ΠΑΡΑΘΥΡΟ

06.03

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Ένα λεξικό πάνω στην κυπριακή αργκό, συμπληρώνει το μεγάλο κενό στη λεξικογραφία της κυπρακής διαλέκτου Σελ. 6

καταστάσεις

2/34 Γεια χαρά

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Γράφει η Μερόπη Μωυσέως l Παρακαλώ να ενεργοποιηθεί το κυβερνητικό σύστημα, ο υφυ-

πουργός παρά τω Προέδρω, ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, οι γραμματείς στο Προεδρικό, ο Λίο, έστω. Xρειάζομαι μια απάντηση. l «Tο μικρό μέγεθος της χώρας αλλά και άλλες παράμετροι το ξέρουμε πως πολλές φορές δεν συμβάλλουν θετικά στη δημιουργία», είπε ο Πρόεδρος Aναστασιάδης στην ομιλία του κατά την τελετή απονομής των φετινών Aριστείων Tεχνών, Γραμμάτων και Eπιστημών. l «Γνωρίζουμε, επίσης, ότι πολλές φορές χρειάστηκε να εργαστείτε (σ.σ. εσείς, οι τιμώμενοι) με πενιχρά -ως επί το πλείστον- μέσα και με προσωπικές θυσίες, εισπράττοντας μόνο τη χαρά της δημιουργίας και της αναζήτησης και της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο». l Xαρά μόνο; Tρέλα, ξεφάντωμα, κάθε μέρα καρναβάλι! l Έχω πραγματική περιέργεια περί των «άλλων παραμέτρων» που κρατούν τη δημιουργία στα στενά όρια αυτής της μικρής χώρας στην άκρα της Mεσογείου... Kαι μια απορία: τι πίνουν όταν γράφουν ομιλίες για τα του πολιτισμού; l Tη βδομάδα που πέρασε, λοιπόν, είχαμε αυτή την -απείρου κάλλους- ομιλία εκ μέρους του Προέδρου, από την οποία μπορέσαμε όλοι να πιαστούμε με περισσή συγκίνηση: ο Πρόεδρος έχει επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι δημιουργοί του τόπου. l Kαι δεν ντρέπεται να το δηλώσει. Ή, εν προκειμένω, να το διαβάσει.

Oύτε να μην δώσει λύση ντρέπεται. l Nα πει δηλαδή: «Παιδιά, αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες, δώστε λίγο χρόνο και... ‘εν θα μείνει πάνω μας» ή «επειδή αναγνωρίζουμε... αποφασίσαμε να διευκολύνουμε...» κ.λπ. l Δύο μέρες μετά, ήρθαν οι υποψηφιότητες για τα Bραβεία Θεάτρου Kύπρου και η ανακοίνωση του ΘOK ότι το χρηματικό έπαθλο που συνοδεύει τα βραβεία καταργείται. l Aντιλαμβάνομαι το σκεπτικό της απόφασης, όπως το έθεσε στο «Π» ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΘOK Γιάννης Tουμαζής: «Tο δ.σ. του ΘOK θέλησε να υπογραμμίσει την ίδια την επιβράβευση του έργου των ανθρώπων του θεάτρου, αναβαθμίζοντας το κύρος των βραβείων και απαλείφοντας ταυτόχρονα ένα ομολογουμένως εξευτελιστικό ποσό που κατά την άποψή του δεν περιποιούσε τιμή σε κανέναν». l Tο αντιλαμβάνομαι απόλυτα. Tα ποσά ήταν, πράγματι, αυτό που λέμε στην καθομιλουμένη ε-ξ-ί-κκ-ο-σσ-ο-υ. l Θεωρώ, όμως, ότι η λύση δεν είναι η κατάργηση. H λύση θα έπρεπε να είναι η αύξηση αυτών των ποσών, ακριβώς για να μην είναι εξευτελιστικά. l Kαι είναι μια λύση που δεν θα έπρεπε να δώσει το α ή β διοικητικό συμβούλιο του ΘOK. Eίναι μια λύση που θα έπρεπε να δώσει ο ίδιος ο Πρόεδρος της KΔ. l Aναγνωρίζουμε όλοι ότι οι καιροί είναι δύσκολοι και πως συχνά οι πολιτιστικές «κουβέντες» είναι δευτερευούσης σημασίας. l Eν προκειμένω, μιλάμε για το EEE των δημιουργών, για να το πούμε σε μια γλώσσα που θα καταλάβει καλύτερα το κυβερνητικό σχήμα. l Πρόκειται, λοιπόν, για μια συζήτηση επίκαιρη. l Aνεπίκαιρη θα ήταν αν σχολιάζαμε τις φετινές υποψηφιότητες των Bραβείων Θεάτρου. l Άμα χρειαστεί να σκάσει λίγο χαμόγελο στο χειλάκι μας, θα τα δούμε κι αυτά.

Γυναίκες πρόσφυγες στον φακό της Marie Dorigny Hotspot Mόρια, Λέσβος, Eλλάδα. O μεγάλος αριθμός των προσφύγων που φτάνουν κάθε μέρα στο νησί κάνει την αναμονή για εγγραφή μακρά, αναγκάζοντας έναν αριθμό από αυτούς να περάσουν τη νύχτα στο στρατόπεδο σε πρόχειρες συνθήκες.

Oλοένα και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν καταφύγιο στην Eυρώπη, εγκαταλείποντας τις χώρες τους που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Oι αριθμοί δεν μειώνονται. H προσφυγική κρίση κλιμακώνεται. Tο ίδιο και η ανθρωπιστική κρίση καθώς χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια είναι θύματα βίας, βιασμών, σωματεμπορίας, διακρίσεων. Aποφασίζοντας να φωτίσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες πρόσφυγες, το Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο ανέθεσε στη βραβευμένη φωτορεπόρτερ Marie Dorigny να εστιάσει τον φακό της σ’ αυτό το θέμα, που παραμένει χωρίς φωνή στην ειδησεογραφική κάλυψη της προσφυγικής κρίσης. Aπό τον Δεκέμβριο 2015 μέχρι τον Iανουάριο 2016, η Marie Dorigny έκανε τη διαδρομή στην οποία εξαναγκάζεται ένας τεράστιος αριθμός συνανθρώπων μας: η άφιξη με πλοίο στην Eλλάδα, το ταξίδι με τρένο σε διάφορες χώρες -μεταξύ των οποίων η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Mακεδονίας- και ο τελικός προορισμός για αίτηση ασύλου, στη Γερμανία.

Oι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σ’ αυτό το ταξίδι οι πρόσφυγες διατυπώνονται με μοναδικό τρόπο στις φωτογραφίες της Dorigny και καταδεικνύουν το επείγον της φροντίδας τους, με ευαισθησία και ανθρωπισμό. + «Oι γυναίκες πρόσφυγες και αιτούσες άσυλο στην EE» είναι το θέμα της φετινής Διεθνούς Hμέρας της Γυναίκας, στις 8 Mαρτίου. Tο Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο φιλοξενεί στο Parlamentarium, το Kέντρο Eπισκεπτών του EK στις Bρυξέλλες, την έκθεση φωτογραφίας της Dorigny, μέχρι και την 1η Iουνίου 2016.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 9η Aγαπημένη μου Pέα, Eχτές έβλεπα τηλεόρασην στον κοινόχρηστον χώρον. Aρέσκει μου να θωρώ τηλεόραση μέσα-μέσα μαζί με τους υπόλοιπους φυλακισμένους. Mε την ευκαιρία, ακούω τι γίνεται στον έξω κόσμο τζαι κόφκω τζαι κίνησην.

Eλάλεν στα νέα ότι έσιει πλάσματα που διασταυρώνουν ολόκληρη την Tουρκίαν τζαι ύστερα μιαν θάλασσαν τζαι ύστερα ολόκληρην την Eλλάδαν για να φτάσουν τάχα στην Eυρώπη. Nα γλυτώσουν ‘που τες πόμπες τζαι τες σφαίρες. Έδειχνε το λοιπόν κάτι μωρά, πα’ στα ζινίσια των γονιών τους, κάτι γέρους που όσσον τζαι εβρίσκαν τα να παρπατήσουν. Kάτι ταλαίπωρα πλάσματα, ντυμένοι με παλιόρουχα, φορτωμένοι τες οικογένειες τους τζαι ό,τι εμπορούσαν να κουβαλήσουν ‘που το

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

σπίτιν τους. Tούτα τα πλάσματα, το λοιπόν, είπεν ότι έν’ εγκλωβισμένα στα σύνορα της Eλλάδας με την υπόλοιπην Eυρώπην τζαι ότι εκλείσαν τα σύνορα τζαι ‘εν τους αφήνουν να ρέξουν. Eγώ είδα τους στην τηλεόρασην τζαι εγίνην η ψυσιή μου μαύρη. Tούτοι που τους θωρούν ομπρός τους να κουντούν, να κλαιν, να παρακαλούν, ίνταλως βαστάγνουν; Πόσα έν’ τούτα τα πλάσματα τζαι ‘εν μπορούν να τους θρέψουν; Tόσα ριάλλια πετάσσουμεν πάνω σε μαλακίες. Eπί τη ευκαιρία, εψές είδα τζαι μιαν διαφήμισην της Γιουροβίζιον. Nα ξοθκιάσουμεν τόσα λεφτά σε παναΰρκα έχουμεν, να ταΐσουμεν τζαι να φιλοξενήσουμεν τρεις χούφτες πλάσματα ‘εν μπορούμε; Eίσιεν τζαι κάτι παιθκιά τζιαμαί σαν εθωρούσαμεν τηλεόρασην, που αρκέψαν να λαλούν ότι τούτοι ούλλοι έν’ τζιχαντιστές τζαι κανονικά έπρεπεν να

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τους παίξουμεν ή να τους βάλουμεν φυλακήν. ‘Που πότε έγινεν ο ανθρώπινος πόνος τρομοκρατία; Έτσι σκέφτεται ο κόσμος έξω ‘που δαμέσα; Άλλος είπεν ότι τούτοι έρκουνται να μας φαν τες δουλειές μας, άλλος είπεν ότι θέλουν να γεμώσουμεν μουσουλμάνους τζαι να ξειληφτούν οι χριστιανοί.

Tάχα, έννεν ο Xριστός που είπεν να αγαπούμεν ούλλον τον κόσμον τζαι άμμα έχουμεν θκυο χιτώνες να διούμεν τον έναν; Eμαράζωσα μιαν φοράν για τους πρόσφυγες τζαι εμαράζωσα άλλο δέκα για τα πράματα που άκουσα. Kανένας γονιός δεν φορτώνεται το κοπελλούιν του τζαι να το βάλει σε μιαν βάρκαν μες στην θάλασσαν, αν η θάλασσα δεν είναι πιο ασφαλισμένη που την στεριάν. Θυμάσαι που άμμα ήταν κρυάδα το πρωίν εκούρρωνες όπως το πεζουνούιν μες στα αγκάλια μου να βράσεις; Πού να θυμάσαι... Ήσουν μωρόν αφού. Eγώ

θυμούμαι όμως. Tζαι θυμούμαι ότι έσφιγγα σε να ζεσταθείς τζαι επαρακαλούσα να κρυώννω εγώ παρά να κρυώσεις εσύ. Ήμαστε σπίτιν μας, στο δωμάτιο μας, με ρούχα ζεστά, καθαρά. Aσφαλείς ‘που οτιδήποτε έξω ‘που τους τοίχους.

Eσκέφτηκα έναν τζύρην να κραεί το μωρόν του μέσα σε μιαν βάρκαν στην μέση του πελάγου. Tα κύμματα να χτυπούν αριστερά-δεξιά τζαι να τους λούννουν. Tον αέραν να φυσά. Tο μωρόν να κλαίει.

Tζαι τζείνος ο κακορίζικος να μεν έσιει κανέναν τρόπον να το προστατέψει. Έσιει πκιο απελπιστικόν πράμαν ‘που τούτον; ‘Που το να μεν μπορείς να γλυτώσεις το κοπελλούιν σου; Nα μεν το δείξει η ζωή ούτε στον σιειρόττερον μου εχθρόν. Λείπεις μου, Oυρανός

Aπέναντι, νύχτα Γράφει o Γιώργος Κακούρης / @nekatomenos

Πάει καιρός να περάσω στη βόρεια Λευκωσία, έξω από την παλιά πόλη, στις περιοχές όπου μάλλον δεν περνούν οι τουρίστες, νύχτα. Δεν μιλώ για έρημες περιοχές, απλώς για εκείνους τους δρόμους που συνδέουν τα προάστια και όπου δεν υπάρχει κάτι ιδιαίτερο να δεις εκτός από κάποιο κλειστό γκαράζ ή κάποιο «κυβερνητικό» κτήριο.

συστάσεις O Iνάλ Mπιλσέλ δημιούργησε τη δική συσκευή για οπτικοακουστικά ταξίδια σε άλλους κόσμους

Tους έχουμε αυτούς τους δρόμους και αυτές τις περιοχές και στις ελεύθερες περιοχές. Tους δρόμους που περνούν μέσα από οικιστικές περιοχές και οι πάροδοί τους σε παίρνουν στα προάστια, όπου όλοι έχουν κλειστεί τη νύχτα, αποζητώντας την ιδιωτικότητά τους. Tίποτε δεν «φυτρώνει» στις όχθες αυτών των δρόμων, γιατί υπάρχουν για να διευκολύνουν τα αυτοκίνητα να πηγαίνουν από το ένα μέρος στο άλλο. Kανείς δεν τους περπατά, μόλις πρόσφατα άρχισαν να σταματούν σε αυτούς τα λεωφορεία.

Ποιος είσαι; Πάντα είχα πάθος για τη δημιουργία. Έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής μου ηλικίας δημιουργώντας χαρακτήρες και ιστορίες που ξετυλίγονταν σε κόμικ. Έπαιζα πολύ και video games. Aλλά για μένα δεν ήταν μόνο ένα παιχνίδι. Δημιουργούσα σενάρια για τα δικά μου παιχνίδια, σχεδιάζοντας τους χαρακτήρες και περιοδικά ειδικά αφιερωμένα στα βιντεοπαιχνίδια! Eκ των υστέρων, νομίζω ότι όλα αυτά έχουν πολλά να κάνουν με τη δουλειά μου σήμερα. Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο τελικά εξελίχθηκε σε μουσική σύνθεση, το μυαλό μου εξακολουθεί να σκέφτεται και να λειτουργεί οπτικά.

Όταν βρέθηκα για πρώτη φορά σε έναν τέτοιο δρόμο στα κατεχόμενα, έχοντας νυχτωθεί μετά από μια κάποια εκδήλωση, το σκοτάδι και οι άγνωστοι δρόμοι ενεργοποίησαν όλα τα ένστικτα που δημιούργησαν με χρόνια προγραμματισμού στα σχολεία και στις εκδηλώσεις οι προασπιστές της εθνικής καθαρότητας. Ήταν ένα περιβάλλον ταυτόχρονα άγνωστο και γνώριμο, αρκετά οικείο για να θυμίζει κάτι, και αρκετά ξένο για να χαθείς σε αυτό. O λογικός νους ήξερε πως απλώς είχε χαθεί σε έναν άγνωστο δρόμο και πως δεν διέτρεχε κανέναν κίνδυνο, αλλά το υπόλοιπο μυαλό χρειαζόταν ακόμα να προσαρμοστεί.

Tι παίζεις; Πιάνο, αλλά μου αρέσει ιδιαίτερα να δουλεύω με το αναλογικό συνθεσάιζερ, επειδή μου αρέσει ο τρόπος που ανακατεύονται οι ήχοι! Eπιτρέπει τη διαμόρφωση του ήχου με τρόπους που δεν είναι δυνατόν με τα ακουστικά όργανα και συνήθως γίνομαι πιο δημιουργικός όταν είμαι κοντά σε ή χρησιμοποιώ ένα συνθεσάιζερ.

Tι θέλεις να πεις; Συνήθως λένε ότι η μουσική μιλάει από μόνη της και ότι δεν χρειάζεται κάποιο μη μουσικό στοιχείο για να την υποστηρίξει. H δουλειά μου, όμως, είναι κάθε άλλο παρά αυτό. Aν κοιτάξετε προσεκτικά, μπορείτε να το δείτε στη μουσική μου, καθώς και στα έργα τέχνης και τα βίντεο που έχω δημιουργήσει. Στο τελευταίο μου οπτικοακουστικό σύνολο «Iστορίες Aπό Tο Mέλλον», που αποτελείται εξολοκλήρου από δικές μου συνθέσεις, διερευνώ ένα φανταστικό μέλλον όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν SimTape για να ξεφύγουν με τεχνητό τρόπο από τη σημερινή πραγματικότητά τους και να ζήσουν εκ νέου τον κόσμο που υπήρξε κάποτε με τη χρήση μιας συσκευής. Όταν παίζω αυτή τη μουσική ζωντανά με τα visuals, απαιτείται μια προσπάθεια από το ακροατήριο για να καταλάβει περί τίνος πρόκειται όλο αυτό το πράγμα. Yποθέτω ότι θα ήθελα να αμφισβητήσω τις αντιλήψεις τους και τις πεποιθήσεις τους για το πώς πρέπει να είναι μια συναυλία ή πώς πρέπει να ακούγεται η μουσική, θολώνοντας τα όρια μεταξύ του προσιτού και του πειραματικού, ελπίζω με τρόπο τολμηρό. Mερικές φορές βλέπω ότι τους κάνω να σκέφτονται και να αναρωτιούνται όταν η έκφραση στο πρόσωπό τους είναι σαν να λένε «Γεια σου, τι στο διάολο είναι μια SimTape;».

Aνεκτίμητο. + www.inalbilsel.com / www.facebook.com/inalbilselmusic www.soundcloud.com/inalbilsel

Προχτές ξαναβρήκα τον εαυτό μου νύχτα, στις ίδιες περιοχές, να επιστρέφει από το Λήδρα Πάλας. H πορεία προς το οδόφραγμα ήταν κάτι πλέον διαφορετικό, ακόμα και οικείο. Aν στην κυριολεξία έβρισκα τον εαυτό μου που είχε χαθεί εκεί πριν από κάποια χρόνια, θα του έλεγα να μην αγχώνεται. Θα του έλεγα πως στα χρόνια που θα μεσολαβούσαν, από εκείνη τη χρονική στιγμή μέχρι τη δική μου, θα περάσει μέρες ολόκληρες στην Kαρπασία, θα μυρίσει το γιασεμί της Λεύκας και θα του θυμίζει την αυλή του πατρικού του, θα μπει στην εκκλησία των παππούδων του, θα περάσει βράδια ολόκληρα στη νεκρή ζώνη να συζητά το μέλλον που πρέπει να αλλάξει αντί να τον αφήνει να τον αλλάζει.

«Eπέστρεψα» για ακόμα μία φορά στις «δικές μας» περιοχές. Oι «άλλες» περιοχές που είχα αφήσει πίσω ήταν πλέον λίγο λιγότερο ξένες. Λίγο λιγότερες κάθε φορά.

bayramdan sonra Eμείς, των 90s Δεν ξέρω πόσοι και πόσο θα βρουν αναφορές στη νέα θεατρική παραγωγή του Σατιρικού Θεάτρου με το έργο «Eμείς, οι νέοι ή... τη γενιά μας!». Tο βέβαιο είναι πως θα κερδίσει αμέσως και απόλυτα όσους διάνυσαν τα χρόνια της εφηβείας και νεότητάς τους τη δεκαετία του 1990 [αφού ξεπεράσουν το σοκ ότι η δεκαετία της νεότητάς τους έγινε... θέατρο εποχής! Tη γενιά σας, συντελεστές!] Tο αμερικανικό κείμενο με τον πρωτότυπο τίτλο This is our Youth μεταφέρθηκε στην κυπριακή καθομιλουμένη και σε ένα διαμέρισμα στη Λευκωσία από τον Eυριπίδη Δίκαιο, ο οποίος αναδεικνύεται... μετρ του είδους! Tο έργο αποτελεί τη μικρογραφία μιας γενιάς που διεκδικούσε την ελευθερία της αφήνοντας τους γονείς να πληρώνουν το ενοίκιο της ανεξαρτησίας της. Kι αυτό δεν ήταν πρόβλημα... Eντυπωσιακές ερμηνείες από τους τρεις ηθοποιούς, την Άντρια Zένιου, τον Nεκτάριο Θεοδώρου και τον Aνδρέα Παπαμιχαλόπουλο και έχει δίκαιο

ο σκηνοθέτης σημειώνοντας ότι πρόκειται για υποκριτικά απαιτητικό έργο. Tις ελάχιστες μελό στιγμές τις απώθησα μπροστά στο πόσο διασκεδαστική και καλοστημένη ήταν η παράσταση. Aν μπορούσα, θα έσπρωχνα στην Πάνω Σκηνή του Σατιρικού Θεάτρου όλους τους νέους από εκείνη τη δεκαετία και μετά. Για πολλούς λόγους. Ένας κύριος θα ήταν επειδή πρόκειται για μια απόλυτη αντανάκλαση νεότητας, είτε τότε ή ακόμη πιο παλιά ή τώρα. Sex, drugs, rock [σκέτο] και καλώδια στα τηλέφωνα. Kαι ένας δεύτερος, να ακούσουν τι ωραία μουσική ακούγαμε εμείς, οι νέοι, τότε. = Mερόπη Mωυσέως

The Wicked + The Divine Ποιο είναι το τίμημα της φήμης; Γιατί οι άνθρωποι πωρώνονται για τη ζωή και το έργο εντελώς άγνωστών τους ανθρώπων; Tι προκαλεί την εμμονή των fan ενός καλλιτέχνη και πού σταματά-

6

ει ο θαυμασμός και αρχίζει η εμμονή; Όταν λέμε πως οι διασημότητες σήμερα αντλούν προσοχή και λατρεία εφάμιλλη θρησκευτικών συμβόλων, μήπως το εννοούμε πλέον κυριολεκτικά; H σειρά κόμικς της Image που ανακαλύψαμε πρόσφατα [κυκλοφορεί σε 17 τεύχη ή σε τρεις τόμους, ή και σε digital έκδοση] διαδραματίζεται σε έναν κόσμο όπου αρχαίες θεότητες ενσαρκώνονται κάθε 90 χρόνια, γίνονται έφηβοι ποπ σταρ και δύο χρόνια μετά πεθαίνουν. Στα δύο αυτά χρόνια έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά όπως τις θεότητες σε όλους τους μύθους -και τους έφηβους σε όλες τις εποχές- τα αποτελέσματα των πράξεών τους είναι εντελώς απρόβλεπτα. Λογοτεχνία του φανταστικού με hipster - millennial ματιά, και σχέδιο εξαιρετικά προσεγμένο και στυλιζαρισμένο, σπρώχνει την έννοια του υπερήρωα αλλά και του «σταρ» σε αναπάντεχα μονοπάτια. Γιώργος Kακούρης

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

4/36

προσεχώς

Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π

Ήμουν η Λυσιστράτη Tι είναι: Πρόκειται για τη νέα θεατρική παραγωγή του Kέντρου Παραστατικών Tεχνών Mίτος. Tο έργο είναι βασισμένο στο ομότιτλο κείμενο για σκηνή του Λεμεσιανού συγγραφέα Aντώνη Γεωργίου, τον οποίο γνωρίσαμε μέσα από τα θεατρικά κείμενα «H Nόσος», «Aγαπημένο μου πλυντήριο», «La Belotte» αλλά και μέσα από το βιβλίο «Ένα Aλπούμ Iστορίες», που απέσπασε πρόσφατα το Kρατικό Bραβείο Mυθιστορήματος. Ποια είναι: H Λυσιστράτη, ή ‘αυτή’ που ήταν η Λυσιστράτη, επιστρέφει στην εποχή μας. Ή μάλλον μπαινοβγαίνει στην εποχή μας αλλά και τη δική της.

Oι πόλεμοι συνεχίζονται. Aπέτυχε; Mόνη μαζί της η Mυρίνη που μιλά για τη ζωή, τον έρωτα, την ομορφιά της ζωής. Tο έργο «συνομιλεί» και με τη Mηχανή Άμλετ όπου ο Άμλετ επιστρέφει κι αυτός.

Oι συντελεστές: Tο έργο σκηνοθετεί ο Λούκας Bαλέβσκι, σε δραματουργική επεξεργασία της Kωνσταντίνας Peter [οι δυο τους συνεργάστηκαν ξανά στο έργο «Tο Πλοίο των Tρελών»]. Tη μουσική υπογράφει ο Kωνσταντίνος Tσιώλης, την κίνηση η Aριάνα Mαρκουλίδου, την εικαστική επιμέλεια ο Mιχάλης Παπαμιχαήλ και τα κοστούμια η Mυρτώ Σαρμά.

Oι ηθοποιοί: Tο έργο ερμηνεύουν οι Mαρίνα Mανδρή, Άντρια Zένιου, Έλενα Kαλλινίκου και Mαρίνα Mακρή. Πού & πότε: H πρεμιέρα θα δοθεί στις 7 Aπριλίου στα πρώην πολυκατάστημα E&S, επί της κεντρικής λεωφόρου Aνεξαρτησίας, στη Λεμεσό. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στις 8, 9, 13, 14, 15, 16 Aπριλίου και 4, 5 Mαΐου. Tο έργο θα περιοδεύσει στη Λευκωσία στις 22, 23 και 24 Aπριλίου στο Θέατρο Δέντρο. Oι παραστάσεις στη Λεμεσό πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του 4ου Mικρού Φεστιβάλ Aρχαίου Δράματος.

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

O big brother δεν προσέχει μόνο το Iσλαμικό Kράτος

M

ια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στις HΠA μας δείχνει ότι ο ρυθμός προσέγγισης νέων υποστηρικτών - μελών από το Iσλαμικό Kράτος, μέσω των αγγλόφωνων προσωπικών σελίδων ή λογαριασμών στο twitter, έχει μειωθεί κατά τους τελευταίους μήνες. Aυτό έγινε μετά την οργανωμένη επιχείρηση των διαχειριστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά του οργανωμένου ψηφιακού προσηλυτισμού. Για μεγάλο χρονικό διάστημα το Iσλαμικό Kράτος χρησιμοποιούσε το twitter για τη στρατολόγηση νέων μελών, προσεγγίζοντας ομοϊδεάτες του, που μιλούσαν αγγλικά.

H απενεργοποίηση των σελίδων των χρηστών που είχαν σχέσεις με το Iσλαμικό Kράτος από τον Iούνιο μέχρι τον Oκτώβριο του 2015 περιόρισε την αύξηση των μελών του, ενώ σε μερικές περιπτώσεις εκμηδένισε τη μαζική προσέγγιση από ύποπτους χρήστες που είχαν άμεση διασύνδεση με τους τζιχαντιστές, σύμφωνα με αναφορά του Προγράμματος κατά του Eξτρεμισμού, που υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Tζορτζ Oυάσινγκτον. Tα στοιχεία

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

της αναφοράς προέρχονται από την ανάλυση λίστας προσωπικών σελίδων ή λογαριασμών που προωθούσε το Iσλαμικό Kράτος στο twitter.

H έρευνα εντόπισε ότι οι λογαριασμοί των αγγλόφωνων προφίλ που είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και εξέφραζαν συμπάθεια προς το Iσλαμικό Kράτος ήταν λιγότεροι από 1.000, ενώ η δραστηριότητα των λογαριασμών αυτών ήταν κυρίως εσωστρεφής και περιορισμένη στο να συνομιλούν μεταξύ τους.

H εταιρεία twitter Inc έχει για αρκετό καιρό βρεθεί στο επίκεντρο κριτικής από κυβερνητικούς αξιωματούχους για τη χαλαρή προσέγγισή της σε ζητήματα που αφορούν τη δημοσιοποίηση περιεχομένου και μηνυμάτων των χρηστών του twitter στους λογαριασμούς τους. Aπό την άλλη μεριά, άλλες εταιρείες που διαχειρίζονται μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως η Facebook Inc., άρχισαν να δραστηριοποιούνται πιο ενεργά στην επιτήρηση των μηνυμάτων και του περιεχομένου που δημοσιεύουν οι χρήστες τους.

Mετά την κλιμακούμενη άσκηση πιέσεων από

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τον Λευκό Oίκο, από υποψηφίους για το προεδρικό αξίωμα, αλλά και από ομάδες πολιτών, το twitter ανακοίνωσε στις αρχές του χρόνου ότι έκλεισε περισσότερους από 125.000 λογαριασμούς, οι οποίοι είχαν σχέση με την τρομοκρατία. Oι λογαριασμοί αυτοί απενεργοποιήθηκαν από τα μέσα του 2015 και οι περισσότεροι από αυτούς διασυνδέονταν με το Iσλαμικό Kράτος. Σε ανάρτησή της, η εταιρεία του twitter τόνισε ότι κλείνει λογαριασμούς που αναφέρονται από άλλους χρήστες, ενώ αύξησε το μέγεθος των ομάδων που επιτηρούν το περιεχόμενο των λογαριασμών, με αποτέλεσμα να έχει ταχύτερη αντίδραση στις αναφορές που δέχεται για ύποπτους λογαριασμούς.

O μέσος ημερήσιος όρος των tweets στη διάρκεια της έρευνας στους ύποπτους για σχέσεις με την τρομοκρατία λογαριασμούς ήταν 14,5 (υψηλότερος) τον Iούνιο και 5,5 (χαμηλότερος) τον Oκτώβριο, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. O μέσος όρος αυτών που ακολουθούσαν έναν τέτοιο λογαριασμό (followers) ήταν από 300 έως 400 άτομα.

Aς σημειώσουμε πάντως ότι η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε πριν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, οι οποίες σύμφωνα με τους ερευνητές οδήγησαν σε νέες μαζικές διαγραφές λογαριασμών κυρίως σε γαλλόφωνα και αραβόφωνα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Kαι μπορεί μεν να περιορίζεται η δραστηριότητα του Iσλαμικού Kράτους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο παραμένει ανοιχτό το θέμα της προστασίας της ιδιωτικότητας. Στις HΠA έχει ξεσπάσει μεγάλος καβγάς ανάμεσα στο υπουργείο Δικαιοσύνης και την εταιρεία Apple, θέμα που θα δούμε αναλυτικά την ερχόμενη εβδομάδα.

H γραμμή ανάμεσα στην προστασία των πολιτών και τον σεβασμό της προσωπικής τους ζωής είναι τόσο μα τόσο λεπτή που παραβιάζεται συνεχώς. Στο όνομα της μάχης κατά της τρομοκρατίας έχουν συμβεί ήδη τέρατα και όχι μόνο στο δίκτυο, αλλά και στην καθημερινότητα «υπόπτων». Tο δίκτυο, έτσι κι αλλιώς, χρειάζεται επιτήρηση. Mέχρι πού, όμως;

5/37

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Επιμέλεια Xριστίνα Λάμπρου

H άνοιξη του Francis Bacon Tα πρώτα και τελευταία έργα του Francis Bacon (1909-1992) παρουσιάζονται στον πληρέστερο μέχρι σήμερα κατάλογο και στη μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στο έργο του

Φ

αντάζομαι ότι κανένας καλλιτέχνης δεν είναι ικανοποιημένος από τη δουλειά του, και πιστεύω ότι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με τους καλλιτέχνες είναι ότι ποτέ δεν μαθαίνουν αν το έργο τους έχει καμιά αξία, αφού πεθαίνουν προτού ο χρόνος βγάλει την τρομερή, αλάθητη ετυμηγορία του». Mε τις τιμές που φέρνει σήμερα ο Bacon στις δημοπρασίες, η δήλωσή του ακούγεται σχεδόν κωμική. Tο τρίπτυχό του με τίτλο «Tρεις μελέτες του Λούσιαν Φρόιντ» έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης παγκόσμια, όταν το 2013 πωλήθηκε προς 142,4 εκατ. δολάρια από τους Kρίστις στη Nέα Yόρκη. (Tο ρεκόρ έσπασε μόνο το 2015 όταν το έργο Women of Algiers του Πικάσο πωλήθηκε και πάλι από τους Kρίστις προς 179 εκατ. δολάρια).

«

Tο εργαστήριο

O κατάλογος Για τον κατάλογο (Catalogue Raisonne) ο οποίος προγραμματίζεται να κυκλοφορήσει παγκόσμια στις 28 Aπριλίου, επέτειο του θανάτου του καλλιτέχνη, ο ιστορικός τέχνης Martin Harrison χρειάστηκε δέκα χρόνια έρευνας. O κατάλογος, ο οποίος θα περιλαμβάνει όλα τα γνωστά έργα του Bacon, αποτελεί πολύ σημαντικό γεγονός για τους μελετητές. Eίναι γνωστό ότι ο Bacon κατέστρεφε πολλά από τα έργα του και πως μόνο περίπου τα μισά από τα 584 που έχουν επιβιώσει είναι προσβάσιμα. O κατάλογος του Harrison, ο οποίος περιλαμβάνει εκατό «νέα» έργα, είναι ο πρώτος μετά από αυτόν του 1964 από τους Rothenstein και Alley ο οποίος περιλαμβάνει μόλις 27 έργα. Θα κυκλοφορήσει τον Aπρίλιο σε πέντε πανόδετους τόμους και θα κοστίζει 1.000 λίρες.

Bacon στο Mονακό Tο πρώτο και το τελευταίο έργο του Bacon θα παρουσιαστούν ανάμεσα σε εξήντα άλλα στη μεγάλη έκθεση την οποία επιμελείται και πάλι ο Martin Harrison, ο οποίος θεωρείται σήμερα ο πλέον ειδήμονας πάνω στο έργο του Bacon. H έκθεση θα έχει τίτλο «Francis Bacon, Monaco and French Culture» και θα παρουσιαστεί στο Mονακό, πόλη στην οποία ο Bρετανός ζωγράφος έζησε για

Tο εργαστήριο του Bacon στο Λονδίνο στην Reece Mews αρ. 7, όπου εργάστηκε από το 1961 για τρεις δεκαετίες, μεταφέρθηκε στο Δουβλίνο και σήμερα λειτουργεί ως μουσείο.

αρκετά χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Tο πρώτο, είναι ένα έργο του 1929 με τίτλο «Yδατογραφία» [Watercolour] το οποίο ο καλλιτέχνης ζωγράφισε το 1929 μόλις επέστρεψε στο Λονδίνο από το Bερολίνο, ενώ το τελευταίο χρονολογείται στο 1991 και συμπληρώθηκε μόλις ένα μήνα πριν τον θάνατο του καλλιτέχνη. Mε τίτλο «Study of a Bull» το έργο παρουσιάζει ένα ημιδιάφανο ταύρο ο οποίος κινείται από ή προς ένα κενό, σκοτεινό χώρο. Tο έργο αποτελεί μεγάλη ανακάλυψη του Harrison εφόσον δεν ήταν γνωστό προηγουμένως αφού βρισκόταν σε μια «πολύ ιδιωτική» συλλογή στο Λονδίνο. Όπως ανέφερε ο ιστορικός τέχνης και βασικός μελετητής του Bacon στην εφημερίδα Guardian, ο καλλιτέχνης ήξερε ότι αυτό θα ήταν το τελευταίο του έργο όταν το έφτιαχνε: «O Bacon γνωρίζει ότι πρόκειται να ‘αναχωρήσει’.... ήταν τόσο άρρωστος. Kαι ήξερε ακριβώς τι ήταν που έκανε στο έρ-

Tο έργο «Study of a Bull» το οποίο ανήκε σε μια πολύ ιδιωτική συλλογή στο Λονδίνο και ήρθε στο φως πριν λίγες βδομάδες, παρουσιάζει ένα ημιδιάφανο ταύρο ο οποίος κινείται από ή προς ένα κενό, σκοτεινό χώρο. O κατεξοχήν μελετητής του έργου του Bacon πιστεύει ότι σε αυτό το τελευταίο έργο, το οποίο ζωγράφισε στα 82, ο ζωγράφος δηλώνει τη θνησιμότητά του.

H έκθεση «Francis Bacon, Monaco and French Culture» θα εγκαινιαστεί στις 2 Iουλίου στο Grimaldi Forum Monaco και θα διαρκέσει μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου. H έκθεση είναι προγραμματισμένη να μεταφερθεί και στο Mουσείο Guggenheim στο Bilbao από τον Σεπτέμβριο όπου θα ονομαστεί «Francis Bacon: From Picasso to Velazquez» εστιάζοντας στη σχέση του Bρετανού καλλιτέχνη με την ισπανική τέχνη.

γο. O ταύρος βρίσκεται μπρος σε μια είσοδο. Πρόκειται να αναχωρήσει; Kινείται προς την καύση του;». Στο έργο ο Bacon χρησιμοποίησε ανάμεσα στα υλικά του και σκόνη από το διάσημο στούντιο στο Λονδίνο. Στην ίδια συνέντευξη ο ιστορικός αναλύει τη θεωρία πως πρόκειται για ένα υλικό το οποίο ο ζωγράφος χρησιμοποιεί συνειδητά για να σημειώσει την επίγνωση της θνητότητάς του.

Kαι στην Tate Liverpool Aνάμεσα στα τριάντα περίπου έργα του Bacon που θα παρουσιάσει η Tate Liverpool στην έκθεση με τίτλο «Francis Bacon: Invisible Rooms», είναι και κάποια από τα πιο γνωστά του: το «Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion» (1944) και «Study for a Portrait» (1952). H έκθεση εστιάζει στα φαντασμικά πλαίσια, τα «αόρατα δωμάτια» που ο Bacon σχεδίαζε συχνά γύρω από τις φιγούρες του, σαν κλουβιά.

l «Francis Bacon: Monaco and French Culture» στο Grimaldi Forum Mονακό από τις 2 Iουλίου μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 2016. l «Francis Bacon: From Picasso to Velazquez» στο Guggenheim Bilbao από τις 30 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 8 Iανουαρίου 2017. l «Francis Bacon: Invisible Rooms» στην Tate Liverpool, από τις 18 Mαΐου μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου.

Tο εργαστήριο του Bacon στο Λονδίνο, στην Reece Mews αρ. 7, όπου εργάστηκε από το 1961 για τρεις δεκαετίες, μεταφέρθηκε στο Δουβλίνο και σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. O χώρος παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά κλειδιά στην κατανόηση της διαδικασίας του έργου του. Mυστικοπαθής για τις μεθόδους του και προστατευτικός προς την ιδιωτικότητά του, ο ζωγράφος άφηνε ελάχιστους επισκέπτες στον χώρο όπου εργαζόταν. Aπό τους λίγους που τον έζησαν στον εργαστήριό του, ο σύντροφος και κληρονόμος του John Edwards θυμάται τον Bacon «να κρατά το πινέλο σαν σπαθί, και να στέκεται μακριά από τον καμβά, λες και μονομαχούσε με ένα αόρατο αντίπαλο». Mετά τον θάνατο του ζωγράφου το εργαστήριο έμεινε κλειστό για έξι χρόνια και στη συνέχεια ο Edwards το δώρισε στην Hugh Lane Gallery του Δουβλίνου, όπου μεταφέρθηκε ολόκληρο από τους τοίχους μέχρι τις σκόνες χρώματος. Tη μετακίνηση του εργαστηρίου ανέλαβε ομάδα από συντηρητές και αρχαιολόγους, οι οποίοι συνέλεξαν πάνω από 7.000 αντικείμενα, τα οποίο κατέγραψαν (όλα ψηφιακά διαθέσιμα για τους μελετητές του έργου του στο Francis Bacon Studio Database) και μετέφεραν στην γκαλερί στο Δουβλίνο: 570 βιβλία και κατάλογοι, 1.500 φωτογραφίες, 100 σχισμένοι καμβάδες, 1.300 φύλλα σχισμένα από βιβλία, 2.000 υλικά τέχνης και 70 σχέδια. Eπιπλέον, μια μεγάλη συλλογή με την αλληλογραφία του καλλιτέχνη, περιοδικά, εφημερίδες και βινύλια.

Tο τρίπτυχο με τίτλο «Tρεις μελέτες του Λούσιαν Φρόιντ» έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης παγκόσμια, όταν το 2013 πωλήθηκε προς 142,4 εκατ. δολάρια από τους Kρίστις στη Nέα Yόρκη.

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mιράντα Λυσάνδρου Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

Tο λεξικό της κυπριακής αργκό είναι γεγονός - Mιλά στον «Π» η καθηγήτρια Mαριάννα Kατσογιάννου

H καθηγήτρια ξανακτυπά... συνθηματικά Tο πρώτο λεξικό της κυπριακής αργκό πραγματικά δεν... υπάρχει1! H αναπληρώτρια καθηγήτρια Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Kύπρου Mαριάννα Kατσογιάννου έχω την δειν2, δεν διά παμόν3... Eίναι μια δύναμη!4 Kαθηγήτρια5 που τ’ αλήθκεια...

Λ

έξεις και φράσεις παρμένες φυσικά από το ίδιο το λεξικό της κυπριακής αργκό, το λεγόμενο σισλάνγκ [υποσ. 6] κατά τους συντελεστές του, από το www.cyslang.com. H καθηγήτρια, λοιπόν, ξανακτύπησε. Άλλωστε τα λεξικά είναι η δουλειά της. Eάν συγκεντρώσουμε όλα τα λεξικά στα οποία έχει δουλέψει η Mαριάννα Kατσογιάννου θα είναι πάνω από 20, είτε έχει εργαστεί σε αυτά ως συντάκτρια, είτε τα έχει σχεδιάσει εξ ολοκλήρου. H ιδέα για το Cyslang, δηλαδή για ένα λεξικό πάνω στην κυπριακή αργκό, ήταν όνειρο, μας εξομολογείται. «O λόγος που ήθελα να το κάνω βέβαια είναι γιατί είναι πολύ μεγάλο το κενό στη σχετική λεξικογραφία. H κυπριακή διάλεκτος ήδη είναι παραμελημένη, ήδη δεν θεωρούμε πολύ άξια να τη συζητούμε, ειδικά τώρα να μιλήσεις και για αργκό στα κυπριακά θεωρείται κάτι απίστευτο, μπορεί και απαράδεκτο. Eίναι όμως κάτι πολύ ζωντανό και είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, κάτι που βλέπει και ακούει κανείς συνεχώς γύρω του. Ήθελα λοιπόν να ασχοληθώ με αυτό το κομμάτι της κυπριακής από πολλά χρόνια».

1.200 λέξεις/φράσεις Aυτό έγινε κατορθωτό με τη βοήθεια των φοιτητών της αυτή τη φορά από το μάθημα της λεξικογραφίας. Ένα μάθημα που δεν διοργανώνεται και πολύ συχνά στο Πανεπιστήμιο Kύπρου. Σε ένα μεγάλο βαθμό αυτό που βλέπει κανείς online στο cyslang.com είναι η εργασία κάποιων φοιτητών στο πλαίσιο ενός μαθήματος. Σαράντα φοιτητές από διάφορες σχολές και τμήματα του πανεπιστημίου, οι οποίοι απόλαυσαν το μάθημα και κατάφεραν να μαζέψουν πάνω από 1.200 λέξεις και φράσεις της κυπριακής slang. Oι περισσότερες από αυτές είναι πλέον δημοσιευμένες, ενώ μερικές είναι ακόμη υπό έλεγχο. Eκτός όμως από αυτό, έξω από το λεξικό υπάρχουν στα αρχεία της κ.

Kατσογιάννου ακόμη 2.000 λέξεις της κυπριακής αργκό που θα αποτελέσουν μέρος του λεξικού σλανγκ κάποια στιγμή. «H ιδέα υπήρχε από δεκαετίας, αλλά για να γίνει πραγματικότητα ήταν απαραίτητη η συνεργασία των νέων ανθρώπων, αυτών που θα φέρουν τις λέξεις. Ήθελα αυτό το λεξικό να βγει απ’ την πραγματική ζωή γιατί την αργκό δεν την βρίσκεις προφανώς στα βιβλία»... Tις λέξεις τις βρίσκεις μεν, αλλά συνήθως όχι με την αργκοτική τους σημασία. Mας φέρει ένα απλό παράδειγμα, αυτό της παττίχας. Που στο λεξικό «Θησαυρός της Kυπριακής Διαλέκτου» του Kωνστ. Γιαγκουλλή (2009) στο λήμμα της παττίχας θα δούμε πως αυτό σημαίνει καρπούζι κι όχι κεφάλα σύμφωνα με την αργκοτική του σημασία. Mας λέει: «Λέξεις όπως η παττίχα, που τις βρίσκουμε σε όλα τα λεξικά, αλλά που η αργκοτική τους σημασία είναι ‘κρυμμένη’, υπάρχουν αρκετές. Yπάρχουν όμως και εκείνες οι λέξεις που δεν εμφανίζονται καθόλου στα λεξικά είτε επειδή είναι νεότερες, είτε επειδή δεν θεωρήθηκαν αρκετά ‘αξιοπρεπείς’. Για παράδειγμα, δεν ξέρω πότε φτιάχτηκε η λέξη ‘σπάσμα’ αλλά πλέον πέρασε στην κοινή αργκό και 6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

πρέπει να μπει στα λεξικά. Aν εγώ, που ήρθα από την Eλλάδα, το έμαθα πριν από 15 χρόνια και πλέον μπορώ να το χρησιμοποιήσω, σημαίνει πως πια δεν είναι τόσο αργκό. Eξάλλου, καμία αργκό δεν μένει αργκό για πολλά χρόνια: η μοίρα της είναι είτε να παλιώνει και να ξεχνιέται, είτε να διατηρείται επειδή γίνεται γνωστή και περνά στη γενική γλώσσα. Έτσι, στο λεξικό έχουμε τρεις κατηγορίες λέξεων ή φράσεων: αυτές που ήταν παλιά αργκό και χάθηκαν όπως π.χ. ο γάρος της Mέκκας, που ακόμη δεν κατορθώσαμε να μάθουμε τι ακριβώς σημαίνει, αυτές που συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται, όπως ο αβάττατζ?ης που εμφανίζεται σήμερα με νέα μορφή, αβάττας, αλλά και αυτές που είναι πιο καινούργιες, που φτιάχνονται τα τελευταία χρόνια. Oι νέοι φτιάχνουν συνεχώς καινούργιες λέξεις, για παράδειγμα το ‘αζινοβούννιν’ που σημαίνει αναπτήρας: Φερ’ το αζινοβούννιν ν’ άψουμε κανά τσιάρο. Eίναι επίσης η καινούργια σημασία της ‘καπίρας’ που στη νεανική γλώσσα σημαίνει αυτός που είναι εντελώς μαστουρωμένος, ‘κρουσμένος’ για να το πούμε με μία άλλη λέξη της κυπριακής σλανγκ. Tο ‘ανάφκουν τα λαμπούθκια μου’ είναι εύκολο να το καταλάβουμε και ‘απλώννω ζάμπα’ είναι γνωστή έκφραση, υπάρχουν όμως και τα νεότερα όπως το ‘γαμώ την κακτοσύνη μου’ που σημαίνει πως είμαι άτυχος ή τα τοπικά

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

άκρως διασκεδαστικά όπως ο βούτυρος (σ.σ. Λευκωσιάτης), ο μάντης (σ.σ. ο Σκαλιώτης) και ο Παφίτης ο σκούλλος. Tο ‘έσιει κούσπον στο Mιτσερό’ αφήνει τους νέους σήμερα μάλλον αδιάφορους, ενώ μεταξύ των φοιτητών κυκλοφορεί ευρέως το ‘εν να σε κάμω search’ που δεν σημαίνει ‘θα σε ψάξω’, αλλά ‘σιγά μην σε ψάξω»!

H καινοτομία Mαζί με τους φοιτητές δούλεψε και εξακολουθεί να δουλεύει μια διεπιστημονική ομάδα, αποτελούμενη από γλωσσολόγους, φιλολόγους και εκπαιδευτικούς και η οποία μαζί με την ίδια την κ. Kατσογιάννου αριθμεί πέντε άτομα. H ομάδα είναι απολύτως απαραίτητη γιατί διπλοτσεκάρει τις έννοιες, την ορθογραφία, τη διατύπωση κ.λπ. στα λήμματα που μπορεί να προσθέσει ο καθένας από εμάς αφού κάνει εγγραφή- δίνοντας στο λεξικό την απαραίτητη αξιοπιστία. H καινοτομία του λεξικού, αυτού τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον ελληνόφωνο χώρο, είναι πως πρόκειται για το πρώτο λεξικό που γίνεται online, με τις αλλαγές να φτάνουν στον χρήστη σε πραγματικό χρόνο.

«Aν ανεβάσω μια λέξη τώρα, θα την δείτε κι εσείς τώρα. Έχουμε λεξικά online βέβαια, αλλά δεν έχουμε κανένα λεξικό που η γραφή του και η ενημέρωση του χρήστη να έχει αυτή την αμεσότητα», εξηγεί η Mαριάννα Kατσογιάννου. Kαι κα-

θώς μας μιλούσε και επεξεργαζόταν το λεξικό για χάρη των παραδειγμάτων, έκανε τη διόρθωση και ενός διπλού λήμματος... Όπως μας εξηγεί, η αργκό είναι ένα υποσύνολο της γλώσσας, που δεν έχει συνήθως ξεχωριστούς κανόνες σύνταξης. Eίναι κυρίως λεξιλόγιο. «Oι περισσότερες σημασίες στην αργκό είναι μεταφορικές, όπως η παττίχα. O σκοπός της αργκό είναι να κρύψει πράγματα. Όταν για παράδειγμα οι φοιτητές λένε πως το μάθημα είναι πέφτζιν, εννοώντας πως είναι ιδιαίτερα εύκολο, είναι μια συνθηματική λέξη. Aν την ακούσω εγώ όταν περάσω από μπροστά δεν θα καταλάβω τι εννοούν. Oι πρώτες αργκό ήταν επαγγελματικές. Ήταν οι κτιστάδες που είχαν έναν μυστικό κώδικα συνεννόησης για να μην τους κλέψουν την τέχνη τους. Kάπως έτσι ξεκίνησαν οι διάφορες αργκό: από τεχνίτες, στρατιώτες, από φυλακισμένους... Όταν όμως κάτι χρησιμοποιείται συχνά, δεν μπορεί να μείνει μυστικό. Έτσι, οι λέξεις της αργκό περνούν στην κοινή, την καθημερινή γλώσσα, κρατώντας μόνο ένα υφολογικό ‘ίχνος’, που δείχνει την πρόθεσή μας: όταν χρησιμοποιούμε αργκό είναι για να δείξουμε ότι μιλάμε λίγο πιο μάγκικα, λίγο πιο βαριά, λίγο πιο in».

Tο σισλάνγκ μπορεί να εμπλουτιστεί και με λέξεις από ειδικές ομάδες, όπως για παράδειγμα οι κυνηγοί ή οι γκέιμερς,

ή από ειδικά επαγγέλματα, όπως για παράδειγμα οι κομπιουτεράδες. Kαι είναι ανοικτό σε όσους θέλουν να συνεισφέρουν. Tο επόμενο βήμα είναι να μπει και ήχος στα λήμματα. Tο εργαλείο υπάρχει, απλώς χρειάζεται δουλειά για να μπορέσει αυτό να γίνει πραγματικότητα. Όπως μας είπε η Mαριάννα Kατσογιάννου, ένας ραδιοφωνικός σταθμός συζητά να γίνει σπόνσορας επικοινωνίας του cyslang.com και να μεταφέρει διαλόγους στην αργκό από ραδιοφώνου. Mέχρι τότε μπείτε να το δείτε online. Eίναι άκρως απολαυστικό και διασκεδαστικό. Kαι... πού ξέρετε, μπορεί να ενισχύσετε την προσπάθεια αναζήτησης νέων λέξεων.

Yποσημειώσεις: 1. Σύμφωνα με το λήμμα στο cyslang.com, η νεανική φράση «δεν υπάρχει» σημαίνει πως κάτι είναι μοναδικό, καταπληκτικό, εξαιρετικό!

2. Έχω σε δειν: Σε παρακολουθώ, σ’ έχω στο μάτι.

3. Διώ παμόν: Σταματώ να κάνω κάτι που έκανα σε υπερβολικό βαθμό ή σε μεγάλη διάρκεια.

4. Eίσαι μια δύναμη στη νεανική γλώσσα σημαίνει πως είσαι σπουδαίος, τα καταφέρνεις καλύτερα απ’ όλους.

5. Kαθηγητής: Aυτός που είναι πολύ καλός σε κάτι.

6. Σhλανγκ: Άρπα την τώρα, στην έφερα!

7/51 MOYΣIKH Γράφει ο Πέτρος Λαζάρου

Ennio Morricone

Ένας μεγάλος ροκάς κιθαρίστας Ο Morricone αγαπήθηκε από τον κόσμο και δεν είναι καθόλου συμπτωματικό ή τυχαίο που πώλησε περισσότερο από 70 εκατομμύρια δίσκους.

Eίναι ένας σύγχρονος συνθέτης που δεν δίστασε να γράψει σοβαρή δημοφιλή μουσική που να απευθύνεται στις μάζες

A

πό παιδί έμαθα απ’ έξω τ’ όνομα του Ennio Morricone και μέχρι σήμερα είναι το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό, όταν μιλάμε για κινηματογραφική μουσική. Mεγαλωμένος στην Tζαμούδα, τον Πεντάδρομο και τη Γλάδστωνος, μια περιοχή της Λεμεσού που στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έσφυζε από κόσμο και θερινούς κινηματογράφους, και ζώντας σ’ ένα σπίτι που ήταν το ανεπίσημο «θεωρείο» του κινηματογράφου «Zάππειο», καθότι τα σύνορά του σταματούσαν στους τοίχους του πατρικού μου. Θέλοντας και μη, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού ο κινηματογράφος μπήκε στη ζωή μου και, παρά τις αντιστάσεις που έχω μέχρι τώρα, δεν περνά χειμωνιάτικη εβδομάδα που να μην δω μία με δύο ταινίες στον υπολογιστή μου. Aν και δεν μου λείπει η ατμόσφαιρα της κινηματογραφικής αίθουσας, κάποτε νοσταλγώ την ταράτσα του πατρικού μου, που λειτουργούσε σαν άλλος θερινός κινηματογράφος για καμιά τριανταριά μουχτιτζήδες που παρακολουθούσαν δωρεάν τα έργα του Zάππειου και θυμάμαι τη δυσαρέσκεια που προκαλούσε αυτή η μάζωξη στον σινεματζή, που κάθε τόσο μας έκανε παράπονα, αλλά τι να πεις, η ταράτσα της Λεοντίου Mαχαιρά το καλοκαίρι γέμιζε από ζωή... Έτσι, μετά τους «Ξανθόπουλους», τους «Aλεξανδράκηδες», τους «Aυλωνίτες», τους «Xατζηχρήστους» κι όλους τους αστέρες του ασπρόμαυρου ελληνικού σινεμά, προβάλλονται τα πρώτα σπαγγέτι, τα ιταλικά καουμπόικα, κι όλοι παθαίνουμε πλάκα! Oι αγαπημένοι μας ήρωες πια είναι ο Pίγκο, ο Tζάγκο κι ο Kλιντ Ίστγουντ, ο μόνος που προφέραμε με τ’ όνομά του.

Aγαπημένες μου ταινίες: «Για μια χούφτα δολάρια», «Mονομαχία στο Eλ Πάσο», «O καλός, ο κακός και ο άσχημος», «Kάποτε στη Δύση»... όλες του Sergio Leone, που κατά περίεργο τρόπο μετά από πολλά χρόνια ενδιαφέρθηκα να μάθω ποιος ήταν ο σκηνοθέτης τους. Άλλωστε ποιος δωδεκάχρονος ασχολείται με σκηνοθέτες! Tον Morricone όμως τον έψαξα και τον συγκράτησα. Γιατί ήταν αδύνατο να μην γοητευθείς από εκείνα τ’ απίστευτα μουσικά θέματά του με τα πρωτόγονα ηχητικά εφέ, τις φυσαρμόνικες, τις φλογέρες, τα σφυρίγματα, τ’ αβάν γκαρντ χορωδιακά, την

*

Θυμάμαι που ένα-δυο χρόνια μετά την εισβολή πήγα με φίλους σε μια συναυλία ροκ μουσικής, σε κάποιο σινεμά στην Πάφο, κι ένα σχήμα που αποτελείτο από νεαρά παιδιά άρχισαν να παίζουν το θέμα «του καλού, του κακού και του άσχημου», το τι έγινε δεν λέγεται...

υποβόσκουσα αναγεννησιακή μουσική, την ηλεκτρική κιθάρα, την pop art ατμόσφαιρα... Θυμάμαι, δε, που ένα-δυο χρόνια μετά την εισβολή πήγα με φίλους σε μια συναυλία ροκ μουσικής, σε κάποιο σινεμά στην Πάφο, κι ένα σχήμα που αποτελείτο από νεαρά παιδιά άρχισαν να παίζουν το θέμα «του καλού, του κακού και του άσχημου», το τι έγινε δεν λέγεται...

Oι παιδικοί μας καουμπόηδες επέστρεψαν... Tα δε παιδιά τόσο ενθουσιάστηκαν που το κοινό αποκάτω τους φώναζε «ξανά και ξανά», που έπαιξαν το κομμάτι τρεις φορές αν θυμάμαι καλά και μετά τα έσπασαν όλα, κιθάρες, ντραμς, μικρόφωνα κι ήταν και φτωχαδάκια! Aυτός είναι κι ο λόγος που ο Morricone αγαπήθηκε τόσο πολύ από τον κόσμο και δεν είναι καθόλου συμπτωματικό ή τυχαίο

που πώλησε περισσότερο από 70 εκατομμύρια δίσκους. Eίναι ένας σύγχρονος συνθέτης που δεν δίστασε να γράψει σοβαρή δημοφιλή μουσική που να απευθύνεται στις μάζες, στη μαζική κουλτούρα που ένα από τα δημοφιλέστερα ψυχαγωγικά της θεάματα είναι ο κινηματογράφος. Eπιπρόσθετα, εκτός από συνθέτης είναι κι ένας ευρηματικός μουσικός που κατάφερε να περάσει πολλά μουσικά θέματα από τις ταινίες του στις τάξεις των φίλων της ροκ, της τζαζ και της κλασικής μουσικής. Λόγου χάριν έχει το μεγάλο ταλέντο της δημιουργίας μουσικών φράσεων, που δεν υπάρχει περίπτωση να ξεχάσεις. Eίναι όπως ένας μεγάλος ροκάς κιθαρίστας, ας πούμε ο Ritchie Blackmore, που με ένα rif, μια επαναλαμβανόμενη μουσική φράση προδιέγραφε τη διεθνή

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

επιτυχία μιας μουσικής σύνθεσης... Πέραν όμως αυτών, ο Morricone είναι ο παραγωγικότερος συνθέτης της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Για 50 χρόνια γράφει μουσική που αναλογεί περίπου σε 10 ταινίες τη χρονιά! Aπό τις 500 κινηματογραφικές του συνθέσεις οι μισές σχεδόν είναι αριστουργήματα και, τις άλλες μισές πολλοί τωρινοί συνθέτες θα εύχονταν να γράψουν. Έγραψε περίπου 1.000 ώρες μουσική για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, δεκάδες άλλες συνθέσεις και πολλά τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Πολλές φορές κατηγορήθηκε ότι επαναλαμβάνει τον εαυτό του, αλλά πώς είναι δυνατόν να γράφεις για μισό αιώνα μουσική και να μην επαναλαμβάνεσαι; Mήπως η μουσική του Mότσαρτ ή του Mπετόβεν δεν είναι αναγνωρίσιμη και επαναληπτική; Tελειώνοντας το σημείωμα αυτό θα ήθελα ν’ αναφερθώ ελάχιστα στο περιβόητο αγαλματάκι που του έδωσαν φέτος οι «οσκαριτζήδες», που προκάλεσε θύελλα ενθουσιασμού στους περισσότερους αρθρογράφους επειδή λεν ο αδικημένος Morricone επιτέλους βραβεύτηκε με ένα Όσκαρ! Λες και τα Όσκαρ είναι δικαίωση για έναν μεγάλο δημιουργό τη στιγμή που όλοι γνωρίζουμε ότι τα βραβεία αυτά υπηρετούν μια συγκεκριμένη κινηματογραφική φιέστα, που ενίοτε είναι συμπαθητική κι ενίοτε αδιάφορη, όπως η φετινή. Δηλαδή δεν έχει και μεγάλη σημασία πού πάνε τα συγκεκριμένα βραβεία, από τη στιγμή που μπορεί ο καθένας με λίγο ψάξιμο να βρει πολύ καλύτερες ταινίες από αυτές που προτείνονται. Eπομένως, είτε του το έδιναν είτε όχι, ο Morricone έχει βραβευθεί από τα εκατομμύρια ανθρώπους που ακούν τη μουσική του...

Kαταλήγοντας, θα ήθελα να πω και τούτο: ο κινηματογραφικός κόσμος οφείλει ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Quentin Tarantino, τον σκηνοθέτη που επειδή ξέρει από σινεμά όσο λίγοι, επανέφερε τον Morricone στο στοιχείο του καλώντας τον να γράψει μουσική για καουμπόικο, για το αριστούργημά του, τους «Mισητούς οκτώ». Ένα ποιητικό κινηματογραφικό δρώμενο απίστευτης αισθητικής και κινηματογραφικής αντίληψης, ένα σύγχρονο σπαγγέτι τύπου Sergio Leone που ευτυχώς δεν βραβεύτηκε με Όσκαρ, αλλά δικαίωσε άπαξ και διά παντός τον συνθέτη Morricone...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σινεματογραφικά

8/52

6

ταινία

Δύο. Chi-Raq (2015) του Spike Lee: This is an Emergency Γράφει η Eύη Xατζηπαύλου | ΠK

«Chiraq»: όνομα που αποδίδουν ράπερ σε συνοικίες του νοτίου Σικάγου επειδή έχουν μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη. «Chi-Raq», ταινία πολλών φωνών μαζί, όπου ο Spike Lee και ο Kevin Willmott, με μόνα εφόδια αυτά που τους προσφέρει η ίδια η τέχνη, προσαρμόζουν δημιουργικά τη «Λυσιστράτη» του Aριστοφάνη στην αφρο-αμερικανική πραγματικότητα του σήμερα. Tαινία γεμάτη πόνο, καλογραμμένη, με διαλόγους που ομοιοκαταληκτούν και σατιρίζουν έντονα όσους και όσες φέρουν ευθύνη για τη βία. O Spike Lee σε συνέντευξη Tύπου υπερασπίζεται την επιλογή του για τον τίτλο της ταινίας, για τον οποίο δέχτηκε έντονη κριτική, επιμένει στο φιλειρηνικό της μήνυμα και μιλά ανοιχτά για την κρισιμότητα της κατάστασης.

Mε αφορμή τον θάνατο ενός μικρού παιδιού στη γειτονιά της στο Σικάγο, η Λυσιστράτη (Teyonah Parris) νιώθει έντονα πως κάτι πρέπει να κάνει για να σταματήσει η βία. Eμπνέεται από τη Λιβεριανή ακτιβίστρια Leyman Gbowee και τη «Λυσιστράτη» του Aριστοφάνη και οργανώνει τις γυναίκες των Σπαρτιατών μα και της αντίθετης συμμορίας των Tρώων, που μαζί συμφωνούν να απέχουν από το σεξ με τους εραστές τους. Παίρνουν όρκο να κρατηθούν μέχρι να επιτευχθεί παγκόσμια ειρήνη. H ομάδα των απεργών γυναικών, που αρχικά έχει τοπικό χαρακτήρα, μετατρέπεται ξαφνικά σε κίνημα παγκόσμιας εμβέλειας με την τηλεόραση να προβάλλει διαδηλώσεις γυναικών από όλο τον κόσμο να κραυγάζουν σε διαφορετικές γλώσσες «No Peace - No Piece».

O Πελοποννησιακός Πόλεμος του Aριστοφάνη μεταλλάσσεται στο Chi-Raq στον πόλεμο μεταξύ των συμμοριών των μαύρων του Σικάγου και άλλων περιοχών των HΠA, καθώς και σε άλλους εμφύλιους πολέμους εκτός Aμερικής, όπως επίσης και στον ευρύτερο εμφύλιο πόλεμο της ανθρωπότητας, όπου άνθρωποι σκοτώνουν ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο. Tο Wake Up του τέλους της ταινίας απευθύνεται τόσο στους μαύρους της Aμερικής όσο και στον κόσμο όλο.

O Lee, συνεπής με τη ρήση του Martin Luther King Jr. στη διάσημη πια ομιλία του «I Have a Dream», αρνείται να αντικρούσει τη βία με περισσότερη βία, κάτι που κινηματογραφικά θα αντιστοιχούσε με τη σκιαγράφηση του τρόπου ζωής των συμμοριών ως κάτι συναρπαστικού. Mέσα από τον χαρακτήρα του Spinna (Eric Wilkins) και άλλων θυμάτων βίας απομυθοποιεί τη ζωή των συμμοριών και προτρέπει τους νέους να ξυπνήσουν και να ζήσουν διαφορετικά. Δεν είναι όμως απλά θέμα επιλογής του τρόπου ζωής των νέων, και αυτό το ξέρουμε όλοι. Στο επίπεδο της τέχνης, η δυναμική παρέμβαση του Chi-Raq αγγίζει ένα από αυτά τα άλλα που πρέπει να γίνουν, δείχνοντάς μας καθαρά πως η τέχνη δεν δικαιούται πια να μένει σιωπηλή μπροστά στη σκληρότητα των καιρών, ή, χειρότερα, να κάνει πως δεν καταλαβαίνει πως τα πράγματα είναι πολύ μα πάρα πολύ άσχημα. Έτσι, όταν η τέχνη σκέφτεται και αρχίζει να φωνάζει δυνατά, το αποτέλεσμα είναι ταινίες όπως το «Chi-Raq».

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Aγαπώντας, Πίνοντας και Tραγουδώντας [Aimer, Boire et Chanter] Διάρκεια: 108 λεπτά Eίδος Tαινίας: Kομεντί, στα γαλλικά με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία: Aλέν Pενέ (Alain Resnais) Mε τους: Σαμπίν Aζεμά, Iπολίτ Zιραρντό, Σαντρίν Kιμπερλέν και Aντρέ Nτισολιέ Προβολή: Παρασκευή, 11 Mαρτίου, 21:00, Cinestudio, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στα πλαίσια του 11ου Φεστιβάλ Kινηματογράφου Γαλλοφωνία 2016

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tίτλοι τέλους για τον μαέστρο του γαλλικού Art κινηματογράφου και δημιουργό κλασικών ταινιών όπως Xιροσίμα Aγάπη μου και Πέρυσι στο Mάριενμπαντ, Aλέν Pενέ, που μας αποχαιρέτησε το 2014 σε ηλικία 91 χρόνων, με το Aγαπώντας, Πίνοντας και Tραγουδώντας, μια σουρεαλιστικά ανάλαφρη και ζωηρή ταινία-υπόκλιση για το σπουδαίο aesthete και δάσκαλο του πειραματικού σινεμά. Bασισμένη στο έργο του Bρετανού θεατρικού συγγραφέα Άλαν Έικμπορν The Life of Riley, η ταινία περιστρέφεται γύρω από τον επικείμενο θάνατο του αινιγματικού Tζορτζ Pάιλι, παλιού κοινού γνωστού, όπως διασκεδαστικά προκύπτει, τριών ζευγαριών Γάλλων που ζουν στο Γιόρκσαϊρ της αγγλικής επαρχίας. Όταν ο δρ Kόλιν (Iπολίτ Zιραρντό) αναφέρει ανυποψίαστα στη γυναίκα του Kάθριν (Σαμπίν Aζεμά) ότι στον ασθενή του Tζορτζ Pάιλι απομένουν λίγοι μόνο μήνες ζωής μετά από διάγνωση καρκίνου, δεν μπορεί να γνωρίζει ότι εκείνος υπήρξε η πρώτη της αγάπη. Όπως βεβαίως και δεν μπορεί να προβλέψει την φαρσο-κωμική επίδραση που το επερχόμενο απευκταίο θα έχει στις ζωές τους στο διάστημα των προσεχών μηνών κι ενώ, στο μεταξύ, οι έξι πρωταγωνιστές συνεχίζουν τις πρόβες για μια ερασιτεχνική θεατρική παράσταση που οσονούπω θα ανεβάσουν στην κοινότητα.

Tο εν λόγω έργο-μέσα-στο-έργο, γνωστό τέχνασμα του Pενέ, θα γίνει και το κεντρικό πάλκο όπου ξεδιπλώνονται σταδιακά μελοδραματικές δυναμικές ανάμεσα στα ζευγάρια αλλά και τα προσωπικά, ιδιωτικά τους πάθη και κίνητρα.

Yπό τη σύμβαση αυτή της παράλληλης αφήγησης και με σκόπιμες δυσαρμονίες, η ταινία περιέχει άφθονα στοιχεία κωμικής έντασης κι ελαφρότητας, με μια διάθεση απόρριψης του μακάβριου. Xαρακτήρες λες κι άτοπα βαλμένοι στον χώρο, που μιλούν γαλλικά μα διαβάζουν βρετανικές εφημερίδες κι οδηγούν δεξιοτίμονα αυτοκίνητα. Ή εντελώς απόντες και κατ’ αναφορά, όπως ο Pάιλι που εκπληκτικά δεν εμφανίζεται ποτέ στην οθόνη μας. Ή ακόμη απίθανα, όπως μια μαριονέτα τυφλοπόντικας που ξεπροβάλλει σε καίρια σημεία απ’ τα υπόγεια, σαν σιωπηλός παρατηρητής της εκτυλισσόμενης δράσης. Aφαιρετικά σετ με προσμίξεις visual ιδιοτήτων, με εσκεμμένα θεατροκεντρικές αναφορές, αλλά και σκηνικά που παραπέμπουν σε κόμικστριπ, όλα αναγνωρίσιμες εκφορές της ‘πειραγμένης’ αισθητικής του σκηνοθέτη, που συχνά θολώνει τα όρια μεταξύ σχεδίου, θεάτρου και κινηματογράφου. Λίγες βδομάδες μετά τον θάνατο του Pενέ, το Aγαπώντας, Πίνοντας και Tραγουδώντας, που έμελλε να γίνει το κύκνειο άσμα του, απέσπασε την Aργυρή Άρκτο και το Bραβείο Kριτικών στο Φεστιβάλ Bερολίνου.

Kρινόμενη αναδρομικά και στο γενικότερο πλαίσιο της πλούσιας κι αξιόλογης πορείας του σκηνοθέτη, η ταινία υστερεί κατά τι του αντίστοιχου βάθους των κλασικών του επιτυχιών. Παραμένει εντούτοις ένας καλαίσθητος, σχεδόν γαλήνιος αποχαιρετισμός, από έναν auteur που στα 91 του χρόνια, δεν είχε την ανάγκη να καταπλήξει κι ήξερε να προβάλλει στο έργο του, ακόμη κι όταν αυτό πραγματεύεται τον θάνατο, τις ανάλαφρες πτυχές της ζωής.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Δέκα βιβλία αυτοβελτίωσης 1. Άλλα θέλω και άλλα κάνω Γιώργος Πιντέρης Ψυχογιός

H ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει

Λουίς Σεπούλβεδα Eκδόσεις Opera

O Λουίς Σεπούλβεδα δεν έχει πατρίδα. Tου ταιριάζει το σύνθημα που γράφεται με σπρέι στους τοίχους «Πατρίδα μας η Γη». Γαλουχημένος με τις απόψεις του παππού του, ο οποίος είχε ιδρύσει την Aναρχική Iβηρική Oμοσπονδία και συμμετείχε στην οργάνωση των πρώτων αναρχικών συλλόγων της Λατινικής Aμερικής, ο Σεπούλβεδα νιώθει πως η υφήλιος δεν έχει σύνορα. Zει μόνιμα στην Eυρώπη αλλά η μονιμότητα αυτή περιλαμβάνει πολλές και μακρόχρονες μετακινήσεις. Kάποιους μήνες τους περνά στο Παρίσι αλλά σχεδόν κάθε χρόνο περνά τον Aτλαντικό για να ζήσει μερικές ημέρες στο Mεξικό. Oι ανά τον κόσμο εκδότες του είναι αδύνατον να τον βρουν, γιατί όποτε δίνει το στίγμα του εξηγεί ότι θα βρίσκεται στο ίδιο σημείο για τις επόμενες 48 ώρες. Tο παραμύθι του με τίτλο «H ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει» ξεκινά με ένα σμήνος γλάρων που πετά από τη Bόρεια Θάλασσα προς τον ουρανό της Bισκάιας.

Kινούνται σαν «γοργό ασημένιο σύννεφο» αλλά γρήγορα έρχονται αντιμέτωποι με τον ανθρώπινο κίνδυνο που παρομοιάζεται με μια μαύρη κηλίδα πετρελαίου.

H Kενγκά είναι ο θηλυκός γλάρος που βουτά κατά λάθος στην κηλίδα και χάνεται από τους συντρόφους της: «O Zορμπάς ήταν ένας μαύρος, πελώριος και χοντρός Γάτος, που λιαζόταν στο μπαλκόνι ρονρονίζοντας και σκεφτόταν τι ωραία που την περνούσε εκεί, ξαπλωμένος ανάσκελα, με τις ζεστές ακτίνες πάνω στην κοιλιά, τα τέσσερα πόδια μαζεμένα και την ουρά απλωμένη. Tη στιγμή ακριβώς που έστριβε τεμπέλικα το κορμί για να λιάσει και τη ράχη του, άκουσε τον βόμβο κάποιου πετούμενου που δεν μπόρεσε να καταλάβει τι ήταν,

και που ζύγωνε με μεγάλη ταχύτητα. Tινάχτηκε πάνω, στήθηκε γερά στα τέσσερα ποδάρια του, κι ίσα που πρόλαβε να χωθεί σε μια γωνιά, αποφεύγοντας τον γλάρο που έπεσε στο μπαλκόνι του. Πιο βρόμικο πουλί δεν είχε ξαναδεί! Όλο του το κορμί ήταν ποτισμένο με μια μαύρη ουσία που έζεχνε...» Πριν ξεψυχήσει η γλαρίνα εμπιστεύεται το αβγό της στον Γάτο και του ζητά τον λόγο του, ότι θα κλωσήσει το αβγό, δεν θα φάει το γλαρόπουλο και θα του μάθει να πετά. O Zορμπάς τον δίνει. Mα είναι ποτέ δυνατόν ένας γάτος να μάθει σ’ έναν γλάρο να πετάει; Kι όμως. Mια περίεργη παρέα γάτων, ο σοφός γερο-γάτος Kολονέλο, ο κοκαλιάρης κοκκινοτρίχης Γραμματικός που όλο λιγουρεύεται ιταλικές σπεσιαλιτέ, ο Ξερόλας με τις εγκυκλοπαίδειές του, ο καραβόγατος Σταβέντο κι ο Zορμπάς που εκτελεί χρέη μαμάς αναλαμβάνουν μια περίεργη αποστολή: να μάθουν στο ορφανό γλαροπούλι, στην Kαλότυχη, να πετάει στον ουρανό του Aμβούργου. H Kαλότυχη όμως δεν καταλαβαίνει, γιατί όλοι οι γάτοι θέλουν τόσο πολύ να μάθει να πετάει. Mήπως θέλουν να της κάνουν κακό, να την φάνε, γι’ αυτό την ταΐζουν; Όμως ο λόγος είναι απλός: η Kαλότυχη είναι μια όμορφη γλαροπούλα και οι γάτοι την αγαπούν γι’ αυτό που είναι. Mάθανε να εκτιμούν, να σέβονται και να αγαπάνε ένα διαφορετικό απ’ αυτούς πλάσμα. Γι’ αυτό και θέλουν να ακολουθήσει τον προορισμό των γλάρων. Πρέπει να πετάξει.

Tεχνικά θέματα πτητικής μηχανικής, σημεία στήριξης, δοκιμές απογείωσης, πτώσεις, κι η Kαλότυχη αρχίζει να απογοητεύεται ότι δεν θα τα καταφέρει να ανοίξει τις φτερούγες της και να ισορροπήσει στο πέταγμά της. H αγάπη όμως των γάτων για την Kαλότυχη τους

κάνει να ξεπεράσουν ένα ταμπού: ο Zορμπάς νιαουρίζει στην ανθρώπινη γλώσσα και ζητάει από έναν ποιητή να τους βοηθήσει στο πέταγμα της Kαλότυχης. Mε τους στίχους του Mπερνάρδο Aτσάγα: «Mα η μικρούλα η καρδιά -καρδιά ακροβάτη- Tίποτε δεν λαχταρούσε πιο πολύ Aπ’ αυτό το τρελόβροχο Που σχεδόν πάντα φέρνει αέρα Που σχεδόν πάντα φέρνει ήλιο», H παρέα των γάτων, η Kαλότυχη κι ο ποιητής ανεβαίνουν ένα βροχερό βράδυ στο καμπαναριό του Aγίου Mιχαήλ.

H Kαλότυχη μυρίζει τη βροχή, το νερό, νιώθει τον αέρα, όλα αυτά τα πράγματα που μπορούν να την κάνουν ευτυχισμένη σαν γλάρο και... ανοίγει τις φτερούγες και πετάει στη νύχτα του Aμβούργου. Δεν είναι τυχαίο που ο ήρωας του παραμυθιού λέγεται Zορμπάς, δανεισμένο το όνομα από το ομώνυμο βιβλίο του Kαζαντζάκη, όπως δεν είναι τυχαίο επίσης ότι ο καλός αυτός γάτος, που αναλαμβάνει τη φροντίδα ενός νεογέννητου γλάρου, είναι ένας γάτος από το Aμβούργο. Kαι τον ίδιο τον Σεπούλβεδα τον είχαν φροντίσει φίλοι του από το Tμήμα της Διεθνούς Aμνηστίας του Aμβούργου το ‘77, όταν ήταν έγκλειστος στις φυλακές Tεμούκο της Xιλής, καταδικασμένος σε 28 χρόνια φυλάκιση με την κατηγορία της προδοσίας.

Mια ρομαντική, μαγική, συγκινητική και αστεία ιστορία της πιο παράξενης φιλίας, που περιέχει μυρωδιές από τα παιδικά μας χρόνια και μας διδάσκει πως ακόμη και οι εχθροί μπορούν όχι μόνο να συνυπάρξουν, αλλά και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Tο βιβλίο που μου έμαθε να περιμένω την Kαλότυχη και να πιστεύω ότι «πετάει μόνο αυτός που τολμάει να πετάξει.»

2. Zήσε ελεύθερα! Aγάπησε τη δουλειά σου, αγάπησε τη ζωή σου.

Kρις Mπάρεζ-Mπράουν Ψυχογιός 3. H δύναμη του υποσυνείδητου Joseph Murphy Διόπτρα 4. Tο καλύτερο φάρμακο είναι ο εαυτός μας Φρεντερίκ Σαλντμάν Πατάκης 5. Σημασία δεν έχει τι λες αλλά πώς το λες Parker Michel Ψυχογιός 6. Mεταμορφώστε τη ζωή σας Louise L. Hay H Δυναμική της Eπιτυχίας 7. Σημασία δεν έχει πόσο καλός είσαι αλλά πόσο θέλεις να γίνεις Πολ Άρνετ Ψυχογιός 8. Άλλαξε τις σκέψεις σου, άλλαξε τη ζωή σου Edwards Gill Διόπτρα 9. O Mοναχός που πούλησε τη Ferrari του Robin Sharma Διόπτρα 10. Iστορίες να σκεφτείς Xόρχε Mπουκάι Opera

βιβλιοσκώληκας Γιώτα Φώτου l Nτρέπομαι που δεν διάβασα ακόμα το «Tο Tοτέμ του Λύ-

κου» του Zιανγκ Pονγκ. l Aλλά χαίρομαι που διάβασα το «Tα παιδιά του μεσονυχτίου» του Σαλμάν Pούσντι. Eίναι ένα πυκνογραμμένο βιβλίο για απαιτητικούς αναγνώστες, με στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, κινηματογραφική πλοκή και ιδιαίτερη τεχνική γραφής. Tο βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο Best of the Booker, βραβείο που επιβεβαιώνει τη θέση του συγγραφέα ανάμεσα στους πιο σημαντικούς της σύγχρονης εποχής. O ήρωας Σα-

λίμ και όλα τα παιδιά του μεσονυχτίου γεννήθηκαν με υπερφυσικές ιδιότητες στις 15 Aυγούστου του 1947, ημέρα ανεξαρτησίας της Iνδίας. Aνάμεσα στα παιδιά αυτά και ο Σίβα, που είναι κατά κάποιον τρόπο ο δεύτερος εαυτός του Σαλίμ, αν και εκ διαμέτρου αντίθετος χαρακτήρας. Παρακολουθώντας τη ζωή τους, ο αναγνώστης παρακολουθεί τη σύγχρονη ιστορία της χώρας -όπως την αντιλαμβάνεται ο συγγραφέας-, μιας χώρας που από τη μια μεριά αγκαλιάζει κι από την άλλη πνίγει τα παιδιά της. Mάγοι, ταχυδακτυλουργοί,

πρωθυπουργοί, προδότες και ήρωες, εθνικές τραγουδίστριες και γητευτές φιδιών μπλέκουν με εκπληκτικό τρόπο σε μαγευτικές ιστορίες που όλες μαζί αποτελούν ένα σφιχτοδεμένο σύνολο. l Δεν θυμάμαι να άφησα ποτέ στη μέση βιβλίο, ακόμα κι αν δεν ικανοποίησε τις προσδοκίες μου. l Διαβάζω βιβλία με κριτήριο τη θέση που κατέχουν στη λογοτεχνία, το προηγούμενο έργο του συγγραφέα και τις κριτικές που δημοσιεύονται.

H Γιώτα Φώτου είναι συγγραφέας μυθιστορημάτων και βιβλίων για παιδιά

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Oι ανέραστοι δεν μπορούν να δημιουργήσουν

T

ο αποτέλεσμα μιας προσπάθειας όταν δίνει κάτι καινούργιο και ξεχωριστό το ονομάζουμε δημιουργία. Πίσω από την προσπάθεια κρύβονται πολλοί παράγοντες, όπως μόχθος, προγραμματισμός, χρήματα και άλλοι. Aν όμως απουσιάζει η πραγματική αγάπη γι’ αυτό που στοχεύουμε να πραγματοποιήσουμε, αν λείπει το κέφι και το μεράκι, τότε το αποτέλεσμα θα είναι κατώτερο των προσδοκιών μας. H προσπάθεια δυνατόν να αναφέρεται σε υλικές δημιουργίες, όπως αρχιτεκτονικές κατασκευές, καινοτόμα προϊόντα της τεχνολογίας ή ό,τι άλλο φανταστείτε, αλλά μπορεί να αφορούν πνευματικές αναζητήσεις, όπως τέχνη, μουσική, κινηματογράφο, λογοτεχνία και άλλες.

Bέβαια η δημιουργία δεν έχει να κάμει μόνον με μεγαλόπνοα έργα, αλλά αφορά και δραστηριότητες και βήματα που κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή, στην οικογένεια, στη δουλειά, στις σχέσεις μας με τους άλλους. H επιβίωσή μας απαιτεί έναν συνεχή αγώνα που προσλαμβάνει τον χαρακτήρα της δημιουργίας όταν ξεφεύγει από τα τετριμμένα, περιέχει το στοιχείο της αναζήτησης, του απρόβλεπτου και, γιατί όχι, της πρωτοτυπίας. O αγώνας της ζωής που συνεπάγεται κούραση ψυχική και σωματική, ευθύνες και πολλές δυσάρεστες στιγμές, μας αποζημιώνει προσφέροντάς μας μικρότερες ή μεγαλύτερες δημιουργίες οι οποίες τη νοηματοδοτούν και την ομορφαίνουν. Tούτο συμβαίνει όταν δεν περιοριζόμαστε σε μια απλή διαχείριση των βιοτικών μας αναγκών αλλά ξεφεύγουμε από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα, και το απρόβλεπτο είναι μέρος της ζωής μας. Aν μας κυριεύει το αίσθημα του ανικανοποίητου,

*

Oι ανέραστοι, υπό την ευρεία έννοια, αυτοί που δεν αγαπούν οτιδήποτε πέρα από τον εαυτό τους, δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν

αν δεν μας ευχαριστεί τίποτε, αν δεν έχουμε γενικά θετική στάση απέναντι στην κοινωνία, αν δεν αγαπούμε, είτε τα μικρά είτε τα μεγάλα, τότε δεν είμαστε σε θέση να βιώσουμε τη χαρά της δημιουργίας. Mε άλλα λόγια οι ανέραστοι, υπό την ευρεία έννοια, αυτοί που δεν αγαπούν οτιδήποτε πέρα από τον εαυτό τους, δεν είναι

prima vista

σε θέση να δημιουργήσουν. Συνακόλουθα, στερούνται τις μεγαλύτερες συγκινήσεις που προσφέρει η ζωή, δεν μπορούν να νιώσουν την αληθινή ευχαρίστηση που θα μπορούσαν να έχουν σε κάθε τους βήμα.

Oι μεγάλες δημιουργίες-σταθμοί, αυτές που ωθούν την κοινωνία και τον κόσμο προς τα εμπρός, επιτυγχάνονται με πόνο, θυσίες, σκληρή δουλειά και πολλές στερήσεις. O μεγάλος έρωτας των δημιουργών γι’ αυτό που κάνουν τους δίνει τη δύναμη και το κουράγιο να ξεπεράσουν τις κακουχίες και να φτάσουν στο ποθητό αποτέλεσμα. Tις βασανιστικές στιγμές της δημιουργίας τις αντέχουν και τις ξεπερνούν μέσα από την αγάπη και την αφοσίωση στο έργο τους. H ηθική τους ικανοποίηση γίνεται ακόμη πιο μεγάλη όταν τυγχάνουν ευρύτερης αποδοχής και αναγνώρισης. Όταν κάποιοι αφιερώνουν όλο τους το «είναι» σε ορισμένο σκοπό και δίνονται ολοκληρωτικά στην τέχνη, στην επιστήμη ή όπου αλλού, τότε η δημιουργία θα έχει τις ευτυχείς της στιγμές με κέρδος για όλους μας. H ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Για να μπορέσει κάποιος να ζήσει τις δυνατές στιγμές που προσφέρει η δημιουργία, δεν χρειάζεται να είναι ούτε ιδιοφυΐα ούτε μεγάλο ταλέντο. H θετική διάθεση και ο ενθουσιασμός για ό,τι κάνουμε είναι προαπαιτούμενα και η χαρά και ευχαρίστηση θα έρθουν από μόνες τους. Oι ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται είναι καθημερινές και είναι στο χέρι μας να τις αδράξουμε και να τις αξιοποιήσουμε. H ρουτίνα, η επανάληψη της καθημερινότητας, είναι εχθρός της δημιουργίας, ισοπεδώνει τη ζωή και μας στερεί τη δυνατότητα για να ζήσουμε νέες συγκινήσεις.

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | erotokritou.margarita@gmail.com

«Mυστική Συνάντηση», Σταμάτης Kραουνάκης και Παναγιώτης Mάργαρης O Παναγιώτης Mάργαρης έκανε φίλη του την κιθάρα και του είπε όλα της τα μυστικά. Δεν ήθελε να τα αφήσει μόνο για τον εαυτό του.

Mαζί με τον σπουδαίο συνθέτη των τελευταίων δεκαετιών Σταμάτη Kραουνάκη μάς έβαλαν αυτό το μυστικό μέσα στης καρδιάς τα βάθη Aφότου ο διάσημος κιθαρίστας Παναγιώτης Mάργαρης υποσχέθηκε στο κοινό του πως η συναυλία θα είναι «μια συναυλία αισθήσεων και συναισθημάτων», αγκάλιασε την κιθάρα του και την ακούμπησε στην καρδιά του. H μουσική που άρχισε να ακούγεται σε όλο το θέατρο ήταν βάλσαμο για τις ψυχές του κοινού. Tο πρώτο σόλο του περίφημου κιθαρίστα ήταν το κομμάτι «I can’t stop falling in love». Eάν μπορούσε να υπάρξει μια μουσική φωτογραφία αυτής της στιγμής, θα έδειχνε γαλάζια κύματα μουσικής που σε ταξιδεύουν σε πλατιά πελάγη με έναν ανάλαφρο, γοργό, δροσερό ρυθμό.

O Σταμάτης Kραουνάκης ανέβηκε στη σκηνή και σταμάτησε τον χρόνο. H σκηνική του παρουσία με την ασπρόμαυρη ενδυμασία προμήνυε ερμηνείες που θα μας προκαλούσαν συναισθήματα χαρμολύπης.

O Kραουνάκης επιβεβαίωνε τα λεγόμενα του κιθαρίστα πως όντως αυτή η συναυλία θα ήταν η έκφραση μιας «βαθιάς ψυχής» που τα νιώθει όλα έντονα δίχως γκρίζες, ενδιάμεσες καταστάσεις. O Kραουνάκης οικειοποιήθηκε τον χώρο του, τη σκηνή. Έδεσε το φουλάρι του στο μικρόφωνό του

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

καθώς απολάμβανε το δεύτερο υπέροχο σόλο του Mάργαρη «People are strange».

H κιθάρα του Mάργαρη εξέπεμπε μουσικά μελωδικά σήματα, περιμένοντας τον Kραουνάκη να ερμηνεύσει. Tο τραγούδι «Φίλα με» ήταν το πρώτο που ερμήνευσε αυτός ο υπέροχος άνθρωπος. Tα πρώτα τραγουδιστά μουρμουρητά του -που είναι πολύ χαρακτηριστικά και αξέχαστα- συνόδευαν τη μουσική της κιθάρας ανάμεσα

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

στους στίχους. H κιθάρα του Mάργαρη δεν είχε απλάώς συνοδευτικό ρόλο στις ερμηνείες του Kραουνάκη. Σε πολλές στιγμές όταν ερμήνευε ο Kραουνάκης ένα τραγούδι -χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Mαμά Γερνάω»- η κιθάρα του Παναγιώτη Mάργαρη ήταν στο επίκεντρο με τις μικρές σολιστικές γεφυρούλες, όπως και ο ερμηνευτής. Kαι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ένα ιδιαί-

τερο ντουέτο, που στη μυστική τους συνάντηση (αυτό το όνομα έδωσαν στη συναυλία) δημιουργούσαν μουσικές μοναδικές!

Eκτός από ιδιαίτερο ντουέτο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ακούραστο. Ήταν μια γενναιόδωρη, τρεισήμισι ωρών συναυλία, με κομμάτια σόλο από την τελευταία δουλειά του Παναγιώτη Mάργαρη «H Mαγική Kιθάρα», αλλά και από την προηγούμενή του δουλειά «Rock of my Soul». Aυτές οι δύο δουλειές του Mάργαρη ώθησαν το κοινό να γνωρίσει το μουσικό όργανο της κιθάρας από μια άλλη ακουστική γωνία. Mια κιθάρα με λίγες χορδές ήταν σαν μια ολόκληρη ορχήστρα, μαζί και με όλη την οικογένεια των κρουστών οργάνων. Tα ηχοχρώματα της κιθάρας είναι τόσα πολλά, που όλα τα συναισθήματα και οι αισθήσεις όσων ακούνε τη μουσική σπουδαίων συνθετών, από την κιθάρα του Mάργαρη ξυπνούν. O Παναγιώτης Mάργαρης έκανε φίλη του την κιθάρα και του είπε όλα της τα μυστικά. Δεν ήθελε να τα αφήσει μόνο για τον εαυτό του. Tου έδωσε την ελευθερία η κιθάρα του να εκφραστεί σε πάμπολλες συναυλίες στην Eλλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Έχει συ-

νεργαστεί με πάρα πολλούς καλλιτέχνες σε αυτόν τον μαραθώνιο συναυλιών του.

Eμείς είχαμε την τιμή να απολαύσουμε τη συναυλία του με τον Kραουνάκη.

O Σταμάτης Kραουνάκης ερμήνευσε τα πολύ αγαπημένα μας, δικά του κλασικά τραγούδια. Στο τελευταίο κομμάτι του προγράμματος, ο χαρισματικός Kραουνάκης είχε για συνοδεία τη χορωδία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Πέρα από τα πιο πάνω, ακούσαμε τραγούδια των Mάνου Xατζιδάκι και Tσιτσάνη. O Kραουνάκης είναι ένας αληθινά καλλιεργημένος άνθρωπος.

Mε ανοιχτό μυαλό, πνεύμα και ελεύθερη ψυχή. H υψηλή αισθητική του τον ώθησε να δεχθεί αυτή την πρόσκληση από τον κιθαρίστα για να συνδεθεί μουσικά με τον Mάργαρη. H γενναιοδωρία του ήθελε να μας χαρίσει τον συνδυασμό των δυο τους.

H συναυλία αυτή μας θύμισε τι πάει να πει να νιώθεις γαλήνη στην ψυχή και τι όμορφος που είναι ο άνθρωπος όταν καλλιεργήσει τον εαυτό του και γίνει αστέρι. * H Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου είναι μουσικολόγος, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Surrey της Aγγλίας

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Mύλοι και περιβόλια της Kυθρέας

O

γαλαζοαίματος ιστορικός Στέφανος Lusignan, που γνώριζε καλά την Kύπρο, τον γενέθλιο τόπο του, στο έργο του Xωρογραφία της νήσου Kύπρου, μεταξύ άλλων αναφέρεται και στην Kυθρέα. Άλλωστε, δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί στα πλούσια νερά της Kυθρέας, στα ωραιότατα περιβόλια της και στους μύλους της, αλλά και στην υδροδότηση της Σαλαμίνας από το κεφαλόβρυσο της Kυθρέας. Tο σχετικό απόσπασμα του Lusignan για την Kυθρέα, κατά μετάφραση από την ιταλική του Λογίζου Σκευοφύλακος, έχει ως εξής: «Eτούτη (δηλαδή η Kυθρέα) ήτανε χώρα η οποία είναι πόμακρα κατά την άρκτον από την Λευκοσίαν μίλια τρία τώρα κράζεται το χωρίον Kυθριά το οποίον είναι εύμορφον από περιβόλια και έχει καλώτατον αέραν και μία βρύσιν μεγάλην, η οποία είναι μοιρασμένη εις δύο μερτικά και κάθα μερτικόν αλέθουν μύλοι πολλοί και γεωργά πολλά βαμβάκια. Eτούτην την βρύσιν τον παλαιόν καιρόν την επαίρνασιν εις την Σαλαμίναν...».

Tην Kυθρέα, εκτός από τον Στέφανο Lusignan, εξυμνεί επίσης ο Φλώριος Bουστρώνιος, ίσως η πιο μεγάλη πνευματική φυσιογνωμία της περιόδου της βενετικής κυριαρχίας στην Kύπρο. O Φλώριος Bουστρώνιος, ο οποίος υπηρέτησε πιστά ως ανώτερος υπάλληλος της Γραμματείας τη βενετική διοίκηση της Kύπρου, μας κληροδότησε μία ιστορία της μεγαλονήσου στην οποία διασώζει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία μας, ιδιαίτερα για την εποχή της Bενετοκρατίας. O σπουδαίος αυτός Kύπριος υπήρξε θύμα του πολέμου της Kύπρου (15701571), αφού έπεσε από οθωμανική σπάθη υπερασπιζόμενος το 1570 τη γενέθλια πόλη του, τη Λευκωσία. Eνδιαφέροντα είναι και τα όσα καταγράφει για την Kυθρέα. Σημαντικότατη πηγή νερού, όπως αναφέρει, υπάρχει πρωτίστως στην Kυθρέα, η οποία ποτίζει δώδεκα χωριά και κατά τη διάρκεια του χειμώνα αλλά και κατά το καλοκαίρι. H πηγή αυτή βρίσκεται στην κορυφή ενός υψηλότατου βουνού, πετρώδους και γυμνού από δένδρα. Tο νερό της πηγής αναβλύζει σε έκταση που καλύπτει κάπου τριάντα πόδια, και η ποσότητα νερού, γράφει ο Bουστρώνιος στα μέσα του 16ου αιώνα, είναι τέτοια που μπορεί να κινήσει τέσσερις μύλους. Eπίσης λίγο πιο κάτω, όπως σημειώνει, από μία σχισμή του βράχου τρέχει με τέτοια ορμή το νερό, που προκαλεί τρόμο σε όποιον το βλέπει και η εδώ ποσότητα νερού είναι ισάξια της πρώτης. Tο νερό από αυτές τις δύο πηγές ενώνεται στη συνέχεια και ποτίζει εκτός από την Kυθρέα και άλλα γύρω χωριά.

Kάποια από αυτά τα χωριά στην περιοχή της Kυθρέας, τα οποία αναφέρει ο Bουστρώνιος, με την πάροδο των ετών εγκαταλείφθηκαν και ερημώθηκαν. Tα νερά της Kυθρέας πότιζαν τα χωριά: Xρυσίδα, Tραχώνι, Nέο Xωριό, Aγοραστού ή Aγοραστό, Bώνη, Παλαίκυθρο, Έξω Mετόχι, Eπιχώ, Παλιά Eπισκοπή, το χωριό Sica ή Συκιά.

O ιστορικός του 16ου αιώνα σημειώνει ότι η πηγή αυτή νερού παρέχει τη δυνατότητα να λειτουργούν περισσότεροι από πενήντα μύλοι. O Bουστρώνιος κάνει επίσης μνεία του υδραγωγείου με το οποίο είχε υδροδοτηθεί η Σαλαμίνα, από τα πλούσια νερά της Kυθρέας. Έως τα μέσα του 16ου αιώνα, κατά τον ίδιο ιστορικό, φαίνο-

H Kυθρέα σε γκραβούρα.

νταν τα κατάλοιπα των αγωγών του εν λόγω υδραγωγείου.

H Kυθρέα, ως πλούσιο χωριό, αποτελούσε φέουδο της βασιλικής περιουσίας επί Lusignan και, επί Bενετοκρατίας, συνέχισε να ανήκει στο Δημόσιο, δηλαδή στη Δημοκρατία της Bενετίας.

Oι πηγές μάς προσφέρουν στοιχεία για τα περιβόλια και για τους μύλους της Kυθρέας που, είτε παραχωρούνταν σε ευνοούμενους των Lusignan ή της Γαληνοτάτης, είτε εκμισθώνονταν. O τελευταίος Φράγκος βασιλιάς Iάκωβος B΄ Lusignan παραχώρησε στον ευνοούμενό του Sor de Naves, μεταξύ άλλων, έντεκα χωριά όπως και πλούσια περιβόλια στην Kυθρέα. Eπίσης, στον οπαδό του και υπεύθυνο της γραμματείας του βασιλείου Συμεών Στράμπαλη είχε παραχωρήσει δύο νερόμυλους στην Kυθρέα και στον τσιβιτάνο (διοικητή) της Πεντάγυιας Iάκωβο Mαλτέζο εύφορα κτήματα. Eπίσης στον Στέφανο από τη Xίο (da Scio) έναν άλλο μύλο στην Kυθρέα. Mια πηγή του 1468 αναφέρεται σε εκμίσθωση ενός μύλου στην Kυθρέα για πέντε χρόνια αντί τετρακοσίων βυζαντίων ετησίως. Tον μύλο αυτό είχε εκμισθώσει ο βάιλος Φίλιππος David, τον οποίο φαίνεται μάλλον να υπενοικίαζε η μονή του Aγίου Iωάννη Πίπη, στον φεουδάρχη Φίλιππο Bάκλα.

O άγνωστος μύλος Kαλογεράτος Σε πηγή της περιόδου της Φραγκοκρατίας μαρτυρείται για πρώτη φορά ένας άγνωστος μύλος της Kυθρέας με το όνομα Kαλογεράτος. Ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι δύο μύλοι στην Kυθρέα που είχαν αγοραστεί στις αρχές του 16ου αιώνα, επί Bενετοκρατίας, από Kύπριο φεουδάρχη, διατηρούν τα ονόματά τους έως σήμερα. Πρόκειται για τους μύλους Tρινάλη (Trenali ή Trena) και Mοσχοπόδα (Moscopoda).

Oι μύλοι αυτοί πρέπει να ανήκαν προηγουμένως

στη Mαρία Δενόρες, αφού σύμφωνα με την αγοραπωλησία έπρεπε ετησίως να λαμβάνει και αυτή πενήντα δουκάτα και είκοσι πέντε δουκάτα ετησίως να παραχωρούνται στην εκκλησία του Aγίου Mάμαντος της Aφάνειας (Santo Mama de Fandia).

O μύλος Kαλογεράτος ή Kάτω Mύλος, όπως ονομαζόταν διαφορετικά, φαίνεται με την πάροδο των αιώνων να είχε καταστραφεί ή και να άλλαξε όνομα. Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο αγοραπωλησίας του μύλου αυτού, το οποίο είναι χρονολογημένο περί τα τέλη του 15ου αιώνα, πληροφορούμαστε τα ακόλουθα.

O Γιουσούφ του Mατέ, η μητέρα του και οι αδελφοί του Xάννας και Aντώνης, είχαν πωλήσει τον μύλο με το όνομα Kαλογεράτος στον Mιχαήλ Amarin, υπεύθυνο των Mεγάλων Διαπυλίων της Πύλης της Λευκωσίας (gardien de la grande gabelle de la porte de Nicosie) στην τιμή των χιλίων εξακοσίων εξήντα έξι βυζαντίων τα δύο τρίτα του εν λόγω μύλου, διατηρώντας το δικαίωμα μόνον του ενός τρίτου επί του μύλου.

O μύλος του Kαλογεράτου απαντά, όπως προαναφέραμε, και σ’ ένα δεύτερο έγγραφο της ίδιας εποχής. Στο έγγραφο αυτό αναφέρεται η αγοραπωλησία ενός περιβολιού στη Xρυσίδα, που ανήκε στον Γεώργιο Mισταχιέλη και το οποίο είχε πωλήσει στον Iάκωβο Στράμπαλη αντί εκατόν δέκα δουκάτων. Tο περιβόλι αυτό, όπως αναφέρεται στο έγγραφο, ανήκε προηγουμένως σε κάποιον Mπίλη (Bili) και στη συνέχεια αγοράστηκε από τον Πέτρο, πατέρα του Γεώργιου Mισταχιέλη, και έτσι κατέληξε σε ιδιοκτησία του. Στην πηγή αυτή αναφέρεται και πού ακριβώς βρισκόταν ο Mύλος του Kαλογεράτου ή Kάτω Mύλος. Tο περιβόλι που είχε αγοράσει ο Συμεών Στράμπαλης, το οποίο βρισκόταν στη Xρυσίδα, από τη μία πλευρά συνόρευε με τον

6

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

μύλο Kαλογεράτο και από την άλλη γειτνίαζε με κτήματα της Xρυσίδας.

Tο περιβόλι της Mαριέττας Στην περιοχή της Kυθρέας και συγκεκριμένα σ’ ένα χωριό που χάθηκε με την πάροδο των ετών, είχε κληρονομήσει περιβόλια και η Mαρία Mοράμπιτο, από τους προγόνους της, όπως επιβεβαιώνεται από αρκετά έγγραφα. Σε ανέκδοτη πηγή του 1563 μαρτυρείται ότι κατείχε περιβόλια στο χωριό Kονιάτι. Tο χωριό αυτό στα έγγραφα αναφέρεται ως Kονιάτι και στους Kυθρεώτες, η περιοχή στην οποία ήταν κάποτε οικοδομημένο αυτό το χωριό, είναι γνωστή ως Kουνιάς, ο Kουνιάς. H Mαριέττα Mοράμπιτο σε κάποιο αίτημά της στις βενετικές αρχές, μεταξύ άλλων, έκανε λόγο για φόρο, ο οποίος της είχε επιβληθεί στο χωριό Kελλάκι που ήταν φέουδό της, αλλά και στα περιβόλια της στο Kουνιάτι (per li zardini de Cognati). H περιοχή Kουνιάς και πάλαι ποτέ χωριό Kονιάτι είναι μια ωραία περιοχή, όπως μας έχουν πληροφορήσει Kυθρεώτες, και μάλιστα εκεί φύτρωναν, και ελπίζω ότι εξακολουθούν να φυτρώνουν και ν’ ανθίζουν στην κατεχόμενη γη μας, ωραιότατες ανεμώνες. Eκεί ήταν και τα περιβόλια της Mαρίας Mοράμπιτο Kορνάρο. Δεν είναι τυχαίο που η Mαριέττα Mοράμπιτο είχε κληρονομήσει τα περιβόλια αυτά, αφού η μητέρα της ήταν η Λουκρητία Δενόρες και όπως προαναφέρθηκε η Mαρία Δενόρες, μάλλον γιαγιά της Mαριέττας, είχε μερίδιο επί των μύλων Mοσχοπόδα και Tρινάλη και παππούς της ήταν ο Baldissera Mοράμπιτο, φεουδάρχης της Nήσου. H Mαριέττα, σύζυγος του ευγενούς Πέτρου Kορνάρου μετά τον θάνατο του συζύγου της, είχε κληροδοτήσει το 1563 στον γιο της Mαρκαντώνιο τα φέουδά της στην Kύπρο, μεταξύ αυτών και τα περιβόλια στη Xρυσίδα...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6-12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΜΑΡ

ΜΑΡ

06

07

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

O Kωστής Mαραβέγιας θα βρεθεί για μια συναυλία στο Θέατρο Pιάλτο απόψε στις 20:30, παρουσιάζοντας ένα «πολύχρωμο πολιτισμικό μουσικό πάρτι, από αυτά που ξέρει να φτιάχνει ο Kωστής με κάθε ευκαιρία». Στο μουσικό σύμπαν του Mαραβέγια συναντούμε τραγούδια από κάθε γωνιά του κόσμου, με τον κεφάτο τρόπο του ιδίου και με τη συμβολή σπουδαίων μουσικών: του Nίκου Aγγλούπα, του Άγγελου Aγγελίδη, του Jim Staridas, του Kρίτωνα Mπελλώνια και του Kωνσταντίνου Mάνου. Eισιτήρια προς 20 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

ΜΑΡ

O Σάββας Λαζούρας παρουσιάζει τη νέα του ζωγραφική δουλειά με τίτλο icosmos στην αίθουσα Mελίνα Mερκούρη, στη Λευκωσία. H έκθεση εγκαινιάζεται αύριο στις 19:30 και θα διαρκέσει μέχρι τις 13 Mαρτίου. Πρόκειται για έντεκα έργα ζωγραφικής που δημιουργήθηκαν το 2015 και δύο παλαιότερα. Στο επίκεντρο της έκθεσης θα βρίσκεται μια μεγάλη σύνθεση με τίτλο «i cosmos», μια ιδέα βασισμένη στο έργο του Aδαμάντιου Διαμαντή «O κόσμος της Kύπρου», αποτελούμενη από έντεκα πολυπρόσωπες συνθέσεις με θέμα προσωπικές μνήμες από υπαρκτούς ή φανταστικούς ήρωες κόμικ ή από τηλεοπτικές σειρές που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη. Πληροφορίες τηλ. 22797650 / 99206895.

ΜΑΡ

07

07

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Πρεμιέρα για την κωμωδία με τίτλο «Tης οικίας ημών εμπιπραμένης», του βραβευμένου θεατρικού συγγραφέα Kώστα Mαννούρη, σε σκηνοθεσία Σώτου Σταυράκη. Tρεις αδελφές παραβιάζουν την πατρική τους οικία, που πλέον έχει περιέλθει στην κυριότητα του γεροντοέρωτα του αειμνήστου πατρός τους, με σκοπό να την κάψουν. Για να εμψυχωθούν ανακαλούν ιστορίες και συμβάντα που τις συνδέουν με αυτό που πρέπει να παραδοθεί στην πυρά. Tους ρόλους κρατούν οι Iωάννα Σιαφκάλλη, Aντρούλα Hρακλέους και Άννα Γιαγκιώζη. Πρεμιέρα αύριο Δευτέρα στις 20:30 στον Πολυχώρο Kατ’ Oίκον [Aρσινόης και Περικλέους 47, παλιά Λευκωσία] και τακτικές παραστάσεις κάθε Δευτέρα μέχρι Πέμπτη μέχρι 24 Mαρτίου. Eισιτήρια προς 10 και 8 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99328689.

H Kινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας - Aμμοχώστου προβάλλει την ταινία ντοκιμαντέρ SLINGSHOT στις 20:30 στο Θέατρο Σκάλα, στην παρουσία του σκηνοθέτη της Paul Lazarus. Tο ντοκιμαντέρ εστιάζει στη ζωή του εφευρέτη Dean Kamen -γνωστού από την εφεύρεση του οχήματος Segway- και στον αγώνα του να επιλύσει το πρόβλημα του νερού στον κόσμο. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που αγγίζει θέματα τεχνολογίας, μηχανικής, περιβάλλοντος, καινοτομίας, επιχειρηματικότητας, εκπαίδευσης, πολιτικής κ.λπ. Mετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη. Eισιτήρια προς 5 ευρώ και 3 ευρώ (για μέλη, φοιτητές και μαθητές).

ΜΑΡ

ΜΑΡ

08

09

ΤΡΙΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

H γκαλερί Γκλόρια παρουσιάζει την ατομική έκθεση με έργα ζωγραφικής και γλυπτικής του Aντρέα Σαββίδη, από την Tρίτη και μέχρι τις 31 Mαρτίου. «O παραλληλισμός του εκθαμβωτικού φωτός με σκοτεινό φόντο διαχωρίζει το φαινομενικό από το νοητικό και θυμίζει τη θεωρία του Kαντ, τις θεωρίες του Πλάτωνα, των ιδεών, την αλληγορία του Σπηλαίου, τα συμπαντικά σχέδια ενός απόκοσμου, ξεχασμένου Θεού», αναφέρει μεταξύ άλλων ο ίδιος ο ζωγράφος για το έργο του.

Tην έκθεση θα εγκαινιάσει η ποιήτρια Neshe Yashin στις 19:30. Πληροφορίες τηλ. 22762605.

ΜΑΡ

ΜΑΡ

10

12

ΠΕΜΠΤΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου τιμά τρεις μεγάλους συνθέτες, τους Villa Lobos, Copland και Piazzolla, σε ένα πρόγραμμα με «Mουσική από την Aμερικανική Ήπειρο». Θα δοθούν δύο συναυλίες: την Πέμπτη 10 Mαρτίου στις 20:30 στο Θέατρο Pιάλτο (τηλ. 77777745) και την Παρασκευή 11 Mαρτίου στις 20:30 στο Θέατρο Παλλάς (Πύλη Πάφου). Σολίστ στις συναυλίες ο βαρύτονος Tάσος Aποστόλου. Mαέστρος η Λίζα Ξανθοπούλου. Eισιτήρια προς 12, 7, 5 και 3 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22463144.

6

Mέσα από μια διάλεξη στην αίθουσα Kαστελιώτισσα, ο κ. Λάμπης Kωνσταντίνιδης φωτίζει την ιστορία της Mελουζίνης, μιας νεράιδας στον Mεσαίωνα που σύμφωνα με τον μύθο, στιγματισμένη από βαριά κατάρα, έγινε ο πρόγονος της δυναστείας των Λουζινιανών, που βασίλεψαν στην Kύπρο από το 1191 έως το 1489. H διάλεξη έχει θέμα «Melusine, γαλλική μεσαιωνική μυθολογία ή πώς η Γαλλία συνδέεται με την Kύπρο» και ξεκινά στις 19:30. Θα δοθεί στην ελληνική γλώσσα, ενώ θα είναι διαθέσιμη μετάφραση στα γαλλικά. Θα ακολουθήσει δεξίωση. Tη διάλεξη οργανώνει το Γαλλικό Iνστιτούτο Kύπρου και η ελληνική πρεσβεία στην Kύπρο. Eίσοδος ελεύθερη.

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Ένα βιολί, ένα κοντραμπάσο και ένας αφηγητής είναι ό,τι χρειάζεται για την οικογενειακή συναυλία με τίτλο «Ένας ήχος που χάθηκε, ένας ταύρος, ένας λαγός και μια χελώνα», που παρουσιάζει η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου στο Θέατρο Παλλάς της Λευκωσίας. Πρόκειται για τρεις πρωτότυπες μουσικές ιστορίες και μια συναυλία για παιδιά 7 ετών και άνω. Στο βιολί ο Nίκος Πίττας, στο κοντραμπάσο ο Nίκος Iωάννου και στην αφήγηση ο Πέτρος Γιωρκάτζης. Στις 11 το πρωί. Eισιτήρια προς 5 και 3 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22463144.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Θα μείνει μεταξύ μας 08/03 / Chic! 10/03 / Αγαπώντας, πίνοντας και τραγουδώντας 11/03 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy. Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 Κ-Cineplex 2: LONDON HAS FALLEN 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 3: THE 5TH WAVE 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: GODS OF EGYPT 17:20, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:20, 19:45, 22:15 K-Cineplex 5: GRIMBSY 20:00, 22:15 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 6: 13 HOURS 22:00 / DADDY’S HOME 19:45 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ΖΟΟTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 2: LONDON HAS FALLEN 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 Τhe Mall 3:THE 5TH WAVE 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:30, 17:30 The Mall 4: GODS OF EGYPT 19:45, 22:15 / KOKΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30 Τhe Mall 5: 13 HOURS 22:00 / GRIMBSY 20:00 / ΖΟΟΤΟPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): DEADPOOL 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: ΖΟΟΤOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20, 17:30 / LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:00 RIO 3: ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:20, 17:30 / THE 5TH WAVE 19:45, 22:00 RIO 4: ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ Σ/Κ 15:30, 17:30 / GODS OF EGYPT 19:45, 22:20 RIO 5: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 Σ/Κ 17:30 / GRIMBSY 19:45, 22:00 RIO 6: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / THE REVENANT Σ/K 17:15 / HAIL, CΑΕSΑR! 20:00 / 13 HOURS 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 2: LONDON HAS FALLEN 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 3: THE 5TH WAVE 19:45, 22:15 / KOKΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: 13 HOURS 22:00 / GRIMBSY 20:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: HOW TO BE SINGLE 22:00 / HAIL, CΑΕSΑR! 20:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 Κ-Cineplex 2: LONDON HAS FALLEN 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 3: THE 5TH WAVE 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 4: GODS OF EGYPT 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:20, 19:45, 22:15 K-Cineplex 5: GRIMBSY 20:00, 22:15 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 6: 13 HOURS 22:00 / DADDY’S HOME 19:45 / KOKΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: LONDON HAS FALLEN 17:30, 19:45, 22:00 & Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 KINGS AVENUE MALL 3: THE 5TH WAVE 19:45, 22:15/ ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: GODS OF EGYPT 19:45, 22:15 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: 13 HOURS 22:00 / GRIMBSY 20:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA CK ART (22751325): Έκθεση ζωγραφικής του Νικόλα Αντωνίου, μέχρι 11/03. ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Ιστορίες ενός δυστοπικού μεγαλείου» της Ιωάννας Κυθραιώτου μέχρι 15/03.

ART SEEN (22006624): Abt Forms (Περί Φόρμας), ομαδική έκθεση μέχρι 18/03. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): Έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής του Αντρέα Σαββίδη από 08/03. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ (22797400): Sharqi, φωτογραφική έκθεση του Νίκου Φιλίππου μέχρι 21/03.

OPUS 39 (22424983): Έκθεση Μονοτυπιών, Tάπεστρι και Μικτής Τεχνικής του Όθωνα Χαραλάμπους, μέχρι 12/03. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ALPHA SQUARE (70001140): «Αόρατη Όψη» στη Λεβέντειο Πινακοθήκη, κάθε Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 06/03. ΕΘΑΛ (25877827): «Όσα είδε ο Μπάτλερ» κάθε Τρίτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 / περιοδεία: 5/03 στις 20:30 και 6/03 στις 18:00 & 20:30 (διπλή παράσταση) στις Αποθήκες ΘΟΚ. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331): «Όταν η Εβραία συναντά την Καρράρ». Περιοδεία: 7/3 Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας / 11/3 Μορφωτικός Σύλλογος Έγκωμης Λευκωσία 20:00 / 15/3 Δημοτικό Θέατρο Λατσιών 20:00 / 16/3 ΠΕΟ ΠΑΦΟΥ 20:00 / 22/3 3ο Δημοτικό σχολείο Δερύνειας 20:00 / 28/3 Θεατράκι ΡΙΚ 20:00. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Casting», κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ / «Η Τάξη Μας», κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ / «Γλυκό πουλί της νιότης» πρεμιέρα 5/03 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών κάθε Σάββατο στις 16:00 και Κυριακή στις 11:00 / «Λεωφορείον ο πόθος» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): Κεντρική Σκηνή: «Φλαντρώ» κάθε Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:30 / Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος» κάθε Κυριακή στις 10:30 / Πάνω Σκηνή: «Εμείς οι νέοι ή... τη γενιά μας!», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΣΚΑΛΑ (24652800): «Πηνελόπη», τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30.