สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ คณะผจู ดั ทำไดสง ตนฉบับหนังสือเลมนี้ ใหกบั พระเดชพระคุณหลวงพอจรัญ ฐิตธัมโม เพือ่ ขอความเมตตาตรวจสอบความถูกตอง และไดขออนุญาตจัดพิมพ เพือ่ เผยแผเปนธรรมทานแลว พระเดชพระคุณหลวงพอจรัญทานไดเมตตาอนุญาตใหจัดพิมพ พรอมทั้งอนุโมทนากับคณะผูจัดทำ นับเปนความเมตตากรุณาจากครูบาอาจารยอยางหาที่สุดมิได ทานสามารถติดตอขอหนังสือเลมนีไ้ ดฟรีที่ เว็บไซตพระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/board/ สามารถดาวนโหลดตนฉบับหนังสือเลมนีไ้ ดที่ เว็บไซตพระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/digitallibraly-book.html
ผแู ตง (ผรู วบรวม) คณะทำงาน ออกแบบศิลป ออกแบบรูปเลม จัดรูปเลม พิสจู นอกั ษร ประสานงานการผลิต
ณัฐวรรธน ภรนรา nattawat@connexpeople.com สมศักดิ์ ชูศรีขาว somsak887@hotmail.com ประมวล วิทยบำรุงกุล mv2219@hotmail.com ปติ ลลิตโรจนวงศ และทานอืน่ ๆ ทีม่ ไิ ดเอยนามไว ณ ทีน่ ี้ สุนสิ า แกวชม, จักรี จายกระโทก, ณัฐวรรธน ภรนรา ณัฐวรรธน ภรนรา ศรินยา พึง่ ทรัพย วารุณี จิตตรตั น เสรีรตั น ปน ทอง, ณัฐวรรธน ภรนรา
ไมสงวนลิขสิทธิ์
ตามคำสอนของพระเดชพระคุณหลวงพอจรัญ ฐิตธัมโม
“ของดีของเราไมตองสงวนลิขสิทธิ์ ใครอยากไดก็ใหเขาไป แตของไมดขี องเราตองสงวนไว ไมใหคนอืน่ มาใช” จากหนังสือกฎแหงกรรม เลม ๑๖ เรือ่ ง ความเสือ่ ม โดยพระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule16p1301.html
ทานสามารถอานเจตนารมณของการจัดทำหนังสือเลมนีไ้ ดทที่ า ยเลม
ISBN พิมพครัง้ ที่ ๑ จำนวนทีพ่ มิ พ ราคา สรางสรรคผลงานโดย
จัดพิมพและดูแลโดย
๙๗๘-๙๗๔-๑๓-๓๒๔๔-๑ ธันวาคม ๒๕๕๐ ๑๐,๐๐๐ เลม จัดพิมพเพือ่ เผยแผเปนธรรมทาน บริษทั คอนเน็ค พีเพิล จำกัด ๓๐๕ ซ. รังสิต-นครนายก ๔๔ ซ.๑ ต.ประชาธิปต ย อ.ธัญบุรี จ.ปทุมธานี ๑๒๑๓๐ โทรศัพท ๐-๒๙๗๔-๑๐๐๑ แฟกซ ๐-๒๙๗๔-๑๑๒๐ อีเมลล info@connexpeople.com เว็บไซต http://www.connexpeople.com บริษทั รงุ เรืองวิรยิ ะพัฒนาโรงพิมพ จำกัด ๑๐๖/๒๐๔ หมู ๔ แขวงคันนายาว เขตคันนายาว กรุงเทพมหานคร ๑๐๒๓๐ โทรศัพท ๐-๒๙๑๘-๐๑๙๒ แฟกซ ๐-๒๙๑๗-๙๐๗๒ อีเมลล viriya_999@yahoo.com
สารบัญ สวดมนต
บทสวดมนต บทแผเมตตา บทอุทศิ สวนกุศล (บทกรวดน้ำ) วิธกี ารสวดมนต ลำดับการสวดมนต เหตุใดตองสวดอิตปิ โ สเทาอายุ + ๑ การเปลีย่ นจาก “เต” เปน “เม” ในบทสวดมนต วิธกี ารแผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล ถามตอบเรือ่ งการสวดมนต โดยพระธรรมสิงหบุราจารย บทสวดมนตแปล
๑๐ ๑๙ ๑๙ ๒๑ ๒๔ ๒๕ ๒๖ ๒๗ ๓๔ ๔๕
ทำกรรมฐาน วิปส สนากรรมฐานเบือ้ งตน คติธรรมคำสอน เรือ่ งการปฏิบตั กิ รรมฐาน กรรมฐาน โดยพระธรรมสิงหบุราจารย วิปส สนากรรมฐานคืออะไร ธุระในพระศาสนา การเรียนรวู ปิ ส สนากรรมฐาน สติปฏ ฐาน ๔ อานิสงสของการปฏิบตั ธิ รรม ประโยชนของการปฏิบตั วิ ปิ ส สนากรรมฐาน สติปฏ ฐาน ๔ ปดอบายภูมไิ ด
๕๓ ๖๐ ๗๘ ๘๐ ๘๔ ๘๕ ๘๖ ๘๙ ๙๑ ๙๓
“อยาลืมนะ ทีล่ นิ้ ป หายใจยาว ๆ สำรวมเวลาสวดมนต นัน้ นะไดบญุ แลว” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรือ่ ง วิธแี ผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0301.html
บทสวดมนต กราบพระรัตนตรัย อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ (กราบ) สะวากขาโต ภะคะวะตา ธั ม โม ธั ม มั ง นะมัสสามิ (กราบ) สุปะฏิปน โน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สังฆัง นะมามิ (กราบ)
นมัสการ (นะโม) นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
ไตรสรณคมน (พุทธัง ธัมมัง สังฆัง) พุทธัง สะระณัง ธัมมัง สะระณัง สังฆัง สะระณัง ๑๐
คัจฉามิ คัจฉามิ คัจฉามิ
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ทุตยิ มั ป ทุตยิ มั ป ทุตยิ มั ป ตะติยมั ป ตะติยมั ป ตะติยมั ป
พุทธัง ธัมมัง สังฆัง พุทธัง ธัมมัง สังฆัง
สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง สะระณัง
คัจฉามิ คัจฉามิ คัจฉามิ คัจฉามิ คัจฉามิ คัจฉามิ
พระพุทธคุณ (อิตปิ โส) อิตปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปนโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุต ตะโร ปุรสิ ะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติฯ
พระธรรมคุณ สะวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม สันทิฏฐิโก อะกาลิโก เอหิปสสิโก โอปะนะยิโก ปจจัตตัง เวทิตพั โพ วิญูหตี ฯิ (อานวา วิญูฮตี )ิ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๑๑
พระสังฆคุณ สุปะฏิปน โน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อุชปุ ะฏิปน โน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปน โน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจปิ ะฏิปน โน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทงั จัตตาริ ปุรสิ ะยุคานิ อัฏฐะ ปุรสิ ะปุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย* ปาหุเนยโย* ทักขิเณยโย* อัญชะลี กะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติฯ (อานออกเสียง อาหุไนยโย ปาหุไนยโย ทักขิไณยโย โดยสระเอ กึง่ สระไอ)
พุทธชัยมงคลคาถา (พาหุงฯ) พาหุง สะหัสสะมะภินมิ มิตะสาวุธนั ตัง ครีเมขะลัง อุทติ ะโฆระสะเสนะมารัง ทานาทิธมั มะวิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ ๑๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
มาราติเรกะมะภิยชุ ฌิตะสัพพะรัตติง โฆรัมปะนาฬะวะกะมักขะมะถัทธะยักขัง ขันตีสทุ นั ตะวิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ นาฬาคิรงิ คะชะวะรัง อะติมตั ตะภูตงั ทาวัคคิจกั กะมะสะนีวะ สุทารุณนั ตัง เมตตัมพุเสกะวิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ อุกขิตตะขัคคะมะติหตั ถะสุทารุณนั ตัง ธาวันติโยชะนะปะถังคุลมิ าละวันตัง อิทธีภสิ งั ขะตะมะโน ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ กัตตะวานะ กัฏฐะมุทะรัง อิวะ คัพภินยี า จิญจายะ ทุฏฐะวะจะนัง ชะนะกายะมัชเฌ สันเตนะ โสมะวิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๑๓
สัจจัง วิหายะ มะติสจั จะกะวาทะเกตุง วาทาภิโรปตะมะนัง อะติอนั ธะภูตงั ปญญาปะทีปะชะลิโต ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ นันโทปะนันทะภุชะคัง วิพธุ งั มะหิทธิง ปุตเตนะ เถระภุชะเคนะ ทะมาปะยันโต อิทธูปะเทสะวิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ ทุคคาหะทิฏฐิภชุ ะเคนะ สุทฏั ฐะหัตถัง พรัหมัง* วิสทุ ธิชตุ มิ ทิ ธิพะกาภิธานัง ญาณาคะเทนะ วิธนิ า ชิตะวา มุนนิ โท ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิฯ เอตาป พุทธะชะยะมังคะละอัฏฐะคาถา โย วาจะโน ทินะทิเน สะระเต มะตันที หิตวานะเนกะวิวธิ านิ จุปท ทะวานิ โมกขัง สุขงั อะธิคะเมยยะ นะโร สะปญโญฯ * พรัหมัง อานวา พรัมมัง ๑๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
มหาการุณิโก มะหาการุณโิ ก นาโถ หิตายะ สัพพะปาณินงั ปูเรตวา ปาระมี สัพพา ปตโต สัมโพธิมตุ ตะมัง เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ โหตุ เต ชะยะมังคะลังฯ ชะยันโต โพธิยา มูเล สักยานัง นันทิวฑ ั ฒะโน เอวัง ตะวัง วิชะโย โหหิ ชะยัสสุ ชะยะมังคะเล อะปะรา ชิตะปลลังเก สีเส ปะฐะวิโปกขะเร อะภิเสเก สัพพะพุทธานัง อัคคัปปตโต ปะโมทะติฯ สุนัก ขัตตัง สุมังคะลัง สุปะภาตัง สุหุฏฐิตัง สุขะโณ สุมหุ ตุ โต จะ สุยฏิ ฐัง พรัหมะ** จาริสุ ปะทักขิณงั กายะกัมมัง วาจากัมมัง ปะทักขิณัง ปะทักขิณัง มะโนกัมมัง ปะณิธี เต ปะทักขิณา ปะทักขิณานิ กัตตะวานะ ละภันตัตเถ ปะทักขิเณฯ ** พรัหมะ อานวา พรัมมะ
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๑๕
ภะวะตุ สัพพะมังคะลัง รักขันตุ สัพพะเทวะตา สัพพะพุทธานุภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ ภะวะตุ สัพพะมังคะลัง รักขันตุ สัพพะเทวะตา สัพพะธัมมานุภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ ภะวะตุ สัพพะมังคะลัง รักขันตุ สัพพะเทวะตา สัพพะสังฆานุภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ หลังจากสวดมนตตงั้ แตตน จนจบบทพาหุงมาหากาฯ แลว ก็ใหสวดเฉพาะบทพระพุทธคุณ หรืออิตปิ โ ส ใหไดจำนวนจบ เทากับอายุของตนเอง แลวสวดเพิม่ ไปอีกหนึง่ จบ ตัวอยางเชน ถาอายุ ๓๕ ป ตองสวด ๓๖ จบ จากนัน้ จึงคอยแผเมตตา อุทิศสวนกุศล
พุทธคุณเทาอายุเกิน ๑ (อิตปิ โ สเทาอายุ+๑) อิตปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปนโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุต ตะโร ปุรสิ ะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติฯ ๑๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
“สวดมนตเปนนิจ อธิษฐานจิตเปนประจำ
อโหสิกรรมเสียกอน และเราก็แผเมตตา ใหสรรพสัตวทั้งหลาย” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๓ เรื่อง กรรมฐานแกกรรมไดอยางไร โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule03p0201.html
“หายใจยาว ๆ ตั้งกัลยาณจิตไวที่ลิ้นป ไม ใชพดู สงเดช” “จำนะทีล่ นิ้ ป เปนการแผเมตตา” “จะอุทศิ ก็ยกจากลิน้ ป สหู นาผาก เรียกวา อุณาโลมา ปจชายเต....” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรื่อง วิธีแผเมตตาและอุทิศสวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0301.html
บทแผเมตตา สัพเพ สัตตา สัตวทงั้ หลาย ทีเ่ ปนเพือ่ นทุกข เกิดแกเจ็บ ตาย ดวยกันทัง้ หมดทัง้ สิน้ อะเวรา โหนตุ จงเปนสุขเปนสุขเถิด อยาไดมีเวรแกกัน และกันเลย อั พ ยาป ช ฌา โหนตุ จงเป น สุ ข เป น สุ ข เถิ ด อย า ได พยาบาทเบียดเบียนซึ่งกันและกันเลย อะนีฆา โหนตุ จงเปนสุขเปนสุขเถิด อยาไดมคี วามทุกข กาย ทุกขใจเลย สุขี อัตตานัง ปะริหะรันตุ จงมีความสุขกายสุขใจ รักษาตนใหพนจากทุกขภัยทั้งสิ้นเทอญ
บทอุทศิ สวนกุศล (บทกรวดน้ำ) อิทงั เม มาตาปตนู งั โหตุ สุขติ า โหนตุ มาตา ปตะโร ขอสวนบุญนี้จงสำเร็จ แกมารดาบิดาของขาพเจา ขอใหมารดาบิดาของขาพเจา จงมีความสุข สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๑๙
อิทัง เม ญาตีนัง โหตุ สุขิตา โหนตุ ญาตะโย ขอสวนบุญนี้จงสำเร็จ แกญาติทั้งหลายของขาพเจา ขอให ญาติทั้งหลายของขาพเจา จงมีความสุข
อิทงั เม คุรปู ช ฌายาจะริยานังโหตุ สุขติ า โหนตุ คุรปู ช ฌายาจะริยา ขอสวนบุญนีจ้ งสำเร็จ แกครูอปุ ช ฌาย อาจารยของขาพเจา ขอใหครูอุปชฌายอาจารยของขาพเจา จงมีความสุข
อิทงั สัพพะ เทวะตานัง โหตุ สุขติ า โหนตุ สัพเพ เทวา ขอสวนบุญนีจ้ งสำเร็จแกเทวดาทัง้ หลายทัง้ ปวง ขอให
เทวดาทั้งหลายทั้งปวง จงมีความสุข
อิทงั สัพพะ เปตานัง โหตุ สุขติ า โหนตุ สัพเพ เปตา ขอสวนบุญนีจ้ งสำเร็จ แกเปรตทัง้ หลายทัง้ ปวง ขอให เปรตทั้งหลายทั้งปวง จงมีความสุข
อิทงั สัพพะ เวรีนงั โหตุ สุขติ า โหนตุ สัพเพ เวรี ขอสวนบุญนี้จงสำเร็จ แกเจากรรมนายเวรทั้งหลายทั้งปวง ขอใหเจากรรมนายเวรทั้งหลายทั้งปวง จงมีความสุข
อิทงั สัพพะ สัตตานัง โหตุ สุขติ า โหนตุ สัพเพ สัตตา ขอสวนบุญนีจ้ งสำเร็จ แกสตั วทงั้ หลายทัง้ ปวง ขอให สัตวทั้งหลายทั้งปวง จงมีความสุข ๒๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
วิธีการสวดมนต การสวดมนตเปนนิจนี้ มงุ ใหจติ แนบสนิทติดในคุณของพระพุทธเจา พระธรรม และพระสงฆ จิตใจจะสงบเยือกเย็นเปนบัณฑิต มีความคิดสูง ทิฏฐิมานะทัง้ หลายก็จะคลายหายไปได เราจะไดรบั อานิสงสเปนผลของ ตนเองอยางนี้จากสวดมนตเปนนิจ การอธิษฐานจิตเปนประจำนัน้ มงุ หมายเพือ่ แกกรรมของผมู กี รรม จากการกระทำครั้งอดีตที่เรารำลึกได และจะแกกรรมในปจจุบันเพื่อสู อนาคต กอนทีจ่ ะมีเวรมีกรรม กอนอืน่ ใด เราทราบเราเขาใจแลว โปรด อโหสิกรรมแกสัตวทั้งหลาย เราจะไมกอเวรกอกรรมกอภัยพิบัติ ไมมี เสนียดจัญไรติดตัวไปเรียกวา เปลา ปราศจากทุกข ถึงบรมสุข คือนิพพาน ได เราจะรไู ดวา กรรมติดตามมา และเราจะแกกรรมอยางไร ในเมือ่ กรรม ตามมาทันถึงตัวเรา เราจะรตู วั ไดอยางไร เราจะแกอยางไร เพราะมันเปน เรือ่ งทีแ่ ลว ๆ มา การอโหสิกรรม หมายความวา เราไมโกรธ ไมเกลียด เรามีเวร กรรมตอกันก็ใหอภัยกัน อโหสิกันเสีย อยางที่ทานมาอโหสิกรรม ณ บัดนี้ ใหอภัยซึง่ กันและกัน พอใหอภัยได ทานก็แผเมตตาได ถาทานมี อารมณคางอยูในใจ เสียสัจจะ ผูกใจโกรธ อิจฉาริษยา อาสวะไมสิ้น ไหนเลยละทานจะแผเมตตาออกได เราจึงไมพนเวรพนกรรมในขอนี้ การอโหสิกรรมไมใชทำงาย จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๔ เรือ่ ง แกกรรมดวยการกำหนด โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule04p0301.html จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรือ่ ง ทำความดีนแี้ สนยาก โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0401.html
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๒๑
วิธใี นการสวดมนตพระเดชพระคุณหลวงพอไดสอนไววา “เอาตำรามาดูกนั ก็ไมไดผล แตดตู ำราเพือ่ ใหถกู วรรคตอน และใหคลองปาก แลวจะไดคลองใจ เปนสมาธิ”
ทานสามารถฟงเสียงสวดมนต บทพาหุงมหากาฯ ไดที่ http://fs1.netdiskbytrue.com/Pub014/44/249321_praypahung.wma
การวางจิต เมือ่ สวดมนตไดถกู วรรคตอน เปนสมาธิดแี ลว ก็วางจิตใหถกู ตอง สวดมนตเปนนิจ อธิษฐานจิตเปนประจำ (ลิน้ ป) อโหสิกรรมเสียกอนและเราก็แผเมตตา... (ลิน้ ป) มีเมตตาดีแลว ไดกศุ ลแลวเราก็อทุ ศิ เลย (อุณาโลม) “แผสว นกุศลทำอยางไร อุทศิ ตรงไหน ทำตรงไหน และวาง จิตไวตรงไหน ถึงจะได อยาลืมนะ ทีล่ นิ้ ป หายใจยาว ๆ สำรวม เวลาสวดมนตนนั้ นะ ไดบญ ุ แลว ไมตอ งเอาสตางคไปถวายองคโนน องคนหี้ รอก แลวสำรวมจิต สงกระแสจิตทีห่ นาผาก อุทศิ สวนกุศล..” สวดมนตเปนนิจ (ลิน้ ป) “ลิน้ ป จะอยคู รึง่ ทางระหวางจมูกถึงสะดือ” ๒๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
“........อธิษฐานจิต หมายความวา ตัง้ สติสมั ปชัญญะ ไวทลี่ นิ้ ป สำรวมกาย วาจา จิตใหตงั้ มัน่ แลว จึงขอแผเมตตาไวในใจ สักครหู นึง่ แลวก็อทุ ศิ ใหมารดา บิดาของเรา วาเราไดบำเพ็ญกุศล ทานจะไดบญ ุ ไดกุศลแน ๆ เดี๋ยวนี้ดวย ผมเรียนถวายนะ มิฉะนั้นผมจะอุทิศไป ยุโรปไดอยางไร..........” อธิษฐานจิตเปนประจำ (ลิน้ ป) แผเมตตากับอุทศิ มันตางกัน ทำใจใหเปนเมตตาบริสทุ ธิก์ อ น ไมอจิ ฉา ริษยา ไมผกู พยาบาทใครไวในใจ ทำใจใหแจมใส ทำให ใจสบาย คือ เมตตาแลวเราจะอุทศิ ใหใครก็บอกกันไป มันจะมีพลังสูง สามารถจะอุทิศให คุณพอคุณแม ของเรากำลังปวยไขใหหายจาก โรคภัยไขเจ็บได เชน วีโก บรูน ชาวนอรเวยที่เคยมาบวชที่วัดนี้ เปนตน...” อโหสิกรรมกอนแลวคอยแผเมตตา “หายใจยาว ๆ ตัง้ กัลยาณจิตไวทลี่ นิ้ ป ไมใชพดู สงเดช จำนะ ทีล่ นิ้ ป เปนการแผเมตตาจะอุทศิ ก็ยกจากลิน้ ป สหู นาผาก เรียกวา อุณาโลมา ปจชายเต....” แผเมตตา (ลิน้ ป) อุทศิ สวนกุศล (อุณาโลม) จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๖ เรื่อง การอุทิศสวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule06p0101.html และหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรื่อง วิธีแผเมตตาและอุทิศสวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0301.html สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๒๓
ลำดับการสวดมนต “พระพุทธคุณ อาตมาสังเกตมาวา บางคนเขาไปหาหมอดู เคราะหรายก็ตองสะเดาะเคราะห อาตมาก็มาดูเหตุการณโชคลาง ไมดกี เ็ ปนความจริงของหมอดู อาตมาก็ตงั้ ตำราขึน้ มาดวยสติ บอกวา โยมไปสวดพุทธคุณเทาอายุใหเกินกวา ๑ ใหได เพื่อใหสติดี แลวสวด “พาหุงมหากาฯ” หายเลย สติกด็ ขี นึ้ เทาทีใ่ ชไดผล สวด ตัง้ แต นะโม พุทธัง ธัมมัง สังฆัง พุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ พาหุงมหากาฯ จบแลวยอนกลับมาขางตน เอาพุทธคุณหองเดียว (อิตปิ โ ส ภะคะวา จนถึง พุทโธ ภะคะวาติ) หองละ ๑ จบ ตอ ๑ อายุ อายุ ๔๐ สวด ๔๑ ก็ไดผล” z ตัง ้ นะโม ๓ จบ z สวดพุทธัง ธัมมัง สังฆัง z สวดพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ z สวดพุทธชัยมงคลคาถา (พาหุงฯ) z สวดมหาการุณิโก z สวดพุทธคุณ อยางเดียวเทากับอายุ บวก ๑ เชน อายุ ๒๘ ป ใหสวด ๒๙ จบ อายุ ๕๔ ป ใหสวด ๕๕ จบ เปนตน z แผเมตตา z อุทศ ิ สวนกุศล จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๓ เรื่อง อานิสงสของการสวดพุทธคุณ โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule03r0801.html
๒๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
เหตุใดตองสวดพุทธคุณเทาอายุเกิน ๑ (อิติปโสเทาอายุ+๑) “อาตมาเคยพบคนแกอายุ ๑๐๐ กวาป มีคนเอากับขาวมาให ก็สวด อิตปิ โ ส ภควา อรหัง สัมมาสัมพุทโธ ๑ จบ ใหตวั เองกอน สวนอีกจบหนึง่ ใหคนทีน่ ำมาให เสร็จแลวใหถว ยคืนไป อาตมาจับ เคล็ดลับได จะใหใครตองเอาทุนไวกอ น ถึงไดเรียกวา สวดพุทธคุณ เทาอายุเกินหนึ่งไงเลา” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรือ่ ง ทำความดีนแี้ สนยาก โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0401.html
ทีว่ า ใหวา สวดเทาอายุนี่ หมายความวาอายุเทาไหร ๒๐ ถาเรา สวดแค ๑๐ เดียว มันก็ไมเทาอายุสวดไปเนีย่ เทาอายุกอ นนะมันคุม ใหมีสติ แลวก็เกินหนึ่งเพราะอะไร ที่พูดเกินหนึ่งเนี่ยหมายความ คนมักงายมักได คือมันมีเวลานอย ถาสวดแคเกินหนึง่ ทำอะไรใหมนั เกินไว เหมือนคุณโยมเนี่ยไปคาขาย ยังไมไดขายไดสักกะตังคเลย จะเอาอะไรไปใหทาน ยังไมไดกำไรเลยตองใหตวั เองกอนนะ นีต่ อ ง คาขายตองลงทุนนี่ ตองลงทุนก็สวดไป แตสวดมากเทาไรยิง่ ดีมาก ไดมสี มาธิมาก แตอาตมาทีพ่ ดู ไวคอื คนมันไมมเี วลา ก็เอาเกินหนึง่ ได ไหม เกินหนึง่ ไดกใ็ ชไดนะ แตถา เกินถึง ๑๐๘ ไดไหม ยิง่ ดีใหญ ทำใหเกิดสมาธิสูงขึ้น จากบทสัมภาษณในรายการ “ชีวิตไมสิ้นหวัง” ทางชอง ๓ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๒๕
การเปลีย่ นจาก “เต” เปน “เม” ในบทสวดมนต “เม” คือ ขา หมายถึง ผสู วดนัน่ แหละ สวน “เต” คือทาน พระเดชพระคุณหลวงพอ ไดเทศนตอบผใู หสมั ภาษณจากเทปธรรมบรรยาย “สวดมนตจนหายปวย” และ “มารไมมี บารมีไมเกิด” เราสามารถเลือกสวดไดทงั้ “เม” และ “เต” แตขอฝากย้ำคำสอน ของพระเดชพระคุณหลวงพอเรือ่ งการแผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล มาให พิจารณาดังนี้ “ทานไปขุดน้ำกินเสียบานเดียว ทานจะไดอะไรหรือ ขุดบอน้ำ สาธารณะกินไดทุกบาน ใครมาก็กิน ใครมาก็ใช ทานไดบุญมาก มีถนนสวนบุคคล ทานเดินไดเฉพาะบานเดียว ไมสาธารณะแกคน ทั่วไป ทานจะไดบุญนอยมาก มีอานิสงสนอยมาก นี่เปรียบเทียบ ถวาย เรือ่ งจริงเปนอยางนัน้ ” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรือ่ ง วิธแี ผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0301.html
๒๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
วิธีการแผเมตตาและอุทิศสวนกุศล วันนี้จะขอฝากญาติโยมไว การอุทิศสวนกุศล และการแผ สวนกุศลไมเหมือนกัน การแผคอื การแพรขยาย เปนการเคลียรพนื้ ที่ แผสว นบุญออกไป เรียกวา สัพเพสัตตา สัตวทงั้ หลายทีเ่ ปนเพือ่ นทุกข เกิดแกเจ็บตายดวยกันทัง้ หมดทัง้ สิน้ เรียกวาการแผแพรขยาย แตการ อุทศิ ให เปนการใหโดยเจาะจง ถาเราจะใหตวั เองไมตอ งบอก ไมตอ ง บอกวาขอใหขาพเจารวย ขอใหขาพเจาดี ขอใหขาพเจาหมดหนี้ ทำบุญก็รวยเอง เราเปนคนทำ เราก็เปนคนได และการใหบดิ ามารดา นัน้ ก็ไมตอ งออกชือ่ แตประการใด ลูกทำดีมปี ญ ญา ไดถงึ พอแม เพราะ ใกลตวั เรา พอแมอยใู นตัวเรา เราสรางความดีมากเทาไรจะถึงพอแม มากเทานัน้ เรามีลกู ลูกเราดี ลูกมีปญ ญา พอแมกช็ นื่ ใจโดยอัตโนมัติ ไมตองไปบอก จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๖ เรื่อง การอุทิศสวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule06p0101.html
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๒๗
ผปู รารถนาจะปลูกเมตตาใหงอกงามอยใู นจิต พึงปลูกดวยการ คิดแผ ในเบือ้ งตนแผไปโดยเจาะจงกอน ในบุคคลทีช่ อบพอ มีมารดา บิดา ญาติมติ ร เปนตน โดยนัยวาผนู นั้ ๆ จงเปนผไู มมเี วร ไมมี ความเบียดเบียน ไมมที กุ ข มีสขุ สวัสดี รักษาตนเถิด เมือ่ จิตไดรบั การฝกหัดคุนเคยกับเมตตาเขาแลว ก็แผขยายใหกวางออกไปโดย ลำดับดังนี้ ในคนทีเ่ ฉย ๆ ไมชอบไมชงั ในคนไมชอบนอย ในคนที่ ไมชอบมาก ในมนุษยและดิรจั ฉานไมมปี ระมาณ เมตตาจิต เมือ่ คิด แผกวางออกไปเพียงใด มิตรและไมตรีกม็ คี วามกวางออกไปเพียงนัน้ เมตตา ไมตรีจติ มิใชอำนวยความสุขใหเฉพาะบุคคล ยอมใหความสุข แกชนสวนรวมตั้งแตสองคนขึ้นไป คือ หมูชนที่มีไมตรีจิตตอกัน ยอมหมดความระแวง ไมตองจายทรัพย จายสุข ในการระวังหรือ เตรียมรุกรับ มีโอกาสประกอบการงาน อันเปนประโยชนแกตนเอง และหมูเต็มที่ มีความเจริญรุงเรืองและความสงบสุขโดยสวนเดียว จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๑๓ เรื่อง สุจริตธรรมเหตุแหงความสุขที่แทจริง โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule13p0303.html
๒๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
สวดมนตเปนนิจ อธิษฐานจิตเปนประจำ อโหสิกรรมเสียกอน และเราก็แผเมตตาใหสรรพสัตวทั้งหลาย ที่เราไปสรางกรรมมา ครัง้ อดีต รบู า ง ไมรบู า ง รเู ทาทันหรือไมเทาทันก็ตาม ถารเู ทาไมถงึ การณเชนนี้แลว ขอสรรพสัตวทั้งหลายจงอโหสิกรรมใหแกขาพเจา มันก็จะนอยลงไป จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๓ เรื่อง กรรมฐานแกกรรมไดอยางไร โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule03p0201.html
“ตัง้ สติหายใจยาว ๆ ตอนทีก่ รวดน้ำเสร็จแลวอธิษฐานจิตไวกอ น อธิษฐานจิตหมายความวา ตั้งสติสัมปชัญญะไวที่ลิ้นป สำรวมกาย วาจา จิต ไดตงั้ มัน่ แลว จึงขอแผเมตตาไวในใจสักครหู นึง่ แลวก็ขอ อุทิศใหบิดามารดาของเราวา เราไดบำเพ็ญกุศล ทานจะไดบุญได ผลแน ๆ เดีย๋ วนีด้ ว ย...” “หายใจยาว ๆ ตัง้ สติกอ น หายใจลึก ๆ ยาว ๆ แลวก็แผเมตตา กอน มีเมตตาดีแลว ไดกศุ ลแลว เราก็อทุ ศิ เลย อโหสิกรรม ไมโกรธ ไมเกลียด ไมพยาบาทใครอีกตอไป และเราจะขออุทศิ ใหใคร ญาติ บุพเพสันนิวาสจะไดกอ น ญาติเมือ่ ชาติกอ นจะไดมารับ เราก็มทิ ราบ วาใครเปนพอแมในชาติอดีตใครเปนพีน่ อ งของเราเราก็ไมทราบ แต แลวเราจะไดทราบตอนอุทิศสวนกุศลนี้ไปให เหมือนโทรศัพทไป เขาจะไดรบั หรือไม เราจะรไู ดทนั ที” สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๒๙
“นีก่ เ็ ชนเดียวกัน เราจะปลืม้ ปตทิ นั ทีนะ เราจะตืน้ ตันขึน้ มาเลย ถาทานมีสมาธิ น้ำตาทานจะรวงนะ ขนพองสยองเกลาเปนปติ เบือ้ งตน ถาทานมาสวดมนตกนั สงเดช ไมเอาเหนือเอาใต ทานไมอทุ ศิ ทานจะไมรเู ลยนะ... ” “วันนี้ทานทำบุญอะไร สรางความดีอะไรบาง ดูหนังสือ ทองจำบทอะไรไดบา ง ก็อทุ ศิ ได เมืองฝรัง่ เขาไมมกี ารทำบุญ เราไป ทอดกฐิน ผาปา ถวายสังฆทาน เขาทำไมเปน แตทำไมเขาเปนเศรษฐี ทำไมเขามีความเจริญทางดานเทคโนโลยี ทำไมถึงเจริญดวยอารยธรรม ของเขา เพราะเขามีบญ ุ วาสนา เขาตัง้ ใจทำ มีกจิ กรรมในชีวติ ของเขา จะยกตัวอยาง วันนี้เขาคาขายไดเปนพันเปนหมื่นดวยสุจริตธรรม เขาก็เอาอันนัน้ แหละอุทศิ ไป วันนีเ้ ขาปลูกตนไมไดมากมาย เขาก็เอา สิ่งนี้อุทิศไป วาไดสรางความดีในวันนี้ ไมไดอยูวางแตประการใด เขาก็ไดบุญ ไมจำเปนตองเอาสตางคมาถวายพระเหมือนเมืองไทย ถวายสังฆทานกันไมพกั ถวายโนนถวายนีแ่ ตใจเปนบาป อุทศิ ไมออก บอกไมไดอยางนีเ้ ปนตน จะไมไดอะไรเลยนะ ... ” “...ทีผ่ มแผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล ไปเขาบานลูกสาวญวนที่ กรุงปารีส ฝรัง่ เศส ทำอยางนีน้ ะ เวลาสวดมนต อิตปิ โ ส... ยาเทวตา... ตัง้ ใจสวดดวยภาษาบาลีเชนนี้ ทีห่ ยุดเงียบไปนะ ผมสำรวมจิตตัง้ สติ แผเมตตา จิตสงบดีแลวจึงอุทศิ ไป” “… ที่ทองจำโคลงใหไดนะเพื่อใหคลองปาก วาใหคลองปาก แลวก็จะคลองใจ คลองใจแลวถึงจะเปนสมาธิ เปนสมาธิแลวถึง จะอุทศิ ได ไมอยางนัน้ ไมไดนะ” ๓๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
“เอาตำรามาดูกันก็ไมไดผล แตดูตำราเพื่อใหถูกวรรคตอน และใหคลองปาก แลวจะไดคลองใจ เปนสมาธิ ถึงจะมีกำลังสงอุทศิ ไมอยางนั้นไมมีกำลังสงเลยนะ” “การอุทศิ สวนกุศล นีส่ ำคัญนะ แตตอ งแผเมตตากอน แผเมตตา ใหมสี ติกอ น แผเมตตาใหมคี วามรวู า เราบริสทุ ธิ์ ใจมีเมตตาไหม และ อุทศิ เลย มันคนละขัน้ ตอนกันนะ แผเมตตากับอุทิศมันตางกัน ทำใจใหเปนเมตตาบริสุทธิ์กอน ไมอจิ ฉา ไมรษิ ยา ไมผกู พยาบาทใครไวในใจ ทำใหแจมใส ทำใจ ใหสบาย คือเมตตา แลวเราจะอุทศิ ใหใครก็บอกกันไป มันจะมีพลัง สูง สามารถจะอุทศิ ใหคณ ุ พอคุณแมของเรากำลังปวยไข ใหหายจาก โรคภัยไขเจ็บได เชน วีโก บรูน ชาวนอรเวย ทีเ่ คยมาบวชทีว่ ดั นี้ เปนตน” “เรามาสวดมนตไหวพระกันวา โยโสภะคะวา.... ใจเปนบุญ ไหม สวากขาโต... สุปฏิปน โน... ใจเปนบุญไหม ทานจะฟงุ ซานไป ทางไหน สำรวมอินทรีย หนาทีค่ อยระวัง เอาของจริงไปใช อยาเอา ของปลอมมาใชเลย ... ทานทำประโยชนอะไรในวันนี้ เอามาตีความ สำรวมตัง้ สติไว กอน วาขาดทุนหรือไดกำไรชีวติ และจะไปเรียงสถิตใิ นจิตใจเรียกวา เมตตา แปลวาระลึกกอน เมตตาแปลวาปรารถนาดีกบั ตนเอง สงสาร ตัวเองที่ไดสรางความดีหรือความชั่วเชนนี้” สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓๑
“หายใจยาว ๆ ตัง้ กัลยาณจิตไวทลี่ นิ้ ป ไมใชพดู สงเดช จำนะ ทีล่ นิ้ ปเ ปนการแผเมตตา จะอุทศิ ก็ยกจากลิน้ ปส หู นาผาก เรียกวา อุณา โลมา ปจชายเต นะอยหู วั สามตัวอยาละ นะอยทู ไี่ หน ตามเอามา แลวก็อทุ ศิ ทันที จึงถึงตามทีป่ รารถนา ไมวา เปนโยมพอ โยมแม จะใหนอ งเรียน หนังสือ จะใหพเี่ รียนหนังสือ หรือจะใหบตุ รธิดาของตน จะไดผลขึน้ มาทันที” “ลู ก ว า นอนสอนยาก ลู ก ติ ด ยาเสพติ ด ถ า ทำถู ก วิ ธี แ ล ว มันจะหันเหเรมาทางดีได พอแมกนิ เหลาเมายา เลนการพนัน ลูกจะ ไปสอนพอแมไมได มีทางเดียวคือ เจริญพระกรรมฐาน สำรวมจิต แผเมตตา อุทศิ สวนกุศล นะอยหู วั สามตัวอยาละ นะอยทู ไี่ หนตามเอามาใหได หมาย ความวากระไร ถาทานทำกรรมฐาน ทานจะทายออก นะตัวนีส้ ำคัญ นะ มีทงั้ เมตตามหานิยม นะ แปลวา การกระทำอกุศลใหเปนกุศล นะ แปลวา ทำศัตรูใหเปนมิตร สรางชีวติ ในธรรม แลวก็อทุ ศิ สวน กุศลไป” “… อยาทำดวยอารมณ อยาทำดวยความผูกพยาบาท อาฆาต ตอกัน ละเวรละกรรมเสียบาง แลวจิตจะโปรงใส ใจก็จะสะอาด แลวก็อุทิศไป ๓๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
จิตมันไมติดไฟแดง จิตไมเลี้ยวซายเลี้ยวขวา จิตมันทะลุฝา ผนังได ทานเขาใจคำนี้หรือยัง จิตมันตรงที่หมาย จิตไมมีตัวตน จิตคิดอานอารมณ มีจิตโปรง ทานจะทำอะไรก็โลงใจ สบายอก สบายใจ นะอยหู วั สามตัวอยาละ เอานะไปอุทศิ ใหได ถาทานมี ครอบครัวแลวโปรดตัง้ ปฏิญาณในใจวา ใหบตุ รธิดาของเรารวยสวย เกง เรงเปนดอกเตอร อยางนีซ้ ถิ งึ จะถูกวิธขี องผม” “ทานไปขุดน้ำกินเสียบานเดียว ทานจะไดอะไรหรือ ขุดบอน้ำ สาธารณะกินไดทุกบาน ใครมาก็กิน ใครมาก็ใช ทานไดบุญมาก มีถนนสวนบุคคล ทานเดินไดเฉพาะบานเดียว ไมสาธารณะแกคน ทั่วไป ทานจะไดบุญนอยมาก มีอานิสงสนอยมาก นี่เปรียบเทียบ ถวาย เรือ่ งจริงเปนอยางนัน้ ” “…อยาลืมนะ ทีล่ น้ิ ป หายใจยาว ๆ สำรวมเวลาสวดมนตนนั้ นะ ไดบญ ุ แลว … แลวสำรวมจิตสงกระแสจิตทีห่ นาผาก อุทศิ สวนกุศล เวลาแผเมตตาเอาไวที่ลิ้นป สำรวมอินทรีย หนาที่คอยระวัง นะ อุ อุอะมะ อุอะมะ อะอะอุ นะอยตู รงไหน เอามาไวตรงไหน จับให ไดแลวอุทิศไป” “ผมทำมา ๔๐ กวาปแลว ทำไดผล ขอถวายความรเู ปนบุญ เปนกุศล ใหทานไดบุญอยางประเสริฐไป จะไดอุทิศใหโยมเขา เขาเปนโรคภัยไขเจ็บ ถาไมเหลือวิสยั มันก็หายได” คัดยอความจากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๙ เรือ่ ง วิธแี ผเมตตาและอุทศิ สวนกุศล โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule09p0301.html สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓๓
ถามตอบเรื่องการสวดมนต พิธีกร: กราบนมัสการหลวงพอเจาคะ หลวงพอจรัญ: ขอเจริญพร พิธีกร: วันนี้ลูกอยากเรียนถามหลวงพอวาการสวดพุทธคุณหมายความ วาอยางไรคะ หลวงพอจรัญ: ขอเจริญพรพุทธคุณหมายความวากระไร พุทธคุณมีมา นานแลว ไมจำเปนตองกลาวพุทธคุณมันเรียกรวมกันเรียกพุทธคุณ ถาจะเรียกใหครบถวนก็เรียกวาไตรรัตน รัตนตรัย คือ พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ อยูรวมกันเปนพุทธคุณ เปนอำนาจของ พุทธคุณ อำนาจของพระพุทธเจา แตทวี่ า สวดพุทธคุณอานิสงสหรืออะไร ก็ตามมีความหมายยังไง มีความหมายมานานแลวคนไทยชาวพุทธไมได ศึกษา มาทีว่ ดั กันเยอะแยะ อาตมาบอกวาโยมไมสบายใจสวดพุทธคุณสิ ธรรมคุณ สังฆคุณ พาหุงมหากาฯ สวดพุทธคุณ ยาว.. ยาว... ไมสวด แตเสียใจดวย สรางความดี ยาว... สรางความดีนดิ เดียว ไปสรางความ ชัว่ ยาวกวาความดี มันจะไปกันไดหรือ ไปไมได พุทธคุณนีค่ อื คุณพระพุทธเจา เอาคุณพระพุทธเจามาไวในใจ มีมา นานแลว พระธรรมคุณ ก็หมายความวาเอาธรรมะมาไวในใจ ปฏิบตั ิ สังฆคุณ ปฏิบตั ไิ ดแลว คือสังฆะแปลวาสามัคคี กายสามัคคี จิตสามัคคี มีรูปแบบดีเปนพฤติกรรม แสดงออกประพฤติดีแลว ปฏิบัติชอบแลว ก็สอนตัวเองไดสอนคนอื่นตอไปเรียกวาสังฆคุณ พุทธคุณนี่ก็หมาย ความวาเอาคุณพระพุทธเจา มาไวในใจ คุณพระพุทธเจาคืออะไร มี ๓ ประการทุกทาน ๑. พระปญญาคุณ ๒. พระวิสทุ ธิคณ ุ ๓. พระมหากรุณาธิคณ ุ
๓๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
แต ถ า จะตี ค วามให ชั ด เดี๋ ย วจะไม เ ข า ใจ ว า พุ ท ธคุ ณ เนี่ ย คุ ณ พระพุทธเจา ปญญาคุณหมายความวาไร คนไทยชาวพุทธไมเขาใจเยอะ ปญญาเกิด ๓ ทาง ทางที่ ๑ คือ สุตะมยปญญา แปลวาสดับตรับฟง สดับตรับฟง ตองมีครรลอง ๕ ประการ ๑. ศรัทธาฟง ๒. สนใจฟง ๓. จดหัวขอไว ๔. ทบทวน ๕. ปฏิบตั ทิ นั ทีอยารอรีแตประการใด เกิดปญญาในการฟง เดีย๋ วนีไ้ ปฟงเปนนักเรียนก็ตาม ฟงหลับ แลวก็ญาติโยมฟงเทศนกห็ ลับ นี่มันมีศรัทธาฟงไหม ไมสนใจฟงเลย ไมจดหัวขอไว ไมเกิดปญญา ในการฟง ๒. ก็ยงั ยังไมครรลอง ยังไมเต็มคราบ ยังไมเขาจุด ตองมี จินตามยปญญา ตองเอาฟงแลวเนีย่ เอาไปคิดประดิษฐสรางสรรค ริเริม่ ดำเนินงานทันทีอยารอรีแตประการใดถึงจะเกิดปญญา ถาฟงแลวเอาไปทิง้ มันไมเกิดปญญาจะไมไดคดิ ไมไดรเิ ริม่ จึงเรียกวาความคิด มันเกิดปญญา เดีย๋ วนีม้ คี นความรมู ากเปนดอกเตอรกเ็ ยอะ แตไมมคี วามคิดอยู ประการที่ ๓ สปู ระการที่ ๓ ไมได ภาวนามยปญญา สวดมนตไหวพระ สวดมนต ไหวพระไว แลวก็จะนึกถึงภาวนา เชนเด็กดูหนังสือสามหนเรียกวา ภาวนา ดูหนังสือหนเดียวเรียกวาดูหนังสือพิมพทงิ้ ขวางไป ดูครัง้ ทีห่ นึง่ หมายความวา รนู เี่ รือ่ งพระเวสสันดร ยกตัวอยาง ดูครัง้ สองซ้ำไปมีกตี่ อน มีกี่กัณฑ ดูครั้งที่สามเนื้อหาสาระเปนประการใด นี่เรียกวาภาวนา ภาวนาแปลวาอะไรอีก แปลวา “สวดมนตเปนยาทา วิปส สนาเปน ยากิน” ที่พูดมานานแลว ทำใหมันผุดขึ้นมาเอง และสามารถจะกำจัด ความชัว่ ออกจากตัวได จึงเรียกวาบริสทุ ธิ์ ในเมือ่ เกิดบริสทุ ธิแ์ ลว บริสทุ ธิ์ นีไ่ ดมาจากไหน ตีความตอไป คนจะบริสทุ ธิไ์ ดกไ็ มเปนคนหละหลวม เหลาะแหละเหลวไหลขึน้ หวยลงเขา คนบริสทุ ธิน์ จี่ ะ คนมีจริงจัง จริงใจ ตอตัวเอง จริงใจตอคนอื่นเขา เรียกตีครรลองเปนธรรมะใหเด็กเขาใจ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓๕
สัจจะ เมตตา สามัคคี มีวนิ ยั ถึงจะบริสทุ ธิไ์ ด ถาไมมหี ลักสีป่ ระการ เปนการรับรองแลว คนนัน้ ไมบริสทุ ธิแ์ ละคนบริสทุ ธิแ์ ลวทีม่ กั จะมีเมตตา เรียกวาพระมหากรุณาธิคณ ุ ของพระพุทธเจา นีเ่ รียกวาพุทธคุณ นีเ่ อามา ไวในใจ อยางนี้ไง และธรรมคุณก็เชนเดียวกัน พอมีพุทธคุณซะแลว ธรรมคุณมาเอง มีธรรมะมาเอง พอธรรมะมีแลวพระสงฆมาเลยเรียกวา พระรัตนตรัย ขอเจริญพร อยางนี้ความหมาย ขอเจริญพร พิธกี ร: ประเด็นถัดมานะคะ สวดพาหุงฯ นะคะ มีความเกีย่ วเนือ่ งกัน ยังไงคะ ที่หลวงพอใหอุบาสกอุบาสิกาที่นี่สวดพาหุงฯ หลวงพอจรัญ: ขอเจริญพร ดีแลว ถามนีด่ แี ลวคนไมเขาใจเยอะ แลวไป สวดอยางอื่นกันลามปาม พาหุงมหากาฯ มันบทติดตอกัน พาหุงฯ เนีย่ มันมีมานานแลว แตเราก็ไมทราบตนเหตุสาเหตุทมี่ นั มาจากไหน ก็มี ในหนังสือสวดมนตกเ็ ยอะแยะ คนเปดขามหญาปากคอกแท ๆ พาหุงมหากาฯ ก็แปลวาพระพุทธเจาพิชิตมาร เรียกวาปางมารวิชัย ผจญมารมา ๘ บท อยูในนั้นเลยไปดูเอาหาดูได ผจญมาร พระพุทธเจา ชนะมารแลว เรียกวาพาหุงมหากาฯ มหากาแปลวาอะไร ชยันโตโพธิยาฯ ใชไหม สุนกั ขัตตัง สุมงั คะลัง ทำดีตอนไหนไดตอนนัน้ “ฤกษ” จึงเอามานิยม สวดมนตดว ยการเจิมปาย และก็เปดสำนักงานและก็วางศิลาฤกษ หมาย ความวา (๑.) ฤกษคอื อากาศดี (๒.) ยามแปลวาเวลาวาง ๓. เครือ่ งพรอม ที่จะดำเนินงานไดทันทีอยารอรีแตประการใด ถึงไดเริ่มดำเนินงานใด ๆ เรียกวามหากาฯ พาหุงฯ บทนี้คือพระพุทธเจาเรากอนจะสำเร็จสัมโพธิญาณ พระองคผจญมารมาก มารมาผจญกับพระองคมากมาย ใชวา อธิบายทุกบท ทุกขอ มันมี ๘ ขอ แตจะเสียเวลามากจะไมสามารถจะจบในที่นี้ได ขอใหทานสาธุชนทั้งหลายไปดูเอาในหนังสือสวดมนตแปลในพาหุง มหากาฯ หรือ เรียกวาฎีกาพาหุงฯ นี่อยางนี้เปนตน
๓๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
แสดงวาพระพุทธเจานัง่ หลับตาก็ไปสมู าร ไปตอสกู บั มาร “มาร ไมมบี ารมีไมเกิด ประเสริฐไมได” พระองคผจญมารมาครบแลวชนะรวด ชนะรวดเรียกวาพาหุงฯ นี่ เรามีมานานแลวแตคนนะ ไมสวดกัน ตนสาย ปลายเหตุมาจากไหนเดีย๋ วคอยถามทีหลัง บางคนไมรจู ริง ๆ พาหุงมหากาฯ ไมรเู ลย หญาปากคอกแท ๆ ขามไปหมด เราเนีย่ ..เราเกิดมาเนีย่ ขอฝาก ทานนุ.. โยมดวยวา มารไมมี บารมีไมเกิด คนเกิดมาเนีย่ สรางความดีตอ ง มีอปุ สรรค ถาเปนความชัว่ จะไมมอี ปุ สรรค มันจะไหลไปเลยนะ จะไหล ไปเลยนะ คนเราเนี่ยไมตีความ ความชั่ว นี่มันก็ไหลไปเลยไมมีใครมา ขัดคอ ถาหากวาทานด็อกเตอรสรางความดีปบ มีคนขัดคอ มีมารผจญแลว ตองสมู ารตอไปคือขันติ ขันติความอดทนอดกลัน้ อดออมประนีประนอม ยอมความ ตองตรากตรำลำบาก อดทนตอการทำงาน อดทนตอความ เจ็บใจในสังคมดวย นีถ่ งึ จะพนเรียกวาพระพุทธเจาพนมาร แลวก็ทา นเขา สมาธิเดี๋ยวสาธิตใหดู นั่งสมาธิหลับตามารมารอบดาน มาทุกอยางเลย จิญจมาณวิกาก็หาวาพระพุทธเจาทองกับเขา ทานก็ไมวา เอาแผเมตตาดวย การสวดพาหุงฯ นี่ ทานก็สวดไปสวดมาชนะ ชนะแลวเนี่ย ชนะแลว สะดงุ มาร เรียกวาชนะเรียกปางมารวิชยั เนีย่ ปางมารวิชยั ชนะมารได นี่ บทนีช้ นะมาร ถาบานสาธุชนไดสวดแลวชนะมาร มารไมมบี ารมีไมเกิด ถาคนไหนไมมมี าร คนนัน้ ไมมบี ารมีนะ นีข่ อใหทา นทัง้ หลายไปตีความ เอาเอง เพราะเวลามันจำกัด นี่พาหุงมหากาฯ เปนอยางนี้ ขอเจริญพร พิธกี ร: ทำยังไงคะ ทีจ่ ะสวดมนตไมวา จะเปนพุทธคุณก็ดนี ะคะ พาหุงฯ ก็ดี มหาการุณโิ กฯ ก็ดี ใหเปนอานิสงสกบั ตัวของเราคะ หลวงพอจรัญ: เพราะงั้นตองมีศรัทธา..ตองมีความเชื่อความเลื่อมใส ในการสวด ถึงจะเปนอานิสงสในศรัทธาของเขากอน แตบางคนเนีย่ นะ.. ตางชาติตา งภาษา เขาไมเขาใจเลย ถาสวดไปนาน ๆ จะรเู องนะ ถาเกิด สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓๗
สมาธิจะรวู า เนีย่ แปลวากะไร มีคนทำไดเยอะ แตคนเราสวดจิม้ ๆ จ้ำ ๆ ไปมันจะไดอะไร บางคนเนีย่ รวู า สวดพุทธคุณ สวดมนตละ ก็ดี สวดไป มันก็ไมดเี พราะอะไร จิตไมถงึ เขาไมถงึ ธรรมะ ถาจิตมีศรัทธาเลือ่ มใส สวดใหมนั เขาถึง ๑. เขาถึง ๒. จะซึง้ ใจ ๓. จะใฝดี ๔. จะมีสจั จะ พูดจริงทำจริงเลยเนี่ยนะออกมาชัดเลย นี่อานิสงส มีสัจจะ แลวก็จะมี กตัญูกตเวทิตาธรรม รูหนาที่การงานของตน นี่สวดเขาไมถึงเนี่ยมัน จะไปรไู ดยงั ไงจะซึง้ ใจไหม ไมมศี รัทธาเลยสวดจิม้ ๆ จ้ำ ๆ เหมือนพอคา แมคาไปแลกเปลี่ยนของในตลาดกันไดเปนธุรกิจ การสวดมนตไมใช นักธุรกิจ สวดมนตเนีย่ ตองการใหระลึกถึงตัวเอง มีสติสมั ปชัญญะใหสวด เขาไปสวดไป พอถึงจิตถึงใจแลว เหมือนอยางเนีย้ ยกตัวอยาง เขายังทอง ไมได อานไปยังไมเปนสมาธิ อานไปอานใหดงั ๆ คลองปาก พอคลอง ปากแลวก็คลองใจ พอคลองใจแลวติดใจแลวมันก็เกิดสมาธิ นี.่ . พอเกิด สมาธิจิตก็ถึง พอถึงหนักเขาแลวจะซึ้งใจ พอซึ้งใจแลว.. ซึ้งธรรม ซึ้งธรรมะมันจะใฝดี พิธกี ร: ที่วาจิตเปนสมาธินี่ก็คือวา จิตเปนหนึ่ง หลวงพอจรัญ: จิตเปนหนึ่ง นั่นเอกัตคตา ถาหากวาจิตยังวุนวายหรือ อะไร สวดมัง่ แลวก็ไปทำงานบางไมไดผล พิธีกร: ในลักษณะนี้หลวงพอขา การที่สวดมนตเนี่ยนะคะพอจิตเปน หนึ่งแลวเนี่ยก็มีคุณคาเทากับทำสมาธิเหมือนกัน หลวงพอจรัญ: ใชได ใชได นี่คือสมาธิ การสวดมนตเปนยาทา วิปสสนาเปนยากิน ทาไปกอน สวดไปกอน สวดแลวเนี่ยมันซึ้งใจ จะเปนตางชาติ ตางภาษา คนจีนหรือคนฝรัง่ เขานิยมเนีย่ เขาสวดโดยไม รเู รือ่ ง แตสวดไปสวดไปเกิดสมาธินะ สิ เกิดสมาธิเกิดจิตสำนึกเกิดหนาที่
๓๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
การงาน และการงานนัน่ คือกรรมฐานอันหนึง่ เรียกวาภาวนา สวดมนต เปนภาวนา พิ ธี ก ร: แล ว หลวงพ อ จะให ลู ก สวดสั ก กี่ จ บคะ เห็ น บอกว า ให ส วด เทาอายุบวกกับหนึ่งหรือคะ หลวงพอจรัญ: คืออยางนี้ ขอเจริญพร ที่วาใหวาสวดเทาอายุนี่ หมาย ความวาอายุเทาไหร ๒๐ ถาเราสวดแค ๑๐ เดียว มันก็ไมเทาอายุ สวด ไปเนีย่ เทาอายุกอ นนะมันคุมใหมสี ติ แลวก็เกินหนึง่ เพราะอะไร ทีพ่ ดู เกิน หนึง่ เนีย่ หมายความคนมักงายมักได คือมันมีเวลานอย ถาสวดแคเกินหนึง่ ทำอะไรใหมันเกินไว เหมือนคุณโยมเนี่ยไปคาขาย ยังไมไดขายไดสัก กะตังคเลย จะเอาอะไรไปใหทาน ยังไมไดกำไรเลยตองใหตวั เองกอนนะ นีต่ อ งคาขายตองลงทุนนี่ ตองลงทุนก็สวดไป แตสวดมากเทาไรยิง่ ดีมาก ไดมสี มาธิมาก แตอาตมาทีพ่ ดู ไวคอื คนมันไมมเี วลา ก็เอาเกินหนึง่ ไดไหม เกินหนึง่ ไดกใ็ ชไดนะ แตถา เกินถึง ๑๐๘ ไดไหม ยิง่ ดีใหญ ทำใหเกิด สมาธิสูงขึ้น พิธีกร: อันนีห้ มายถึง สวดทัง้ บทพุทธคุณ บทพาหุงฯ และก็บทมหาการุณโิ กฯ หลวงพอจรัญ: คืออยางนี้ขอเจริญพร เพื่อตองการอยางนี้ เอาพุทธคุณ เอาพระพุทธเจามาไวในใจ ก็สวดพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ พาหุง มหากาฯ หนึ่งจบแลวใชไหม แลวก็ยอนมาพุทธคุณหองเดียวเทาอายุ เกินหนึง่ เนีย่ บางคนไมเขาใจเยอะ เลยไปเห็นวา เอยตองสวดพาหุงฯ ดวย ตองเทาอายุ เลยเลิกเลย ไมเขาใจ ไมเขาใจ... จึงเลิกไป เลยทิง้ ไปเลย หาวายาว ยาวอะไร เวลาไปนั่งแบะแซะดูทีวีไปนั่งโกหกมดเท็จเขานะ ไมยาวเหรอ สรางความดีนะนิดเดียว เวลาพระเทศนนะ นี่พระเดช พระคุณเทศนแค ๕ นาทีพอแลว เดีย๋ วผมจะไปรับแขก สรางความดีนดิ เดียว สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓๙
แลวความไมดีมากกวา บวกลบ คูณหารคอมพิวเตอรจะตีมาวายังไง ครับ จะตีออกมาแบบไหน ตีลบหรือตีบวกกันแน ขอเจริญพรอยางนี้ พิธกี ร: เรือ่ งคาถาพระชินบัญชร เห็นคนสมัยนีน้ ยิ มสวดกันมาก มีความ เกีย่ วของอยางไรกับทีเ่ ราจะสวดพุทธคุณกับพาหุงฯ ไหมคะ แลวก็มที มี่ า อยางไร หลวงพอจรัญ: ขอเจริญพรอยางนีน้ ะ สวนมากจะเปนเด็กหรือเปนผใู หญ นิยมสวดชินบัญชรกันมาก แตอยาลืมวาชินบัญชรนีส่ มเด็จโต ทานสวด บูชาพระอรหันตชั้นสูง แลวเรายังไมไดชั้นอะไร พุทธคุณสักขอก็ไมมี ธรรมะขอเดียวไมมีไปสวด อยางคุณโยมนี่สมมุติยังไมไดชั้นมัธยมเลย ขึน้ มหาวิทยาลัยเลยไดเหรอ ยังไมไดเลยตองเอาไวกอ น ขัน้ ตนของบันได หญาปากคอก ตองมีคณ ุ พระพุทธเจาไวในใจ มีพระธรรมคุณ สังฆคุณ เรียกวาพระรัตนตรัยยึดเหนีย่ วทางใจกอน แลวคอยไปสวด อันโนนนะ ไดผลแน ถายังไมมอี ะไรเลยพืน้ ฐานอะไรเลย สวดชินบัญชรสวดกันมาก แลวก็ไมไดผล สวดไมไดผลแลวก็มาวาอยางโนนอยางนี้ ถาคนไหนมี ธรรมะหรือบูชาพระอรหันต บูชาพระพุทธเจาไดแลว สวดไดแน ดีดว ย แตยงั ไมรเู รือ่ งเลย ก.ไก ก็ยงั ไมรเู รือ่ งเลยขึน้ มัธยมแลว ประถมยังไมผา น แลวก็มัธยมไมผานผาเสือกไปมหาลัยเลย..ใชไดเหรอ แตอาตมาวาดี ทัง้ หมด ชินบัญชรก็ดี ไมใชวา ไมดนี ะ แตสมเด็จโตทานบูชาพระอรหันต ทาน ธรรมชัน้ สูง พิธกี ร: อยากใหหลวงพอเลาเรือ่ งลุงพัดนะคะ วาลุงพัดเขาสวดพุทธคุณ แลวเขารักษาตัวเคาเองไดอยางไรคะ ลุงพัดที่วาเปนอัมพาตคะ หลวงพอจรัญ: ขอเจริญพร คุณโยมถามดีมาก เปนเรื่องจริงที่ผานมา ในกฎแหงกรรม ลุงพัดอายุ ๗๐ เศษ แตอาตมาจำเศษไมได แกเปน
๔๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
อั ม พาตแล ว ต อ งให ลู ก ให ห ลาน ต อ งมาเช็ ด ก น เช็ ด ตู ด เดิ น ไม ไ ด นอนแองแมงอยบู นเตียง แลวก็เสียใจ คิดกินยาตาย กินยาตายก็ใหพวก เด็ก ๆ หรือลูกหลานหรือใครก็ไมทราบละ ไปซือ้ ยา ยากะโหลกไขวนะ ยาทีก่ นิ แลวตายนะ เอามาจะกิน เลยครูออ นจันทรครูโรงเรียนทัง้ ผัวเมีย ก็ไดขาวบานใกลเรือนเคียงกันก็ไปเยี่ยมลุงพัด ไปเยี่ยมลุงพัดแลวก็ถาม บอกลุง..ทำไมถึงกินยาตายละลุง ลุงก็เปนทายก แลวก็เปนผเู สียสละเปน หา นักธรรมะธัมโม แลวจะกินยาตายดวยประโยชนอนั ใด ลุงพัดก็แกปญ บอกวา ครู...ผมนะ ก็แกแลว แลวก็ลกู ตองมาเอาใจใสหลานตองมาดูแล จะไปโรงเรียนก็เสียเวลาเขา ตองมานั่งเช็ดกนเช็ดตูด แลวมาปอนขาว ผมเนี่ย เกรงใจ ลูกหลาน ผมตายเสียดีกวา เลยครูออนจันทรก็พูด ออนวอนวา ลุง.. อยาตายเลย ตายเปนบาป..ลุงก็ทราบ แตเราเกรงใจหลาน เขาตองมานั่งดูแลเรา กลับมาจากโรงเรียนก็ตองมาเช็ดกนเช็ดตูด ตองมา ปฏิบตั นิ ะ ตองมาปอนขาว เลยก็ลงุ ก็อยากจะกินยาตายใหมนั หมดสิน้ ไป ลุงอยาเพิง่ กินเลยสวดมนตเถอะ สวดมนตอะไรเลา สวดพุทธคุณ ของหลวงพอวัดอัมพวัน ธรรมคุณ สังฆคุณ พาหุงมหากาฯ ออ ลุงได แลว แตไมไดสวดเลยตาลุงก็เอาหันเหเรทศิ ตามครูออ นจันทร ทีเ่ ขาเคยมา ปฏิบตั ธิ รรมทีว่ ดั นีไ้ ง เลยก็สวด สวดพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ พาหุง มหากาฯ แลวก็สวดพุทธคุณเทาอายุ ๗๐ เศษ เศษเทาไร อาตมาจำไมได สวดไปแลวหายใจยาว ๆ เจริญกรรมฐานไปดวย ตาลุงนีก่ เ็ กิดปฏิกริ ยิ าปวด ไปเรียกครูออนจันทรมา ปวดจัง ปวดจัง ขอเจริญพรคุณโยม ถาเปน อัมพาตถาปวดตองหายทุกราย ถาไมปวดไมมีทางหาย เลยก็ลุงก็ปวด หนักเขา ๆ ลุกนัง่ ดะแลว สรุปใจความวาเดินได เดินไดถบี จักรยานไดเลย และเปนตัวตยุ * ไปเลย เปนพระเอกในเมืองหนองคายไป เลยก็ไปสอน บัดนีบ้ วชแลว ขีจ่ กั รยานก็ไดไปไหนก็ได เลยก็สอนเรือ่ งพาหุงมหากาฯ สวดกันใหญ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๔๑
พิ ธี ก ร: แต ต อนนั้ น ไม ไ ด ม าหาหลวงพ อ นะคะ เพี ย งแต ป ฏิ บั ติ ต าม เทานั้นเอง หลวงพอจรัญ: ไม ไ ด ม า ไม ไ ด ม า ปฏิ บั ติ ต ามเหมื อ นคุ ณ ตะกี้ นี้ ไ ง ไดแตปฏิบตั ติ ามอยางนัน้ เลยก็สวดใหญเลย สวดใหญเลยก็เปนหมอเอก ไปเลย พิธีกร: อานิสงสของการสวดพุทธคุณนี่นะคะ ไดแกตัวเราคนเดียว ทำใหคนอื่นไดไหมคะ หลวงพอจรัญ: ได สวดพุทธคุณเนี่ย อาตมาไปเห็นโยมแกคนหนึ่งที่ สุพรรณบุรนี ะ อายุ ๙๐ กวา ไมมคี รอบครัวนะ อาตมาไปไดตวั อยางมา มีกับขาวบริบูรณเลยอาตมาเอาแลนเรือยนตไป พระตั้งหลายองคแลว ก็ฆราวาสอีก ๘ แกไมมหี มอขาวหมอเตาไฟเลยนะ บอกนิมนตฉนั เพล เราบอก เอย ยายแกนี่โกหกเราแลว เราจำเปนเหลือ ๑๐ นาทีจะเพล แลว จะไปตลาดซือ้ ไมทนั ก็จอดเรือเขาไปทีแ่ พแก อายุมากแลวสวยดวย เดีย๋ วเพล ตึง ตึง ตึง กับขาวมาเต็มเลย มาเต็มเลยอาตมายังจำได อาว คนนัน้ สงมาถวย แก.. อิตปิ โส ภควา อะระหังสัมมา สัมพุทโธวิชชา... แลวแกก็เท ถายแลว อิติป โส ภควา... จบแลวก็บอกนี่เอาไปฝากแม เธอดวย ถาม อาตมาถามวา ยาย...ทำไมตองสวดสองหน อิ...(อิตปิ โ ส) หนนึงเราตองเอากอน อิ...(อิตปิ โ ส) หนนีไ้ ปใหเขา ไดแน ไดแน ๆ นีม่ นั มีประโยชนอยู นี่อาตมาก็จำไว พิธกี ร: ออ หมายถึงวาหลวงพอไดฉนั อาหารจากคุณยายคนนี้ ในลักษณะ อยางนี้เหรอคะ หลวงพ อ จรั ญ : เนี่ ย กั บ ข า วเยอะเลย ถามบอก..ยายนี่ ม าไงกั น เนี่ ย แลวก็ยายมีลูกไหม ฉันไมมีครอบครัว มีนาอยูเจ็ดแปดรอยไรยกใหวัด
๔๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
และก็ยกใหเด็ก ๆ บานนีห้ มด แลวเขาก็มาปฏิบตั มิ านอนดวยซักผาซักผอน ใหดวย ขอเจริญพรพูดนอกนิดนึง บางคนเนี่ยกลัวไมมีลูกมาปฏิบัติ มีลกู ตัง้ แปดเกาคนไมเคยมาเช็ดกนเช็ดตูดเลยนะ เพราะเปนเวรกรรมของ แมไมเคยทำตอเนือ่ งกันมา แตคณ ุ ยายเนีย่ ไมมลี กู ไมมผี วั นีข่ อพูดอยาง ชาวบานนอก แตมคี นปฏิบตั ทิ งั้ แถวเลย แลวกลางคืนมีคนมานอน แลว เสื้อผาซักรีดใหเสร็จแตกับขาวไมมีเลย แตถึงเวลาเต็มเลย คนละถวย ใชไหมทัง้ แถวเลย เนีย่ แลวแกก็ทำอยางเนีย๊ ถามบอก ยาย..ทำไมตองสวด สองหน อิ...(อิตปิ โ ส) หนนึงเราตองเอาไวกอ น เราตองเอาเปนบุญกอน อิ...(อิตปิ โ ส) หนทีส่ องเปนกำไรใหเขาไป นีอ่ าตมาจำซึง้ มาแลวก็ใชได ผลอยางนี้ ขอเจริญพร พิธีกร: หลวงพอขาอานิสงสของพุทธคุณในการที่จะรักษาไขเนี่ยนะคะ นอกจากจะรักษาไขแลวนี่ ยังเปนประโยชนอยางอื่นไดไหมคะ หลวงพอจรัญ: เปนประโยชนอยางอืน่ ไดมากมาย เด็ก..ทีจ่ ะไปสอบเขา มหาวิทยาลัยและฝรั่งมังคาก็ตามนะ สวดเทาอายุเกินหนึ่ง แลวก็พาหุง มหากาฯ เขาไว แลวก็สวดเกินหนึง่ ไป สอบไมเคยตก นีอ่ านิสงสสำหรับ เด็ก สวดเขามันมีปญ ญา มันมีปญ ญามันมีความคิด และสามารถผจญมาร ไดทกุ ๆ บท ดีอยางนีด้ สี ำหรับเด็ก ใหเด็กสวดไว กลารับรองวาเด็กเกเร เกเสนะพอแมเอาใจใสลกู เปนกรณีพเิ ศษ ใหลกู สวดมนตไหวพระไวแลว ก็ไปสวดเทาอายุ ไมเคยพลาดเลยไปสอบไมเคยตก ไปสอบสัมภาษณอะไร ก็ไมเคยตก ไปเมืองสหรัฐอเมริกาหรือไปกรุงปารีสไมเคยตก ที่เปน ดอกเตอรมานี่เขาสวดกัน ขอเจริญพร พิธีกร: สำหรับคนที่อยากจะสวดพุทธคุณนะคะ แตยังไมไดรูเบื้องตน เลยนี่นะคะ หลวงพอจะกรุณาแนะนำอยางไรบางคะ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๔๓
หลวงพอจรัญ: ไดได ถายังไมรูอะไรเลยนะ ถาขอใหมีศรัทธาหนอย มั่นใจหนอย เพราะวาศาสนาเนี่ยตองการจะใหมีศรัทธาและมั่นใจ ถา มัน่ ใจเปนตัวของตัวเองขึน้ มานะ อานไปกอน จะขีเ้ กียจทองอานทุกวัน เดี๋ยวมันจำได พอจำไดจิตมันเปนสมาธิ เอกัตคตา ไดผลตอนนั้น ไดผลแน ๆ บอกขอใหทำเถอะ สวดดีกวาไมสวด ดีกวาไปเที่ยวเลน ชมวิวชมอะไร ไปชอปปง กันเสียเวลา ขอเจริญพรอยางนี้ หมายเหตุ ตัวตุยที่หลวงพอพูดถึงนั้น คือ ตัวตลก ในการสวด คฤหัสถ มีหนาที่สรางความขบขัน ความสนุกสนานใหแกผูชม ไมวา จะเปนการพูดขัดแยงหรือแสดงโลดโผนใด ๆ กับผูสวดคนอื่น ๆ ที่มี ทัง้ หมด ๔ คนก็ได เพียงแตใหอยใู นแบบแผนรักษาแนวทางมิใหออก นอกลูนอกทางไปเทานั้น ทานสามารถรับฟงเสียงธรรมบรรยายไดที่ http://fs4.netdiskbytrue.com/Pub043/40/254698_file01.mp3 http://fs3.netdiskbytrue.com/Pub034/45/254700_file02.mp3 จากบทสัมภาษณในรายการ “ชีวิตไมสิ้นหวัง” ทางชอง ๓ *บทความนี้ถอดตรงตามภาษาพูด จากบทสัมภาษณ ควรฟงจากเสียงธรรมะบรรยายอีกครั้งหนึ่ง
๔๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
บทสวดมนตแปล คำแปลกราบพระรัตนตรัย พระผูมีพระภาคเจา เปนพระอรหันต ดับเพลิงกิเลส เพลิงทุกขสิ้นเชิง ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง ขาพเจา อภิวาทพระผมู พี ระภาคเจา ผรู ู ผตู นื่ ผเู บิกบาน (กราบ) พระธรรม เปนธรรมที่พระผูมีพระภาคเจา ตรัสไว ดีแลว ขาพเจานมัสการพระธรรม (กราบ) พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา ปฏิบัติดีแลว ขาพเจานอบนอมพระสงฆ (กราบ)
คำแปลนมัสการ ขอนอบนอมแดพระผมู พี ระภาคเจาพระองคนนั้ ซึง่ เปน ผไู กลจากกิเลส ตรัสรชู อบไดโดยพระองคเอง (๓ จบ)
คำแปลไตรสรณคมน ขาพเจาขอถือเอาพระพุทธเจาเปนที่พึ่งที่ระลึก ขาพเจาขอถือเอาพระธรรมเปนที่พึ่งที่ระลึก ขาพเจาขอถือเอาพระสงฆเปนที่พึ่งที่ระลึก สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๔๕
แมครั้งที่สอง ขาพเจาขอถือเอาพระพุทธเจาเปนที่พึ่งที่ระลึก แมครั้งที่สอง ขาพเจาขอถือเอาพระธรรมเปนที่พึ่งที่ระลึก แมครั้งที่สอง ขาพเจาขอถือเอาพระสงฆเปนที่พึ่งที่ระลึก แมครั้งที่สาม ขาพเจาขอถือเอาพระพุทธเจาเปนที่พ่ึงที่ระลึก แมครั้งที่สาม ขาพเจาขอถือเอาพระธรรมเปนที่พึ่งที่ระลึก แมครั้งที่สาม ขาพเจาขอถือเอาพระสงฆเปนที่พึ่งที่ระลึก
คำแปลพระพุทธคุณ พระผูมีพระภาคเจาพระองคนั้น เปนผูไกลจากกิเลส เปนผตู รัสรชู อบไดดว ยพระองคเอง เปนผถู งึ พรอมดวยวิชชา และจรณะ (ความรแู ละความประพฤติ) เปนผเู สด็จไปดีแลว เปนผรู โู ลกอยางแจมแจง เปนผสู ามารถฝกบุรษุ ทีส่ มควรฝกได อยางไมมีใครยิ่งไปกวา เปนครูผูสอนของเทวดาและมนุษย ทัง้ หลาย เปนผรู ู ผตู นื่ ผเู บิกบานดวยธรรม เปนผมู คี วามเจริญ จำแนกธรรมสัง่ สอนสัตว ดังนีฯ้
คำแปลพระธรรมคุณ พระธรรมเปนสิง่ ทีพ่ ระผมู พี ระภาคเจา ไดตรัสไวดแี ลว เปนสิ่งที่ผูศึกษาและปฏิบัตึพึงเห็นไดดวยตนเอง เปนสิ่งที่ ปฏิบัติไดและใหผลได ไมจำกัดกาล เปนสิ่งที่ควรกลาวกับ ผอู นื่ วา ทานจงมาดูเถิด เปนสิง่ ทีค่ วรนอมเขามาใสตวั เปนสิง่ ทีผ่ รู กู ร็ ไู ดเฉพาะตน ดังนีฯ้ ๔๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
คำแปลพระสังฆคุณ สงฆสาวกของพระผมู พี ระภาคเจา หมใู ด, ปฏิบตั ดิ แี ลว สงฆสาวกของพระผมู พี ระภาคเจา หมใู ด, ปฏิบตั ติ รงแลว สงฆสาวกของพระผมู พี ระภาคเจา หมใู ด, ปฏิบตั เิ พือ่ รธู รรม เปนเครื่องออกจากทุกขแลว สงฆสาวกของพระผมู พี ระภาคเจา หมใู ด, ปฏิบตั สิ มควร แลว ไดแก บุคคลเหลานีค้ อื คแู หงบุรษุ ๔ คู นับเรียงตัว บุรษุ ได ๘ บุรษุ นัน่ แหละสงฆสาวกของพระผมู พี ระภาคเจา เปนผูควรแกสักการะที่เขานำมาบูชา เปนผูควรแกสักการะที่ เขาจัดไวตอนรับ เปนผูควรรับทักษิณาทาน เปนผูที่บุคคล ทั่วไปควรทำอัญชลี เปนเนื้อนาบุญของโลก ไมมีนาบุญอื่น ยิง่ กวา ดังนีฯ้
คำแปลพุทธชัยมงคลคาถา ๑. พระจอมมุนีไดทรงชนะพญามารผูเนรมิตแขนมาก ตัง้ พัน ถืออาวุธครบมือ ขีค่ ชสารชือ่ ครีเมขละ พรอมดวยเสนา มารโหรอ งกึกกอง ดวยธรรมวิธคี อื ทรงระลึกถึงพระบารมี ๑๐ ประการ ทีท่ รงบำเพ็ญแลว มีทานบารมีเปนตน ขอชัยมงคล ทั้งหลายจงมีแกทาน ดวยเดชแหงพระพุทธชัยมงคลนั้น สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๔๗
๒. พระจอมมุนีไดทรงชนะอาฬวกยักษ ผูมีจิตกระดาง ดุรายเหี้ยมโหด มีฤทธิ์ยิ่งกวาพญามาร ผูเขามาตอสูยิ่งนัก จนตลอดรุ ง ด ว ยวิ ธี ที่ ท รงฝ ก ฝนเป น อั น ดี คื อ ขั น ติ บ ารมี (คือ ความอดทน อดกลัน้ ซึง่ เปน ๑ ในพระบารมี ๑๐ ประการ) ขอชัยมงคลทั้งหลายจงมีแกทาน ดวยเดชแหงพระพุทธชัย มงคลนั้น ๓. พระจอมมุ นี ไ ด ท รงชนะพญาช า งตั ว ประเสริ ฐ ชื่ อ นาฬาคิรี เปนชางเมามันยิง่ นัก ดุรา ยประดุจไฟปา และรายแรง ดังจักราวุธและสายฟา (ขององคอนิ ทร) ดวยวิธรี ดลงดวยน้ำ คือ พระเมตตา ขอชัยมงคลทั้งหลายจงมีแกทาน ดวยเดช แหงพระพุทธชัยมงคลนั้น ๔. พระจอมมุนที รงบันดาลอิทธิฤทธิท์ างใจอันยอดเยีย่ ม ชนะโจรชือ่ องคุลมิ าล (ผมู พี วงมาลัย คือ นิว้ มือมนุษย) แสน รายกาจ มีฝมือ ถือดาบวิ่งไลพระองคไปสิ้นทาง ๓ โยชน ขอชัยมงคลทั้งหลายจงมีแกทาน ดวยเดชแหงพระพุทธชัย มงคลนั้น ๕. พระจอมมุ นี ไ ด ท รงชนะความกล า วร า ยของนาง จิญจมาณวิกา ผูทำอาการประดุจวามีครรภ เพราะทำไม สัณฐานกลม (ผูกติดไว) ใหเปนประดุจมีทอ ง ดวยวิธสี มาธิ อันงาม คือ ความสงบระงับพระหฤทัย ขอชัยมงคลทัง้ หลาย จงมีแกทาน ดวยเดชแหงพระพุทธชัยมงคลนั้น ๔๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖. พระจอมมุนี ทรงรงุ เรืองแลวดวยประทีปคือ ปญญา ไดชนะสัจจกนิครนถ (อานวา สัจจะกะนิครนถ, นิครนถ คือ นักบวชประเภทหนึ่งในสมัยพุทธกาล) ผูมีอัชฌาสัยในที่ จะสละเสียซึง่ ความสัตย มงุ ยกถอยคำของตนใหสงู ล้ำดุจยกธง เปนผมู ดื มนยิง่ นัก ดวยเทศนาญาณวิธี คือ รอู ชั ฌาสัยแลวตรัส เทศนาใหมองเห็นความจริง ขอชัยมงคลทัง้ หลายจงมีแกทา น ดวยเดชแหงพระพุทธชัยมงคลนั้น ๗. พระจอมมุนที รงโปรดใหพระโมคคัลลานะเถระพุทธ ชิโนรส นิรมิตกายเปนนาคราชไปทรมานพญานาคราช ชื่อ นันโทปนันทะ ผมู คี วามหลงผิดมีฤทธิม์ าก ดวยวิธใี หฤทธิท์ ี่ เหนื อ กว า แก พ ระเถระ ขอชั ย มงคลทั้ ง หลายจงมี แ ก ท า น ดวยเดชแหงพระพุทธชัยมงคลนั้น ๘. พระจอมมุนีไดทรงชนะพรหมผูมีนามวาพกาพรหม ผมู ฤี ทธิ์ สำคัญตนวาเปนผรู งุ เรืองดวยคุณอันบริสทุ ธิ์ มีความ เห็นผิดประดุจถูกงูรดั มือไวอยางแนนแฟนแลว ดวยวิธวี างยา อันพิเศษ คือ เทศนาญาณ ขอชัยมงคลทัง้ หลายจงมีแกทา น ดวยเดชแหงพระพุทธชัยมงคลนั้น นรชนใดมีปญญา ไมเกียจคราน สวดก็ดี ระลึกก็ดี ซึง่ พระพุทธชัยมงคล ๘ บทนีท้ กุ ๆ วัน นรชนนัน้ จะพึงละ เสียได ซึ่งอุปทวันตรายทั้งหลายมีประการตาง ๆ เปนอเนก และถึงซึง่ วิโมกข (คือ ความหลุดพน) อันเปนบรมสุขแล สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๔๙
คำแปลมหาการุณิโก ผเู ปนทีพ่ งึ่ ของสัตวทงั้ หลาย ประกอบแลวดวยพระมหา กรุณา ยังบารมีทงั้ หลายทัง้ ปวงใหเต็ม เพือ่ ประโยชนแกสรรพ สัตวทงั้ หลาย ไดบรรลุสมั โพธิญาณอันอุดมแลว ดวยการกลาว คำสั ต ย นี้ ขอชั ย มงคลจงมี แ ก ท า น ขอท า นจงมี ชั ย ชนะ ดุจพระจอมมุนที ที่ รงชนะมาร ทีโ่ คนโพธิพฤกษถงึ ความเปน ผูเลิศในสรรพพุทธาภิเษก ทรงปราโมทยอยูบนอปราชิต บัลลังกอันสูง เปนจอมมหาปฐพี ทรงเพิ่มพูนความยินดีแก เหล า ประยู ร ญาติ ศ ากยวงศ ฉ ะนั้ น เทอญ เวลาที่ “สั ต ว ” (หมายถึงสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย เชน มนุษยและสรรพสัตว) ประพฤติชอบ ชือ่ วา ฤกษดี มงคลดี สวางดี รงุ ดี และขณะดี ครดู ี บูชาดีแลว ในพรหมจารีบคุ คลทัง้ หลาย กายกรรม เปน ประทักษิณ วจีกรรม เปนประทักษิณ มโนกรรม เปนประทักษิณ ความปรารถนาของทานเปนประทักษิณ สัตวทงั้ หลายทำกรรม อันเปนประทักษิณแลว ยอมไดประโยชนทั้งหลาย อันเปน ประทักษิณ* ขอสรรพมงคลจงมีแกทา น ขอเหลาเทวดาทัง้ ปวงจงรักษา ทาน ดวยอานุภาพแหงพระพุทธเจา ขอความสวัสดีทงั้ หลาย จงมีแกทานทุกเมื่อ ๕๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ขอสรรพมงคลจงมี แ ก ท า น ขอเหล า เทวดาทั้ ง ปวง จงรักษาทาน ดวยอานุภาพแหงพระธรรม ขอความสวัสดี ทัง้ หลาย จงมีแกทา นทุกเมือ่ ขอสรรพมงคลจงมี แ กท า น ขอเหล า เทวดาทั้ ง ปวง จงรักษาทาน ดวยอานุภาพแหงพระสงฆ ขอความสวัสดี ทัง้ หลาย จงมีแกทา นทุกเมือ่ หมายเหตุ ประทักษิณ หมายถึง การกระทำความดีดว ย ความเคารพ โดยใชมอื ขวาหรือแขนดานขวา หรือทีห่ ลายทาน เรียกวา “สวนเบือ้ งขวา” ซึง่ เปนธรรมเนียมทีม่ มี าชานานแลว ซึง่ พวกพราหมณถอื วา การประทักษิณ คือ การเดินเวียนขวา รอบสิง่ ศักดิส์ ทิ ธิ์และบุคคลทีต่ นเคารพนัน้ เปนการใหเกียรติและ เปนการแสดงความเคารพสูงสุด เปนมงคลสูงสุด เพราะฉะนัน้ บาลีที่แสดงไววา กายกรรม วจีกรรม มโนกรรม ความ ปรารถนาและการที่กระทำกรรมทั้งหลาย เปนประทักษิณ อันเปนสวนเบือ้ งขวาหรือเวียนขวานัน้ จึงหมายถึงการทำการ พู ด การคิ ด ที่ เ ป น มงคล และผลที่ ไ ด รั บ ก็ เ ป น ประทั ก ษิ ณ อันเปนสวนเบือ้ งขวาหรือเวียนขวา ก็หมายถึงไดรบั ผลทีเ่ ปน มงคลอันสูงสุดนั่นแลฯ
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕๑
“ถาใครเจริญวิปสสนากรรมฐานโดยตอเนื่อง สรางความดี ใหติดตอกัน สรางความดี ถูกตัวบุคคล ถูกสถานที่ ถูกเวลา
ตอเนื่องกันเสมอตนเสมอปลายแลว คนนัน้ จะไดรบั ผลดี ๑๐๐%
และจะเอาดี ในชาตินี้ได ไมตองรอดีถึงชาติหนา” จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๓ ภาคธรรมปฏิบัติ เรื่อง กรรมฐานแกกรรมไดอยางไร โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule03p0201.html
วิปสสนากรรมฐานเบื้องตน การปฏิบตั กิ รรมฐานเบือ้ งตน การเดินจงกรม กอนเดินใหยกมือไขวหลัง มือขวาจับขอมือซาย วางไวตรง กระเบนเหน็บ ยืนตัวตรง เงยหนา หลับตา ใหสติจบั อยทู ปี่ ลายผม กำหนดวา “ยืนหนอ” ชา ๆ ๕ ครัง้ เริม่ จากศีรษะลงมาปลายเทา และจากปลายเทาขึ้นไปบนศีรษะ กลับขึ้นกลับลงจนครบ ๕ ครั้ง แตละครัง้ แบงเปนสองชวง ชวงแรก คำวา “ยืน” จิตวาดมโนภาพ รางกาย จากศีรษะลงมาหยุดทีส่ ะดือ คำวา “หนอ” จากสะดือลงไป ปลายเทา กำหนดคำวา “ยืน” จากปลายเทามาหยุดที่สะดือ คำวา “หนอ” จากสะดือขึน้ ไปปลายผม กำหนดกลับไปกลับมา จนครบ ๕ ครัง้ ขณะนัน้ ใหสติอยทู รี่ า งกาย อยาใหออกไปนอกกาย เสร็จแลว ลืมตาขึน้ กมหนาทอดสายตาไปขางหนาประมาณ ๑ ศอก สติจบั อยู ทีเ่ ทา การเดิน กำหนดวา “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” กำหนดในใจ คำวา “ขวา” ตองยกสนเทาขวาขึน้ จากพืน้ ประมาณ ๒ นิว้ เทากับ ใจนึกตองใหพรอมกัน “ยาง” ตองกาวเทาขวาไปขางหนาชาทีส่ ดุ เทา ยังไมเหยียบพืน้ คำวา “หนอ” เทาลงถึงพืน้ พรอมกัน เวลายกเทา ซายก็เหมือนกัน กำหนดวา “ซาย...” “ยาง...” “หนอ...” คงปฏิบตั ิ เชนเดียวกันกับ “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” ระยะกาวในการเดิน หางกันประมาณ ๑ คืบ เปนอยางมากเพือ่ การทรงตัว ขณะกาวจะได ดีขนึ้ เมือ่ เดินสุดสถานทีใ่ ชแลว ใหนำเทามาเคียงกัน เงยหนาหลับตา สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕๓
กำหนด “ยืนหนอ” ชา ๆ อีก ๕ ครัง้ ทำความรสู กึ โดยจิต สติ รอู ยู ตัง้ แตกลางกระหมอม แลวกำหนด “ยืนหนอ” ๕ ครัง้ เบือ้ งต่ำตัง้ แต ปลายผมลงมาถึงปลายเทา เบือ้ งบนตัง้ แตปลายเทาขึน้ มา “ยืนหนอ” ๕ ครัง้ แลวหลับตา ตัง้ ตรง ๆ เอาจิตปกไวทกี่ ระหมอม เอาสติตาม ดังนี้ “ยืน.....” (ถึงสะดือ) “หนอ.....” (ถึงปลายเทา) หลับตาอยาลืม ตานึกมโนภาพ เอาจิตมอง ไมใชมองเห็นดวยสายตา “ยืน……” (จากปลายเทาถึงสะดือ หยุด) แลวก็ “หนอ…….” ถึงปลายผม คนละ ครึง่ พอทำไดแลว ภาวนา “ยืน….หนอ....” จากปลายผม ถึงปลายเทา ไดทันที ไมตองไปหยุดที่สะดือ แลวคลองแคลววองไว ถูกตอง เปนธรรม ขณะนั้นใหสติอยูที่รางกายอยาใหออกไปนอกกาย เสร็จแลว ลืมตาขึน้ กมหนา ทอดสายตาไปขางหนาประมาณ ๑ ศอก สติจบั อยทู เี่ ทา การเดิน กำหนดวา “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” กำหนด ในใจคำวา “ขวา” ตองยกสนเทาขวาขึ้นจากพื้นประมาณ ๒ นิ้ว เทากับใจนึกตองใหพรอมคำวา “ยาง” กาวเทาขวาไปขางหนาให ชาทีส่ ดุ เทายังไมเหยียบพืน้ คำวา “หนอ” เทาเหยียบพืน้ เต็มฝาเทา อยาใหสนเทาหลังเปด เวลายกเทาซายก็เหมือนกัน กำหนดคำวา “ซาย...” “ยาง...” “หนอ...” คงปฏิบตั เิ ชนเดียวกับ “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” ระยะกาวในการเดินหางกันประมาณ ๑ คืบ เปนอยางมาก เพื่อการทรงตัวขณะกาวจะไดดีขึ้น เมื่อเดินสุดสถานที่ใชเดินแลว พยายามใชเทาขวาเปนหลักคือ “ขวา...” “ยาง...” “หนอ...” แลวตาม ดวยเทา “ซาย...” “ยาง...” “หนอ...” จะประกบกันพอดี แลวกำหนดวา ๕๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
“หยุด... หนอ...” จากนัน้ เงยหนา หลับตากำหนด “ยืน... หนอ...” ชา ๆ อีก ๕ ครัง้ เหมือนกับทีไ่ ดอธิบายมาแลว ลืมตา กมหนา ทากลับ การกลับกำหนดวา “กลับหนอ” ๔ ครัง้ คำวา “กลับหนอ” • ครัง้ ที่ ๑ ยกปลายเทาขวา ใชสน เทาขวาหมุนตัวไปทางขวา ๙๐ องศา • ครัง้ ที่ ๒ ลากเทาซายมาติดกับเทาขวา • ครัง้ ที่ ๓ ทำเหมือนครัง้ ที่ ๑ • ครัง้ ที่ ๔ ทำเหมือนครัง้ ที่ ๒ หากฝกจนชำนาญแลวเราสามารถกำหนดใหละเอียดขึ้น โดย การหมุนตัวจาก ๙๐ องศา เปน ๔๕ องศา จะเปนการกลับหนอ ทั้งหมด ๘ ครั้ง เมื่ออยูในทากลับหลังแลวตอไปกำหนด “ยืน... หนอ...” ชา ๆ อีก ๕ ครัง้ ลืมตา กมหนา แลวกำหนดเดินตอไป กระทำเชนนี้จนหมดเวลาที่ตองการ
การนัง่ กระทำตอจากการเดินจงกรม อยาใหขาดตอนลงเมือ่ เดินจงกรม ถึงทีจ่ ะนัง่ ใหกำหนด “ยืน... หนอ...” อีก ๕ ครัง้ ตามทีก่ ระทำมา แลวเสียกอน แลวกำหนดปลอยมือลงขางตัววา “ปลอยมือหนอ ๆ ๆ ๆ ๆ” ชา ๆ จนกวาจะลงสุดเวลานั่งคอย ๆ ยอตัวลงพรอมกับกำหนดตาม อาการทีท่ ำไปจริง ๆ เชน “ยอตัวหนอ ๆ ๆ ๆ” “เทาพืน้ หนอ ๆ ๆ” “คุกเขาหนอ ๆ ๆ” “นัง่ หนอ ๆ ๆ” เปนตน สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕๕
วิธนี งั่ ใหนงั่ ขัดสมาธิ คือ ขาขวาทับขาซาย นัง่ ตัวตรง หลับตา เอาสติมาจับอยทู สี่ ะดือทีท่ อ งพองยุบ เวลาหายใจเขาทองพอง กำหนด วา “พอง หนอ” ใจนึกกับทองทีพ่ องตองใหทนั กัน อยาใหกอ นหรือ หลังกัน หายใจออกทองยุบ กำหนดวา “ยุบ หนอ” ใจนึกกับทองที่ ยุบตองทันกัน อยาใหกอ นหรือหลังกัน ขอสำคัญใหสติจบั อยทู พี่ อง ยุบ เทานัน้ อยาดูลมทีจ่ มูก อยาตะเบ็งทองใหมคี วามรสู กึ ตามความ เปนจริงวาทองพองไปขางหนา ทองยุบมาทางหลัง อยาใหเห็นเปน ไปวา ทองพองขึ้นขางบน ทองยุบลงขางลาง ใหกำหนดเชนนี้ ตลอดไป จนกวาจะถึงเวลาที่กำหนดเมื่อมีเวทนา เวทนาเปนเรื่อง สำคัญทีส่ ดุ จะตองบังเกิดขึน้ กับผปู ฏิบตั แิ นนอน จะตองมีความอดทน เปนการสรางขันติบารมีไปดวย ถาผูปฏิบัติขาดความอดทนเสียแลว การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้นก็ลมเหลว ในขณะที่นั่งหรือเดิน จงกรมอยนู นั้ ถามีเวทนาความเจ็บ ปวด เมือ่ ย คัน ๆ เกิดขึน้ ให หยุดเดิน หรือหยุดกำหนดพองยุบ ใหเอาสติไปตั้งไวที่เวทนาเกิด และกำหนดไปตามความเปนจริงวา “ปวดหนอ ๆ ๆ” “เจ็บหนอ ๆ ๆ” “คันหนอ ๆ ๆ” เปนตน ใหกำหนดไปเรือ่ ย ๆ จนกวาเวทนาจะหายไป เมือ่ เวทนาหายไปแลว ก็ใหกำหนดนัง่ หรือเดินตอไป จิต เวลานัง่ อยู หรือเดินอยู ถาจิตคิดถึงบาน คิดถึงทรัพยสินหรือคิดฟุงซานตาง ๆ นานา ก็ใหเอาสติปก ลงทีล่ นิ้ ปพ รอมกับกำหนดวา “คิดหนอ ๆ ๆ ๆ” ไปเรือ่ ย ๆ จนกวาจิตจะหยุดคิด แมดใี จ เสียใจ หรือโกรธ ก็กำหนด เชนเดียวกันวา “ดีใจหนอ ๆ ๆ ๆ” “เสียใจหนอ ๆ ๆ ๆ” “โกรธ หนอ ๆ ๆ ๆ” เปนตน ๕๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
เวลานอน เวลานอนคอย ๆ เอนตัวนอนพรอมกับกำหนดตามไปวา “นอน หนอ ๆ ๆ ๆ” จนกวาจะนอนเรียบรอย ขณะนัน้ ใหเอาสติจบั อยกู บั อาการเคลือ่ นไหวของรางกาย เมือ่ นอนเรียบรอยแลวใหเอาสติมาจับ ทีท่ อ ง แลวกำหนดวา “พอง หนอ” “ยุบ หนอ” ตอไปเรือ่ ย ๆ ให คอยสังเกตใหดวี า จะหลับไปตอนพอง หรือตอนยุบ อิรยิ าบถตาง ๆ การเดินไปในทีต่ า ง ๆ การเขาหองน้ำ การเขา หองสวม การรับประทานอาหาร และการกระทำกิจการงานทัง้ ปวง ผูปฏิบัติตองมีสติกำหนดอยูทุกขณะในอาการเหลานี้ ตามความ เปนจริง คือ มีสติ สัมปชัญญะ เปนปจจุบนั อยตู ลอดเวลา หมายเหตุ การเดินจงกรมนัน้ กระทำการเดินไดถงึ ๖ ระยะ แตในทีน่ อี้ ธิบายไวเพียงระยะเดียว การเดินระยะตอไปนัน้ จะตองเดิน ระยะที่ ๑ ใหถกู ตอง คือ ไดปจ จุบนั ธรรมจริง จึงจะเพิม่ ระยะตอไป ตามผลการปฏิบัติของแตละบุคคล
ทานสามารถเขาชมวีดีโอสอน “การปฏิบตั วิ ปิ ส สนากรรมฐาน” โดย หลวงพอจรัญไดที่ http://www.jarun.org/v6/th/dhamma-meditation.html#4 จากหนังสือระเบียบปฏิบตั สิ ำหรับผปู ฏิบตั ธิ รรม วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕๗
สรุปการกำหนดตาง ๆ พอสังเขป ดังนี้ ๑. ตาเห็นรูป จะหลับตาหรือลืมตาก็แลวแต ใหตงั้ สติไวทตี่ า กำหนดวา เห็นหนอ ๆ ๆ ๆ ไปเรื่อย ๆ จนกวาจะรูสึกวาเห็นก็สัก แตวา เห็น ละความพอใจและความไมพอใจออกเสียได ถาหลับตาอยู ก็กำหนดไปจนกวาภาพนั้นจะหายไป ๒. หูไดยนิ เสียง ใหตงั้ สติไวทหี่ ู กำหนดวา เสียงหนอ ๆ ๆ ๆ ไปเรือ่ ย ๆ จนกวาจะรสู กึ วาเสียง ก็สกั แตวา เสียง ละความพอใจและ ความไมพอใจออกเสียได ๓. จมูกไดกลิน่ ตัง้ สติไวทจี่ มูก กำหนดวา กลิน่ หนอ ๆ ๆ ๆ ไปเรือ่ ย ๆ จนกวาจะรสู กึ วากลิน่ ก็สกั แตวา กลิน่ ละความพอใจและ ความไมพอใจออกเสียได ๔. ลิน้ ไดรส ตัง้ สติไวทลี่ นิ้ กำหนดวา รสหนอ ๆ ๆ ๆ ไป เรือ่ ย ๆ จนกวาจะรสู กึ วารส ก็สกั แตวา รส ละความพอใจและความ ไมพอใจออกเสียได ๕. การถูกตองสัมผัส ตัง้ สติไวตรงทีส่ มั ผัส กำหนดตามความ เปนจริงที่เกิดขึ้น ละความพอใจและความไมพอใจออกเสียได ๖. ใจนึกคิดอารมณ ตัง้ สติไวทลี่ นิ้ ป กำหนดวา คิดหนอ ๆ ๆ ๆ ไปเรือ่ ย ๆ จนกวาความนึกคิดจะหายไป ๗. อาการบางอยางเกิดขึน้ กำหนดไมทนั หรือกำหนดไมถกู วา จะกำหนดอยางไร ตัง้ สติไวทลี่ นิ้ ป กำหนดวา รหู นอ ๆ ๆ ๆ ไปเรือ่ ย ๆ จนกวาอาการนั้นจะหายไป ๕๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
การทีเ่ รากำหนดจิต และตัง้ สติไวเชนนี้ เพราะเหตุวา จิตของเรา อยใู ตบงั คับของความโลภ ความโกรธ ความหลง เชน ตาเห็นรูป ชอบใจ เปนโลภะ ไมชอบใจ เปนโทสะ ขาดสติไมไดกำหนด เปนโมหะ หูไดยนิ เสียง จมูกไดกลิน่ ลิน้ ไดรส กายถูกตองสัมผัส ก็เชนเดียวกัน การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐาน โดยเอาสติเขาไปตั้งกำกับตาม อายตนะนัน้ เมือ่ ปฏิบตั ไิ ดผลแกกลาแลว ก็จะเขาตัดทีต่ อ ของอายตนะ ตาง ๆ เหลานัน้ มิใหตดิ ตอกันได คือวา เมือ่ เห็นรูปก็สกั แตวา เห็น เมือ่ ไดยนิ เสียงก็สกั แตวา ไดยนิ ไมทำความรสู กึ นึกคิดปรุงแตงใหเกิด ความพอใจหรือความไมพอใจในสิ่งที่ปรากฏใหเห็น และไดยินนั้น รูป และเสียงทีไ่ ดเห็นและไดยนิ นัน้ ก็จะดับไป เกิด และดับ อยทู ี่ นัน้ เอง ไมไหลเขามาภายใน อกุศลธรรมความทุกขรอ นใจทีค่ อยจะ ติดตาม รูป เสียง และอายตนะภายนอกอืน่ ๆ เขามาก็เขาไมได สติที่เกิดขึ้นขณะปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้น นอกจากจะ คอยสกัดกัน้ อกุศลธรรม และความทุกขรอ นใจทีจ่ ะเขามาทางอายตนะ แลว สติเพงอยทู ี่ รูป นาม เมือ่ เพงเล็งอยกู ย็ อ มเห็นความเกิดดับของ รูป นาม ทีด่ ำเนินไปตามอายตนะตาง ๆ อยางไมขาดสาย การเห็น การเกิดดับของ รูป นาม นั้นจะนำไปสูการเห็น พระไตรลักษณ คือ ความไมเทีย่ ง ความทุกข และความไมมตี วั ตนของสังขาร หรือ อัตภาพอยางแจมแจง จากหนังสือระเบียบปฏิบตั สิ ำหรับผปู ฏิบตั ธิ รรม วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕๙
คติธรรมคำสอน
เรื่องการปฏิบัติกรรมฐาน จากหนังสืออนุสาสนีปาฏิหาริย รวบรวมโดย คุณชินวัฒก รัตนเสถียร
ยืน ผูปฏิบัติยืนตรงแลว ไมตองชิดเทา เดี๋ยวจะลมไป ยืน ธรรมดา เอามือไพลหลัง มือขวาจับขอมือซาย วางตรงกระเบนเหน็บ ตัง้ ตัวตรง ๆ วาดมโนภาพวา เรายืนรูปรางอยางนี้ เปนมโนภาพ ผา ศูนยกลางลงไปถึงปลายเทา...ยืน...มโนภาพ จิตก็ผา จากขมอม (กระหมอม) ลงไปสติตามควบคุมจิต ยืนถึงสะดือ แลวสติตามจิตถึง สะดือทันไหม ทัน วรรคสอง วา หนอ...จากสะดือ ลง ไปปลายเทา นีจ่ งั หวะทีแ่ นนอน สติตามจิตลงไป ผาศูนยกลาง ๙๐ องศาเลยนะ... ลองดูนะ แลวสำรวมปลายเทาขึ้นมา บนศีรษะครั้งที่สอง ยืนดู (มโนภาพ) เทาทัง้ สองขาง ยืน...ขึน้ มาถึงสะดือจุดศูนยกลาง สติตามทันไหม ทัน วรรคสองจากสะดือ หนอ...ถึงขมอมพอดี นีไ่ ด จังหวะ ถาทำอะไรผิดจังหวะใชไมได... ยืน...ถึงสะดือแลว สติตามไมทนั เสียแลว จิตมันไวมาก เอาใหม กำหนดใหมซี่ ไดไหม ได เปลี่ยนแปลงไดไมเปนไร สำรวมใหม จากปลายเทา หลับตาขึน้ มา มโนภาพจากปลายเทาถึงสะดือ ยืน... ขึน้ มาเอาจิตขึน้ มาทบทวน เรียกวา ปฏิโลม อนุโลม เปนตน สำรวม ถึงสะดือแลว หนอ...ผาศูนยกลางขึน้ มาเลย ผานลิน้ ปข นึ้ มา ถาทาน มีสมาธิดี สติดนี ะ มันจะซานไปทัง้ ตัว... กำหนดยืนตอง ๕ ครัง้ เบือ้ งต่ำตัง้ แตปลายผมลงมา (นับเปน ครัง้ ที่ ๑) เบือ้ งบนตัง้ แตปลายเทาขึน้ ไป (นับเปนครัง้ ที่ ๒) หนอ ครัง้ ที่ ๕ ถึงปลายเทา ลืมตาได ดูปลายเทาตอไป z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖๑
ยืนกำหนด ตองใชสติกำหนดมโนภาพ อันนีม้ ปี ระโยชนมาก แตนักปฏิบัติสวนใหญไมคอยปฏิบัติจุดนี้ ปลอยใหลวงเลยไปเปลา โดยใชปากกำหนด ไมไดใชจิตกำหนดไมไดใชสติกำหนดใหเกิด มโนภาพ อันนีม้ คี วามสำคัญสำหรับผปู ฏิบตั มิ าก กำหนดจิต คือ ตอง ใชสติไมใชวา แตปากยืนหนอ ยืนหนอ ยืนหนอ... ไมงา ยเลย แตตอ งทำซ้ำ ๆ ซาก ๆ ใหเคยชิน ใหสติคนุ กับจิต ใหจติ คนุ กับสติ ถึงจะเกิดสมาธิ เราจึงตองมีการฝกจิตอยทู กี่ ระหมอม วาดมโนภาพลงไปชา ๆ ลมหายใจนัน้ ไมตอ งไปดู แตใหหายใจยาว ๆ มันจะถูกจังหวะ แลวตั้งสติ ตามจิตลงไปวา ยืนที่กระหมอมแลว หนอ...ลงไปที่ปลายเทา ดูมโนภาพจะเห็นลักษณะกายของเรายืนอยู ณ บัดนี้ เห็นกายภายนอกนอมเขาไปเห็นกายภายใน... คำวา ยืนปกลงทีก่ ระหมอม แลวสติตามลงไปเลย วาดมโนภาพ ยืน...ถึงสะดือ แลว รางกายเปนอยางนีแ้ หละหนอ จากสะดือ ลงไป ก็หนอ...ลงไปปลายเทาอยางนีท้ ำงายดี สำรวมใหมสกั ครหู นึง่ จึงตอง อยาไปวาติดกัน ถาวาติดกันมันไมไดจงั หวะ ขอใหญาติโยมผปู ฏิบตั ิ ทำตามนี้ จะไดผลอยางแนนอน z
วิธีปฏิบัตินี้ก็ใหกำหนดยืนหนอ ใหเห็นตัวทั้งหมด ใหนึก มโนภาพวา ตัวเรายืนแบบนี้ ใหกงึ่ กลาง ศูนยกลางจากทีศ่ รี ษะ ลง ไประหวางหนาอก แลวก็ลงไประหวางเทาทั้งสอง แลวมันจะไมมี ความไหวติงในเรือ่ งขวาหรือซาย ยืนนี่ กำหนดไปเรือ่ ย ๆ ชา ๆ ให จิตมันพงุ ไปตามสมควร จากคำวายืนหนอ z
๖๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ยืนนีต่ งั้ แตศรี ษะหายใจเขาหายใจเขาไปเลย ใหยาวไปถึงเทา ยืนหายใจเขายาว ๆ สูดยาว ๆ อยางที่ไสยศาสตรเขาใชกันเรียกวา “คาบลม”...ไปถึงปลายเทา แลวก็ยืนสูดหายใจเขามาใหยาวไปถึง กระหมอม อัสสาสะ-ปสสาสะ แลวจิตจะเปนกุศลทำใหยาว รับรอง อารมณของโยม ทีเ่ คยฉุนเฉียวจะลดลงไปเลย แลวก็จติ จะไมฟงุ ซาน ดวย...มูลกรรมฐานอยตู รงนี้ มูลฐานของชีวติ ก็อยตู รงนี้ หายใจยาว ๆ ยืนหนอลงไป หายใจออกยาว ๆ ยืนหนอ อยางนี้ เปนตน z
เดิน บางคน เดินจงกรม หวิวทันทีเวียนศีรษะ แตแลวเกาะ ขางฝากำหนดเสียใหได คือเวทนา จิตวูบลงไปแวบลงไปเปนสมาธิ ขณะเดินจงกรม แตเราหาไดรไู มวา เปนสมาธิ กลับหาวาเปนเวทนา เลยเปนลมเลยเลิกทำไป ขอเท็จจริงบางอยางไมไดเปนลม แตเปน ดวยสมาธิในการเดินจงกรม หรือมันอาจ เปนลมดวยก็ได ไมแนนอน ฉะนัน้ ขอใหผปู ฏิบตั กิ ำหนดหยุดเดินจงกรม แลวกำหนดหวิวเสียให ไดกำหนดรูหนอเสียใหได...บางที เดินจงกรมไปมีเวทนา อยาเดิน หยุดกอน แลวกำหนดเวทนาเปนสัดสวนใหหายไปกอน...เดินไปอีก หวิวเวียนศีรษะ คิดวาไมดี หยุดกำหนด หวิวหนอซะ ตัง้ สติไวให ไดใหดกี อ นแลวจึงเดินตอไป...ขณะเดินจงกรมจิตออกไปขางนอก หยุด กำหนด หยุดเสีย กำหนดจิตใหได ทีล่ นิ้ ป กำหนดคิดหนอ คิดหนอ คิดหนอ ยืนหยุดเฉย ๆ ตัง้ สติเสียใหได แตละอยางใหชา ๆ z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖๓
ขณะเดินจงกรม มีเสียงอะไรมากำหนดเสียงหนอ ถาขณะ เดินจงกรม มีเวทนา ปวดเมือ่ ยตนคอ หยุดเดิน ยืนเฉย ๆ กำหนด เวทนาไป เอาสภาพความเปนจริงมาแสดงออกวา มันปวดมากนอย เพียงใดตองการอยางนัน้ ไมใชกำหนดแลวหายปวด กำหนดตองการ จะใหรูวามันปวดขนาดไหน... ขณะเดิน จิตออก จิตคิด หยุด อยาเดิน เอาทีละอยาง กำหนด ทีล่ นิ้ ปอ กี แลวหายใจยาว ๆ คิดหนอ ๆ ๆ ๆ ทีฟ่ งุ ซานไปคิดนัน้ เดีย๋ วคอมพิวเตอรจะตีออกมาถูกตอง ออไปคิดเรือ่ งเหลวไหล รแู ลว เขาใจแลว ถูกตองแลว เดินจงกรมตอไป ขวายางหนอ ซายยางหนอ เดินใหชา ทีส่ ดุ เพราะจิตมันเร็วมาก จิ ต มั น ไวเหลื อ เกิ น ทำให เ ชื่ อ งลง ทำให คุ น เคย ช า เพื่ อ ไวนะ เสียเพือ่ ได ตองจำขอนีไ้ วสนั้ ๆ เทานัน้ เอง z
พระพุทธเจาสอนอยางนี้ ใหวัดตัวเรา วัดกาย วัดวาจา วัดใจ ทุกขณะจิต อยางที่เดินจงกรมนี่ เปนแบบฝกหัดเพื่อใหได อาวุธ คือ ปญญา อาวุธสำคัญมาก คือ ปญญา เทานัน้ z
อานิสงสของการเดินจงกรม มี ๕ ประการ ดังนี้ ๑. มีความอดทนตอการเดินทางไกล ๒.ทำใหอดทนตอการบำเพ็ญเพียร ๓. ยอมเปนผมู อี าพาธนอย (จะไมเปนอัมพาต อัมพฤกษ) ๔. ระบบยอยอาหารจะเปนปกติ z
๖๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๕.สมาธิทเี่ กิดจะตัง้ อยไู ดนานกวานัง่ และเมือ่ ปฏิบตั นิ งั่ ตอจะมี สมาธิเร็วขึ้น
นัง่ เดินจงกรมเสร็จแลวควรนั่งสมาธิ ทำใหติดตอกันเหมือนเสน ดาย ออกจากลูกลออยาใหขาด ทำใหตดิ ตอไป นัง่ สมาธิจะขัดสอง ชัน้ ก็ได ชัน้ เดียวก็ได หรือขัดสมาธิเพชรก็ได แลวแตถนัด ไมได บังคับแตประการใด มือขวาทับมือซายหายใจเขาออกยาว ๆ... กอนกำหนด พอง/ยุบหายใจเขายาว ๆ หายใจออกยาว ๆ แลว สังเกตทองหายใจเขาทองพองไหม หายใจออกทองยุบไหม ไมเห็น เอามือคลำดู เอามือวางทีส่ ะดือแลวหายใจยาว ๆ ทองพอง เราก็บอกวา พองหนอ พอ ทองยุบ เราก็ บอกวา ยุบหนอ ใหไดจงั หวะ... ใหม ๆ อึดอัดมาก เพราะเราไมเคย...บางคนมีนิมิตอยางโนน นิมติ อยางนีม้ นั มากไป มากเรือ่ งไป เอาอยางนีก้ อ นนะ เราหายใจเขา ยาว ๆ ทีท่ อ งพอง กำหนดพอง ไมทนั หนอ ยุบแลว หรือหายใจออก ยาว ๆ ทีท่ อ งยุบ กำหนดยุบ ไมทนั หนอ พองขึน้ มาอีกแลว วิธปี ฏิบตั ทิ ำอยางไร วิธแี กกพ็ อง คนละครึง่ ซิ ถาพองครึง่ ไม ได หนอครึง่ ไมได เอาใหมเปลีย่ นใหมไดเปลีย่ นอยางไร พองแลว หนอไปเลย ยุบแลวลงหนอใหยาวไปเลย เดี๋ยวทานจะทำไดไมขัด ของไมอดึ อัดแน ใหม ๆ นีย่ อ มเปนธรรมดา ถานัง่ ไมเห็นพองยุบ มือคลำไมได นอนลงไปเลย นอนหงาย เหยียดยาวไปเลย เอามือประสานทอง หายใจยาว ๆ แลววาตามมือ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖๕
นีไ้ ป พองหนอ ยุบหนอ ใหคลอง พอคลองแลว ไปเดินจงกรมมา นั่งใหมเดี๋ยวทานจะชัดเจน พองหนอ ยุบหนอ บางครั้ง ตื้อไมพองไมยุบ...กำหนดรู หนอ หายใจเขายาว ๆ หายใจออกยาว ๆ ใหไดที่ แลวจึงใชสติกำหนด ตอไปวา พองหนอ ยุบหนอ ปญญาเกิดสมาธิดี ก็ทำใหพองหนอ ยุบหนอ สัน้ ๆ ยาว ๆ แลวทำใหแวบออกขาง ๆ ทำใหจติ วนอยใู น พองยุบ ขึน้ ๆ ลง ๆ อยางนีถ้ อื วาดีแลว... พองหนอ ยุบหนอ เดีย๋ วขึน้ เดีย๋ วลง ไมออกทางพอง ไมออกทางยุบ และจิตก็แวบออกไป แวบ เขามา เดีย๋ วก็จติ คิดบาง ฟงุ ซานบาง สับสนอลหมานกัน อยางนีถ้ อื วาไดประโยชนในการปฏิบตั ิ ผปู ฏิบตั อิ ยาทิง้ ผปู ฏิบตั ติ อ งตามกำหนด ตอไป z
การหายใจเขาออกยาวหรือสั้นไมสำคัญ สำคัญอยูขอเดียว คือ กำหนดไดในปจจุบนั หากเรากำหนดไมได เร็วไป ชาไป กำหนด ไมทนั ก็กำหนดใหม อันนีไ้ มตอ งคำนึงวาพองยาวหรือยุบยาว ยาว ไปหรือสัน้ ไป เราเพียงแตรวู า กำหนดไดในปจจุบนั หายใจเขาทอง พอง หายใจออกทองยุบก็กำหนดเรือ่ ย ๆ ไป อยางนีเ้ ทานัน้ ก็ใชได z
พองยุบตอนแรกก็ชัดดี พอเห็นหนักเขาก็เลือนลาง บางที แผวเบา จนมองไมเห็นพองยุบ ถามันตือ้ ไมพองไมยบุ ใหกำหนดรู หนอ หายใจยาว ๆ รหู นอ รหู นอ ตัง้ สติไวตรงลิน้ ป รตู วั แลวก็กลับ มากำหนด พองหนอ ยุบหนอ เดีย๋ วชัดเลย จิตฟงุ ซานมากไหม ถามี บางก็กำหนด z
๖๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
กำหนด ตัวกำหนด คือ ตัวฝนใจ เปนตัวธัมมะ (ธัมมะ แปลวาฝนใจ ฝนใจไดดีได) เปนตัวปฏิบัติ คนเรา ถาปลอยไปตามอารมณของ ตนแลวมันจะเห็นแตความถูกใจ จะไมเห็นความถูกตอง อยตู รงนีน้ ะ z
กรรมฐานสอน งาย แตมนั ยาก ตรงทีท่ า นไมได กำหนด ไมไดเอาสติมาคุมจิตเลย...ผูปฏิบัติธรรม ที่ไมไดกำหนดไมใชสติ มันก็ไมเกิดประโยชนในการปฏิบตั เิ ลย วางเปลา ไมไดผล คนเรามี สติอยตู รงนัน้ ... ตองมีสติทกุ อิรยิ าบถ ตองกำหนดทัง้ นัน้ z
กำหนดอยาก กำหนดโนน กำหนดนี่ มันจะมากไปเอาแต นอยกอน เพราะเดีย๋ วจะกำหนดไมได เอาทีละอยาง เดีย๋ วก็ไดดเี อง แลวคอยกำหนดตนจิตทีหลัง ตนจิต คือ ตัวอยาก อยากหยิบหนอ อยากหยิบหนอ นีต่ น จิต เปนเจตสิกเอาไวทหี ลัง คอยเปน คอยไป กอน คอย ๆ ฝก ใหมนั ไดขนั้ ตอน ใหมนั ไดจงั หวะกอน แลวฝกให ละเอียดทีหลัง ถาเรากำหนดละเอียดเลย ขั้นตอนไมได ก็ เ ป น วิปส สนึกไปเลย พองยุบก็ไมได z
การศึกษาภาคปฏิบัตินี่ยากมาก คือ อารมณหลายอยางมา แทรกแซงเรา ก็ขอเจริญพรวา ใหกำหนดทีละอยาง ศึกษาไปทีละอยาง ทีนี้มันฟุงซาน ความวัวยังไมทันหายความควายเขามาแทรกแซง ตลอดเวลา เพราะไมไดปฏิบตั มิ านาน เชน มีเวทนากำหนดทีละอยาง z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖๗
ยิง่ ปวดหนัก ๆ เดีย๋ วมันจะเกิดอนิจจังไมเทีย่ ง มันเปนทุกขจริง ๆ นะ ทุกขนคี่ อื ตัวธัมมะ เราจะพบความสุขตอเมือ่ ภายหลัง แลวเวทนาก็เกิด ขึน้ สับสนอลหมานกัน ไอโนนแทรก ไอนแี่ ซง ทำใหเราขนุ มัว ทำให เราฟงุ ซานตลอดเวลา เราก็กำหนดไปเรือ่ ย ๆ ทีนถี้ า ปญญาเกิดขึน้ เปน ขัน้ ตอน มันก็จะรใู นอารมณนนั้ ไดอยางดีดว ยการกำหนด มันมีปญ หา อยวู า เกิดอะไรใหกำหนดอยางนัน้ อยาไปทิง้ อริยสัจ ๔ แนนอน เกิดทุกขแลว หาทีม่ าของทุกข เอาตัวนัน้ มาเปนหลักปฏิบตั ิ แลวจะ พบอริยสัจ ๔ แนนอนโดยวิธนี ี้ อันนีข้ อเจริญพรวา คอย ๆ ปฏิบตั ิ กำหนดไปเรือ่ ย ๆ พอจิตไดที่ ปญญาสามารถตอบปญหาสิบอยางได เลยในเวลาเดียวกัน เดี๋ยวคอมพิวเตอรสามารถจะแยกประเภทบอก เราได อารมณฟงุ ซานตองเปนแนเพราะเราเพิง่ ปฏิบตั ไิ มนาน กำหนดไดเมื่อใด สติมีเมื่อใด สามารถจะระลึกเหตุการณ ในอดีตไดโดยชัดแจง จากคำกำหนดวา คิดหนอ มีประโยชนมาก ถาเราสติดี ปญญาเกิดความคิดของกรรมจะปรากฏ แกนิมิตใหเรา ทราบไดวา เราจะใชกรรมวันพรุงนี้แลว และเราก็จะไดประโยชน ในวันพรงุ นีแ้ ลว นีอ่ ดีตแสดงผลงานปจจุบนั ปจจุบนั แสดงผลงาน ในอนาคต... ทีเ่ รารสู รรพสำเนียงเสียงนก กำหนดเสียงหนอ ออนกเขา รอง ดวยเหตุผล ๒ ประการ มันบอกไดอยางนี้ เราเดินผานตนไม สติดี สัมปชัญญะดี ตนไมจะบอกอารมณแกเราได วาขณะนี้เปน อยางไร z
๖๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
บางทีเราไมรูตัววามันมีอะไรเกิดขึ้น เราก็ไมรูวาจะปฏิบัติ อยางไร ถาเรามีสติเราก็กำหนดตรงลิน้ ป รหู นอ รหู นอ รหู นอ พอสติ ดีปญ ญาเกิด เราก็รอู ะไรขึน้ มาเหมือนกัน อันนีไ้ มใชวธิ ฝี ก แตเปน วิธีปฏิบัติที่เกิดเฉพาะหนา z
กรรมฐาน ตองทำซ้ำ ๆ ซาก ๆ เพิม่ ๆ เติม ๆ คิดหนอ บอย ๆ ถาโกรธก็กำหนด เสียใจก็กำหนด ดีใจก็กำหนด อยาประมาท อาจองตอสงครามชีวิต เดี๋ยวจะปลงไมตก z
มันจะมีความสงบไดแคไหนไมสำคัญ สำคัญทีเ่ รากำหนดได ในปจจุบนั หรือไมเทานัน้ แลวปญญาจะเกิดเองตามลำดับ แลวความ คุนเคยก็จะมาสงบตอในภายหลัง z
ทีจ่ ะเนนกันมากคือ เนนใหไดปจ จุบนั สำหรับพองหนอ ยุบ หนอ เพราะตรงนีเ้ ปนจุดสำคัญมาก ถาทำไดคลองแคลว ในจุดมงุ หมายอันนีร้ บั รอง อยางอืน่ ก็กำหนดได z
การกำหนดไมทนั วิธแี กทำอยางไร กำหนดรหู นอ รหู นอ ถามันงูบลงไปตองกำหนด ไมอยางนัน้ นิสยั เคยชินทำใหพลาด ทำให ประมาทเคยตัว z
อยางคำวา เห็นหนอ เห็นหนอ เห็นหนอ นีน่ ะมีประโยชน มาก อยาคิดวาเปนเรือ่ งเหลวไหล จะเห็นอะไรก็ตงั้ สติไว จนกวาเรา จะไดมติของชีวติ วาเปนปจจัตตังแลว มีความรใู นปญญาแลว เราเห็น z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๖๙
อะไร ปญญา จะบอกเอง แตการฝกเบือ้ งตนนี่ ตองฝกกันเรือ่ ยไป ถึงญาติโยมกลับไปบานไปยังเคหะสถาน หรือจะประกอบการงาน ของ โยม ก็ไมตอ งใชเวลาวาง ใชงานนัน่ แหละเปนกรรมฐาน บางคน นัง่ กรรมฐานตลอดกระทัง่ ไดผลสมาบัติ ไมมนี มิ ติ เลย บางคนนิมติ ไหลมาเปนไขงู ไหลมาเปนภาพยนตรเลย กำหนด เห็นหนอ อยาไปดูมนั เห็นหนอ เห็นหนอ เห็นหนอ ไมหาย กลับ ภาพจริงครัง้ อดีตชาติ รำลึกชาติได นิมติ จะบอกไดในญาณ ๔ z
หนอ นีร่ งั้ จิต ใหมี สติ หนอตัวนีส้ ำคัญ ทำใหเรามีสติ ทำใหความรตู วั เกิดขึน้ โดยไมฟงุ ซานในเรือ่ งเวทนาทีม่ นั ปวด แลว เราก็ตั้งสติตอไป z
ถาวันไหนฟงุ ซานมาก ไมใช ไมดนี ะ ดีนะมันมีผลงานให กำหนด แลวก็ขอใหทา นกำหนดเสีย ฟงุ ซานก็กำหนด ตัง้ อารมณไว ใหดี ๆ กำหนดฟงุ ซานหนอ กำหนดฟงุ ซานหนอ กำหนดฟงุ ซานหนอ หายใจยาว ๆ ตามสบาย สักครูหนึ่งทานจะหายแนนอน บางคน ดูหนังสือปวดลูกตา อยาใหเขาเพงทีจ่ มูก ตองลงไปทีท่ อ ง หายทุกราย บางทีปวดกระบอกตา ดูหนังสือไมไดเลย รนลงมากำหนดที่ทอง ก็จะวองไวคลองแคลวขึ้น แลวจะหายไปเอง z
ทวาร ๖ ตา หู จมูก ลิน้ กาย ใจ เปนทีม่ าของ นรกสวรรค จึงตองกำหนดจิต z
๗๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ทวาร ๓ ทวารกาย ทวารวาจา ทวารใจ เปนทีม่ าของ บุญบาป จึงตองสำรวม ตัวกำหนดจิตสำคัญมาก จะทำงาน เขียนหนังสือก็กำหนด จะกินน้ำก็กำหนด จะเดินก็กำหนด จะหยิบอะไรก็ตงั้ สติไว โกรธก็ เอาสติไปใส เสียใจก็เอาสติไปใส ใหรวู า เสียใจเรือ่ งอะไร โกรธเรือ่ ง อะไร เราจะรูดวยตัวเองวา เราสรางกรรมอะไร และจะแกปญหา อยางไร z
ถาเราโกรธ เราไมสบายใจ กลมุ อกกลมุ ใจ อยาไปฝากความ กลมุ คางคืนไว อารมณคา ง เชาขึน้ มาทำงานจะเสียหาย หายใจยาว ๆ แลวกำหนดตรงลิน้ ปว า โกรธหนอ โกรธหนอ โกรธหนอ รับรอง หายโกรธ โกรธแลวไมกำหนด ฝากความโกรธ เก็บไวในจิตใจ ตายไปลงนรกนะ...ในทำนองเดียวกัน กำหนดเสียใจหนอ เสียใจหนอ เสียใจหนอ หายใจยาว ๆ รอยครัง้ พันครัง้ ความเสียใจจะหายไปเลย ดีใจเขามาแทนที่ สรางความดีตอ ไป z
เวทนา ผูปฏิบัติธรรมที่มีเวทนา ไมเคยกำหนด ปลอยมันไปตาม เรือ่ งตามราว อยางนีใ้ ชไดหรือ? เลยรไู มจริงในเรือ่ ง อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไมตอ งไปอรรถาธิบายวิชาการใหฟง z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๗๑
ถาเจริญกรรมฐานไมปวด ไมเมื่อยแลว จิตไมออก ใชไม ได มันตองสับสนอลหมาน จะตองปวดเมื่อยไปทั่วสกลกาย นั่น แหละไดผล z
เวทนา ตองฝนตองใชสติไปพิจารณา เกิดความรูวาปวด ขนาดไหน ปวดอยางไร แลวก็ภาวนากำหนดตัง้ สติไว เอาจิตเขาไป จับดูการปวด การเคลื่อนยายของเวทนา เดี๋ยวก็ชา เดี๋ยวก็สราง บังคับมันไมได z
กำหนดเวทนา ถาหากวา พองหนอ ยุบหนอ แลวเกิดเวทนา ตองหยุด พองยุบไมเอา เอาจิตปกไว ตรงที่เกิดเวทนา เอาสติ ตามไปดูซวิ า มันปวดแคไหน มันจะมากนอยเพียงใด ไมใชปวดหนอ แลวหายเลย ไมหาย... พอยึดปวดหนอ โอโฮ ยิง่ ปวดหนัก ตายให ตาย ปวดหนักทนไมไหวแลว จะแตกแลว กนนีจ่ ะรอนเปนไฟแลว ทนไมไหวแลว ตายใหตาย กำหนดไป กำหนดไป สมาธิดี สติดี เวทนาเกิดขึน้ ตัง้ อยู ดับไป ซา! หายวับไปกับตา... ขอใหทา น อดทน ฝกฝนในอารมณนี้ใหได เวลาเจ็บปวย ทานจะไดเอาจิตแยกออก เสียจากปวยเจ็บ จิตไมปว ย ไมเปนไรนะ z
แตเรือ่ งวิปส สนานี่ มีอยางหนึง่ ทีน่ า คิด คือ ปญญาทีจ่ ะเกิด ขึน้ ไดนนั้ มันมีกเิ ลสมากมายหลายอยาง ทีเ่ กิดขึน้ ในตัวเราทัง้ หมด เราจะรกู ฎแหงกรรมความเปนจริง จากสภาพเวทนานัน้ เอง... ปญญา ทีจ่ ะเกิดนัน้ เกิดขึน้ โดยความรตู วั โดยสติสมั ปชัญญะ ภาคปฏิบตั จิ าก z
๗๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
การกำหนดนั่นเอง เวทนาที่ปวดเมื่อยนั้น มันปวดตามโนนตามนี้ เราก็หยุดเอาทีละอยาง อยางทีอ่ าตมากลาวแลว กำหนดเวทนาใหได กำหนดไดเมือ่ ใด มากมายเพียงใด ซาบซึง้ เพียงนัน้ มันเกิดเวทนา อยางอืน่ ขึน้ มาก็เปนเรือ่ งเล็กไป... บางครัง้ อาจนึกขึน้ ไดวา ไปทำเวรกรรม อะไรไว ไมตอ งไปคำนึงถึงกรรมนัน้ เลย ขอปฏิบตั เิ พือ่ ไมใหมอี ารมณ ฟงุ ซานไปอยใู นกรรมนัน้ ก็ดว ยการกำหนดเวทนานัน้ เอง ถาเราเจริญกรรมฐาน เราจะรกู ฎแหงกรรมไดตอนมีเวทนา คนไหนอดทนตอเวทนาได กำหนดผานเวทนาได เราจะไดรวู า ทุกข ทรมานทีผ่ า นนัน้ ไปทำกรรมอะไรไว... นีแ่ หละทานทัง้ หลาย ทำให มันจริง จะเห็นจริง ทำไมจริง จะเห็นจริงไดอยางไร ตองเห็นจาก ตัวเราออกมาขางนอก รูตัววาเรามีเวรมีกรรมประการใด ก็ใชหนี้ โดยไมปฏิเสธทุกขอหา จิตอโหสิกรรมได ยินดีรับเวรรับกรรมได โดยไมมปี ญ หาใด ๆ z
ปวดหนอ นีเ่ ปนสมถะ ไมใชวปิ ส สนา จำไวใหได ปวดหนอ นี่ยึดบัญญัติเปนอารมณ เพราะวามีรูป มันจึงมีเวทนาเกิดสังขาร ปรุงแตงมันจึงปวด ปวดแลวกำหนด ปวดหนอ ปวดหนอ ปวดหนอ ยิ่งปวดหนัก ถาไมกำหนดเลย ก็ไมปวดหรอก แตวิธีปฏิบัติตอง กำหนด จะไดรวู า เวทนามันเปนอยางไร นีต่ วั ธัมมะอยทู นี่ ี่ ตัวธัมมะ อยทู ที่ กุ ข ถาไมทกุ ขจะไมรอู ริยสัจ ๔ นะ เอาลองดูซิ ถาเกิดเวทนา แลวเลิกโยมจะไมรอู ริยสัจ ๔ รแู ตทกุ ขขา งนอก รแู ตทกุ ขจร ทุกข ประจำไมรเู ลยนะ ทุกขประจำนีต่ อ งเอากอน ปวดหนอ ปวดหนอ z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๗๓
นีท่ กุ ขประจำ ปวดหนอ ปวดหนอ โอยจะตายเลย บางคนนัง่ ทำไป เหลืออีก ๑๕ นาที จะครบ ๑ ชัว่ โมง หรืออีก ๕ นาที จะครบครึง่ ชั่วโมง ที่ตั้งใจไว จะตายทุกครั้งเลย เอาตายใหตาย ตายใหตาย ปวดหนอปวดหนอ โอโฮมันทุกขอยางนี้นี่เอง พิโธเอยกระดูกจะ แตกแลว แลวที่ กนทั้งสองนี่รอนฉี่ เลย เหมือนหนามมาแทงกน โอโฮมันปวดอยางนี้นี่เองหนอ ปวดหนอ ปวดหนอ กำหนดไป เปนไรเปนกัน พอใกลเวลาครบกำหนดที่ตั้งสัจจะไวจะตายเลยนะ ลองดู ลองดู ตองฝนใจ ทีเ่ ราทำกรรมฐานนัน้ เวทนามันสอนเรา... เกิดขึ้น ตั้งอยู ดับไป ปวดหนักเขา ปวดหนักเขา แตกเลย มันมีจดุ แตกออกมานะ โยมนะ แลวมันจะหายปวดทันที...ใครจะทำถึงขัน้ ไหนก็ตาม ตองผาน หลัก ๔ ประการ กาย เวทนา จิต ธรรม ทุกคนตองมีเวทนาทุกคน แตมเี วทนาแลวเรากำหนดได ตัง้ สติไวใหไดไมเปนอะไรเลย และเวลา เจ็บระหวยปวยไขจะไมเสียสติ จะไมเสียสติเลยนะ และเราทำ วิปสสนานี่มันมีเวทนาหนักยิ่งกวากอนจะตาย เวลากอนตายนี่มัน จะหนักเหลือเกิน z
z
๗๔
ไปวัดกระซิบเบา ๆ ฟงเขาสอน ชีวิตเราเกิดมาไมถาวร อยามัวนอนหลงเลนไมเปนการ ไฟสามกองกองเผาเราเสมอ อยาเลินเลอควรทำพระกรรมฐาน..... สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ไหน ๆ เกิดมาชีวติ ตองดับ คือ ตาย ใกลตายญาติมิตรบอกใหคิดถึงพระอรหัง รยู ากทีส่ ดุ คือ คุณพระพุทธัง เพราะกำลัง เวทนา ทุกขกลาเอย เวทนาจะเกิดขึ้นเมื่อมีเหตุปจจัย จะหามไมใหเกิด ก็หาม ไมได ครัน้ เมือ่ หมดเหตุปจ จัยก็จะดับไปเอง หมดไปเอง...บางคนไมรู พอปวดก็เลิกไปเลย ไมเอาแลวชอบสบาย รับรองทานจะไมรูกฎ แหงกรรม เดีย๋ วจะวาอาตมาหลอกไมไดนะ อาตมาผานมาแลว z
เวทนา คือ ครู ครูมาสอนไมเรียนสอบตก (ปวดเลิก เมือ่ ย เลิก ฟงุ ซานเลิก) ทานจะไมไดอะไรเลยนะ z
หากนัง่ ครบกำหนดแลวยังมีเวทนาคาอยู อยาเพิง่ เลิก ใหนงั่ ตอไป จนกวาเวทนาจะเบาบาง คอยเลิก z
ขอเจริญพรวา กรรมฐาน สามารถรเู หตุการณ และโรคภัย ไขเจ็บได ใครเปนโรคอะไร ใจเขมแข็ง ตายใหตายหายทุกราย z
ลูกสาวหลวงพอ พอเปนจับกัง แมรับจางซักรีด มาอยู ชวยงาน และปฏิบตั ดิ ว ยเปนเวลา ๑ เดือนเต็ม ๆ ปฏิบตั กิ รรมฐาน ดวยความ อดทนสูง ถึงขนาดตายใหตาย เขาเปนโรคโปลิโอ แต กลับกลายหายได พอแมกม็ งี านมากขึน้ ออกจากวัดไปเปน เถาแกเนีย้ มีลูกออกมาดีหมด จบการศึกษาตางประเทศทุกคน และหนาที่การ งานก็ดีดวย z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๗๕
สรุป ผมู ปี ญ ญาโปรดฟง ปฏิบตั อิ ยเู ทานี้ ไมตอ งไปทำมาก ยืนหนอ ใหสติกบั จิตเปนหนึง่ เดียว ขวายางหนอ ซายยางหนอ ใหไดปจ จุบนั พองหนอ ยุบหนอ ใหได ปจจุบนั เทานีเ้ หลือกินเหลือใช เหลือที่ จะพรรณนา z
สงกระแสจิตทางหนาผาก ชารจไฟเขาหมอทีล่ นิ้ ป จำตรง นีเ้ ปนหลักปฏิบตั ิ ๗ วัน ยืนหนอใหได เห็นหนอใหได พองหนอ ยุบหนอ กำหนดใหไดเทานี้ เดีย๋ วอยางอืน่ จะไหลมาเหมือนไขงู z
การปฏิบตั กิ รรมฐาน ไมตอ งไปสอนวิชาการ เพราะไมตอ ง การใหรแู ละไมตอ งดูหนังสือ ปฏิบตั โิ ดยเครงครัด ใหมนั ผุดขึน้ ใน ดวงใจใสสะอาดและหมดจด z
เวลาเครียด อยาทำสมาธิ เลือดลมไมดี หามทำสมาธิ ตอง ไปผอนคลายใหหายเครียด จนภาวะสคู วามเปนปกติ ถึงจะมาเจริญ กรรมฐานได การเจริญพระกรรมฐาน การนั่งสมาธิ ตองเปนคนที่ ปกติ ถาไมปกติ อยาไปทำ z
ไมวาคนฉลาดหรือคนสติปญญาต่ำ ก็สามารถบรรลุมรรค ผลนิพพานไดทงั้ นัน้ ขึน้ อยกู บั ปจจัยหลายอยาง เชน มีความศรัทธา ทีจ่ ะประพฤติปฏิบตั ิ มีความเพียรพยายาม มีความอดทน มีสจั จะ และ z
๗๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ดำเนินรอยตามการปฏิบตั ทิ ถี่ กู ตอง เปนตน แต เรือ่ งของบุญวาสนา ทีต่ ดิ ตัวมาแตอดีต ก็เปนอีกปจจัยหนึง่ การเจริญกรรมฐาน ตองการใหมีปญญา แกไขปญหา จำตรงนีเ้ อาไว เพราะกรรมฐาน เปนวิชาแกปญ หาชีวติ เปนวิชาแกทกุ ข ตองเรียนรเู อง ซึง่ พระพุทธเจาเปนผคู น พบ z
คบหาสมาคมกับคนที่ขยันหมั่นเพียร หลีกเลี่ยงบุคคลที่ เหลาะแหละเกียจคราน มัน่ ใจวา สติปฏ ฐาน ๔ นี้ เทานัน้ เปนทาง ทีพ่ ระอริยเจาทัง้ หลาย ลวนปฏิบตั มิ าแลวทัง้ สิน้ z
เวนจากการสมาคมกับบุคคลที่ชางพูด ชางเจรจา ชอบคุย ตองเวนไปออกสมาคมกับผูที่รักษาความสงบระงับ z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๗๗
กรรมฐาน (กัมมัฏฐาน) เราเจริญกรรมฐานมา ๓๕ ป เจริญ “อานาปา” มา ๒๐ ป เศษ มโนมยิทธิมา ๑๐ ปเศษ เพงกสิณไดธรรมกายได ทำนองนี้ เปนตน มันตองทำได ถาทำไมไดสอนเขาอยางไร อยางนี้นักปฏิบัติธรรม โปรดทราบ ตองสอนตัวเองกอนอืน่ ใด (ขอความนีพ้ มิ พลงในหนังสือ เมือ่ ป พ.ศ.๒๕๓๐ : ผรู วบรวม) z
ถาเจริญสมถภาวนา ก็พจิ ารณาตัง้ มัน่ ในบัญญัติ เพือ่ ใหจติ สงบ มีอานิสงสใหบรรลุ ฌานสมาบัติ z
ถาเจริญวิปสสนาภาวนา สติพิจารณาตั้งมั่นอยูในรูปนาม เพื่อใหเกิดปญญาเห็นพระไตรลักษณ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา มีอานิสงสใหบรรลุ มรรค ผล นิพพาน z
กรรมฐาน ใชหนีข้ า วและน้ำนมแม ดีทสี่ ดุ และ กรรมฐาน เปนบุญเพียงอยางเดียวเทานัน้ สำหรับ ผทู ฆี่ า ตัวตายจะไดรบั บุญอืน่ สงไมถึง z
การเจริญพระกรรมฐาน จะทำใหชวี ติ รงุ เรือง วัฒนาสถาพร และจะรงุ เรืองตอไปถึงลูกหลาน โยมลองดูไดเลย z
การบำเพ็ญจิตภาวนาตามแนวสติ ป ฏ ฐาน ๔ ของพระ พุทธเจาของเรานี้ วิธี ปฏิบตั ิ เบือ้ งตน ตองยึดแนวหลัก สติ เปนตัว สำคัญ z
๗๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
สติ เปนตัวกำหนด เปนตัวหาเหตุเปนตัวแจงเบีย้ บอกใหรู ถึงเหตุผล สัมปชัญญะ รู ทัว่ รนู อก รใู จ นัน่ แหละคือตัวปญญา ความรมู นั เกิดขึน้ สมาธิ หมายความวา จับจุดนัน้ ใหได z เวทนาปวดเมือ ่ ย เปนอุปสรรคตอการปฏิบตั มิ าก จึงตองให กำหนด ไมใชวา กำหนดแลวมันจะหายปวดก็หามิได ตองการจะใช สติไปควบคุมดูจิตที่มันปวดวามันปวดมากนอยแคไหน z อุเบกขาเวทนา ไมสข ุ ไมทกุ ข ใจลอยหาทีเ่ กาะไมได สวนใหญ จะประมาทพลาดพลัง้ ในขอนี้ จึงตองกำหนด รหู นอ รหู นอ รหู นอ ทีล่ นิ้ ป หายใจยาว ๆ ลึก ๆ สบาย ๆ z ถา ทบทวนอารมณ ก็ตอ งไปกำหนดอยางนี้ หายใจยาว ๆ นัง่ ทาสบายอยตู รงไหนก็ตาม อยบู นรถก็ได ทบทวนชีวติ ทบทวน อารมณวา อารมณลมื อะไรไปบาง เลยก็หายใจยาว ๆ มีประโยชนมาก ตั้งสติไวที่ลิ้นป ดวงหทัยเรียกวา เจตสิก อาศัยหทัยวัตถุอยูที่ลิ้นป วิธปี ฏิบตั อิ ยตู รงนีน้ ะ หายใจลึก ๆ ยาว ๆ เขาไว คิดหนอ คิดหนอ คิดหนอ เพราะทางปญญาอยตู รงจมูกถึงสะดือของเรานะ สัน้ ยาวไม เทากันอยางนี้ z การเจริญ สติปฏฐาน ๔ ทางสายเอกของพระพุทธเจานี้ ถาทำได ๑. ระลึกชาติไดจริง ระลึกไดวา เคยทำอะไรดีอะไรชัว่ มากอน ไมใชระลึกวาเคยเปนผัวใครเมียใคร ๒. รกู ฎแหงกรรม จะไดใชหนีเ้ ขาไปโดยไมปฏิเสธทุกขอหา ๓. มีปญ ญาแกไขปญหาชีวติ ไมใชไปหาพระรดน้ำมนต ไปหา หมอดู z
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๗๙
วิปสสนากรรมฐานคืออะไร วิปสสนากรรมฐาน เปนเรื่องของการศึกษาชีวิต เพื่อจะปลด เปลือ้ งความทุกขนานาประการ ออกเสียจากชีวติ เปนเรือ่ งของการ คนหาความจริงวา ชีวิตมันคืออะไรกันแน ปกติเราปลอยใหชีวิต ดำเนินไปตามความเคยชินของมัน ปแลวปเลา มันมีแตความมืดบอด วิปส สนากรรมฐาน เปนเรือ่ งของการตีปญ หาซับซอนของชีวติ เปนเรือ่ งของการคนหาความจริงของชีวติ ตามทีพ่ ระพุทธเจาไดทรง กระทำมา วิปส สนาฯ เปนการเริม่ ตนในการปลดเปลือ้ งตัวเราใหพน จาก ความเปนทาสของความเคยชิน ในตัวเรานัน้ เรามีของดีทมี่ คี ณ ุ คาอยแู ลว คือ สติสมั ปชัญญะ แตเรานำออกมาใชนอ ยนัก ทัง้ ทีเ่ ปนของมีคณ ุ คาแกชวี ติ หาประมาณ มิได วิปส สนาฯ เปนการระดมเอา สติ ทัง้ หมดทีม่ อี ยใู นตัวเราเอา ออกมาใชใหเกิดประโยชน วิปส สนากรรมฐาน คือการอัญเชิญ สติ ทีถ่ กู ทอดทิง้ ขึน้ มานัง่ บัลลังกของชีวติ เมือ่ สติขนึ้ มานัง่ สบู ลั ลังกแลว จิตก็จะคลานเขามา หมอบถวายบังคมอยูเบื้องหนาสติ สติจะควบคุมจิตมิใหแสออกไป คบหาอารมณตาง ๆ ภายนอก ในที่สุดจิตก็จะคอยคุนเคยกับการ สงบอยกู บั อารมณเดียว เมือ่ จิตสงบตัง้ มัน่ ดีแลว การรตู ามความเปน จริงก็เปนผลติดตามมา เมือ่ นัน้ แหละเราก็จะทราบไดวา ความทุกขมนั มาจากไหน เราจะสกัดกัน้ มันไดอยางไร นัน่ แหละผลงานของสติละ ๘๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ภายหลังจากไดทมุ เทสติสมั ปชัญญะลงไปอยางเต็มทีแ่ ลว จิตใจ ของผูปฏิบัติก็จะไดสัมผัสกับสัจจะแหงสภาวะธรรมตาง ๆ อันผู ปฏิบัติไมเคยเห็นอยางซึ้งใจมากอน ผลงานอันมีคาล้ำเลิศของสติ สัมปชัญญะ จะทำใหเราเห็นอยางแจงชัดวา ความทุกขรอนนานา ประการนัน้ มันไหลเขามาสชู วี ติ ของเราทางชองทวาร ๖ ชองทวาร ๖ นัน้ เปนทีต่ อ และบอเกิดสิง่ เหลานีค้ อื ขันธ ๕ จิต กิเลส ชองทวาร ๖ นี้ ทางพระพุทธศาสนาทานเรียกวา อายตนะ อายตนะมีภายใน ๖ ภายนอก ๖ ดังนี้ อายตนะภายในมี ตา หู จมูก ลิน้ กาย ใจ อายตนะภายนอกมีรปู เสียง กลิน่ รส โผฏฐัพพะ (กาย ถูกตองสัมผัส) ธรรมารมณ (อารมณทเี่ กิดจากใจ) รวม ๑๒ อยางนี้ มีหนาทีต่ อ กันเปนคู ๆ คือ ตาคกู บั รูป หูคกู บั เสียง จมูกคกู บั กลิน่ ลิน้ คกู บั รส กายคกู บั การสัมผัสถูกตอง ใจคกู บั อารมณทเี่ กิดกับใจ เมือ่ อายตนะคูใดคูหนึ่ง ตอถึงกันเขา จิตก็จะเกิดขึ้น ณ ที่นั้นเองและ จะดับลงไป ณ ทีน่ นั้ ทันที จึงเห็นไดวา จิตไมใชตวั ไมใชตน การที่ เราเห็นวาจิตเปนตัวตนนัน้ ก็เพราะวาการเกิดดับของจิตรวดเร็วมาก การเกิดดับของจิตเปนสันตติคือ เกิดดับตอเนื่องไมขาดสาย เราจึง ไมมที างทราบไดถงึ ความไมมตี วั ตนของจิต ตอเมือ่ เราทำการกำหนด รูป นาม เปนอารมณตามระบบวิปส สนากรรมฐาน ทำการสำรวมสติ สัมปชัญญะอยางมัน่ คง จนจิตตัง้ มัน่ ดีแลว เราจึงจะรเู ห็นการเกิด ดับ ของจิต รวมทัง้ สภาวะธรรมตาง ๆ ตามความเปนจริง การทีจ่ ติ เกิดทางอายตนะตาง ๆ นัน้ มันเปนการทำงานรวมกัน ของขันธ ๕ เชน ตากระทบรูป เจตสิกตาง ๆ ก็เกิดตามมาพรอมกัน สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๘๑
คือ เวทนา เสวยอารมณ สุข ทุกข ไมสขุ ไมทกุ ข สัญญา จำไดวา รูปอะไร สังขาร ทำหนาทีป่ รุงแตง วิญญาณ รวู า รูปนี้ ดี ไมดี หรือ เฉย ๆ กิเลสตาง ๆ ก็จะติดตามเขามาคือ ดีชอบเปนโลภะ ไมดไี ม ชอบเปนโทสะ เฉย ๆ ขาดสติกำหนดเปนโมหะ อันนีเ้ องจะบันดาล ใหอกุศลกรรมตาง ๆ เกิดติดตามมา ความประพฤติชวั่ รายตาง ๆ ก็จะ เกิด ณ ตรงนีเ้ อง การปฏิบตั วิ ปิ ส สนากรรมฐาน โดยเอาสติเขาไปตัง้ กำกับจิตตาม ชองทวารทัง้ ๖ เมือ่ ปฏิบตั ไิ ดผลแกกลาแลว ก็จะเขาตัดตออายตนะ ทัง้ ๖ คนู นั้ ไมใหตดิ ตอกันไดโดยจะเห็นตามความเปนจริงวา เมือ่ ตากระทบรูป ก็จะเห็นวา สักแตวา เปนแครปู ไมใชตวั ไมใชตนบุคคล เราเขา ไมทำใหความรูสึกนึกคิดปรุงแตงใหเกิดความพอใจหรือไม พอใจเกิดขึน้ รูปก็จะดับลงอยู ณ ตรงนัน้ เอง ไมใหไหลเขามาสภู ายใน จิตได อกุศลกรรมทั้งหลายก็จะไมตามเขามา สติทเี่ กิดขึน้ ขณะปฏิบตั วิ ปิ ส สนากรรมฐานนัน้ นอกจากจะคอย สกัดกัน้ กิเลสไมใหเขามาทางอายตนะแลว ยังเพงเล็งอยทู รี่ ปู กับนาม เมื่อเพงอยูก็จะเห็นความเกิดดับของรูปนามนั้น จักนำไปสูการเห็น พระไตรลักษณ คือ ความไมเทีย่ ง ความเปนทุกข ความไมมตี วั ตน ของสังขาร หรืออัตภาพอยางแจมแจง การปฏิบัติวิปสสนากรรมฐานนั้น จะมีผลมากนอยเพียงใด อยูที่หลักใหญ ๓ ประการ ๑. อาตาป ทำความเพียรเผากิเลสให เรารอน ๒. สติมา มีสติ ๓. สัมปชาโน มีสมั ปชัญญะ อยกู บั รูปนาม ตลอดเวลาเปนหลักสำคัญ ๘๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
นอกจากนัน้ ผปู ฏิบตั ติ อ งมีศรัทธา ความเชือ่ วาการปฏิบตั เิ ชนนี้ มีผลจริง ความมีศรัทธานี้ เปรียบประดุจเมล็ดพืชทีส่ มบูรณดพี รอม ที่จะงอกงามไดทันทีที่นำไปปลูก ความเพียรประดุจน้ำที่พรมลงไป ที่เมล็ดพืชนั้น เมื่อ เมล็ดพืชไดน้ำพรมลงไป ก็จะงอกงามสมบูรณ ขึน้ ทันที เพราะฉะนัน้ ผปู ฏิบตั จิ ะไดผลมากนอยเพียงใดยอมขึน้ อยกู บั สิ่งเหลานี้ดวย การปฏิ บั ติ ผู ป ฏิ บั ติ จ ะต อ งเปรี ย บเที ย บดู จิ ต ใจของเราใน ระหวาง ๒ วาระวา กอนที่ยังไมปฏิบัติและหลังการปฏิบัติแลว วิเคราะหตวั เองวา มีความแตกตางกันประการใด หมายเหตุ เรื่องของวิปสสนากรรมฐานที่เขียนขึ้นดังตอไปนี้ จะยึดถือเปนตำราไมได ผเู ขียนเขียนขึน้ เปนแนวปฏิบตั เิ ทานัน้ โดย พยายามเขียนใหงา ยแกการศึกษา และปฏิบตั มิ ากทีส่ ดุ เทาทีจ่ ะกระทำ ไดเทานั้นเอง จากหนังสือคมู อื การฝกอบรมพัฒนาจิต วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี โดย พ.ท.วิง รอดเฉย ป ๒๕๒๙
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๘๓
ธุระในพระศาสนา ธุระในพระศาสนามี ๒ อยางคือ ๑. คันถธุระ ๒. วิปส สนาธุระ คันถธุระ ไดแกการศึกษาเลาเรียนใหรเู รือ่ งพระศาสนา และหลัก ศีลธรรม วิปสสนาธุระ ไดแก ธุระหรืองานอยางสูงในพระศาสนา ซึ่ ง เป น งานที่ จ ะช ว ยให ผู นั บ ถื อ พระพุ ท ธศาสนาได รู จั ก ดั บ ทุ ก ข หรือเปลื้องทุกขออกจากตน มากนอยตามควรแกการปฏิบัติ ทางนี้ ทางเดียวเทานั้นที่จะทำใหคนพนทุกขตั้งแตทุกขเล็กจนถึงทุกขใหญ เชน การเกิด แก เจ็บ ตาย และเปนทางปฏิบตั ทิ มี่ อี ยใู นศาสนาของ พระพุทธเจาเทานั้น วิปส สนาธุระ คือ สวนมากเราเรียกกันวา วิปส สนากรรมฐาน นัน่ เอง เมือ่ กลาวถึงกรรมฐาน ขอใหผปู ฏิบตั แิ ยกกรรมฐานออกเปน ๒ ประเภทเสียกอน การปฏิบัติจึงจะไมปะปนกัน กรรมฐานมี ๒ ประเภท คือ ๑. สมถกรรมฐาน กรรมฐานชนิดนี้เปนอุบายใหใจสงบคือ ใจที่อบรมในทางสมถแลวจะเกิดนิ่งและเกาะอยูกับอารมณหนึ่งเพียง อยางเดียว อารมณของสมถกรรมฐานนัน้ แบงออกเปน ๔๐ กอง คือ กสิณ ๑๐ อสุภ ๑๐ อนุสติ ๑๐ พรหมวิหาร ๔ อาหาเรปฏิกลู สัญญา ๑ จตุธาตวัฏฐาน ๑ อรูปธรรม ๔ ๒. วิปส สนากรรมฐาน เปนอุบายใหเรืองปญญา คือ เกิดปญญา เห็นแจงหมายความวา เห็นปจจุบนั เห็นรูปนาม เห็นพระไตรลักษณ และเห็น มรรค ผล นิพพาน จากหนังสือคมู อื การฝกอบรมพัฒนาจิต วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี โดย พ.ท.วิง รอดเฉย ป ๒๕๒๙
๘๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
การเรียนรูวิปสสนากรรมฐาน การเรียนรวู ปิ ส สนากรรมฐานนัน้ เรียนได ๒ อยาง คือ ๑. เรียนอันดับ ๒. เรียนสันโดษ การเรียนอันดับ คือ การเรียนใหรจู กั ขันธ ๕ วาไดแกอะไร บาง ยอใหสนั้ ในทางปฏิบตั ิ เหลือเทาใด ไดแกอะไรบาง เกิดทีไ่ หน เกิดเมือ่ ไร เมือ่ เกิดขึน้ แลวอะไรจะเกิดตามมาอีก จะกำหนดตรงไหน จึงจะถูกขันธ ๕ เมื่อกำหนดถูกแลวจะไดประโยชนอยางไรบาง เปนตน นอกจากนี้ก็ตองเรียนใหรูเรื่องในอายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย ๒๒ อริยสัจ ๔ ปฏิจจสมุปบาท ๑๒ โดยละเอียดเสียกอน เรียกวา เรียนภาคปริยตั ิ วิปส สนาภูมนิ นั่ เอง แลวจึงจะลงมือปฏิบตั ไิ ด การเรียนสันโดษ คือ การเรียนยอ ๆ สัน้ ๆ สอนเฉพาะทีต่ อ ง ปฏิบตั เิ ทานัน้ เรียนชัว่ โมงนีก้ ป็ ฏิบตั ชิ วั่ โมงนีเ้ ลย เชน สอนการเดิน จงกรม สอนวิธนี งั่ กำหนด สอนวิธกี ำหนดเวทนา สอนวิธกี ำหนดจิต แลวลงมือปฏิบัติเลย หลักใหญในการปฏิบตั วิ ปิ ส สนาฯ มีหลักอยู ๓ ประการ คือ ๑. อาตาป ทำความเพียรเผากิเลสใหเรารอน ๒. สติมา มีสติ คือระลึกอยเู สมอวาขณะนีเ้ ราทำอะไร ๓. สัมปชาโน มีสมั ปชัญญะ คือขณะทำอะไรอยนู นั้ ตองรตู วั อยูตลอดเวลา จากหนังสือคมู อื การฝกอบรมพัฒนาจิต วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี โดย พ.ท.วิง รอดเฉย ป ๒๕๒๙ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๘๕
สติปฏ ฐาน ๔ มักจะมีคำถามอยเู สมอวา เราจะปฏิบตั ธิ รรมในแนวไหน หรือ สำนักใด จึงจะเปนการถูกตองและไดผล คำถามเชนนีเ้ ปนคำถามที่ ถูกตองและไมควรถูกตำหนิวา ชอบเลือกนัน่ เลือกนี่ ทีถ่ ามก็เพือ่ ระวังไว ไมใหเดินทางผิด ทางปฏิบตั ทิ ถี่ กู ตอง คือ ปฏิบตั ติ ามสติปฏ ฐาน ๔ สติปฏ ฐาน ๔ แปลใหเขาใจงาย ๆ ก็คอื ฐานทีต่ งั้ ของสติ หรือ เหตุปจ จัยสำหรับปลูกสติใหเกิดขึน้ ในฐานทัง้ ๔ คือ ๑. กายานุปส สนาสติปฏ ฐาน คือ การพิจารณากาย จำแนกโดย ละเอียดมี ๑๔ อยางคือ ๑. อัสสาสะปสสาสะ คือ ลมหายใจเขาออก ๒. อิรยิ าบถ ๔ ยืน เดิน นัง่ นอน ๓. อิรยิ าบถยอย การกาวไปขางหนา ถอยไปทางหลัง คขู าเขา เหยียดขาออก งอแขนเขา เหยียดแขนออก การถายหนัก ถายเบา การกิน การดืม่ การเคีย้ ว ฯลฯ คือ การเคลือ่ นไหวรางกายตาง ๆ ๔. ความเปนปฏิกลู ของรางกาย (อาการ ๓๒) ๕. การกำหนดรางกายเปนธาตุ ๔ ๖. ปาชา ๙ ๒. เวทนานุปส สนาสติปฏ ฐาน คือ การเจริญสติเอาเวทนาเปน ที่ตั้ง เวทนาแปลวา การเสวยอารมณ มี ๓ อยางคือ ๑. สุขเวทนา ๒. ทุกขเวทนา ๓. อุเบกขาเวทนา ๘๖
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
เมื่อเวทนาเกิดขึ้น ก็ใหมีสติสัมปชัญญะกำหนดไปตามความเปน จริงวา เวทนานีเ้ มือ่ เกิดขึน้ ตัง้ อยู ดับไป ไมเทีย่ งแทแนนอน เวทนา ก็สกั แตวา เวทนา ไมใชสตั วบคุ คล ตัวตนเราเขาไมยนิ ดียนิ ราย ตัณหา ก็จะไมเกิดขึ้น และปลอยวางเสียได เวทนานี้เมื่อเจริญใหมาก ๆ เปนไปอยางสมบูรณแลว อาจทำใหทกุ ขเวทนาลดนอยลง หรือไมมี อาการเลยก็เปนได อยางทีเ่ รียกกันวา สามารถแยก รูป นาม ออก จากกันได (เวทนาอยางละเอียดมี ๙ อยาง) ๓. จิตตานุปส สนาสติปฏ ฐาน ไดแก การปลูกสติโดยเอาจิตเปน อารมณ หรือเปนฐานทีต่ งั้ จิตนีม้ ี ๑๖ คือ z จิตมีราคะ จิตปราศจากราคะ z จิตมีโทสะ จิตปราศจากโทสะ z จิตมีโมหะ จิตปราศจากโมหะ z จิตหดหู จิตฟง ุ ซาน z จิตยิง ่ ใหญ (มหัคคตจิต) จิตไมยงิ่ ใหญ (อมหัคคตจิต) z จิตยิง ่ (สอุตตรจิต) จิตไมยงิ่ (อนุตตรจิต) z จิตตัง ้ มัน่ จิตไมตงั้ มัน่ z จิตหลุดพน จิตไมหลุดพน การทำวิปสสนา ใหมีสติพิจารณากำหนดใหเห็นวา จิตนี้เมื่อ เกิดขึน้ ตัง้ อยู ดับไป ไมเทีย่ งแทแนนอน ละความพอใจและความ ไมพอใจออกเสียได ๔. ธัมมานุปส สนาสติปฏ ฐาน คือ มีสติพจิ ารณาธรรมทัง้ หลาย ทัง้ ปวง คือ สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๘๗
๔.๑ นิวรณ คือ รูชัดในขณะนั้นวา นิวรณ ๕ แตละอยางมี อยใู นใจ หรือไม ทีย่ งั ไมเกิด เกิดขึน้ ไดอยางไร ทีเ่ กิดขึน้ แลวละเสียได อยางไร ทีล่ ะไดแลวไมเกิดขึน้ อีกตอไปอยางไร ใหรชู ดั ตามความเปน จริงที่เปนอยูในขณะนั้น ๔.๒ ขันธ ๕ คือ กำหนดรวู า ขันธ ๕ แตละอยางคืออะไร เกิดขึน้ ไดอยางไร ดับไปไดอยางไร ๔.๓ อายตนะ คือ รชู ดั ในอายตนะภายในภายนอกแตละอยาง รชู ดั ในสังโยชนทเี่ กิดขึน้ เพราะอาศัยอายตนะนัน้ ๆ รชู ดั วาสังโยชน ทีย่ งั ไมเกิด เกิดขึน้ ไดอยางไร ทีเ่ กิดขึน้ แลวละเสียไดอยางไร ๔.๔ โพชฌงค คือ รชู ดั ในขณะนัน้ วา โพชฌงค ๗ แตละ อยางมีอยใู นใจตนหรือไม ทีย่ งั ไมเกิด เกิดขึน้ ไดอยางไร ทีเ่ กิดขึน้ แลว เจริญเต็มบริบูรณไดอยางไร ๔.๕ อริยสัจ ๔ คือ รชู ดั อริยสัจ ๔ แตละอยางตามความ เปนจริงวาคืออะไร สรุป ธัมมานุปส สนาสติปฏ ฐานนี้ คือ จิต ทีค่ ดิ เปน กุศล อกุศล และอัพยากฤต เทานัน้ ผปู ฏิบตั สิ ติปฏ ฐาน ๔ ตองทำความเขาใจ อารมณ ๔ ประการใหถกู ตองคือ ๑. กาย ทั่วรางกายนี้ไมมีอะไรสวยงามแมแตสวนเดียว ควร ละความพอใจและความไมพอใจออกเสียได ๒. เวทนา สุข ทุกข และไมสขุ ไมทกุ ขนนั้ แทจริงแลวมีแต ทุกข แมเปนสุขก็เพียงปดบังความทุกขไว ๘๘
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๓. จิต คือ ความนึกคิด เปนสิง่ ทีเ่ ปลีย่ นแปลงแปรผัน ไมเทีย่ ง ไมคงทน ๔. ธรรม คือ อารมณที่เกิดกับจิต อาศัยเหตุปจจัยเกิดขึ้น เมือ่ เหตุปจ จัยดับไป อารมณนนั้ ก็ดบั ไปดวย ไมมสี งิ่ เปนอัตตาใด ๆ เลย จากหนังสือคมู อื การฝกอบรมพัฒนาจิต วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี โดย พ.ท.วิง รอดเฉย ป ๒๕๒๙
อานิสงสของการปฏิบัติธรรม ๑. มีวนิ ยั ในตัวเอง ๓ ประการคือ z z z
๑ รูจักระวังตัว ๒ รูจักควบคุมตัวได ๓ รจู กั เชือ่ ฟงผใู หญ ถาเปนเด็กจะไมเถียงผใู หญ
๒. มีกจิ นิสยั ๔ ประการ z z z z
๑ ๒ ๓ ๔
ขยัน ไมจบั จด รักงาน สงู าน ประหยัด รจู กั ใชชวี ติ และทรัพยสนิ อยางถูกตองและคมุ คา พัฒนา รจู กั พัฒนาตัวเอง และอาชีพใหดขี นึ้ สามัคคี รักครอบครัว รักหมคู ณะ และรักประเทศชาติ
๓. มีลกั ษณะนิสยั ๔ ประการ z z
๑ มีสัมมาคารวะ ๒ อุตสาหะพยายาม
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๘๙
z z
๓ ปฏิบัติตามระเบียบวินัย ๔ รจู กั เด็ก รจู กั ผใู หญ วางตัวไดเหมาะสม
๔. มีความรคู กู บั คุณธรรมเพือ่ พัฒนาคุณภาพชีวติ ๔ ประการได ๑ รูจักคิด z ๒ รูจักปรับตัว z ๓ รูจักแกปญหา z ๔ มี ทั ก ษะในการทำงานและค า นิ ย มที่ ดี ง ามในอนาคต เจานายทิง้ ลูกนองไมได ลูกนองทิง้ เจานายไมได เขาหลักทีว่ า ผใู หญ ดึง ผนู อ ยดัน คนเสมอกันจะไดอปุ ถัมภค้ำจุนตอไป z
๕. อานิสงสในการเดินจงกรม ๑. อดทนตอการเดินทางไกล z ๒. อดทนตอความเพียร z ๓. มีอาพาธนอย z ๔. ยอยอาหารไดดี z ๕. สมาธิ ที่ ไ ด ข ณะเดิ น ตั้ ง อยู ไ ด น าน (ในป ญ จกนิ บ าต อังคุตตรนิกาย เลม ๓๒) z
จากหนังสือกฎแหงกรรมเลมที่ ๗ ภาคธรรมบรรยาย-ธรรมปฏิบัติ เรื่อง คติกรรมฐาน โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule07p0601.html
๙๐
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
ประโยชนของการปฏิบัติวิปสสนากรรมฐาน การปฏิบตั วิ ปิ ส สนากรรมฐานนัน้ มีประโยชนมากมายเหลือที่ จะนับประมาณได จะยกมาแสดงตามที่ปรากฏอยูในพระไตรปฎก สักเล็กนอยดังนี้ คือ z สัตตานัง วิสท ุ ธิยา ทำกายวาจาใจ ของสรรพสัตวใหบริสทุ ธิ์ หมดจด z โสกะปะริ เ ทวานั ง สะมะติ ก กะมายะ ดั บ ความเศร า โศก ปริเทวนาการตาง ๆ z ทุ ก ขะโทมะนั ส สานั ง อั ต ถั ง คะมายะ ดั บ ความทุ ก ข ก าย ดับความทุกขใจ z ญาณัสสะ อะธิคะมายะ เพือ ่ บรรลุมรรคผล z นิพพานัสสะ สัจฉิกร ิ ยิ ายะ เพือ่ ทำนิพพานใหแจง และยังมีอยอู กี มาก เชน ๑. ชื่อวาเปนผูไมประมาท ๒. ชื่อวาเปนผูไดปองกันภัยในอบายภูมิทั้งสี่ ๓. ชื่อวาไดบำเพ็ญไตรสิกขา ๔. ชือ่ วาไดเดินทางสายกลาง คือ มรรค ๘ ๕. ชื่อวาไดบูชาพระพุทธเจาดวยการบูชาอยางสูงสุด ๖. ชือ่ วาไดบำเพ็ญ ศีล สมาธิ ปญญา ใหเปนอุปนิสยั ปจจัย ไปในภายหนา สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๙๑
๗. ชื่อวาไดปฏิบัติถูกตองตามพระไตรปฎกโดยแทจริง ๘. ชือ่ วาเปนผมู ชี วี ติ ไมเปลาประโยชนทงั้ สาม ๙. ชือ่ วาเปนผเู ขาถึงพระรัตนตรัย อยางถูกตอง ๑๐. ชือ่ วาไดปฏิบตั เิ พือ่ ใหเกิดวิปส สนาญาณ ๑๖ ๑๑. ชือ่ วาไดสงั่ สมอริยทรัพยไวในภายใน ๑๒. ชื่ อ ว า เป น ผู ม าดี ไ ปดี อ ยู ดี กิ น ดี ไ ม เ สี ย ที ที่ เ กิ ด มาพบ พระพุทธศาสนา ๑๓. ชื่อวาไดรักษาอมตมรดกของพระสัมมาสัมพุทธเจาไว เปนอยางดี ๑๔. ชื่อวาไดชวยกันเผยแผพระพุทธศาสนาใหเจริญรุงเรือง ยิง่ ๆ ขึน้ ไปอีก ๑๕. ชื่อวาไดเปนตัวอยางอันดีงามแกอนุชนรุนหลัง ๑๖. ชื่อวาตนเองไดมีธนาคารบุญติดตัวไปทุกฝกาว จากหนังสือคมู อื การฝกอบรมพัฒนาจิต วัดอัมพวัน อ.พรหมบุรี จ.สิงหบรุ ี โดย พ.ท.วิง รอดเฉย ป ๒๕๒๙
๙๒
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
สติปฏ ฐาน ๔ ปดอบายภูมไิ ด ญาติโยมเอยโปรดไดทราบไวเถอะ บุญกรรม มีจริง บาปกรรม มีจริง ยมบาลจดไมมี จิตนีเ้ ปนผูจ ด จดทุกวัน คืออารมณ เรือ่ งจริง แน จดทุกกระเบียดนิ้ว บาปบุญคุณโทษบันทึกเขาไว พอวิญญาณ ออกจากรางไป มันก็ขยายออกมาใชกรรมไป ถาเราทําดี ก็ไปบังเกิด ในสวรรค ทําชัว่ ก็ลงนรกไปแบบนี้ อาตมามาคิดดูนะวาสวรรคอยูบนฟา นรกอยูใตดินก็คงไมใช ดูตัวอยางที่เคยเลาใหญาติโยมฟง ตาเลงฮวย ผูกคอตาย วิญญาณไปเขายายเภา ยายเภาเปน คนไทยแท ๆ เกิดพูดภาษาจีนได ตอนนัน้ อาตมาอยูว ดั พรหมบุรี มีคนมาตามอาตมาไป พอไปถึง ยายเภาพูดภาษาจีน เลยตองให เรือไปตามตาแปะเลีย่ งเกีย๊ กไวผมเปย เปนลุงเขยอาตมาใหมาเปนลาม เขาบอกไมตอ งไลเขา เขาอยูก บั ฮวยเซียเถา อยูต รงใกลวดั พรหมบุรี นีเ่ อง “ชือ่ หลวงตามด เคยเปนเจาอาวาสวัดกลางพรหมนคร อยูเ หนือ ตลาดปากบางนีเ่ อง อยูด ว ยกัน ๒ คน ขุดดินถมถนนทุกวัน ถาไม ขุดดินเขาเฆี่ยนตี และฮวยเซียเถาก็ขุดดินดวย” อาตมาไดถามคนเฒาคนแกชอื่ บัวเฮง อยูต ลาดปากบาง บอกวา ฮวยเซียเถามีจริง ชือ่ สมภารมด อยูว ดั กลางเปนสมภารวัด จะสราง ถาวรวัตถุของวัด แตเงินทองถูกมัคทายกโกงไปหมดไมรจู ะทําอยางไร เสียใจเลยผูกคอตาย
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๙๓
“อัว๊ มาบอกใหลอื้ ไปบอกหลานสาวอัว๊ นะ วาทําบุญไปใหอวั๊ ไม ไดนะ อยาทําเลย” “แลวกินที่ไหนละ” “อั๊วกับฮวยเซียเถาไปกินตามกองขยะที่เขาเอาเศษอาหารมาทิ้ง กินกับหนอน” “เอา! ทีด่ ี ๆ ทําไมไมกนิ ละ” “ไมมีใครใหกิน มีอีกพวกหนึ่งขุดถนนเหมือนกัน แตเขามี ขาวกิน พวกอั๊วไมมีขาวกิน ตองไปกินที่มันเหลือๆ จึงจะกินได ไปบอกหลานสาวอัว๊ ชือ่ “เจีย” นะ บอกวาไมตอ งทำบุญไปอัว๊ ไมได ถาลือ้ อยากทำบุญใหอวั๊ นะ ฮวยเซียเถามดบอกกับอัว๊ บอกใหลกู หลาน เจริญวิปส สนานะ และอัว๊ จะได” อาตมาถามวา “ลือ้ อยูว ดั ไหนละ” “อั๊ ว อยู ต รงนี้ เ อง อั๊ ว เห็ น ลื้ อ ทุ ก วั น ลื้ อ เดิ น ไปอั๊ ว ก็ ทั ก ลื้ อ วาอีไปไหนนะแตลื้อไมพูดกับอั๊ว” อาตมาถามวา “ขุดถนนไปไหน” ก็ชที้ ตี่ รงนัน้ แตไมเห็นมี ถนน ก็ไดความวาเราเดินไปตลาดบานเหนือบานใต เขาเห็นเราหมด เขาทักแตเราไมรเู รือ่ ง อาตมาถามตอไปวา “ลือ้ มีความเปนอยูอ ยางไร” เขาบอกวา “ถาถึงวันโกนวันพระเขาใหหยุดงาน ทีม่ านีเ่ ปนวัน โกนหยุดงานแลว เดีย๋ วอัว๊ ตองรีบกลับ เดีย๋ วเขาจับไดเขาตี อัว๊ หนี มาบอกหนอยเทานัน้ เอง” สรุปไดความวา การทีฆ่ า ตัวตาย ผูกคอตาย ญาติพนี่ อ งทําบุญ ใหไมไดผลแน ตองเจริญวิปสสนากรรมฐานแผสวนกุศล จึงจะได รับผล เพราะผีมาบอกอยางนี้ โยมจะเชือ่ หรือไม ไมเปนไรนะ ก็นกึ ๙๔
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
วาโยมทําวิปส สนากรรมฐานไปก็จะไดรบั ผล วาบุญบาปมีจริง นรก สวรรคมีจริงหรือไมประการใด วันนีอ้ าตมาก็ขออนุโมทนาสาธุการ สวนกุศล ทานทัง้ หลายมา บําเพ็ญกุศล เจริญวิปส สนากรรมฐานใหแกตนเอง โดยเฉพาะอยางยิง่ ดวยการเจริญสติปฏ ฐานสี่ เจริญกาย เวทนา จิต ธรรม ตัง้ พิจารณา โดยปญญา ตลอดกระทัง่ ยืน เดิน นัง่ นอน จะคูเ ขียดเหยียดขา ทุกประการ ก็มสี ติครบ รับรองไดเลยวา ถาโยมทําถึงขัน้ ปดประตูอบายไดเลย นรก เปรต อสุรกาย สัตวเดรัจฉาน โยมจะไมไปภูมนิ นั้ อยางแนนอน เพราะเหตุใด เพราะอํานาจกิเลสทัง้ หลาย โลภะ โทสะ โมหะ เกิ ด ขึ้ น โยมก็ กํ า หนดได ไ ม มี โ ลภะ ขณะมี โ ลภะก็ กํ า หนดโลภะ ก็หายไป จิตวิญญาณตายขณะมีโลภะตายไปเปนเปรต กําลังมีโทสะ ตายไปขณะนั้นลงนรก มีโมหะรวบรวมอยูในจิตใจไวมากตองไป เกิดเปนสัตวเดรัจฉานอยางแนนอน ถามีสติปฏฐานสี่ มีสติสัมปชัญญะดี อบายภูมิก็ไมตองไป ปดนรก เปรต อสุรกาย สัตวเดรัจฉานทางอายตนะ ธาตุอินทรีย ดังที่กลาวมาแลวนี้ทุกประการ จากหนังสือกฎแหงกรรมเลมที่ ๓ ภาคกฎแหงกรรม เรื่อง สัญญาณมรณะ http://www.jarun.org/v6/th/lrule03r0301.html
สวดมนต ทำกรรมฐาน ตามแบบหลวงพอจรัญ
๙๕
“ยิ่ ง ให ยิ่ ง ได ยิ่ ง หวงยิ่ ง อด
หมดก็ ไ ม ม า
เราไม ห วงกั น เราก็ ไ ม อ ด
หมดก็ ม าเรื่ อ ย ๆ”
จากหนังสือกฎแหงกรรมเลม ๖ เรื่อง เมื่ออาตมาไปอยูกับหลวงปูสด วัดปากน้ำ โดย พระธรรมสิงหบุราจารย http://www.jarun.org/v6/th/lrule06h0501.html
หากทานตองการพิมพหนังสือเลมนี้เพื่อเผยแผเปนธรรมทาน หรือใชใน งานบุญ งานพิธีตาง ๆ ทานสามารถสั่งพิมพไดที่ บริษัท รุงเรืองวิริยะพัฒนา โรงพิมพ จำกัด โดยรายไดสวนหนึ่งจากการพิมพหนังสือเลมนี้จะนำไปสมทบ จัดสรางการตนู ธรรมะชุด “หลวงปจู รัญกับเณรนอยชางคิด” เพือ่ เผยแผชวี ประวัติ และคำสอนของพระเดชพระคุณหลวงพอจรัญตอไป ขออนุโมทนาและขอขอบคุณทุก ๆ ทาน ที่มีสวนรวมในการจัดทำและ จัดพิมพหนังสือเลมนี้ คงมิมีคำใดจะประเสริฐกวาคำกลาวอนุโมทนาที่พระเดช พระคุณหลวงพอทานไดใหไว และไดนอ มนำมาใสไวในสวนแรกของหนังสือเลมนี้ ทานสามารถดูรายชือ่ ผรู ว มจัดพิมพหนังสือเลมนีไ้ ดจาก http://www.dhammasatta.com และสัง่ พิมพหนังสือไดที่ บริษทั รงุ เรืองวิรยิ ะพัฒนาโรงพิมพ จำกัด รหัสการสัง่ พิมพ “วิรยิ ะ ๔๒๔” ๕๘/๑๘๘ ซ.รามอินทรา ๖๘ ถ.รามอินทรา แขวง/เขต คันนายาว กทม. ๑๐๒๓๐ โทรศัพท ๐-๒๙๑๘-๐๑๙๒ แฟกซ ๐-๒๙๑๗-๙๐๗๒ อีเมลล viriya_999@yahoo.com