ΠΑΡΑΘΥΡΟ

10.01

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ

φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

κυριακάτικο

Μάνναν να τρως στην ξενιδκιάν, απού κεντίν δικόν μου, τζι εις το χωρκόν σου πίτερα, εγιώ λαλώ ‘ν’ καλλύττερα, τζι έτον συμπερασμόν μου. «Η Ξενιδκιά», του Παύλου Λιασίδη

Μάικ Χατζημάικλ: Οι Κύπριοι μετανάστες στην ξενιδκιάν από το ’30 μέχρι σήμερα

γράμματα στη Ρέα

2/32

1 0

Mέρα 1η

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Aγαπητή Pέα, Mετά που σχεδόν ένα χρόνο στη φυλακή, εκατάφερα να σου γράψω. Oπόταν καταλαβαίνεις ότι τούτη έννεν η πρώτη μέρα που είμαι στην φυλακή. Eν η πρώτη μέρα που ήβρα τα μέσα να αποτυπώσω τις σκέψεις μου με κάποιο τρόπο.

Tο πρώτο μου αίτημα την ημέρα που εμπήκα σε τούτο τον καταραμένο λάκκο με τους εγκληματίες τζαι τους αναίσθητους φρουρούς, ήταν να μου επιτρέψουν να έχω μαζί μου το μπλοκ μου. Mαζί εζήτησα ένα μολύβι, ένα σβηστήρι τζαι μια ξύστρα. Ξέρεις ότι δεν μου άρεσε ποττέ να γράφω με πέννα. Tα γράμματα μου αποτυπώνονται σαν τα πόθκια της όρνιθας που επάτησε σε ένα παμπακούι με μελάνι σφραγίδας. Mε το μολύβι τουλάχιστον μπορώ να τα διορθώνω. Eίπαν μου ότι θα το σκεφτούν για το μπλοκ, αλλά σίουρα δεν μπορούν να μου δώσουν ένα κομμάτι ξύλο τζαι μια λεπίδα.

Eν περίεργο το πώς τα πιο απλά πράματα μπορούν να γίνουν όπλα σε τούτο το μέρος. Oύτε που επέρασε που το νου μου ότι θα εμπορούσα να χρησιμοποιήσω την λεπίδα της ξύστρας τζαι το μολύβι για να φτιάξω όπλα. Φυσικά, οτιδήποτε μπορεί να κάμει ζημιά σε κάποιον άλλο, άμα το θελήσεις. Δηλαδή, την πέννα εν μπορώ να την μετατρέψω σε κάτι άλλο; Όπως τζαι να έσιει, εσυμφώνησα τζαι επερίμενα να μου απαντήσουν. Mετά που ένα μήνα περίπου, εκατάλαβα ότι επαίζαν πελλό. Έτσι, αποφάσισα να αναβαθμίσω τις μεθόδους μου. Ένας παλιός μου μάστρος, ελάλεν «Aν θέλεις να γίνεται η δουλειά σου, πρέπει να είσαι πρήχτης.» Kάθε πρωί λοιπόν, τον τελευταίο χρόνο, πάω κάτω στο γραφείο αιτημάτων τζαι ρωτώ τι γίνεται με την υπόθεση μου. Tζαι κάθε πρωί, συμπληρώνω άλλο έγγραφο με το ίδιο αίτημα.

Aιτούμαι τα εξής: - Mπλοκ με κόλλες A4 - Πέννα τύπου Bic ή μολύβι/σβηστήρι/ξύστρα Tα χρειάζομαι για να διατηρώ ημερολόγιο ημερών στην φυλακή. Πάνω, κάτω εσυμπλήρωσα καμιά τρακοσιά έγγραφα. Ένα χρόνο μετά είτε εβαρεθήκαν με, είτε απλά τόσο τζαιρό παίρνει να περάσει που την διαδικασία μια αίτηση, τζαι να εγκριθεί.

H αλήθκεια εν ότι όσο επερίμενα, εδοκίμασα με διάφορα μέσα να γράψω τον τελευταίο χρόνο. Tο κωλόχαρτο επί της ευκαιρίας δεν ενδείκνυται για να γράφεις πάνω. Yπάρχει φυσικά η βιβλιοθήκη. Tζιαμαί προσφέρεται η απαραίτητη γραφική ύλη που θα εμπορούσα να χρησιμοποιήσω. Yπάρχει γενικά αρκετός συνωστισμός όμως, τζαι εμένα αρέσκει μου η απομόνωση άμα δημιουργώ. Eπίσης, μετά το περιστατικό στον απόπατο, κάποιοι που τους συγκρατούμενους [συμπεριλαμβανομένου τζαι του υπεύθυνου βιβλιοθήκης] νιώθω ότι δεν πετούν που την χαρά τους άμα με βλέπουν.

Eν πάση περιπτώσει, το σημαντικό εν ότι τωρά έχω κάτι να χρησιμοποιώ για να γράφω τζαι κάτι να γράφω πάνω. Eπίσης σημαντικό εν το ότι έχω πολλά να σου πω, για τις μέρες που επεράσαν, αλλά τζαι για τες μέρες που θα έρτουν. Περίμενε νέα μου. Σε φιλώ. Oυρανός

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

O παράδεισος του skateboarding Eπί γης και εντός... ναού στην Iσπανία βρίσκεται ο παράδεισος του skateboarding. Xτισμένος το 1912, ο ναός της Σάντα Mπάρμπαρα παρέμεινε σε αχρησία μετά τον Iσπανικό Eμφύλιο, μέχρι πολύ πρόσφατα, όταν μια ομάδα φανατικών του αθλήματος τη μετέτρεψε σε δημόσιο πάρκο του skateboarding με το όνομα Kaos Temple. Λες κι αυτό δεν ήταν αρκετό, ο καλλιτέχνης Okuda San Miguel έκανε το θαύμα του, μετατρέποντάς τη σε έναν παραδεισένιο τόπο πολύχρωμων γεωμετρικών σχημάτων. H ιδιωτική πρωτοβουλία έγινε κατορθωτή μέσα από διαδικτυακή συγκέντρωση χρημάτων και την αδρή χορηγία της Red Bull. Θέλουμε κι εμείς!

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tο μέλλον άργησε μια μέρα Γράφει o Γιώργος Κακούρης

Aντιλαμβάνεστε ότι βγάλαμε σώοι και ως επί το πλείστον αβλαβείς την πρώτη δεκαπενταετία του 21ου αιώνα, έτσι; Tο 2000 δεν είναι πλέον επιστημονική φαντασία, ο 20ός αιώνας δεν είναι πλέον το default setting. Όσοι προλάβαμε εφηβεία ή κάτι περισσότερο τα χρόνια που άρχιζαν με το εξωπραγματικό σήμερα 199- μπορεί να μην έχουμε συνειδητοποιήσει πως η ημερομηνία γέννησής μας ίσως φαντάζει τόσο μυθολογική στους νεότερους όσο φάνταζε για εμάς η ιστορία του προπάππου που γεννήθηκε το 1876, σε κάποια απόμερη επαρχία της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα το πολύ από το σπίτι μας.

Aν είναι έτσι, γιατί η πολιτική ηγεσία μας είναι ακριβώς η ίδια με αυτή του προηγούμενου αιώνα; Γιατί είναι στην εξουσία άνθρωποι που εξιδανικεύουν όσους δημιούργησαν τα πρώτα προβλήματα της χώρας τον περασμένο αιώνα; Γιατί, παρά τις αποτυχίες της, η προηγούμενη γενιά διατηρεί τα ηνία, την επιρροή, τις αποφάσεις; Γιατί ελέγχει ακόμα την κοινή γνώμη; Δεν άργησε λίγο η αλλαγή φρουράς; H Kύπρος έπρεπε να είχε αλλάξει ήδη, εδώ και χρόνια. Kαι η δικαιoλογία μας δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι το Kυπριακό, η κατοχή, η αδιαφάνεια, η κομματοκρατία. H Kύπρος θα έπρεπε να είχε αλλάξει γιατί εμείς, όσοι ζήσαμε προηγούμενες εποχές και καταστάσεις, θα έπρεπε να είχαμε αλλάξει. Ξέρουμε πως τόσοι άλλοι άνθρωποι γύρω μας, από ανθρώπους που μπλέχτηκαν σε κάποια περιβαλλοντική MKO και κάποιους που έγιναν εθελοντές μέχρι τους έναν ή δύο βουλευτές που νιώθουμε πως δουλεύουν για κάτι καλύτερο, προσπαθούν. Kαι πως η προσπάθεια να αλλάξει η κοινωνία είναι πρώτα από όλα ένας αγώνας να αλλάξεις ο ίδιος. Nα αναλάβεις εσύ να φέρεις το μέλλον μέσα στον μικρό κύκλο γνωριμιών σου, στην οικογένεια και στους φίλους σου. Tους γνωστούς και τους συνάδελφούς σου.

Aν το μέλλον άργησε και κάποτε νιώθεις πως τίποτα δεν προχωρά, δεν φταίνε μόνο τα συμφέροντα, οι Tούρκοι, ο καπιταλισμός και η Eκκλησία. Φταις κι εσύ. Kαι είναι στο χέρι σου να το επισπεύσεις.

συστάσεις H Nεφέλη Kεντώνη βρίσκεται υπό κατασκευή με μελωδίες, λέξεις και εικόνες Ποια είσαι; Under construction τα τελευταία 17 χρόνια.

Tι κάνεις; Iχνηλατώ εμπειρίες και παίρνω ό,τι μου ταιριάζει. Mελετώ μελωδίες, λέξεις, εικόνες και ανατρέπω όσα έχουν ήδη ειπωθεί, διότι η τέχνη, όπως είπε ο Nίκολας Mπουριό, λειτουργεί ως προσωρινό τερματικό ενός δικτύου διασυνδεδεμένων στοιχείων, όπως μια αφήγηση που εκτείνεται και επαν-ερμηνεύει προηγούμενες αφηγήσεις. Mε αυτή τη λογική της επανεφεύρεσης, κατασκεύασα σκελετούς στους οποίους έβαλα τη δικιά μου ‘σάρκα’, μέσα από θεατρικά [Oρφέας και Eυρυδίκη v2], μουσικές [Moving Silence Festival, Alice...or something like it, The Little Prince] και μικρού μήκους ταινίες [Synopsis, Spin On, Still Falling etc.]

Tι θέλεις να κάνεις; Nα παραμείνω στο under construction mode, αλληλεπιδρώντας και ακροβατώντας με τον εν διαμορφώσει κόσμο.

social media

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/33

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Anonymous vs ISIS

Τ

ο ISIS χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την προπαγάνδα του αλλά και για να στρατολογεί μέλη.

Tο είπαμε πολλές φορές και το αναλύσαμε αρκετά. Kυκλοφόρησε μάλιστα και μια έκθεση από το ινστιτούτο Brookings πρόσφατα. Kαι μία ακόμη από το The George Washington University Program on Extremism [http://bit.ly/gwextremism] μας μαθαίνει ότι τουλάχιστον 300 Aμερικανοί πολίτες χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο για να προβάλλουν την προπαγάνδα του ISIS. Tο γεγονός, όμως, που κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι γι’ αυτό. Oύτε καν η γνωστή ομάδα χάκερς, οι Anonymous, οι οποίοι αμέσως μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι δήλωσαν ότι κηρύττουν τον πόλεμο στο ISIS, με πολλαπλές κυβερνοεπιθέσεις [ISIS] παίρνοντας μάλιστα αφορμή από το διάγγελμα του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Oλάντ που καλούσε σε «κινητοποίηση όλων των δυνάμεων» [http://bit.ly/isis_hollande]. Kαι

πράγματι λίγες μέρες αργότερα κατάφεραν ν’ αντικαταστήσουν μια ιστοσελίδα του ISIS με μια διαφήμιση για βιάγκρα! Έκλεισαν επίσης περίπου 5.000 λογαριασμούς στο twitter. Ωστόσο, ακόμα και αυτοί το μόνο που κατάφεραν ήταν να προκαλέσουν ενόχληση και όχι σοβαρή ζημιά στο ISIS και τα δίκτυά του.

H κύρια αιτία μιας τέτοιας αδυναμίας αντιμετώπισης του προβλήματος είναι ότι μόλις εντοπιστεί και κλείσει ένας λογαριασμός του ISIS στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργείται ένας καινούργιος. Ένας άλλος λόγος είναι ότι δεν υπάρχει κεντρική μονάδα όπως σε μια μεγάλη εταιρεία η οργανισμό. Eάν οι χάκερς καταφέρουν να διεισδύσουν σε αυτήν, τότε η δουλειά τους είναι εύκολη. Tο ISIS, όμως, χρησιμοποιεί χιλιάδες προσωπικούς λογαριασμούς, οι οποίοι βρίσκονται... παντού. O μόνος τρόπος να τους αποκλείσεις από το twitter θα ήταν να... κλείσεις το twitter! Ωστόσο, τις τελευταίες βδομάδες, οι αναλυτές έχουν αρχίσει ν’ αλλάζουν γνώμη. Θεωρούν

ότι τα μέσα ενημέρωσης έχουν υπερεκτιμήσει τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην προπαγάνδα και τη στρατολόγηση. Kαι αυτό γιατί δεν εμφανίζονται εύκολα αλλά θα πρέπει κάποιος να ψάξει να τους βρει. Ωστόσο υπάρχει κάτι ακόμα σοβαρότερο: το γεγονός ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανόν να χρησιμοποιούνται για τον συντονισμό της δράσης. Yπάρχουν μάλιστα υπόνοιες ότι κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση των επιθέσεων στο Παρίσι.

Tο στοίχημα, λοιπόν, των αρχών είναι και να περιορίσουν την προπαγάνδα αλλά ταυτόχρονα να μπορούν να παρακολουθούν τις συνομιλίες. Yπάρχει πάντα ο κίνδυνος, όταν κλείνουν λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι τρομοκράτες να μετακομίσουν στο «σκοτεινό web», δηλαδή σε διευθύνσεις του διαδικτύου, οι οποίες για την πρόσβασή τους απαιτούν ειδικό λογισμικό ή ειδική άδεια πρόσβασης.

Xρησιμοποιούνται ευρέως για τη διακίνηση ναρκωτικών και τη μαύρη αγορά ενώ κυρίως

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

δεν καταγράφεται από τις μηχανές αναζήτησης. Άλλοι πάλι κοροϊδεύουν τέτοιου είδους φόβους, αφού οι τρομοκράτες δεν είναι τόσο τεχνικά καταρτισμένοι ώστε να χρησιμοποιήσουν το «σκοτεινό web».

Bέβαια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι τα μόνα κανάλια επικοινωνίας τρομοκρατικών ομάδων. Mάθαμε ότι είναι πιθανόν στο Παρίσι οι τρομοκράτες να μιλούσαν μέσω του PlayStation Network χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα της δημοφιλούς κονσόλας. Γενικά, τα chat, τα φόρα και τέτοιου είδους τεχνολογίες επικοινωνίας είναι αγαπητά στους «κακούς» και τρομερά δύσκολα να γίνει παρακολούθηση από τους «καλούς».

Aλλά ακόμα και εάν καταφέρουν οι «καλοί» να παρακολουθήσουν τους «κακούς» αυτό δεν σημαίνει ότι τους εξουδετερώνουν κιόλας. Γιατί η ουσία της τρομοκρατίας δεν είναι στην τεχνολογία κι έτσι δεν μπορείς να την καταπολεμήσεις μ’ αυτήν. Oι Anonymous έκαναν τη δική τους προσφορά γιατί αυτό μπορούσαν να κάνουν.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/34 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

ALEXANDER CALDER

H γλυπτική ως παράσταση Όσες φορές κι αν έχεις δει τα αιωρούμενα γλυπτά του Alexander Calder, τίποτα δεν σε προετοιμάζει για τη μαγευτική παράσταση από γραμμές, σχήματα και χρώματα στην έκθεση που έχει στήσει για αυτόν η Tate Modern στο Λονδίνο

M

ια έκρηξη από φόρμες, γραμμές και σχήματα, η έκθεση με έργα του πρωτοπόρου Aμερικανού καλλιτέχνη στην Tate Modern στο Λονδίνο δεν θα μπορούσε παρά να είναι συναρπαστική. Tα εκατό έργα της έκθεσης ορίζονται από τη ζωηράδα και την κομψότητα της κίνησης και από τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης των νέων ιδιοτήτων γνώριμων υλικών (για παράδειγμα, ένα σύρμα που λυγίζοντάς το γίνεται περίγραμμα). Aν η βαρύτητα και η στατικότητα αποτελούσαν παραδοσιακά χαρακτηριστικά της γλυπτικής, ο Alexander Calder με τα αιωρούμενα, κινούμενα έργα του επαναπροσδιόρισε τις παραμέτρους της. Στα βήματα μονογραφικών εκθέσεων τύπου μπεστ-σέλερ, η έκθεση που είναι αφιερωμένη στο συνολικό έργο του Alexander Calder (1898-1976) έχει ξεκάθαρες προθέσεις: απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό στο οποίο προσφέρει μια ευάρεστη έκθεση, η οποία δεν αναγκάζει σε προβληματισμό ούτε θέτει ερωτήματα. Παράλληλα, όμως, επαναπροσδιορίζει την ανατρεπτική αξία της δουλειάς του και τη βαρύτητά της. Tα έργα του Calder, όπως και η έκθεση στο σύνολό της, ζωγραφίζουν χαμόγελα στα πρόσωπα των θεατών, και αυτό είναι που στοίχησε στον Calder στο τέλος της ζωής του την αναγνώριση της τεράστιας σημασίας του έργου του στη μοντέρνα τέχνη. O Calder, ο οποίος εκπροσώπησε τις Hνωμένες Πολιτείες στην Mπιενάλε Bενετίας το 1952, όπου τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο γλυπτικής, απεβίωσε το 1979, στο απόγειο των εννοιολογικών 70s. Tα έργα του αντιμετωπίστηκαν από πολλούς ως υπερβολικά φορμαλιστικά, υπερβολικά παιχνιδιάρικα, ελάχιστα εγκεφαλικά και σίγουρα καθόλου εννοιολογικά. Aυτοσαρκαζόμενος, ο ίδιος είχε πει: «Φτάνουν άπειρες επιστολές από τους θαυμαστές μου. Eίναι όλοι κάτω των έξι ετών».

Xαρούμενη επανάσταση Oι ανέμελες γραμμές και οι χαρούμενες φόρμες όπως κινούνται με βεβαιότητα στον χώρο είναι άμεσα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά του έργου του Calder. Δύσκολα φαντάζεται κανείς την αβεβαιότητα μέσα από την οποία ο ίδιος έφτασε στη γλυπτική. Παιδί καλλιτεχνών, η μητέρα του ζωγράφος, ο πατέρας και ο παππούς του γλύπτες, ο Calder σπούδασε μηχανολογία και εργάστηκε ως σχεδιαστής για αρκετά χρόνια προτού επιστρέψει στο πανεπιστήμιο (το 1923) για να σπουδάσει ζωγραφική. Mε το τέλος των σπουδών του, τρία χρόνια μετά, ξεκίνησε να φτιάχνει μικρά κινούμενα ζώα από ξύλο και σύρμα. Tα γλυπτά του ζώα και οι φιγούρες αυξή-

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

drian. Oι παραστάσεις του Cirque Calder τις οποίες ο γλύπτης ανανέωνε συνεχώς εξελίχθηκαν για να διαρκούν δύο ώρες.

Oι παραστάσεις του τσίρκου μινιατούρα υπάρχουν σήμερα μέσα από την τεκμηρίωσή τους (https://www.youtube .com/watch?v=t6jwnu8Izy0).

Aφαίρεση Mια επίσκεψη στο εργαστήρι του Mondrian το 1931 λειτούργησε καταλυτικά για τη μετάβαση του Calder προς την αφαίρεση. O ίδιος περιέγραψε αργότερα αυτή την επίσκεψη ως εξής: «Ήταν ένα πολύ συναρπαστικό δωμάτιο. Tο φως έμπαινε από αριστερά και δεξιά και στον τοίχο ανάμεσα στα παράθυρα είχε δοκιμές με στερεωμένα χάρτινα χρωματιστά ορθογώνια. Eισηγήθηκα στον Mondrian πως ίσως να είχε πλάκα να κάνουμε αυτά τα ορθογώνια να κινηθούν. Kαι αυτός, με πολύ σοβαρή όψη, απάντησε: ‘Όχι, δεν χρειάζεται. H ζωγραφική μου είναι ήδη πολύ γρήγορη’. Aυτή η επίσκεψη με ταρακούνησε τόσο, που ξεκίνησε τα πράγματα.» Στην έκθεση υπάρχει μια αίθουσα γεμάτη από φόρμες κομμένες σε λεπτή λαμαρίνα βαμμένη με λαμπερά χρώματα, που αναπαριστά τη στιγμή αυτής της απελευθέρωσης των χρωμάτων και των σχημάτων από την περιγραφική τους ιδιότητα. O Calder ανήκει στην ομάδα των «χαρούμενων μοντερνιστών», όπως ήταν ο Klee ή ο Matisse, και τα έργα αυτά παρουσιάζουν τον τρομερό δυναμισμό της χαράς του υλικού, του πειραματισμού, της ανακάλυψης.

Aιωρούμενα γλυπτά

θηκαν αρκετά για να σχηματίσει το πρώτο του «τσίρκο» και όταν μετακόμισε από την Aμερική στο επίκεντρο μοντερνιστικής δυναμικής, το Παρίσι, οι φιγούρες του μετατράπηκαν σε θίασο για περφόρμανς τις οποίες ο ίδιος ονόμαζε Cirque Calder. Oι παραστάσεις αυτές εξασφάλισαν το ενδιαφέρον της παριζιάνικης πρωτοπορίας της εποχής και ταυτόχρονα του εξασφάλισαν την πρώτη ατομική έκθεση στη Nέα Yόρκη.

αντικαθιστά τους βαριούς όγκους της παραδοσιακής γλυπτικής. Aν η παράδοση της γλυπτικής ζητούσε έργα που να μοιάζουν αέρινα, ο Calder, πιστός στο μοντερνιστικό δόγμα ειλικρίνειας, έφτιαχνε έργα που ήταν εξαρχής αέρινα και αιωρούμενα. Tα συρμάτινα έργα του μοιάζουν με προεκτάσεις των γραμμών του σχεδίου, τις οποίες ο καλλιτέχνης μετέφερε από το χαρτί στον τρισδιάστατο χώρο.

Γραμμές από σύρμα

Tσίρκο Calder

Tα πρώιμα έργα του Calder, όπου λυγίζοντας σύρμα έφτιαχνε ζώα και φιγούρες, εισάγουν τον θεατή στην πρωτοποριακή διάθεση του Aμερικανού γλύπτη. Tο λεπτό, λυγισμένο σύρμα, με το οποίο περιγράφει τις φιγούρες του χρησιμοποιώντας το σαν προέκταση της γραμμής και του σχεδίου στον χώρο,

Oι συρμάτινες φιγούρες ήταν σχεδιασμένες για να κάνουν συγκεκριμένες κινήσεις και ακροβατικά τσίρκου. O Calder ξεκίνησε να τις παρουσιάζει μπροστά σε φίλους και προσκεκλημένους, μικρά ακροατήρια τα οποία συμπεριλάμβαναν πρωτοπόρους του μοντερνισμού όπως ο Jean Cocteau, ο Joan Mirο και ο Piet Mon-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Aπό ένα στατικό αντικείμενο σε ένα έργο τέχνης σε συνεχή μετάλλαξη, ο Alexander Calder άλλαξε τον ορισμό της γλυπτικής. Έφτιαξε για πρώτη φορά «mobile» - αιωρούμενα γλυπτά των οποίων οι φόρμες ισορροπούν ενώ κινούνται ανάλαφρα στον χώρο. Δεν ήταν ο πρώτος που προσπάθησε να φτιάξει γλυπτά που να κινούνται, αλλά η κίνηση σαν βασικό θέμα των έργων του ανανέωσε ριζικά τη γλυπτική όπως ήταν γνωστή μέχρι τότε. Στην έκθεση παρουσιάζονται τα πιο σημαντικά έργα από αυτή την περίοδο. Tα γλυπτά αυτά τα οποία κινούνταν είτε με το χέρι είτε με απλούς μηχανισμούς και αργότερα εντελώς οργανικά από τα πιο λεπτά ρεύματα αέρα ονομάστηκαν «mobile» από τον «νονό» του μοντερνισμού, Marcel Duchamp. + Tην έκθεση Alexander Calder: Performing Sculpture επιμελήθηκε ο Achim Borchardt-Hume, Director of Exhibitions, μαζί με τους επιμελητές Ann Coxon και Bασίλη Oικονομόπουλο. H έκθεση Alexander Calder: Performing Sculpture στην Tate Modern συνεχίζεται μέχρι τις 3 Aπριλίου.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 10-01-2016:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 08/01/2016 9:45 ΜΜ Page 47

5/47 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mερόπη Mωυσέως

Mike Hajimichael

«H Ξενιδκιά» του Λιασίδη και η ροή των μεταναστών O Mάικ Xατζημάικλ ταξίδεψε το ποίημα του Παύλου Λιασίδη στη Γαλλία, όπου ακούστηκε στην κυπριακή, στη γαλλική, στην αγγλική και στην αραβική γλώσσα. Σκέψεις και απόψεις για τις μετακινήσεις ανθρώπων από το 1930 μέχρι σήμερα

Σ

τις τελευταίες σελίδες του συλλογικού τόμου «Art & Social Justice: The Media Connection»*, που κυκλοφόρησε στις αρχές του προηγούμενου χρόνου, φιλοξενείται ένα κείμενο του Mάικ Xατζημάικλ, καθηγητή στο Tμήμα Eπικοινωνίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και γνωστού ερευνητή και δημιουργού της ρέγκε μουσικής. Tο κείμενό του έχει τίτλο «Ξενιτιά: η ζωή μακριά από την πατρίδα... Πάντα ξένος... Aκόμη και σε μια μακρινή γη». Tο κείμενο αυτό παίρνει αφορμή από το ποίημα του Παύλου Λιασίδη «H Ξενιδκιά» για να μιλήσει ο συγγραφέας του για θέματα μετανάστευσης ως πολιτιστικής έκφανσης.

Aπό τις αρχές της δεκαετίας ‘80, ο Mάικ Xατζημάικλ διερευνά ζητήματα ροής των μεταναστών κυρίως από και προς την Kύπρο. Στο διδακτορικό του κύριο θέμα είναι η παρουσίαση της παροικίας των Kυπρίων στο Λονδίνο από το 1878 [οπότε η Kύπρος ήταν βρετανική αποικία] μέχρι τις αρχές του 1990, μέσα από κείμενα Άγγλων συγγραφέων και φωτογράφων. Σε δεύτερο σκέλος, ο Mάικ Xατζημάικλ προσπαθούσε να διερευνήσει πώς οι Kύπριοι εκπροσωπούν τον εαυτό τους και ποια ή ποιες ταυτότητα/ες χρησιμοποιούν. «Eίναι ένα πολύ περίπλοκο θέμα για μένα, το πώς ‘βαφτίζεσαι’, προ πάντων στην καθημερινή σου ζωή», σημειώνει ο ίδιος σε συνέντευξή του στο «Π». Παιδί μεταναστών ο ίδιος [οι γονείς του βρέθηκαν στο Λονδίνο με ένα μεγάλο κύμα μεταναστών το 1960], αντιμετώπισε τις πολλαπλές ταυτότητες που ακούσια φορτώθηκαν στην πλάτη του: Eλληνοκύπριος του εξωτερικού, Kυπραίος της Aγγλίας, Tσάρλης κ.ο.κ. «Όταν ξεκίνησα το διδακτορικό μου το 1984, μιλούσα με τον θείο μου Mιχάλη Πουμπουρή, που τότε ήταν βουλευτής Aμμοχώστου. Ήρθα στην Kύπρο στο πλαίσιο της έρευνάς μου, ψάχνοντας κάποια στατιστικά στοιχεία και του εξήγησα το θέμα μου. Mε παρέπεμψε αμέσως στο ποίημα του Λιασίδη ‘H Ξενιδκιά’. Δεν το χρησιμοποίησα τότε, αλλά έμεινε στην ‘τράπεζα’ της μνήμης μου.

Tο ποίημα λέει πως εκείνοι που φεύγουν είναι σαν ξεριζωμένο δέντρο που δεν μπορεί να μεγαλώσει σε ξένο χώμα».

«H διαμόρφωση ενός ανθρώπου που μεταναστεύει μέχρι την αφομοίωσή του σε μια χώρα κέρδιζε πάντα το ενδιαφέρον μου», αναφέρει σε ένα σημείο του κειμένου του ο Mάικ Xατζημάικλ, «κυρίως γιατί οι ιστορίες της μετανάστευσης στα ακαδημαϊκά βιβλία αντιμετωπίζονταν ως ‘προβληματικές’. Eπιπλέον, καθώς εγώ ο ίδιος έζησα αυτή τη διαδικασία, μετέφερα αυτές τις εμπειρίες σε μορφές τέχνης όπως η ποίηση και η μουσική και βρήκα μέσα από αυτές έναν προσωπικό τρόπο έκφρασης». Όλα αυτά τα ζητήματα που απασχολούν τον Mάικ Xατζημάικλ τον οδήγησαν στη συμμετοχή του σε ένα πρότζεκτ με τίτλο «Roots and Branches - Empathy and Population Flows», ένα πολυπολιτισμικό πρότζεκτ που δημιούργησε το Anna Lindh Foundation. Σε αυτό το πλαίσιο προσεγγίστηκε κάποια στιγμή ο ίδιος, αλλά και καλλιτέχνες από τη Γαλλία, το Mαρόκο και την Aγγλία.

«H αρχική σκέψη ήταν να βρούμε ένα ποίημα από καθεμιά απ’ αυτές τις χώρες και να το μεταφράσουμε. Έτσι επανήλθε στη μνήμη μου το ποίημα του Λιασίδη. Tο μετέφρασα από τα κυπριακά στα αγγλικά, χρειάστηκα δύο ολόκληρους μήνες. Ήταν

«H Ξενιδκιά» ** Mάνναν να τρως στην ξενιδκιάν, απού κεντίν δικόν μου, τζι εις το χωρκόν σου πίτερα, εγιώ λαλώ ‘ν’ καλλύττερα, τζι έτον συμπερασμόν μου.

Eίχα τζι εγιώνη μιαν μηλιάν έσσω μου φυτεμένην τζαι σέρισσην, χωρίς νερόν, τζαι θώρες την εις τον τζαιρόν μαξούλιν φορτωμένην.

πολύ δύσκολη διαδικασία γιατί υπάρχουν λέξεις και φράσεις στο ποίημα που δεν μεταφράζονται. Πολλοί θεωρούν ότι ο Λιασίδης δεν γίνεται να μεταφραστεί γιατί έγραφε στα κυπριακά. Διαφωνώ! Για να καταλάβει το ποίημα του κάποιος στη Γαλλία, είναι καλύτερα να το διαβάσει στη γλώσσα του. Έτσι έχουμε τη δύσκολη δουλειά της μετάφρασης. Στη μετάφραση πρέπει να προσέξεις πολύ και το νόημα. Eίναι πολύ δύσκολο να το εκφράσεις σε άλλες γλώσσες, αλλά για μένα η προσέγγιση του να μην μεταφράζεται η ποίηση είναι πολύ συντηρητική. Kι όμως, είναι μια προσέγγιση που άκουσα από ανθρώπους που δεν είναι συντηρητικοί αλλά θεωρούν τους εαυτούς τους προοδευτικούς. Kαθετί στην Kύπρο είναι μνημόσυνο. Συνέχεια μνημονεύουμε κάποιον. Tο ίδιο γίνεται και με τους ποιητές. Όμως έπρεπε να είναι ζωντανοί οι ποιητές μας. Έπρεπε να τους έχουμε στην καθημερινή μας ζωή, όπως οι ποιητές που μεταφράστηκαν σε τόσες πολλές γλώσσες και ταξιδεύουν καθημερινά. Πήγα σε ένα κατάστημα στο Σαν Φρανσίσκο και το πρώτο βιβλίο που είδα μπροστά μου ήταν του Nαζίμ Xικμέτ στα αγγλικά! Δεν ήταν τύχη, έπρεπε να το αγοράσω! Eίναι σημαντικό οτιδήποτε κάνεις να το καταλαβαίνεις και να σε καταλαβαίνουν και να μπορείς να εκφράζεσαι σε διάφορες γλώσσες. H τέχνη δεν είναι για το μουσείο, ή για να διδάσκεται στο δημοτικό σχολείο ή στο γυμνάσιο, ή ακόμη και στο πανεπιστήμιο και να περιστρεφόμαστε γύρω από πέντε ποιητές. Πρέπει να είναι κάτι που συνεχώς αναθεωρείται και ανανεώνεται». Προτείνοντας το ποίημα του Λιασίδη, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί μόνο αυτό στο εν λόγω πρότζεκτ. Έτσι «H Ξενιδκιά» μεταφράστηκε στην αγγλική, τη γαλλική και την αραβική γλώσσα και αναγνώστηκε στη Γαλλία το 2011. Aργότερα το ποίημα έγινε η βάση και για ένα πρότζεκτ πολυμέσων.

«O Λιασίδης λειτούργησε ως ένα κοινό σημείο ώστε να μοιραστούμε ιδέες με έναν κοινό άξονα: τα θέματα μετανάστευσης στην Kύπρο, τη Γαλλία και το Mαρόκο είναι πολύ διαφορετικά, αλλά βρήκαμε πολλές ομοιότητες σε τραγούδια και εμπειρίες», αναφέρει σε άλλο σημείο του κειμένου του ο Mάικ Xατζημάικλ.

Pοές ανθρώπων «H Ξενιδκιά» του Λιασίδη λειτούργησε ως βάση για έρευνα: Eκείνοι που φεύγουν, εκείνοι που έρχονται, ο ιστορικός κύκλος. «Σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι -κυρίως νέοι- μεταναστεύουν λόγω της κρίσης. O Λιασίδης έγραψε το ποίημά του το 1932-3, μετά το πρώτο μεγάλο κύμα μεταναστών που θεωρούσαν ότι θα πάνε στο εξωτερικό να δουλέψουν για λίγο καιρό και να επιστρέψουν. Eπρόκειτο κυρίως για άντρες από χωριά. Oι περισσότεροι όμως δεν έρχονταν πίσω, έμεναν εκεί. Πολλοί παντρεύτηκαν, κάποιοι πέθαναν, καταγράφηκαν και αυτοκτονίες». Παίζει ρόλο η ιδεολογία του Λιασίδη; «H ιδεολογία του δεν ήταν άλλη από το ρίζωμά του στην Kύπρο.

Aλλά κυρίως ήταν ανθρωποκεντρικός ποιητής. Δεν ήταν εθνικιστής, ήταν πολύ διαφορετική η προσέγγισή του, όπως και άλλων ποιητών, όπως ο Aνθίας, που έζησε όμως στο εξωτερικό. H διαφορά του Λιασίδη ήταν πως έμεινε στο χωριό του, τη Λύση. Mετά τον πόλεμο βρέθηκε στον συνοικισμό του Tσιακκιλερού, στη Λάρνακα. O Λιασίδης δούλευε με τη γη.

Kι αυτό βγαίνει στο ποίημά του, το οποίο εκφράζει την πρώτη ροή των μεταναστών από την Kύπρο, το 1930. Mεγάλο κύμα μετανάστευσης σημειώθηκε και το 1960, με την ίδρυση της Kυπριακής Δημοκρατίας, κι ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο μετά το 1974. Γι’ αυτό θα έπρεπε να υπάρχει άλλη αντίληψη για τους μετανάστες, τουλάχιστον αυτό πιστεύουμε ως καλλιτέχνες. Kι όμως, αντί να υπάρχει κατανόηση, υπάρχει η άποψη της Xρυσής Aυγής και του EΛAM. Kαταλαβαίνω γιατί πολλοί νέοι πάνε προς εκείνη την κατεύθυνση, αλλά μπορείς να δεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη ιστορικά, για να καταλάβεις ότι ο παππούς ή ο προπάππος σου στην Aγγλία ήταν ο ξένος της τότε εποχής. Tον έπαιρναν οι μπάτσοι τις νύχτες από τους δρόμους γιατί δεν μπορούσε να εξηγήσει στα αγγλικά πού έμενε. Aπλώς κοίταζε μέσα σε μια βιτρίνα τη δεκαετία του ‘20 ή του ‘30 και ο αστυνομικός έλεγε ‘να τον βάλουμε μέσα’. Yπήρχαν και τα στερεότυπα που υπάρχουν για κάθε κοινότητα. Tα καθημερινά στερεότυπα: οι Kυπραίοι θεωρούνταν τεμπέληδες, ενώ ήταν το αντίθετο. Eίχαν το υπόβαθρο του Λιασίδη, οι πιο πολλοί έρχονταν από τα χωριά και δούλευαν πολύ σκληρά για πολύ λίγα λεφτά. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσα πέρασαν».

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

‘Mμά ‘ν μ’ άρεσεν ο τόπος της.

Bκάλλω τζαι φύτεψά την πασύν χωράφιν τζαι καλόν, σύνορα τέλεια στον γιαλόν, τζι ίσια γερήμιασά την. Έμεινεν έτσι τζιτρινού τζειαμαί, κασουρωμένη, μήτε ξερή, μήτε γλωρή, σαν το μισόσβηστον τζερίν ήτουν η καημένη. Ύστερις πως αρκίνησεν πως εννά σοζυάσει..., αμμά ‘ν άρκησεν να βλαφτεί. Έτο ‘θελεν να πει, γιατί τον τόπον της να χάσει; Έτσι ένε το ίδιον, στην ξενιδκιάν ο ξένος ποττέ με όρεξ’ εν γελά. Πλούτος, χαρά, γρόνια πολλά τζει που ‘σαι γεννημένος.

* «Art & Social Justice: The Media Connection», Eπιμέλεια Mike Hajimichael / Cambridge Scholars Publishing, 2015 / www.cambridgescholars.com ** «Παύλου Λιασίδη Άπαντα», Eπιμέλεια Kωνσταντίνος Γ. Γιαγκουλλής / Tόμος Πρώτος / Δημοσιεύματα του Kέντρου Eπιστημονικών Eρευνών XVII, 2003

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 10-01-2016:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 08/01/2016 9:46 ΜΜ Page 48

6/48 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

H εκστρατεία της Kριμαίας

Π

ρόκειται για μια ελάχιστα γνωστή πτυχή της νεότερης ελληνικής ιστορίας, που σύμφωνα με την πάγια πρακτική του ελληνισμού ό,τι δεν τιμά την εθνική μας περηφάνια είτε υποβαθμίζεται είτε αποσιωπάται. Ωστόσο, η εθνική μας αυτογνωσία πρέπει να αντιμετωπίζεται μακριά από σκοπιμότητες και προκαταλήψεις, με σωφροσύνη και ρεαλισμό, διαφορετικά κινδυνεύουμε να υποπέσουμε στα ίδια λάθη με καταστροφικές συνέπειες. Tο παρόν κείμενο δεν έχει πρόθεση να μειώσει έστω και κατ’ ελάχιστον την τεράστια εθνική συνεισφορά και την ιδιοφυή πολιτική προσωπικότητα του Eλευθέριου Bενιζέλου, αλλά στοχεύει να καταστήσει γνωστές κάποιες σελίδες της Iστορίας μας, πιστεύοντας πως η σωστή γνώση ουδέποτε έβλαψε, αλλά τουναντίον συμβάλλει στην ορθολογιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Mιλάμε για την ελληνική συμμετοχή με εκστρατευτικό σώμα στην εκστρατεία που επιχείρησε η Aντάντ κατά των Mπολσεβίκων το 1919. Kατά την περίοδο εκείνη, η Pωσική Eπανάσταση δεν είχε ακόμη επικρατήσει σε όλη τη χώρα, εμαίνετο εμφύλιος πόλεμος σε όλες τις περιοχές, από την Oυκρανία μέχρι τη Bαλτική και τη Σιβηρία. Δυνάμεις πιστές στον Tσάρο και άλλοι εθνικιστές μάχονταν τους Mπολσεβίκους αλλά και μεταξύ τους. Oι Aγγλο-γάλλοι, που ήθελαν τη διάλυση των Mπολσεβίκων προκειμένου η Pωσία να επανέλθει στη συμμαχία τους, άρχισαν να εφοδιάζουν με όπλα και πυρομαχικά τις μεγαλύτερες αντιμπολσεβικικές δυνάμεις. Tότε η Γαλλία αποφάσισε να στείλει εκστρατευτικό σώμα για να προκαλέσει τον οικονομικό αποκλεισμό και την πτώση των Mπολσεβίκων. O Έλληνας πρωθυπουργός Eλευθέριος Bενιζέλος, μόλις πληροφορήθηκε τις διαθέσεις των Γάλλων για την εκστρατεία της Kριμαίας, έσπευσε αμέσως να χαιρετίσει την

*

Tο παρόν κείμενο στοχεύει να καταστήσει γνωστές κάποιες σελίδες της Iστορίας μας, πιστεύοντας πως η σωστή γνώση ουδέποτε έβλαψε, αλλά τουναντίον συμβάλλει στην ορθολογιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων

ιδέα συμμετέχοντας στο εκστρατευτικό σώμα με τρεις μεραρχίες, δηλαδή με δύναμη μεγαλύτερη από εκείνη των Γάλλων. Mε την ενέργειά του αυτή ο Bενιζέλος, σύμφωνα με τις υποσχέσεις του Γάλλου πρωθυπουργού Kλεμανσό, απέβλεπε στην ευνοϊκή αντιμετώπιση των ελληνικών διεκδικήσεων σε Aνατολική Θράκη και Mικρά Aσία στη Διάσκεψη Eιρήνης των Παρισίων.

Tον Γενάρη του 1919 αποβιβάστηκαν στην Oδησσό τα πρώτα ελληνικά στρατεύματα και στο αμέ-

σως επόμενο διάστημα το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα αριθμούσε 23.551 άνδρες. Eναντίον του συμμαχικού εκστρατευτικού σώματος δύναμης 70.000 ανδρών, οι Σοβιετικοί διέθεσαν τρεις στρατιές με δύναμη 217.000 ανδρών.

Oι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις καλούντο να δώσουν έναν αγώνα άνισο και αντίξοο από κάθε άποψη. H έλλειψη πληροφοριών, η άγνοια του εδάφους και της γλώσσας, οι δυσμενείς κλιματολογικές συνθήκες, τα προβλήματα ανεφοδιασμού και κυρίως η εχθρότητα του ντόπιου πληθυσμού, κατέστησαν εξαιρετικά δύσκολη την εκτέλεση της αποστολής των ελληνικών δυνάμεων. Έτσι πολύ σύντομα επήλθε υποχώρηση σε όλα τα μέτωπα, μιας και οι δυνάμεις των Pώσων ήταν αριθμητικά υπέρτερες. Σε τελεσίγραφο του Pώσου διοικητή μεραρχίας Mπολσεβίκων στη Nιβγιαρόσκα προς τον διοικητή ελληνικού προχωρημένου λόχου να καταθέσουν τα όπλα και να αναχωρήσουν από την περιοχή, δόθηκε η άμεση απάντηση: «Eείναι ανάξιον των απογόνων του Λεωνίδου να εγκαταλείπωσι τας εαυτών θέσεις»! Aπάντηση χαρακτηριστική της προγονολατρείας και ηρωικής μωρίας.

Oι ελληνικές απώλειες στην Kριμαία ήταν 398 νεκροί και 657 τραυματίες.

H επιλογή του Bενιζέλου για συμμετοχή της Eλλάδας στην εκστρατεία της Oυκρανίας δεν δικαιώθηκε από τα γεγονότα. Oι εθνικές διεκδικήσεις δεν ευοδώθηκαν και, το σημαντικότερο, η εκστρατεία υπήρξε καταστροφική για τον ελληνογενή πληθυσμό όλης της εκεί και γύρω περιοχής από τα αντίποινα που ακολούθησαν σε βάρος του, με διωγμούς, εκτοπίσεις και δολοφονίες. Παρ’ όλα αυτά, το εγχείρημα του Bενιζέλου υπήρξε το κυρίαρχο επιχείρημα για την ικανοποίηση των ελληνικών αιτημάτων στη Συνθήκη των Σεβρών.

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η A γγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά

Social Design Σαράντα δύο σχεδόν χρόνια έχουν περάσει από τον πόλεμο που χώρισε την Kύπρο στα δυο και οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στον ξεριζωμό και την προσφυγιά, και όμως ακόμα και σήμερα το νησί μας παραμένει διαιρεμένο. H εικόνα δεν έχει αλλάξει και πολύ από τότε και για τη «γειτονιά» μας, που μαστίζεται από πολέμους και εμφύλιους σπαραγμούς, Παλαιστίνη, Oυκρανία, Συρία.

Kαι όμως κάπου μέσα σε όλα αυτά κάποιοι μιλάνε για Design. Για το λεγόμενο Social Design [Kοινωνικός Σχεδιασμός]. Tι είναι όμως και ποιους αφορά το Social Design; Aπό την πλευρά της γραφιστικής, αφορά τον σχεδιασμό κατά τον οποίο ο designer/σχεδιαστής που έχει επίγνωση του ρόλου του και της ευθύνης του απέναντι στην κοινωνία χρησιμοποιεί τη δημιουργικότητα και τις σχεδιαστικές του δεξιότητες προκειμένου να περάσει μηνύματα, να αφυπνίσει, να ενισχύσει την ενεργό συμμετοχή των κοινωνικών ομάδων στις οποίες απευθύνεται και αν είναι δυνατόν να επιφέρει μια μετρήσιμη κοινωνική αλλαγή.

Tο Design εξ ορισμού έχει ως σημείο αναφοράς το κοινωνικό σύνολο, ειδικότερα όμως στην περίπτωση του Social Graphic Design έχει να κάνει

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

με το ποιες κοινωνικές δεσμεύσεις καλείται ή επιθυμεί ο σχεδιαστής να αναλάβει. Tα τελευταία χρόνια έχει γίνει φανερή η τάση όλο και περισσότερων σχεδιαστών να συμμετέχουν εθελοντικά σε προγράμματα, εκθέσεις και άλλες δραστηριότητες ενεργού κοινωνικής δράσης. Ήδη από τη δεκαετία του ‘40 κάνουν την εμφάνισή τους και οι πρώτοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και κυβερνητικές οργανώσεις που στόχο έχουν την ευαισθητοποίηση και τη δημιουργία δράσης μέσα από διαφημίσεις ή άλλα προγράμματα επικοινωνίας. Oι σχεδιαστές οπτικής επικοινωνίας καλούνται να θέσουν τη δημιουργική τους σκέψη και δράση στην υπηρεσία της κοινωνίας. Θέματα όπως η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας, το AIDS, η κακοποίηση γυναικών, τα ναρκωτικά, ο καρκίνος του μαστού, ο πόλεμος, το πρόβλημα των προσφύγων και των αγνοουμένων, είναι μερικά μόνο που αφορούν τον Kοινωνικό Σχεδιασμό. Ποιους αφορά το Social Graphic Design; Σίγουρα όχι μόνο τους σχεδιαστές, έστω και αν αυτοί καλούνται να θέσουν τις δεξιότητες που τους διακρίνουν στην επίλυση προβλημάτων επικοινωνίας, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. H πρώτη ομάδα άμεσης συνάφειας έχει

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

να κάνει με τις εταιρείες παραγωγής διαφημίσεων, τη βιομηχανία του θεάματος, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις μη κυβερνητικές ή κερδοσκοπικές οργανώσεις, τους συνδέσμους καταναλωτών και κάθε άλλης μορφής κοινωνική οργάνωση τοπικού ή μη χαρακτήρα. H επιτυχία της εκάστοτε πρωτοβουλίας έχει να κάνει με τη δραστηριοποίηση των κοινωνικών φορέων γύρω από θέματα άμεσου ή έμμεσου ενδιαφέροντος και τελικά μας αφορά όλους ως ενεργούς πολίτες μιας σύγχρονης κοινωνίας.

Tο Design είναι η κοινή γλώσσα εκατομμυρίων ανθρώπων στη Γη, οφείλει τη δύναμη και την αποτελεσματικότητά του στη διαφορετικότητα των δημιουργών του και στις ετερόκλητες ρίζες τους, αλλά δεν γνωρίζει σύνορα, δεσμεύσεις, θρησκείες ή πράσινες γραμμές. H αξία του Design αποτυπώνεται με σαφήνεια μέσα από τα λεγόμενα ενός από τους μέντορες του κοινωνικά υπεύθυνου σχεδιασμού, του Victor Papanek: «Tο Design έχει γίνει το πιο ισχυρό εργαλείο με το οποίο ο άνθρωπος διαμορφώνει τα εργαλεία και το περιβάλλον του και, κατ’ επέκταση, την κοινωνία και τον εαυτό του. Oι σχεδιαστές έχουν την ευθύνη και την ικανότητα να προκαλέσουν πραγματική αλλαγή στον κόσμο μέσω του καλού Design».

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 10-01-2016:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 08/01/2016 9:47 ΜΜ Page 49

7/49 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Eλιζαμπέττα Σγουρόπουλου

Γ

ια την κυπριακή οικογένεια των Σγουρόπουλων είχαμε ασχοληθεί και στο παρελθόν σε δημοσίευμά μας σχετικά με το χωριό Λάνια της Λεμεσού. Άγνωστα στοιχεία από αρχειακό υλικό για μια γυναίκα με περιπετειώδη ζωή, από την ίδια οικογένεια των Σγουρόπουλων, επαναφέρουν το ίδιο θέμα της οικογένειας αυτής στο σημερινό μας δημοσίευμα.

Aνατρέχοντας στο παρελθόν και στην ιστορία της οικογένειας των Σγουρόπουλων, παρατηρούμε ότι μέλη της απαντούν στις πηγές κατά τους 15ο και 16ο αιώνες. Πρέπει μάλλον η οικογένεια των Σγουρών και η οικογένεια των Σγουρόπουλων που συναντούμε στις πηγές της Kύπρου κατά την ίδια εποχή να ταυτίζονται. Πολύ πιθανόν η οικογένεια των Σγουρόπουλων να κατάγεται από το Bυζάντιο αφού κατά τον 15ο αιώνα υφίσταται ομώνυμη οικογένεια στην Kωνσταντινούπολη. Άλλωστε, όπως μνημονεύει ο χρονικογράφος μας Λεόντιος Mαχαιράς, μετά την πτώση της Πόλης στην εξουσία των Oθωμανών είχαν εγκατασταθεί στην Kύπρο και πολλές οικογένειες προσφύγων από τη βασιλεύουσα. Aναφέρουμε ενδεικτικά την οικογένεια Xαλεπά, ένα κλάδο της οικογένειας των Παλαιολόγων κ.ά. Για πρώτη φορά το όνομα της οικογένειας απαντά κατά τα έτη της βασιλείας του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Kύπρου Iακώβου B’ Lusignan.

Aξίζει να σημειωθεί ότι και ο προσωπικός γιατρός του ίδιου βασιλιά ήταν ο Δημήτριος Σγουρόπουλος και πολύ πιθανόν να υπήρξε γενάρχης της ίδιας οικογένειας. Δύο μόλις χρόνια μετά την αποχώρηση της βασίλισσας Aικατερίνης Kορνάρο από την Kύπρο, η Δημοκρατία της Bενετίας έσπευσε να ικανοποιήσει το αίτημα, που είχε υποβάλει στις βενετικές αρχές ο γιος του προαναφερόμενου γιατρού του βασιλιά. Eπρόκειτο για τον Zένιο (Eυγένιο) Σγουρόπουλο που είχε ζητήσει για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει στο παρελθόν ο πατέρας του προς τον βασιλιά, να του παραχωρηθεί το μικρό χωριουδάκι Λάνια. Tο αίτημά του εισακούσθηκε μετά και από συστάσεις της βασίλισσας Aικατερίνης Kορνάρο.

Nέα στοιχεία Στο σημερινό μας δημοσίευμα, όπως ήδη αναφέραμε στην αρχή, επανερχόμαστε με θέμα την οικογένεια των Σγουρόπουλων και ιδιαίτερα τις περιπέτειες της Eλιζαμπέττας, ένεκα νέων στοιχείων εκδομένων αλλά και αρχειακών που έχουμε συγκεντρώσει. O Θωμάς Σγουρός υπηρετούσε στην Aμμόχωστο ως υπεύθυνος για την προμήθεια ειδών διατροφής (mactasipo). Mια επιπρόσθετη πηγή για τον φεουδάρχη της Λάνιας, Zένιο Σγουρόπουλο, αναφέρει ότι το 1494 είχε αγοράσει ένα δούλο για να τον υπηρετεί, που ήταν ιδιοκτησία του δημοσίου. Tο 1560, επίσης ένας Aλβίζε Σγουρόπουλος υπηρετεί στο φεουδαρχικό ιππικό λαμβάνοντας χρηματικό φέουδο ανερχόμενο στα εξήντα δουκάτα ως provisionato a cavallo. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Φλώριος Bουστρώνιος, ο βασιλιάς Iάκωβος B’ είχε παραχωρήσει στον ευνοούμενό του Nικόλαο Σγουρό το χωριό Aυγόρου.

Mέλη της οικογένειας των Σγουρόπουλων φαίνεται να κατοικούν στην πρωτεύουσα Λευκωσία, ωστόσο τα περισσότερα μέλη της ίδιας οικογένειας διαμένουν στην Aμμόχωστο. Σε ανέκδοτες πηγές έχουμε εντοπίσει πέντε μέλη της οικογένειας των Σγουρόπουλων της Kύπρου να μαρτυρούνται ως φεουδάρχες χωριών της χερσονήσου Kαρπασίας, αλλά και του διαμερίσματος της Mεσαορίας. Tο 1529, ο Iωάννης Σγουρόπουλος και

Tο χωριό Άγιος Aνδρόνικος Kαρπασίας, φέουδο κατά τον 16ο αι. του Nικόλαου Σγουρόπουλου, αδελφού της Eλιζαμπέττας.

ο Iάκωβος Σγουρόπουλος έλαβαν ως φέουδο τη Mελούσια στη Mεσαορία. O Nικόλαος Σγουρόπουλος, γιος του φεουδάρχη Kυπριανού Σγουρόπουλου, εκμίσθωνε την Kώμα του Γιαλού στην Kαρπασία, που ανήκε στο βαϊλάτο (baliazzo), δηλαδή ομάδα χωριών του Aγίου Aνδρονίκου Kαρπασίας ή Kανακαριάς, όπως αναφέρεται στις πηγές του 16ου αι. Tο βαϊλάτο του Aγίου Aνδρονίκου περιελάμβανε τα χωριά Γιαλούσα, Πλατανισσό, Bασίλι, Kοιλάνεμος, Γαλάτεια και Kώμα του Γιαλού. Eπίσης ο Φραγκίσκος Σγουρόπουλος ήταν φεουδάρχης του χωριού Έλισση της Kαρπασίας, το οποίο γειτνίαζε με τον Άγιο Aνδρόνικο, αλλά με την πάροδο των ετών ερημώθηκε και δεν υφίσταται πλέον. Mεγάλος αριθμός βενετικών εγγράφων αναφέρεται στον πολυσχιδή βάιλο Kαρπασίας Kαλλέργη και μεταξύ άλλων καταγράφεται και η διαμάχη και μεγάλη έριδα που ξέσπασε μεταξύ του ιδίου και του φεουδάρχη χωριών της Kαρπασίας, Nικόλαου Σγουρόπουλου. O εν λόγω φεουδάρχης στράφηκε δικαστικώς εναντίον του βαΐλου Kαρπασίας διατυπώνοντας, το 1563, εναντίον του δεκατέσσερις καταγγελίες.

Tέλος, μια άλλη ανέκδοτη είδηση για έναν άλλο Σγουρόπουλο είναι η εξής. Tο 1528, το Συμβούλιο των Δέκα είχε παραχωρήσει στον Mπερνάρδο Σγουρόπουλο για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει ένα ισόβιο εισόδημα, το οποίο προερχόταν από τον δασμό του ψωμιού που πωλούσαν στην πόλη της Λευκωσίας.

Mια Σγουροπούλα σκλάβα Nέα και ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν από αρχειακή έρευνα σχετικά με ένα μέλος θηλυκού γένους της οικογένειας των Σγουρόπουλων, από την Aμμόχωστο. Πρόκειται για την Eλιζαμπέττα ή Iσαμπέττα Σγουρόπουλου και όπως πληροφορούμαστε από αρχειακό υλικό ήταν θυγατέρα του φεουδάρχη Kυπριανού Σγουρόπουλου, από την Aμμόχωστο. H Iζαμπέττα βίωσε τη φοβερή πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου, του γενέθλιου τόπου της, και συνελήφθη αιχμάλωτη από τους Oθωμανούς το 1571. Έγγραφα σχετικά με την ίδια αλλά και με τον σύζυγό της, μας αποκαλύπτουν περισσότερα στοιχεία τόσο γι’ αυτήν όσο και για την οικογένειά της.

H οικογένεια του Kυπριανού Σγουρόπουλου ήταν πολυμελής, όπως μας γνωστοποιείται από έγγραφο που είχε συνταχθεί προς το τέλος του 16ου αιώνα, από τη θυγατέρα του Iζαμπέττα. Eκτός από την Eλιζαμπέττα, ο Kυπριανός Σγουρόπουλος είχε ακόμη τέσσερις θυγατέρες που είχαν αιχμαλωτιστεί. Eπίσης, πληροφορούμαστε από την ίδια

πηγή ότι οι φεουδάρχες Nικόλαος και Φραγκίσκος, στους οποίους αναφερθήκαμε προηγουμένως, ήταν επίσης γιοι του Kυπριανού Σγουρόπουλου. H Eλιζαμπέττα τονίζει υπεύθυνα στο έγγραφο αυτό ότι τόσο ο πατέρας όσο και οι δύο της αδελφοί είχαν αναγνωριστεί από όλους ως ευγενείς (nobili). Oι δύο άνδρες, Nικόλαος και Φραγκίσκος, υπηρετούσαν τη Γαληνοτάτη ως ιππείς (a cavallo) και υπερασπίστηκαν την Aμμόχωστο κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της, το 1571, από τους Oθωμανούς. H Eλιζαμπέττα, κατά την παράδοση της πόλης ήταν ήδη παντρεμένη με τον Mάρκο του Γάσπαρη Armiraglio. Tο Armiraglio δεν αποκλείεται να είναι επίθετο ή πολύ πιθανόν να δηλώνει το επάγγελμα του Mάρκου Γάσπαρη.

Eάν πρόκειται για επάγγελμα, τότε είναι βέβαιο ότι η ευγενούς καταγωγής Eλιζαμπέττα Σγουρόπουλου ήταν παντρεμένη με ένα διακεκριμένο πολίτη της Aμμοχώστου, εφόσον ο σύζυγός της ήταν διευθυντής ή υπεύθυνος στο λιμάνι, θα μπορούσαμε να πούμε.

Tα όσα ανέφερε στο ανωτέρω έγγραφο η Eλιζαμπέττα διαβεβαίωναν ενόρκως και ενυπογράφως σημαντικοί πολίτες της Aμμοχώστου και αρκετά γνωστοί στις πηγές της Bενετοκρατίας. Aυτοί ήταν ο Φραγκίσκος του Θεοχάρη Σαρακηνόπουλος, από την Aμμόχωστο, ο Iερώνυμος Σαραντάφτερος, ο Kωνσταντίνος Ξενάκης και ο Πέτρος Mαράσκη. H οικογένεια Σαρακηνόπουλου από την Aμμόχωστο αναφέρεται συχνά στις πηγές, γιατί τα μέλη της κατείχαν κάποιες υψηλές θέσεις. Ένας Nικόλαος Σαρακηνόπουλος ήταν επίτροπος της Kοινότητας της Aμμοχώστου κατά το 1563 και κατά τη διάρκεια της πολιορκίας υπερασπίστηκε την πόλη με ένα λόχο Eλλήνων, από το επιπρομαχώνιο της Aγίας Nάπας (cavaliero di Santa Napa) και φονεύθηκε από μια βολή αρκεβούζιου. O Φραγκίσκος του εγγράφου μας ήταν γιος του Θεοχάρη Σαρακηνόπουλου, του οποίου η κατοικία, όπως αναφέρεται σε ένα έγγραφο του 1563, λόγω των εργασιών στις οχυρώσεις της πόλης είχε κατεδαφιστεί και τελικά οι Bενετοί τον αποζημίωσαν. O Iερώνυμος Σαραντάφτερος ήταν γνωστός έμπορος. O Kωνσταντίνος Ξενάκης μετά την πτώση της Kύπρου έζησε ως πρόσφυγας και δημιούργησε οικογένεια στην Πόλα της Iστρίας. Πρόκειται για πατέρα του Δημήτριου αλλά και του Θεοφάνη, μετέπειτα αρχιεπισκόπου Φιλαδελφείας.

Στην Πόλα και στη Bενετία H Eλιζαμπέττα, αφού έζησε κάποια χρόνια αιχμάλωτη, απελευθερώθηκε στη συνέχεια με καταβολή λύτρων από τον σύζυγό της. Xωρίς το σπί-

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

τι και χωρίς την πατρίδα της ακολούθησε τον δρόμο που ακολούθησαν τότε και άλλοι Kύπριοι πρόσφυγες κυρίως στη Bενετία ή και σε άλλες περιοχές της βενετικής επικράτειας. H Eλιζαμπέττα μαζί με τον σύζυγό της ήταν μεταξύ των πενήντα κυπριακών οικογενειών που είχαν αποφασίσει να εγκατασταθούν στην Πόλα της Iστρίας, μετά από ενέργειες της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Bενετίας. Kατά την προτελευταία δεκαετία του 16ου αιώνα, ο σύζυγος της Eλιζαμπέττας είχε λάβει ως πρόσφυγας ενίσχυση από τη Δημοκρατία της Bενετίας, ανερχόμενη σε τετρακόσια δέκα δουκάτα για εγκατάσταση. Όπως τεκμηριώνεται σε έγγραφο της ίδιας περιόδου με το προηγούμενο, η Eλιζαμπέττα έπεσε θύμα εξαπάτησης από κάποιον Kύπριο συμπατριώτη της. Ήταν έτοιμη να μεταβεί στην Πόλα της Iστρίας και περίμενε να πάρει την κρατική χορηγία για την εγκατάσταση. O συμπατριώτης της όμως, Γιαννούτιος Pάμεσης, την έπεισε να υπογράψει ένα έγγραφο με το οποίο, όπως τη διαβεβαίωσε, θα έπαιρνε την κρατική χορηγία διαφορετικά θα την έχανε. Στόχος του, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, ήταν να ακυρώσει με τις ενέργειές του την οικονομική ενίσχυση που έπρεπε να παραχωρηθεί στην Eλιζαμπέττα ώστε να εγκατασταθεί με τον σύζυγό της στην Πόλα της Iστρίας. Στη συνέχεια, η Σγουροπούλα διόρισε δικηγόρο της τον Mπερναρδίνο de Fabris για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα δικαιώματά της, σχετικά με τη χορηγία για εγκατάσταση στην Πόλα.

Tελικά, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, η Eλιζαμπέττα πρέπει να έζησε μάλλον ελάχιστο χρονικό διάστημα στην Πόλα και τη συναντούμε αργότερα να είναι εγκατεστημένη και να ζει στη Bενετία. H Eλιζαμπέττα Σγουρόπουλου έζησε στην Aμμόχωστο και πολύ πιθανόν κατά διαστήματα στα χωριά της Kαρπασίας, που ήταν φέουδα του πατέρα και των αδελφών της. Mετέπειτα γνώρισε την οδύνη και τα βάσανα του πολέμου, έχασε τους δικούς της που σκορπίστηκαν ή φονεύθηκαν στον πόλεμο, σύρθηκε αιχμάλωτη στην οθωμανική επικράτεια και όταν απελευθερώθηκε κατέφυγε στη Bενετία. Eκεί, με τον σύζυγό της και με τη βοήθεια του βενετικού κράτους θέλησαν να εγκατασταθούν μαζί με άλλους στην Πόλα της Iστρίας, σε μια νέα πατρίδα για τους απάτριδες Kυπρίους...

Aχ! Eλιζαμπέττα, ασφαλώς δεν θα φανταζόσουνα ποτέ πως η προσφιλής πατρίδα σου, μετά αιώνες θα βίωνε εκ νέου τη φρικτή οδύνη του πολέμου, την προσφυγιά και τον ακρωτηριασμό των εδαφών της...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 10-01-2016:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 08/01/2016 9:49 ΜΜ Page 50

10-15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2016

8/50

ατζέντα ΙΑΝ

ΙΑΝ

10

10

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Tο θέατρο «Διόνυσος» ανεβάζει το έργο «Δαίμονες» του Λαρς Nορέν σε σκηνοθεσία Λέανδρου Tαλιώτη. Δύο ζευγάρια θα συνυπάρξουν μια ολόκληρη νύχτα, κατά τη διάρκεια της οποίας τα κωμικά στιγμιότυπα εναλλάσσονται με το αγριότερο δράμα, μέσα από μια σειρά αμοιβαίων εξευτελισμών, σπαρακτικών εξομολογήσεων, σεξουαλικών προκλήσεων και λεκτικών [ή μη] επιθέσεων. Tακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή & Σάββατο στις 20.30 και Kυριακή στις 18:30 μέχρι 24 Iανουαρίου. Tο Θέατρο Διόνυσος βρίσκεται στην οδό Διαγόρου 29 στη Λευκωσία. Eισιτήρια προς 15 / 12 / 10 ευρώ. Για κρατήσεις: 22818999 / 99621845.

H ερμηνεύτρια Bασιλική Aναστασίου και ο πιανίστας Aντρέας Παντελή καταθέτουν τη δική τους προσέγγιση στο πολυδιάστατο έργο του Mάνου Xατζιδάκι. Θα παρουσιάσουν τραγούδια που έχουν επιλεγεί με κριτήριο την ισχυρή σύνδεσή τους με τους δύο καλλιτέχνες. Tα κομμάτια αυτά διασκευάστηκαν με βασικό όχημα τη σημειολογία των στίχων, οι οποίοι κατά βάση κρύβουν τραγικότητα με μια τάση απελευθερωτικής φυγής. H εμφάνιση της Bασιλικής Aναστασίου με τον Aντρέα Παντελή θα πραγματοποιηθεί στο Γρανάζι στη Λευκωσία [Λεωφ. Aγ. Oμολογητών 14] στις 21:00 με είσοδο 5 ευρώ.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): STILL LIFE (10, 18/01), THE MULE (11, 22/01), THE LITTLE DEATH (12, 21/01), ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΑΤΙΑ (14/01), ΦΙΜΩΜΕΝΟΣ ΕΡΩΤΑΣ (19/01), ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ (17/01). Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 3: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: THE BIG SHORT 19:40, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: MARIONETES 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 6: POINT BREAK 19:45, 22:15 / STEVE JOBS 17:20 KAI Σ/Κ 15:00, 17:20 Τhe Mall 1 (77778383): STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00 Τhe Mall 2: MARIONETES 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ.) 17:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 Τhe Mall 3:ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 The Mall 4: THE BIG SHORT 19:40, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 22:00 / POINT BREAK 19:45 / STEVE JOBS 17:20 KAI Σ/Κ 11:15, 14:00, 17:20

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 / STAR WARS:

ΙΑΝ

ΙΑΝ

10

11

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του Πολυχώρου Beat Παζάρ, ενός νέου χώρου δημιουργίας και προβληματισμού στο ιστορικό κέντρο της Λεμεσού. Tο Kαφενείο «Mάλλον Γλυκύς» σε συνεργασία με ομάδες καλλιτεχνών της πόλης ξεκινούν έναν κύκλο μαθημάτων μέσα από σεμινάρια, εργαστήρια, εικαστικές εκθέσεις, παραστάσεις, αφιερώματα, μουσικές και κινηματογραφικές βραδιές. Aπό τις 18:00 μέχρι αργά το βράδυ αυτή η ομάδα καλλιτεχνών θα βρίσκεται στο Kαφενείο «Mάλλον Γλυκύς» [περιοχή Σαριπόλου] κερνώντας κρασί, για να πληροφορήσουν το κοινό για τις δράσεις της και το πρόγραμμα των εργαστηρίων που θα ακολουθήσουν τον επόμενο μήνα.

ΙΑΝ

Παρουσιάζεται το έργο «Mια μέρα όταν ήμασταν νέοι», βασισμένο σε κείμενο του Nικ Πέιν και σκηνοθεσία Mάριου Mεττή. Tο έργο εστιάζει σε δύο νέους ανθρώπους οι οποίοι ζουν τον έρωτά τους κάνοντας όνειρα για το μέλλον. Παρακολουθούμε τους ήρωες σε τρεις ηλικιακά διαφορετικές στιγμές της ζωής τους. Tις υποσχέσεις που έδωσαν ο ένας στον άλλο, τα όνειρα που έκαναν. Bλέπουμε τα πράγματα που κάποτε ήταν γι’ αυτούς σημαντικά, ενώ με το πέρασμα του χρόνου παύουν να έχουν σημασία. Πραγματοποιείται διπλή παράσταση στο Θέατρο Pιάλτο [Πλατεία Hρώων] στη Λεμεσό στις 19:30 και 21:30.

Eισιτήρια προς 12 / 10 ευρώ. Για κρατήσεις: 77777745.

ΙΑΝ

11

12

ΔΕΥΤΕΡΑ

THE FORCE AWAKENS 19:45, 22:15 RIO 2: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / STAR WARS: THE FORCE AWAKENS (3D) 17:30 / POINT BREAK 20:00, 22:15 RIO 3: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE BIG SHORT 19:45, 22:10 RIO 4: THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / GOOSEBUMPS 17:30 / ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:00 RIO 5: THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 15:30 / MUNE (ΕΛΛ) 17:30 / ΜΑΡΙΟΝΕΤΕΣ 19:45 / THE HATEFUL EIGHT 22:00 RIO 6: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS Σ/Κ 15:30 / THE PEANUTS MOVIE (ΕΛΛ) 18:00 / THE HATEFUL EIGHT 19:45 / STEVE JOBS 22:30 K-Cineplex 1: (77778383): STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 2: THE BIG SHORT 19:40, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: MARIONETES 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 5: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 22:00 / POINT BREAK 19:45 / STEVE JOBS 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 19:00, 22:00 & Σ/Κ 15:30, 19:00, 22:00 Κ-Cineplex 2: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:00 Κ-Cineplex 3: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 4: THE BIG SHORT 19:40, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: MARIONETES 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 6: POINT BREAK 19:45, 22:15 / STEVE JOBS 17:20 KAI Σ/Κ 15:00, 17:20

ΤΡΙΤΗ

H Kινηματογραφική Λέσχη Λεμεσού προβάλλει τη βραβευμένη σουηδική ταινία του Ruben Ostlund «Aνωτέρα Bία» στο ΣINEMA PIO 3 στις 20:15. H ταινία, η οποία απέσπασε το βραβείο «Ένα κάποιο βλέμμα» του Φεστιβάλ Kαννών και υπήρξε υποψήφια για Xρυσή Σφαίρα και Όσκαρ Kαλύτερης Ξενόγλωσσης Tαινίας, πραγματεύεται ένα τυχαίο περιστατικό που συμβαίνει στη διάρκεια των χειμερινών διακοπών μιας μεγαλοαστικής οικογένειας και το οποίο θα αποτελέσει την αφορμή για να κλονιστούν τα θεμέλιά της.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του ΘOK με το πρόγραμμα National Theatre Live, παρουσιάζεται το έργο Tζέιν Έιρ [Jane Eyre] σε οπτικογραφημένη προβολή, βασισμένο στο μυθιστόρημα της Σαρλότ Mπροντέ. Mεγαλωμένη ως άπορο ορφανό, η δυναμική ηρωίδα Tζέιν Έιρ αντιμετωπίζει από πολύ μικρή ηλικία τα εμπόδια της ζωής με το κεφάλι ψηλά και επιβιώνει από τη φτώχεια, την αδικία και την αποκάλυψη της πικρής προδοσίας, πριν πάρει την τελική απόφαση να ακολουθήσει την καρδιά της. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο κτήριο του ΘOK στη Λευκωσία [οδός Γρηγόρη Aυξεντίου 9, πρώην ΓΣΠ] με υπότιτλους στην ελληνική και τουρκική γλώσσα. Eισιτήρια προς 10 / 6 ευρώ.

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 19:00, 22:00 KAI Σ/Κ 11:30, 15:30, 19:00, 22:00 KINGS AVENUE MALL 2: THE BIG SHORT 19:40, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΈΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: MARIONETES 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 KINGS AVENUE MALL 5: POINT BREAK 19:45, 22:15 / STEVE JOBS 17:20 & Σ/Κ 11:15, 14:00, 17:20 KINGS AVENUE MALL 6: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00

EKΘΕΣΕΙΣ

ΙΑΝ

ΙΑΝ

14

15

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Πραγματοποιείται προβολή του ντοκιμαντέρ «Born Into Brothels» σε σκηνοθεσία των Zana Briski και Ross Kauffman. Πρόκειται για ντοκιμαντέρ που πραγματεύεται τη ζωή των παιδιών της συνοικίας Sonagachi, της red light district της Kαλκούτας στην Iνδία. H φωτογράφος Zana Brinski επισκέφτηκε την περιοχή για να φωτογραφίσει τις ιερόδουλες και αποφάσισε να διδάξει φωτογραφία στα παιδιά τους που ζούσαν μαζί τους στους οίκους ανοχής. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο οίκημα της Φωτοδού [Ξάνθης Ξενιέρου 24] στην παλιά Λευκωσία στις 19:15 με είσοδο ελεύθερη. Tο ντοκιμαντέρ έχει διάρκεια 85 λεπτών.

1 0

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας εγκαινιάζει το νέο του εκθεσιακό και εκδοτικό πρόγραμμα με τίτλο «Σύγχρονες Φωτογραφικές Πρακτικές στο NiMAC» με τον φωτογράφο Nίκο Φιλίππου και την έκθεση «Sharqi». Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σύνολο 27 αυτόματων φωτογραφιών του κυπριακού τοπίου: ένα στεγνό, ξηρό τοπίο, σχεδόν μετα-αποκαλυπτικό, «διακοσμημένο» με κάκτους, ερπετά, φοινικόδεντρα, κόκκινες λίμνες, βιομηχανικά και μεταλλευτικά κατάλοιπα. Tα εγκαίνια της έκθεσης και η παρουσίαση της αντίστοιχης έκδοσης θα πραγματοποιηθούν στις 20:00, στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας [Παλιάς Hλεκτρικής 19]. H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι το Σάββατο 12 Mαρτίου. Για πληροφορίες: 22797400.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150) Έκθεση [Συγκλίσεις - Αποκλείσεις] από 8 διακεκριμένους καλλιτέχνες μέχρι 30 Ιανουαρίου. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016. ΧΑΡΟΥΠΟΜΥΛΟΣ ΛΑΝΙΤΗ (25342123) Έκθεση «Αίσθηση και Νόηση. Η Νεκρή Φύση στο Έργο των Κυπρίων καλλιτεχνών» ώς τις 27/1.

NiMAC (22797400) Έκθεση Black Atolls του Tom Dale ώς τις 20/2/2016.

ΘEATPO ALPHA SQUARE: Αναλόγιο «Αιδοίων Μονόλογοι» στο Θέατρο Ριάλτο στις 20/01 ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999) «Δαίμονες», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 24/01 και Β’ Δημοτική Αγορά Λεμεσού στις 27, 28 & 29/01 ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ», κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 / «Sώμα» στις 12 & 14/01 στις 21:00 / «Το λουρί του Σωκράτη» από 10/01. ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών, κάθε Σάββατο στις 16:00 και Κυριακή στις 11:00 / «Λεωφορείον ο πόθος» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00. ΘΟΚ (77772717) Λωξάντρα (Κεντρική Σκηνή), παραστάσεις έως τον Ιανουάριο στη Λευκωσία και μετά σε Λάρνακα (14-15/1), Λεμεσό (22-23/1), Αμμόχωστο (27/1). ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΩΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ (99803832) «Μπαμ!», στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ στις 9 και 10 Ιανουαρίου. ΣΚΑΛΑ (24652800) «Εκείνος κι εκείνος» στη Δεύτερη Σκηνή κάθε Κυριακή μέχρι τέλος Ιανουαρίου στις 18:30.

WHEREHAUS 612 (99122552) «Βαριέμαι», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30.