Packaging Polska by Packaging Polska EMG

INDEKS: 357286 ISSN: 1509-1767 Cena: 10,50 zł (w tym 5% VAT)

Nr 11/12

EDITORIAL

Magazyn dla nowoczesnego przemysłu opakowaniowego Prezes Zarządu Izabela E. Kwiatkowska Wydawca i redakcja European Media Group Sp. z o.o. ul. Fredry 1/18, 61-701 Poznań tel./fax 061/855 19 90, 855 14 51 www.packaging-polska.pl Redaktor Naczelny Monika Mikołajczak monika@printernet.pl Reklama monika@printernet.pl Administracja Adriana Roszczka office@printernet.pl Prenumerata prenumerata@printernet.pl Autorzy wydania Agnieszka Jaworska, Jacek Golicz, Izabella Kwiatkowska, Paulina Malińska, dr Katarzyna Michniewska, Monika Mikołajczak, Anita Pohl. Grafika i DTP Adrianna Dziamska

Jedenaście

Druk: Paw Druk Uszlachetnienie okładki: Follak Okładkę wydrukowano na kartonie Ensocoat 250g/m2, produkowanym przez firmę Stora Enso.

Po pierwsze – Nie będziesz udawać, że ekologia nie jest ważna. Po drugie – Nie będziesz wylewać wody na daremno. Po trzecie – Pamiętaj, aby nie marnować wyrobów codziennie i od święta.

Cena prenumeraty w kraju: 115,50 zł netto. Nakład: 5000 egz. Cennik reklam redakcja wysyła na życzenie. Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie wysyła do autoryzacji. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, a także zmiany tytułów. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk materiałów lub ich części tylko za pisemną zgodą redakcji. Za treść ogłoszeń reklamowych i artykułów autorskich redakcja nie odpowiada. Artykuły te nie muszą odzwierciedlać poglądów wydawnictwa.

Po czwarte – Czcij recykling swój oraz naturę wokół siebie i innych. Po piąte – Nie emituj gazów cieplarnianych i oszczędzaj zasoby. Po szóste – Nie marnuj żywności. Po siódme – Nie unikaj opłaty produktowej. Po ósme – Nie mów fałszywego świadectwa przeciw klientowi swemu. Po dziewiąte – Nie pożądaj nieefektywnych technologii dla opakowania swego. Po dziesiąte – Ani żadnej rzeczy, która szkodzi mu.

Wszystkie zdjęcia zostały automatycznie przeliczone przez Elpical Claro Premedia Server. Dystrybucja – PM Software: www.pm-software.pl.

Po jedenaste – Przeczytaj kolejne wydanie Packaging Polska, w którym dużo uwagi poświęcamy tematom ekologii w szerokim tego słowa znaczeniu. Bardzo szerokim. PACKAGING POLSKA jest członkiem Polskiej Izby Opakowań

PACKAGING POLSKA jest organizatorem konkursu ART OF PACKAGING

11/12 Packaging Polska

I bardzo ważnym.

Monika Mikołajczak

Redaktor Naczelny

SPIS TREŚCI

EDITORIAL

Strona 22

DRUK

Jedenaście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Aniloks rządzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

AKTUALNOŚCI

TECHNOLOGIA

Folia na zielono. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Biznes za Oceanem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Recykling na kółkach. . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Bezpieczny, ekonomiczny i ekologiczny transport pojemników ze szkła, metalu i tworzyw sztucznych? To Pool-System Grupy Cartonplast – inteligentny cykl wynajmu polipropylenowych przekładek do transportu opakowań do napojów. O jego unikalnych zaletach można było się przekonać podczas targów Taropak 2012.

Całus przez okienko . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Butelka na ratunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Wiaderko jak malowane. . . . . . . . . . . . . . . 7 Morski posmak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Fortuna łożyskiem się toczy. . . . . . . . . . . . 46

Truskawkowy plastik . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

ROZWIĄZANIA OPAKOWANIOWE

Kawa czy frytki?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Puszka wina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

EKOLOGIA

Jednym gestem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Zielone opakowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Lanie wody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Każdego roku z braku wody umiera na świecie 5 mln ludzi. Jedna szósta populacji nie ma dostępu do wody pitnej, a dwie trzecie chorób w krajach rozwijających się są wywołane zanieczyszczeniem wody. To przerażające liczby, ale co one mają z nami wspólnego?

Ptak w wiaderku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Strona 50

Spokój mam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Strona 52

WYDARZENIA Wawel poligrafii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Zielony prąd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

TRENDY

Greenwashing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Papier na świeczniku. . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Wyobraźnia rządzi światem. . . . . . . . . . . . 52

Jak wiemy, to przede wszystkim karton i papier są odpowiedzialne za emisję dwutlenku węgla w produkcji opakowań składanych. Około 80 proc. emisji przypada na podłoże drukowe. Produkcja i wykorzystanie papieru i kartonu mają niekiedy znaczne konsekwencje ekologiczne i społeczne. Z tego względu tak ważne jest, by z surowcami i produktami obchodzić się w odpowiedzialny sposób.

Markowe dżinsy z przetworzonych butelek PET? Torebka ze starych gumiaków? Designerskie wieszaki na ubrania z makulatury? Zielony design może zawrócić w głowie, dlatego przedstawiamy kilka ciekawych propozycji, które pozwolą zrozumieć fenomen upcyklingu.

DESIGN I MARKETING

Klimat wokół opakowań. . . . . . . . . . . . . . . 30 Wróżenie z biofusów?. . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Odpakuj i zapakuj. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Obudzić śpiące królewny. . . . . . . . . . . . . . 36 Projekt nowej ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, po sześciu latach od rozpoczęcia prac nowelizacyjnych w rządzie, przeszedł etap tzw. pierwszego czytania w Sejmie i trafił już do nowopowołanej Podkomisji stałej ds. spraw monitoringu gospodarki odpadami. Dziś jeszcze nie wiadomo, jaki będzie ostateczny kształt przepisów.

Logo dla lasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

xxxx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Strona 56 Zapach platyny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 „Perfekcja jest osiągnięta nie wtedy, kiedy nie ma nic więcej do dodania, ale kiedy nie ma nic więcej do usunięcia” – tym hasłem miało kierować się jury prestiżowego konkursu Pentawards przy wyborze laureata. Diamentowy pentagram powędrował po raz kolejny do agencji Turner Duckworth, która w ciągu sześciu ostatnich edycji nie raz zdobyła tę nagrodę.

Kolorowanki dla dużych i małych. . . . . . . 63 Nowe lekkie opakowania 2012. . . . . . . . . . 64

Packaging Polska 11/12

AKTUALNOŚCI

z Nordenia na German Packaging Award

Folia na zielono Nordenia International AG, międzynarodowy koncern produkujący wysokiej jakości opakowania dla branży FMCG, zdobyła uznanie jury niemieckiego konkursu za projekt folii piankowej Nor®Cell. Dzięki fizycznej kontroli procesu piankowania, opatentowanej przez firmę Mucell, nowy produkt jest do 40 procent lżejszy. Jednak proces redukcji masy nie oznacza mniejszej grubości tworzywa. Efektywne ekonomicznie i ekologicznie rozwiązanie jest dedykowane głównie sektorowi produktów spożywczych (również dla zwierząt domowych) oraz higienicznych. „Ta nagroda to potwierdzenie naszej tezy, że inteligentne folie przyjazne środowisku są opakowaniem przyszłości” – skomentował Dr Herbert Bader, research and development manager w Nordenia Group.

z US-Poland Innovation Hub

Biznes za Oceanem Polsko-Amerykańska Rada Współpracy rozpoczyna II nabór do programu US-Poland Innovation Hub będący częścią inicjatywy „Go Global Poland”. Celem programu jest wsparcie rodzimych firm w wejściu na rynek amerykański poprzez strategiczne doradztwo i pomoc w pozyskaniu partnerów oraz inwestorów. W ramach programu wszyscy uczestnicy planujący międzynarodową ekspansję odbędą pięć sesji treningowych, m.in. z finansowania, prawa patentowego, prezentacji i negocjacji. Następnym krokiem będzie wyjazd do Doliny Krzemowej

(pierwsze wizyty zaplanowane są na kwiecień-maj 2013), gdzie organizatorzy przeprowadzą prawie trzytygodniowe „roadshow”, urozmaicone spotkaniami z potencjalnymi partnerami i inwestorami z USA. Do udziału w programie może zgłosić się każda firma planująca rozwój działalności w Stanach Zjednoczonych po przesłaniu wypełnionego formularza aplikacyjnego do 5 grudnia br. na adres mailowy organizatora. Koszty uczestnictwa w programie mogą zostać w max. 80 proc. zrefundowane z inicjatywy Go_Global.pl.

z Oekabeauty

Całus przez okienko Poparciem tezy, że współpraca się opłaca jest efekt synergii know-how niemieckiego producenta opakowań kosmetycznych Oekabeauty i technologii od Inotech. Dwuczęściowy pojemnik na pomadkę powstał przy użyciu metody formowania z rozdmuchem i wyróżnia się „okienkiem” w kształcie ust zabarwionych kolorem kosmetyku. Przykuwający uwagę wygląd pojemnika potęguje czarne tło z lakierem UV. Kształt opakowania i zastosowane zdobienia mogą zostać dostosowane do indywidualnych potrzeb producentów kosmetyków. Projekt wzbudził poruszenie na targach Luxe Pack w Monaco i producent ma zamiar to powtórzyć na Cosmoprof Asia 2012.

Packaging Polska 11/12

AKTUALNOŚCI

z Nestlé wspiera ofiary huraganu Sandy

Butelka na ratunek Znany producent żywności przekazał ponad 5 mln butelek wody rodzinom poszkodowanym przez kataklizm z okolic Nowego Jorku i New Jersey. Według szacunków ok. 100 ciężarówek oddziału Nestlé Waters North America zjechało do stanu Nowy Jork z fabryk z Pensylwani, Michigan, Texasu i Maine, na prośbę Federalnej Agencji Zarządzania

Kryzysowego. Część z butelek (ok. 200 tys.) była przygotowana dla uczestników nowojorskiego maratonu, który ze względu na zniszczenia w mieście został odwołany. „Rola producentów wody butelkowej w dostarczeniu czystej, bezpiecznej wody w dużych ilościach jest w takich sy tuacjach bardzo istotna. Jesteśmy dumni z naszych współpra-

cowników z różnych stanów, którzy pracowali przez całą dobę, żeby dostarcz yć jak najwięcej wody potrzebującym” – skomentowała Heidi Paul, wiceprezes ds. korporacyjnych w Nestlé Waters North America. Pojemniki z wodą został y przekazane za pośrednictwem AmeriCares oraz Amerykańskiego Czerwonego Krzyża.

z RPC dla Castle Paints

Wiaderko jak malowane

wielkości. Te zalety wykorzystał producent farb Castle Paints stosując etykietę IML, która podkreśla jakość premium i przykuwa uwagę oszczędnym designem. Wiaderka o pojemności od 1 do 5 litrów na pierwszy rzut oka nie różnią się znacznie od wcześniejszych projektów RPC. Diabeł tkwi jednak w szczegółach – tworzywo, z którego wytworzono opakowanie jest silniejsze i bardziej odporne na czynniki mechaniczne.

Opakowanie do farb od RPC Oakham zostało wybrane przez irlandzkiego producenta farb akrylowych premium. Plastikowy pojemnik jest jedną z najnowszych innowacji dzięki mniejszemu śladowi węglowemu i ulepszonym możliwościom zadruku przy zachowaniu istotnych w procesie magazynowania i transportu

follak_poziom_polowka:Layout 2

2/20/12

2:40 PM

Page 1

EFEKT KTÓRY ZAWSZE WIDAĆ OFERUJEMY FOLIOWANIE MAT, BŁYSK

FOLIOWANIE NA GORĄCO I NA MOKRO FOLIOWANIE METALICZNE, STRUKTURALNE LAKIEROWANIE UV Z DODATKAMI

(BROKATOWANIE) LAKIEROWANIE WYPUKŁE

„3D”

KALANDROWANIE ZDRAPKI

WWW.FOLLAK.COM.PL 11/12 Packaging Polska

FOLLAK SP. Z O.O. SP. K ODDZIAŁY: KRAKÓW

ŁÓDŹ

POZNAŃ

WARSZAWA

AKTUALNOŚCI

z Gizeh dla Homann Schlemmerfisch

Morski posmak Producent plastikowych opakowań dla branży spożywczej, firma GIZEH, opracowała dla producenta przetworów rybnych interesujący projekt pojemnika. Już wkrótce na rynku pojawi się nowa linia produktów firmy Homann „Schlemmerfisch“ w lekkim i przezroczystym opakowaniu polipropylenowym w kształcie ryby. „Nasz nowy kubek przyciąga uwagę, ale nie jest krzykliwy i nie razi, dzięki czemu idealnie pasuje do wizerunku marki Homann, jako firmy oferującej wysoką jakość” – skomentował Frank Kriener, kierownik produkcji w firmie GIZEH, nadzorujący wyprodukowanie pierwszej partii zaledwie w 12 tygodni od przyjęcia zlecenia. Oprócz innowacyjnego kształtu, odlewany ciśnieniowo kubek polipropylenowy o pojemności 200 ml posiada niezwykle cienkie ścianki. Ponadto nadaje się do podgrzewania w kuchence mikrofalowej, co umożliwia spożycie jego zawartości zarówno na zimno, jak i na ciepło. Miseczka jest zamknięta za pomocą wieczka i sprzedawana w kartonowym opakowaniu zbiorczym, również imitującym kształt ryby. Zamiast opakowania kartonowego możliwe jest również przygotowanie odlewanej ciśnieniowo wytłoczki z etykietą IML.

z RPC Kutenholz dla dżemów Fruttissima

Truskawkowy plastik Linia owocowych dżemów od firmy Schwartauer wygrała konkurs niemieckiego miesięcznika Test na najlepszy smak spośród 14 przetestowanych produktów. Pismo w swojej ocenie powoływało się na JUSKY__05112012.pdf

05.11.2012

świeży smak produktów, uzyskany dzięki krótszej obróbce termalnej oraz właściwościom barierowym plastikowego pojemnika od RPC Kutenholz. Opakowanie o pojemności 250 g z PP jest uszczelnione folią aluminiową z laminatem PP i zamknięte metalową nakrętką. Dzięki tym rozwiązaniom opakowaniowym Fruttissima wyróżnia się nie tylko smakiem, ale również wyglądem na półce z produktami schłodzonymi.

19:02

z Kawa od McDonald’s

Kawa czy frytki?

Miłośnicy kawy w Kanadzie niedługo będą mogli zabierać swój ulubiony napój z McCafé na wynos w nowych opakowaniach. Wybrane restauracje McDonald’s na terenie kraju będą oferować McCafé Premium Roast w 340 g torebkach z jednokierunkowym szwem, który ma zapewniać świeżość kawy na dłużej. Popularna sieć franczyzowa zdecydowała się na wprowadzenie do swojej oferty nowego opakowania na wynos ze względu na fakt, że 68 proc. konsumentów przyznało się do konsumpcji aromatycznego napoju w domu. „Chcemy zadbać o to, aby nasi konsumenci mogli cieszyć się kawą tej samej jakości w domu, co w restauracji” – skomentował John Betts, CEO McDonald’s w Kanadzie.

CMY

Packaging Polska 11/12

Europe & International

Uncoated Fine Paper

Corrugated

Bags & Coatings

Jak optymalnie połączyć eko – nomię z eko-logią.

O pozycję na rynku toczy się twarda walka. Dobre opakowanie to oszczędność surowców, niższe koszty jednostkowe, wreszcie coraz częściej ważny element decydujący o wyborze przez klienta tego a nie innego produktu. Mondi ma na to prawdziwy EKO-sposób: Pomysły All-in-One z linii Mondi Eco to wielofunkcyjne rozwiązania opakowaniowe z jednego arkusza tektury falistej - bardzo wydajne, zajmujące minimalną powierzchnię, o wysokim stopniu ochrony bocznej i z możliwością składowania w stosach. Jeżeli wzrostowi Twoich wymagań w dziedzinie opakowań towarzyszy świadomość ekologiczna, to bardzo dobrze się składa, że do nas traﬁałeś. Adres kontaktowy: Mondi Corrugated Packaging, Kelsenstraße 7, A-1032 Vienna

ROZWIĄZANIA. TWÓJ SUKCES. www.mondigroup.com/corrugatedpackaging

EKOLOGIA

zPodstawy ekologicznej produkcji opakowań

Zielone opakowania Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

ie istnieje żaden idealny sposób prowadzenia zrównoważonej gospodarki, ale istnieją tzw. dobre praktyki (ang. best practice), czyli techniki i metody uważane za najbardziej skuteczne. Ich stosowanie czyni produkcję opakowań bardziej przejrzystą i skuteczną.

z Odpowiedzialny papier i karton Papier, karton i tektura falista ciągle stanowią najważniejszy materiał opakowaniowy. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w ciągu pierwszych sześciu miesięcy bieżącego roku polskie papiernie wyprodukowały 1.950.000 ton papieru i tektury. Duża produkcja papieru, kartonu i tektury łączy się z wysokim zużyciem drewna, co ma istotne znaczenie dla stanu klimatu. Pochodzenie i sposób wykorzystania włókien drzewnych w produkcji kartonu przekłada się na to, w jakim stopniu opakowania kartonowe wpływają na środowisko naturalne. Z tego powodu już na etapie doboru rodzaju kartonu lub tektury przed drukarnię lub zleceniodawcę powinno się podejmować świadome i konsekwentne decyzje. Istotną rolę odgrywa tutaj stosowanie kartonu lub papieru pochodzącego z recyklingu. Stanowi on przyszłościowy materiał

Zrównoważenie środowiskowe otwiera nowe perspektywy na przyszłość i pełni funkcję stabilizatora w niepewnych dla gospodarki czasach. Zrównoważona działalność producenta opakowań zwiększa również wiarygodność przedsiębiorstwa w oczach jego rynkowych partnerów oraz jest instrumentem pozwalającym pozyskać i utrzymać przy sobie klientów. Stanowi ona także ważne kryterium różnicowania się rynku. dzięki temu, że jego produkcja jest przyjazna dla środowiska. Potwierdzeniem jakości papieru z makulatury są certyfikaty ekologiczne. Aby je otrzymać, papier musi spełniać bardzo wysokie wymagania dotyczące ochrony surowców i neutralnej dla środowiska produkcji. Nie bez znaczenia są również wytyczne co do jakości kartonu i tektury. Jeśli bariery technologiczne uniemożliwiają zastosowanie w danym przypadku kartonu makulaturowego, zaleca się wykorzystanie podłoży pochodzących z certyfikowanych zasobów leśnych. Zrównoważona gospodarka leśna jest odpowiedzialna pod względem ekologicznym i ekonomicznym. Zakłada ona całkowitą legalność działań i minimalny wpływ na środowisko oraz wnosi wkład w rozwój społeczeństw krajów, w których jest prowadzona. Koncepcja zrównoważonej gospodarki leśnej odpowiada w pełni ideom ochrony środo-

wiska. Najlepszym wyborem, obok papieru z recyklingu, jest karton lub papier z certyfikatem FSC. Forest Stewardship Council proponuje najlepszą, całościową koncepcję certyfikacji zasobów leśnych i pochodzących z nich produktów – w dodatku na poziomie międz ynarodow ym. Znak FSC umieszcza się nie tylko na kartonie, ale i na innych produktach drzewnych, co sprawia, że jest on rozpoznawalny przez konsumentów na całym świecie. Jeśli mamy do dyspozycji kilka równowartościowych katonów pochodzących z recyklingu lub certyfikowanych zasobów leśnych, zaleca się wybór podłoża, którego wykorzystanie będzie się wiązało z jak najniższą emisją dwutlenku węgla związaną z produkcją i transportem. Pierwszeństwo ma zatem karton, który jest produkowany najbliżej danej drukarni opakowań. Co więcej, konieczne jest również wykorzystanie

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

z Unieszkodliwić druk Zrównoważenie środowiskowe oznacza również ekologiczną produkcję poligraficzną. Najważniejszym aspektem tego zagadnienia jest unikanie, zmniejszenie bądź kompensacja emisji dwutlenku węgla oraz zredukowanie zużycia energii i odpadów produkcyjnych. Opakowania czeka zmiana W niedalekiej przyszłości branża opakowań będzie musiała sprostać coraz większym wymaganiom związanym z dostarczaniem przyjaznych dla środowiska produktów. Zrównoważona produkcja szczególnie w branży opakowań kartonowych, których jest najwięcej, oznacza, że przedsiębiorstwa działające w tym sektorze starają się wspólnymi i indywidualnymi działaniami w miarę możliwości unikać, redukować i kompensować emisję gazów cieplarnianych do atmosfery, skupiając się na następujących aspektach: 1. doborze materiałów do druku (karto nu, tektury falistej, papieru, farby, lakieru itd.); 2. certyfikacji FSC i PEFC; 3. certyfikacji przedsiębiorstw; 4. redukcji emisji dwutlenku węgla. W przypadku dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych chodzi o to, by w miarę możliwości wyeliminować ich emisję z cyklu produkcyjnego opakowania. Jeśli jest to niemożliwe, należy maksymalnie zredukować wytwarzanie szkodliwych substancji. Zatem u podstaw produkcji opakowaniowej powinna leżeć spójna strategia ochrony klimatu zakładająca konsekwentną ochronę surowców i efektywność energetyczną. Należy w niej uwzględnić wszystkie źródła emisji gazów cieplarnianych – od wykorzystanych materiałów po logistykę. Ponieważ jeszcze do niedawna nie istniały żadne wiążące normy dotyczące obliczania emisji gazów cieplarnianych, organizacja World Business for Sustainable Development (WBCSD) zaproponowała regulacje, które zawarto w dokumencie „Greenhouse Gas Protocol Corporate Accounting and Reporting Standards”. Kluczowe dla uzyskania rzetelnych wyników obliczeń emisji jest wykorzystanie pierwotnych danych pochodzących z konkretnej drukarni. Średnie wartości emisyjne mogą posłużyć do obliczeń tylko wówczas, gdy uzyskanie konkretnych specyficznych informacji jest utrudnione lub niemożliwe. Można je stosować wyłącznie do analizy najmniej istotnych źródeł emisji gazów cieplarnianych.

11/12 Packaging Polska

w tys. ton

Produkcja papieru i tektury w Polsce w latach: 2005-2011

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011 Źródło: GUS

Papier i tektura ogółem Papier i tektura do celów graﬁcznych Pudełka z papieru lub tektury

Jak pokazują statystyki Głównego Urzędu Statystycznego, ogólna produkcja papieru i tektury w Polsce systematycznie rośnie.

z Logistyka ze środowiskiem w tle Trzecim aspektem zrównoważonej produkcji są procesy logistyczne – nie bez znaczenia dla branży opakowaniowej. Logistyka stanowi jedno z ważniejszych źródeł emisji gazów cieplarnianych, w związku z czym należy skupić się na jej optymalizacji pod kątem wpływu na klimat. Aby logistyka przynosiła korzyści nie tylko klientowi i firmie, ale i środowisku, musi być zorganizowana według jasnych zasad. I znów w grę wchodzą takie działania, jak unikanie, redukcja lub kompensacja negatywnego oddziaływania na środowisko. O logistyce należy myśleć już na etapie tworzenia koncepcji zrównoważonego rozwoju firmy. Systematyczne zarządzanie środowiskowe musi

obejmować zarówno wybór firm logistycznych, jak i współpracę z nimi według standardów EMAS lub ISO 14001. Celem jest osiągnięcie większej przejrzystości i efektywności procesów logistycznych od integracji wysyłki (aby ograniczyć transport), poprzez wykorzystanie rozwiązań telematycznych (zintegrowanych systemów telekomunikacyjnych i informatycznych, które usprawniają komunikację), aż po świadomy wybór usługodawców. Priorytet stanowią dobrze zaplanowane i przejrzyście zorganizowane kanały komunikacji i udostępniania danych. Kiedy wymiana informacji przebiega bez zakłóceń, można efektywnie korzystać z zasobów, a w przypadku nagłych problemów podjąć kroki zaradcze. Koncepcja ekologicznej logistyki zamyka koło zrównoważonej – a tym samym wiarygodnej – produkcji opakowań.

Emisja CO2 ze spalania paliw w Polsce 310 305 300 mln ton

takich metod produkcji, druku i uszlachetniania opakowań, które nie tylko będą przyjazne dla środowiska, ale pozwolą też na ponowne przetworzenie kartonu.

295 290 285 280 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Źródło: GUS

Od 2006 roku ilość dwutlenku węgla pochodzącego ze spalania paliw w Polsce konsekwentnie maleje. Jest to spowodowane przede wszystkim unowocześnieniem polskiego przemysłu, który musi dostosować się do unijnych regulacji odnoszących się do ochrony środowiska.

EKOLOGIA

zŚlad wodny w opakowalnictwie

Lanie wody Każdego roku z braku wody umiera na świecie 5 mln ludzi. Jedna szósta populacji nie ma dostępu do wody pitnej, a dwie trzecie chorób w krajach rozwijających się są wywołane zanieczyszczeniem wody. To przerażające liczby, ale co one mają z nami wspólnego?

Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

400 000 l wody na 1 samochód O d p oz yskiwania surowców a ż p o końcowy montaż – na każdym etapie potrzeba ogromnej ilości wody, k tóra waha się w zależności od modelu samochodu. Nie uwzględniono w tym przypadku eksploatacji pojazdu.

rednie roczne zużycie wody w polskich gospodarstwach domowych wynosi nieco ponad 30 m 3 , czyli 30 tys. l/os. Każdego dnia statystyczny Polak zużywa więc bezpośrednio (w ciągu codziennych czynności) ponad 80 l wody. To jednak zaledwie wierzchołek góry lodowej. Trzeba uwzględnić także pośrednie zużycie wody, a więc konsumpcję produktów, do których wytworzenia wykorzystuje się wodę. W tym artykule wyjaśnimy również, jak to wygląda w przypadku produkcji produkcji opakowań kartonowych.

z Podstawowe terminy Co to jest wirtualna woda? To woda potrzebna do wyprodukowania danego produktu. Koncepcję wirtualnej wody (ang. virtual water) wprowadził w latach dziewięćdziesiątych wieku John Anthony Allan. Uwzględnił on także wodę, która zostaje zanieczyszczona przez przemysł i przez to staje się niezdatna do użycia. Po krewnym poję ciem jest „ślad wodny” (ang. water footprint), czyli ilość wody zużytej

11/12 Packaging Polska

20 000 l wody na 1 komputer osobisty Komputery buduje się z tworzyw, do których produkcji potrzeba dużej ilości wody. Na jeden mikroczip przypadają aż 32 l wirtualnej wody.

w produkcji konsumowanych dóbr, którą można obliczać nawet w skali całego kraju. Holender Arjen Hoekstra założył w 2002 roku Instytut Edukacji na Temat Wody przy Unesco. Zajmuje się on m.in. sporządzaniem bilansów wirtualnej wody, na których oparliśmy towarzyszącą temu artykułowi infografikę. Co oznacza „zielona, niebieska i szara woda”? Zielona woda to ta, która z deszczem dostaje się do gruntu i jest wykorzystywana przez rośliny w procesie wzrostu. Niebieska woda natomiast to woda gruntowa, rzeki i naturalne zbiorniki wodne – jest zużywana w gospodarstwie domowym, przemyśle i rolnictwie. Nie można jej ponownie wykorzystać, na przykład z uwagi na parowanie. Z kolei szara woda zostaje bezpośrednio zanie-

2 000 l wody na 1 kg papieru Jedna kartka 80-gramowego papieru formatu A4 pochłania aż 10 l wody. Jest to wartość wyliczona dla papieru z włókien dziewiczych. Do produkcji papieru z odzysku potrzeba zaledwie 20 l wody na 1 kg.

czyszczona w procesie produkcyjnym i nie nadaje się do odzysku. Podczas Sztokholmskiego Międzynarodowego Tygodnia Wody firma UPM zaprezentowała swój projekt pod nazwą Water Footprint. Projekt ten został zorganizowany we współpracy z holenderską organizacją Water Footprint Network, która opracowała przejrzystą metodę wyliczania zużycia wody, w której zastosowano wspomniany wyżej podział na zieloną, niebieską i szarą wodę.

z Każdy ma coś na sumieniu Zwykle nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wiele wody pochłania produkcja artykułów, które konsumujemy lub z których korzystamy na co dzień. Przykładowo, 1 kg wołowiny to 15,5 tys. wirtualnej wody. Skąd wzięła się ta ilość? Zwykle mijają trzy lata, zanim bydło jest gotowe do uboju. W tym czasie jedno zwierzę konsumuje około 1,3 t zboża i 7,2 t paszy objętościowej. Do tego trzeba doliczyć około 24 m3 wody pitnej i kolejne 7 m3 wody potrzebnej do czyszczenia obory. Średnio z jednej sztuki bydła moż na otrzymać 200 kg mięsa bez kości. Oznacza

EKOLOGIA

11 000 l wody na 1 parę dżinsów Produkcja ubrań z bawełny pochłania średnio 11 tys. l wody na 1 kg. 85 proc. wody zużywa się do produkcji samej bawełny, z czego ponad połowa przypada na nawadnianie pól. 15 proc. wody wykorzystuje się do dalszych procesów obróbki.

16 600 l wody na 1 kg skóry Biorąc pod uwagę hodowlę bydła i proces wyprawiania skór, nie dziwi tak duże zapotrzebowanie na wodę. Jedna para butów wymaga zastosowania średnio 8 tys. l wody.

2 700 l wody na 1 koszulkę Do produkcji tak powszechnego artykułu, jak bawełniana koszulka potrzeba aż 2 700 l wody. Pomyśleć tylko, ile wody pochłania każdorazowe pranie.

to, że na 1 kg wołowiny przypada 6,5 kg zboża, 36 kg paszy i 155 l wody. To jednak nie wszystko, bowiem sama produkcja takiej ilości paszy pochłania 15.300 l wody. W wyliczeniach nie uwzględniamy dodatkowej wody używanej na przykład do uprawy roślin pastewnych. Pijąc rano filiżankę kawy, zużywamy bezpośrednio zaledwie 200 ml wody, ale nasz ślad wodny jest w rzeczywistości dużo większy. Ilość wirtualnej wody potrzebnej do uprawy i przetworzenia ziaren kawy to w przeliczeniu na jedną filiżankę 140 l. Z kolei 1 kg kakao odpowiada 27 tys. l wirtualnej wody. Teoretycznie każdy mógłby wyliczyć swój ślad wodny, który „odciska” na przyrodzie, uwzględniając swoje codzienne czynności i nawyki żywieniowe: Jak dużo jem i piję? Jak często biorę prysznic? Jakim samochodem jeżdżę? Jak często kupuję nowe ubrania? Z jakiego sprzętu korzystam? To są pytania, na które powinniśmy sobie odpowiedzieć.

z Woda na sprzedaż Jak widać, wirtualna woda odnosi się – paradoksalnie – do rzeczywistego zużycia wody przypadającego na konkretny produkt. Obliczanie śladu wodnego służy temu, by móc w przyszłości oszczędniej obchodzić się z wodą. Trzeba podkreślić, że rolnictwo w suchych regionach Ziemi wiążące się z dużym zużyciem wody jest nie tylko nieekonomiczne, ale i szkodliwe dla środowiska. Kraje ubogie w wodę mogą chronić swoje szczupłe zasoby poprzez eksport produktów (zarówno przemysłowych, jak i rolnych), do których wytworzenia zużywa się dużo wody. Taki „handel wirtualną wodą” jest prowadzony na szero-

Packaging Polska 11/12

Inspirujące narzędzie do

KREATYWNEGO ETYKIETOWANIA Odkryj Pro Label Studio – nowe elektroniczne narzędzie ﬁrmy UPM Raﬂatac dla projektantów etykiet i opakowań. Eksperymentuj z różnymi materiałami. Zamów on-line bezpłatne próbki.

Czas na inspiracje!

Pro Label Studio – pobudź swoją wyobraźnię. prolabelstudio.com

EKOLOGIA

5 500 l wody na 1 kg wieprzowiny Hodowla świni na ubój trwa zazwyczaj dziesięć miesięcy. W tym czasie zwierzę zużywa 385 kg pokarmu i 11 tys. l wody. Sam ubój i obróbka mięsa pochłaniają kolejne 10 tys. l.

ką skalę i generuje rocznie obroty w wysokości około 800 mld dolarów.

z Papier do kąta A jak to wygląda w przypadku zużycia wody w druku? Przykładowo europejska drukarnia Kastner & Callwey powierzyła wyliczenie swojego śladu wodnego niezależnym ekspertom. Zadanie to było o tyle ciekawe, że drukarnia korzysta z papieru pochodzącego z UPM, którego ślad wodny był znany. W Kastner & Callwey zużyto w 2010 roku łącznie 5766 mln m3 wody. Zaledwie 0,25 proc. (1400 m3) przypadło na realizację bezpośredniego zapotrzebowania na świeżą wodę, a kolejne 0,20 proc. (1200 m3) na procesy produkcyjne. Za pozostałe 99,55 proc. śladu wodnego był odpowiedzialny papier. Według badań UPM, woda zużywana do produkcji papieru jest w 60 proc. „zielona”, w 39 proc. „szara” i w 1 proc. „niebieska”. Okazuje się, że najwięcej wody (99 proc.)

3 900 l wody na 1 kg drobiu W ciągu dziesięciu tygodni, które są potrzebne na wyhodowanie kury, zwierzę zużywa średnio 3,3 kg paszy i 30 l wody.

pochłania łańcuch dostaw towarzyszący uprawie lasów i wytwarzaniu surowca drzewnego. Co ciekawe, zaledwie 1 proc. wody przypada na sam proces produkcji papieru. UPM podaje, że do wyprodukowania jednej kartki niepowlekanego papieru w formacie A4 zużywa 13 l wody. Ślad wodny jest dobrym instrumentem pozwalającym lepiej zrozumieć znaczenie konsumpcji wody w całym łańcuchu dostaw. Drukarnia Kastner & Callwey doszła do wniosku, że dalsze zwiększanie efektywności w wykorzystaniu wody nie ma sensu ani pod względem ekonomicznym, ani ekologicznym, ponieważ drukarnia sama w sobie oszczędnie obchodzi się z wodą. Niemniej jednak, firma poprosiła swoich klientów o to, by stosowali wyłącznie papier wyprodukowany z surowców pozyskiwanych w regionach, gdzie zapotrzebowanie przemysłu drzewnego na wodę nie koliduje w żaden sposób z potrzebami lokalnej ludności względem dostaw wody pitnej czy tej przeznaczonej do celów sanitarnych.

15 500 l wody na 1 kg wołowiny Dzięki intensywnej hodowli bydło jest gotowe do uboju już po trzech latach. Jednak do tego czasu krowa potrzebuje 1,3 tys. kg paszy, 7,2 tys. kg roślin pastewnych i 24 tys. l wody pitnej. Produkcja 1 kg mięsa bez kości pochłania 15,5 tys. l wirtualnej wody.

z Water Stress Index Jak widać, obliczanie całkowitego zużycia wody w produkcji nie jest ani przekonujące, ani nie pozwala na ocenę jakości procesów. Eksperci twierdzą, że najbardziej adekwatne jest mierzenie zapotrzebowania na wodę w procesie produkcyjnym i konfrontowanie go z innymi obszarami ludzkiej działalności. Za pomocą instrumentu pod nazwą Water Stress Index można sprawdzić, czy w danym regionie – przy uwzględnieniu różnych czynników – uprawnione jest stosowanie wody do celów przemysłowych. Najistotniejszym aspektem jest dostępność wody na danym terenie. Tak więc bezpośrednie zapotrzebowanie drukarń opakowaniowych na wodę jest niewielkie w porównaniu z tym, jakie wykazują producenci kartonu i papieru. Jak pokazują opisane przez nas inicjatywy, dostęp do świeżej wody jest priorytetem, dlatego przemysł opakowaniow y musi położyć nacisk na wybór odpowiednich materiałów.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

200 l wody na 1 jajko Na jedno jajko o wadze 60 g przypada średnio 200 l wody. To przede wszystkim skutek dużego zapotrzebowania na wodę w hodowli kur – produkcja 1 kg zboża wymaga zastosowania 1,3 tys. l wody.

1 000 l wody na 1 l mleka Wynik uwzględnia zużycie wody w uprawie roślin, hodowli krów, prowadzeniu gospodarstwa i obróbce mleka. Średnią wyliczono, biorąc pod uwagę przeciętną zdolność krowy do produkcji mleka.

5 000 l wody na 1 kg sera Do produkcji 1 kg sera potrzeba 10 l mleka, z czego 7,3 l przypada na serwatkę. Jeden plasterek sera o wadze 20 g to ślad wodny na poziomie 100 l.

1 300 l wody na 1 kg zboża Globalna uprawa zbóż pochłania 790 mld m3 wody. Słowacja uzyskuje 1 kg zboża najefektywniej – przy zastosowaniu 465 l wody. Na końcu rankingu jest Somalia, która zużywa 18 tys. l wody na 1 kg zboża.

255 l wody na 1 kg ziemniaków Produkcja jednej paczki chipsów ziemniaczanych (200 g) wymaga zastosowania 185 l wody. Największym producentem ziemniaków są Chiny. Azja rozwija się pod tym względem, za to Europa Zachodnia redukuje uprawy.

2 400 l wody na 1 hamburgera Jak na małą przekąskę, ślad wodny jest olbrzymi. Najwięcej wody potrzeba do produkcji kotletów wołowych. Dla porównania – porządne hotelowe śniadanie wiąże się ze zużyciem zaledwie 1,3 tys. l wody.

1 120 l wody na 1 l kawy Światowa konsumpcja kawy pochłania 120 mld m3 wody. To tyle, ile w ciągu 1,5 roku przepływa korytem Renu! Aby wyprodukować 1 kg kawy, trzeba zużyć 21 tys. l wody. Przy 7 g na filiżankę wychodzi 140 l na jedną porcję.

960 l wody na 1 l wina Winogrona potrzebują nie tylko słońca, ale i wody. Importowanie wina z krajów słynących z upraw to poważne źródło handlu wirtualną wodą.

300 l wody na 1 l piwa 1 l piwa wymaga zużycia 300 l wody, którą p o ch ła nia p r z e d e w s z y s tk im up r aw a jęczmienia i chmielu. Do tego dochodzi proces warzenia piwa. Jeśli korzystamy z butelek jednorazowych, ślad wodny jest większy niż w przypadku opakowań zwrotnych.

11/12 Packaging Polska

EKOLOGIA

zEnergia i ekologia w produkcji opakowań

Zielony prąd Rosnące zapotrzebowanie ludzkości na energię napotyka na przeszkodę – wyczerpujące się zasoby paliw kopalnych. Jednym z największych wyzwań naszych czasów jest znalezienie odpowiedniego sposobu korzystania z surowców naturalnych i opracowanie takich metod i technik, które zapewniłyby najwyższą efektywność energetyczną. Zapotrzebowanie na energię rośnie, podczas gdy podaż nieprzerwanie maleje. Większość ekspertów wychodzi więc z założenia, że w ciągu najbliższych kilku lat ceny energii jeszcze bardziej poszybują w górę. Na marnotrawstwo nikt nie może już sobie pozwolić.

Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

fektywność energetyczna nie jest dziś już tylko kwestią odpowiedzialności ekologicznej, ale koniecznością wynikającą bezpośrednio z zasad ekonomii, które mówią o tym, że powinno się unikać zbędnego wykorzystywania cennych surowców naturalnych. Niepotrzebne zużycie energii wiąże się z dodatkowymi kosztami, dlatego działa ono na niekorzyść firmy, zmniejszając jej konkurencyjność na rynku. Co więcej, nadmierna konsumpcja prowadzi do wzrostu cen energii i może spowodować problemy z zaopatrzeniem energetycznym. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, trzeba zahamować ciągły wzrost zużycia energii, ponieważ każda „zaoszczędzona” kilowatogodzina przekłada się na niższe koszty bieżące. Zredukowanie poboru energii zwykle ma związek z inwestycjami, których niemal każdy chce uniknąć. Jest to bardzo kosztowny błąd w rozumowaniu, ponieważ oszczędności poczynione dzięki efektywnej energetycznie produkcji są z reguły nieporównanie większe niż wydatki przeznaczone na wdrożenie odpowiedniej technologii. Co więcej, modernizacja w kierunku efektywniejszej

gospodarki energetycznej oznacza, że firma trzyma swoje wydatki na energię w ryzach, co stanowi dla niej zabezpieczenie na przyszłość. Zasadniczo, najważniejszym źródłem energii dla producentów opakowań jest prąd, dlatego drukarnie opakowań należą do największych konsumentów energii elektrycznej. Sam proces produkcyjny stanowi od 70 do nawet 80 proc. całościowego zapotrzebowania energetycznego przeciętnej drukarni. Prąd to jednak nie jedyne źródło energii, z którego korzystają drukarnie opakowań. W grę wchodzi również paliwo (transport i logistyka) oraz energia grzewcza (hale produkcyjne i pomieszczenia administracyjne).

z W poszukiwaniu oszczędności Jeśli chodzi o środki mające zredukować zużycie energii, uwaga ekspertów skupia się przede wszystkim na ograniczeniu konsumpcji prądu. To o tyle ważne, że produ-

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

cenci opakowań pracują najczęściej przez kilkanaście godzin na dobę lub nawet bez przerwy. Podstawowe obciążenie elektryczne można nieco zmniejszyć, jeśli takie urządzenia, jak np. maszyny pakujące zostaną odpowiednio zoptymalizowane, aby nie pracowały nieustannie. W przypadku maszyn produkcyjnych o wysokiej wydajności trzeba pamiętać o tym, by nie uruchamiać ich jednocześnie, ale jedna po drugiej, zachowując odpowiednio długi odstęp czasu, co pozwoli uniknąć przeciążenia sieci elektrycznej. Kolejnym aspektem są inwestycje zastępcze. Przy zakupie nowej maszyny do druku opakowań warto zwrócić uwagę na podane przez producenta parametry, które pozwolą zorientować się, jaki jest stopień energooszczędności urządzenia. Wprawdzie w przypadku maszyn o większym formacie mieści się na arkuszu więcej użytków i dlatego spada wówczas zużycie energii w przeliczeniu na opakowanie jednostkowe, ale wartości absolutne trzeba jeszcze dokładnie sprawdzić. Dodatkowo, maszyny produkcyjne wymagają zastosowania urządzeń peryferyjnych, jak systemy CtP czy rozwiązania do obróbki i uszlachetniania opakowań, które również powinny zostać zoptymalizowane pod kątem zużycia energii elektrycznej. Podobnie jest w przypadku oprogramowania sterującego całą produkcją oraz komputerów. Również stosowanie bardziej oszczędnych napędów, kompresorów, systemów wentylacyjnych i pomp zalicza się do klasycznych rozwiązań, które pozwalają na zmniejszenie zużycia prądu, wody, sprężonego powietrza czy pary wodnej, czyli – jednym słowem – na oszczędność energii w drukarni we wszystkich jej postaciach. Nie wystarczy bowiem skupić się jedynie na tworzeniu bardziej oszczędnych maszyn i procesów. Efektywność energetyczna oznacza również, że urządzenia przynoszą możliwie wysokie zyski z wytwarzania produktów, ponieważ każdy postęp w linii fabrycznej podnosi wartość produkowanych dóbr. Innymi słowy: w samym produkcie tkwi większość energii, co ma związek z zastosowanym materiałem opakowaniowym. Obiecujące są zatem takie konstruktywne zmiany, które wpływają na proces w sposób całościowy.

z Ergonomiczna konstrukcja Dzięki postępom w badaniach nad surowcami i tworzywami do produkcji opakowań konstruktorzy mają obecnie możliwość precyzyjnego doboru materiałów do konkretnych potrzeb. Pozwala to na ukierunkowaną optymalizację budowy poszczególnych zespołów składających się na maszyny i urządzenia. Jako przykład mogą posłużyć ulepszone systemy mocowania i transportu

11/12 Packaging Polska

Koszty energii w drukarni opakowań Różne Nawilżanie Ogrzewanie i ciepła woda Sprężone powietrze Ogrzewanie produkcji Oświetlenie Wentylacja Inne urządzenia produkcyjne Maszyny drukujące %

Źródło: PrintCity. EEA 2009/Sun Chemical

Powyższy wykres pokazuje, że eksploatacja maszyn drukujących i innych urządzeń należy do najbardziej energochłonnych aspektów pracy drukarni opakowań. Z tego względu tak ważna jest modernizacja parku maszynowego – bez tego nie uda się uczynić drukarni bardziej ekologiczną. butelek w urządzeniach myjących. Dzięki zmniejszeniu ich ciężaru o 20-30 proc. osiągnięto niższe obciążenie mechaniczne silników napędowych oraz redukcję zużycia energii elektrycznej. Co więcej, zmalały przy tym koszty utrzymania linii myjących. Ponieważ nowe systemy transportujące konsumują znacznie mniej ciepła, straty energii są wyraźnie niższe.

z Pod presją zmian Sprężone powietrze – z uwagi na swoją wszechstronność pod kątem wykorzystania – jest obecnie powszechnie stosowane w niemal wszystkich gałęziach nowoczesnego przemysłu również w przemyśle opakowaniowym. Jednakże uzyskanie sprężonego powietrza w ymaga użycia olbrzymiej ilości energii elektrycznej, co podnosi jej koszty. Trzeba również dodać, że nawet do 30 proc. energii wykorzystanej do wytworzenia sprężonego powietrza jest marnotrawione z powodu uszkodzeń sieci zaopatrzenia. Słabymi punktami są takie elementy systemów sprężonego powietrza, jak wszelkiego rodzaju złącza i zatrzaski. Osiągnięcie oszczędności w wykorzystaniu sprężonego powietrza jest priorytetowym zadaniem na drodze do efektywności energetycznej. Do wyboru mamy zasadniczo dwa wyjścia: albo ulepszenie istniejących systemów sprężonego powietrza, albo całkowita z nich rezygnacja i zastąpienie inną technologią. Interesującym przykładem są maszyny opakowaniowe do formowania wgłębnego. Zastąpienie układów pneumatycznych

napędem elektrycznym o wysokim stopniu sprawności i wydajności pozwoliło wygenerować oszczędność energii na poziomie 20 proc.

z Ekologiczny prąd Do zachowania zrównoważenia środowiskowego przyczynia się również wykorzystanie tzw. ekologicznego prądu, czyli energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł alternatywnych. Wiele firm decyduje się na korzystanie z ekologicznego prądu, ponieważ znacznie poprawia on bilans dwutlenku węgla. To pierwszy krok do druku przyjaznego środowisku, który jest standardem dla coraz większej grupy klientów. War to dodać, że okazję do oszczędności można znaleźć niemal wszędzie – od odzyskiwania ciepła po oświetlenie zakładu produkującego opakowania. Zwłaszcza ten ostatni aspekt stał się ostatnio popularny. Jak powszechnie wiadomo, dobre oświetlenie ma duże znaczenie u producenta opakowań, ale optymalizacja p r z y ni e s i e j e s z c z e większe korzyści. Wystarczy wspomnieć o takich rozwiązaniach, jak zegary sterujące czy strefowość oświetlenia, które mogą obniżyć zużycie prądu o nawet 50 proc. O tym, jakie możliwości stoją przed konkretnym producentem opakowań, warto porozmawiać z ekspertem, który przeanalizuje firmę pod kątem zużycia energii i znajdzie odpowiednie rozwiązanie. Niekiedy wystarczy wprowadzić szereg drobnych poprawek, aby osiągnąć oczekiwany efekt, bez konieczności inwestowania w drogie systemy.

EKOLOGIA

z Energochłonna woda Zaletą jest również mniejsze zużycie środków myjących w maszynach drukujących opakowania, co skutkuje ograniczonym wykorzystaniem chemikaliów. Czysta woda stała się jednym z najbardziej wartościowych zasobów. Jest nieodzowna w przypadku wielu procesów czyszczenia. Nie można również wyobrazić sobie bez niej mycia różnych części maszyn. Jednakże pozyskiwanie, oczyszczanie i udostępnianie wody, jak również usuwanie ścieków to niezwykle energochłonne procesy. Poprzez stosowanie całego wachlarza różnych środków, jak optymalizacja, pełna izolacja czy odzyskiwanie ciepła, inżynierowie próbują zapewnić maksymalną oszczędność wody i energii. Zastosowanie odpowiednich ulepszonych rozwiązań przy produkcji może zaoszczędzić wiele litrów wody rocznie.

z Ultradźwiękowy oręż Kolejnym słabym punktem w łańcuchu energetycznym jest klejenie lub zgrzewanie. Przykładowo, do najpopularniejszych technik uszczelniania opakowań z tworzyw sztucznych należy zgrzewanie na zimno i zgrzewanie indukcyjne przy wykorzystaniu folii, laminatu lub materiałów powlekanych. Zamykanie opakowań foliowych formowanych przez zgrzewanie poprzeczne z rękawa jest problematycznym procesem, w którym często dochodzi do uchybień. Produkt pochodzący z nieszczelnie zamkniętych opakowań zanieczyszcza maszynę napełniającą, co wymusza jej częste czyszczenie i przerwy w produkcji. Alternatywą dla tradycyjnych metod uszczelniania opakowań jest łączenie ultradźwiękowe. Jest to szybki, czysty i wydajny proces, który pozwala na szczelne zamykanie opakowań przy niskim zużyciu energii. Nie wymaga on stosowania klejów czy mechanicznych elementów łączących. Zgrzewanie trwa zaledwie od 80 do 200 milisekund.

Postęp w badaniach nad surowcami i tworzywami wykorzystywanymi w produkcji opakowań pozwala precyzyjnie dobrać materiał do konkretnych potrzeb.

 Miejsce produkcji taśmowej coraz częściej zajmują manipulacyjne roboty przemysłowe typu pick-and-place, które zmniejszają nakład pracy potrzebny do sortowania produktu. W przypadku łączenia ultradźwiękowego energia przenoszona na złącze ogranicza swoje działanie tylko do samego zgrzewu, który jest przez to znacznie węższy niż przy zastosowaniu innych technik uszczelniania. Jest to olbrzymią zaletą, ponieważ w skali całej produkcji pozwala na zaoszczędzenie dużej ilości materiału opakowaniowego. Z jednego rękawa foliowego można zatem wyprodukować więcej opakowań niż w przypadku zgrzewania indukcyjnego czy zgrzewania na zimno.

z Stała nie-zmienna Względy handlowe wymagają zachowania stałej wagi opakowań na mięso, ryby i drób. Po obróbce w maszynie ćwiartującej produkt trafia do sekcji pakującej w kawałkach o różnym kształcie, wadze i wielkości. W ciągu minuty urządzenie musi zważyć, posortować i zapakować setki kawałków. W wielu zakładach produkcyjnych odbywa się to ciągle jeszcze w tradycyjny sposób, czyli po prostu ręcznie, co jest drogie i czasochłonne oraz konsumuje dużą ilość energii. Znacznie wydajniejszą metodą jest sortowanie taśmowe, które przyjęło się już w wielu przedsiębiorstwach. Jednakże i ta technika ma swoje wady – wymaga dużej powierzchni roboczej, jest energochłonna

i wiąże się z większymi wydatkami na procesy czyszczenia. Miejsce produkcji taśmowej coraz częściej zajmują wyspecjalizowane manipulacyjne roboty przemysłowe typu pick-andplace, które zmniejszają nakład pracy potrzebny do sortowania produktu. Zastosowanie robotów wiąże się również ze zredukowaną liczbą napędów elektrycznych, co przekłada się na oszczędność prądu. Z kolei mniejszy stopień skomplikowania linii produkcyjnej sprawia, że nie trzeba przeznaczać tyle czasu i środków finansowych na czyszczenie i konserwację maszyn. Najważniejszym aspektem związanym z efektywnością energetyczną jest jednak mniejsza liczba odrzutów produkcyjnych i większy zysk z pojedynczego produktu.

z Podsumowując Zmiany prowadzące do osiągnięcia bardziej efektywnego zużycia energii w opakowalnictwie powinny być wprowadzane kompleksowo. Mają one sens tylko wówczas, gdy dotyczą wszystkich najważniejszych aspektów produkcji: - Konstrukcja urządzeń zoptymalizowana pod kątem zużycia energii gwarantuje niższą wagę poszczególnych zespołów, mniejsze obciążenie mechaniczne i zredukowane zużycie środków czyszczących. - Izolacja i odzyskiwanie ciepła pozwalają na zmniejszenie ilości stosowanej wody. - Ulepszenie systemów pneumatycznych redukuje straty sprężonego powietrza. Możliwe jest też zastąpienie tej technologii inną, bardziej energooszczędną. - Zamykanie opakowań przy użyciu ultradźwięków oznacza węższe zgrzewy, co gwarantuje oszczędność materiału. - Nowoczesne roboty przemysłowe zastępują tradycyjne, energochłonne maszyny.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

Jak oszczędzać w offsecie?

Producent oferuje system nadmuchu i podciśnienia AirStar wyposażony w turbodmuchawy promieniowe sterowane częstotliwościowo. W przypadku maszyny Speedmaster XL 106-10-P obniżenie zużycia energii może sięgać nawet 140 000 kWh rocznie lub 79,1 t emisji CO2. Heidelberg ma w swojej ofercie także CombiStar Pro – urządzenie do zarządzania podawaniem środka zwilżającego, zaawansowanej filtracji środka zwilżającego oraz termostatowania temperatury wałków farbowych. Oszczędność energii sięga 14 500 kWh i 8,18 t CO2 rocznie. Heidelberg opracował także koncepcję su-

szenia. W przypadku realizacji na danej maszynie od 50 do 60 proc. zleceń z lakierowaniem zastosowanie DryStar pozwala obniżyć zużycie energii nawet o 18 400 kWh rocznie i zapobiec emisji ok. 10,4 t. CO2. Dodatkowo, zastosowane odzysku ciepła pozwala zaoszczędzić do 18 700 kWh ciepła z zasysanego powietrza, co stanowi równowartość 10,6 t CO . Producent oferuje również system suszenia DryStar UV, który pozwala obniżyć roczne zużycie energii o 15 900 kWh, a tym samym roczną emisję CO2 o 8,96 t. Kolejną propozycją jest chłodzenie wodą. Przykładowo, maszyna Speedmaster XL 106-6+L wyposażona w ten system zużywa 80 900 kWh mniej w skali roku, co odpowiada obniżeniu emisji CO2 o 45,7 t.

Japońska firma Komori stworzyła innowacyjną technologię H-UV pozwalającą na niskoenergetyczne utrwalanie farb UV. W maszynach Komori w yposażonych w utrwalanie H-UV ilość emitowanego dwutlenku węgla jest o trzy czwarte niższa niż w przypadku urządzeń z konwencjonalnym utrwalaniem UV. Przykładowo, maszyna Komori GL40 pracująca przez 260 dni

w roku generuje 159,5 t dwutlenku węgla rocznie w wersji z klasycznym utrwalaniem UV i zaledwie 38,8 t w wersji z H-UV. Co więcej, zastosowanie jednej lampy na każdą stronę arkusza przynosi dalsze korzyści ekologiczne i ekonomiczne przy zachowaniu wysokiej jakości druku. Szybkie narządzanie, druk dwustronny w jednym przejściu i pełna automatyzacja to kolejne aspekty, które pozwalają na przyspieszenie produkcji, a tym samym na oszczędność energii.

Samonakładak DriveTronic posiada bezpośrednie napędy o dużej wydajności. Do modułu separacji arkuszy głowicy samonakładaka dostarczana jest wymagana ilość powietrza, co oznacza mniejsze zużycie energii. Firma KBA opracowała także system podawania bez marki bocznej DriveTronic SIS, który nie wymaga doprowadzenia powietrza ssącego, redukując tym samym ilość energii zużywanej przez system dostawy powietrza. Możliwość odłączenia zespołów farbowych nieużywanych podczas realizacji danego zlecenia to kolejna funkcja pozwalająca na zaoszczędzenie energii – nawet 3 kW na każdy zespół farbowy. Z kolei dzięki systemowi wykładania AirTronic osiągnięto mniejszy opór powietrza i ulepszone prowadzenie arkuszy, co redukuje ilość powietrza koniecznego do realizacji całego procesu. Innym rozwiązaniem jest VariDry Blue – suszarka zapewniająca redukcję energii nawet o 50 proc. Energooszczędne szafy z kompresorami powinny być zawsze chłodzone wodą. Dzięki zastosowaniu różnych rodzajów kompresora energia wprowadzana do systemu zasilania w powietrze może być zredukowana do poziomu 24 MWh rocznie. Oznacza to oszczędność w zużyciu energii elektrycznej rzędu 28 proc.

Firma manroland sheetfed stosuje w maszynach Roland system SelectAirStation. Umożliwia on zredukowanie poboru energii do 20 proc. przy zastosowaniu energooszczędnych kompresorów nowej generacji wyposażonych w bardzo wydajny system

pomp. Kolejnym rozwiązaniem jest system odzysku ciepła. Urządzenia peryferyjne można podłączyć do urządzeń grzewczych drukarni. Daje to możliwość ponownego wykorzystania energii np. do ogrzewania pomieszczeń. Z kolei dzięki systemowi suszenia SelectDryer IR/hot air możliwe jest zmniejszenie zużycia energii o 30 proc. poprzez odzyskanie ciepła z gorącego powietrza

w systemach suszących. Inną propozycją manroland sheetfed w kierunku ekologii jest system nawilżający SelectCombiCenetr Plus, które poprzez łączoną konstrukcję urządzeń chłodzących pozwala na oszczędność energii do 30 proc. Producent oferuje również SelectDampeningFiltration – system, który umożliwia zmniejszenie ilości poboru wody do 90 proc. za pomocą specjalnych filtrów.

11/12 Packaging Polska

EKOLOGIA

zEkologiczne pranie mózgu, czyli...

Greenwashing

ydawałoby się, że cały świat obrał nagle ekologiczny kierunek, a problem ocieplenia klimatu już jutro zostanie rozwiązany. Niestety, w rzeczywistości jest zupełnie na odwrót – globalne przedsięwzięcia niemal stoją w miejscu. Polityka nie jest w stanie sprostać faktom, szczyty klimatyczne i konferencje ekologiczne kończą się fiaskiem. Kraje Zachodu uczyniły chłopcem do bicia Chiny. Ponieważ wzrost gospodarczy potrzebuje energii, Kraj Środka stał się największym na świecie emitentem gazów cieplarnianych, a zwłaszcza dwutlenku wę-

O ekologii mówi się dużo i często. Poświęca się jej uwagę we wszystkich publikacjach, gazety i czasopisma dedykują jej dodatki specjalne, kongresy i seminaria na temat ochrony środowiska wyrastają jak grzyby po deszczu, a przemysł zachowuje się tak, jakby ekologia była jego wynalazkiem.

Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

gla – w liczbach absolutnych. Jeśli jednak zmierzyć emisję szkodliwych substancji w przeliczeniu na jednego mieszkańca, pod względem zanieczyszczenia środowiska Chiny i tak pozostają w tyle za krajami uprzemysłowionymi. Dlatego właśnie azjatycka potęga często podkreśla, że ochrona klimatu powinna w pierwszej kolejności spaść na barki krajów zachodnich. Wszak duża część gazów cieplarnianych emitowanych przez chiński przemysł powstaje przy produkcji towarów zamówionych przez amerykańskie i europejskie firmy. Chiny wskazują palcem na Zachód, ale kraje uprzemysłowione oczywiście nie zamierzają płacić swojemu azjatyckiemu zleceniobiorcy za ochronę klimatu. Stanowiska zostają zaostrzone, a wiążącego międzynarodowego porozumienia w sprawie klimatu jak nie było, tak nie ma.

z Na własną rękę Poszczególne państwa same wyznaczają sobie cele i tworzą strategię ochrony klimatu. Politycy krajów Unii Europejskiej podejmują oddolne działania, ale wielu ekspertów wątpi w możliwość zrealizowania tych planów. Przecież jeśli tylko w UE podniesione zostaną ceny energii i wzrosną koszty ochrony klimatu, najbardziej energochłonne gałęzie przemysłu przeniosą się na inne kontynenty (co już ma miejsce). Przyniesie to szkody dla unijnej gospodarki, a nie wyjdzie na dobre ani ludziom, ani środowi-

sku. Ponieważ jednak w polityce chodzi najczęściej o reprezentowanie interesów gospodarczych, prędzej czy później każde państwo zbacza z obranej drogi i idzie przemysłowi na rękę, obciążając obywateli kosztami ochrony klimatu – na przykład za pomocą wyższych podatków.

z Ile prawdy w PR? W opinii publicznej umacnia się przekonanie, że dyskusja o tematach tak waż-

11/12 Packaging Polska

 W opinii publicznej umacnia się przekonanie, że dyskusja o tematach tak ważnych, jak zrównoważony rozwój stała się tylko instrumentem PR-owym i marketingowym. nych, jak zrównoważony rozwój stała się tylko instrumentem PR-owym i marketingowym. Oczywiste zachowania są interpretowane jako wielkie czyny, a wcielanie w życie zasad, według których wszyscy powinni postępować – utożsamiane jest z niezwykłymi osiągnięciami. Natomiast poważna debata na temat wspólnych, długoterminow ych i celow ych działań została niemal całkowicie stłumiona. Ekologia zaczyna istnieć wyłącznie w artykułach PR i to na bardzo niskim poziomie merytorycznym.

z Ekologia w branży opakowań

pozwala na druk opakowań przyjazny dla środowiska. W ekologię zaangażowali się także producenci farb i lakierów, którzy mają dzisiaj w swojej ofercie produkty wytworzone z surowców odnawialnych. W tyle nie pozostają również firmy oferujące płyty drukowe i naświetlarki, dzięki którym prepress nie tylko stał się bardziej ekologiczny, ale i znacznie oszczędniejszy. Wystarczy wspomnieć o procesach naświetlania, w których udało się zredukować zużycie chemii, albo o całkowicie bezchemicznych płytach drukowych. Przykładowo, firma Agfa Graphics opublikowała na ten temat interesujące dane: płyta :Azura TS pozwala zaoszczędzić 78 proc. chemii. Podczas gdy do wywoływania konwencjonalnych płyt potrzeba 900 litrów wody na 300 m2, płytom :Azura wystarczy zaledwie 10 litrów!

Producenci opakowań wyróżniają się na tle innych sektorów przemysłu, jeśli chodzi o podejście do ekologii. Już od wielu lat piszemy w PACKAGING POLSKA o ekologicznej produkcji opakowań. Choćby relacjonowaliśmy poczynania drukarni Werner Kenkel. Należy ona do pionierów ekologicznych w Polsce i Europie, którzy zdecydowali się na ekologiczną produkcję opakowań. W ślad

A co z kartonem? W końcu aż 80 proc. całkowitej ilości dwutlenku węgla, która przypada na jeden wydruk, jest emitowane w procesie produkcji kartonu lub papieru.

za nimi poszły kolejne firmy, pojawiły się również inicjatywy niezależnych organizacji związanych z opakowaniami, a temat „zielonego” opakowania stał się jednym z ważniejszych w branży. Nie można nie wspomnieć o kierunku, jaki obrali producenci maszyn i urządzeń do produkcji opakowań, do których przyłączył się jakiś czas później także sektor druku opakowań. Maszyny zaczęto produkować w sposób zrównoważony środowiskowo. Osiągnęły one również taki poziom zaawansowania technologicznego, który obecnie

Jednak i producenci kartonu odrobili swoją lekcję. Od 1990 roku ilość odpadów generowanych podczas wytwarzania papieru zmniejszyła się o 75 proc., a zanieczyszczenie powietrza jest aż o 80 proc. niższe. Od początku lat 90. wykorzystanie makulatury wzrosło w Europie o około 90 proc. Jednocześnie z 57 do 47 proc. spadła konsumpcja surowców pierwotnych (drewna i celulozy). Od 1991 roku średnie europejskie zużycie prądu w produkcji kartonu spadło o 9 proc., zatrzymując się na poziomie około 4,4 Mwh/t. Dzięki zwiększeniu efektywności energetycznej papier-

z Karton a makulatura

EKOLOGIA

surowce mają ekologiczne pochodzenie. Warto wspomnieć o tym, że wiele drukarń oferuje swoim klientom neutralny dla klimatu druk opakowań. Liczne drukarnie udoskonalają park maszynowy i optymalizują procesy w taki sposób, by w jak najmniejszym stopniu wpływać na środowisko naturalne.

z Jeden cel nie emitują obecnie o jedną trzecią dwutlenku węgla mniej niż w 1991 roku (około 727 kg CO2 na tonę papieru/kartonu). Udało się to wszystko osiągnąć pomimo wzrostu produkcji kartonu na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat.

z Praca u podstaw Pomimo tak znacznego postępu opinia publiczna wciąż nie daje się przekonać, że w imię produkcji kartonu nie poświęca się bezsensownie całych połaci lasów. Łatwo przeoczyć fakt, że (przynajmniej w Europie) przemysł papierniczy zalesia większą powierzchnię niż ta przez niego eksploatowana, a takie postępowanie jest w jego własnym interesie. Ekologię można porównać z nauką gospodarności – nie można zużywać więcej, niż jest się w stanie zwrócić. Co roku na naszym kontynencie sadzimy o 33 proc. więcej drzew, niż ścinamy. Do tego istnieją takie inicjatywy, jak Forest Stewardship Council (FSC), które poprzez certyfikację całego łańcucha produkcji kartonu dają drukarniom i konsumentom gwarancję, że

Bardzo imponujące oszczędności zasobów można zaobserwować w przypadku drukarń opakowaniowych, takich jak Werner Kenkel. Najbardziej innowacyjnym spośród stosowanych tam rozwiązań jest oddana do użytku w 2011 roku zakładowa elektrociepłownia z generatorem prądu o mocy 1,127 MWe zasilanym gazem w systemie trójgeneracji. „Produkujemy własny prąd, przez co staliśmy się w dużej mierze niezależni od dostawcy energii, co z kolei zapewnia nam ciągłość produkcji i bezpieczeństwo dostaw do naszych odbiorców” – mówi Halina Florek, prezes zarządu Werner Kenkel. „System trójgeneracji daje nam także dużą efektywność energetyczną przez wykorzystanie produktów ubocznych z procesu produkcji prądu w postaci ciepłej wody i spalin, które są następnie przetwarzane na chłód i parę, a te wykorzystywane są z kolei w procesach produkcyjnych zakładu”. Te liczby wystarczą, żeby dojrzeć potencjał, jaki drzemie w branży produkcji opakowań kartonowych. Niestety, wielu producentów opakowań tylko z lenistwa nie inwestuje w nowe technologie, chociaż względy ekonomiczne przemawiają za tym, by zejść z udeptanych ścieżek. Nieważne, czy ktoś oszczędza prąd, papier i chemikalia ze skąpstwa, czy z miłości do środowiska – wszystkie drogi prowadzą do Rzymu.

Źródła gazów cieplarnianych w Europie Karton, papier i druk Gospodarka odpadami (CH4) Produkcja cementu (CO2) Raﬁnerie ropy naftowej (CO2) Zwierzęca przemiana materii (CH4) Lotnictwo (CO2)

 Branża opakowaniowa będzie mogła pochwalić się swoimi osiągnięciami w dziedzinie ekologii tylko wówczas, gdy znajdzie partnerów w postaci klientów i zleceniodawców..

z Jak mysz pod miotłą Niestety, do tej pory najznamienitsze przykłady zrównoważonej środowiskowo produkcji opakowań nie zdołały przebić się do opinii publicznej. Czy więc producenci opakowań odrzucają łatkę „brudasa”, ale nie chwalą się swoim ekologicznym wizerunkiem? Inne branże produkujące na przykład dobra elektroniczne uchodzą powszechnie za bardziej przyjazne dla środowiska niż na przykład druk opakowań, co niestety tylko w bardzo małym stopniu pokr ywa się z prawdą. Kiedy cały świat mówi o ochronie klimatu, zapomina się o tym, że serwery „ekologicznych” firm IT pracują w najlepsze 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu, zużywając niewyobrażalną ilość prądu. W takiej sytuacji producenci opakowań a szczególnie opakowań kartonowych mogą prześcigać się między sobą we wdrażaniu „zielonych” technologii, ale – spójrzmy prawdzie w oczy – nikogo to nie interesuje. A może jednak? Problem polega na tym, że proces komunikacji wymaga zaangażowania co najmniej dwóch uczestników. Dlatego branża opakowaniowa będzie mogła pochwalić się swoimi osiągnięciami w dziedzinie ekologii tylko wówczas, gdy znajdzie partnerów w postaci klientów i zleceniodawców. Jeśli jednak choćby jedno ogniwo tego łańcucha (od producenta papieru do konsumenta) zostanie przerwane, inne nie mają żadnych szans. Być może jedno wspólne oznaczenie ekologiczne pomogłoby efektywniej informować odbiorców opakowań. Obecnie mnogość logotypów i certyfikatów może tylko zamącić w głowie końcowemu odbiorcy.

Usługi (CO2)

z Na czele

Żegluga morska (CO2) Produkcja żelaza i stali (CO2) Rolnictwo (N2O) Sektor mieszkaniowy (CO2) Przemysł wytwórczy i budownictwo (CO2) Pozostałe źródła Ruch drogowy (CO2) Zaopatrzenie w energię (CO2) %

Źródło: PrintCity. EEA 2009/Sun Chemical

Segment produkcji i zadruku kartonu oraz papieru jest odpowiedzialny za emisję gazów cieplarnianych w Europie zaledwie w niewielkim stopniu (0,6 proc.). Największymi emitentami – obok ruchu drogowego – są przemysł wytwórczy i budownictwo.

Jako czasopismo dla branży opakowaniowej nie docieramy być może do wszystkich czytelników będących producentami opakowań, ale z kolei ci producenci poprzez bezpośredni kontakt z konsumentem mają znacznie większe możliwości przedstawienia swoich osiągnięć na polu ekologii niż my. Niemniej jednak, dostrzegamy naszą rolę w tym, by dostarczać argumentów, faktów i liczb. Jesteśmy przekonani, że na tle innych gałęzi przemysłu produkcja opakowań prezentuje się pod względem zrównoważenia środowiskowego bardzo dobrze.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

Ministerstwo Środowiska komentuje Świadomość rośnie Jak już wspomnieliśmy, wokół problemu ochrony środowiska panuje szum informacyjny. Aby uniknąć powtarzania pustych frazesów, postanowiliśmy sięgnąć do wiarygodnego źródła. O obecnej „kondycji” ekologicznej naszego kraju rozmawialiśmy z rzeczniczką prasową Ministerstwa Środowiska, Magdaleną Sikorską. PACKAGING POLSKA: Jeszcze 20 lat temu Polska była jednym z krajów o największym poziomie zanieczyszczenia środowiska. Brakowało świadomości ekologicznej, rozwiązań prawnych i technologicznych. Po 1989 roku sytuacja zaczęła się zmieniać. Jak obecnie wyglądają stan polskiego środowiska i polityka ekologiczna Polski na tle Unii Europejskiej? Magdalena Sikorska: Zmiany zachodzące w ochronie środowiska w Polsce były w ciągu ostatnich 20 lat równie dynamiczne, jak zmiany w innych dziedzinach życia. Wystarczy wspomnieć, że Polska jest jednym z nielicznych krajów świata, które skutecznie doprowadziły do zredukowania swoich emisji gazów cieplarnianych. W okresie 1988-2009 emisje spadły o ok. 30 proc., przy jednoczesnym zapewnieniu wzrostu gospodarczego. Wraz z wejściem do Unii Europejskiej całkowicie zmieniły się prawne aspekty ochrony środowiska. Weszliśmy do klubu państw, które otaczają przyrodę szczególną troską. Jednocześnie całkowicie zmieniła się świadomość ekologiczna Polaków. 70 proc. społeczeństwa czuje się odpowiedzialna za lokalne otoczenie i środowisko. 84 proc. osób twierdzi, że sortowanie śmieci powinno być obowiązkowe. Zdecydowana większość Polaków uważa, że aktualnie mamy do czynienia ze zmianami klimatu (80 proc.). Ponad 90 proc. zgadza się ze zdaniem, że ochrona przyrody powinna być priorytetowym działaniem człowieka wobec środowiska naturalnego. Tylko 5 proc. jest przeciwnego zdania. PP: W dokumencie z 2008 roku „Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016” przedstawiono strategię Polski względem ochrony środowiska. W jakim stopniu udało się zrealizować tamte założenia? M.S.: Ten dokument dotyczy bardzo wielu obszarów. Zanim nie zostanie opracowany raport podsumowujący, trudno o prostą odpowiedź na to pytanie. Każda dziedzina – gospodarowanie odpadami, jakość powietrza i wód czy zarządzanie środowiskowe wymagają najpierw dokładnego przeglądu. Skoro wspomniałam o zmianie świadomości: współpracowaliśmy z Ministerstwem Edukacji Narodowej w zakresie umieszczania treści z zakresu polityki ekologicznej państwa w programach nauczania, podręcznikach, szkoleniach dla nauczycieli. Realizowaliśmy też kampanie społeczne, np. na temat gospodarki odpadami „Nie zaśmiecaj swojego sumienia” (2010 r.,

zasięg: 32 mln Polaków), na temat zrównoważonego transportu (lata 2010 i 2011, zasięg w obu latach ok. 16 mln Polaków), czy na temat oszczędzania zasobów „Zakręć kran” (2011 r., zasięg: 21 mln unikalnych użytkowników w Internecie). PP: Ekologia należy do tematów, które nie każdy rozumie, ale każdy o nich mówi. Nie tylko polskie, ale i zagraniczne firmy przejawiają tendencję do reklamowania się jako „ekologiczne”, chociaż w wielu przypadkach jest to jedynie zabieg marketingowy. Z kolei w społeczeństwie krążą błędne opinie na temat ekologii. Jakimi narzędziami dysponuje Ministerstwo Środowiska, aby skutecznie edukować przedsiębiorców i zwykłych obywateli? M.S.: Walka ze zjawiskiem znanym jako „greenwashing” jest możliwa poprzez udostępnianie wiarygodnych informacji i edukację. Ministerstwo prowadzi kampanie społeczne na temat zmian klimatu czy właściwego postępowania z odpadami. Nasze komunikaty opieramy na wiarygodnych danych, na przykład informujemy, że torba, którą bierzemy na zakupy jest ekologiczna wtedy, kiedy często jej używamy. Materiał, z którego jest wykonana, jest mniej istotny. Promowana jako ekologiczna torba papierowa, jeśli zostanie wyrzucona po pierwszym użyciu, będzie bardziej uciążliwa dla środowiska niż torba wykonana z plastiku, jeśli tę drugą użyjemy wielokrotnie. Tak wynika z zamówionego przez Ministerstwo Środowiska badania cyklu życia (LCA) typowych toreb używanych przez polskich konsumentów. PP: Powszechnie uważa się, że przemysł druku i papierniczy jest szkodliwy dla środowiska, dlatego lepiej forsować media elektroniczne. Tymczasem produkcja nośników cyfrowych i związane z tym procesy logistyczne pochłaniają o wiele więcej energii i surowców. Jakie jest stanowisko Ministerstwa w tej sprawie? M.S.: Tak jak w przypadku wspomnianych wcześniej toreb, zawsze należy opierać się na wynikach przeprowadzanych przez ekspertów analiz i porównywać konkretne produkty i rozwiązania, zadając sobie pytanie, co niesie za sobą niższe koszty środowiskowe. Inne są chociażby koszty wydawnictw na papierze tradycyjnym, inne na papierze ekologicznym. Trudno o uogólniające odpowiedzi poza jedną: należy oszczędnie gospodarować wszelkimi zasobami. Ślad węglowy pozostawia każda kartka papieru i każdy e-mail.

Na ile ekologiczne jest tak naprawdę IT? W dalszym ciągu druk opakowań uchodzi w opinii publicznej za mniej przyjazne dla środowiska niż media elektroniczne. Dane zebrane przez Berliński Instytut Badawczy, który ocenia przyszłość wprowadzanych technologii, pokazują, że w rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Wyprodukowanie komputera z monitorem pochłania 2790 kWh prądu, 1500 litrów wody, od 500 do nawet 1500 kg cennych surowców oraz 23 kg chemikaliów, emitując przy tym 850 kg gazów cieplarnianych. Inny przykład: jedna aukcja na eBayu przyczynia się do emisji 18 g dwutlenku węgla, a jedno zapytanie przetwarzane przez wyszukiwarkę Google pochłania średnio tyle samo prądu, co jedna energooszczędna, czterowatowa żarówka w ciągu godziny. Utrzymanie postaci na platformie Second Life pochłania rocznie tyle samo prądu, co jednoosobowe gospodarstwo domowe.

11/12 Packaging Polska

EKOLOGIA

zKarton i papier a zrównoważony rozwój

Papier na świeczniku

Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

Dewiza Papervision „My, niżej podpisani, pragniemy Europy, w której zużycie papieru będzie niższe niż obecnie. Europy, w której zwiększone zostanie wykorzystanie materiału z recyklingu, w której przemysł papierniczy ograniczy konsumpcję włókien pierwotnych, będzie respektował prawa lokalnej ludności, tworzył miejsca pracy i zapewniał dobre warunki życia. Pragniemy Europy, w której drewno będzie pochodziło z upraw zarządzanych w zrównoważony sposób, a papier będzie produkowany przy użyciu energii odnawialnej – w sposób zgodny z zasadą »zero odpadów i szkodliwych emisji«”.

yfryzacja procesów nie oznacza, że można zrezygnować z kartonu i papieru. Zwłaszcza w branży opakowań spożywczych i luksusowych. W tym sektorze katon jest głównym środkiem produkcji i ma niebagatelne znaczenie dla środowiska. Potencjał oszczędności tkwiący w podłożu jak karton jest wyjątkowo duży, a odpowiedni jego wybór to podstawa. Obecnie opakowania kartonowe ciągle jeszcze należą do największej grupy opakowań produkowanych na świecie. Trudno jednak w tym momencie przewidzieć, jakie konsekwencje dla środowiska naturalnego będzie niósł ze sobą globalny wzrost zapotrzebowania na karton.

z Praca w grupie 50 organizacji pozarządowych z 21 krajów podpisało dokument „Common Vision for Transforming the European Paper Industry” (ang. Wspólna Wizja Przekształcenia Europejskiego Przemysłu Papierniczego), określany w skrócie jako Papervision. Zawiera on przede wszystkim wymagania pod względem świadomej i odpowiedzialnej produkcji oraz konsumpcji papieru i kartonu. Ich spełnienie jest warunkiem trwałego zmniejszenia negatywnego wpływu produkcji kartonu i papieru na środowisko. Pierwszym postulatem jest redukcja zużycia papieru oraz kartonu. Ograniczenie makulatu-

11/12 Packaging Polska

ry i niepotrzebnych dodruków należy do kluczowych zagadnień zrównoważonej produkcji opakowań, której podstawą jest efektywne planowanie i wytwarzanie oparte o określone standardy.

z Przetwarzanie ma sens Badania pokazują, że przy uwzględnieniu aspektów ekologicznych karton lub papier pochodzący z recyklingu zdecydowanie przewyższa podłoże ze świeżych włókien. Dlatego upowszechnienie wykorzystania podłoży z odzysku i zwiększenie ilości włókien wtórnych w produkcji papieru lub kartonu jest celem dla branży. Chodzi przede wszystkim o to, by cykl ponownego wykorzystania obejmował jak największą ilość surowca. Z uwagi na ślad węglowy, jaki pozostawia produkcja obu wspomnianych materiałów opakowaniowych, wykorzystanie przetworzonego podłoża coraz częściej pełni rolę głównego kryterium stosowanego w ocenie ekologicznych poczynań przedsiębiorstw. Karton pochodzący z recyklingu niesie ze sobą szereg korzyści: mniejszą

emisję dwutlenku węgla, ochronę surowców naturalnych, oszczędność wody i energii, dbałość o różnorodność biologiczną i ochronę lasów. Papier z recyklingu ma jakość porównywalną z papierem wytworzonym ze świeżych włókien drzewnych. Może śmiało konkurować z podłożem pierwotnym zarówno pod względem stopnia białości i gładkości powierzchni, jak również wytrzymałości i łatwości zadruku. Dzisiejsze podłoża z odzysku znacznie przewyższają papier makulaturowy produkowany przed laty.

z Człowiek jest najważniejszy Kolejny punkt to odpowiedzialność społeczna. Oznacza ona zarówno utrzymywanie standardów socjalnych w procesie produkcyjnym, jak i przestrzeganie praw lokalnej ludności. Prawa te są łamane zawsze wtedy, gdy produkcja na danym obszarze przynosi szkody w wymiarze ekologicznym lub ekonomicznym. Największymi ofiarami eksploatacji lasów są ludy tubylcze, których natu-

 Do produkcji papieru konieczne są włókna drzewne. Nie da się ich jednak przetwarzać w nieskończoność, dlatego należy zapewnić stały dostęp świeżego surowca.

EKOLOGIA

ralne otoczenie jest niszczone przez gospodarkę rabunkową. Również mieszkańcy krajów uprzemysłowionych boleśnie odczuwają skutki coraz większego zagęszczenia zakładów produkcyjnych. Lekarstwem na to jest promowanie małych i średnich producentów kartonu i papieru w miejsce ekspansywnych molochów.

z Check your Paper Do czynników związanych ze stopniem ekologiczności kartonu lub papieru nie zalicza się wyłącznie użycie włókien wtórnych. Równie ważne jest dostosowanie samej produkcji podłoża do kryteriów gwarantujących jak najmniejsze obciążenie środowiska. Warto w tym miejscu wymienić również redukcję konsumpcji energii i wykorzystania środków wybielających. Światowy Fundusz na rzecz Przyrody opracował narzędzie pod nazwą Check your Paper, które pozwala na ocenę papieru przy uwzględnieniu różnych konsekwencji jego produkcji i obróbki na środowisko naturalne.

darowanie drewnem. Na drugim miejscu (30 proc.) znajduje się wpływ procesu produkcji na klimat – przede wszystkim emisja gazów cieplarnianych. 20 proc. przypada na wykorzystanie wody. 10 proc. stanowi wdrożenie systemów zarządzania środowiskiem, które potwierdza zaangażowanie przedsiębiorstwa w ekologię.

 Według danych CEPI (Europejskiej Federacji Przemysłu Papierniczego), każdego roku w Europie liczba zasadzonych drzew przewyższa o 33 proc. liczbę drzew wyciętych. Największym wyzwaniem jest – zazwyczaj bardzo skomplikowany i wieloetapowy – łańcuch dostaw, który prowadzi do produktu końcowego. W ogólnej ocenie papieru 40 proc. stanowi odpowiedzialne gospo-

z Wszystko na ekranie W prowadzonej przez Światowy Fundusz na rzecz Przyrody bazie danych klienci mogą z łatwością porównywać różne podłoża pod względem zdefiniowanych kryteriów ekologicznych. Z drugiej strony, narzędzie to pomaga producentom i dystrybutorom w przejrzysty i wiarygodny sposób promować swoje produkty. Każdy papier i karton posiada procentową ocenę stopnia ekologiczności. Ponadto, wyraźnie zaznaczono, czy oceny dokonała zewnętrzna instytucja. Bank danych zawiera również szczegółowe parametry techniczne poszczególnych podłoży. Bazę można również przeszukiwać według słów kluczowych.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

zNestlé na pierwszym miejscu

Ekologia na słodko Nestlé S.A. zajęło pierwsze miejsce wśród firm spożywczych pod względem zaangażowania na rzecz ograniczania zmian klimatycznych. Do rankingu, przygotowanego przez pozarządową organizację Carbon Disclosure Project, zaproszono 500 światowych przedsiębiorstw z różnych sektorów. Nestlé osiągnęło najwyższy wynik – zdobywając maksymalną liczbę 100 punktów. Otrzymane wyróżnienie potwierdza słuszność założeń strategii Tworzenia Wspólnej Wartości (CSV) realizowanej przez Nestlé na całym świecie.

rzygotowany przez CDP raport „Global 500 Climate Change” obejmuje 500 największych międzynarodowych przedsiębiorstw, które w swojej działalności biorą pod uwagę wpływ na otoczenie. Dane są w nim szeregowane zgodnie z takimi czynnikami, jak: uwzględnianie zmian klimatu przez firmy w ich strategiach biznesowych, kontrola emisji spalin, akcje podejmowane w celu minimalizowania skutków emisji CO2 oraz transparentność działań przedsiębiorstw. Podmioty o najlepszych wynikach są klasyfikowane w Carbon Performance Leadership Index (CPLI), który jest m.in. wykorzystywany przez inwestorów podczas doboru graczy do portfela inwestycyjnego.

z Mało, mniej, wcale Cele i działania Nestlé w Polsce w obszarze zrównoważonego rozwoju określa strategia Tworzenia Wspólnej Wartości (CSV). Zgodnie z nią zaangażowanie firmy na rzecz ochrony środowiska natu-

11/12 Packaging Polska

ralnego koncentruje się wokół czterech priorytetowych dla jej działalności obszarów: woda, surowce rolnicze, wytwarzanie i dystrybucja oraz opakowania. Nestlé mierzy i nieustannie poprawia wskaźniki zużycia wody i energii oraz wpływu floty samochodowej na środowisko. Do końca 2013 r. w planach firmy jest m.in. redukcja o minimum 3 proc. łącznego poboru wody (w m³ na tonę produktu) we wszystkich spółkach Nestlé w Polsce oraz redukcja do zera poprodukcyjnych odpadów innych niż komunalne, które są kierowane na wysypiska. Ponadto Nestlé w Polsce aktywnie uczestniczy również w popularyzacji proekologicznej postawy wśród społeczeństwa – angażując się w lokalne akcje sprzątania lasów czy też apelując o oszczędzanie zasobów naturalnych, wyłączając światła w budynkach Nestlé podczas Godziny dla Ziemi itp. Realizując coroczne szkolenia wewnętrzne z zakresu ochrony środowiska naturalnego, w tym segregacji odpadów, firma popular yzuje również proekologiczne nawyki wśród swoich pracowników.

Carbon Disclosure Project (CDP) to międzynarodowa organizacja non profit, która prowadzi globalną bazę wiedzy na temat stanu środowiska naturalnego. Dzięki szczegółowym danym na temat emisji gazów, zmiany klimatu oraz ryzyka zmian hydrologicznych stanowi ona istotne wsparcie dla firm i miast w tworzeniu strategii biznesowych oraz podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

W tym roku dwa przedsiębiorstwa osiągnęły najwyższy wynik – 100 punktów – pod względem skuteczności działań na rzecz ograniczania zmian klimatycznych, w tym redukcji emisji CO 2 . Jednym z nich jest Nestlé. „Sukces przedsięwzięć biznesowych zależy również od stanu naszego otoczenia. Dlatego tak istotne jest, by dzisiejsze strategie biznesowe firm uwzględniały zmieniające się wymagania społeczno-ekonomiczne i w sposób konsekwentny minimalizowały swój wpływ na środowisko i jego użytkowników. Miejsce Nestlé w top 10 światowych firm, ocenianych przez CDP jako zapobiegające zmianom klimatu, to przede wszystkim dowód na to, że nasze działania na rzecz środowiska przynoszą wymierne efekty” – mówi Katarzyna Granat, specjalista ds. środowiska w Nestlé Polska S.A.

EKOLOGIA

zCo oznacza produkować opakowania neutralne dla środowiska?

Klimat wokół opakowań

Izabela E. Kwiatkowska i Jacek Golicz

zadko pojawiają się głosy, które zaprzeczałyby istnieniu zjawiska ocieplenia klimatu. Dyskusje toczą się z reguły o tym, jak duży jest wpływ człowieka na ten proces, a więc w jakim stopniu przyczyniamy się do wzrostu ilości dwutlenku węgla w atmosferze ziemskiej. Klimat się zmienia i jest to fakt niezaprzeczalny. Średnia temperatura na świecie wzrosła w ciągu ostatnich 100 lat o około 1ºC. Naukowcy zapowiadają, że do 2100 roku globalna temperatura wzrośnie o kolejne 6ºC. Proces ten jest spowodowany mierzalnie większą koncentracją gazów cieplarnianych w atmosferze. Przyczyną ich powsta-

Pozytywnym trendem jest to, że wielu firmom z branży opakowaniowej zależy na ochronie środowiska. Logiczną konsekwencją takiego zaangażowania jest wykształcenie się na rynku opakowaniowym oferty tak zwanego druku neutralnego dla klimatu, nazywanego również „zielonym” lub „ekologicznym” drukiem opakowań.

wania jest uwalnianie się metanu (pochodzącego na przykład z hodowli bydła) i spalanie paliw kopalnych, jak gaz ziemny, węgiel i ropa naftowa. Rozwiązaniem, które pozwoliłoby na zredukowanie ilości gazów cieplarnianych, jest – w zasadzie prosta – koncepcja neutralności klimatycznej. Zmiana klimatu to problem o zasięgu globalnym. Na zasadzie analogii, każdorazowa redukcja emisji gazów cieplarnianych również wpłynie na ogólny stan klimatu. W sytuacji, gdy środowisku najbardziej szkodzą przedsiębiorstwa produkcyjne, da się ten wpływ zmniejszyć, podejmując odpowiednie kroki na rzecz ochrony klimatu na zupełnie innym obsza-

rze. Suma summarum, wyrządzone szkody można wyrównać poprzez odpowiednie inwestycje w lepszy, bardziej ekonomiczny sprzęt.

z Rekompensata dla środowiska W całej koncepcji neutralności klimatycznej chodzi o kompensację emitowanej ilości gazów cieplarnianych poprzez „zaoszczędzenie” takiej samej ilości dzięki odpowiednim inwestycjom. Nawet jeśli symboliczne przedsięwzięcia w rodzaju „jeden

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

Kryteria Gold Standard - Ścisła kontrola daje gwarancję, że projekt faktycznie pozwoli na dalszą redukcję emisji gazów cieplarnianych. - Projekty muszą bazować na efektywności energetycznej i wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii; nie mogą natomiast zakładać pozyskiwania energii ze spalania paliw kopalnych, jak węgiel, gaz ziemny i ropa naftowa. - Projekty nie mogą mieć negatywnego wpływu na jakość wody i powietrza oraz zachowanie różnorodności gatunkowej. Muszą również odpowiadać polityce społecznej związanej ze zwalczaniem biedy i bezrobocia. Powinny wspierać ekonomiczny i technologiczny rozwój danego regionu. - Wszystkie strony, których dotyczy realizowany projekt – z uwzględnieniem ludności danego regionu – muszą być w niego zaangażowane i otrzymywać bieżące informacje na temat jego postępów. - Projekty muszą spełniać zasadę dodatkowości, tzn. wykazać redukcję emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do sytuacji, w której nie wcielono by danych projektów w życie. produkt = jedno drzewo” niekoniecznie wiążą się z pełnym wyrównaniem bilansu szkodliwej emisji, równie dobrze przyczyniają się one do ochrony środowiska. Kompensacja emisji gazów cieplarnianych jest przedmiotem Protokołu z Kioto. Za najważniejsze instrumenty tego porozumienia uznaje się CDM (Mechanizm Czystego Rozwoju) dla krajów uprzemysłowionych i JI (Mechanizm Wspólnych Wdrożeń) dla krajów rozwijających się. CDM oznacza inwestycje, które jeden kraj realizuje na terytorium innego po to, by zredukować pochłanianie gazów cieplarnianych lub uniknąć go. Z kolei w ramach JI państwo inwestuje w przyjazne dla środowiska technologie w innym kraju, ponieważ jest to dla niego bardziej opłacalne niż potencjalne inwestycje krajowe. Tym samym państwoinwestor zwiększa swój limit emisji.

Poprzez ustalenie odpowiednich limitów Protokół z Kioto nakłada na sygnatariuszy obowiązek redukcji emisji gazów powodujących efekt cieplarniany. Limit dla danego państwa jest dzielony i sprzedawany przedsiębiorstwom produkcyjnym. W ramach handlu emisjami przedsiębiorstwa, które nie wykorzystują swojego limitu, mogą odsprzedać go tym, które przekraczają przyznane im limity. W ramce o p i s uj e my p o szczególne certyfikaty.

z Zmiany u podstaw Projekty na rzecz ochrony klimatu są niemal zawsze z wią zane z produkcją energii odnawialnej, na przykład poprzez budowę elektrowni wodnych i wiatrowych czy wykorzystanie gazu wysypiskowego powstającego w procesie fer-

Bilans emisji CO2 w drukarni opakowań Koncepcję neutralności klimatycznej, a więc wyrównania nieuniknionej emisji dwutlenku węgla w jednym procesie poprzez jej redukcję w innym, można z powodzeniem zastosowań również w przypadku produkcji opakowaniowej. Podstawą neutralności klimatycznej jest dokładne wyliczenie bilansu emisji dwutlenku węgla dla każdego użytku za pomocą specjalnego oprogramowania (tzw. kalkulatora CO2). W obliczeniach uwzględnia się zarówno emisję dwutlenku węgla związaną z samym procesem produkcji (energia, logistyka, farby, płyty drukowe, środki czyszczące itd.), jak również parametry konkretnego zlecenia (nakład, objętość, ilość zastosowanej farby, rodzaj papieru, transport itp.). Na podstawie wyliczonego śladu węglowego opracowywana jest strategia redukcji emisji dwutlenku węgla poprzez zakup odpowiednich certyfikatów emisyjnych w ramach jednego z dostępnych mechanizmów posiadających swoje własne standardy. Użytki, których druk został zrekompensowany, można oznaczyć jako neutralne dla klimatu w różny sposób – na przykład stosując formułkę „wydrukowano w sposób przyjazny dla środowiska przez…”, umieszczając na produkcie bilans emisji dwutlenku węgla lub opis projektu, w ramach którego drukarnia zdobyła certyfikację.

11/12 Packaging Polska

mentacji odpadów na wysypiskach śmieci. Innym sposobem jest redukcja dwutlenku węgla poprzez zalesianie, finansowana głównie ze środków pochodzących ze sprzedaży certyfikatów emisji gazów cieplarnianych. Jeden certyfikat odpowiada zazwyczaj jednej „zaoszczędzonej” tonie dwutlenku węgla. Gdyby nie handel emisjami, wiele krajów – w większości przypadków państwa o gospodarce rozwijającej się – nie mogłoby pozwolić sobie na budowę systemów produkcji energii odnawialnej. Skutkiem tego zaopatrzenie tych krajów w energię byłoby nadal realizowane poprzez spalanie paliw kopalnych. Wspomniane jednostki poświadczonej redukcji emisji gazów cieplarnianych, które można otrzymać w wyniku realizacji projektów CDM, stosuje się w odniesieniu do państw tzw. Complience Market, które – na mocy Protokołu z Kioto – są zobowiązane do zmniejszenia emisji szkodliwych gazów. Poza Protokołem z Kioto funkcjonuje tzw. Voluntary Market, na którym jednostki CER są drugorzędne, a przedmiot handlu stanowią jednostki zweryfikowanej redukcji emisji. Jednostki te są co prawda weryfikowane przez niezależnego audytora, jednak nie podlegają regulacjom Protokołu z Kioto. W związku z tym podjęto kroki w celu stworzenia jednolitego, międzynarodowego standardu. W efekcie powstały oznaczenia, które potwierdzają wiarygodność jednostek emisyjnych: - VCS (Voluntary Carbon Standard) stworzony przez VCS Association w siedzibą w Waszyngtonie; - VER+ określony przez TÜV Süd, czyli Stowarzyszenie Nadzoru technicznego z Monachium; - Gold Standard VER – najpopularniejszy standard na rynku VER, stworzony przez Gold Standard Foundation z Genewy. Te trzy standardy zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa i jakości w handlu jednostkami VER, ponieważ są zbliżone do regulacji, jakie określają przyznawanie jednostek CER. Projekty na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych nierealizowane w ramach Protokołu z Kioto nie muszą być zatem małowartościowe, jednakże zawsze będzie brakować im gwarancji, jaką dają standardy stosowane w przypadku CDM.

EKOLOGIA

stosowaniu jej do określonych standardów, może przynieść nie tylko ekologiczne, ale i ekonomiczne zalety w postaci zmniejszenia ilości makulatury i podniesienia jakości oraz precyzji druku opakowań. Inwestycje, jakie należy poczynić w tym kierunku, zwracają się z reguły dosyć szybko.

z Dobre rady

Handel emisjami przynosi korzyści wielu krajom, zwłaszcza rozwijającym się, których nie stać na inwestycje w systemy produkcji energii odnawialnej. Zakupując certyfikaty, państwa te mogą zrekompensować szkody, jakie powoduje spalanie paliw kopalnych.

z Trzymać się reguł Idea kompensacji emisji gazów cieplarnianych musi się często zmierzyć ze swoim negatywnym wizerunkiem, jaki kształtuje się w opinii publicznej z uwagi na zjawisko tzw. greenwashingu, czyli – w wolnym tłumaczeniu – ekologicznego prania mózgu. Polega ono na tym, że firmy wprowadzają konsumentów w błąd, informując o swoim rzekomym zaangażowaniu w działania na rzecz ochrony środowiska lub – niezgodnie z prawdą – promując swoje produkty jako ekologiczne. W branży opakowań na pierwszym miejscu musi stać konsekwentne unikanie nadmiernej emisji gazów cieplarnianych. Kolejny krok to próba jak największego zredukowania tych emisji, z których trudno jest zrezygnować. Należy również poszukać dla nich bardziej ekologicznej alternatywy. Dopiero w przypadku emisji, k tór ych siłą rzeczy nie da się uniknąć, można zdecydować się na zakup c er t y fikatu pozwalającego na kompensację produkcji g a zó w cieplarnian y c h . Ta k

więc zasada „unikaj, redukuj, wyrównuj” zawsze traktuje priorytetowo wcielenie koncepcji neutralności klimatycznej w działalność przedsiębiorstwa, a dopiero w szczególnych przypadkach dopuszcza „prostsze” rozwiązania.

z Potencjał zmian Złożoność produkcji opakowaniowej stwarza bardzo wiele możliwości optymalizacji. W pierwszej kolejności należy wymienić inwestycje zwiększające efektywność wykorzystania energii, które zwracają się również w sensie finansowym. Organizacje oferujące usługi związane z ekologicznym drukiem i produkcją opakowań na wstępie proponują swoim klientom wszechstronną analizę efektywności energetycznej. Wyniki takiej analizy mogą okazać się opłacalne już same w sobie, ponieważ niejednokrotnie okazuje się, że przy małych nakładach fin a ns o w y c h da się osiągnąć bardzo zadowalające rezultaty. Również optymalizacja procesów, polegająca najczęściej na automatyzacji produkcji i do-

Istnieje kilka organizacji specjalizujących się w doradztwie związanym z ekologicznym drukiem opakowań, które wspierają drukarnie w analizie i obliczeniu rzeczywis tej emisji dwutlenku wę gla or a z w kompensacji emisji, których nie da się uniknąć. Najpierw identyfikuje się wszystkie czynniki, które prowadzą do powstania gazów cieplarnianych w produkcji opakowaniowej. Bierze się także pod uwagę aspekty, które przyczyniają się do tego jedynie pośrednio, na przykład dojazdy pracowników do drukarni czy usługi zewnętrzne. Zebrane wyniki pozwalają wyliczyć emisję dwutlenku węgla, co daje pełny obraz tego, w jakim stopniu druk opakowań i związane z nim procesy wpływają na środowisko. W tego typu analizie można uwzględnić uśrednione wartości w odniesieniu do całej branży (na przykład związane ze zużyciem materiałów) tylko wtedy, gdy nie ma innej alternatywy. Przykładowo, w Niemczech stworzono kalkulator internetowy, który pozwala na obliczenie bilansu dwutlenku węgla na podstawie wprowadzonych przez daną drukarnię informacji dotyczących realizowanej przez nią produkcji. Jeśli firma nie dysponuje konkretnymi liczbami, ponieważ ich uzyskanie jest trudne lub kosztowne, kalkulator korzysta z uśrednionych wartości dwutlenku węgla pochodzących z wiarygodnej bazy danych. Jednak warunkiem uzyskania dostępu do aplikacji jest zobowiązanie do sprawdzenia swojej efektywności energetycznej. Obliczenie bilansu dwutlenku węgla wiąże się z koniecznością zebrania wielu danych na temat realizacji zleceń. Pracownicy drukarni muszą wypełnić specjalne formularze, podając informacje dotyczące na przykład zużycia materiałów oraz czasu produkcji i dostawy. Po przetworzeniu informacji kalkulator generuje protokół, w którym są uwzględnione źródła emisji dwutlenku węgla dla konkretnego zlecenia. Handel emisjami Jeśli chodzi o handel emisjami, ich przedmiotem są następujące certyfikaty: European Union Allowances (EUA) – poświadczenia wydawane operatorom instalacji stacjonarnych; Emissions Reduction Unit (ERU) – poświadczenia, które uzyskuje się na zasadzie wymiany limitów w ramach JI; Certified Emission Reduction (CER) – poświadczenia nabyte w ramach CDM.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

zOdkrycia w Azji szansą na rozwiązanie problemu odpadów spożywczych

Wróżenie z biofusów? Według najnowszych danych FAO rocznie marnujemy ponad 1,3 mld ton jedzenia. Wraz ze wzrostem cen produktów spożywczych Światowy Bank ocenił, że ponad 44 mln ludzi na świecie zostało zepchniętych na skraj ubóstwa. Podczas gdy największym producentem śmieci są państwa Zachodu, Azjatyckie Tygrysy testują najróżniejsze metody, aby rozwiązać problem odpadów spożywczych na świecie.

aukowcy z Hong Kongu, podczas krajowego spotkania American Chemical Society, ogłosili że potrafią zrobić z fusów po kawie Starbucks’a opakowanie z bioplastiku. Metodą zamiany odpadów spożywczych w plastik jest biorafineria, dzięki której z fusów po kawie czy czerstwego chleba otrzymuje się kwas bursztynowy, rozpuszczalny w wodzie, etanolu i eterze. Biorafinerie przekształcają kukurydzę, cukier trzcinowy oraz inne surowce roślinne nadające się do otrzymania bio paliw i innych bio produktów. Proces uzyskiwania kwasu składa się z połączenia spalanych produktów z miksturą z grzybów, które wydzielają enzymy rozkładające węglowodany w jedzeniu na cukry proste. Tak powstała mieszanka jest przelewana do fermentatora, w którym bakterie z kolei przekształcają cukry w kwas bursztynowy. Pomysł na przetestowanie tej metody powstał rok temu pomiędzy przedstawicielami organizacji non-profit, The Climate Group oraz chińskimi naukowcami z uniwersytetu w Hong Kongu.

w prawdziwy skarb” – podsumowała Carol S.K. Lin, przewodnicząca grupie naukowców prowadzących testy na odpadach.

z Robaki na ratunek W tym samym czasie, w innej części globu, hinduscy naukowcy z uniwersytetu w Tamilnadu testują zdolności dżdżownic z Indii, Afryki i Stanów Zjednoczonych wykorzystywanych do rozkładu odpadów spożywczych, które mają zostać zużyte jako nawóz. Interesujące umiejętności tych robaków są znane od dawna, ale celem badań jest sprawdzenie, który gatunek rozkłada odpady szybciej i wydajniej. Dotychczas udało się dowieść jednego – nawóz z odpadów „przerobionych” przez dżdżownice zawiera znacznie większe ilości potasu, fosforu i azotu, które umożliwiają pięciokrotnie szybszy rozwój roślin. Jednak, aby

Paulina Malińska

zapewnić robakom wystarczającą „motywację” do pracy należy zmieszać odpady z krowimi odchodami, ponieważ to jest ich głównym źródłem pożywienia. Można kręcić głową z niedowierzaniem na pomysły naukowców, jednak może wkrótce się okazać, że bez pomocy mikrobów i pasożytów ciężko będzie w ykarmić ludzką populację.

z Fusy cenniejsze niż kawa Według szacunków Starbucks, w Hong Kingu produkuje się ok. 4,5 tys. ton fusów rocznie. Obecnie odpady są spalane, kompostowane lub składowane na wysypiskach. Jak zapewniają chińscy naukowcy, utylizowanie odpadów w biodegradowalny surowiec byłoby korzystne nie tylko dla branży spożywczej, ale również dla medycyny. „Dzięki tej nowo odkrytej metodzie możemy rozwiązać problem odpadów spożywczych na świecie i zamienić śmieci ze Starbucks’a

11/12 Packaging Polska

EKOLOGIA

zMaszyny pakujące a logistyka odzysku - Jak zapakować, by łatwiej było odpakować?

Odpakuj i zapakuj Zadaniem logistyki odzysku w sferze odpadów opakowaniowych jest takie organizowanie procesów logistycznych, by móc sprawnie zarządzać przepływami surowców wtórnych maksymalizując ich wartość rynkową. W jaki sposób na wartość tą mogą wpływać maszyny pakujące? Zogniskujmy naszą uwagę na ich możliwościach w tym zakresie. dr Katarzyna Michniewska Eko Cykl Organizacja Odzysku SA

spekt problematyki środowiskowej w odniesieniu do pakowania towarów i us ług stał się tematem medialnym dopiero kilka lat temu, kiedy to jeden z czołowych producentów napojów, zakupiwszy nieekologiczną maszynę, wpłynął negatywnie na rynek recyklingu tworzyw sztucznych. Mimo nacisków i poparcia recyklerów przez największe autorytety w kraju, nie udało się pomyślnie rozwiązać tego problemu. Tego typu działanie nie tylko istotnie zanieczyściło strumień surowca, ale także uniemożliwiło recykling pozostałej części odpadów. Działania te obniżyły znacznie wartość rynkową tego strumienia. Niezbędna była interwencja, która pokazała, jak duże znaczenie dla możliwości zagospodarowania odpadów ma

wykorzystywana do tego maszyna, i co się z tym również wiąże – materiały pakujące. Ten przykład pokazuje, jak duże znaczenie dla przemysłu, ale jednocześnie dla środowiska, ma komplikacja w strukturze opakowań. Jest ona problematyczna dla środowiska wtedy, kiedy zawiera połączenia dużej ilości różnorodnych materiałów, które osobno mogłyby zostać poddane recyklingowi, a połączone stanowią bombę ekologiczną. Niestety obecnie obserwowane praktyki skłaniają się ku temu, że np. w grupie tworzyw sztucznych komplikacja i połączenia różnego rodzaju materiałów powodują, iż ponad 50 proc. opakowań nie może być jednoznacznie zaliczona do danej grupy rodzajowej i finalnie opisana jest jako tzw. „inne”. Być może producenci nie wsłuchując

się zbytnio w głos rozdrobnionych firm recyklingowych wyobrażają sobie, że takie opisanie materiału jest zwykłym wymogiem biurokratycznym. Wręcz przeciwnie – służy ono do identyfikacji surowca w procesie jego ponownego zagospodarowania, a przypisanie go do grupy „inne” z pewnością nie pomaga w tym działaniu. Co istotne, tak zanieczyszczone surowce mają dużo niższą cenę, niż np. czysty strumień butelek PET.

Zmniejszanie masy odpadów, tak by wciąż gwarantowała zapewnienie funkcji logistycznej, stanowi cel i wyzwanie dla rynku maszyn pakujących.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

z Wyzwania rynku Ho-Re-Ca Ten obszar – z małymi wyjątkami jak opakowania zbiorcze – rodzi także bardzo duże trudności po stronie recyklingu. Ilość różnego rodzaju saszetek, buteleczek, jednorazowych próbek itp. minimalnych wielkości opakowań stanowi duże utrudnienie w selektywnej zbiórce. Utrudnienie to wynika z rozdrobnienia surowca, który posiadacze odpadów chcą przekazać do recyklingu. Tak rozdrobniona frakcja ma też oczywiście dużo niższą wartość rynkową i jest trudna do zgromadzenia ze względów logistycznych.

z Wielokrotnego użytku Przeciwieństwem typowych dla hoteli i restauracji jednodawkowych opakowań są opakowania zbiorcze bądź opakowania, które można wielokrotnie napełniać. Chronią one środowisko naturalne przed nadmierną ilością odpadów opakowaniowych. Co ciekawe w Polsce, w porównaniu do Ameryki Północnej, opakowania typu refill są i tak stosunkowo małe. Istnieje więc w tym obszarze – mimo, że jest on już w obecnej postaci oceniany pro środowiskowo – możliwość usprawnień. Być może producenci mogliby rozpatrzyć i przetestować chęć zakupu przez polskiego konsumenta większych dawek danego surowca – z korzyścią dla sprzedaży i dla środowiska. Zdaje się, że obecnie jest bardzo podatny grunt dla haseł: „kup większe opakowanie – zadbasz o środowisko naturalne”. Przy obecnym stanie rynku, firmy, które się na to zdecydują mają szansę na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej w sferze ekologicznej odpowiedzialności biznesu. Wiemy, że istnieją rozwiązania technologiczne do ponownego napełniania tego typu opakowań.

z Używanie opakowań biodegradowalnych Równie przychylna atmosfera panuje w odniesieniu do dyskusji na temat stosowania opakowań biodegradowalnych. Problemem w tym obszarze była przez jakiś czas cena wyprodukowania tego typu opakowań. Temat, dzięki rosnącej popularności tego typu materiału, słabnie. Kłopot pozostaje jednak z zagospodarowaniem tego typu surowca. Mimo istniejących przepisów w tym zakresie, zmuszających do selektywnej zbiórki tychże odpadów, wciąż te systemy nie funkcjonują. Natomiast łączenie odpadów biodegradowalnych z odpadami podlegającymi recyklingowi materiałowemu negatywnie oddziałuje na oba strumienie, obniżając znów istotnie ich wartość rynkową. Przyszłość należy z pewnością do opa-

11/12 Packaging Polska

kowań biodegradowalnych. Miejmy nadzieję, że jest ona bliska.

z Logistyka odzysku Zmniejszanie masy odpadów, tak by wciąż gwarantowała zapewnienie funkcji logistycznej, stanowi cel i wyzwanie dla rynku maszyn pakujących. Do tego aspektu dochodzi obecnie zagospodarowanie surowca będącego efektem rozpakowania produktu bądź półproduktu. Do tej pory problem ten traktowany był bardzo marginalnie. W obliczu wyczerpywania się deficytowych surowców, zapełnienia dostępnych składowisk odpadów i ogólnie powszechnej toksykacji środowiska problematyka ta stała się ważka i dogłębnie analizowana. Zmniejsza się masę opakowań by zagwarantować minimalizację zużycia surowców, najmniejsze z możliwych masy przewozu i by lżejsze opakowania redukowały emisję CO 2. O rosnącym znaczeniu tego obszaru stanowi przykład sieci sprze-

surowce wtórne oszczędzając (zastępując) deficytowe surowce naturalne.

z Zmiany w składzie i konstrukcji Zauważane trendy w zakresie ochrony środowiska naturalnego wskazują, że w opakowalnictwie odchodzić się będzie od wielkich, kolorowych, łączących wiele materiałów opakowań na rzecz opakowań zbiorczych, wykonanych z materiałów nadających się bądź pochodzących z recyklingu. Często wręcz widoczna jest całkowita rezygnacja ze zbędnych przedmiotów zaliczanych do elementów opakowania. Tendencja taka wiąże się nie tylko z większym zainteresowaniem świadomych problemów środowiskowych klientów – ci stanowią grupę bardziej zamożnych konsumentów – ale także z niższymi kosztami dla przedsiębiorcy. Koszty te wynikają z niższych cen opakowań z recyklingu czy mniejszej opłaty

Już niebawem 80 proc. firm wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach nie rozliczających się z tejże opłaty nie będzie mogło dystrybuować swoich wyrobów.

daży firmy Wal-Mart, która zażądała od swoich dostawców uwzględnienia potrzeby ochrony środowiska naturalnego w dostarczanych do sieci towarach. Narzędziem do osiągnięcia tego celu miała być, między innymi, otwarta polityka na temat informowania konsumentów o rodzajach stosowanego materiału do produkcji wyrobów i ich opakowań, o możliwości poddania ich recyklingowi, o emisjach dwutlenku węgla związanych z danym asortymentem, a nade wszystko wykazania, że zostało zrobione wszystko, by opakowanie czy wyrób można uznać za proekologiczne. Informacje te mają istotny wpływ na organizację i tworzenie systemów logistyki odzysku, której zadaniem jest ponowne zebranie tychże surowców z rynku i wykorzystanie ich w systemie zamkniętym, a więc ponownie jako

produktowej za te opakowania. Już niebawem 80 proc. firm wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach nie rozliczających się z tejże opłaty nie będzie mogło dystrybuować swoich wyrobów. Warto już dziś rozpatrzyć problem zaległej za pięć lat wstecz opłaty produktowej. Zacząć liczyć masę wprowadzanych opakowań i dokonywać stosownych zmian w ich strukturze i masie. Czyż szykowane zmiany nie akcentują wyraźnie, co teraz stanowi wyznacznik właściwego pakowania? Niewątpliwie zarówno w tym, jak i innych obszarach jest to nadmiernie eksploatowane przez gospodarkę środowisko naturalne. Czy producenci maszyn pakujących zechcą uwzględnić potrzeby rynku w tym zakresie? Jak więc pakować, by łatwo było odpakować i poddać recyklingowi…?

EKOLOGIA

zZmiany legislacyjne w gospodarce odpadami

Obudzić śpiące królewny

Projekt nowej ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, po sześciu latach od rozpoczęcia prac nowelizacyjnych w rządzie, przeszedł etap tzw. pierwszego czytania w Sejmie i trafił już do nowopowołanej Podkomisji stałej ds. spraw monitoringu gospodarki odpadami. Dziś jeszcze nie wiadomo, jaki będzie ostateczny kształt przepisów. Jedno jest jednak pewne – zmieni się bardzo dużo.*

2008 roku w Unii Europejskiej weszła w życie tzw. ramowa dyrektywa o odpadach (RDO), obowiązująca wszystkie kraje członkowskie. Dokument ten określa kierunki i reguły w postępowaniu z odpadami i ich zagospodarowywaniem – wprowadza m.in.: pięciostopniową hierarchię postępowania z odpadami; zasadę „zanieczyszczający płaci”; nakłada obowiązek stworzenia systemów selektywnego zbierania odpadów z papieru, szkła, plastiku i metali w celu osiągnięcia poziomów recyklingu, aby odzyskać i wykorzystywać powtórnie surowce lub energię z tego, co znajduje się w masie

odpadów; oraz nakłada terminy. Jednym słowem RDO ustanawia budowanie „społeczeństwa recyklingu”.

z Gospodarowanie po polsku Polski system opakowań i zagospodarowania odpadów opakowaniowych tworzony jest od 2001 roku i regulowany dwoma dokumentami: ustawą o opakowaniach i o dp a d a c h o p a ko w a ni o w y c h z dn . 11.05.2001r. oraz ustawą o obowiązkach

Agnieszka Jaworska, Stowarzyszenie EKO PAK przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami i o opłacie produktowej z dn. 11.05.2001. Na mocy przepisów przedsiębiorca wprowadzający na rynek opakowane produkty musi osiągnąć poziomy recyklingu i odzysku odpadów powstających ze zużytych opakowań samodzielnie (pod pewnymi warunkami), za pośrednictwem organizacji odzysku ( na podstawie umowy cywilno-prawnej), lub nie robić nic, ale wówczas musi zapłacić karę w postaci opłaty produktowej. System ten oparty jest na tzw. rozszerzonej odpowiedzialności producenta (z j. ang. extended producer responsibility), która obliguje wytwórców do

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

 Należy zauważyć, że nasz kraj jest spóźniony z przyjęciem przepisów do wewnętrznego prawa, dlatego Komisja Europejska skierowała w połowie tego roku do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wniosek przeciwko Polsce, powodujący nałożenie kar w wysokości 67,5 tys. euro dziennie. Podjęcie tych działań spowodowało przyspieszenie tempa prac nad nowymi ustawami odpadowymi w Polsce.

PRODUKT, NIE ODPAD

ZAPOBIEGANIE POWTÓRNE UŻYCIE

ODPAD

RECYKLING ODZYSK

z Droga przez mękę

UNIESZKODLIWIANIE Źródło: Komisja Europejska

EUROPA 2020 MAPA DROGOWA A ODPADY Mapa drogowa umacnia HIERARCHIĘ POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI (z nowej dyrektywy o odpadach) 1. zapobieganie 2. powtórne użycie 3. recykling

4. odzysk energii

5. składowanie

} } }

ponoszenia części kosztów zagospodarowania odpadów powstających w wyniku ich działalności, w tym wypadku – odpadów opakowaniowych. Polski system jest konkurencyjny – istnieje wiele organizacji odzysku, a realizacja obowiązków opiera się na dokumentach potwierdzających realizację odzysku i recyklingu (DPR/DPO). Niestety, zasada wolnego rynku w tym szczególnym przy-

11/12 Packaging Polska

produkty w opakowaniach, części recyklerów czy organizacji odzysku, za zasłoną swobody działalności gospodarczej zadziałały jak samowola – łatwo założyć organizację odzysku, brać od przemysłu pieniądze za realizację obowiązków i kupować fikcyjne dokumenty potwierdzające recykling. W Polsce, w porównaniu do większości krajów UE, obowiązki realizuje się tanio, bo droga, legalna działalność nie wytrzymała konkurencji z potwierdzaniem obowiązków tylko na papierze. Ten swoisty wirtualny świat i fikcyjne potwierdzanie realizacji obowiązków w zakresie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych spowodował drastyczny spadek dopłat do budowania selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w gminach – ono praktycznie nie istnieje. Nowe wyzwania unijne w zakresie społeczeństwa recyklingu, w tym rosnące poziomy recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych nakładane przez Komisję Europejską oraz wzrastająca świadomość po stronie polskiego ustawodawcy, będą miały wpływ na branżę opakowań.

nabiorą większego znaczenia

powinien ogrniczyć się do materiałów nie podlegających recyklingowi praktycznie wyeliminowane

padku działalności wrażliwej i newralgicznej, jaką jest zagospodarowywanie odpadów, spowodowały rozkwit szarej strefy, której istnienie potwierdzają wyniki kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska. Jednocześnie głosy spoza Inspekcji wytykają jej nieskuteczność kontroli i brak właściwej egzekucji prawa. Nieuczciwe zachowania niektórych przedsiębiorców wprowadzających na rynek

Ostatnie nowelizacje ustaw o obowiązkach przedsiębiorców oraz o opakowaniach miały miejsce na przełomie 2004 i 2005 roku i w zasadzie od tamtej pory mówiło się o konieczności dalszych zmiany tego prawa. Postulowali to reprezentanci różnych branż wykorzystujących opakowania oraz zajmujący się zagospodarowywaniem zużytych opakowań. Od tamtego czasu powstał szereg projektów nowelizacji lub całkiem nowych ustaw z kolejnymi pomysłami wprowadzenia „jedynie słusznych” rozwiązań. Jedną z takich idei była propozycja wprowadzenia zakazu stosowania jednorazowych toreb z tworzyw sztucznych, obwarowana nawet próbą nałożenia na producentów tych opakowań specjalnej opłaty recyklingowej. Ta idea wzbudziła mnóstwo kontrowersji, jednak przede wszystkim spowodowała opóźnienie prac nad nowelizacją prawa o dobre trzy lata. Jednorazowe torby foliowe stanowią nieznaczący ułamek wszystkich opakowań wprowadzanych w skali kraju na polski rynek, a po całym zamieszaniu medialnym i społecznym uznano je za odpady niebezpieczne dla środowiska bardziej, niż np. zużyte akumulatory, czego potwierdzeniem były wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie Ministerstw Środowiska w 2008 r. Z tego swoistego kuriozum ostatecznie rząd się wycofał i merytoryczne prace nad zmianą ustaw przyspieszyły. Jednak to wydarzenie (oraz następne) dobitnie pokazało jakie szkody powodują nieprzemyślanie decyzje. Kolejną przeszkodą na drodze prac nowelizacyjnych okazały się tzw. torby biodegradowalne, biooxybiodegradowalne, które jednak nie spełniały norm dla procesów zagospodarowania itp. Powstał szum infor-

EKOLOGIA

POZIOMY RECYKLINGU W LATACH 2001-2014

OPAKOWANIA WPROWADZONE NA RYNEK [kt] 1600

70% 60%

1400

50%

1200

60% 48%

50% 40%

37%

38%

30%

25%

20% 15%

20%

13%

800 23%

600

15%

400

15%

10% 7% 0%

1000

40%

200

5% 2002

2003

Papier

2004 Szkło

2005

2006

Tworzywa

2007

2008

Wielomateriałowe

2009

2010 Stal

2011

2012

Aluminium

2013

2014

Tworzywa

Aluminium

Naturalne

Źródło: Rekopol OO SA

macyjny, wprowadzanie w błąd i rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, nad którym nie warto się już rozwodzić. Fakt jest taki, że problemem są nie same torby czy inna grupa opakowań, stanowiąca margines w łącznym strumieniu odpadów, a brak właściwego postępowania z odpadami, w tym selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych.

z Od fundamentalnych zmian do rewolucji W styczniu 2012 r. weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, ale część zapisów obowiązywać będzie dopiero od połowy 2013 roku. Do tej pory właściciel nieruchomości podpisywał umowę z wybraną przez siebie firmą odbierającą odpady i płacił określoną stawkę za usługę. Na mocy zmian gminy przejmą władanie nad odpadami generowanymi w naszych – potocznie nazywając – śmietnikach, zbudują system selektywnego zbierania odpadów komunalnych i ich zagospodarowywania oraz ustalą wysokość opłat, które my – mieszkańcy zapłacimy. Wywozem odpadów zajmą się wybrane w przetargach wyspecjalizowane firmy. To jedna zmiana ustawowa, ale w Sejmie aktualnie toczą się jeszcze dwa inne procesy legislacyjne, w wyniku których wejdą w życie przepisy, które docelowo będą miały wpływ na działalność producentów opakowań, ale także dostawców materiałów opakowaniowych. Jednym z nich jest projekt ustawy o odpadach, mający priorytetowy charakter w stosunku do nowych przepisów o opakowaniach. Nowy dokument, poza wprowadzeniem do krajowego prawa przepisów RDO, wprowadzi także instytucję Rejestru, który będzie integralną częścią bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Ponadto, właśnie w tej ustawie znajdą się przepisy o sprawozdawczości w zakresie produktów, opakowań oraz gospodarki odpadami, które dziś istnieją w postaci OPAK sprawozdania w zakresie opakowań oraz OŚ-OP – sprawozdania dotyczącego odpadów opakowaniowych. Rejestracja będzie obowiązkowa

i płatna (opłata rejestrowa oraz roczna), na wniosek przedsiębiorcy, bądź w niektórych przypadkach z urzędu. Na fakturach w obrocie gospodarczym będzie obowiązek umieszczania numeru rejestrowego, który przedsiębiorcy nada marszałek. Według aktualnej rządowej propozycji, działalność bez wymaganego braku wpisu do rejestru będzie podlegała dotkliwej karze administracyjnej – w wysokości od 5 tys. do 5 mln zł.

z Nowe prawo Formalnym powodem zmiany obowiązujących przepisów w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych jest konieczność notyfikacji polskich przepisów dotyczących opakowań w UE. Ponadto, w uzasadnieniu do projektu ustawy za główny cel uznano uszczelnienie systemu zagospodarowania odpadów opakowaniowych, gdyż funkcjonujący obecnie system jest nieskuteczny i nie gwarantuje osiągnięcia przez Polskę do 2014 r. wymaganych poziomów odzysku i recyklingu, w tym oddalenie ryzyka nałożenia na Polskę kar. Nowa ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zastąpi obowiązujące wcześniej dwa dokumenty: ustawę o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, część przepisów dotyczących odpadów opakowaniowych (z ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami) oraz o opłacie produktowej. Zostaną w niej określone wymagania jakim muszą odpowiadać wszystkie opakowania wprowadzane do obrotu, bez względu na materiał, z którego są wyprodukowane m.in. zasady działania organizacji odzysku opakowań, postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, ustalania i pobierania opłaty produktowej, zgodnie z obowiązującymi wymogami ochrony środowiska. Przewidziane jest także zobligowanie Ministra Środowiska do wydania rozporządzenia określającego przykładowy wykaz wyrobów, które jednoznacznie uznaje się, bądź nie, za opakowanie. Warto przypomnieć, że do tej pory funkcjonował poradnik pt. „Co jest, a co nie jest opakowaniem” (był umieszczony na stronie inter-

Stal 2008

Papier 2009

2010

Szkło

Naturalne

2011 Źródło: Rekopol OO SA

n e to w e j Minis te r s t w a Śr o d o w is k a ), opracowany przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy (COBRO) po wejściu w życie ustawy o opakowaniach. Trzeba przyznać, że pomimo to do dziś wielu przedsiębiorców ma problemy z właściwym zdefiniowaniem wyrobu, co przekłada się negatywnie na jakość danych zawieranych w sprawozdaniach o wprowadzonych na r ynek opakowaniach. Z punktu widzenia producentów opakowań czy też materiału opakowaniowego, trzeba zwrócić uwagę na proponowany przez ustawodawcę w projekcie ustawy nowy obowiązek spełniania części wymagań zasadniczych (z j. ang. essential requirements) dotyczący dostawców materiałów opakowaniowych i samych materiałów opakowaniowych, na które dostawca ma wpływ – np. wymóg nieprzekraczania zawartości metali ciężkich w materiałach opakowaniowych.

z Branża opakowaniowa pod lupą Priorytety Komisji Europejskiej, co wynika z zapisów strategii „EUROPA 2020 Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych” oraz w „Mapie drogowej” do wdrożenia tej strategii, są jasne: zmniejszenie ilości produkowanych odpadów per capita, wzrost popularności selektywnego zbierania, odchodzenie od składowania odpadów komunalnych, realizacja obowiązku odzysku i recyklingu 50 proc. głównych strumieniu odpadów pochodzących z gospodarstw domowych, zakaz odzysku odpadów, które nadają się do recyklingu i rozwój rynków surowców wtórnych poprzez wprowadzenie mechanizmów ekonomicznych. Mimo że na razie nie ma jeszcze konkretnych pomysłów (pojawią się ok. 2014 roku), lawina zmian już ruszyła. Z oficjalnych danych GUS wynika, że w Polsce składujemy prawie 90 proc. zebranych odpadów komunalnych, czyli tych, które powstają m.in. w naszych domach. Ilu nie zbieramy, tego nie wiemy. Zużyte opakowania, według statystyk, stanowią wagowo ok. 30 proc., a objętościowo nawet ok. 60 proc., odpadów komunalnych.

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

Mamy więc o czym mówić i co robić. Czeka nas potężne wyzwanie infrastrukturalne, zmiana sposobów myślenia oraz naszych osobistych postaw – jako przemysłu, użytkowników opakowań i wytwórców odpadów, bo z przeważającej większości produktów i opakowań na końcu całego cyklu powstają odpady. Wszyscy, jako przedsiębiorcy i konsumenci, musimy zacząć zadawać sobie pytanie „śmieć to odpad czy surowiec?” już na etapie projektowania i przy decyzjach zakupowych. Niewątpliwie przyjdzie nam zapłacić za lata tolerancji szarej strefy, co spowodowało zarówno zaniedbania infrastrukturalne, jak i edukacyjne – wzrosną koszty zagospodarowania odpadów. Tak naprawdę nie wiadomo o ile, bo dziś nie są znane modele, które przyjmą gminy w selektywnym zbieraniu odpadów.

z Obudzić królewny Śpiące królewny – tak o wytwórcach, objętych zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, mówią przedstawiciele Komisji Europejskiej, a przemysł opakowań stoi tuż obok. Administracja też ma swoje „za uszami”. Przyszedł czas, żeby wszystkich obudzić z błogiego snu. Myślę, że wielu producentów wykorzystujących opakowania, analizując sytuację w kraju i poza jego granicami, zastanawia się już dziś lub wkrótce zacznie, czy wprowadzanie na rynek produktów w opakowaniach nieprzydatnych

do recyklingu ma przyszłość. Teoretycznie zużyte opakowania nieprzydatne do recyklingu lub nieposegregowane w zmieszanym strumieniu odpadów komunalnych można by spalić, czyli obowiązek zagospodarowania zrealizować nie poprzez recykling, ale poprzez odzysk z wykorzystaniem energii, jednak pojawia się kilka „ale”. Po pierwsze – trzeba zrealizować obowiązkowe rosnące poziomy recyklingu dla poszczególnych materiałów opakowaniowych. Po drugie – w Polsce jest tylko jedna spalarnia odpadów komunalnych i choć powinno ich powstać co najmniej sześć do 2015 roku, już dziś mówi się o upadku projektu budowy spalarni odpadów komunalnych. Po trzecie, można składować na składowiskach, ale właśnie zamykane są te, które nie spełniają norm środowiskowych i jest to najmniej faworyzowany sposób zagospodarowania odpadów zgodnie z hierarchią postępowania z nimi. Metoda ta, choć nie jest wykluczona,

jest najmniej preferowana, więc będzie bardzo droga, ze względu na wzrost stawek za składowanie zmieszanych (nieposegregowanych) odpadów komunalnych. Innowacje, tak chętnie przyjmowane przez działy marketingu i konsumentów, mogą ze środowiskowego punktu widzenia, stać się kreatywną sztuką dla sztuki, a to bardzo droga ekstrawagancja. Jako kraj mamy za sobą bardzo ciekawe doświadczenia i ich wyniki, a na koncie sporo popełnionych błędów. Czas na wnioski i właściwe, mądre decyzje. Tytuły i śródtytuły zostały nadane przez redakcję. przyp.red: W momencie przygotowania artykułu ustawa o odpadach została skierowana już do Senatu i 27. listopada br. została uchwalona przez Sejm. Realny termin wejścia w życie to styczeń 2013 r.

STAN PRAC LEGISLACYJNYCH I. Nowa Ustawa o gospodarowaniu opakowaniami i odpadami opakowaniowymi Sejm, zakończono I czytanie, realne wejście w życie I kwartał 2013. II. Nowa Ustawa o odpadach Sejm, przed II czytaniem, realne wejście w życie 1 stycznia 2013. III. Nowelizacja Ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach 1 stycznia 2012 roku nowelizacja weszła w życie, część przepisów wejdzie w życie w połowie 2013 roku . Wyżej wymienione ustawy będą miały wpływ na system gospodarki odpadami opakowaniowymi zatem wszystkie trzy ustawy powinny być rozpatrywane wspólnie.

zTetra Pak

Logo dla lasu

irma Tetra Pak ogłosiła, że ponad 20 miliardów ich opakowań, sprzedanych na całym świecie w 2012 r., posiadało etykietę sygnowaną logiem Rady Zrównoważonej Gospodarki Leśnej (FSC). Znak ten jest gwarancją, że tektura wykorzystana do produkcji danego wyrobu pochodzi ze specjalnie do tego przygotowanych i kontrolowanych hodowli. „Wprowadzenie takiego oznaczenia na rynek opakowaniowy ma przyczynić się do ochrony lasów i usprawnienia systemu ich zarządzania na całym świecie. Dlatego zachęcamy wszystkich producentów do korzystania z tego certyfikowanego rozwiązania” – skomentował Håkan Wirtén, CEO WWF w Szwecji. Po raz pierwszy

11/12 Packaging Polska

symbol FSC pojawił się na opakowaniach Tetra Pak w Wielkiej Brytani w 2007 r. – obecnie jest stosowany w 39 krajach m.in. w Chinach, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz wybranych państwach Ameryki Południowej i Europy. Najwięcej kartonów z FSC znajduje się w Argentynie (1,8 miliarda, co stanowi łącznie ok. 70 proc. wszystkich opakowań firmy w tym regionie) oraz w Beneluksie (1,2 miliarda, 60 proc. ). Według badań przeprowadzonych na zlecenie Tetra Pak przez organizację Euromonitor, połowa z ankietowanych 6,6 tys. konsumentów przyznała, że brak informacji na opakowaniu dotyczącej jego oddziaływania na środowisko wpłynął na ich decyzję podczas zakupu.

EKOLOGIA

zInnowacyjne rozwiązania na targach Poleko

Uno ma przyszłość

irma Tomra prezentowała rozwiązania zarówno dla małych, jak i dużych zakładów przemysłowych oraz urządzenia, które segregują odpady już u źródła. „Targi są doskonałym miejscem, aby odwiedzający mogli zobaczyć na żywo nasze urządzenia podczas pracy i przekonać się o jakości naszych produktów. Największym zainteresowaniem cieszył się automat do przyjmowania pustych opakowań po napojach – Tomra-Uno” – skomentowała Magdalena Bratuszewska z firmy Tomra Orwak Polska. Można było również wziąć udział w konkursie z udziałem tego automatu – wystarczyło przynieść puste opakowanie po napoju, pobrać paragon i odpowiedzieć na dwa pytania dotyczące gospodarki odpadami. Urządzenie Tomra Uno jest od dawna popularne w Europie Zachodniej i coraz częściej można je spotkać w sieciach handlowych na terenie naszego kraju.

„Targi umożliwiły również spotkanie się z naszymi klientami i porozmawianie na najbardziej nurtujące tematy, m.in. dotyczące nowych obowiązków gmin oraz zmiany ustawy o odpadach, która ma wejść w życie w 2013 roku. Te pytania padały nie tylko ze strony instytucji czy firm zajmujących się selektywną zbiórką odpadów, ale także ze strony firm z innych branż” – skomentowała Magdalena Bratuszewska. Producent automatów do sprzedaży zwrotnej przedstawiał zainteresowanym również dobre praktyki z innych krajów, gdzie udało się efektywnie rozwiązać problem recyklingu odpadów.

z Głośno o odpadach Idealną okazją do rozmów było również XII Forum „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”, zorganizowane 22 listopada

Recykling na kółkach W centralnej części Holandii, na ulicach miasteczka Apeldoorn widać mobilny automat do recyklingu butelek i puszek – Eco Squad. Rozwiązanie to jest dedykowane zarówno prywatnym, jak i publicznym instytucjom. Główną zaletą ciężarówki z wbudowanymi automatami jest możliwość oddziaływania akcji promujących segregację śmieci na szerszą skalę oraz szansa wypożyczenia mobilnej platformy na różnego rodzaju imprezy okolicznościowe. Każdy uczestnik akcji, który wrzuci do Eco Squadu swoje zużyte opakowania może liczyć na rekompensatę. Czy taki bodziec wystarczy, aby zmienić postawy Holendrów? Popularność filmu promującego Eco Squad na portalu Youtube mówi sama za siebie.

©Marcin Kańtoch

Tegoroczne targi Poleko jak co roku zgromadziły dużą liczbę zwiedzających, a rozwiązania Tomra Collection Solutions (do niedawna Orwak i Tomra) przyciągnęły sporą liczbę odwiedzających. Na stoisku globalnego dostawcy systemów optymalizujących zagospodarowanie odpadów opakowaniowych mogli oni zobaczyć rozwiązania, które w prosty i ergonomiczny sposób redukują ilość odpadów.

Magda Nowak z Tomra Orwak Polska wyjaśnia obsługę automatów RVM Tomra UNO na XII Forum „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”.

br., gdzie zostały szczegółowo omówione rozwiązania efektywnie działające u naszych skandynawskich sąsiadów, znanych ze swojego zaangażowania w ochronę

TYP ROZWIĄZANIA

MOBILNY AUTOMAT DO RECYKLINU

RODZAJ ZBIERANYCH OPAKOWAŃ ILOŚĆ ZBIERANYCH PRZEZ MASZYNĘ POJEMNIKÓW

ok 220 000 DZIENNIE W ZALEŻNOŚCI OD PROJEKTU

NAGRODA

BONY, LOTERIA, PIENIĄDZE LUB DROBNE UPOMINKI

Packaging Polska 11/12

EKOLOGIA

TYP ROZWIĄZANIA

RECYKLING W MIEJSCACH PUBLICZNYCH

RODZAJ ZBIERANYCH OPAKOWAŃ ILOŚĆ ZBIERANYCH PRZEZ MASZYNĘ POJEMNIKÓW

MIESIĘCZNIE – OK 10 500

NAGRODA

RÓŻNE FORMY REKOMPENSATY WSPIERANE PRZEZ NESTLE

Dobry przykład Od czterdziestu lat firma Averda rozwiązywała w pojedynkę problem odpadów w stolicy Libanu. Obecnie kontynuuje swoją misję w porozumieniu z Nestlé Waters oraz siecią supermarketów Spinneys. Wspólnymi siłami firmy promują edukację ekologiczną społeczeństwa pod hasłem „Protect Libanon – Recycle today” w połączeniu z lokalizacją automatów RVM (Reverse Vending Machines) w wybranych punktach sprzedaży. Maszyny zostały umieszczone przy wejściu do sklepów i przyjmują zarówno zużyte butelki PET, jak i aluminiowe puszki, w zamian za które mieszkańcy otrzymują rekompensatę mającą ich zachęcić do zmiany nawyków segregacji śmieci. Kolejnym projektem pod egidą Averda jest akcja „Razem dla zielonej przyszłości”, prowadzona wraz z agencją reklamową Hypermedia, która promuje powierzchnię reklamową na automatach RVM wśród firm, jako innowacyjne narzędzie komunikacji z konsumentami. W ten sposób przedsiębiorcy nie tylko budują swój wizerunek jako marki zaangażowanej społecznie, ale również mają szansę dotrzeć do większej liczby odbiorców w jednym miejscu. Łącznie 600 maszyn Tomra zostanie wykorzystanych w tych i wielu innych projektach Averda na terenie państw członkowskich GCC (Rada Współpracy Zatoki Perskiej) do końca 2013 r.

Minister Andrzej Jagusiewicz (pierwszy z lewej) i Stanisław Kalinowski, Wiceprezydent Lublina, na pierwszej w Polsce prezentacji automatu UNO podczas Eco Forum w Lublinie.

środowiska naturalnego. Thor Sverre z Minnesjord wraz z Anną Larsson, Green Business Norway, wyjaśniali tajemnice organizacji zintegrowanego i zrównoważonego systemu gospodarki odpadami w Norwegii. Na temat przetwarzania odpadów biodegradowalnych w biogazowni z odzyskiem energii (paliwo samochodowe) i składników odżywczych (kompost) w aglomer acji Oslo w yp owiadał się Torbjørn Leidal, EGE oraz Håkon Rognlien, Cambi AS. Czym jest kofermentacja osadów ściekowych z frakcjami odpadów organicznych tłumaczyła Beata Szatkowska z Norweskiego Centrum Technologii Wody Aquateam. Możliwości odzysku i recyklingu frakcji materiałowych z odpadów komunalnych od strony teoretycznej przedstawił Mariusz Rajca z Tomra Sorting Solu tio ns , a p r ak t yc zn e z a s to s ow anie automatów do zbiorki opakowań po napojach jako narzędzia reklamy i edukacji zaprezentowała Magda Nowak z Tomra Orwak Polska. Aby pokazać uczestnikom Forum narzędzia edukacyjne, jakimi dysponują automaty, w trakcie lunchu zorganizowano loterię edukacyjną z udziałem automatów UNO.

11/12 Packaging Polska

REVERSE VENDING Blisko 30 miliardów odzyskiwanych opakowań rocznie Tomra – lider w zakresie projektowania i dystrybucji automatów do odzysku opakowań po napojach. Ponad 67 000 urządzeń zainstalowanych na świecie przyjmuje przeszło 30 miliardów

pustych puszek i butelek rocznie. Nasza wiedza i wieloletnie doświadczenie pomaga Tobie efektywnie zarządzać zasobami.

COMPACTION Każdego dnia eliminujemy negatywne skutki 45 000 transportów drogowych ORWAK – lider w projektowaniu systemów gospodarki odpadami. Na świecie pracuje blisko 65 000 naszych urządzeń. Asortyment Orwak obejmuje kilkadziesiąt modeli belownic, kompaktorów, pras

brykietujących i belownic horyzontalnych. Dostarczamy Tobie kompleksowe rozwiązania sprzyjające zwiększeniu rentowności gospodarki odpadami i poprawie stanu środowiska naturalnego.

41 www.tomra.com

DRUK

zSystem Kodak Flexcel NX w drukarni Ecor Product

Aniloks rządzi Dwadzieścia lat temu druk fleksograficzny był w Polsce, kolokwialnie mówiąc, w powijakach. Tym większe wrażenie robi imponujący rozwój tej technologii pod względem jakości i produktywności w przeciągu ostatnich lat. O najnowszych rozwiązaniach w druku fleksograficznym i o tym, jak kształtował on rynek kiedyś i dziś opowiada Bartosz Olejniczak, specjalista ds. handlu i marketingu w firmie Ecor Product – drukarni fleksograficznej specjalizującej się w produkcji opakowań giętkich dla przemysłu spożywczego, kosmetycznego oraz farmaceutycznego.  PACK AGING POLSK A: W tym roku mijają 22 lata od momentu powstania firmy Ecor Product. Jak wyglądał rynek opakowań giętkich w 1990 roku, kiedy to zdecydowali się Państwo na uruchomienie przedsiębiorstwa?  Bartosz Olejniczak: Początki, jak to zwykle bywa w przypadku budowy przedsiębiorstwa od podstaw, nie były łatwe. Rynek opakowań giętkich w Polsce dopiero się rozwijał, wiele aspektów technicznych było niejasnych, a firmy bazowały często na

przestarzałych maszynach pakujących. Sporo wysiłku wymagało pozyskanie w krótkim czasie stosownej wiedzy, stworzenie odpowiedniego zaplecza surowcowego oraz nawiązanie współpracy z dostawcami i kontrahentami, którzy również dopiero rozpoczynali swoją przygodę z opakowaniami. Okres ten wiązał się z niezliczoną liczbą wyjazdów służbowych, testów, dyskusji oraz wspólnych spotkań roboczych z klientami. Ostatecznie udało się przezwyciężyć początkowe trudności i tak, wraz z ewolucją polskiego rynku opakowań, rozwijała się firma

Druk z wykorzystaniem systemu Kodak Flexcel NX charakteryzuje się, według ekspertów, jakością zbliżoną do rotograwiury i offsetu. Na zdjęciu grafik sprawdza jakość wydruku za pomocą spektrofotometru.

Ecor Product, co widać na przykładzie sprzedawanych wolumenów oraz poczynionych inwestycji. Na marginesie dodam, że wśród naszych pracowników znajdują się osoby, które są związane z firmą od samego początku i wniosły swoją wiedzę, zaangażowanie i doświadczenie w rozwój spółki.  PACKAGING POLSKA: Jak firma oraz zakres oferowanych przez nią usług rozwijały się na przestrzeni tych „dziestu” lat?  Bartosz Olejniczak: We wczesnych latach przedsiębiorstwo funkcjonowało jako firma usługowa, ale już w 1995 roku wyspecjalizowało się w samodzielnej produkcji wieczek aluminiowych, a także nadrukach na laminatach aluminiowo-pergaminowych. Ważnym krokiem milowym było rozpoczęcie współpracy z firmą Tetra Pak w 1996 roku i wprowadzenie na rynek materiału przyjaznego środowisku Ecor FPO Wrap z większościowym udziałem minerałów. Firma postawiła sobie wtedy nowe cele i określiła misję, którą jest wprowadzanie i promowanie opakowań przyjaznych środowisku. Przedsięwzięte inwestycje, które pozwoliły samodzielnie zadrukowywać materiały opakowaniowe, wynikały z dużego potencjału polskich firm – szczególnie w sektorze mleczarskim – oraz strategii firmy Ecor Product nastawionej na ciągły rozwój. W kolejnych latach park maszynowy był regularnie rozbudowywany i unowocześniany, m.in. o laminator do produkcji folii barierowych oraz laminatów z drukiem wewnętrznym. Taką decyzję determinował rynek, który oczekiwał bardziej wyspecjalizowanych opakowań, o wymagających parametrach technicznych

Packaging Polska 11/12

DRUK

oraz jednocześnie zabezpieczających zadruk, co jest możliwe stosując druk międzywarstwowy. Ponad 20 lat działalności to bardzo długi okres zwłaszcza dla firm opakowaniowych. Sukces firmy Ecor tkwi w ciągłym śledzeniu rynku, branży, konkurencji i reagowaniu na te zmiany m.in. kolejnymi inwestycjami. Obecnie jesteśmy świeżo po wdrożeniu systemu Kodak Flexcel NX, który pozwala na sprostanie wymaganiom klientów pod względem jakości druku.  PACKAGING POLSKA: Zapewne są to wysokie wymagania. Jakie plany wiążą Państwo z technologią Flexcel NX?  Bartosz Olejniczak: Nowy system Kodak został u nas wdrożony we wrześniu br. i wraz z zakupem kolejnej nowej maszyny drukarskiej mamy możliwość osiągnięcia jakości zarezerwowanej wcześniej tylko dla druków rotograwiurowych, co potwierdzają również opinie ekspertów. Wprowadzony system pozwala na uzyskanie m.in. większej liniatury druku, większej ostrości i rozpiętości tonalnej kolorów, co w konsekwencji prowadzi do lepszego odzwierciedlenia obrazu. Taka technologia nie tylko pozwoli nam osiągnąć jeszcze wyższą jakość zadruku, ale także przyspieszyć produkcję matryc oraz zwiększyć prędkość druku. Otwierają się obecnie przed nami nowe możliwości i staramy się zainteresować naszymi wydrukami sektory i firmy, które do tej pory były trudno osiągalne, również poza granicami Polski. Obecny rynek jest bardzo wymagający, dlatego tak ważna jest jakość produktów, szybkie, nowoczesne technologie oraz optymalizacja zarządzania. Staramy się sprostać tym wyzwaniom poprzez kolejne wdrożenia.  PACKAGING POLSKA: Zapewne obserwują Państwo różne trendy technologiczne na rynku. W jaki sposób Ecor Product dostosowuje się do nich?

11/12 Packaging Polska

Bartosz Olejniczak przy naświetlarce Kodak Flexcel NX z płytą fotopolimerową.  Bartosz Olejniczak: Ostatnie lata charakteryzują się znaczną ewolucją projektów graficznych dostarczanych przez naszych partnerów, nawet jeżeli dotyczy to produktów pierwszej potrzeby i oferowanych pod markami prywatnymi sieci handlowych. W opakowaniach aktualnie bardzo ważną rolę pełni obraz, co wiąże się z odwzorowaniem i obróbką dużej ilości zdjęć. Na taką sytuację wpływa fakt, że wymogi marketingowe są coraz większe. Wiele lat inwestycji i korzystania ze środków funduszy europejskich pozwoliły przedsiębiorstwom oferować również produkty w innowacyjnych opakowaniach, potrzebujących wysokiej jakości ekspozycji wizualnej, która ma często umiejscowić taki produkt w świadomości konsumenta jako wyrób z segmentu premium. Obecnie, poprzez system Kodak Flexcel NX, jesteśmy gotowi na wyzwania ze strony rynku pod kątem jakości druku,

a z wykorzystaniem laminatora możemy także sprostać trendom technologicznym, produkując np. wysokiej klasy folie nakrywkowe wersji „łatwo-otwórz” lub „otwórz-zamknij”. Ecor jest spółką nowoczesną, która podąża również za wymogami jakościowymi oraz zarządzania. Działamy od wielu lat w oparciu o Zintegrowany System Zarządzania Jakością ISO 9001 oraz HACCP, a także system informatyczny do zarządzania produkcją, dlatego nasze procesy produkcyjne są pod stałym bezpośrednim nadzorem. Optymalizujemy pracę na wszystkich etapach produkcji, usprawniliśmy procesy przetwarzania zleceń, sprawdzamy poziomy opłacalności i również dzięki temu możemy szybko reagować w przypadku pojawiających nieprawidłowości.  PACKAGING POLSKA: Dziękujemy za rozmowę.

TECHNOLOGIA

zEkologiczny cykl logistyczny Cartonplast

Recykling na kółkach Bezpieczny, ekonomiczny i ekologiczny transport pojemników ze szkła, metalu i tworzyw sztucznych? To Pool-System Grupy Cartonplast – inteligentny cykl wynajmu polipropylenowych przekładek do transportu opakowań do napojów. O jego unikalnych zaletach można było się przekonać podczas targów Taropak 2012.

worzywo, z którego wykonane są przekładki gwarantuje trwałość i możliwość ich wielokrotnego użycia. Zniszczone przekładki zostają poddane recyklingowi i wykorzystane na nowo, eliminując tym samym koszty ich składowania oraz zwalniając miejsce w magazynie przez włączenie wszystkich palet z przekładkami w wewnętrzny system Pool. W praktyce wygląda to tak, że są one wysyłane z Cartonplast (CPL) do producenta opakowań, a wracają do CPL po napełnieniu tychże opakowań produktem.

z Reliable-ReusableRecyclable Innowacyjny system, opierający się na trzech zasadach: Reliable-Reusable-Recyclable, powstał w latach 80. jako odpowiedź na zapotrzebowanie rynku na rozwiązanie ułatwiające bezpieczny transport i nie angażujące producentów w działania logistyczne. Po wprowadzeniu bowiem polipropylenowych przekładek Cartonplast w 1978 r., klienci firmy zaczęli coraz gło-

Plastikowe przekładki zapewniają bezpieczny transport opakowań, wydajność i przejrzystość kosztów.

Cykl Pool-System rozpoczyna się w momencie, kiedy czyste, posortowane przekładki opuszczają magazyny CPL i trafiają do producenta opakowań, który układa butelki lub puszki na paletach z przekładkami. Następnie po transporcie opakowań do firm wypełniających pojemniki produktem, przekładki razem z paletami są odbierane przez CPL, dokładnie czyszczone i wracają do obiegu.

śniej mówić, że potrzebny jest jeden, zintegrowany system wynajmu, który pozwoliłby im na skupieniu się na głównym trzonie swojej działalności. Wymóg uwolnienia klientów od problemu składowania zużytych przekładek oraz zarządzania procesem wymiany materiału był bodźcem do opracowania systemu, któr y znacząco wpłynął na rozwój firmy. Od czasu rozpoczęcia działalności w 1967 r. w Canevie we Włoszech, Cartonplast jest obecny w ponad 10 krajach na 3 kontynentach.

Packaging Polska 11/12

TECHNOLOGIA

z Przekładkowy leasing Klienci Cartonplast korzystający z PoolSystem doceniają koncepcję logistyczną opartą na wynajmie, dzięki przejrzystej strukturze kosztów, które można uwzględnić w długookresowym planowaniu. Dodatkowo użytkownicy Pool-System mogą sprzedawać swoje własne materiały opakowaniowe CPL, uwalniając zamrożony kapitał obrotowy i inwestując te środki bez dodatkowych bieżących kosztów eksploatacyjnych. Jedną z firm korzystających z przekładek Cartonplast oraz innowacyjnego systemu logistycznego jest oddział Huty Szkła „Orzesze” Pol-Am-Pack. Przekładki wraz z wyrobami gotowymi wysyłane są do odbiorców z branży piwowarskiej, zlokalizowanych na terenie Polski i wielu krajów europejskich. „Pozytywnie oceniamy funkcjonujący system obrotu przekładkami plastikowymi, jak również walory użytkowe tego rodzaju opakowania” – skomentowała Maria Kulawiak, kierownik działu administracji sprzedaży w firmie Pol-Am-Pack S.A. z Krakowa, należącej do Grupy Kapitałowej Can-Pack. „Do największych zalet plastikowych przekładek należy czystość mikrobiologiczna, stabilność i wytrzymałość. Doceniamy również możliwość foliowania partii produktów na paletach, zabezpieczając je dodatkowo

przed zanieczyszczeniem, oraz fakt, że dzięki zaokrąglonym brzegom folia obkurczająca nie ulega uszkodzeniu” – dodała Elżbieta

Wendzonka, procurement manager w firmie Ardagh Glass, również korzystającej z rozwiązania Cartonplast.

Przekładki Cartonplast są dokładnie czyszczone i sprawdzane przed ponownym użyciem.

WIODĄCY DOSTAWCA ROZWIĄZAŃ ZAPEWNIAJĄCYCH BEZPIECZEŃSTWO W TRANSPORCIE

Cartonplast Polska Sp. z.o.o. ul. Bażantów 1, PL-40663 11/12 Packaging Polska Katowice tel. +48 32 352 92 92 info@cartonplast.pl

TECHNOLOGIA

zInnowacyjne rozwiązania Denipro

Fortuna łożyskiem się toczy Tarcie jest przebiegłe. Z jednej strony tak ułatwia nam życie, że nie wyobrażamy sobie, jak moglibyśmy bez niego funkcjonować – chociażby poruszać się czy zatrzymywać. Z drugiej jednak strony stanowi dla nas sporą przeszkodę: spowalnia ruch i powoduje straty energii. Gdybyśmy żyli w przestrzeni kosmicznej, gdzie tarcie nie istnieje… Jesteśmy jednak Ziemianami – istotami, które są od niego całkowicie zależne.

arcie daje nam się we znaki na każdym kroku. Posłużmy się przykładem z dziedziny transportu i logistyki. W transporterach, które są konstruowane w oparciu o pas modułowy, największym problemem jest silne tarcie ślizgowe na wewnętrznej stronie każdego łuku. W efekcie tego transporter często ulega awarii , ponieważ szybko zużywają się elementy mechaniczne, np. ślizgacze na łukach. Poza tym do obsługi linii transportującej potrzeba dużej ilości energii, co jednak wcale nie przekłada się na zawrotną prędkość urządzenia. Im większe obciążenie transportera, tym wyższa awar yjność. Usprawnienie linii transportującej wiąże się

Płaskie łożysko deniroll niweluje zjawisko tarcia, zmieniając tarcie ślizgowe na toczne, co znacząco poprawia parametry transportu.

z kolei z koniecznością jej rozbudowy. Zwiększa się liczba punktów transferowych, silników napędowych, przekładni, ślizgaczy czy elektroniki sterującej, a to z kolei oznacza wyższe koszty instalacji i obsługi. Czy nie ma wyjścia z tego impasu?

z Płaskie znaczy lepsze Już w 2008 roku firma Denipro pokazała na targach logistycznych CeMAT rozwiązanie, które zrewolucjonizowało transport wewnętrzny. Płaskie łożysko pod nazwą deniroll powstało we współpracy z Uniwersytetem Technicznym w Chemniz, w centrum badaw-

Firma Denipro oferuje kompletne systemy transporterów oraz niezależne elementy, które wspomagają już zainstalowane linie transportujące.

Jacek Golicz czo-rozwojowym szwajcarskiego holdingu WRH, do którego należy Denipro. Dlaczego deniroll jest uznawane za przełomowy produkt? Niweluje ono zjawisko tarcia, zmieniając tarcie ślizgowe na toczne (tak jak w tradycyjnych łożyskach). Poprawia to parametry w tak zasadniczy sposób, że znacząco usprawnia transporter. Nie ma przy tym potrzeby dokonywania żadnych dodatkowych modyfikacji i ingerowania w konstrukcję linii transportującej. Dla przykładu: zastosowanie łożysk deniroll o współczynniku tarcia 0,05 w 20-metrowym przenośniku spiralnym z sześcioma krzywiznami po 90° obniża zużycie energii aż o 60 proc. Co więcej, wymaga zastosowania jednej jednostki napędowej za-

Innowacyjny dywan rolkowy denirug jest montowany pod pasem modułowym, co pozwala na zredukowanie tarcia i transport ciężkich produktów.

Packaging Polska 11/12

TECHNOLOGIA

Najnowszym produktem Denipro jest ultrapłaski system transportowy denimove, w którym zastosowano elementy denirug.

miast trzech i eliminuje potrzebę stosowania punktów transferowych. W dłuższej perspektywie deniroll pozwala obniżyć koszty eksploatacyjne. Mniejsze zużycie energii, rzadsze przeglądy i rezygnacja z drogich ślizgaczy to tylko niektóre źródła oszczędności. Transportery oparte o płaskie łożyska są również bardziej elastyczne, nie ma bowiem ograniczeń projektowych związanych z liczbą łuków. Warto podkreślić, że deniroll można zastosować do każdego typu transportera modułowego, bez względu na rodzaj pasa, jego długość czy parametry pracy. Co zrobić, jeśli chcemy unowocześnić transport wewnętrzny niższym kosztem? Nie trzeba inwestować w nowe linie transportujące, ponieważ deniroll można zainstalować także na już pracujących transporterach. Firma Denipro zadbała także o to, by deniroll znalazło jak najszersze zastosowanie w transporcie i logistyce. Płaskie łożyska mogą być stosowane do każdego rodzaju produkcji, także w produkcji spożywczej i aseptycznej.

z Idzie jak po dywanie Im większe obciążenie, tym wyższym wymaganiom musi sprostać transporter. Jednakże nie we wszystkich przypadkach można zastosować standardową linię transportującą z pasem modułowym. Przeszkodą jest jej ograniczona zdolność do przenoszenia obciążeń. Problem ten pozostawał nierozwiązany do 2010 roku, kiedy to firma Denipro pokazała na paryskich targach Emballage innowacyjny dywan rolkowy denirug. Składa się on z kilku sekcji klatek z rolkami – dokładnie takich samych jak w przypadku deniroll – połączonych w jeden element stanowiący gotowy produkt. Denirug umieszcza się pod pasem modułowym, co redukuje tarcie (nawet dziesięciokrotnie!) i pozwala na

11/12 Packaging Polska

Transporter spiralny deniconda daje wiele możliwości w transporcie produktów w pionie. Zmywalna wersja Inox jest przeznaczona dla przemysłu spożywczego.

wygodny transport przedmiotów o dużej wadze. Rozwiązanie Denipro sprawia, że transport dużych obciążeń staje się znacznie bardziej wydajny. Dzieje się tak dlatego, że transporter może pracować z większą prędkością, zużywając mniej energii niż tradycyjna linia z łożyskami ślizgowymi. Przykładem zastosowania elementu denirug jest moduł stanowiący produkt końcowy, który służy jako samodzielny element transportowy. Umożliwia on ręczny transport takich produktów, jak palety, beczki czy role papieru o maksymalnej wadze 2 t.

z Spiralą do celu Dzięki płaskim łożyskom można już wygodnie i wydajnie transportować ciężkie przedmioty na prostych odcinkach. Przemysł zmaga się jednak także z wyzwaniami, jakie stawia transport lekkich i małych produktów w pionie. Firma Denipro postanowiła zająć się również i tym problemem. Rok po premierze dywanu rolkowego światło dzienne ujrzał inny produkt oparty na technologii denirug. Urządzenie pod nazwą deniconda zapoczątkowało nową erę w dziedzinie transporterów spiralnych. Standardowo deniconda wytrzymuje obciążenie rzędu 10 kg/m, przy czym waga pojedynczego opakowania może być wyższa (bez kumulacji). Transport za pośrednictwem transportera spiralnego z pasem modularnym odbywa się w górę i w dół, a opcjonalnie również w trybie rewersyjnym, z prędkością do 1 m/s.. Deniconda to rozwiązanie, które można idealnie dopasować do potrzeb klienta, dobierając wymiary drogi transportowej, wznios, szerokość pasa i geometrię wejścia/wyjścia. Uniwersalny charakter transportera stwarza możliwość wykonania specjalnej wersji Inox do stosowania w przemyśle spożywczym. Jest to w pełni zmywalny wariant linii transportującej, za-

pewniający bezpieczeństwo i higienę. Co więcej, deniconda jest urządzeniem typu plug-and-play, co ułatwia instalację i rozpoczęcie użytkowania. Dodatkowym atutem jest fakt, że system pracuje bezobsługowo i nie wymaga częstego serwisowania.

z Nowa definicja ruchu Czy można sobie wyobrazić jeszcze większe udogodnienia w transporcie? Firma Denipro udowadnia, że możliwości nie zostały jeszcze wyczerpane. Na tegorocznych targach LogiMAT w Stuttgarcie producent zaprezentował swoje najnowsze rozwiązanie pod nazwą denimove. Jest to automatyczny system transportowy, który można ustawić bezpośrednio na podłodze. Podobnie jak w przypadku transportera deniconda zastosowano tu elementy denirug. Pozwala to na przenoszenie dużych obciążeń przy niewielkim nakładzie energii. Jednocześnie system zapewnia wysoką prędkość – nawet do 30 m/min. Transporter denimove jest płaski, co stanowi jego niewątpliwą zaletę – kompaktowa budowa sprawia, że system można zainstalować niemal wszędzie. Urządzenie posiada regulowane nóżki. Można dopasować go do indywidualnych potrzeb, dobierając wersje o różnej szerokości i długości. Jak widać, produkty Denipro to rozwiązania, które stanowią lekarstwo na największe bolączki transportu wewnętrznego. Szwajcarska firma oferuje zarówno kompletne systemy transporterów (np. denirug, deniconda czy denimove), jak i komponenty służące do budowy i usprawnienia już istniejących urządzeń transportowych (deniroll, denirug). Importerem produktów Denipro w Polsce jest firma Ferag Polska, która współpracuje na terenie kraju z dystrybutorami i system integratorami tworzącymi sieć sprzedaży produktów Denipro.

Topevent w sercu Europy ROZWIĄZANIA OPAKOWANIOWE

zAluminium alternatywą dla szkła

11. Międzynarodowe Targi dystrybucji, transportu materialów i przepływu Informacji

19-21 lutego 2013 Neue Messe Stuttgart, Niemcy

Skoncentrowani na intralogistyce Tu prezentujemy Innowacje

Puszka wina

oneserzy wina, przywiązani do szklanych butelek i zamknięć z kory dębu korkowego, wyśmiali w 2009 r. pomysł na sprzedaż alkoholu w puszkach. Jednak wbrew ich opinii rynek wina w tym niestandardowym opakowaniu się rozwija – według prognoz producentów puszek do napojów w 2013 r. zostaną sprzedane kolejne 200 mln opakowań z czego 60 proc. trafi do sektora produktów wina gazowanego. Amerykański producent wina, Southwest Wines of Deming, podążając tym trendem wprowadził na rynek koktajl na bazie gazowanego wina i soku pomarańczowego w puszce. Napój Soleil Mimosa jest sprzedawany w 187 ml aluminiowym opakowaniu od Ball Corporation podlegającemu w całości recyklingowi.

Nowy produkt jest dedykowany r ynkowi RTD i ma odpowiadać na zapotrzebowanie na orzeźwiające drinki w pojemniku, który można ze sobą wszędzie zabrać. „Aluminiowe puszki są idealnym rozwiązaniem dla konsumentów, ponieważ są łatwe w trasnporcie, w 100 proc. przetwarzalne, zapewniają smak na dłużej i wydłużają życie produktu na półce sklepowej” – podsumował Robert M. Miles, wiceprezes amerykańskiego oddziału metalowych opakowań do napojów Ball.

zReady to Kiss w wykonaniu Rexam

Jednym gestem

e rmacj o f n i Zamów stawców! dla wy

Tel.:48 +49 (0)89 32391-253

www.logimat-messe.de

yskretne poprawienie makijażu ust bez odwracania uwagi od innych czynności z reguły nie jest proste – zwłaszcza, gdy wymaga to użycia obu rąk, siedząc za kierownicą lub spiesząc się na spotkanie. Specjalnie na te potrzeby współczesnych, aktywnych kobiet firma Rexam stworzyła szminkę Ready to Kiss. Jej opakowanie w formie sztyftu umożliwia otwarcie szybkim ruchem jednej ręki, co decyduje o wygodzie jej użytkowania nawet w największym pośpiechu. Pomysł na pomadkę o nowoczesnym wyglądzie i szybkiej, sprawnej obsłudze pozytywnie wpłynął na wizerunek marki wśród konsumentek należących tak zwanej generacji 24/7 – pokolenia młodych kobiet skupionych na karierze i żyjących w biegu. Integralna budowa sztyftu w jednym ruchu łączy dwa etapy – otwarcie opakowania i wysunięcie wkładu. Mecha-

niczne usprawnienie zapewnia funkcjonalność kosmetyku, a sz t y f t w opatentowanym kształcie łezki pozwala na precyzyjną aplikację i podkreślenie konturów warg. Opakowanie odpowiednie jest dla szminek o twardej, jak i miękkiej formule – nadaje się więc dla coraz bardziej popularnych sztyftów o wielofunkcyjnym działaniu: nawilżającym, odm ła dz ają c y m, chr o nią c y m przed mrozem lub promieniowaniem UV. Ergonomia produktu i gotowość użycia go w każdej sytuacji skutecznie przemawiają do konsumentek, tak samo jak elegancki design, idący z duchem czasu i odpowiadający kobiecej estetyce.

Packaging Polska 11/12

ROZWIĄZANIA OPAKOWANIOWE

zKarma dla zwierząt w pojemniku IML

Ptak w wiaderku

last – Box zaopatruje producentów karm dla ptaków w opakowania od wielu lat. Do tej pory były to wiadra albo pozbawione zdobień, albo zdobione nadrukiem offsetowym. Przełomem w dotychczasowym portfelu zamówień stało się nawiązanie współpracy z niemiecką firmą Welzhofer, dla której słupska spółka przygotowała 20 tys. prostokątnych wiaderek o pojemności 5 l zdobionych trzema wariantami etykiet IML. „Podpisanie kontraktu poprzedziło bezpośrednie spotkanie z klientem w maju br. podczas odbywających się w Norymberdze największych w Europie targów artykułów zwierzęcych

„InterZoo”. Firma Welzhofer zdecydowała się na współpracę ze względu na wysoką jakość naszych opakowań oraz innowacyjne podejście do procesu produkcji. Gotowe pojemniki opuściły naszą fabrykę pod koniec września br. i będą dostępne na terenie Niemiec” – skomentował Artur R. Skonieczny, dyrektor sprzedaży eksportowej PlastBox SA. Gwarantowana szczelność wiaderek słupskiej spółki, bezpieczeństwo podczas transportu oraz niższe koszty produkcji sprawiają, że opakowania Plast – Box są ciekawą alternatywą wobec foliowych lub szklanych pojemników, wykorzystywanych standardowo dla karmy dla ptaków.

zOpakowanie do mleka podbija amerykańskie supermarkety

Spokój mam

edług badań Cornell University, fluorescencyjne światło w sklepach spożywczych rozkłada witaminę A i B2 (ryboflawinę) w butelkowanym mleku oraz psuje jego smak już po 2 godzinach od wystawienia na półkę. Odpowiedzią na ten problem ma być nowy, nieprzezroczysty pojemnik na mleko – Pure Protect Bottle – firmy Lehigh Valley Dairy Farms. Opakowanie amerykańskiego producenta nabiału posiada grubszą powłokę blokującą dostęp światła do produktu zachowując świeży smak i właściwości odżywcze na dłużej. Zdaniem dyrektora generalnego firmy z Pensylwanii, Franka Mariello, innowacyjny pojemnik Pure Protect ma wyeliminować ryzyko zatrucia i zapewnić produkt najwyżej jakości, a tym samym uspokoić rodziców, których dzieci piją mleko na co dzień.

11/12 Packaging Polska

WYDARZENIA

zNowa siedziba drukarni Multipress

Wawel poligrafii Krakowska drukarnia Multipress będzie w przyszłym roku obchodzić 25. lecie swojej działalności. Nie ma chyba lepszej okazji do podsumowań ostatnich lat, które zmieniły oblicze polskiej poligrafii, a także samą drukarnię.

roducent wysoko przetworzonych etykiet, opakowań kartonowych oraz materiałów promocyjnych dla szeroko pojętego przemysłu spożywczego, przeszedł długą drogę od końca lat osiemdziesiątych do gospodarki wolnorynkowej. W ciągu tych ponad dwudziestu lat Multipress zwiększył 10-krotnie liczbę zatrudnionych pracowników do ponad 100-osobowego zespołu, a dzięki stałej modernizacji parku maszynowego oraz otwarciu na innowacje jest dzisiaj jedną z najnowocześniejszych firm poligraficznych w Polsce ze 100 proc. udziałem kapitału rodzimego. W 2003 roku drukarnia, jako jedna z pierwszych firm poligraficznych w Polsce, wprowadziła system zarządzania i nadzoru jakości ISO 9001. W tym samym roku uzyskała również certyfikat Print Partnera Drukarni R.R.Donneley w Krakowie, największej drukarni w Polsce będącej oddziałem największej firmy poligraficznej na świecie.

z Siedziba z historią Przez blisko 17 lat drukarnia miała swoją siedzibę w zaadaptowanych budynkach produkcyjnych na terenie krakowskiego Zabłocia (w miejscu dawnej fabryki Emalia Oskara Schindlera). Jednak uchwalony przez Radę Miasta Krakowa we wrześniu 2006 r. plan zagospodarowania tego obszaru spowodował potrzebę poszukania nowej lokalizacji. Wybór padł na położoną w gminie Liszki miejscowość Morawica, której zaletami jest bliskość autostrady A4 oraz podkrakowskiego lotniska Balice. Nowy obiekt ma 5.226 m2 powierzchni użytkowej, z czego sama powierzchnia hali produkcyjnej wraz z magazynem wysokiego składowania wynosi 3.378 m2. Uroku nowej siedzibie dodaje też fakt, że znajduje się na stanowisku archeologicznym Aleksandrowice II i podczas budowy odkryto na jej terenie liczne ślady osadnictwa z okresu od neolitu po średniowiecze. Inwestycja w nową siedzibę kosztowała firmę ponad 39 mln złotych i została współfinansowana ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Działanie 4.4. Drukarnia oficjalnie rozpoczęła pracę w nowej siedzibie w lipcu 2012 r.

z Koncert maszyn Multipress jest drukarnią opakowaniową wysokonakładową, stosującą technologię druku offsetowego i fleksograficznego. Swoje opakowania firma przygotowuje na zróżnicowanych podłożach od papierów i kartonów, po folie polipropylenowe OPP czy IML. Oczkiem w głowie zarządu jest jeden z najnowocześniejszych parków maszynowych w Polsce, wyposażony w sześciokolorowe maszyny offsetowe Heidelberg serii XL 75 formatu B2 oraz

Prezes Andrzej Rabenda (pierwszy z lewej) i wiceprezes Tomasz Wasyl przecinają wstęgę podczas Otwarcia nowej siedziby drukarni Multipress w Morawicach. XL 105 formatu B1. Dzięki pierwszej maszynie przedsiębiorstwo może wykonywać druki na dowolnym, nie wsiąkliwym podłożu przez zastosowanie technologii fotopolimeryzacji farb drukarskich promiennikami UV. Z kolei druga drukarka posiada rozwiązanie do przewijania folii z wbudowanym urządzeniem do złocenia na zimno oraz możliwością lakierowania UV w linii i wykonywania uszlachetnień typu „skórka pomarańczy” z szybkością do 18 tys. odbitek na godzinę. Natomiast do druku w technologii flekso firma korzysta z ośmiokolorowej maszyny holenderskiej firmy MPS, która może zadrukować dowolne podłoże farbami utwardzanymi promieniami UV. Do wykrawania etykiet drukarnia stosuje komputerowo sterowaną linię firmy POLAR DCM 11, która wykrawa i pakietuje etykiety w sposób automatyczny. Na specjalne życzenie klientów etykieDrukarnia Multipress może się pochwalić wieloma osiągnięciami branżowymi; w 2010 otrzymała nagrodę Złoty GRYF za najwyższą jakość etykiety czteroelementowej na wino oraz Grand Prix 2010 za etykietę na wino DAOS Cabernet. Z kolei w 2012 Złoty GRYF przyznano drukarni za opakowanie bombonierki Magnat – Chocolate Treasure z nadrukiem. Jednak firma jest znana nie tylko z sukcesów w dziedzinie poligrafii – w 2007 r. zarząd drukarni został odznaczony przez prezydenta Miasta Krakowa nagrodą Honoris Gratiae za wkład w rozwój poligrafii małopolskiej, a rok później nagrodą Mecenas Kultury Krakowa 2010.

Packaging Polska 11/12

Fieramilano – Rho (Mediolan), Włochy | 7 – 11 maja 2013

Podczas otwarcia nowej siedziby drukarnia Multipress z dumą prezentowała gościom maszynę offsetową Heidelberg XL 105 formatu B1. Jest to pierwsza w Polsce maszyna z rozwiązaniem przewijania folii z wbudowanym urządzeniem Foil Star do uszla-chetniania powierzchni za pomocą cold stampingu, zaprezentowanym po raz pierwszy na świecie na targach poligraficznych w Düsseldorfie w kwietniu 2012 roku. Dodatkowo maszyna ta ma możliwość lakierowania UV w linii oraz wykonywania uszlachetnień za pomocą technologii „drip off” z szybkością do 18 tys. odbitek na godzinę. C

ty i opakowania mogą zostać dodatkowo ozdobione termodrukiem M oraz wytłoczone na zakupionej w 2010 roku maszynie FSA 870 Y szwajcarskiej firmy GIETZ. Działalność drukarni opiera się jednak nie tylko na profesjoCM nalnych usługach poligraficznych, ale również na produkcji MY opakowań kartonowych. Kartony dla przemysłu cukierniczego i kosmetycznego są wykonywane na japońskiej maszynie wyCY krawającej SANWA TRP 1060 Axia, posiadającej innowacyjne CMY rozwiązania do precyzyjnego wykrawania pudełek. Klejenie zaś odbywa się na sześciopunktowej składarko-sklejarce hiszpańK skiej firmy INRAMIK.

z Nie tylko druk się liczy Drukarnia inwestuje nie tylko w park maszynowy, ale również w profesjonalny sprzęt graficzny. Cały proces przygotowania plików klienta do produkcji odbywa się w nowocześnie wyposażonym studio graficznym w oparciu o oprogramowanie firmy Heidelberg Signa Station oraz Artios Cad firmy ESKO. Przygotowane w studio pliki są przesyłane do działu CTP dysponującego nowoczesnym urządzeniem do produkcji matryc offsetowych firmy Heidelberg SUPRASETTER 106 działającym w oparciu o światło lasera czerwonego. Zarządzanie przepływem prac przez drukarnię oparte jest na systemie MIS (Management Information System) o nazwie PECAS Vision opracowanym w firmie EFI, który łączy wszystkie działy drukarni: począwszy od magazynów surowców, poprzez dział obsługi klienta oraz bieżącą produkcję, na dziale logistyki kończąc. Warto dodać, że w 2012 roku drukarnia zainstalowała sito obrotowe do lakierownia wybiórczego druków opakowań w formacie B1 wyprodukowane w wytwórni firmy Winkowski Engineering w Pile. Firmie nie jest obce hasło społecznej odpowiedzialności biznesu, dlatego od wielu lat zatrudnia niepełnosprawnych pracowników z lekką lub umiarkowaną wadą słuchu. Drukarnia należy również do członków założycieli małopolskiego oddziału Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) i brała aktywny udział w jej pracach.

11/12 Packaging Polska

ZDECYDUJ SIĘ NA RUCH, BY Z M I E N I Ć S W O J Ą F I R M Ę . Wzmocnij swoje interesy dzięki nowej strategii. Converflex to najważniejsza międzynarodowa platforma dla graczy na rynku przetwarzania i druku opakowań, produkcji etykiet i materiałów do pakowania. Zaprezentuj swoją technologię, innowacyjne materiały i systemy produkcyjne szerokiemu gronu profesjonalistów działających w stale rozwijającym się przemyśle. 10. edycja zostanie zorganizowana wraz z wystawą Grafitalia, dzięki czemu wzrośnie spodziewana liczba odwiedzających. Wykonaj strategiczny ruch i weź udział w Converflex 2013. Nadaj nowy ton swoim interesom – zarezerwuj stoisko już teraz.

Organizator:

Promocja:

Impreza partnerska:

Biuro organizatora: Centrexpo spa – Corso Sempione 4 – 20154 Mediolan, Włochy tel.: +39 02319109 – faks: +39 02341677 – e-mail: centrexpo@centrexpo.it – www.centrexpo.it

SYSTEMY TRENDY PAKUJĄCE

zPrzetworzone surowce w służbie innowacji

Wyobraźnia rządzi światem Markowe dżinsy z przetworzonych butelek PET? Torebka ze starych gumiaków? Designerskie wieszaki na ubrania z makulatury? Zielony design może zawrócić w głowie, dlatego przedstawiamy kilka ciekawych propozycji, które pozwolą zrozumieć fenomen upcyklingu. Paulina Malińska

Packaging Polska 11/12

SYSTEMY TRENDY PAKUJĄCE

asło to po raz pierwszy padło w prasie w 1994 r., ale na ustach wszystkich pojawiło się po 8 latach, po publikacji książki Williama McDonougha oraz Micheala Braungarta „Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things” (w wolnym tłumaczeniu „Od kołyski do kołyski: Zmiana myślenia o produkcji”), której autorzy namawiali do wykorzystywania materiałów jeszcze potencjalnie użytecznych, zamiast produkowania kolejnych partii produktów. Najkrócej rzecz ujmując chodzi o przetwarzanie wtórne odpadów w taki sposób, aby ich wartość końcowa przewyższała początkową. W ten sposób nie tylko redukuje się znacznie liczbę odpadów, ale również wpływa na ilość generowanych zanieczyszczeń i emisji gazów. Jest to zatem wyższa forma recyklingu, gdzie tworzywa po przetworzeniu tracą na jakości, co często jest bodźcem dla konsumentów do rezygnacji z zakupu takich produktów. Upcykling odnosi marketingowy sukces od kilku lat, z jednej strony ze względu na odgórny nacisk na zmniejszenie śladu węglowego, a z drugiej przez wzrost wpływu eko na naszą rzeczywistość.

Nowe dzieło projektanta Dirk Van Der Kooij nosi nazwę „Wieczne krzesło” i jest stworzone z jednej, plastikowej struny, wielokrotnie zginanej do momentu uzyskania pożądanego kształtu. Najciekawszy jest jednak fakt, że tworzywo pochodzi z przetworzonych lodówek, które zamiast trafić na wysypisko mogą jeszcze wiele lat służyć jako atrakcyjny dodatek do mieszkania. Przyjazny środowisku design łączy potrzebę redukcji odpadów z trendem eko, coraz silniej wywierającym presję na producentów mebli. Każde krzesło można spersonifikować przez inne połączenie kolorów tworzywa.

 „Wyobraźnia rządzi światem” – Napoleon I. Kolejnym przykładem zastosowania upcyclingu jest projekt Marco Scuderi z Włoch. Elegancka torba dopiero przy bliższej obserwacji okazuje się parą zszytych ze sobą gumowych kaloszy. Zabawna kompozycja pokazuje, jak szerokie pole do popisu mają designerzy produktów użytkowych, jeśli tylko nastawią się na „zielone” myślenie. www.collabcubed.com

z Nowa era wynalazków W wydaniu gazety Daily Mail opisano kilka tanich, sprawdzonych sposobów na przekształcenie starych mebli w oryginalne dzieła sztuki nowoczesnej. Malowanie, szlifowanie, gruntowanie, przyszywanie pasmanterii – brzmi jak powrót na babciny strych i zabawy w przeróbki z dzieciństwa. Z kolei krakowska firma Trashki oferuje niecodzienne torebki na ramię, sakwy na rower i skórki na laptopy ze zużytych banerów reklamowych i siatek mesh. Wszystkie produkty są ręcznie wykonane, kuszą przystępną ceną i przede wszystkim oryginalnością. Jak twórczy i pożyteczny może być upcykling udowodnił izraelski inżynier, Izhar Gafni, który w listopadzie br. pokazał światu swój innowacyjny model roweru Alpha, zrobionego prawie w 100 proc. z tektury. Znany wynalazca, specjalizujący się w projektowaniu zautomatyzowanych linii produkcyjnych, trzy lata temu podjął się wyzwania stworzenia w pełni biodegradowalnego roweru. Owocem jego wytężonej pracy jest niezwykle lekki, wytrzymały (może udźwignąć do 220 kg) i bardzo tani (proponowana cena rynkowa to 9 dolarów), odporny na wilgoć i ciepło rower, dzięki pokryciu kilkuwarstwowej partii tektury lakierem, który nie tylko dodaje wartości estetycznej, ale również trwale spaja organiczny materiał. Innowacyjny projekt wieńczy wykorzystanie przetworzonych opon samochodowych oraz pasku rozrządu jako łańcucha. Jak widać upcykling może znaleźć zastosowanie nie tylko w domu, w pracy czy na ulicy. Trudno się nie zgodzić ze stwierdzeniem Einstein’a, że wyobraźnia to nic innego jak podgląd nadchodzących atrakcji życia.

11/12 Packaging Polska

Upcycling jest nowym elementem aktywizującym obszar odzysku odpadów. W innowacyjny sposób przedstawia możliwości ponownego wykorzystania przedmiotów, które zdają się być nieużytecznymi odpadami. Moda na upcycling pozytywnie wpływa na propagowanie idei odzysku, także na skalę przemysłową. Pomysłowość i różnorodność elementów, które powstają w wyniku upcyclingu pobudza rozwój badań w tym zakresie. Tendencje w tym obszarze z pewnością będą się dalej rozwijać, dążąc do zwiększania skali tych działań aż do masowej produkcji wyrobów z odpadów. Przewaga upcyklingu nad recyklingiem polega na tym, że w przypadku upcyklingu nie jest wymagany pełny proces produkcyjny, a więc jest on tańszy pod względem energetycznym i kosztów pracy. Często drobne przeróbki odpadów dają drugie życie danemu wyrobowi powodując, że konkretny element jest ponownie wykorzystywany przez następne lata. Dzięki temu znacznie redukujemy negatywny wpływ na środowisko naturalne. Taka tendencja wskazuje na możliwość zmiany trendów z konsumpcjonizmu na większe poszanowanie i troskę o surowce naturalne i wtórne. W Polsce wciąż deponowanych jest ok. 85 proc. wszystkich odpadów. Upcycling jako forma większego uwrażliwienia na element bezrefleksyjnego deponowania może istotnie przyczynić się do zahamowania tej niekorzystnej tendencji w gospodarce odpadami. dr Katarzyna Michniewska Eko Cykl Organizacja Odzysku S.A.

SYSTEMY TRENDY PAKUJĄCE

Z inicjatywy IKEA oraz polskich artystów współpracujących z fundacją „Fly with Art”, w październiku 2012 r. w polskich sklepach szwedzkiego potentata meblowego zostały zaprezentowane lampy stworzone z odzyskanych butelek PET. Produkty zostały wybrane na potrzeby projektu recycLED, który ma na celu promocję ekologicznych źródeł światła opartych na technologii LED. Warto pamiętać, że wykorzystują one 85 proc. mniej energii w porównaniu z żarówkami żarnikowymi, a czas ich użytkowania sięga nawet 20 lat. Na ekspozycji można było zobaczyć lampy, w których zastosowano alternatywne światło w różnorodnych rozmiarach i kolorach. Projekt opracowała fundacja „Fly with Art” z kuratorkami wystawy „Doświetlmy Pory roku” Anitą Bialic i Hanną Szpil. „Lampy powstały z myślą o recyklingu, zostały więc wykonane z surowców wtórnych – ze zniszczonych, zużytych lub nikomu niepotrzebnych materiałów, co sprawia, że są tak niezwykłe i niepowtarzalne” – podsumowała Anita Bialic z fundacji „Fly with Art”. www.organizmagazine.pl Przykłady upcyclingu można znaleźć również na lokalnym podwórku. W zeszłorocznej edycji konkursu Art of Packaging Debiuty 2011 w kategorii Opakowanie na Miarę-Opakowanie Eko wygrał projekt EKO wieszak. Streetartowy look oraz innowacyjny kształt sprawiają, że opakowanie na T-shirt autorstwa Mieszka Polańskiego z ASP w Łodzi przykuwa uwagę i wywołuje zainteresowanie zarówno wśród młodszej, jak i starszej generacji konsumentów. Wieszak wykonany w całości z tektury falistej jest łatwy w obróbce i pozwala obniżyć koszty transportu ze względu na swoją niską wagę. Dodatkowo po oderwaniu dolnej części przybiera nową funkcję i umożliwia zawieszenie ubrań w garderobie w ciekawy sposób.

Achair to stylowe krzesło zaprojektowane zgodnie z techniką gięcia drewna metodą parową, znaną już w starożytności. Angielskie meble projektu David’a Colwell’a to połączenie jesionu z lokalnych lasów z przetworzonymi, miedzianymi nitami rurkowymi. Jesion, obok jodły, to drzewo, które pochłania największą ilość CO2 i wyróżnia się siłą oraz wytrzymałością. Wykorzystanie metody parowej (przydatnej do budowy statków czy łuków) pozwala ograniczyć zużycie energii, czasu oraz kosztów w porównaniu z suszeniem w piecu. Przy produkcji krzeseł projektant korzystał bardziej z umiejętności rzemieślniczych niż nowoczesnych rozwiązań, ponieważ poza piłą mechaniczną do cięcia drewna na mniejsze kawałki, dalsza obróbka nie wymagała ingerencji maszyn. Dobrym przykładem na zastąpienie ich pracą rąk było wykorzystanie przetworzonych miedzianych nitów do łączenia zamiast popularnego spawania. W ten sposób zachowano naturalną elegancję oraz giętkość i wytrzymałość jesionu. Symboliczny mix natury z odpadami przemysłowymi wygrał w kategorii „innowacja” w konkursie Wood Awards 2011, promującym odpowiedzialny design z wykorzystaniem drewna, najbardziej przyjaznego środowisku surowca.

Packaging Polska 11/12

SYSTEMY TRENDY PAKUJĄCE

Nadawanie drugiego życia produktom już zużytym nie jest domena tylko freelancerów, czego dowodem jest nowa kolekcja dżinsów denim marki Levi Strauss, wykonanych w 20 proc. z przetworzonych plastikowych butelek oraz tacek po produktach żywnościowych (o której pisaliśmy na łamach PACKAGING POLSKA 10/2012). Spodnie z zawartością włókna poliestrowego z PET lub PE są kolejnym krokiem koncernu modowego w stronę produkcji przyjaznych środowisku ubrań. Gazeta Daily Mail opublikowała spis dobrych rad jak odmienić oblicze swoich starych, ukochanych mebli. Zamiast z bólem serca się ich pozbywać, można je „odpicować” – dodając trochę farby w modnych kolorach, wymieniając uchwyty, dodając trochę pasmanterii. Moda na ekologiczne żyrandole zadomowiła się na Wyspach Brytyjskich dzięki projektowi Michelle Brand. „Kaskada światła z Lancashire” to przyjazna środowisku wersja oświetlenia godna zarówno nowoczesnej rezydencji, jak i skromnego domku na wsi. Uroczy wygląd zawdzięcza pomysłowości projektantki, która z 366 połączonych ze sobą butelek PET po wodzie mineralnej wycięła kwiaty. Stworzony w ten sposób żyrandol przedstawia prawdziwe piękno produktów codziennego użytku. W 2009 r. ekologiczny żyrandol zajął 4. miejsce w konkursie na najbardziej ekstrawaganckie prezenty w zestawieniu money.cnn.com, a jego wartość została oszacowana na 12 tys. dolarów.

Niemożliwe stało się możliwe – w listopadzie br. pojawił się na świecie pierwszy rower stworzony z kartonu! Autorem innowacyjnego projektu jest izraelski inżynier, Izhar Gafni, który jako zagorzały cyklista podjął się wyzwania stworzenia w pełni biodegradowalnego roweru.

Szybkie i tanie, a przy tym ciekawe wyposażenie biura? Australijskie Studio Levant proponuje wykorzystać przetworzone palety drewniane oraz tworzywa HDPE. Naturalny wygląd palet został upiększony tylko plastikowymi blatami w zdecydowanych kolorach, a dla lepszej mobilności do palet przymocowano kółka.

11/12 Packaging Polska

Bannery reklamowe, plandeki z ciężarówek, pasy samochodowe, materiały drukarskie – dla jednych niepotrzebne śmieci, dla innych idealny materiał na torbę. Dzięki nieprzemakalnym właściwościom, odporności na promieniowanie UV czy na zmienną pogodę są wyjątkowo wytrzymałym i trwałym dodatkiem do garderoby. Projektanci firmy Trashki mówią, że wystarczy spojrzeć na „śmieci” inaczej, pod kątem, na wspak, absurdalnie, niebanalnie, bądź źródłowo – na materiał i jego immanentne cechy, po to by stworzyć zupełnie nową rzecz, nadać nowe znaczenie.

Naturalny wdzięk SH Recycling to niepowlekany, ekologiczny papier premium, w 100 proc. wyprodukowany z makulatury. Wyróżnia się wśród konkurencji połączeniem brązu i szarości, czym ma nawiązywać do wyciszonego stylu retro. Dwuwarstwowy papier zapewnia dobre właściwości do zadruku i ma udowadniać, że papier z recyklingu może stać się atrakcyjną alternatywą wobec innych materiałów do ulotek, folderów, broszur, kopert, itp. Firmie Europapier-Impap, dystrybutorowi SH Recycling, udało się o tym przekonać jury konkursu „Paperezzo Haptik Awards” 2012 podczas targów drupa 2012 w Düsseldorfie, które doceniło rustykalny urok tworzywa i interesujący odcień, podkreślający zalety papierów recyklingowych zamiast je ukrywać.

DESIGN I MARKETING

zOryginalny design dla ducha i ciała

Zapach platyny „Perfekcja jest osiągnięta nie wtedy, kiedy nie ma nic więcej do dodania, ale kiedy nie ma nic więcej do usunięcia” – tym hasłem miało kierować się jury prestiżowego konkursu Pentawards przy wyborze laureata. Diamentowy pentagram powędrował po raz kolejny do agencji Turner Duckworth, która w ciągu sześciu ostatnich edycji nie raz zdobyła tę nagrodę.

ak co roku agencje marketingowe, freelancerzy i projektanci opakowań z całego świata nadsyłali swoje prace na adres internetowy konkursu. Panel ekspertów z różnych dziedzin i kontynentów (z takich agencji jak Bic USA, Henkel USA, Suntory Japan, Shanghai Jahwa China, Aekyung South Korea, Procter&Gamble Europe) wybierał najlepsze opakowanie spośród 1219 nadesłanych prac z 46 krajów. I choć w tym roku diamentowa nagroda przypadła puszce Coca Coli, nagrodzone projekty ze wszystkich kategorii z pewnością na długo zapadną w pamięć.

Czym właściwie jest Pentawards? Symbolem konkursu jest pentagram, antyczne wyobrażenie piękna, przedstawiający pięć rodzajów metali, z których zrobione są przyznawane nagrody (brąz, srebro, złoto, platyna i diament). Cyfra pięć ma również przedstawiać zmysły, na które oddziałuje opakowanie oraz palce, które są podstawowym narzędziem pracy projektantów. Idea konkursu narodziła się w Brukseli, której historyczna część znajdowała się początkowo na planie pentagonu. Walka o diamentową statuetkę trwa już sześć lat i w przyszłym roku będzie podzielona na dwie osobne kategorie: Pentawards Classic (7 edycja) oraz Pentawards Concept (2 edycja). Organizatorzy już teraz zapraszają do udziału, prace można nadsyłać w terminie od 2 do 22 lutego 2013 r. do Pentawards Classic oraz od 15 kwietnia do 24 maja do Pentawards Concept.

NAGRODA DIAMENTOWA BEST OF THE SHOW Producent: Turner Duckworth Produkt: Diet Coke Marka: Coca Cola Diamentowa korona Dietetyczna wersja najpopularniejszego gazowanego napoju jest drugą najbardziej popularną marką w USA. Bycie liderem zobowiązuje do promowania innowacji, dlatego Coca Cola skierowała się do agencji Turner Duckworth, weterana podium Pentawards. Nowoczesna wersja puszki, z wyeksponowanymi pierwszymi literami nazwy napoju, nie przeszła niezauważona. Nową linię opakowań wprowadzono na amerykański rynek pod koniec 2011 r. i po ciepłym przyjęciu przez konsumentów została na półkach na stałe. Odnowiony design odpowiada nowoczesnym trendom i pozostaje w zgodzie ze strategią wizerunkową koncernu. Zwycięzca, poza diamentowym trofeum, otrzymał warte 5 tys. euro oprogramowanie Esko Suite 10, będące najnowocześniejszym narzędziem do wizualizacji projektów opakowań.

Packaging Polska 11/12

DESIGN I MARKETING

NAGRODA PLATYNOWA KATEGORIA NAPOJE Producent: Phoenix Communications Produkt: Nescafé My Cup Marka: Nescafé Smak pasteli Marka Nescafé jest stosunkowo nowa na koreańskim rynku, przez co musi mocniej akcentować swoją obecność, by zwrócić uwagę konsumentów. Chce to osiągnąć dzięki prostej grafice opartej na odświeżonym wyglądzie oryginalnego kubka z pokrywką, będącego symbolem kawy Nescafé. Teraz każdy rodzaj kawy ma swój indywidualny kolor, z którym konsumenci mogą się identyfikować. Czarne logo podkreśla wysoką jakość produktu i dodaje stylu, a z kolei jasne logo marki wyraźnie odbija się od jaskrawej kolorystyki. Według projektantów i jury ten koncept ma szansę trafić do młodej generacji w Azji, której marka jest jeszcze obca.

NAGRODA PLATYNOWA KATEGORIA JEDZENIE Producent: Springetts Brand Design Produkt: opakowanie na jajka Marka: Eggs For Soldiers Uznanie na froncie Jak wprowadzić na rynek nową markę jajek? Przełamać stereotypy. Takie podejście przedstawili brytyjscy projektanci łącząc design z grą słowną (soldier to określenie żołnierza z j.ang., ale również paluchów z chleba maczanych w żółtku ugotowanego jajka). Następnie podpisali porozumienie z organizacją charytatywną „Help for Heroes”, która zajmuje się pomocą rannym, niepełnosprawnym czy chorym brytyjskim żołnierzom, i stworzyli opakowanie imitujące kolory armii. W rezultacie oryginalny projekt zdobył nie tylko uznanie na froncie, ale również sukces marketingowy. Warto wspomnieć, że po kilku miesiącach kampanii reklamowej przekazano 250 tys. funtów na cele charytatywne.

11/12 Packaging Polska

DESIGN I MARKETING

NAGRODA PLATYNOWA KATEGORIA RYNEK Producent: Good! Marka: Fisherman Produkt: gumowe kalosze Platynowe kalosze Buty chroniące przed wilgocią są raczej niedocenionym marketingowo produktem, którego powierzchnia reklamowa opakowania nie zostaje w pełni wykorzystana. Tę tendencję zdecydowanie przełamuje agencja reklamowa Good! z Kazakhstanu, umieszczając na kartonowym pudełku realistyczny obraz podwodnego świata, w którym brodzą amatorzy wędkarstwa. Obraz wijących się wokół węgorzy i ryb przypadł do gustu nie tylko klientom, ale także jury.

NAGRODA PLATYNOWA KATEGORIA PREMIUM Producent: Landor San Francisco Marka: Bardot Produkt: opakowanie na lody Moda z najwyższej półki Meksykański producent Advanced Ice Cream Technologies pozycjonuje swoje mrożone słodycze jako najlepsze i najbardziej luksusowe na rynku. Z tego względu lody dostały nie tylko wymyślne nazwy („Zakazany owoc”, „Miłość w Acapulco”, „Serce ciemności”, „Francuski pocałunek”), ale równie wyrafinowane opakowania, które zapewniają nie tylko doznania estetyczne, ale także gwarantują świeżość do ośmiu godzin. Poza platynowym trofeum projekt zdobył także specjalną nagrodę na targach Luxepack.

Packaging Polska 11/12

DESIGN I MARKETING

z Opakowania kosmetyczne

zeszłym roku w kategorii produktów dla ciała platynową nagrodę zdobyła torba na buty Görtz 17 wyposażona w rączki z kolorowych sznurówek. Dwa lata temu designerskie opakowanie na podpaski i tam-

pony od U by Kotex. Wyraźnie widać, że jury tego wszechstronnego konkursu na design opakowań stawia na nieszablonowe rozwiązania. W tym roku laureaci również zaskakują pomysłami i rewolucjonizują wygląd nawet najbardziej niszowych produktów.

NAGRODA PLATYNOWA Producent: Etude Produkt: Hands Up Marka: Etude House Powiew wolności Etude to koreańska marka kosmetyków, dostępna od 1985 r. tylko w Azji, dedykująca swoje produkty młodym kobietom w wieku od 16 do 22 lat. Nowe opakowanie dezodorantu oraz kremu do depilacji zostało wzbogacone o zabawną grafikę oraz opakowanie wtórne z plastiku, imitujące podniesione do góry ręce. Wizerunek ten ma nieść jasny komunikat, że konsumentki mogą zaufać marce w kwestii eliminacji problemu pocenia się w tym strategicznym miejscu.

NAGRODA ZŁOTA

Producent: Lavernia&Cienfuegos Produkt: Solcare Marka: Mercadana Muśnięta słońcem

Producent: Yuhan-Kimberly Produkt: Bébé de forêt Marka: Green finger Dzieci natury

Nowe opakowanie dla marki własnej sieci supermarketów Mercadona miało za zadanie zoptymalizować koszty produkcji oraz wyglądać atrakcyjnie na półkach sklepowych. Po długich poszukiwaniach zdecydowano się na butelki formowane z rozdmuchem, wyposażone w różne nakrętki i pompy dozujące w zależności od charakteru produktu. Ponadto kształt pojemników został zaprojektowany z myślą o usprawnieniu transportu i magazynowania produktu. Z kolei kolor i grafika w prosty sposób pozwalają odróżnić olejek do opalania od bronzera i kremu po opalaniu.

Nowa linia organicznych kosmetyków do ciała rozbudowała portfolio marki Green Finger, wiodącego producenta produktów do pielęgnacji ciała w Korei. Wszystkie specyfiki posiadają certyfikat ECOCERT, poświadczający w 99 proc. naturalny skład. Aby zachować w pełni ekologiczny charakter, nowe opakowanie marki jest równie „zielone” – pojemnik składa się z przetworzonego plastiku i papieru, a nadruk pochodzi z sojowego tuszu. Dodatkowo grafika ma imitować kiełkujący pąk nowej rośliny, której odżywcze właściwości są zawarte w kosmetyku. Dzięki temu cały wizerunek opakowania podtrzymuje wrażenie harmonii z naturą.

11/12 Packaging Polska

DESIGN I MARKETING

NAGRODA ZŁOTA

NAGRODA SREBRNA

Producent: CJ CheilJedang Design Center Produkt: Inner B. Marka: CJ CheilJedang Orzeźwienie pod ręką

Producent: Buddy Produkt: Remove your mask Marka: Kleenex Weneckie chusteczki

Nowe opakowanie do kosmetyków nawilżających skórę w swojej grafice wykorzystuje motyw kropli wody, która symbolizuje sama w sobie istotę nawilżenia. Krople wody umieszczone na opakowaniu mają podkreślać prosty i subtelny design. Kształt pojemnika został również dopasowany do formy kropli wody, którą można utrzymać w jednej dłoni, dzięki niewielkiej objętości. Te wszystkie zabiegi miały sprawić, że konsumentki dosłownie „poczują” organiczny charakter kosmetyku.

Firma Kleenex zdobyła główną nagrodę Pentawards w 2009 r. za opakowanie do chusteczek imitujące świeże owoce. W tym roku doceniony został pomysł na zmywanie makijażu, który agencja reklamowa wyobraża sobie jako unikatową „maskę”. Teraz konsumentki kupując chusteczki do demakijażu mogą wybrać „swoją” maskę, przypominającą oryginalne karnawałowe kreacje.

NAGRODA SREBRNA

Producent: Bic USA Inc Produkt: Soleil Ostra młódka

Producent: Cloud8 Inc. Produkt: Ludico-L Hair Make Marka: Mandom Różowe lata 70.

Promocyjne opakowanie na golarki marki Bic dla kobiet charakteryzuje zabawny design, przedstawiający młodą dziewczynę w stroju kąpielowym. Design miał być świeży i z przymrużeniem oka, bo producent tak właśnie wyobraża sobie konsumentki. Żyletki nie są produktem, który łatwo wyróżnia się na półce, stąd pomysł ożywienia produktu, choćby na okres promocji, aby przekonać kupujących, że nawet golarka może być sexy.

Dla wielu konsumentek stosowanie produktów do stylizacji włosów może być bolesne, jeśli kosmetyk jest nakładany bezpośrednio na mokre włosy. Gama produktów Ludico-L ma zrewolucjonizować rynek suplementów odżywczych do włosów przez wprowadzenie produktów do stylizacji „na sucho”. Poza nowym przeznaczeniem, opakowanie wyróżnia się także designem. Producenci wybrali eliptyczny kształt kapsuły imitującej motyw witaminowych suplementów. Dzięki temu pojemnik idealnie leży w dłoni, a jaskrawe kolory pozwalają odróżnić różne rodzaje kosmetyku (olejek do włosów – ostry róż, mleczko do włosów – ciepłe pastele).

Packaging Polska 11/12

DESIGN I MARKETING

NAGRODA SREBRNA

Producent: R Design Marka: Blend Collective Wtopiony w design

Producent: Eduardo del Fraile Marka: ai Zdrowie w rytmie flamenco

Marka powstała dzięki współpracy ekspertów od olejków do ciała, którzy stworzyli organiczne kosmetyki dla skóry dla konsumentów w wieku od 25 – 45 roku życia. Głównym celem marki było wyodrębnienie swojego wizerunku na tle konkurencji, tak aby współgrał z wymaganiami nawet najbardziej wybrednych klientów. Z tego względu logo marki zostało kilkakrotnie powiększone, a następnie „pocięte” i umieszczone na różnych produktach, podkreślając ich odrębność, ale jednocześnie spójność z całą strategią wizerunkową. W ten sposób udało się stworzyć unikatowy design odpowiadający współczesnym trendom bez użycia krzykliwej grafiki. Sposób w jaki naniesiono etykietę przypomina nadruk bezpośredni na opakowaniu, co zapewnia, że produkt nie zostanie niezauważony.

Jeszcze kilka lat temu Interapothek był drugim najczęściej sprzedawanym żelem pod prysznic w aptekach w Hiszpanii. Jednak z biegiem czasu konkurencja się zaostrzyła i przyszedł czas na rebranding. Największym problemem było utrzymanie identyfikacji wizualnej całej gamy produktów do higieny ciała. Zmianie uległ jednak nie tylko wygląd opakowania (standardową tubkę przekształcono w funkcjonalną butelkę z dozownikiem), ale także nazwa marki, która uległa skróceniu. Było to podyktowane faktem, że jej pierwotna wersja była zbyt trudna do zapamiętania dla konsumentów, a inicjały „ai” (Inter i Apothek) wystarczająco odróżniają produkt od konkurencji. Zastosowanie czcionki Helvetica oraz prostego, acz przykuwającego uwagę designu zwróciło się producentowi w formie 30 proc. wzrostu sprzedaży.

NAGRODA SREBRNA

NAGRODA BRĄZOWA

Producent: Prompt Design Marka: St.Stephen Grzywa pod kontrolą

Producent: Swerve Inc. Produkt: Optic White Marka: Colgate Uśmiech wart miliony

Obecnie rynek akcesoriów do włosów jest już tak przesycony, że nowi gracze mają trudne zadanie wywalczenia w nim stałego miejsca. Należy naprawdę ciekawie zareklamować na półce wsuwki i gumki do włosów, żeby konsument wybrał akurat dany produkt. Marce St.Stephen z pewnością się to udało, dzięki połączeniu kolorowej grafiki opakowania z samym produktem. Pokazanie spinek i gumek do włosów bezpośrednio na opakowaniu przykuwa uwagę i zwraca się w postaci większej sprzedaży.

Ulepszona pasta znanej marki ma zapewniać (już po tygodniu) efekt białych zębów, jak po stosowaniu pasków wybielających. Tak ultranowoczesny produkt wymagał równie wyrafinowanego opakowania. Design opiera się na oryginalnych kolorach marki Colgate (czerwień i biel), jednak jest bardziej „modny”, żeby dopasować się do wymagań konsumentów dbających o hollywoodzki uśmiech.

11/12 Packaging Polska

DESIGN I MARKETING

NAGRODA BRĄZOWA

Producent: Lonsdale Produkt: Eugène Perma Marka: Prestance Lakier od Coco

Producent: Crépuscule Produkt: Style Shifters Marka: Schwarzkopf Osis+ Pospray'uj mój świat

Zgodnie z zasadą, że każda konsumentka ma swój własny, niepowtarzalny styl, marka lakierów do włosów wyszła naprzeciw trendom. Nowy design produktów do stylizacji tworzy unikalną „kolekcję”, która ma pasować zarówno do wyrafinowanych modystek, jak i zwolenniczek naturalnego wyglądu. Każdy pojemnik z aerozolem posiada własny wzór, który ma pasować do aktualnego ubioru właścicielki. Nowe opakowanie spotkało się z dużym zainteresowaniem i przykuwa uwagę ciekawym designem oraz jaskrawą kolorystyką.

Nowa seria lakierów do włosów znanej marki ma szansę spodobać się trendsetterom. Opakowanie zostało zaprojektowane zarówno z myślą o modnych konsumentach, jak i stylistach, dlatego poza jaskrawą kolorystyką (współgrającą z tożsamością wizualną marki) i ergonomicznym kształtem, cechuje się funkcjonalnością.

NAGRODA BRĄZOWA

Producent: Etude Produkt: Milk Talk Body Wash Marka: Etude House Truskawka do ciała

Producent: Aekyung industrial Produkt: Choa Marka: Choa Naturalny luksus

Kolejny produkt koreańskiej marki kosmetyków dla nastolatek i młodych kobiet to seria owocowych żelów pod prysznic. Plastikowe pojemniki są ozdobione drobną grafiką, pozwalającą odróżnić różne zapachy od siebie. Dodatkowo każde opakowanie jest wyposażone w kolorową gąbkę do mycia w kształcie owocu, wbudowaną w pojemnik jako osłona na nakrętkę. W ten sposób produkt nie tylko przykuwa uwagę, ale również zajmuje mniej miejsca w łazience.

Organiczne kosmetyki do pielęgnacji ciała wzbogacone o siedem odżywczych komponentów wymagają opakowania, które uwypukli ich związek ze środowiskiem. Naturalnym wyborem wydawało się połączenie szklanej butelki z drewnianą nakrętką z drzewa orzechowca. Dzięki zawartości taniny oraz juglonu zamknięcie tworzy naturalną barierę ochronną przeciw zanieczyszczeniom z zewnątrz. „Zielony” design akcentuje delikatna grafika przedstawiająca symbol marki – siedem połączonych komponentów, podkreślających związek z naturą. Mleczno-biały pojemnik i drewniana nakrętka są w pełni przetwarzalne, a jednocześnie na tyle eleganckie, że mogą spełnić oczekiwania świadomych konsumentów, ceniących sobie naturalny luksus.

Packaging Polska 11/12

DESIGN I MARKETING

zZabawki od Direct Channel

Kolorowanki dla dużych i małych

d września br. na polskim rynku pojawiła się niestandardowa zabawka edukacyjna – składane modele zwierząt i zabawek do pokolorowania. „Kolorowanki 3D” to ekologiczna alternatywa dla świadomych rodziców, dbających o rozwój edukacyjny i plastyczny swoich pociech w wieku od 3-8 lat. Zabawka z kartonu cieszy się dużym zainteresowaniem w sieci – od czasu założenia fanpage na portalu Facebook firma otrzymuje pozytywny feedback od internatów. Jak tłumaczy autor, Krzysztof Daniluk, pomysł na stworzenie oryginalnego modelu zabawki przyszedł sam: „Będąc w kreatywnej księgarni kupiłem parę modeli, ale przyznam się, że były dość drogie, dlatego zacząłem dla swoich dzieci wymyślać własne kształty. Nigdy nie miałem do czynienia z projektowaniem, ale dzieciom moje modele się spodobały” – komentuje Daniluk. Oryginalne projekty wpadły w oko również firmie Direct Channel, która podjęła się dystrybucji i promocji kolorowanek. Modele mają znaleźć zastosowanie w przedszkolach, świetlicach i zajęciach z animatorami, jednak w zabawie w składanie i kolorowanie mogą równie dobrze wziąć udział rodzice.

Oryginalne Kolorowanki 3D zajęły III miejsce w VII edycji konkursu „Zabawka przyjazna dziecku”, organizowanym przez Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach.

DESIGN I MARKETING

zBrand metamorfozy by Studio DN

Nowe lekkie opakowania 2012

Stare opakowanie

z Historia Tymbark to polska marka z ponad 75 letnią tradycją. Powstała w 1936 roku z inicjatywy inżyniera sadownictwa Józefa Marka. Od początku swojej działalności Tymbark kładzie duży nacisk na innowacyjność przy zachowaniu naturalności i świeżości swoich produktów. Opakowowania marki muszą podkreślać te wartości.

z Wyzwanie Zachowanie młodego i promującego zdrowie wizerunku marki Tymbark dzięki stworzeniu projektu wzorniczego butelki dla akty wnych, cieszących się życiem konsumentów soków owocowych. Nowa butelka musiała komunikować natu ralność, owocowość i świeżość soków Tymbark.

z Rezultat Nowe butelki swym kształtem nawiązują do natury - tłoczone w butelce liście podkreślają również spójność z pozostałymi produktami Tymbarku. Mocno owocowa kodyfikacja kolorystyczna wybija poszczególne smaki pysznych soków, a apetyczne wizualizacje owoców sprawiają, że chce się sięgnąć po Tymbark nie tylko w upalny dzień.

Packaging Polska 11/12

DESIGN I MARKETING

Packaging Polska 11/12