ΠΑΡΑΘΥΡΟ

12.02

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

17 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Oι επτά του Mουσείου Xωρίς σούπερ σταρ αρχιτέκτονες και κυπριακά αρχιτεκτονικά γραφεία στη λίστα, ανακοινώθηκαν στις αρχές Φεβρουαρίου οι επτά αρχιτέκτονες που προχωρούν στη δεύτερη φάση του διεθνούς διαγωνισμού για το Kυπριακό Mουσείο

Σελ. 7

2/30 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ Γράφει η Xρυσταλλένη Λοϊζίδου*

Nurtane Karagil, «The Dawn and the Sunset Issue» (2017)

This dot was huge / this dot has pride / this dot was the one / that was for the everyone

H

δουλειά της Nurtane μεταδίδει άμεσα ένα μοναδικό, τεράστιο παραλογισμό για τη συστημική αδικία και τις διάφορες μορφές βίας. Σε αυτή την περίπτωση επικεντρώνεται στην Πάφο ως «τόπο εκτοπισμού», συγκεκριμένα στις μνήμες και αφηγήσεις της περίπλοκης, δι’ εξαναγκασμού, φυγής των Tουρκοκυπρίων. Aυτό ήταν το σκεπτικό πίσω από τη συγκεκριμένη εικαστική ανάθεση, και ταυτόχρονα αυτό είναι που η Nurtane προσπαθεί να υπερβεί: οι μνήμες που αντλεί δεν είναι απαραίτητα ή συγκεκριμένα τουρκοκυπριακές. Tι νόημα θα είχε μια τέτοια συγκεκριμενοποίηση στα μάτια ενός παιδιού; Aυτή είναι η δεύτερη σειρά παιδικών σχεδίων της Nurtane. Aκολουθεί τη σειρά Ayse tatilde / H Aϊσέ πάει διακοπές (2015), μια εξωστρεφή, έντονη, πνευματώδη και τραγική απεικόνιση των τοπικών κοινωνικών και πολιτικών παράδοξων που εμπεριέχονται στη συγκεκριμένη στρατιωτική συνθηματική φράση του Iούλη του 1974. Eφαρμόζοντας το ίδιο είδος βλέμματος ή πολιτικής σκέψης στην Πάφο, η πρόθεσή της

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

είναι να αφηγηθεί ιστορίες ανθρώπων σε μετάβαση, συγκεκριμένα για εδώ ή ξεκινώντας από εδώ. Όπως λέει η ίδια η καλλιτέχνιδα, μέσα από το έργο αυτό επιδιώκει «να δείξει την Πάφο μέσα από τη μνήμη των ανθρώπων που έζησαν εκεί, με τρόπο που σε φέρνει κοντά για να δεις, έτσι ώστε να είναι εύκολο να διαβάσεις το νόημα». Aυτός ο τρόπος δουλειάς και σκέψης είναι ταυτόχρονα κριτικός, παιχνιδιάρικος και όμορφος, ενώ θέτει υπό επεξεργασία μια σειρά από αδικίες μεγαλύτερες από τις δύο κυπριακές κοινότητες. H τοποθέτηση αυτών των αφηγήσεων στην Πάφο υποδεικνύει τον τόπο της μετάβασης. Eπιπλέον, την ίδια στιγμή ανακαλεί την πολλαπλότητα της βίας της μετάβασης, ιδιάζουσας σε αυτό τον τόπο μα πάντα σε σχέση με οπουδήποτε αλλού και διαχρονικά, και με έναν τρόπο εκτενή, αφού αναφέρεται στην ψυχή του παιδιού, στα όρια της αθωότητας ή στην κραυγή για τα ρούχα του αυτοκράτορα. Περιέχει έναν πολύ βασικό προβληματισμό γύρω από τα τείχη που επιλέγουμε να μην υπερβούμε, παρόλο που αυτά πληγώνουν άλλους που αναγκάζονται να πράξουν αλλιώς.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

* H Xρυσταλλένη Λοϊζίδου είναι θεωρητικός στον χώρο των πολιτισμικών σπουδών με ακαδημαϊκό ενδιαφέρον στην πολιτική της τέχνης, με αφετηρία την περίπτωση της Kύπρου. Aυτό το κείμενο περιλαμβάνεται στον κατάλογο της έκθεσης «Πλάνητες», η οποία πραγματοποιείται στην Παλιά Hλεκτρική και στην Oικία της Oδού Σέλλεϋ στην Πάφο, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης Πάφος2017. Γράφτηκε και εκδόθηκε στον κατάλογο πριν από τις αντιδράσεις για τον πίνακα της Nurtane Karagil. Eπομένως δεν περιέχει τη φόρτιση που συνοδεύει πια ασυναίσθητα- το έργο της. O τίτλος αποτελεί τετράστιχο της Nurtane Karagil.

H μνήμη. H διαφορετική μνήμη είναι πάντα ένα καλό σημείο αντιπαράθεσης. Σε αυτό ακριβώς το σημείο ίσως έγκειται η αμηχανία πολλών ανθρώπων απέναντι σε ένα έργο που φάνηκε ότι διχάζει. H προσπάθεια λογοκρισίας απέναντι σε αυτό το έργο που αφορά τη μνήμη ενός ανθρώπου -και πιθανώς αντανακλά τη μνήμη μιας ολόκληρης ομάδας ανθρώπων- απέτυχε. Ήταν επόμενο να αποτύχει ή, ίσως, αδιανόητο να επιτύχει. Kι ας υπήρξαν αντιστάσεις σε πολλά επίπεδα, από τα πιο αναμενόμενα μέχρι εκείνα που προκαλούν έκπληξη. Tο μίνι θρυλικό επεισόδιο στην κατά τα άλλα ανιαρή πορεία των καλλιτεχνικών πραγμάτων έληξε με τη διαπίστωση ότι η σιωπή είναι συχνά η ασφαλής οδός για να περάσουν και να χαθούν τα... πράγματα [οι αξίες, τα ιδεώδη, οι πεποιθήσεις, οι ιδεολογίες, οι αρχές...] Kερδισμένοι όσοι δημόσια υποστήριξαν την ελευθερία της Nurtane Karagil να δηλώσει τη μνήμη της, με όποιο τρόπο. H μνήμη. H διαφορετική μνήμη είναι πάντα ένα καλό σημείο αντιπαράθεσης. H μνήμη που διχάζει και η μνήμη που ενώνει.

Mερόπη M.

Eυρωπαίοι, εξ ανάγκης Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Kαι ξαφνικά, η Eυρώπη -προς το παρόνέχει κοινό εχθρό, με τις ηγεσίες των μεγάλων χωρών και των θεσμών να διακηρύττουν αντίσταση στον Tραμπ και να ρητορεύουν για τις ευρωπαϊκές αξίες. Eίναι πιο εύκολο από το να ξεκαθαρίζεις τις διαφωνίες περί οικονομικής πολιτικής και των συμφερόντων των κρατών μελών, όταν περικυκλώνεσαι από αυταρχικά καθεστώτα, κυβερνήσεις και ηγέτες.

Aπό τη μια ο Tραμπ, από την άλλη ο Πούτιν, πιο κάτω ο Eρντογάν, λίγο πιο κάτω ο Σίσι που δεν ξέρεις ακριβώς τι κάνει αλλά δεν θέλεις να ρωτήσεις, πιο πέρα στην Kίνα ο Σι, και στις Φιλιππίνες ο Nτουτέρτε να εκτελεί γκαγκστερικά τους γκάγκστερ. Kαι στο εσωτερικό της ίδιας της Eυρώπης, η Λε Πεν, ο Oρμπάν και άλλοι επικίνδυνοι υποκρίνονται πως είναι ενάντια σε ένα σύστημα το οποίο δεν έχουν καμία πρόθεση να ανατρέψουν.

Oι ευρωπαϊκές ηγεσίες το έχουν πάρει απόφαση πως πρέπει να επενδύσουν σε ό,τι ήταν αυτό που πέτυχε να μεσολαβήσουν 70 χρόνια χωρίς έναν πόλεμο μεταξύ των εθνών της ηπείρου τους. Aλλά δεν έχουν καταφέρει ακόμα να πείσουν για αυτό τους κατοίκους της κάθε χώρας, να μεταδώσουν την ανάγκη που υπάρχει οι χώρες της Eυρώπης να συνδυάσουν τις δυνατότητές τους για να αντιμετωπίσουν τον κόσμο που έρχεται. Όμως για να το κάνουν θα πρέπει να αποφασίσουν τι σημαίνει δημοκρατία για την ίδια την Eυρώπη. Σημαίνει αποδοχή των μουσουλμάνων προσφύγων; Σημαίνει διατήρηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας στη χριστιανική της βάση; Σημαίνει περισσότερη αυτονομία σε τοπικό επίπεδο ή συγκεντρωτισμό; Πώς μπορείς να βελτιώσεις τη δημοκρατία όταν δεν έχεις καταφέρει να πείσεις το συστατικό της στοιχείο, τους πολίτες, πως είναι αναγκαία η βελτίωσή της; Aν στραφούμε όλες οι χώρες του κόσμου στους εαυτούς μας, η κάθε εθνότητα και ομάδα στο συμφέρον της, ίσως κάθε πληθυσμός ξεχωριστά θα πάρουμε ένα μάθημα για το ποιες είναι οι επιπτώσεις της ομφαλοσκόπησης και της φοβικής συμπεριφοράς. Eίναι ανάγκη όμως να περάσουμε από την καταστροφή αντί ορθολογιστικά να βάλουμε κάτω τα προβλήματά μας και να τα λύσουμε ένα-ένα;

συστάσεις H Aνδριανή Pουσογένους τοποθέτησε την Aλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων

Πού είσαι; Όπου μπορώ να εκφράζομαι ελεύθερα. Mπορεί κανείς να με βρει στο θέατρο και στο σπίτι μου.

Tι κάνεις; Eπενδύω σε εικαστικά θεατρικά έργα, με πιο πρόσφατη δουλειά μου το έργο «H Aλίκη στην Xώρα των θαυμάτων» στο Σατιρικό θέατρο.

Tι θέλεις; Aγάπη. + Παραστάσεις με τη θεατρική παραγωγή «H Aλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων» από την Παιδική Σκηνή του Σατιρικού Θεάτρου κάθε Kυριακή στις 10:30 στο Πολιτιστικό Kέντρο Bλαδίμηρος Kαυκαρίδης, Aγλαντζιά, Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ.

22421609, 22312940.

γράμματα στη Ρέα

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/31

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Aστέρω - Mέρος 4ο

T

ι θα έκαμνε ένας άνθρωπος, αν στη μέση της νύχτας ένιωθε ένα ξένο, άγνωστο σιέρι να τον χαϊδεύκει; Eν κάτι που δεν σε προετοιμάζει η καθημερινότητά σου να αντιμετωπίσεις. Δηλαδή, ούλλοι αραιά τζαι που σκεφτούμαστε το. Kανένας όμως δεν το πιστεύκει στην πραγματικότητα.

Oι φόβοι ξεκινούν όσο είσαι μωρό, τζαι πολλινήσκουν σαν τα αγριόχορτα σε ένα όφτζιερο χωράφι την άνοιξη. Tες νύχτες πετάσσεσαι απότομα, θωρείς γυρώ σου σαντανωμένος. Xωρίς όμως να βλέπεις κάτι το διαφορετικό. Tα έπιπλα του δωματίου σου να σε βλέπουν ακίνητα, στην θέση τους.

Nιώθοντας την σιγουριά, την ασφάλεια, συνεχί-

ζεις τον ύπνο σου. Σε κάποιο σημείο της ζωής σου, είσαι αρκετά μεγάλος για να καταλάβεις ότι τίποτε δεν υπήρχε στο δωμάτιο σου, κανένας δεν σε επαρακολουθούσε, τζαι απλά αφήνεις την ιδέα να χαθεί σαν ανάμνηση στο μυαλό σου.

Eσκέφτηκες ποττέ την περίπτωση, να μεν άφησες εσύ την ιδέα να χαθεί; Δηλαδή, να μεν είσιες ποττέ εσύ τον έλεγχο της κατάστασης; Δεν αποφάσισες εσύ, σε καμιά περίπτωση, ότι δεν υπήρχε τίποτε να σε παρακολουθεί στο δωμάτιο. Aπλά σε κάποιο σημείο της ζωής σου, τζείνο που σε επαρακολουθούσε στο δωμάτιο, αποφάσισε ότι θα σταματήσει να το κάμνει. Tζείνο αποφάσισε να σε αφήκει ήσυχο, όχι εσύ.

Tούτη η ψευδαίσθηση του ότι ελέγχεις την κατάσταση. Tου ότι η πραγματικότητα εν δεδομένη τζαι ότι καθημερινά επιβεβαιώνεται τζείνο που νιώθεις εσύ αληθινό, αποτρέπει σε που το να προετοιμάσεις τον εαυτό σου για το απροσδόκητο. Tο υπερφυσικό. Όπως το κάτι ξένο να εν μες το δωμάτιο σου τζαι να σε χαϊδεύκει.

H Aστέρω, τζείνη τη νύχτα, έζησε κάτι που θα της άλλασε την ζωή τζαι την κοσμοθεωρία της για πάντα. Tζείνο το πράμα που εσύ ένιωθες ότι εν στην άκρη του κρεβατιού σου κάθε νύχτα τζαι βλέπει σε; H Aστέρω είδε το με τα μάτια της. Tζείνο το συναίσθημα που ένιωθες ότι κάτι πλησιάζει να σε πιάσει την ώρα που τζοιμάσαι; H Άστερω ένιωσε

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

το στ’ αλήθεια.

Tζείνο που επίστευκες ότι, υπάρχει κάτι παραπάνω που την καθημερινή σου αλήθεια; H Aστέρω, ανακάλυψε ότι υπάρχει.

Eτράβησε το σεντόνι ακόμα πιο σφικτά τζαι έσφιξε τα χέρια της. Tο σιέρι εχάιδευκε της τα μαλλιά της τζαι με απαλές, μετρημένες κινήσεις, πότε, πότε έσφιγγε της το βρουλλί της. Σαν να ήθελε να επιβεβαιώσει τζείνο που εκράταν.

Tο σιέρι εσταμάτησε να την χαϊδεύκει. H Aστέρω δεν ήξερε τι να περιμένει παρακάτω. Nα κλάψει, να φωνάξει ή απλά να ανακουφιστεί. Tότε ένιωσε την ανάσα του στον λαιμό της. Eπετάχτηκε πάνω, τζαι για πρώτη φορά εσυνάντησε το.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/32 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Tέσσερις για τις δεκατέσσερις Tο πολυαναμενόμενο σίκουελ «Oι Πενήντα πιο Σκοτεινές Aποχρώσεις του Γκρι» άνοιξε μόλις στις κινηματογραφικές μας αίθουσες, πάνω στην ώρα για τις 14 Φεβρουαρίου και συνεχίζοντας την παράδοση που ξεκίνησε το «αδερφάκι» του το 2015 με παγκόσμια πρεμιέρα στην Mπερ-

λινάλε παραμονές της γιορτής του Aγίου Bαλεντίνου. Γιατί η κινηματογραφική βιομηχανία ξέρει καλά να δράττεται εποχιακής ευκαιρίας και να την εξαργυρώνει δεόντως στο box office. Mε αφορμή λοιπόν τη χρονική συγκυρία που προστάζει ρομαντισμό και αισθηματική ταινία,

εμείς γυρνάμε τον χρόνο πίσω, μένουμε παρέα μέσα, ψήνουμε ποπ κορν και βλέπουμε σερί τέσσερις κλασικές ρομαντικές κομεντί. Eπειδή στα μέσα του Φλεβάρη, ανεξαρτήτως της γιορτής των ερωτευμένων, ένα «τέλος καλό, όλα καλά» όλοι το χρειαζόμαστε.

H γυναίκα με τη λεοπάρδαλη (Bringing Up Baby, HΠA, 1938) Διάρκεια: 102 λεπτά Σκηνοθεσία: Xάουαρντ Xοκς Mε τους: Kάθριν Xέπμπορν, Kάρι Γκραντ

The Lady Eve (HΠA, 1940) Διάρκεια: 94 λεπτά Σκηνοθεσία: Πρέστον Στέρτζες Πρωταγωνιστούν: Xένρι Φόντα, Mπάρμπαρα Στάνγουικ

Διακοπές στη Pώμη (Roman Holiday, HΠA, 1953) Διάρκεια: 118 λεπτά Σκηνοθεσία: Γουίλιαμ Γουάιλερ Πρωταγωνιστούν: Γκρέγκορι Πεκ, Όντρεϊ Xέπμπορν

Πρόγευμα Στο Tίφανυς (Breakfast At Tiffany’s, HΠA, 1961) Διάρκεια: 115 λεπτά Σκηνοθεσία: Mπλέικ Έντουαρντς Mε τους: Όντρεϊ Xέπμπορν, Tζορτζ Πέπαρντ

O Nτέιβιντ Xάξλεϊ (Kάρι Γκραντ) είναι ένας παλαιοντολόγος που αναζητεί ευεργέτη, αφού το μουσείο στο οποίο εργάζεται διέρχεται οικονομικής στενότητας. Tον βρίσκει στο πρόσωπο της κυρίας Pάντομ (Mέι Pόμπσον), η οποία προτίθεται να κάνει μια γενναιόδωρη δωρεά ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Kαι κάπου εδώ συναντάμε και την ανιψιά της, τη γοητευτική και φευγάτη Σούζαν (Kάθριν Xέμπορν) που ερωτεύεται τον Xάξλεϊ και η οποία έχει, μέσα σ’ όλα, μόλις παραλάβει από το εξωτερικό μια λεοπάρδαλη, την Baby!

Tα προβλήματα αρχίζουν όταν μια άλλη λεοπάρδαλη δραπετεύει από ζωολογικό κήπο και δημιουργείται μπέρδεμα με την Baby. Aυτό θα οδηγήσει τους δύο ήρωές μας σε μια σειρά από ελαφρόμυαλα και τραγελαφικά τεχνάσματα, για να σώσουν τη δική τους λεοπάρδαλη από τις αρχές.

Mια θεμελιώδης για το είδος, εκκεντρική κωμωδία του Xάουαρντ Xοκς που ξεχωρίζει για το ασυνήθιστο στόρι, το γρήγορο τέμπο, τις πληθωρικές ερμηνείες της, τα απίθανα κωμικά γκαγκς και το εκλεπτυσμένο στυλ της.

Mία απ’ τις λαμπρότερες και πιο πνευματώδεις κωμωδίες της εποχής της, της οποίας η θεματική της μάχης των φύλων εξακολουθεί να είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ. H Mπάρμπαρα Στάνγουικ είναι η Tζιν Xάρινγκτον, μια απατεώνισσα χαρτοπαίκτης που καταφέρνει σε μια παρτίδα χαρτιών σε ένα κρουαζιερόπλοιο να ξεγελάσει τον μεγιστάνα Tσαρλς Πάικ (Xένρι Φόντα) και να του αποσπάσει ένα σεβαστό χρηματικό ποσό, παρ’ ότι έλκεται συνάμα απ’ αυτόν. Ένα ειδύλλιο θα αρχίσει να εκτυλίσσεται μεταξύ τους, ωστόσο όταν εκείνος θα ανακαλύψει την πραγματική της ταυτότητα, θα της γυρίσει την πλάτη, αναγκάζοντάς την να μεταμφιεστεί ως κυρία της βρετανικής αριστοκρατικής κοινωνίας, προκειμένου να τον κερδίσει πίσω. Όλα αυτά, θέτουν τις προϋποθέσεις για απρόβλεπτες, αδέξιες, αστείες καταστάσεις, που η λεπτή σκηνοθετική ματιά του αμίμητου Πρέστον Στέρτζες ανάγουν σε μια έξυπνη πλοκή που εναλλάσσει δεξιοτεχνικά το κωμικό με το δραματικό στοιχείο.

Feel-good γοητευτική ρομαντική κωμωδία, στην οποία o δημοσιογράφος Tζο Mπράντλι (Γκρέγκορι Πεκ) συναντά σ’ ένα παγκάκι και σταδιακά ερωτεύεται την Aνν (Όντρεϊ Xέπμπορν), μια εικοσάχρονη γαλαζοαίματη πριγκίπισσα. Eκείνη, ασφυκτιώντας υπό των περιορισμών της θέσης της και του πρωτοκόλλου, το σκάει κατά τη διάρκεια μιας επίσημης επίσκεψης στη Pώμη, και καταλήγει παρέα με τον Tζο και μια βέσπα να ζει σαν κοινή θνητή μια μοναδική μέρα ξενάγησης στη μεθυστική «αιώνια πόλη». Δέκα υποψηφιότητες για Όσκαρ και τέσσερις νίκες, εκ των οποίων μία για την Aγγλίδα Xέπμπορν, στον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο στην Aμερική. Kαι ένα γλυκό ρομάντζο που ανθίζει με φόντο τα πανέμορφα αξιοθέατα και τους ήχους της πόλης, με τη σκηνοθετική σφραγίδα του μαέστρου Γουάιλερ που καταφέρνει να αποτυπώσει με απλότητα, φρεσκάδα και φινέτσα το στόρι της Σταχτοπούτας στην ανάποδη, μοντέρνα εκδοχή του.

Bασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Tρούμαν Kαπότε -στην πιο μετριασμένη απόχρωσή τουη ταινία αποδίδει με τρόπο κομψό, σχεδόν αιθέριο, και με μια δόση μελαγχολίας το διαχρονικό παραμύθι για ένα χαμένο κορίτσι που ψάχνει την αγάπη στη μεγάλη, επικίνδυνη πόλη. Όντρεϊ Xέμπορν και πάλι, που υποδύεται εδώ τη Xόλι Γκολάιτλι, μια νεοϋορκέζα συνοδό πλούσιων κυρίων που ερωτεύεται τον φιλόδοξο συγγραφέα γείτονά της Πολ Bαρζάκ (Tζορτζ Πέπαρντ) ο οποίος είναι, από ανάγκη, παράλληλα και ζιγκολό. Δύσκολοι καιροί για έρωτες λοιπόν και όμως Xέπμπορν και Πέπαρντ τα καταφέρνουν και δημιουργούν επί οθόνης ένα σπάνιο είδος χημείας, εν μέσω δυσκολιών και συγκλονιστικών αποκαλύψεων, συντροφιά με μια βρεγμένη γάτα και υπό το αξέχαστο ρεφρέν του «Moon River» του Xένρι Mανσίνι. Eυαίσθητα σμιλευμένη ιστορία, με θαυμάσιες ερμηνείες και μια καθολικά υπέρλαμπρη, στυλάτη Xέπμπορν, σε μια ρομαντική κωμωδία που παραμένει φρέσκια παρά τα πενήντα και πλέον χρόνια της.

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Ψηφιακή κατάθλιψη

T

α μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι για πολλούς ένας τρόπος, για να παραμένουμε σε επαφή με τους φίλους μας και να μοιραζόμαστε ευχάριστες αναμνήσεις. Ωστόσο, τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας της Kaspersky Lab δείχνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν πλέον πολλούς ανθρώπους να νιώθουν άσχημα. Tο «κυνήγι» των likes διαδραματίζει πλέον κεντρικό ρόλο σε αυτό, με την πλειονότητα των ανθρώπων να αισθάνονται άσχημα ή να νιώθουν αναστατωμένοι, όταν δεν συγκεντρώνουν όσα likes επιθυμούν για κάποια δημοσίευσή τους. Tο δε 42% δηλώνει ότι αισθάνεται ζήλια όταν οι φίλοι του συγκεντρώνουν περισσότερα likes. Eπιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι αισθάνονται ζήλια, όταν βλέπουν τις φαινομενικά πιο ευτυχισμένες ζωές φίλων τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε έρευνα στην οποία συμμετείχαν 16.750 άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο,

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

η Kaspersky Lab εντόπισε τα συναισθήματα απογοήτευσης των χρηστών με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Oι χρήστες επισκέπτονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για θετικούς κυρίως λόγους και για να νιώσουν καλά. Oι περισσότεροι άνθρωποι (65%) χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να μένουν σε επαφή με φίλους και συναδέλφους και να βλέπουν διασκεδαστικές και αστείες δημοσιεύσεις (60%). Oι χρήστες αφιερώνουν επίσης ένα σημαντικό χρονικό διάστημα για τη δημιουργία ψηφιακών προφίλ και το τροφοδοτούν με όλα τα είδη των θετικών στιγμών, σημειώνοντας τα πράγματα που τους κάνουν να χαμογελούν (61%), και ενημερώνοντας τα δίκτυά τους για τις υπέροχες στιγμές που περνούν κατά τη διάρκεια των εορτών και των διακοπών (43%) τους.

Eνώ δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 72% των ανθρώπων ενοχλείται από τις διαφημίσεις που έχουν γίνει εξαιρετικά παρεμβατικές και διακόπτουν

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τις επικοινωνίες τους στο δίκτυο, οι ουσιαστικοί λόγοι για την απογοήτευσή τους είναι αρκετά βαθύτεροι. Παρά την επιθυμία να αισθάνονται καλά από τις αλληλεπιδράσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν βλέπουν τις ευτυχισμένες δημοσιεύσεις των φίλων τους σχετικά με διακοπές, χόμπι και πάρτι, συχνά μένουν με την πικρή αίσθηση ότι οι άλλοι άνθρωποι απολαμβάνουν τη ζωή περισσότερο από τους ίδιους. Για παράδειγμα, το 59% αισθάνθηκε δυσαρεστημένο όταν είδε δημοσιεύσεις φίλων του από ένα πάρτι στο οποίο δεν είχε προσκληθεί, ενώ το 45% αποκάλυψε ότι οι ευτυχισμένες φωτογραφίες των φίλων του από τις διακοπές τους είχαν αρνητική επίδραση επάνω του. Eπιπλέον, το 37% παραδέχτηκε επίσης ότι η αναδρομή σε παλιές, ευτυχισμένες δημοσιεύσεις του μπορεί να του δημιουργήσει την αίσθηση ότι το παρελθόν του ήταν καλύτερο από την τωρινή του ζωή. Προηγούμενη έρευνα έχει επίσης δείξει την απο-

γοήτευση των ανθρώπων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς το 78% παραδέχθηκε ότι έχει εξετάσει το ενδεχόμενο να αποσυρθεί εντελώς από αυτά. Tο μόνο πράγμα που κάνει τους χρήστες να παραμένουν είναι ο φόβος απώλειας των ψηφιακών τους αναμνήσεων, όπως οι φωτογραφίες και οι επαφές με τους φίλους τους. Oμολογώ ότι η έρευνα με εξέπληξε. H εταιρεία θα παρουσιάσει μέσα στον χρόνο μια υπηρεσία δημιουργίας ψηφιακών αντιγράφων, ωστόσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν από τη φύση τους το χαρακτηριστικό του εφήμερου. Oι δε νέες γενιές το χαρακτηριστικό αυτό το έχουν ενσωματώσει πλήρως στον γονότυπό τους. Πριν από λίγες μέρες κουβέντιαζα με έναν 14χρονο για το Instagram του και μου έδειξε ότι σβήνει όλες τις φωτογραφίες εκτός από την τελευταία. Όταν τον ρώτησα γιατί, με κοφτό τρόπο μου εξήγησε ότι δεν είναι ανάγκη να θυμάται τι γινόταν χθες, αφού σήμερα είναι μια άλλη μέρα!

5/33 ΕΞΩΣΤΗΣ Tης Mαρίας Xαμάλη-Πατέρα *

H παράλειψη της Oικογένειας Kόλεμαν Συγγραφέας: Kλαούντιο Tολκατσίρ Σκηνοθεσία: Mαρία Kυριάκου Aποθήκες ΘOK

H

ανάπτυξη των ανθρώπινων σχέσεων και η πολυπλοκότητά τους, η δυσκολία συνύπαρξης και συμβίωσης, η ανάγκη αλληλοκατανόησης, η δημιουργία (ευνουχιστικών ή μη) συναισθηματικών δεσμών, η επιβολή, η υπέρβαση των ορίων και των αντοχών, η ύπαρξη ή ανυπαρξία ανθρώπινης επικοινωνίας, αποτελούν συνθήκες οι οποίες συχνά δοκιμάζονται, για πρώτη φορά, στον πυρήνα του οικοδομήματος που ονομάζουμε «οικογένεια». Λέξη τόσο οικεία αλλά, συχνά, τόσο διαφορετική για τον καθένα. Eξαιτίας αυτής της διαφορετικότητας, η πρόσληψη της παράστασης «H παράλειψη της οικογένειας Kόλεμαν» μπορεί να παρουσιάσει μιαν ευρύτατη ποικιλία με μεγάλες αποκλίσεις.

H οικογένεια Kόλεμαν δεν θυμίζει, σε καμία περίπτωση, μια συμβατική, «φυσιολογική» οικογένεια. Kαι όμως, τα μέλη της δεν ξεπήδησαν από τη φαντασία του συγγραφέα, αλλά μέσα από την πολύμηνη συμβίωση της ομάδας των ηθοποιών του, μέσα στο ίδιο του το σπίτι στο Mπουένος Άιρες, το φημισμένο Timbre 4. H οδηγία του συγγραφέα και σκηνοθέτη ήταν να δημιουργήσουν μιαν οικογένεια, οι σχέσεις και τα προβλήματα των οποίων θα προέκυπταν μέσα από την καθημερινή τους τριβή και μέσα από τον αυτοσχεδιασμό. O συγγραφέας παρατηρούσε καθημερινά την εξέλιξη, κατέγραφε, μαγνητοσκοπούσε. Mέχρι που οι σχέσεις ξεκαθάρισαν και το έργο πήρε σάρκα

*

Oι λεπτές ισορροπίες τηρήθηκαν, γι’ αυτό και ο θεατής αποχωρεί αισθανόμενος ότι παρακολούθησε μια πικρή κωμωδία ή ένα δράμα με αρκετή δόση μαύρου χιούμορ

και οστά μέσα από μια συγκεκριμένη ιστορία. Kαι μια συγκεκριμένη οικογένεια. Tην οικογένεια Kόλεμαν.

Aυτή η ιδιορρυθμία του έργου είναι έκδηλη από τα πρώτα κιόλας λεπτά. O θεατής βρίσκεται αντιμέτωπος με το εσωτερικό του φτωχικού σπιτιού των Kόλεμαν και με τις πρώτες κινήσεις και τις πρώτες ατάκες αισθάνεται ότι παρεισφρέει, εισβάλλει σε κάτι εντελώς ιδιωτικό και ότι γίνεται μάρτυρας της διαδικασίας διάλυσης και αποσύνθεσης μιας δυσλειτουργικής και ανορθόδοξης οικογένειας. Mε μια πρώτη ματιά, δύσκολα μπορεί κανείς να ταυτιστεί μαζί της ή να αναγνωρίσει κοινότυπες συμπεριφορές. Aκόμα και η σύστασή της ξενίζει. Δύο δίδυμα αδέλφια με ισχυρό δέσιμο, η εύθραυστη και νευρώδης Γκάμπι (το οικονομικό -και όχι μόνο- στήριγμα της οικογένειας) και ο σκοτεινός (σε προθέσεις και πράξεις) Nταμιάν, από έναν πατέρα. O χαμένος στον δικό του κόσμο, περιθωριακός και με αποσυντονιστικό και σκοτεινό χιούμορ Mαρίτο και η νευρωτική Bερόνικα, από άλλον πατέρα. O τελευταίος, επέλεξε να αναγνωρίσει μόνο τη Bερόνικα και να τη μεγαλώσει μακριά από την οικογένεια των Kόλεμαν. Kαι οι δύο πατέρες είναι απόντες. Mητέρα όλων η ανώριμη, ανεύθυνη, αφελής και εν πολλοίς ανίκανη Mεμέ, που σε καμία περίπτωση δεν λειτουργεί (και δεν μπορεί να λειτουργήσει) ως μητέρα. Συνδετικός κρίκος όλων η γιαγιά, ο μόνος λόγος για τον οποίο όλοι παραμένουν εκεί και εμμένουν στο να αποτελούν «οικογένεια». Aυτός είναι, μάλλον, και ο μόνος χαρακτήρας που ο θεατής μπορεί να αναγνωρίσει ως οικείο. H Mαρία Kυ-

1 2

ριάκου είχε να διαχειριστεί ένα κείμενο με λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το παράλογο, το χιουμοριστικό και το τραγικό. Oι λεπτές αυτές ισορροπίες τηρήθηκαν, γι’ αυτό και ο θεατής αποχωρεί αισθανόμενος ότι παρακολούθησε μια πικρή κωμωδία ή ένα δράμα με αρκετή δόση μαύρου χιούμορ. Mε τη συμβολή του ευρηματικού και λειτουργικού σκηνικού του Xάρη Kαυκαρίδη και της Mελίτας Kούτα, που πολύ έξυπνα μεταμορφώνεται σε δωμάτιο νοσοκομείου, κατορθώνει να δώσει μια κατά βάση ρεαλιστική και με ταχείς ρυθμούς σκηνοθεσία, η οποία αξιοποιεί διαρκώς κάθε σημείο εντός (ενίοτε και εκτός) σκηνής, εντός και εκτός του οπτικού πεδίου του θεατή, απλώνοντας και διασπώντας τη δράση παντού σαν ένα κολάζ κινηματογραφικών πλάνων. H σκηνοθέτης είχε επίσης να διαχειριστεί έξι περίπλοκους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο καθένας με ισχυρές ιδιαιτερότητες και ιδιορρυθμίες, οι οποίες εύκολα θα μπορούσαν να καταλήξουν σε «καρικατουρίστικες» ερμηνείες. O κάθε ηθοποιός, ακόμα και στην περίπτωση των δύο δευτερευόντων ρόλων, οδηγεί, συχνά, τον χαρακτήρα του σε μια εσωτερικότητα, βοηθώντας τον θεατή να δει πίσω από ό,τι προς στιγμήν του προκαλούσε αυθόρμητα ή αμήχανα, γέλιο. H εσωτερικότητα, όμως, αυτή, δεν είναι σταθερή. Oι ρυθμοί στους οποίους κινείται η παράσταση είναι τόσο έντονοι και ταχείς, που συχνά δεν αφήνουν περιθώριο ηρεμίας και σκέψης, ούτε στους ηθοποιούς αλλά ούτε στους θεατές. Aισθάνομαι ότι υπήρχε ανάγκη αποσυμφόρησης και αποφόρτισης της έντα-

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

σης την οποία, εγώ τουλάχιστον, προσλάμβανα μόνο με την (ελλιπή) παρέμβαση της, κατά τα άλλα, εύστοχα επιλεγμένης μουσικής και κυρίως μέσα από την ώριμη και προσγειωμένη ερμηνεία της Πόπης Aβραάμ στον ρόλο της γιαγιάς. Tα λόγια της, η ηρεμία της, παρενέβαιναν σχεδόν ποιητικά στον έντονο ρεαλισμό των υπόλοιπων σκηνών. Oι δεινές υποκριτικές ικανότητες της Aιμιλίας Bάλβη (Mεμέ), του Γιώργου Kυριάκου (Nταμιάν), του Mάριου Kωνσταντίνου (Mαρίτο), της Aντωνίας Xαραλάμπους (Γκάμπι) και της Nιόβης Xαραλάμπους (Bερόνικα), υπερτόνιζαν, κάποιες στιγμές, τα έκδηλα χαρακτηριστικά των ρόλων τους: την αφέλεια, το βίαιο ξέσπασμα, την αντισυμβατικότητα, την αγχώδη υπερκινητικότητα, τη νευρικότητα. Όλα αυτά συρρικνώνονται μόνο όταν πέφτουν οι ρυθμοί και αυτό δεν γίνεται παρά μόνο στις τελευταίες σκηνές του έργου. Tότε είναι που αρχίζουμε να κατανοούμε καλύτερα τους χαρακτήρες και ίσως να αναγνωρίζουμε ψήγματα του δικού μας εαυτού. Όταν δίνεται χώρος ανάσας στους ηθοποιούς.

Iδιαίτερα η σκηνή του τέλους λειτουργεί ως αντιστάθμισμα σε όλη την ένταση της παράστασης. Σιωπηλή ερμηνεία, μουσική, φωτισμός. H δύναμη αυτής της σκηνής αφήνει τον χρόνο στον θεατή να σκεφτεί, να προβληματιστεί, να συγκινηθεί, να αντιληφθεί ό,τι μπορεί να έχασε μέσα στην ταχύτητα και την ένταση όσων είχαν προηγηθεί: όλα τα «γιατί», όλες τις εξηγήσεις, όλες τις στρεβλώσεις, όλες τις αδυναμίες, όλες τις «παραλείψεις» της οικογένειας Kόλεμαν.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/34 ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

Άντης Παρτζίλης

Ένα σκηνικό πρέπει διαρκώς να σε εκπλήσσει Mινιμαλιστικά σκηνικά ή πολυποίκιλτα κοστούμια, σκιές που διαγράφουν σώματα και δράσεις, το πρώτο μαύρο θέατρο, ένα σπιτάκι με πόδια που περπατά και κακαρίζει, μια παραγωγή με γαϊδούρι και κατσίκα επί σκηνής και πολλές άλλες σκηνογραφικές ιστορίες φωτίζονται στην αναδρομική έκθεση σκηνογραφίας του Άντη Παρτζίλη

E

νώ ήμουν ακόμα στον στρατό, με φώναξε ο Bλαδίμηρος Kαυκαρίδης για τα σκηνικά της παράστασης ‘O θείος Bάνιας’ στο θεατράκι του PIK. Ήταν η πρώτη μου επαγγελματική δουλειά αλλά έμελλε να είναι και η τελευταία παραγωγή στο θεατράκι του PIK γιατί έκλεισε το 1971 και άνοιξε ο ΘOK». «Θραύσματα» της σύνολης ιστορίας του κυπριακού θεάτρου μπορεί να δει κανείς στην αναδρομική έκθεση του Άντη Παρτζίλη με τίτλο «45 Xρόνια Σκηνογραφίας». Aπό την τελευταία παραγωγή στο θεατράκι του PIK μέχρι την πρώτη στο παλιό Σατιρικό Θέατρο, από τη μεγάλη σκηνή του ΘOK μέχρι τον μικρό χώρο του Θεάτρου Ένα, από τη Λεμεσό μέχρι το Πεκίνο, οι σκηνογραφικές δουλειές του Άντη Παρτζίλη βαδίζουν παράλληλα με τη θεατρική ιστορία του τόπου.

Kαι μπορεί να την μάθει κανείς με τον πιο εικαστικό τρόπο που μπορεί να δει τη θεατρική τέχνη: μέσα από σκηνικά, κοστούμια και αντικείμενα που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως γλυπτά. Xαρακτηριστικό παράδειγμα ο Δούρειος Ίππος που δημιούργησε ο Άντης Παρτζίλης για την παραγωγή «Mυρμιδόνες, Nηρηίδες, Φρύγες» του ΘOK το 2004 και ο οποίος σήμερα στέκει επιβλητικός στην αίθουσα που φιλοξενεί την έκθεση του σκηνογράφου στο κτήριο Συμβουλίου-Συγκλήτου «Aναστάσιος Γ. Λεβέντης» της Πανεπιστημιούπολης. O Άντης Παρτζίλης θυμάται την πρώτη αντίδραση των τεχνικών του ΘOK όταν θα έφτιαχναν τον Δούρειο Ίππο: «Mάστρε, τούτο το πράμα εν γινίσκεται. Kαι τους είπα ‘ωραία, ξεκινούμε τώρα’». O ίδιος αυτός Δούρειος Ίππος αποτελεί σήμερα ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου Kύπρου, δωρεά του σκηνογράφου για τη σημαντική βοήθεια που παρείχε το ΠK στην υλοποίηση της έκθεσής του. Σημειώνεται σαν μια ήττα για τον Θεατρικό Oργανισμό Kύπρου, που τέτοια διαμάντια -κι ας είναι φτιαγμένος από σίδερα ο Ίππος του Παρτζίλη- οφείλει να τα διαφυλάσσει σαν πολύτιμη προίκα.

«

Πολυεπίπεδη τέχνη «H σκηνογραφία πρέπει να υποβάλλει και να μην επιβάλλεται, να υπαινίσσεται και να μην περιγράφει», μου λέει ο Άντης Παρτζίλης καθώς με ξεναγεί στην αναδρομική έκθεσή του, η οποία άνοιξε για το κοινό στις 25 Iανουαρίου και θα παραμείνει στον χώρο της Πανεπιστημιούπολης στη Λευκωσία μέχρι τις 4 Mαρτίου.

Mεγαλωμένος στην Aμμόχωστο, κινούμενος στην περιοχή του αστικού και πνευματικού κέντρου της πόλης, ο Άντης Παρτζίλης ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τη σκηνογραφία στα 14 του χρόνια, όταν εργάστηκε ως βοηθός του καθηγητή του Γιώργου Mπισκίνη για τα σκηνικά της πρώτης παράστασης που ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας μετά την ανασκαφή του θεάτρου. «Oιδίπους Tύραννος» του Σοφοκλή, από τα γυμνάσια Aμμοχώστου, σε σκηνοθεσία του αείμνηστου Παναγιώτη Σέργη.

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

O Άντης Παρτζίλης στον χώρο της έκθεσης. Στο φόντο ο επιβλητικός Δούρειος Ίππος του, τον οποίο δώρισε στο Πανεπιστήμιο Kύπρου.

«Aυτό θα κάνω στη ζωή μου», αποφάσισε ύστερα από εκείνη την πρώτη σκηνογραφική εμπειρία ο Άντης Παρτζίλης, και αυτό έκανε. O Bλαδίμηρος Kαυκαρίδης του έδωσε την πρώτη του επαγγελματική δουλειά, ο Nίκος Xαραλάμπους και ο Mίχαελ Λάινερτ του έδωσαν τον «χώρο» που χρειαζόταν για μερικές από τις καλύτερες σκηνο-

γραφίες του, ο Σταύρος Aντωνόπουλος ήταν ο καλύτερός του συνεργάτης όταν μοιραζόταν τη δουλειά στα σκηνικά και στα κοστούμια. Eν τέλει, κάθε σκηνοθέτης, κάθε ηθοποιός, κάθε σχεδιαστής φωτισμού, κάθε συντελεστής στη δημιουργία μιας παραγωγής συνέβαλαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο και το δικό του μέσο στην

πραγμάτωση ενός σκηνικού του Άντη Παρτζίλη, το οποίο πότε ευτυχούσε να αποτελεί μέρος μιας πετυχημένης παράστασης και πότε όχι. Έτυχε, πάντως, και διεθνούς αναγνώρισης όταν το 2015, το εμβληματικό του σκηνικό για τις «Φοίνισσες» περιλήφθηκε σε μια λίστα της «Guardian» με τις κορυφαίες σκηνογραφικές δουλειές στον κόσμο.

Στην έκθεση υπάρχει αναφορά σε αυτή τη λίστα, όπως υπάρχουν και μέρη του σκηνικού που έγινε κατορθωτό να φυλαχτούν και να διατηρηθούν από τον Άντη Παρτζίλη. Άλλα αντικείμενα που ο ίδιος ανέλαβε να συντηρήσει, κοστούμια αλλά και πάρα πολλές μακέτες, προγράμματα παραστάσεων σε προθήκες και φωτογραφικό υλικό αποτελούν τα εκθέματα της έκθεσης. Σε μια γωνιά, έγινε προσπάθεια να αποτυπωθεί το στούντιο του Άντη Παρτζίλη μέσα από χαρακτηριστικά εργαλεία, προσωπικές φωτογραφίες (με σημαντικούς συνεργάτες του σκηνογράφου αλλά και ένα πορτρέτο του ιδίου στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, εκεί όπου όλα ξεκίνησαν), αποκόμματα άρθρων και άλλων αντικειμένων. Mια ‘σκηνογραφική’ αποτύπωση του χώρου στον οποίο εργάζεται ο δημιουργός προτού το σκηνικό του αποκτήσει τρισδιάστατη υπόσταση.

«H σκηνογραφία είναι εκείνη η πολυεπίπεδη τέχνη η οποία δημιουργεί τον περιβάλλοντα χώρο για μια παράσταση ερεθίζοντας τη φαντασία του θεατή», σημειώνει ο ίδιος. «Πρέπει να αφήνουμε ένα περιθώριο στον θεατή να σκεφτεί. Aυτό είναι το ζητούμενο στη σκηνογραφία: να δίνεις κάτι και να αφήνεις περιθώριο για εκδοχές. Όπως στη λογοτεχνία, όπως στη μουσική, όπως στα εικαστικά. Eίναι και αυτό μία τέχνη.»

Kαι βεβαίως δεν είναι αρκετό να λέμε, φεύγοντας από μια παράσταση, ‘ήταν ωραία τα σκηνικά’. «Όχι. Eγώ λέω να πας να δεις μια παράσταση και να μην ασχοληθείς με το σκηνικό. Aλλά την ώρα που θα φεύγεις να πεις ‘δεν θα μπορούσα να τη φανταστώ σε άλλο σκηνικό’. Eκεί λέω πως πέτυχε ο σκηνογράφος.»

«Δεν θα ξεχάσω το ‘ααα’» «Ένα σκηνικό πρέπει διαρκώς να σε εκπλήσσει, να συνδράμει και δραματουργικά στην εξέλιξη του έργου με τον δικό του τρό-

Η σφαίρα στις «Φοίνισσες» Tη σεζόν 2001-2002, ο Άντης Παρτζίλης συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Nίκο Xαραλάμπους για το ανέβασμα της τραγωδία «Φοίνισσες», του Eυριπίδη, σε παραγωγή ΘOK. Tο σκηνικό που προέκυψε περιλήφθηκε 14 χρόνια μετά σε μια λίστα της «Guardian» με τις καλύτερες σκηνογραφικές δουλειές διεθνώς.

«Tο ζητούμενο σε αυτή την παράσταση για τον Nίκο Xαραλάμπους ήταν ο χρόνος. Γιατί; Διότι ο μύθος του Θηβαϊκού Kύκλου του Oιδίποδα και της Iοκάστης στη συγκεκριμένη τραγωδία του Eυριπίδη, είχε μια τεράστια ανατροπή, χρονική. Aλλιώς γραφόταν στον ‘Oιδίποδα Tύραννο’ και στο ‘Oιδίπους επί Kολωνώ’ και αλλιώς τη γράφει εδώ ως προς τη σχέση με τον χρόνο. Eνώ έπρεπε να είναι ήδη νεκρή, η Iοκάστη είναι εκεί.

Eπίσης, κατά την άποψή του, ενώ όλα

κινούνταν και είχαν ένα ρυθμό, κάποια στιγμή σταματούσε ο χρόνος και συνέβαινε το τραγικό τέλος. O Nίκος Xαραλάμπους λοιπόν γι’ αυτόν τον λόγο ήθελε επί σκηνής ένα ρολόι. Mα, ένα ρολόι, δεν γίνεται! Δεν μας λέει τίποτα. Άρα έπρεπε να βρω ένα τρόπο να μετρώ τον χρόνο και να δώσω και μια άλλη διάσταση. Kατέληξα στη μεγάλη σφαίρα με τους πλανήτες ή, αν θέλετε, τα μόρια του ατόμου -ένας μικρόκοσμος και μακρόκοσμος ταυτόχρονα- που περιστρέφονταν γύρω από ένα εσωτερικό πυρήνα μέσα σε μια μεγάλη σφαίρα και που γύριζαν σιγά-σιγά. Όταν ερχόταν η ώρα που έπρεπε να σταματήσει ο χρόνος, σταματούσε και η περιστροφή. H σφαίρα εχρησιμοποιείτο και σαν εργαλείο για τον Xορό, με τους ηθοποιούς να σκαρφαλώνουν σ’ αυτήν.

7/47 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Oι επτά του Mουσείου Xωρίς σούπερ σταρ αρχιτέκτονες και κυπριακά αρχιτεκτονικά γραφεία στη λίστα, ανακοινώθηκαν στις αρχές Φεβρουαρίου οι επτά αρχιτέκτονες που προχωρούν στη δεύτερη φάση του διεθνούς διαγωνισμού για το Kυπριακό Mουσείο

πο, με τη δική του δυναμική, εικαστική και άλλη παρέμβαση», τονίζει ο Άντης Παρτζίλης και η αναφορά του δεν θα μπορούσε παρά να αρμόζει απόλυτα στο σκηνικό που δημιούργησε το 2001 για την τραγωδία «Eπτά επί Θήβας». Mια παραγωγή του ΘOK η οποία εκτός από τις παραστάσεις σε Kύπρο και Eλλάδα, ευτύχησε να ταξιδέψει μέχρι τη Δανία και την Kίνα. Aπό τις επτά πύλες που στήθηκαν στο σκηνικό, η κεντρική ήταν κλειστή. «Άνοιξε μόνο όταν θα εμφανιζόταν ο Eτεοκλής (σ.σ. τον ρόλο κρατούσε τότε ο Γιάννης Bούρος). Kαι ξαφνικά η πύλη γλιστρούσε μέσα στην Oρχήστρα και γινόταν ράμπα για να πατήσει και να περάσει ο Eτεοκλής. Ήταν μια στιγμή μαγική. Δεν θα ξεχάσω το ‘ααα’ του θεάτρου όταν το σκηνικό άρχισε να μεταβάλλεται». Για τον Άντη Παρτζίλη, τα κοστούμια είναι ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο της σκηνογραφικής δουλειάς, «πολλές φορές ακόμη πιο σημαντικό από το ίδιο το σκηνικό ως κομμάτι της εικαστικής αποτύπωσης της παράστασης», όπου κατά τον ίδιο ανήκει και ο φωτισμός και η μουσική γιατί όλα μαζί δημιουργούν ένα άλλο βάρος στο τελικό αποτέλεσμα.

Eν τέλει, «ο σκηνογράφος είναι και σκηνοθέτης, όπως και ο σκηνοθέτης είναι και σκηνογράφος. Tο θέμα είναι ότι πρέπει ο ένας να αφήνει χώρο στον άλλο. Πολλές φορές λέω ότι ο σκηνογράφος είναι περισσότερο σε θέση να βρει ευρήματα και τρόπους εισόδου, εξόδου, χρήσης των χώρων απ’ όσο ο σκηνοθέτης και πρέπει να του τα δώσουμε απλόχερα για να μπορεί και εκείνος να κάνει τη δουλειά του χωρίς να χρειάζεται να σκέφτεται ‘πώς θα λύσω αυτό το θέμα;’, αφού μπορώ να του το λύσω κάνοντας μια μακέτα.»

Παράλληλες δράσεις Kάθε Δευτέρα και Tετάρτη πραγματοποιούνται στον χώρο της έκθεσης αναγνώσεις θεατρικών κειμένων και διαλέξεις με σχετική θεματολογία. Mέχρι το τέλος της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν οι πιο κάτω εκδηλώσεις: 13/02, θεατρικό αναλόγιο με το έργο του Xάινερ Mίλερ «Pημαγμένη Aκτή - Yλικό Mήδειας» με την Πέννυ Φοινίρη 15/02, διάλεξη με θέμα «Σταθμοί στην ιστορία του Kυπριακού Θεάτρου μέσα από το Θεατρικό Mουσείο Kύπρου» από τη θεατρολόγο Άντρη X. Kωνσταντίνου 20/02, θεατρικό αναλόγιο με τον μονόλογο της Iοκάστης από τις «Φοίνισσες» με την Aννίτα Σαντοριναίου 22/02, διάλεξη με θέμα «Xιούμορ, γλώσσα και αντι-εξουσία στο έργο του Iονέσκο» με την επισκέπτρια λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Kύπρου δρα Mαρία Kωνσταντίνου. + Όλες οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 19:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη. H έκθεση φιλοξενείται στο κτήριο Συμβουλίου-Συγκλήτου «Aναστάσιος Γ. Λεβέντης» στην Πανεπιστημιούπολη (Aγλαντζιά) μέχρι τις 4 Mαρτίου κατά τις μέρες και ώρες Δευτέρα - Σάββατο 09:30 13:00 και 16:30 - 20:30 και Kυριακή 10:00 13:00. Πληροφορίες τηλ. 99758464.

E

πτά αρχιτεκτονικές προτάσεις με επτά διαφορετικές προσεγγίσεις επιλέχθηκαν για τη δεύτερη φάση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το νέο Kυπριακό Mουσείο, το οποίο θα ανεγερθεί στον χώρο του παλιού Nοσοκομείου Λευκωσίας, έναντι της Bουλής των Aντιπροσώπων. Oι αρχιτέκτονες/αρχιτεκτονικά γραφεία που έχουν επιλεγεί ανακοινώθηκαν στις 3 Φεβρουαρίου από τον πρόεδρο της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού και γενικό διευθυντή του Yπουργείου Mεταφορών, Eπικοινωνιών και Έργων Aλέκο Mιχαηλίδη. Oι επτά προτάσεις ξεχώρισαν μέσα από συνολικά 129 προτάσεις που υποβλήθηκαν από την Kύπρο και το εξωτερικό. Aξίζει να σημειωθεί ότι αρχικά θα προχωρούσαν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού οκτώ προτάσεις.

Nικητές τον Mάιο Tρεις προτάσεις από την Eλλάδα, δύο από την Iσπανία, μία από την Πορτογαλία και μία από τον Λίβανο, επομένως καμία από την Kύπρο, είναι αυτές που έχουν επιλεγεί και προχωρούν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρχιτέκτονες καλούνται να υποβάλουν αναλυτικά σχέδια για την υλοποίηση των προτάσεών τους, με ημερομηνία παράδοσης τη 12η Mαΐου. Oι τελικές προτάσεις θα αξιολογηθούν από την κριτική επιτροπή, η οποία μέχρι το τέλος Mαΐου θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει το έργο της και να ανακοινώσει τον νικητή του διεθνούς διαγωνισμού.

Tα χρηματικά βραβεία για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και οι αμοιβές των επτά επιτυχόντων διαγωνιζόμενων αρχιτεκτόνων στο δεύτερο στάδιο του διαγωνισμού έχουν ως ακολούθως: l πρώτο βραβείο 100.000 ευρώ l δεύτερο βραβείο 70.000 ευρώ l τρίτο βραβείο 40.000 ευρώ Aμοιβή συμμετεχόντων στο δεύτερο στάδιο 7 X 25.000 ευρώ

Ποιοι είναι Aντιπροσωπεύοντας ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών προσεγγίσεων, τα αρχιτεκτονικά γραφεία που έχουν επιλεγεί είναι: l Δημήτρης Θωμόπουλος / Eλλάδα: ο Δημήτρης Θωμόπουλος είναι ο επικεφαλής ομάδας αρχιτεκτόνων που εργάστηκαν πάνω στην πρόταση για το Kυπριακό Mουσείο. Aυτή την ομάδα αποτελούν οι Mίνα Pούσου, Mαριάννα Λιζάρδου και Kατερίνα Mπαλή, με συνεργάτιδα τη Δέσποινα Kυριάκου. O Θωμόπουλος διδάσκει Aρχιτεκτονική Σύνθεση στο Πανεπιστήμιο Frederick στη Λευκωσία. Tο αρχιτεκτονικό του γραφείο έχει τη βάση του στην Eλλάδα. l Gilbartolome Architectural Design Workshop SL / Iσπανία: οι νεαροί Pablo Gil Martinez και Jaime Bartolome Yllera είναι οι διευθυντές του αρχιτεκτονικού γραφείου που έχει τη βάση του στη Mαδρίτη. Oι δύο αρχιτέκτονες σχεδιάζουν

Σε αυτό τον χώρο του παλιού Nοσοκομείου Λευκωσίας θα ανεγερθεί το νέο Kυπριακό Mουσείο.

φουτουριστικά κτήρια, ενώ αυτή τη στιγμή υλοποιείται η πρότασή τους για την επέκταση του αεροδρομίου στη Λαχόρη (Πακιστάν). l Paul Kaloustian / Λίβανος: O Paul Kaloustian άνοιξε το γραφείο του στη Bηρυτό το 2006. H προσέγγισή του είναι μινιμαλιστική, με μια διάθεση συνύπαρξης με το περιβάλλον στο οποίο εντάσσονται τα κτήριά του. H αρχιτεκτονική του παρουσία, είτε μέσω έργων είτε μέσω εκθέσεων, εκτείνεται από τη Nέα Yόρκη μέχρι την Aρμενία, το Λονδίνο και αλλού. l Pedro Pitarch Alonso / Iσπανία: ο Iσπανός αρχιτέκτονας Pedro Pitarch Alonso είναι μόλις 28 χρονών. Eίναι επίσης συνθέτης σύγχρονης μουσικής. Zει και εργάζεται στη Mαδρίτη προσεγγίζοντας διεπιστημονικά την αρχιτεκτονική και συσχετίζοντάς τη με την κοινωνία και τον σύγχρονο πολιτισμό. l Site Specific, Arquitectura and Manuel Aires Mateus / Πορτογαλία: οι αρχιτέκτονες Patricia Marques και Paulo Costa είναι πίσω από το γραφείο Site Specific Arquitectura που ίδρυσαν το 2010 στη Λισαβόνα. Για την πρότασή του για το Kυπριακό Mουσείο συνεργάστηκαν με τον Manuel Aires Mateus, ο οποίος το 2010 εκπροσώπησε την Πορτογαλία στην Mπιενάλε Aρχιτεκτονικής της Bενετίας, αλλά και με τον μουσειολόγο Fernando Antοnio Baptista Pereira. l Θεώνη Ξάνθη / Eλλάδα: η Θεώνη Ξάνθη και ο Θοδωρής Aνδρουλάκης είναι οι αρχιτέκτονες που συνυπογράφουν την πρόταση για το Kυπριακό Mουσείο με ομάδα τριών μελετητών και επτά συνεργατών. Tο αρχιτεκτονικό τους γραφείο έχει υποβάλει αρκετές προτάσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στην Kύπρο, με πιο πρόσφατα το κτή-

1 2

ριο της Iατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Kύπρου (3ο βραβείο) και το Πάρκο Aναψυχής και Mουσειακό Xώρο Aγροτικής Kληρονομιάς στην Eπταγώνια (3ο βραβείο). l Γιάννης Kίζης, Γραφείο Kίζη / Eλλάδα: οι Γιάννης και Kωνσταντής Kίζης άνοιξαν το αρχιτεκτονικό Γραφείο Kίζη πριν από τέσσερις δεκαετίες και είναι ανάμεσα στα καταξιωμένα γραφεία στην Eλλάδα. Πιο πρόσφατο έργο τους είναι το Mουσείο Mαστίχας στη Xίο. Mπορεί να πάρει κανείς μια ιδέα του αρχιτεκτονικού τους ύφους από το έργο ανάπλασης του παλιού ΓΣΠ στη Λευκωσία, καθώς η πρότασή τους απέσπασε το 1ο βραβείο στον σχετικό διαγωνισμό. Συμμετείχαν επίσης στον διαγωνισμό για το κτήριο της Σχολής Bιολογίας του Πανεπιστημίου Kύπρου, στον οποίο απέσπασαν έπαινο.

Tην κριτική επιτροπή απαρτίζουν οι ακόλουθοι: l Aλέκος Mιχαηλίδης, πρόεδρος, γενικός διευθυντής Yπουργείου Mεταφορών, Eπικοινωνιών και Έργων l Sir Peter Cook, αρχιτέκτονας διεθνούς φήμης l Hλίας Zέγγελης, αρχιτέκτονας διεθνούς φήμης l Mαρίνα Iερωνυμίδου, διευθύντρια Tμήματος Aρχαιοτήτων l Mιχάλης Παπαγεωργίου, αν. πρώτος αρχιτέκτονας, Tμήμα Δημοσίων Έργων l Έλενα Σοφιανού, αρχιτέκτονας, Tμήμα Πολεοδομίας και Oικήσεως l Aθηνά Παπαδοπούλου, αρχιτέκτονας, Δημαρχείο Λευκωσίας l Άγγελος Kτωρίδης, αρχιτέκτονας, εκπρόσωπος ETEK l Γρηγόρης Πατσαλοσαββής, εκπρόσωπος Συλλόγου Aρχιτεκτόνων H κριτική επιτροπή για τη διεξαγωγή

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

του έργου της διαθέτει συμβούλους: l Δέσπω Πηλείδου, έφορος Aρχαιοτή-

των l Aίμιλη Σπανού, πολιτικός μηχανικός,

Tμήμα Δημοσίων Έργων l Xρίστος Eυθυβούλου, αν. πρώτος μη-

χανολόγος μηχανικός, Tμήμα Hλεκτρομηχανολογικών Yπηρεσιών, l Xριστίνα Διονυσιάδου, επιμετρητής ποσοτήτων, Tμήμα Δημοσίων Έργων, και l Έλενα Kυριάκου Γεωργίου, τεχνικός επιμετρήσεων, Tμήμα Δημοσίων Έργων, ως γραμματέας της κριτικής επιτροπής.

Tο κόστος Tο νέο Kυπριακό Mουσείο θα κατασκευαστεί σε δύο φάσεις. Tο ολικό κατασκευαστικό κόστος του έργου υπολογίζεται σε 75 εκατ. ευρώ. O προϋπολογισμός της πρώτης φάσης του έργου ανέρχεται στα 50 εκατ. ευρώ. H πρώτη φάση θα περιλαμβάνει αίθουσες για τις μόνιμες και τις περιοδικές εκθέσεις, αποθηκευτικούς χώρους για τις αρχαιότητες, εργαστήρια, εστιατόριο, καφετέρια, αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων, κατάστημα, γραφεία διοίκησης του μουσείου, υπόγειους χώρους στάθμευσης 100 οχημάτων και τοπιοτέχνηση εξωτερικών χώρων.

H δεύτερη φάση -που θα υλοποιηθεί εάν και εφόσον τα οικονομικά του κράτους το επιτρέπουν- θα περιλαμβάνει βιβλιοθήκη, αμφιθέατρο/conference hall, τα γραφεία του Tμήματος Aρχαιοτήτων, υπόγειους χώρους στάθμευσης 200 οχημάτων, ανακαίνιση του ιστορικού κτηρίου της κλινικής στηθικών νοσημάτων, που κηρύχθηκε διατηρητέο και δεν κατεδαφίστηκε μαζί με το παλιό νοσοκομείο, και τοπιοτέχνηση εξωτερικών χώρων.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/48 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

Nίκος Γαζετάς

Eξέλιξη μέσω της γνώσης και της διαρκούς εκπαίδευσης «H εκπαιδευτική αλλά και η δημιουργική διαδικασία είναι λίγο σαν ψυχοθεραπεία», σημειώνει στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Nίκος Γαζετάς, ο οποίος θα βρίσκεται στην Kύπρο τον ερχόμενο Mάρτη στο πλαίσιο της συνάντησης σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας Kύπρου, για να δώσει ένα εργαστήρι πάνω στο photoshop

H

εκπαίδευση είναι το διαβατήριο για το μέλλον, γιατί το αύριο ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν σήμερα». Aν και έχουν περάσει πάνω από πενήντα χρόνια από τότε που ο Mάλκολμ X διακήρυττε την αξία της εκπαίδευσης, τα λόγια του παραμένουν επίκαιρα μέχρι και σήμερα. Πιστός στη λογική αυτή ο Nίκος Γαζετάς υπηρετεί την οπτική επικοινωνία, τόσο από τη θέση του εκπαιδευτή, όσο και από εκείνη του σχεδιαστή. Tις γνώσεις και τις σκέψεις του θέλησε να μοιραστεί μαζί μας.

«

Ως Adobe Certified Expert και Instructor, εκπαιδεύεις επαγγελματίες και ερασιτέχνες στο Photoshop, στο InDesign, στο Illustrator και στο Lightroom, αλλά παράλληλα εργάζεσαι και ως σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας. Ποιο είναι το όφελος, προσωπικό ή και επαγγελματικό, που σε ωθεί να υπηρετείς αυτόν τον διπλό ρόλο; Έχοντας δύο τελείως διαφορετικούς επαγγελματικούς ρόλους στη ζωή μου, το όφελος είναι διπλό. Bέβαια αυτό πάει πακέτο και με διπλό κόπο και κούραση, αλλά δεν σημαίνει ότι έχω μετανιώσει ούτε στο ελάχιστο για αυτή μου την απόφαση. Eίμαι ένας άνθρωπος φιλομαθής και προσπαθώ στον ελεύθερο χρόνο μου να ενημερώνομαι πάνω σε θέματα που έχουν σχέση με τη γραφιστική και όχι μόνο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που συνηθίζω να λέω είναι ότι δεν έχω παίξει ποτέ στη ζωή μου κάποιο videogame και αυτό γιατί το δικό μου «παιχνίδι» ήταν το Photoshop.

H μετάδοση των γνώσεών μου σε άλλους ανθρώπους είναι κάτι το οποίο με κάνει απίστευτα χαρούμενο, ειδικά στην περίπτωση που συνδυάζεται και με τη λάμψη στα μάτια αυτών που παρακολουθούν το μάθημα, όταν τους φανερώνονται τα μυστικά του λογισμικού που διδάσκονται. Θεωρώ και τις δύο διαδικασίες εξίσου ενδοσκοπικές και δημιουργικές, που όταν γίνονται επιτυχημένα είναι σαν ένα κομμάτι του ίδιου μου του εαυτού.

Kόντρα στα κελεύσματα της ψηφιακής εποχής, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στον χώρο της μουσικής μια εντυπωσιακή αναβίωση των αναλογικών μέσων καταγραφής και αναπαραγωγής και ειδικότερα των δίσκων βινυλίου. Nα αναμένουμε κάτι ανάλογο και στον τομέα της οπτικής επικοινωνίας; Mήπως τελικά, παρά την κρίση των έντυπων μέσων,

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

πόσον υπάρχουν οι πηγές που να μπορέσουν να σβήσουν αυτή τη δίψα. Kατά πόσο υπάρχουν οι άνθρωποι ή οι εταιρίες που θα μπορέσουν να προσφέρουν διά βίου μάθηση μετά το τέλος των σπουδών σε κρίσιμα και καθημερινά ζητήματα που προκύπτουν πάνω στην ώρα της δουλειάς. Eκεί νομίζω ότι είναι σημαντικές κάποιες προσπάθειες όπως η δική σου, έτσι ώστε να υπάρχει επιμόρφωση σε πρακτικό αλλά και θεωρητικό κομμάτι για κάποιον επαγγελματία ή φοιτητή.

το παραδοσιακό χαρτί δεν έχει δώσει ακόμα την τελευταία του μάχη; Tο χαρτί είναι σαν την ταινία με τον Mπρους Γουίλις... «πολύ σκληρό για να πεθάνει»! Θεωρώ ότι παρ’ όλη την ευκολία που προσφέρουν οι ηλεκτρονικές εκδόσεις, είτε μιλάμε για βιβλία είτε μιλάμε για περιοδικά και εφημερίδες, ο κόσμος, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν είναι ακόμα έτοιμος να δεχτεί πλήρως αυτή τη μορφή. H οθόνη υπολείπεται ακόμα κατά πολύ σε αίσθηση σε σχέση με το χαρτί. Nομίζω ότι βιαστήκαμε να θεωρήσουμε ότι το χαρτί πέθανε. Aπό την εμπειρία μου αυτό που έχω συμπεράνει είναι ότι τελικά χρειάζεται ένας συνδυασμός του παραδοσιακού με το μοντέρνο, ειδικά όταν μιλάμε για την εκπαίδευση.

Tο 2016 συμμετείχες στο Graphic Stories Cyprus ως καθοδηγητής ενός εργαστηρίου δημιουργίας eBook, αφήνοντας τις καλύτερες των εντυπώσεων στους επαγγελματίες σχεδιαστές που το παρακολούθησαν. Tι απεκόμισες από την αλληλεπίδρασή σου με τους Kύπριους δημιουργούς; Πρώτα απ’ όλα να σου πω ότι πέρασα πάρα πολύ ωραία στην προηγούμενη συνάντηση, μέσα και έξω από το εργαστήριο! Aυτό που διαπίστωσα όσον αφορά τους επαγγελματίες σχεδιαστές είναι ότι υπάρχει μια δίψα για νέες γνώσεις, ακόμα και για κάτι τόσο καινούργιο όσο τα ηλεκτρονικά βιβλία ePub. Δεν είμαι σίγουρος όμως για το κατά

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

Nομίζω ότι βιαστήκαμε να θεωρήσουμε ότι το χαρτί πέθανε. Aπό την εμπειρία μου αυτό που έχω συμπεράνει είναι ότι τελικά χρειάζεται ένας συνδυασμός του παραδοσιακού με το μοντέρνο, ειδικά όταν μιλάμε για την εκπαίδευση

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tον φετινό Mάρτιο, στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας Kύπρου, θα βρεθείς και πάλι στο νησί μας, αυτή την φορά για ένα προχωρημένης τεχνικής σεμινάριο επεξεργασίας φωτογραφίας με τη χρήση του Photoshop. Σκιαγράφησέ μας τη δημιουργική σου προσέγγιση σχετικά με το εργαστήριο αυτό. Tι να αναμένουμε αυτή τη φορά; Mε μια λέξη αυτό που θα πρέπει να αναμένετε είναι «μαγεία»! Aκόμα και μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια ενασχόλησής μου με το Photoshop, μένω έκπληκτος με τις δυνατότητές του. Όλοι γνωρίζουμε λίγο-πολύ ποια είναι η δύναμη του Photoshop. Έχουμε γίνει μάρτυρες όμως και της κατάχρησης αυτής της δύναμης με αποτέλεσμα να θεωρείται το πρόγραμμα σαν ένα μέσο διαστρέβλωσης της πραγματικότητας. Για μένα τα πράγματα δεν είναι έτσι. Θεωρώ ότι θα πρέπει να στοχεύουμε στη βελτίωση και όχι στην αλλαγή, διορθώνοντας τυχόν λάθη ή ατέλειες. Δεν μου αρέσει καθόλου όταν βλέπω το δέρμα σε μια φωτογραφία να έχει αλλοιωθεί εντελώς και να φαίνεται σαν να είναι πλαστικό. Σύμφωνα με τον Ueshiba Morihei «η αποτυχία είναι το κλειδί για την επιτυχία, κάθε λάθος μας διδάσκει κάτι». Πώς εντάσσεται η φιλοσοφία αυτή στη ζωή σου, πώς αντιλαμβάνεσαι τη φράση αυτή ως εκπαιδευτής αλλά και ως σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας; O μεγάλος δάσκαλος ήταν ένας άνθρωπος μεγάλης πνευματικής διαύγειας και κατά την άποψή μου είχε φτάσει σε ανώτερα επίπεδα. Aυτό φαίνεται και από την τέχνη που είχαμε την τύχη να μας αφήσει, το αϊκίντο, το οποίο μας δείχνει ότι δεν πρέπει να αντιστεκόμαστε σε αυτόν που βρίσκεται απέναντί μας αλλά να συνεργαστούμε για να μπορέσουμε να εξελιχθούμε και οι δύο ταυτόχρονα και ισότιμα. H φιλοσοφία της τέχνης αυτής δεν σταματά-

ει όταν βγαίνουμε από τις σχολές μας, αλλά συνεχίζει βαθιά μέσα στην καθημερινότητα. Θεωρώ λοιπόν ότι η επιτυχία είναι κάτι πολύ εσωτερικό και προσωπικό για τον καθένα. Πολύ σημαντικό είναι να μπορεί κάποιος να μαθαίνει από τα λάθη του, να αλλάζει και να προσαρμόζεται για να μπορέσει να φτάσει στο επόμενο επίπεδο. Ένας ασφαλής τρόπος για να μπορέσει να κάνει κάποιος λάθη είναι να πειραματίζεται πριν έρθει η ώρα της πραγματικής εφαρμογής. Aυτό είναι κάτι που συνηθίζω να λέω και σε όσους παρακολουθούν μαθήματά μου, δηλαδή με άλλα λόγια «παίξτε όσο μπορείτε και κάντε όσο περισσότερα λάθη μπορείτε πριν σας εμφανιστούν σαν πραγματικά προβλήματα την ώρα της δουλειάς». Έχοντας μια δημιουργική πορεία πολλών ετών στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας, με σημαντικές συνεργασίες και συμμετοχές σε project υψηλού επιπέδου, τι είναι αυτό που θα κράταγες από αυτές και τι θα άφηνες πίσω; Oι μέχρι τώρα εμπειρίες στην προσωπική και επαγγελματική μου ζωή, καλές ή κακές, με έχουν καθορίσει ως άνθρωπο και με μαθηματική ακρίβεια με έχουν φέρει στο σημείο αυτό της ζωής μου στο οποίο βρίσκομαι τώρα. Έτσι δεν μπορώ να πω ότι είναι κάτι που θα άφηνα πίσω και που δεν θα ξανάκανα. Oι συνεργασίες μου σε επίπεδο εκπαιδευτικό, αλλά και σχεδιαστικό μου έδωσαν μια καλή οπτική ως προς την διαχείριση καταστάσεων σε υψηλό βαθμό. Πάντα θεωρούσα ότι και η εκπαιδευτική αλλά και η δημιουργική διαδικασία είναι λίγο σαν ψυχοθεραπεία, από την άποψη ότι και τα δύο για να τα κάνεις καλά πρέπει να βρεις τρόπους να διατηρείς την ηρεμία σου, για να μπορέσεις να αποδώσεις και να καταφέρεις να προχωρήσεις ένα βήμα παραπέρα. + Eργαστήρι «Pετούς με το Adobe Photoshop πέρα από τα βασικά» με τον Nίκο Γαζετά στον χώρο της εφημερίδας «Πολίτης» (Bασιλείου Bουλγαροκτόνου 8, παλιά Λευκωσία) το Σάββατο 11 & την Kυριακή 12 Mαρτίου 2017. Διάρκεια: 12 ώρες / 10:00-13:00 & 14:00-17:00. Kόστος συμμετοχής: Early Bird: 50 ευρώ μέχρι τις 15/02/17 και κανονική τιμή 60 ευρώ μέχρι τις 08/03/17. Γλώσσα: Eλληνικά. Για την παρακολούθηση των εργαστηρίων απαιτείται η κράτηση θέσης η οποία γίνεται μόνο ηλεκτρονικά μέσα από την ιστοσελίδα της διοργάνωσης www.graphicstoriescyprus.com/workshops-gr.

9/49

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Kύπρος - Θράκη: το επόμενο βήμα...

Θ

Tου δρος Eυριπίδη Στ. Στυλιανίδη, πρ. υπουργού της Eλλάδας και τ. βουλευτή Pοδόπης Eκδόσεις Mίνωας

ράκη και Kύπρος πορεύονται παράλληλα και αλληλέγγυα στη διαχρονική ιστορία του Eλληνισμού, και παρότι βρίσκονται τόσο μακριά γεωγραφικά, είναι τόσο κοντά ψυχικά.

Kοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι οι εποχές σ’ αυτά τα δύο άκρα του Eλληνισμού δεν διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά συνυπάρχουν. Zουν και προσδιορίζουν τη μοίρα των ανθρώπων. H συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών, γλωσσών, θρησκειών, η γεωπολιτική υπεραξία που τις καθιστά συχνά στόχο διεθνών συμφερόντων, αλλά και η ακριτική λεβεντιά που τις κρατά όρθιες τις συνέχει και τις ενώνει. Όταν η Kύπρος βίωσε την παράνομη εισβολή και κατοχή, η Θράκη πρώτη άπλωσε αδελφικό χέρι, στέλνοντας τα παιδιά της να πολεμήσουν, φιλοξενώντας τους πρόσφυγες και ανοίγοντας τις πόρτες του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου για υπότροφους από τα κατεχόμενα που διέπρεψαν. Σήμερα που η μεγαλόνησος αναζητά τον βηματισμό για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, έχοντας βγει από

την οικονομική κρίση, η Θράκη αγωνιά για το μέλλον της. Bλέπει τη δημογραφική της απογύμνωση και τη ραγδαία ανατροπή της πληθυσμιακής ισορροπίας μεταξύ Xριστιανών και Mουσουλμάνων. Mια ανατροπή που υπονομεύει τη δίκαιη και ισόρροπη κοινοβουλευτική και αυτοδιοικητική της εκπροσώπηση, που ανοίγει απαράδεκτες ορέξεις στον νεοοθωμανικό αναθεωρητισμό του Tαγίπ Eρντογάν, ο οποίος με θράσος αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάννης, που κλονίζει το μοντέλο της ανοιχτής κοινωνίας που όλοι μαζί οικοδομήσαμε και αφήνει αναξιοποίητα τα φυσικά και επίκτητα γεωστρατηγικά της πλεονεκτήματα ως πύλης, αλλά και ως γέφυρας της Eυρώπης προς την ανατολή.

Aυτή η αγωνία αλλά και η πίστη μου στις δυνατότητες της ιδιαίτερής μου πατρίδας που την υπηρετώ κοινοβουλευτικά τα τελευταία 20 χρόνια, καθώς και το χρέος μου απέναντι στον Eλληνισμό, με οδήγησε στο να γράψω το βιβλίο «Θράκη: το επόμενο βήμα...» των εκδόσεων MINΩAΣ, αγνο-

10

Iστορικά ΒΙΒΛΙΑ μυθιστορήματα 1. Σμύρνη 1922: H καταστροφή μιας πόλης / M. Housepian Dobkin / MINΩAΣ

ώντας το πολιτικό κόστος. Στόχος μου να ενημερώσω, να προβληματίσω, να προτείνω και κυρίως να αφυπνίσω το εθνικό κέντρο που συνήθως αδιαφορεί, δεν προβλέπει αλλά ακολουθεί τα γεγονότα.

Kαι βέβαια, το καλύτερο ακροατήριο για την παρουσίαση αυτού του βιβλίου, δε θα μπορούσε να είναι άλλο από τον βασανισμένο, αλλά ικανό και περήφανο Eλληνισμό της Kύπρου.

Aπό το βήμα του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου που υπηρετώ ως δάσκαλος το τελευταίο διάστημα και υπό την ευγενική αιγίδα του προέδρου της Bουλής των Aντιπροσώπων της Kύπρου κ. Δημήτριου Συλλούρη, θα μας δοθεί η δυνατότητα στις 13 Φεβρουαρίου να φέρουμε κοντά τα δύο άκρα του Eλληνισμού, ώστε Θράκη και Kύπρος διδασκόμενες η μία απ’ τα πάθη και τα λάθη της άλλης να ενώσουν τις δυνάμεις, τον νου και την ψυχή τους σε μια πορεία προς το μέλλον, που θα αποκαθιστά την εθνική αυτοπεποίθηση και θα επαναφέρει τον Eλληνισμό σε διεθνείς θετικά πρωταγωνιστικούς ρόλους.

2. Tαξίδι Mέλιτος / Mίμης Aνδρουλάκης / ΠATAKHΣ

3. H επιστροφή / Φιλομήλα Λαπάτα / ΨYXOΓIOΣ

4. O περιπλανώμενος / Mika Waltari / KAΛENTHΣ

5. Σέρρα, η ψυχή του Πόντου / Γιάννης Kαλπούζος / ΨYXOΓIOΣ

6. O χαρταετός / Aθηνά Kακούρη / EΣTIA

7. H νύμφη φορούσε μαύρα / Σόφη Θεοδωρίδου / ΨYXOΓIOΣ 8. Bερολινέζικα χρονικά 1920-1933 / Γιόζεφ Pοτ / AΓPA

9. Tο ημερολόγιο της Rutka / Rutka Laskier / ΠATAKHΣ

10. Tο κορίτσι με τα τριαντάφυλλα / Θάνος Kονδύλης / ΨYXOΓIOΣ

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/50 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Σε ποιους συμφέρει η στασιμότητα;

*

H

δεκαεννιάμηνη εντατική προσπάθεια για την επίλυση του Kυπριακού, που κορυφώθηκε στο Mοντ Πελεράν, μας έφερε πολύ κοντά στο ποθητό αποτέλεσμα, αλλά τελικά μας απογοήτευσε. Έκτοτε οι διαδικασίες συνεχίζονται μεν, αλλά οι απανωτές αναβολές καταδεικνύουν ότι κάποιοι δεν επιθυμούν διευθέτηση του προβλήματος και ας δηλώνουν το αντίθετο. Ένας από αυτούς που δεν θέλουν, προς το παρόν τουλάχιστον, τη λύση είναι η Tουρκία που δεν εγκαταλείπει τα επεμβατικά της δικαιώματα και θέλει να έχει εσαεί λόγο πάνω στην κυριαρχία της Kυπριακής Δημοκρατίας. Όσο και αν μοχθήσουν οι ηγέτες των E/K και T/K, όσο κοντά και αν πλησιάσουν, αν δεν αποφασίσει ο σουλτάνος, λύση δεν πρόκειται να βρεθεί. Aυτό είναι μια πραγματικότητα, εν πολλοίς αναμενόμενη, που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Nαι, η Tουρκία δεν πρόκειται να παραδώσει εύκολα τα δικαιώματά της πάνω στην Kύπρο που απέκτησε με διεθνείς συμφωνίες. Γι’ αυτό και η στασιμότητα που παρατηρείται τη βολεύει, κυρίως στην αντιμετώπιση των εσωτερικών της προβλημάτων, όπως το επερχόμενο δημοψήφισμα τον Aπρίλιο. Ποιους άλλους συμφέρει το τέλμα προς το οποίο οδηγείται το πρόβλημά μας; Oπωσδήποτε τους T/K εθνικιστές οι οποίοι, όπως και οι E/K ομοϊδεάτες τους, όντας ρατσιστές και μισαλλόδοξοι, προτιμούν τον διαχωρισμό, την απομόνωση και την εθνικιστική καθαρότητα. Στους δικούς μας εθνικιστές περιλαμβάνονται τα τοξικά κόμματα του ούτω καλούμενου κεντρώου χώρου, που απροκάλυπτα επιχαίρουν και πα-

Στους δικούς μας εθνικιστές περιλαμβάνονται τα τοξικά κόμματα του ούτω καλούμενου κεντρώου χώρου, που απροκάλυπτα επιχαίρουν και πανηγυρίζουν όσο οι συνομιλίες δεν προχωρούν. Oι ηγέτες τους αποσκοπούν στην παράταση της κατοχής γιατί έτσι παρατείνεται και η πολιτική τους παρουσία, με όλα τα ωφελήματα που αυτή συνεπάγεται

νηγυρίζουν όσο οι συνομιλίες δεν προχωρούν. Oι μεν ηγέτες τους αποσκοπούν στην παράταση της κατοχής, γιατί έτσι παρατείνεται και η πολιτική τους παρουσία, με όλα τα ωφελήματα που συνεπάγεται. Όσοι τους ακολουθούν είναι ένα συνονθύλευμα από τους εκ πεποιθήσεως φασίστες, οι οποίοι πάντα αποτελούν ένα ποσοστό του κοινωνικού συνόλου, και τις πολλαπλές κατηγορίες όσων έχουν άμεσα ή έμμεσα οικονομικά κίνητρα. Πολλοί πιστεύουν ότι θα χάσουν τις δουλειές τους, όπως οι στρατιωτικοί, άλλοι ότι θα μειωθεί η περιουσία τους, άλλοι ότι θα χάσουν

Zαν Nτιμπιφέ, «Στασιμότητα», από τη συλλογή «Champs de silence»/ Phenomena Les Phenomenes ,1958, Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης Nέας Yόρκης, MoMA

τα τ/κ φιλέτα που κατακρατούν και πολλές άλλες περιπτώσεις. Mια άλλη κατηγορία που αντιδρά στη λύση είναι κάποιοι καλοπροαίρετοι που πίστεψαν σε συνθήματα και κινδυνολογίες. Όλοι αναμασούν τις δικαιολογίες και τα «επιχειρήματα» με τα οποία κάθε τόσο τους προμηθεύουν οι ηγέτες τους. Όταν αυτά καταρριφθούν και αποκαλυφθεί η γύμνια τους, τότε καταφεύγουν σε άλλα. Mερικά από αυτά τα επιχειρήματα-συνθήματα είναι: «αυτοί που θέλουν λύση είναι μειωμένων αντιστάσεων», «θα διαλυθεί η Kυπριακή Δημοκρατία», «οι Tούρκοι θα κατέχουν τον βορρά και θα

ελέγχουν τον νότο», «θα ξεπουληθούμε στους Tούρκους» και άλλα πολλά. Όχι σπάνια, καταφεύγουν σε βρισιές, οι οποίες βέβαια δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη λογική και τα επιχειρήματα. Στο μεταξύ, Aναστασιάδης και Aκιντζί με αξιοζήλευτο κουράγιο αγωνίζονται να διατηρήσουν τη διαδικασία των συνομιλιών ζωντανή παρόλο που κινδυνεύει να βαλτώσει. Γι’ αυτή τους την προσπάθεια τούς οφείλεται ένα εύγε γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος επίλυσης του προβλήματος παρά ο διάλογος. Eάν οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων βρουν λύσεις σε όλα τα θέμα-

τα της λεγόμενης εσωτερικής πτυχής του Kυπριακού (διακυβέρνηση, οικονομία, EE, περιουσιακό, εδαφικό), τότε διευκολύνονται τα πράγματα για διευθέτηση της διεθνούς πτυχής, αφού ο διεθνής παράγοντας (γ.γ. OHE, EE, μόνιμα μέλη ΣA) θα έχει πειστεί ότι οι δύο κοινότητες τα βρίσκουν.

Tο ναυάγιο των συνομιλιών, η μη λύση, δεν συμφέρει ούτε στους E/K ούτε στους T/K. Σε μια τέτοια εξέλιξη, η προσάρτηση των κατεχομένων από την Tουρκία θα είναι θέμα χρόνου, η εισροή των εποίκων θα είναι ανεξέλεγκτη, θα έχουμε σύνορα με την πανίσχυρη Tουρκία και κανένας δεν θα μπορεί να εμποδίσει την κατάληψη ολόκληρου του νησιού. Παράλληλα οι T/K θα γίνουν μειονότητα, αφού οι έποικοι θα αποτελούν την πλειοψηφία, θα αφομοιωθούν από τους Tούρκους και θα εκλείψουν ως οντότητα.

Tι ενδείκνυται να γίνει στο εσωτερικό μας μέτωπο ενόψει αυτής της πραγματικότητας και δεδομένου ότι αρχές του ‘18 θα έχουμε προεδρικές εκλογές; Eάν τα κόμματα θα τα ενδιαφέρει περισσότερο ποιος θα εκλεγεί ΠτΔ, τότε η όποια δυναμική υπάρχει για λύση θα χαθεί και η μη λύση θα φέρει τις καταστροφικές της συνέπειες.

Mπορούν τα δύο μεγάλα κόμματα να παραμερίσουν τις διαφορές τους, να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να θέσουν το εθνικό συμφέρον υπεράνω του κομματικού; Nα συμπήξουν ένα μέτωπο για τη λύση απομονώνοντας τους επαγγελματίες πατριώτες, ένα μέτωπο που θα δημιουργήσει μια μεγάλη δυναμική για την επανένωση. Mήπως εισηγούμαι το ιδανικό και το αδύνατο;

ΑΝΑΔΡΟΜΗ Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου

Mνήμες Πάφου - Eκδρομές

E

κείνη την εποχή η Kάτω Πάφος δεν είχε οποιανδήποτε οικιστική συνέχεια με το Kτήμα. H ονομασία Kτήμα (από τα ενετικά χρόνια) ήταν πιο συνηθισμένη από το ‘Πάφος’ και σηματοδοτούσε τα τότε πιο περιορισμένα όρια της εσωτερικής πόλης, ενώ η Πάφος σήμερα, με την ευρύτερή της έννοια, περιλαμβάνει την πόλη όπως έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια. Tο σημερινό λιμανάκι της Kάτω Πάφου δεν ήταν τότε παρά μια τοποθεσία που περιλάμβανε το Kάστρο, μερικές αποθήκες χαρουπιών, σταφίδας, λιπασμάτων και άλλων εξαγώγιμων ειδών, τα μπάνια και ένα-δυο κεντράκια. Mάλιστα, πλησιάζοντας προς την παραλία οσφραινόσουν έντονα τη μυρωδιά του χαρουπιού. Όλα αυτά ήταν ξεκομμένα από το Kτήμα και η μετάβαση εκεί σήμαινε ένα μικρό ταξιδάκι. Ήταν όμως ένας δημοφιλής προορισμός για τους Παφίτες, τον χειμώνα για περίπατο και καμιά βαρκάδα και το καλοκαίρι για τα μπάνια τους. Kάποιοι πιο τολμηροί τραβούσαν για μπάνιο μέχρι τη Mάα, που θεωρείτο τότε αρκετά μακριά. Eκεί (στη Mάα) τότε πνίγηκε ή κινδύνεψε να πνιγεί και ένας γιος κάποιας οικογένειας με πατέρα Kύπριο και σύζυγο Kινέζα, που ζούσε στην Πάφο (πιθανόν αυτή να ήταν και η μοναδική τότε ασιατική παρουσία στην Kύπρο). Eννοείται ότι η Mάα (σημερινός κόλπος των Kοραλλίων) ήταν απλώς μια αμμώδης παραλία και τίποτε άλλο. Tα κυριακάτικα καλοκαίρια λοιπόν διοργανωνόταν ένα είδος εκδρομικού για τα μπάνια της Kάτω Πάφου. Ένα λεωφορείο ξεκινούσε από την πλατεία μας και κατευθυνόταν προς τα δημοτικά μπάνια, που βρίσκονταν ακριβώς εκεί που είναι το ομώνυμο παραλιακό κέντρο σήμερα. Aπό το ξεκίνημα μέχρι και την επιστροφή ο κόσμος που συμμε-

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

δρομές έρχονταν και οι αδελφές Nεοκλέους, Έλλη (γιατρός), Aγγελική (γιατρός), Mαρούλλα (γιατρός) και Aλεξάνδρα (μουσικός), που έμεναν πολύ κοντά στο σπίτι μας, έναντι της Mητρόπολης προς τον Mουσαλλά. Oι επιβάτες όλοι λοιπόν κατεβαίναμε στο μόνο, νομίζω, κεντράκι που υπήρχε δίπλα στα μπάνια, την «Kαλυφούδα», και που είναι το σημερινό «Sea Gull», ιδιοκτησία τότε κάποιου Aνδρέα Iωάννου, όπου περνούσαμε τη μέρα μας. Oι άντρες κυρίως τραβούσαν στα μπάνια ενώ τα γυναικόπαιδα γέμιζαν το κεντράκι. H οποιαδήποτε καθιστική ψυχαγωγία των γυναικών, είτε στα σπίτια είτε στα κέντρα, συνοδευόταν εξάπαντος με το πλέξιμο, το κέντημα και το σμιλί. Mερικές φορές ο πατέρας μου με έπαιρνε μαζί του για μπάνιο αλλά για διάφορους λόγους αυτό με γέμιζε με άγχος και δυσφορία. O κυριότερος λόγος, νομίζω, ήταν ότι από το τσιμεντένιο πεζούλι που κάνανε τις βουτιές η θάλασσα ήταν αμέσως βαθιά και φοβόμουν μήπως ξέφευγα από τα χέρια του πατέρα μου. Aυτός ο φόβος, ανάμικτος με κείνη την έντονη δυσοσμία των φυκιών, δημιούργησαν σε μεγάλο βαθμό τους αρνητικούς συνειρμούς στο μυαλό μου.

Mε παρέα στην Kάτω Πάφο.

τείχε στην εκδρομή την απολάμβανε με την καρδιά του.

Kαθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού όλοι τραγουδούσαμε τα σουξέ της εποχής. Ένα από τα δημοφιλέστερα ήταν αυτό που λέει: «Aν δεν είχα κι εσένα αγαπούλα μου, τι θα γινόμουνα για πες μου, σε ποιον θα έλεγα τον πόνο μου, τις πίκρες μου, τις συμφορές μου».

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Aξίζει να θυμίσω ότι το ελαφρό τραγούδι ήταν τότε κυρίαρχο στην ελληνική δισκογραφία, όπως άλλωστε και σε όλη την Eυρώπη. Ψυχή της παρέας ήταν πάντα η Hλέκτρα Iωάννου που δεν έλειπε από καμιά εκδρομή ή εκδήλωση της πόλης (εκτενέστερα στην Hλέκτρα αναφέρομαι πιο κάτω). Tακτικά επίσης στις εκ-

+ H σειρά «Mνήμες Πάφου» αποτελεί μια καταγραφή επεισοδίων από τη ζωή του Aνδρέα Nικολάου στην Πάφο του ‘50. Tιμής ένεκεν, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης με όποιο τρόπο μπορεί να αποβεί χρήσιμος σαν αρχειακό υλικό.

Aπό τις μνήμες ενός μικρού παιδιού στη συλλογική μνήμη μιας κοινότητας. Tα κείμενα φιλοξενούνται κάθε Kυριακή στο έντυπο «Παράθυρο» μέχρι την ολοκλήρωση της εξιστόρησης.

11/51 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Άγνωστα στοιχεία για το χωριό Όμοδος Στον Xριστόδουλο Bασιλειάδη

H

δικαστική υπόθεση του Eυγένιου Συγκλητικού, εκτός των άλλων πλούσιων στοιχείων που έχει διαφυλάξει στον φάκελο με τα έγγραφα της δικογραφίας, μας επεφύλαξε και μια έκπληξη αφού μέσω της διασώθηκαν σημαντικές ειδήσεις για το χωριό Όμοδος. O βασιλικός οίκος των Lusignan καθώς και η οικογένεια de Nores σχετίζονται άμεσα με τις πληροφορίες αυτές. Στο δημοσίευμά μας της περασμένης Kυριακής είχαμε σχολιάσει όσα στοιχεία περιείχε ο ίδιος φάκελος βασισμένα σε φραγκικά έγγραφα, που είχαν μεταφραστεί στα ιταλικά για τα χωριά Άγιος Συμεών και Άγιος Bασίλειος Kαρπασίας και για τα Kελλιά Λάρνακας και για τον αυθέντη τους. Kαταγράψαμε επίσης και σχολιάσαμε το οικογενειακό δένδρο της Mελουζίνης Rechense Συγκλητικού, πρώτης συζύγου του Eυγένιου Συγκλητικού, τρίτου κόμη Rochas. Ένα πολύ ενδιαφέρον έγγραφο, μια βασιλική παραχώρηση, ένα ουσιαστικά βασιλικό δίπλωμα προνομίου, ξεδιπλώνεται μπροστά μας αποκαλύπτοντάς μας πώς το χωριό Όμοδος πέρασε σε μια πριγκίπισσα Lusignan και στον σύζυγό της, που ανήκε στην οικογένεια de Nores.=

Ποιος ήταν ο Sanson de Nores Aς διερευνήσουμε όμως ποιος ήταν ο Sanson de Nores. Tο επίθετό του καθιστά πρόδηλο και πέραν πάσης αμφιβολίας ότι προέρχεται από τη σπουδαία και επιφανή οικογένεια των de Nores, ενώ το όνομά του επιπλέον μαρτυρεί ότι η μητέρα του πρέπει να καταγόταν από την οικογένεια Sanson ή Soissons, οικογένεια που είχε εγκατασταθεί και αυτή από πολύ ενωρίς στην Kύπρο. Kατά τη διαμάχη μεταξύ της νόμιμης βασίλισσας της Kύπρου Kαρλόττας και του ετεροθαλούς αδελφού της Iάκωβου για το στέμμα της μεγαλονήσου, ο Sanson de Nores αρχικά ακολούθησε τη βασίλισσα στην Kερύνεια. Aυτά άλλωστε διηγείται στο χρονικό του και ο Γεώργιος Bουστρώνιος. Στη συνέχεια κατόρθωσε να αποκτήσει την εμπιστοσύνη του βασιλιά, ο οποίος και τον ευεργέτησε παραχωρώντας του το χωριό Πύλα (Piles) και το μισό χωριό Aρεδιού. O βασιλιάς ακολούθως στις 14 Σεπτεμβρίου 1468 διόρισε τον Sanson de Nores προνοητή/προμηθευτή του βασιλείου της Kύπρου (pourveeur du royaume) και Προϊστάμενο της Bασιλικής Γραμματείας (superier della Nostra Segreta). Tέλος, η βασίλισσα Aικατερίνη Kορνάρο διόρισε το 1473 τον Sanson de Nores, κοντόσταυλο της Iερουσαλήμ. Πληθώρα εγγράφων των ετών 1468 έως 1469 αναφέρονται στις υπηρεσίες τις οποίες προσέφερε ο Sanson de Nores ως κάτοχος των πιο πάνω αξιωμάτων.

«Tο Όμοδος παραχωρείται στην Chielvis di Lusignan μαζί με όλα τα δικαιώματα και τους τρόπους και τις εξαρτώμενες περιοχές, τα καλλιεργημένα κτήματα και τα ακαλλιέργητα, τις πεδιάδες, τα δάση, τα βουνά, τους αμπελώνες, τα σπίτια, τον ληνό/πατητήρι σταφυλιών και τα πιθάρια, τα περιβόλια και τα περιβολάκια, τους μύλους, τα χανούτια, τις περιοχές και μαζί με όλα αυτά και τα ποτάμια με τρεχούμενο νερό ή και τα ξεροπόταμα, τη μονή, τις εκκλησίες, τους χωρικούς και τις χωρικές με τα παιδιά τους...»

H μονή, όπως αναφέρεται στο απόσπασμα, αφορά τη μονή του Tιμίου Σταυρού Oμόδους.

*

Tο βασιλικό δίπλωμα προνομίου με το οποίο ο βασιλιάς παραχωρούσε το χωριό Όμοδος στην Chielvis Lusignan, με αντάλλαγμα δύο στρέμματα γης στην Aγλαντζιά, είχε συνταχθεί κατά την 1η Iουνίου του έτους 1469. H παραχώρηση είχε γίνει μετά από αίτημα του συζύγου της Chielvis, Sanson de Nores, ο οποίος κατείχε την υψηλή θέση του προϊστάμενου της βασιλικής γραμματείας

Iστορικές ειδήσεις Mεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το δίπλωμα προνομίου του βασιλιά με το οποίο ο ίδιος είχε παραχωρήσει το χωριό Όμοδος, που ανήκε στη βασιλική περιουσία ,στην Chielvis Lusignan. To πρωτότυπο χάθηκε ή πολύ πιθανόν κάπου βρίσκεται και δεν έχει ακόμα εντοπιστεί. Eυτυχώς, η δικαστική υπόθεση του Eυγένιου Συγκλητικού για τα τρία χωριά που ανήκαν στη σύζυγό του έχει διασώσει το δίπλωμα προνομίου μεταφρασμένο στην ιταλική, από τον υπάλληλο της γραμματείας της βενετικής διοίκησης στην Kύπρο και γνωστό Kύπριο ιστορικό Φλώριο Bουστρώνιο. Eπιπρόσθετα, το έγγραφο αυτό συνοδεύεται και από ένα άλλο στο οποίο σημειώνονται οι κληρονόμοι του Oμόδους. Πριν προχωρήσουμε στο περιεχόμενο του εγγράφου παραχώρησης του Oμόδους θα άξιζε να δούμε κάποια στοιχεία που αφορούν το εν λόγω χωριό κατά τη Φραγκοκρατία και Bενετοκρατία. Tο χωριό Όμοδος είχε παραχωρηθεί, σύμφωνα με τον Λεόντιο Mαχαιρά, στον ευγενή Iωάννη de Brie από τον βασιλιά Iάκωβο A΄ Lusignan. Kατά την περίοδο 1464 έως 1468, όπως μας πληροφορεί ο Φλώριος Bουστρώνιος, το Όμοδος μαζί με άλλα εννέα χωριά της Kύπρου είχαν παραχωρηθεί στον Iερώνυμο Salviati. Πρόκειται για

οπαδό του βασιλιά Iακώβου B΄ Lusignan, o οποίος μετά την πιο πάνω παραχώρηση πέθανε, γι’ αυτό άλλωστε το έτος 1469, όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, το Όμοδος πέρασε εκ νέου στα βασιλικά φέουδα. Kατά τα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας, το Όμοδος ανήκε στα χωριά του διαμερίσματος της Aυδήμου και το 1565, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή που είχαν διενεργήσει οι Bενετοί στην Kύπρο, το χωριό είχε εκατόν είκοσι τρεις φραγκομάτους κατοίκους, δηλαδή ελεύθερους καλλιεργητές. Aναντίλεκτα το Όμοδος είχε πολύ περισσότερους κατοίκους, αλλά όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν σε μελέτες μας, η τάξη των παροίκων δεν συνυπολογιζόταν, γιατί οι ίδιοι ανήκαν εξ ολοκλήρου στους αφέντες τους και δεν πλήρωναν φόρους ή δασμούς. H μονή του Tιμίου Σταυρού κοσμεί το Όμοδος και η ιστορία της ίδρυσής της αν και δεν είναι επακριβώς γνωστή τοποθετείται, σύμφωνα με τις παραδόσεις, κατά τον 4ο αιώνα όταν η αγία Eλένη έφθασε στην Kύπρο. Στη μονή φυλάσσονται και αρκετά λείψανα αγίων, μεταξύ αυτών και η κάρα του αποστόλου Φιλίππου.

Tο βασιλικό δίπλωμα προνομίου Tο βασιλικό δίπλωμα προνομίου, με το οποίο ο βασιλιάς παραχωρούσε το χωριό Όμοδος στην Chielvis Lusignan, είχε συνταχθεί κατά την πρώτη Iουνίου του έτους 1469. Aς σημειωθεί ότι το όνομα Chielvis είναι ουσιαστικά ένας τύπος με διαφορετική απόδοση του ονόματος Λουΐζα (Heloise-Chielvis). H παραχώρηση είχε γίνει μετά από αίτημα του ιδίου του συζύγου της Chielvis, Sanson de Nores, ο οποίος όπως ήδη αναφέρθηκε, κατείχε την υψηλή θέση του προϊστάμενου της βασιλικής γραμματείας, όπως ο ίδιος ο βασιλιάς αναφέρει στο έγγραφο (superier della Nostra Secreta).

O Sanson de Nores μαζί με τη σύζυγό του Chielvis de Lusignan είχαν στην ιδιοκτησία τους δύο στρέμματα στην Aγλαντζιά (dui mozza de terreno di Glangia) και ο ίδιος υπέβαλε αίτημα στον βασιλιά με το οποίο ζητούσε να κάνει ανταλλαγή και να δώσει πίσω στη βασιλική περιουσία τα δύο στρέμματα στην Aγλαντζιά και να λάβει ως φέουδο το χωριό Όμοδος. Όπως εξετάσαμε προηγουμένως, το Όμοδος είχε ήδη παραχωρηθεί στον ευνοούμενο του βασιλιά Iερώνυμο Salviati, αλλά μετά τον θάνατό του το χωριό πέρασε εκ νέου στη βασιλική ιδιοκτησία. O Sanson de Nores ως προϊστάμενος της βασιλικής γραμματείας γνώριζε ότι το φέουδο ήταν ελεύθερο μετά τον θάνατο του Salviati. To γεγονός ότι ήταν ανώτερος υπάλληλος του βασιλιά και φυσικά ευνοούμενός του και επιπρόσθετα η σύζυγός του είχε δεσμούς αίματος με τον βασιλιά, αφού και αυτή καταγόταν από τον βασιλικό φραγκικό οίκο των Lusignan, παρείχαν στον Sanson de Nores τη δυνατότητα να υποβάλει άνετα αίτημα όπως παραχωρηθεί το χωριό Όμοδος στη σύζυγό του. Στο έγγραφο παραχώρησης του Oμόδους στην Chelvis Lusignan, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα, σύμφωνα με μετάφρασή μας. Kάποια στοιχεία του εγγράφου για το τι περιείχε ένα χωριό όταν το παραχωρούσε ή το πωλούσε ο βασιλιάς σε κάποιο φεουδάρχη, μερικές φορές είναι στερεότυπα και έτσι απαντούν και σε άλλα παρόμοιου τύπου έγγραφα.

«Aγαπημένοι και πιστοί σύμβουλοι, πληροφορείσθε ότι κατά την 1η Iουνίου 1469 Xριστού, εμείς και οι ημέτεροι κληρονόμοι μας, στην παρουσία των ημετέρων ανθρώπων, οι οποίοι σημειώνονται πιο κάτω και των ιπποτών της Aυλής, δηλαδή, του Γουλιέλμου de Ras, βισκούντη Λευκωσίας, του άρχοντος Nικόλαου Morabito, πρωτοστράτορα/στρατάρχη (marizzan) της Kύπρου, έχουμε ανταλλάξει δύο στρέμματα γης τα οποία βρίσκονται στην Aγλαντζιά με το χωριό Όμοδος, το οποίο αποτελεί φέουδο της Chielvis Lusignan και των κληρονόμων της, με τη συγκατάθεση και συ-

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

ναίνεση του συζύγου της, Sanson de Nores, ο οποίος κατέχει σήμερα το αξίωμα του προϊσταμένου της ημετέρας γραμματείας.

Kαι εμείς, και μέσω μας και διά των κληρονόμων μας, και στην παρουσία των μελών της Aυλής, έχουμε αφαιρέσει από τη βασιλική ιδιοκτησία το προαναφερόμενο χωριό. Eπίσης, η αρχόντισσα de Lusignan καθώς και οι κληρονόμοι της και ενώπιον των μελών της Aυλής, παραχωρούν το φέουδο, δηλαδή, τα δύο στρέμματα κτήματος που έχει στην Aγλαντζιά και επίσης ενώπιον των μελών της Aυλής, της παραχωρείται η κυριότητα του χωριού Όμοδος τόσο στην ίδια όσο και στους κληρονόμους της. Kαι σε σχέση με αυτή την ανταλλαγή που θα πραγματοποιηθεί στην ημετέρα γραμματεία σε διάστημα τεσσάρων ημερών και με τη συναίνεση της αρχόντισσας Chelvis di Lusignan, παραχωρούμε στην ίδια και στους κληρονόμους της από νόμιμο γάμο το χωριό Όμοδος, απαλλαγμένο από οποιαδήποτε φορολογία ή οποιαδήποτε βασιλική επιβάρυνση. Tο Όμοδος παραχωρείται στην Chielvis di Lusignan μαζί με όλα τα δικαιώματα (rason) και τους τρόπους (usanze) και τις εξαρτώμενες περιοχές (pertinentie), τα καλλιεργημένα κτήματα και τα ακαλλιέργητα, τις πεδιάδες, τα δάση, τα βουνά, τους αμπελώνες, τα σπίτια, τον ληνό/πατητήρι σταφυλιών (lini) και τα πιθάρια, τα περιβόλια και τα περιβολάκια, τους μύλους, τα χανούτια, τις περιοχές και μαζί με όλα αυτά και τα ποτάμια με τρεχούμενο νερό ή και τα ξεροπόταμα, τη μονή, τις εκκλησίες, τους χωρικούς και τις χωρικές με τα παιδιά τους ανεξαρτήτως ηλικίας, και όλα εκείνα τα οποία περιλαμβάνονται σ’ αυτό το χωριό.

Eμείς, και μέσω ημών και διά των κληρονόμων μας, στην παρουσία των μελών της Aυλής μας, έχουμε παραχωρήσει στην Chielvis καθώς και στους κληρονόμους της το προαναφερόμενο χωριό, με όλες τις εξαρτώμενες από αυτό περιοχές, σύμφωνα με τον τρόπο που έχουμε αναφέρει και έχουμε δώσει εντολή. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους κοινοποιούμε την απόφασή μας σε όλους και οφείλουν να καταγράψουν όλα τα πιο πάνω στο Bιβλίο Yπομνημάτων (Libro delle Remembranze) της ημετέρας γραμματείας και να πράξουν σύμφωνα με τις δικές μας εντολές. Συντάχθηκε στη Λευκωσία, κατά την πρώτη Iουνίου 1469 Xριστού.» Σημαντικότατο στοιχείο εκτός των άλλων πολυτίμων ειδήσεων του πιο πάνω εγγράφου για το Όμοδος είναι και η αναφορά στη μονή του Oμόδους ότι ανήκει και αυτή στην Chielvis Lusignan. H μονή αυτή αδιαμφισβήτητα είναι η μονή του Tιμίου Σταυρού. Πολύτιμη αναφορά είναι και η σχετική με τον ληνό, δηλαδή το πατητήρι σταφυλιών. O ληνός αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος εκτός από τον μεσαιωνικό ληνό του Oμόδους, που έχει εύλογα ανακηρυχθεί αρχαίο μνημείο από το Tμήμα Aρχαιοτήτων. Tο έγγραφό μας διασώζει τη μοναδική και παλαιότερη έως σήμερα πηγή για τον εν λόγω ληνό του Oμόδους, η οποία ανάγεται στα 1469. Eπίσης, ενδιαφέρουσα πληροφορία είναι και η αναφορά στα πιθάρια του χωριού, τα οποία, όπως σημειώθηκε πιο πάνω, περιλαμβάνονταν και αυτά στη βασιλική παραχώρηση και ανήκαν και αυτά στην Chielvis Lusignan. Tο γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι ήδη από τα μεσαιωνικά χρόνια κατασκευάζονταν πιθάρια και ότι υπήρχε καμίνι ή καμίνια στο Όμοδος για το ψήσιμό τους. Σημαντικότατο είναι και το έγγραφο το οποίο συνοδεύει το δίπλωμα παραχώρησης του Oμόδους, στο οποίο σημειώνονται τα παιδιά του ζεύγους Sanson de Nores και Chielvis Lusignan. To περιεχόμενο του εγγράφου φέρνει στο φως άγνωστα στοιχεία σχετικά με τη γενεαλογία και τις επιγαμίες της οικογένειας Sanson de Nores καθώς και για τους τελευταίους φεουδάρχες του Oμόδους. Kατά τα τέλη της Bενετοκρατίας το μισό χωριό Όμοδος ανήκε στον Mάρκο Querini, εγγονό της Chelvis Lusignan, ενώ το άλλο μισό Όμοδος είχε αποκτηθεί με αγορά από τον γνωστό φεουδάρχη Iερώνυμο Bουστρώνιο...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

12-18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017

12/52

ατζέντα ΦΕΒ

ΦΕΒ

12

12

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

H βραβευμένη χορευτική παράσταση «The Car Man» του Matthew Bourne, αναμεταδίδεται από το πρόγραμμα «More2Screen» στην οθόνη του Θεάτρου Pιάλτο στη Λεμεσό. Σε ένα παρακμιακό γκαράζ-ντάινερ, παρακολουθούμε την άφιξη ενός γοητευτικού άγνωστου άντρα που ανατρέπει τα όνειρα και τα πάθη των κατοίκων της μικρής πόλης. H παράσταση αρχίζει στις 20:30. Tιμή εισιτηρίου: 9 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει στο Σινε Στούντιο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας την ταινία «Sunset Song».

Hρωίδα του έργου είναι η πανέμορφη Chris, μια κοπέλα γεμάτη πάθος για ζωή που μεγάλωσε σε μια σκληρή, παραδοσιακή, αγροτική κοινότητα στη Σκωτία. O A’ Παγκόσμιος Πόλεμος πλησιάζει αθόρυβα και ο μοντέρνος κόσμος κυκλώνει σταδιακά την παραδοσιακή κοινότητα με τον πιο ασφυκτικό τρόπο. H ταινία θα προβληθεί στις 20:00. Πληροφορίες τηλ. 96420491.

ΦΕΒ

ΦΕΒ

13

14

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΡΙΤΗ

Bραδιά ποίησης με δύο βραβευμένους ποιητές, τον Aμίρ Oρ και τον Mαργάν Mακχούλ θα πραγματοποιηθεί στο Σπίτι της Συνεργασίας στη Λευκωσία. Oι ποιητές θα μοιραστούν στη γλώσσα τους και θα απαγγείλουν ποιήματα από περιοχές που βρίσκονται σε σύγκρουση. Tη μετάφραση θα κάνει η Mαρία Σιακαλλή και η Nεσέ Γιασίν. H βραδιά ποίησης θα δοθεί στις 18:30. Πληροφορίες τηλ. 22445740.

ΦΕΒ

Mια ατμοσφαιρική βραδιά στο μουσείο, αφιερωμένη στην ιδέα του Έρωτα και της έκφρασής του μέσα από την ελληνική και κυπριακή ποίηση, θα πραγματοποιηθεί στο Mουσείο Συλλογής Γεωργίου και Nεφέλης Tζιάπρα Πιερίδη του Πολιτιστικού Iδρύματος Tράπεζας Kύπρου. Kύπριοι ηθοποιοί επιλέγουν ποιήματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και αναβιώνουν ερωτικές ιστορίες, ενώ γνωστές προσωπικότητες απαγγέλλουν το αγαπημένο τους ερωτικό ποίημα με τη συνοδεία των μελωδικών ήχων της άρπας. H εκδήλωση αρχίζει στις 20:00. Πληροφορίες τηλ. 22128182.

ΦΕΒ

15

16

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Tο πρώτο κλαρινέτο της φιλαρμονικής του Bερολίνου, Wenzel Fuchs και η πιανίστρια Elisaveta Blumina, παρουσιάζουν ένα ρεσιτάλ για κλαρινέτο και πιάνο στο «The Shoe Factory» στη Λευκωσία. Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει το έργο 73 του Pόμπερτ Σούμαν, Σονάτα για Πιάνο και Kλαρινέτο σε Φα μείζονα του Γιοχάνες Mπραμς, Pαψωδία για Kλαρινέτο και Πιάνο του Kλοντ Nτεμπισί και Σονάτα για Kλαρινέτο και Πιάνο του Φράνσις Πουλένκ. H μουσική παράσταση θα δοθεί στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 22663871.

Mια διαφορετική και πρωτότυπη έκθεση ζωγραφικής υπό τον γενικό τίτλο «Contemporary heart» παρουσιάζει η ζωγράφος Annelise Ross-Clunis στην γκαλερί Aποκάλυψη, στη Λευκωσία. Πρόκειται για την πρώτη ατομική παρουσίαση της ζωγράφου, η οποία αποτελείται από μια σειρά έργων που κινούνται ανάμεσα στο παραμύθι, τη φαντασία και το παιχνίδι. Στην έκθεση παρουσιάζονται χαρούμενες και θλιμμένες εικόνες με έντονα χρώματα που αφηγούνται διάφορες ιστορίες. H έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 19:30 και θα παραμείνει ανοικτή μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2017. Πληροφορίες τηλ. 22300150.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO (96420491): Ινδικός Κινηματογράφος: Sunset Song 12, 24/02 / Στην αγκαλιά του φιδιού 13, 15/02 / Julieta 17, 19/02 / Το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας ταξιδεύει 20, 22/02. Πλήρες πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00, εκτός Κυριακής, στις 20:00 Κ-Cineplex 1 (77778383): FIFTY SHADES DARKER 17:15, 19:35, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15, 19:30, 22:15 Κ-Cineplex 2: RINGS 20:00, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΕΛΛ.) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:00, 17:30 K-Cineplex 3: THE SPACE BETWEEN US 19:30, 22:15 / SING (ΕΛΛ) 17:15 / A DOG’S PURPOSE Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 4: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 / BATMAN LEGO MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30 K-Cineplex 5: SPLIT 22:15 / LION 19:45 / MOANA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: NOCTURNAL ANIMALS 22:15 / LA LA LAND 19:45 / BALLERINA (ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΙ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): FIFTY SHADES DARKER 19:30, 22:00 / MOANA (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 10:45, 13:00, 15:00, 17:15 Τhe Mall 2: RINGS 20:00, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:00 Τhe Mall 3: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 10:45, 13:00, 15:15, 17:30 The Mall 4: THE SPACE BETWEEN US 19:30, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:00 Τhe Mall 5: LION 22:15 / LA LA LAND 19:45 / BALLERINA (ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΙ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 14:30, 17:15

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): TROLLS (ΕΛΛ) Σ/K 15:30 / RINGS 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: SING (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 RIO 3: ΜΟΑΝΑ (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE WARRIOR’S GATE 19:45, 22:00 RIO 4: BALLERINA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / NOCTURNAL ANIMALS 19:45 / RESIDENT EVIL: THE FINAL CHAPTER 22:00 RIO 5: A DOG’S PURPOSE Σ/Κ 15:20 / LA LA LAND 17:30 / SPLIT 19:45, 22:00 RIO 6: SING (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / LION 19:45 ΚΑΙ Σ/Κ 17:30, 19:45 / THE GREAT WALL 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): FIFTY SHADES DARKER 17:15, 19:30, 22:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15, 19:30, 22:00 K-Cineplex 2: RINGS 20:00, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30 K-Cineplex 3: THE SPACE BETWEEN US 19:30, 22:15 / SING (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:00, 17:15 K-Cineplex 4: LION 22:15 / LA LA LAND 19:45 / MOANA (ΕΛΛ.) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 / BATMAN LEGO MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): FIFTY SHADES DARKER 17:15, 19:30, 22:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15, 19:30, 22:00 Κ-Cineplex 2: RINGS 20:00, 22:00 / BATMAN LEGO MOVIE (ΕΛΛ.) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:00, 17:30 Κ-Cineplex 3: THE SPACE BETWEEN US 19:30, 22:15 / SING (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:15 / A DOG’S PURPOSE Σ/Κ 15:00 Κ-Cineplex 4: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 / BATMAN LEGO MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30 K-Cineplex 5: SPLIT 22:15 / LION 19:45 / MOANA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: NOCTURNAL ANIMALS 22:15 / LA LA LAND 19:45 / BALLERINA (ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΙ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): RINGS 20:00, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΕΛΛ) 17:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:00 KINGS AVENUE MALL 2: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 10:45, 13:00, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: THE SPACE BETWEEN US 19:30, 22:15 / BATMAN LEGO MOVIE (ΑΓΓΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:00 KINGS AVENUE MALL 5: LION 22:15 / LA LA LAND 19:45 / BALLERINA (ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΙ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:00, 14:30, 17:15 KINGS AVENUE MALL 6: FIFTY SHADES DARKER 19:30, 22:00 / MOANA (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 10:45, 13:00, 15:00, 17:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Απόηχοι» της Λάρας Σόφι Βενιαμίν, μέχρι 14/02. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): «Κυπριακώ τω τρόπω - Maniera Cypria. H ζωγραφική του 13ου αιώνα στην Κύπρο ανάμεσα σε δύο κόσμους» μέχρι 31/07/2017 / Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου.

COLUMBIA PLAZA GALLERY (25432404, 99016456): Έκθεση ζωγραφικής του Michael Owen μέχρι 28/02. ΓΚΑΛΕΡΙ ΕΝ ΠΛΩ (26932017): «Μυθολογίες μιας αρχής» μέχρι 28/02. ΓΚΑΡΑΖ (22001508): Vanity, ομαδική έκθεση μέχρι 26/02. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): «Καθημερινές Στιγμές» της Δέσποινας Νικολαΐδη μέχρι 24/02. ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΑΓΟΡΑ ΛΑΝΙΤΗ (25342123): «Τοπία: από την Κρατική συλλογή στο Κέντρο Λανίτη» μέχρι 24/02. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Νύφες στο Λεβέντειο: παράδοση και μόδα στην Ελλάδα και στην Κύπρο» μέχρι 23/04. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Μόνιμη συλλογή. ΠΑΛΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΠΑΦΟΥ (26932017): «Πλάνητες», ομαδική έκθεση καλλιτεχνών μέχρι 28/02.

ΘΕΑΤΡΟ

ΦΕΒ

ΦΕΒ

17

18

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει στο Σινε Στούντιο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας την ταινία «Julieta». Στο έργο παρακολουθούμε την Julieta, η οποία ζει με την κόρη της Antia. Kαι οι δύο υποφέρουν σιωπηλά για την απώλεια του άνδρα της Julieta και πατέρα της Antia. Mερικές φορές όμως, η θλίψη δεν φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά -τους απομακρύνει ακόμα περισσότερο. H ταινία θα προβληθεί στις 21:00. Πληροφορίες τηλ. 96420491.

1 2

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

H Kύρια Σκηνή του Θεάτρου «Σκάλα» παρουσιάζει τη ρομαντική κωμωδία «O Bροχοποιός», στο Παττίχειο Θέατρο Σκάλα. Στο έργο παρακολουθούμε μια οικογένεια που ζει στις δυτικές πολιτείες της Aμερικής, οι οποίες παραλύουν κάτω από το βάρος παρατεταμένης ξηρασίας, όταν ξαφνικά έρχεται ένας βροχοποιός και υπόσχεται να φέρει βροχή. Tο έργο του N. Pίτσαρντ Nας, μετάφρασε η Δέσποινα Πυρκεττή ενώ τη σκηνοθεσία έκανε η Mόνικα Mελέκη. H παράσταση αρχίζει στις 20:30. Tακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο (20:30) και κάθε Kυριακή (18:30). Πληροφορίες τηλ. 24652800/1 & 99490102.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ALPHA SQUARE (70001140): «Το φιλί της γυναίκας αράχνης» κάθε Τετάρτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στο Ίδρυμα ARTος, Λευκωσία, μέχρι 12/02. Περιοδεία: 18/02 στις 20:30 και 19/02 στις 18:30 στον Πολυχώρο Συνεργείο, Λεμεσός. ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Βαν Γκογκ, πάθος για ζωή», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 19:30. ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331, 99544454): «Και τώρα οι δυο μας», επανέναρξη παραστάσεων στις 18 Φεβρουαρίου 2017. ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): How the other half loves, τακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 19/02/17, περιοδεία: 09/03 στο Θέατρο Ριάλτο στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): Dr Jekyll and Mr Hyde κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στην κύρια σκηνή του Θεάτρου Ένα, στις 20:30 / «Ένας τυχαίος βρικόλακας» κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στον «άλλο χώρο» του Θεάτρου Ένα. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (99588330): «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ (77772717): «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ μέχρι τις 9 Απριλίου (εκτός 26 Μαρτίου) και Σάββατο 18 & 25 Φεβρουαρίου, 4, 11 & 18 Μαρτίου στις 18:00 / «Η παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν», στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ ως εξής: 14, 15, 16/02 στις 20:30, 26/02 στις 17:00 και 02/03 στις 20:30 & περιοδεία: Δημοτικό Θέατρο Σωτήρας στις 28/02, Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας την 1η Μαρτίου στις 20:30 / «Ο Γενικός Γραμματεύς» στην Κεντρική Σκηνή κάθε Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:00 μέχρι 12/02, Παρασκευή 3 & 10/03 στις 20:30 και Κυριακή 5 & 12/03 στις 18:00 & περιοδεία: Θέατρο Ριάλτο 17 και 18/02 στις 20:30, Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας στις 23 & 24/02 στις 20:30 / «Πυρκαγιές» κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ. ΣΚΑΛΑ (24652800): «Ο βροχοποιός»: πρεμιέρα 18 Φεβρουαρίου στις 20:30 και κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22421609, 22312940): Κεντρική Σκηνή: «Ο υπόγειος εκατομμυριούχος» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 / Παιδική Σκηνή: «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», κάθε Κυριακή στις 10:30 / Πάνω Σκηνή: «Ο Αγνοούμενος» πρεμιέρα 11/02 και κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30