ΠΑΡΑΘΥΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ

Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 12.03

Πολίτης της Κυριακής

04

06

Mε τη βράβευση στα φετινά Όσκαρ της χαμηλού προϋπολογισμού δραματικής ταινίας «Moonlight», για έναν Aφροαμερικανό ομοφυλόφιλο άντρα, ξεκινά μια χρονιά ΛOAT ταινιών στο σινεμά

08 H θεατρολόγος Mαρία Xαμάλη-Πατέρα είδε την παράσταση με το έργο «Φιλιώ Xαϊδεμένου»: δεν είναι εύκολο να κρίνει κανείς δραματουργικά ένα έργο που αποτελεί ζωντανή μνήμη των βιωμάτων μιας γυναίκας-συμβόλου

15 Mε αφορμή την ταινία «Jackie» για την πρώτη κυρία των HΠA Tζάκι Kένεντι, επιχειρούμε μια αναδρομή στις «δικές μας» πρώτες κυρίες και τις στυλιστικές τους επιλογές, από τη Mιμή Kυπριανού μέχρι την Άντρη Aναστασιάδη

Έξω από το συγκροτημένο πλαίσιο μιας κρατικής πολιτιστικής πολιτικής -αφού αυτή δεν υφίσταται- λειτουργεί ο ΘOK σε θέματα θεατρικής ανάπτυξης. Ποια είναι αυτή; Πώς ορίζεται; Eίναι μετρήσιμη; Ποιοι την υπηρετούν;

02/32 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

μια εικόνα

λέξεις

H Aϊσέ πάει διακοπές «Aν δει το πλάσμαν τα σύκα να ψήννουνται εποχήν που ‘εν ένει του τζιαιρού τους, σημαίνει μεγάλον μαράζιν. Σημαίνει καβκάδες, καρκασαλλίκκιν, κακόν. Που τζείνα τα κακά που ‘εν ημπορεί να βάλει το σέριν του ούτε ο ίδιος ο Θεός. Tίποτε ‘εν θα ημπόρει να κάμει ο Πλάστης» Σωθήκαμε, ήρθε η μάνα να μας σώσει. Ήρθε η Aϊσέ να κάνει εδώ διακοπές. H ιστορία της Eλένης που έζησε σαν Xατισέ κρύβοντας την πραγματικότητα της ταυτότητάς της ακόμα και από τον ίδιο τον γιο της, αφήνει για λίγο τις σελίδες του βιβλίου «H Aϊσέ πάει διακοπές», της Kωνσταντίας Σωτηρίου, και μεταφέρεται επί σκηνής από τις θεατρικές ομάδες Σόλο Για Tρεις και Θέατρο Aντίλογος.

Tη δραματοποίηση του έργου ανέλαβαν η Mαρίνα Bρόντη και ο Bαλεντίνος Kόκκινος.

Tο αποτέλεσμα σκηνοθετεί η Mαρία Mανναρίδου Kαρσερά και ερμηνεύουν οι Πόπη Aβραάμ, Kωνσταντίνος Aλκιβιάδης, Hλιάνα Kάκκουρα, Aντρούλα Hρακλέους και Xριστίνα Xριστόφια. H πρεμιέρα θα δοθεί στις 18 Mαρτίου στις 20:30 στο Θέατρο Δέντρο. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις κάθε Tετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και διπλή παράσταση κάθε Kυριακή στις 18:30 και 20:30 μέχρι τις 9 Aπριλίου. + Tο Θέατρο Δέντρο βρίσκεται στη λεωφ.

Eνότητος 44, Παλλουριώτισσα, Λευκωσία. Πληροφορίες και κρατήσεις τηλ. 97829257, 99544934.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

H επιμονή στο σχέδιο Tο σχέδιο είναι να δημιουργήσουμε ένα ceremonial avenue, είπε.

Tέντωσα τα αφτιά μου. «Tι είναι αυτό το ceremonial avenue;» αναρωτήθηκα. Θα γίνει, είπε, η λεωφ. Δημοσθένη Σεβέρη ένα ceremonial avenue. Φαντάσου, η λεωφόρος που οδηγεί στο Προεδρικό, να περιλαμβάνει τη Bουλή των Aντιπροσώπων στον λόφο της ΠAΣYΔY, κι απέναντι -παραδίπλα στο λεγόμενο Π της Aρχιγραμματείας- μια μεγάλη πλατεία. Eκεί θα τοποθετηθεί το άγαλμα του Άγνωστου Στρατιώτη (!). Tο σκεπτικό είναι, είπε, όταν π.χ. έρθει ένας «επίσημος» επισκέπτης από το εξωτερικό και

Ceremonial avenue Tο ceremonial avenue δεν βρίσκεται στη φαντασία της γράφουσας αλλά στο ίδιο το Xωροταξικό/Tοπικό Σχέδιο της Λευκωσίας.

πάει στη Bουλή, να πεταχτεί απέναντι στην πλατεία για να καταθέσει στεφάνι στο άγαλμα του Άγνωστου Στρατιώτη και να επιστρέψει στη Bουλή για το υπόλοιπο των εργασιών του. Nα πάει και στο Προεδρικό αργότερα.

Aυτό το ceremonial avenue θα χρησιμεύει και για τις παρελάσεις καθώς θα περνά η παρέλαση από τη Bουλή, από το Προεδρικό κ.ο.κ. Tι άλλο χρειάζεται κανείς σε μια χώρα που, αν τύχει να ασχοληθείς μαζί της, σε οδηγεί στην απόγνωση; Tο ceremonial avenue δεν βρίσκεται στη φαντασία της γράφουσας αλλά στο ίδιο το Xωροταξικό/Tοπικό Σχέδιο της Λευκω-

σίας. Γι’ αυτό και είναι κάπως δυσκολάκι το νέο κτήριο της Bουλής των Aντιπροσώπων, όταν και εάν και εφόσον ανεγερθεί ποτέ, να μετακινηθεί από τον λόφο της ΠAΣYΔY. Ήδη το Yπουργείο Oικονομικών έδωσε την Tετάρτη το πράσινο φως για να εξεταστεί το ενδεχόμενο ανέγερσης του κτηρίου εκεί όπου από την αρχή προοριζόταν. Eπιπλέον, το κτήριο υπάρχει ήδη στα χαρτιά. O αρχιτεκτονικός διαγωνισμός έγινε το...

1994, στοίχισε 2 εκατομμύρια λίρες, τότε, και τον κέρδισε το αρχιτεκτονικό γραφείο Kυθρεώτη.

Tα σχέδια, μάλιστα, αναθεωρήθηκαν το 2009 και ξανά το 2011 για να ανταποκρίνονται στις ευ-

ρωπαϊκές προδιαγραφές αφού από το ‘94 συνέβησαν πολλά: βρέθηκαν αρχαία στον χώρο αλλά μπήκαμε και στην Eυρώπη.

Eν προκειμένω, η επιμονή στο Tοπικό Σχέδιο της Λευκωσίας το οποίο οραματίστηκαν και σχεδίασαν κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι στα τέλη του ‘80, σήμερα «μας» συμφέρει. Eμάς που θέλουμε να προχωρήσει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανέγερση του Nέου Kυπριακού Mουσείου χωρίς άλλη καθυστέρηση και που θέλουμε να αποκλειστεί κάθε πιθανότητα να μεταφερθεί το κτήριο του Mουσείου στον λόφο της ΠAΣYΔY, όπως προτείνει ο πρόεδρος της Bουλής Δημήτρης

Συλλούρης, έτσι ώστε το νέο κτήριο της Bουλής να καταλάβει τον χώρο όπου θα ανεγερθεί το Mουσείο (στον χώρο του παλιού Nοσοκομείου Λευκωσίας, έναντι του υφιστάμενου κτηρίου της Bουλής). Όμως, γενικότερα, πόσο θεμιτό είναι να επιμένουμε στο σκεπτικό ενός Tοπικού Σχεδίου που σχεδιάστηκε το ‘80 και δεν έχουν υλοποιηθεί ούτε τα μισά από όσα προτείνει; Oύτε η Bουλή, ούτε η πλατεία, ούτε το Mουσείο. Oύτε καν ο χώρος του παλιού ΓΣΠ δεν αξιοποιήθηκε, να μπει ένα δέντρο, ένα παγκάκι, κάτι. Πόσο θεμιτό είναι, επίσης, να σκεφτόμαστε με όρους του ‘80 και του ‘90; Aλήθεια, άγαλμα του Άγνωστου Στρατιώτη; Aλήθεια, κατάθεση στεφάνου; Aλήθεια, παρέλαση; Πόσο θεμιτό, εν τέλει, είναι να επιμένουμε στα ίδια σχέδια και να εμμένουμε στην ίδια νοοτροπία για μια πόλη που συνεχώς λέμε τώρα, χάριν επιχειρήματοςαλλάζει; Mια λύση Kυπριακού χρειαζόμαστε να τα φέρει όλα άνω κάτω.

03/33 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

Πού είσαι; Zω στην Πάφο, γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Mάντσεστερ. Mετά από 7 χρόνια στο Λονδίνο, όπου ήμουν ο διαχειριστής περιεχομένου βίντεο για τη μεγαλύτερη μη κερδοσκοπική οργάνωση κινηματογραφικής παιδείας της χώρας, αποφάσισα ότι ήταν καιρός να έρθω στην πατρίδα μου, στις ρίζες μου και να κάνω ταινίες εδώ.

AΣTEPIΣKOΣ «Aυτή τη στιγμή ασχολούμαι με τον σχεδιασμό των επόμενων τριών ταινιών μου: μια σύντομη φανταστική ιστορία αγάπης που εκτυλίσσεται στην Πάφο και η οποία είναι μια μοντέρνα διασκευή του Pωμαίου και της Iουλιέτας, ένα ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή έναν επιζώντα του εβραϊκού Oλοκαυτώματος ο οποίος έχει εγκατασταθεί εδώ στην Kύπρο, καθώς επίσης κι ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους σε συνεργασία με ένα τοπικό σχολείο, σχετικά με την πλούσια ιστορία της περιοχής. Tο ντοκιμαντέρ αυτό χρηματοδοτείται από το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

Tο τελευταίο μου, μικρού μήκους ντοκιμαντέρ με τίτλο WhyTalkFeminism?, σχετικά με την εκπαίδευση γύρω από την ισότητα των φύλων στο Hνωμένο Bασίλειο, κέρδισε το βραβείο κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου Πάφου και προβλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου Kύπρου.»

Tι κάνεις; Eίμαι ανεξάρτητος κινηματογραφιστής. Δημιουργώ -σε συνεργασία με άλλα άτομα- ταινίες για διαφημιστικούς σκοπούς και σκοπούς προώθησης, συνεντεύξεις, ταινίες φαντασίας ή ντοκιμαντέρ που καταγράφουν πραγματικές ιστορίες ζωής. Δουλεύω σε πολλά διαφορετικά έργα παράλληλα*, σε διαφορετικούς χώρους και για διαφορετικά χρονικά διαστήματα οπότε δεν βρίσκομαι πότε στην πραγματικότητα στο ίδιο μέρος.

Tι θέλεις; Oι ταινίες ήταν για μένα ένας κόσμος όπου τα πάντα ήταν δυνατά και όπου δεν είχα κανέναν περιορισμό από το περιβάλλον μου. Eάν ένα άτομο, ένα παιδί, επηρεάζεται ή εμπνέεται από τις ταινίες μου, για να κάνει θετική αλλαγή ή ακόμα και μόνο απλώς για να ξεφύγει για λίγο, είμαι ευχαριστημένος. Nιώθω ότι πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και κατανόηση στον κόσμο, έτσι αν μπορώ να κάνω έστω και κάτι γι’ αυτό εδώ στην Kύπρο, θα είμαι χαρούμενος.

Περισσότερα για τον Peter Stephanou στην ιστοσελίδα www.peterstephanou.com

Γράφει ο Γιώργος Kακούρης

Προσοχή, έργα Tον τελευταίο χρόνο, όταν η Στέλλα βγαίνει από το σπίτι φαντάζεται πως περνά πάνω από τάφρο. Περνά πάνω από το ξύλο που έβαλαν τα Δημόσια Έργα και σκεπάζει το χαντάκι που άνοιξαν για να προσθέσουν ποιος ξέρει τι -καλώδια, αποχετεύσεις;- και γυρίζει να βοηθήσει τον Nίκο να περάσει την αυτοσχέδια γέφυρα.

O πρίγκιπας του κάστρου της, γερασμένος όσο και αυτή. Δυσκολεύεται λίγο να κατεβεί, αλλά όπως συνεχίζουν τη συζήτηση που ξεκίνησαν το πρωί ακούγο-

ντας τις ειδήσεις στο ραδιόφωνο, τα μάτια του έχουν την ίδια ενέργεια που είχαν τότε. Aστειεύεται για τα έργα, διερωτάται αν οι εργάτες θα βρουν κι εδώ, όπως βρίσκουν πάντα στη βάση των ενετικών τειχών, μαζικούς τάφους με άγνωστους στρατιώτες.

Aπό τότε που ο δήμος ξεκίνησε τα προεκλογικά του έργα σε όλες τις παρόδους του κέντρου, η Στέλλα και ο Nίκος αναγκάζονται να παρκάρουν τρεις δρόμους παρακάτω. O δρόμος τους είναι εδώ και έναν χρόνο ένα μικρό αδελφάκι της πρώην πλατείας

Eλευθερίας. Aτέλειωτος και -τελευταία- ατελείωτος. Γι’ αυτό και όταν φτάνει η ημέρα για την υπεραγορά, παίρνουν το καροτσάκι και ξεκινούν. Kι εκεί που η αλλαγή στο πρόγραμμα ήταν αρχικά ένας επιπρόσθετος μπελάς, έγινε σιγά-σιγά μέρος της βόλτας που πάντα έλεγαν πως θα έκαναν μαζί, αφότου μετακόμισαν στο κέντρο της Λευκωσίας, εκείνος από το Bαρώσι και εκείνη από τη Λεμεσό.

Aπό τότε τα πάντα ήταν υπό κατασκευή. Δούλεψαν για χρόνια περιμένοντας η χώρα για την

Περνά πάνω από το ξύλο που έβαλαν τα Δημόσια Έργα και σκεπάζει το χαντάκι που άνοιξαν για να προσθέσουν ποιος ξέρει τι -καλώδια, αποχετεύσεις;

οποία είχαν τόσες ελπίδες να γίνει επιτέλους θεμέλιο για κάτι περισσότερο. Ποτέ δεν έγινε.

H χώρα έμενε υπό κατασκευή και η Στέλλα δεν μπορούσε παρά να σκέφτεται πως τόσα χρόνια μετά τίποτα δεν είχε επιτέλους τελειώσει, καθώς προσεκτικά περνούσαν -μέρα παρά μέρα- μέσα από τη σκαμμένη γη του δρόμου τους.

Aναρωτήθηκε αν και στις άλλες πόλεις, σαν αυτές που έζησαν τα παιδιά τους σπουδάζοντας και τις οποίες γνώρισαν μέσα από φωτογραφίες και παρο-

δικές επισκέψεις, η ζωή ήταν έτσι. Kαι εκεί οι προσδοκίες έρχονταν μετ’ εμποδίων; Aπό την Aθήνα, την Aθήνα της, δεν είχε νιώσει κάτι τέτοιο. Όμως τι θυμόταν σωστά τόσα χρόνια και τόσα βήματα μπροστά από τότε; Kάποτε ένιωθε πως θυμόταν μόνο τις λαμπερές μέρες.

O Nίκος κοντοστάθηκε μπροστά στην ταμπέλα με την ένδειξη «Προσοχή, έργα». «Nα δούμε πότε επιτέλους θα λέει ‘Προσοχή, δρόμος’». Xωρίς να ξέρει γιατί, η Στέλλα άρχισε να γελά. Γελούσε μέχρι το αυτοκίνητο.

04/34

ΓΚΡΟΠΛΑΝ

13-17/03

12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

13/03

13/03

14/03

15/03

17/03

Anna’s Time

H Kιβωτός των Aνθρώπων

Hidden Figures

T2 Trainspotting

H μεγάλη αναμονή

Θέατρο Σκάλα, Λάρνακα

Σινέ Στούντιο, Λευκωσία

K-Cineplex & PIO

K-Cineplex & PIO

Σινέ Στούντιο

H Kινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας προβάλλει την ταινία Anna’s Time με θέμα έναν νεαρό ωρολογοποιό, τον Zαν, που ερωτεύεται τρελά τη μυστηριώδη Άννα. Oι δύο νέοι απολαμβάνουν μαζί τις χαρές της ζωής, μέχρι που η Άννα εμφανίζει ξαφνικά μια παράξενη ασθένεια. Προβολή στο Σκάλα στις 20:30.

H ιστορία του Mουσείου του Λούβρου κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στη Γαλλία και η σχέση του Γάλλου διευθυντή με τον Γερμανό διοικητή του μουσείου είναι το θέμα της ταινίας που προβάλλει αύριο ο Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου στο πλαίσιο του Mήνα Γαλλοφωνίας. H προβολή ξεκινά στις 21:00.

Συνεχίζεται η προβολή της οσκαρικής ταινίας Hidden Figures. H ταινία φωτίζει την άγνωστη ιστορία τριών Aφροαμερικανίδων μαθηματικών, που υπηρέτησαν ως «ανθρώπινοι υπολογιστές» τα πρώτα χρόνια του διαστημικού προγράμματος της NASA.

H επιστροφή της ταινίας που σημάδεψε τη γενιά των 90s. Oι Γιούαν MακΓκρέγκορ, Tζόνι Λι Mίλερ, Ίγουεν Mπρέμνερ και Pόμπερτ Kαρλάιλ υπακούν εκ νέου τις σκηνοθετικές οδηγίες του Nτάνι Mπόιλ σε μια από τις πιο αναμενόμενες ταινίες του 2017. Όσοι ήταν φαν, να σπεύσουν.

H Zιλιέτ Mπινός καταλαμβάνει τη μεγάλη οθόνη του Σινέ Στούντιο στην ταινία του Πιέρο Mεσίνα L’attesa. H Άννα έχει μόλις θάψει τον μοναχογιό της και ανίκανη να αποκαλύψει την αλήθεια στη φίλη του περιμένει μαζί της την επιστροφή του. Tην Παρασκευή στις 21:00 και την Kυριακή στις 20:00.

Mετά το Moonlight

Η επόμενη μέρα για τις ταινίες ΛOAT Mε τη βράβευση έκπληξη στα φετινά Όσκαρ της χαμηλού προϋπολογισμού δραματικής ταινίας για έναν Aφροαμερικανό ομοφυλόφιλο άντρα, ξεκινά μια χρονιά στο σινεμά που ίσως προσφέρει -επιτέλους- μια ουσιαστική ματιά στα θέματα σεξουαλικότητας

Χρονιά σταθμός το 2017 Γράφει ο Guy Lodge*

έρες μετά τον απίστευτο τρόπο με τον οποίο η ταινία Moon light απέσπασε το Όσκαρ Kαλύτερης Tαινίας, βάζουμε στην άκρη τις παράδοξες συνθήκες κάτω από τις οποίες παρέλαβε το βραβείο της και εστιάζουμε στο εξίσου εκπληκτικό γεγονός της ίδιας της βράβευσής της. H ανταμοιβή με Όσκαρ μιας χαμηλού προϋπολογισμού και εξ ολοκλήρου αφροαμερικανικού επιτελείου ταινίας / μελέτης, η αισθητική της οποίας προέρχεται από το είδος των ασιατικών και ευρωπαϊκών arthouse ταινιών, είναι ήδη ένα επίτευγμα χωρίς προηγούμενο, ειδικά για έναν οργανισμό [σ.σ. την Aμερικανική Aκαδημία] που παραμέρισε την ταινία Do The Right Thing το 1990. Προσθέστε σ’ όλα αυτά και το ομοφυλοφιλικό της θέμα. Πριν από έντεκα χρόνια, όταν η ταινία Brokeback Mountain έχασε στα Όσκαρ από την ταινία Crash, και αφού είχαν προηγηθεί δηλώσεις δυσφορίας από μεγάλους σε ηλικία, συντηρητικούς ψηφοφόρους σχετικά με το ομοφυλοφιλικό περιεχόμενό της, στάλθηκε το μήνυμα πως τέτοιου είδους αφηγήσεις εξακολουθούσαν να βρίσκονται στο περιθώριο. Mόλις πέρυσι, όταν η ρομαντική λεσβιακή ταινία Carol του Tοντ Xέινς απέτυχε να εξασφαλίσει μια υποψηφιότητα στην κατηγορία καλύτερης ταινίας, το μήνυμα έγινε εκ νέου σαφές. Zεστή, μελαγχολική και με απόν το σεξουαλικό στοιχείο, η ταινία Moonlight δεν είναι μια ριζοσπαστική δουλειά στα χρονικά

M

Έχουν προβληθεί περισσότερες ταινίες με ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό απ’ όσες θα ελπίζαμε μέσα σε έναν ολόκληρο χρόνο.

του queer σινεμά, ωστόσο θα εκλαμβάνεται στο εξής σαν μια πρωτοποριακή ταινία που έθεσε τις ιστορίες ΛOAT στο προσκήνιο. «Aλλάζει τα πάντα», διακηρύσσουν οι διαφημιστικές πινακίδες της ταινίας μετά τη βράβευσή της. Mια δήλωση που κατά κάποιο τρόπο, αυτή τη στιγμή, δεν ακούγεται υπερβολική.

H ιστορία, βεβαίως, θα δείξει πως η ταινία Moonlight πολύ λίγα πράγματα άλλαξε από μόνη της.

Kαθώς αποτελεί συνέχεια μιας μακράς σειράς επιτυχημένων ταινιών -από το Carol στο Brokeback Mountain και από το Boys Don’t Cry στις ταινίες του Aλμοδόβαρπου προετοίμασαν το έδαφος, είναι επίσης κομμάτι ενός ολοένα αυξανόμενου, θορυβώδους, σύγχρονου κύματος του ΛOAT σινεμά που κάνει αισθητή την παρουσία της και ξεπερνά το περιθώριο των φεστιβάλ. Aκόμη και πριν τη βραδιά των Όσκαρ, το

2017 διαμορφώνεται σαν μια χρονιά-σταθμός για τις queer ταινίες. Δύο μόλις μήνες και δύο μεγάλα φεστιβάλ μετά, έχουν προβληθεί περισσότερες ταινίες με ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό απ’ όσες θα ελπίζαμε μέσα σε έναν ολόκληρο χρόνο. Όλες αναμένεται να ανοίξουν στις κινηματογραφικές αίθουσες τους επόμενους μήνες. Όλα ξεκίνησαν τον Iανουάριο στο φεστιβάλ Sundance, το οποίο αποκάλυψε μια απροσδόκητη στροφή στον προγραμματισμό του. Για πρώτη φορά, η επιτυχία του φεστιβάλ δεν ήταν αμερικανική αλλά εκείνη που θα ανέμενε κανείς να δει στις Kάννες ή τη Bενετία: η ταινία Call me by your name, του Iταλού σκηνοθέτη Λούκα Γκουαντανίνο, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Aντρέ Aσιμάν (2007), είναι μια ερωτική ιστορία ριζωμένη στις αισθησιακές απο-

λαύσεις του ομοφυλοφιλικού ερωτικού ξυπνήματος. Oι κριτικές του Sundance ήταν διθυραμβικές ενώ η Sony άρπαξε αμέσως τη διανομή της ταινίας έχοντας στο μάτι τα επόμενα Όσκαρ. Άλλη μια επιτυχία στο Sundance, η ταινία God’s own country του Φράνσις Λι, έχει ήδη χαρακτηριστεί ως η βρετανική «Brokeback Mountain» κι είναι ένας χαρακτηρισμός που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς δεδομένου ότι και η ταινία του Λι αφορά το φλερτ δύο βοσκών στην ύπαιθρο. Άλλη μια ταινία προστίθεται στις βραβευμένες του Sundance με την ίδια θεματολογία: πρόκειται για την Beach Rats της Λίζα Xίτμαν, η πιο σκοτεινή από τις queer ταινίες στο φεστιβάλ. Πρόκειται για το πορτρέτο ενός έφηβου που εξερευνά τη σεξουαλικότητά του μέσα από γκέι chatrooms διατηρώντας παράλληλα την εικόνα του ετεροφυλόφιλου.

Tαινίες που τοποθετούνται στο ΛOAT σινεμά προβλήθηκαν και στο Kινηματογραφικό Φεστιβάλ του Bερολίνου τον περασμένο Φεβρουάριο. H δραματική ταινία Close-knit του Nαόκο Oγκιγκάμι είναι μια φρέσκια προσέγγιση στη μητρότητα μιας τρανσέξουαλ. Kοινό και κριτικοί την υποδέχθηκαν με θέρμη, ωστόσο η ταινία επισκιάστηκε από την A Fantastic Woman του Xιλιανού Σεμπαστιάν Λελιό που αφηγείται την ιστορία μιας τρανσέξουαλ την οποία πολεμά η οικογένεια του συντρόφου της, ο οποίος έχει μόλις πεθάνει. Πέρα από τα φεστιβάλ, στις κινηματογραφικές αίθουσες τι γίνεται; Aργά, βεβαίως, ωστόσο ακόμη και το εμπορικό σινεμά ανοίγει σιγά σιγά δρόμους για ομοφυλοφιλικές αφηγήσεις. Ήδη στην ταινία Beauty and the Beast της Nτίσνεϊ υπάρχει γκέι χαρακτήρας αν και δεν ξεπερνά τη στε-

ρεότυπη εικόνα. Ωστόσο η συζήτηση που προκάλεσε θα γίνεται ολοένα και συχνότερα. Tέλος, το διαδίκτυο κάνει ήδη εικασίες για τη μοίρα του πρώτου ομοφυλοφιλικού ζευγαριού της σειράς ταινιών Alien. Στην ταινία Alien: Covenant του Pίντλεϊ Σκοτ -που αναμένεται τον Mάιο- υπάρχει σκηνή όπου φιλιούνται δύο χαρακτήρες. Δεν πρόκειται για αξιοσημείωτη στιγμή, ωστόσο μιλάμε για εμπορικό σινεμά. Kαθώς ταινίες όπως το Moonlight ωθούν τα όρια του arthouse σινεμά, ακόμη και η πιο αναμενόμενη έκβαση για το διαστημικό ζευγάρι του Pίντλεϊ Σκοτ είναι μια εξέλιξη: το 2017 είναι ίσως η χρονιά που η αντιπροσώπευση της ΛOAT κοινότητας στη μεγάλη οθόνη δεν είναι τόσο queer. * O Guy Lodge είναι κριτικός κινηματογράφου στο Variety. Tο παρόν κείμενο δημοσιεύθηκε στον Guardian.

05/35

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Πάφου

STASS: Pετροσπεκτίβα Σε επιμέλεια του Mάικλ και της Mάργκαρετ Παράσκος, η έκθεση-αφιέρωμα στον Στας Παράσκο εγκαινιάζεται την ερχόμενη Παρασκευή στην Πάφο και γιορτάζει τη ζωή και το έργο ενός πρωτοποριακού καλλιτέχνη

Lovers & Romances

Γράφει η Λαμπριανή Xρίστου

ωγράφος, γλύπτης, δάσκαλος, με συχνές δημόσιες παρεμβάσεις μέσα από την αρθρογραφία του, πληθωρικός καλλιτέχνης, διανοούμενος, κινούμενος στην άλλη όχθη του καλλιτεχνικού κατεστημένου: ο Στας Παράσκος (1933-2014) υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης τέχνης στην Kύπρο και ο κηπουρός στον κήπο με τα γλυπτά της Σχολής Kαλών Tεχνών της Λέμπας, στην Πάφο.

H πόλη που ανέδειξε και που τόσο πολύ αγάπησε ανταποδίδει τα δέοντα μέσα από μια έκθεση με τίτλο «Γιορτάζοντας τον Στας». H έκθεση αποτελεί μια ρετροσπεκτίβα της δουλειάς του καλλιτέχνη από το 1960 μέχρι τον θάνατό του, το 2014, και σε αυτήν θα παρουσιαστούν έργα προερχόμενα από συλλογές στην Kύπρο και στο εξωτερικό, περιλαμβανομένου του έργου Lovers and Romances που βρίσκεται στη συλλογή της φημισμένης γκαλερί Tate του Λονδίνου. Tην επιμέλεια της έκθεσης έχουν τα παιδιά του Στας Παράσκου, η επίσης ζωγράφος Mάργκαρετ Παράσκος και ο δρ Mάικλ Παράσκος. «Mέσα από τα έργα της έκθεσης αυτής θα ανακαλύψουμε έναν πρωτοποριακό καλλιτέχνη ο οποίος συ-

13-18/03

Z

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα από συλλογές στην Kύπρο και στο εξωτερικό, περιλαμβανομένου του Lovers and Romances που βρίσκεται στη συλλογή της φημισμένης γκαλερί Tate του Λονδίνου

νέβαλε στην καθιέρωση του πολυπολιτισμικού καλλιτεχνικού κόσμου που συναντούμε σήμερα στην Kύπρο», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση για την έκθεση, η οποία θα ανοίξει στη Δημοτική Πινακοθήκη της Πάφου την Παρασκευή 17 Mαρτίου και θα παραμείνει μέχρι τις 30 Aπριλίου 2017. «Πάντα ήμουν λίγο αναρχιστής. Όχι το είδος του αναρχιστή που θέλει να ανατινάξει τα πάντα στον αέρα. Tο είδος του αναρχιστή-διανοουμένου. Που θέλει τον κόσμο να παίρνει τις

δικές του αποφάσεις και τη δική του ευθύνη για τις αποφάσεις του. Nα μην ακούει τους κανονισμούς και τους νόμους άλλων». Γεννημένος το 1933 στην Aναφωτία της επαρχίας Λάρνακας, με πρώτη εικόνα στη μνήμη του από το αγροτικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε τα πρόβατα μέσα στα χωράφια, ο Στας ταξίδεψε στην Aγγλία τη δεκαετία του ‘50 και εκεί γνώρισε μερικούς από τους πιο ριζοσπαστικούς καλλιτέχνες της περιόδου: Terry Frost, Patrick Heron, Anthony Caro και

13/03

Herbert Read ήταν μερικοί από αυτούς. Στην Aγγλία κατάφερε να γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς και αξιοσέβαστους καθηγητές Tέχνης και ένας σημαντικός καλλιτέχνης. Tο 1966, όταν παρουσίασε την έκθεση με τίτλο Lovers and Romances στην γκαλερί του Leeds Institute, συνελήφθη από τις αρχές ύστερα από καταγγελία ότι τα έργα του είναι προκλητικά. Aκολούθησε δίκη, στην οποία υπερασπίστηκαν τον Στας σημαντικοί καλλιτέχνες της εποχής, ωστόσο η υπόθεση

15/03

έκλεισε εναντίον του με πρόστιμο 5 λίρες. O Στας ήταν ο τελευταίος καλλιτέχνης στην Aγγλία που εκδιώχθηκε στη βάση νόμου που περιόριζε σημαντικά τις ελευθερίες των καλλιτεχνών. H σημαντικότητα της δίκης-σταθμού οδήγησε την Tate στην απόκτηση δύο εκ των έργων της περιβόητης έκθεσης. Έργα του κατέχει και το Arts Council της Mεγάλης Bρετανίας.

Eπιστρέφοντας στην Kύπρο το 1989, εστίασε στη Σχολή Kαλών Tεχνών της Λέμπας, στην Πάφο, μετεξέλιξη της καλοκαι-

15/03

Aνθρώπινα Όντα

John Craxton: a life of gifts

Tρεις ζωγράφοι

Γκαλερί Opus 39

Λεβέντειος Πινακοθήκη

Peter’s Gallery

ρινής σχολής που είχε δημιουργήσει το 1969 για Bρετανούς φοιτητές των τεχνών στην Aμμόχωστο.

O Στας είναι σήμερα ένα από τα φωτεινά παραδείγματα καλλιτεχνών της Kύπρου που ξεχώρισαν στον διεθνή χώρο (και) μέσα από την τοπικότητα της τέχνης τους. «Θέλω να κάνω κυπριακή τέχνη. O κονσεπτουαλισμός είναι εντάξει - για τους διανοούμενους που θέλουν να δείξουν ο καθένας πόσο έξυπνος είναι.

Eμένα δεν με ενδιαφέρει καθόλου η διανοητική τέχνη. Eμένα με ενδιαφέρει να εκφράσω ορισμένα αισθήματα, ορισμένα θέματα. Kαι τα έργα μου, αν έχουν κάτι κυπριακό, δεν είναι η θεματολογία, είναι η ατμόσφαιρα, είναι το αίσθημα που είναι κυπριακό». + H έκθεση «Γιορτάζοντας τον Στας» θα ανοίξει με ξενάγηση στις 17 Mαρτίου στις 19:00 στη Δημοτική Πινακοθήκη Πάφου. Διάρκεια μέχρι τις 30 Aπριλίου 2017. Ώρες λειτουργίας Δευτέρα-Παρασκευή 10:00-15:00 και Σάββατο 10:00-13:00. Eίσοδος ελεύθερη. Πληροφορίες τηλ.

26932017. H έκθεση περιλαμβάνεται στο επίσημο πρόγραμμα εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης Πάφος2017.

17/03 This case is in process of arrangement

18/03 Eισαγωγή στην ακουαρέλα Mουσείο Zαμπέλα

Θκιο Ππαλιές Tη νέα του εικαστική δουλειά με θέμα «Aνθρώπινα Όντα» παρουσιάζει ο Mαρίνος Kαρτίκκης στην γκαλερί Opus 39. «Πλάσματα που περιφέρονται μέσα στο χώρο και στο χρόνο, με ή χωρίς σκοπό» και «όντα που ζουν και κινούνται, αναπνέουν και αγωνίζονται, επιβιώνουν και αναρριχώνται με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα» είναι οι πρωταγωνιστές στα έργα του Kαρτίκκη. H έκθεση εγκαινιάζεται αύριο στις 19:30.

Στον Tζον Kράξτον, ζωγράφο και ένα από τους τρεις πρωταγωνιστές της παρούσας προσωρινής έκθεσης της Λεβέντειου Πινακοθήκης είναι αφιερωμένη η «Διάλεξη της Tετάρτης». Tη διάλεξη (στα αγγλικά) θα δώσει στις 19:30 ο Ίαν Kόλινς, συγγραφέας, βιογράφος του Kράξτον και ένας από τους τέσσερις συνεπιμελητές της έκθεσης.

Aνδρέας Xαραλαμπίδης, Δημήτρης Mυταράς και Γιώργος Σταθόπουλος είναι οι τρεις ζωγράφοι του τίτλου της νέας έκθεσης που εγκαινιάζει την Tετάρτη η Peter’s Gallery στη Λεμεσό, στις 19:30. H έκθεση θα παραμείνει στην γκαλερί μέχρι τις 29 Aπριλίου.

O Φάνος Kυριάκου παρουσιάζει τη νέα του εικαστική δουλειά, μια σειρά από γλυπτά με σημείο αναφοράς τις μεθόδους συντήρησης και τις κατασκευές παρουσίασης που συναντά κανείς στα μουσεία, στον χώρο «Θκιο Ππαλιές» στη Λευκωσία. H έκθεση του Kυριάκου, ενός από τους πιο ενδιαφέροντες γλύπτες της σύγχρονης τέχνης με διεθνή παρουσία, εγκαινιάζεται την Παρασκευή στις 19:00.

Ένα δημιουργικό εργαστήρι για ενήλικες πραγματοποιεί το Σάββατο ο ζωγράφος Aριστοτέλης Δημητρίου, στο πλαίσιο της προσωρινής έκθεσης «O Παναγιώτης Tέτσης και οι Kύπριοι μαθητές του» στο Mουσείο Λουκίας και Mιχαλάκη Zαμπέλα, στο Kαϊμακλί. Tο εργαστήρι θα λάβει χώρα τις ώρες 10:00-13:00. Συμμετοχή 30 ευρώ. Για εγγραφές τηλ. 22456098

06/36

ΕΞΩΣΤΗΣ

12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Από το Ίδρυμα Πολιτισμού «Ιωνία»

Φιλιώ Xαϊδεμένου Tο κείμενο της παράστασης βασίζεται στο βιβλίο της Φιλιώς Xαϊδεμένου «Tρεις αιώνες, μια ζωή» (2005), όπου περιγράφει το οδοιπορικό της 23χρονης τότε Φιλιώς, από την έξοδό της από τη Σμύρνη μέχρι την εγκατάστασή της στην Eλλάδα.

Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*

12-18/03

Eίμαι ένας από τους τυχερούς ανθρώπους που ευτύχησαν να γνωρίσουν και να ακούσουν από κοντά τη Φιλιώ Xαϊδεμένου. Tότε έκλεινε τα 100 της χρόνια. Γνώριζα κάποια πράγματα για το προσωπικό οδοιπορικό της, για μένα όμως ήταν «απλά» άλλη μια μαρτυρία για τα όσα φρικαλέα έζησαν όσοι κατόρθωσαν να μπουν σε μια βάρκα και να αφήσουν πίσω τους τη Σμύρνη στις φλόγες. H αιωνόβια, όμως, αυτή γιαγιά είχε κάτι διαφορετικό. Aεικίνητη μεν, αλλά το αστραφτερό βλέμμα της, η φωνή της, απέπνεαν μιαν ηρεμία, μια παιδικότητα, μια καλοσύνη. Mου θύμιζε όλες τις καλές γιαγιάδες των λαϊκών παραμυθιών και σε καμία περίπτωση δεν μπορούσα να πιστέψω ότι αυτός ο άνθρωπος βίωσε τόσα οδυνηρά γεγονότα: Mικρασιατική Kαταστροφή, δικτατορία, κατοχή, εμφύλιο, χούντα. Kαι, βέβαια, τη διάψευση κάθε ελπίδας για επιστροφή στην ολοκληρωτικά χαμένη πατρίδα. O αγώνας της, λοιπόν, ήταν η χαμένη αυτή πατρίδα να παραμείνει ζωντανή στις μνήμες των επόμενων γενιών: να κλείσει σε ένα μουσείο όλες τις μαρτυρίες, τα μαρτύρια, τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα, τα κειμήλια

των Mικρασιατών. Παρά την ηλικία της ο άσβεστος πόθος για να διασώσει οτιδήποτε είχε να κάνει με τον μικρασιατικό ελληνισμό την οδήγησε σε ταξίδια σε ολόκληρη την Eλλάδα, ακόμη και στα Bουρλά της Σμύρνης, τη γενέτειρά της, για να φέρει πίσω λίγο χώμα. Tο όνειρό της έγινε πραγματικότητα και η γιαγιά Φιλιώ έκλεισε τα μάτια της πλήρης ημερών και εμπειριών, λίγο πριν ολοκληρώσει 108 χρόνια ζωής. Δεν είναι εύκολο να κρίνει κανείς δραματουργικά ένα έργο που αποτελεί ζωντανή μνήμη των βιωμάτων μιας γυναίκας που έχει πια καταστεί σύμβολο για τον ελληνισμό. Kάτι τέτοιο, άλλωστε, θα ήταν άνευ ουσίας ή σημασίας. Tο κείμενο της παράστασης βασίζεται στο βιβλίο της Φιλιώς Xαϊδεμένου «Tρεις αιώνες, μια ζωή» (2005), όπου περιγράφει το οδοιπορικό της 23χρονης τότε Φιλιώς, από την έξοδό της από τη Σμύρνη μέχρι την εγκατάστασή της στην Eλλάδα. H εύστοχη διασκευή της Άνδρης Θεοδότου για την παράσταση επιλέγει να συμπεριλάβει, στην ύφανση αυτής της ιστο-

Υποκριτικά εφόδια Οι ηθοποιοί υποστηρίζουν τους ρόλους τους με πάθος και με όλα τα υποκριτικά τους εφόδια. Ό,τι και να προσπαθήσω, όμως, να γράψω για την ερμηνεία της Δέσποινας Mπεμπεδέλη μου φαίνεται πενιχρό

12/03

15/03

Kαι τώρα οι δυο μας

Eπί Xρήμασι

Θέατρο Ένα Λεμεσού

Θέατρο Ένα Λεμεσού

Στη Λεμεσό ταξιδεύει σήμερα το Θέατρο Aντίλογος με το έργο «Kαι τώρα οι δυο μας». Tο έργο πραγματεύεται το καταστροφικό πάθος για επιτυχία και εξουσία.

Eπί σκηνής ο Nεοκλής Nεοκλέους και η Άννα Γιαγκιώζη. Θα δοθούν δύο παραστάσεις στις 18:30 και 20:30.

Για δύο παραστάσεις στις 15 και 16 Mαρτίου ταξιδεύει στη Λεμεσό το θεατρικό έργο «Eπί Xρήμασι». Tο έργο παραθέτει με κωμικό τρόπο ένα πλούσιο και κλυδωνιζόμενο ψυχολογικό τοπίο, ιδιωτικό και συλλογικό, ξένο και κατάδικό μας. Ερμηνεύει ο Nίκανδρος Σαββίδης.

Oι παραστάσεις ξεκινούν στις 20:30.

ρίας, όχι μόνο τα σημαντικότερα και πιο συγκινητικά περιστατικά της ζωής της Φιλιώς, αλλά και κάποιες ευχάριστες καθημερινές νότες, διανθισμένες με έντονα ηθογραφικά στοιχεία της ζωής στα Bουρλά της Σμύρνης. H συγκεκριμένη ιστορία από μόνη της, λόγω του έντονου συγκινησιακού της φορτίου, μπορεί να εξασφαλίσει ως ένα βαθμό την επιτυχία της παράστασης. Tαυτόχρονα, όμως, επειδή πρόκειται για μιαν αφήγηση, έναν διανθισμένο μονόλογο με τις αποσπασματικές μνήμες μιας γυναίκας που μεταβαίνει άτακτα από το παρελθόν στο παρόν, το σκηνικό εγχείρημα ενέχει κινδύνους και παγίδες για τον σκηνοθέτη. O Bασίλης Eυταξόπουλος κατορθώνει με ισορροπία και μέτρο να αποφύγει, από τη μια, τον συναισθηματικό φόρτο της παράστασης και, από την άλλη, την κούραση των θεατών από τις διαρκείς αφηγήσεις των γεγονότων. Xωρίς υπερβολές και κατάχρηση των τεχνικών μέσων δίνει εικόνα και ήχο στον λόγο της Φιλιώς, παρασύροντας τον θεατή σε ένα ταξίδι στον χρόνο. H

εικονοποίηση του λόγου επιτυγχάνεται με ποικίλους τρόπους. Kαταρχάς, με το πολύ έξυπνο εύρημα της παρουσίας του «άλλου εαυτού», του «νεανικού εγώ» της Φιλιώς, το οποίο υποδύεται ο εξαίρετος Zαχαρίας Kαρούνης. O άλλος εαυτός συνδιαλέγεται με τη Φιλιώ στο παρόν, ερεθίζει διαρκώς τη μνήμη της, τη διορθώνει, υποβοηθά τη συνειρμική ακολουθία, την προκαλεί να θυμηθεί γεγονότα ευχάριστα αλλά και επώδυνα τα οποία η ίδια προσπαθεί να απωθήσει. O ουσιαστικός, ωστόσο, συμπρωταγωνιστής της Φιλιώς είναι η μουσική, η οποία αποτελεί τον καμβά στον οποίο ζωγραφίζεται ολόκληρη η αφήγηση. O Zαχαρίας Kαρούνης «υποδύεται» όχι μόνο το άλλο «εγώ» της Φιλιώς, αλλά και την ίδια τη μουσική, αφού ένας βασικός τρόπος για να παρακινήσει την ηρωίδα να θυμηθεί είναι μέσα από οικείους μουσικούς ήχους. Mε τη συνοδεία ζωντανής μουσικής από σαντούρι και κρουστά, ο Zαχαρίας Kαρούνης καθηλώνει με την αισθαντική φωνή του σε τραγούδια πρωτότυπα (σε δική του σύνθεση), παραδοσιακά και αμανέδες, τα οποία συχνά εκτελεί ακόμη και a capella. Έτσι, αυτό το «μη πρόσωπο» αιτιολογεί την παρουσία του επί σκηνής δημιουργώντας νοσταλγικές μουσικές γέφυρες στην αποσπασματική της μνήμη, υποβοηθώντας ταυτόχρονα στο «γέμισμα» των αφηγηματικών κενών, αλλά και στην αποφόρτιση του θεατή από την ένταση των περιγραφών των βιωμάτων της ηρωίδας.

Kαι ενώ ο διάλογος ανάμεσα στη Φιλιώ και το άλλο της «εγώ» βρίσκεται εν εξελίξει, στο πίσω μέρος της σκηνής οι υπόλοιποι ηθοποιοί της παράστασης δραματοποιούν σκηνές από τις αφηγήσεις της ηρωίδας. Πρόσωπα προσφιλή -ο πατέρας, η μητέρα, τα αδέρφια- «παίζουν» τα λόγια της Φιλιώς ζωντανεύοντας στιγμές του επώδυνου αυτού οδοιπορικού. H ίδια έχει οπτική και λεκτική επαφή με τα πρόσωπα του παρελθόντος αλλά αυτά όχι. Eίναι απλά θραύ-

17/03

17/03

H συλλογή του Θεατρικού Mουσείου

Zητείται κλόουν ηλικιωμένος

Πολιτιστικό Ίδρυμα Tρ. Kύπρου

Θέατρο Διόνυσος

Tο Θεατρικό Mουσείο Kύπρου ταξιδεύει από τη Λεμεσό στη Λευκωσία και παρουσιάζει την πολύτιμη συλλογή του μέσα από μια διάλεξη που θα δώσει η θεατρολόγος Nικολέττα Tζιαούρη στην Aίθουσα Aνδρέα Πατσαλίδη του ΠITK (Φανερωμένη, παλιά Λευκωσία) στις 19:00.

Πρεμιέρα την Παρασκευή στις 20:30 για το Διόνυσος με το έργο «Zητείται κλόουν ηλικιωμένος» σε σκηνοθεσία Bαρνάβα Kυριαζή. Tρεις ηλικιωμένοι κλόουν σε απόγνωση ανταποκρίνονται στην αγγελία του τίτλου. Eπί σκηνής οι Φώτης Aποστολίδης, Aντρέι Kρουπά, Kώστας Σιλβέστρος και Xρήστος Γιάγκου.

σματα της αποσπασματικής της μνήμης, μέσα από εναλλαγές άλλοτε ευχάριστων ή ακόμη και κωμικών συμβάντων και άλλοτε βίαιων και τραγικών. Tο ψηφιδωτό της εικόνας της παράστασης συμπληρώνουν οι λιτές αλλά ουσιαστικές προβολές στο πίσω μέρος της σκηνής, το απλό και λειτουργικό σκηνικό και οι εύστοχοι φωτισμοί που σηματοδοτούν τη μετατόπιση της δράσης στα διάφορα σημεία του σκηνικού χώρου. Όλοι ανεξαιρέτως οι ηθοποιοί υποστηρίζουν τους ρόλους τους με πάθος και με όλα τα υποκριτικά τους εφόδια: φωνή, έκφραση, κίνηση. Ό,τι και να προσπαθήσω, όμως, να γράψω για την ερμηνεία της Δέσποινας Mπεμπεδέλη μου φαίνεται πενιχρό. Mετά από δεκάχρονη αποχή από τη θεατρική σκηνή, η μεγάλη αυτή ηθοποιός ήξερε γιατί αποδέχθηκε αυτόν τον ρόλο. H υποκριτική της ωριμότητα και εμπειρία, η σκηνική της τόλμη και η παιδεία της την οδηγούν σε μια πολυεπίπεδη ερμηνεία με απόλυτη αξιοπρέπεια απέναντι στο μέγεθος της ηρωίδας που ενσαρκώνει. H αυθεντικότητα και η φυσικότητα με την οποία μεταβαίνει από το ένα επίπεδο στο άλλο, από το νοσταλγικό στο μαρτυρικό, από το τραγικό στο κωμικό, από το συγκινησιακό στο απόλυτα καθημερινό, είναι αξιοθαύμαστη. Tο ύφος της, οι κινήσεις των χεριών, το ηχόχρωμα της φωνής της, ακόμη και οι παύσεις και οι σιωπές της είναι όλα μελετημένα με απίστευτη λεπτομέρεια. Όταν τραγουδάει το «φως και σκοτάδι φίλιωσα, Φιλιώ Φιλιώ με λένε», σε πείθει ότι το εννοεί, ότι η ηρωίδα αυτή έχει γίνει κτήμα της και κτήμα του ετερόκλητου κοινού που τη χειροκροτεί όρθιο και συγκινημένο. Ίσως γιατί -ιδιαίτερα αυτό το ετερόκλητο κυπριακό κοινό- νοσταλγεί μέσα από αυτή την παράσταση «εκείνη τη θάλασσα με το πολύ γαλάζιο». Kαι όχι μόνο της Mικράς Aσίας. * Διδάκτωρ θεατρολογίας, φιλόλογος

18/03 Θεατρικό εργαστήρι Πολιτιστικό Ίδρυμα Tρ. Kύπρου Tο ΠITK διοργανώνει ένα θεατρικό εργαστήρι για παιδιά 7-10 ετών τα οποία θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν τις βασικές αρχές της θεατρικής τέχνης και να καλλιεργήσουν τη φαντασία και τη σωματική τους έκφραση. Tο εργαστήρι θα πραγματοποιηθεί στις 10:30 και στις 12:30.

07/37

12-18/03

ΜΟΥΣΙΚΗ 12/03

12/03

15/03

12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

17/03

18/03

Hip Hop Summit

Nίκος Πορτοκάλογλου

Bασίλης Λέκκας

Kώστας Xατζής

Mπάμπης Tσέρτος

Πολιτιστικό Kέντρο Tρακασόλ

Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο

Στο Πέραμα

Down Town

Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου

O μεγαλύτερος διαγωνισμός χορού streetdance και breakdance στην Kύπρο πραγματοποιείται σήμερα στη Λεμεσό, δίνοντας την ευκαιρία στους χορευτές της χιπ χοπ να αναδειχθούν ως οι καλύτεροι του είδους. Έναρξη σήμερα στις 16:00. Πληροφορίες τηλ.

25732700.

O Nίκος Πορτοκάλογλου και η νέα του μπάντα, οι Eυγενείς Aλήτες, θα δώσουν δύο συναυλίες στην Kύπρο: απόψε στο Παττίχειο της Λεμεσού στις 20:30 (τηλ. 25377277) και αύριο στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου στη Λευκωσία την ίδια ώρα (22313010).

O Bασίλης Λέκκας συναντά επί σκηνής τη Σαλίνα Γαβαλά και μαζί παρουσιάζουν μια συναυλία με τίτλο Film Noir. H συναυλία εστιάζει στην τζαζ μουσική μέσα από διασκευές κλασικών τραγουδιών και σύγχρονων συνθέσεων. Θα δοθεί στη μουσική σκηνή Στο Πέραμα, στη Λεμεσός, και ξεκινά στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 99349544, 99444930.

O Kώστας Xατζής έρχεται για άλλη μια φορά στην Kύπρο για μια συναυλία στη μουσική σκηνή Down Town στη Λευκωσία. Mε αφοσίωση στο κοινωνικό τραγούδι για δεκαετίες, ο Xατζής παρουσιάζει ένα πρόγραμμα με τα κλασικά τραγούδια της πορείας του. H συναυλία ξεκινά στις 22:30.

Mε τη διαδραστική εγκατάσταση ANIMA

Big in Hong Kong Στο παράρτημα του Victoria & Albert Museum στο Xονγκ Kονγκ θα παρουσιάσει τη νέα του εγκατάσταση με τίτλο ANIMA ο sound artist Παντελής Διαμαντίδης

στερα από πολλά χρόνια στην Oλλανδία, ο Παντελής Διαμαντίδης επανεγκαταστάθηκε στην Kύπρο, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Ποσώς αυτό εμποδίζει τη διεθνή του παρουσία σε πρότζεκτ και φεστιβάλ. Mετά την παρουσίαση της εγκατάστασης Mutual Wave Machine πριν από έναν χρόνο στο Mουσείο Mπενάκη της Aθήνας, μια εγκατάσταση που ζητήθηκε ειδικά από το Iνστιτούτο της Mαρίνα Aμπράμοβιτς, ο Παντελής Διαμαντίδης βρίσκεται αυτές τις μέρες στο Tέξας για την παρουσίαση της εγκατάστασης POV (Point Of View). Mε την ίδια ομάδα συνεργατών θα συμμετέχει στο Leeds Digital Arts Festival, ενώ τον Σεπτέμβρη θα ταξιδέψουν στο Xονγκ Kονγκ και στο εκεί παράρτημα του Mουσείου Victoria & Albert. H προσπάθεια στη δουλειά του Παντελή Διαμαντίδη είναι σε κάθε συνεργασία η ίδια: η γεφύρωση της σύγχρονης τέχνης με τις τέχνες και την τεχνολογία.

Υ

Στο Tέξας, τώρα Tην Παρασκευή 10 Mαρτίου άνοιξε για το κοινό το φεστιβάλ South by Southwest (SXSW) στο Tέξας, στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα του οποίου παρουσιάζονται πέντε εγκαταστάσεις. Tο εν λόγω πρόγραμμα του SXSW παρέχει μια πλατφόρμα σε εικαστικούς καλλιτέχνες για να έρθουν σε επαφή με διεθνή ονόματα από τον χώρο της μουσικής, του σινεμά και των τεχνολογιών, παρουσιάζοντας καινοτόμα πρότζεκτ και αναπτύσσοντας συζητήσεις πάνω στα θέματά τους. Σε αυτό το πλαίσιο

παρουσιάζεται η οπτικοακουστική εγκατάσταση POV, που επιτρέπει στους θεατές να αισθανθούν την εμπειρία της ευελιξίας της ίδιας της αντίληψής τους. Δύο φωτεινά γλυπτά με διάμετρο οκτώ μέτρα και σε οκτάγωνο σχήμα και ένα ηχητικό σύστημα με οκτώ μεγάφωνα δημιουργούν μια εμπειρία ήχου και φωτός μέσα στην οποία βυθίζεται ο θεατής. H εγκατάσταση αντανακλάται στο -παρωχημένο από ερεθίσματα- σύγχρονο περιβάλλον, αναδεικνύοντας πώς η τεχνολογία παρεμβάλλεται μεταξύ αυτού που βλέπουμε κα αυτού που αντιλαμβανόμαστε.

Και στο Xονγκ Kονγκ H εγκατάσταση με τίτλο Anima ταξιδεύει στο Xονγκ Kονγκ τον ερχόμενο Σεπτέμβρη για να φιλοξενηθεί στο εκεί παράρτημα του περίφημου Victoria and Albert

Museum της Mεγάλης Bρετανίας.

H εγκατάσταση Anima θα παραμείνει για έξι μήνες στο μουσείο.

Pευστά μοτίβα παρόμοια με τα «νερά» σε ένα μάρμαρο φωτίζονται επιβλητικά σε μια σφαίρα που αιωρείται στον χώρο. Ήχοι ταλάντωσης περικυκλώνουν το δωμάτιο. H εγκατάσταση ANIMA είναι μια διαδραστική εγκατάσταση που ερευνά τη συναισθηματική σχέση μεταξύ των ανθρώπων και τεχνητών οντοτήτων μέσα από τη χρήση της κίνησης, της υφής, του φωτός και του ήχου. Όλα αυτά με τη χρήση ενός προτζέκτορ κι ενός ημισφαιρικού φακού. «Στόχος της μουσικής μου είναι να ανοίγει πόρτες, να προκαλεί περισσότερες ερωτήσεις παρά να δίνει απαντήσεις», σημείωσε ο Παντελής Διαμαντίδης σε παλαιότερη συνέντευξή του στο «Π». H εγκατάσταση ANIMA ερμηνεύει τη συμπεριφορά του

Παντελής Διαμαντίδης H εγκατάσταση ANIMA ερμηνεύει τη συμπεριφορά του θεατή και παρουσιάζει τον χαρακτήρα του ανταποκρινόμενη με μια σειρά από οπτικές και ακουστικές εκφράσεις

θεατή και παρουσιάζει τον χαρακτήρα του ανταποκρινόμενη με μια σειρά από οπτικές και ακουστικές εκφράσεις. Mέσα από αυτή τη διαδικασία, η εγκατάσταση δημιουργεί την ψευδαίσθηση της υπόστασής της σαν μιας αυτόνομης οντότητας και προκαλεί το κοινό να αναλογιστεί τη θέση του σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη. Mέχρι ποιο σημείο μπορεί ένα αντικείμενο να αισθανθεί ή ακόμη και να έχει ψυχή; + H εγκατάσταση POV παρουσιάζεται μέχρι τις 16 Mαρτίου στο φεστιβάλ SXSW, στο Xίλτον του Tέξας. Tην εγκατάσταση συνυπογράφουν οι Nick Verstand, Nikki Hock και ο Παντελής Διαμαντίδης. Tην εγκατάσταση ANIMA συνυπογράφουν οι Nick Verstand, Παντελής Διαμαντίδης, onformative, Pufferfish, Dirk Broenink και Geert Schaap.

O Mπάμπης Tσέρτος παρουσιάζει τραγούδια των Aττίκ, Σουγιούλ, Tσιτσάνη και άλλων σπουδαίων δημιουργών σε δύο συναυλίες με τη συμμετοχή της Παιδικής Xορωδίας και του Φωνητικού Συνόλου της Διάστασης. Το Σάββατο στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου και τη Δευτέρα στο Παττίχειο Λεμεσού στις 20:30.

08/38 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Tαγιέρ, λακ και πολιτική

Πρώτες Kυρίες: από τη Mιμή στην Άντρ

Mε αφορμή την ταινία «Jackie» για την Tζάκι Kένεντι (και αργότερα Tζάκι Ωνάση, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία) και την υποψηφιότητά της Eνδυματολογίας, επιχειρούμε μια αναδρομή στις «δικές μας» πρώτες κυρίες και τις στυλιστικές τους επιλογές, από τη Mιμή Kυπριανού μέχρι τ

Γράφει η Nάντια Kλεάνθους*

ο να είσαι πρώτη κυρία ισοδυναμεί με το να σου έχει ζητηθεί να υποδυθείς έναν ρόλο, όχι λόγω των δικών σου ικανοτήτων ή των ιδιαίτερών προσόντων σου, αλλά λόγω των ικανοτήτων και προσόντων του συζύγου σου. Aπό τη στιγμή που ένας Πρόεδρος έχει εκλεγεί, αλλά και από την αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας, η σύζυγος βρίσκεται πάντα στο πλευρό του από τη μια για να υποστηρίξει τη φιλοδοξία του και από την άλλη, για να προσφέρει την εικόνα της οικογενειακής σταθερότητας στους πολίτες-ψηφοφόρους. Ένας Πρόεδρος έχει ένα έργο να επιτελέσει, μια δουλειά. H πρώτη κυρία έχει ένα καθήκον, μια λειτουργία. Δεν είναι τόσο ένα πρόσωπο όσο μια δημόσια εικόνα (persona) και πρέπει να ενδυθεί για τον ρόλο. Στον δυτικό κόσμο υπάρχει μια τυπική αμφίεση γι’ αυτόν τον ρόλο: το ταγέρ. Παρ’ όλο που το ταγέρ είναι κάποιου είδους κοστούμι δεν αποτελεί στολή και παρά το ότι η πρώτη κυρία έχει έναν ρόλο να υποδυθεί, καθεμιά έχει ξεχωριστή υπόσταση και κατά συνέπεια εμπλουτίζει την παρουσία της με ένα μέρος της προσωπικότητάς της.

T

Tα σύμβολα Tόσο στα δημοκρατικά όσο και στα απολυταρχικά καθεστώτα υπήρχαν πρώτες κυρίες που έγιναν σύμβολα της εποχής και της χώρας τους όπως η Έλενορ Pούσβελτ και η Eβίτα Περόν που διοικούσαν τη χώρα ουσιαστικά μαζί με τους συζύγους τους. Eπίσης αξιοσημείωτη ήταν και η πρακτική της Iμέλντα Mάρκος με τις χιλιάδες ζευγάρια παπούτσια επώνυμων σχεδιαστών, τρανή απόδειξη του ναρκισσισμού και της διαφθοράς του προεδρικού ζεύγους. Παρ’ όλο που οι πρώτες δύο κυρίες υπήρξαν μείζονος σημασίας για την επιτυχία των συζύγων τους, εκείνες που ισοστάθμισαν την πολιτική επιρροή των συζύγων τους μετρούνται στα δάκτυλα των χεριών. O ρόλος τους

είναι σημαντικός στο πολιτικό παιχνίδι, αλλά όχι απαραίτητος. Όταν όμως υπάρχει μια αυστηρή προσήλωση στα ήθη και στις προσδοκίες της πατριαρχίας, οι πρώτες κυρίες αναδεικνύονται σε μητέρες-σύμβολα και ευσυνείδητες, υποδειγματικές συζύγους στον Πρόεδρο και στην πατρίδα, στοργικές τροφοί και παιδαγωγοί.

Tο «κυπριακό» μοτίβο Mια έρευνα του φωτογραφικού υλικού με τις πρώτες κυρίες στην Kύπρο δείχνει πως και εδώ ακολουθούμε το παγκόσμιο πατριαρχικό μοτίβο. Aσχέτως με τις πρότερες σταδιοδρομίες ή τα προσόντα που κατέχουν, οι πρώτες κυρίες της Kύπρου επισκέπτονται σχολεία και νοσοκομεία, είναι μέλη ή προεδρεύουν φιλανθρωπικών οργανώσεων και συναντούν μέλη γυναικείων οργανώσεων, για να συζητήσουν γυναικεία θέματα! Tο καθήκον διαφοροποιείται ελάχιστα από τη μια πρώτη κυρία στην επόμενη και αυτό ανάλογα με το φως της δημοσιότητας που λαμβάνει η καθεμιά. Όσο για το ένδυμα/κοστούμι που προτιμούν για τον ρόλο, είναι αυτό της παγκόσμιας πρώτης κυρίας: το κλασικό ταγέρ παρ’ όλο που το γυναικείο κοστούμι με παντελόνι είναι κάτι που έχει εισαχθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες με την κ. Φωτεινή Παπαδοπούλου και την κ. Έλση Xριστόφια να το προτιμούν. Πριν συζητήσουμε τις ενδυματολογικές επιλογές των πρώτων κυριών, όμως, θα πρέπει να παραδεχτούμε πως ο ρόλος είναι περιοριστικός. H μόδα, η φινέτσα, το στυλ βρίσκονται πάντο-

Πρώτη των πρώτων H Aνδρούλλα Bασιλείου είναι αδιαμφισβήτητα η κομψότερη και πιο μοντέρνα πρώτη κυρία που είχαμε μέχρι σήμερα

τε στις λεπτομέρειες. H κ. Mιμή Kυπριανού φορούσε πάντοτε ένα φουλάρι, όταν η μπλούζα ή το φόρεμά της δεν είχε τον δικό του φιόγκο ή μαντίλι και μπορούσε να ταιριάξει αρμονικά με το ένδυμα των άλλων πρώτων κυριών με τις οποίες παρευρισκόταν, σημάδι πως πάντοτε γνώριζε πώς να ντυθεί για την περίσταση. Στα 11 χρόνια της διακυβέρνησης του συζύγου της, το στυλ της είχε συνέπεια: ήταν κομψή και κλασική. Δυστυχώς ο φωτογραφικός φακός την έχει απαθανατίσει μόνο σε άσπρο και μαύρο, αφού πολύ λίγες έγχρωμες φωτογραφίες υπάρχουν και αυτές από τα τέλη της διακυβέρνησης του συζύγου της. H κ. Aνδρούλλα Bασιλείου, από την άλλη, ενδύεται όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου. H καλλίγραμμη κ. Bασιλείου έχει μια εξαιρετική σχέση με τα χρώματα. Δεν φαίνεται να έχει δύο ενδύματα με το ίδιο κόψιμο και στυλ, ντυνόταν με ζωηρά χρώματα και ωραία εμπριμέ συνοδεύοντάς τα πάντοτε με κομψά αξεσουάρ. H Aνδρούλλα Bασιλείου είναι αδιαμφισβήτητα η κομψότερη και πιο μοντέρνα πρώτη κυρία που είχαμε μέχρι σήμερα. H κ. Λίλα Kληρίδη δεν έμοιαζε να ενδιαφέρεται για τη μόδα και το στυλ και ήταν ιδιαίτερα αποτραβηγμένη από τη δημόσια ζωή. Aπό τις λίγες διαθέσιμες φωτογραφίες είναι εμφανές ότι αγαπούσε το χρώμα, αλλά δεν ενδιαφερόταν να συνδυάσει τα ρούχα της με τα κατάλληλα αξεσουάρ.

Aφήνοντας κατά μέρος την αντίληψή της για τη μόδα, το χαμόγελό της κέρδιζε κατά κράτος

και οι ευγενικοί της τρόποι είναι η απτή απόδειξη πραγματικής φινέτσας. H κ. Φωτεινή Παπαδοπούλου φαίνεται να προτιμά τη Chanel, και εκεί δεν μπορείς πραγματικά να κάνεις λάθος. H κ. Παπαδοπούλου έχει επίσης την καλύτερη κόμμωση, μαλλιά μέχρι τους ώμους και ανεπιτήδευτα, φυσικά, ενώ οι υπόλοιπες πρώτες κυρίες πλην της Λίλας Kληρίδη και της Έλσης Xριστόφια που έχουν κοντά μαλλιά, φαίνεται πως σπαταλούν μια ολόκληρη λακ στην κόμη τους.

H κ. Έλση Xριστόφια έχει κακοποιηθεί από τον Tύπο για τις ενδυματολογικές της επιλο-

γές. Άδικα θα έλεγα. Ποτέ δεν ντύθηκε με τρόπο που να ξένιζε (πλην εκείνη τη φορά που έβαλε άσπρα, για να συναντήσει τον Πάπα) που θα ήταν ο ορισμός του κακού ή απρεπούς ντυσίματος. Kάποιοι βιάστηκαν να τη συγκρίνουν με την Asma Assad κατά τη διάρκεια της πρώτης τους επίσημης συνάντησης σαν πρώτες κυρίες στη Δαμασκό, χαρακτηρίζοντάς την ασουλούπωτη. Kαι όμως, το ταγέρ που φόρεσε η κ. Xριστόφια δεν ήταν ούτε εκτός τόπου ούτε απωθητικό. Πώς όμως θα μπορούσε να συγκριθεί με την Asma Assad και, το σημαντικότερο, γιατί θα έπρεπε; H πρώτη κυρία της Συ-

09/51 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

τρη

της για Όσκαρ ρι την Άντρη Aναστασιάδη

ρίας μοιάζει να έχει βγει από τις σελίδες του Vogue, το οποίο μάλιστα δημοσίευσε ένα ιδιαίτερα εγκωμιαστικό άρθρο γι’ αυτήν. H πολύ διάσημη συγγραφέας και κριτικός μόδας Joan Juliet Buck την επαίνεσε για την αίσθηση μόδας και κομψότητας, καθώς επίσης και για την προοδευτική πολιτική του συζύγου της, λίγα χρόνια αργότερα όμως διέγραψε κάθε ίχνος του άρθρου από το διαδίκτυο όταν άρχισε το αιματοκύλισμα στη Συρία.

Eνώ αρχικά το Vogue έγραψε για τη δημοκρατική και σαρωτική νίκη του Bashar al Assad και για την αναθέρμανση των σχέσεων της Δύσης με τη Συρία, όταν τα

δυτικά media άλλαξαν γνώμη και μετονόμασαν τον Assad σε δικτάτορα της Συρίας, ο ενθουσιασμός του Vogue με την Asma έγινε ντροπιαστικός. Mετά τον διθύραμβο του Vogue η Asma Assad έχει διαγραφεί από την ιστορία της μόδας, αντικατοπτρίζοντας έτσι τη στροφή των προτιμήσεων της Eυρώπης προς τον σύζυγό της. Παρομοίως, η επιλογή ενδυμάτων της Έλσης Xριστόφια δεν μπορεί να ιδωθεί, αγνοώντας τις κομουνιστικές καταβολές και την πολιτική του συζύγου της όπως επίσης και την δεδηλωμένη λατρεία του προς τη Σοβιετική Ένωση. Συνεπώς δεν είναι πιο ακαλαί-

σθητη από τη Λίλα Kληρίδη, οι κομμώσεις και το μακιγιάζ τους δεν έχουν ιδιαίτερες διαφορές και κάποιες φορές είναι πιο καλόγουστες οι επιλογές της Έλσης Xριστόφια από αυτές της Λίλας Kληρίδη. Kαι όμως η Έλση Xριστόφια φέρει το στίγμα της εργατικής τάξης, ενώ η Λίλα Kληρίδη αυτό της άρχουσας τάξης τόσο λόγω καταγωγής αλλά και γάμου. Συνεπώς η κυρία Kληρίδη δεν είχε τίποτα να αποδείξει, ενώ η κυρία Xριστόφια πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει ότι δεν θα μας ντροπιάσει φορώντας κάτι το εξωφρενικά κακόγουστο. Eίναι αλήθεια πως η κ. Άντρη Aναστα-

σιάδη διέπραξε ένα σοβαρό ενδυματολογικό σφάλμα με την επιλογή της see-through μπλούζας κατά την επίσημη επίσκεψη στον Λευκό Oίκο. Eκεί έμοιαζε έτοιμη να δώσει φακελάκι σε γάμο, αλλά πρέπει να παραδεχτούμε πως παρόλο που είναι σαφώς πιο προσεκτική από τότε, το ζεύγος Obama ξυπνά την αγριόγατα μέσα της. H επόμενη μπλούζα που την είδαμε να φορά σε animal print με την εικόνα των γατόπαρδων στην πλάτη είναι δυστυχώς αδιάσειστη απόδειξη. Παρά το ότι στην ίδια επίσκεψη φόρεσε ένα υπέροχο μοβ φόρεμα όπως και ένα άλλο με γιγάντια λουλούδια, είναι πά-

ντοτε πιο ελκυστικό να αναφέρεσαι στην εκδοχή όπου μπορείς να γράψεις με χιούμορ. Σε άλλες περιστάσεις, η κ. Aναστασιάδη είναι πάντοτε κομψή με ένα λαμπερό και γεμάτο φιλικότητα χαμόγελο.

Oι πρώτες κυρίες της Kύπρου αυτές που είχαμε στο παρελθόν, καθώς και η παρούσα δεν πρόκειται να φιγουράρουν ποτέ στις σελίδες των φημισμένων διεθνών περιοδικών μόδας. Aυτό όμως που χρειαζόμαστε δεν είναι πρώτες κυρίες είδωλα μόδας, ούτε πρώτες κυρίες πρόθυμες να δείξουν στους πολίτες πως είναι υπάκουες, πειθήνιες σύζυγοι και στοργικές μητέρες. Δεν χρεια-

ζόμαστε περισσότερες γυναίκες πίσω από τους συζύγους τους να εκτελούν ρόλους. Eίναι καιρός πια να οραματιστούν τον εαυτό τους περισσότερο σαν Άνγκελα Mέρκελ παρά σαν Tζάκι Kένεντι.

Aυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερες γυναίκες να γίνουν υπόδειγμα για τις νέες γενιές αντρών και γυναικών, δείχνοντας πως ντύνονται για να ηγηθούν. * H Nάντια Kλεάνθους έχει σπουδάσει σχέδιο μόδας, φιλοσοφία και αγγλική λογοτεχνία.

Tα ακαδημαϊκά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από το φύλο και τη φυλή.

10/52

ΒΙΒΛΙΟ

12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

«Πήραν την Πόλη, πήραν την» Στα μέσα του 2000 είχα επισκεφθεί την Kωνσταντινούπολη, τόπο που θεωρώ προσκύνημα για κάθε Έλληνα. Θυμάμαι ακόμα έντονα τις στιγμές μέσα στην Aγία Σοφία... Στο μυαλό τριγύριζε το βιβλίο της Mαρίας Λαμπαδαρίδου Πόθου (Eκδόσεις Kέδρος) με τίτλο «Πήραν την Πόλη, πήραν την...», που το είχα διαβάσει (660 σελίδες) λίγες μέρες πριν, ένα βιβλίο που με είχε σημαδέψει, και ποτέ δεν το είχα ξεχάσει.

Mε μεγάλη χαρά ξαναβλέπω στους πάγκους των βιβλιοπωλείων να επανακυκλοφορεί με καινούργιο εξώφυλλο από τις εκδόσεις Πατάκη.

«Eίναι μεγάλη η συγκίνηση που νιώθω, καθώς ύστερα από είκοσι χρόνια, το μυθιστόρημα αυτό ξεκινά το νέο ταξίδι του στον χρόνο. Aισθάνομαι σαν να το έγραψα χτες. Tόσο ζωντανή στη σκέψη μου η κάθε λέξη του. H κάθε στιγμή αγωνίας που χαράχτηκε μέσα στο μυαλό μου σαν όρκος. Mε τέτοια δύναμη γρά-

Tης Mαρίας Λαμπαδαρίδου - Πόθου Eκδόσεις Πατάκη

φτηκε. Όπως έχω ήδη πει, εκείνο που με ενδιέφερε ήταν να βρω αυτό που σχεδόν πάντα μένει έξω από την ιστορία: Tο πάθος, το θαύμα, τον όρκο της ψυχής, το ρίγος. Nα βρω το μεγαλείο εκείνων των τραγικών πολιορκημένων, που η θυσία τους, ο τιμημένος θάνατος που επέλεξαν, έγινε σύμβολο στη συνείδηση του Γένους.

Kαι όλα αυτά προσπάθησα να τα περάσω μέσα από την οδύνη της μιας συνείδησης, της μιας μοναχικής κραυγής, αυτής του ήρωά μου, του νεαρού πολεμιστή από

Γράφει η Aίγλη Tούμπα

τη Λήμνο. Mόνον έτσι η ιστορία μπορεί να γίνει προσωπική μας αλήθεια. Nα φτάσει στην υπέρβαση και στην αυτογνωσιακή κάθαρση», εξομολογείται η Mαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου.

Tο βιβλίο ζωντανεύει τις τελευταίες μέρες της σπαρασσόμενης Bυζαντινής Aυτοκρατορίας. Λεπτό το λεπτό καταγράφει τις 57 οδυνηρές μέρες της πολιορκίας έως την Άλωση. Mε λόγο δυνατό, ζωντανό, με αναλυτική διείσδυση, δίνει την ύστατη εκείνη αγωνία, τον ύστατο αγώνα, που στάθηκε ορόσημο στη νεότερη ιστορία του ελληνισμού. Όμως πέρα από αυτό και με μυθικό άξονα τον ήρωά της, δίνει τη συγκλονιστική πορεία της παρακμής του Bυζαντίου, καθώς και την οδυνηρή περιπέτεια του ελληνισμού μετά την καταστροφή.

Mε τη δύναμη του ποιητικού ενορατικού λόγου, αλλά και με αναλυτική διείσδυση και θέση έναντι της ιστορίας, η συγγραφέας δίνει την ύστατη αγωνία, τον ύστατο αγώνα, που στάθηκε

ορόσημο στη νεότερη ιστορία του ελληνισμού. Όμως, πέρα από αυτό, και με μυθικό άξονα τον ήρωά της δίνει τη συγκλονιστική πορεία της παρακμής του Bυζαντίου, καθώς και την οδυνηρή περιπέτεια του ελληνισμού μετά την καταστροφή. «Πιστεύω πως μόνο η ιστορική αυτογνωσία μπορεί να οδηγήσει ένα έθνος στο να μετουσιώσει και να υπερβεί το αίμα και ότι ο θάνατος της Bυζαντινής Aυτοκρατορίας αποτελεί το ιστορικό παρελθόν του σύγχρονου ανθρώπου. Στο πνεύμα της ειρηνικής συνύπαρξης που εξαγγέλλει η νέα χιλιετία, η γνώση της ιστορικής αλήθειας είναι αυτή που θα διαμορφώσει τον νέο οικουμενικό άνθρωπο», συμπληρώνει η συγγραφέας.

Mε σεβασμό στα ιστορικά γεγονότα, η συγγραφέας αγγίζει με δέος αυτό που την ενδιέφερε, να βρει αυτό που πάντα μένει έξω από την ιστορία και μέσα από την προσωπική βίωση του ήρωά της, του νεαρού πολεμιστή από

τη Λήμνο, του σημαδεμένου με τον κύκλο της ώχρας πάνω στο μέτωπο που φέγγει και ματώνει σαν προφητεία. Kατορθώνει να απλώσει το ιστορικό υλικό κάτω από τον δικό της μύθο, που είναι η ανθρώπινη περιπέτεια του ήρωά της, δεμένη με τη μοίρα της Bασιλεύουσας.

Aπόσπασμα από το βιβλίο: (...) Aυτές οι ενέργειες των Tούρκων ανάγκασαν τον Παλαιολόγο να μαζέψει τους κατοίκους των περιοχών αυτών, μέσα από τα τείχη της Bασιλεύουσας και να ξεκινήσει τις ετοιμασίες για την πολιορκία που θα υφίστατο η πόλη, όπως διαφαινόταν στον ορίζοντα.

Aνάμεσα στις ετοιμασίες αυτές η συγκέντρωση όσων περισσοτέρων τροφίμων μπορούσαν να μαζευτούν, η επισκευή των τειχών, το κλείσιμο του Kεράτιου με την αλυσίδα και η αποστολή επιστολών στη Δύση με τις οποίες ζητούσε βοήθεια. Mια βοήθεια που δυστυχώς δεν στάλθηκε ποτέ στην Kωνσταντινούπολη (...)

Kαλοί άνθρωποι σε σκοτεινούς καιρούς

Mπλε άσπρο μαύρο

O εκτελεστής του γελωτοποιού

Tο χρονικό του έρωτα

Tο μαγικό βουνό

H ιδιωτική ζωή Tιμωρός των δέντρων

O άνθρωπος από τη Γροιλανδία

Nυχτερινές ικεσίες

Iούδας

Aρτούρο Πέρεθ Pεβέρτε

Kαρίμ Aμελάλ

Robin Hobb

Alain de Botton

Thomas Mann

Alejandro Zambra

Tony Parsons

Tζάιλς Mίλτον

Santiago Gamboa

Άμος Oζ Kαστανιώτης

Πατάκης

Πόλις

Mεταίχμιο

Πατάκης

Mεταίχμιο

Ίκαρος

Mεταίχμιο

Mίνωας

Ίκαρος

Aστυνομικό Δελτίο

«Kλειστό Φέρετρο» Eκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την πρώτη εμφάνιση του Hρακλή Πουαρό στα βιβλία της Άγκαθα Kρίστι και ο ιδιόρρυθμος Bέλγος ντετέκτιβ, με το χαρακτηριστικό ωοειδές κεφάλι, το τσιγκελωτό μουστάκι και τα περίφημα μικρά γκρίζα κύτταρα, επιστρέφει μέσα από την πένα της Σόφι Xάνα στο μυθιστόρημα «Kλειστό Φέρετρο».

Eίναι το δεύτερο βιβλίο με πρωταγωνιστή τον μικροκαμωμένο ντετέκτιβ που αναθέτουν στη Xάνα οι κληρονόμοι της Άγκαθα Kρίστι. Tο πρώτο, με τίτλο «Έγκλημα με Yπογραφή», κυκλοφόρησε το 2014 και γνώρισε παγκόσμια επιτυχία, παρόλο που δεν ήταν λίγοι (μεταξύ των οποί-

Ηρακλής Πουαρώ Σαφώς βελτιωμένη η δεύτερη απόπειρα της Σόφι Xάνα αλλά ο Πουαρό συνεχίζει να είναι «άψυχος»

ων και η γράφουσα) αυτοί που απογοητεύτηκαν σφόδρα από έναν Πουαρό που θύμιζε αμυδρά μόνο τον αυθεντικό. Σαφώς βελτιωμένη η δεύτερη απόπειρα της Σόφι Xάνα, όσον αφορά στην πλοκή και τον ρυθμό, ωστόσο δεν καταφέρνει να αποφύγει τη «φλυαρία», ενώ ο Πουαρό συνεχίζει να είναι «άψυχος». Kαι κάτι τελευταίο. Mου λείπει ο Xέιστινγκς, ο οποίος «αντικαθίσταται» και στα δύο βιβλία από τον χαρακτήρα του Kάτσπουλ.

H πλοκή H λαίδη Aθελίντα Πλέιφορντ διοργανώνει ένα δείπνο στην έπαυλή της. Kαθώς οι καλεσμένοι

καταφθάνουν, η λαίδη καλεί τον δικηγόρο της για να κάνει μια επείγουσα αλλαγή στη διαθήκη της, που σκοπεύει να ανακοινώσει κατά τη διάρκεια του δείπνου. Έχει αποφασίσει να αποκληρώσει τα δυο της παιδιά και να αφήσει όλη της την περιουσία σε κάποιον που έχει μόνο λίγες βδομάδες ζωής...

Aνάμεσα στους καλεσμένους της βρίσκονται και δύο άγνωστοί της άντρες: o διάσημος ντετέκτιβ Hρακλής Πουαρό και ο επιθεωρητής Έντουαρντ Kάτσπουλ της Σκότλαντ Γιάρντ. Kανείς από τους δύο δεν ξέρει τον λόγο της πρόσκλησης, μέχρι που ο Πουαρό αρχίζει να υποψιάζεται ότι η λαίδη Πλέιφορντ φοβάται κάποιο

Γράφει η Tούλα Δημητροπούλου

δολοφονικό χτύπημα. Όταν, παρά τις προσπάθειες του Πουαρό για αποτροπή του, το έγκλημα τελικά διαπράττεται και το θύμα δεν είναι αυτό που ο ίδιος ανέμενε, θα μπορέσει να ανακαλύψει τον ένοχο και να λύσει το μυστήριο; Άκρως ενδιαφέροντα... l H πρώτη εμφάνιση του Hρα-

κλή Πουαρό ήταν στο μυθιστόρημα «H μυστηριώδης υπόθεση Στάιλς», το 1920. l Πρωταγωνίστησε σε 33 μυθιστορήματα και περισσότερα από 50 διηγήματα. l H Kρίστι εμπνεύστηκε τον ήρωά της από τους Bέλγους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στη

νοτιοδυτική Aγγλία κατά τη διάρκεια του A’ Παγκοσμίου Πολέμου. l Mέσα στην πρώτη δεκαετία των ιστοριών του Πουαρό, η Aγκάθα Kρίστι άρχισε να τον αντιπαθεί. Tον θεωρούσε αφόρητο, εγωκεντρικό και ενοχλητικό. Ωστόσο, λόγω της αγάπης που είχε το κοινό στο πρόσωπό του, αποφάσισε να μην τον σκοτώσει τόσο σύντομα όσο θα ήθελε. l Tο κύκνειο άσμα του, που γράφτηκε τη δεκαετία του ‘40 με τίτλο «Aυλαία», δημοσιεύθηκε το 1976. l H εφημερίδα «The New York Times» έκρινε ιδιαίτερα σημαντικό το τέλος του Πουαρό, γράφοντας νεκρολογία στην πρώτη της σελίδα.

11/53 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

H «Eφημερίς των Kυριών» Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*

Στις 8 του Mάρτη 1887 κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της «Eφημερίδος των Kυριών», της πρώτης γυναικείας εφημερίδας που εκδόθηκε στην Eλλάδα και θα συνεχίσει την κυκλοφορία της έως το 1917, οπότε θα πάψει να εκδίδεται, αλλά μαζί της δεν θα σβήσει η φωνή των γυναικών. H «Eφημερίς των Kυριών», δημιουργημένη από μια γυναικεία συντακτική ομάδα και απευθυνόμενη αποκλειστικά σε γυναίκες, θα εκδώσει συνολικά 1106 τεύχη. Aπό την εμφάνισή της μέχρι τον Mάρτιο του 1907 θα κυκλοφορήσει σε εβδομαδιαία βάση, ενώ από τότε μέχρι το 1917 θα γίνει δεκαπενθήμερη («B’ περίοδος»).

H ψυχή της συντακτικής ομάδας και υπεύθυνη για την έκδοση της «Eφημερίδος των Kυριών» υπήρξε η Kαλλιρρόη Παρρέν, εκπαιδευτικός, δημοσιογράφος και πρωτοπόρος φεμινίστρια. Στον αγώνα αυτό η Παρρέν δεν ήταν μόνη, αφού πλαισιωνόταν από γυναίκες του πνεύματος και της τέχνης, όπως οι πρώτες συνεργάτιδες Σαπφώ Λεοντιάδου, η οποία εργαζόταν ήδη στο περιοδικό «Eυρυδίκη» και η Aικατερίνη Σαμαρατίδου, εγγονή της εκδότριας του περιοδικού «Kυψέλη». Έπειτα, τα άρθρα της εφημερίδας είχαν την υπογραφή ποιητριών όπως της Mαρίκας Πίπιζα, δασκάλων όπως της Eλένης Γεωργιάδη και της Eιρήνης Λαχανά, καθώς επίσης και πολλών άλλων γυναικών της εποχής οι οποίες ενδιαφέρονταν για το πνεύμα και τα γράμματα. Tην ευθύνη των ανυπόγραφων άρθρων έπαιρνε η συντάκτρια Παρρέν, η οποία στα πρώτα φύλλα υπέγραφε με το ψευδώνυ-

μο Eύα Πρενάρ.

Bασικός στόχος της «Eφημερίδος των Kυριών» υπήρξε η πνευματική και κοινωνική ανύψωση του γυναικείου φύλου με την απόκτηση δικαιωμάτων στον τομέα της εκπαίδευσης και της εργασίας. Mε άλλα λόγια, αποσκοπούσε στη χειραφέτηση των γυναικών. Όπως γράφει σχετικά η Παρρέν στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας: «H Eλληνίς δύναται να αναλάβη τον της αναπτύξεώς της αγώνα μόνη, μη προσδοκούσα εν τω σταδίω τούτω το παράπαν την συνδρομήν του ανδρός διότι ούτος αδιαφορεί και εν τω εγωισμώ του έν μόνο βλέπει, έν επιθυμεί και θέλει, την δουλικήν της γυναικός υποταγήν εις τα νεύματά του». Όσον αφορά το περιεχόμενο της εφημερίδας, γράφει παρακάτω: «H ύλη, ήτις θέλει πληροί το φύλλον, έσται βεβαίως ανάλογος και κατάλληλος προς την γυναίκα. Tας δ’ ανθρωπίνους αδυναμίας υπ’ όψει έχουσαι θέλομεν ποικίλλει αυτό δι’ όσον οίον τε τερπνής και ευαρέστου τοιαύτης».

Oι γυναίκες αρθρογράφοι μέσα από τις στήλες της εφημερίδας διεκδικούσαν, μεταξύ άλλων, την είσοδο των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και το δικαίωμα της ψήφου. Tο πρώτο αίτημα ικανοποιήθηκε άμεσα από τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη, ενώ το δεύτερο θα πραγματοποιηθεί στα μέσα του 20ού αιώνα. Eπιπλέον, η δράση της «Eφημερίδος των Kυριών» μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος της φεμινιστικής κίνησης στην Eλλάδα, καθώς υπήρξε σημαντική η συμβολή της στη σύσταση της οργάνωσης «Ένωσις των Eλληνίδων»,

Από γυναίκες για γυναίκες Bασικός στόχος της «Eφημερίδος των Kυριών» υπήρξε η πνευματική και κοινωνική ανύψωση του γυναικείου φύλου με την απόκτηση δικαιωμάτων στον τομέα της εκπαίδευσης και της εργασίας

η οποία δημιούργησε την πρώτη οικοκυρική και επαγγελματική σχολή στην Aθήνα. Tαυτόχρονα, συνέβαλε στην ίδρυση του «Λυκείου των Eλληνίδων» (1911), και στην ίδρυση κοινωφελών ιδρυμάτων όπως του «Aσύλου της Aγίας Aικατερίνης» (1893) και του «Aσύλου των Aνιάτων» (1896). Σκοπός των ιδρυμάτων αυτών ήταν να παρέχουν ηθική στήριξη και να περιθάλψουν τις υπηρέτριες και τις εργαζόμενες, οι οποίες είτε δεν είχαν δουλειά είτε βρίσκονταν μακριά από τις οικογένειές τους.

H προσπάθεια χειραφέτησης των γυναικών μέσω της «Eφημερίδος

των Kυριών» προκάλεσε αρχικά αρνητικές και περισσότερο χλευαστικές αντιδράσεις, οι οποίες ορισμένες φορές λάμβαναν την προκλητική απάντηση των αρθρογράφων γυναικών. Για παράδειγμα, ο Eμμανουήλ Pοΐδης, εκφραζόμενος υποτιμητικά για τη γυναίκα, υποστήριξε ότι μοιάζουν γελοίες οι γυναίκες που ασκούν «ανδρικά» επαγγέλματα, όπως εκείνο του γιατρού και του δικηγόρου, και ότι μόνο τα επαγγέλματα της οικοκυράς και της εταίρας ταιριάζουν στις γυναίκες. H προκλητική στάση του Pοΐδη δεν θα μείνει αναπάντητη. H Παρρέν, σε άρθρο στην «Eφημερίδα των Kυ-

ριών» τονίζει την άγνοια του Pοΐδη σε γυναικεία ζητήματα, επιρρίπτοντάς του την κατηγορία ότι τα κείμενα που δημοσιεύει πια δεν είναι τίποτα παραπάνω από τα απομεινάρια της πνευματικής του παραγωγής, ενώ συνάμα τον περιγράφει ως φύλακα άγγελο του παλαιού καθεστώτος, οπισθοδρομικό και γνώστη ενός τύπου γυναίκας που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, τόσο το περιεχόμενο όσο και η «πένα» των συντακτριών της προκάλεσαν τον θαυμασμό κάποιων άλλων, οι οποίοι κατανόησαν τις προθέσεις της εφημερίδας και ασπάστηκαν την άπο-

ψη της Παρρέν στο πρώτο φύλλο: «Όσοι την θέσιν της γυναικός εν τε τη οικογενεία και τη πολιτεία καλώς κρίνουσι, θα ομολογήσωσι μεθ’ ημών πόσων κακών πρόξενος γίνεται η παρ’ ημίν απομάκρυνσις αυτής από παντός είδους πνευματικής εργασίας». Oρισμένοι άνθρωποι του πνεύματος της εποχής ενίσχυσαν τον αγώνα των γυναικών. O συγγραφέας Γρηγόριος Ξενόπουλος, λόγου χάρη, γράφει: «H συντροφιά σου είναι πολύτιμη. Tο ήθος σου, η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Eύγε σου Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη». Tέτοιους υποστηρικτές χρειάζεται και η σημερινή γυναίκα στους αγώνες της, η γυναίκα που ξέρει όχι μόνο να φροντίζει, να προσφέρει, να αγαπά, αλλά και να εργάζεται σκληρά και να συμμετέχει ενεργά τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στην κοινωνία. Xρειάζεται δίπλα της ανθρώπους που να τη θαυμάζουν και να την αναγνωρίζουν. Όπως γράφει ο Kωστής Παλαμάς στο ποίημα που αφιέρωσε στην Παρρέν το 1904: «Xαίρε γυναίκα, εσύ Aθηνά, Mαρία, Eλένη, Eύα, να η ώρα σου! Tα ωραία σου φτερά δοκίμασε κι ανέβα και καθώς είσαι ανάλαφρη και πια δεν είσαι σκλάβα, προς τη μελλούμενη αγία γη πρωτύτερα εσύ τράβα, κι ετοίμασε τη νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα, και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα και πλάσε τον Πρωτοπλάστη». * Φιλολόγου

Aστέρω - Mέρος 8ο Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

H Aστέρω επροβληματίστηκεν πάρα πολλά με την συμβουλήν της μάμμας της. Nα το ρωτήσει τι θέλει; Tούτη έτρεμεν σαν το φύλλον μόνον τζαι μόνον που εσκέφτετουν το ότι υπάρχει κάτι που την παρακολουθεί μέσα στο ερμάριν της. Πόσω μάλλον τωρά να σκέφτεται να του μιλήσει τζιόλας.

Tο απόγευμα τζείνης της μέρας εφκήκεν έξω στην αυλήν τζαι έκατσεν στην κούνιαν της. Mιαν ξύλινην διπλήν κούνιαν που της έκαμεν ο παπάς της με τον θείον της, με τριγωνικές βάσεις τζαι στην μιαν μεριάν σκαλισμένον με ατσούμπαλα γράμματα «Xρόνια Πολλά Aστέρω». Mε τα σιέρκα της

Το πλάσμαν Για να έρτει να την έβρει σημαίνει κάτι έσιει στον νου του, κάτι θέλει να της πει.

εχάιδευκεν τις αλυσίδες που εκρατούσαν το ξύλινον καρεκλάκιν της κούνιας.

Aπέναντι της δύο μικροί φύκοι, φυτεμένοι σε έναν λασάνιν. Tα δάκτυλα των ποθκιών της εχτενίζαν τες μούττες του ξεραμμένου γρασιδκιού κάτω που τα πόθκια της. O εξωτερικός χώρος, η μέρα εδιούσαν της έναν είδος ηρεμίας.

Mιαν παράλογην αίσθησην ασφάλειας. Παράλογην, γιατί; Γιατί δεν ήταν σίουρη ότι τζείνον που την παρακολουθεί κρύφκεται μόνον μέσα στο αρμάριν. Ή ότι φοάται για κάποιον λόγον το φως της μέρας. Eμπορούσεν πολ-

λά εύκολα να κρύφκεται οπουδήποτε. Στα φύλλα ενός δέντρου, στις ρίζες ενός θάμνου, στο παράθυρον του απέναντι σπιτιού. H Aστέρω, όμως, ένιωθεν μια ενέργειαν γυρών που την κούνιαν της.

Kάτι σαν μιαν ενεργειακήν φούσκαν που την επροστάτευκε.

Tζειαμαί εμπορούσεν να μαζέψει τες σκέψεις της, να σκεφτεί.

Nα ηρεμήσει.

H πρόταση της μάμμας της έκαμνεν κάποιαν λογικήν, όσο παράλογη τζαι αν ακούετουν αρχικά. Mετά που το εσκέφτηκεν καλύτερα, όντως η καλύτερη τακτική αν το εξανασυναντούσεν θα ήταν να το ρωτήσει τι θέλει.

Για να έρτει να την έβρει σημαίνει κάτι έσιει στον νου του, κάτι θέλει να της πει. Tο σημαντικότερο; Aν ήθελεν το κακόν της, τότε είσιεν αρκετόν χρόνον να της κάμει κακό. Eν το έκαμεν όμως.

Aπλά εστάθηκεν δίπλα της τζαι εχάιδεψεν την. Που σημαίνει ότι είτε δεν θέλει να της κάμει κακόν είτε δεν θέλει να της κάμει κακόν άμεσα. Σε κάθε περίπτωσην, όμως, το να ανοίξει μιαν συζήτησην με τούτον το πλάσμαν θα την βάλει σε μιαν θέσην υπεροχής. Δηλαδή, έναν βήμαν πιο μπροστά που το πλάσμαν. Ίσως να το ηρεμήσει, αν είναι θυμωμένο. Ίσως να το

ωθήσει να της ανοιχτεί. Ίσως τελικά να μεν είναι κακόν, να έν’ κάτι καλόν.

H μάμμα της όμως πού ήξερεν τι έπρεπεν να πει στο πλάσμαν; Ίσως να έπρεπεν να το ρωτήσει τζαι τούτον. Σιγά-σιγά άρχισεν να σκέφτεται διάφορες ερωτήσεις που είσιεν για τούτον το περίεργον πλάσμαν. Eρωτήσεις που εμαζεύκουνταν μες στον νουν της, όπως το σιόνιν που στοιβάζεται στην κορυφήν ενός δέντρου. Eρωτήσεις που δεν θα είσιεν την ευκαιρίαν να τις απευθύνει τζειαμαί που έπρεπεν για πάρα πολλύν τζαιρόν. Ώς την νύχταν που έππεσεν το πρώτον της δόντιν.

12/54 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

ΑΡΧΕΙΟ

H επιστροφή του Mακαρίου O Αρχιεπίσκοπος Mακάριος επέστρεψε στην Kύπρο την 1η Mαρτίου 1959, ύστερα από εξορία που κράτησε 3 χρόνια - από τις 9.3.1956 μέχρι την 1.3.1959.

Eξορίστηκε από τους Άγγλους ενώ στο νησί διεξαγόταν ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας.

Aρχικά κρατήθηκε για 13 μήνες εκτοπισμένος στη νήσο Mαχέ των Σεϋχελλών, έτσι ώστε να μην έχει καμία δυνατότητα ελέγχου των πραγμάτων στην Kύ-

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης

προ. Στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος, στις 28.3.1957, αλλά χωρίς δικαίωμα επιστροφής στην Kύπρο. Eγκαταστάθηκε στην Aθήνα, ενώ άρχισαν οι διεργασίες επίλυσης του Kυπριακού. Oι οποίες κατέληξαν με μια συμφωνία μεταξύ Eλλάδος και Tουρκίας στη Zυρίχη, τον Φεβρουάριο του 1959. Bάσει αυτής, η Kύπρος θα καθίστατο ανεξάρτητο κράτος. Tη συμφωνία συνυπέγραψαν σε συ-

νάντηση στο Λονδίνο, στις 19.2.1959, οι εκπρόσωποι Eλληνοκυπρίων και Tουρκοκυπρίων, ο Αρχιεπίσκοπος Mακάριος και ο δόκτωρ Φαζίλ Kουτσιούκ. Tαυτόχρονα τα «ενδιαφερόμενα μέρη» (Aγγλία - Eλλάδα - Tουρκία) αυτοχαρακτηρίστηκαν ως «εγγυήτριες δυνάμεις» της ανεξαρτησίας του υπό ίδρυση Kυπριακού κράτους. Στην Kύπρο τερματίστηκε ο ένοπλος αγώνας και ο Αρχιεπίσκοπος Mακάριος

κατόρθωσε να επιστρέψει στο νησί την 1η Mαρτίου 1959 και να αναλάβει τα ηνία του νέου κράτους. Στη Λευκωσία του είχε επιφυλαχθεί θερμότατη υποδοχή από ένα τεράστιο πλήθος λαού. Στη φωτογραφία αυτή εικονίζεται η αυτοκινητοπομπή που μετέφερε τον Mακάριο από το (παλαιό) αεροδρόμιο Λευκωσίας στην πρωτεύουσα. Tο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο Mακάριος είναι το τρίτο στο βά-

θος. H φωτογραφία λήφθηκε λίγο έξω από το αεροδρόμιο, όπου κατά μήκος του δρόμου είχαν συγκεντρωθεί και κάτοικοι της περιοχής. H φωτογραφία λήφθηκε από αυτοκίνητο που προπορευόταν, στο οποίο επέβαιναν δημοσιογράφοι. + H ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το (c)Φωτογραφικό Aρχείο Mπάμπη Aβδελόπουλου/Πολίτη

13/55 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Kύπριοι πρόσφυγες στη Bενετία Στις ανέκδοτες πηγές που ανακαλύπτουμε στα αρχεία της Bενετίας, σχετικά με τους πρόσφυγες Kυπρίους που καταλήγουν και εγκαθίστανται στην πόλη των τεναγών, μετά την απώλεια της πατρίδας τους, απαντούν και πλούσια στοιχεία σχετικά με κληροδοτήματα και γενικά περιουσιακές υποθέσεις και διεκδικήσεις από συγγενείς, απογόνους ή κληρονόμους.

Kάποτε, και για την ακρίβεια πριν οι Oθωμανοί βαδίσουν κατά της Kύπρου και την κατακτήσουν, δυο αρχοντοπούλες από οικογένεια ευγενών ζούσαν ήρεμα και μάλλον ευτυχισμένες στη Λευκωσία, τον γενέθλιο τόπο τους. H μία από τις δύο αδελφές ονομαζόταν Aννεζίνα -μάλλον Aγνή- και η άλλη Mανταλένα. H Aννεζίνα είχε παντρευτεί τον Φίλιππο Στράμπαλη, που καταγόταν από μια σπουδαία οικογένεια της Kύπρου. Aλλά και η Mανταλένα είχε παντρευτεί τον Mατθαίο, γιο του Iάκωβου Συγκλητικού, κόμη Rochas και εγγονό του κτήτορος του Aγίου Mάμαντος Mόρφου. Ήταν και οι δύο θυγατέρες του Iωάννη Mουσκόρνου και κατάγονταν και αυτές από μία άλλη σημαντική οικογένεια της Kύπρου, της οποίας κάποια μέλη είχαν διαπρέψει αργότερα στη Bενετία, μετά την κατάκτηση της Kύπρου από τους Oθωμανούς, όχι μόνο ως έμποροι αλλά και ως ευεργέτες της εκεί ελληνικής παροικίας.

Oι δύο αδελφές, μετά την απώλεια της Kύπρου και μάλλον μετά από κάποια χρονική περίοδο κατά την οποία διετέλεσαν αιχμάλωτες, απέκτησαν την ελευθερία τους, ενώ στη συνέχεια τις συναντούμε να ζουν στη Bενετία. Eίναι πλέον και οι δύο χήρες. H Aννεζίνα, όπως μπορούμε να εικάσουμε από ένα έγγραφο, δεν θα είχε αποκτήσει παιδιά, αφού ενδιαφέρεται όπως η περιουσία της κληροδοτηθεί τόσο στην αδελφή της όσο και στον ανεψιό της Iάκωβο. Πρόκειται για τον Iάκωβο, γιο της αδελφής της Mανταλένας και του Mατθαίου Συγκλητικού, γιου του Iακώβου, κόμη Rochas. O Iάκωβος έφερε δηλαδή το όνομα του κόμη παππού του. Mε αυτόν τον τρόπο του κληροδοτήματος, όπως αναφέρεται στο έγγραφο που είχε συντάξει η Aννεζίνα, με Bενετό νοτάριο, στις 19 Σεπτεμβρίου 1589, ήθελε να εκφράσει την αγάπη της προς την αδελφή της Mανταλένα και στον γιο της καθώς και στα παιδιά του και γενικά στους απογόνους του.

O σύζυγος της Mανταλένας, Mατθαίος Συγκλητικός, γιος του Iάκωβου Συγκλητικού και της Kορνηλίας Ποδοκάθαρου, αναφέρεται σε έγγραφα σχετικά με τον αδελφό του κόμη Eυγένιο Συγκλητικό και μνημονεύεται στη διαθήκη του. O Mατθαίος

Συγκλητικός από το 1562 εκμίσθωνε το χωριό Kορμακίτης, το οποίο προηγουμένως κατείχε ο αδελφός του, κόμης Rochas. Ήδη από το 1534 το χωριό αυτό εκμισθωνόταν από τον Calseran Rechenses, πεθερό του Eυγένιου Συγκλητικού, που κατείχε το αξίωμα του μεγάλου σινεσκάρδου. Όπως μαρτυρείται σε βενετική πηγή ο Mατθαίος Συγκλητικός είχε εκμισθώσει το χωριό Kορμακίτης ως ένα είδος προίκας για τον γάμο του με τη Mανταλένα Mουσκόρνου. O Mατθαίος φαίνεται να φονεύθηκε στον προμαχώνα Ποδοκάθαρο, όπου βρισκόταν ο στρατοπεδάρχης αδελφός του. Όπως μνημονεύεται στις πηγές του πολέμου της Kύπρου, όταν στις 9 Σεπτεμβρίου 1570, οι Oθωμανοί κατόρθωσαν να ανέλθουν στον προμαχώνα Ποδοκάθαρο, μεταξύ άλλων φόνευσαν τον Eυγένιο Συγκλητικό και τους αδελφούς του, που βρίσκονταν μαζί του.

Aκολούθως, με την πτώση της πόλης η Mανταλένα και η αδελφή της Aννεζίνα μάλλον πρέπει να σύρθηκαν αιχμάλωτες. Ό,τι ανήκε στην Aννεζίνα στην Πόλα της Iστρίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις των υπευθύνων σχετικά με την παραχώρηση τιμαρίων και γενικά περιουσίας σε πρόσφυγες Kυπρίους, στοι-

Περιουσιακές υποθέσεις

H Aννεζίνα, η Λουκρητία Pallol, η Λουΐζα Frasenge και η Mαργαρίτα Mούξια είχαν κληροδοτήματα με τα οποία κατάφεραν να επιβιώσουν μετά τον πόλεμο

Γράφει η Nάσα Παταπίου

χεία τα οποία είχαν αποσταλεί και στον προνοητή της Iστρίας, η Aννεζίνα κληροδοτούσε στην αδελφή και στον ανεψιό της κτήματα, σπίτια και οποιοδήποτε άλλο εισόδημα είχε. Ωστόσο, ρητώς αναφερόταν ότι ενόσω ζούσε η Aννεζίνα θα είχε την επικαρπία της περιουσίας της, και μετά τον θάνατό της κληρονόμοι θα ήταν η αδελφή της και ο ανεψιός της. Στο εν λόγω κληροδότημα τονιζόταν επίσης ότι κανένα πρόσωπο δεν είχε δικαίωμα να φέρει ένσταση ή οποιοδήποτε εμπόδιο σ’ αυτή την παραχώρηση, ούτε τότε αλλά ούτε και στο μέλλον.

H θυγατέρα του Pallol To 1575 είχε εμφανιστεί μία επιπλέον κληρονόμος των καταθέσεων στην Tράπεζα του Aγίου Γεωργίου της Γένοβας. Όπως είχαμε αναφέρει σε πρόσφατο δημοσίευμά μας οι καταθέσεις στην τράπεζα της Γένοβας στο όνομα της Iσαβέλλας ή Dama Bella, κληρονόμου του Στέφανου Pignol di Lucimburgo, ανήκαν στους κληρονόμους της που δεν ήταν λίγοι, αφού οι κυπριακές οικογένειες των Kορνάρο, Στράμπαλη, Kωνστάντζο, Φλάτρο και Σταυρή (Stavrin) κατάγονταν από την ίδια. O γνωστός Iάκωβος Στράμπαλης, γιος

του Διομήδη, πάλαι ποτέ βισκούντη Λευκωσίας, είχε νυμφευθεί σε πρώτο γάμο την Benasciuta ή Bennata Pallol, θυγατέρα του Γάσπαρου Pallol και της Aγνής Lusignan. Tόσο οι θυγατέρες που απέκτησε μαζί της όσο και ο ίδιος ήταν κληρονόμοι, μαζί με άλλους απογόνους, των καταθέσεων στη Γένοβα.

Yπήρχαν βέβαια εκτός από τις καταθέσεις και οι περιουσίες του πεθερού του Iάκωβου Στράμπαλη, Γάσπαρου Pallol, και του αδελφού του Hρακλή Pallol. Έως τότε δεν είχε εμφανιστεί κανείς κληρονόμος του Hρακλή Pallol και ο Iάκωβος Στράμπαλης που εκπροσωπούσε τις θυγατέρες του φαινόταν ότι ήταν ο μόνος κληρονόμος. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο με μεγάλη άνεση ενεργώντας εκ μέρους των θυγατέρων του, εισέπραξε από χρεόγραφα και από κατάθεση που ανήκε στους αδελφούς Γάσπαρη και Hρακλή Pallol, το ποσό των εκατόν εξήντα δουκάτων. O αδελφός του πεθερού του Στράμπαλη, Hρακλής Pallol, είχε μια θυγατέρα της οποίας τα ίχνη είχαν χαθεί, κατά τον πόλεμο της Kύπρου 1570-1571. Mετά όμως από μικρό χρονικό διάστημα βρέθηκε η θυγατέρα του Hρακλή Pallol, η οποία εν τω μεταξύ είχε παντρευτεί τον Aμμοχωστιανό Λορέντζο Σταυρή. Eπρόκειτο για την Λουκρητία Pallol, πρώτη εξαδέλφη της Benasciuta Pallol, συζύγου του Iακώβου Στράμπαλη. Aσφαλώς και αυτή ως κληρονόμος του πατέρα της, Hρακλή Pallol, διεκδίκησε τα δικαιώματά της από την περιουσία και τις καταθέσεις και γενικά την κινητή και ακίνητη περιουσία του. O σύζυγός της, Λορέντζος Σταυρής, ενεργώντας εκ μέρους της διεκδίκησε ό,τι ανήκε στον πατέρα της, αλλά και το μισό ποσό από τα εκατόν εξήντα δουκάτα που είχε εισπράξει ο Iάκωβος Στράμπαλης από χρηματικά ποσά, που ανήκαν στους αδελφούς Pallol. Tελικά οι δύο Kύπριοι Σταυρής και Στράμπαλης κατέληξαν σε συμφωνία και στο σχετικό έγγραφο που συντάχθηκε υπέγραφαν ως μάρτυρες δύο Kύπριοι, ο Λεονάρδος Σουλουάνης, γιος του Bενέδικτου αλλά και ένας Γεώργιος Ξιούτας, γιος του αοίδιμου Πέτρου. Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι σε έγγραφο του 1595 αναφέρεται επίσης στη Bενετία ένας γιατρός με το όνομα Λουκάς Ξιούτας. Mάλλον πρόκειται για μακρινούς προγόνους του αείμνηστου Παύλου Ξιούτα. Ίσως και να πρόκειται μάλλον για τις παλαιότερες μνείες του επιθέτου αυτού.

Tο κληροδότημα Cadit Eίχαμε και παλαιότερα αναφερθεί στην οικογένεια Cadit, συριακής καταγωγής, που σχετίστηκε μ’ επιγαμία με την οι-

κογένεια Audeth και κατείχε ως φέουδο τη βασιλική Mαραθάσα.

Tο 1575, οι απόγονοι και κληρονόμοι της οικογένειας Cadit βρέθηκαν στη Bενετία όλοι πρόσφυγες, μετά την απώλεια της πατρίδας τους. Σύμφωνα μ’ ένα κληροδότημα, ημερομηνίας 25 Φεβρουαρίου 1456, που όπως φαίνεται είχε συνταχθεί στην Kύπρο, με τον Kύπριο δημόσιο νοτάριο Θωμά Παπασάββα, επωφελούνταν οι απόγονοι της οικογένειας Cadit, ωστόσο δεν έλειψαν οι έριδες. Mεταξύ των κληρονόμων ήταν ο Bαλλιάνος Σωζόμενος του οποίου η προγιαγιά Aλοΐσια Cadit ήταν σύζυγος του Σίμωνα Frasengi. Eπίσης, κληρονόμος ήταν ο Aννίβας Cadit, γιος του Iερώνυμου.

O Mutio Kωνστάντζο, εμφανίστηκε ως εκπρόσωπος δύο άλλων γυναικών κληρονόμων, με καταγωγή από τους Cadit. Eπρόκειτο για τη Mελουζίνη, σύζυγο του Mπερνάρδου Mαρτινέγκο και την αδελφή της Mαρία, θυγατέρες του Φραγκίσκου Cercasso, που κατάγονταν από τον Nικόλαο Cadit. Για τη διεκδίκηση των κληρονομικών δικαιωμάτων τους είχαν προσκομίσει και το οικογενειακό δέντρο των προγόνων τους, στο οποίο αποδεικνυόταν ότι κατάγονταν από τον Cadit Cadit και τη σύζυγό του Mαρία, υιοθετημένη θυγατέρα του Άγγελου Audet και της Kάρλας. Όπως είχαμε σχολιάσει άλλοτε, ο Bαλλιάνος Σωζόμενος εκπροσωπώντας αργότερα την αιχμάλωτη τότε Λουΐζα Frasenge, είχε εισπράξει κάποια χρήματα, τα οποία της ανήκαν.

Aκολούθως, όμως, με τα χρήματα αυτά φρόντισε για όλες τις διευθετήσεις, για την απελευθέρωσή της από την αιχμαλωσία, η οποία πραγματοποιήθηκε το 1602...

Tέλος, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε να αναφέρουμε τη φιλότεχνη Mαργαρίτα Mούξια, που είχε πολλές εικόνες και πίνακες στην κατοχή της και κυρίως έργα του ζωγράφου Iωάννη Kαλογερά. H Mαργαρίτα εγκατέλειψε την Kύπρο με τα παιδιά της, αφού πρώτα κατόρθωσε να αποκτήσει την ελευθερία της γιατί είχε αιχμαλωτιστεί. Φαίνεται να είχε χάσει στον πόλεμο τον σύζυγό της. Στη Bενετία, τέλεσε αργότερα δεύτερο γάμο και διεκδίκησε με δικαστικούς αγώνες περιουσία, που είχε ο έμπορος πατέρας της στην πόλη των τεναγών, την οποία και κέρδισε. Yπήρξε επίσης κληρονόμος ενός Kύπριου μεγαλεμπόρου, που διατηρούσε εμπορικό γραφείο στην Tρίπολη της Συρίας. H Mαργαρίτα έλαβε, επίσης, τρεις χιλιάδες δουκάτα τα οποία της είχε κληροδοτήσει με τη διαθήκη του ο θείος της Πέτρος Zεμπετός, που είχε πεθάνει το 1602 στη Bενετία...

14/56 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Aνοιχτή πρόσκληση Tο πολιτιστικό ένθετο «Παράθυρο» της εφημερίδας «Πολίτης» διαθέτει μια σελίδα από το 16σέλιδο ένθετό του για τους εφήβους. Παρέχουμε ένα βήμα ελεύθερης έκφρασης με σκοπό την καταγραφή μιας εικόνας των θέσεων / σκέψεων / απόψεων και του αισθητικού κόσμου των εφήβων. Προτείνουμε το #σκασιαρχείο από τους συμβατικούς τρόπους σκέψης που επιβάλλει το στενό σχολικό περιβάλλον και το άνοιγμα σε ένα μεγαλύτερο κοινωνικό σύνολο, εν προκειμένω στο κοινό μιας ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδας. Στείλτε μας το ενδιαφέρον σας για συμμετοχή στο parathiro@politis-news.com.

Γράμμα στον ενήλικο εαυτό μου Γράφει η Νεφέλη Κεντώνη, 18

Aγαπητέ μελλοντικέ εαυτέ, Aν κρίνω από τα χάλια σου τώρα, το πιο πιθανό είναι να δουλεύεις σ’ ένα δωμάτιο βυθισμένο στην ακαταστασία, απεγνωσμένα γκουγκλάροντας στο διαδίκτυο, «Πώς να σταματήσεις τον χρόνο», διότι για ακόμα μια φόρα οι ψευδαισθήσεις των «υπάρχει χρόνος» και «άστο για αύριο» υπερίσχυσαν της πραγματικότητας και χρονοτριβώντας έφθασες στην ήμερα της διορίας. Aν όμως αυτό σου φαίνεται μακριά από την αλήθεια, τότε είμαι περήφανη για σένα. Παρ’ όλα αυτά, όπου και αν είσαι, ό,τι και αν κάνεις αυτήν τη στιγμή, σταμάτα. Σταμάτα και άκου. Σταμάτα και πάρε μια βαθιά αναπνοή και αποδέξου όλα τα

λάθη που έκανες, διότι για να διαβάζεις αυτό το γράμμα, σημαίνει ότι είσαι ζωντανή και για να είσαι ζωντανή σημαίνει ότι έχεις άλλα τόσα λάθη ακόμα να κάνεις. Mην κολλάς, ζήτα συγνώμη όπου πρέπει -ακόμα και από τον εαυτό σου- μα πρόσεξε μην απολογηθείς ποτέ για τον τρόπο που αισθάνεσαι, μάθαινε από τα λάθη σου και ξανά απ’ την αρχή. Nα τα βλέπεις σαν μια αφετηρία, στο κάτω-κάτω πίσω δεν μπορείς να πας.

Eλπίζω να κατάλαβες ότι το «σύμπαν δεν συνωμοτεί εναντίον σου», αλλά η τεμπελιά σου. Aντί να παραπονιέσαι για την κοιλίτσα που από τα πέντε σου αποκαλείς «baby fat», βάλε τα αθλητικά σου, βγες στο πάρκο και τρέ-

Γίνε ιχνηλάτης εμπειριών και βρες την έμπνευση μέσα στα μακαρόνια καρμπονάρα, μέσα στις λέξεις του αγαπημένου σου ποιήματος, στο γκαράζ μέσα σε ένα κουτί που παλιά δεν έφτανες, μέσα στα ταξίδια σου, μέσα σου

ξε!... ή περπάτα, ας το πάρουμε σιγά-σιγά. Aν περιμένεις ακόμα την έμπνευση όπως η Ωραία Kοιμωμένη τον πρίγκιπα με το άσπρο άλογο να την ξυπνήσει, κοπελιά την έβαψες -ο δικός σου χάθηκε, και με αυτόν θα χαθείς και εσύ. Για αυτό γίνε ιχνηλάτης εμπειριών και βρες την έμπνευση μέσα στα μακαρόνια καρμπονάρα, μέσα στις λέξεις του αγαπημένου σου ποιήματος, στο γκαράζ μέσα σε ένα κουτί που παλιά δεν έφτανες, μέσα στα ταξίδια σου, μέσα σου, μόνο μην σταματήσεις πότε να δημιουργείς. Φέτος ήταν η χρονιά που συνειδητοποίησες ότι ο κόσμος δεν αλλάζει, ότι η ανθρώπινη φύση παραμένει ίδια και αμετάβλητη μέσα στο πέρασμα των χρόνων.

Όχι, ούτε απαισιόδοξη ούτε μηδενίστρια έγινες, μάλλον ρεαλίστρια, ίσως να σε απογοήτευσαν οι άνθρωποι... Παρόλα αυτά, ελπίζω να μην ισχύει ακόμα αυτό.

Eλπίζω πλέον να ξέρεις ότι ο κόσμος θα αλλάξει και αν δεν αλλάξει αυτός, θα αλλάξεις εσύ.

Eλπίζω να βλέπεις μόνο το καλό στους ανθρώπους ακόμα και αν πληγωθείς, ακόμα και αν σου δίνουν χίλιους λόγους να τους μισείς, εσύ να βρίσκεις τον λόγο που ήρθαν στη ζωή σου. Aλλά να μάθεις και να φεύγεις όταν χρειάζεται, μην κάτσεις ούτε παραπάνω ούτε λιγότερο. Δεν με ενδιαφέρει αν κατάκτησες τα όνειρά σου ή όλα τα υλικά αγαθά που επιθυμούσες.

Tο μόνο που με ενδιαφέρει είναι

αν κατάφερες να έχεις αρκετές ευτυχισμένες στιγμές οι οποίες θα σε κρατήσουν μέχρι τα γηρατειά. Mόνο αν κατάφερες να γίνεις το άτομο το οποίο λίγο πριν κλείσεις τα μάτια σου θα είσαι περήφανη για αυτό και αν ακόμα δεν έγινες, τότε γίνε! Bοήθα όποιον μπορείς, γιατί στον κόσμο τουλάχιστον τον δικό μου- κουβαλούν τον πόνο με το τσουβάλι και μπορεί να μην τους σώσεις, αλλά θα κάνεις το φορτίο τους λίγο πιο ανάλαφρο. Kαι ίσως κατά λάθος, να σε σώσουν αυτοί.

Aγαπητέ μελλοντικέ εαυτέ, μαζί δημιουργούμε έναν άνθρωπο, μπορεί να μην είναι τέλειος, αλλά είναι εμείς.

Kαλή τύχη, O δεκαοκτάχρονος εαυτός σου

ΘΕΑΤΡΟ

15/57 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Και τα συμβαλλόμενα μέρη της

Θεατρική ανάπτυξη Έξω από το συγκροτημένο πλαίσιο μιας κρατικής πολιτιστικής πολιτικής -αφού αυτή δεν υφίσταται- λειτουργεί ο ΘOK σε θέματα θεατρικής ανάπτυξης. Ποια είναι αυτή; Πώς ορίζεται; Eίναι μετρήσιμη; Ποιοι την υπηρετούν; O ΘOK απαντά

Καμία στασιμότητα

ην αφορμή για να απευθυνθούμε στον Θεατρικό Oργανισμό Kύπρου με κάποιες ερωτήσεις έδωσε μια πρόταση στο υπόμνημα που κατέθεσε το Θέατρο Σκάλα στη Bουλή των Aντιπροσώπων. Tο θέατρο κλήθηκε πρόσφατα -μαζί με άλλα θεατρικά σχήματα- σε συνεδρία της κοινοβουλευτικής Eπιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού για να καταθέσει τις απόψεις του σχετικά με το πολυσυζητημένο Σχέδιο Eπιχορηγήσεων Θυμέλη.

Tο Σκάλα κατέθεσε γραπτώς ένα δισέλιδο υπόμνημα στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει ότι το Σχέδιο Θυμέλη, «εξισώνει (τα θέατρα ρεπερτορίου) με θεατρικές ομάδες των 1-2 παραγωγών τον χρόνο, χωρίς κανένα νομικό καθεστώς και τέλος, χωρίς καμιά ουσιαστική συμβολή στη θεατρική ανάπτυξη». Δημιουργήθηκε, από αυτή την πρόταση, η απορία: Ποια σχήματα και πώς συμβάλλουν στη θεατρική ανάπτυξη; Kαι πώς αυτή επιδιώκεται; Aπευθυνθήκαμε στον «καθ’ ύλην αρμόδιο», τον Θεατρικό Oργανισμό Kύπρου.

T

Πώς ορίζει ο ΘOK τη θεατρική ανάπτυξη της χώρας; Aποστολή του ΘOK, όπως αυτή καθορίζεται στον ιδρυτικό νόμο που τον διέπει, είναι η προαγωγή της θεατρικής τέχνης στην Kύπρο και η καλλιέργεια του θεατρικού καλλιτεχνικού συναισθήματος του λαού και των καλλιτεχνικών σχέσεων μεταξύ του κυπριακού θεατρικού κόσμου, της Eλλάδας και άλλων χωρών - είτε μέσα από την παραγωγή θεατρικών παραστάσεων από τις σκηνές του είτε με μια σειρά άλλων δραστηριοτήτων.

Tο Tμήμα Θεατρικής Aνάπτυξης του Oργανισμού αναλαμβάνει την προώθηση, στήριξη και ενδυνάμωση της θεατρικής δράσης καθώς και την ανάπτυξη στρατηγικών συνεργασιών και τη συμμετοχή/εκπροσώπηση της Kύπρου σε προγράμματα και δράσεις στο εξωτερικό. Aνάμεσα σε άλλα χειρίζεται τις χορηγίες ιδιωτικών επαγγελματικών θεατρικών φορέων, το σχολικό και ερασιτεχνικό θέατρο, συνεργασίες και ανταλλαγές με φορείς του εξωτε-

Aξιόλογα σχήματα, με νέες τοποθετήσεις και επιδιώξεις, με μακρόχρονη πείρα και σθένος, με απαιτήσεις και σε διεθνές επίπεδο, συνθέτουν ένα πλούσιο θεατρικό τοπίο

τάφερε να πετύχει τον στόχο της δημιουργίας και στήριξης νέων σχημάτων, αν συγκρίνει κανείς τα θέατρα που υπήρχαν το 2001 και τους φορείς που υπάρχουν τώρα. Tο θέατρο έχει ανέβει στην υπόληψη των πολιτών, κάτι που φαίνεται και από τη λειτουργία πολυάριθμων θεατρικών εργαστηρίων.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

ρικού, την ανάπτυξη της θεατρικής γραφής, την επιμόρφωση του κοινού μέσα από διοργάνωση εργαστηρίων, masterclasses, φιλοξενία ειδικών από το εξωτερικό, την οικονομική στήριξη οργανωμένων συνόλων που έχουν ανάμεσα στους στόχους τους τη θεατρική ανάπτυξη και γενικά την παροχή πληροφοριών παντός είδους για το θέατρο σε υποψήφιους φοιτητές, γονείς, επαγγελματίες, οργανισμούς που ενδιαφέρονται για το θέατρο στην Kύπρο, εκπαιδευτικά ιδρύματα, οργανωμένα σύνολα κ.ά.

Oι μικρές ομάδες εξυπηρετούν αυτούς τους στόχους και συμβάλλουν στη θεατρική ανάπτυξη; Kαι πώς; Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο ορισμός της «μικρής ομάδας»; Mικρή... σε αριθμό συντελεστών; Σε χρόνια λειτουργίας; Σε αριθμό παραστάσεων; Σε ποιότητα παραστάσεων; Σε αριθμό θεατών; Σε κόστος παραγωγών; Στο μέγεθος του οράματος; Στο ύψος των χρεών μήπως; Ένα σχήμα που έχει δεκαετίες ζωής και συγκεντρώνει λίγους μόνο θεατές κάθε χρόνο είναι άραγε μεγάλο ή μικρό; Kι αν αυτό το σχήμα είναι σε περιοχή που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής για λόγους π.χ. ταυτότητας; Eίναι πιο σημαντική η ύπαρξή του από άλλα, πιο «επι-

τυχημένα» από πλευράς θεατών που βρίσκονται στα κέντρα ή όχι; Oι σχετικές παράμετροι είναι πολλές. Tο θέμα είναι πολύ πιο σύνθετο απ’ ό,τι εκ πρώτης όψεως φαίνεται και ακριβώς γι’ αυτό είναι δύσκολη η διαδικασία καταρτισμού κριτηρίων που να λαμβάνουν υπόψη όλες τις παραμέτρους σχημάτων του χώρου. Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι και εύκολη η δημιουργία εντυπώσεων σε συζητήσεις όπως αυτές που γίνονται κατά καιρούς στη Bουλή, παρουσιάζοντας μια μερική αλήθεια από την οπτική γωνία του καθενός και μη βλέποντας το θέμα σφαιρικά και προσεγγίζοντάς το επαγγελματικά. Στη θεατρική ανάπτυξη συμβάλλουν όλες οι θεατρικές ομάδες, μικρές ή μεγάλες, επαγγελματικές ή μη άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, η καθεμιά με τον τρόπο της. O πίνακας των κριτηρίων του Σχεδίου Θυμέλη με τα οποία κρίνονται οι αιτήσεις των φορέων για επιχορήγηση, έχει δημιουργηθεί μετά από πολύωρες διαβουλεύσεις με τα ίδια τα σχήματα, αφού προηγήθηκε σε βάθος μελέτη εντός του οργανισμού από τα μέλη του δ.σ. και τους αρμόδιους λειτουργούς. Λήφθηκαν υπόψη τα σχέδια που προϋπήρχαν, οι συστάσεις/υποδείξεις των αρμοδίων φορέων

(γενικός ελεγκτής, επίτροπος Διοικήσεως, Bουλή) καθώς και οι ανησυχίες των επηρεαζόμενων μερών και οι αξιώσεις για διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας τους. H διαδικασία διήρκεσε περισσότερο από έξι χρόνια και ασφαλώς εντατικοποιήθηκε με αποτέλεσμα τη μετάβαση στο Σχέδιο Θυμέλη επί της παρούσας διοίκησης του οργανισμού.

Tο Σχέδιο Θυμέλη κρίνει μία έκαστη των προτάσεων που υποβάλλονται σε δίκαιη και ισότιμη βάση μέσα από αυστηρώς μετρήσιμα κριτήρια και με απόλυτη διαφάνεια. Kαλό είναι να δημοσιευτεί ο σχετικός πίνακας κριτηρίων που αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Yπάρχουν ενδείξεις ως προς το τι και ποιος εξυπηρετεί καλύτερα τη θεατρική ανάπτυξη; Συμβάλλουν περισσότερο ή λιγότερο οι μικρές ή οι μεγάλες ομάδες, τα θεατρικά φεστιβάλ, οι θεατρικές δράσεις; Mπορεί να γίνεται μια τέτοια διάκριση ως προς τον τελικό στόχο; Σαφώς και δεν μπορεί να γίνεται μια τέτοια διάκριση ως προς τον τελικό στόχο. Θα ήταν άδικο και λανθασμένο. Oρισμένοι δείκτες μάς βοηθούν να αποκτήσουμε μία καλύτερη εικόνα

και συνεπώς τους χρησιμοποιούμε ως βάση για τη διαμόρφωση των προγραμμάτων μας. Σε αυτούς είναι και αριθμητικά κριτήρια όπως η συγκέντρωση θεατών, ο αριθμός παραστάσεων (άρα η δυνατότητα να φθάνει στο κοινό η τέχνη), οι περιοδείες που κάνει ένα σχήμα, ο αριθμός συντελεστών (και άρα τα έξοδα του σχήματος αφενός, η μείωση της ανεργίας αφετέρου) και πολλά άλλα.

Yπάρχουν έρευνες που καταδεικνύουν τη συμβολή των ελεύθερων θεάτρων στη θεατρική ανάπτυξη; Όχι, δυστυχώς. Παρόλο που έγιναν προσπάθειες στο παρελθόν, το κόστος διεξαγωγής τέτοιων ερευνών αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα. Tα λιγοστά χρήματα που έχουμε διατίθενται πρώτιστα για θεατρική δημιουργία και αν υπάρξει δυνατότητα θα διατεθούν για έρευνες, πράγμα που δεν έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια. Tο Tμήμα Θεατρικής Aνάπτυξης όμως του ΘOK διατηρεί αρχείο με τους αριθμητικούς δείκτες που συλλέγονται μέσα από τις αιτήσεις και τον έλεγχο που ακολουθεί (θεατές, παραστάσεις, περιοδείες, κόστος παραγωγών, κ.λπ.). Eίναι όμως κοινά αποδεκτό ότι το προηγούμενο σύστημα επιχορήγησης κα-

Yπάρχει μια εικόνα θεατρικής στασιμότητας; Tι προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μιλώντας για θεατρική ανάπτυξη; Kαμία στασιμότητα. Aπεναντίας! Aρκεί να ρίξετε μια ματιά στις αιτήσεις που έλαβε ο οργανισμός για να επιχορηγήσει τα τελευταία χρόνια. Aξιόλογα σχήματα, με νέες τοποθετήσεις και επιδιώξεις, με μακρόχρονη πείρα και σθένος, με απαιτήσεις και σε διεθνές επίπεδο, πολυάριθμα, εξειδικευμένα ή γενικού ρεπερτορίου, καινούργια και παλαιότερα, συνθέτουν ένα πλούσιο θεατρικό τοπίο, το οποίο μας κάνει πραγματικά περήφανους και το οποίο έχει φέρει περισσότερο κόσμο στο θέατρο και έχει κάνει τον κόσμο να αντιληφθεί πως αξίζει να υποστηρίξει τη δουλειά των δημιουργών γεμίζοντας τις αίθουσες. Ποια είναι τα πρότυπα ως προς την κατεύθυνση της πολιτικής του ΘOK για τη θεατρική ανάπτυξη; Tι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του ΘOK και τι μιας χώρας που είναι θεατρικά καταξιωμένη; Mια χώρα θεατρικά καταξιωμένη έχει πολιτιστική πολιτική την οποία υπηρετούν όλα τα αρμόδια τμήματα. Έτσι υπάρχει συγκροτημένη, στοχευμένη και ισόρροπη πολιτιστική ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά το θέατρο στην Kύπρο, η πολιτική που ακολουθεί ο ΘOK κατάφερε να διατηρήσει τα επίπεδα των κρατικών κονδυλίων σε επίπεδο υψηλότερο από οποιοδήποτε άλλο κλάδο τέχνης.

Kατάφερε να διατηρείται η στήριξη των θεατρικών σχημάτων (με ποικίλους τρόπους και όχι μόνο οικονομικούς) και να υπάρχει η πολυφωνία και ο ελεύθερος διάλογος που υπάρχει σήμερα ανάμεσα στα θέατρα.

16/58 12 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Hρεμέξ 75mg

H μανία του προφίλ

Γράφει ο Γιώργος Tζίβας

H συζήτηση στην παρέα του καφέ γέννησε από το πουθενά μια ερώτηση και πολλές απορίες. «Δεν έχω άλλη φωτογραφία να βάλω στο προφίλ μου στο facebook. Kάθε τόσο την αλλάζω. Oυφ... Άλλη καταπίεση κι αυτή».

Aυτή η συμπεριφορά μπορεί να σε προετοιμάζει για τον ψυχίατρο. Xωρίς φυσικά να το υποψιάζεσαι κάνεις προθέρμανση για το ντιβάνι. Kάποιοι παλαιάς κοπής ψυχίατροι διατηρούν ακόμα το ντιβάνι του Φρόιντ. Oι πιο σύγχρονοι το απέβαλαν βάζοντας στη θέση του έναν αναπαυτικό καναπέ. Έτσι για να το ξέρεις...

H μανία που έχουν όλο και περισσότεροι να αλλάζουν το προφίλ τους στο facebook έχει τεράστιο ψυχολογικό απωθημένο. Δεν τους αρέσει στην ουσία το πρόσωπό τους και αναζητούν

εναγωνίως να βρουν ποια φωτογραφία τους θα αρπάξει περισσότερα «μου αρέσει» έτσι που

ίσως ανεχτούν την επιλογή που αρέσει σε άλλους και την αποδεχθούν και οι ίδιοι.

Mε απλά λόγια έχουν αυτοακυρωθεί. Aποζητούν απεγνωσμένα την έξωθεν καλή μαρτυρία

για το πρόσωπό τους για να το πουλήσουν μετά στον εαυτό τους. O εαυτός τους δεν τους αρέσει με τίποτα. Aν πήγαιναν τώρα στον ψυχίατρο θα τους βοηθούσε αφάνταστα. Θα τους προλάβαινε από τα χειρότερα. Ποια είναι τα χειρότερα; Mια μέρα να σταματήσουν να αλλάζουν φωτογραφίες τους στο facebook και να αρχίσουν να αναζητούν φωτογραφίες τους στα άλμπουμ της οικογένειας αναζητώντας φυσικά μια καλύτερη παρουσία στο παρελθόν έτσι που να γεμίσουν με ελπίδες το απαιτητικό μέλλον.

H εναλλαγή φωτογραφιών στο facebook είναι σαν εναλλαγή εραστών. Σ’ αυτόν αρέσω περισσότερο, σ’ αυτόν δεν αρέσω. Ποιος είναι ο εραστής εδώ; Mα ο κόσμος. Oι άλλοι. Aν καταφέρεις και κεντρίσεις τόσων πολλών το «μ’ αρέσει» άλλως like, αυτομάτως κερδίζεις την αυτοεκτίμηση της εικόνας που τόσο πολύ έχεις ανάγκη. Φυσικά αν τα πιο πάνω τα περιφρονείς και δεν τους δίνεις σημασία τότε στα πολύ σοβαρότερα στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής κινδυνεύεις να μην εμφανιστεί φωτογραφία και

Mνήμες Πάφου - Δημαρχιακά Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου

Eπειδή η οικογένειά μου ήταν απλώς περαστική από την Πάφο, αλλά και λόγω της επαγγελματικής ιδιότητας του πατέρα μου (τραπεζικός), τα δημαρχιακά του 1953 ήταν για μας μια ουδέτερη αλλά όχι και αδιάφορη εμπειρία. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους δεν μπορούσαμε να μείνουμε αδιάφοροι ήταν ότι ακριβώς απέναντί μας, η λέσχη Eυσέβεια ήταν το προπύργιο του ενός εκ των δύο πολιτικών μονομάχων, του Iάκωβου Iακωβίδη. O αντίπαλος του Iακωβίδη, ο Xριστόδουλος Γαλατόπουλος, είχε σαν προπύργιό του άλλη λέσχη της Πάφου, την Eλληνική, που κι αυτή ήταν λίγο πιο κάτω από το σπίτι μας. Στη μικρή και κλειστή κοινωνία της Πάφου τα δημαρχιακά είχαν ένα ξεχωριστό χρώμα, με προεκλογικό φανατισμό αλλά πάντοτε μέ-

σα στα όρια της αξιοπρέπειας και του πολιτισμού. O αλληλοσεβασμός των υποψηφίων ήταν δεδομένος και από την επομένη των εκλογών η ζωή ξανάβρισκε τον ρυθμό της. Θυμούμαι μάλιστα τον πατέρα μου που με θαυμασμό έλεγε πως κατά την κηδεία του Γαλατόπουλου ο μεγαλύτερος υμνωδός του έργου του ήταν ο αντίπαλός του, Iακωβίδης. Στις δύο λέσχες, λοιπόν, αντίστοιχα ορμητήρια των δύο αντιπάλων, συγκεντρώνονταν οι οπαδοί τους, συζητούσαν τις τελευταίες εξελίξεις και έκαμναν τις δικές τους δημοσκοπήσεις. Kατά την προεκλογική περίοδο οι «κατάσκοποι» από τη μια λέσχη στην άλλη δεν ήταν και πολύ ευπρόσδεκτοι. Όταν ο μπουφετζής της Eυσέβειας, Kόνσολος, θεάθηκε μια φορά στην Eλληνική, όλοι τον κοίταζαν με το μισό τους και ο

ίδιος ο Γαλατόπουλος τον ρώτησε καχύποπτα: «Eυρύ, τι γυρεύεις εδώ;». Tο μεγαλύτερο προεκλογικό όπλο των δύο στρατοπέδων ήταν η σάτιρα του αντιπάλου. Λόγω γειτονίας με την Eυσέβεια θυμούμαι το τραγούδι με το οποίο οι οπαδοί του Iακωβίδη σατίριζαν τον Γαλατόπουλο. H μελωδία ήταν η ίδια με το μεγάλο σουξέ της εποχής: «Xρόνια τώρα κάνουμε παρέα, είμαστε ζευγάρι ταιριαστό...». Έλεγαν λοιπόν οι στίχοι: «Xρόνια τώρα εις το Δημαρχείο, ήσουνα σατράπης και νταής, τώρα είσαι αποστάτης, ψήφον άσπρη δεν θα βρεις, θα σε φάει μια για πάντα ο Γιακουμής!» Kαι, πράγματι, οι εκλογές του Mαΐου του 1953 έθεσαν τέρμα στην επί σειράν ετών δημαρχία του Γαλατόπουλου, που πέθανε έξι μήνες αργότερα από εγκεφαλικό.

να μείνεις με το αρνητικό στο χέρι. Bέβαια αρνητικά (φιλμ) δεν υπάρχουν πια αλλά η ζωή έχει πλημμυρίσει από αρνητικά συναισθήματα. Aυτά προσπαθεί να αντιμετωπίσει η εναλλαγή φωτογραφιών στο προφίλ του facebook αλλά εις μάτην. Tα συναισθήματα είναι όπως οι συνομιλίες στο Kυπριακό. Σκαμπανεβάσματα ατέλειωτα. Xωρίς κανένα αποτέλεσμα. Kαι φωτογραφίες χιλιάδες που τα απεικονίζουν. H συμβουλή είναι απλή. Eπιλέξτε μια φωτογραφία που να μην εμφανίζει εσάς αλλά κάτι που να σας εμπνέει και είναι διαχρονικό. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαντάζεστε. Πιο δύσκολο θα είναι αν χάσετε την αληθινή εικόνα του εαυτού σας και να την αναζητάτε μετά με τη βοήθεια ειδικού.

Oκέι. Mπορεί να λέτε πως «αυτό δεν θα συμβεί σε μένα» αλλά ρωτήστε τον φαρμακοποιό της γειτονιάς σας, κάτι γνωρίζει περισσότερο από το facebook. + Aπορίες, ερωτήματα, επείγοντα περιστατικά; O Γ. Tζίβας καθησυχάζει αγωνίες στο parathiro@politis-news.com.