Απρίλιος 2016
ΙΔΕΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΛΗ
o κακοποιημενοσ δημοσιος χωρος τησ θεσσαλονικησ αυτες ειναι οι πρωτιες τησ πολησ
№209 Απρίλιος 2016
1
2
#209
Απρίλιος 2016
3
4
#209
Entr ance
info
ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΥΛΑΣ ΕΙΚΟΝΑ: ΟΡΧΑΝ ΤΣΟΛΑΚ
MAKING OF:
Η ήττα του δημόσιου χώρου
Εικόνα εξωφύλλου: Γιάννης Σημιτόπουλος
"Είναι μεγάλο, είναι γνωστό και είναι ένα πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα δυστυχώς. Υπάρχει μια παραβατική συμπεριφορά από κάποιους, υπάρχει αδυναμία στους μηχανισμούς μας να ελέγξουν όλη την κατάσταση, υπάρχει ένα πρόβλημα και με την κατάληψη του δημόσιου χώρου. Πρέπει όλα αυτά να μπουν σε μια σειρά". Παναγιώτης Αβραμόπουλος, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου,
Έχει περάσει καιρός και δυστυχώς το site της παράταξης Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη
Πρακτορείο Fm, Μάρτιος 2016
δε έχει πια στον αέρα το πρόγραμμα και τις ηρωικές εξαγγελίες πάνω στις οποίες βάσισε κατά ένα μεγάλο μέρος τη νίκη του το 2010 ο δήμαρχος. Πέρασαν ήδη έξι χρόνια.
“Προτεραιότητα μας είναι η αποκατάσταση
Θα ήταν ενδιαφέρον, όμως, μετά από μια προσεκτική βόλτα στοn δημόσιο χώρο της Θεσσα-
της έννομης τάξης μέσα στην πόλη. Αυτό
λονίκης αυτή την άνοιξη να κάνει κάποιος την αναδρομή στις υποσχέσεις. Και όσα υλοποι-
αφορά κυρίως το κυκλοφοριακό και τα τρα-
ήθηκαν. Αν υπάρχει μια τουλάχιστον αχίλλειος πτέρνα στη διοίκηση Μπουτάρη, την οποία
πεζοκαθίσματα. Υπενθυμίζω ότι είχαμε μπει
παραδέχονται ανοικτά με αναρτήσεις τους στα social media οι περισσότεροι των δημοτικών
σε μια σειρά, αλλά εν συνεχεία μείναμε χω-
συμβούλων της ομάδας του, είναι η καθολική αποτυχία επέμβασης, προστασίας και ανάδει-
ρίς δημοτική αστυνομία...”.
ξης του δημόσιου χώρου της πόλης. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να το αντι-
Γιάννης Μπουτάρης,
ληφθεί. Ανεβείτε τον “πεζόδρομο-πάρκινγκ” της Αριστοτέλους, προσπαθήστε να διασχίστε
Δήμαρχος, Εφημερίδα Μακεδονία,
με αυτοκίνητο την Ερμού μέρα μεσημέρι, θαυμάστε την ατέλειωτη πιάτσα ταξί της Παύλου
Μάρτιος 2016
Μελά, προσπαθήστε να προχωρήσετε στα πεζοδρόμια της Κορόμηλα και των αμαρτωλών διασταυρώσεων Μητροπόλεως-Καρόλου Ντιλ και Μητροπόλεως - Κομνηνών, διανοηθείτε τι
"Δημόσιος Χώρος & Οδικό δίκτυο- Διεκ-
συμβαίνει μετά τα μεσάνυχτα στη Σαλαμίνος στο λιμάνι, όταν ένας δρόμος 4 λωρίδων μετα-
δικήσεις, έργα, Γραμμή τραμ από το ΙΚΕΑ
τρέπεται σε μιας. Θυμηθείτε πόσες φορές τα τελευταία τρία χρόνια εισαγγελέας παρήγγειλε
μέχρι το Σιδηροδρομικό Σταθμό με τα κον-
έκτακτη παρέμβαση για το δημόσιο χώρο της Θεσσαλονίκης. Μάταια και άδοξα. Θυμηθείτε
δύλια της Υποθαλάσσιας, Συμμετοχή του
τα ηρωικά λόγια δημοτικών αρχόντων για μια άλλη πόλη που θα ξημέρωνε. Η Θεσσαλονίκη
Δήμου στον ΟΑΣΘ και προμήθεια 100 νέων
βιώνει τη χειρότερη στιγμή της μεταπολιτευτικής της ιστορίας στο δημόσιο χώρο της. Στο
λεωφορείων, Λεωφορειόδρομοι, αύξηση
όνομα της επιχειρηματικότητας, χωρίς κανένα σχέδιο παραδόθηκαν τα πεζοδρόμια και οι
της επιδότησης για το εισιτήριο, Ελεύθερα
πλατείες της στα τραπεζοκαθίσματα, όταν όλη η Ευρώπη έχει καταφέρει από χρόνια να επι-
περιφερειακά πάρκινγκ και σύνδεσή τους
βάλλει κανονιστικό πλαίσιο. Εκατοντάδες επιχειρηματίες από την άλλη, παντός είδους, από
με το κέντρο με μικρά δημοτικά λεωφορεία,
οδηγούς ταξί μέχρι ιδιοκτήτες καφέ θεωρούν τσιφλίκι του μπαμπά τους δρόμους, πεζοδρό-
Επέκταση του Μετρό και σύνδεσή του με τον
μια, πεζόδρομους. Ιδιώτες καταχρώνται με το έτσι θέλω τα πάντα καθώς η έλλειψη ποινών
Προαστιακό, Θαλάσσια αστική συγκοινωνία,
και παραδειγματισμού οδηγεί ουσιαστικά σε επιβράβευση. Λίγες σελίδες παρακάτω μερικοί
Θέση στάθμευσης για κάθε οικογένεια που
ενδιαφέροντες άνθρωποι καταθέτουν τις σκέψεις του για το δημόσιο χώρο αυτής της πόλης
κατοικεί στο κέντρο, Αισθητική αναβάθμιση
σήμερα. Ακούστε τους.
του δημόσιου χώρου”. Το πρόγραμμα της Πρωτοβουλίας για τη Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2010
PARALLAXI MAGAZINE ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016 / ΤΕΥΧΟΣ 209 / ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ • ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΕ 15.000 ΤΕΥΧΗ ΚΑΙ 320 ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ • ΜΑΖΙ ΜΑΣ AYTO TO MHNA ΕΓΡΑΨΑΝ, ΣΧΕΔΙΑΣΑΝ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΑΝ, ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ, ΕΦΑΓΑΝ, ΧΟΡΕΨΑΝ, ΑΚΟΥΣΑΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΟΙ: ΕΚΔΟΤΡΙΑ / ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ • ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ • ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ • ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΟΥΔΗΣ, ΑΚΗΣ ΔΗΜΟΥ, ΚΩΣΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ, ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΕΥΗ ΚΑΡΚΙΤΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΠΑΡΑΝΗΣ, ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΑΣΔΕΚΗ, ΧΡΥΣΑ ΝΑΝΟΥ, ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΚΗΣ ΣΑΚΙΣΛΟΓΛΟΥ, EΛΕΝΑ ΤΑΞΙΔΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΤΙΡΙΔΗΣ, ΑΛΙΚΗ ΤΣΙΡΛΙΑΓΚΟΥ • ΛΟΝΔΙΝΟ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗΣ • ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: ΝΤΙΝΑ ΠΙΝΟΣ, ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΚΙΡΛΗ • ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΛΕΝΗ ΒΡΑΚΑ, ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗΣ, STEREOSIS, ΜΑΡΙΝΑ ΤΟΥΛΑ, ΟΡΧΑΝ ΤΣΟΛΑΚ • ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ, katerina@ parallaximag.gr • ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: DOLPHINS // COMMUNICATION DESIGN • ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: ΧΡΩΜΟΤΥΠ Α.Ε. ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΗΣ Παπαμάρκου 2, 546 23 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ/FAX: 2310 429050 - 2310 429051 MONTHLY CITY & CINEMA REVIEW 2 Papamarkou str., 546 23 THESSALONIKI, GR, ΤΕL/FAX: +30 2310 429050, +30 2310 429051 www.parallaximag.gr • info@parallaximag.gr
Απρίλιος 2016
5
6
Exit
8 φωτεινές πινακίδες που θα δείξουν την έξοδο κινδύνου ακόμα και στον πιο φανατικό σπιτόγατο. Τι αξίζει να δεις και να κάνεις για να φτιάξουν οι μέρες και οι νύχτες σου εντός της πόλης. Θα βγεις όπως και δήποτε. ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
1
5
#209
1. 11ος Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος» Ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός επιστρέφει στην Θεσσαλονίκη και το 2016. O 11ος Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος» θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 3 Απριλίου 2016, με τους Αγώνες Δρόμου Υγείας και Δυναμικού Βαδίσματος σε Δημόσια Οδό 10.000μ. και 5.000μ., καθώς και τον Αγώνα Δρόμου 1.000μ. για μαθητές Δημοτικών Σχολείων, ο οποίος είναι αφιερωμένος στο περιβάλλον, σε μία διοργάνωση που θα συγκεντρώσει αναμφίβολα και πάλι άπειρους συμμετέχοντες. Η εκκίνηση του αγώνα θα δοθεί από την Πέλλα, γενέτειρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τον τερματισμό να σημαδοτοδοτείται στον Λεύκο Πύργο της Θεσσαλονίκης σε μια διαδρομή που ενώνει την αρχαία με τη σύγχρονη πρωτεύουσα της Μακεδονίας και τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO. Η διοργάνωση υποστηρίζει και υποστηρίζεται από δεκάδες Ιδρύματα και Σωματεία Κοινωνικής Προσφοράς και την WIND και στοχεύει και φέτος να συμβάλλει ενισχύοντας οικονομικά το κοινωνικό έργο τους. Ο Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος» με τη συμμετοχή 20.000 και πλέον ανθρώπων, Ελλήνων και ξένων πρωταθλητών αλλά και δρομέων υγείας κάθε ηλικίας και επιπέδου από 70 χώρες, με παράλληλη συμμετοχή ατόμων με αναπηρίες, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη και μαζικότερη διεθνής διοργάνωση σε πανελλήνια κλίμακα και η μεγαλύτερη της Β. Ελλάδας. Παράλληλα, ο 11ος Διεθνής Μαραθώνιος «ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» καταρρίπτει άλλο ένα εκπληκτικό ρεκόρ, αφού στη φετινή διοργάνωση δήλωσαν συμμετοχή 309 ομάδες δρομέων (Running Teams), καταρρίπτοντας το περσινό επίτευγμα των 300 ομάδων. *3/4/16, Πέλλα-Θεσσαλονίκη 2. «Όλοι ένα» Φίλα με Η δυναμική συμμετοχή και το ταλέντο των πέντε νέων καλλιτεχνών Χρήστου Γεροντίδη, Σάκη Καραθανάση, Κώστα Μπουγιώτη, Γιώργου Στιβανάκη, Χάρη Φλέουρα, του μαέστρου Άρη Βλάχου και των εξαιρετικών μουσικών Βάϊου Πράπα και Γιώργου Ταμιωλάκη, οι φωτισμοί του Κώστα Μπλουγουρά και το σκηνικό του Γιάννη Μουρίκη που μάγεψαν το κοινό, τα υπέροχα κοστούμια της Μαρίας Καραπούλιου, όλοι οι τεχνικοί και συνεργάτες, οι χορηγοί, όλοι μαζί όλοι ένα κατάφεραν αυτή η παράσταση να είναι μία μικρή νίκη Αγάπης. Το τραγούδι «Για σένα» που ανοίγει την παράσταση και γράφτηκε ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, αγαπήθηκε μέσα σε λίγες μέρες από όλα τα μέσα και καταχειροκροτήθηκε από τους θεατές. *1-3/4, RADIO CITY theater, Λεωφόρος Βασ. Όλγας 11& Παρασκευοπούλου 9, T. 2310 819153, 2310 824 970 3. Μια αστυνομική κωμωδία των Ρέππα - Παπαθανασίου Παίζεται για τρίτη συνεχή χρονιά και έρχεται στη Θεσσαλονίκη για δεύτερη φορά. Η αστυνομική κωμωδία του Ρομπέρ Τομά, «Μάντεψε ποιος θάρθει απόψε το βράδυ», που διασκεύασαν και σκηνοθέτησαν ο Θ.Παπαθανασίου και ο Μ. Ρέππας διαδραματίζεται στα μέσα της δεκαετίας του 50 σε ένα ορεινό θέρετρο στην Γαλλία. H Κατρίν (Κάτια Δανδουλάκη) δηλώνει στην αστυνομία την εξαφάνιση του άντρα της. Μετά τρεις μέρες απουσίας του συζύγου έρχεται στο σπίτι της ο αστυνομικός επιθεωρητής (Τάσος Κωστής) να της ανακοινώσει ότι οι έρευνές του απέβησαν άκαρπες. Και τότε ξαφνικά έρχεται
στο σπίτι ο εξαφανισμένος σύζυγος (Θάνος Καληώρας). Ένα αστυνομικό μυστήριο που δεν ξεδιαλύνεται παρά μόνο την τελευταία στιγμή του έργο με ένα φινάλε που αποκλείεται να μαντέψει και ο πιο έμπειρος θεατής αστυνομικών έργων. *Από 6/4, ΡΑΔΙΟ ΣΙΤΥ, Βασ. Όλγας 11 & Παρασκευοπούλου 9, Τ. 2310 819 153 4. IN-EDIT Festival Για άλλη μια χρονιά, το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικού ντοκιμαντέρ στον κόσμο επιστρέφει στην πόλη μας. Το IN-EDIT Festival, που ήρθε στην Ελλάδα το 2014, με πρώτη στάση τη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί και φέτος στις 7-13 Απριλίου 2016, στο γνωστό μας Ολύμπιον, στην τρίτη του διοργάνωση στην πόλη. Δεκατρία χρόνια από το ξεκινημά του στη Βαρκελώνη, το IN-EDIT έχει πραγματοποιηθεί σε περισσότερες από δεκαπέντε πόλεις παγκοσμίως, ενώ αποτελεί σημείο αναφοράς των απανταχού φίλων της μουσικής και του σινεμά. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ που προβάλλει ντοκιμαντέρ για σπουδαίους μουσικούς και μουσικές, φέρνοντας στο φως ένα παραμελημένο κινηματογραφικό είδος. Φέτος, δέκα μοναδικά μουσικά ντοκιμαντέρ που αφηγούνται ιστορίες από όλο τον κόσμο και ξεχώρισαν τα τελευταία χρόνια σε διεθνή φεστιβάλ παγκοσμίως, θα παρουσιαστούν στα πλαίσια του IN-EDIT. Και σαν bonus, φέτος στη Θεσσαλονίκη θα υπάρχει επίσης ένα session με μουσικά ντοκιμαντέρ ελληνικής παραγωγής. H διοργάνωση θα ξεκινήσει με ένα soundcheck party στις 3 Απριλίου. Φέτος εκτός από το κυρίως πρόγραμμα των ταινιών όπου παρουσιάζεται ανανεωμένο, όπως και τα sidebar events ένα νέο πρόγραμμα για σχολεία ξεκινά με το όνομα IN EDIT KIDS. *7-13/4/16, Ολύμπιον 5. Σήκω Ψυχή μου Δώσε Ρεύμα. Ένα θέατρο τραγουδιών με τη σφραγίδα του Διονύση Σαββόπουλου, όπως μόνο εκείνος ξέρει να φτιάχνει και να μας ψυχαγωγεί. Ο κορυφαίος μας τραγουδοποιός συναντά στη σκηνή την μεγαλύτερη και αρράγιστη λαϊκή μας τραγουδίστρια, αυτή τη "δύναμη της φύσεως", όπως λέει ο ίδιος, την Ελένη Βιτάλη, σε μια συνεργασία ιστορικής σημασίας. Μία μουσική συνάντηση που δεν πρέπει να χάσει κανείς! *8/4, Μέγαρο Μουσικής, Αίθουσα φίλων μουσικής Μ1, Τ. 2310 895 800 6. Ένα κλασικό έργο Στη Νέα Υόρκη του 1957, ένα αλλοδαπό αγόρι δεκαέξι χρόνων κατηγορείται για
7
Απρίλιος 2016
φόνο. "12 ένορκοι" συνεδριάζουν για το αν θα εφαρμοστεί η θανατική ποινή, αντικατοπτρίζοντας τις - δυστυχώς διαχρονικές - προκαταλήψεις της κοινωνίας μας, μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα που ξετυλίγονται «βίαια» μπροστά στα μάτια μας. «12 θυμωμένοι άντρες» κλειδωμένοι σ’ ένα δωμάτιο, έχουν κληθεί να αποφασίσουν ομόφωνα για τη ζωή ενός νέου ανθρώπου, αντιμετωπίζοντας το βάρος της ευθύνης που φέρνει η κάθε τους απόφαση. Οι θεατές παρακολουθούν από την «κλειδαρότρυπα» της αίθουσας ενόρκων, μία από τις πιο διχαστικές και επιδραστικές υποθέσεις όλων των εποχών, με τους 12 ενόρκους άλλοτε να ταυτίζονται και άλλοτε να συγκρούονται. Το θέατρο μετατρέπεται σε δικαστικό μέγαρο θέτοντας τους θεατές στη θέση των ενόρκων! Το έργο βασίζεται στην ομώνυμη αμερικάνικη τηλεταινία του 1954, που το 1957 έγινε ταινία με το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Σίντνεϊ Λιούμετ (Χρυσή Άρκτος, πολλά βραβεία και τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ (μία εκ των οποίων
καλύτερου σεναρίου του Ρέτζιναλντ Ρόουζ) και στη θεατρική του μεταφορά, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαϊδη, κρατήθηκε η εποχή που γράφτηκε το έργο. *14-24/4, Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Εθνικής Αμύνης 2, Τ. 2315 200200 7. TEDx ΘεσσαλονίκηςΈνας κόσμος σε κίνηση Tο TEDx Θεσσαλονίκης για το 2016 στοχεύει να “αιχμαλωτίσει” σε μία ημέρα τον κόσμο παρουσιάζοντάς τον μέσα από τους σύγχρονους πρωταγωνιστές του. “Ένας κόσμος σε κίνηση - Α World on the Move” το θέμα και μία ημέρα γεμάτη μεταξύ άλλων με ρομποτική τεχνολογία, επιστήμες, δημοσιογραφία και εκπαίδευση, επιχειρηματικότητα και όσα κάνουν ένα κόσμο να κινείται, μα πολύ περισσότερο επιδραστικές προσωπικότητες που όρισαν ή ορίζουν αυτή “την κίνηση” έκαστες στο πεδίο δράσης τους. Τα πρόσωπα που θα ανέβουν στη σκηνή της 7ης διοργάνωσης του TEDx Thessaloniki είναι μεταξύ άλλων οι εξής: ο Άλεξ Λοΐζου, συνιδρυτής και
επικεφαλής του τμήματος τεχνολογίας της Trouva, ενός online «εμπορικoύ κέντρου», η Ione Wells, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο Στυλιανός Ε. Αντωναράκης, Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Γενετικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης, ο Dimitri Zenghelis, συνεπικεφαλής Κλιματικής Πολιτικής στο Ερευνητικό Ινστιτούτο για τις Κλιματικές Αλλαγές “Grantham” του Πανεπιστημίου LSE, ο μουσικός Στέργιος Παρίζας, ο επιχειρηματίας Γιώργος Ελευθερίου και συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Sentio Solutions, ο σκηνογράφος και video artist Στάθης Μίτσιος, η Zrinka Bralo, διευθύντρια του Migrants Organise, μίας πλατφόρμας κοινωνικής οργάνωσης για μετανάστες και πρόσφυγες, ο Mιχάλης Αγάθος, θεωρητικός φυσικός, υποψήφιος διδάκτορας βαρυτικής φυσικής στο Ινστιτούτο Nikhef του Άμστερνταμ, ο Andrew Bastawrous, χειρούργος οφθαλμίατρος και κοινωνικός επιχειρηματίας κ.ά. *2/4, ώρα 10πμ, αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης Μ2 του Μεγάρου Μουσικής
8. Φωτογραφίζοντας "εκεί έξω" Κάθε μέρα έχει 24 ώρες ή αλλιώς 1440 λεπτά. Δηλαδή εκεί έξω καθημερινά υπάρχουν αμέτρητες στιγμές ή αλλιώς ένα σύμπαν πιθανοτήτων μέσα στο οποίο γεννιούνται οι ζωές μας, ταξιδεύουν μέσα από χαρές και λύπες μέχρι να καταλήξουν γράμματα σε μια σελίδα ιστορίας, στο βιβλίο του βίου ενός αφανούς ή επιφανούς ήρωα. Αυτές τις στιγμές πριν γίνουν κομμάτι του παρελθόντος φύλαξαν δύο άνθρωποι για να τις μοιραστούν μαζί μας. Ο Νίκος Αραμπατζής και η Κορίνα Χατζηγεωργίου, δυο νέα παιδιά από τη Θεσσαλονίκη, συνάντησαν τη φρίκη και τον πόνο του ξεριζωμού των προσφύγων, αλλά και στιγμές χαράς κι ευτυχίας κατοίκων της πόλης μας και συγκέντρωσαν τις εικόνες τους σε μια φωτογραφική έκθεση: «Εκεί Έξω». *έως 30/4, Cafe-bar Quarter, Ανατολικής Θράκης 75, Κ. Τούμπα
8
#209
δημόσιος χώρος... ΛΕΞΕΙΣ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ | ΕΙΚΟΝΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΗΜΙΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΟΡΧΑΝ ΤΣΟΛΑΚ
Ποια είναι σήμερα η εικόνα του δημόσιου χώρου στη Θεσσαλονίκη; Πόσο εκπαιδευμένοι είναι οι κάτοικοι της πόλης αλλά και οι αρχές της στο σεβασμό, την ανάδειξη και την αξιοποίηση του; Ανοίγοντας το φάκελο δημόσιος χώρος στη Θεσσαλονίκη σήμερα, εντοπίζουμε τα προβληματικά του σημεία και ζητούμε από μια σειρά ειδικούς να μας εκθέσουν τις απόψεις τους για τη σημερινή εικόνα αλλά και για το παρελθόν και το μέλλον.
9
Απρίλιος 2016
αγνοείται... Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ της Χάρις Χριστοδούλου -Αρχιτέκτονας /Πολεοδόμος Η Θεσσαλονίκη όπως όλες οι μεγάλες πόλεις, αλλάζει διαρκώς. Ήδη μπορούμε να θυμηθούμε διαφορετικές ατμόσφαιρές της μέσα στην κρίση, στιγμές και σημεία συλλογικής ανάτασης. Πράγματι, όπως φανερώνει η μελέτη των πόλεων του κόσμου, δεν είναι τόσο οι υλικές συνθήκες που διαμορφώνουν τη συναρπαστική ατμόσφαιρα της αστικής ζωής, τη ζωντάνια και την ασφάλεια, το ύφος της ενδεχόμενης κοινής ευφορίας στα ανοιχτά πεδία, όσο ο ιδιαίτερος πολιτισμός της κάθε πόλης στο ιδιαίτερο γεωγραφικό πεδίο, η έκδηλα θετική συνύπαρξη της ετερογένειάς της, η πυκνή ανάμειξη των λειτουργιών της, οι αποτελεσματικές διαδικασίες πρόκλησης γεγονότων από πολίτες και ενεργές πρωτοβουλίες, ο πλούτος της αστικής εμπειρίας. Αυτή είναι η αισιόδοξη ματιά που αφαιρεί από την αντίληψη ενοχλητικές πραγματικότητες. Αυτές δεν είναι τα τεχνικά έργα που δεν κατασκευάζονται ή η νέα αρχιτεκτονική που δεν συμβαίνει στην πόλη μας ελλείψει οικονομικών πόρων. Ας θυμηθούμε ότι και πριν την κρίση, οι συνθήκες στο δημόσιο χώρο δεν ήταν και πολύ διαφορετικές. Πολλά από τα έργα που υποκριτικά ανακοινώνονταν δεν υλοποιούνταν, η ποιότητα της εφαρμοσμένης αρχιτεκτονικής - εκτός λιγοστών εξαιρέσεων, οριακά ικανοποιούσε ακόμη και τους ειδικούς, ενώ σταθερή ήταν η κριτική ως προς τη σκοπιμότητα των συγκεκριμένων υλικών παρεμβάσεων. Επίμονη και καθημερινή ενοχλητική πραγματικότητα είναι η συνεχιζόμενη ζοφερή
υποβάθμιση του δημόσιου χώρου, όπως προκύπτει από την έλλειψη συντονισμένης φροντίδας για τις καθημερινές συνθήκες των πρωταρχικών λειτουργιών του (κυκλοφορία, συνάντηση, επικοινωνία). Είναι η συνεχιζόμενη απουσία πρωτοκόλλων ελέγχου, διαχείρισης, ανάδειξης και συντήρησής του από τους ανόητα ανταγωνιστικούς μεταξύ τους αρμόδιους φορείς. Κυρίως, είναι η απραξία για τη διασφάλιση του πλούτου της πολυπλοκότητάς του. Πόσο ακόμη να αδιαφορήσουμε για την αποκρουστική αλλοίωση της πιο αγαπημένης μας πλατείας με την κατάργηση των παρόδιων στοών; Πόσα ακόμη τραπεζοκαθίσματα μπορούν να χωρέσουν τα συνωστισμένα πεζοδρόμια στο κέντρο; Πόσο να ανεχτεί κανείς την έρπουσα κερδοσκοπία στους κοινόχρηστους χώρους; Σε πόσες ακόμη υπεραγορές μπορεί να αντισταθεί η ποικιλία της τοπικής μικρής οικονομίας; Πόσα ακόμη αδρανή παρτέρια θα δούμε; Πόσοι ακόμη επισκέπτες να έρθουν να συναντήσουν παραμελημένα μνημεία; Πόσο ακόμη να κατοικούμε και να φυλάμε το κέντρο με τη μονοκαλλιέργεια της θορυβώδους αναψυχής, χωρίς βασικές καθημερινές εξυπηρετήσεις; Πόσο ακόμη να αντέξει το κέντρο της Θεσσαλονίκης; Πόσο ακόμη να επιμένουν οι αισιόδοξοι πολίτες; Οι αρμοδιότητες για να καθοριστεί η καθημερινή συγκρότηση του αστικού γίγνεσθαι στα δημόσια πεδία με διαφορετικό τρόπο υπάρχουν στην τοπική αυτοδιοίκηση. Απαιτείται μία διεξοδικότερη και πολυεπίπεδη αναγνώριση του δημόσιου χώρου που να υπερβαίνει τις παγιωμένες προσεγγίσεις, να αναγνωρίσει δυναμικές, να ωθήσει και να ενώσει σε νέες συλλογικές πρακτικές. Παραδείγματα αστικού σχεδιασμού με μη υπερο-
πτικούς χειρισμούς υπάρχουν. Ας μετατεθεί η προσοχή πραγματιστικά και δημιουργικά στις διαδικασίες και τις δράσεις. Για όλα αυτά δεν απαιτούνται σημαντικοί πόροι, αλλά λιγότερες ρητορίες, μία θετική οδηγός παράσταση για την ποιότητα ζωής στην πόλη, και βέβαια επίμονη πρόθεση και σταθερή επιτέλεση διοίκησης, για το δημόσιο όφελος βέβαια.
ΟΙ ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΑΡΑΩ της Κύας Τζήμου ΠΕΖOΔΡΟΜΟΙ Η Θεσσαλονίκη δεν διαθέτει μεγάλο δίκτυο πεζοδρόμων, αν εξαιρέσει κανείς αυτούς που δημιουργήθηκαν εκατέρωθεν της Αριστοτέλους στις αγορές Καπάνι και Άθωνος, την Ικτίνου και τη Ζεύξιδος, την Καλαποθάκη, τη Γούναρη και τα πέριξ της και ό,τι συναντά τη Ρωμαϊκή Αγορά. Η κατάσταση σε αυτούς είναι συχνά απελπιστική. Μετατρέπονται σε πάρκιγνκ μοτοσυκλετών, τόπο όχι μόνο ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων, αλλά και ολόκληρων κατασκευών και υπαίθριων εκθέσεων επίπλων, μετατρεπόμενοι από πεζόδρομους σε ανθρωποδιώκτες δρόμους. Κορυφαίο παράδειγμα παραβάσεων ακόμα και από το ίδιο το κράτος (αστυνομία, ΙΚΑ, κλπ) η Αριστοτέλους-πάρκινγκ και καλύτερος ως εικόνα μέχρι σήμερα ο νέος πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας που παρουσιάζει μάλλον την πιο τακτοποιημένη εικόνα σε σχέση με κάθε άλλον. ΠΕΖΟΔΡOΜΙΑ Θεωρητικά τόπος που κινούνται οι πεζοί. Όχι σε αυτή την πόλη όμως. Το γνωστό άπλωμα των τραπεζοκαθισμάτων στο κέντρο και
την περιφέρεια αναγκάζει πολύ συχνά τον πεζό να κατέβει στο οδόστρωμα. Μια σειρά εμπόδια από τοποθετημένα αντικείμενα κάνουν σε πάρα πολλά πεζοδρόμια της πόλης τη διέλευση με καρότσι, παιδικό ή αναπήρων, αδύνατη. Το ίδιο ισχύει και στις διαβάσεις με παρκαρισμένα προκλητικά αυτοκίνητα πάνω στη διάβαση, ενώ ανθεί το νέο φαινόμενο της συν-περίληψης ακόμα και φωτεινών σηματοδοτών στην επίπλωση του καταστήματος. Στα πεζοδρόμια όπου εμπεριέχεται και ποδηλατόδρομος η κατάσταση μοιάζει ακόμα πιο δραματική (Αγγέλακη, Λ. Νίκης κλπ) καθώς εκεί απαιτείται σλάλομ για να βγουν όλοι σώοι και αβλαβείς. ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Η έλλειψη σεβασμού που επικρατεί στους υπόλοιπους δημόσιους χώρους της πόλης παρατηρείται και στα σχολικά της συγκροτήματα. Η περιορισμένη δυνατότητα τακτικών συντηρήσεων, η ανυπαρξία σοβαρών πόρων και φύλαξης σε συνδυασμό με τους βανδαλισμούς δίνουν μια εικόνα εγκατάλειψης και παρακμής στα περισσότερα σχολεία τα οποία υποφέρουν και από την έλλειψη πρασίνου αλλά και την ερήμωση τις ώρες που δεν λειτουργούν καθώς συνήθως δεν αξιοποιούνται για άλλες δραστηριότητες. ΤΑ ΨΕΥΤΟΓΚΡΑΦΙΤΙ Η διάδοση της μουτζούρας ως μόδα αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη αυτή τη στιγμή πηγή οπτικής και πραγματικής ρύπανσης κάθε γωνιάς της πόλης. Δεν υπάρχει χιλιοστό επιφάνειας, από τις όψεις ιστορικών κτιρίων μέχρι τα παγκάκια της νέας παραλίας, όπου ένας φέρελπις και κυρίως νάρκισσος νεαρός της κάτοικος δεν θα αφήσει τη σφραγίδα του με
10
ένα μαρκαδόρο. Πέρα όμως από τις υπογραφές υπάρχει μια έντονη τάση βανδαλισμού και καταστροφής ωραίου τοποθετείται, από μια πινακίδα σηματοδότησης έως μια φρεσκοβαμμένη όψη ενός διατηρητέου. Και είναι τέτοια η άμιλλα μεταξύ των βανδάλων που κάθε μουτζούρα αντέχει μόνο μερικές ώρες προτού μια νέα τη σκεπάσει. ΔΙΠΛΟΠΑΡΚΑΡΙΣΜΕΝΑ Αν η Θεσσαλονίκη είχε ελεύθερους τους δρόμους της από τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα που βρίσκονται στο κέντρο ή την περιφέρειά της, η κυκλοφορία θα ήταν εντελώς διαφορετική. Άνθρωποι κάθε ηλικίας επιλέγουν να εγκαταλείψουν για λίγο ή πολύ το αυτοκίνητο τους διπλοπαρκαρισμένο σε μικρούς ή μεγάλους δρόμους δημιουργώντας μια ασφυξία. Οι δρόμοι με το σοβαρότερο πρόβλημα είναι η Τσιμισκή, η Παύλου Μελά, η Ερμού και βεβαίως η Κουντουριώτου στο λιμάνι όπου τις νύχτες οι 4 λωρίδες κυκλοφορίας γίνονται. Το πρόβλημα επιτείνει η παρουσία των ταξί σε σημεία που δεν είναι στάσεις στάθμευσης με ολική κατάληψη σχεδόν όλου του κέντρου. ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ Η πόλη, αν τη δεις από ψηλά, από ένα αεροπλάνο μοιάζει με ένα τσιμεντένιο θεριό. Αν εξαιρέσεις τη νέα παραλία, τη νέα Ελβετία, το Πεδίο του Άρεως και το ΑΠΘ οι πράσινες πινελιές απουσιάζουν εντελώς. Ελάχιστα πάρκα στο δήμο της Θεσσαλονίκης, ακόμα
#209
λιγότερες παιδικές χαρές, δυο όλες και όλες στο κέντρο της, μια στο Ναβαρίνο και μια κάτω από τη Ρωμαϊκή Αγορά και ανυπαρξία σχεδιασμού για το μέλλον. ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΤΟΥΑΛΕΤΕΣ Κλειστές, σφραγισμένες, παρατημένες αποτελούν είδος προς εξαφάνιση, σε μια πόλη που κάποτε γνώριζες πού μπορούσες να τις βρεις. Σήμερα απουσιάζουν εντελώς για τους πολίτες και τους τουρίστες της που αναγκάζονται να καταφεύγουν σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ή δημόσιους χώρους.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ του Χάρη Χεϊζάνογλου - Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ / MSc(hons) Architecture / TU Delft Το μνημείο δεν είναι πάντα ορατό. Στο υπέδαφος της Θεσσαλονίκης επάλληλα στρώματα ιστορίας συγκροτούν από κάτω προς τα επάνω μια τρισδιάστατη καταχώρηση αξιοποιημένων και χαμένων ευκαιριών, ένα ιστορικό αρχείο καταστροφής και ανάπτυξης των εκδοχών της πόλης. Ο φορέας ανάκλησης της μνήμης συχνά είναι απλά ένα επιφανειακό ίχνος, ένα κενό, μια οδική αρτηρία ή μια χρήση που επιμένει. Κάτω από τη σύγχρονη Εγνατία βρίσκεται η αρχαία, η οδική χάραξη δεν σταμάτησε ποτέ να χρησιμοποιείται, διατηρήθηκε διαμορφώνοντας διαχρονικά το σώμα της πόλης. Αντίθετα, σε ένα αδόμητο οικόπεδο επί της οδού Απελλού,
βρίσκεται θαμμένη η κορυφή του κοίλου ενός αρχαίου σταδίου που πιθανόν εκτεινόταν μέχρι την Αγία Σοφία, που δεν διατηρήθηκε, έχει είτε καταστραφεί είτε θαφτεί για πάντα κάτω από τις πολλαπλές ιστορικές εκδοχές της πόλης με τελευταίο το αστικό σώμα που έπλασε η αντιπαροχή. Ένα άλλο αστικό σώμα, αυτό της πόλης πριν την αντιπαροχή, βρίσκεται καλά κρυμμένο στην νέα παραλία, η οποία μπαζώθηκε τη δεκαετία του ’60 με πρώτη ύλη τα υπολείμματα των παλιών κτισμάτων, που γκρεμίζονταν δίνοντας τη θέση τους στις πολυκατοικίες. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν κανείς θρηνεί για τις χαμένες εκδοχές της πόλης, τα χαμένα αστικά της σώματα, οφείλει να δεχθεί ότι η ιστορία συμμετέχει, όχι μόνο με τα ορατά της μνημεία, τη Ροτόντα, τη Ρωμαϊκή αγορά, τα Οθωμανικά και βιομηχανικά κτίσματα, και όχι απλά σαν παθητική μνημειοποίηση μιας φθίνουσας υλικότητας, αλλά, ακόμα και μέσω της απώλειας, σαν ενεργό συστατικό μιας ιστορικής συνέχειας, σαν αόρατη πρώτη ύλη που γεννά δυνατότητες και περιορισμούς παράγοντας εκ νέου ιστορία, συντάσσοντας τον χώρο ως τόπο.
ΤΡΑΠΕΖΑΚΙΑ ΕΞΩ ΛΟΙΠΟΝ. ΓΙΑ ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ Ή ΜΗΠΩΣ ΟΧΙ ΤΕΛΙΚΑ; της Παρασκευής Ταράνη - Αρχιτέκτονας Από όταν, το 2013, μαζί με τη Φυλλιώ Κατσαβουνίδου, μεταφράσαμε στα ελληνικά το βιβλίο του Δανού αρχιτέκτονα Jan Gehl «H
ζωή ανάμεσα στα κτήρια. Χρησιμοποιώντας τον δημόσιο χώρο», πολλά πράγματα έγιναν για μένα πιο κατανοητά. Ο Jan Gehl μας λέει πως είναι σωστό να είσαι προστατευμένος στον υπαίθριο χώρο αλλά και να έχεις την ευκαιρία να βιώνεις τον καλό και τον κακό καιρό, τις αλλαγές των εποχών, ειδικά όταν έχεις τη δυνατότητα να αποφασίζεις μόνος σου πότε θέλεις να το κάνεις. Εδώ σε μας, η ζήτηση για περισσότερα τραπεζάκια έξω συνεχώς αυξάνεται. Γιατί όμως καθόμαστε έξω; Οι απαντήσεις μοιάζουν προφανείς: γιατί μας αρέσει το άμεσο φως, ο ήλιος, ο δροσερός αέρας, μας αρέσει να χαζεύουμε την περατζάδα της πόλης. Όταν καθόμαστε έξω πάντα χάνουμε κάτι από την άνεση που μας προσφέρει ένας εσωτερικός, κλειστός χώρος. Εμείς όμως, για άλλη μια φορά, αρνηθήκαμε το παραμικρό τίμημα των επιλογών μας. Βγάλαμε έξω τους τεράστιους, αναπαυτικούς καναπέδες, τα αμπαζούρ, τις σόμπες, τους ανεμιστήρες και μετατρέψαμε τον υπαίθριο χώρο σε ένα ιδιότυπο, υβριδικό, πλαστικό ενδιάμεσο. Ούτε φως πλέον, ούτε δροσερός αέρας, ούτε θέα, ούτε η διάδραση με τους περαστικούς, όλα αυτά δηλαδή που κάνουν ενδιαφέρουσα τη ζωή στον υπαίθριο αστικό χώρο, τη ζωή ανάμεσα στα κτήρια. Όταν δεν εκτιμάς πραγματικά τις ποιότητες ενός αγαθού, το καταστρέφεις και το αλλοιώνεις πρωτίστως για τον εαυτό σου και στη συνέχεια για όλους τους άλλους. Καταπατάς πεζοδρόμια, κλείνεις ράμπες, στενεύεις τα περάσματα στα εμποδιζόμενα άτομα και ΑμεΑ. Καμία κανονιστική ρύθμιση δεν βλέ-
Απρίλιος 2016
11
12
πω ικανή να ανατρέψει αυτή την πραγματικότητα. Τα τραπεζάκια έξω είναι η ζωντάνια της δημόσιας ζωής στην πόλη. Δεν θέλω να περιοριστούν. Απλές, διαφορετικές λύσεις χρειάζονται για να μάθουμε να καθόμαστε πραγματικά «έξω». Για παράδειγμα, στον πεζόδρομο της Αγίας Σοφίας: αυτο-σερβιριζόμενα, κοινά, διάσπαρτα καθίσματα και μικρές, ελαφριές ομπρέλες. Σε μια λογική open mall. Το έχουν εφαρμόσει κι αλλού, και είναι ωραίο!
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ, ΜΙΑ ΛΕΠΤΗ ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ της Αναστασίας Παπαδοπούλου - δρ. Αρχιτέκτων ΑΠΘ, / ΜΔΕ Αρχιτεκτονικής Τοπίου ΑΠΘ / [40.22.Architects] Ανάμεσα σε ονομασίες και αξίες που αποδόθηκαν διαχρονικά στον χώρο της πόλης, σημαντική θέση κατέχει η κοινωνική του διάσταση. Ο δημόσιος χώρος, αυτή η “εικόνα της πόλης”, αποτελεί ταυτόχρονα ένα πεδίο συνύπαρξης και συμμετοχής, αλλά και εκδήλωσης
#209
κοινωνικών ανισοτήτων και συγκρούσεων. Στο πλαίσιο της επικοινωνίας και της δημόσιας έκφρασης ιδεών και αντιλήψεων, άμεσα συνδεδεμένων με τις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες, μία νέα “γλώσσα” με τη δική της ορολογία και τα δικά της σύμβολα αναπαριστά τον προφορικό λόγο και κάθε λογής έννοιες σε επιλεγμένες επιφάνειες, επιθυμώντας την αμεσότητα. Αυτή η επονομαζόμενη “τέχνη του δρόμου” (street art, graffiti), έρχεται ως μια χειρονομία με ιδιαίτερη εκφραστική δύναμη και με στόχο τη μετάδοση ενός νοήματος - μηνύματος στο ευρύ κοινό. Ο παράνομος, αντισυμβατικός και τολμηρός χαρακτήρας αυτής της έκφρασης, την κάνει ελκυστική για τους πρεσβευτές και τους οπαδούς της. Σε καιρούς σύγχυσης και αδιεξόδων, αποτελεί το κάτοπτρο της κρίσης, μια παρεμβατική χειρονομία στην κοινωνική ζωή, που δηλώνει μια λανθάνουσα ανισορροπία και αντίδραση. Σε αυτόν τον πολυδιάστατο “καμβά” που ονομάζουμε αστικό δημόσιο χώρο και που αποτελεί έναν “κοινό” για όλους μας τόπο, τα graffiti παρουσιάζονται είτε ως καλαίσθητες και ενίοτε
εντυπωσιακές συνθέσεις που προκαλούν την έκπληξη και την τέρψη του θεατή, ή ως σλόγκαν, πολιτικά μηνύματα, συνθήματα, σύμβολα, υπογραφές ονομάτων και ψευδωνύμων ατόμων ή ομάδων (graffiti tag) που απλά φέρονται ως ίχνη χωρίς καμία αισθητική αξία, πάνω σε μια επιφάνεια. Υπάρχει λοιπόν παράλληλα και μια ιστορία ασχήμιας που παίρνει μεγάλες διαστάσεις στις μέρες μας. Χρειάζεται συλλογική προσπάθεια αν θέλουμε να διασώσουμε το νόημα και τον χαρακτήρα αυτού του “κόσμου” μέσα στον χρόνο, ώστε αυτός ο “κοινός τόπος”, που υπερβαίνει το χρόνο διαμονής μας σε αυτόν, να περικλείει ασφαλώς όλα όσα μοιραζόμαστε με μ’ αυτούς που ζουν μαζί μας, με όσους υπήρξαν εδώ πριν και με όσους θα έλθουν μετά από μας…
ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ του Κωνσταντίνου Πέγκου - Ομάδα Active Thessaloniki (www.facebook. com/groups/activethessaloniki) Τον Ιούνιο του 2013, δημιουργήθηκε η ομά-
δα στο Facebook με στόχο την καταγραφή αλλά ακόμα περισσότερο την εύρεση λύσεων στο μέτρο του δυνατού, που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης για όλους. Με αυτό το σκεπτικό δημιουργήθηκε η “Active Thessaloniki”. Σήμερα η ομάδα μας αριθμεί περίπου 2.570 μέλη και αυξάνεται καθημερινά. Στο διάστημα αυτό μέχρι σήμερα, καταφέραμε αρκετές μικρές νίκες, αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η αδιαφορία… Όχι τόσο από τις υπηρεσίες του δήμου αλλά από τη πλειονότητα των συμπολιτών μας. Το να ενδιαφέρεσαι για τα πεζοδρόμια, για τις ράμπες για τα ΑΜΕΑ, για την καθαριότητα, για το πάρκινγκ μοιάζει στα μάτια των περισσοτέρων ως κάτι δευτερευούσης σημασίας. ‘’Ο κόσμος έχει προβλήματα, με αυτά θα ασχολείται;’’, είναι η συχνή φράση που αποδίδεται απαξιωτικά σε αυτό που κάνουμε. Εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα… Θα μπορέσουμε να πείσουμε τον συμπολίτη μας ότι μόνο ως σύνολο μπορούμε να διεκδικήσουμε μια καλύτερη ποιότητα στη καθημερινότητά μας; Ότι η ενασχόληση και με αυτό που συμβαίνει
13
Απρίλιος 2016
έξω από το σπίτι μας, αφορά κι εμάς τους ίδιους; Μένει να φανεί στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, τι τελικά ζητάμε και τι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε για να αλλάξουμε τη πόλη μας.
78N | ΤΡΑΝΖΙΤ ΤΟΥ ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ της Λίλιας Μίτσιου - Αρχιτέκτονας Βραδινή διαδρομή με το λεωφορείο 78N για αεροδρόμιο- μια επένδυση των συναισθημάτων στην κίνηση των χιλιομετρικών διανυσμάτων. Αν η κλίμακα της πόλης καθορίζεται από τις αποστάσεις της, τότε αυτή η πόλη βρίσκεται στο μεταίχμιο της φαντασιακής της ολοκλήρωσης σε μητρόπολη, προς τη διαδρομή της για το αεροδρόμιο. Το Ν78 ως μεταβατικός χώρος εν κινήσει, μια υποκουλτούρα των μοναδικών μέσων μαζικής μεταφοράς τη νύχτα, λειτουργεί ως μικρογραφία της κοινωνικής δομής και της
αστικής συμπεριφοράς. Η διαδρομή ακολουθεί την υπολειμματική φαντασμαγορία του νυχτερινού κέντρου, των ανατολικών συνοικιών, της λωρίδας της κατανάλωσης λίγο πριν φτάσεις στο καζίνο με τελευταία στάση το αεροδρόμιο, ως ελπίδα τη μελλοντική εξωστρέφεια. Η αμφισημία της βιώνεται ως σύνθετη εμπειρία της υποκειμενικότητας του “άλλου” που πρέπει να γυρίσει σπίτι του, στη δουλειά του, στην πτήση του, στοιβαγμένος μικροαστικά σε ένα μόνο βαγόνι μη σταθερής τροχιάς... Η μητρόπολη προσπαθεί να φτάσει στο μυθικό εκείνο σημείο όπου ο κόσμος θα είναι ολοκληρωτικά κατασκευασμένος από τον άνθρωπο και θα ταυτίζεται ακριβώς με τις επιθυμίες του, έγραψε κάποτε ο Rem Koohlaas. Ίσως τότε το 78N εκπληρώνει τις νυχτερινές επιθυμίες και ανάγκες του μέσα σ’ ένα παραλήρημα ήχων και κραυγών συνωστισμένο να θυμίζει μια πόλη που ασφυκτιά για αστικοποίηση. Σ’ ένα τρισδιάστατο πλέγμα στάσεων όπου το night life του κέντρου, η εφηβεία μαζί με τη φοιτητική ταυτότητα, οι τρανζιτ επισκέπτες της πόλης και οι εργαζόμενοι στο
μεταίχμιο της νύχτας έχουν ραντεβού...
ΜΗΠΩΣ ΜΑΣ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΟΙ ΙΔΕΕΣ; του Γιάννη Αγγελίδη - Αρχιτέκτονας -πολεοδόμος / Αντιπρόεδρος της Ένωσης για τα δικαιώματα των πεζών Αυτό υποτίθεται ότι θα ήταν ένα άρθρο για τους πεζόδρομους της Θεσσαλονίκης. Έτσι έλεγε η «παραγγελιά». Όμως τι να λέμε τώρα. Τα γνωστά; Για αυτοκίνητα στα πεζοδρόμια και τραπεζοκαρέκλες παντού; Για χαλασμένα και βρώμικα δάπεδα; Για παντελή έλλειψη φύλαξης; Και διηγώντας τα να κλαίς. Ας κάνουμε αναστροφή να το πιάσουμε το θέμα από αλλού. Η Θεσσαλονίκη ήταν (είναι ακόμη;) γνωστή για το τεράστιο καλλιτεχνικό δυναμικό της: συγγραφείς, τραγουδιστές, ηθοποιοί, ποιητές, εικαστικοί καλλιτέχνες κάθε είδους γεννιόνταν και ανδρώνονταν εδώ και μετά οι περισσότεροι έφευγαν για αλλού μια και ο τόπος δεν μπορούσε να τους θρέψει. Άραγε αυτό συνεχίζεται; Ή μήπως μας τελείωσαν οι ιδέες; Καιρός να το
διαπιστώσουμε. Σε όλες σχεδόν τις χώρες η τέχνη έχει μεταφερθεί στον δημόσιο χώρο. Άπειρα τα έργα τέχνης στις μεγάλες σύγχρονες πόλεις. Και δεν μιλώ για μνημειακά συμπλέγματα, των αρχαίων ημών πρόγονων, των πολεμιστών, των ηρώων και των μαρτύρων μας. Ούτε για τους μπούστους των επιφανών πολιτικών μας. Μιλώ για έργα με χιούμορ με σύγχρονες αναφορές και αισθητική που προκαλούν το χαμόγελο του διαβάτη και του φτιάχνουν την διάθεση. Που τον εκπλήσσουν ευχάριστα. Έχουμε μεγάλη ανάγκη αυτή την ευχάριστη έκπληξη στους ισοπεδωμένους (και βρώμικους) δημόσιους χώρους της πόλης. Ίσως είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει τους πολίτες να ενδιαφερθούν γι' αυτούς και να μην τους καταπατήσουν. Δύσκολο αλλά όχι αδύνατο. Τι μπορεί να γίνει για τους δημόσιους χώρους και τους πεζόδρομους της Θεσσαλονίκης; Να μερικές ιδέες: > Οι Δήμοι να κάνουν μικρούς διαγωνισμούς για ιδέες που υλοποιούμενες θα δώσουν
14
#209
15
Απρίλιος 2016
ενδιαφέρον στους δημόσιους χώρους και στους πεζοδρόμους. Παρεμβάσεις στα δάπεδα, στις διαβάσεις, στις στάσεις των λεωφορείων, στους στύλους πληροφόρησης. Και όπου αλλού. > Ένα ετήσιο Φεστιβάλ στην πόλη για τους γκραφιτάδες. Γκραφιτάδες της Θεσσαλονίκης να η ευκαιρία σας. Σε ένα συγκεκριμένο χώρο μέσα στην πόλη να μπορούν να διαγωνιστούν για ένα ας πούμε τριήμερο δημιουργώντας έργα εφήμερα (φεστιβάλ με εφήμερα έργα σε πάγο ή στην άμμο γίνονται σε όλο τον κόσμο). Μπορεί να είναι και θεματικό: Αθλητικό γκράφιτι (ομαδάρα μου και τα λοιπά), ή καλλίτερης υπογραφής, ή καλύτερης ατάκας. Και παρεμπιπτόντως μήπως πρέπει να διοργανώσουμε (δωρεάν) μαθήματα για γκραφιτάδες; Η πόλη έχει μια τεράστια ιστορική παρακαταθήκη σε εικόνες και σύμβολα πρώτης γραμμής παγκοσμίως. Από την Γοργόνα την αδελφή του Μεγαλέξανδρου μέχρι τα ψηφιδωτά της Ροτόντας και βάλε. Γιατί δεν βλέπουμε γκράφιτι εμπνευσμένα από αυτά; Κάπου κάποιες γραμμές πληροφορίας δεν δουλεύουν. > Στο «παιχνίδι» θα μπορούσαν να μπουν και δημόσιοι (και ιδιωτικοί) οργανισμοί. ΔΕΗ (κολώνες), ΟΤΕ (ΚΑΦΑΟ), Φυσικό Αέριο, ΟΑΣΘ και ένα σωρό άλλοι που ελέγχουν και εγκαθιστούν τον εξοπλισμό στους δημόσιους χώρους. Επιτέλους να δούμε και κανένα εκκλησάκι κομψοτέχνημα (Εκκλησία μας ακούς;). Όχι μόνο αυτά που πουλάνε στις μάντρες υλικών. > Γιατί όχι και διαγωνισμός για το πιο «ντιζαϊνάτο» περίπτερο ή την καλύτερη διακόσμηση καταστήματος; Όσοι πάρουν μέρος μόνο οφέλη θα έχουν. Οι οργανώσεις των πεζών αντί να κυνηγούν τους κακούς επαγγελματίες θα μπορούσαν να βραβεύσουν το πιο «φιλικό» αλλά και «σικάτο» σετ τραπεζοκαθισμάτων στην πόλη. Γιατί όχι και το πιο ιστορικό καφέ; Ή ένα ιστορικό βιβλιοπωλείο; Πεζοί και (σωστοί) μαγαζάτορες ενωμένοι, ποτέ νικημένοι! > Κάθε χρόνο ΟΤΑ και οργανώσεις -κατόπιν συμφωνίας- θα μπορούν να «υιοθετούν» έναν πεζόδρομο. Θα είναι ο «πεζόδρομος της καρδιάς μας» για το συγκεκριμένο έτος. Όλοι, ΟΤΑ και οργανώσεις και καταστηματάρχες θα αναλαμβάνουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις γι' αυτόν τον πεζόδρομο, πχ ο ΟΤΑ θα αναβαθμίζει τα δάπεδα, οι καταστηματάρχες τις εγκαταστάσεις τους, τα ΜΜΕ θα προβάλουν τον πεζόδρομο. Θα οργανώνονται όλη την χρονιά εκδηλώσεις από διάφορους περφόρμερ και καλλιτέχνες στον πεζόδρομο. Το κέρδος θα είναι πολλαπλό και για την πόλη και για τους καταστηματάρχες. > Κατά καιρούς πολύ κουβέντα γίνεται για νέα «τοπόσημα» μέσα στην πόλη που θα ενισχύσουν το ίματζ της. Κάποιοι ονειρεύονται μεγάλα αρχιτεκτονήματα ή και νέα εμπορικά
και επιχειρηματικά κέντρα. Προσγειωθείτε! Βρισκόμαστε στην Ελλάδα της κρίσης. Η Κοπεγχάγη έχει για τοπόσημο ένα τόσο δα αγαλματάκι (μια γοργόνα). Μερικά καλαίσθητα και ευρηματικά γλυπτά μπορούν να αναβαθμίσουν μια χαρά την πόλη αντί για γέφυρες του Καλατράβα. > Γραφίστες και γκραφιτάδες, αρχιτέκτονες, ντιζάινερς, ζωγράφοι, γλύπτες και φωτογράφοι της Θεσσαλονίκης, εκπλήξτε μας ευχάριστα! Στους δημόσιους χώρους! Στους πεζοδρόμους! Δήμαρχοι, δημοτικοί άρχοντες και δημοτικοί υπάλληλοι βάλτε τα μικρά φαιά σας κύτταρα να δουλέψουν! > Οικολόγοι, πεζοί και λοιπές συμμαχικές δυνάμεις μην γκρινιάζετε μόνο. Φανείτε πονηροί! Επιβραβεύστε και ενσωματώστε! Τελικά αυτό ίσως να είναι όντως ένα άρθρο για τους πεζόδρομους της Θεσσαλονίκης.
Η ΕΛΠIΔΑ Ο δημόσιος χώρος στη Θεσσαλονίκη τις τελευταίες δεκαετίες συνήθως πέφτει θύμα επιπόλαιων, κτητικών με την κακή έννοια ή βάναυσων συμπεριφορών. Παράλληλα όμως την τελευταία πενταετία έχει ξεκινήσει ένα κίνημα οικειοποίησης του από μια σειρά ομάδες, εθελοντικές οργανώσεις, μεμονωμένες κινήσεις που προσπαθούν και συχνά τα καταφέρνουν να δημιουργήσουν μια νέα συνθήκη ορθής χρήσης του. Από τη γυμνή ποδηλατοδρομία του Ιουνίου μέχρι τις δεκάδες οργανωμένες ποδηλατοβόλτες ομάδων ποδηλατών έως τη yonga day που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στη νέα παραλία από ομάδες γιόγκα και διάσπαρτες δράσεις σε πάρκα και πλατείες της από χορευτικούς συλλόγους, μουσικούς, αθλητικά σωματεία, ακόμα και παρέες ηλικιωμένων που άρχισαν να κατεβάζουν τραπεζάκια και καρέκλες από τα σπίτια τους και να παίζουν τάβλι ή χαρτιά όπως παλιά σε αλάνες και πάρκα μια νέα αντίληψη κερδίζει έδαφος. Παράλληλα η δουλειά που κάνουν οι Φίλοι της νέας Παραλίας, οι street panthers και η Ένωση Πεζών, το Θεσσαλονίκη Αλλιώς της parallaxi και οι Los Lambicos σε σχέση με την προστασία των κεκτημένων των δημοτών και την αποκατάσταση της τραυματισμένης εικόνας καθώς και την παραδειγματική ανάδειξη σημείων και δυνατοτήτων γεννά ελπίδες για μια μελλοντική καλύτερη χρήση του. Υποστηρικτικές κινήσεις ουσίας όπως αυτή της δωρεάς ενός συστήματος καθαρισμού και αποκατάστασης επιφανειών από γκράφιτι του τραπεζικού ομίλου της Alpha Bank προς τον δήμο Θεσσαλονίκης, μπορούν να κάνουν τη διαφορά σε εποχές κρίσης, με τον δήμο να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί και οικονομικά στις ανάγκες προστασίας του δημοσίου χώρου.
16
#209
Πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη ΛΕΞΕΙΣ: KYA TZHMOY
Η ιστορία της πόλης γράφεται στα κτίρια και στα έντυπά της. Και όλα έχουν μια πρώτη μέρα να θυμούνται. Καταγράψαμε μερικά από τα πιο σημαντικά πράγματα που εμφανίζονται ως τα πρώτα στην πόλη που γνωρίζουμε σήμερα.
4
17
Απρίλιος 2016
1 11
6
1. Η ΠΡΩΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1863, επτά χρόνια πριν την κατεδάφιση των θαλασσιων τειχών από τον χημικό και φωτογράφο Γιόζεφ Σέκελυ που έφτασε στη Θεσσαλονίκη ως μέλος μεγάλης ερευνητικής Αποστολής από το Δυρράχιο έως τη Θεσσαλονίκη. Για πρώτη φορά αντικρίζουμε την πόλη όπως ήταν 151 χρόνια πριν, τα παραθαλάσσια τείχη που υψώνονταν γύρω από αυτήν, τον πύργο της αποβάθρας, τον βυζαντινό λιμενοβραχίωνα, τη Χρυσή Πύλη και το Πρόπυλο των 12 Αποστόλων. Η φωτογραφία ταυτίζεται με ένα συχνά αναπαραχθέν χαρακτικό που αρχικά είχε χρησιμοποιηθεί στην εικονογράφηση ενός βιβλίου του 1867. Η δίπτυχη φωτογραφία κατατέθηκε μαζί με άλλες 3 του Σέκελυ που αφορούσαν στη Θεσσαλονίκη, στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστρίας, όπου ανακαλύφθηκε τυχαία μέσω του διαδικτύου, από την καθηγήτρια Αλέκα Καραδήμου Γερόλυμπου, το 2000. Οι άλλες 3 φωτογραφίες δείχνουν τον τεκέ των Μεβλεβήδων δερβίσηδων, το ναό των Δώδεκα Αποστόλων και το Πρόπυλο της μονής της οποίας καθολικό θεωρείται ο ναός. Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης εξέθεσε για πρώτη φορά στο Πολιτιστικό Κέντρο του στη Θεσσαλονίκη, στη Βίλα Καπαντζή, τη φωτογραφία σε μια ανατύπωση μήκους 6 μέτρων. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από την περιοχή του Μπεστσινάρ. Πηγή: Θεσσαλονίκη 1863-1873, Οι παλιότερες φωτογραφίες και οι πρώτοι χάρτες της περιοχής σταθμού και λιμανιού του Γιάννη Επαμεινώνδα, εκδ. ΜΙΕΤ, 2014 2. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Ο κινηματογράφος έφτασε στην πόλη μας τον Ιούλιο του 1897 και έκανε το ντεμπούτο του στη σάλα του Καφέ Μπυραρά Η Τουρκία. Οι πρώτες προβολές στη Θεσσαλονίκη έγιναν στο θέατρο Ποικιλιών Ολύμπια, που βρισκόταν στην Παραλία, το 1903, στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το Όλυμπος Νάουσα. Ο κινηματογράφος ανήκε στον ηθοποιό και θεατρώνη Πλούταρχο Ιμπροχώρη που συνεταιρίστηκε με τον φωτογράφο Λάιτμερ που έφερε
τα μηχανήματα από την Ευρώπη. Ταινίες προβάλλονταν το Σαββατοκύριακο. Πηγή: Οι κινηματογράφοι της Παλιάς Θεσσαλονίκης του Κώστα Τομανά, εκδ. Νησίδες 3. Η ΠΡΩΤΗ ΣΩΖΟΜΕΝΗ ΕΠΑΥΛΗ ΣΤΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΕΞΟΧΩΝ Η πρώτη αναφορά στις Εξοχές ως ξεχωριστή συνοικία -με το όνομα Χαμηδιέ προς τιμή του σουλτάνου Α. Χαμήτ Β’- καταγράφεται, το 1885, στο πρώτο συνοπτικό φορολογικό βιβλίο, Hulasa. της νέας συνοικίας. Αναφέρονται αρκετά σπίτια, μερικοί Πύργοι, μαγαζιά, κήπους, χωράφια και αμπέλια. Η νέα συνοικία πρέπι να αριθμούσε αρκετούς κατοίκους πριν το 1885, αφού στην εφημερίδα Ερμής της 20/1/1878 διαβάζουμε για «παραχώρηση οικημάτων των καλούμενων πύργων ως ενδιαιτήματα προσφύγων». Την παλαιότερη ημερομηνία ανέγερσης κτιρίου στην Συνοικία των εξοχών βρίσκουμε σε ένα λεύκωμα που εκδόθηκε με τη συμβολή των αρχιτεκτόνων της Εφορίας Νεωτέρων μνημείων. Εκεί δίνεται η χρονολογία ανέγερσης για το κτίριο του Ιταλικού Προξενείου, το 1878. Η ημερομηνία όμως αναιρείται από τον κύριο μελετητή της Συνοικίας των εξοχών, καθηγητή Βασίλη Κολώνα, που τοποθετεί την ανέγερση επαύλεων μεταξύ 1885 και 1890, συχνά στη θέση παλαιότερων παραδοσιακού τύπου κατοικίων. Τέτοια ήταν και η προγενέστερη της σημερινής του Ιταλικού Ινστιτούτου που γκρεμίστηκε για να κτιστεί η έπαυλη το 1907 σε σχέδια Ξ. Παιονίδη, ως οικία του Μανουήλ Ραφαέλ Σαλέμ που το πούλησε το 1924 στο ιταλικό Δημόσιο. Με τα στοιχεία που αναφέρει ο Βασίλης Κολώνας στο βιβλίο του «Η Θεσσαλονίκη εκτός των Τειχών - Εικονογραφία της συνοικίας των Εξοχών (1885-1912), εκδ. University Studio Press, η παλαιότερη οικία που διατηρείται ακόμη είναι η οικία Δειράν Αβδουλάχ, γνωστή και ως Ο Πύργος της Ευτυχίας που η κτίση του χρονολογείται πριν το 1890. Σήμερα κινδυνεύει άμεσα με κατάρρευση ενώ ιδικτησιακά ανήκει κατά 50% στο κληροδότημα του ιδιοκτήτη της Δημ.Ιωαννίδη του Σιατιστέως και σε διάφορους άλλους κληρονόμους.
18
#209
11
4. Η ΠΡΩΤΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Μετά τη σύνδεση της Θεσσαλονίκης ακτοπλοϊκά με την Κωνσταντινούπολη τη δεκαετία του 1830 και την ενίσχυση του εμπορίου και της οικονομίας, τοπικοί πιστωτικοί οίκοι ασλλά και υποκαταστήματα Μεγάλων Τραπεζών εγκαθίστανται στην πόλη με πρώτη την Οθωμανική Τράπεζα (1863-64), στο κτίριο που ήταν γνωστό ως οικία Άμποτ από το 1826. Ο Τζέικ Άμποτ, πλούσιος έμπορος και κτηματίας καταστρέφεται, λόγω της σπάταλης ζωής του και πούλησε το αρχοντικό του στην Οθωμανική Τράπεζα. Κατά τα «Απριλιανά του 1903» Βούλγαροι «γεμιτζήδες», δηλαδή βαρκάρηδες, το ανατίναξαν, τοποθετώντας εκρηκτικά σε λαγούμια που έσκαψαν υπογείως από τα διπλανά κτίρια. Μετά από τη μεγάλη καταστροφή ο περίφημος αρχιτέκτονας της εποχής Βιταλιάνο Ποζέλι που είχε συνεργαστεί σε πολλά έργα με τις οθωμανικές αρχές, σχεδίασε το νέο οικοδόμημα διατηρώντας τον κάνναβο της πρόσοψης του πρώτου κτιρίου, που είχε διασωθεί, ενώ τα επόμενα χρόνια έγιναν διάφορες επισκευές και προσθήκες σύμφωνα με μελέτες των μηχανικών Πλέυμπερ (1921) και Μοδιάνο (1924). Κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 1917, το κτίριο προστατεύεται από πυροσβεστικές δυνάμεις και διασώζεται με ελάχιστες ζημιές, ενώ σήμερα στεγάζει το Κρατικό Ωδείο. 5. ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ Το 1904 στο βόρειο τμήμα του προϋπήρχε ένα μοναδικό κτίριο με μεγάλο κήπο που εκτεινόταν προς το Νότο (αρχοντικό Αλλατίνι). Το 1906 χτίστηκε η στοά, σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι, στο σημείο όπου βρισκόταν ο κήπος, προκειμένου
να στεγαστούν διάφορα καταστήματα αλλά και η Τράπεζα της Θεσσαλονίκης. Την Τράπεζα, εβραϊκών συμφερόντων, είχαν ιδρύσει οι αδερφοί Αλλατίνι το 1888 και το συγκεκριμένο κεντρικό κατάστημα άνοιξε τις πόρτες του το 1907, όταν ο διευθυντής της τράπεζας Αλφρέντο Μισραχί αγόρασε το νεαναγερθέν κτίριο για λογαριασμό της τράπεζας. Λειτούργησε μέχρι το 1940, οπότε και επιτάχτηκε από τους Ναζί. Η πυρκαγιά του 1917 που κατέστρεφε επί 3 μέρες το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της πόλης, έκαψε και σχεδόν ολόκληρο τον Φραγκομαχαλά, όμως το οικοδόμημα του Ποζέλι παρέμεινε άθικτο, αφού τα κτίρια των Τραπεζών της περιοχής έτυχαν ευνοημένης προστασίας από το πυροσβεστικό σώμα της εποχής. Στην βόρεια πλευρά της σημερινής ονομαζόμενης Στοάς Μαλακοπή υπάρχει μια μικρή σκάλα που οδηγεί στο υπόγειο, όπου βρισκόταν το θησαυροφυλάκιο που είχε μορφή λαβύρινθου και εκτείνεται σε όλο το μήκος της Στοάς. Στη βάση της σκάλας υπήρχαν οι τουαλέτες της Τραπέζης και δεξιά ήταν η μεγάλη μεταλλική πόρτα, που οδηγούσε στο Θησαυροφυλάκιο. Υπάρχουν πολλά δωμάτια με σιδερένια οροφή όπου φυλάσσονταν χρεώγραφα και ένας μεγάλος χώρος με ράφια που χρησίμευε για το αρχείο της Τράπεζας. Αμέσως μετά συναντάς και δεύτερη βαριά σιδερένια πόρτα που οδηγεί σε ένα άλλο χώρο όπου πιθανόν να υπήρχαν οι θυρίδες της Τράπεζας. 6. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Το πρώτο νοσοκομείο, που ιδρύθηκε το 1863, ήταν το Χαρίσειο (νυν Θεαγένειο) Νοσοκομείο με δωρεά του Θεαγένη Χαρίση. Ο Χαρίσης πεθαίνει την ίδια χρονιά αφήνοντας εκτελεστές της διαθήκης του την αδελφή του και τον κουνιάδο της, ιατρό
9
Ιωάννη Πρασακάκη. Το νοσοκομείο κτίστηκε λίγο αργότερα εκεί που σήμερα βρίσκεται το Μητροπολιτικό Μέγαρο αλλά κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1890 και το 1894 επαναλειτούργησε εκτός των τειχών στη θέση του σημερινού Θεαγένειου, μέχρι την δεκαετία του 60, οπότε κατεδαφίστηκε. Το πρώτο σωζόμενο κτίριο νοσοκομείου της πόλης, σε σχέδια Πιέρο Αριγκόνι είναι το Ιταλικό Νοσοκομείο (γνωστό και ως Βασίλισσα Μαργαρίτα τότε) στην Οδό Λαμπράκη, που εγκαινιάστηκε το 1894 και εξυπρετούσε τις ανάγκες περίθαλψης της ιταλικής κοινότητας, ενώ λειτούργησε σαν Γενικό Νοσοκομείο μέχρι το 1945 και ως Λοιμωδών και αργότερα Ειδικών Παθήσεων, μέχρι το 2013. 7. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ Ο Δήμος Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1869, στο πλαίσιο των προσπαθειών της οθωμανικής αυτοκρατορίας για την εισαγωγή καινοτόμων διοικητικών θεσμών της Ευρώπης στην παραπαίουσα οθωμανική διοίκηση. Το πρώτο Δημαρχείο στεγάστηκε σε ένα κτίριο που βρισκόταν πίσω από το τέμενος Χαμζά Μπέη (Αλκαζάρ), λίγο πιο πάνω από την οδό Εγνατία, στη σημερινή Ίωνος Δραγούμη γωνία με Ιουστινιανού. Το κτίριο χρονολογούνταν κάπου μεταξύ 18631873 και κάηκε ολοσχερώς στην μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, βρίσκουμε το δημαρχείο στην οδό Εγνατίας, λίγο μετά την Ι. Δραγούμη, στο κτίριο του ξενοδοχείου Μ. Βρετανία, ιδιοκτησίας Αδάμ Λαδένη, Ι. Τσαλικίδη και αδερφών Σωκράτη και Κωνσταντίνου Πετρίδη. Το δημαρχείο Θεσσαλονίκης στεγάστηκε εκεί, από το 1927 μέχρι το 1931 και είναι το πρώτο σωζόμενο κτίριο που είχε στεγάσει δημαρχείο πόλης.
8. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ Τα πρώτα τουρκικά αεροπλάνα έρχονται σιδηροδρομικά στη Θεσσαλονίκη, συναρμολογούνται στις 10/10/1912 και χρησιμοποιούν σαν αεροδρόμιο μια επίπεδη έκταση δίπλα στον Παλαιό Σιδηροδρομικό σταθμό. Η πρώτη πτήση γίνεται στις 18/10 και το αεροπλάνο λαμβάνει μέρος στη μάχη των Γιαννιτσών και καταλαμβάνεται από τον ελληνικό στρατό που ελευθερώνει τη Θεσσαλονίκη στις 26/10. Είναι το ίδιο αεροπλάνο με το οποιό θα πετάξει ο πρώτος Έλληνας αεροπόρος Εμμανουήλ Αργυρόπουλος συμμετέχοντας στις μάχες των Βαλκανικών Πολέμων. Είναι το ίδιο αεροπλάνο που θα συντριβεί με τον πιλότο του, Αργυρόπουλο στην περιοχή του Λαγκαδά στις 4/4/1913. Ως πρώτο αεροδρόμιο αναφέρεται το Λεμπέτ στα δυτικά της πόλης, αλλά ο Νικόλαος Σχινάς σε βιβλίο του του 1886, αναφέρει ως Λεμπέτ και την περιοχή γύρω απ΄τον Σταθμό. Σαν πρώτο αεροδρόμιο οργανωμένο μπορούμε να θεωρήσουμε το Λεμπέτ στο Ζέιτενλικ, στην έκταση που σήμερα καταλαμβάνει η Νέα Ευκαρπία και οργανώνεται από τους συμμάχους μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στα αριστερά της σημερινής διασταύρωσης προς το Ωραιόκαστρο και λειτουργεί μέχρι το 1941. Μετά τον πόλεμο η έκταση έγινε βοσκότοπος μέχρι την διαίρεσή της σε αγροτεμάχια που δόθηκαν στους νέους κατοίκους της περιοχής το 1957. Το πρώτο αεροδρόμιο όμως που χρησιμοποιήθηκε για την επιβατική αεροπορική συγκοινωνία Θεσσαλονίκη Αθήνα (στα 1931) είναι το ΣΕΔΕΣ κοντά στη Θέρμη, ένα από τα 5 που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1916. Πηγή: Η ιπτάμενη ιστορία της Θεσσαλονίκης του Μιχάλη Τρεμόπουλου, εκδ. Παρατηρητής
19
Απρίλιος 2016
5
9. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πολλοί θεωρούν ως πρώτο Πανεπιστήμιο την παλιά Φιλοσοφική αλλά σφάλουν. Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε από την κυβέρνηση Πάγκαλου, με υπουργό Παιδείας τον Γ. Χατζηκυριακού, το 1925, με έδρα τη βίλλα Αλλατίνι (σημερινή Νομαρχία) και εγκαταστάθηκε στο κτίριο της Παλιά Οθωμανικής Σχολής Ινταντιέ το 1927. Μεταξύ 1912 και 1927, το κτίριο λειτουργούσε ως νοσοκομείο. 10. TO ΠΡΩΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στο ύψος της οδού Μόδη υπήρχε στα 1900 το Γυμναστήριο του Ομίλου Φιλόμουσων. Στο γήπεδο του Γυμναστηρίου κτίστηκε ένα νεοκλασικό που στέγασε την Αστική Σχολή, το μετέπειτα Πρώτο Δημοτικό, το 1910. Μετά το σεισμό κατεδαφίστηκε και στη θέση του ανεγέρθηκε ένα προκάτ κτίριο, που στεγάζει τώρα επίσης σχολείο. 11. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Το κτίριο ανεγέρθηκε σε σχέδια Ερνέστου Τσίλερ το 1893 στον αριθμό 132 της Εγνατίας. Μερικοί το γνωρίζουν ως Οικοκυρική Σχολή. Το 1918 χωρίσθηκε σε Α’ και Β’ και το Α’ εγκαταστάθηκε στο κτίριο της Βασιλέως Γεωργίου, όπου βρίσκεται ως σήμερα με μια πάυση 20ετίας, λόγω επικινδυνότητας που προκάλεσε στο κτίριο ο σεισμός του 1978. Το Β’ Γυμνάσιο παρέμεινε στο κτίριο της Εγνατίας μέχρι το 1934, οπότε και μεταφέρθηκε στο κτίριο της Ικτίνου. 12. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΝΑΟΣ Ίσως η πρώτη εκκλησία που ανεγέρθηκε στην πόλη αμέσως μετά το διάταγμα του Κωνσταντίνου (313 μ.Χ.) που αναγνώριζε τον χριστιανισμό ως μια από τις επίσημες
θρησκείες του ρωμαϊκού κράτους, κτίστηκε στον τόπο του μαρτυρίου (303 μ.Χ.) του Αγίου Δημητρίου. Κατ΄άλλους η μικρή αυτή εκκλησία κτίστηκε μετά το 323 μ.Χ. οπότε και ο Κωνσταντίνος αναγνωρίζεται ως μοναδικός αυτοκράτορας. Θεωρείται πως αυτή ήταν η μικρή μονόκλιτη Βασιλική που σώζεται σήμερα στην Κρύπτη του Ναού. 13. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Ως πρώτο ξενοδοχείο δυτικού τύπου στην πόλη αναφέρεται το ξενοδοχείο Colombo στη γωνία Λέοντος Σοφού με Βαλαωρίτου, στον Φραγκομαχαλά, που χρονολογείται από τα 1870. Υπέστη τεράστιες ζημιές όταν ανατινάχτηκε η Οθωμανική Τράπεζα το 1903, κατεδαφίστηκε και ξαναχτίστηκε το 1905 για να καεί στην πυρκαγιά του 1917, που κατέστρεψε όλα τα ξενοδοχεία της πόλης που λειτουργούσαν τότε στον Φραγκομαχαλά και την Παραλία. Όλα τα σωζόμενα σήμερα παλιά ξενοδοχεία της πόλης χρονολογούνται μεταξύ 1922-26, οπότε ανοικοδομήθηκε το κέντρο της πόλης. Το μοναδικό σωζόμενο πριν την πυρκαγιά είναι αυτό που στεγάζει από το 2013, το boutique hotel COLORS Central Ladadika. Εκεί στεγαζόταν, σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες του, από τα τέλη του 19ου αιώνα το ξενοδοχείον Κεντρικόν, μετέπειτα οίκος ανοχής, ακατοίκητο, Ουκρανική Πρεσβεία και νυν ξανά ξενοδοχείο. 14. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Το πρώτο γλυπτό που τοποθετήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μετά την απελευθέρωση το 1912, ήταν η προτομή του Γεωργίου του Α’, που φιλοτεχνήθηκε από τον Κ.Δημητριάδη το 1915, στο σημείο δολοφονίας του
13
Βασιλέως (18 Μαρτίου 1913-5 Μαρτίου με το τότε ισχύον Ιουλιανό ημερολόγιο), στο μικρό πάρκο στη γωνία Βασ.ΌλγαςΑγ.Τριάδος. Ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης (1881-1943) ήταν έλληνας γλύπτης, ακαδημαϊκός και ολυμπιονίκης. Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι, όχι σε αθλητικό αγώνισμα αλλά στη γλυπτική, αφού το πρόγραμμα των αγώνων περιελάμβανε και καλλιτεχνικούς αγώνες. Το έργο του Ο δισκοβόλος (Discobole Finlandais) κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. 15. TΟ ΠΡΩΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Η Εφορεία Αρχαιοτήτων «παρά τη Γενική Διοικήσει Μακεδονίας» ήταν η πρώτη υπηρεσία που ιδρύθηκε, τον Νοέμβριο του 1912, δεκαπέντε μόλις μέρες μετά την υπογραφή παράδοσης της πόλης στο Ελληνικό Κράτος. Το Διοικητήριο καθώς και η Οθωμανική Σχολή Ινταντιέ (Παλιά Φιλοσοφική) ήταν μέχρι το 1925 τόπος συγκέντρωσης των αρχαιοτήτων της Μακεδονίας. Κατά την διάρκεια του Α’ παγκόσμιου πολέμου, συγκεντρώνονται αρχαιότητες από τον Γαλλικό Στρατό της Ανατολής (Armee Francaise d’ Orient) στο Καραμπουρνάκι και στη Ροτόντα, ενώ τα ευρήματα από τις έρευνες των Άγγλων συγκεντρώνονται στον Λευκό Πύργο. Πρώτο Μουσείο όμως της πόλης θεωρείται το Γενή Τζαμί (το τζαμί των ντονμέδων), όπως το δηλώνει και η επιγραφή στην προμετωπίδα του που παραχωρήθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1925. Το 1940 πολλές αρχαιότητες, κυρίως γλυπτά, θάφτηκαν στην αυλή του Μουσείου χάρη στις προσπάθειες των εφόρων Νικόλαου Κοτζιά και Χαράλαμπο Μακαρόνα, προκειμένου να διασωθούν από τους Ναζί. Οι αρχαιότητες ξεθάφτηκαν το 1951 και για πρώτη φορά
εκτέθηκαν στην κεντρική αίθουσα του (Παλαιού) Αρχαιολογικού Μουσείου, το 1953. Το 1963 το Αρχαιολογικό Μουσείο μεταφέρεται στο σημερινό του κτίριο. Πηγή: Η Μνήμη της Πόλης του Χρήστου Ζαφείρη 16. Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Το πρώτο φύλλο της εφημερίδας Ερμής κυκλοφόρησε την Τρίτη 13 Μαϊου του 1875. «Εκδίδεται δις της εβδομάδος επί του παρόντος» έγραφε κάτω απ΄τον τίτλο της εφημερίδας της οποίας εκδότης ήταν ο τυπογράφος Σοφοκλής Γκαρπολάς. Κυκλοφορούσε κάθε Τρίτη και Παρασκευή σε 4 σελίδες με θέματα τοπικά αλλά και ανταποκρίσεις από άλλες πόλεις, ενώ στην πρώτη σελίδα κυριαρχούσαν θέματα από την πολιτική ζωή της Αθήνας. Έκανε τον κύκλο της μέχρι το 1881, οπότε και αντικαταστάθηκε από τον Φάρο της Μακεδονίας του ίδιου εκδότη. Το πρώτο περιοδικό ήταν ο Αριστοτέλης, ένα ημιλογοτεχνικό δεκαπενθήμερο περιοδικό που κυκλοφόρησε μόνο 24 τεύχη στα 188990 με εκδότη τον εκπαιδευτικό του Ελληνικού Παρθεναγωγείου, Γεώργιο Παπαγεωργίου. Πηγή: Η Μνήμη της Πόλης του Χρήστου Ζαφείρη
20
#209
co-work is the newwork
Καινοτόμοι χώροι ενοικίασης γραφείων, εκπλήρωσης project, workshops και δράσεων, ανοιχτών στο κοινό και κλειστών στην ιδεολογία της συμμετοχής και συνεργασίας. Βρήκαμε τους έξι καλύτερους από αυτούς που «αναπνέουν» στην πόλη μας και σας τους παρουσιάζουμε.
ΛΕΞΕΙΣ:EΛΕΝΑ ΤΑΞIΔΟΥ
2
«Co» is the key… Εκεί που το αναζωογονητικό brainstorming είναι καθημερινότητα και το πολυπόθητο ζητούμενο της επιχειρηματικής υπερδιέγερσης με την αδρεναλίνη της ηθικής ικανοποίησης για την πραγμάτωσή του, αφαιρούν πιθανούς πόντους από τον dealer της γειτονιάς και γλιτώνουν την πόλη από την εύκολη λύση απελπισίας ενός ακόμα cafe. Τα co working spaces, με την ευρύτερη έννοια, βοηθούν εγχειρήματα εξελίσσουν μυαλά και ο επιχειρηματικός κόσμος κερδίζει ανθρώπους με ιδέες. Και έζησαν όλοι (κάπως πιο)ευτυχισμένοι. Δεν είναι μόνο οι χώροι ως χώροι καθαυτού αλλά η ουσία τους καθώς οι πολυχώροι συνεργασίας ή δημιουργικής απασχόλησης, δείχνουν δρόμο παραγωγικότητας μακριά από τον αναχρονιστικό «βούρδουλα» του 8-4μμ και κοντά στην σύγχρονη εκδοχή του «μαζί». «Work» is the goal Tα οφέλη της εργασίας, με την μορφή του co-work, ψιθυρίζονται από το 1995 σε δυτικό επίπεδο, έως και το 2005 όπου και μπορούμε να πούμε και επίσημα πως δημιουργήθηκε το πρώτο δίκτυο χώρων με την ίδια φιλοσοφία. Έκτοτε ολοένα και περισσότεροι ιδιώτες,
21
Απρίλιος 2016
την συγκεκριμένη φιλοσοφία λέγοντας
COWORKING SPACES MADE IN SKG
πως τελικά οι πολυχώροι εργασίας
Στη Θεσσαλονίκη ξεχωρίσαμε 6
είναι το άντρο της παραγωγικότητας.
συνεργατικούς πολυχώρους:
επαγγελματίες, καλλιτέχνες ή απλά ανήσυχοι, οργανώνονται γύρω από
1
Εκεί ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πραγματικά εφικτή πρόσβαση σε έναν
1. Les Yper Yper
διαμορφωμένο χώρο γραφείου για
Η διεπιστημονική κολεκτίβα καλλιτεχνών
να υποδέχονται πελάτες, να κάνουν
Les Yper Yper δραστηριοποιείται στο
συναντήσεις αλλά και να συνδημιουργούν
κέντρο της πόλης και οι δράσεις της είναι
με αντίστοιχους επαγγελματίες από
ανοιχτές στο κοινό. Παίρνει αφορμή από
συγγενή επαγγέλματα που βρίσκονται υπό
την ανάγκη πρόσβασης στις Καλές Τέχνες ή
τις ίδιες συνθήκες και με τους ίδιους όρους
και τις εφαρμοσμένες, ανθρώπων και εκτός
στον ίδιο χώρο. Άνθρωποι των Τεχνών
πεδίου της αλλά και από την ανάγκη των
μη έχοντας πρόσβαση στο «σύστημα»
καλλιτεχνών να επικοινωνούν την Τέχνη
βλέπουν τη δουλειά και το έργο τους να
τους στον κόσμο όπως και να βρίσκουν
αποκτά υπόσταση μέσω συζητήσεων και
πιο εύκολα τον τρόπο να γνωρίζουν και
κατευθύνσεων γύρω από τον ελεύθερο
να δικτυώνονται με καλλιτέχνες του
πυρήνα συγχρωτισμού τους με ανθρώπους
εξωτερικού. Διοργανώνει εκθέσεις και
που μοιράζονται τις ίδιες ανάγκες στον
workshops από visual arts και instalations
ίδιο χώρο. Πολίτες που απλά επιθυμούν να
μέχρι σεμινάρια και αποτελεί έναν από τους
περάσουν διαφορετικά τον ελεύθερό τους
πλέον καλλιτεχνικούς πολυχώρους της
χρόνο, βρίσκουν τον τρόπο σε πολυχώρους
πόλης.
«δουλεύοντας» πάνω σε βιβλία, ταινίες,
*Γεωργίου Σταύρου 4 / 2310.269.587
κατασκευές, ιδέες και συζητήσεις. Απλά; Καθόλου απλά, αν σκεφτείς πως ανάμεσά τους κρύβονται ίσως εκείνοι που θα
2. Coho the coworking home
ανακαλύψουν μία νέα δεξιότητα ή θα
Στο κέντρο της πόλης από το 2013, ίσως
«κατεβάσουν» μία νέα ιδέα.
ο πιο γνωστός πολυχώρος συνεργασίας, προσανατολίζεται εξολοκλήρου στην
Save the «space»
πρωταρχική ιδέα των co working spaces
Ανοίγουν σε loft σε αποθήκες σε υπόγεια
ακολουθώντας την τάση του εξωτερικού.
που δεν μπορούσες να φανταστείς ότι θα
Διαμορφωμένος σύγχρονα και με παροχές
μετατρέπονταν σε κάτι τόσο καινοτόμο.
που καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες και
Είναι εξοπλισμένα με όλες τις παροχές
του πιο απαιτητικού ενδιαφερόμενου ο
που χρειάζεται ένας επαγγελματίας
οποίος μπορεί να νοικιάσει γραφείο και να
που έως τώρα δούλευε από το σπίτι
επιλέξει τις δραστηριότητες που θέλει να
του, ένας καλλιτέχνης που δεν έβρισκε
αξιοποιήσει σε μία κοστολόγηση προσιτή.
δίοδο στον χώρο του ή ακόμα και ένας
Μαυροπίνακας για ιδέες της στιγμής,
απλός πολίτης που επιθυμεί να περάσει
αναπαυτικοί καναπέδες για τις δύσκολες
διαφορετικά τον χρόνο του. Παρέχουν
ώρες και ένας χώρος διαμορφωμένος
από γραφεία και meeting rooms, μέχρι
έτσι ώστε να προκαλεί -σχεδόν- για
κουζίνα και αναπαυτικούς καναπέδες,
δουλειά. Δικτύωση, γνωριμίες, μείωση των
σύνδεση στο διαδίκτυο, και όλο τον
επαγγελματικών εξόδων αλλά και ένας
τεχνολογικό εξοπλισμό που προϋποθέτει
αντιπροσωπευτικός του έργου σας χώρος
από τηλέφωνο μέχρι fax και 3D εκτυπωτή.
εργασίας. Η πορεία του και η απήχηση του
Ο ενδιαφερόμενος αποκτά πολύ οικονομικά
κόσμου από το ξεκίνημά του είναι ολοένα
ένα χώρο κατάλληλο για τα επαγγελματικά
αυξανόμενη και αυτήν την στιγμή μπορούμε
ραντεβού του, ανάμεσα σε άλλους
να πούμε πως πολλοί επαγγελματίες
επαγγελματίες, ανταλλάσσοντας ιδέες,
που απασχολούνται σε επιχειρήσεις του
απόψεις και χέρια βοηθείας.
εξωτερικού έχουν βρει το πιο κατάλληλο 3
22
#209
μέρος για την εργασία τους μακριά από τον
χώρος στο κέντρο, φτιαγμένος από την
φυσικό χώρο της επιχείρησης.
ομώνυμη ομάδα design, ένας πολυχώρος
*Στρ. Ναπ. Ζέρβα 10 / 2310 812113
που εκτός από χώρος σχεδιασμού, εμπνέει φιλοξενώντας διάφορα πρότζεκτ
3. MAKE creative spaces
και δρώμενα τύπου Feast τα οποία
To 2013 o Χρήστος Κύρου και o
μοιράζονται ιδέες και απογειώνουν την
Δημοσθένης Βαβάτσης, αρχιτέκτονας
δημιουργικότητα.
και μάνατζερ αντίστοιχα, δημιουργούν
* Σ.Σφέτσου 3 / 2315 500 710
το MAKE. Έναν πλήρως εξοπλισμένο και σχεδιασμένο χώρο ο οποίος παρέχει ένα
5. Το Αβγό του μουσικού χωριού
φάσμα τεχνικών εφαρμογών για το ευρύ
Το Αβγό, η αστική έδρα της arTree, ένας
κοινό. Διαθέτοντας όλες τις παροχές και
ανακαινισμένος πρώην βιοτεχνικός χώρος
εργαλεία ενός εξειδικευμένου εργαστηρίου
αποτελεί τον πλέον μουσικό πολυχώρο
(Laser cutter, 3D Printer σκόνης - ABS
συνεργασίας της πόλης. Φιλοξενεί όλες τις
Plus, CNC router, Woodworking facilities)
δραστηριότητες του «Μουσικού Χωριού»
μπορεί ο οποιοσδήποτε χρήστης αφού
(πολυετές δίκτυο καλλιτεχνικών και
εκπαιδευτεί και ενημερωθεί να κάνει χρήση
4
εκπαιδευτικών κοινοτήτων) και διοργανώνει
όλων αυτών με μία μηνιαία συνδρομή
εργαστήρια ζωντανές ακροάσεις και
και να εκπληρώσει κάθε προσωπικό του
γενικότερες ομαδικές δράσεις γύρω από
πρότζεκτ με την επαγγελματική ακρίβεια
την “μουσική πράξη”. Ένας πολυχώρος
που απαιτείται ή σε περίπτωση μη επαφής
όπου καλλιτέχνες μπορούν να αναπτύξουν
του με την οποιαδήποτε τεχνολογική
project μέσω συμβιωτικών εργαστηρίων
κατάρτιση η ομάδα του ΜΑΚΕ αναλαμβάνει
και διάδρασης των Τεχνών μεταξύ τους.
να διεκπεραιώσει όλες τις εργασίες που
*Bαλαωρίτου 4 / 8ος όροφος / 6973578422
απαιτούνται. Πιστό και στην φιλοσοφία της συνεργασίας το ΜΑΚΕ με την υπηρεσία του
6. Το Παραμικρό
i-Make αναλαμβάνει επίσης να βοηθήσει
Ένα εργαστήρι δημιουργικότητας από το
στην εξέλιξη και ολοκλήρωση κάποιας νέας
2010, το στέκι το οποίο σε παροτρύνει να
ιδέας ή και πρότζεκτ που έχεις στο μυαλό
απασχοληθείς με όσα θέλεις συμμετέχοντας
σου. Η απήχηση στον δραστήριο κόσμο
αρχικά σε κάποιο από τα workshops του,
της πόλης είναι και στην περίπτωση του
από πλέξιμο μέχρι ζωγραφική, με μικρό
ΜΑΚΕ ολοένα αυξανόμενη ενώ ταυτόχρονα
κόστος αλλά κυρίως παρέχοντάς σου τον
εκτός από την χρήση όλων των καινοτόμων
χώρο να τα εξασκείς μαζί με άλλους και
τεχνολογικών εργαλείων, μπορεί ο εκάστοτε επαγγελματίας που η δουλειά
6
εκτός ωραρίου λειτουργίας του μαθήματος. Απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους οι
του σχετίζεται με την χρήση των εργαλείων
οποίοι επιθυμούν να γνωρίσουν κόσμο
αυτών να νοικιάσει και το δικό του γραφείο
και υλικά καινούρια, να πειραματιστούν
στους χώρους του MAKE.
σε διάφορες ασχολίες και πρακτικές μα
*Μητροπόλεως 110 & Φιλικής Εταιρίας /
πρωτίστως να μην «επιστρέφουν πάλι
2310225565
πίσω στο σπίτι, μετά την ολοκλήρωση της εκμάθησης». Το Παραμικρό βασίζεται
4. Κήπος Σεμινάρια & apoDec
στην ιδεολογία πως η δημιουργική
To Κήπος Σεμινάρια ξεκίνησε από την
συναπασχόληση μπορεί να συνδεθεί με
εκπαιδευτικό Θεοδοσία Κωνσταντινίδου
εκφάνσεις ζωής όπως είναι και η εργασία
το 2012 και έγινε γνωστό για τον
και πήρε την αφορμή για την δημιουργία
προσανατολισμό του σε ό,τι έχει να κάνει
του χώρου όταν ο κος Καμπουρόπουλος
με τα Γράμματα και τη φιλοσοφία με
αντιλήφθηκε την ανταπόκριση του κόσμου
τη «δεύτερη» να συνοψίζεται στο «όλοι
στη δημιουργικότητα ενασχολούμενος για
έχουμε, όλοι παίρνουμε, όλοι δίνουμε».
καιρό με φεστιβαλικές δράσεις.
Τα σεμινάρια και οι συζητήσεις του,
*Θεοτοκοπούλου 10 / Άνω Πόλη / 231 431
ανοιχτά προς όλους, δραστηριοποιούνται
4602
κυρίως στο apoDec. Ένας υπέροχος urban
5
23
Απρίλιος 2016
Οι πιο διαφορετικές κατασκηνώσεις στην Ελλάδα! Αν η έννοια κατασκήνωση βρίσκεται στο νου σου συνδεδεμένη με μερικά κλασικά στερεότυπα, ίσως ήρθε η στιγμή να τα αποβάλεις. Τρεις εντελώς διαφορετικές κατασκηνώσεις ανατρέπουν κάθε δεδομένο που πιθανά είχες ταξινομήσει στο λήμμα κατασκήνωση. Το βασικό στοιχείο της διαφορετικότητάς των τριών κατασκηνώσεων είναι πως δεν πρόκειται για "σταθερές" κατασκηνώσεις ή κατασκηνώσεις σε εγκαταστάσεις. Οι δυο είναι κινητές και η μια ιστιοπλοϊκή. Πρόκειται για τρεις εντελώς διαφορετικές κατασκηνώσεις από όσες γνωρίζουμε στη χώρα! Η ΧΑΝ Θεσσαλονίκης πρωτοπορεί στη δημιουργία προγραμμάτων ειδικά για νέους & νέες ηλικίας 14 έως 17 χρόνων.
Περιπέτεια στο Πήλιο
Ένα αληθινό σαφάρι στο ωραιότερο βουνό της χώρας. Στη θερινή κατοικία των Θεών του Ολύμπου και τη μαγική χώρα των Κενταύρων, υψώνεται επιβλητικό και καταπράσινο ξεπροβάλλοντας μέσα από τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Η μοναδικότητα του τοπίου συμπυκνώνεται σε αυτό το θαύμα της φύσης, εκεί όπου το θρόισμα των δέντρων γίνεται ένα με την αύρα της θάλασσας. Άγριο, δύσβατο και με οργιαστική βλάστηση που κατηφορίζει μέχρι τις ακτές του πελάγους. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περιήγηση με καταμαράν στις σπηλιές του Ποσειδώνα και κολύμπι στα καταγάλανα νερά τους, επίσκεψη σε παραδοσιακούς οικισμούς, τη Ζαγορά το Πουρί, το Βένετο, το Κισσό, μοναδικές παραλίες, Άγιοι Σαράντα, Οβριός, Ελίτσα, Φακίστρα, Νταμούχαρη, τη Μονή Φλαμουρίου, το Σπήλαιο του Χείρωνα, το σχολείο του Ρήγα, το Κρυφό Σχολειό καταλήγοντας στον Άι Γιάννη, στην πρώτη και πιο ιστορική κατασκήνωση της Ελλάδας. Οργάνωση καταυλισμών, κατασκήνωση στην ύπαιθρο, μαγείρεμα γύρω από τη φωτιά, καταμαράν μέσα σε σπηλιές. Η πιο άμεση επαφή με τη φύση με εναλλαγές που μένουν αξέχαστες.
Αν θέλεις αυτό το καλοκαίρι να είναι το πιο αξέχαστο καλοκαίρι της ζωής σου διάλεξε την πιο διαφορετική κατασκήνωση που σου ταιριάζει και έλα να ζήσεις την περιπέτεια. Πληροφορίες www.ymca.gr ΧΑΝΘ, Ν. Γερμανού 1 - Πλατεία ΧΑΝΘ, T. (+30) 2316 001 000 -852 -851 -840 -850
Στην απέραντη ομορφιά των βουνοκορφών της Πίνδου
Η ωραιότερη οροσειρά της χώρας σε περιμένει. Η περίφημη κινητή κατασκήνωση της Πίνδου σε καλεί κοντά της. Ένα από τα πιο όμορφα κατασκηνωτικά προγράμματα που λειτουργεί συνεχώς από το 1980 και περιλαμβάνει: διάσχιση της χαράδρας του Βίκου, στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού σ ένα μοναδικό φυσικό τοπίο υψηλής βιοποικιλότητας, επίσκεψη στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων στα Ιωάννινα, στο σπήλαιο Περάματος και στο νησί της κυρά Φροσύνης, rafting βουτιές και παιχνίδια στα κρυστάλλινα νερά του Βοϊδομάτη και στον Αώο, ανάβαση στην κορυφή του Σμόλικα (2.637μ) και στη Δρακόλιμνη με θέα που κόβει την ανάσα. Δώδεκα ημέρες, μακριά από την καθημερινότητα των ανέσεων και της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, σε επαφή με την φύση, ξεπερνώντας τα όρια. Αντίσκηνα, μαγειρική στην ύπαιθρο, βράδια γύρω απ’ τη φωτιά και οι φιλίες που χτίζονται μένουν για μια ζωή. Μια ανεκτίμητη εμπειρία.
www.facebook.com/pindos.ymca
Με σκάφος στις Σποράδες
Η πιο διαφορετική κατασκήνωση της ζωής σου θα είναι πάνω σε ένα σκάφος. Η ιστιοπλοϊκή εξόρμηση είναι ένα πρόγραμμα που σκοπό έχει να φέρει σε επαφή τους εφήβους με το υγρό στοιχείο όχι μόνο σαν μέσο η χώρο ψυχαγωγίας, αλλά σαν διάσταση που θα τους δώσει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν την χρησιμότητά του, τα οφέλη του για τον πλανήτη, τις επιπτώσεις από την ρύπανσή του και την σπουδαιότητα της διατήρησης της θαλάσσιας ζωής. Η δραστηριότητα πραγματοποιείται με ιστιοπλοϊκά σκάφη στο εκπληκτικό τρίγωνο των Βόρειων Σποράδων ενώ το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκπαίδευση στην ναυτική και ιστιοπλοϊκή τέχνη, (πλεύσεις, κόμποι, καιρικές συνθήκες κλπ), εκπαίδευση στην ναυαγοσωστική και την ασφάλεια του υγρού στοιχείου, αστρονομία, ψάρεμα, περιβαλλοντική εκπαίδευση, επισκέψεις σε ιστορικές και τουριστικές τοποθεσίες και πολλή διασκέδαση. Παρουσίαση του σκάφους, των σωστικών μέσων, γνωριμία με την πυξίδα, το ναυτικό χάρτη, την κίνηση του σκάφους με τα πανιά, κολύμπι, γνωριμία με τρία από τα ωραιότερα νησιά του Αιγαίου. Εμπειρία ανεπανάληπτη.
www.facebook.com/istioploiki
24
#209