Secuencia didáctica contos by patricia pena

SECUENCIA DIDÁCTICA CONTOS. INDICE: 1. Introdución. 2. Xustificación legal. 3. Obxectivos da secuencia. 4. Contidos. 5. Propiedades do conto. Proposta de Myriam Nemerovsky. a. Do tipo de texto. b. Do sistema de escritura. 6. Actividades deseñadas para traballar as diferentes propiedades. 7. Temporalización e desenvolvemento. 8. Metodoloxía. 9. Materiais. 10. Competencias clave, estándares de aprendizaxe e rúbricas de avaliación. 11. Conclusións. 1. INTRODUCIÓN. Nesta secuencia didáctica abordarase o traballo do texto narrativo, concretamente dos contos, crearanse en grupos cinco exemplares con formato de álbum ilustrado. Está pensada para unha aula de vinteún nenos e nenas de 3º de EP. O obxectivo principal é que desfruten da creación literaria e melloren a súa competencia lingüística en xeral. 2. XUSTIFICACIÓN. No Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, especifícase nas áreas das linguas que éstas apréndense, non para falar, ler ou escribir sobre a lingua, senón para falar, ler e escribir sobre emocións, afectos, aventuras, sobre o mundo. Isto significa que a aprendizaxe das linguas ten que ir máis aló da metalingüística. Os dous aspectos, o teórico e o práctico, deben ir collidos da man e partir dos textos para crealos e recrealos sendo fonte de aprendizaxe e de gozo e creatividade. Dise especificamente que a Literatura incita á fantasía, á evocación de mundos posibles, á creación e á reflexión crítica. Tamén se lle otorga un papel principal á expresión oral, unha das grandes olvidadas no sistema educativo actual, á que prestaremos especial interese e potenciaremos como fonte de aprendizaxe. Tendo en conta isto preséntase a seguinte secuencia didáctica que pretende como obxectivo principal aumentar o coñecemento que os nenos e nenas teñen da literatura actual e que sexan capaces, a partir de textos de calidade e do seu coñecemento interno, de crear as súas propias historias. Trátase pois de achegalos á comprensión e produción de textos de diferente tipoloxía, neste caso aos literarios,

ao conto, tendo en conta os procesos de escritura: planificación, redacción e revisión de borradores. 3. OBXECTIVOS DA SECUENCIA DIDÁCTICA. - Coñecer e desfrutar a literatura. - Mellorar a competencia lingüística do alumnado. - Recoñecer nun libro as súas partes principais: portada, páxina de créditos (cos autores, ilustradores e editorial) contraportada, lombo gardas. - Localizar coñecer nos libros os datos do autor, ilustrador e editorial aumentando así a súa bagaxe cultural. - Aprender a ler ilustracións e as súas técnicas. - Distinguir os textos literarios dos expositivos (ficción e realidade) - Utilizar a biblioteca escolar como fonte de lecer e de información. - Interiorizar os pasos da creación literaria: corrección e mellora de borradores. - Crear contos de calidade con coherencia interna e fío argumental. - Aplicar as regras gramaticais e coñecer aspectos metalingüísticos sinxelos: categorías de palabras, xénero, número, sinónimos e antónimos e despertar o interés por escribir con correción ortográfica. 4. CONTIDOS. Relacionados co traballo en grupo: - Conversa entre iguais e exposicións de opinións. - Actitude de escoita e respecto ás opinións dos demais e ás quendas de palabra. - Actitude de cooperación e respeto en situacións de aprendizaxe compartida. Relacionados cos contos: - Comprensión da información relevante nos contos. - Iniciación nas estratexias de control do proceso lector: formulación de hipóteses, relectura... - Uso da biblioteca da clase e do centro. - Uso das estratexias de planificación, de textualización e revisión como partes do proceso escritor. - Composición de textos propios. - Uso e identificación intuitiva de terminoloxía moi elemental nas actividades de produción e interpretación: denominación dos textos traballados, enunciado, palabra e sílaba, xénero e número, determinantes e formas verbais. - Uso das normas ortográficas básicas, apreciando o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas nos escritos. - Exploración das posibilidades do uso de diversos enlaces entre oracións en relación coa composición de textos. - Dramatización e lectura dramatizada de situacións de textos literarios.

- Identificación de sinónimos de antónimos e palabras polisémicas básicas. - Uso guiado do dicionario. 5. PROPIEDADES DO CONTO (texto literario narrativo) Debemos distinguir claramente dous aspectos na análise dos contos, por un lado, a análise das propiedades do texto e, por outro, do sistema de escritura. Igualmente destacar que non se van a traballar todos os aspectos coa mesma intensidade, sen embargo tentaremos tocalos todos para que a visión do conto sexa o máis completa posible. PROPIEDADES DO TIPO DE TEXTO: Función: A función dos nosos contos será entreter, animar e despertar o gusto pola lectura, así como crear textos de calidade. Autor: Fundamental para aumentar a bagaxe cultural dos nenos e nenas e tamén para que empecen a definir os seus gustos e estilos. Público potencial. Todo o mundo é público potencial dos contos. Relación co real. O conto é imaxinario, é a súa característica principal. Extensión. Depende do autor. Fórmulas fixas: Importante porque axuda a distinguir os contos doutros textos literarios. Léxico: Trataremos de ensinar contos cun léxico variado e non cambiar as palabras para enriquecer o seu vocabulario. Categorías gramaticais. Nos contos predominan os nomes, os verbos e os adxectivos. Estrutura. Usaremos o modelo actancial de Greimas. Tipografía. Buscaremos nos textos o título, autor e editorial. Formato. O formato dos contos é un formato narrativo. Uso posterior á lectura. Lelos de novo, os contos poden verse e lerse en calquera momento cando o neno ou nena queira. Modo de lectura. Leremos e ensinaremos as imaxes en dous momentos diferenciados. Relación título-contido. Depende dos contos pero, en principio, é alto. Relación imaxe-texto. Como a relación co real é baixa pódese utilizar calquera tio de imaxe para ilustrar: acuarela, collage... Frente a outros textos que so poden utilizar as fotografías. Soporte. Pode ser dixital, libro... Modos verbais. Os máis frecuente é que os contos estén escritos en pasado. Personaxes.No conto son moi importates, hai ademais personaxes principais e secundarios.. Temática. A temática dos contos é variada. PROPIEDADES DO SISTEMA DE ESCRITURA. Ortografía. Traballada a partir dos textos.

Puntuación. Separación entre palabras. 4. SECUENCIA DE ACTIVIDADES. Función. Traballarase aproveitando a actividade de “venda de libros” na que cada neno trae das súas casas un exemplar que elixa clasificarémolos en se son contos ou novelas, textos informativos… De cada libro que se presente falarase sobre a súa función. Ademais no Nadal enviarase ás casas unha nota onde se especifiquen libros a mercar polos nenos e nenas de todas as tipoloxías textuais. A actividade da venda de libros consiste en que a mestra le o inicio do conto e logo pide ao seu propietario que sortee entre os interesados quen quere levalo para a casa. Cada semana haberá un encargado da biblioteca que será o que ten que apuntar quen leva o libro e que día o devolve. Incidencia: Comezada esta actividade dámonos conta de que os libros que traen son dunha calidade mala e pouco adaptados á súa idade, para a segunda avaliación pediremos que merquen libros de calidade elaborando unha lista dende a titoría e outra dende a Biblioteca Escolar coa Guía de Lectura do Nadal.

Autor. - Buscámolo nas portadas ao ler. - Elaborar listaxe de libros que trouxeron das casas co autor e o ilustrador para apuntar quen o leva a modo de control da biblioteca de aula. - Elaborar listaxe dos autores dos seus libros favoritos. - Aparecerá nas nosas portadas ao elaboralas. A partir desta actividade aprenderemos tamén a citar as fontes de forma adecuada.

Público potencial. - Os nenos e nenas da clase e as familias cando fagamos a presentación oficial dos nosos contos. - Compartirémolos entre nos e formarán parte da biblioteca de aula, ao final de curso donaranse á biblioteca do centro. Relación co real. Preguntamos e debatimos na aula se o conto que se está a ler é real ou imaxinario. Fórmulas fixas. Buscadas en contos, a través de Internet e coa axuda das familias. No seguinte enlace pódese ver a nosa recopilación. https://docs.google.com/document/d/1Onx2CZxnFFR9FcXZxUooNisYcM0EwWZHs_pO2W9 xzLg/edit

Léxico: - Abecedario de personaxes dos contos buscados nos propios contos na biblioteca escolar.

Folla de adxectivos atopada na web para describir ao personaxe principal, ao opoñente e ao axudante. Terán que elexir tres. Enlace á plantilla. http://in1.ccio.co/M9/L/fE/32ad0914d7f3b399a414c164a5f1718b.jpg

No traballo por rincóns un adicado á lectura compartida de libros e a búsqueda no dicionario das palabras descoñecidas.

Categorías gramaticais. - Traballamos a orde alfabética a partir do abecedario dos contos e tamén se os nomes eran comúns ou propios, o seu xénero e o seu número.

Actividade Novas Minimaladas de Pinto e Chinto da Editorial Xerais. Reflexionamos sobre se son contos ou chistes (o formato é de chiste porque comezan “Esto é”) e diferenciamos as súas características. Despois cada grupo cambia a súa Minimalada e ten que atopar tres adxectivos, tres verbos e tres nomes.

URL da imaxe: http://image.casadellibro.com/a/l/t0/11/9788497829311.jpg

ESTRUTURA. Seguimos o modelo actancial de Greymas. Facemos o seguinte cadro entre todos no ordenador, eles teñen un igual no que van copiando mentras opinan e eu transcribo. Esta táboa está baseada nunha idea orixinal da mestra de EP Alicia Nimo Liboreiro.

Formato. O formato dos contos é un formato narrativo. Diferenciamos e reflexionamos sobre a diferenza de formato do conto, a poesía e o teatro e tamén cos textos instrutivos e expositivos. Uso posterior á lectura. Será lelos de novo na aula, presentalos ante as familias o Día do Libro e compartilos como libros de aula. Relación título-contido. Analizamos os títulos dos contos e buscámoslles títulos alternativos seguindo o seguinte cadro. Cadro baseado nunha idea orixinal de María Teresa Neira mestra de EI.

Relación imaxe-texto. Faremos ilustracións do protagonista, do opoñente e do axudante. Analizaremos as técnicas que se utilizaron nos contos que lemos. Os fondos das páxinas serán fotografías de lugares de Outes para relacionar os contos co proxecto da biblioteca e empezar a traballar e estudar a xeografía de Outes. Soporte. Álbume ilustrado. Barallamos a posibilidade, se o tempo o permite, de escanear os contos e expoñelos no blog de aula utilizando Issu ou Calameo. Modos verbais. Na actividade de resumo do conto e das súas partes buscamos tres accións para o protagonista, o opoñente e o axudante. Unha vez feitos os borradores buscamos as concordancias de tempo e modo, tamén reflexionamos sobre o tempo dos contos e presente, pasado ou futuro buscando verbos e pensando cando acontecen.

Personaxes. - Abecedario de personaxes.

Ilustraci贸n de personaxes. Buscaremos en Internet algunha informaci贸n m谩is sobre o noso personaxe.

Coa táboa de adxectivos elexiremos tres físicos e tres psicolóxicos para describilo (se ben a descrición sería outro tipo de texto distinto)

Temática. A temática para facer estes contos será libre, so lles dou unha instrución, teñen que estar inspirados nalgún lugar que pertenza á Serra de Outes (relacionado coa xeografía parte que nos toca estudar no proxecto proposto pola biblioteca). Cada grupo escollerá un lugar emblemático e traerá fotos del. Escribimos unha nota ás familias.

PROPIEDADES DO SISTEMA DE ESCRITURA. Ortografía. Táboa para correxir e revisar coas principais normas ortográficas: https://docs.google.com/document/d/1ArxQdWiSjVrkYA1Ul2L_wVhye77A1HuY4wvoGZVBtg/edit?usp=sharing

Puntuación. Buscaremos nos contos cantos párrafos hai e tamén algunha oración. Reflexionaremos sobre as escrituras e utilizaremos o pasar ao ordenador os textos para reforzar este aspecto. Nos borradores e revisións contaremos párrafos e poñeremos puntos, comas e dous puntos. Separación entre palabras. Dado que na nosa clase hai nenos que unen palabras ao escribir, tentaremos realizar actividades que fagan contar o número de palabras, separa as que están xuntas, pintar os ocos de cores... 6. TEMPORALIZACIÓN. Esta actividade realizarase durante un mes nas horas destinadas para lingua e lengua. Primeiro realizaranse as actividades destinadas ao coñecemento da estrutura do conto, despois cada grupo realizará o seu propio conto en varios tempos e con revisións de borradores. A secuenciación será a seguinte: 1º. Elaborarán o seu conto a partir dunha plantilla dada que se pode ver no seguinte enlace: https://docs.google.com/document/d/1cm-fjRNKlRTpY6OsIiSoP0kWUkvUa3ywOWS4AJj2b8/edit?usp=sharing

2º. Cando rematen farán a revisión inicial dentro do propio grupo con plantillas de ortografía e prestando atención á coherencia. 3º. Eu transcribirei no ordenador os contos tal cual están escritos. As transcripcións pódense ver no enlace a continuación das fotos.

https://docs.google.com/document/d/17m0i_JsiiqWS5JMOpR9v6KR5Zdt7n_Hfjwth6RDYFW Y/edit?usp=sharing

4º. Por grupos e mentres os demais traballan nos rincóns revisarei con eles a estrutura do conto, coherencia, ortografía, modos verbais, vocabulario, repetición de palabras, conectores... Esta primeira revisión pódese ver no seguinte enlace. https://docs.google.com/document/d/1LePT8Xe7XhGEmrrZ9m921G3pZgF3pgRukwYd8H_3 alQ/edit?usp=sharing

5º. Faremos outra revisión pasados os días en gran grupo para facelos máis completos a partir de preguntas facilitadoras como: Como era? Que facía? Onde estaba? Para que o fixo?.... https://docs.google.com/document/d/15qtMBkH0rgfGdadFTUKkjrCcjLLRYYn55E36kCmBVg/edit?usp=sharing Estas tres follas de conto inicial, primeiro borrador e segundo borrador serán enviadas ás casas e valoradas por eles mesmos.

6º. En grupos repartirán o texto en esceas e pensarán como as van distribuir. Daráselles uns folios grapados a modo de borrador para que vaian vendo como queda os seu álbum ilustrado.

7º. Colocaremos nos fondos (que serán as fotos de Outes) as ilustracións dos protagonistas feitas por eles e elaboraremos as gardas, a portada e a contraportada. 8º. Enmaquetaremos os contos e formarán parte da biblioteca de aula.

9º. Como apoio a esta tarefa virá unha escritora de contos e a nai dunha nena da clase a ensinarnos como se contan os contos e o traballo que hai detrás deles.

11º Por último, eles farán o seu propio conto para saber en que medida aplican o aprendido. 12º. Presentaremos os nosos contos o 23 de Abril día do Libro diante das familias. 7. METODOLOXÍA. Utilizaranse algunhas técnicas de aprendizaxe cooperativa. Crearanse cinco grupos heteroxéneos de catro alumnos e alumnas e un de cinco. A forma de distribuir os grupos foi vista neste enlace: http://justificaturespuesta.com/aprendizaje-cooperativo-como-formar-equipos-deaprendizaje-en-clase/

Utilizaranse algunhas técnicas como a lectura compartida ou o folio xiratorio. Cada grupo poñerase un nome e haberá diferentes funcións dentro deles: Coordinador, controlador, secretario e encargado do material. Se ben, todos poden facer calquera función, cada grupo deberá autoxestionarse de maneira que todos participen.

Imaxe sacada da páxina Imágenes Educativas

O nome do grupo está relacionado coa temática de ciencias naturais, cada un é un reino da natureza e realizarán murais para identificarse (outra das tipoloxías textuais que estivemos analizando os primeiros meses deste trimestre)

8. MATERIAIS. Os materiais son, en xeral, os contos populares e outros que trouxeron os nenos e nenas á aula. Utilízase tamén o ordenador e outro material funxible. Para a enmaquetación necesitaremos plastificadora e encanutillar os libros. Aquí deixo algunha das obras que utilizamos para analizar a súa estrutura. Destacar que a biblioteca do centro non está moi actualizada e que nos gustaría ter escollido álbumes ilustrados de maior calidade. - “O vendedor de tormentas”. Marta Rivera Ferner. Kalandraka. - Carapuchiña Vermella, adaptación de Xoán Couto a partir do texto de Charles Perrault; Ilustracións de Ánxeles Ferrer. Editorial Kalandraka. - Os sete cabritos. Adaptación de Xosé Ballesteros e ilustracións de Sofía F. Rodríguez e Ana Míguez. Editorial Kalandraka. - A princesa e o chícharo. Julia Miranda e Xoan Couto. Editorial Kalandraka. - A guerra dos números. Juan Darien. OQO Editoria. 9. COMPETENCIAS CLAVE, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE TRABALLADOS E RÚBRICAS DE AVALIACIÓN.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: FALAR E ESCOITAR § a § B1.3. Comprensión e § B1.3. Comprender e produción de textos orais producir textos orais sinxelos para aprender e para sinxelos, propios do uso § b informarse, tanto os cotián ou do ámbito producidos con finalidade académico. § c didáctica como os de uso cotián, de carácter informal (conversas entre iguais e no § e equipo de traballo) e dun maior grao de formalización § o (exposicións da clase).

§ B1.4. Actitude de escoita adecuada ante situacións comunicativas, respectando as e opinións de quen fala e sen interrupcións inadecuadas.

§ B1.4. Manter unha actitude de escoita adecuada, respectando as opinións dos e das demais.

§ B1.5. Participación e cooperación nas situacións comunicativas (expresións espontáneas, informacións, conversas reguladores da convivencia, discusións ou instrucións) con valoración e respecto das normas que rexen a interacción oral (petición e quendas de palabra, mantemento do tema, respecto ás opinións das demais persoas, posturas e xestos adecuados).

§ B1.5. Participar nas diversas situacións de interacción oral que se producen na aula amosando valoración e respecto polas normas que rexen a interacción oral.

CURSO Estándares de aprendizaxe

TERCEIRO

§ LGB1.3.1. Participa nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo adecuadamente.

CCL

CAA

CSC

§ §

CSEIEE CCL

CAA

CCL

CSIEE

CAA

CCL

CSIEE

CAA

§ §

CCL CCL

CSC

CCL

§ § LGB1.5.1. Respecta as § quendas de palabra nos intercambios orais. §

CSC CCL

§ § LGB1.5.2. Respecta as § opinións das persoas participantes nos § intercambios orais.

CAA CCL

§ § LGB1.5.5. Exprésase § cunha pronuncia e dicción correctas. §

CCEC CCL

CCEC

§ LGB1.3.2. Sigue unha exposición da clase e extrae o sentido global e as informacións máis relevantes, preguntando se é necesario para verificar a súa comprensión. § LGB1.3.3. Elabora e produce textos orais sinxelos (explicacións, breves exposicións, narracións curtas...) presentando as ideas cunha coherencia lineal elemental e responde preguntas aclaratorias elementais sobre o seu contido. § LGB1.3.4. Participa no traballo en grupo.

§ LGB1.4.1. Atende as intervencións dos e das demais, en conversas e exposicións sen interromper. § LGB1.4.2. Respecta as opinións da persoa que fala.

Competencias clave

CSC

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

§ B1.8. Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.

§ e BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER § b § B2.1. Comprensión da información relevante en textos das situacións cotiás § e de relación social: correspondencia escolar, § I normas da clase, normas do comedor, normas do transporte e regras de xogos. § j § B2.2. Comprensión de información xeral en textos sinxelos procedentes dos medios de comunicación social (incluídas webs infantís) con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal, localizando informacións destacadas en portadas, titulares, subtítulos, entradas.

§ B2.3. Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (folletos descricións, instrucións e explicacións). § B2.6. Iniciación ás estratexias de control do proceso lector (anticipación, formulación de hipóteses, relectura...).

Criterios de avaliación

§ B1.8. Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.

CURSO Estándares de aprendizaxe § LGB1.5.6. Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

TERCEIRO Competencias clave §

CCL

CSC

CCEC

§ § LGB1.8.1. Amosa § respecto ás ideas e achegas dos e das demais § e contribúe ao traballo en grupo. §

§ B2.1. Comprender, buscar, localizar e § LGB2.1.2. Identifica as seleccionar información ideas principais dun texto explícita en textos sinxelos sinxelo (narrativo, de soportes variados descritivo, expositivo). (webs infantís, libros, § LGB2.1.5. Identifica a carteis). estrutura xeral dun texto. § LGB2.1.6. Emprega o dicionario, de xeito guiado, para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

CAA CCL CAA CSIEE

CCL

CAA

CSIEE

§ B2.4. Utilizar, de § LGB2.4.1. Deduce, de § maneira xeral, estratexias maneira xeral, o posible para mellorar a lectura. contido dun texto antes de § lelo, axudándose do título e as ilustracións. § § B2.9. Uso da biblioteca § B2.7.Usar as § LGB2.7.1. Utiliza as § respectando as súas normas bibliotecas de aula, e de biblioteca de aula e de de funcionamento e centro, respectando as centro respectando as § valorándoa como fonte de normas básicas de normas básicas do seu o información e de ocio e funcionamento, e funcionamento. § participación en actividades participar en actividades § LGB2.7.2. Valora as § literarias. literarias. bibliotecas de aula e de centro como instrumento § § B2.10. Valoración das cotián de busca de normas de funcionamento da información e fonte de biblioteca como recurso para recursos textuais diversos. §

CCL CAA CSIEE CCL CAA CSC CCL CAA CSC

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

acceder facilmente a información moi variada e manter un ambiente agradable de traballo e lecer.

§ B2.11. Mantemento adecuado da súa biblioteca persoal.

§ B3.2. Composición de textos propios de situacións cotiás de relación social (correspondencia escolar, mensaxes curtas, normas de convivencia, avisos, solicitudes, instrucións…, de acordo coas características propias destes xéneros. § B3.3. Composición de textos de información sinxelos, característicos dos medios de comunicación social, sobre acontecementos significativos, con especial incidencia na noticia, en situacións reais ou simuladas.

TERCEIRO Competencias clave §

CCL

CSC

§ §

CCEC CCL

CAA

CSC

§ LGB3.1.1. Planifica a § elaboración do texto, antes de comezar a escribir, § xerando ideas, seleccionando e § estruturando a información. § LGB3.1.2. Elabora o § texto, con coherencia xeral e de xeito creativo. §

CCL

§ § LGB3.1.3. Aplica, de § forma xeral, os signos de puntuación (punto, coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación). § LGB3.1.4. Aplica, de § maneira xeral, a norma lingüística: ortografía, § léxico, morfosintaxe.

CSIEE CCL

CCEC

CCL

CAA

CCL

CSC

CCEC

§ B2.8. Ter interese por § LGB2.8.1. Coida, ter unha biblioteca propia. conserva e organiza os seus libros.

§ e BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA: ESCRIBIR § B3.1. Uso das estratexias § B3.1. Usar, as de planificación, de estratexias de textualización e revisión como planificación, partes do proceso escritor. textualización e revisión do texto.

CURSO Estándares de aprendizaxe § LGB2.7.3. Participa en actividades literarias do centro.

§ B3.2. Producir textos sinxelos de diferente tipoloxía que permitan § LGB3.2.3. Elabora narrar, describir e resumir, diferentes tipos de textos emocións e informacións (narrativos e descritivos) relacionadas con seguindo un guión situacións cotiás e establecido. aqueles que sexan § LGB3.2.4. Escribe característicos dos medios textos coherentes de comunicación. empregando algúns elementos de cohesión.

§ LGB3.7.2. Valora a § lingua escrita como medio de comunicación e de § expresión creativa. BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA

CSIEE CAA CCL CAA

CCL CSC

ÁREA Obxectivos §

LINGUA GALEGA E LITERATURA

CURSO Estándares de Contidos Criterios de avaliación aprendizaxe § B4.1. Uso e identificación § B4.1. Utilizar § LGB4.1.1. Sinala a intuitiva de terminoloxía moi terminoloxía lingüística e denominación dos textos elemental nas actividades de gramatical básica, como traballados e recoñece produción e interpretación: apoio á comprensión e á nestes, enunciados, denominación dos textos produción de textos, así palabras e sílabas. traballados, enunciado, como aplicar o seu § LGB4.1.2. Identifica as palabra e sílaba, xénero e coñecemento na mellora formas verbais. número, determinantes e do uso da lingua. formas verbais.

Competencias clave §

CCL

CAA

CCL

CAA

CCL

§ § LGB4.1.5. Sinala o § xénero e número de palabras dadas e é quen § de cambialo. § B4.2. Uso das normas § B4.2. Aplicar, de forma § LGB4.2.1. Aprecia o § ortográficas básicas, xeral, as normas valor social das normas apreciando o seu valor social ortográficas básicas, ortográficas e a § e a necesidade de cinguirse a apreciando o seu valor necesidade de cinguirse a elas nos escritos. social e a necesidade de elas. § cinguirse a elas. § LGB4.2.2. Utiliza as normas ortográficas básicas, aplicándoas nas súas producións escritas, con especial atención ás maiúsculas. § B4.3. Comparación e § B4.3. Utilizar § LGB4.3.1. Emprega, de § transformación de correctamente as regras forma xeral, os signos de enunciados, mediante de puntuación, así como puntuación. inserción, supresión, cambio unha sintaxe elemental § LGB4.3.2. Usa unha § de orde, segmentación e nas producións orais e sintaxe elemental recomposición, para xulgar escritas. adecuada nas súas sobre a gramaticalidade dos producións. resultados.

CAA CCL

§ LGB4.1.4. Identifica nun texto substantivos e adxectivos.

TERCEIRO

CAA CCL CSC CCEC

CCL

§ B4.4. Comparación de estruturas sintácticas elementais para observar a súa equivalencia semántica ou posibles alteracións do significado.

§ B4.5. Inserción e coordinación de oracións como instrumento na mellora da composición escrita. § B4.6. Exploración das posibilidades do uso de diversos enlaces entre oracións (adición, causa), en relación coa composición de textos. § B4.7. Uso do dicionario, en papel ou electrónico, de xeito guiado.

§ §

i b

§ B4.8. Identificación de

§ B4.4. Recoñecer e empregar conectores básicos.

§ LGB4.4.1. Usa diversos § conectores básicos entre oracións: adición e causa. §

§ B4.5. Usar o dicionario § LGB4.5.1. Usa o en papel ou electrónico, dicionario en papel ou de xeito guiado. dixital de xeito guiado.

B4.6. Identificar

LGB4.6.1. Recoñece

CCL CAA

CCL

CAA

§ §

CD CCL

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

palabras compostas e palabras compostas e derivadas, de sinónimos de derivadas, así como antónimos e palabras sinónimos, antónimos e § i polisémicas básicas, en palabras polisémicas relación coa compresión e coa básicas, para comprender § o produción de textos. e producir textos. § a § B4.10. Comparación entre § B4.8. Establecer aspectos das linguas que relacións elementais entre coñece e/ou está a aprender as diversas linguas que § d para mellorar os procesos coñece ou está a comunicativos, recoñecer as aprender para reflexionar § e posibles interferencias e sobre como mellorar os lograr unha competencia seus procesos comunicativa integrada. comunicativos na lingua § m galega, recoñecer as posibles interferencias e § o lograr unha competencia comunicativa integrada. BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA §

§ §

o b

§ B5.5. Lectura guiada de poemas, de relatos e de obras, recoñecendo as características dalgúns modelos.

§ B5.3. Identificar o xénero literario ao que pertencen uns textos dados..

CURSO Estándares de aprendizaxe

TERCEIRO Competencias clave

§ § LGB4.6.2. Recoñece e § usa sinónimos, antónimos e palabras polisémicas § básicas.

CAA CCL

§ LGB4.8.1. Identifica § diferenzas, regularidades e semellanzas sintácticas, § ortográficas, morfolóxicas e léxicas moi evidentes e § básicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

CCL

§ LGB5.3.1. É quen de § identificar o xénero literario ao que pertencen uns § textos dados: narrativa, poesía e teatro.

CCL

§ B5.6. Recreación e § B5.4. Recrear e § LGB5.4.1. Recrea e composición de poemas e compoñer poemas e compón poemas e relatos, relatos para comunicar relatos a partir de modelos a partir de modelos sentimentos, emocións, sinxelos. sinxelos, para comunicar preocupacións, desexos, sentimentos, emocións, estados de ánimo ou preocupacións, desexos, lembranzas, recoñecendo as estados de ánimo ou características dalgúns lembranzas. modelos. § B5.7. Dramatización e § B5.5. Participar § LGB5.5.1. Participa lectura dramatizada de activamente en activamente en situacións de textos literarios. dramatizacións de dramatizacións de situacións e de textos situacións e de textos literarios. literarios.

CAA

CCEC CCL

CCEC

CCL

CCEC

CSC

CCL

RÚBRICA DE AVALIACIÓN COMUNICACIÓN ORAL. A través da técnica da observación directa e autoavaliación avaliaremos o traballo nos grupos cooperativos e situacións de debate ou posta en común en gran grupo.

ESTÁNDARES AVALIADOS:

Participa nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo adecuadamente

Non comprende o que di o interlocutor e non intervén adecuadamente.

Faino esporádicamente

Faino con Participamente Participa sempre con regularida e interví de criterio e de. forma adecuada irazoamento. con comprensión.

Sigue unha exposición da clase e extrae o sentido global e as informacións máis relevantes, preguntando se é necesario para verificar a súa comprensión.

Non segue as explicacións.

Segue as expliacións pero non pregunta.

Segue as explicació ns e pregunta esporadic amente.

Segue as expliacións e pregunta con criterio.

Sempre segue as expliacións e pregunta.

Elabora e produce textos Non elabora nin orais sinxelos (explicacións, prodice textos con breves exposicións, coherencia. narracións curtas...) presentando as ideas cunha coherencia lineal elemental e responde preguntas aclaratorias elementais sobre o seu contido.

Elabora e produce textos moi sinxelos, ás veces con pouca coherencia.

Elabora e produce textos sinxelos con coherenci a.

Elabora os descursos e e presenta as ideas con coherencia.

Elabora moi ben os descursos, con vocabulario rico e variado e con claridade, respondendo ás preguntas.

Participa no traballo en grupo.

Non participa e non mostra interés.

Participa so baixo ameaza e mostrando pouco interés.

Participa de forma habitual.

Participa propoñendo ideas e solucións aos problemas.

Participa sempre, ten iniciativa, implícase e propón ideas que fan que se solucionen os conflitos.

Atende as intervencións dos e das demais, en conversas e exposicións sen interromper.

Interrompe as exposicións

Interrompe ças exposicións ou está distraído.

Non interromp e as exposició ns.

Atende ás exposicións dos demais sen interromper e controlando a súa quenda de palabra.

Atende e mostra respeto polas opinións e traballos dos compañeiros/as.

Respecta as opinións da persoa que fala.

Non as respecta e búrlase ou fai bromas.

Respéctaas pero ás veces interrumpe.

Respétaa Respétaas e s móstrase normalme interesado. nte.

Respeta e valora as opinións dos demais.

Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.

Non as respeta.

Levanta a man pero xa fala, se autocontrolarse.

Levanta a Levanta a man man e case sempreespera a súa quenda pero ás veces protesta.

Sempre levanta a man e garda a súa quenda.

Respecta as opinións das persoas participantes nos intercambios orais.

Non respecta as opinións do grupo.

So respecta a de algúns compañeiros ou se intervén o mestre.

Soe Respétaos e respetalo valóraos. s habitualm ente.

Respétaos, valóraos e tenos en conta para

Exprésase cunha pronuncia e dicción correctas.

Comete erros de dicción.

Comete algún erro.

Non comete erros. En palabras e frases de uso común.

as decisións finais.

Utiliza palabras Utiliza palabras de de difícil dicción. difícil dicción con total corrección.

RÚBRICA DE AVALIACIÓN DO CONTO. Ao rematar todo o traballo os nenos e nenas terán que realizar o seu propio conto de maneira individual no que se avaliarán os seguintes aspectos. CRITERIOS

Título

Título coherente en extensión e contido co tema

Título con pouca relación co tema ou con demasiada extensión.

O título non ten relación co tema e é demasiado extenso.

Estrutura

Define claramente o inicio, o nó e o desenlace

Define de xeito difuso o inicio, o nó e o desenlace

Non hai unha estrutura clara

Inicio

Describe e sitúa as personaxes no espazo e o tempo no que transcorre a acción.

Non descbre ou fáltalle Só presenta un por situar algunha das elemento dos propostos personaxes no espazo e tempo no que transcorre a acción.

Desenvolvemento

Identifícase claramente o conflito

O conflito non está claramente identificado

Non se identifica o conflito

Desenlace

Preséntase claramente a solución ao problema

Pouca claridade na solución do problema.

Non se presenta solución ao problema

Vocabulario

Utiliza un léxico específico de texto literario rico e variado e non repite palabras

Utiliza un léxico limitado pero non repite palabras

Utiliza un léxico limitado e repite palabras

Uso de conectores

Utiliza polo menos cinco conectores propios dos textos narrativos

Utiliza entre tres e catro conectores propios dos textos narrativos

Utiliza menos de tres conectores propios dos textos narrativos

Ilustracións

As ilustracións teñen relación coas escenas do texto e aportan información complementaria.

As ilustracións teñen pouca relación coas escenas do texto e aportan pouco información complementaria

As ilustracións non teñen relación coas escenas nin aportan información complementaria

Uso social

Non valora a lingua Valora a lingua escrita como Valora de xeito limitado medio de comunicación e de a lingua escrita como escrita como medio de medio de comunicación nin expresión creativa. comunicación e atende ás normas Presenta os textos seguindo expresión e presta básicas de as normas básicas de pouca atención ás presentación presentación establecidas: normas de establecidas. disposición no papel, presentación limpeza e calidade establecidas. caligráfica.

PUNTUACIÓN

Rúbrica realizada polo mestre Pablo Nimo Liboreiro para unha secuencia de similares características a esta.

10. Conclusións. Non se pode pedir aos nenos e nenas que escriban textos se ninguén antes lle explicou como se fan eses textos. Pretender isto é ademais unha fonte de grande desigualdade pois os que veñen de familias estimuladoras levarán moito camiño andado neste sentido, a escola pública debe ser compensadora destas diferenzas seguindo os seus principios básicos de equidade e igualdade de oportunidades. Esta secuencia didáctica é tamén facilmente adaptable a outras etapas. No noso caso temos escolarizado un neno con diversidade funcional que puido, de maneira adaptada seguir estas actividades pero a outro nivel. Aquí deixamos uns exemplos:

Despertar o gusto pola literatura, aprender dos erros, aceptar as correccións como síntoma de axuda e non de crítica e aprender que, so fallando, se consegue mellorar, son un dos fins destas actividades. Patricia Pena Barbeito, CEIP Plurilíngüe da Serra de Outes Curso 2015-2016