Νο 188 Μάιος 2013 by Parallaxi

Μάιος 2013

ΙΔΕΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΛΗ

διαβασε με: το βιβλιο, η κριση, οι αλλαγες και η αποβαση των βρετανων στην πολη ΠΑΛΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ: Η ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΞΕΝΙΑ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥΣ

№188 ΜΑΪΟΣ 2013

www. parallaximag.gr ...για μπες

#188

Μάιος 2013

Entr ance

info

ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΥΛΑΣ

MAKING OF:

Eικόνα: Γιώργος Τούλας

Oι εκπλήξεις στη ζωή PARALLAXI MAGAZINE

ρέθηκα πριν λίγες μέρες για ένα απόγευμα στην Ισπανική πόλη Τζιρόνα, στην Καταλονία. Η αεροπορική σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη, κάνει αρκετούς να περνούν λίγες ώρες εκεί τελευταία. Η πόλη έχει θέματα. Αν και διαθέτει ένα υπέροχο μεσαιωνικό κέντρο με ένα ποτάμι να τη διασχίζει, έχει προάστια που μαστίζονται από την ανεργία, από τα παράθυρα των σπιτιών κρέμονται σημαίες της Καταλωνίας και πανώ που ζητούν την άμεση ανεξαρτητοποίηση της περιοχής από την Ισπανία, οι άνθρωποι μιλούν και γράφουν σε μια διαφορετική γλώσσα από την επίσημη, η πόλη αν και ζει στη σκιά της γειτονικής Βαρκελώνης μοιάζει να ζει σε ένα δικό της τέμπο. Την εποχή αυτή έχει μια γιορτή λουλουδιών. Καμία σχέση με τις ανθοεκθέσεις που έχουμε στο μυαλό μας. Τα λουλούδια είναι η αφορμή για τη μεταμόρφωση της πόλης. Μέσα στη θλίψη της κρίσης που κι εκεί χτυπάει κόκκινο, η πόλη δίνει την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους να επέμβουν στα κτίρια, στα πάρκα,

σε ρέματα, σε ακάλυπτους, σε σκάλες εκκλησιών, όπου υπάρχει δυνατότητα επέμβασης και να δημιουργήσουν με βάση τα λουλούδια. Το αποτέλεσμα είναι μαγικό. Μένεις έκθαμβος με τη δημιουργικότητα των ανθρώπων αυτών και με όσα σκαρφίζονται. Πιο πολύ όμως και από αυτό μένεις εμβρόντητος με την ανεκτικότητα των αρχών. Με τη διάθεση τους να τα αλλάξουν όλα. Με τις διευκολύνσεις που παρέχουν στους δημιουργούς, τις παροχές, μη φανταστείτε ακριβά πράγματα, τις άδειες να αλλάξουν το μεσαιωνικό κέντρο. Επειδή προέρχομαι από ένα δίμηνο απίστευτης κούρασης και εκνευρισμού που μου έχει προκαλέσει η δυσκαμψία των δημοτικών υπαλλήλων και πολλών ιδιωτών και τα δεκάδες προβλήματα που μας δημιούργησαν στην προσπάθεια να ολοκληρώσουμε τη μεγάλη δίμηνη δράση μας ‘’Μade in Thessaloniki#2: Παρεμβαίνοντας στο δημόσιο χώρο’’, είδα τις παρεμβάσεις στην Τζιρόνα σαν τον παράδεισο που μας στερούν εδώ. Έχουν περάσει τρία χρόνια κρίσης και δυστυχώς σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει στην Ελλάδα. Κυρίως οι άνθρωποι και οι σάπιες νοοτροπίες τους. Έχω αρχίσει να πιστεύω ότι η χώρα δεν έχει ελπίδα πια καμιά γιατί οι άνθρωποι δεν θέλουν να έχει. Αν καθόμουν να γράψω τι έχω αντιμετωπίσει το τελευταίο τετράμηνο θα ήθελα δυο μέρες, αν δημοσιοποιούσα τις επιστολές και τις απαντήσεις θα χρειαζόμουν τόμο. Όλοι αυτοί που σήμερα συνεχίζουν αγκιστρωμένοι στο χθες και σε όσα έμαθαν για να διατηρούν τη θέση τους δεκαετίες ταξίδευαν ένα απόγευμα στην Τζιρόνα θα έπαιρναν ένα μάθημα του τι σημαίνει ξυπνάω. Παρηγοριέμαι μόνο με αυτό που είπε ο σπουδαίος καλεσμένος μας, ο αστικός σχεδιαστής Γιαν Γκιλ πριν λίγες μέρες στη διάλεξή του στη Θεσσαλονίκη. Μην νομίζετε πως οι αλλαγές είναι πουθενά εύκολες. Παντού οι άνθρωποι αρνούνται να δεχτούν το καινούργιο. Εσείς να επιμένετε. Αυτό κάνουμε λοιπόν.

ΜΑΪΟΣ 2013 / ΤΕΥΧΟΣ 188 / ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ • ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΕ 25.000 ΤΕΥΧΗ ΚΑΙ 320 ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ • ΜΑΖΙ ΜΑΣ AYTO TO MHNA ΕΓΡΑΨΑΝ, ΣΧΕΔΙΑΣΑΝ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΑΝ, ΣΚΕΦΤΗΚΑΝ, ΕΦΑΓΑΝ, ΧΟΡΕΨΑΝ, ΑΚΟΥΣΑΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΟΙ: ΕΚΔΟΤΗΣ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ • ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΥΛΑΣ • ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ • ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΦΗΚΑΣ • ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΤΙΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΟΥΔΗΣ, ΑΚΗΣ ΔΗΜΟΥ, ΚΩΣΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ, ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ, NIKH KΕΦΑΛΑ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΠΑΡΑΝΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΣΙΦΟΣ, ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ, ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΑΣΔΕΚΗ, ΧΡΥΣΑ ΝΑΝΟΥ, ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΛΟΥΚΗΣ, ΑΚΗΣ ΣΑΚΙΣΛΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΕΛΤΖΙΔΗΣ, ΑΛΙΚΗ ΤΣΙΡΛΙΑΓΚΟΥ • ΛΟΝΔΙΝΟ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗΣ • ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: ΝΤΙΝΑ ΠΙΝΟΣ, ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΚΙΡΛΗ • ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ,ΜΑΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ, ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗΣ, STEREOSIS, ΜΑΡΙΝΑ ΤΟΥΛΑ • ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΜΦΥΛΙΔΟΥ, katerina@parallaximag.gr • ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: DOLPHINS COMMUNICATION DESIGN • ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: THESS PRINT A.E. ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΗΣ ΔΕΛΦΩΝ 216, 546 55 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ - FAX: 2310 429050 - 2310 429051 MONTHLY CITY & CINEMA REVIEW 216 DELFON STR., 546 55 THESSALONIKI, GR, ΤΕL - FAX: +30 2310 429050 - +30 2310 429051 www.parallaximag.gr • info@parallaximag.gr

#188

Ξυπόλυτος στην άσφαλτο 27 Ένας θεατρικός συγγραφέας περπατά μόνος...

ΛΕΞΕΙΣ: ΑΚΗΣ ΔΗΜΟΥ ΕΙΚΟΝΕΣ: θανάσης Σταθόπουλος

Κανένα νέο απ’ τις παπαρούνες

χω να βγω βράδυ απ’ το σπίτι κάτι αιώνες. Την τελευταία φορά φύσαγε ένας βοριάς τόσο λυσσασμένος που στην επιστροφή, μέσα απ’ τα τζάμια του ταξί, μέτραγα παγωμένα αρνάκια και κοκαλωμένους βοσκούς. Μουδιασμένος μπροστά σ’ αυτή τη σκοτεινή βουκολική εικόνα, έβγαλα κι έδωσα στον ταξιτζή αντί για πεντάευρο ένα εκπτωτικό κουπόνι από κατάστημα ειδών κουζίνας, απ’ όπου προ καιρού είχα αγοράσει ένα ωραιότατο τηγάνι (με καπάκι). Ο ταξιτζής ήταν πολύ ευγενικός, δε νευρίασε, δε με γαμοσταύρισε - πάνε τα χρόνια που οι ταξιτζήδες σε γαμοσταύριζαν για κάτι τέτοιες αστοχίες - απλώς κοίταξε για λίγο μια το κουπόνι, μια τα παγωμένα αρνάκια έξω και μια εμένα και στο τέλος, έχει λήξει, μου είπε. Ισχύει μόνο για δυο μήνες. Άρα από το απόγευμα (ή μήπως ήταν πρωί;) της αγοράς του τηγανιού είχαν περάσει δυο μήνες, γεγονός που με σόκαρε κάπως, δεδομένου ότι σε αυτούς τους δύο μήνες δεν θυμόμουν να έχω μαγειρέψει τίποτα στο συγκεκριμένο τηγάνι (όπως και σε οποιοδήποτε άλλο σκεύος).Τέλος πάντων, βρήκα πεντάευρο (θαύμα, θαύμα!) και του το ‘δωσα, κατέβηκα απ’ το ταξί, με πήρε ο βοριάς απ’ τα μούτρα, μια πλαστική σακούλα πέρασε από πάνω μου και μετά ξεψύχησε μπροστά στα πόδια μου ακριβώς τη στιγ-

μή που ο Απέναντι πάρκαρε τη μηχανή του στην πυλωτή της πολυκατοικίας του. Δευτερόλεπτα πριν εξαφανιστεί πρόλαβα να σκεφτώ ότι τελικά είναι πιο κοντός απ’ ό,τι δείχνει στο μπαλκόνι του. Αλλά μπορεί και να έφταιγε η πυλωτή αφού, χωρίς να μπορώ να το αιτιολογήσω, στις πυλωτές όλοι δείχνουν κοντοί ή, τουλάχιστον, πιο κοντοί απ’ όσο είναι στα μπαλκόνια τους. Αυτή λοιπόν ήταν και η τελευταία φορά που με είδαν οι νυχτερινοί δρόμοι της πόλης. Μου λένε ότι τα βράδια στη Θεσσαλονίκη γίνονται διάφορα άσχετα πράγματα και πριν προλάβω να ρωτήσω (δεν θα ρωτούσα, έτσι κι αλλιώς) απαριθμούνε μαγαζιά που ανοίγουν εκεί που άλλα κλείνουν και σ’ όλα γίνονται κάτι «τρελά πάρτι» με λάιβ, θεατρικές παραστάσεις και εικαστικές περφόρμανς (δυσοίωνος όρος) και, κυρίως, με πλήθος κόσμου, ένα πλήθος που αποτελείται, φαντάζομαι, απ’ όλους εκείνους που αδιαφορούν τόσο για το βοριά που τ’ αρνάκια παγώνει όσο και για τα φρεσκοαγορασμένα τηγάνια με καπάκι που σκονίζονται στα ντουλάπια. Μαγκιά τους. Εμείς εδώ γύρω (εγώ δηλαδή, ίσως και ο Απέναντι) είμαστε καταδικασμένοι να απέχουμε από τις ξέφρενες νύχτες της πόλης και με βοριά και με νοτιά. Παρατηρούμε απλώς - χωρίς κανέναν ιδιαίτερο φανατισμό, σχεδόν τυχαία - τις εποχές ν’ αλλάζουν προσπαθώντας ν’ απαντήσουμε σε διάφορες επείγουσες ερωτήσεις όπως what are you doing next in your life ή πού εξαφανίστηκαν ξαφνικά τα ανοιξιάτικα ταγέρ, αυτά που κάποτε τα λέγανε ντεμί σαιζόν και τα φόραγε η Λίλυ Παπαγιάννη (επίσης: πού βρίσκεται η Λίλυ Παπαγιάννη;). Αρχίσαμε κιόλας να ιδρώνουμε λίγο, ο Απέναντι τ’ απογεύματα φοράει ένα μωβ πόλο και καπνίζει κοιτώντας τον ακάλυπτο ρεμβαστικά, λες και βρίσκεται σε κατάστρωμα πλοίου και μπροστά του ξετυλίγεται μια πανηγυρική θάλασσα με κύματα αποτσίγαρα, πολλά από τα οποία είναι δικά του (και δικά μου). Αλλά εντάξει, όποιος θέλει να βαφτίζει τον ακάλυπτο Αιγαίο Πέλαγος δικαίωμά του, θα μπορούσα να πω και μαγκιά του αλλά την ξαναέγραψα τη λέξη πιο πάνω, ας μην επαναλαμβάνομαι. Γενικά δε ζεις εύκολα σ’ αυτή την πόλη αν δεν αλλάξεις λίγο τα ονόματα και το βλέμμα σου, αν δε δεις ό,τι θες όπου θες μ’ άλλα λόγια. Νομίζω ότι σ’ αυτό - πες το ψευδωνυμία πες το ψυχαναγκασμό - πρέπει να ασκηθούμε όλοι αν θέλουμε να τη βγάλουμε καθαρή. Εγώ προσωπικά κάνω ό,τι μπορώ και πολλά (ανησυχητικά πολλά) απογεύματα, από τότε που μεγάλωσε η μέρα, σκέφτομαι τη Δελφών σαν λίμνη με νούφαρα ή λιβάδι με παπαρούνες ή κάτι, τέλος πάντων, αντίστοιχα ανακουφιστικό και παρήγορο, προσπαθώντας να μην πτοηθώ από το γεγονός ότι εδώ και χρόνια δεν έχω κανένα νέο απ’ τις παπαρούνες και τα νούφαρα, όπως και απ’ τις νύχτες στην πόλη. Στην

πραγματικότητα η πόλη είναι ένα άγονο λιβάδι, μόνο που κάποια στιγμή ζεσταίνει ο καιρός, δεν φυσάει πια άρα δεν υπάρχουν παγωμένα προβατάκια και μπορείς να φανταστείς ότι στους δρόμους ανθίζει (ή βόσκει) ο,τιδήποτε. Ή να μη φανταστείς τίποτα, να μπεις στο διαμέρισμα και να σαπίσεις στους καναπέδες φλερτάροντας ανελέητα το ταβάνι, ενώ κάπου εκεί έξω χίλιοι κι ένας ξεφαντώνουν σε «τρελά πάρτι» χορεύοντας άγαρμπα σουίνγκ ή παρατηρώντας μια εικαστική μαλακία, χύνοντας κατά λάθος το τζιν τόνικ τους στα μπούτια του διπλανού τους, τσεκάροντας ανά πεντάλεπτο τις εισερχόμενες κλήσεις τους, ξεφλουδίζοντας φιστίκια ή μαδώντας μαργαρίτες, και μόνο μαργαρίτες αφού, είπαμε, από τις παπαρούνες δεν έχουμε νέα.(Από το ημερολόγιο του Θεόφιλου Παπάγου)

Μάιος 2013

Exit

Εφτά φωτεινές πινακίδες που θα δείξουν την έξοδο κινδύνου ακόμα και στον πιο φανατικό σπιτόγατο. Τι αξίζει να δεις και να κάνεις για να φτιάξουν οι μέρες και οι νύχτες σου εντός της πόλης. Θα βγεις όπως και δήποτε. ΛΕΞΕΙΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

#188

1. Η γιορτή του βιβλίου Για τέσσερις μέρες η πόλη θα αποκτήσει τον αέρα μιας πόλης του πνεύματος, αφού η 10η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης από τις 16 έως 19 Μαΐου, θα φέρει στην πόλη συγγραφείς και εκδότες και θα φιλοξενήσει ημερίδες και εκδηλώσεις, πάντα με πρωταγωνιστή το βιβλίο, τους ανθρώπους του αλλά και εμάς τους αναγνώστες. 200 εκδοτικοί οίκοι, από την Ελλάδα και 18 άλλες χώρες, πολιτιστικοί οργανισμοί και πνευματικοί φορείς, 170 εκδηλώσεις με τη συμμετοχή περίπου 100 Ελλήνων και 30 ξένων συγγραφέων (μεταξύ αυτών 10 σημαντικοί Βρετανοί συγγραφείς προσκεκλημένοι στο πλαίσιο της τιμώμενης χώρας) αλλά και παράλληλα δρώμενα θα δώσουν το παρών σ’ όλη την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η επίσημη τελετή εγκαινίων θα πραγματοποιηθεί στην κεντρική πλατεία της Έκθεσης την Πέμπτη 16 Μαΐου, ώρα 19:30. Ακολουθεί συναυλία 45΄από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή 60 μουσικών που θα ερμηνεύουν γνωστές συνθέσεις Άγγλων συνθέτων, μια που τιμώμενη χώρα φέτος είναι η Μεγάλη Βρετανία. Ο Σουηδός σκηνοθέτης Carl - Henrik Svenstedt θα είναι εδώ για να παρουσιάσει το ντοκιμαντέρ του με καβαφικό θέμα («Reading Kavafy Forteen Poems») που περιλαμβάνεται στο θεματικό αφιέρωμα: “Κ. Π. Καβάφης, 150 χρόνια από τη γέννησή του” που θα λάβει χώρα στο ειδικά διαμορφωμένο θεματικό περίπτερο. Θα υπάρχει και φέτος η δημοφιλής παιδική Γωνιά, για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς όπου έχουν οργανωθεί 55 εκδηλώσεις (παρουσιάσεις βιβλίων, συναντήσεις, θεατρικά και εικαστικά δρώμενα) από εκδοτικούς οίκους και συνεργαζόμενους φορείς, με την παρουσία 35 συγγραφέων και εικονογράφων. Επίσης και φέτος η ΔΕΒΘ φιλοξενεί το Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Ποίησης που διοργανώνει για 2η χρονιά η Εταιρεία Συγγραφέων. Επισημαίνουμε ακόμα την τιμητική εκδήλωση για τον Δημήτρη Μαρωνίτη αλλά και μια σειρά από επαγγελματικές ημερίδες, στρογγυλά τραπέζια και συζητήσεις που ενισχύουν το επαγγελματικό προφίλ της Έκθεσης και θέτουν στο τραπέζι τρέχοντα ζητήματα της εκδοτικής αγοράς. * 16 - 19/5 HELEXPO ( περίπτερα 13 και 15). Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη 15:00 - 21:00, Παρασκευή και Κυριακή 10:00 - 21:00, Σάββατο 10:00 - 22:00. Είσοδος ελεύθερη 2. Από το θρησκευτικό δράμα στο Mistero Buffo Τι είναι λοιπόν το Mistero Buffo; Ο τίτλος στα ιταλικά σημαίνει «Κωμικό Μυστήριο» και λέγοντας μυστήριο εννοείται το ιερό δρώμενο, το θρησκευτικό ιερό δράμα του καθολικού κυρίως μεσαίωνα. Ο Φο συνέλεξε μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες και χαρακτηριστικές κωμικές σκηνές των ιερών δραμάτων και τις ξανάγραψε μετουσιώνοντας τις σε αριστουργήματα προφορικού λό-

γου και σατιρικής ποίησης που εκμηδενίζουν χρονικές και ιδεολογικές αποστάσεις. Τα κείμενα του εγχειρήματος αυτού που είχε τον τίτλο Mistero Buffo του χάρισαν αρκετά χρόνια αργότερα το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Το καυστικά σατιρικό σπονδυλωτό έργο του ιταλού νομπελίστα Ντάριο Φο, Mistero Buffo είναι η πρώτη δουλειά της νεοσύστατης ομάδας Επτάρχεια του σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλου με τους μόνιμους συνεργάτες του, ηθοποιούς Αννα Καλαϊτζίδου, Αννα Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλο, Αργύρη Ξάφη, Θάνο Τοκάκη, Γιώργο Χρυσοστόμου σε συμπαραγωγή με τη Λυκόφως. Η ομάδα Επτάρχεια παρουσιάζει το Mistero Buffo (1969) ακριβώς με τον τρόπο που επιθυμεί και ο ίδιος ο συγγραφέας του, χωρίς σκηνικά, κοστούμια, φωτισμούς. Η ιδιομορφία της παράστασης έγκειται στο ότι κάθε παράσταση θα περιλαμβάνει διαφορετικές σκηνές, καθώς ο αριθμός των σκηνών είναι τόσο μεγάλος που δεν μπορούν να παρουσιαστούν σε μία μόνο παράσταση. * Έως 19/5,Θέατρο Αυλαία, Πλατεία Χ.Α.Ν.Θ. τηλ. 2310-237700 3. Ο ιδιόρρυθμος κύριος Γκρην Ένας απομονωμένος γέρος δέχεται κάθε Πέμπτη την αναγκαστική επίσκεψη ενός νεαρού άνδρα, ο οποίος τον είχε χτυπήσει ελαφρά με το αυτοκίνητο. Μέσα από τις τακτικές επισκέψεις αναδεικνύονται οι συγκρούσεις των δύο

Μάιος 2013

ανδρών κι έτσι παρακολουθούμε αυτή την αμφίδρομη σχέση, μια σχέση δύσκολη, που τους δένει κυρίως μέσα από τα προβλήματα που μοιράζονται. Mία τρυφερή ανθρώπινη κωμωδία, που έχει ως θέμα της τη μοναξιά, χαρακτηριστικό των σύγχρονων πόλεων, και τις σχέσεις που μπορούν να αναπτυχθούν ανάμεσα σε δύο διαφορετικές γενιές ανθρώπων θέμα διαχρονικό που αγγίζει τον καθένα. Ο σπουδαίος Γιώργος Μιχαλακόπουλος ερμηνεύει τον ιδιόρρυθμο κύριο Γκρην, έχοντας στο πλευρό του έναν από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους την νεότερης υποκριτικής γενιάς, τον Τάσο Ιορδανίδη. Το «Κάθε Πέμπτη κύριε Γκρην» («Visiting Μr. Green») είναι το πρώτο έργο του πολυβραβευμένου συγγραφέα Τζεφ Μπάρον. * Έως 2/6, Αθήναιον, Βασ. Όλγας 35, τηλ. 2310-832060 4. Ρωσική Πρωτοπορία 100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του Γιώργου Κωστάκη (19131990), και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης γιορτάζει αυτό το επετειακό έτος, με μία μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στον ίδιο τον

συλλέκτη. Η έκθεση «Η συλλογή Κωστάκη και η Ρωσική Πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» περιλαμβάνει μία μεγάλης κλίμακας παρουσίαση της συλλογής και του αρχείου Κωστάκη με έργα που ακολουθούν το βλέμμα και την μέθοοδο του συλλέκτη και ξεδιπλώνουν την ιστορία της συλλογής του. Τέλος, η ίδια η έκθεση θα αποτελέσει και πεδίο διαλόγου για ορισμένους καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν στην 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. * 5/4-29/4, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μονή Λαζαριστών, Τρίτη - Κυριακή 10:00-18:00 5. ΧΟΡΕΨΕ ELECTRO SWING Στις 23 Μαΐου 2013 στη Θεσσαλονίκη και στις 24 Μαΐου 2013 στην Αθήνα, ο Parov Stelar και η μπάντα του θα παρουσιάσουν επί σκηνής τις μεγάλες του επιτυχίες. Με την αλάνθαστη μίξη της Jazz & Swing και δείγματα από ρυθμική και ηλεκτρονική μουσική, έχει κερδίσει μια θέση στην κορυφή των διεθνών παραγωγών. Με την live μπάντα του έχει την δυνατότητα να μετατρέπει κάθε φορά τον ήχο σε ένα δυναμικό live show με sold out εμφανίσεις του σε όλο τον κόσμο. Ο όρος «Electro Swing» έχει καθιερωθεί για αυτό το είδος μουσικής πια και ο Parov Stelar είναι ο δημιουργός της. * 23 /5, Υπαίθριος χώρος ΦΙΞ, εισιτήρια πωλούνται ήδη στο www.tickethour.gr και στα καταστήματα Γερμανός από τις 2 Μαΐου, τηλ. 2310 266648 6. Ένα ζευγάρι σε ψυχανάλυση Η επιτυχημένη κωμωδία της Δήμητρας Παπαδοπούλου, «Η Σεξουαλική ζωή του κυρίου και της κυρίας Παπαχαραλάμπους» … και όχι Νικολαϊδη, αλλάζει το καστ της και το κείμενο και με μια ελαφρά αλλαγή και στο όνομα του τίτλου επανέρχεται στο θέατρο Εγνατία με τους Γιάννη Ζουγανέλη, Τζόυς Ευείδη, Γεράσιμο Σκιαδαρέση. Βλέπετε ο κύριος και η κυρία Νικολαΐδη τα ξαναβρήκαν και επαναπροσδιόρισαν τη σεξουαλικότητα τους με επιτυχία. Γι' αυτό και με ασφάλεια σύστησαν το σεξολόγο Γιάννη Λεονάρδο στους καλούς τους φίλους Γεράσιμο και Τζόυς. Τι

Μια μέρα γεμάτη συγκίνηση

Μεγάλη Δεύτερα απόγευμα. Οι χαρούμενες φωνές των 28 κοριτσιών ακούγονται μέχρι το πάρκινγκ, έξω στο δάσος. Είναι μια ξεχωριστή μέρα για κείνες και για το ιστορικό ίδρυμα, που τα τελευταία χρόνια, αποδεκατισμένο από την Κρίση, προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα. Στον κάτω όροφο, στο μικρό σαλόνι, 28 μεγάλες χάρτινες τσάντες γεμάτες πασχαλιάτικα δώρα, από αυτά που στα περισσότερα παιδιά του κόσμου δίνουν αυτές τις μέρες οι νονάδες, περιμένουν τα κορίτσια. Ανοίγουν τα δώρα τους και τα πρόσωπα φωτίζονται. Λίγο πριν μια επιταγή 30.000 ευρώ έχει περάσει στα χέρια της κ. Ανδρονίκης Κεραμοπούλου, Πρόεδρου του Ορφανοτροφείου Θηλέων Μέλισσα που συγκινημένη την άποδεχεται: «Το «ευχαριστώ» ακούγεται λίγο για το μέγεθος όλης αυτής της προσπάθειας από την πλευρά της WIND. Είναι το μόνο όμως που αξίζει πραγματικά να πούμε σε όλους όσους ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της WIND για να στηρίξουν το Ορφανοτροφείο Μέλισσα». Για τη Θεσσαλονίκη το Ορφανοτροφείο θηλέων «Η Μέλισσα» έχει ιστορία 90 και πλέ-

ακριβώς συμβαίνει; Ο κύριος και η κυρία Παπαχαραλάμπους περνούν σεξουαλική κρίση μέσα στην οικονομική κρίση και o πιο φημισμένος ψυχοσεξολόγος της Ελλάδας αναλαμβάνει να λύσει το πρόβλημα τους, βάζοντάς τους σε ένα group therapy, στο οποίο... συμμετέχει και το κοινό! Θεατές και ηθοποιοί γίνονται μία ομάδα ψυχοθεραπείας με σκοπό τη σεξουαλική ευτυχία. * Έως 26/5, θέατρο Εγνατία, Πλ. Αγ. Σοφίας, Τηλ.: 2310-225172 7. Ο Νίτσε και πάλι δακρύζει Το «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» του Ακύλλα Καραζήση, μετά την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε στο θέατρο Αυλαία τον περασμένο Σεπτέμβριο, επιστρέφει κατ’ απαίτηση του κοινού για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων. Δύο μεγάλες προσωπικότητες του 19ου αιώνα, ο Φρίντριχ Νίτσε και ο Γιόζεφ Μπρόιερ, σε κρίση μέσης ηλικίας. Μια εμπνευσμένη διαδικασία διπλής ψυχοθεραπείας. Με τους Ακύλλα Καραζήση, Χάρη Φραγκούλη, Νίκο Χατζόπουλο. * 22/5 - 2/6, Θέατρο Αυλαία, Πλατεία Χ.Α.Ν.Θ. τηλ. 2310-237700

ον χρόνων. Ιδρύθηκε το 1921 με σκοπό την περίθαλψη ορφανών παιδιών από τον Καύκασο, ενώ το 1922 δέχεται τα πρώτα ορφανά παιδιά από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το Ορφανοτροφείο Σμύρνης. Σήμερα το ορφανοτροφείο απευθύνεται σε κορίτσια ηλικίας από 4 έως 18 ετών που παραπέμπονται από τους Εισαγγελείς Ανηλίκων και τις αρμόδιες Κοινωνικές Υπηρεσίες προκειμένου να προστατευθούν αμέσως και κατεπειγόντως από ενέργειες κακοποίησης, εγκατάλειψης και παραμέλησης από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Η απόφαση της WIND να ενισχύσει φέτος το συγκεκριμένο ίδρυμα με τα έσοδα του Μαραθωνίου Δρόμου Μέγας Αλέξανδρος γέμισε με χαρά και αισιοδοξία τους ανθρώπους του. Οίκοτροφους, εργαζόμενους και το διοικητικό συμβούλιο. Η ανάσα που εξασφάλισε σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο μοιάζει αληθινό φιλί της ζωής. Φεύγοντας από τη Μέλισσα πήραμε μαζί μας τη σπίθα της αισιοδοξίας που άναψε.

#188

Μade in Thessaloniki #2 Επεμβαίνοντας στο δημόσιο χώρο

και τους κατακτούμε δημιουργικά. Με τη βοήθεια του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και του Ινστιτούτου Ανάπτυξης Εμπορίου, δημιουργοί της πόλης επεμβαίνουν σε κλειστά καταστήματα και μεταμορφώνουν τις βιτρίνες τους σε δυναμικές εικαστικές εγκαταστάσεις. * Βιτρίνα 1: Αταξία και Μαύρη Τρύπα, Βαλαωρίτου 7 και Τανταλίδου, Βαρδάρης Βιτρίνα 2: Μια αισιόδοξη εγκατάσταση γεφυρώνει τα κενά, Βενιζέλου (Διονυσίου Σολωμού 19) Βιτρίνα 3: Random e-motion, Γρηγόριου Παλαμά 4 Βιτρίνα 4: Trapped in colours, Βηλαρά 2 Βιτρίνα 5: ΨυχοσύνΔεση, Βηλαρά 2

Μετά την επιτυχία της περσινής εβδομάδας design “Μade in Thessaloniki” του Θεσσαλονίκη Αλλιώς, διοργανώθηκε και φέτος τον Απρίλιο και συνεχίζεται και τον Μάιο το “Made in Thessaloniki 2” επικεντρωμένο στη «Μεταμόρφωση του δημόσιου χώρου». Μια προσπάθεια να συναντηθούν και να αναδειχθούν όλες οι δημιουργικές δυνάμεις της πόλης, αρχιτέκτονες, γραφιστικά γραφεία, δημι-

Έκθεση: Η πόλη και οι πύργοι της Θέμα της έκθεσης αποτελούν οι τρεις Πύργοι της πόλης: ο Λευκός Πύργος, ο Πύργος του Τριγωνίου και ο Πύργος του ΟΤΕ. Με μεταφορική ή κυριολεκτική προσέγγιση, οι γραφίστες της πόλης ερμηνεύουν μέσα από τη δική τους ματιά τους χαρακτηριστικούς αυτούς Πυλώνες και όλα όσα συμβολίζουν. Στη συνέχεια η έκθεση θα μεταφερθεί στο δημαρχείο

ουργοί και καλλιτέχνες ώστε από κοινού να παρέμβουν σε δημόσιους χώρους, μεταμορφώνοντάς τους σε ζωντανά κύτταρα της καθημερινότητας. Απρίλιος Βιτρίνες: Φόβος κενού/Horror Vacui Μετατρέπουμε την αποστροφή μας για τους κενούς χώρους των άδειων καταστημάτων

της Στουτγάρδης στη Γερμανία για έναν ολόκληρο μήνα τον Ιούνιο. * Μ.Β.Π. Λεωφόρος Στρατού 2 Έκθεση: Τhe City Speaks H έκθεση Τhe City Speaks διοργανώνεται σε συνεργασία με το British Council και τον οργανισμό Maslaha ερευνώντας πώς οι άνθρωποι άλλαξαν τους χώρους όπου έμεναν μέσω διαφορετικών μορφών δημιουργικής έκφρασης. Φέρνει την πόλη στο επίκεντρο, ως χώρο έμπνευσης και δημιουργικής έκφρασης και αποτελεί μέρος του προγράμματος «Our Shared Europe» έχοντας ήδη παρουσιασθεί σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. * Mediterranean Cosmos Η ομιλία του Jan Ghel Σε συνεργασία με την ελληνική ΜΚΟ Cities for Cycling (CFC) και την Βασιλική Πρεσβεία της Δανίας στην Ελλάδα, απευθύνουμε πρόσκληση στον καθηγητή Γιαν Γκιλ (Jan Gehl), τον σημαντικότερο σήμερα πολεοδόμο, επικεφαλής του ομώνυμου, διεθνούς φήμης, αρχιτεκτονικού γραφείου Gehl Architects. Πολυ-

Μάιος 2013

βραβευμένος σε όλο τον κόσμο, πρωτοστάτησε με το γραφείο του στις αναπλάσεις πόλεων από τη νέα Υόρκη μέχρι τη Μελβούρνη και δεκάδες περιοχές του πλανήτη. * Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, κτίριο Μ2 - αίθουσα Μωρίς Σαλτιέλ Ζωγραφίζοντας την Γέφυρα των Αγίων Πάντων Επιστρέφουμε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες στην υποβαθμισμένη γειτονιά των Αγίων Πάντων, δίπλα στο Σιδηροδρομικό Σταθμό. Σε συνεργασία με το British Council προσκαλούμε στην Θεσσαλονίκη τον διάσημο Βρετανό street artist Cedar Lewisohn, ο οποίος μαζί με τους σπουδαστές γραφιστικής της ΑΚΤΟ, ζωγραφίζει το σήμα κατατεθέν της περιοχής, την γέφυρα, με ένα σχέδιο εμπνευσμένο από την πόλη και την ιστορία της που επέλεξε ο καλλιτέχνης από τις προτάσεις των παιδιών μετά το ειδικό διαδραστικό μάθημα που έκανε στο χώρο της ΑΚΤΟ για κοινό και μαθητές. Ο δεύτερος τοίχος της γέφυρας θα αναμορφωθεί από τον Θεσσαλονικιό street artist reb.mwc.

* Γέφυρα Αγίων Πάντων, Ξηροκρήνη Μάιος Επέμβαση στη Σχολή Τυφλών Σε συνεννόηση με τη Σχολή Τυφλών, η οποία έχει επηρεαστεί σφοδρά από την κρίση, αναλαμβάνουμε τη ριζική ανακαίνιση του χώρου του εντευκτηρίου στο κτίριο των υπνωτηρίων, σε χώρο διαδραστικό αλλά και συνάθροισης για τα παιδιά της σχολής. Με την καθοδήγηση της αρχιτέκτονος και συντονίστριας του Θεσσαλονίκη Αλλιώς, Ελένης Σβυριάδη, ανακαινίζουμε εκ βάθρων τον χώρο με μια ενεργειακή μελέτη για την αναβάθμιση του κτιρίου και μια ολοκληρωτική ανάπλαση. * Βασ. Όλγας 32 Τοποθέτηση μοντέρνων Γλυπτών Σπουδαστές της σχολής Καλών Τεχνών εκπονούν μελέτες για την κατασκευή δύο μοντέρνων γλυπτών και μετά από επιλογή από ειδική επιτροπή, τα γλυπτά κατασκευάζονται, τοποθετούνται και φωτίζονται μόνιμα σε δημόσιους χώρους που υποδεικνύει ο Δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Αντιδημαρ-

χία Αρχιτεκτονικού. * Χώρος έμπροσθεν της κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ & διασταύρωση των οδών Ανθέων και Μαρίας Κάλλας Δημιουργία Αστικού κήπου Η μελέτη γίνεται από μεγάλο αρχιτεκτονικό γραφείο, στο πρότυπο που λειτουργούν οι κοινόχρηστοι κήποι της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου (public community gardens). Επεμβαίνουμε σε ένα οικόπεδο 500 τ.μ που παραχωρεί για χρήση ο Δήμος Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της οδού Λαγκαδά, ώστε να αξιοποιηθεί και να παραδοθεί στους κατοίκους και να λειτουργεί με ασφάλεια και με την ευθύνη της γειτονιάς. Σε συνεργασία με την αντιδημαρχία Ποιότητας Ζωής. * Οδός Λαγκαδά με Αγίων Πάντων γωνία Κρατικό Ωδείο Το κτίριο του Κρατικού Ωδείου, το οποίο στο παρελθόν αποτέλεσε έδρα της Οθωμανικής Τράπεζας, ανήκει στους οργανισμούς που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κρίσης. Με την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Μηνά Κοσμίδη

ανακαινίζουμε τον βοηθητικό χώρο, που μέχρι πρότινος αποτελούσε αποθήκη, και τον μετατρέπουμε σε ένα μοντέρνο εντευκτήριο. * Οδός Φράγκων 15 Μεταμόρφωση Πεζόδρομου Οι γνωστοί designers φωτισμού της Beforelight κατασκευάζουν μια υπαίθρια δημιουργική εγκατάσταση σ’ ένα νέο πεζόδρομο, με θέμα το μνημείο του Λευκού Πύργου και το παιχνίδι με το φως. Η εγκατάσταση θα φιλοξενηθεί στον χώρο για τους επόμενους μήνες. * Πεζόδρομος Φιλικής Εταιρίας Επέμβαση σε παιδική χαρά Επέμβαση σε σόκορο της παιδικής χαράς του πεζοδρόμου της Χειμάρρας. Στον επανασχεδιασμένο χώρο του πάρκου και της παιδικής χαράς στη συμβολή Μπότσαρη και νέας Εγνατίας, επεμβαίνουμε με τη βοήθεια του Πέτρου Παπάνα και μιας ομάδας παιδιών με ειδικές δεξιότητες και δημιουργούμε ένα πρωτότυπο εικαστικό αποτέλεσμα που θα συνοδεύει την ανάπλαση. * Χειμάρρας και Μπότσαρη γωνία

#188

Ξεφυλλίζοντας την κρίση ΛΕΞΕΙΣ: Γιάννης Σφήκας

Στο τριήμερο συνέδριο που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου στο τέλος Μαρτίου, ο Υπουργός Πολιτισμού, δυο μήνες μετά την ανακοίνωση του κλεισίματος του ΕΚΕΒΙ, απευθυνόμενος προς τους εκδότες που βλέπουν την αγορά να καταρρέει είπε: “Θα κάνω ό,τι μου πείτε”, ενώ συγχρόνως μίλησε με ιδιαίτερο βάρος για την διεξαγωγή της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου στην πόλη μας. Άραγε υπάρχει δρόμος εξόδου από την κρίση για το βιβλίο, που περνάει δύσκολες ώρες σε παγκόσμιο επίπεδο;

Αν το όνομα του διανομέα βιβλίων «Απόλλων», που έκλεισε πριν λίγους μήνες δεν σημαίνει και πολλά για το ευρύ κοινό, το σχεδόν ταυτόχρονο κλείσιμο των υποκαταστημάτων Παπασωτηρίου και Ελευθερουδάκη σίγουρα προκάλεσε αίσθηση. Ο πρώτος ήδη από καιρό είχε περιορίσει τους τρεις καλά ενημερωμένους ορόφους, που αποτελούσαν σημείο αναφοράς για το φοιτητικό κοινό της πόλης και μια καλή γωνιά για χαζέψει κανείς γιατί βρέθηκε στο κέντρο νωρίτερα από το ραντεβού. Πιο πρόσφατα, στην Αθήνα, το κλείσιμο του ιστορικού βιβλιοπωλείου της Εστίας στην οδό Σόλωνος προκάλεσε αίσθηση και ακόμη περισσότερη δημοσιότητα.

Ο προβληματισμός για το βιβλίο δεν είναι προνόμιο της χώρας μας αλλά απασχολεί έντονα και την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τον Φεβρουάριο η Barnes & Noble, η μεγαλύτερη αλυσίδα βιβλιοπωλείων στις ΗΠΑ με 689 καταστήματα, ανακοίνωσε περικοπές σε βάθος δεκαετίας προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των καταστημάτων της. Δυο χρόνια νωρίτερα, το 2011, ο βασικός της ανταγωνιστής, η αλυσίδα βιβλιοπωλείων Borders, πτώχευσε αφήνοντας πίσω χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας και προβληματίζοντας για το μέλλον στο χώρο του βιβλίου.

Οι εκδότες Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2010, το κλείσιμο του ιστορικού εκδοτικού οίκου «Ελληνικά Γράμματα», που είχε ιδρυθεί το 1957 και ανήκε πλέον αποκλειστικά στον ΔΟΛ, σηματοδοτεί την άφιξη της κρίσης. Τρία χρόνια αργότερα, σε έναν υδροκέφαλο κλάδο με το 80% των επιχειρήσεων να εδρεύουν στην Αθήνα και το 10% στην Θεσσαλονίκη, μπορεί τα χρέη των βιβλιοπωλών προς τους εκδότες να είναι δύσκολο να υπολογιστούν, όμως είναι σίγουρο ότι οι τελευταίοι προσπαθούν να ανταπεξέλθουν και να περιορίσουν τις απώλειες δίνοντας πλέον τις μετρητοίς βιβλία στους πρώτους ή αναλαμβάνοντας ακόμα και οι ίδιοι τη διανομή βιβλίων, όπως επισημαίνει η Όλγα Σελλά («Ο κύκλος των χαμένων εκδοτών», Καθημερινή 13/1/2013). Πολλά είναι τα βιβλιοπωλεία που στην ουσία διαθέτουν κυρίως το στοκ τους και σαφώς λιγότερους νέους τίτλους, κυρίως τους ευπώλητους, με αποτέλεσμα οι πελάτες να καταφεύγουν σε παραγγελίες, όταν πρόκειται για πιο εξειδικευμένα βιβλία.

Μάιος 2013

Παράλληλα η απώλεια εισοδήματος λόγω της κρίσης προκάλεσε αντίστοιχη μείωση των αγορών «καθώς το βιβλίο στην Ελλάδα δεν ήταν ποτέ είδος πρώτης ανάγκης» όπως επισημαίνει ο κ. Ευριπίδης Κωνσταντινίδης, βιβλιοπώλης δεύτερης γενιάς, των ομώνυμων καταστημάτων σε Εγνατία και Μητροπόλεως. Η αντίδραση των εκδοτών ήταν από τη μία να περιορίσουν τη διαφήμιση κι από την άλλη τις ακριβές εκδόσεις αλλά και γενικά τους τίτλους. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου οι τίτλοι μειώθηκαν κατά 2300 μεταξύ 2008 και 2011, για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση όπου η τάση ήταν αυξητική κάθε χρόνο. Η προσαρμογή στα νέα οικονομικά δεδομένα περιλαμβάνει μετακινήσεις συγγραφέων, οι οποίοι ορισμένες φορές συγχρηματοδοτούν τις εκδόσεις τους αλλά και προσαρμογές ως προς τη στέγαση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπως, για παράδειγμα, οι εκδόσεις «Βάνιας», που από το μεγαλύτερο κατάστημα της Δ. Γούναρη επέστρεψαν πριν μερικούς μήνες στο μικρότερο της Πλατείας Αγίου Γεωργίου. Μια πρόσφατη εξέλιξη και κόντρα στο κλίμα της συρρίκνωσης, αποτέλεσε η συγχώνευση του βρετανικού εκδοτικού οίκου «Penguin» με τον γερμανικών συμφερόντων «Random House». Η ευρωπαϊκή επιτροπή καθώς και αρχή ανταγωνισμού των ΗΠΑ ενέκριναν τη συγχώνευση κρίνοντας ότι δεν συνιστά ολιγοπώλιο καθώς το εγχείρημα αντιμετωπίζει σημαντικούς ανταγωνιστές ενώ αναμένονται αποφάσεις σε Καναδά, Αυστραλία και Ασία. Το νέο σχήμα αναμένεται να ελέγχει το 26% της εκδοτικής κίνησης σε παγκόσμιο επίπεδο ακολουθούμενο από τον γαλλικό εκδοτικό οίκο Lagardere με 17%. Στις ΗΠΑ η αυτοεκδόσεις (self- publishing) γνωρίζουν άνθιση και αποτελούν νέο δεδομένο. Από το 2010 στο 2011 αυξήθηκαν κατά 63% περιλαμβάνοντας κυρίως λογοτεχνικά βιβλία και όχι μόνο, με τιμή που κατά μέσο όρο ανέρχεται στα 7 περίπου δολάρια για τη λογοτεχνία και στα 19 δολάρια για τα υπόλοιπα είδη. Οι αυτοεκδότες προτιμούν τα e-books παρά τα τυπωμένα βιβλία λόγω χαμηλότερου κόστους και την τάση έχει ήδη σπεύσει να εκμεταλλευτεί η Amazon που διαθέτει ειδική σελίδα και έχει εκδώσει κάτι λιγό-

τερο από 60.000 τίτλους. Στην Ελλάδα πάλι, αν και ως παράπλευρη θετική εξέλιξη αναμένεται η ποιοτική αναβάθμιση των νέων εκδόσεων καθώς η μείωση της παραγωγής τίτλων λειτουργεί προς όφελος και της ποιότητας αλλά και της μεγαλύτερης παραμονής των βιβλίων στις προθήκες, σταθερή παραμένει και σήμερα η τάση για έκδοση ελληνικών λογοτεχνικών μπεστ σέλερ, με αντίστοιχη μείωση των πάντα ακριβότερων μεταφράσεων ξένης λογοτεχνίας. Ακόμη παρατηρείται άνθιση, λόγω της κατάστασης, του πολιτικού και οικονομικού βιβλίου. Τα βιβλιοπωλεία Το καλοκαίρι του 2010, αποχωρούσε οριστικά από την ελληνική αγορά μετά από 5 περίπου χρόνια παρουσίας, η γαλλική αλυσίδα βιβλιοπωλείων FNAC. Ήταν ίσως η πρώτη κίνηση που σήμανε για τα καλά, για το ευρύ κοινό, την κρίση στον χώρο του βιβλίου, με την απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας. Το τελευταίο εξάμηνο η Αθήνα μετρά την απώλεια του ιστορικού Βιβλιοπωλείου της Εστίας και η Θεσσαλονίκη το κλείσιμο των υποκαταστημάτων των Παπασωτηρίου και Ελευθερουδάκη, χωρίς να υπολογίζονται οι επιπτώσεις της κρίσης στα περιφερειακά και συνοικιακά μικρά βιβλιοπωλεία. Η ίδια τάση χαρακτηρίζει και ξένες αγορές όπως των ΗΠΑ, όπου η Barnes & Noble, η οποία από το 2011 ουσιαστικά μονοπωλεί τον χώρο καθώς η ανταγωνίστριά της Borders πτώχευσε. Εντός των επόμενων δέκα ετών η εταιρία με τα 689 εμπορικά βιβλιοπωλεία και άλλα τόσα σχεδόν πανεπιστημιακά, ανακοίνωσε ότι προγραμματίζει περικοπές ώστε να μειώσει τον αριθμό των καταστημάτων της κατά ένα τρίτο και να φτάσει τα 230 περίπου. Βασικός ανταγωνιστής της είναι η εταιρία Amazon η οποία έχει σαφώς μειωμένα κόστη, αφού διαθέτει τεράστιες αποθήκες και παρέχει ηλεκτρονικές και αντίστοιχα φθηνότερες υπηρεσίες. Η επικράτηση της Amazon έχει ακόμα ως αποτέλεσμα την επικράτηση των γνωστών και επιτυχημένων εμπορικά συγγραφέων λόγω της μεγαλύτερης κερδοφορίας που αποφέρουν. Η γενική παραδοχή είναι ότι στην Ελλάδα το

franchising των μεγάλων αλυσίδων ή κατ’ άλλους «σουπερ-μάρκετ», που είναι τα άμεσα επηρεαζόμενα από την κρίση και πολλά καταστήματα ανεξαρτητοποιούνται, δεν σημείωσε επιτυχία και ουσιαστικά έβλαψε τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία. Στην χώρα μας το τελευταίο διάστημα σε μια προφανή προσπάθεια τόνωσης των εσόδων, εκδότες και βιβλιοπώλες προώθησαν την πρακτική των παζαριών βιβλίου σε τιμές χαμηλές και σε τακτά χρονικά διαστήματα. Κι ενώ τα παζάρια λειτουργούν ως ενέσεις ρευστότητας οι φωνές που εκφράζουν επιφυλάξεις δεν λείπουν, επισημαίνοντας κινδύνους καθώς είναι πιθανό ο κόσμος να στραφεί προς τις προσφορές εις βάρος των νέων εκδόσεων καθώς η χαμηλή τιμή πάντα προσελκύει. Ο κ. Κωνσταντινίδης μας λέει «ότι τα βιβλιοπωλεία μειώνουν τα πάγια έξοδά τους και περιορίζουν τις υπερβολές στις παραγγελίες σε συνδυασμό με την καλύτερη δυνατή ενημέρωση και το μικρότερο δυνατό ρίσκο με την καλύτερη δυνατή έκπτωση του 10%» που επιτρέπει η ενιαία τιμή του βιβλίου την οποία και καθορίζει κυρίως ο εκδότης ενώ ο ίδιος σκέφτεται τη δημιουργία ενός μικρού χώρου με μόνιμες προσφορές. Τα βιβλία Ο ασφαλέστερος τρόπος για να αντιληφθεί κανείς εάν ανήκει σε μια μεγαλύτερη γενιά ή είναι αθεράπευτα ρομαντικός είναι ο προβληματισμός για τα βιβλία που θα συντροφεύσουν το ταξίδι και τις διακοπές λόγω βάρους και χώρου στις βαλίτσες. Σήμερα μπορείς να κουβαλάς οπουδήποτε τα άπαντα του Τσέχωφ ή ολόκληρη την Αγκάθα Κρίστι με την επιβάρυνση μονάχα μερικών γραμμαρίων, που ζυγίζουν οι συσκευές ανάγνωσης των ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books). Οι εκδόσεις Penguin ανακοίνωσαν ότι σκοπεύουν το 14% της παραγωγής τους να αποτελείται από ηλεκτρονικά βιβλία, ποσοστό το οποίο αναμένεται να αυξηθεί. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι μελλοντικά το τυπωμένο βιβλίο θα έχει την τύχη των δίσκων βινυλίου, αποτελώντας απλώς ένα χόμπι. Κι αυτό γιατί το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι φθηνότερο και οι συσκευές ανάγνωσής του πα-

ρέχουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης μεγάλης ποσότητας γνώσης αντιστρόφως ανάλογης με τον όγκο, το βάρος και την τιμή του τυπωμένου βιβλίου. Τα ποσοστά χρήσης ηλεκτρονικών βιβλίων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη είναι πολύ μεγαλύτερα από της Ελλάδας. Στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύει το 20% της αγοράς ενώ σε Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία κινείται μόλις πάνω από 1%. Κι αυτό οφείλεται, όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος του Βήματος Γιάννης Μπασκόζος («e-book», Το Βήμα 18/3/12), σε έλλειψη γνώσης του προϊόντος στη χώρα μας και στην συνακόλουθη έλλειψη εμπιστοσύνης στα πλεονεκτήματά του. Παράλληλα, η περιορισμένη προώθηση του προϊόντος από εκδότες και βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα, εκτός της περιορισμένης γνώσης του αντικειμένου, οφείλεται και στο γεγονός ότι και οι συσκευές είναι ακριβές (150 ευρώ) αλλά και το ποσοστό ΦΠΑ για το τυπωμένο βιβλίο ανέρχεται σε 6,5% ενώ για το ηλεκτρονικό εκτοξεύεται σε 23% καθώς θεωρείται υπηρεσία και όχι βιβλίο. Κι ενώ αυτό ισχύει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η νομοθεσία τους κινείται προς την κατεύθυνση της εξομοίωση του συντελεστή προς τα κάτω. Πρόσφατα έντεκα blogs που ασχολούνται με το βιβλίο απεύθυναν πρόταση στους έλληνες εκδότες για μείωση τιμών στις νέες εκδόσεις. Ο κ. Κωνσταντινίδης μας λέει ότι για τις υψηλές τιμές «ευθύνεται το περιορισμένο τιράζ, αλλά και τα συγγραφικά δικαιώματα και οι εκδότες όμως ο πιο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας παραμένει το βιβλιοπωλείο, γιατί αποτελεί τον τελικό αποδέκτη που έρχεται σε επαφή με τον πελάτη που λόγω της οικονομικής κρίσης έχει περιορίσει τις αγορές. Ωστόσο όλοι πρέπει να βάλουν νερό στο κρασί τους. Το κλειδί στο μέλλον είναι η προσαρμογή στα νέα δεδομένα». Ως προς το μέλλον των βιβλιοπωλείων μεγάλη σημασία αποδίδει στον εμπλουτισμό των κατηγοριών, στην επένδυση στο παιδικό βιβλίο και στη μετατροπή των βιβλιοπωλείων σε στέκι για μικρούς αλλά και μεγάλους με ποικίλες εκδηλώσεις που θα τα μετατρέψει σε χώρους εξωστρέφειας. Ταυτόχρονα παραμένει αισιόδοξος για το μέλλον «εφόσον καθίσει ο καπνός της κρίσης» γιατί «τότε πολλά μπορούν να γίνουν», αλλά σε κάθε περίπτωση το βιβλίο θα συνεχίσει να είναι εδώ γιατί αυτό που προσφέρει «δεν πρόκειται να υποκατασταθεί ό,τι μορφή κι αν έχει».

#188

Read a book, my dear ΛΕΞΕΙΣ: ΕΥΗ ΚΑΡΚΙΤΗ

Με τιμώμενη χώρα την Μ. Βρετανία, στο πλαίσιο της 10ης διοργάνωσης της Διεθνούς Έκθεσης βιβλίου, συγγραφείς καταξιωμένοι αλλά και ανερχόμενοι έρχονται στην Θεσσαλονίκη να παρουσιάσουν τα βιβλία τους και να συζητήσουν με το κοινό. Οι Ντέβιντ Χάρσεντ, Άντριου Κρούμι, Σήλια Ρις, Σούζαν Τζόινσον, Βικτόρια Χίσλποπ, Ντέβιντ Νίκολς, Μάικλ Αρντίτι απάντησαν σε τρεις, κοινές για όλους ερωτήσεις. 5

Μάιος 2013

1. Ο πολιτισμός μας τοποθέτησε σε βάθρο και αντιμετώπισε ως κάτι πολύτιμο το έντυπο βιβλίο. Ανησυχείτε για το μέλλον του; Το ηλεκτρονικό βιβλίο νομίζετε πως εκτός από τον τρόπο που διαβάζει κανείς μπορεί να αλλάξει και τον τρόπο που γράφει; 2. Είναι νομίζετε καθήκον του συγγραφέα να παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις του καιρού του και σε ποιο βαθμό επηρεάζουν το έργο του; 3. Σε ποια στιγμή σας βρίσκουμε; Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο αυτή την εποχή; 1. Ντέιβιντ Χάρσεντ, ο ποιητής Ο Ντέιβιντ Χάρσεντ εξέδωσε δέκα πλήρεις ποιητικές συλλογές κι έχει τιμηθεί με μια σειρά λογοτεχνικών βραβείων. Το έργο του στο μουσικό θέατρο περιλαμβάνει συνεργασίες με μια σειρά σημαντικών συνθετών. 1. Δεν ξέρω αν έχουμε βάλει το βιβλίο σε βάθρο. Ίσως σε αναλόγιο. Ο όρος «βάθρο» υπονοεί ότι έχουμε δώσει υπερβολική σημασία στο βιβλίο ή ότι το πολιτισμικό στάτους του έχει υπερτονιστεί. Η αλήθεια βεβαίως είναι ότι το βιβλίο κατατάσσεται μεταξύ των πιο σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων και των πιο επαναστατικών πολιτισμικών καταλυτών ολόκληρης της ιστορίας. Τα βιβλία ξεκίνησαν πολέμους και επαναστάσεις, προώθησαν τη θρησκεία, διέδωσαν γνώση, άλλαξαν ζωές. Όσα και να πεις για τη σημασία του βιβλίου με όρους μιας παγκόσμιας κουλτούρας λίγα είναι. Το ηλεκτρονικό βιβλίο μου φαίνεται ότι ουσιαστικά είναι μια συσκευή εξοικονόμησης χώ7

ρου, μολονότι θα μπορούσε να έχει και μια δευτερεύουσα επιρροή πέρα από αυτό. Θα έλεγα ότι με ανησυχεί ελαφρώς το μέλλον του τυπωμένου βιβλίου, αν και δεν προβλέπω την εξαφάνισή του. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο να βλέπεις και να διαβάζεις: είναι ένα διαφορετικός τρόπος για να προσηλώνεις την προσοχή σου και ένας διαφορετικός τρόπος πρόσληψης. Γι’ αυτό το λόγο, υποθέτω ότι διαβάζουμε διαφορετικά όταν διαβάζουμε από μια οθόνη. Υποπτεύομαι ότι διαβάζουμε λιγότερο προσεκτικά κι αυτό είναι επιβλαβές. Θα τολμούσα να πω ότι κάτι θα είχε να πει επί τούτου κάποιος νευρολόγος. Όσο για το γράψιμο, το ζήτημα δεν έχει να κάνει με το ηλεκτρονικό βιβλίο αλλά με τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου. Η «επεξεργασία κειμένου» είναι ένας σχεδόν επιθετικά χυδαίος όρος: ένα είδος οργουελιανής Newspeak. Η συγγραφή έχει μια ουσιώδη, στοχαστική διάσταση: η ιδιότητα του παλίμψηστου που έχει μια σελίδα χειρογράφου πάνω στην οποία έχουμε ξαναγράψει, δεν είναι ασήμαντη. 2. Θα έλεγα ότι είναι καθήκον του πολίτη να το κάνει αυτό, όχι κατ’ ανάγκην του συγγραφέα. Ο συγγραφέας έχει καθήκον απέναντι στο έργο του. Κι αν το έργο του μπορέσει -όχι, όχι αν μπορέσει, αλλά αν πρέπει- να ενσωματώσει τα κοινωνικο-πολιτικά γεγονότα στα οποία αναφέρεστε, τότε αυτά τα γεγονότα θα έχουν τεράστια επίδραση σ’ αυτά που γράφει. Το να καθρεφτίζεις την εποχή σου νομίζω ότι δεν μπορεί να είναι καθήκον, όπως δεν μπορεί να είναι καθήκον να υποστηρίζεις υποκριτικά κάποια πολιτική κομματική ορθοδοξία στο έργο σου. Ο Γιάννης Ρίτσος, ποιήματα του οποίου, στην αγγλική εκδοχή τους, θα διαβάσω στις 17 Μαΐου, καθρέφτιζε βεβαίως στο έργο του τις αναταραχές, την καταπίεση, τη βία και τις θηριωδίες που τον κατέτρεχαν κι αυτόν και την Ελλάδα. Τις πολέμησε γράφοντας και τις πολέμησε μιλώντας. Και υπέφερε γι’ αυτό. 3. Αρκετά πράγματα. Γράφω τα ποιήματα που θα μπουν στην επόμενη συλλογή μου. Ο εκδότης μου μου ανέθεσε να κάνω μια καινούρια σύγχρονη αγγλική εκδοχή του Confessio Amantis - ένα Μεσο-Αγγλικό ποίημα του Τζον Γκάουερ. Στα ενδιάμεσα των ποιημάτων, γράφω ένα μονόπρακτο. (Παρ’ όλο που η σύζυγός μου είναι ηθοποιός και πάμε συχνά στο θέατρο, δεν έχω γράψει ποτέ θεατρικό. Φυσικά, έχω γράψει πολύ για την όπερα. Έχω πάθος με τις ζωντανές παραστάσεις: το συμβόλαιο μεταξύ σκηνής και αμφιθεάτρου, μεταξύ ηθοποιών και κοινού. Η οθόνη μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, αλλά αυτή η συγκεκριμένη μαγεία την ξεπερνά.)

2. Βικτόρια Χίσλοπ, ταξιδιάρα ψυχή Η Βικτόρια Χίσλοπ σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και αργότερα εργάστηκε στο χώρο των εκδόσεων, τις δημόσιες σχέσεις και τη δημοσιογραφία. Άρχισε να γράφει το 2001. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες. 1. Οι πωλήσεις των ηλεκτρονικών βιβλίων αυξάνονται εκθετικά στη Μεγάλη Βρετανία και στις πωλήσεις των δικών μου βιβλίων το 25% αποτελούν τα ηλεκτρονικά βιβλία. Βλέπω να υπάρχει ρόλος για το Kindle - είναι θαυμάσιο για ταξίδια, για να βρίσκεις βιβλία πολύ γρήγορα όταν δεν μπορείς να πας σε βιβλιοπωλείο, και είναι θαυμάσια για τους πιο ηλικιωμένους που βρίσκουν πολύ μικρά τα γράμματα στα βιβλία! Όμως νομίζω ότι όλοι αναγνωρίζουν τα μειονεκτήματά τους - δεν μπορείς να τα δανείσεις, δεν μπορείς να τα βάλεις στο ράφι, δεν μπορείς να πας γρήγορα μπρος-πίσω και να υπογραμμίσεις αγαπημένα αποσπάσματα, δεν υπάρχει εξώφυλλο να θαυμάσεις, δεν μπορείς να τα κάνεις δώρο. Νομίζω ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία προσφέρουν καινούριες ευκαιρίες και καινούριες δυνατότητες. Αλλά ποτέ δεν θα αντικαταστήσουν τα τυπωμένα βιβλία. 2. Όχι, δεν είναι καθήκον του συγγραφέα. Μπορεί τα γεγονότα να επηρεάζουν αυτά που γράφει, αλλά δεν έχει καθήκον να γράψει γι’ αυτά. Κάποιοι αναγνώστες θέλουν βιβλία φυγής! 3. Ναι, γράφω, αλλά δεν μιλάω για τη δουλειά μου παρά μόνο όταν είναι έτοιμη να διαβαστεί! Για μένα έτσι λειτουργεί καλύτερα.

3. Άντριου Κρούμι, ο επιστήμονας Ο Άντριου Κρούμι γεννήθηκε στη Γλασκόβη της Σκωτίας το 1961 και σπούδασε μαθηματικά και θεωρητική φυσική στο Πανεπιστήμιο St Andrews και στο Imperial College του Λονδίνου. Όλα του τα βιβλία έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Το έβδομο μυθιστόρημά του, το Secret Knowledge θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Dedalus στη Βρετανία τον ερχόμενο Ιούλιο. 1. Στο βάθρο ίσως θα έπρεπε να βάλουμε ορισμένες ιδέες, αλλά όχι τη μορφή με την οποία τυγχάνει να παρουσιάζονται. Τα χειρόγραφα κείμενα λειτούργησαν αρκετά καλά για μερικές χιλιάδες χρόνια, τα τυπωμένα βιβλία για μισή χιλιετία, και τώρα έχει εμφανιστεί κάτι άλλο. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι αναγνώστες στον κόσμο από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία του ανθρώπου. Ακόμα κι αν έναν συγγραφέα τον διαβάζει και τον κατανοεί μόνο το ένα χιλιοστό του πληθυσμού, δεν παύει να είναι ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό. Το δύσκολο είναι να προσεγγίσεις αυτό το ένα χιλιοστό - ίσως όμως το διαδίκτυο το κάνει αυτό ευκολότερο. 2. Ο συγγραφέας έχει καθήκον να μην είναι βαρετός. Όλοι οι συγγραφείς ανταποκρίνονται σ' αυτό που βρίσκουν σημαντικό: μπορεί να είναι η κατάσταση που υπάρχει στον κόσμο, ή σε μια συγκεκριμένη χώρα ή κοινωνική ομάδα, στη γειτονιά τους ή στο σπίτι τους. Προσωπικά θα έλεγα ότι ένα διαρκές θέμα στα μυθιστορήματά μου τα τελευταία 20 χρόνια είναι ότι αμφισβητώ την αποδοχή της καπιταλιστικής ιδεολογίας ως "φυσικής" κατάστασης των πραγμάτων. Δεν έφερνα πάντοτε αυτό το θέμα στην επιφάνεια: το μυθιστό-

#188

ρημα δεν είναι το κατάλληλο μέρος για να κάνεις διάλεξη. Αλλά στα δύο πιο πρόσφατα μυθιστορήματά μου (Sputnik Caledonia και The Secret Knowledge) θα έλεγα ότι ήταν πιο έκδηλο. 3. Γράφω ένα μυθιστόρημα, ένα δοκίμιο και μια επιστημονική εργασία. Ασχολούμαι εναλλάξ μαζί τους, γι' αυτό όλα προχωρούν αργά. Αλλά δεν είναι αγώνας δρόμου, πρέπει να αφήνεις τα πράγματα να συμβούν στο χρόνο τους. 4. Ντέιβιντ Νίκολς, ο διαβασμένος Ο Ντέιβιντ Νίκολς γεννήθηκε το 1966 και σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Τα πρώτα οκτώ χρόνια μετά τις σπουδές του δούλεψε ως ηθοποιός. Πρωτοξεκίνησε το γράψιμο με μια διασκευή του θεατρικού έργου του Σαμ Σέπαρντ Simpatico. Το μυθιστόρημά του «Μία ημέρα» έγινε τεράστια εμπορική επιτυχία. 1. Δεν γνωρίζω συγγραφέα που να μην τον απασχολεί αυτό έστω και λίγο. Τα περισσότερα απ’ όσα διάβασα ως έφηβος τα προτίμησα γιατί δεν υπήρχε κάτι άλλο να κάνω. Τα βιβλία ήταν μια διέξοδος, μόρφωση αλλά και τρόπος να καταπολεμήσεις την πλήξη σου. Ένα παιδί όμως με σύνδεση στο ίντερνετ σπάνια θα βαρεθεί. Όσα έμαθα ως παιδί προέρχεται από τις τυπωμένες λευκές σελίδες των βιβλίων. Τα περισσότερα απ’ όσα μαθαίνουν τα

αφορά στο παρόν. Σιχαίνομαι τις ταμπέλες αλλά αν πρέπει να προσδιορίσω τα 3 μυθιστορήματα που έχω γράψει τότε θα σας έλεγα ότι πρόκειται για κοινωνικές κωμωδίες με έμφαση στη δεύτερη λέξη. Απεχθάνομαι όμως να προσδιορίσω το καθήκον ενός συγγραφέα. Γράφουμε αυτά που θέλουμε να γράψουμε. Το δόγμα και η ιδεολογία αποτελούν ταφόπλακες της έμπνευσης. Τιμώ τον Ντίκενς αλλά η χειρότερη στιγμή του είναι όταν προσπαθεί να λύσει ένα πολιτικό ζήτημα, την βιομηχανοποίηση και τον συνδικαλισμό στους «Δύσκολους Καιρούς», για παράδειγμα. Είναι βαρύς, πομπώδης και λογοτεχνικά άστοχος. 3. Μετά από πολλά χρόνια, με λάθος ξεκινήματα και προβληματισμό, κατέληξα στην ιδέα να γράψω ένα μυθιστόρημα. Παράλληλα με τη συγγραφή, αυτό το διάστημα, κάνουμε πρόβες για μια σειρά του BBC, μια ιστορία αγάπης σε δύο μέρη για εκείνους που μετακινούνται καθημερινά από και προς τη δουλειά τους, με τον τίτλο 7.39. Κι αργότερα, αυτό το καλοκαίρι ελπίζουμε να γίνει μια ταινία βασισμένη στο έργο του Τόμας Χάρντυ «Μακριά απ' το αγριεμένο πλήθος», σε σκηνοθεσία του σπουδαίου Τόμας Βίντεμπεργκ.

παιδιά σήμερα προέρχονται από κείμενα και εικόνες στις οθόνες. Κι όμως το βιβλίο είναι ακόμα εδώ. Οι αναγνώστες με τους οποίους μιλάω δεν φαίνεται να απογοητεύονται σε σχέση με τον γραπτό λόγο, τυπωμένο ή ηλεκτρονικό. Πράγματι, αν ορίζουμε το διάβασμα ως αφομοίωση της γραπτού λόγου, ανεξαρτήτως μέσου, όλοι μας διαβάζουμε περισσότερο από ποτέ. Προσωπικά παραμένω πάντα εραστής της τυπωμένης σελίδας, του βιβλίου ως αντικείμενο αλλά παράλληλα έχω αγοράσει ένα e-reader. Ως προς το γράψιμο, δεν μπορώ να φανταστώ πως θα διαφοροποιήσω το στυλ μου για να προσαρμοστώ στα e-books. Είμαι βέβαιος ότι κάποιος θα δημιουργήσει ένα πετυχημένο υβρίδιο διαδραστικού βιβλίου αλλά δεν ξέρω αν έχουμε φτάσει ακόμα σε αυτό το σημείο και δεν είμαι σίγουρος αν θα θέλω να το διαβάσω όταν θα γίνει. Η αντίληψη που έχω για την κόλαση είναι η στιγμή όπου ένα μυθιστόρημα θα πάρει τη μορφή σύντομων ενημερώσεων τύπου twitter ή facebook ή όταν ο αναγνώστης θα αποφασίζει για το τέλος. Όλα αυτά είναι μοντέρνα γίνονται για λόγους εντυπωσιασμού και είναι ρηχά. Ένα tweet ποτέ δεν μπορεί να κάνει έναν αναγνώστη να κλάψει, παρά μόνο εσκεμμένα. 2. Τίποτα απ ‘ όσα έχω γράψει δεν είναι αιώνιο. Προσπάθησα πάντα να είμαι ακριβής και λεπτομερής όσον αφορά στο παρελθόν και κοινωνικά αφοσιωμένος στη συγγραφή που

5. Σούζαν Τζόινσον, Ταξιδιωτικές οδηγίες Η Σούζαν Τζόινσον είναι συγγραφέας, ενώ ασχολείται επίσης με την ταξιδιωτική λογοτεχνία και γράφει για το Vogue, το Lonely Planet και πολλά άλλα περιοδικά και έντυπα. Το μυθιστόρημά της A Lady Cyclist's Guide to Kashgar μεταφράστηκε σε 12 γλώσσες. 1. Δεν ανησυχώ για το μέλλον των τυπωμένων βιβλίων, νομίζω πως θα επιβιώσουν. Όμως η βιομηχανία των εκδόσεων και του βιβλίου δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αλλά6

ξει και μάλιστα να αλλάξει ριζικά. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα συμβεί αυτό με την πάροδο του χρόνου. Νομίζω ότι το διαδίκτυο, η πρόσβαση σε μια συνεχή ροή επιλεγμένων πληροφοριών σε ένα ταχύ format, ο εθισμός στην ταχύτητα και τις διαδραστικές μορφές σχολιασμού, συμμετοχής, δικτύωσης και επικοινωνίας, έχουν αλλάξει το τοπίο κι έτσι τώρα το να διαβάζεις μια ιστορία μεγέθους μυθιστορήματος πρέπει να ανταγωνιστεί έναν πελώριο όγκο θορύβου και περισπασμών. Αυτό έχει αλλάξει τον τρόπο που εστιάζουμε τη σκέψη μας και το πώς προσηλωνόμαστε, το εύρος προσοχής μας, αλλά δεν νομίζω ότι τελικά έχει αλλάξει τον τρόπο που διαβάζουμε. Για μένα δεν έχει αλλάξει τον τρόπο που γράφω, απλώς μου είναι δύσκολο να βρω χώρο και ησυχία στο ίδιο μου το μυαλό για να καταπιαστώ με το γράψιμο! 2. Νομίζω ότι αυτό πρέπει να το επιλέξει ο κάθε συγγραφέας προσωπικά. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πεις μια ιστορία. Θεωρώ απίθανο ότι ένας συγγραφέας θα μείνει ανεπηρέαστος από αυτές τις δραματικές αλλαγές και τα βάσανα, αλλά στη λογοτεχνία δεν θα έπρεπε να υπάρχει "καθήκον". 3. Ναι, γράφω ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στην εποχή της Βρετανικής Διοίκησης της Παλαιστίνης για έναν αρχιτέκτονα που προσπαθεί να ξανασχεδιάσει την Άγια Πόλη, την Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με τις δικές του τρελές, αποικιοκρατικές απόψεις. 6. Σίλια Ρις, αιώνια έφηβος Η Σίλια Ρις έχει γράψει περισσότερα από είκοσι βιβλία για εφήβους. Είναι μια από τις κορυφαίες και διεθνώς αναγνωρισμένες συγγραφείς εφηβικής λογοτεχνίας. 1. Δεν νομίζω πώς θα γίνουμε μάρτυρες του 3

Μάιος 2013

θανάτου του τυπωμένου βιβλίου. Τυπωμένο βιβλίο και εφαρμογές ηλεκτρονικής ανάγνωσης θα συνεχίσουν να συνυπάρχουν για κάποια χρόνια μέχρι οι αναγνώστες να κατασταλάξουν ώστε να τα χρησιμοποιούν ως δύο διαφορετικά πράγματα: τις ηλεκτρονικές συσκευές πχ, για ταξιδιωτική χρήση, τα τυπωμένα βιβλία για περισσότερη οικειότητα και ομορφιά. Όπως όμως και αν τα χρησιμοποιούμε πάντα το σημαντικό θα είναι αυτό που βρίσκεται μέσα στη σελίδα. 2. Δεν μπορώ να μιλήσω για το «καθήκον», οι συγγραφείς πρέπει να είναι ελεύθεροι να γράφουν ότι τους αρέσει, όμως υπάρχει η ευθύνη του συγγραφέα και της σύγχρονης μυθιστοριογραφίας στο να μεταφέρει μαρτυρίες, στο να δώσει τη δέουσα προσοχή στα γεγονότα, στο να παρακολουθήσει τι ακριβώς συμβαίνει στην κάθε ξεχωριστή ατομικότητα. Η φαντασία και η ικανότητα του συγγραφέα επιτρέπουν στον αναγνώστη να εξερευνήσει το πώς είναι να είσαι ένα άλλο άτομο, να μπει κάτω από το δέρμα του. Ειδικά για

τους συγγραφείς που γράφουν για εφήβους είναι συχνά σημαντικό να αποδώσουν το πώς τα γεγονότα επιδρούν στους νέους τη στιγμή που αρχίζουν να παρατηρούν τι συμβαίνει έξω από τον εσωτερικό τους κόσμο, στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. 3. Δουλεύω ένα μυθιστόρημα κατασκοπείας για ενήλικες το οποίο τοποθετείται στη μεταπολεμική Γερμανία. 7. Μάικλ Αρντίτι, ο δημοσιογράφος O Μάικλ Αρντίτι εργάζεται ως δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου και βιβλίου. Έχει ελληνικές ρίζες και μακρινή καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη και είναι ο συγγραφέας 7 επιτυχημένων μυθιστορημάτων. 1. Η λογοτεχνία είναι πάντα λογοτεχνία, δεν έχει σημασία ο τρόπος με τον οποίο διαβάζεται. Οι τεχνολογικές καινοτομίες φέρνουν πάντα πανικό. Οι ενστάσεις των καλόγερων και οι θρήνοι των αντιγραφέων δεν απέτρεψαν τη γραφή αξιώσεων όταν ο Γουτεμβέργιος ει-

σήγαγε την τυπογραφία. Το έντυπο βιβλίο θα επιβιώσει γιατί είναι πιο όμορφο, πρακτικό και στην πραγματικότητα όχι ένα ακριβό αντικείμενο. Έγραψα τα δύο πρώτα βιβλία μου στο χέρι και το τρίτο στον υπολογιστή. Δε νομίζω πως επηρέασε τον τρόπο που γράφω, αν και επιτάχυνε τη διαδικασία της έκδοσης. Δηλώνω κατηγορηματικά ότι το αν κάποιοι θα διαβάσουν τα βιβλία μου σε ταμπλέτες αυτό δεν θα επηρεάσει στο παραμικρό την ουσία του γραπτού μου. 2. Κάθε αξιόλογος συγγραφέας είναι ευαίσθητος σε αυτά που συμβαίνουν στο κοινωνικό του περιβάλλον. Όμως ο συγγραφέας δεν είναι δημοσιογράφος ή πολεμικός ανταποκριτής ακόμη κι αν στοιχεία αυτών των δύο κλάδων επηρεάζουν τη δουλειά του. Ο συγγραφέας μπορεί να γράψει για πραγματικά γεγονότα με πλάγιο τρόπο. Αυτό που ψάχνω στα διαβάσματά μου είναι η προσωπική ματιά του συγγραφέα και την εμπιστεύομαι. Αυτό θέλω να βλέπουν και οι αναγνώστες στα δικά μου βιβλία.

3. Έγραψα ένα μυθιστόρημα, το “The Breath of Night” σχετικά με τη ζωή και τα όσα ακολούθησαν το θάνατο ενός ιεραπόστολου στις Φιλιππίνες του Μάρκος, το οποίο εκδόθηκε στην Βρετανία τον περασμένο Ιούλιο. Τώρα δουλεύω ένα μικρότερο οικογενειακό μυθιστόρημα με θέμα τα προσωπικά και επαγγελματικά προβλήματα ενός εκδότη μιας επαρχιακής εφημερίδας και των συνεργατών του.

#188

Μια φορά και έναν καιρό στην Ελλάδα... ΛΕΞΕΙΣ + ΕΙΚΟΝΕΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΛΩΝΑΣ καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Η Ελλάδα, μια χώρα με μεγάλη παράδοση στον τουρισμό, ευτύχησε να διαθέτει από νωρίς μερικά από τα ωραιότερα ξενοδοχεία, σε νησιά και στεριές. Πολλά από αυτά, εγκαταλειμμένα σήμερα, μοιάζουν σκιές του εαυτού τους και των λαμπερών εποχών που άκμασαν. Ο Βασίλης Κολώνας, σε ένα μεγάλο οδοιπορικό σε όλη την Ελλάδα τα κατέγραψε. Το υλικό από αυτή την καταγραφή θα αποτελέσει το αντικείμενο ενός βιβλίου στο μέλλον.

Μάιος 2013

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΞΕΝΙΑ TΟΥ ΑΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ Το 1958 ο Αρης Κωνσταντινίδης κτίζει το πρώτο του Ξενία στην Ανδρο, το οποίο δημιουργεί τομή στην τυπολογία των ξενοδοχείων που κτίζονται από τον ΕΟΤ, πριν αναλάβει ο ίδιος τη διεύθυνση των Τεχνικών Υπηρεσιών του ΕΟΤ διαδεχόμενος τον Χ. Σφαέλο. Το ξενοδοχείο είναι φανερά επηρεασμένο από τη μορφολογία των εργατικών κατοικιών που σχεδίασε ο Α..Κ στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας, θέση που καταλάμβανε μέχρι το 1957. Το 1960 κτίζει το Ξενία της Μυκόνου, ένα συγκρότημα που αποτελείται από μικρές ανεξάρτητες μονάδες γύρω από έναν πυρήνα που περιλαμβάνει τους χώρους υποδοχής και εστίασης, υπερβολικά ίσως άκαμπτες ως προς το παραδοσιακό περιβάλλον της Χώρας. Η σύνθεση δεν υπακούει σε καμία γραφικότητα, υπερβαίνει ωστόσο την κλίμακα του οικισμού. Γράφει σχετικά ο ίδιος ο Α.Κ.: “...κι όπως είχα προσέξει τις ΞΕΡΟΛΙΘΙΕΣ που μαντρώνανε τα διάφορα χωράφια και που τις απάνω πέτρες τις χτίζανε οι ντόπιοι με λάσπη (-για να μην πέφτουνε) φτιάχνοντας έτσι το λεγόμενο ΣΑΜΑΡΙ. Και που το ασπρίζανε με ασβέστη, ώστε να “τρέχει”, πάνω από την ξερολιθιά (-όπου το χρώμα της πέτρας ήτανε σε χρώμα στα-

1-2. Το Ξενία Μυκόνου σε καρτ ποστάλ εποχής και όπως είναι σήμερα (Αρης Κωνσταντινίδης, 1960). 3. Φυλλάδιο του ΕΟΤ για τα κρατικά Ξενία. 4. Το Ξενία Άνδρου σε καρτ ποστάλ εποχής (Άρης Κωνσταντινίδης, 1958). 5-6. Το Ξενία Χανίων πριν και μετά την κατεδάφισή του (Π. Κουντούρης, 1965).

χτί’η σκούρο καφετί) σαν μια λευκή ταινία (-το ΣΑΜΑΡΙ) απάνω στο γρανιτόχρωμο μυκονιάτικο έδαφος και τοπίο. Και που αυτό έκανα κι εγώ με το ΞΕΝΙΑ(-στα σκορπισμένα κάπως χτίσματά του) που μ’ενδιέφερε να το εντάξω σαν κάτι το αυτονόητο στη μορφή (του οικισμου).Κι έχτισα λοιπόν το ξενοδοχείο με την πέτρα του τόπου (-και με ντόπιους χ τιστάδες "που ξέρανε πώς να βάλουνε καλά την μια πέτρα πάνω στην άλλη"..) και που την άφησα να φαίνεται στο φυσικό της χρώμα και στη δυσική της υφή, ενώ τα στηθαία στα δώματα, 4

που ήτανε από μπετόν αρμέ (-όπως οι πλάκες που καλύπτανε τους κλειστούς χώρους και τα υπόστεγα του ξενοδοχείου), τα έβαψα λευκά, με ασβέστη, όπως κανανε οι ντόπιοι Μυκονιάτες στις ΞΕΡΟΛΙΘΙΕΣ και στα ΣΑΜΑΡΙΑ τους. Και που έτσι, όταν έβλεπες το ΞΕΝΙΑ και από μακριά, θα είχες την εντύπωση πως τα κτίρια του ΞΕΝΙΑ ήτανε κι αυτά ΞΕΡΟΛΙΘΙΕΣ με τα ΣΑΜΑΡΙΑ τους στους μαντρότοιχους που ήτανε σκορπισμένοι σε όλο το μυκονιάτικο τοπίο”.

#188

7. Το Ξενία Ηγουμενίτσας όπως είναι σήμερα (Άρης Κωνσταντινίδης, 1959) 8. Κοινόχρηστοι χώροι στο Camping Φαναρίου του ΕΟΤ στην Κομοτηνή 9. Ό,τι απέμεινε από το Karystos Beach στην Εύβοια (1974) 10. Η σημερινή κατάσταση της Β’ Πλαζ της Βούλας στην Αττική.

Τουριστικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα (1950-1974) Στην Ελλάδα της ανασυγκρότησης, μετά την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ, ο τουρισμός αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Το πρόγραμμα των κρατικών ΞΕΝΙΑ προαναγγέλλει μια σειρά ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων και μαζί με τα συντελούμενα έργα υποδομής και την αξιοποίηση των αρχαιολογικών χώρων μεταφέρουν την εικόνα της χώρας σε όλον τον κόσμο. Η Ελλάδα καθίσταται διεθνής τουριστικός προορισμός και το διεθνές στυλ σε κοινό δρόμο με την τοπική παράδοση θα ορίσουν νέες συνέχειες και ασυνέχειες στο μεταπολεμικό αστικό και φυσικό τοπίο. Η χώρα μετά από μια 10ετία πολεμικών αναμετρήσεων και πολιτικής αστάθειας παρουσιάζει μια εικόνα ερειπίων, καταστροφών και εγκατάλειψης. Την αποκατάσταση του οδικού δικτύου και των συγκοινωνιών, την επισκευή των σιδηροδρομικών σταθμών και των λιμανιών, την ενίσχυση της τεχνογνωσίας στις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, θα ακολουθήσουν τα μεγάλα ενεργειακά προγράμματα και τα πρώτα έργα υποδομής στις πόλεις και την περιφέρεια. Σχολεία, εγκαταστάσεις υγείας και πρόνοιας, κοινωνική κατοικία και κτίρια δημοσίων δραστηριοτήτων ανεγείρονται με γρήγορους ρυθμούς ενώ τίθενται οι βάσεις για τον κτιριολογικό εκσυγχρονισμό του εμπορίου και της βιομηχανίας. Η Ελλάδα όμως διαθέτει μια ανεκμετάλλευτη σχεδόν 9

Μάιος 2013

έως τότε εθνική παρακαταθήκη: έναν μεγάλο αριθμό μνημείων όλων των ιστορικών περιόδων και πληθώρα περιοχών φυσικού κάλλους. Η κατασκευή μουσείων, η ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων και η ανέγερση μιας σειράς κρατικών ξενοδοχείων αποτελούν τις κύριες συνιστώσες της κρατικής παρέμβασης στο χώρο του πολιτισμού και του τουρισμού. Ο ΕΟΤ κτίζει από τις αρχές της δεκαετίας του 10

1950 μια σειρά σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, τα γνωστά ΞΕΝΙΑ, μονάδες μικρής συνήθως δυναμικότητας με υψηλό βαθμό εξυπηρετήσεων. Το 1960 αρχίζει το 1ο πενταετές πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης της χώρας. Βασικές αρχές του η ανάδειξη όχι μόνο των μνημείων της χώρας, αλλά και του φυσικού τοπίου, η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού (Πλαζ, σπορ, κρουαζιέρες), η τουριστική ανάπτυξη νέων περιοχών στην ηπει-

ρωτική χώρα κυρίως, ενώ απευθύνεται πλέον όχι μόνο στα υψηλά αλλά και στα μεσαία κοινωνικά στρώματα. Η Ελλάδα αρχίζει να προβάλλεται στο εξωτερικό με αφίσσες και διαφημιστικά φυλλάδια επώνυμων καλλιτεχνών. Οι ξένοι ανακαλύπτουν την αθωότητα του ελληνικού καλοκαιριού την ίδια εποχή που οι Ελληνες τραγουδούν: “Λίγα πεύκα, λίγα μάρμαρα λευκά και μια θάλασσα που λάμπει από φρεκάδα, να τι θα πει Ελλάδα..” Η χώρα δι-

αφημίζεται μέσω των ξένων κινηματογραφικών παραγωγών που γυρίζονται στην Ελλάδα και το “Ποτέ την Κυριακή” λειτουργεί ως διεθνές διαβατήριο για τον Ελληνικό Τουρισμό. Τα κρατικά Ξενία, τα τουριστικά περίπτερα, τα μοτέλ, οι οργανωμένες παραλίες και τα camping του ΕΟΤ, οι εγκαταστάσεις του Αστέρα (Βουλιαγμένη, Γλυφάδα, Ρόδος), οι παραθεριστικοί οικισμοί κι οι λουτροπόλεις αποτελούν -μαζί με την πληθώρα των εγκαταστάσεων που οφείλονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία- το αντικείμενο μιας έρευνας που ξεκίνησε πριν 4 χρόνια και ελπίζω να ολοκληρωθεί εντός του 2013 με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ι.Κωστόπουλου και του ΥΠΠΟ. Αρχικά η έρευνα αφορούσε τις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις του ’50 και του ’60, τα χρονικά όρια της υπό εξέταση περιόδου επεκτάθηκαν ως το 1974 λόγω του μεγάλου αριθμού ξενοδοχείων που κτίστηκαν στη διάρκεια της επταετίας (1967-1974). Αυτό οφειλόταν στην τότε πολιτική του ΕΟΤ (οικοδομικές παρεκκλίσεις, χαμηλότοκα δάνεια) και είχε ως αποτέλεσμα τα μεγάλα ύψη, τους ενιαίους όγκους

#188

και την αλλοίωση του θαλάσσιου μετώπου. Τα κτίρια αυτά συνέχισαν με επιτυχία την αρχιτεκτονική του μοντέρνου, σε άλλη κλίμακα πλέον και με προδιαγραφές που κατέστησαν τον ελληνικό τουρισμό ανταγωνιστικό σε διεθνές επίπεδο. Με σημερινά κριτήρια η αποτίμηση της αρχιτεκτονικής τους αξίας θα συνεισέφερε σε μια ενδεχόμενη επανάχρησή τους, τη στιγμή που είναι προτιμότερο να συντηρείται και να ανακαινίζεται το κτιριακό απόθεμα παρά να κτίζονται νέα τουριστικά συγκροτήματα σε περιοχές χωρίς τις απαραίτητες υποδομές και με αποτέλεσμα περαιτέρω αλλοιώσεις, οπτικές και αισθητικές, για το ελληνικό τοπίο. Πόσο μάλλον όταν αυτά τα κτίρια, με ακέραια τη στατική τους επάρκεια και τις αδιαμφισβήτητες αρχιτεκτονικές αρετές κινδυνεύουν να υποκύψουν, αν δεν έχει ήδη γίνει αυτό, στη λαίλαπα των αναβιώσεων κάποιας τοπικής, όχι απαραίτητα ελληνικής «παράδοσης» (π.χ. Κέρκυρα). Ωστόσο, η υπεραπλούστευση των εργαλείων σχεδιασμού του μοντέρνου και η άκριτη εκμετάλλευση του οικοπέδου από ιδιοκτήτες και κατασκευαστές οδήγησε στην απαξίωσή του και την αναπόφευκτη εισαγωγή του τοπικού στοιχείου στην αρχιτεκτονική και στην αλόγιστη χρήση της παράδοσης. Ετσι προέκυψαν όλοι αυτοί οι νεολογισμοί στη αρχιτεκτονική του τουρισμού οι οποίοι αντί να έχουν ως κύριο χαρακτηριστι-

11.Το Ξενία Καλαμπάκας όπως είναι σήμερα (Αρης Κωνσταντινίδης, 1960) 12-13. Τα Ξενία Ξάνθης (Γ. Νικολετόπουλος, 1964) και Πόρου (Α. Κωνσταντινίδης, 1964) μετά την πρόσφατη ανακαίνισή τους.

κό τη μείωση της κλίμακας –το μόνο ίσως αρνητικό στοιχείο της τελευταίας φάσης του μοντέρνου- κατέδειξαν με τον πλέον προκλητικό τρόπο την επιφανειακή ερμηνεία της παράδοσης και των ιστορικών μορφών, όχι μόνο στις νέες κατασκευές, αλλά και στις χυδαίες ανακαινίσεις της κληρονομιάς του μοντέρνου. Σήμερα 50 χρόνια μετά τα κτίρια των Ξενία αποτελούν εξαιρετικά δείγματα του μεταπολεμικού μεσογειακού μοντερνισμού και σηματοδοτούν μια εποχή εκσυγχρονισμού και προόδου για τη χώρα. Παρά την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης με αφορμή την εγκατάλειψη διάσημων Ξενία, έργων του Α. Κωνσταντινίδη (Ανδρου, Καλαμπάκας), ο κίνδυνος κατεδάφισης (Ξενία Ηρακλείου, Χανίων, Ιωαννίνων, Λάρισας), της περαιτέρω εγκατάλειψης (Ξενία Πλαταμώνα, Παλιουρίου, Καρτερού), ή ακόμα και ολικής αλλοίωσης των κτιρίων εν όψει μιας κακώς εννοούμενης ανακαίνισης (Ξενία Σερρών) είναι ορατός. Οι εξαιρέσεις ελάχιστες, αλλά υποδειγματικές (Ξενία Πόρου, Μυκόνου, Ξάνθης). Ο εκσυγχρονισμός των κτιρίων του’60 επιτυγχάνεται ιδανικά μέσα από τις αναθεωρημένες μορφές του μοντέρνου που ανανεώνουν χωρίς να βεβηλώνουν το όραμα μια γενιάς αρχιτεκτόνων, κρατικών λειτουργών και επενδυτών που ήθελαν την Ελλάδα «μοντέρνα»!

Μάιος 2013

taste me ΛΕΞΕΙΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΠΑΡΑΝΗΣ

ΓΕΥΣΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ Το πρωινό είναι το νέο dinner party Το πρωινό είναι το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας. Και αν μέχρι τώρα ήταν το πιο παραμελημένο γεύμα οι έρευνες έρχονται για να επιβεβαιώσουν για μία κόμη φορά τη σημασία του. Μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά στις επιδόσεις στο σχολείο και τους ενήλικες να επιτύχουν το ιδανικό σωματικό βάρος χωρίς να χρειαστεί να ακολουθήσουν κάποια μορφή δίαιτας, να συνεισφέρει στην πρόληψη ασθενειών ή απλά να είναι η αφορμή για ένα υπέροχο ξεκίνημα. Ένα σωστά σχεδιασμένο γεύμα, περιλαμβάνει τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, φυτικές ίνες, δημητριακά ολικής άλεσης, προβιοτικά, ξηρούς καρπούς και πολλά στοιχεία raw και vegan διατροφής. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως το πλήρες γιαούρτι, τα μη επεξεργασμένα δημητριακά ολικής άλεσης, οι ξηροί καρποί και τα παράγωγά τους, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι τα σημεία κλειδιά ενός τέτοιου γεύματος. Οι φανατικοί οπαδοί του πρωινού διατηρούν τις ίδιες αρχές και στα άλλα γεύματα της ημέρας καταφέρνοντας με αυτόν τον τρόπο ακολουθούν ένα υποδειγματικό διατροφικό μοντέλο. Για ευκολία: Ετοιμάστε το πρωινό γεύμα από το προηγούμενο βράδυ. Επίσης: Δείτε περισσότερες συνταγές στο site της Μαρίας http://breadandtea.com/ Προσοχή: Μην το παρακάνετε με την μπουγάτσα. Ένα ρομπότ στην κουζίνα Και να που οι νέες τεχνολογίες κάνουν την εμφάνιση τους στον πάγκο της οικιακής κουζίνας. Η δημιουργία οικιακών, προσιτών οικονομικά συσκευών αλλάζει τον τρόπο που ετοιμάζεται το καθημερινό φαγητό και μπορούμε πλέον να μιλάμε για την τεχνολογική επανάσταση στα οικιακά μαγειρέματα. To Thermomix είναι το αγαπημένο gadget κάθε μάγειρα. Πρόκειται ουσιαστικά για την πιο μικρή μεταφερόμενη κουζίνα, μία πανίσχυρη κουζινομηχανή που μπορεί να αλέθει, να πολτοποιεί και να μαγειρεύει, με τρόπο και σε θερμοκρασία που ο χειριστής μπορεί να ρυθμίζει ανάλογα με την κάθε συνταγή. Η διαδικασία του μαγειρέματος γίνεται ευκολότερη από ποτέ, οι αστοχίες και τα λάθη περιορίζονται στο ελάχιστο ενώ η διαδικασία του μαγειρέματος απλοποιείται με τρόπο εντυπωσιακό. Με παρόμοιο τρόπο, το μαγείρεμα σε κενό αέρος εξασφαλίζει φαγητό πιο ζουμερό από κάθε άλλη φορά, ενώ το smoking gun

κά. Και είναι τότε που η συναισθηματική υπόσταση του φαγητού είναι σπουδαιότερη από ποτέ. Ο όρος comfort food χρησιμοποιείται για να περιγράψει το φαγητό που έχει την ικανότητα να μας χαλαρώσει στο τέλος μίας ημέρας στη μεγάλη πόλη και διαφέρει ανά περίπτωση, ανάλογα με τις αναμνήσεις του καθενός μας. Σε γενικές γραμμές πάντως πρόκειται για πιάτα που μαγειρεύονται σε ένα σκεύος (one pot meal), είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, με μεγάλη γευστική ένταση. Τα ζυμαρικά με πλούσιες σάλτσες, τα λιωμένα τυριά και η ζεστή σοκολάτα είναι τα δημοφιλέστερα του δυτικού κόσμου. Δοκιμάστε: Κεφτεδάκια με κόκκινη σάλτσα σερβιρισμένα με σπαγγέτι και ένα ζεστό ρυζόγαλο με κανέλα. Τα νέα cocktails Το καλοκαίρι είναι χωρίς αμφιβολία ο καιρός των cocktails και τα tiki είναι τα νέα αγαπημένα. Με αναφορές στην Πολυνησία, πατρίδα τους την Αμερική και βάση τους το ρούμι και τους χυμούς φρούτων, σερβίρονται σε μεγάλα κεραμικά ή γυάλινα ποτήρια που έχουν τη μορφή των τοτέμ και πολλά retro διακοσμητικά ομπρελάκια, ταιριάζουν εκπληκτικά με τα τα spicy mexican και asian fusion πιάτα και είναι ό,τι πιο hipster μπορεί να επιλέξει κανείς σε ένα bar. Το καλοκαίρι προβλέπεται να σαρώσουν στα beach bars. Από την άλλη τα easy italian spritz εισβάλουν δυναμικά στην ελληνική αγορά. Ο συνδυασμός του παγωμένου αφρώδους κρασιού και του bitter vermouth σερβιρισμένο σε ένα ψηλό ποτήρι κρασιού είναι ιδανικό για τις απογευματινές ώρες του καλοκαιριού.

με ένα σύστημα ψυχρού καπνού είναι το κρυφό χαρτί κάθε σύγχρονης κουζίνας. Και αν μέχρι τώρα ένα μαχαίρι και μία επιφάνεια κοπής ήταν όλα όσα χρειαζόταν ένας μάγειρας, η τεχνολογία μπορεί να υποσχεθεί πως η ζωή μας στην κουζίνα, μπορεί να γίνει απλούστερη. Hight Street Dinning Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα νέας γενιάς εστιατόρια τα οποία αναπτύσσονται τη στιγμή αυτή σε όλο τον κόσμο. Απλοί

συνδυασμοί σε γευστική ισορροπία, πιάτα εμπνευσμένα από το street food, σύγχρονο food plating και εξαιρετικά προσιτές τιμές είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Η τάση αυτή είναι η αστική απάντηση στη Νέα Δανέζικη Κουζίνα και αναμένεται να κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια. Comfort & Casual Όταν οι καιροί είναι ζόρικοι, οι άνθρωποι νιώθουμε την ανάγκη να επιστρέφουμε στα βασι-

Τα νέα παγωτά Το παγωτό είναι δημοφιλές το καλοκαίρι για ευνόητους λόγους. Και κάθε χρονιά υπάρχει ένα που κλέβει την παράσταση. Και αν το περασμένο καλοκαίρι το frozen yogurt ήταν με διαφορά το δημοφιλέστερο είδος, τα retro παγωτά σε ξυλάκι πρόκειται να είναι τα νέα αγαπημένα. Από τις κλασικές εκδοχές του περιπτέρου, στα avant garde επιδόρπια των εστιατορίων του εξωτερικού η ποικιλία γεύσεων είναι ανεξάντλητη. Η πιο ατυχής στιγμή του: Το παγωτό φέτα.

#188

movieland ΛΕΞΕΙΣ: ΚΥΑ ΤΖΗΜΟΥ Ο Υπέροχος Γκάτσμπι του Μπαζ Λούρμαν με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Τόμπι ΜακΓκουάιρ, Κάρεϊ Μάλιγκαν Ένας νεοφερμένος επαρχιώτης μαγεύεται από τον τρόπο ζωής και το χαρακτήρα του νέου του γείτονα στο Λονγκ Άιλαντ όπου μετακομίζει. Κάτω από τη λάμψη του αμερικανικού ονείρου, όμως, η τραγωδία παραμονεύει. Άργησε να επστρέψει ο Μπαζ στα κινηματογραφικά δρώμενα και το λέω προσπαθώντας να σβήσω από τη μνήμη μου την «Αυστραλία» του 2008. Μένω στο «Μουλέν Ρουζ» του 2001 και καταλήγω ότι η επιστροφή του είναι από μόνη της λόγος για να δούμε την έκτη κατά σειρά μεταφορά του πιο διάσημου μυθιστορήματος του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ (με πιο γνωστή αυτή του 1974 με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ). Ποιος άλλος θα τολμούσε να ντύσει το τρέιλερ μιας ταινίας ύμνο στη δεκαετία του 20 και την εποχή της τζαζ, με μουσική των γνωστών ράπερ Kayne West και Jay Ζ; Σκηνικά απίστευτης πολυτέλειας και μουσική ετεροχρονισμένης ακουστικής ήταν και τα στοιχεία κλειδιά που μετέτρεψαν το «Μουλέν Ρουζ» σε στιλιστικό αριστούργημα.Ο Μπαζ Λούρμαν έχει το δικό του τρόπο να απεικονίζει το κλασικό. Φέτος την επίσημη έναρξη του Φεστιβάλ των Καννών (15-26/5) θα σημάνει η προβολή της ταινίας σε 3D. (16/5)

The Company You Keep / Ο Κανόνας της Σιωπής του Ρόμπερτ Ρέντφορντ με τους Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Σία Λαμπεφ, Τζούλι Κρίστι, Σούζαν Σάραντον, Στάνλεϊ Τούτσι, Νικ Νόλτε,Τέρενς Χάουαρντ, Κρις Κούπερ Ένα θρίλερ με επίκεντρο έναν πρώην ακτιβιστή της οργάνωσης Weather Underground που προπαθεί να ξεφύγει από ένα δημοσιογράφο που έχει ανακαλύψει την ταυτότητά του. Στην ταινία αποδεικνύεται, ύστερα από την σύλληψη μιας φυγόδικης της Επαναστατικής Αμερικανικής Οργάνωσης της δεκαετίας του '60/'70, The Weather Underground, πως ένας επιφανής δικηγόρος της Ανατολικής ακτής των ΗΠΑ, στην πραγματικότητα ανήκε επίσης στην οργάνωση και μάλιστα είχε συμμετοχή σε μια ένοπλη ληστεία κάποιου πυρήνα της ομάδας που είχε αφήσει πίσω της έναν νεκρό. Έχουμε μια αδυναμία στον αειθαλή

Οι καλύτερες από τις ταινίες που έρχονται στις αίθουσες! σκηνοθέτη και ηθοποιό και δεν μας έχει απογοητεύσει ποτέ (τουλάχιστον οικτρά). (11/7) Άνθρωπος από ατσάλι / Man Of Steel του Ζακ Σνάιντερ με τους Χένρι Καβίλ, Εϊμι Ανταμς, Ράσελ Κρόου, Κέβιν Κόστνερ, Νταϊάν Λέιν, Μάικλ Σάνον, Κρίστοφερ Μελόνι, Λόρενς Φίσμπερν Ένα μικρό αγόρι ανακαλύπτει ότι έχει υπερφυσικές δυνάμεις και ότι δεν είναι του πλανήτη τούτου. Ως νεαρός, θα ξεκινήσει μια εντυπωσιακή περιπέτεια, αναζητώντας τις ρίζες του και την αποστολή του σ’ αυτό τον κόσμο, που είναι φυσικά να τον σώζει από τους κακούς. Ο περιπετειάς Ζακ Σνάιντερ είναι λάτρης των πάσης φύσεως εφέ. Ο Κρίστοφερ Νόλαν στην παραγωγή είναι μια εγγύηση. Ο πρωταγωνιστής του πάλι όχι (ούτε αυτός ούτε το «Immortals», όπου μας συστήθηκε βλεπόταν). Ο ιπτάμενος τιμωρός με το κολάν επιστρέφει λοιπόν συνοδευόμενος από άριστο καστ. Ο Ράσελ Κρόου είναι ο Τζορ Ελ ενώ ο κακός της υπόθεσης είναι ο αγαπημένος Μάικλ Σάνον. (20/6) Before Midnight / Πριν Τα Μεσάνυχτα του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με τους Ίθαν Χοκ, Ζιλί Ντελπί, Σίμους Ντέιβι Φιζπάτρικ Βρίσκουμε τον Τζέσε και την Σελίν να ζουν στο Παρίσι μαζί με τις δίδυμες κόρες τους. Σχεδόν δύο δεκαετίες έχουν περάσει από την πρώτη τους συνάντηση στο τρένο με προορισμό τη Βιέννη. Ο Τζέσε επίσης προσπαθεί να διατηρήσει τη σχέση του με τον γιο του που ζει στο Σικάγο με τη πρώην γυναίκα του. Γιoς και πατέρας, μαζί με την Σελίν, θα περάσουν ένα καλοκαίρι σε κάποιο ελληνικό νησί. Ο Λινκλέιτερ «επιστρέφει» με την τρίτη συνέχεια των Before Sunrise (1995) και Before Sunset (2004) και αποσπά διθυραμβικές κριτικές. Το απόλυτο σκεπτόμενο ρομάντζο ενός από τους πιο πολλά υποσχόμενους σκηνοθέτες της αμερικανικής ανεξάρτητης σκηνής που δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει την ταινία που τον έκανε γνωστό παγκοσμίως, το 1995. Η Ξένια Καλογεροπούλου, η Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη και η Arian Lambent, αποτελούν τις ελληνικές παρουσίες, σε μια ταινία που εκτυλίσσεται στην Νότια Πελοπόννησο και όχι σε κάποιο ελληνικό μαγευτικό νησί. Φαίνεται πως ο Λινκλέιτερ φοβόταν μην «πέ-

νο πλανήτη Γη. Καθώς ο Σάιφερ αργοπεθαίνει στην καμπίνα του διαστημόπλοιου, ο Κιτάι πρέπει να να βρει τρόπο να σωθούν. Μια καθαρόαιμη περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας από τον Μάικ Νάιτ Σιάμαλαν που προσπαθεί μάταια να ξαναγίνει το talk of the cinema από το 1999 και την «Έκτη Αίσθηση». (7/6)

σει» στα κλισέ των παγκοσμίως γνωστών ελληνικών τοπίων. Απόφαση σοφή και όσοι είδαν την ταινία που έκανε πρεμιέρα στην 63η Μπερλινάλε μιλούν για την καλύτερη ταινία από τις τρεις έως τώρα της σειράς. (13/6)

The Hangover, Part III του Τοντ Φίλιπς με τους Ζακ Γαλιφιανάκης, Μπράντλεϊ Κουπερ, Εντ Χελμς, Κεν Τζέονγκ, Χέδερ Γκράχαμ, Τζάστιν Μπάρθα, Τζον Γκούντμαν Ποιος το περίμενε ότι μια ταινία που παρακολουθεί μια αντροπαρέα να παρεκτρέπεται σε βαθμό κακουργήματος θα έκανε τέτοια επιτυχία. Το Hangover πάτησε τα κατάλληλα κουμπιά, κράτησε το μέτρο στις χοντράδες και την ποιότητα στις ατάκες και κυρίως “έδεσε” ένα απολαυστικό καστ. Ο Τοντ Φίλιπς συνεχίζει το σερί των επιτυχιών του με το τρίτο μέρος του «The Hangover”. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει γάμος. Ούτε μπάτσελορ πάρτυ. Άρα, όλα καλά θα πάνε, σωστά; Νομίζετε. Όταν η «αγέλη» θα βγει στο δρόμο, όλα είναι πιθανά και όλα ανατρέπονται. Όπως πάντα δηλαδή... (30/5) After Earth του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν με τους Γουίλ Σμιθ, Τζέιντεν Σμιθ, Ιζαμπέλ Φερμαν, Ζόι Κράβιτζ Μια χιλιετία έχει περάσει από τότε που κατακλυσμικά φαινόμενα ανάγκασαν τους κατοίκους της γης να μετοικίσουν στον πλανήτη Nova Prime που έγινε το καινούργιο σπίτι της ανθρωπότητας. Εκεί επιστρέφει ο θρυλικός στρατιώτης Σάιφερ Ρέιτζ μετά από μια παρατεταμένη αποστολή για να επανασυνδεθεί με την αποξενωμένη οικογένειά του και κυρίως τον δεκατριάχρονο γιο του (τον υποδύεται ο πραγματικός γιος του Γουίλ Σμιθ, με τον οποίον είχε συμπρωταγωνιστήσει στο «Κυνήγι της Ευτυχίας» το 2006). Ενώ πατέρας και γιος ταξιδεύουν σε έναν κοντινό πλανήτη, μια θύελλα αστεροειδών καταστρέφει το διαστημόπλοιό τους και συντρίβονται στον αφιλόξε-

World War Z / Παγκόσμιος Κίνδυνος Ζ του Μαρκ Φόρστερ με τους Μπραντ Πιτ, Μιρέιγ Ίνος, Ντέιβιντ Μορς, Τζέιμς Μπατζ Ντέιλ, Μάθιου Φοξ, Έρικ Γουέστ Ένας πρώην ερευνητής των Ηνωμένων Εθνών αναλαμβάνει μια επικίνδυνη αποστολή σε έναν μελλοντικό, εφιαλτικό κόσμο ώστε να σώσει εκατομμύρια ανθρώπους από τα ζόμπι σε μια μάχη που αρχικά, μοιάζει άνιση... Ανεβασμένες στο κινηματογραφικό χρηματιστήριο οι μετοχές του Μάρκ Φόρστερ μετά την επιτυχία του τελευταίου Τζέιμς Μποντ. Λόγος για να παραμείνει στο είδος της περιπέτειας λοιπόν και να εκμαιεύσει όσα χρήματα θέλει από τα χολιγουντιανά στούντιο. Με την μυθολογία των ζόμπι ασχολήθηκαν μεγάλοι σκηνοθέτες μετά τον Ρομέρο που την έφερε στο κινηματογραφικό προσκήνιο την δεκαετία του 60 και όσοι την σνομπάρουν καλά θα κάνουν να αναθεωρήσουν. Από τον Ντάνι Μπόιλ και τις «28 μέρες μετά» μέχρι τον Φρανκ Ντάραμποντ και την τηλεοπτική αμερικανική σειρά με τους φανατικούς οπαδούς, «The Walking Dead», ήρθε η ώρα του καταξιωμένου Μαρκ Φόρστερ να μας κάνει να καθόμαστε σε αναμμένα καρφιά μέχρι να ανοίξει στις αίθουσες η πιο αναμενόμενη περιπέτεια της χρονιάς. Μια φουτουριστική ταινία με ζόμπι για την απαρχή ενός νέου είδους «παγκοσμίου πολέμου», με σκηνές και εφέ που θα αιφνιδιάσουν και θα καθηλώσουν με τη ρεαλιστικότητά τους, με τον Μπραντ Πιτ επικεφαλής του καστ και τους Μάθιου Φοξ (Lost) και Μιρέιγ Ίνος (The Killing) να συμπληρώνουν την πρωταγωνιστική ομάδα, καθιστώντας την ταινία το απόλυτα εναλλακτικό blockbuster για σκεπτόμενους θεατές. Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του 2006 του Μαξ Μπρουκς με τους Μάικλ Στραζίνσκι («Η Ανταλλαγή») και Μάθιου Μάικλ Κάρναχαν («Λέοντες αντί Αμνών») να υπογράφουν το σενάριο. Θέλετε κι άλλα; (27/6)

2 χρόνια στον αέρα

ΝΕΑ

www.parallaximag.gr

ΕΜΦΑΝΙΣΗ

η ζωή σε λίγες λέξεις

Ι Δ ΕΕΣ . ΙΣΤΟΡΙΕΣ . ΤΑΣΕΙΣ . ΑΝΘΡΩΠΟΙ . ΠΟΛΗ .

#188