www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
SUPPLIMENT
f’din l-Elezzjoni
20 13
Xogħol u taħriġ f’oqsma ġodda Il-Gvern Nazzjonalista ġibed investiment ġdid lejn Malta f’oqsma moderni li jagħtu bażi soda u għat-tul lill-industrija Maltija. Din hi l-bidla t-tajba li Gvern Nazzjonalista ġab b’fabbriki ġodda, b’għajnuna lil fabbriki eżistenti u bit-taħriġ taż-żgħażagħ u l-ħaddiema għal xogħol speċjalizzat Il-Gvern Nazzjonalista qed jinċentiva kumpaniji barranin jinvestu f’Malta fl-oqsma tal-futur. IlGvern qed jiffoka fuq l-industriji tal-avjazzjoni, il-farmaċewtika, l-informatika, il-bijoteknoloġija, l-iGaming u s-servizzi finanzjarji. F’dawn l-oqsma, Malta għandha vantaġġ naturali u tista’ tattira impjiegi li jħallsu tajjeb. Madankollu, irid ikollha l-ħaddiema mħarrġin u ppreparati tajjeb. Illum il-ġurnata diversi huma s-setturi ġodda li ż-żgħażagħ jistgħu jitħarrġu għalihom – fosthom fl-MCAST – biex imbagħad jagħmlu karriera ta’ suċċess. Fost l-oħrajn wieħed isib il-qasam talavjazzjoni fejn illum l-opportunitajiet huma kbar. L-industrija tal-avjazzjoni qed toħloq aktar impjiegi f’pajjiżna. Żgħażagħ fl-MCAST qed ikomplu jitħarrġu u jsegwu korsijiet fl-avjazzjoni. Bħalissa din l-industrija timpjega 1,000 ħaddiem. Sar Park tal-Avjazzjoni b’investiment ta’ €17-il miljun. Dan joffri l-faċilitajiet u l-infrastruttura biex tissaħħaħ din l-industrija u jinħolqu aktar impjiegi f’dan is-settur ġdid li qed jiżviluppa. F’pajjiżna twaqqaf għall-ewwel darba r-Reġistru tal-Avjazzjoni. Sal-2011 kien hemm 104 ajruplani reġistrati, żieda ta’ 21 fil-mija fuq l-2010. F’Malta hawn ukoll ħames skejjel talavjazzjoni li fihom jattendu 113-il student u studenta.
ii
Fatti u Ċifri 50 servizz taħt saqaf wieħed għas-sidien tan-negozji żgħar
Imtejba z-zoni industrijali biex żdiedu aktar il-fabbriki u l-impjiegi Matul is-snin li għaddew sar ħafna xogħol siewi floqsma industrijali biex tjiebu l-faċilitajiet u d-dehra tagħhom, u wkoll biex min jaħdem minnhom jista’ joffri prodott aħjar. Fil-fatt żdiedu l-fabbriki f’dawn l-oqsma industrijali bir-riżultat li nħolqu wkoll aktar postijiet tax-xogħol. Il-Gvern għamel dan l-investiment, fosthom f’titjib ta’ toroq u bil-ftuħ ta’ toroq ġodda li jwasslu għal dawn l-oqsma industrijali, biex hekk l-ambjent fl-istess oqsma industrijali kompla jitjieb. Matul dawn l-aħħar snin il-Gvern qed jinvesti €16-il miljun fit-titjib ta’ dawn iz-zoni industrijali, fosthom fil-qasam
iii
industrijali ta’ Ħal Far, f’dak ta’ Bulebel, fil-qasam industrijali ta’ Kordin u f’dak tal-Mosta u filqasam industrijali tax-Xewkija f’Għawdex.
titkellem int Għawdex għamel avvanzi kbar f’kull settur tax-xogħol
vi
Il-fabbriki jeħtieġu infrastruttura u servizzi tajbin għall-ħtiġijiet tagħhom li mingħajrhom ma nkunux nistgħu nattirawhom lejn Malta.
muscat jagħżel ħażin Il-Leader tal-Labour riedna nkunu bħal Ċipru li falla u ddikjarawh junk
ii –
www.mychoice.pn
f’din l-Elezzjoni
Fatti u Ċifri
50 servizz taħt saqaf wieħed għas-sidien tal-SMEs u l-investituri
Malta el fl-1 post fl-eGovernment minn fost 32 pajjiż Ewropew
1,000 ħaddiem jaqilgħu l-għajxien tagħhom mill-industrija tal-avjazzjoni
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
20 13
Bil-Business First in-negozji ż-żgħar jinqdew f'ħafna servizzi taħt saqaf wieħed Bl-iskop li titnaqqas il-burokrazija u tiżdied l-effiċjenza fis-servizzi offruti mill-Gvern lis-sidien ta’ negozji żgħar u medji, illum il-ġurnata mal-ħamsin servizz huma miġbura taħt saqaf wieħed. Dan hu fattur ferm importanti għall-istess sidien ta’ negozji żgħar u medji li ħafna drabi jkollhom il-ħidma tagħhom f’taqtigħa kontra l-ħin Kien f’Jannar tal-2012 meta l-Gvern ġabar is-servizzi kollha li jingħataw minn dipartimenti u entitajiet differenti lis-sidien tan-negozji żgħar u medji u lill-investituri taħt saqaf wieħed. Illum qed jingħataw ħamsin servizz differenti miċ-Ċentru Business First li qiegħed f'Tal-Pietà. Il-maġġoranza tas-servizzi jingħataw fi żmien għaxart ijiem. Min jinvesti qed jinqeda
b’aktar effiċjenza u jiffranka l-ġiri u spejjeż żejda. Fl-ewwel xahrejn saru laqgħat ma’ 262 sid ta’ negozju u investitur. Fl-2010 daħal fis-seħħ l-Att dwar in-Negozji Żgħar. Din il-liġi saret b’konsultazzjoni wiesgħa mas-sidien tal-ħwienet u l-SMEs u r-rappreżentanti tagħhom. L-iskop ta’ din il-liġi hu li jittieħdu inizjattivi differenti li permezz
tagħhom tiżdied l-effiċjenza biex igawdu s-sidien tannegozji u l-ħwienet u biex dawn ikunu jistgħu jkomplu jikbru u jinvestu aktar. Is-servizzi offruti permezz tal-eGovernment żdiedu għal 99. Dan jissarraf f’aktar effiċjenza u tnaqqis ta’ burokrazija. Malta kienet ikklassifikata flewwel post fl-eGovernment minn fost 32 pajjiż Ewropew.
€16-il miljun f’titjib fiz-zoni industrijali ta’ Ħal Far, Bulebel, Kordin, il-Mosta u x-Xewkija
€17-il miljun f’investiment għall-Park tal-Avjazzjoni li qed jgħin biex tissaħħaħ din l-industrija u jinħolqu aktar impjiegi
Il-Gvern Nazzjonalista investa fis-sod biex ġibed lejn Malta fabbriki u ditti barranin fl-industriji tal-avjazzjoni, il-farmaċewtika, l-informatika, il-bijoteknoloġija, l-iGaming u s-servizzi finanzjarji; dawn ħolqu impjiegi speċjalizzati li jħallsu pagi tajbin
Il-Gvern Nazzjonalista qed jittrasforma l-bażi tal-industrija Maltija b’investiment li qed jiġbed f’setturi moderni li joffru impjiegi tajbin għat-tul
20 13
f’din l-Elezzjoni – iii
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
Titkellem
Matul dawn il-ħames snin Għawdex mhux biss għamel avvanzi kbar ‘il quddiem, iżda nħolqu fih ħafna opportunitajiet tax-xogħol. Kif jaraw lil Għawdex il-Maltin?
Charles Conti Stellini
Joseph Brincat
Emmanuel Formosa
Il-Belt valletta
Hamilton, Ontario, Il-Kanada
San Pawl il-Baħar
Skemi b’risq l-Għawdxin
Investiment bi proġetti ġodda
Malta għaddiet minn bidla kbira
F’Għawdex saru numru ta’ skemi u proġetti b’risq kull resident Għawdxi u min jagħmel użu minn dawn is-servizzi jew iżur Għawdex. Ħafna minn dawn il-proġetti huma viżibbli meta tmur f’din il-gżira fosthom it-toroq li saru u qegħdin isiru u b’hekk iħaffu l-ivvjaġġar f’din il-gżira. Il-kampanja ta’ riklamar li saret u qiegħda ssir fuq Għawdex hi fenomenali u ssarraf f’ġid kbir għax numru ikbar ta’ turisti qegħdin jagħżlu lil Għawdex bħala destinazzjoni turistika tagħhom. Sar titjib fil-qasam tax-xogħol ukoll fejn żdiedu n-numru ta’ impjiegi u anki saret biċċerija ġdida biex tkompli ssaħħaħ il-kwalità għolja tal-prodott lokali. Fl-aħħar u mhux l-inqas il-proġett li sar biex il-cruise liners se jkunu jistgħu jorbtu viċin u jniżżlu t-turisti se jkun ferm ta’ vantaġġ għall- Għawdxin. L-Għawdxin jistgħu joffru numru ta’ servizzi lil dawn it-turisti fosthom ġiti madwar il-gżira fi żmien qasir għax id-daqs mhux daqshekk vast.
Għawdex mar ħafna ’l quddiem bl-investiment li dejjem sar matul is-snin, speċjalment ta’ proġetti kbar u għadd ta’ skemi ta’ żvilupp li qegħdin isiru favur ir-residenti u t-turist li jżur din il-gżira. Wieħed jinnota li għalkemm it-turist imur filgżira Għawdxija l-ekonomija li jiġġenera l-istess turist tinħass mal-arċipelagu kollu għax wieħed juża numru ta’ servizzi biex jitla’ Għawdex. L-inizjattivi li saru huma kollha biex isaħħu l-pożizzjoni ekonomika Maltija biex din tkompli tkampa f’sitwazzjoni daqshekk globalment prekarja. L-importanti li l-poplu jkun katina u wieħed jagħti sehmu f’din ix-xibka kbira biex flimkien nibqgħu ngħinu l-investiment Malti jikber. Wieħed għandu jara li apparti sehem il-Gvern, bħal ngħidu aħna skemi ta’ roħs fin-nolijiet, toroq aħjar, restawr ta’ siti storiċi, eċċ, irridu bħala ċittadini nibżgħu u nieħdu ħsieb il-prodott lokali ta’ Għawdex.
Twelidt Malta u emigrajt lejn il-Kanada. Matul dawn is-snin rajt bidla kbira f’Malta speċjalment iċ-ċentri turistiċi, restoranti u servizzi relatati magħhom. Il-bidla saret mija fil-mija u fejn qabel is-servizz kien isir għax hekk hemm bżonn, illum l-imprenditur jieqaf u jirrifletti kif għandu jagħmel l-investiment favur it-turist. Dan kollu kien possibbli wkoll blinvestiment li sar matul is-snin li għamel kuraġġ lill-imprenditur biex ikompli jinvesti fis-servizz u l-kwalità. Meta niġi Malta dejjem sibt ospitalità differenti, imma differenti għall-aħjar fuq kull livell kemm minn swieq tradizzjonali li ġew aktar organizzati u numru ta’ spazji fejn wieħed jimxi. B’hekk it-turist jista’ jieqaf u jiffoka biex jara u jixtri u mhux jissogra li jintlaqat b’karozza. Għawdex hu post li fih issib dan kollu. Nikkonsidrah bħala bl-aktar ambjent nadif u dan għax l-Għawdxin huma kburin b’dak li hu tagħhom.
Mark Portelli San Ġiljan
Inċentivi fil-qasam tan-negozju
Tiziana Grima in-naxxar
Għawdex destinazzjoni turistika Bil-proġetti li saru u numru ta’ inizjattivi li ttieħdu, Għawdex ingħata pjattaforma akbar u ġie inkluż f’ħafna ġiti turistiċi. It-turisti barra li jaraw is-siti storiċi u ambjentali ta’ Malta jistgħu jitilgħu Għawdex u jgawdu tip differenti ta’ kampanja u kultura. Għandhom ikomplu jsiru proġetti u titkattar l-istrateġija ta’ impjiegi f’Għawdex biex b’hekk iżżgħażagħ Għawdxin li jkunu ġew Malta biex jistudjaw ladarba jiggradwaw ikunu jistgħu jaħdmu Għawdex u jibqgħu jistudjaw hemm u b’hekk ikunu ferm aktar komdi. Barra minn hekk issa l-aċċess ikbar lill-cruise liners għen biex iġib lejn Għawdex numru ikbar ta’ turisti li jkollhom l-għażla li jinżlu fil-gżira pittoreska ta’ Għawdex. Barra li jaraw kultura kemxejn differenti minn dik Maltija, bl-infiq tagħhom ikunu wkoll qegħdin jiġġeneraw kummerċ u ekonomija lil Għawdex.
F’Għawdex sar investiment fil-qasam tan-negozju imma hemm aktar xi jsir biex nilħqu aktar turisti u nkabbru t-turiżmu f’din il-gżira. Bl-użu tal-ġżejjer u reġjuni nġibu lejn pajjiżna turiżmu speċifiku li jissejjaħ ‘short break tourism’. Dan offrut fi Sqallija fejn l-element tal-agrituriżmu qed jattira ammont kbir ta’ nies matul is-sena kollha. Nemmen li bil-kwalità għolja tal-korsijiet offruti mill-ITS u permezz ta’ programmi oħra jkun hemm ferm iktar ideat ta’ x’nistgħu noffru lit-turisti. Dan iwassal biex permezz tal-privat jiżdiedu l-impjiegi u s-servizzi. Filwaqt li bis-saħħa tal-privat ukoll ikun offrut servizz ta’ enterpreneurship fejn iż-żgħażagħ interessati jieħdu t-taħriġ neċessarju u esperjenza diretta fil-post tax-xogħol. Dan kollu hu ta’ vantaġġ għall-istudent għax ikun qiegħed jiġbor l-esperjenza u għan-negozjant li jkollu l-ħaddiem imħarreġ minn qabel. Permezz ta’ Ċentru tal-IT f’Għawdex ikun ferm aktar ta’ vantaġġ għallistudenti Għawdxin li jistudjaw u jaħdmu f’Għawdex stess.
iv –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
20 13
L-artiġjanat f’Għawdex esperjenza u prodott d li qed iżuru Malta f’am b’miljun u nofs
Investiment li kattar ix-xogħol u ħoloq 20,000 job ġdid bil-paga medja tiżdied b’2,600 ewro fis-sena mill-2008
Matul dawn il-ħames snin komplew ikunu attirati lejn Malta fabbriki u azjendi li jħallu dħul akbar għall-ħaddiema u l-familji tagħhom
Il-politika tal-Gvern wasslet biex Malta h pajjiż fir-rata tal-ħolqi
20 13
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
Fil-qasam tat-telekomunikazzjoni f’pajjiżna komplew isiru avvanzi kbar li minnhom gawda kulħadd grazzi għall-politika b’viżjoni tal-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista
Opportunitajiet akbar biex in-nisa jidħlu fid-dinja tax-xogħol permezz ta’ inċentivi li nieda l-Gvern tul dawn il-ħames snin ta’ din il-leġiżlatura
u f’Malta joffri distint lit-turisti mmonti rekord s fl-aħħar sena
n Nazzjonalista hi t-tieni l-aktar ien tal-impjiegi
f’din l-Elezzjoni – v
Eluf ta’ ħaddiema jaħdmu fl-industrija tas-servizzi, fosthom fis-settur tal-catering, grazzi għaż-żidiet fit-turiżmu u fil-flus fil-bwiet tal-ħaddiema... f’Malta u f’Għawdex
vi –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
Muscat jagħżel ħażin... Muscat riedna nkunu bħal Ċipru. Fid-diskors tiegħu filParlament dwar il-Baġit għall-2011, Muscat qal hekk: “...Lawrence Gonzi mhux kapaċi daqs il-mexxejja ta’ pajjiżi kompetituri tagħna.... Ħudu l-gżira ta’ Ċipru, li daħlu fl-Unjoni Ewropea u fl-ewro bħalna, u li tant iqabbluna magħhom. Waqt ir-reċessjoni, li laqtet lilhom ukoll, l-ekonomija tagħhom żdiedet." Muscat falla bil-kbir dwar Ċipru li talab bailout u ġie dikjarat junk
...u tbati int
FALZA STIKKA TA' EDWARD SCICLUNA... GĦAL SITT DARBIET (dehret għall-ewwel darba: il-mument 08.07.12)
20 13
20 13
f’din l-Elezzjoni – vii
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
LENTI FUQ...
Muscat ivvota kontra l-Baġit għal din is-sena. Dan ifisser li Muscat ivvota kontra l-ġenituri u l-anzjani, kontra l-ħaddiema u l-pensjonanti, kontra l-werrieta u l-bejjiegħa, kontra l-għarajjes...
Muscat juri nuqqas ta’ fiduċja fil-Maltin u jivvota kontra n-nies Il-baġit li tressaq f’Novembru li għadda kien uniku f’ħafna aspetti. Uniku meta f’ħafna bnadi tad-dinja u tal-Ewropa hemm reċessjoni fonda u twila. Fir-reċessjoni tas-snin tmenin f’Malta batejna minn ħames baġits ta’ friża u kontrolli li tellgħu l-qgħad għal 11 fil-mija, l-ekwivalenti ta’ 15,000 ruħ jirreġistraw. Illum, Malta qed tgawdi xogħol u baġit tajjeb li l-Labour ta’ Muscat ivvota kontrih. Baġit uniku Uniku wkoll kien il-baġit ta’ Novembru li għadda għallmod kif il-Labour stess laqgħu. Muscat kien qed jgħid li jaqbel ma’ kulma hemm filbaġit u jwettqu kollu kif inhu, imma ma vvutax favurih. Din hi ħaġa unika ħafna għax min jaqbel ma’ xi ħaġa fis-sħuħija tagħha ma jistax imbagħad ma jivvutax favuriha, l-aktar meta jaf li l-vot tiegħu hu fuq benefiċċji
għan-nies. Il-Labour biddikjarazzjonijiet u bil-vot tiegħu kontra l-baġit għamilha ċara li m’għandux fiduċja fin-nies. Għax huma n-nies li jmisshom qed igawdu millbaġit li skont Muscat tant hu tajjeb li jaqbel miegħu kollu imma li m’għaddiex għax Muscat ivvota kontrih. Muscat ivvota kontra l-għarajjes Il-Labour ta’ Muscat fil-baġit ivvota kontra għarajjes li jixtru dar li tiswa aktar minn 50,000 lira u li se jwaħħalhom taxxa tal-boll ta’ 5 fil-mija, flok 3.5 fil-mija, fuq dak l-ammont. Muscat ivvota kontra l-għarajjes kollha li fil-baġit imisshom igawdu mill-istima li jagħti l-perit tal-bank għad-dar li jixtru flok joqgħod jiġi l-perit tal-Gvern. Muscat ivvota kontra l-werrieta u l-bejjiegħa Il-Labour ivvota kontra l-
werrieta li jirtu dar mingħand il-ġenituri tagħhom u li l-baġit ħelishom mit-taxxa tal-boll. Ivvota kontra dawk li jbigħu proprjetà u li kieku għadda l-baġit kienu se jgawdu minn għażla usa’ x’taxxa jħallsu. Muscat ivvota kontra ħaddiema li jieħdu kors Il-Labour ivvota kontra l-ħaddiema kollha b’paga sa 1,300 fix-xahar li bil-baġit kienu se jgawdu minn għotja ta’ 110 ewro fix-xahar jekk jagħmlu kors tal-ETC. Dan kien vot kontra l-filosofija tal-Partit Nazzjonalista li mhux biss jiżdiedu l-pagi imma li l-ħaddiema jkunu mħarrġin għal xogħol aħjar u dan isir billi l-Gvern stess iħallas lillħaddiema biex jitħarrġu. Muscat ivvota kontra l-ġenituri u l-anzjani Il-Labour ivvota kontra l-ġenituri u t-tfal li kieku għadda l-baġit igawdu
żieda qawwija fiċ-Children’s Allowance minn 350 ewro għal 450 ewro fis-sena għal kull wild. Ivvota kontra l-anzjani ta’ 78 u 79 sena li jkunu għadhom joqogħdu d-dar u li skont ilbaġit se jgawdu għall-ewwel darba mis-servizz soċjali ġdid ta’ 300 ewro fis-sena. Muscat ivvota kontra l-ħaddiema u kontra l-pensjonanti Il-Labour ivvota kontra l-ħaddiema bil-paga minima li skont il-baġit igawdu
Children’s Allowance ta’ 1,150 ewro fis-sena għal kull wild u stipendju aktar għal uliedhom jekk ikunu jistudjaw. U allavolja l-Gvern sab mod kif xorta jagħti ż-żidiet, Muscat ivvota kontra l-ħaddiema u l-pensjonanti kollha fiż-żieda ta’ 212-il ewro fis-sena. Il-Labour u Muscat ivvutaw kontra ħafna kategoriji ta’ nies. Il-vot ta’ Muscat fuq il-baġit li qal li jaqbel miegħu kollu ma kien xejn għajr sfiduċja fin-nies u vot kontra n-nies.
Il-Labour bid-dikjarazzjonijiet u bil-vot tiegħu kontra l-baġit għamilha ċara li m’għandux fiduċja fin-nies. Għax huma n-nies li jmisshom qed igawdu mill-baġit li skont Muscat tant hu tajjeb li jaqbel miegħu kollu imma li m’għaddiex għax Muscat ivvota kontrih
viii –
f’din l-Elezzjoni
www.mychoice.pn
Il-Ġimgħa, 11 ta’ Jannar
20 13
"L-opportunitajiet ta’ xogħol maħluqa mill-Partit Nazzjonalista fil-Gvern matul din il-leġiżlatura kienu jvarjaw minn impjiegi fit-turiżmu għal impjiegi fil-qasam tal-fabbriki, minn ma’ kumpaniji tal-assigurazzjoni għal kumpaniji fis-settur finanzjarju, mill-industrija tas-servizzi għal dik tal-kostruzzjoni u minn impjiegi fi ħwienet għall-impjiegi fil-qasam soċjali." - il-Prim Ministru Lawrence Gonzi