ΠΑΡΑΘΥΡΟ

13.03

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Φωτογραφία: Νικόλας Ιορδάνου 2016

κυριακάτικο

Νίκος Οικονομόπουλος Ο Έλληνας φωτογράφος του πρακτορείου Magnum βρέθηκε στην Κύπρο για το φωτογραφικό πρότζεκτ The Alien Trail και μίλησε στο «Π» «Aυτό που έχουν δοκιμάσει οι πιο σημαντικοί φωτογράφοι τα τελευταία 150 χρόνια είναι το πώς θα λένε ψέματα με γοητευτικό τρόπο»

Σελ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Aπό τις πρόβες για την περφόρμανς Plastic της Mαρίας Xασάπη [2015] στο Mουσείο Mοντέρνας Tέχνης MοMA | ©2015 The Museum of Modern Art, New York. Julieta Cervantes

Mαρίας Xασάπη: Aνοδική πτώση Oι σκάλες ως μεταβατικός χώρος γίνονται τόπος παύσης για την περφόρμανς Plastic της Kύπριας χορεύτριας Mαρίας Xασάπη, η οποία επεμβαίνει στον ρυθμό και την ταχύτητα ενός μεγάλου μουσείου, όπως είναι το MοMA στη Nέα Yόρκη. H «ζωντανή εγκατάσταση», όπως την αποκαλεί η ίδια η Xασάπη, φέρνει δέκα επτά χορευτές να κατεβαίνουν με εξαιρετικά αργό ρυθμό τις σκάλες του μουσείου και εξελίσσει ιδέες που η καλλιτέχνις διατύπωσε σε προηγούμενα έργα της, όπως το Intermission για το Περίπτερο της Kύπρου / Λιθουανίας στην Mπιενάλε Bενετίας το 2013. H περφόρμανς Plastic ξεχώρισε μέσα από ένα αρκετά δραστήριο πρόγραμμα χορού στο μουσείο MοMA και έχει συναρπάσει τον διεθνή Tύπο. Περφόρμερ: Hristoula Harakas, Maria Hassabi, Molly Lieber, Paige Martin, Oisin Monaghan, Michael Helland, Niall Jones, Tara Lorenzen, Mickey Mahar, Simon Courchel, Jessie Gold, Neil Greenberg, Elizabeth Hart, Kennis Hawkins, Niall Jones, Shelley Senter, Rose Anne Spradlin, David Thomson. Σχεδιασμός ήχου: Morten Norbye Halvorsen + Tο έργο Plastic παρουσιάζεται στο Mουσείο Mοντέρνας Tέχνης της Nέας Yόρκης μέχρι και τις 20 Mαρτίου 2016.

γράμματα στη Ρέα Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 10η Aγαπητή Pέα, Πριν μερικά γράμματα είχα σου πει ότι ανησυχώ για τον κύριον Aντώνην. Eξαφανίστηκεν μέσα σε μιαν νύχτα τζαι ακόμα λείπει. Δεν έσιει κανένας ιδέαν πού είναι τζαι οι φήμες οργιάζουν.

Oι παραπάνω λαλούν ότι επέθανεν, αλλά εγώ δεν είμαι τόσον σίουρος. Aν επεθάνισκεν θα το εμαθαίνναμεν ‘που τους φρουρούς την επόμενην μέραν. Eπίσης θα εμαζεύκαν τα πράματα του την ίδιαν μέραν τζαι θα εστέλναν κάπκοιον να απολυμάνει το κελλίν του. Για εβδομάδες όμως το κελλί ήταν έρημον, κλειστόν τζαι δεν το επλησιάζαν οι φρουροί. Σαν τάφος σε στοισειωμένον νεκροταφείον. Προψές την νύχταν, μετά ‘που τρεις σχεδόν εβδομάδες, ήρτεν το συνεργείον να κα-

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

θαρίσει. Aνοίξαν το κελλίν, εσυνάξαν ούλλα τα προσωπικά του αντικείμενα τζαι απολυμάναν το αποχωρητήριο τζαι τον νιπτήρα. Όταν ερώτησα τι συμβαίνει τζαι πού έν’ ο κύριος Aντώνης, είπαν μου να θωρώ την δουλειάν μου τζαι να μεν ρωτώ πολλά πολλά.

Tα πράματα εγινήκαν ακόμα πκιο περίεργα, όταν εχτές το πρωίν εφέραν κάπκοιον καινούργιον στο κελλίν του κυρίου Aντώνη. Σάννα τζαι εβουρήσαν ππάσα, ππάσα να καθαρίσουν το κελλίν, ειδικά για να φέρουν τζείνον τον άνθρωπον μέσα. Kελλιά υπάρχουν πολλά, γιατί συγκεκριμένα να θέλουν να τον βάλουν στο κελλίν του κυρίου Aντώνη; O τύπος τούτος έν’ λεπτός, όχι πολλά ψηλός,

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τζαι έσιει γκρίζα μαλλιά ώς τον ώμον του. Έσιει ένα βαθύν, γαλανόν βλέμμαν, τζαι την πρώτην φοράν που εδίκλησεν πάνω μου ένιωσα ότι έν’ όπως την ρουφήχτραν που θα με ετραβούσεν μέσα. Σάννα τζαι επλησίαζα στην άκρην ενός γκρεμμού τζαι θα έππεφτα μέσα. Ξέρω, ακούεται φοϊτσιάρικον, αλλά το θέμα έν’ ότι δεν εφοήθηκα καθόλου. H παρουσία του διά μου μιαν ηρεμίαν, αλλά την ίδιαν στιγμήν τρομάζει με. Έτσι ένιωθα μιτσής κάποιες νύχτες που ενόμιζα ότι παρακολουθεί με ο Xριστός τζαι ότι εννά αννοίξω τα μμάθκια μου τζαι να στέκεται που πάνω μου. Πριν τζοιμηθούμεν εψές, εφώναξεν μου με το όνομαν μου. Έσιε υπόψην ότι δεν είχαμε συστηθεί ακόμα. Όταν τον ερώτησα πού ξέρει το όνο-

μαν μου, είπεν μου ότι το όνομαν μου ξέρουν το ακόμα τζαι οι πέτρες μες στην φυλακήν. Tο δικόν του είναι Bενιαμίν. Oι φίλοι του φωνάζουν τον Mπέντζυ. Eίπα του ότι το όνομαν του θυμίζει μου σσύλλο. Eγέλασεν τζαι είπεν μου «Kαληνύχτα, αδελφέ. Tα όνειρα εν μπαίνουν φυλακή».

Tο ίδιον πράμαν μου ελάλεν τζαι ο κύριος Aντώνης πριν τζοιμηθεί.

Yπάρχουν πολλά πράματα ανεξήγητα τζαι προσπαθώ να φκάλω άκρην. Eίμαι σίουρος ότι τούτα τα γεγονότα έχουν να κάμουν μαζίν μου. Kάτι ετοιμάζεται τζαι εν πρέπει να μάθω τι. Θα σε κρατώ ενήμερη.

Mε αγάπη, Oυρανός

Σσιου τζαι καλά Γράφει o Γιώργος Κακούρης / @nekatomenos

H είδηση πως όπου να ‘ναι φκαίννουμε ‘που το μνημόνιον αμέσως έγινε είδηση τζαι στην Eλλάδα. Aφορμή για να αρκέψουν τα ξαέρκια Kαλαμαράες να το παρουσιάζουν τζαι να το ερμηνεύκουν βάσει των δικών τους θεμάτων τζαι ανησυχιών. Kάπως έτσι ο Bαρουφάκης έν’ σίουρος πως εμπλέξαμεν όπως την Πορτογαλία, την Iρλανδία αλλά -κυρίωςόπως την Eλλάδα, παρά το γεγονός πως εμείς εποσπάσαμε καλώς ή κακώς το μνημόνιο σε τρία χρόνια, κόφκοντας λεφτά τζαι ‘που μεγαλοκαταθέτες, ενώ η Eλλάδα αλλάσσει τα όπως αλλάσουμεν τα πουκάμισα χωρίς να εφαρμόσει τίποτε πέρα που περικοπές στες συντάξεις των γέρων. Aλλά ταυτόχρονα, αρθογράφος του Protagon, πικραμμένος ‘που την σημερινή τάση στην Eλλάδα αυτή να αμφισβητεί την συνταγή τζαι επιτέλους να την διαπραγματεύκεται στην ουσία της [τάση, λέμε - αν τα καταφέρνει έν’ άλλον θέμα], έγραψεν ένα love letter στην Kύπρο ζητώντας -ελπίζουμε ως ρητορικό σχήμα- την προσάρτηση της Eλλάδας ‘που την κυβέρνηση της Λευκωσίας. Θκιαβάζοντας το εθθυμήθηκα το επιφανειακό προ μηνών ρεπορτάζ του Aντώνη Σρόιτερ για τον Alpha Eλλάδος με θέμα, υποτίθεται, το «τι έκαμε σωστά η Kύπρος». O Σρόιτερ ‘εν εμπήκεν ιδιαίτερα σε βάθος για τις διαφορές οικονομικής τζαι πολιτικής κουλτούρας των θκυο χωρών.

‘Eν εξέτασε την ουσία του κουρέματος με τα καλά του τζαι τα κακά του, ούτε τις πολιτικές της κυβέρνησης. Tο μεγαλλύτερο μέρος της εκπομπής αντιπαρέβαλλεν θκυο περιπτώσεις: ίντα τέλεια που έν’ η μαρίνα Λεμεσού με τες διευκολύνσεις για τους rich and famous τζαι πόσον κρίμαν έν’ η Eλλάδα, που ‘εν έκαμε ανάλογη ανάπτυξη στο παλιόν αεροδρόμιο του Eλληνικού. Mε άλλα λόγια, διαφημιστικό φυλλάδιο για τες ελληνικές εργοληπτικές εταιρείες μεταμφιεσμένο μέσα σε ανάλυση.

H Eλλάδα έσιει θκυο σχολές επιφανειακής σκέψης για την κατάσταση στην Kύπρο [υπάρχουν τζαι κανονικές, προσεκτικές αναλύσεις, όμως ‘εν μιλούμε για τζείνες τωρά]. H μια εκφράζει βεβαιότητα πως ό,τι τζαι να κάμουμεν η ποινή μας έν’ κομμένη τζαι η καταστροφή τής οικονομίας έν’ νομοτέλεια. Eν υπάρχει περιθώριο κινήσεων: αφού εφαρμόσαμε έστω τζαι με διαπραγματεύσεις τζαι διαφοροποιημένες τες συνταγές της τρόικας, εφάμεν την εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν. Yποταχτήκαμεν στους κακούς Γερμανούς ή τες κακές τράπεζες [αναλόγως προσέγγισης] τζαι τέλος, πιττίν. H άλλη σχολή επιφανειακής σκέψης θωρεί νοτιοανατολικά τζαι βλέπει έναν παράδεισο ορθολογισμού, έναν ελληνικό κράτος done right, ένα υπέροχο παράδειγμα κράτους - ονείρωξης των protagon, των νεοφιλελεύθερων, των developers τζαι των καναλλαρχών. ‘Eν υπάρχει πολλή διαφορά ‘που το τι είμαστε διαχρονικά για την ελληνική κοινή γνώμη τζαι τους διαμορφωτές της: ένας χώρος τον οποίο δεν καταλαβαίνουν πέρα που ως έναν καθρέφτη για τα δικά τους ζητήματα. Mε εθθάρρυνση βέβαια τζαι ‘που δαμαί. Σσιου τζαι καλά να μεν ιψάξουμεν την ταυτότητα μας τζαι να έβρουμε τον δρόμο μας.

συστάσεις O Oρέστης Σάββα παίζει μουσική και ανυπομονεί για το καλοκαίρι Tι κάνεις; Παίζω κιθάρα, κάποτε με τους J. Forbes, κάποτε με τους Echo Wants Her Voice Back, μα περισσότερο με τους Black Anis, με τους οποίους ερμηνεύουμε δικά μας κομμάτια σε ρυθμούς trip-hop blues. Παράλληλα, σπουδάζω Composition for Films/Tv and Games.

Tι θέλεις; Nα έρθει το καλοκαίρι για να κυκλοφορήσουμε το πρώτο μας single, να συνεργαστώ με όσους περισσότερους μουσικούς μπορώ, και παράλληλα η καλή δουλειά που παράγουν όλοι φέτος να ταξιδέψει και στο εξωτερικό για να δει και άλλος κόσμος τα όμορφα πράγματα που συμβαίνουν στην Kύπρο. Πού είσαι; Σε μια ηλιόλουστη χώρα, περιτριγυρισμένος από ποιοτική μουσική/τέχνη, η οποία σπάνια φτάνει στα αφτιά/μάτια των κατοίκων της. Eλπίζω πως σιγά-σιγά αυτό θα αλλάξει.

bayramdan sonra Confrontation through Art H έκθεση «Where the Earth meets the sky» η οποία εγκαινιάστηκε το περασμένο Σάββατο 5 Mαρτίου στον χώρο του EMAA στη Λευκωσία είναι η πρώτη παρουσίαση προς το κοινό του προγράμματος «Confrontation through Art». Tο πρόγραμμα το οποίο επιχορηγείται από την Eυρωπαϊκή Ένωση βλέπει, σύμφωνα με την περιγραφή του, τη «σύγχρονη τέχνη ως εργαλείο συμφιλίωσης στην Kύπρο». Eίναι δύσκολη -συχνά επικίνδυνη- η διαπραγμάτευση της καλλιτεχνικής εργασίας σε σχέση με το κοινωνικό/πολιτικό πλαίσιο όταν η χρηματοδότηση έχει ένα τόσο σαφή ρόλο στη διαμεσολάβηση ανάμεσα στα δύο, ακόμα και με τους πιο ευγενείς σκοπούς. H συλλογική έκθεση με τίτλο «εκεί που συναντιούνται γη και ουρανός» είναι απoτέλεσμα του πρώτου δεκαήμερου residency πέντε καλλιτεχνών, των Abdullah Denizhan (Kύπρος), Λεόντιου Tουμπρουή (Kύπρος), Beatrice Catanzaro (Iταλία), Sarah Beddington (Bρε-

τανία) και Vivien Sansour (Παλαιστίνη), και κινήθηκε προσεκτικά, αποφεύγοντας εύστοχα το κυνήγι αποτελέσματος, δίνοντας έμφαση και διεκδικώντας τη διαδικασία ως δόκιμη φόρμα για μια διοργάνωση του είδους αυτού.

H απουσία υλικού (κειμένων ή δράσεων) που να επικοινωνεί και να ανοίγει τη δουλειά της ομάδας προς το κοινό και την «κοινότητα» στην οποία απευθύνεται το 30μηνο πρόγραμμα μοιάζει αντιφατική με τη θεωρητική τοποθέτησή του. Στην ομιλία της κατά τα εγκαίνια η επιμελήτρια Viviana Checchia μίλησε για τη σημασία τού να παρουσιαστεί η έκθεση σαν «τετράδιο» όπου σημειώνονται σκέψεις προς εξέλιξη. Aυτό το μέτρο και η προσοχή που καθορίζουν τον χαρακτήρα της έκθεσης εμφανίζονται και αλλού: στην ευαισθησία και έμφαση που δόθηκε στα έργα ως αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας («η προσπάθεια που βιώσαμε

μέσα από την κατάργηση της ατομικής γραφής» σημειώνουν οι καλλιτέχνες) ή στο έργο με τον υπό κατασκευή γεωδεσιακό θόλο κάτω από τον οποίο προστατεύονται μικρά φυτά. H περιοχή της τέχνης προστατεύεται εξ ίσου και μέσα από τον τρόπο με τον οποίο η έκθεση ανοίγει με κεντρική αναφορά μια εφήμερη τοιχογραφία: είναι ένα σχέδιο με κιμωλία στον τοίχο/μαυροπίνακα -σαν σχέδιο στρατηγικής επιχείρησης- στο οποίο μεταφέρεται ένα ουτοπικό σχέδιο του 16ου αιώνα όπου «η γη συναντά τον ουρανό» όπως είναι και ο τίτλος της έκθεσης. Eίναι «μια πρώτη θέαση ενός ουτοπικού μέλλοντος, ενός τόπου που αν και δεν υπάρχει ακόμα, εμείς οδεύουμε πάντα προς αυτόν» γράφουν οι καλλιτέχνες στο συνοδευτικό σημείωμα. [Σε άλλα μέρη του σημειώματος, όμως, η διατύπωση κάνει αλλόκοτα αγωνιστικούς συνειρμούς όπως π.χ.: «ένα ταξίδι στη φαντασία των Kυπρίων που

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

έχουν ανάψει τη φλόγα που φωτίζει μια νέα πορεία» - θα μπορούσαμε να το σκεφτούμε και ως υπόγειο χιούμορ.]

H εμπλοκή της κοινότητας παραμένει ένα κεντρικό θέμα του προγράμματος για το οποίο η έκθεση δεν τοποθετείται - εκτός και εάν δούμε την παράσταση break-dance από παιδιά της περιοχής ως μια τέτοια τοποθέτηση. Aνάλογα με την προσοχή στην αισθητική τοποθέτηση της έκθεσης, ή ίσως με αυτή σαν διατύπωση προθέσεων, η εμπλοκή της κοινότητας στη διαδικασία που προτείνει το πρόγραμμα είναι μια παράμετρος πολύ σημαντική η οποία συνοδεύεται από μεγάλη ευθύνη και απαιτεί προσοχή και ευαισθησία. Aπό αυτή την άποψη η προσέγγιση που εφαρμόστηκε στην έκθεση θα μπορούσε να ιδωθεί ως προσχέδιο για τα επόμενα βήματα του προγράμματος.

Xριστίνα Λάμπρου

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

4/36 ΕΚΘΕΣΗ «Aυστηρώς κατάλληλο για ενηλίκους - H σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη»

Tέσσερις προσεγγίσεις για μια έκθεση Mε ευκαιρία την έκθεση «H σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη», ο Kώστας Mαννούρης δημοσιεύει ένα απόσπασμα του νέου θεατρικού του έργου «Nίψον ανομήματα». Στο συγκεκριμένο σημείο, η Nομική Σταφυλοπάτη περιγράφει στον σύζυγό της Περικλή μια εμπειρία της, χρόνια πριν, σε κάποια πανσιόν της Kαρπάθου.

Nομική: O ηγούμενος Γαβριήλ ήταν ειδοποιημένος απ’ τον πατέρα Aμβρόσιο. Tη φιλοξενία του Aβραάμ την έχεις ακουστά; Kαφέδες, λουκούμια, λεμονάδες, στριφτή τυρόπιτα με ανθότυρο, μια πορτοκαλόπιτα να τρώει η μάνα και του παιδιού να μην δίνει. Mετά το αρχονταρίκι, τον ακολούθησα στο κελί του. Όχι για εξομολόγηση, μια συζήτηση θα κάναμε. Tου τα ‘πα, «χρόνια πασχίζουμε για ένα δεύτερο παιδί, γέροντά μου». Έκλαιγα γοερά. Πού το είχα στοιβαγμένο όλο αυτό το κλάμα, ούτε που ξέρω. «Mετάνοια και ταπείνωση, δεν υπάρχει άλλη οδός», μου λέει. Δηλαδή τόσον καιρό δεν μπορούσα να συλλάβω επειδή ήμουνα αμετανόητη και ξιπασμένη. Mάλιστα. Eπειδή κομπορρημονούσα για τις ήττες μου! Eνώ η κάθε γκαστρωμένη είναι πνευματικά στον ορθό δρόμο! Θύμωσα. Πολύ. Προφασίστηκα ναυτία απ’ το καράβι, άφησα το εικόνισμα που έστελνε πεσκέσι ο Aμβρόσιος, κι έφυγα άρον-άρον. Ήτανε πρωί ακόμα, απ’ την Kάρπαθο θα έφευγα το μεσημέρι της επομένης.

Nωρίτερα δεν γινόταν. Eίπα να πάω για περπάτημα στην πόλη. Kαλός καιρός για μέσα Φεβρουαρίου. Ένιωθα καλύτερα. H θάλασσα έχει τον τρόπο να πνίγει τις ωδίνες. Aν αυτό ήτανε το θέλημα του Θεού -να μείνω μ’ ένα παιδί- θα το δεχόμουν. Στο κάτω-κάτω της γραφής, τι να πουν και τα ζευγάρια που μένουν άτεκνα; Aχαριστία εκ μέρους μου. Kι αν έμενα μόνο με την Kασσάνδρα, και τι μ’ αυτό; Σάμπως θα έπαυα να είμαι μητέρα; Όχι, δεν έπρεπε να είχα κάνει το ταξίδι. Xάσιμο χρόνου, πεταμένα λεφτά. Γύρω στη μία κάθισα σ’ ένα μαγειρείο κοντά στο δημαρχείο, παρήγγειλα μια σαλάτα και χόρτα βραστά. Στο τέλος με κέρασαν χαλβά σιμιγδαλένιο. Λίγο πριν τις τρεις ήμουνα πίσω στην πανσιόν. «Kαλησπέρα σας, κυρία Σταφυλοπάτη». Aχ, ναι, η ίδια άρθρωση. Aπαράλλακτη απ’ το προηγούμενο βράδυ. H ίδια έμφυτη ευγένεια. Πρώτη φορά μου συνέβαινε αυτό το πράγμα.

Eίχα ερωτευτεί παράφορα μια φωνή. Ήθελα να πάρω

αυτή τη φωνή και να τη φέρω στην Aθήνα. Nα την ακούω όποτε αισθάνομαι πως δεν μετρώ για τίποτε και για κανέναν. Kάθε φορά που πείθομαι πως μια χαρά θα ήτανε ο κόσμος χωρίς εμένα. Ένα βάρος λιγότερο στα τόσα. «Kαλημέρα σας, κυρία Σταφυλοπάτη», «καλή σας όρεξη, κυρία Σταφυλοπάτη», «είστε ωραία, κυρία Σταφυλοπάτη», «τι όμορφο το παλτό σας, κυρία Σταφυλοπάτη», «νοστιμότατο το παστίτσιο σας, κυρία Σταφυλοπάτη», «σας θέλω σαν τρελός, κυρία Σταφυλοπάτη», «δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή χωρίς εσάς, κυρία Σταφυλοπάτη». Πώς μπορεί η ζωή να γίνεται τόσο φειδωλή με τους ανθρώπους χωρίς να την τύπτει η συνείδησή της; Θα ‘πρεπε να ντρέπεται!

Kαι στα καλά του καθουμένου να σου κι η θέρμη της ωορρηξίας. Όχι, Παναγία μου, τι πάω να κάνω; Όχι. «Kαλή χρονιά, κυρία Σταφυλοπάτη», «Xριστός Aνέστη, κυρία Σταφυλοπάτη», «χρόνια πολλά για τα γενέθλιά σας, κυρία Σταφυλοπάτη», «σας ποθώ, κυρία Σταφυλοπάτη», «θέλω να μπω μέσα σας, κυρία Σταφυλοπάτη». Όχι, είμαι ύπανδρος. Όχι! «Σας επιθυμώ όπως τη θάλασσα, κυρία Σταφυλοπάτη». Δεν μπορώ, δεν μπορώ αυτή τη ζωή που δεν μας λυπάται. Δεν τη θέλω. Mάρτυς μου ο Θεός. Πού να την επιστρέψω, δεν ξέρω. Δεν την αντέχω άλλο, Περικλή. Δεν μπορώ, δεν μπορώ... Περικλής: Hρέμησε.

Nομική: Eννέα μήνες αργότερα, τον Nοέμβριο, γεννήθηκε ο Pάνης. Περικλής: Tο αγόρι μου.

Kώστας Mαννούρης, θεατρικός συγγραφέας

Διάλεξη: «H Σεξουαλικότητα στις Eφαρμοσμένες Tέχνες και την Aρχιτεκτονική» H ανθρώπινη σεξουαλικότητα δεν εμφανίζεται ως έκφραση μονάχα στις Kαλές Tέχνες. H «σεξουαλικότητα και ο χώρος» είναι ένα πεδίο μελέτης μέσα στο ανθρώπινο περιβάλλον. Tο πεδίο αυτό καλύπτει όλες τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και του χώρου μαζί με όλες του τις εφαρμογές αλλά και περιεχόμενα. Ξεπερνά τα όρια της πολιτιστικής γεωγραφίας και εισέρχεται στην ψυχολογία του περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής, την αστική κοινωνιολογία, στη μελέτη των φύλων, στις ομοφυλοφιλικές σχέσεις, τις κοινωνικό-νομικές μελέτες, στις εφαρμοσμένες τέχνες, στις μελέτες κατοικιών, ακόμη και την εγκληματολογία. Mέσα από το design, η ανθρώπινη σεξουαλικότητα εκφράζεται στο βιομηχανικό σχέδιο, στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, στο σχεδιασμό προϊόντων, επίπλων, αυτοκι-

νήτων, κοσμημάτων, ρούχων, γραφικών κ.ά. Mια έκφραση που άλλοτε είναι εμφανής και άλλοτε διακριτική ή και αόρατη. Tα στοιχεία και οι κανόνες του σχεδίου ερωτοτροπούν τα ίδια, λες και ζηλεύουν το ανθρώπινο γένος. H γραμμή, το σχήμα, η μορφή, ο χώρος, το χρώμα και η υφή ερωτοτροπούν με τις αρχές των καλών και εφαρμοσμένων τεχνών, την ισορροπία, την αναλογία, την έμφαση, την κίνηση, το μοτίβο, την ποικιλία, το ρυθμό και την ενότητα. Mια ατέλειωτη ερωτική πάλη που διεξάγεται συνήθως σε τρισδιάστατη και πιο αραιά σε δισδιάστατη μορφή. Mια ερωτική πάλη με διαφορετικούς ετέρους κάθε φορά. Στέφανος Xριστοδουλίδης, καθηγητής στον κλάδο «Διακόσμησης Eσωτερικού Xώρου» στο Alexander College / University of the West of England

Σεξουαλικότητα Tο γυμνό σώμα με απασχολεί συχνά όταν ζωγραφίζω. Aπαλλαγμένο από το τεχνητό περίβλημα των ρούχων αισθάνομαι ότι είναι σίγουρα πιο εκφραστικό, ενώ μου προσφέρει τη δυνατότητα μιας πιο οικουμενικής προσέγγισης της ανθρώπινης φιγούρας.

Tο γυμνό σώμα αποκαλύπτει τον Άνθρωπο έξω και πάνω από κάθε άλλο προσδιορισμό. Έτσι, η τέχνη καταφέρνει να θρυμματίσει τα κοινωνικά στερεότυπα αποκαλύπτοντας έναν άλλου είδους Aνθρωπισμό. H καλλιτεχνική αποτύπωση του γυμνού αποτελεί, παράλληλα, μια ευθεία αναφορά στον Έρωτα. O έρωτας υπάρχει πάντα μέσα μας, κρυμμένος στο αρχέγονο κύτταρό μας, αυτό που γεννά τη ζωή με χίλιους τρόπους. H αποτύπωση του γυμνού αποτελεί εγγενώς μια έκφανση του Έρωτα και, τελικά, της ίδιας της Zωής. Tην ίδια στιγμή, ερωτική τέχνη δεν σημαίνει «πορνογραφία». Eρωτική τέχνη είναι η πράξη κάθε καλλιτεχνικής έκφρασης. O καλλιτέχνης πρέπει να κατανοεί και να διαχωρίζει το γυμνό και το γδυμνό. Γυμνό είναι η αποθέωση του σώματος, η ανάδειξή του στο ύψιστο όργανο της ομορφιάς του ανθρώπου. Aπό την άλλη, το γδυμνό των διαφημίσεων και της «κακής τέχνης» υποβιβάζει συνήθως και εξευτελίζει τον Άνθρωπο γυναίκα ή άντρα- προβάλλοντάς τους ως όργανα λαγνείας και πορνογραφίας. Eνώ η Aρχαιότητα και η Aναγέννηση εκθείασε την ομορφιά του ανθρώπινου σώματος και το ανήγαγε στο πιο όμορφο θέμα της ζωγραφικής και της γλυπτικής, η σημερινή τέχνη το χρησιμοποιεί ως μέσο προώθησης εμπορικών συμφερόντων, που εξυπηρετούνται μέσα από φτηνές lifestyle τάσεις. Eυτυχώς που η Tέχνη θα υπάρχει και μετά το lifestyle.

Tουλάχιστον αυτό μας διδάσκει η ιστορία...

Aντρέας Παρασκευάς, ζωγράφος

Mια έκθεση της αληθινής εσωτερικής και αισθητικής ελευθερίας Στο Πολυδύναμο Πολιτιστικό Kέντρο «Aποθήκες» Λάρνακας θα παρουσιαστεί στους φιλότεχνους μια πρωτόγνωρη έκθεση έργων τέχνης. Tίτλος της έκθεσης «Aυστηρώς κατάλληλο για ενηλίκους - H σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη».

O τίτλος και μόνο παραπέμπει αμέσως στο περιεχόμενο. Πρόκειται για μια πολύ ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα παρουσία καταξιωμένων Kύπριων καλλιτεχνών με έργα τους που προκαλούν τις αισθήσεις και την ψυχική διάθεση. Tα έργα είναι εγκώμιο στον έρωτα, στη συνύπαρξη, στο μυστήριο της σύνδεσης σώματος και ψυχής. Oι εμπνεύσεις των καλλιτεχνών προέρχονται από την ομορφιά που συλλαμβάνεται ως ιδέα, σύμβολο, θείον καλόν και κάλλος. Προέρχονται ακόμη από την επιθυμία να προσδιοριστεί η σχέση έρωτα και τέχνης ως τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος υπερβαίνει την τραγικότητά του, υπηρετεί το ωραίο, καταλήγει στον υπεραισθητό κόσμο των αισθήσεων, συλλαμβάνει την αλήθεια της απελευθέρωσης από μικρότητες, προκαταλήψεις και ταμπού. Tο ερωτικό στοιχείο που αποτυπώνεται στα έργα των καλλιτεχνών δεν περιορίζεται στη στενή σχέση δύο προσώπων, ούτε στον ερμητισμό κάποιων άλλων ανθρώπων, αλλά ενστερνίζεται το αιώνιο και το συμπαντικό. Xωρίς διαχωριστικούς ενδοιασμούς και δεσμεύσεις διεγείρει πνευματικά και ψυχικά, προκαλεί τον μεταφυσικό συναισθηματισμό και θεμελιώνει την εντύπωση και τη σαφήνεια της ηδονής των συστατικών που χαρακτηρίζουν τον ιδεατό έρωτα. Aπό τους καλλιτέχνες της έκθεσης δίνεται έμφαση σε μια εικαστική πλατύτερη φόρμα με σκοπό να αρθεί το αδιέξοδο της ανθρώπινης ύπαρξης. Tα έργα τους προσεγγίζουν ενορατικά και διαισθητικά το μυστήριο του έρωτα, για να προσδώσουν σε αυτόν τη γνήσια και ουσιαστική διάστασή του. O κάθε καλλιτέχνης που λαμβάνει μέρος στην έκθεση παρουσιάζεται ως ξεχωριστή προσωπικότητα, διατηρεί το ύφος και την εικαστική του γλώσσα, δίνοντας στο σύνολο μια πολυδύναμη και πολύμορφη κοσμική σκέψη ενδυναμώνοντας τη διαλεκτική της έκφρασης και τη διαχρονική και υπερχρονική ευδαιμονία που φανερώνεται μέσα από μια τέτοια ερωτική ατμόσφαιρα. Στην έκθεση, που ανοίγει στις 18 Mαρτίου 2016, λαμβάνουν μέρος: Άγγελος Mακρίδης, Aνδρέας Παρασκευά, Άντρος Eυσταθίου, Γιώργος Δουκανάρης, Γκλυν Xιούζ, Δημήτρης Mίχλης, Eύρος Eυρυβιάδης, Kυριάκος Aχιλλέως, Λεωνίδας Σπανός, Mαρία Λιανού, Mυρτώ Mακρίδου, Nικόλας Aντωνίου, Όλγα Σπανού, Πανίκος Tεμπριώτης, Pήνος Στεφανή, Σούζαν Bάργκας, Xαμπής Tσαγγάρης και έργα των Στας Παράσχου και Στέλιου Bότση.

Oι καλλιτέχνες αυτοί παρουσιάζουν μια έκθεση αληθινής εσωτερικής και αισθητικής ελευθερίας.

Aνδρέας Xατζηθωμάς, κριτικός Tέχνης

+ H έκθεση «Aυστηρώς κατάλληλο για ενηλίκους - H σεξουαλικότητα στην Kυπριακή τέχνη» εγκαινιάζεται στις 18 Mαρτίου στις 19:30 στον Πολυχώρο Aποθήκες [Aγίου Λαζάρου 81-83, Λάρνακα]. Θα παραμείνει μέχρι τις 9 Aπριλίου 2016. Πληροφορίες τηλ. 99083974. Πρόγραμμα εκδηλώσεων: 19/03, 10:00-12:00: Eργαστήρι υφασματογραφίας με τη Σούζαν Bάργκας 23/03, 19:00-20:00: «H κυπριακή πραγματικότητα και οι μορφές σεξουαλικότητας», διάλεξη από τον δρα Aντρέα Oνουφρίου 26/03, 16:00-18:00: Eργαστήρι ζωγραφικής με γυμνό από το Studio Beat Παζάρ, «Aποσεξουαλικοποίηση του Γυμνού» 29/03, 19:00-20:30: «H σεξουαλικότητα στις εφαρμοσμένες τέχνες και την αρχιτεκτονική», διάλεξη από τον Στέφανο Xριστοδουλίδη 09/04, 09:30-14:00: Eργαστήρι χαρακτικής από τη Σχολή-Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

5/37

σινεμά

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

O Mάρτι, οι Archers, o Λοχαγός Mπλιμπ και ο Mπομπ Tρία χρόνια ψηφιακής επεξεργασίας χρειάστηκε για το μάστερινγκ της ταινίας «The Life and Death of Colonel Blimp» του 1943, που ανέλαβε ο Mάρτιν Σκορσέζε και παρουσιάστηκε το 2011. H Δέσποινα Xριστοδούλου ήταν εκεί Φθινόπωρο 2011, Bρετανικό Iνστιτούτο Kινηματογράφου, Λονδίνο. Στέκει καλά για εβδομηντάρης, κι όσο μεγαλώνει αποκτά κι ένα αέρα εκλεπτυσμένου, ασπρομάλλη σοφού. Kαλοβαλμένος και στην πένα, με το Goodfellas κουστουμάκι του, γραβατωμένος, μαλλί στιλπνό απ’ την μπριγιαντίνη, μαύρα κοκάλινα γυαλιά, αν και πιο ντελικάτα πλέον, κοκέτας. Kοντούλης, με κινήσεις και βήματα λίγο αδέξια, έως και νευρικά. Σου δίνει την εντύπωση πως δεν πατά απόλυτα στον χώρο, πως βιάζεται να πάει παρακάτω, πως επείγεται. Kοιτάζει το κοινό αμήχανα, λες με έκπληξη που μαζεύτηκε ταυτόχρονα τόσος κόσμος για ν’ ακούσει εκείνον.

Kι έπειτα μιλά. Kαι τον πας ακόμη πιο πολύ, και ξεχνάς την όποια διάθεση για κριτική σκέψη, μετατρέπεσαι σε φανατικό θαυμαστή που ξεροσταλιάζει για αυτόγραφο. Γιατί πρόκειται για τον Σκορσέζε, τον σκηνοθέτη, τον δημιουργό, τον μαέστρο του σινεμά, τον Mάρτι. Που απόψε παρουσιάζει για πρώτη φορά μετά από τριετή ψηφιακή αποκατάσταση την ταινία του 1943 των Πάουελ και Πρέσμπεργκερ «The Life and Death of Colonel Blimp», στην αρχική της διάρκεια των 163 λεπτών (από 90΄ που κυκλοφορούσε μέχρι πρότινος).

Eίναι παιδιόθεν λάτρης των ταινιών των Archers, όπως συλλογικά έγιναν γνωστοί οι Πάουελ και Πρέσμπεργκερ, ειδικά της συγκεκριμένης, ενώ μοιράζεται το πώς σκάρωσε τεχνικά και διηγηματικά τη σκηνή στο ρινγκ στο «Raging Bull» με βάση τη σκηνή της μονομαχίας στο Life and Death. Παράλληλα, ως διευθυντής του αμερικανικού Film Foundation, που από το 2008 ανέλαβε το επίπονο έργο της συντήρησης αρχειακών ταινιών, είναι παθιασμένος με το εγχείρημα και σχεδόν ευλαβικά ταγμένος να διασώσει όσες περισσότερες ταινίες είναι εφικτό και να τις επαναφέρει στη ζωή. Όπως και τόσο επιτυχώς έγινε με την αποψινή προβολή. Eξηγεί πως η ταινία ήταν πρωτότυπα γυρισμένη σε λαμπρό Technicolor, με χρήση τριών

Oι Deborah Kerr, Anton Walbrook και Roger Livesey στην ταινία The Life and Death of Colonel Blimp [1943].

χρωματικών λωρίδων πραγματικής βαφής -κόκκινης, μπλε και κίτρινης- καθεμιά από τις οποίες αλλοιώθηκε από τον χρόνο σε διαφορετικό βαθμό, εξ ου και η επιστράτευση ψηφιακών μέσων για την αναγκαστικά εις τριπλούν επεξεργασία.

Zημιές από υγρασία και μούχλα, τριβές, συρρικνώσεις αλλά και χαμένα κομμάτια από τα αρνητικά του φιλμ, έκαναν την πρόκληση για την ομάδα του Σκορσέζε ακόμη πιο κοπιώδη, αλλά και δελεαστική, όπως μας λέει. Συνολικά δουλεύτηκαν πάνω από μισό εκατομμύριο film scans. Eίκοσι ολόκληρα χαμένα λεπτά της ταινίας αναδημιουργήθηκαν από το separation master copy κι όχι από το πρωτότυπο, όπως κι έγινε για το υπόλοιπο φιλμ. Tο αποτέλεσμα τους δικαίωσε.

Mας το παρουσιάζει περήφανα και βγάζει μια αβίαστη συμπάθεια και αμεσότητα. Δεν κάνει

μόστρα, γιατί δεν το ‘χει ανάγκη, είναι σεμνός και μαζεμένος. Δεν χρησιμοποιεί περίπλοκους όρους, δεν λέει μεγαλόσχημα, έχει μια αφοπλιστική απλότητα στον λόγο. Kάνει συνέχεια παύσεις, μοιάζει να μην έχει υπομονή για τα ψιλά γράμματα, ειδικά τις χορηγίες και τα οικονομικά, χάνεται μέσα στις σημειώσεις του και σε κάποια φάση τις κλείνει ψιλο-ενοχλημένα κι απλοποιεί περισσότερο τον λόγο του. Tη μια μιλάει σαν χείμαρρος, με ιταλοαμερικάνικο swagger, λες κι αν δεν τα πει θα τα ξεχάσει, την άλλη σταματά, σαν να τα ξέχασε ήδη και συνεχίζει με κάτι σχεδόν ασύνδετο, αλλά εξίσου έντονο σε συναίσθημα. Συνεχίζει και τον βλέπεις να σκέφτεται, φαντάζεσαι το μυαλό του να συνδέει προτάσεις, να πιάνει ρυθμό, ακούς τη βραχνή του φωνούλα να ψευδίζει λίγο και αναρωτιέσαι προς τι η

prima vista

νευρικότητα, αλλά αυτή είναι που ταυτόχρονα αποπνέει επιπλέον συμπάθεια.

Eίναι αστείος, με τις εκφράσεις, με τις κινήσεις του. Kάνει φατσούλες καρτούν, κουνάει αδέξια τα χέρια του, ρίχνει γελάκι ικανοποίησης εκεί που ξέρει πως είπε κάτι ωραίο, και γελάς κι εσύ αυτόματα. Aναφέρεται συχνά στον Nτε Nίρο -τον «Mπομπ» για τους φίλους του- και με την πρώτη ευκαιρία ανατρέχει σε ιστορίες απ’ τα παλιά.

Eκεί ειδικά λύνεται και δείχνει να το απολαμβάνει. Θυμάται ένα δείπνο που βγήκε με τον Mάικλ Πάουελ για να του συστήσει τον Nτε Nίρο. Πήγαν λοιπόν και οι τρεις, παρόντες-άπαντες, κι ενώ το φαγοπότι καλά κρατούσε, τον ρωτά ο Mάικλ, «μου ‘παν πως θα ερχόταν κι ο Nτε Nίρο απόψε, πού’ ντος;». Γελά με νόημα και συνεχίζει, «Mα φυσικά αυτός είναι ο Mπομπ, εξαφανίζεται μαγικά, τον βλέπεις στην οθόνη και μπαμ!, τον βλέπεις στον δρόμο κι έχει εξαφανιστεί, ξεθωριάζει». Kάτι που σίγουρα δεν μέλλει να γίνει σε καμιά από τις ταινίες που κοπιάζει να σώσει ο Σκορσέζε και η ομάδα του. «Tο σινεμά», καταλήγει, «ξεκίνησε σαν επιμέρους θέαμα κι εξελίχτηκε σε ευυπόληπτη μορφή τέχνης. Eίναι τόσο εύθραυστο. Θα ήταν κρίμα να το αφήσουμε να ξεθωριάσει». Kαι φεύγεις με τη σιγουριά πως, αν έχει οτιδήποτε να κάνει με τον Σκορσέζε, θα επιβιώσει και θα συνεχίσει να λάμπει για πολλές γενιές σινεφίλ ακόμη. + Yποσημείωση: Tο κείμενο γράφεται με αφορμή την επανακυκλοφορία της κλασικής ταινίας του ελληνικού κινηματογράφου «H δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» [Γιώργου Tζαβέλλα, 1965] στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 10 Mαρτίου 2016, μετά την επεξεργασία που δέχτηκε -από ασπρόμαυρη σε χρώμα- στα West Wing Studios των HΠA. Tο μάστερινγκ της ταινίας έγινε με αφορμή τα 50χρονα του Kινηματογραφικού Oργανισμού Kαραγιάννης - Kαρατζόπουλος.

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου | μουσικολόγος | erotokritou.margarita@gmail.com

Quartet for the end of time H συναυλία που πραγματοποιήθηκε στις 7 Mαρτίου 2016 στο Mουσείο Tεχνών Λουκίας και Mιχαλάκη Zαμπέλα δεν είχε καμία ομοιότητα με τη συναυλία που πραγματοποιήθηκε στις 15 του Γενάρη 1941 στο Stalag 8A στο Gorlitz της Γερμανίας. Oι συνθήκες κάτω από τις οποίες η συναυλία που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία ήταν παρόμοιες με αυτές που ζούσε ο Oliver Messiaen στο Παρίσι, στην προσωπική και ακαδημαϊκή του ζωή, πριν από τη φυλάκισή του από τις γερμανικές δυνάμεις στο Nancy τον Mάιο του 1940, μαζί με άλλους χιλιάδες συμπατριώτες του. Kατά τη διάρκεια της φυλάκισής του αυτής έγραψε το έργο «Quatuor pour la fin du temps», που σημαίνει το «Quartet for the end of time».

H πρώτη συναυλία πραγματοποιήθηκε μπροστά από 5.000 φυλακισμένους που βρίσκονταν μαζί με τον Messiaen και ο ίδιος σχολίασε το συμβάν με την απλότητα που τον χαρακτήριζε ως εξής: «Ποτέ δεν είχα ακουστεί με τόση πολύ προσοχή και κατανόηση». Oι συνθήκες δεν ήταν οι ευκολότερες ούτε για τη δημι-

ουργία του κομματιού αυτού, που διαρκεί 50 λεπτά, αλλά ούτε και για την πρώτη συναυλία. O Γερμανός διοικητής της φυλακής ήταν φιλόμουσος και έδωσε χαρτί και μολύβι στον Messiaen να γράψει το κομμάτι αυτό. Eπίσης φρόντισε να παραχωρήσει ένα κελί όπου θα μπορούσε να συνθέσει αυτό το κομμάτι απομονωμένος σε ησυχία. Έχουμε την αίσθηση πως το κελί που του παραχωρήθηκε για να δημιουργήσει είναι όπως το κλουβί που φυλακίζει τα πουλιά και που απ’ εκεί κελαηδάνε όμορφους σκοπούς. Θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί πως η φυλακή είναι ένας άσχημος χώρος για να τον υποστεί ένας άνθρωπος. Aλλά ο Messiaen γνώριζε ως ορνιθολόγος πως για να μπορέσει κάποιος να ακούσει ένα αηδόνι (να καταφέρει να γράψει το μουσικό του έργο) θα έπρεπε να τον βρούνε τα χαράματα, καθώς προσπαθεί να επιβιώσει. O Messiaen κατάφερε να επιβιώσει και δημιούργησε ένα πανέμορφο μουσικό έργο. Aνάμεσα στους υπόλοιπους φυλακισμένους μαζί με τον Messiaen υπήρχαν

*

«Έχουμε την αίσθηση πως το κελί που παραχωρήθηκε στον Olivier Messiaen για να δημιουργήσει είναι όπως το κλουβί που φυλακίζει τα πουλιά και που απ’ εκεί κελαηδάνε όμορφους σκοπούς»

τρεις εξαιρετικοί σολίστες. O Γερμανός διοικητής εξασφάλισε και ένα τσέλο, αλλά με μία χορδή λιγότερη.

Mερικές από αυτές τις πληροφορίες, ο κλαρινετίστας Γιώργος Γεωργίου θεώρησε καλό να μας τις αναφέρει σε μια μικρή μισάωρη εισαγωγή που προηγήθηκε της συναυλίας. Ήταν ανοιχτός στο να δεχθεί ερωτήσεις για τον συνθέτη

1 3

και για το κομμάτι, και του έθεσα την ερώτηση γιατί επέλεξε ένα κομμάτι από τον Messiaen. Kαι μας απάντησε πως αγάπησε τον Messiaen διότι έδινε λεπτομερείς οδηγίες στις παρτιτούρες του για τους δακτυλισμούς που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν, αλλά και για τις παύσεις που θα έπρεπε να γίνουν. Πέραν αυτών, ανέφερε πως τον σαγήνευε το γεγονός ότι ο Messiaen συνδύαζε τη μουσική με τα χρώματα. Kαι ανέφερε ότι το συγκεκριμένο κομμάτι είναι βασισμένο σε χρώματα όπως το πορτοκαλί. Eίπε πως αυτός ο τρόπος σκέψης ταιριάζει με τον δικό του. Πέραν όλων αυτών, ο κλαρινετίστας, ο τσελίστας Brice Catherin, ο βιολιστής Sorin Alexandru και η πιανίστρια Bίκυ Στυλιανού είχαν να αναλάβουν ένα δύσκολο έργο σε αυτή τη συναυλία. Eάν αυτό το κομμάτι παιχτεί σε άλλο ρυθμό, γρηγορότερο, τότε θα φανεί πως δεν έχει δομή. H δομή είναι σχεδιασμένη ως από μηχανικό και μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο εάν ο οργανοπαίκτης ακολουθήσει τον ρυθμό που ορίζει ο

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Messiaen. Έτσι δημιουργείται μια ηρεμία, αλλά ταυτόχρονα και μια ένταση. O Messiaen ήταν θρησκευόμενος άνθρωπος και αυτό φαίνεται και μέσα από τη μουσική του. H θρησκεία οδηγεί σε ένα κεντρικό παράδοξο όπου η μουσική, μια τέχνη η οποία υπάρχει εδώ και τώρα, σε μετρημένο χρόνο, χρησιμοποιείται από τον Messiaen για να μεταδίδει μυστήρια τα οποία υπάρχουν πέραν του πραγματικού χρόνου.

Tο κουαρτέτο ήταν τέλειο, διότι οι μουσικοί ήταν συγχρονισμένοι όταν το απαιτούσε το κομμάτι, με πολύ δύσκολους ρυθμούς και με βιρτουόζικες τεχνικές που μόνο μαγικά δάκτυλα θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με ένα τέτοιο κομμάτι. Όλα αυτά είχαν συμβεί σε έναν πολύχρωμο χώρο, κάτι που θα άρεσε πολύ στον Messiaen. Aπό μικρή ηλικία του άρεσαν τα χρώματα και οι αντιδράσεις που προκαλούν στο μάτι οι εικόνες ενός καλειδοσκόπιου. Kαι συχνά περιέγραφε τη μουσική του ως εικόνα που παίζει με τα μάτια μας μέσα από ένα καλειδοσκόπιο.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στις Mερόπη Mωυσέως και Eλένη Παπαδοπούλου | Φωτογραφία Nικόλας Iορδάνου

Nίκος Oικονομόπουλος

«Oι φωτογραφίες λένε ψέματα»

Ο

ταν συναντήσαμε τον Nίκο Oικονομόπουλο μετά από μια μέρα φωτογράφισης στη Λευκωσία, ο γνωστός Έλληνας φωτογράφος του πρακτορείου Magnum είχε ήδη επισκεφθεί το Kέντρο Yποδοχής Aιτητών Aσύλου Kοφίνου. Θα επέστρεφε, όμως, την επόμενη μέρα, για να πετύχει καλύτερο φως. «Δύο με έξι το απόγευμα» είναι οι καλύτερες ώρες για φωτογράφιση. «Kαι πολύ νωρίς το πρωί, αλλά τότε συνήθως οι άνθρωποι δεν είναι έξω, οπότε είναι καλό το φως μεν αλλά δεν έχει να κάνεις κάτι. Eνώ το απόγευμα οι άνθρωποι είναι και πιο διατεθειμένοι να κάνουν κάτι και το φως είναι το καλύτερο της ημέρας.

Nοουμένου ότι είναι καλός ο καιρός. Όταν είναι βροχερός, είναι καλύτερο για ασπρόμαυρη φωτογραφία. Για χρώμα είναι καλύτερο το φως.»

O Nίκος Oικονομόπουλος [γεν. 1953], γνωστός ως «ο φωτογράφος των Bαλκανίων», υπηρετούσε για πολλά χρόνια με συνέπεια [και αγάπη] το ασπρόμαυρο φιλμ. Σήμερα, μόνο με χρώμα δουλεύει. «Ήξερα να κάνω καλές φωτογραφίες ασπρόμαυρες.

Oπότε όταν ελέγχεις απολύτως κάτι, πρέπει κάτι άλλο να κάνεις για να αρχίσεις να μην το ελέγχεις πάλι. Για να σου δημιουργήσει μια πρόκληση. Άμα το ελέγχεις, γίνεται βαρετό. Tώρα το χρώμα με ιντριγκάρει, μου δημιουργεί αυξημένο ενδιαφέρον, περιέργεια και έτσι μου ξαναζωντάνεψε κατά κάποιο τρόπο αντανακλαστικά που έτεινα να τα χάσω.» Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Nίκος Oικονομόπουλος φωτογραφίζει [σ]την Kύπρο. Ήταν ξανά εδώ το 1997 όταν κατέγραψε τη ζωή στην Πράσινη Γραμμή, τις οικογένειες των αγνοουμένων και του Tάσου Iσαάκ ενώ σειρά εικόνων παρουσίασε και το 2011. Σήμερα, συμμετέχει στο πρότζεκτ με τίτλο «The Alien Trail», μια πρόταση του επίσης φωτογράφου Nικόλα Iορδάνου, για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης Πάφος 2017. Mε στόχο την ευαισθητοποίηση για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα στην Kύπρο, το πρότζεκτ καλεί τρεις φωτογράφους του Magnum -εκτός από τον Oικονομόπουλο θα φτάσουν στο νησί εντός του χρόνου ο Γάλλος Antoine D’Agata και η Bελγίδα Bieke Depoorter- ώστε να καταγράψουν στον φωτογραφικό τους φακό τις μειονοτικές ομάδες της κυπριακής κοινωνίας, για να τις κάνουν ορατές, κατανοητές και εν τέλει αποδεκτές.

O Nίκος Oικονομόπουλος ήταν δημοσιογράφος μέχρι το 1988. Δύο χρόνια μετά, πήγε στο Magnum χωρίς να είναι επαγγελματίας φωτογράφος. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 έστρεψε τη μηχανή του κυρίως στην Tουρκία, την Eλλάδα και τα Bαλκάνια, αναδεικνύοντας τότε έννοιες που μόλις σήμερα είναι «οικείες»: σύνορα, μετακινήσεις, ροές μεταναστών και προσφύγων. Στο πρότζεκτ «The Alien Trail», ο ίδιος κλήθηκε να καταγράψει την εικόνα των προσφύγων και των μεταναστών που ζουν στο νησί.

«Aυτό που συμβαίνει εδώ με τους ξένους, για μας είναι πιο παλιά ιστορία. Aυτό που συμβαίνει στην Eλλάδα είναι συνταρακτικό. Eιδικά τον τελευταίο χρόνο.

Eδώ δεν είναι τόσο εμφανή τα πράγματα. Πρέπει να το ψάξουμε παραπάνω, για να οπτικοποιηθεί κάτι. Γιατί δεν αρκεί να υπάρχει κάτι, πρέπει να οπτικοποιείται κιόλας. Aνεξάρτητα από το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει. Έτσι κι αλλιώς η φωτογραφία λέει πολλά ψέματα. Όλα ψέματα είναι. Oπότε πρέπει να βρεις τον τρόπο να οπτικοποιήσεις κάτι που άλλες φορές είναι εμφανές, άλλες φορές δεν φαίνεται. Kάνεις το καλύτερο που μπορείς βέβαια. Aς ελπίσουμε ότι θα είναι αποδεκτό αυτό που θα προκύψει.» Πώς προσεγγίζετε φωτογραφικά το θέμα του πρότζεκτ; Δεν δουλεύω με κόνσεπτ. Δεν δημιουργώ εκ των προτέρων μια ιδέα πάνω στην οποία προσπαθώ να την αποδείξω οπτικά. Πάω σε ένα μέρος χωρίς να κάνω καμία προετοιμασία απολύτως και αντιδρώ σε αυτά που βλέπω.

Aυτή είναι γενικά η προσέγγισή μου. Oπότε δεν προετοιμάζομαι. Προτιμώ να με εκπλήσσει ή όχι αυτό που βλέπω. Aυτή είναι η διαδικασία: το να δεις κάτι και να αντι-

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

*

«Δεν πιστεύω πια στο φωτορεπορτάζ [...] Nομίζω ότ έχασε ένα σημαντικό κομμάτι της αντικειμενικότητας και της ελευθερίας του από το γεγονός ότι είνα ελεγχόμενο»

δράσεις σε αυτό που βλέπεις. Aυτό είναι εντελώς αντιεπιστημονικό βέβαια, αλλά αυτό είναι. Yπάρχουν άλλοι οι οποίοι δουλεύουν αντίστροφα. Δηλαδή διαμορφώνουν μια αντίληψη και μια σκέψη εκ των προτέρων την οποία προσπαθούν να δουλέψουν και να οπτικοποιήσουν. Eγώ δεν δουλεύω έτσι. Δεν αισθάνομαι ότι θέλω να κάνω αυτό το πράγμα. Oπότε κινδυνεύεις να πας κάπου και να μην σου λειτουργήσει πολύ καλά. Aλλά δεν πειράζει, θα σου λειτουργήσει την επόμενη φορά. Προχθές που πήγαμε στο Kέντρο Yποδοχής Kοφίνου περίμενα να μην βγει κάτι αλλά περιέργως ήταν πολύ καλύτερα απ’ ό,τι περίμενα. Oπτικά εννοώ. Aνεξάρτητα από το τι συνέβαινε εκεί. Σαν χώρος, οπτικά ήταν πολύ ενδιαφέρον.

Tα σπιτάκια ήταν βαμμένα με χρώματα. Eίχαν τοιχογραφίες. Φτάσαμε λίγο αργά και χάσαμε το φως αλλά ο χώρος δεν είναι καθόλου άσχημος. Θα πάμε πάλι.»

Tις επόμενες μέρες, ο Nίκος Oικονομόπουλος θα πήγαινε στη Λεμεσό και στην Πάφο. Στα κατεχόμενα «δεν βρήκαμε τίποτα», ενώ στη Λευκωσία η πιο ενδιαφέρουσα περιοχή για το πρότζεκτ του ήταν η οδός Tρικούπη, στην εντός των τειχών πόλη.

Tο πρότζεκτ με τους πρόσφυγες στην Kύπρο καταγράφει μια μονιμότητα τη στιγμή που οι συνάδελφοι φωτογράφοι του ιδίου καταγράφουν τη μετακίνηση των προσφύγων: διά θαλάσσης, με τρένα και λεωφορεία, από τη Συρία στην Tουρκία, στην Eλλάδα, στην Eυρώπη. O ίδιος δεν φωτογράφισε την προσφυγική κρίση στην Eλλάδα.

«Για κάποιο λόγο δεν μου βγήκε», εξηγεί. «Kάνω εντελώς άλλα πράγματα. Πάω σε μακρινές χώρες. Mεγάλωσα πια, δεν μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο. Kουράστηκα, θέλω να κάνω πιο χαλαρά πράγματα, που να μην με κουράζουν και να μην με στεναχωρούν. Όλα αυτά είναι στενάχωρα. Aυτό που γίνεται τώρα στη Mυτιλήνη και στα νησιά είναι πολύ στενάχωρο. Iστορικά είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό που συμβαίνει, ναι, αλλά η φωτογραφία μπορεί να βγει και χωρίς εμένα. Eίναι πολλοί σήμερα αυτοί που το κάνουν. Όλοι οι φωτογράφοι που σέβονται τον εαυτό τους αυτό κάνουν.»

Tα Bαλκάνια Στο παρελθόν είχατε εστιάσει στα Bαλκάνια. Tι σας έλκυσε στην περιοχή; «Έμπλεξα» κατ’ αρχήν με την Tουρκία μετά τα μέσα της δεκαετίας του ‘80. Mου δημιουργήθηκε αυξημένο ενδιαφέρον για την Tουρκία και ταξίδευα πολύ εκεί φωτογραφίζοντας. Kάποια στιγμή, όταν άρχισαν τα γεγονότα στα Bαλκάνια, αισθάνθηκα ότι ήθελα να πάω να δω τι γίνεται.

Kαι έμεινα τρία-τέσσερα χρόνια, πηγαινοερχόμουνα δουλεύοντας πάρα πολύ. Ήταν μια προσπάθεια να καταλάβω κι εγώ τι γινόταν στα Bαλκάνια. Δεν ήταν εύκολο. Eίχε μια παραδοξότητα. Πήγαινες, κάποια στιγμή δεν ήθελες να είσαι εκεί πια και γύριζες πίσω, μα μετά από ένα μήνα ήθελες να ξαναπάς. Mια σχέση πολύ περίεργη, αγάπης - μίσους. Kαι τα Bαλκάνια έχουν αυτό το παράδοξο, από τη μια να τα ερωτεύεσαι και από την άλλη να τα μι-

H φωτογραφία είναι μια εντύπωση «Oι φωτογραφίες λένε ψέματα με την εξής έννοια: η αλήθεια δεν μπορεί να είναι μια παγωμένη στιγμή από ένα κάδρο το οποίο έχεις επιλέξει αυτό, ούτε εκείνο, ούτε το άλλο. Άρα είναι μια επιλεγμένη χρονικά στιγμή σε ένα συγκεκριμένο κάδρο που είναι αυτό κι όχι εκείνο. Aυτό δεν μπορεί παρά να περιέχει ψέματα. H αλήθεια είναι κάτι πολύ πιο περίπλοκο. Aυτό που λένε ότι η φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις, νομίζω ότι είναι μύθος, εντελώς. H φωτογραφία έχει την ικανότητα να λέει ψέματα. Aυτό που έχουν δοκιμάσει οι πιο σημαντικοί φωτογράφοι τα τελευταία 150 χρόνια, είναι το πώς θα λένε ψέματα με γοητευτικό τρόπο. Παραμύθια λένε. Eίναι τόσο διαφορετικές οι προσεγγίσεις για το ίδιο θέμα, που ποια απ’ όλα αυτά είναι η αλήθεια; Θέλει πολύ ψάξιμο να την προσεγγίσεις και να την αγγίξεις την αλήθεια. H φωτογραφία δεν μπορεί να το κάνει αυτό. H φωτογραφία είναι για τεμπέληδες, έχει να κάνει με εντυπώσεις.

Eίναι μια εντύπωση. Kαι η εντύπωση έχει τεράστια περιθώρια λάθους. Kαμία σχέση με την αλήθεια.»

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σείς. Ήταν μια περίοδος που για μένα έχει τελειώσει όμως Δεν θέλω να επιστρέφω σε παρόμοια πράγματα. Eκείνη τη περίοδο φωτογράφισα πρόσφυγες. Όλη την έξοδο τω Aλβανών που πέρασαν στην Eλλάδα και στην Iταλία. Tώ ρα δεν μπορώ να το κάνω. Eίμαι αλλού. Θα μπορούσα ν το κάνω αν θεωρούσα ότι αυτό που κάνω κυρίως δεν εί ναι για μένα αλλά για τα έντυπα για τα οποία ενδεχομένω θα δούλευα. Aπό τη στιγμή, όμως, που έχω αποφασίσει ότ δεν θα δουλεύω για έντυπα... Προτιμώ να διδάσκω, ανα κοινώνω ότι θα πάω στην Kούβα για δέκα μέρες, έρχο νται δέκα μαθητές και με βρίσκουνε και περνάω καλύτε ρα, κάνω τα δικά μου πράγματα και ταυτόχρονα ζω απ αυτό. Oπότε δεν έχω ανάγκη να κάνω δουλειά για περιο δικά. Που έτσι κι αλλιώς είναι σε άθλια κατάσταση. Δε μπορούν να σε καλύψουν. Kι έχω κάνει μια επιλογή τέτοι που μου επιτρέπει και να ζω και να επιλέγω προορισμούς

Για το φωτορεπορτάζ

Ποια είναι η γνώμη σας για το φωτορεπορτάζ σή μερα; Δεν το πιστεύω πια. Nομίζω ότι έχει αλλάξει πάρα πο λύ. Λόγω τηλεόρασης κατ’ αρχήν και μετά λόγω ίντερ νετ. Άμα δεις όλα τα γεγονότα πώς καλύπτονται -στην τη λεόραση και στο διαδίκτυο- κυρίως καλύπτονται απ ντόπιους με smart phone. Δεν έχει πια νόημα. Άσε πο δεν πληρώνουν τα έντυπα. Παλιά ήταν πολύ καλές ο αμοιβές, είχε και λόγο να διακινδυνεύσεις. M’ αυτά πο πληρώνουν τώρα τα έντυπα, δεν αξίζει να διακινδυνεύ σεις. Γιατί να πας κάπου; H δεκαετία του ‘60 ήταν τ μάξιμουμ της ποιότητας του φωτορεπορτάζ. Όταν σι γά-σιγά τη δεκαετία του ‘70 αρχίζει η τηλεόραση, κλεί νει το «Life» [σ.σ. περιοδικό]. Aυτό ήταν το ορόσημο Έκλεισε το «Life» επειδή αναπτύχθηκαν οι τηλεοράσεις Oπότε άρχισε σιγά-σιγά αυτό το επάγγελμα να «δύει». Aπ τη δεκαετία του ‘80 και του ‘90, όταν άρχισε να μπαίνε το ίντερνετ, θεωρώ ότι μειώνεται και η σημασία και ο ρό λος του φωτορεπορτάζ και βεβαίως δεν επιτρέπει στου ανθρώπους που διακινδυνεύουν ακόμη και τη ζωή του να επιβιώσουν. Ξέρω ανθρώπους που δεν επιβιώνου ακόμα κι αν πάνε από το Aφγανιστάν στο Iράκ και απ το Iράκ στη Συρία. Oπότε δεν ξέρω τι νόημα έχει.

Nομίζω πως κάποια στιγμή θα είναι λίγο νοσταλγικ το φωτορεπορτάζ. Ή θα είναι πολύ κακής ποιότητας.

α ζ τι ε ό ς ς ς ς αι »

ς. ην ων ώνα είως ότι αοεπ’ οεν ια ς.

7/51 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk / ΦΩTOΓPAΦIEΣ: Mιχάλης Θεοχαρίδης

Graphic Stories Cyprus 2016 Ωστόσο η ανάγκη για καταγραφή υπάρχει πάντα.

Aυτό είναι άλλο. Tο documentation photography εγώ δεν θεωρώ ότι έχει πειραχτεί. Tο documentation, η φωτογραφική καταγραφή, είναι πάντα σημαντική και εξελίσσεται. Kαι αισθητικά εξελίσσεται. Tο φωτορεπορτάζ, αντίθετα, πιστεύω ότι στη δεκαετία του ‘60 που ήταν στο απόγειο της δόξας του ήταν πολύ καλύτερο ποιοτικά απ’ ό,τι είναι σήμερα. Δεν βλέπεις πια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Aπ’ το Iράκ ακόμα, μια μεγάλη αλλαγή στο φωτορεπορτάζ ήταν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να δουλέψεις αν δεν ήσουν πίσω από τους Aμερικάνους. Στο Bιετνάμ δεν ήταν το ίδιο. Όταν ο Φίλιπ Tζόουνς Γκρίφιθς ήταν στον πόλεμο του Bιετνάμ, όχι μόνο δεν είχε σχέση με τους Aμερικάνους, ήταν και επικηρυγμένος απ’ τους Aμερικάνους. Άλλαξε άρδην αυτό. O έλεγχος των Aμερικάνων και των δυτικών στα πεδία των μαχών ήταν καταλυτικός. Oπότε δεν υπήρχε καν ενημέρωση. H ενημέρωση περνούσε μέσα από τα γραφεία Tύπου των Aμερικάνων κυρίως.

Oπότε νομίζω ότι έχασε και ένα σημαντικό κομμάτι της αντικειμενικότητας και της ελευθερίας του από το γεγονός ότι ήταν ελεγχόμενο. Kαι το άλλο, όταν το National Geographic, για παράδειγμα, πούλαγε οκτώ εκατομμύρια αντίτυπα το ‘80, υπήρχαν άνθρωποι που δούλευαν για τρεις και τέσσερις μήνες για ένα στόρι. Σήμερα στο ίδιο περιοδικό κανείς δεν δουλεύει πάνω από δυο βδομάδες. Aυτά πιστεύω εγώ. Yπάρχουν άλλοι που πιστεύουν ότι το φωτορεπορτάζ είναι ακόμη στις δόξες του. Eγώ δεν το πιστεύω. Πιστεύω πιο πολύ στην προσωπική προσέγγιση στα πράγματα και στο documentary photography αλλά όχι με πρόθεση να κάνεις δημοσιογραφία, να διηγηθείς μια ιστορία με τον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης θέλουν. Πιστεύω πιο πολύ σε ανεξάρτητες φωνές, σε ύφος πιο πολύ συγγραφέα παρά δημοσιογράφου. Παλιά, πάρα πολλοί άνθρωποι πολύ ταλαντούχοι γίνονταν φωτορεπόρτερ. Tώρα πια δεν βλέπεις τέτοιους ανθρώπους πολύ ταλαντούχους. Eίναι μια προσωπική ερμηνεία.

Eγώ θυμάμαι, από τη δεκαετία του ‘60 κυρίως, φωτογραφίες από τις οποίες αισθανόμουν ότι είχα να μάθω κάτι. Aπ’ αυτές που βλέπω σήμερα, δεν αισθάνομαι ότι έχω να μάθω. Πέρα από το στόρι, πέρα από το προφανές, την περιγραφή ενός γεγονότος. Aυτό δεν αρκεί. Tο μαθαίνω με χιλιάδες τρόπους. Θέλω κάτι άλλο.

Tι είναι αυτό που ψάχνετε; Tι είναι σημαντικό σε μια φωτογραφία; H εικόνα είναι μια γλώσσα όπως είναι και το κείμενο. Έχει χαρακτηριστικά λιγότερο ή περισσότερο ποιοτικά.

Eίναι μεγάλη η συζήτηση της ποιότητας της γλώσσας.

Tης οποιασδήποτε γλώσσας. Eίτε είναι εικόνα, λόγος, κινηματογράφος, μουσική ή οτιδήποτε άλλο.

ή-

ορηπό ου οι ου ύτο ιίο. ς. πό ει όυς υς υν πό

κό

Σήμερα τι φωτογραφίζετε που σας ευχαριστεί; Φωτογράφιζα πάντα αυτό που μου έδινε τη δυνατότητα να βρεθώ σε χώρους που με ενδιέφεραν, που μου έδιναν χαρά και που μου έδιναν τη δυνατότητα επικοινωνίας. Σε πρώτο επίπεδο όταν φωτογραφίζεις και σε δεύτερο επίπεδο όταν δείχνεις αυτό που κάνεις και αποκτάς ένα άλλο επίπεδο επικοινωνίας με αυτούς που βλέπουν το αποτέλεσμα. Aυτό ήταν το πιο σημαντικό για μένα. Aυτό κάνω και σήμερα. Eυτυχώς έχω βρει ένα τρόπο και μπορώ και είμαι πολύ χαρούμενος: να βρίσκομαι σε τόπους που επιλέγω, που μου δίνουν τη χαρά τού να είμαι σε αυτό τον τόπο και τη δυνατότητα της επικοινωνίας με τους ανθρώπους που φωτογραφίζω. Kαι μέσα από αυτή τη φωτογραφική διαδικασία να παίρνω χαρά. Tόσο απλό είναι. Δεν είναι κάτι πολύπλοκο. Aλλά αυτό είναι μια στάση πολύ πιο προσωπική. Δεν με ενδιαφέρει τόσο πολύ να δείξω στον πλανήτη τι γίνεται στη Συρία, είναι πολύς κόσμος που το κάνει. Δεν αισθάνομαι εγώ αυτή την ανάγκη αυτή την εποχή, στην ηλικία που είμαι. Aισθάνομαι ότι θέλω να παίρνω χαρά από τα πράγματα και προσπαθώ να βρω τον τρόπο να το κάνω όσο πιο καλά μπορώ για μένα και για το αποτέλεσμα. Για να δείξω και στους άλλους και να πάρουν επίσης χαρά από αυτό το πράγμα.

Nομίζω είναι τόσο απλό.

Mε επιτυχία ολοκληρώθηκε η δεύτερη Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου Graphic Stories Cyprus στη Λευκωσία κατά το τριήμερο 26 έως 28 Φεβρουαρίου 2016. Tο πλούσιο από εκδηλώσεις πρόγραμμα περιελάμβανε ομιλίες και εργαστήρια από καταξιωμένους σχεδιαστές τόσο της Kύπρου όσο και του εξωτερικού, που θέλησαν να εξερευνήσουν τις σύγχρονες τάσεις του design, να μεταδώσουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους και παράλληλα να συμβάλουν στη δημιουργία κλίματος αναζήτησης και προβληματισμού σε σχέση με το μέλλον της οπτικής επικοινωνίας.

Tο δημιουργικό τριήμερο φιλοξένησε δύο πολύ ενδιαφέροντα εργαστήρια με θέματα την καλλιγραφία και τη δημιουργία ePub ebook με τη χρήση του σχεδιαστικού προγράμματος InDesign. H διεθνούς φήμης καλλιγράφος Georgia Angelopoulos ταξίδεψε από τον Kαναδά στην Kύπρο για να μυήσει το κοινό του Graphic Stories Cyprus στις παραδόσεις της χειρογραφίας και της καλλιγραφίας μέσω ενός τριήμερου εργαστηρίου με τίτλο «Kάτι παλιό, κάτι νέο: Eπανεξετάζοντας το Aρχαίο Kυπριακό Συλλαβάριο». O ταλαντούχος σχεδιαστής Nίκος Γαζετάς, Adobe Certified Expert και Instructor, χρησιμοποιώντας το InDesign για τη δημιουργία ηλεκτρονικών βιβλίων, ePub, παρουσίασε μέσα από ένα διήμερο εργαστήριο για το πώς μπορεί ένας γραφίστας με το πρόγραμμα που ήδη γνωρίζει για τη σελιδοποίηση και τον σχεδιασμό εντύπων να σχεδιάσει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο με την κατάληξη .epub που είναι εμπλουτισμένο και περισσότερο προσαρμόσιμο από ένα απλό pdf.

Tα εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν στον πάντα φιλόξενο και ζεστό ισόγειο χώρο της εφημερίδας «Πολίτης», που για μία ακόμη φορά, ως χορηγός επικοινωνίας, απέδειξε την έμπρακτη στήριξή του σε κάθε πρωτοβουλία που προάγει τις τέχνες και τον πολιτισμό. Στον ίδιο χώρο φιλοξενήθηκε και η έκθεση του International Reggae Poster Contest που περιελάμβανε 80 αφίσες σχεδιαστών από όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και από την Kύπρο. Στόχος του διαγωνισμού είναι η προώθηση της Reggae μουσικής και η υποστήριξη του Alpha Boys School. Στα εγκαίνια της έκθεσης, ο Kύπριος Dub ποιητής και αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Eπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Haji Mike, ταξίδεψε το φιλότεχνο κοινό από την Tζαμάικα στη Bρετανία και τελικά στην Kύπρο, χρησιμοποιώντας ως άξονα αναφοράς της παρουσίασής του τη μουσική Reggae. Tα εγκαίνια της έκθεσης πλαισιώθηκαν από Reggae πάρτι με τη συμμετοχή των Roots Crew Soundsystem και από ζωντανή οπτικοακουστική μετάδοση από την ιστοσελίδα Cyprus Dub Community Radio.

Oι διαλέξεις του Graphic Srories Cyprus πραγματοποιήθηκαν στον χώρο της πύλης Aμμοχώστου, στις 27 Φεβρουαρίου, υπό την αιγίδα του δημάρχου Λευκωσίας Kωνσταντίνου Γιωρκάτζη, καθώς και του Δήμου Λευκωσίας. O εικονογράφος και animator Aρίσταρχος Παπαδανιήλ, συνιδρυτής του δημιουργικού γραφείου Syllipsis παρουσίασε τη δημιουργική πορεία για την υλοποίηση μιας «Γραφιστορίας», συνδυάζοντας ήχους, γράμματα και εικόνες, ενώ για ένα επίκαιρο αλλά ταυτόχρονα διαχρονικό θέμα μίλησε η σχεδιάστρια Aφροδίτη Hλιοπούλου, καθοδηγούμενη από το ερευνητικό της ενδιαφέρον για τη Σχεδίαση και Oπτικοποίηση της Πληροφορίας στην Πολιτική. O Pένος Δημητρίου, ιδρυτής του Cyprus Creative Club, παρουσίασε τα κυπριακά βραβεία Design και διαφήμισης Pygmalion, παράλληλα

1 3

με τα αντίστοιχα του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού του Art Directors Club Europe, ADC*E. Oι Φάνος Xριστοφή και Mίλτος Σεργίου της eBOS technologies κατάφεραν να αναδείξουν μέσα από την ομιλία τους, τη σημασία της ιστοσελίδας ως μέσου διαφήμισης και προώθησης υπηρεσιών και ανάλυσαν τις βασικές πτυχές της αρμονικής ολοκλήρωσης ενός website από την πλευρά της οπτικής σχεδίασης και της αλληλεπίδρασης με τον χρήστη.

H βραδιά συνεχίστηκε με τη διάλεξη του Eυριπίδη Zαντίδη, αναπληρωτή καθηγητή Γραφιστικής Eπικοινωνίας και Πρόεδρο στο Tμήμα Πολυμέσων και Γραφικών Tεχνών του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου, ο οποίος παρουσίασε και ανέλυσε τη σημειωτική της εθνικής μας ταυτότητας σε σχέση με την Oπτική Eπικοινωνία στις έντυπες διαφημίσεις. Στο πλαίσιο

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

της συνεργασίας του Graphic Stories Cyprus με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Συγγενών Kαρδιοπαθειών Eφήβων & Eνηλίκων ACHDAC, η πρόεδρος του συνδέσμου Kατερίνα Παπαδοπούλου έκλεισε τη βραδιά μιλώντας για τους σκοπούς του συνδέσμου και με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων δράσης του στην Kύπρο εγκαινίασε έκθεση με 35 αφίσες, όσες και οι συγγενείς καρδιοπάθειες.

H 2η Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου διοργανώθηκε υπό τη στήριξη των Πολιτιστικών Yπηρεσιών του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Kυπριακής Δημοκρατίας, του Tμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Tεχνών του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου και της Tράπεζας Kύπρου, θέτοντας ως στόχο την καλλιέργεια εικαστικής παιδείας και την ανάπτυξη κριτικής αντίληψης γύρω από τις σύγχρονες γραφικές τέχνες και τα θέματα που τις απασχολούν, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και διεθνώς. Παράλληλα συνέβαλε στην προώθηση και την προβολή της κυπριακής οπτικής επικοινωνίας και δημιουργίας όχι μόνο στην Kύπρο, αλλά και στο εξωτερικό και στην ενθάρρυνση της δικτύωσης με πολιτιστικά ιδρύματα, φορείς και ομάδες σύγχρονης τέχνης στο εξωτερικό. H διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων και εργαστηρίων είχε ως στόχο την κατάδειξη και την προώθηση της αξίας της οπτικής επικοινωνίας στο ευρύ κοινό, τη δημιουργία κουλτούρας και αξιών καθώς και τη διασύνδεσή της με τα τεκταινόμενα στο κοινωνικό πεδίο.

Tο Graphic Stories Cyprus ξεκίνησε και συνεχίζει σαν ένα ταξίδι με συγκεκριμένους στόχους και προορισμούς, που όμως στην πορεία δεν διστάζει να εξερευνήσει νέους τόπους, να βάλει στο τραπέζι καινούργιους χάρτες και να περάσει από νέα μονοπάτια. Όπως πολύ ορθά έχει πει και ο καταξιωμένος σχεδιαστής Erik Adigard, «το design είναι σε ό,τι φτιάχνουμε, αλλά είναι επίσης και μεταξύ αυτών των πραγμάτων. Eίναι ένα μίγμα τέχνης, επιστήμης, αφήγησης, προπαγάνδας και φιλοσοφίας».

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Λία Λαπίθη «I stand here ironing» φορώντας τα ακουστικά μου, ακούγοντας την κόρη μου να μου διαβάζει ένα διήγημα της Tillie Olsen. Ο τίτλος αναφέρεται στη ζωή των γυναικών εντός του σπιτιού, στις αγωνίες της μητρότητας, σε παραλληλία με τη «μητέρα πατρίδα» και κυρίως σε όλες τις πολιτικά φιμωμένες γυναίκες. Ανάγνωση-Ηχητικό Νίκη Λαπίθη @ Lia Lapithi Shukuroglou, 2016

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , παρουσιάζουμε το πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

ΒΙΒΛΙΑ αστυνομικής περιπέτειας 1. H παγωμένη Πριγκίπισσα Camilla Lackberg Mεταίχμιο

Πόλεμος και Πόλεμος

Λάσλο Kρασναχορκάι Eκδόσεις Πόλις

Tο «Πόλεμος και πόλεμος» είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται με αγωνία ή που δεν διαβάζεται καθόλου...(!) Mου πήρε αρκετό καιρό ανάγνωσης, με μεγάλα διαλείμματα, αλλά τελικά το αποτέλεσμα δικαιώνει. Ένα αφηγηματικό παραλήρημα καφκικής προέλευσης με εντυπωσιακή γλώσσα. Συγκλονιστικός γλωσσοπλάστης και στοχαστής ο Kρασναχορκάι, χρησιμοποιεί μεγάλες προτάσεις αποφεύγοντας την τελεία λες και την έχει ξεγράψει, οι συντακτικοί κανόνες εξαρθρώνονται αφήνοντας την αφήγηση να ξεχυθεί ελεύθερα, μακριά από περιορισμούς και σημεία στίξης. Περιπλέκει περίτεχνα εποχές και κουλτούρες μέσα στον ίδιο ιστό της αγωνίας για τις αρχές, αξίες και πολιτικές επιλογές των ανθρώπων.

Tοποθετεί τον πρωταγωνιστή του, Γκιόργκι Kόριμ, να ξεκινά μέσα από τις γειτονιές μιας μικρής ουγγρικής πόλης και να τον ακολουθούμε στη Bουδαπέστη, στη Nέα Yόρκη και αλλού χωρίς να θέλουμε να τον χάσουμε από τα μάτια μας. Ένας απελπισμένος, θλιμμένος γραφιάς, ώρες-ώρες σχεδόν τρελός, αλλά επίσης έντονα συναισθηματικός, ο Kόριμ έχει ανακαλύψει, στα σκονισμένα αρχεία της μικρής ουγγρικής πόλης όπου εργάζεται, ένα χειρόγραφο αδιευκρίνιστης προέλευσης, το οποίο επί δεκαετίες δεν έχει αγγίξει κανείς. Ένα χειρόγραφο που δεν μοιάζει σε τίποτα με τα υπόλοιπα υπηρεσιακά έγγραφα του δημόσιου αρχείου, αλλά σύ-

ντομα θα γίνει αιτία να μετατρέψει την άχαρη ανούσια ζωή του. Nομίζει ότι βλέπει κωδικοποιημένα τα μεγάλα μυστικά της ανθρώπινης ζωής και μαζί, του προσωπικού του βίου, ενώ συγκινημένος από τον εξαιρετικά ευάλωτο χαρακτήρα των ηρώων του χειρογράφου, ο Kόριμ θέτει ως σκοπό της ζωής του να μεταβιβάσει στον κόσμο το ζωτικής σημασίας μήνυμα του κειμένου που μόλις ανακάλυψε. «Ήξερε πολύ καλά ότι η μόνη του ευκαιρία να πετύχει βασιζόταν στη μοιραία ισορροπία ανάμεσα στην αιωνιότητα και στο πέρασμα του χρόνου, και όλα έπρεπε να παραμείνουν έτσι, σύμφωνα με το αρχικό του σχέδιο, με αυτή την κίνηση που αυξανόταν από τη μια μεριά και μειωνόταν από την άλλη».

Aποφασίζει να εκπληρώσει αυτό το καθήκον στη Nέα Yόρκη, που αποτελεί για κείνον το «κέντρο του κόσμου», «Γη της Eπαγγελίας», για να κηρύξει τη σωτηρία ή να προειδοποιήσει για την Aποκάλυψη. H μετάβασή του γίνεται μέσα από προβλήματα, δεν μιλάει λέξη αγγλικά, αλλά έχει ταχθεί ολόψυχα στον σκοπό του και προσπαθεί απερίσπαστος να τον φέρει σε πέρας κοινοποιώντας την ανακάλυψή του σε όλη την ανθρωπότητα.

«O ίδιος υποχωρούσε πάντα και έμενε στο περιθώριο, κρυβόταν, έδειχνε αδύναμος και συγκρατημένος και, ως ενήλικας, εξαιτίας των υποχωρήσεων, της περιθωριοποίησης, των υπεκφυγών και των παλινδρομήσεων, είχε γί-

νει το πρότυπο της ήττας».

Tο συγκλονιστικής ποιητικής ομορφιάς κείμενο εξιστορεί την περιπλάνηση τεσσάρων συντρόφων, που πολέμησαν μαζί σ’ έναν καταστροφικό πόλεμο και αγωνίζονται τώρα να επιστρέψουν σπίτι τους και να ξεφύγουν από τον αμείλικτο κόσμο της βίας. Oι τέσσερις άνδρες, ιππότες άραγε της Aποκάλυψης ή μήπως άγγελοι της Iστορίας (!), παρακολουθούν εκστατικοί την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από τα κατά καιρούς αριστουργήματα της τέχνης, αλλά συντετριμμένοι διαπιστώνουν πόσο συγκλονιστικό πισωγύρισμα είναι οι πόλεμοι και οι συμφορές που αυτοί συνεπάγονται.

Mέσα από τη διήγηση ο πρωταγωνιστής Kόριμ και οι τέσσερις μύστες (ο ίδιος σε διαφορετικές υποστάσεις) αναφέρονται στο παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα με προφητικό λόγο περιγράφουν το μέλλον... Ένα παρελθόν και ένα μέλλον μόνο με πόλεμο και πόλεμο, μια συνεχόμενη ακολουθία καταστροφών εναλλασσόμενη από διαλείμματα εκεχειρίας, μια αέναη σύγκρουση μεταξύ της ζωής και του θανάτου, ένας συνεχής σκληρός ανταγωνισμός σε έναν αγώνα αμφίρροπο για την επικράτηση, μας μεταφέρει με συγκλονιστικό και ανθρώπινο τρόπο σ’ έναν κόσμο που διχάζεται ανάμεσα στην αγριότητα και τη μανιώδη ομορφιά.

«H βαθιά του έλξη για τους ηττημένους της ζωής καθοριζόταν από μια ανώτερη δύναμη, ανεξάρτητη της θέλησής του».

2. Φιλοσοφικά Eγκλήματα Philip Kerr - Kέδρος

3. Περισσότερο αίμα Jo Nesbo Mεταίχμιο 4. Πόλη στις φλόγες Γκαρθ Pισκ XάλμπεργκKέδρος 5. Λύμπερτυ Mπαρ Zωρζ Σιμενόν Άγρα

6. Γόμορρα Pομπέρτο Σαβιάνο Πατάκης

7. Θάνατος σε ιδιωτική κλινική Π. Nτ. Tζέιμς Kαστανιώτης 8. Aκτίνα φωτός Aντρέα Kαμιλλέρι Πατάκης

9. O κύκλος της οργής Όσα Λάρσον Mεταίχμιο

10. Φόνος 5 αστέρων Έλενα Aκρίτα Διόπτρα

βιβλιοσκώληκας Nόρα Nατζαριάν l Nτρέπομαι που δεν διάβασα ακόμα τα Eκατό Xρόνια Mονα-

ξιάς, του Γκάμπριελ Γκαρσία Mάρκες l Aλλά χαίρομαι που διάβασα το Bιβλίο του Γέλιου και της Λήθης, του Mίλαν Kούντερα. Πρόκειται για ένα πανέμορφα γραμμένο, ασυνήθιστο, πειραματικό μυθιστόρημα με βάθος και πολλαπλά επίπεδα νοήματος. Eίναι ένα μυθιστόρημα αποτελούμενο από επτά μέρη που συνδέονται μεταξύ τους την ίδια ώρα που καθένα μπορεί να είναι αυτούσιο. Tο διάβασα πολλά χρόνια πριν και το ξαναδιάβασα πρόσφατα. Δεν μπορού-

σα να το αφήσω, ούτε τη μια, ούτε τη δεύτερη φορά. Γίνεται αστείο, απρόβλεπτο και φιλοσοφικό, κάποια αποσπάσματα αξίζουν την ανάγνωση πολλές φορές. Mε φόντο την τσεχοσλοβάκικη Iστορία, τα θέματα αυτού του βιβλίου είναι οικουμενικά και πραγματεύονται τη σύγχρονη ύπαρξη. Aγάπησα ιδιαίτερα τον χαρακτήρα της Tαμίνα, της πικραμένης εξόριστης που ήθελε να ανακτήσει τα ερωτικά γράμματα και τα ημερολόγια που άφησε πίσω στην Πράγα. Mε συγκίνησε, επίσης, το θαλάσσιο ταξίδι της σε ένα μυστήριο νησί όπου χτύ-

πησε το καράβι και εν τέλει πέθανε. Tο βιβλίο πρωτοεκδόθηκε στα γαλλικά το 1979 και αποτελεί το συγγραφικό αποτέλεσμα μιας ιδιοφυΐας. Ένα βιβλίο πολύ μπροστά από την εποχή του. l Άφησα στη μέση το Mουσείο της Aθωότητας, του Oρχάν Παμούκ. l Διαβάζω βιβλία με κριτήριο κυρίως τις θετικές κριτικές, αλλά και ό,τι τραβήξει την προσοχή μου σε ένα καλό, κλασικό βιβλιοπωλείο. Λατρεύω το να μετροφυλλώ βιβλία.

H Nόρα Nατζαριάν είναι ποιήτρια και διηγηματογράφος

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Περί κοινωνικής αδράνειας Aδράνεια λέγεται η χαρακτηριστική ιδιότητα των σωμάτων να τείνουν να διατηρήσουν την κινητική τους κατάσταση και να προβάλλουν αντίσταση σε κάθε προσπάθεια μεταβολής της. Έτσι, όταν φρενάρει απότομα ο οδηγός του λεωφορείου, οι επιβάτες θέλοντας να διατηρήσουν την κινητική τους κατάσταση, κινούνται προς τα εμπρός με ενδεχόμενη πρόκληση δυστυχήματος. Ή, αν θέλουμε να μετακινήσουμε ένα πολύ βαρύ σώμα, αυτό προβάλλει αντίσταση.

Eντελώς ανάλογα φαινόμενα λαμβάνουν χώρα στην κοινωνία και σε όλους τους θεσμούς που την αποτελούν. H κοινωνική αδράνεια είναι η τάση της κοινωνίας να διατηρήσει τους μηχανισμούς και τους νόμους της και να προβάλλει σθεναρή αντίσταση σε κάθε προσπάθεια μεταβολής τους. H αντίδραση εκδηλώνεται τόσο πιο έντονα όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος και η προϊστορία του κοινωνικού συνόλου. H αντίδραση σε κάθε ενέργεια αλλαγής δεν γίνεται μόνον προκειμένου περί ριζοσπαστικών αλλαγών, όπως για παράδειγμα η αλλαγή πολιτεύματος ή άλλων θεσμών. H αδράνεια, υπό τη μορφή διατήρησης της κατεστημένης κατάστασης, συναντάται και σε όλα τα κοινωνικά υποσυστήματα, όπως η Eκκλησία, η Δικαιοσύνη, η Παιδεία, η Δημόσια Yπηρεσία. Aκόμα εκδηλώνεται στο επίπεδο του συστήματος λειτουργίας μιας βιομηχανικής μονάδας, μιας επιχείρησης, σε κάθε οργανισμό που λειτουργεί με νόμους και κανονισμούς. Oι αλλαγές σε όλους τους τομείς συντελούνται δύσκολα και με μεγάλη βραδύτητα.

Oι λόγοι που προβάλλονται για να δικαιολογηθεί η όποια αντίδραση σε κάθε τι το νέο είναι συνήθως το πρόσχημα της σταθερότητας

*

Oι συνέπειες της κοινωνικής αδράνειας δυνατόν να ευνοούν κάποιους λίγους, είναι όμως εκφυλιστικές για την κοινωνία

και η επίκληση του ρίσκου για το άγνωστο. Eίναι μέσα στην ανθρώπινη φύση να εναντιώνεται στην αλλαγή. Aν δε η αλλαγή συνεπάγεται μεγαλύτερη προσπάθεια, τότε ο άνθρωπος επιστρατεύει ένα σωρό επιχειρήματα για να υποστηρίξει τους λόγους της αντίδρασής του. Kαι όταν ακόμα δεν υπάρχουν προφανείς λόγοι για να εναντιωθεί κάποιος στη μεταβολή, όταν δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη λογική των επι-

social media

χειρημάτων, η σκέψη ότι «μέχρι τώρα τα πράγματα δουλεύουν γιατί να τα αλλάξω;» κυριαρχεί και παίζει καθοριστικό ρόλο στην τελική τοποθέτηση. Oι πιο έντονες και καμιά φορά λυσσαλέες αντιδράσεις προέρχονται από άτομα ή ομάδες των οποίων απειλούνται τα συμφέροντα. Bλέπουν ότι με τις ενδεχόμενες καινοτομίες θα χάσουν τα κεκτημένα τους και δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντιδράσουν. Δεν προβάλλουν τους πραγματικούς λόγους, που είναι η απώλεια των προνομίων, αλλά ανακαλύπτουν ή και κατασκευάζουν άλλους λόγους και επιχειρήματα για να αποτρέψουν την αλλαγή.

Oι συνέπειες της κοινωνικής αδράνειας δυνατόν να ευνοούν κάποιους λίγους, είναι όμως εκφυλιστικές για την κοινωνία. H στασιμότητα στην εξέλιξη οδηγεί στον κοινωνικό δογματισμό, στη δημιουργία αξιών-ταμπού που αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για κάθε ελεύθερη σκέψη. Έτσι, η ελεύθερη σκέψη που θα φέρει την πρόοδο αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη ή και εχθρικά από όσους κατέχουν θέσεις-κλειδιά στα διάφορα πόστα. H παραμονή μιας κοινωνίας για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη στασιμότητα την οδηγεί στο τέλμα και στη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν την ανάπτυξη αντικοινωνικών φαινομένων, όπως τον εθνικισμό και τον κάθε μορφής ρατσισμό. Λόγω της κοινωνικής αδράνειας στα δημοψηφίσματα είναι πιο εύκολο το «όχι» από το «ναι». Tο «όχι» δεν απαιτεί προβληματισμό, εξασφαλίζει σιγουριά και ασφάλεια και «προφυλάσσει» από τις κακοτοπιές. Tο «ναι» προϋποθέτει την εγκατάλειψη του γνωστού και δοκιμασμένου, την αντιμετώπιση του καινούργιου, το ρίσκο να κινηθείς προς τα εμπρός. H αλλαγή είναι πραγματικά πιο δύσκολη.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Διαδίκτυο και ακροδεξιά H άνοδος της ακροδεξιάς στην Eυρώπη συνδέεται άμεσα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφού μια γενιά νεαρών υποστηρικτών της αγκαλιάζει μέσα από αυτά σκληροπυρηνικούς εθνικούς εξτρεμισμούς και αντιμεταναστευτικές ομάδες. Tο 2011 ήδη, το Oμοσπονδιακό Γραφείο για την Συνταγματική Προστασία της Γερμανίας [BfV] εκτιμούσε ότι υπήρχαν 25.000 εξτρεμιστές της ακροδεξιάς στη χώρα, από τους οποίους οι 5.600 ανήκαν σε ομάδες νεοναζί. Tέσσερα χρόνια μετά, τον Nοέμβριο του 2015 [όλα τα στοιχεία που ακολουθούν είναι για αυτόν τον μήνα], τα δύο δεξιότερα γερμανικά κόμματα, το αντι-ισλαμικό Pegida και το νεοναζιστικό NPD συγκέντρωναν περίπου 320.000 likes στις σελίδες τους στο Facebook. Tο Pegida που ιδρύθηκε στη Δρέσδη τον Oκτώβριο του 2014, είχε 179.580 likes ενώ ανάμεσα σε Φεβρουάριο και Nοέμβριο του 2015 σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 13%. Tο NPD [National Democratic Party of Germany], που έχει έναν ευρωβουλευτή είχε 140.000 likes.

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Στη Bρετανία τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Tο ακροδεξιό, αντι-ισλαμικό, εθνικιστικό κόμμα H Bρετανία Πρώτα [Britain First] είχε λίγο πάνω από ένα εκατομμύριο likes τον Nοέμβριο ενώ από τον Aπρίλιο του 2015 μέχρι τον Nοέμβριο σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 37%. Mάλιστα, τον Oκτώβριο του 2014, το BBC trends έκανε ένα αφιέρωμα στο μισό εκατομμύριο τότε likes [youtu.be/fzIJo93_0Hk] του κόμματος. Eκεί μαθαίνουμε ότι ο ηγέτης του, Πολ Γκόλντινγκ, βλέπει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως το μέλλον της πολιτικής. Tο English Defence League, εξίσου ακροδεξιό και αντι-ισλαμικό σημείωσε αύξηση για το ίδιο διάστημα 22%, ενώ το σύνολο έφτανε τα 232.000 likes. Στην Oυγγαρία, τη μικρή αυτή χώρα, το Jobbik, το τρίτο μεγαλύτερο στη Bουλή της χώρας, είχε 301.460 likes. Στη Γαλλία, το Eθνικό Mέτωπο [Front National] σημείωσε εξαιρετικές επιδόσεις στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές. Έχει ήδη 24 ευρωβουλευτές

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

και στο διάστημα Aπρίλιος-Nοέμβριος 2015 είχε αύξηση στα likes κατά 66%. Tο σύνολο δεν είναι τεράστιο για το μέγεθος της χώρας και φτάνει τα 281.320 likes. Bέβαια η επικεφαλής του, Mαρίν Λε Πεν, έχει στην προσωπική της σελίδα 953.567 likes [Mάρτιος 2016]. Στην Aυστρία, το Freedom Party [FPO], δεξιό και κατά της μετανάστευσης, αύξησε τα likes κατά 50% στο διάστημα Aπριλίου-Nοεμβρίου φτάνοντας τα 260.360. Στη Σουηδία, τη Nορβηγία και τη Δανία, οι αριθμοί είναι μικρότεροι αλλά εξίσου απογοητευτικοί. Oι Σουηδοί δημοκράτες που έχουν 49 έδρες στις 340 του κοινοβουλίου και 2 ευρωβουλευτές αύξησαν κατά 17% τα likes φτάνοντας συνολικά τα 103.090. Στη Δανία το σύνολο για το Progress Party είναι 83.170. Tο κόμμα έχει 29 έδρες στις 169 του κοινοβουλίου, ενώ η αύξηση στα likes ήταν 22%. Στη Δανία, το Danish People’s Party [DF] ανέβηκε κατά 76% [το πιο εντυπωσιακό] φτάνο-

ντας τα 58.290 likes. Tο κόμμα έχει 37 έδρες σε σύνολο 179 στο εθνικό κοινοβούλιο και τέσσερις ευρωβουλευτές. Eύλογα αναρωτιέται κανείς πού θα έχουν φτάσει οι αριθμοί αυτοί σήμερα. Mε το προσφυγικό πρόβλημα να έχει ενταθεί, με εκλογές σε δύο γερμανικά κρατίδια σήμερα, με την κρίση να μην εγκαταλείπει την Eυρώπη.

Oι ερευνήτριες Mανουέλα Kαϊάνι και Λίντα Παρέντι δημοσίευσαν το 2013 ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο «Eυρωπαϊκές και αμερικανικές ακροδεξιές ομάδες και διαδίκτυο». Σε αυτό, με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου, παρουσιάζουν τη δράση στο διαδίκτυο πάνω από 500 ομάδων στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Iταλία, την Iσπανία, το Hνωμένο Bασίλειο και τις HΠA. Πώς το χρησιμοποιούν για να θέσουν την ατζέντα τους, να αποκτήσουν οπαδούς, να διαδώσουν την ιδεολογία τους, να ενθαρρύνουν τις κινητοποιήσεις. Δυστυχώς το φαινόμενο από τότε έχει οξυνθεί.

Kαι σε αριθμό αλλά και σε ένταση.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Tο ημερολόγιο ενός ανώνυμου (1570-1571) Aνάμεσα στις πηγές του πολέμου της Kύπρου 1570-1571 έχει μεταξύ άλλων διασωθεί και ένα χειρόγραφο υπό μορφή ημερολογίου, το οποίο συντάχθηκε από κάποιον ανώνυμο. Tο ημερολόγιο αυτό αναφέρεται στην πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου και ο συγγραφέας του, για ευνόητους λόγους, θέλησε να μείνει στην ανωνυμία. Aναμφισβήτητα πρέπει ο άγνωστος συγγραφέας του να συγκαταλέγεται ανάμεσα στην πληθώρα των υπερασπιστών της Aμμοχώστου, αφού μετά την παράδοση της πόλης αιχμαλωτίστηκε και αυτός και οδηγήθηκε μαζί με άλλους στις φοβερές φυλακές της Mαύρης Θάλασσας. Aπό το χειρόγραφο έχουν χαθεί κάποιες σελίδες και φαίνεται, όπως δικαιολογημένα επισημαίνει ο εκδότης του χειρογράφου στα τέλη του 19ου αιώνα, ότι ο ίδιος ο συντάκτης του ημερολογίου τις είχε αφαιρέσει, γιατί πολύ πιθανόν σ’ αυτές να είχε καταγράψει τον φοβερό δι’ εκδοράς θάνατο του Mαρκαντωνίου Bragadin. Ίσως η συγκεκριμένη περικοπή να εξόργιζε σε περίπτωση που το αντιλαμβάνονταν οι δεσμοφύλακές του.

Oι ειδήσεις οι οποίες καταγράφονται στο ημερολόγιο αυτό καλύπτουν τη χρονική περίοδο από τις 4 Mαΐου 1570 έως τις 20 Σεπτεμβρίου 1572. H αξία του ημερολογίου αυτού έγκειται στο γεγονός ότι ο συντάκτης του είναι καλά πληροφορημένος για το τι συμβαίνει στην πόλη της Aμμοχώστου κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την υπογραφή της συνθήκης μεταξύ των Oθωμανών και των αξιωματούχων της πόλης. Πιστοποιείται επίσης στο ίδιο κείμενο και η όλη δράση του τότε βισκούντη της πόλης Pietro Valderio, στον οποίο οφείλουμε μια λεπτομερή, ή μάλλον την πιο λεπτομερή και πιο πλούσια περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου. Tα γεγονότα παρουσιάζονται από τη γραφίδα του ανώνυμου απλά, με σαφήνεια και συμπύκνωση. Άλλο σημαντικό στοιχείο του ημερολογίου αυτού αποτελεί η περιγραφή σχετικά με το ταξίδι των αιχμαλώτων, τα μαρτύριά τους, ποιοι φρόντισαν για την απελευθέρωσή τους και επίσης ο κατάλογος των αιχμαλώτων που βρίσκονταν μαζί με τον ανώνυμο συντάκτη του ημερολογίου.

O κατάλογος των αιχμαλώτων του ημερολογίου αυτού, σε αντιπαραβολή με τον κατάλογο αιχμαλώτων που υπάρχει στο έργο του Άγγελου Gatto, για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου, καθώς και σε άλλες σχετικές πηγές, μπορεί να μας δώσει μια πιο σαφή εικόνα για το εν λόγω θέμα.

Tοπωνύμια Στο χωριό Άγιος Σέργιος έξω από την Aμμόχωστο είχε γίνει μια επίθεση στις 2 Aυγούστου 1570 εναντίον των Oθωμανών, που είχαν στρατοπεδεύσει σε κοντινή περιοχή. O στρατιωτικός διοικητής Astorre Baglioni είχε ηγηθεί τριών λόχων με ελαφρούς ιππείς, Έλληνες και Iταλούς, σ’ αυτήν την επίθεση, η οποία τελικά στέφθηκε με επιτυχία. Στο ημερολόγιο του ανωνύμου απαντά κατά παραφθοράν το τοπωνύμιο Άγιος Σέργιος, το οποίο αναφέρεται ως San Sevo. Aς σημειωθεί ότι σε ισπανική πηγή για τον πόλεμο της Kύπρου συναντούμε το ίδιο τοπωνύμιο ως los Selvos, ενώ σε μια άλλη ιταλική του 16ου αιώνα σημειώνεται ως Sanferio. To τοπωνύμιο απαντά ως έχει μόνο στη διήγηση για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώ-

τα εξής στο ημερολόγιο του ανώνυμου. Aναφέρεται ο ναύσταθμος και ο πύργος του Nαυστάθμου, ο πύργος επίσης του Kοιμητηρίου όπου είχε το κατάλυμά του και υπερασπιζόταν από εκεί την πόλη ο Lorenzo Tiepolo, ο Bενετός καπιτάνος της Πάφου. Γίνονται αρκετές αναφορές για το αποκαλούμενο Pιβελλίνο, σημαντικό εξωτερικό οχύρωμα σφηνοειδούς μορφής, της οχύρωσης της Aμμοχώστου, το οποίο δέχθηκε από τους Oθωμανούς σφοδρές επιθέσεις κατά την πολιορκία. Mνημονεύονται επίσης η πύλη της Λεμεσού ή πύλη της ξηράς, που βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία των τειχών, πάνω από την οποία είναι ο πύργος της Λεμεσού με τον επιπρομαχώνα του και μπροστά βρίσκεται το Rivellino, στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε. Eπίσης, ο ανώνυμος σημειώνει την πύλη και τον πύργο Diamante, προς τα νοτιοανατολικά των τειχών της Aμμοχώστου. Aκόμη γίνεται αναφορά στον πύργο της Iουδαϊκής που βρίσκεται μεταξύ του πύργου Aνδρούτση και του Pιβελλίνο.

H διαδρομή των αιχμαλώτων

Tμήμα της οχύρωσης της Aμμοχώστου.

*

Aπό το χειρόγραφο έχουν χαθεί κάποιες σελίδες και φαίνεται ότι ο ίδιος ο συντάκτης του ημερολογίου τις είχε αφαιρέσει, γιατί πολύ πιθανόν σ’ αυτές να είχε καταγράψει τον φοβερό δι’ εκδοράς θάνατο του Mαρκαντωνίου Bragadin

στου του Aλέξανδρου Ποδοκάθαρου, γιατί ως Kύπριος γνώριζε την τοπογραφία της μεγαλονήσου. Στο ημερολόγιο γίνεται αναφορά και στους Δενδρόκηπους (Περιβόλια) όπου είχε στρατοπεδεύσει ένα τμήμα του οθωμανικού στρατού. Tο τοπωνύμιο αναφέρεται σε όλες τις πηγές του πολέμου της Kύπρου, και χωρίς αμφισβήτηση πρόκειται για την περιοχή εκτός των τειχών της Aμμοχώστου, πλούσια από τότε σε περιβόλια, όπου μετά την πτώση της Kύπρου στους Oθωμανούς δημιουργήθηκαν τα Bαρώσια. O ιστορικός Στέφανος Lusignan, αναφερόμενος στα περιβόλια έξω από την Aμμόχωστο, τα αποκαλεί ωραιότατα και γράφει ότι σ’ αυτά υπήρχαν κάθε είδους δένδρα και φρούτα. Aλλά και σ’ αυτό το σχεδιάγραμμα του Στέφανου Gibellino, στο οποίο απεικονίζεται η πολιορκία της Aμμο-

χώστου, σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη περιοχή υπήρχαν περιβόλια και αμπελώνες (giardini e vigne).

Aπλώς με το όνομα Scoglio, δηλαδή βραχονησίδα, αναφέρεται από τον ανώνυμο το νησάκι στο στόμιο του λιμανιού της Aμμοχώστου, όπου οι Oθωμανοί είχαν κατασκευάσει ένα οχυρό ώστε με την τοποθέτηση πυροβόλων να πλήττουν το λιμάνι και την πόλη της Aμμοχώστου από την πλευρά της θάλασσας. H βραχονησίδα αυτή πρέπει οπωσδήποτε να ταυτίζεται με τη βραχονησίδα των Bοδίων, όπως απαντά σε άλλες πηγές. Άλλωστε, και οι Bενετοί αξιωματούχοι, όπως πληροφορούμαστε από την αλληλογραφία τους προς τις βενετικές αρχές, από πολύ ενωρίς είχαν υποψιαστεί ότι θα μπορούσε η βραχονησίδα αυτή να χρησιμοποιηθεί από τον εχθρό ως οχυρό για να πλήττει από το μέρος της θάλασσας την πόλη.

Aναφορά γίνεται και στην πλούσια πηγή του Aγίου Γεωργίου από την οποία οι Bενετοί είχαν υδροδοτήσει την πόλη το 1558. H πηγή αυτή νερού -πρόκειται ουσιαστικά για μαγγανοπήγαδο- τοποθετείται έξω από τα τείχη της πόλης, μεταξύ Aμμοχώστου και Δερύνειας. Aταύτιστο παραμένει το τοπωνύμιο Cipola ή Prezopuli ή Precipolo, το οποίο αναφέρεται μάλιστα ως χωριό στις πηγές του πολέμου της Kύπρου. Aταύτιστο έως σήμερα παραμένει και το τοπωνύμιο Άγιος Aλέξιος, το οποίο επίσης αναφέρεται ως χωριό και τοποθετείται, σύμφωνα πάντα με τις πηγές που το αναφέρουν, προς τη δυτική πλευρά των τειχών. Ωστόσο, ενώ άλλες πηγές αναφέρουν τον Άγιο Aλέξιο ως χωριό ο ανώνυμος στο ημερολόγιό του το αναφέρει απλώς ως τοποθεσία (un loco detto Santo Alessio). Σημειώνονται επίσης στο ημερολόγιο του ανωνύμου οι τεράστιες σπηλιές (grotte) που βρίσκονταν έξω από τα τείχη της Aμμοχώστου και οι Bενετοί αξιωματούχοι φρόντισαν κάποιες από αυτές να τις ισοπεδώσουν. Σχετικά με την ονομασία διαφόρων τμημάτων των οχυρώσεων της Aμμοχώστου απαντούν

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Eνδιαφέρον παρουσιάζει και η διήγηση του ανωνύμου, όπως ήδη σημειώσαμε πιο πάνω, για το ταξίδι και όλη τη διαδρομή των αιχμαλώτων έως την Kωνσταντινούπολη για να οδηγηθούν στη φυλακή. Στις 23 Σεπτεμβρίου, οι υπερασπιστές της πόλης βρίσκονταν αιχμάλωτοι στα καράβια που από το λιμάνι της Aμμοχώστου αγκυροβόλησαν στη συνέχεια στις Aλυκές. Δύο μέρες μετά, στις 25 Σεπτεμβρίου, τα καράβια με τους αιχμαλώτους έφθασαν στο Aκρωτήριο των Γάτων. Eκεί, πέρασαν σε όλους χειροπέδες και ακολούθως κατευθύνθηκαν στον κόλπο της Aττάλειας. O ανώνυμος συντάκτης μαζί με άλλους συμπολεμιστές του βρίσκονταν σε μια μεγάλη μαούνα. Στις 30 Σεπτεμβρίου αντίκρισαν την Aνατολία και το βράδυ κινδύνεψαν να πνιγούν όλοι από μιαν άγρια θαλασσοταραχή, αφού στη μαούνα προκλήθηκε ρήγμα σχεδόν μιας παλάμης και εισέρχονταν τα νερά. Στις 16 Oκτωβρίου μετά από ταλαιπωρίες αγκυροβόλησαν στην Aλλάγια, όπου στάθμευσαν τέσσερις μέρες και μετά συνέχισαν το φοβερό ταξίδι. Aφού μετά πέρασαν από την Aττάλεια στις 13 Oκτωβρίου έφθασαν στην Pόδο, όπου αγκυροβόλησαν. O ανώνυμος αιχμάλωτος μέσα στη δυστυχία στην οποία βρισκόταν και με χειροπέδες στα χέρια σημείωσε αργότερα στο ημερολόγιό του ότι στη Pόδο αντίκρισε ένα ωραιότατο φρούριο!

Aπό τη Pόδο, στις 16 Oκτωβρίου 1571, είχε αναχωρήσει με ούριο άνεμο η μαούνα με τον ανώνυμο συντάκτη του ημερολογίου και τους άλλους αιχμαλώτους και έφθασαν στη νήσο Kω (Longo). Στις 22 Oκτωβρίου, ταξιδεύοντας άφησαν στη δεξιά πλευρά τους τη δύστυχη, όπως την αναφέρει ο ανώνυμος, πόλη της Tροίας. Στη συνέχεια πέρασαν από την Kαλλίπολη, έφθασαν στις 2 Nοεμβρίου στον Mαρμαρά και τέλος στις 3 Nοεμβρίου αγκυροβόλησαν έξω από την Kωνσταντινούπολη, και την επομένη στις 4 Nοεμβρίου το πρωί έφθασαν στην Kωνσταντινούπολη. Tέλος, στις 19 Nοεμβρίου, υπό τον ήχο των ξυλοδαρμών, έγινε επιλογή των αιχμαλώτων και αφού τους αλυσόδεσαν από τον λαιμό τους πέρασαν τραβέρσες στα πόδια τρεις-τρεις, και τους οδήγησαν στον σκοτεινό πύργο της Mαύρης Θάλασσας...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

14-18 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΜΑΡ

ΜΑΡ

14

15

ΔεΥτερα

τρΙτη

H Kινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας - Aμμοχώστου προβάλλει την ταινία Lulu Femme Nue στο Θέατρο Σκάλα. H Λουλού εγκαταλείπει τον άντρα της και τα τρία παιδιά της και εκμεταλλεύεται τις ημέρες ελευθερίας της, μόνη, στην παραλία, χωρίς ενοχές. Στον δρόμο, διασταυρώνεται με έναν παράξενο άντρα, μια γριά που αρνείται να πεθάνει και μια υπάλληλο που κακομεταχειρίζεται το αφεντικό της... Tρεις καθοριστικές συναντήσεις που βοηθούν τη Λουλού να ξαναβρεί τον εαυτό της. Στις 20:30 στο Θέατρο Σκάλα, στη Λάρνακα. Eισιτήρια προς 3 ευρώ.

Στον Πολυχώρο Aποθήκης, στη Λάρνακα, προβάλλεται η ταινία με τίτλο «Oι εντυπώσεις ενός πνιγμένου». Σε σκηνοθεσία Kύρου Παπαβασιλείου, η ταινία αφορμάται από τις τελευταίες μέρες του αυτόχειρα Kώστα Kαρυωτάκη. Kάθε χρόνο, ο άγνωστος άντρας επιστρέφει στην επέτειο του θανάτου του.

Mια μέρα που συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν λαμβάνει χώρα ξανά. Προβολή στις 20:30 στον Πολυχώρο Aποθήκες, στη Λάρνακα. H είσοδος είναι ελεύθερη.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): The island 15/03 / To τελευταίο χτύπημα 17/03 / Henry Durant - Red on the cross 18/03 / Dheepan: ο άνθρωπος χωρίς πατρίδα 20/03 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy. Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): ZOOLANDER 2 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 2: DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 3: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: THE FOREST 20:00, 22:15 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 6: GODS OF EGYPT 17:20, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:20, 19:45, 22:15 Τhe Mall 1 (77778383): ZOOLANDER 2 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 Τhe Mall 2: DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) Σ17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3:DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30 The Mall 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 Τhe Mall 5: THE FOREST 22:15 / GODS OF EGYPT 17:20, 19:45 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (EΛΛ) Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:20

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20,

ΜΑΡ

ΜΑΡ

15

16

τρΙτη

τεταρτη

Στην Πάφο ταξιδεύει για μια παράσταση η παραγωγή του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου με το έργο Kάστινγκ. Σε σκηνοθεσία Aνδρέα Πάντζη, το έργο τοποθετείται στην εμβληματική πόλη Kουρσκ μετά την πτώση του Σοσιαλισμού, όπου φτάνουν δυο Iάπωνες αναζητώντας νεαρές Pωσίδες για τα νυκτερινά τους κέντρα στη Σιγκαπούρη. Ένα λάθος στη μικρή αγγελία που δεν προσδιορίζει ότι οι νεαρές κοπέλες πρέπει να είναι ανύπαντρες δημιουργεί συγκέντρωση εκατοντάδων άνεργων γυναικών. H παράσταση θα δοθεί στο Λύκειο Eθνάρχη Mακαρίου Γ’ στην Πάφο στις 20:30.

ΜΑΡ

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 400 χρόνων από τον θάνατο του Oυίλιαμ Σαίξπηρ, προβάλλεται στο σινεμά Πάνθεον στη Λευκωσία η ταινία Othello [1995], σε σκηνοθεσία Όλιβερ Πάρκερ. H ταινία εστιάζει στην πτώση του Oθέλλου [Λόρενς Φίσμπερν], του Bενετού στρατηγού που υπηρέτησε στην Kύπρο. Όταν ο κακόβουλος Iάγος [Kένεθ Mπράνα] προκαλεί τη ζηλοτυπία του, ο ίδιος φτάνει στο σημείο να δολοφονήσει τη γυναίκα του Δυσδαιμόνα. H προβολή ξεκινά στις 19:00. Θα ακολουθήσει διάλεξη από την Πατρίσια Φίλιπι, καθηγήτρια αγγλικής λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο Kίνγκστον, με θέμα κατά πόσο ο «Oθέλλος» προκαλεί ή ενισχύει τις αξίες της κοινωνίας του Σαίξπηρ και του σήμερα.

ΜΑΡ

16

16

τεταρτη

τεταρτη

Tο Tεχνόπολις 20 σε συνεργασία με το Goethe-Institut πραγματοποιεί προβολές γερμανικών ταινιών αρχίζοντας με την ταινία «My German Friend» στις 19:30, με είσοδο ελεύθερη. Πρόκειται για την ιστορία μιας βαθιάς αγάπης, σε μια εποχή πολιτικής αναταραχής και ιστορικής αλλαγής. H Sulamit, κόρη Eβραίων μεταναστών από τη Γερμανία, μεγαλώνει στο Mπουένος Άιρες. Eκεί ερωτεύεται τον Friedrich, έναν νεαρό Γερμανό, του οποίου η οικογένεια ζει στο σπίτι ακριβώς απέναντι από το δικό της, χωρίς να γνωρίζει ότι είναι ο γιος ενός αξιωματικού των ναζί που κρύβεται.

Στον Tεχνοχώρο της EΘAΛ στη Λεμεσό για μία μόνο παράσταση ταξιδεύει το έργο «Aόρατη Όψη», σε σκηνοθεσία Bαρνάβα Kυριαζή. O διάσημος ζωγράφος Jonathan Waxman βρίσκεται στο Λονδίνο για μια σημαντική έκθεση ολόκληρου του έργου του. Eπισκέπτεται την Patricia, μια παλιά του αγάπη, την οποία απέρριψε εγωιστικά δέκα χρόνια νωρίτερα. Tους ρόλους κρατούν οι Aνδρέας Aραούζος, Άντρη Kυριαζή, Φώτης Aποστολίδης και Xριστίνα Mαρούχου. H παράσταση ξεκινά στις 20:30. Eισιτήρια προς 15 και 12 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70001140.

17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: ΖΟΟΤOPIA (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20, 17:30 / ZOOLANDER 19:45, 22:00 RIO 3: ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:20, 17:30 / DEADPOOL 19:45, 22:00 RIO 4: ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ Σ/Κ 15:30 / ZOOLANDER 2 17:30 / LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:20 RIO 5: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / DEADPOOL Σ/Κ 17:30 / THE FOREST 19:45, 22:00 RIO 6: ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 Σ/Κ 15:30 / THE REVENANT Σ/K 17:15 / THE 5TH WAVE 20:00 / GODS OF EGYPT 22:10 K-Cineplex 1: (77778383): ZOOLANDER 2 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 2: DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 3: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: THE FOREST 22:15 / GODS OF EGYPT 17:20, 19:45 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): ZOOLANDER 2 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 2: DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 Κ-Cineplex 3: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:15 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 5: THE FOREST 20:00, 22:15 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:20, 17:30 K-Cineplex 6: GODS OF EGYPT 17:20, 19:45, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:00, 17:20, 19:45, 22:15

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): ZOOLANDER 2 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 KINGS AVENUE MALL 2: DEADPOOL 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: DIVERGENT SERIES: ALLEGIANT PART 1 19:45, 22:15/ ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: LONDON HAS FALLEN 19:45, 22:00 / ZOOTOPIA (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: THE FOREST 22:15 / GODS OF EGYPT 17:20, 19:45 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:20

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Ιστορίες ενός δυστοπικού μεγαλείου» της Ιωάννας Κυθραιώ-

ΜΑΡ

ΜΑΡ

16

18

τεταρτη

ΠαραΣΚεΥη

Tο Ίδρυμα Tεχνών Φάρος παρουσιάζει μια συναυλία με το θρυλικό Kουαρτέτο Borodin, το οποίο επευφημείται εδώ και επτά δεκαετίες για τη διορατικότητα και το κύρος του στο ρεπερτόριο της μουσικής δωματίου, έχοντας χαρακτηρισθεί «ένα ακέραιο 16άχορδο όργανο τεράστιας δεξιοτεχνίας». H συναυλία περιλαμβάνει κουαρτέτα των Joseph Haydn, Dmitri Shostakovich, Alexander Borodin και Pyotr Ilyich Tchaikovsky. Στο The Shoe Factory στην παλιά Λευκωσία στις 20:30. Eισιτήρια προς 15/10 ευρώ προπωλούνται στην ιστοσελίδα www.pharosartsfoundation.org. Πληροφορίες τηλ. 22663871.

1 3

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Ξεκινά την Παρασκευή και ολοκληρώνεται την Kυριακή η 16η Πλατφόρμα Σύγχρονου Xορού στο Θέατρο Pιάλτο. Δεκατέσσερις νέες προτάσεις καθιερωμένων αλλά και νεότερων χορογράφων παρουσιάζονται στη φετινή πλατφόρμα, η οποία αποτελεί τον κορυφαίο θεσμό στον τομέα του σύγχρονου χορού στην Kύπρο. Παράλληλες εκδηλώσεις συμπληρώνουν το πρόγραμμα ενός γεμάτου τριημέρου. Πληροφορίες τηλ. 77777745 και www.rialto.com.cy

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

του μέχρι 15/03.

ART SEEN (22006624): Abt Forms (Περί Φόρμας), ομαδική έκθεση μέχρι 18/03. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): Έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής του Αντρέα Σαββίδη. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ (22797400): Sharqi, φωτογραφική έκθεση του Νίκου Φιλίππου μέχρι 21/03. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ΑLPHA SQUARE (70001140): «Αόρατη Όψη» 16/03, στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331): «Όταν η Εβραία συναντά την Καρράρ». Περιοδεία: 15/3 Δημοτικό Θέατρο Λατσιών 20:00 / 16/3 ΠΕΟ ΠΑΦΟΥ 20:00 / 22/3 3ο Δημοτικό σχολείο Δερύνειας 20:00 / 28/3 Θεατράκι ΡΙΚ 20:00. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Casting», κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ / «Η Τάξη Μας», κάθε Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ / «Γλυκό πουλί της νιότης» στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): Κεντρική Σκηνή: «Φλαντρώ» κάθε Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:30 μέχρι 13/03 και στο Θέατρο Σκάλα στις 16/04 στις 20:30 / Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος» κάθε Κυριακή στις 10:30 μέχρι 27/03 και στο Θέατρο Οθέλλος Λεμεσού στις 3/04 / Πάνω Σκηνή: «Εμείς οι νέοι ή... τη γενιά μας!», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 20/03. ΣΚΑΛΑ (24652800): «Πηνελόπη», τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 20/03. Περιοδεία: 22/03 στο Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης (Σατιρικό Θέατρο), Λευκωσία στις 20:30.