นสาม สี่หมื่นก็มาหาเรา ไม่ใช่ว่า เขางกหรอก แต่เขามารักษา แล้วหายไง ยาเราให้อย่าง เต็ ม ที่ ไม่ มี เ ลี้ ย งไข้ พวก ประกันสังคมก็ใช่ว่าจะให้ ยาดี พอเป็ น อย่ า งนี้ เ ขาก็ แนะน�ำกันปากต่อปาก วันนี้ คลินกิ ก็เลยเป็นอย่างทีเ่ ห็น”
76
15th story
artist 0600pm-0100am near police station
คืนฤดูหนาวบนถนนข้าวสาร มีบรุ ษุ สอง คนก�ำลังประจันหน้ากัน คนหนึ่งคือผู้มา เยือนจากแผ่นดินใหญ่ อีกฝ่ายนัน้ คือจิตกร ชาวไทย ทั้งสองสบตากันอยู่นาน เจ้าถิ่นเริ่มหยิบอาวุธ ปากกาหัวเข็ม พิกม่า บรรยายภาพที่เห็นเป็นลายเส้นลง บนกระดาษปอนด์ คนหนึ่งวาด อีกฝ่ายนั่ง มองคนวาด มีการสนทนาด้วยภาษาอังกฤษ เป็นครั้งเป็นคราว
เวลาผ่านไปสิบห้านาที ภาพวาดบุคคล ที่มีชิ้นเดียวในโลกเสร็จสมบูรณ์ บุรุษเลือด มั ง กรชมผลงานอย่ า งพึ ง พอใจ และ ตอบแทนด้วยเงินบาทพร้อมรอยยิม้ เป็นทิป ต่อด้วยลูกค้าคนต่อไป ซึง่ เป็นนักศึกษา หญิงชาวไทย 77
78
พี่เจริญชัยเป็นจิตกรบนถนนข้าวสารกว่าสิบปีแล้ว เขามี คู ่ หู อี ก คนคื อ พี่ ม รกต ซึ่ ง เป็ น รุ ่ น น้ อ งของเขาที่ วิทยาลัยเพาะช่าง ขณะที่พี่ทั้งสองก�ำลังคุยกับผม ได้มีลูกค้าชุด ใหญ่จากประเทศจีนก�ำลังให้ความสนใจกับงานของ เขา และก็ตกลงเป็นนายแบบ-นางแบบกันในทีส่ ดุ งานศิลปะของเขาคือการวาดภาพบุคคล โดยเขียนนิยามที่ป้ายหน้าร้านว่า “เขียนคนไม่
79
เหมือน” หรือการวาดภาพการ์ตูนนั่นเอง ส่วน ราคานั้นก็แล้วแต่ลูกค้ายินดีจะให้ พี่มรกตดูเป็นคนเงียบๆ แต่ก็ตลกไม่ใช่ เล่นๆ เขาเล่าถึงลูกค้าแสนดีชาวอเมริกนั ทีเ่ คย ให้ค่าตอบแทนเป็นธนบัตรไทยสีเทา รวมถึง ลูกค้าชาวยิวที่ให้เขาแค่สิบบาท “เจอแขกเดินมาทีนี้ ผมกุมหัวก่อนเลย ถ้าเราขายของเรายังตกลงราคาก่อนได้ แต่ งานเราต้องใช้สมอง ใช้แรง กว่าจะได้เงินงาน ก็เสร็จแล้ว” ในอีกมุมหนึ่ง ผมว่าเขาวาดภาพเหมือน แต่ค�ำว่า “เหมือน” ในที่นี้คือดึงความเป็นตัว ตนของนาย(นาง)แบบออกมาจากภายใน ภาพที่เขาวาดบางรูปแฝงอารมณ์ขัน บางรูป ดูเท่ห์ บางรูปเปี่ยมไปด้วยความสดใส จิตกร สองคนนี้คงสังเกตอะไรบางอย่างที่กล้องถ่าย รูปไม่สามารถเห็นได้
80
16th story
fried local bug 0600pm-0200am around the road
รถเข็นขนาดไม่ใหญ่มากนัก แต่เมื่อ เทียบกับผู้เข็น รถเลื่อนสามล้อคันนี้ช่างดู เทอะทะเสียเหลือเกิน สิ่งมีชีวิตนับร้อยอยู่บนรถคันนี้ ไม่ใช่สิ จะให้ถูกต้องบอกว่า สิ่งเคยมี ชีวิตนับร้อยอยู่บนรถคันนี้ รถเข็ น ขายแมลงทอด อาหารแสน ธรรมดาของบ้านเรา แต่ภาพที่นักเดินทาง จากแดนไกลได้เห็น มันไม่ใช่แค่อาหาร
เพื่ อ นบ้ า นบางคนเห็ น แล้ ว คงจะหิ ว ส่วนหนึง่ ก็ตอ้ งซือ้ มาชิมให้รเู้ รือ่ งรูร้ าว แต่อกี ส่วน ซึง่ เป็นคนหมูม่ าก พวกเขาแค่หยุดเดิน แล้วมองแมลงน้อยเหล่านีใ้ ห้เป็นอาหารทาง สายตาเสียอย่างนั้น เป็นเช่นนีแ้ ล้วจะรูร้ สชาติได้อย่างไรกัน 81
82
“แค่สิบบาทมันก็ไม่ได้จ่ายกันง่ายๆนะ” พี่เก๋ แม่ค้าวัยสาว ยิ้มสวยบอกกับผมถึงราคาสิบบาทที่ต้องจ่าย หากอาคันตุกะ ต้องการถ่ายรูปนายแบบแมลงทอดเก็บไว้ ในทีแรก ผมก็ไม่ค่อยเข้าใจเท่าไหร่ว่าแค่จะถ่ายรูป ท�ำไม ต้องเก็บตังค์กันด้วย แต่ไม่นานผมก็พอเห็นที่มาของนโยบายนี้ เพราะขณะการสัมภาษณ์และบันทึกภาพ มีชาวต่างชาติแลดู มากหน้าหลายตามายืนล้อมรถเข็นของพี่เก๋ แต่นานครั้งถึงจะ เห็นสักคนควักเงินแลกกับอาหารพื้นบ้านรายการนี้ไปลิ้มลอง “นี่มันฝรั่งมุงชัดๆ” ผมพูดกับตัวเอง พร้อมกับที่พี่เก๋จะเก็บ เงิน 10 บาทจากชาวยุโรป เท่าทีไ่ ด้เห็นนายแบบทีห่ ล่อทีส่ ดุ คงจะ เป็นแมลงป่อง ใครเห็นก็ตอ้ งตะลึง แล้วคิดในใจว่าสัตว์รา้ ยจาก ภาพยนตร์ฝรั่งเรื่อง “The Scorpion King” มันกินได้ด้วยหรือ? การเดินทางของกองทัพก็น่าสนใจไม่น้อย อย่างเช่นเจ้า แมลงบางชนิดที่เป็นศัตรูพืช ตั๊กแตน แต่ก่อนเกษตรกรเห็นจัก
83
ต้องกุมขมับและเตรียมใจสู้รบปกป้องไร่ข้าวโพดของตน แต่ ปัจจุบันนี้ศัตรูพืชกลายเป็นสหายของมนุษย์ ตั๊กแตนปาทังก้า มาบุกสักทีก็กลายเป็นรายได้เสริม จับเพื่อนตัวน้อยไปขาย เพราะราคาดีไม่ใช่เล่น โดยพีเ่ ก๋จะซือ้ มาในรูปแบบทีพ่ ร้อมขาย น�ำมาปรุงกับซอสแม็กกี้และพริกไทย ราคาถุงละ 30 บาท รายการอาหารได้แก่ ตั๊กแตนทอด จิ้งหรีด มันแม่เป้ง ดักแด้ไหม แมงดานา แมลงตับเต่า แมลงกินนู และหนอนไม้ไผ่ ซึ่งเมนูหลังสุดโด่งดังภายใต้ชื่อ “รถด่วน” เป็นตัวเลือกที่พี่เก๋ แนะน�ำว่าขายดี คงเป็นเพราะรสชาติที่ทานได้ง่าย เค็มๆและ มันๆ ตามที่คนไทยส่วนใหญ่นิยม พี่เก๋มีประสบการณ์บนถนนข้าวสารมา 11 ปี ทุกวันนี้ต้อง เสียค่าที่ให้เทศกิจเดือนละ 500 บาท แต่อันที่เข้าจริงแม่ค้าใจดี มีความสุขกับงานทีท่ ำ� อยู่ เพราะได้เป็นนายของตัวเอง ต่างจาก การเป็นแม่บ้านเกสท์เฮ้าส์ที่เคยท�ำก่อนหน้านี้
84
17th story
white-face soloist 0700pm-1100pm near police station
หนึ่งวันบนถนนข้าวสารมีผู้คนสัญจร นับร้อยนับพัน สองเท้าของแต่ละคนอาจมี จุดหมายต่างกัน แต่ ณ บริเวณนีท้ ผี่ มยืนอยู่ ทุกคู่สายตาล้วนมองไปยังที่เดียวกัน การท�ำงานของทีมด�ำเนินไปอย่างเป็น ระบบ เสียงพิณบรรเลงดึงดูดสายตา บุคลิก ส่งภาษากายสะกดนักสัญจร “Is he a ghost?” ในคืนวันฮาโลวีน เด็กน้อยแก้มแดงคะเนอายุประมาณ 4 ขวบ
คือหนึ่งในผู้ชมของเขา เด็กน้อยถามผู้เป็น พ่อด้วยความฉงนปนความหวาดกลัว พ่อ วัยรุ่นได้แต่ยิ้มและไม่มีค�ำตอบ เด็กน้อยก้าวเข้าใกล้ศิลปินนิรนาม เริ่ม แรกดูคล้ายจะกล้า แต่หลังจากที่บุรุษใต้ หน้ากากตอบสนอง... ความกลัวได้หายไป 85
86
แม้เขาจะปฏิเสธที่จะบอกชื่อของคนภาย ใต้ ห น้ า กาก แต่ ก ารสนทนาก็ ไ ร้ ซึ่ ง ความ ตึ ง เครี ย ด อั น ที่ จ ริ ง แล้ ว ความสนุ ก ในการ สัมภาษณ์อาจลดลง หากเขาถอดหน้ากาก แล้วคุยกันภายใต้หน้ากากใบเดิมของคนปกติ งานอดิเรก? รายได้ด?ี ความชอบส่วนตัว? ก่อนถามถึงที่มาของการกระท�ำ ผมทายค�ำ ตอบอยู่ในใจ แต่ทันทีที่เขาเฉลย ใจสุดมั่วของ ผมก็ได้แต่ทวนค�ำตอบ แล้วก็รอฟังค�ำอธิบาย “เพือ่ ประเทศชาติครับ ถ้าพูดกันตามตรง” แววตาผู้พูดถูกปิดด้วยแว่นตาด�ำ แต่น�้ำเสียง เปล่งด้วยความจริงจัง ศิลปินลึกลับย้อนถามว่า ถ้าไปเที่ยวบ้าน คนอื่นแล้วไม่มีสีสัน ไม่มีสิ่งใดชวนให้ตื่นเต้น น้องจะรู้สึกอย่างไร จุดเริ่มต้นของภารกิจเพื่อชาติของเขามา จากการได้ชมคลิปในเว็บยูทูป ซึ่งเป็นการเล่น กีตา้ ร์ มีคนดูหลักล้าน ซึง่ เขานับถือเป็นไอดอล หลั ง จากนั้ น จากความชื่ น ชมกลาย เป็ น การท� ำ ตาม แต่ ห นุ ่ ม หนองคายผู ้ นี้ ไ ด้ ประยุกต์ให้เข้ากับเครื่องดนตรีพื้นเมือง นั้นก็ 87
คือพิณที่เจ้าตัวถนัด รวมกับบุคลิกและเครื่อง แต่งกายที่เรียกความสนใจได้อย่างแปลกตา แต่เปี่ยมไปด้วยเสน่ห์ มาถึงวันนี้ เด็กหนุ่มที่จบปริญญาตรีทาง ด้านรัฐศาสตร์ผู้นี้ก็ได้สร้างสีสัน คอยเอาใจ ให้ความบันเทิงแก่เพือ่ นร่วมบ้านและแขกจาก แดนไกลร่วมสองปีแล้ว ความต้องการของเขาไม่มีอะไรมากมาย แค่อยากให้คนมาเที่ยวเยอะๆ เขาเปรียบตัว เองเหมือนไกด์คนหนึ่งที่น�ำความสุขมาให้ การสนทนาครัง้ นีไ้ ม่ยาวมากนัก หลังจาก ทีเ่ ราแยกกัน ผมได้สงั เกตท่าทางหลังเวลางาน ของเขา ถึงตอนนั้นผมก็ไม่ต้องการให้เขาถอด หน้ากากสีขาวและบอกชือ่ ทีแ่ ท้จริงของเขาอีก ต่อไป เพราะบุรษุ ซึง่ อยูต่ รงนีค้ อื “พิณหน้าขาว” ที่คนแปลกหน้าชอบและต้องการจะจดจ�ำ ภาพเคลื่อนไหวสุดท้ายที่เห็นจากผู้ชาย ลึกลับคนนี้ คือการเดินอย่างเชื่องช้าคล้าย ครึง่ หุน่ ยนต์ครึง่ ซอมบี้ ก่อนจะหยอกล้อกับนัก ท่องเทีย่ วทีม่ าขอถ่ายรูป สรุปได้วา่ ภารกิจของ วันนี้ลุล่วงอย่างงดงาม
88
18th story
shisha lover 0700pm-0400am at many bars.
ควันสีเทา มีกลิ่นหอมคล้ายผลไม้ ลอย ออกมาจากปากของแซม แท้จริงแล้วควันทีโ่ ขมงอยูเ่ ต็มร้านไม่ได้ เป็นฝีมือของแซมเพียงคนเดียว ใครๆ ที่นี้ก็ ดูด “บารากุ” กันทั้งนั้น ออกไปนอกร้ า นที่ เ ราดื่ ม ด�่ ำ กั น อยู ่ สังเกตทุกผับบาร์ ทั้งหรูหราหรือข้างถนน ก็ มีเตาหน้าตาประหลาดตั้งอยู่คอยบริการ ลูกค้ากันทั้งนั้น
ที่ส�ำคัญคือไม่ใช่แค่คนไทยที่ใคร่เสพ เจ้าสิง่ นีก้ นั ฝรัง่ จากโพ้นทวีป ชาวเอเชียใกล้ บ้าน ก็ริลองสูบกันทั้งนั้น ควันเทาขาวคล้ายบุหรี่ก�ำลังปกคลุม ถนนข้าวสาร และสถานบันเทิงทั่วกรุงเทพ ว่าแต่เจ้านี้มันคืออะไร? 89
90
“มอระก”ู่ คือชือ่ เดิม ก่อนทีจ่ ะเพีย้ นเป็น แต่เอาเข้าจริงภายใต้รูปโฉมอันงดงาม มัก “บารากุ” ตามส�ำเนียงของคนไทย มีต้น แฝงด้วยคมมีด พี่นาดีย์ ชาวมุสลิมเจ้าของร้าน าง ออกกล น ตะวั อ หรื บ ก�ำเนิดมาจากอาหรั แย้งเราถึงความเชื่อบนย่อหน้าที่แล้วมา จากนั้นความนิยมเสพก็ลุกลามไปถึงเอเชีย “บารากุไม่ได้มีประโยชน์ขนาดนั้น ผมว่า ถาน ส ปากี ตอนใต้ อาทิ อินเดีย มันเหมือนของเล่นในวงเหล้ามากกว่าครับ” โดยชาวอาหรับจะเรียกว่า “ชิชา” ในขณะที่ ชายผิวคล�ำ้ เล่าพรางหยบิ ของ เล่นขึน้ สูบอีกค�ำ ประเทศในแถบอินเดียเรียกว่า “หุกกา” อันทีจ่ ริงแล้ว เอกสารบางฉบบั ยังยกให้ ไม่ ป รากฏแ น่ ชั ด ว่ า สิ่ ง นี้ เ ป็ น ที่ นิ ย มใน ประเทศไทยได้อย่างไร สันนิฐานแรกคือชาว บารากุเป็นยาเสพตดิ ชนิดหนึง่ มีสารนิโคติน เหมือนบุหรี่ แถมยังมีพษิ หนักกว่าบุหรีเ่ สียอีก อินเดียและอาหรับที่เข้ามาในไทยพกเจ้ายาสูบ ชนิดนี้มาด้วย อีกสันนิฐานหนึ่งก็คือแพร่หลาย หัวใจของเตาหนึ่งอันคือ “ตัวยา” ชิ้นส่วน ลุกลามมาจากมาเลเซีย เพราะชาวมุสลิมใน นี้ผู้สูบจะเลือกได้ว่าเอารสอะไร น�ำสิ่งนี้ใส่ไว้ มาเลเซียก็นิยมสิ่งนี้เช่นกัน บนเตา จากนั้นน�ำแผ่นฟอยล์มาปิดด้านบน เจาะรูแล้วน�ำถ่านอัดแท่งมาวางไว้ด้านบนสุด เอาเป็นว่าในทุกวันนี้ คนไทยโดยเฉพาะวัย หยิบชิ้นส่วนทั้งหมดเชื่อมต่อกับล�ำตัว ซึ่งมีโหล รุน่ บางส่วนรูจ้ กั “บาราก”ุ พร้อมกับความเชอื่ ที่ ญ่อยู่ด้านล่างสุดของเตาและจะมี ว่าการเสพเตาอาหรับตัวนี้จะช่วยฟอกปอด แก้วขนาดให บเชื่อมกับเหยือกน�้ำอีกทีหนึ่ง มันเป็นสมุนไพร และไม่มีพิษร้ายต่อร่างกาย ท่อส�ำหรับสู พร้ อ มกั บ กลิ่ น ผลไ ม้ ห อมๆ เช่ น มิ น ท์ ผู้เขียนจะไม่แนะน�ำว่าของเล่นชิ้นนี้ดีต่อ ฯลฯ ่ อรี แอปเปิ้ล องุ่น สตรอเบ สุขภาพหรือเปล่า แต่เอาเป็นว่าจะสนุกกับ รลง หอมหวานขนาดนี้จะท�ำร้ายใค อะไรควรศึกษาใจคอให้รู้จักกันดีเสียก่อน า ว่ ก ดี เลย ว่าแล้วก็สั่งกันสักเตา 91
92
19th story
musician 0800pm-0200am at many bars
การเดินทางไกลน�ำมาซึ่งความตื่นเต้น สองเท้าที่ก้าวล�ำพังกับความเหงามักไม่ แคล้วคลาดกัน แววตาคู่นั้นของชาวยุโรป โต๊ะตรงข้ามพยายามบอกผมอย่างนั้น แต่ค�่ำคืนของเขาไม่โหดร้ายขนาดนั้น หรืออาจจะสุขใจเสียด้วยซ�้ำ ทั้งหมดนี้ต้อง ขอบคุณเสียงขับร้องและการบรรเลงของนัก ดนตรีมากพรสวรรค์ทั้งหลาย ที่สามารถ พบเห็นได้ตามร้านเหล้าคลายเหงาทั่วไป
จนวันหนึ่ง ผมได้พบกับศิลปินนิรนาม ที่สามารถสะกดฝรั่งทั้งบาร์ให้ขับขานเพลง โปรดพร้อมไปกับเขา Don’t you cry tonight. ผมตัดสินใจขอ ศิลปินท่านนี้สัมภาษณ์ทันทีที่การบรรเลง เพลงดังของวง GUNS N’ ROSES จบลง 93
94
“ไม่ดื่มเล่นดีกว่า แต่เมาแล้วสนุกกว่า” พี่วิน หรือนายอัศวิน โคตรสุวรรณ คือ นักรบเดีย่ วอายุ 27 ปี ทีม่ กี ตี า้ ร์และฮาร์โมนิกา้ เป็นอาวุธคูก่ าย เส้นทางสายดนตรีของเขาเริม่ ตั้งแต่อายุ 16 หัดเล่นกีต้าร์ อ่านหนังสือเพลง ปิดโปสเตอร์วงโลโซในห้องนอน ส่วนศิลปิน โปรดชาวต่างชาติคือวง Nirvana ในขณะทีเ่ รือ่ งราวบนถนนข้าวสารของเขา เข้าสู่ขวบปีที่ 6 เขาร้องแต่เพลงสากลเท่านั้น และเพลงทีเด็ดของเขาคือ Heart of Gold ของ Neil Young เนื้อร้องที่ขับขานและเสียงฮาร์โมนิกา้ ไพเราะไม่นอ้ ยหน้าต้นฉบับ เมือ่ คืนก่อน ผมและนักท่องเที่ยวทั้งร้านได้พิสูจน์มาแล้ว ผมถามเขาว่าพวกฝรัง่ ชอบเพลงอะไรทีส่ ดุ เขาตอบ แต่ไม่ตรงค�ำถาม “Wonderwall คือเพลงชาติของข้าวสาร ถ้าคุณเล่นไม่ได้ อย่ามาเล่นทีน่ ”ี่ ผมเชือ่ เพราะ เป็นภาพที่เห็นประจ�ำทุกคืน เพียงอินโทรแค่ คอร์ดเดียว ฝรัง่ เฮกันทัง้ ร้าน และคืนนีก้ เ็ ช่นกัน “And after all, you’re my wonderwall.” 95
96
20th story
ska band 1100pm-0100am at brick bar
“ใกล้ๆ กัน ดัง่ กับเราได้อยูใ่ นฝัน เมือ่ ตัว ฉันได้มาอยู่ใกล้เธอ” ทันทีที่เสียงร้องท่อน แรกของเพลง “กลิ่น” ได้เข้าหู ท�ำให้ผมเห็น ภาพได้ชัดขึ้น เพียงแต่เสียงที่เติมเต็มเรื่องราวไม่ใช่ เสียงจากนักร้อง แต่มาจากเสียงร้องกึกก้อง จากคนทัง้ บาร์ วันนี้ Teddy Ska Band ของ พีโ่ ชแปง มือกลองตัวเก๋าประจ�ำวง ได้อยูใ่ น ปลายทางของฝันที่เขาเคยวาดไว้
ย้อนไปหลายวันวาน ณ คอนเสิร์ตของ วงทีโบน พี่โชแปงในวัยเยาว์เคยอยากมี นาที เ หล่ า นี้ ช่ ว งเวลาที่ ส ามารถสะกด อารมณ์คนดูทุกคนให้ร้องตาม และเต้น อย่างเอาเป็นเอาตาย จนวันนี้ นาทีเหล่านั้นได้เกิดขึ้นทุกวัน 97
98
what ska is “เมือ่ ก่อนเรารูส้ กึ ว่าไอดอลเราไกล แต่พอ เราเล่นแบบนี้มาเรื่อยๆ เดินทางมาเรื่อยๆ จน เราได้นั่งคุยกับเขา ได้เล่นเวทีเดียวกับเขา เรา ได้กอดคอถ่ายรูปกับเขา มันรู้สึกสุดยอดมาก” แต่กว่าพีโ่ ชแปงและวง Teddy Ska Band จะมี วั น นี้ ไ ด้ การเดิ น ทางด้ ว ยเพลงสกาใน ตลาดดนตรีไม่ได้ง่ายดายนัก เรียกว่าผ่าน หนาวมาพอสมควรเลยก็ว่าได้ “ดนตรีแนวนี้มันไม่มีใครนิยม ต้องหน้า ด้านเล่น” จริงอย่างที่เขาว่า เพราะดนตรีแนว นี้ค่อนข้างใหม่ส�ำหรับคนไทย วงสกาจึงไม่ได้ มีคา่ ยเพลงยักษ์ใหญ่มาดัน ทางเดินสายดนตรี ของเขาไม่ได้มกี ลีบกุหลาบ ทุกอย่างจึงต้องเริม่ และท�ำด้วยตนเอง แต่ ด ้ ว ยโชคชะตาและความสามารถ Teddy Ska Band ได้มีโอกาสร่วมงานกับร้าน Brick Bar ซึ่งเป็นร้านเพียงไม่กี่ร้านที่จะให้ อิสระในการบรรเลงดนตรีสดของแต่ละค�่ำคืน การวิวัฒนาการจึงเกิดขึ้น จากบาร์ของโรงแรมที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อให้นัก เดินทางมาจิบไวน์ นั่งฟังดนตรีแจ๊สกันเพลิน อารมณ์ มาวันนี้ก็เข้าสู่ขวบที่เก้า Brick Bar กลายเป็นที่รู้จักของชาวสกา ซึ่งทั้งหมดนี้เป็น ผลมาจากลีลาสกาของวงนี้
“ที่นี้เหมือนบ้าน ทุกคนมาปลดปล่อยกัน ถ้าสังเกตจะเห็นว่าคนมาเทีย่ วจะเต้นแบบเต้น แร้งเต้นกากัน จะแต่งตัวสวยหล่ออย่างไรก็ขนึ้ ไปเต้นบนโต๊ะกันเลย เอาให้หลุดโลก” พีโ่ ชแปง เล่าถึงสถานการณ์ปัจจุบันของร้านที่ดูคล้าย กับคอนเสิร์ต ฮอลล์ มากกว่าบาร์ของโรงแรม หรูบนถนนข้าวสาร เขาเปรียบถนนสายนี้เหมือนดนตรีแนว Alternative ความหมายคือความหลากหลาย บนถนนสายสั้นๆ มีมุมให้นักท่องเที่ยวเลือก เยอะมาก ตั้งแต่นั่งดื่มอยู่ริมฟุตบาท ไปจนถึง ร้านที่ขายน�้ำดื่มแพงกว่าน�้ำมัน และความหลากหลายนี้เองคือโอกาสที่ ท�ำให้พวกเขามีวันนี้ พี่โชแปงอธิบายว่าถ้า Brick Bar ไปอยู่ทองหล่อ ภาพที่เห็นคงต่าง ไปจากนี้เยอะ เพราะคนที่ไปที่นั้นต่างจากคน ที่ชอบมาข้าวสาร มันอยู่ที่ไลฟ์สไตล์ นอกเสียจากความสนุกที่ได้ท�ำงานกับสิ่ง ที่เขารักแล้ว ของล�้ำค่าอีกอย่างที่อยู่กับเขา คือมิตรภาพระหว่างผู้เล่นและผู้ฟัง วันนั้น คน แปลกหน้าได้สนุกกับดนตรี วันนั้นคนแปลก หน้ากล่าวขอบคุณที่ช่วยให้หายเครียด วันนีค้ นแปลกหน้าหายสาบสูญ กลายเป็น เพื่อนที่พร้อมช่วยเหลือ และร้องเพลงด้วยกัน 99
100
101
from the song of lmfao sorry for party rocking
102
21st story
party animal ทางตรงความยาวไม่ถึง 500 เมตรของ ถนนข้าวสาร ในคืนนีช้ า่ งคล้ายกับเขาวงกต เปล่าเลย คืนนี้ หรือคืนไหน ทางเดิน ของถนนสายนี้ก็ไม่ได้มีก�ำแพงยักษ์มากั้น เป็นสามสีห่ า้ แยกตามทีเ่ ขาวงกตในอุดมคติ เป็นกัน แต่ทั้งแสง สี เสียงจากสองข้างทาง ช่างดึงดูดใจชวนให้หลงทางเสียเหลือเกิน ในวันปีใหม่สากลเขาฉลองกันยันเช้า ในวันสงกรานต์ถนนข้าวสารไม่เคยแห้ง
all night around the road เช่นเดียวกับในวันฮาโลวีนซึ่งผมหาคนได้ น้อยมาก เพราะที่นี่เต็มไปด้วยภูต ผี ปีศาจ ในร่างอารมณ์ดีเป็นที่สุด เขาวงกตแห่งนี้ในแต่ละคืนมีผู้คนนับ เป็นพัน บ้างมาหลงทางทุกคืน บ้างมาหลง เป็นครั้งเป็นคราว แล้วแต่ใจจะสะดวก
103
104
PARTY T O NIG H T อีกราตรี ณ ผับแห่งหนึ่งในข้าวสาร ผู้คน มากมายแปลกหน้ า หลายตา แต่ ต ่ า งดู กลมกลืนในความมืด สีด�ำสนิทซึ่งถูกท�ำลาย เป็นจังหวะด้วยแสงไฟเลเซอร์สแี ดง สลับสีฟา้ และสีเขียว ทัง้ หมดนีค้ อื “แสง สี” อีกหนึง่ เสือทีข่ าดไป แล้วคงหมดสนุกคือ “เสียง” ในหอประชุม ชั่ ว คราวแห่ ง นี้ สามทหารเสื อ ท� ำ ให้ เ หลื อ นักเที่ยวน้อยรายนักที่จะนั่งนิ่งๆ และจิบเฉยๆ นักเที่ยวทั้งหลายต่างโยกสัดส่วน สบัด แข้งขา และโบกมือไม้ตามที่สมองจะนึกได้ บางจังหวะช่างดูคล้ายกับการประกวดเต้น ระดับโลก สันนิฐานว่านักเที่ยวบางคนต้อง สมมุติตนเองเป็นตัวละครเอกในภาพยนตร์ เรื่อง “Step Up” เป็นแน่ “ถนนข้าวสารมีนกั เทีย่ วทุกประเภท ตัง้ แต่ เด็ ก ม.ปลายเพิ่ ง หั ด เที่ ย ว ไปจนถึ ง รุ ่ น คุ ณ พ่อคุณแม่” พี่ไมค์นักดนตรีอายุ 26 เล่าถึงผล จากการที่ ถ นนข้ า วสารมี ผั บ บาร์ ร ้ า นเหล้ า มากมาย หากสั ง เกตให้ ดี จ ะเห็ น ว่ า ถนน
ข้าวสารมีสถานบันเทิงค่อนข้างหลากหลาย ตัง้ แต่คลับสุดหรูดงึ ดูดไฮโซ ผับดังในหมูว่ ยั รุน่ ไปจนถึงร้านเหล้าริมทาง พีไ่ มค์เป็นมือเบสแห่งวง Himura เขาและ เพื่อนร่วมทีมอีก 3 คนจะเล่นดนตรีสดในร้าน Bangkok Bar ทุกคืนวันศุกร์และวันเสาร์ ใน ตอนกลางวันเขาเป็นพนักงานกินเงินเดือนใน เมืองกรุง แต่ภายใต้แสงและสี เสียงดนตรีของ พวกเขาคื อ ผู ้ น� ำ ของทุ ก คนในอาคารแห่ ง นี้ เพี ย งแค่ เ สี ย งอิ น โทรของบทเพลงที่ ฝู ง ชน โปรดปรานเริม่ ขึน้ เสียงเฮก็ตามมา เมือ่ เขาร้อง ฝูงชนก็ร้อง เมื่อเขาเงียบ ฝูงชนก็เงียบ ที่ยืนตรงข้ามกับนักร้อง ก็คือนักร้องตาม โชคดีที่คืนนี้ “นักร้องตาม” มาท�ำหน้าที่กัน อย่างคึกคัก มิเช่นนั้นเหล่า “นักร้อง” และผอง เพื่อนคงเหงาใจไม่ใช่น้อย ผมก�ำลังสนทนากับเพือ่ นรุน่ ๆ เดียวกันอยู่ กลุ่มหนึ่ง พวกเขามาที่นี่ไม่บ่อยนักเพราะงาน ในรั้วมหาวิทยาลัยช่วงนี้ค่อนข้างหนัก จะมี โอกาสก็มักเป็นวันหลังสอบ หรือคืนก่อนวัน 105
หยุดซึง่ สามารถนอนแฮ้งอยูบ่ า้ นอย่างฉ�ำ่ ใจได้ ในวันรุ่งขึ้น “พวกเราไม่ถึงขั้นพวกติดเที่ยวหรอกครับ อย่างนั้นไม่ไหว มันเปลืองเกินไป” หนึ่งในนั้น แก้ ตั ว หลั ง จากที่ ผ มกล่ า วหาเขาว่ า ท่ า ทาง อย่างนี้ต้องมาเที่ยวบ่อยครั้งแน่นอน “ตอนเรียนต้องตั้งใจให้สุด แต่ตอนพักก็ ขอปลดปล่อยให้สดุ เหมือนกัน” คนหนึง่ ในกลุม่ พูดคล้ายกับที่ผู้ใหญ่มักสอนลูกหลานของตน “เรียนเป็นเรียน เล่นเป็นเล่น” ทิศเบื้องหน้าของนักเที่ยวแต่ละคนช่าง สุขสันต์ มีเพือ่ น มีเครือ่ งดืม่ มีความสนุกสนาน แต่ทศิ เบือ้ งหลังก็มคิ วรได้ลมื เช่นกัน หลายครัง้ ที่ “แสง สี เสียง” ท�ำให้เราลืมตัวและลืมใจของ คนที่รอเรา พ่อ แม่ บางคนอาจรวมไปถึงลูก ทุกงานเลี้ยงต้องถึงคราวเลิกรา คืนนี้และ ทุกคืนก็คงไม่ตา่ งกัน แต่ชวี ติ ต้องด�ำเนินต่อไป วันพรุง่ นีข้ องแต่คนย่อมไม่เหมือนกัน ถ้าโชคดี คืนพรุ่งนี้เราอาจได้พบกันใหม่ “ไว้เจอกันค่ะ” เธอบอกลา
106
22nd story
bottle seller มีคนกิน มีคนเก็บ วงจรง่ายๆ ที่เกิดขึ้น ทุกวันบนถนนข้าวสาร หากให้ผมประมาณ ด้วยสายตา ผู้คนที่สัญจรผ่านถนนสายนี้ เกินครึ่งต้องดื่มแอลกอฮอล์ หากดื่มในร้าน ก็แล้วไป เพราะมีพนักงานคอยจัดการแก้ว เปล่าที่นักดื่มไม่ต้องการ แต่กม็ นี กั ดืม่ ไม่นอ้ ยทีซ่ อื้ น�ำ้ กระชากสติ จากร้านสะดวกซือ้ จากนัน้ ก็แล้วแต่ใจท่าน จะนั่งดื่ม ยืนดื่ม เดินดื่ม พอเบียร์หมดขวด
0200am-0800am around the road ก็ต้องแยกจากกันโดยไม่ดี ทิ้งมันซะ จะลง ถังหรือวางพื้นก็แล้วแต่นิสัย และก็เป็นหน้าที่ของคนอย่างพี่ฉาที่ ต้ อ งคอยเก็ บ ขวดเปล่ า ที่ เ ธอไม่ ต ้ อ งการ จากนั้นก็พาขึ้นรถซาเล้งคู่ใจ และก็น�ำไป ขายให้คนที่รู้คุณค่าในที่สุด
107
108
อี ก ครั้ ง และอี ก ครัง้ ทีเ่ ราไม่ควร มองคนอื่ น จาก ภายนอก เห็ น อย่ า งนี้ ร ายได้ วั น หนึ่ ง มี ไ ม่ ต�่ ำ กว่ า พั น บาท เท่าที่เห็นคงจะเป็น อย่างนั้นจริงๆ เพราะขวด ที่มีบนรถตอนนี้ก็นับแทบไม่ไหวแล้ว เวลาท�ำงานของเขาคือตอนร้าน เหล้าทั้งหลายปิด ปัญหาคือบางร้าน ไม่ ไ ด้ ป ิ ด ตรงเวลาตามที่ ก ฎหมาย ก�ำหนด(ตี2) เรียกได้วา่ เปิดข้ามวันข้ามคืน ก็มไี ม่นอ้ ย เวลางานของเขาจึงต้องล่วงเลย ถึงเช้าวันใหม่ ทีม่ าของกองทัพขวดแบ่งเป็นสองกลุม่ หลักๆ อย่างแรกคือเก็บตามถนน อีกอย่าง คือขอร้านเหล้ามา จากนัน้ ก็แยกยีห่ อ้ และ ก็น�ำไปใส่ลัง แล้วจึงน�ำไปขายต่ออันเป็น ขั้นตอนสุดท้าย งานง่าย รายได้ไม่น้อย ที่ชอบใจที่สุด คือวันไหนพี่ฉาเหนื่อย ก็หยุดอยู่บ้านไม่ ต้องมาท�ำงาน ฟั ง แล้ ว ก็ นึ ก อิ จ ฉาในใจ งานนี้ คื อ “อาชีพอิสระ” ดีๆ นี่เอง 109
110
23rd story
garbage man เครือ่ งแบบเดิมทีใ่ ส่ทกุ วัน เพือ่ นร่วมทีม ที่รู้ใจ รถประจ�ำต�ำแหน่งคันโต และภาระ หนักหลายตัน เขายอมคุ ย กั บ ผมทั้ ง ที่ ง านยุ ่ ง มาก ท�ำงานไป ให้สัมภาษณ์ไปในเวลาเดียวกัน เขาไม่ใช่พนักงานกินเงินเดือนหรือนักธุรกิจ ที่ไหน เขาคือคนเก็บขยะคนหนึ่ง งานของพวกเขาอาจดูไม่ใหญ่โตเท่า ไหร่นัก แต่อันที่จริงแล้วอาจส�ำคัญที่สุดใน
0200am-0900am around the road ถนนข้าวสารเลยก็ว่าได้ ใครจะอยากมาเทีย่ วบ้านเมืองทีเ่ ต็มไป ด้วยขยะกันล่ะ ฉะนั้นแล้วเสี่ยร้านเหล้าและเจ้าของ โรงแรมร้อยดาวทัง้ หลายควรรูไ้ ว้วา่ ท่านรวย อย่างทุกวันนี้ได้เพราะใคร
111
112
ปริมาณขยะในหนึ่งวันของถนนข้าวสาร อาจมากกว่ า ขยะทั้ ง ปี ข องถนนบางสายใน กรุงเทพฯ คงเป็นเพราะจ�ำนวนผูส้ ญ ั จรในแต่ละ วันซึ่งนับได้เป็นพันๆ พี่ใหญ่ สนทนากับเรา ทั้งที่ก�ำลังอยู่ใน ภารกิจประจ�ำวัน “ขยะส่วนใหญ่ก็จะเป็นพวก ขวดเหล้า ขวดเบียร์ งานของผมไม่มีอะไรมาก”
เขาเล่าในขณะทีม่ อื ก�ำลังยกถุงยักษ์สดี ำ� ใส่ รถขยะราคากว่า 3 ล้านบาท “รถคันนีเ้ ป็นระบบ ไฮโดรลิก ผมจะแยกขยะและเทลงไป และ เครื่องมันก็จะอัดขยะให้เหลือพื้นที่มากๆ ” ก่อนทีก่ องทัพขยะจะมุง่ ไปยังหนองแขม ซึง่ เป็นศูนย์ก�ำจัดขยะ พี่ใหญ่ต้องใช้เวลาครู่ใหญ่ ในการท�ำภารกิจในแต่ละวันให้ใสสะอาดที่สุด 113
โดยเฉพาะวันศุกร์และเสาร์ ซึ่งมีนักท่องเที่ยว เป็นจ�ำนวนมาก และต้องเก็บกวาดกันถึงเช้า ส� ำ หรั บ นโยบายลดขยะต่ า งๆ นานาที่ รณรงค์ให้ผทู้ งิ้ มีระเบียบมากขึน้ พีใ่ หญ่กล่าวถึง ผู้เกี่ยวข้องในระดับผู้บริหารถึงความจริงใจที่ ควรมี ม ากกว่ า นี้ ไม่ ใ ช่ มั ว แต่ อ อกนโยบาย สร้างภาพ แต่ไม่สามารถช่วยเหลือสังคมได้จริง
114
24th story
monk “ไม่ มี ง านไหนต�่ ำ ถ้ า ท� ำ ด้ ว ยใจสู ง ” ท่าน ว.วชิรเมธี ว่าไว้อย่างนั้น และอีก 23 เรื่องราวในหนังสือเล่มนี้ ก็คงเป็นอย่างนั้น ขณะที่ ด วงตะวั น ยั ง ไม่ ม าท� ำ งาน ความสว่างของวันใหม่ก�ำลังจะมาเยือน พระสงฆ์นับสิบๆ รูปบิณฑบาตผ่านถนน ข้าวสารทุกวัน ไม่ต่างจากถนนสายอื่นใด พนักงานท�ำความสะอาดที่อยู่ยันเช้า นักธุรกิจทีก่ ำ� ลังจะไปท�ำงาน ใครต่อใครต่าง
0500am-0800am around the road ใส่บาตรตามกิจวัตรของพุทธศาสนิกชน สิง่ เหล่านีอ้ าจเป็นความสว่างชนิดหนึง่ ความหวั ง ของวั น ใหม่ วั น นี้ เ ราท� ำ อะไร พลาดไป พรุ่งนี้เราจะเติบโตกว่าที่เคยเป็น พระอาทิตย์ทอแสงแล้ว นักเรียนต่าง ทยอยสวัสดีคุณครู...
115
116
117
118
119
วั น แรกที่ พ กกล้ อ งและมาเหยี ย บถนน ข้าวสาร ผมงงไปหมด ไม่รู้จะเริ่มจากจุดไหน ภาพทางหน้าซ้ายคือสิ่งที่ผมเห็นในวันนั้น จนวันนี้ การท�ำหนังสือเล่มหนึ่งได้ลุล่วง ณ หน้ า ปกมี ชื่ อ “สิ ท ธิ พ งษ์ ติ ย ะวรากุ ล ” เจ้าของผลงานแต่เพียงล�ำพัง ทั้งที่ความจริง นายคนนั้นไม่ได้ท�ำหนังสือเล่มนี้คนเดียว
เริ่ ม ตั้ ง แต่ วั น ที่ ผ มมี เ พี ย งลมในอากาศ ขอขอบคุณ อ.ปรัชญา เปี่ยมการุณ อาจารย์ที่ ให้การปรึกษาและดูแลเป็นอย่างดี พร้อมทั้ง อ.ณัฐสรวงพร ทองเนือ้ นวล อ.ชคัทพล ใจน้อม อ.รัตน ปานประชา และ อ.ยอดขวัญ สวัสดี ส�ำหรับข้อเสนอแนะระดับมืออาชีพที่ช่วยให้ หนังสือเดินไปในทิศทางที่ควรจะเป็น
เช่นเดียวกับแรงกายและแรงใจจากเพือ่ น หลายๆ คน อีฟ นักสัมภาษณ์มอื วางอันดับหนึง่ ของโลก เฟิน นักไปด้วยมือวางอันดับหนึง่ ของ จักรวาล พี่แพร์ที่ให้น้องยืมเลนส์มาเกือบปี ตองส�ำหรับแฟลช และอีกหลายท่าน ไมค์ เก๊ก ตาม เปา มิลค์ น�้ำหอม แน่ แบงค์ ไข่มุก ฯลฯ หากขาด “เพื่อนเที่ยว” ในวันนั้น หนังสือเล่มนี้
อาจเบลอๆ เหมือนภาพซ้ายมือ และแต่ละหน้า คงไม่สนุกไร้ซึ่งเรื่องราวให้ผู้เขียนจดจ�ำ รวมไปถึงสถาบันที่ส�ำคัญที่สุด ขอบคุณ ป๊า แม่ น้องมิตร อาม่า อากง ครอบครัวอลเวง ที่ให้ทั้งทุนทรัพย์และก�ำลังใจ และทุกคนใน 24 เรื่องราว ขอบคุณครับ
จุลนิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญานิเทศศาสตรบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะเทคโนโลยีและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยศิลปากร ปีการศึกษา 2555 ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยศิลปากร
ถนนข้าวสาร สถานทีช่ อื่ ดัง ถนนคนเดินศูนย์รวมนักแบกเป้ทวั่ โลก แหล่งรวมที่พัก อาหาร เครื่องดื่ม และสินค้าแปลกตาในราคาเป็นมิตร กับนักท่องเที่ยว ใครๆก็รู้จักถนนข้าวสารในทางอย่างนั้น แต่อนั ทีจ่ ริง ถนนสายนีไ้ ม่ใช่แค่สถานทีท่ อ่ งเทีย่ ว ถนนข้าวสารนัน้ มีเรื่องราวไม่ต่างจากบ้านหลังใหญ่สักหลัง ที่แห่งนี้เต็มไปด้วยผู้คน
มีทงั้ เจ้าของบ้านและผูม้ าเยีย่ ม ทุกตารางเมตรของพืน้ คอนกรีตได้บรรจุ หลายความทรงจ�ำจากหลายชีวิตบนถนนสายสั้นๆนามว่าข้าวสาร หนังสือเล่มนี้อาจคล้ายไดอารี่ทั่วๆไปสักเล่ม ใช้ข้อความและ รูปภาพเล่าถึงสิ่งที่เกิดขึ้น พูดถึงความคิดที่มี ณ เวลาขณะนั้น แต่ไม่ใช่ บันทึกชีวิตของตัวผู้เขียนเอง แต่เป็นของ 24 คนในบ้านหลังนั้น