ARALIK 2017 | ÖZEL AMAÇLI RAPOR
MEVZUAT ARAŞTIRMA RAPORU
ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM VE TÜKETİM KOOPERATİFLERİ
ÖZMEN MALI MÜŞAVIRLIK-EVREN ÖZMEN
MEVZUAT ARAŞTIRMA RAPORU
NEDEN ?
ENERJİ KOOPERATİFLERİ
Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı`nda yer alan hedefler doğrultusunda `Elektrik Enerjisi Üretim ve Tüketim Kooperatifi Örnek Ana sözleşmesi hazırlanmıştır. Sermaye egemen bir yapıya sahip enerji piyasasının katılımcı bir yapıya kavuşması için başka bazı ülkelerde örnekleri görüldüğü gibi kooperatifçilik önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüketicilerin kendi elektrik ihtiyaçlarını üretmek üzere ortak bir çatı altında bir araya gelmeleri katılımcılığı artıracaktır.
Ana sözleşme hazırlanırken Tüm tüketicilerin, kaliteli ve yeterli enerjiye, sürekli şekilde ve ödenebilir koşullarda ulaşabilmesi enerji politikasının temelini oluşturmaktadır. Yerli kaynaklara öncelik veren, insan odaklı ve sürdürülebilir enerji üretimi hedeflenmektedir. Giderek artan enerji ithalatı ekonomimiz üzerinde büyük bir yük oluşturmakta ve yüksek cari açık vermemize neden olmaktadır. Enerjide dışa bağımlılığımız ayrıca dış politika ve güvenlik sorunlarına da yol açmaktadır. Bu yüzden dışa bağımlı fosil yakıtların enerji tüketiminde ve elektrik üretimindeki payının düşürülmesi bir gereklik olmuştur. Doğal gaz ve kömüre dayalı elektrik üretimine kısıtlamaların getirilmesi ve üretimdeki paylarının düşürülmesi gerekiyor. Mevcut elektrik tüketimimizin üç katından fazlasına karşılık geldiğini bildiğimiz yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın enerji üretimindeki payının artırılması için gerekli çalışmalar zaman yitirilmeksizin yapılmalıdır. Yenilenebilir kaynaklarımızı harekete geçirmekte enerji kooperatifleri bir seçenek oluşturmaktadır.Kuruluş işlemleri tamamlanan enerji kooperatifi “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği” ve ilgili tebliği çerçevesinde faaliyette bulunabilecektir.
MEVZUAT ARAŞTIRMA RAPORU
ENERJI KOOPERATIFLERI NELER YAPABILIR ?
FAALİYET KONULARI 1) Elektrik piyasasına ilişkin ilgili mevzuata uygun olarak, aynı bağlantı noktasına bağlanan veya elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen, kendisinin ve kooperatif ortaklarının uhdesindeki/uhdelerindeki tesislerde tüketilen elektrik enerjisi tüketimlerinin birleştirmek suretiyle ………………………………………….………….. enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi ya da tesisleri kurar, işletir, bu tesislerden elektrik enerjisi üretir, ürettiği elektrikten kendisinin ve vekaleten ortaklarının ihtiyacını karşılar. 2) İhtiyaç fazlası elektriği elektrik piyasasına ilişkin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendirir. 3) Elektrik enerjisi üretiminde kullanılmak üzere gerekli olan her türlü makine, tesisat, nakil vasıtaları, cihaz, alet, edevat, sair menkul malları ve hakları satın alabilir, gerektiğinde satabilir, ithal edebilir, kullanabilir, kiralayabilir ve kiraya verebilir. 4) Enerji üretimine yönelik üretim alanlarını belirler, tesisler kiralar, satın alır, işletir. Arsa, arazi, bina ve gayrimenkul alır, her türlü tesisi kurar, inşa eder, işletir, devralır, kiralar, kiraya verir, gerektiğinde imal eder ve satar
KOOPERATIFIN AMACI NEDIR ? Kooperatifin amacı, ortaklarının elektrik enerjisi ihtiyaçlarını karşılamak üzere, elektrik piyasasına ilişkin ilgili mevzuata uygun olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretmektir.
MEVZUAT ARAŞTIRMA RAPORU
ENERJI KOOPERATİFLERİ
FAALİYET KONULARI KOOPERATİFİN AMAÇLARI
5) Kooperatifin kredi ihtiyacının karşılanması amacıyla yurtiçi veya yurtdışı ilgili finansman kuruluşlarına başvuruda bulunur, borçlanır, açılan kredinin zamanında ve amacına uygun kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri alır. 6) Amacına uygun faaliyet konusu bulunan diğer kooperatifler ile işbirliği yapar. Amaçları doğrultusunda faaliyet gösteren şirketlere ortak olur. 7) Kooperatifin amacına yönelik araştırmalar yapar, bu konuda danışmanlık hizmeti alır, ortaklarını eğitir ve bu amaçla gerekli personel istihdam eder 8) İpotek alır-verir, gayrimenkule müteallik tevhit, ifraz, terk, irtifak hakkı tesisi ve benzeri tüm işlemleri yapar, ayni haklar tesis eder. Kısa, orta ve uzun vadeli istikrazlar akdedebilir 9) Yerli ve yabancı şirketlerle anlaşmalar yapar, yurtiçi ve yurtdışı ihalelere girer, taahhütte bulunur. Kurucu olarak iştirak ettiği mevcut ya da kurulacak şirketlerin idare ve teknik organizasyonlarına katkı sağlar. 10) Amaçlarını gerçekleştirmeye uygun olarak faaliyette bulunan yerli ve yabancı ticari kuruluşlar ile ortaklıklar kurar, kurulmuş ortaklıklara katılır, bunların hisse senetlerini ve Atahvillerini aracılık etmemek şartıyla alır ve satar. 12) Mevzuat hükümleri çerçevesinde izin, imtiyaz, ruhsatname, patent, lisans, know-how marka, fesihname, belge, alameti farika gibi sınai, mülkiyet haklarını ve emsali hakları iktisap eder veya tamamen üçüncü şahıslara devredebilir, kiraya verir, kiralar. 13) Gerektiğinde konusu ile ilgili eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur. 14) Amaçları doğrultusunda fonlar oluşturabilir.
MEVZUAT ARAŞTIRMA RAPORU
ENERJİ KOOPERATİFLERİ Sermaye, Ortaklık Şartları, Ortak olma Süreci Ana sözleşme hükümleri
Kimler Kooperatife Ortak olabilir ? Kooperatife ortak olabilmek için aynı bağlantı noktasına bağlanan veya elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen, aynı tarife grubunda yer alan elektrik tüketim abonesi gerçek ve/veya tüzel kişi olmak gerekir.
Ortaklığa Kabul Süreci
Kooperatife Ayni Sermaye Konulabilir mi ? Evet Konulabilir. Tesis veya Arsa ayni sermaye olarak değerlenebilir. Ayni sermaye konabilir. Kooperatif mevcut bir işletmeyi veya ayınları devralabilir. Ayın nev'inden sermaye konması halinde 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 21 ve 22 nci maddelerine göre hareket olunur
Gerekli şartlarını taşıyıp da tüketimlerini birleştirme yoluyla kooperatife ortak olmak isteyenler, enerji üretim ve tüketim faaliyetlerinde kooperatifin yetkilendirildiğine ilişkin bir vekalet sözleşmesi imzalayarak yönetim kuruluna başvururlar. Bu başvuru yazısına 10’uncu madde belirtilen ortaklık şartlarını taşındığını gösteren belgeler eklenir. Ayrıca, bu başvuruda, anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerinin kabul edildiği açıkça belirtilir.
MEVZUAT RAPORU
YÖNETİM KURULU VE ORTAKLIK DURUMU
ENERJİ KOOPERATİFLERİ EN AZ ORTAK SAYISI KOOPERATİF ORTAK SAYISI EN AZ 7 KİŞİ OLMAK ZORUNDADIR
ŞİRKETLER KOOPERATİFE ORTAK OLABİLİR Mİ ? EVET GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLER KOOPERATİFE ORTAK OLABİLİR
YÖNETİM KURULU KAÇ KİŞİDEN OLUŞUR ? EN AZ 3 KİŞİDEN OLUŞUR
KİMLER YÖNETİM KURULUNA SEÇİLEBİLİR ? 1) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 2) Kooperatif ortağı olmak, 3) Aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak, 4) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak, 5) Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak, 6) Aynı zamanda diğer yönetim kurulu üyelerinden birinin eşi olmamak ve birbirleri ile ikinci derece dahil kan ve kayın hısımlığı bulunmamak. Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında A alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur. Yönetim kurulu üyeleri, kooperatifin ve kooperatifin bağlı olduğu üst kuruluşların hissedarı oldukları şirketlerde, katıldıkları vakıflarda ve diğer teşekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamazlar, personel olarak yahut başka bir şekilde ücretli görev alamazlar
MEVZUAT RAPORU
ELEKTRİK ÜRETİMİ Yetkileri ve Sınırları Enerji Kooperatifleri
Sermaye egemen bir yapıya sahip enerji piyasasının katılımcı bir yapıya kavuşması için başka bazı ülkelerde örnekleri görüldüğü gibi kooperatifçilik önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır.
1163 sayılı Kooperatifl er kanununa göre en az 7 gerçek veya tüzel kişi tarafından ana sözleşmenin imzalanması ile enerji kooperatifi kurulabilecektir. Kuruluş işlemleri tamamlanan enerji kooperatifi “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği” ve ilgili tebliği çerçevesinde faaliyette bulunabilecektir. Buna göre ; • 100 ortaklı kooperatifl er, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri 1MW’a kadar, • 100 ila 500 arasında ortağı olan kooperatifl er, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri 2 MW’a kadar, • 500 ila 1000 arasında ortağı ola kooperatifl er, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri 3 MW’a kadar, • 1000’den fazla ortaklı kooperatifl er, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri 5 MW’a kadar, tahsis yapılabilmektedir.
Enerji kooperatifl eri; üretimi, satışı, tüketimi veya enerji dağıtımını veya bu alanla ilgili diğer hizmetleri amaçlayan kooperatif yapılanması olarak tanımlanmaktadır
MEVZUAT RAPORU
GELİR GİDER FARKI NASIL DAĞITILACAKTIR ?
ENERJİ KOOPERATİFLERİ
15%
Yedek Akçe 15%
YEDEK AKÇE ORANI Müspet gelir- gider farkının %15'i yedek akçe olarak ayrıldıktan sonra, geri kalan farktan ortakların sermaye payları ile orantılı olarak paylaşıma esas tutarlar belirlenir
IÇ YÖNETMELİK Kooperatif Yönetim Kurulu tarafından hazırlanacak ve Genel Kurulca kabul edilecek bir iç yönetmelikle paylaşıma ilişkin hususlar ayrıntılı olarak düzenlenir.
GELIR-GIDER FARKI MENFI OLDUĞU TAKDIRDE ORTAYA ÇIKAN AÇIK YEDEK AKÇELERDEN, BUNLARIN YETMEMESI HALINDE EK ÖDEMELERDEN KARŞILANIR. MENFI NETICELER ORTADAN KALDIRILMADIKÇA GELIRGIDER FARKI DAĞITIMI YAPILAMAZ. YEDEK AKÇELER ORTAKLARA DAĞITILAMAZ.
Dağıtabilir Kar 85%
Yönetim Kurulu Gelir gider farkının dağıtımı ile ilgili olan iç yönetmeliği hazırlayarak Genel Kurulun onayına sunar.
ÖZMEN MÜŞAVIRLIK
ENERJI KOOPERATIFLERI ENERJININ TÜKETILECEĞI YERDE ÜRETILMESI, ENERJI SISTEMIMIZDEKI KAYIP ORANLARININ AZALTILMASI KOOPERATIFLER ILE MÜMKÜN MÜ ?
dağıtım bölgesi içinde aboneliği olan elektrik tüketicileri Enerji kooperatiflerinin
tarafından kurulabilecektir.
ortak sayısının artması amacıyla,
Ortak sayısının artışı ile yatırım
başlığı altında
miktarları da artacaktır. Toplum
Lisanssız Elektrik
için var olan kooperatiflerin
Üretimi Yönetmeliği’nin tüketim
asıl amaçları sermaye
birleştirme şartları içinde yer
artışından ziyade ortaklarının
alan “Aynı bağlantı noktasına
kalkınmasıdır. Enerji bağımlılığı
bağlanma veya elektrik enerjisi
yüksek düzeyde olan Türkiye’de,
tüketimlerinin tek bir ortak
dünyanın birinci gündem maddesi
sayaç ile ölçülme” şartından
haline gelmiş bir alanda
kooperatif ortaklarının hariç
toplumsal sorumluluk bilincine
tutulması gerekmektedir. Ancak
sahip kooperatiflerin faaliyet
bu sayede enerji kooperatiflerinin
göstermeleri, enerji piyasasında
kuruluşu belirli bir alanla
alternatif girişimlerin yer alması
sınırlandırılmayarak aynı
nedeniyle önem arz edecektir