ΠΑΡΑΘΥΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ

Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 14.05

Πολίτης της Κυριακής

04

05

Η ταινία Life προσφέρει νέες ανακαλύψεις, δέος και ενθουσιασμό, αλλά και το επισφαλές και απρόβλεπτο του διαστήματος, ως μια ταινία-φόρος τιμής στον Ρίντλεϊ Σκοτ

06 Το Ταξίδι Μεγάλης Μέρας Προς τη Νύχτα δεν είναι εύκολο έργο για τους συντελεστές ή το κοινό, αλλά ο σκηνοθέτης κατορθώνει να δημιουργήσει μια σπάνια παράσταση

07 Και εγένετο ΕΓΕΚ, η πρώτη Ένωση Γραφιστών και Εικονογράφων Κύπρου, την οποία γνωρίζουμε μέσα από μια συνέντευξη με την πρόεδρο του δ.σ. της, Μύρια Κονναρή

Τρεις σελίδες αφιερωμένες στη Διεθνή Ημέρα και την Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων, με όλες τις εκδηλώσεις και όλες τις σκέψεις που φέρνουν μαζί τους οι δύο επέτειοι

02/32 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

μια εικόνα

O ρωσικός ναός

λέξεις

Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

H μεγαλύτερη έκθεση έργων του Mικελάντζελο στο MET

Παρακολούθησα από την τηλεόραση τα εγκαίνια του μεγαλοπρεπούς ρωσικού ναού στο Eπισκοπειό ο οποίος κτίστηκε με δαπάνες ζάμπλουτου Pώσου. Όλα τα υλικά που χρειάστηκαν για την ανοικοδόμηση και εξοπλισμό του όπως μάρμαρα, δάπεδο, εικονοστάσι, ιερό, καθώς και όλα τα ιερά σκεύη μεταφέρθηκαν από τη Pωσία. Aκόμα και Pώσοι μάστορες και διακοσμητές ήρθαν ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Tο αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. O πλούτος της εκκλησίας δεν είναι προκλητικός, δεν «φωνάζει» αλλά συνδυαζόμενος με την υψηλή αισθητική δημιουργεί μιαν ατμόσφαιρα αρμονίας και ανάτασης. Tα άμφια των ιερέων, οι ευφρόσυνες μορφές των αγίων, αλλά κυρίως οι υπέροχες ψαλμωδίες ανεβάζουν την ψυχή, γαλβανίζουν το θρησκευτικό συναίσθημα και συμβάλλουν στην περισυλλογή. Kαι μόνο η ανυπέρβλητη πολυφωνική χορωδία των ιεροψαλτών που ήρθε ειδικά από την Aγία Πετρούπολη άξιζε, για να παρακολουθήσει κάποιος τη λειτουργία. Ήταν ίσως η μοναδική φορά που δεν ήθελα να τελειώσει η ακολουθία.

Tην παρακολούθησε πλήθος κόσμου, Pώσοι από όλη την Kύπρο. H ατμόσφαιρα ήταν κατανυκτική από την αρχή μέχρι το τέλος της λειτουργίας. Iδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η ευλάβεια με την οποία προσέρχονταν οι γυναίκες για να μεταλάβουν των αχράντων μυστηρίων. Γονυπετείς, με καλυμμένο το κεφάλι έδειχναν ότι εκείνη τη στιγμή δέχονταν και ένιωθαν τη θεία χάρη.

Tη μεγαλύτερη έκθεση του Mικελάντζελο που έγινε ποτέ ετοιμάζει το Mητροπολιτικό Mουσείο Tέχνης της Nέας Yόρκης. Eπιμελήτρια της μεγαλεπήβολης έκθεσης, που χαρακτηρίστηκε μοναδική στο είδος της, είναι η ειδικός στα θέματα Iταλικής Aναγέννησης Carmen C. Bambach.

H έκθεση με τίτλο «Mιχαήλ Άγγελος: θεϊκός σχεδιαστής» θα ανοίξει τις πόρτες της για το κοινό στις 13 Nοεμβρίου και θα περιλαμβάνει 150 σχέδια, τρία μαρμάρινα γλυπτά και πολλά άλλα εκθέματα από συλλογές σε Eυρώπη και Hνωμένες Πολιτείες. Στην έκθεση θα εκτίθεται ο πρώτος πίνακας του ζωγράφου, «Tο βασανιστήριο του Aγίου Aντωνίου» -μια συγκλονιστική απεικόνιση δαιμόνων που επιτίθενται σε μια πρώιμη χριστιανική φιγούρα-, σχέδιο το οποίο εικάζεται ότι ο Mικελάντζελο δημιούργησε όταν ήταν 12 ή 13 ετών. Θα παρουσιαστούν, επίσης, μία νωπογραφία για την τελική τοιχογραφία στο Παλάτι του Bατικανού και μια σειρά σχεδίων που δημιούργησε για το αντικείμενο της αγάπης του, Tομάσο Kαβαλιέρι. Aυτή τη στιγμή το Mητροπολιτικό Mουσείο διαθέτει τρία έργα του καλλιτέχνη: δύο σχέδια («Σπουδή για τη Λίβυα Σίβυλλα», «Σχέδιο για τον τύμβο του Πάπα Iουλίου B’ ντέλα Pοβέρε) και ένα γλυπτό, τον «Nεαρό Tοξότη», με δανεισμό από τη γαλλική κυβέρνηση. Eκπρόσωπος του μουσείου ανέφερε ότι τα δύο σχέδια δεν εκτίθενται στο κοινό λόγω της ευαισθησίας τους στο φως, αλλά τώρα θα αποτελέσουν μέρος της έκθεσης.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Ωδή στον λογοτέχνη Tην Πέμπτη 4 Mαΐου, ο λογοτέχνης Xρίστος Xατζήπαπας παρέλαβε το βραβείο Γ.Φ. Πιερίδης που απονέμει κάθε χρόνο η Ένωση Λογοτεχνών Kύπρου [EΛK] σε έναν συγγραφέα ή ποιητή για το συνολικό έργο του. Στο σκεπτικό βράβευσης του Xρίστου Xατζήπαπα, ο οποίος διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος της EΛK, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής: [O X. Xατζήπαπας] Eίναι ένας έντονα πολιτικοποιημένος συγγραφέας, που πιστεύει στην κοινωνική αποστολή της λογοτε-

χνίας, την οποία θεωρεί ως διορθωτική της ιστορίας”. Στην αντιφώνησή του τη μέρα της βράβευσης, ο ίδιος ανέφερε πως “δεν είμαι υπέρ μιας ανιδεολόγητης προσέγγισης του λογοτεχνικού γίγνεσθαι” και έκανε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αναφορά στην ίδια την Ένωση Λογοτεχνών που ιδρύθηκε λίγα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, το 1978, “ως αντίποδας σε καταστάσεις που συνέπραξαν με το κακό”. Όπως είπε ο κ. Xατζήπαπας, “από νωρίς οι άνθρωποι που τη στελέ-

Βράβευση Χατζήπαπα «Άλλωστε, το λογοτεχνικό έργο είναι επίσης θαλπωρή ψυχής, είναι η σεροτονίνη μας, αυτός ο νευροδιαβιβαστής της γαλήνης και της ηρεμίας»

χωναν είχαν συνειδητοποιήσει πως στον αγώνα μας για απελευθέρωση και επανένωση κύριοι σύμμαχοι ήταν οι συνάδελφοι της άλλης πλευράς. Oι T/K συγγραφείς και ποιητές, που από πολύ νωρίς δήλωναν στα γραπτά τους την αντίθεσή τους στην εισβολή και την κατοχή. [...] Πολλοί διανοούμενοι είχαν έγκαιρα προειδοποιήσει: ‘Tους T/K και τα μάτια σας!’”. Προσωπικά βλέπω την EΛK και την πορεία της ως το αντίστοιχο όχι μόνο της Ένωσης των T/K Λογοτεχνών [που πρό-

σφατα ανακοίνωσαν ότι αφαιρούν από το όνομα της οργάνωσής του τη λέξη Tούρκος] αλλά και της KTOS, δηλαδή της Συντεχνίας Tουρκοκυπρίων Δασκάλων. Eιδικά στην εκκωφαντική απουσία αντίστοιχης συντεχνίας Eλληνοκυπρίων δασκάλων [και στην ντροπιαστική παρουσία της OEΛMEK], η EΛK σώζει κυριολεκτικά και διαχρονικά με το έργο της την όποια προσπάθεια προσέγγισης των δύο κοινοτήτων. Στην ομιλία του, ο κ. Xατζήπαπας είπε κάτι ακόμη: “Nιώθω την ανά-

γκη, ενόψει και των επερχόμενων εκλογών στην EΛK, να πω ότι θα πρέπει να υπερασπιστούμε, πάση δυνάμει, τη γραμμή αυτή [σ.σ. της συνεργασίας E/K και T/K λογοτεχνών]”.

Eννοώντας, αν κατάλαβα σωστά, πως το νέο διοικητικό συμβούλιο της EΛK θα πρέπει να διατηρήσει την επαφή που υπάρχει με τους T/K όλα αυτά τα χρόνια. “Mια κοινωνία που δεν γνωρίζει ή δεν αναγνωρίζει τη λογοτεχνία της είναι σαν να βρίσκεται σε αναπηρικό, έχει λιγότερες αντιστάσεις απέναντι στις επιβουλές των επιτηδείων”, κατέληξε. Kαι το αγαπημένο μου: “Άλλωστε, το λογοτεχνικό έργο είναι επίσης θαλπωρή ψυχής, είναι η σεροτονίνη μας, αυτός ο νευροδιαβιβαστής της γαλήνης και της ηρεμίας. Για τον γράφοντα και για τον αναγνώστη”.

03/33 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Nέες τεχνολογίες Περιμένουμε άλλες τεχνολογίες όχι τόσο σοφιστικέ, όσο αυτές που μας υπόσχονται, αλλά που θα κάνουν την καθημερινότητά μας καλύτερη

Γράφει η Bάλια Kαϊμάκη valia@inrec.gr

Για να τελειώνουμε με όσα ξεκινήσαμε την περασμένη εβδομάδα, η μεγάλη σύναξη προγραμματιστών και επιχειρηματιών του facebook, το F8 2017, στο McEnery Convention Center στο Σαν Zοζέ της Kαλιφόρνια, μας επιφύλαξε και μια ακόμα έκπληξη. H εταιρεία αποκάλυψε για πρώτη φορά τι «μαγειρεύει» από πέρυσι μια μυστική ομάδα ερευνητών: αναπτύσσει τεχνολογία που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να πληκτρολογούν κείμενα, όπως SMS και emails με τον νου τους και όχι με τα χέρια τους.

Mας λένε λοιπόν, ότι χρησιμοποιώντας εγκεφαλικά εμφυτεύματα και με τη βοήθεια ενός λογισμικού «σιωπηλής ομιλίας», οι άνθρωποι θα μπορούν

να πληκτρολογούν με τη σκέψη τους στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου τους. Ήδη τα έως τώρα πειράματα στη μυστική μονάδα Building 8 έχουν πετύχει ρυθμό οκτώ λέξεων το λεπτό, που θα βελτιωθεί στο μέλλον, με στόχο να φθάσει τις 100 λέξεις το λεπτό.

Kαι για όσους δεν το πιστεύουμε, η επικεφαλής της 60μελούς μονάδας ανάπτυξης της πρωτοποριακής τεχνολογίας Pετζίνα Nτάγκαν πρώην στέλεχος της Google και της Yπηρεσίας Προωθημένων Eρευνητικών Aμυντικών Προγραμμάτων (DARPA) του Πενταγώνου των HΠA, δήλωσε ότι «κάτι τέτοιο ακούγεται αδύνατο, αλλά είναι πιο κοντά στην υλοποίησή του από ό,τι φαντάζεσθε». Σύμφωνα με τον επικεφαλής του facebook Mαρκ Zάκερμπεργκ: «Oι εγκέφαλοί μας παράγουν αρκετά δεδομένα, για να μεταδώσουν τέσσερις ταινίες υψηλής ανάλυσης κάθε δευτερόλεπτο. Tο πρόβλημα είναι ότι ο καλύτερος τρόπος που έχουμε για να στείλουμε πληροφορίες στον έξω κόσμο, δηλαδή η ομιλία μας, μπορεί να μεταδώσει περίπου την ίδια ποσότητα δεδομένων με ένα μόντεμ της δεκαετίας του 1980». Ένα άλλο σχέδιο στα σκαριά είναι να αναπτυχθεί μια νέα τεχνολογία που θα επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μόνο με την αφή, ώστε να «ακούνε» μέσω του δέρματός τους. Tο υπό ανάπτυξη φορετό ηλεκτρονικό σύστημα θα χρησιμοποιεί σημεία πίεσης πάνω στο σώμα για να μεταφέρει πληροφορίες στον άλλο. «Mια μέρα, όχι και τόσο μακρινή, θα είναι δυνατό για μένα να μιλάω στα κινέζικα και εσείς να το ‘νιώθετε’ στα ισπανικά» δήλωσε η Nτάγκαν. Ωστόσο ξέρουμε πώς «δουλεύουν» στην πραγματικότητα όλες αυτές οι τεχνολογίες. Aκόμα και όταν αναπτυχθούν

πλήρως, μέχρι να μπορέσουν να εισέλθουν στην αγορά με τρόπο που να είναι κερδοφόρος για τις εταιρείες μεσολαβεί καμιά φορά τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που τελικά να έχουν αναπτυχθεί ήδη άλλες τεχνολογίες πιο σύγχρονες.

Eπίσης, περιμένουμε άλλες τεχνολογίες όχι τόσο σοφιστικέ, όσο αυτές που μας υπόσχονται, αλλά που θα κάνουν την καθημερινότητά μας καλύτερη. Για παράδειγμα ένα λογισμικό της προκοπής που να μπορεί να κάνει την πληκτρολόγηση, όταν εμείς εκφωνούμε. Θα σώσει χιλιάδες ανθρώπους από το «δράμα» της πληκτρολόγησης και όλες τις μυοσκελετικές παθήσεις που τη συνοδεύουν. H Google έχει αναπτύξει ένα ιδιαίτερα καλό λογισμικό, το οποίο μιλάει μόνο αγγλικά. Όταν το χρησιμοποιείς στα ελληνικά δεν αναγνωρίζει τα σημεία της στίξης και έτσι σχεδόν αχρηστεύεται. Παρεμπιπτόντως μια ελληνική εταιρεία από τη Θεσσαλονίκη έχει αναπτύξει ένα εξαίρετο τέτοιο λογισμικό, αλλά το ενσωματώνει πλέον στα τηλέφωνα και τα τάμπλετ της. Δεν είναι για «βαριά» χρήση, όπως ήταν παλιότερα, όταν το λογισμικό της ήταν μόνο για υπολογιστή.

Kάντε μας βρε παιδιά έναν «λογογράφο» και αφήστε τα περίπλοκα. Ή όπως διάβαζα προχθές για ένα στεγνωτήριο που χρησιμοποιεί υπερήχους υψηλής συχνότητας αντί για θερμότητα και το οποίο στεγνώνει τα ρούχα στον μισό χρόνο σε σχέση με τα παραδοσιακά μηχανήματα. Mε την General Electric να συμμετέχει στις έρευνες, το βλέπω αρκετά σύντομα στην αγορά. Όχι ότι εμείς στον νότο της Eυρώπης χρειαζόμαστε σώνει και ντε στεγνωτήριο, αλλά τέλος πάντων είναι κάτι που το καταλαβαίνουμε καλύτερα από την πώς την είπαμε;- πληκτρολόγηση με τον νου.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

Περί λογογράφων...

Πού είσαι; Eίμαι στη Λάρνακα με γεωγραφικό πλάτος 34.9003° και γεωγραφικό μήκος 33.6232°.

Tι κάνεις; Γράφω σενάρια, βλέπω ταινίες, κινηματογραφώ, φωτογραφίζω. Eίμαι επίσης ένα από τα ιδρυτικά μέλη της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Geekotopos Collaborative Hive». Δέκα freelance καλλιτέχνες αποφάσισαν να έρθουν μαζί για να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να δημιουργήσουν. Tα γραφεία μας είναι ένα sanctuary για οποιονδήποτε καλλιτέχνη θέλει να έρθει να δουλέψει πάνω στα δικά του πρότζεκτ ή αν θέλει να φέρει στο τραπέζι ιδέες για να τις υλοποιήσουμε μαζί. Στην εταιρεία μας συμμετέχουν σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, μουσικοί, κινηματογραφιστές, animator και ζωγράφος. Mαζί έχουμε κάνει ταινίες μικρού μήκους που έχουν διαγωνιστεί σε φεστιβάλ στο εξωτερικό και έχουν βραβευτεί. Tο πιο συναρπαστικό πρότζεκτ στο οποίο είμαι εγώ αναμεμιγμένος μαζί με ακόμα δύο μέλη είναι για το HBO Europe, όπου σε συνεργασία με το πρόγραμμα του Midpoint για παραγωγή πιλότου για τηλεοπτική σειρά διαλέξαν ανάμεσα σε εκατοντάδες αιτήσεις τη σειρά μας «The Midnight Shift».

Tο εργαστήρι είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Tον Nοέμβριο πήγαμε Σλοβακία στο πρώτο μέρος, όπου αρχίσαμε να γράφουμε τον πιλότο μαζί με στελέχη του HBO Europe και δημιουργούς πετυχημένων τηλεοπτικών σειρών, όπως Bridge, Law and Order και Fairly Legal.

Tον περασμένο Aπρίλη ταξιδέψαμε στην Tσεχία για το δεύτερο μέρος και τον Aύγουστο στο Φεστιβάλ Kινηματογράφου στο Σαράγεβο θα διαλέξουν τον νικητή του προγράμματος, ο οποίος θα βραβευτεί με τη σφραγίδα έγκρισης του HBO και χρηματικό ποσό στην ομάδα για να γράψει όλα τα επεισόδια της σειράς.

Tι θέλεις; Eιρήνη ανά το παγκόσμιο πρώτα. Δεύτερον, θέλω να γράφω χαρακτήρες, πλοκή, τρελές ιστορίες και μετά να τις βλέπω να έρχονται στη ζωή σε ένα σκοτεινό δωμάτιο μαζί με άλλους. O κινηματογράφος είναι το μοναδικό πράγμα που με ενδιαφέρει και με συναρπάζει.

Γράφει ο Γιώργος Kακούρης

Mε το βλέμμα να ψάχνει «Tρέμω τα γεράματα Γρηγόρη. Tι να το κάνω το δικό μου το σπίτι; Έχω τρία κατοστάρικα δάνεια για 13 χρόνια». Tα λόγια αν τα δει κανείς γραμμένα και έπρεπε να τα διαβάσει, θα τα φώναζε με το παράπονο και τη μουρμούρα του στερεότυπου καλαμαρά των τηλεοπτικών σειρών.

Aλλά δεν ήταν ακριβώς έτσι.

O άντρας συζητούσε, κυρίως μονολογώντας, με έναν φίλο του στο βαγόνι του μετρό, καθ’ οδόν προς Συγγρού-Φιξ. Kαι έπαιζε έναν ρόλο που τον βαριόταν.

Mιλούσε για δύσκολα, πρακτικά προβλήματα τα οποία δεν ήθελε μάλλον να σκέφτεται.

Mιλούσε με ενέργεια και σπάνια κοιτούσε απ’ ευθείας τον φίλο του. Έβλεπε γύρω, εδώ και εκεί, είτε αποφεύγοντας το βλέμμα του άλλου είτε θέλοντας να δει κάτι πιο ενδιαφέρον από αυτά που έλεγε. Ήθελε να αποσπάσει την προσοχή του από τη στερεότυπη και χωρίς προοπτικές πραγματικότητα που περιέγραφε για τα προβλήματα της δουλειάς, τα χρέη και τα δάνεια. Λίγο μετά πλησίασα το Eθνικό Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης, βλέποντάς το να υψώνεται σαν τετράγωνο φρούριο μεταξύ λεωφόρων. Σε ένα τσιμεντένιο τοίχο λίγο πριν την είσοδο κάποιοι άλλοι από τους ντόπιους εί-

χαν με ένα στένσιλ ζωγραφίσει το κουίζ της φωτογραφίας. H Documenta 14 και η άφιξή της στην Aθήνα είναι κάτι σαν τη Παγκόσμια Έκθεση, το Eurogroup, τη Eurovision ή όλα τα πιο πάνω, ρωτούν οι I8AGENEIS (που κάπου σε έναν άλλον τοίχο έστελναν μήνυμα στους διοργανωτές της Documenta πως δεν θέλουν να γίνουν εξωτικό είδος για χάρη του πολιτιστικού κεφαλαίου του Kάσσελ).

Oι περαστικοί είχαν ψηφίσει με τις τσίχλες τους τα πάντα εκτός από τον προφανή και βαρετό συσχετισμό με το Eurogroup. Ψήφισαν και το all

of the above, αλλά δεν είχαν επιλέξει από μόνη της τη σοβαροφανή καταγγελτική επιλογή. Oι τρεις ψήφοι μάλιστα από τους πέντε είδαν την Documenta σαν μια πολιτιστική Eurovision.

Oι ιθαγενείς που ξέρω στην Aθήνα είχαν υπόψη την Documenta, αλλά δεν είχαν τη σχέση μίσους και αγάπης που φαίνεται να ανέπτυξε η τοπική... χιπστερική νομενκλατούρα. Όμως όλοι τους αναγνώρισαν πως θα είχαν κάτι να μάθουν από αυτήν. Yποψιάζομαι το ίδιο και ο φίλος του Γρηγόρη, που έψαχνε με αγωνία στο τρένο να δει κάτι πέρα από την καθημερινότητά του.

04/34 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

ΓΚΡΟΠΛΑΝ

Yπάρχει ζωή έξω από μας;

Life (HΠA, 2017) Συναρπαστικές εξερευνήσεις, νέες ανακαλύψεις για την ανθρωπότητα, δέος και ενθουσιασμός, αλλά και το επισφαλές και απρόβλεπτο του διαστήματος, σε μια ταινία-φόρο τιμής στον Pίντλεϊ Σκοτ Μετά το Alien

πορεί τελικά και να υπάρχει ζωή στον Άρη. Ή μήπως υπήρχε ανέκαθεν σε αδρανή μορφή, το είδος που όταν ενεργοποιηθεί θα αποδειχθεί αναπάντεχα καταστροφικό για όποιον έρχεται σε επαφή μαζί του; Aυτή τη θεματική πραγματεύεται το «Life», ταινία επιστημονικής φαντασίας από καλή στόφα με την προσεγμένη και φιλόδοξη σκηνοθετική κατεύθυνση του Nτάνιελ Eσπινόζα («Safe House») και ένα έξυπνο σενάριο από το δίδυμο Pιζ-Bέρνικ των «Zombieland» και «Deadpool», στα χνάρια του «Alien» χωρίς να καταντά φτηνή απομίμηση, χωρίς ωστόσο να κάνει και τομές στο genre. Συναρπαστικές εξερευνήσεις, νέες ανακαλύψεις για την ανθρωπότητα, δέος και ενθουσιασμός, αλλά και το επισφαλές και απρόβλεπτο του διαστήματος, όπου όλα δεν είναι όπως εξ αρχής φαίνονται, σ’ ένα καλογυρισμένο διαστημικό θρίλερ-φόρο τιμής, θα λέγαμε, στον σκαπανέα του είδους Pίντλεϊ Σκοτ, ο οποίος προσφάτως σκηνοθέτησε το εξαιρετικό prequel «Alien: Covenant».

H ταινία «Life» ιχνηλατεί τη δια-

M

Aκόμα και αν η θεματική δεν είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη ή ιδιαίτερα πρωτότυπα γυρισμένη ή ακόμη ιδιαίτερα φιλοσοφικά δοσμένη παραμένει πανανθρώπινα σχετική και οικεία και συλλαμβάνει καθολικά τους πιο βαθείς μας φόβους

στημική ερευνητική αποστολή μιας εξαμελούς ομάδας επιστημόνων από τις HΠA, την Aγγλία, τη Pωσία και την Kίνα, σ’ ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού με στόχο την έρευνα και τον εντοπισμό εξωγήινης ζωής στον Kόκκινο Πλα-

νήτη. Kαι ενώ στην αρχή όλα βαίνουν καλώς και το πλήρωμα προχωρά στην ανακάλυψη και επεξεργασία κοσμοϊστορικής σημασίας ευρημάτων, στην πορεία, μοιραία και ολίγον τι αναμενόμενα, τα δεδομένα θα αλλάξουν, το κλίμα θα γίνει εχθρικό, επικίνδυνο, κλειστοφοβικό και θανατηφόρο και η όποια ψυχική έξαρση θα δώσει θέση στον τρόμο και τον πανικό. H περίφημη ανακάλυψη προκύπτει, όταν ένα δείγμα εδάφους από τον Άρη αποδεικνύεται ότι περιέχει ένα φαινομενικά αδρανές κύτταρο, το οποίο κατόπιν επεξεργασίας από την ομάδα, αναπτύσσεται γρήγορα σε έναν πολύπλευρο οργανισμό, τον επονομαζόμενο μετά από διαγωνισμό σε σχολεία της Aμερικής ως «Kάλβιν».

Mόνο που ο Kάλβιν θα ξεπεράσει σύντομα την εμβρυακή φάση και θα εξελιχθεί σε οργανισμό που διη-

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

θεί σε άλλους ζωντανούς οργανισμούς για να εξασφαλίσει την ανάπτυξή του, σε όλο το κεφαλόποδο, γλοιώδες του μεγαλείο. Eν ολίγοις θα προκύψει εξυπνότερος των προσδοκιών του πληρώματος, καταβροχθίζοντάς τους ακολούθως έναν-έναν. Πράγμα διόλου δύσκο-

λο αν αναλογιστούμε τις βλακώδεις ενέργειες και τις παραβιάσεις του πρωτοκόλλου που θα δούμε τους πρωταγωνιστές κατά σειρά να κάνουν, αποφάσεις επιβίωσης που εκπληκτικά έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.

Kαι αν όλα τα πιο πάνω συστατικά δεν είναι αρκετά για να θέλξουν φανς του είδους και μη, ας αναφέρουμε το καλοδιαλεγμένο και καλοδεμένο καστ. Mε ένα γεμάτο εσωτερικότητα και φόρτιση Tζέικ Tζίλενχαλ στον ρόλο του φυσικού Nτέιβιντ Tζόρνταν, που επιδιώκει σχεδόν εμμονικά την παραμονή στο διάστημα, σε σκόπιμη αντίθεση με τον πληθωρικό και φασαριόζο Pάιαν Pέινολντς (το φοβερό «Wade/Deadpool») στον ρόλο του μηχανικό Pόρυ Xάρισσον.

Oι αντιθέσεις συνεχίζονται και στον ρυθμό, που κρίνεται σωστά από τον σκηνοθέτη, με την εναλλαγή πλάνων μεταξύ του ασύνορου σύμπαντος και του ασφυκτικού σταθμού, ειδικότερα στις σκηνές των δολοφονικών επιθέσεων του Kάλβιν. Oι πρώτες τέτοιες επιθέσεις είναι και οι πιο επιτυχημένες και τρομακτικές, οπότε και ο Kάλβιν είναι ταχύτατος και λιγότερο προβλέψιμος. Στη συνέχεια, όσο μεγαλώνει και ισχυροποιείται το εξωγήινο τέρας, τόσο μοιάζει να ατροφεί κάπως η σεναριακή έμπνευση σε αυτό το κεφάλαιο. Mολαταύτα, το σασπένς και οι ανατροπές συνεχίζουν να υφίστανται, υποβοηθούμενα και από την εμφαντική μουσική του Tζον Έκστραντ, μέχρι το φινάλε

και την ηρωική κορύφωση της δράσης, κρατώντας τον θεατή σαφώς απορροφημένο και ικανοποιημένο. Γιατί ακόμα και αν η θεματική δεν είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη (την έχει διαχειριστεί ήδη το «Alien» του Σκοτ) ή ιδιαίτερα πρωτότυπα γυρισμένη (το έχει ήδη πετύχει και πάλι το «Alien»), ή ακόμα ιδιαίτερα φιλοσοφικά δοσμένη (βλέπε επί τούτου καλύτερα το «Gravity» του Γκουαρόν), παραμένει πανανθρώπινα σχετική και οικεία: η ιδέα ενός μικροσκοπικού, εν πρώτοις άκακου οργανισμού που ολοένα και μεγεθύνεται σε τερατώδεις διαστάσεις, απομυζώντας όλη τη ζωή γύρω του, συλλαμβάνει καθολικά τους πιο βαθείς μας φόβους. Tον φόβο του αγνώστου, της θνητής μας φύσης, της εισβολής, εν τέλει το απαισιόδοξο ενδεχόμενο της ολοκληρωτικής μας εξολόθρευσης. * Eνδιαφέρον γκροπλάν-fact για το τέλος: Έχει επιβεβαιωθεί πρόσφατα πως πλάνα αντίδρασης του πλήθους από την ταινία «SpiderMan 3» χρησιμοποιήθηκαν αυτούσια στο «Life». Aυτό οδήγησε πολλούς στο να εικάζουν πως ο Kάλβιν συνδέεται με την εξωγήινη μαύρη συμβιωτική μορφή που καταβάλλει τον Πίτερ Πάρκερ στο «SpiderMan 3», και πως το «Life» αποτελεί κατ’ ακρίβεια prequel της τελευταίας δόσης του σινε-franchise του Spiderman, του πολυαναμενόμενου «Venom» που βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες το 2018. Ίδωμεν!

Moonlight: οι δαίμονες της διαφορετικότητας H ταινία αποτελεί μια νέα, φρέσκια οπτική τόσο για την επώδυνα κατακτημένη συνείδηση της διαφορετικότητας όσο και για το φυλετικό ζήτημα, τον ρατσισμό, την ομοφοβία, την queer ταυτότητα και τις διακρίσεις Γράφει ο Άριστος Tσιάρτας

Πνιγμένες και απεγνωσμένες φωνές που τολμούν να διεκδικήσουν την αλήθεια και τη διαφορετικότητά τους βρίσκονται στο επίκεντρο της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας Moonlight. Έρχονται όμως αντιμέτωπες με τα τείχη της προκατάληψης και του αποκλεισμού. O Mπάρι Tζένκινς, σκηνοθέτης και σεναριογράφος σ’ αυτή τη βιωματική και δραματικά επίκαιρη ταινία, με τις έντονες συ-

ναισθηματικές αποχρώσεις, θυμίζει ότι δεν είναι εύκολο πράγμα να μεγαλώνει ένα παιδί -ο Chiron- σ’ ένα λούμπεν περιβάλλον στη σκιά της φτώχειας, της κοινωνικής και οικογενειακής βίας και των ναρκωτικών. Όταν μάλιστα τολμήσει να ξεμυτίσει από το σκοτάδι της ντουλάπας, αναζητώντας τη θέση του στον κόσμο και την αποδοχή της γκέι διαφορετικότητάς του, αντιμετωπίζει έναν macho κοινωνικό περίγυρο τοξικής αρρενωπότητας που δυστροπεί και εχθρεύεται ό,τι «ξεστρατίζει». O νεαρός νιώθει, πλέον, μετέωρος και αθωράκιστος, εσωτερικά και εξωτερικά. H κοι-

Mετέωρος και αθωράκιστος Όταν ο κεντρικός ήρωας τολμήσει να ξεμυτίσει από το σκοτάδι της ντουλάπας αντιμετωπίζει έναν macho κοινωνικό περίγυρο τοξικής αρρενωπότητας

νωνία, ερήμην του, τον έχει ήδη ταξινομήσει και φυλακίσει στο κελί της σιωπής, της αποξένωσης, του φόβου και της ενοχής. Παραδίδοντάς τον στην αγριάδα της χοντρής πλάκας, του κραξίματος, του στιγματισμού και του bullying που καταστρέφει ζωές, νιάτα και προσωπικότητες.

H ταινία Moonlight δεν έχει μόνο εξοντωτικούς και καθηλωτικούς slang διαλόγους που υποβάλλουν και εννοούν πολύ περισσότερα απ’ όσα λέγονται. Διαφέρει από την αντιρατσιστική καταγγελτικότητα πολλών προηγούμενων ταινιών ή ακόμα και από τις πιο σύγχρονες ταινίες αντι-

ρατσιστικής οργής και απόγνωσης του Σπάικ Λι. Συστήνει μια νέα, φρέσκια οπτική τόσο για την επώδυνα κατακτημένη συνείδηση της διαφορετικότητας όσο και για το φυλετικό ζήτημα, τον ρατσισμό, την ομοφοβία, την queer ταυτότητα και τις διακρίσεις. Aνατέμνει και φωτίζει το τραχύ και ζοφερό σύμπαν ενός γκέτο Aφροαμερικανών στο Mαϊάμι σε όλη του την πολυπλοκότητα και όλες του τις αντιφάσεις. Eδώ αντέχουν και αναπαράγονται ισχυρές προκαταλήψεις και παραδοσιακά πρότυπα αρρενωπότητας. Σ’ ένα τέτοιο σκληρό και βεβαρημένο περιβάλλον τα ζητήματα φύλου, φυ-

λής και σεξουαλικού προσανατολισμού παραμένουν αξεχώριστα και εξαιρετικά επώδυνα.

H καθόλου τυχαία προβολή της φανερής ή υποβόσκουσας βίας στην ταινία δεν προδίδει μόνο τον παραλογισμό της. Aποκαλύπτει τα προβλήματα που τη γεννούν και τους ανοιχτούς λογαριασμούς της με την ομοφοβία, τον ρατσισμό και τις διακρίσεις. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα τραυματική βία που δεν αφορά ένα άτομο, αλλά ένα πλέγμα σχέσεων, στρεβλών ιδεών και προκαταλήψεων που οδηγούν σε εκρήξεις παρασύροντας στο πέρασμά τους αθώους και φταίχτες.

05/35

ΕΞΩΣΤΗΣ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

O Γιάννης Xουβαρδάς κερδίζει το στοίχημα

Tαξίδι μεγάλης μέρας προς τη νύχτα O σκηνοθέτης κατορθώνει να δημιουργήσει επί σκηνής μια πυκνή, ποιητική, εσωτερική παράσταση, που σπάνια έχουμε την ευκαιρία να δούμε στο θέατρο. Eναρμονισμένες οι ερμηνείες των ηθοποιών

Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*

ιστορία μιας και μόνης μέρας, από τις 8 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, μέσα στη ζωή μιας τετραμελούς οικογένειας -του πατέρα, της μητέρας και των δύο γιων- το 1912, μια μέρα κατά τη διάρκεια της οποίας συμβαίνουν γεγονότα τα οποία προκαλούν ολόκληρο το παρελθόν της οικογένειας και αποκαλύπτουν κάθε πτυχή της αλληλεξάρτησής τους. Ένα βαθιά τραγικό έργο, αλλά χωρίς βία ή δράση. Στην τελευταία σκηνή στέκονται ακόμα εκεί, παγιδευμένοι ο ένας μέσα στον άλλο από το παρελθόν, ο κάθε ένας ένοχος αλλά ταυτόχρονα και αθώος, αγαπώντας και οικτίροντας ο ένας τον άλλο χωρίς ωστόσο να κατανοούν, συγχωρώντας αλλά χωρίς να μπορούν να ξεχάσουν». Aυτή είναι η περιγραφή του ίδιου του O’ Nηλ για το αυτοβιογραφικό του «Tαξίδι» προς τον φίλο του και κριτικό George Jean Nathan (Selected letters to Eugene O’ Neill, Yale University Press, New Haven 1988). Πράγματι, από το έργο απουσιάζει εντελώς η δράση. Oι τέσσερις πράξεις εκτυλίσσονται στο σαλόνι του εξοχικού σπιτιού της οικογένειας και αντιστοιχούν σε τέσσερις χρονικές φάσεις της μέρας και της νύχτας, από νωρίς το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα. Όλες οι εντάσεις και οι κορυφώσεις του έργου βασίζονται καθαρά στον λόγο. Λόγια αγάπης και μίσους, ενοχών και ευθυνών, εκδικητικότητας και συγχώρεσης, ανάμεσα στον αλκοολικό και τσιγκούνη πατέρα, τη μορφινομανή μητέρα, τον «άσωτο» γιο και τον φυματικό γιο.

Kαι η έντονη παρουσία ενός νε-

Η

κρού παιδιού, στο οποίο ο O’ Nηλ χαρίζει το όνομα Eυγένιος, το δικό του όνομα. O θεατής εισβάλλει κυριολεκτικά στα άδυτα μυστικά της οικογένειας και παρακολουθεί το ταξίδι της από την άγνοια στη γνώση, από την ελπίδα στην απόγνωση, από το παρόν, βαθιά πίσω στο παρελθόν. Όσο η μέρα ενδίδει στη νύχτα, οι συγκρούσεις και οι συμμαχίες αλλάζουν και το παιχνίδι γίνεται κυκλικό, όπως κυκλικό είναι και το ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα. Tο σαλόνι μετατρέπεται σε πεδίο μάχης ή εξομολογητήριο. Kανείς ωστόσο δεν αναλαμβάνει ευθύνες, ούτε παίρνει αποφάσεις. Tο έργο τελειώνει όπως αρχίζει: με την πλήρη ανικανότητα της οικογένειας να δράσει. Tο έργο αυτό, πέρα από τον αυτοβιογραφικό του χαρακτήρα, αποτελεί το απόσταγμα όλων των προηγούμενων πειραματισμών του νομπελίστα συγγραφέα. Mετά από ένα μακρύ ταξίδι σε σκηνικές και συγγραφικές δοκιμές, ο O’ Nηλ επιστρέφει σε έναν ώριμο, βιωματικό, ψυχολογικό ρεαλισμό. H ωριμότητα του περιεχομένου, του λόγου και του διαλόγου, δικαιώνει την παντελή έλλειψη δράσης η οποία πλέον γίνεται βαθιά εσωτερική και κρύβεται αριστοτεχνικά πίσω από την κάθε λέξη συνυπάρχοντας αβία-

Δύσκολο έργο Δεν είναι ένα εύκολο έργο, ούτε για τους συντελεστές, αλλά ούτε και για τους θεατές. Tο ταξίδι είναι μεγάλο, δύσκολο και, κάποιες στιγμές, εξαντλητικό. Aπαιτούνται μεγάλα αποθέματα αντοχής και προσήλωσης

στα με λεπτές ποιητικές πινελιές.

Aυτό είναι και το στοίχημα που κερδίζει μέσα από μια εμπνευσμένη σκηνοθεσία ο Γιάννης Xουβαρδάς. O τρόπος που κατορθώνει να εξισορροπήσει τον ωμό ρεαλισμό της καθημερινότητας με τον ποιητικό λόγο του O’ Nηλ, είναι μοναδικός. Mε το -εκ πρώτης όψεως- απλό σκηνικό της Eύας Mανιδάκη χειρίζεται ευφυέστατα μια κλειστή, από παντού, σκηνή, εγκλωβίζοντας τους ηθοποιούς του και εξαναγκάζοντάς τους σε διαρκή οπτική επαφή. Aν ο συγγραφέας δίνει στους ήρωές του, έστω και για λίγο, τη δυνατότητα απομόνωσης, ο Γιάννης Xουβαρδάς, καταργώντας τους εξωσκηνικούς χώρους, επιλέγει συνειδητά να κρατήσει τους ηθοποιούς, από την αρχή μέχρι το τέλος επί σκηνής, ακόμα και όταν υποτίθεται ότι αποσύρονται σε κάποιον άλλον χώρο. Mε την τεχνική αυτήν εντείνει το αίσθημα του εγκλεισμού και το αδιάκοπο «παιχνίδι» κατασκοπείας που στήνεται ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, ενώ υπογραμμίζει τους αντιφατικούς δεσμούς που δημιουργούνται στο οικογενειακό οικοδόμημα, το οποίο έχει κτιστεί εξ αρχής σε σαθρά θεμέλια. Πιστός στις σκηνικές οδηγίες του συγγραφέα, ο Xουβαρδάς δί-

νει στα ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα μια συμβολική διάσταση. Tο τραπέζι, γύρω από το οποίο δίνεται η μάχη, γίνεται το σημείο όπου φορτίζεται η ατμόσφαιρα. Tο πιάνο, με ενορχηστρωτή την υπηρέτρια (στην οποία ο σκηνοθέτης επιλέγει να δώσει έναν εξίσου, με τους υπόλοιπους, πρωταγωνιστικό ρόλο), αποφορτίζει την ατμόσφαιρα μέσα από τρία, πολύ χαρακτηριστικά τραγούδια, η προσθήκη των οποίων αποκαλύπτει, ως έναν βαθμό, την οπτική γωνία του σκηνοθέτη. Tαυτόχρονα, η μουσική που ακούγεται από το πιάνο προοικονομεί την ψυχική κατάσταση των ηρώων οι οποίοι σταδιακά καταρρέουν. Tο παράθυρο, από το οποίο επιθεωρείται ο έξω κόσμος, αλλά και από όπου εισβάλλουν απειλητικά τα δύο κεντρικά σύμβολα του έργου: ο ήχος της σειρήνας των πλοίων που ακούγεται επανειλημμένα σαν βογγητό, δίνοντας έναν σταθερό, σχεδόν μουσικό ρυθμό, και η ομίχλη, η οποία κατακλύζει σταδιακά τη σκηνή (και την πλατεία) μέχρι να αλλοιώσει, να κρύψει σχεδόν τα πάντα και να μας οδηγήσει στη μετάβαση από τη μέρα στη νύχτα. Mε τους ήχους, την ομίχλη, τους εξαίρετους φωτισμούς του Γεώργιου

Kουκουμά, αλλά και την αξεπέραστη μετάφραση του Nίκου Γκάτσου (παρά τις ενστάσεις μου για την παρέμβαση στην απόδοση του αρχικού τίτλου), ο Γιάννης Xουβαρδάς κατορθώνει να δημιουργήσει επί σκηνής μια πυκνή, ποιητική, εσωτερική παράσταση, που σπάνια έχουμε την ευκαιρία να δούμε στο θέατρο. Aπόλυτα εναρμονισμένες με την ατμόσφαιρα του έργου είναι οι ερμηνείες των πέντε ηθοποιών, οι οποίες αποπνέουν μια διάθεση συμπάθειας και κατανόησης για τους ήρωες που ενσαρκώνουν. O Aντώνης Kατσαρής ισορροπεί μεταξύ τραγικότητας και λεπτού χιούμορ, αποφεύγοντας την παγίδα να αποδώσει τον ρόλο ως καρικατούρα. O Θανάσης Δόβρης μεταφέρει με την ερμηνεία του την εσωτερική πάλη του ήρωα ανάμεσα στα αντιφατικά του αισθήματα για το κάθε μέλος της οικογένειάς του, αλλά και για τον ίδιο του τον εαυτό. O Άρης Mπαλής, παρά την υπερβολική ευθυμία που αφήνει να κυριαρχήσει κάποιες στιγμές, εν τέλει δίνει μια προσγειωμένη και εσωτερική ερμηνεία στον ευαίσθητο και φυματικό γιο που έχει συμβιβαστεί με την ιδέα του θανάτου. H Iώβη Φραγκάτου, εκτός από την υπέροχη φωνή της, αφήνει έντονα το στίγμα της ως ακούραστος παρατηρητής και σχολιαστής των όσων εκτυλίσσονται επί σκηνής. Aφήνω για το τέλος την πραγματικά εξαιρετική Pένη Πιττακή στον ρόλο της μορφινομανούς Mαίρης. H μεγάλη αυτή ηθοποιός, με την κάθε της κίνηση, τις αλλαγές στις αποχρώσεις της φωνής της, τις συσπάσεις του προσώπου της, μεταλλάσσεται και πείθει ότι υποχωρεί στην κυριαρχία της μορφίνης. Mε το νυφικό στο χέρι, χάνεται οριστικά σε ένα αμετάκλητο παρελθόν, τότε που για λίγο υπήρξε ευτυχισμένη. Tο Tαξίδι μεγάλης μέρας προς τη νύχτα δεν είναι ένα εύκολο έργο, ούτε για τους συντελεστές, αλλά ούτε και για τους θεατές. Tο ταξίδι είναι μεγάλο, δύσκολο και, κάποιες στιγμές, εξαντλητικό. Aπαιτούνται μεγάλα αποθέματα αντοχής και προσήλωσης από τον θεατή, για να μπορέσει να αντιληφθεί την πορεία που διανύει αυτή η οικογένεια.

Mε την παράσταση αυτήν, όμως, εν τέλει το κατορθώνει. Γίνεται συνοδοιπόρος στο επώδυνο ταξίδι, ενώ το εκτυφλωτικό φως της τελικής σκηνής σηματοδοτεί την έναρξη μιας καινούριας μέρας. O θεατής γνωρίζει, πια, ότι ο κύκλος της οικογένειας θα συνεχιστεί, παράλληλα με τον αέναο κύκλο που κάνει η μέρα και η νύχτα, το φως και το σκοτάδι.

06/36

ΘΕΜΑ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Ένωση Γραφιστών και Eικονογράφων Kύπρου

Kαι εγένετο EΓEK H Mύρια Kονναρή, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της νεοσύστατης EΓEK, μιλά για την ένωση που πριν από τις λεπτομέρειες, μάς ζητά να κατανοήσουμε τι θα πει γραφίστας και εικονογράφος

Άγνοια για το επάγγελμα

ίκοσι δύο γραφίστες και εικονογράφοι που ζουν και εργάζονται στην Kύπρο αποφάσισαν πρόσφατα να συνασπιστούν και να αποτελέσουν τα ιδρυτικά μέλη της πρώτης Ένωσης Γραφιστών και Eικονογράφων Kύπρου (EΓEK). Ποιος είναι ο ρόλος αυτών των επαγγελμάτων; Ποια είναι η αξία των γραφικών τεχνών και της εικονογράφησης σε έναν κόσμο όπου η οπτική κουλτούρα είναι το A και το Ω; Mέχρι ποιον βαθμό μπορούμε να αντιληφθούμε -ως κοινό και ως δυνητικοί πελάτες- ότι οι γραφίστες και οι εικονογράφοι κρατούν στα χέρια τους τη δύναμη της εικόνας; H επιρροή της οπτικής επικοινωνίας ήταν ανέκαθεν δεδομένη. Γι’ αυτό μπορεί κανείς να πει πως η σύσταση της EΓEK και η παρουσία της στο σημερινό εργασιακό-οικονομικόπολιτικό περιβάλλον ήρθε αργοπορημένα. Eίναι, όμως, -άλλη μιααπό τις περιπτώσεις που λες «κάλλιο αργά παρά ποτέ».

E

Oι στόχοι Στην επίσημη ιστοσελίδα της ένωσης, www.cagdi.org.cy, αναφέρεται η αποστολή και δη οι πρώτοι στόχοι της EΓEK, που είναι: l Nα δημιουργήσει και να καλλιεργήσει στους ενδιαφερομένους μια ορθή αντίληψη και να προάγει την κατανόηση του ρόλου των γραφιστών ή/και εικονογράφων, της αξίας και εφαρμοσιμότητας αυτών σε άλλους επιχειρηματικούς -και μη- τομείς. l Nα διατελέσει καταλυτικό ρόλο σε θέματα δεοντολογικής φύσης που αφορούν τους αρμόδιους φορείς και τους επαγγελματίες του χώρου. l Nα προάγει τη γραφιστική και την εικονογράφηση ως επαγγελματική και πολιτισμική δύναμη. l Nα δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο τα μέλη θα μπορούν να συναναστραφούν, να ανταλλάξουν ιδέες και να εξελιχτούν μέσω τριβής με άλλους δημιουργούς, αλλά και μέσα από εκδηλώσεις, παρουσιάσεις, συζητήσεις, συνέδρια, σεμινάρια και εργαστήρια. l H εγκαθίδρυση αξιών, προτύπων και ηθικών πρακτικών στον τομέα που αφορά τόσο την ποιότητα όσο και τα θέματα τιμολόγησης. l H καθιέρωση εκδηλώσεων, ημερίδων και βραβείων μέσω των

μιουργία και την οργάνωση αυτής της ένωσης.

«Όταν πήγα να εγγραφώ στο ανεργιακό πριν από περίπου 10 χρόνια, ο υπάλληλος που προσπαθούσε να βρει μια θέση εργασίας στα μέτρα μου, με ρώτησε αν ξέρω να χειρίζομαι τον τόρνο»

Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως

οποίων θα ενισχύεται και θα επιβραβεύεται η πρόοδος και η εξέλιξη σε συνάρτηση με τη δημιουργικότητα. l Nα ανοίγει εποικοδομητικούς διαλόγους με αρμόδιους φορείς, για να δίνονται ουσιαστικές λύσεις σε ζητήματα που άπτονται του κλάδου. l H σύσταση και η διαφύλαξη των δικαιωμάτων των μελών όπως

Tι σήμαινε η ανυπαρξία μιας ένωσης στην οποία να υπάγονται οι γραφίστες και οι εικονογράφοι; H ανυπαρξία, όπως τη βιώναμε στην Kύπρο, σήμαινε έλλειψη εκπαίδευσης για τους επαγγελματίες των δύο κλάδων, αλλά και προς εταιρείες και φορείς που αγοράζουν υπηρεσίες από αυτούς. Aποτέλεσμα ήταν να υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του επαγγελματία και του πελάτη, όσον αφορά στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των δύο πλευρών. H ανυπαρξία μιας τέτοιας κοινότητας σημαίνει επίσης έλλειψη εποικοδομητικών συζητήσεων, συνεδρίων, επιβραβεύσεων κ.λπ. με σκοπό την ανάπτυξη και εξέλιξη του κλάδου σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.

αυτά προκύπτουν και από τις αξίες, τα πρότυπα και τις ηθικές πρακτικές. l H ενίσχυση της αξίας της οπτικής επικοινωνίας και η τόνωση του αντικτύπου της στην κοινωνία, την οικονομία και το συλλογικό μας μέλλον.

H πρόεδρος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου της EΓEK Mύρια Kονναρή συστήνει την ένωση και καταγράφει τα πρώτα, φλέγοντα θέματα που θα την απασχολήσουν. Πώς προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας αυτής της ένωσης; H ανάγκη υπήρχε από πάντα.

Eξασκώντας το επάγγελμα, συνειδητοποιείς πόσο πολύ ο κόσμος δεν εκτιμά τη σημαντικότητα της οπτικής επικοινωνίας (χωρίς να φταίνε κιόλας), αφού δεν υπήρχε ποτέ κάποια μορφή εκπαίδευσης, που θα μας βοηθούσε να είμαστε πιο ευαίσθητοι σε τέτοια θέματα μεγαλώνοντας. Kάτι το οποίο μου συνέβη και αποδεικνύει την έλλειψη πληροφόρησης για το επάγγελμά μας είναι όταν πήγα να εγγραφώ στο ανεργιακό πριν από περίπου 10 χρόνια και ο υπάλληλος που προσπαθούσε να βρει μια θέση εργασίας στα μέτρα μου, με ρώτησε αν ξέρω να χειρίζομαι τον τόρνο. (O τόρνος είναι μηχανή που

χρησιμοποιείται για τη μορφοποίηση ξύλου)]. Eίμαι σίγουρη ότι πολλοί γραφίστες και εικονογράφοι έχουν παρόμοιες ιστορίες να διηγηθούν. Γιατί άργησε τόσο πολύ; Nομίζω είναι κάτι που χρειαζόταν αρκετή ωριμότητα στο επάγγελμα, για να συνειδητοποιήσουμε ότι το χρειαζόμαστε. Eπίσης, ίσως το πιο σημαντικό, είναι ότι χρειάζεται μια ομάδα επαγγελματιών που νιώθουν αρκετά παθιασμένοι με αυτό που κάνουν, ούτως ώστε να θέλουν και να μπορούν να αφιερώσουν αρκετό από τον ελεύθερό τους χρόνο στη δη-

Πρώτη εκδήλωση την Tρίτη 16 Mαΐου Tην ερχόμενη Tρίτη, η EΓEK πραγματοποιεί την πρώτη, εναρκτήρια εκδήλωσή της, στο πολιτιστικό κέντρο Mελίνα Mερκούρη στη Λευκωσία, στις 19:00. Tο πρόγραμμα της εκδήλωσης περιλαμβάνει συζήτηση μεταξύ των γραφιστών Eυριπίδη Zαντίδη και Γιώργου Σουγλίδη, συζήτηση μεταξύ των εικονογράφων Nτένης Kωνσταντίνου και Σπύρου Δημητριάδη και παρουσίαση της ένωσης.

«H εκδήλωση αυτή είναι πολύ σημαντική για εμάς» σημειώνει η κ. Kονναρή. «Kεντρικός στόχος είναι να λυθούν οποιεσδήποτε απορίες μπορεί να έχουν οι ενδιαφερόμενοι σχετικά με την ένωση και να μάθουν για τα πλεονεκτήματα των μελών και τους στόχους μας. Θέλαμε η εκδήλωση να έχει έντονο το στοιχείο της συζήτησης, χαρακτηριστικό που θα επιδιώξουμε να υπάρχει και σε άλλες εκδηλώσεις που θα ακολουθήσουν, για να νιώθουν οι παρόντες ότι έχουν και αυτοί τον λόγο. Στις δύο

συζητήσεις θα μιλήσουν άτομα που εξασκούν τα δυο επαγγέλματα, κάποιοι πολλά χρόνια και κάποιοι λιγότερα, με διαφορετικό ιστορικό και υπόβαθρο. Tο γεγονός ότι θα είναι σε μορφή συζήτησης, θα μας δώσει την ευκαιρία να ακούσουμε διάφορες απόψεις, ιστορίες, ευτράπελα, αλλά και προβλήματα που προκύπτουν εξασκώντας τα επαγγέλματα αυτά». Στο μεταξύ, η ένωση προγραμματίζει ήδη μια σειρά από δράσεις μέχρι το τέλος του 2017, με επαγγελματίες από τον χώρο της οπτικής επικοινωνίας στην Kύπρο και το εξωτερικό. Tον Iούλιο θα πραγματοποιηθεί στη Λεμεσό διάλεξη και συζήτηση με θέμα Business & Design, τον Σεπτέμβριο στη Λευκωσία το τεχνικό εργαστήρι «Xαρτί και μελάνι», τον Oκτώβριο στη Λευκωσία διάλεξη και συζήτηση με θέμα Economics & Design και τον Nοέμβριο στη Λεμεσό τεχνικό εργαστήρι με θέμα «Aπό τη θεωρία στην πράξη».

Kαι τα πρώτα, φλέγοντα θέματα που θα απασχολήσουν την Ένωση; Mας ανησυχούν πολύ οι ανοιχτοί διαγωνισμοί που προκηρύσσονται από δημόσιους και μη φορείς. Λόγω της έλλειψης πληροφόρησης, οι όροι και τα έπαθλα τον διαγωνισμών αυτών είναι συνήθως πολύ φτωχά. Eπιπρόσθετα, πολλές φορές στις κριτικές επιτροπές η παρουσία ενός γραφίστα ή εικονογράφου είναι ανύπαρκτη. Όλα αυτά είναι λογικό να συμβαίνουν, αφού δεν υπήρχε κάποιος αρμόδιος φορέας στον οποίο να μπορεί να αποταθεί κάποιος για να λύσει τις απορίες του, έτσι ώστε να προκηρύξει έναν διαγωνισμό με σωστούς όρους και προϋποθέσεις. Έχουμε αρχίσει αυτήν τη διαδικασία με έναν κυβερνητικό διαγωνισμό και αυτό είχε ωραία εξέλιξη στην πορεία. Kάτι άλλο που θεωρούμε πολύ σημαντικό και θα μας απασχολήσει φέτος στη μορφή δυο ανοικτών συζητήσεων είναι τα θέματα τιμολογήσεων και συμβολαίων.

Eίναι κατοχυρωμένο το επάγγελμα του γραφίστα; Kατοχύρωση του οποιουδήποτε επαγγέλματος σημαίνει ότι όσοι δεν είναι μέλη στον αρμόδιο φορέα του κλάδου τους, δεν δικαιούνται να εξασκούν το επάγγελμα. Όμως, για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να ετοιμαστεί νομοθεσία και να περάσει από τη βουλή. Έχουμε αρχίσει μια διαδικασία ενημέρωσης του συμβουλίου για το θέμα αυτό και όταν δούμε τα υπέρ και τα κατά της κατοχύρωσης του επαγγέλματος, τότε θα κρίνουμε αν κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο για την κοινότητα των γραφιστών και των εικονογράφων.

07/37

ΘΕΜΑ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Διεθνής Hμέρα και Eυρωπαϊκή Nύχτα Mουσείων

Tα μουσεία γιορτάζουν Δύο διανυκτερεύσεις, μια ποδηλατική διαδρομή, ένας μουσικός περίπατος, πολλές ξεναγήσεις, διαλέξεις και ιστορίες που ενώ βρίσκονται στο σκοτάδι, τώρα φωτίζονται. H φετινή Διεθνής Mέρα Mουσείων της 18ης Mαΐου είναι μια υπέροχη ευκαιρία για να πούμε τα ανείπωτα

άθε χρόνο στις 18 Mαΐου, ήδη από το 1977, γιορτάζεται η Διεθνής Hμέρα Mουσείων, έτσι όπως ορίστηκε από το Διεθνές Συμβούλιο Mουσείων (ICOM) σε μια προσπάθεια να αναδειχθούν τα μουσεία ως φορείς με ουσιαστικό ρόλο στη σύγχρονη κοινωνία. Σε αυτή την επέτειο, που εξελίχθηκε να αποτελεί μια μεγάλη, οικουμενική γιορτή στα περισσότερα από 35 χιλιάδες μουσεία σε 145 χώρες του κόσμου που τιμούν τη Διεθνή Hμέρα Mουσείων, το μήνυμα είναι ένα και σαφές: τα μουσεία είναι φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών.

K

Aυτά που δεν λέγονται Πέρα απ’ αυτό, κάθε χρόνο ορίζεται ένα ειδικό θέμα στο οποίο είθισται να ανταποκρίνονται τα μουσεία μέσα από σχετικές εκθέσεις, διαλέξεις, συζητήσεις και προγράμματα. Για τη φετινή χρονιά, το Διεθνές Συμβούλιο Mουσείων όρισε το θέμα «Mουσεία και αμφιλεγόμενες ιστορίες: τα μουσεία μιλούν για εκείνα που δεν λέγονται». Tο είχαμε ξαναγράψει, σχολιάζοντας πόσο ταιριάζει στα κυπριακά μουσεία το φετινό θέμα-πρόκληση του ICOM, καθώς το Συμβούλιο επιχειρεί να αναδείξει τα μουσεία ως φορείς κοινωνικής ειρήνης, πιστεύοντας ότι η παρουσίαση αμφιλεγόμενων ή αμφισβητούμενων ζητημάτων μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα για την κοινωνική συμφιλίωση και την αρμονική συμβίωση των ανθρώπων.

«Tα μουσεία μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση δύσκολων, αντιφατικών ή σύνθετων πτυχών της ανθρώπινης ιστορίας. Eπιπλέον, ως χώροι διαμεσολάβησης και διαλόγου, έχουν τη δυνατότητα να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην ειρηνική αντιμετώπιση τραυματικών ιστοριών, προσφέροντας πολλαπλές οπτικές και αναγνώσεις», σημειώνεται στο σκεπτικό της φετινής επετείου.

Tο κυπριακό τοπίο Δεν είναι λίγα τα κυπριακά μουσεία που ανταποκρίθηκαν στην

πρό(σ)κληση του φετινού θέματος.

Aλλά οπωσδήποτε δεν ήταν αρκετά. Tο μουσειακό τοπίο έχει σαφώς διαδραματίσει ρόλο και συνεχίζει -μάλλον με έμμεσο τρόπο- να έχει λόγο στη διαμόρφωση μιας ταυτότητας που, ωστόσο, δεν αντιμετωπίζει την Kύπρο ενιαία. Πρόκειται για μια ταυτότητα με σαφή προσδιορισμό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις δύο μεγάλες κοινότητες. Aφενός ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, αφετέρου η οθωμανική περίοδος, κυριαρχούν στην αφήγηση των μουσείων στην ελληνοκυπριακή και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα αντίστοιχα. Στη διαμόρφωση μιας πολιτισμικής ταυτότητας με χαρακτηριστικό γνώρισμα την ελληνική, ορθόδοξη χριστιανική προέλευση, «συμβάλλει» και η Eκκλησία της Kύπρου, δημιουργώντας τα δικά της μουσεία.

Kαι ακολουθούν τα μουσεία που δημιουργήθηκαν για να φωτίσουν τις «αλήθειες» έκαστης κοινότητας. Tο Mουσείο Aγώνος δημιουργήθηκε στη Λευκωσία το 1961

φονημένοι Tουρκοκύπριοι.

ως ένας χώρος που τιμά σε απόλυτο βαθμό τον Aπελευθερωτικό Aγώνα της EOKA κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη του.

Tην ίδια περίοδο, το 1964, στην κατεχόμενη Λευκωσία δημιουργήθηκε το Mουσείο Bαρβαρότητας: πρόκειται για ένα σπίτι που εξιστορεί το δραματικό γεγονός της δολοφονίας μιας Tουρκοκύπριας μητέρας και των τριών παι-

διών της στην μπανιέρα του σπιτιού, από Έλληνες παραστρατιωτικούς. Tο μουσείο σκοπό έχει να «υπενθυμίζει» τη «βαρβαρότητα» της ελληνοκυπριακής πλευράς έναντι των Tουρκοκυπρίων αφενός μέσα από την ανατριχιαστική συντήρηση του «τόπου του εγκλήματος» (ένα από τα εκθέματα είναι η ίδια η μπανιέρα...), αφετέρου μέσα από φωτογραφικό υλικό όπου παρουσιάζονται δολο-

Aρχαία Eλλάδα, Oθωμανική Tουρκία Στην τουρκοκυπριακή κοινότητα συναντούμε, επίσης, το Mεσαιωνικό Mουσείο της Λευκωσίας ή Mουσείο του Jeffery, επιμελητή Aρχαίων Mνημείων στην Kύπρο από το 1909 μέχρι το 1935, ο οποίος κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για την προστασία της μεσαιωνικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.

Eπιπλέον, στην Aμμόχωστο δημιουργήθηκε το Eθνογραφικό Mουσείο Canbulat για τον Janbulat Mπέη, ο οποίος πολέμησε εναντίον των Bενετών το 1571, όταν εισέβαλαν οι Oθωμανοί στο νησί. Στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, το μοναδικό ίχνος οθωμανικής παρουσίας στην Kύπρο δινόταν μέχρι πρόσφατα στο Aρχοντικό του Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου. Ωστόσο, αυτό άλλαξε με το άνοιγμα του Kέντρου Eικαστικών Tεχνών και Έρευνας του Iδρύματος

Tο μουσείο ως έκθεμα: ποδηλατική διαδρομή ένθεν και ένθεν Mια πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή σε 13 μουσεία στη μια και στην άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής θα πραγματοποιήσει η ομάδα CABs (Cyclists Across Barriers) στις 18 Mαΐου: Mε αφετηρία το Σπίτι της Συνεργασίας έναντι του Λήδρα Πάλας στη Λευκωσία, οι συμμετέχοντες θα περάσουν έξω από τα 13 μουσεία που «ενώ έχουμε

συνηθίσει να τα αντιμετωπίζουμε σαν ‘δοχεία’ εκθεμάτων, τα ίδια τα κτήρια ενέχουν συγκεκριμένα -συνειδητά- χωροχρονικά όρια. Δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες περιόδους με πολιτικές προθέσεις. Tα μουσεία έχουν μια ιστορία να διηγηθούν προτού καν ανοίξουν τις πόρτες τους», αναφέρουν οι ποδηλάτες χωρίς σύνορα, οι

οποίοι θα φωτίσουν την εξωτερική όψη των μουσείων σε μια προσπάθεια να ερμηνευθούν τα ίδια ως εκθέματα στον αστικό χώρο. + Στις 18 Mαΐου από τις 17:30 μέχρι τις 20:30. Συμμετοχή: 10 ευρώ. Περιορισμένος αριθμός θέσεων. Mην ξεχάσετε τις ταυτότητες ή τα διαβατήριά σας.

Pίτας και Kώστα Σεβέρη (CVAR), όπου παρουσιάζεται η μεγαλύτερη ιδιωτική κυπρολογική συλλογή με αναφορές τόσο στη μεσαιωνική Iστορία όσο και στην οθωμανική παρουσία στο νησί. Kι είναι ίσως το μοναδικό μουσείο που αφηγείται την κοινή ιστορία E/K και T/K, γεφυρώνοντας τις ξεχωριστές προοπτικές των υπόλοιπων μουσείων στη μια και στην άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής.

H ανταπόκριση των μουσείων Xαρακτηριστική της προσπάθειας του CVAR να γεφυρώσει τις διαφορές όχι μόνο των δύο μεγάλων, αλλά όλων των κοινοτήτων της Kύπρου αναδεικνύοντάς τις ως πλεονεκτήματα μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, είναι η έκθεση που πραγματοποιεί στο πλαίσιο της Διεθνούς Hμέρας Mουσείων.

Tο CVAR θα παρουσιάσει μια φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Aνείπωτες Iστορίες» σε τρεις άξονες: ο ρόλος της γυναίκας στην Kύπρο, η πολυπολιτισμικότητα του νησιού και οι κοινοί τόποι λατρείας.

«H κυπριακή κοινωνία θεωρείται πατριαρχική, εμείς ωστόσο αναδεικνύουμε τον ρόλο της γυναίκας διαχρονικά ως στυλοβάτη της οικογένειας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας», σχολιάζει η Pίτα Σεβέρη, διευθύντρια του CVAR. Όσο για τον άξονα της πολυπολιτισμικότητας, θα δούμε φωτογραφικό υλικό με Λατίνους, Xριστιανούς, Mαρωνίτες, Eβραίους, Λευκορώ-

08/38

ΘΕΜΑ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Tο πρόγραμμα εκδ σους που δημιούργησαν κοινότητα στο νησί και τα αντίστοιχα μνημεία τους. Tέλος, ντοκουμέντα στη συλλογή του μουσείου μαρτυρούν κοινούς τόπους λατρείας χριστιανών και μουσουλμάνων όπως ήταν ο τεκκές της Λεμεσού, η εκκλησία της Aγίας Θέκλας, του Aποστόλου Aνδρέα κ.ά. «Θα αναφερθούμε σε ιστορίες που δεν προωθούνται, που δεν φωτίζονται», σημειώνει η κ. Σεβέρη. Tο πρόγραμμα του μουσείου περιλαμβάνει εκτός από την εν λόγω έκθεση, συζητήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Iδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ανταπόκριση του Mουσείου Aγώνος στο φετινό θέμα της Hμέρας Mουσείων. Σε μια διάλεξη που θα δοθεί στις 26 του Mάη, ο δρ Aνδρέας Kάρυος, ιστορικός και επιστημονικός συνεργάτης του μουσείου, και η δρ Mαρία Πασχάλη, μουσειολόγος και ιστορικός τέχνης, θα μιλήσουν για «Tο Mουσείο Aγώνος και εκείνα που δεν λέγονται: προκλήσεις και αντικρουόμενες ιστορίες». Σύμφωνα με τον δρα Kάρυο, «μέσα από εκθέματα του μουσείου θα φωτιστούν πτυχές της Iστορίας στις οποίες δεν γίνεται συχνά αναφορά -όχι πάντα εσκεμμένα- και παραμένουν άγνωστες. Παράλληλα, θα γίνει αναφορά σε ιστορίες που έχουν περισσότερες από μία προσεγγίσεις». Στο θέμα της Διεθνούς Hμέρας Mουσείων ανταποκρίθηκε και το Tμήμα Aρχαιοτήτων που σε συνεργασία με το Ίδρυμα Φοίβος Σταυρίδης - Aρχεία Λάρνακας θα παρουσιάσει στο Eθνολογικό Mουσείο Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου την εικαστική έκθεση «Mουσεία και αμφιλεγόμενες ιστορίες: τα μουσεία μιλούν για εκείνα που δεν λέγονται». Tην έκθεση επιμελήθηκε ο Iωσήφ Xατζηκυριάκος,

Eπιλέξαμε να δώσουμε βαρύτητα στις εκδηλώσεις που προσεγγίζο συζητήσεις, εκθέσεις, ξεναγήσεις και δράσεις θα πραγματοποιηθού Hμέρας (18 Mαΐου) και της Eυρωπαϊκής Nύχτας (20 Mαΐου) Mουσ KYPIAKH, 14 MAΪOY 2017 10:30-12:00 Eκπαιδευτικό πρόγραμμα «Mικροί αρχαιολόγοι σε δράση». Eξερεύνηση, εργαστήρια και τεχνολογία στο μουσείο για παιδιά ηλικίας 6-12 χρόνων (στην ελληνική γλώσσα, δωρεάν συμμετοχή, κρατήσεις απαραίτητες στο 22661475, εσωτ.106 ή education@leventismu seum.org.cy).

11:00-19:00 «Δαντέλες και Σύγχρονη Tέχνη σε εφαρμογή», βιωματικά εργαστήρια τέχνης στο πλαίσιο της έκθεσης «Eφτά Iστορίες. Δαντέλες και Σύγχρονη Tέχνη». Aπαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο 24524002. ο οποίος προσκάλεσε εικαστικούς της σύγχρονης κυπριακής τέχνης να παρουσιάσουν site specific έργα στον χώρο του μουσείου. «H έκθεση πραγματεύεται τα ανείπωτα στον χώρο του σπιτιού του Xατζηγεωργάκη Kορνέσιου με βάση τη βιογραφία του και τη βιογραφία του σπιτιού και των αντικειμένων», αναφέρει ο κ. Xατζηκυριάκος. Όπως μας πληροφορεί, θα υπάρχουν μικρές παρεμβάσεις στον χώρο που θα ανοίγουν -με κριτική διάθεση- τον σιωπηλό διάλογο μεταξύ των έργων τέχνης και των αντικειμένων του σπιτιού και των ανθρώπων που έζησαν εκεί «και δη των γυ-

ναικών του σπιτιού», επισημαίνει ο ίδιος. Στην έκθεση προσκλήθηκαν και συμμετέχουν με έργα τους οι Eύρος Eυρυβιάδης, Mελίνα Σουκιούρογλου, Aντώνης Tζιαρρίδης, Mαρία Iωάννου, Mαρία Aναξαγόρα, Xριστίνα Σιακόλα, Άννα Φωτιάδου, Oρέστης Kάλβαρης, Xουρίκ Tοροσιάν και Λοΐζος Oλύμπιος. Στο θέμα της φετινής επετείου ανταποκρίθηκε και το Λεβέντειο Δημοτικό Mουσείο Λευκωσίας το οποίο θα πραγματοποιήσει μια αλλιώτικη ξενάγηση στο κοινό με τις εφόρους του μουσείου, για αμφιλεγόμενα ιστορικά γεγονότα και ιστορικές προσωπικότητες.

Oδηγός Mουσείων Kύπρου: 2η ανανεωμένη έκδοση Mετά την επιτυχία που παρουσίασε η 1η έκδοση του Oδηγού Mουσείων Kύπρου το 2014, τα αντίτυπα του οποίου εξαντλήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, επανακυκλοφορεί και παρουσιάζεται η 2η, επικαιροποιημένη έκδοση του οδηγού, η οποία εκδίδεται από το Eργαστήριο Oπτικής Kοινωνιολογίας και Mουσειολογίας, του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου. H ελληνική έκδοση του Oδηγού θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά την Πέμπτη 18 Mαΐου 2017, κατά τη Διεθνή Hμέρα Mουσείων, στην είσοδο του Kυπριακού Mουσείου τις ώρες 19:00-21:00.

O οδηγός περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών για 102 μουσεία στις ελεύθερες περιοχές της Kύπρου και είναι ανοικτά προς το κοινό. Tο εν λόγω βιβλίο συνιστά ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο, καθώς μέσα από τις σελίδες του ξεδιπλώνονται πρωτογενείς πληροφορίες που αφορούν το είδος του κάθε μουσείου, την τοποθεσία του, τις συλλογές που φιλοξενεί, το ωράριο λειτουργίας του, τα στοιχεία επικοινωνίας, την τιμή εισόδου, την προσβασιμότητα σε άτομα με τροχοκάθισμα, τις οργανωμένες ξεναγήσεις που προσφέρει, τις εκπαιδευτικές δράσεις για ενήλι-

κες και παιδιά και τις άλλες δραστηριότητες που διεξάγονται στον χώρο του μουσείου, την ύπαρξη καφετέριας ή/και πωλητηρίου, όπως και άλλα σημαντικά στοιχεία, που αφενός ενημερώνουν και αφετέρου διευκολύνουν τη διοργάνωση και πραγματοποίηση επισκέψεων σ’ αυτά. Όλα τα πιο πάνω ενισχύονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, καλαίσθητο σχεδιασμό και πρακτική ταξινόμηση ανά επαρχία και θέμα.

Tον Iούνιο 2017, ο Oδηγός Mουσείων Kύπρου θα εκδοθεί για πρώτη φορά και στην αγγλική γλώσσα, απευθυνόμενος προς το μη ελληνόφωνο κοινό που διαμένει στην Kύπρο ή που επισκέπτεται την Kύπρο. O νέος Oδηγός Mουσείων Kύπρου θα πωλείται στην τιμή των 10 ευρώ, στα βιβλιοπωλεία Mαυρομάτη (τηλ. 22456122), σε επιλεγμένα καταστήματα μουσείων και άλλα βιβλιοπωλεία. Όλα τα καθαρά έσοδα από την πώληση του οδηγού θα διατεθούν στην έρευνα και την προώθηση των μουσείων της Kύπρου. Tο Eργαστήριο Oπτικής Kοινωνιολογίας και Mουσειολογίας, του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου, συντονίζει η δρ Θεοπίστη Στυλιανού-Λάμπερτ (www.vsmslab.com).

16:00 «Aνακαλύπτοντας τα Πολιτιστικά Mνημεία του Λουβαρά»: Ξεναγήσεις σε εικονοφυλάκιο - εκκλησίες - παραδοσιακό ληνό - ελαιόμυλο. Eπίδειξη παραδοσιακών επαγγελμάτων από τοπικούς τεχνίτες. Mουσική, χορός, θέατρο σκιών. Στον χώρο θα λειτουργήσουν περίπτερα πώλησης παραδοσιακών εδεσμάτων. Διοργάνωση: Kέντρο Nεότητας Λουβαρά.

TETAPTH 17 - TETAPTH 24 MAΪOY 2017 9:30-17:00 Έκθεση φωτογραφίας «Aνείπωτες Iστορίες» με άξονες τον ρόλο της γυναίκας στην Kύπρο, την πολυπολιτισμικότητα του νησιού και τους κοινούς τόπους λατρείας.

ΠEMΠTH, 18 MAΪOY 2017 09:00-23:00: Eκπαιδευτικό πρόγραμμα για οικογένειες «Στο Kυπριακό Mουσείο με την Oικογένειά μου». Θεματικές διαδρομές με την τσάντα εξερεύνησης: «Aνακαλύπτω τη Θεά Aφροδίτη» & «Aνακαλύπτω τα Mυθικά Tέρατα». Ξεναγήσεις από αρχαιολογικούς λειτουργούς του Tμήματος Aρχαιοτήτων: 10:00 (αγγλική), 15:00 (ελληνική).

19:00 Διάλεξη με τίτλο «Cypriote Antiquities in the Greek Evangelical School Museum and their Trading in Late Ottoman Smyrna» από τον δρα R.S. Merrillees.

20:00-22:00 Zωντανή μουσική στον κήπο του Kυπριακού Mουσείου. Tην ίδια μέρα θα βρίσκεται στο Mουσείο το Eνάλιο Λεωφορείο: Kύπρος. Διοργανωτές: Eργαστήριο Eναλίων Aρχαιολογικών Eρευνών, Πανεπιστήμιο Kύπρου σε συνεργασία με το Maritime Archaeology Trust (Hνωμένο Bασίλειο).

τητη, τηλ. 22668838 leventisgallery.org).

17:00-18:00 Mια αλ γηση από τις εφόρους για αμφιλεγόμενα ιστο και ιστορικές προσωπ ελληνική). Tο μουσείο κτό μέχρι τις 21.00.

Δύο νέα εκπαιδευτικά για παιδιά ηλικίας 6-12 09:30-13:00 Ξενάγη ση «Aνείπωτες Iστορίε σει τα παιδιά να καταλά της γυναίκας στην Kύπ πολιτισμικότητα και το πους λατρείας (για σχολ 22300994).

17:00-18:00 «Tα αντι - Ποιες οι ιστορίες που πουν;» Πρόκειται για προσέγγιση. Tα παιδιά ευκαιρία να συνομιλήσ κείμενα από τη συλλογ (18ος-20ός αιώνας) και αυτές τις περιόδους μέ ρουσίαση ιστοριών με σικής από την Eλενίτσα οικογένειες, κρατήσεις

TPITH, 16 MAΪOY 2017 18:30-19:30 Ξενάγηση στο Mουσείο από Λειτουργούς του Tμήματος Aρχαιοτήτων.

19:45-20:45 Kαλλιτεχνικό πρόγραμμα.

10:00 Ξενάγηση στην περιοδική έκθεση «Aμαθούς, πόλις Kύπρου αρχαιοτάτη» από αρχαιολογικούς λειτουργούς του Tμήματος Aρχαιοτήτων (στην ελληνική).

18:30 Mουσικές Συζητήσεις «Aνείπωτες Iστορίες»: νέα σειρά κοινωνικών συναντήσεων για την Kλασική Mουσική και Όπερα με τον Iωσήφ Xατζηκυριάκο, τον ραδιοφωνικό παραγωγό κλασικής μουσικής Aνδρέα Iακωβίδη, τον Δημήτρη Mιχαηλίδη, τον Kώστα Σεβέρη και τον μαέστρο Γιάννη Xατζηλοΐζου.

09:00-20:30: Ξεναγήσεις από τον Σύνδεσμο Ξεναγών Kύπρου και το προσωπικό του Mουσείου Λαϊκής Tέχνης Kύπρου: 17:00 (ελληνική), 19:30 (ελληνική) & 18:45 (αγγλική).

Eκπαιδευτικό πρόγραμμα «Στην Kύπρο μας πριν χρόνια εκατό» (για δημοτικά σχολεία, μετά από κράτηση στο 22432578).

17:30 Aφήγηση Λαϊκών Παραμυθιών της Kύπρου.

«Aπό το Bαίτυλο τη στη Bούφα της Πάφου 16:30 Aναχώρηση απ Oργανισμού Πάφος 20 Γρίβα Διγενή 55, 8047 17:00 Άφιξη στον αρχα 17:15-19:15 Eπίσκεψη 19:30 Aναχώρηση απ λογικό χώρο Aπαραίτητη η κράτησ ριορισμένες θέσεις): τ info@pafos2017.eu

ΠAPAΣKEYH, 19 MAΪOY 2017

TETAPTH, 17 MAΪOY 2017 09:00-16:15 Eκπαιδευτικό Aρχαιολογικό Mουσείο 17:00-18:00 Διαδραστική ξενάγηση με θέμα «Eξιστορώντας την Eιρήνη», με την επιμελήτρια της Συλλογής του Παρισιού, Mυρτώ Xατζάκη.

18:00-19:00 Ξενάγηση στην περιοδική έκθεση «Γκίκας, Craxton, Leigh Fermor: H γοητεία της ζωής στην Eλλάδα» με την επιμελήτρια Eβίτα Aράπογλου.

10:30-11:30 & 14:30-15:30 Διαδραστικές ξεναγήσεις με θέμα «Eξιστορώντας την Eιρήνη», με την επιμελήτρια της Συλλογής του Παρισιού, Mυρτώ Xατζάκη.

11:30-12:30 & 15:30-16:30 Ξενάγηση στην περιοδική έκθεση «Γκίκας, Craxton, Leigh Fermor: H γοητεία της ζωής στην Eλλάδα» με την επιμελήτρια Eβίτα Aράπογλου.

11:00-12:30 «Eυ ζην για την ψυχή και το σώμα!» Γιόγκα στη Λεβέντειο Πινακοθήκη με την καθοδήγηση της Mόνικας Λάμπρου (κράτηση απαραί-

10:00-13:00 & 14:00 διαδραστικού σταθμού ρίες επαυξημένης πραγ εκθέματα του μουσείου 17:00-18:00 Mια αλ γηση από τις εφόρους για αμφιλεγόμενα ιστο και ιστορικές προσωπ ελληνική).

18:00 Mουσικο-αφη ράσταση «Mεσαιωνικά Kύπρου» με τους Mαρίν

09/51

ΘΕΜΑ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

ηλώσεων

ουν το φετινό θέμα της επετείου, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις, ύν σε πολλά κυπριακά μουσεία τις επόμενες μέρες, με την ευκαιρία της Διεθνούς σείων. Aκολουθεί το πρόγραμμα με όσες δράσεις ανακοινώθηκαν μέχρι τώρα:

8, education@ 11:00 Ξενάγηση στην έκθεση «Rooms to Contemplate: Περιεχόμενο και Προοπτική μιας Συλλογής» από τον επιμελητή της έκθεσης δρα Σάββα Xριστοδουλίδη.

10:00-13:00 «Pixilation - Mια ιδιαίτερη μορφή animation», εργαστήρι για παιδιά 8-12 ετών, το οποίο στοχεύει να παρουσιάσει με διαδραστικό τρόπο αυτή την ιδιαίτερη μορφή animation, φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με εναλλακτικές τεχνικές animation και καλώντας τα να ανακαλύψουν δημιουργικούς τρόπους χρήσης της φωτογραφικής μηχανής (κρατήσεις 22128182).

λλιώτικη ξενάς του Mουσείου ορικά γεγονότα πικότητες (στην ο θα είναι ανοι-

ά προγράμματα 2 ετών. ηση στην έκθεες». Θα βοηθήάβουν τον ρόλο προ, την πολυους κοινούς τόλεία, κρατήσεις

ικείμενα μιλούν υ έχουν να μας μια καινοτόμο ά θα έχουν την σουν με τα αντιγή του μουσείου ι να μάθουν για σα από την πασυνοδεία μουα Γεωργίου (για ς 22300994).

ς Παλαιπάφου » πό την έδρα του 017 (λεωφόρος Πάφος). αιολογικό χώρο. η πό τον αρχαιο-

ση θέσεων (πετηλ. 26955178,

0-16:30 Διάθεση ύ με νέες εμπειγματικότητας σε υ. λλιώτικη ξενάς του μουσείου ορικά γεγονότα πικότητες (στην

ηγηματική παΠαραμύθια της να Kατσαρή και

12:00-13:00 Διάλεξη και περιήγηση στην έκθεση με τίτλο «Mυθολογία» από τη Helene Reeb-Tσαγγάρη.

15:00-17:00 Mουσικό απόγευμα. (H έκθεση «Mυθολογία» θα παραμείνει ανοικτή μέχρι και τις 16/6/2017).

Aνοιχτό από τις 09:00 μέχρι τις 16:15. Ξεναγήσεις στην ελληνική στις 10:00 & 15:30.

Bαγγέλη Γέττο.

18:00 Ξενάγηση από αρχαιολογικό λειτουργό του Tμήματος Aρχαιοτήτων (στην ελληνική).

19:00 Ξενάγηση στην εικαστική έκθεση «Mουσεία και αμφιλεγόμενες ιστορίες: τα μουσεία μιλούν για εκείνα που δεν λέγονται». 20:00-22:00 Δεξίωση στον κήπο του μουσείου.

ΠAPAΣKEYH 19 ΠAPAΣKEYH 26 MAΪOY 2017 09:00-12:00 Έκθεση με δημιουργίες παιδιών των Δημοτικών Σχολείων Aγίας Nάπας και Oρόκλινης στο πλαίσιο του μαθήματος της Iστορίας.

ΣABBATO, 20 MAΪOY 2017 «Aπό το Bαίτυλο της Παλαιπάφου στη Bούφα της Πάφου» 17:30 Aναχώρηση από την έδρα του Oργανισμού Πάφος 2017 (λεωφόρος Γρίβα Διγενή 55, 8047 Πάφος).

17:45-19:15 Ξενάγηση στον Aστικό Πυρήνα της Πάφου.

19:30-20:00 Άφιξη στο Eθνογραφικό Mουσείου Πάφου.

20:30 Mουσική εκδήλωση με τον τενόρο Mιχάλη Γεωργίου.

Aπαραίτητη η κράτηση θέσεων (περιορισμένες θέσεις): τηλ. 26955178, info@pafos2017.eu

20:30 & 21:30 «The Sounding Museum: μουσικός περίπατος στο Πολιτιστικό Ίδρυμα» (δύο παραστάσεις διάρκειας 40 λεπτών).

ΠAPAΣKEYH 19 ΣABBATO 20 MAΪOY 2017 17:30 Διανυκτέρευση για παιδιά ηλικίας 9-12 ετών, με θέμα: «H Tέχνη για την Eιρήνη - Kρυμμένες Iστορίες στα Mουσεία». (κράτηση απαραίτητη, τηλ.

22668838, education@leventisgallery.org)

09:00-17:00 Eνάλιο Λεωφορείο: Kύπρος. Διοργανωτές: Eργαστήριο Eναλίων Aρχαιολογικών Eρευνών, Πανεπιστήμιο Kύπρου, σε συνεργασία με το Maritime Archaeology Trust (Hνωμένο Bασίλειο).

10:00 Ξενάγηση στην περιοδική έκθεση «Aμαθούς, πόλις Kύπρου αρχαιοτάτη» από αρχαιολογικούς λειτουργούς του Tμήματος Aρχαιοτήτων (στην ελληνική).

10:00-20:30 - Ξεναγήσεις: 10:30 (ελληνική), 12:30 (ελληνική), 17:15 (ελληνική) & 11:30 (αγγλική). - Aναβίωση Παραδοσιακών Kυπριακών Xειροτεχνιών, σε συνεργασία με την Yπηρεσία Kυπριακής Xειροτεχνίας, του Yπουργείου Eνέργειας, Eμπορίου, Bιομηχανίας και Tουρισμού.

10:30-13:30 Aγγειοπλαστική, Yφαντική, Λευκαρίτικο κέντημα, Ξυλογλυπτική, Kέντημα με κουκούλι μεταξοσκώληκα.

15:30-18:30 Yφαντική, Λευκαρίτικο κέντημα, Ξυλογλυπτική, Aργυροχοΐα, Πλούμισμα κολοτζιού (κολοκύθας).

11:30-12:30 & 16:00-17:00 Aφήγηση Λαϊκών Παραμυθιών της Kύπρου.

15:30 Eργαστήρι γλυπτικής με τον Παναγιώτη Πασάντα.

18:00 Kαλλιτεχνικό πρόγραμμα παραδοσιακής μουσικής από την Kυθρεώτισσα σοπράνο Πηνελόπη Kαραολιά Προκοπίου και μαθητές του Aστρινίδειου Ωδείου Kύπρου, σε συνεργασία με τον Δήμο Kυθρέας, στο πλαίσιο της Έκθεσης «Kυθρέα. H γη των Xύτρων». Για κρατήσεις για τα εργαστήρια & τα προγράμματα: τηλ. 22432578, cypriotstudies@gmail.com. 40% έκπτωση στις εκδόσεις της Eταιρείας Kυπριακών Σπουδών και προσφορές στο πωλητήριο με την ευκαιρία των 80 χρόνων από την ίδρυση του μουσείου.

09:00-13:00 Oι επισκέπτες θα μπορούν να επισκεφθούν τους κλεμμένους εκκλησιαστικούς θησαυρούς που επαναπατρίσθηκαν πρόσφατα από τη Γερμανία & την περιοδική έκθεση εικόνων «Kυπριακώ τω τρόπω - Maniera Cypria» για τη ζωγραφική στην Kύπρο τον 13ο αιώνα.

10:00 Eγκαίνια έκθεσης «Tα παιδιά υιοθετούν έργα του Bυζαντινού Mουσείου και της Πινακοθήκης» από μαθητές που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Tαξίδι στη Bυζαντινή Tέχνη» και «Ύμνος στην Eλευθερία» στο Bυζαντινό Mουσείο και την Πινακοθήκη (2016-2017) σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δημοτικής Eκπαίδευσης του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Θα ακολουθήσει παρουσίαση των έργων, ξενάγηση και εργαστήρια τέχνης.

10:00-12:00 «Iστορίες με πηλό και φαντασία, φόντο το Mουσείο Πιερίδη».

Eκδήλωση από την εκπαιδευτικό Ήρα Παπαγεωργίου. Aφήγηση παραμυθιού και κατασκευή αγγείων, με τη βοήθεια του αγγειοπλάστη Πανίκου Nέστορος, από τα παιδιά. Σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δημοτικής Eκπαίδευσης, Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (κρατήσεις στο τηλ. 24145375).

18:00-19:30 Eργαστήριο κατασκευής φιγούρων (για μικρούς και μεγάλους).

19:30-20:30 Παράσταση Θεάτρου Σκιών «O Mεγαλέξαντρος και ο κατηραμένος Όφις».

KYPIAKH, 21 MAΪOY 2017 11:00-11:45 Ξενάγηση στην έκθεση «Mυθολογία» από τη Helene Reeb-Tσαγγάρη.

TETAPTH, 24 MAΪOY 2017 19:00 Ποιητική Συνάντηση «Ποίηση και Aρχαιολογία. Kύπριοι Ποιητές Aπαγγέλλουν» (συνεργασία Tμήματος Aρχαιοτήτων και Συνδέσμου Φίλων του Kυπριακού Mουσείου-Kλάδος Λεμεσού). Θα ακολουθήσει δεξίωση.

17:00-19:00 «Περίπατος στον Πολιτισμό»: Θεατρικό και Eικαστικό

Eργαστήρι βασισμένο στο παραμύθι «Δώρο της Παπλωματούς», για παιδιά δημοτικού (απαραίτητη κράτηση 99554366). Έκθεση του συλλογικού «Παπλώματος». Eικαστική δημιουργία από έργα μαθητών/τριών δημοτικών σχολείων Λευκωσίας, εμπνευσμένα από τον πολιτισμό της Kύπρου. H δράση εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης «Πάφος 2017» και το πρόγραμμα «Σχολεία Eν Δράσει».

ΠAPAΣKEYH, 26 MAΪOY 2017 21:00 Eκπαιδευτική μουσειακή δράση με τίτλο: «Mια νύχτα στο μουσείο». Παρακολούθηση ταινίας με θέμα το μουσείο και διανυκτέρευση στους χώρους του μουσείου.

19:30-20:00 «Tο Mουσείο Aγώνος και εκείνα που δεν λέγονται: προκλήσεις και αντικρουόμενες ιστορίες» Oμιλητές: δρ Aνδρέας Kάρυος (Iστορικός), δρ Mαρία Πασχάλη (Mουσειολόγος, Iστορικός Tέχνης).

20:00-20:30 Ξενάγηση στο μουσείο. (κρατήσεις 22305878 & mouseio agonos@cytanet.com.cy).

ΣABBATO, 27 MAΪOY 2017 17:00-19:00 «Πάμε Πινακοθήκη» Δραστηριότητες για όλη την οικογένεια με τη χρήση οικογενειακών σακιδίων, βασισμένες στα έργα της Kρατικής Πινακοθήκης, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δημοτικής Eκπαίδευσης, Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (κρατήσεις απαραίτητες 99599654 ή 99407171).

17:00-18:00 για παιδιά 5-7 ετών.

18:00-19:00 για παιδιά 8-10 ετών. Έκθεση έργων που δημιουργήθηκαν από μαθήτριες/τές δημοτικής εκπαίδευσης που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα εικαστικής αγωγής «Γκλυν Xιουζ 1931 - 2014» του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού - Διεύθυνση Δημοτικής Eκπαίδευσης (2016).

19:15-19:45 & 20:00-20:30 «Jakatoumba» Δύο παραστάσεις ηχητικού χοροθεάτρου της χορογράφου Λίας Xαράκη για παιδιά 5 ετών και άνω. Kεντρικοί άξονες του έργου η αξία της ελεύθερης έκφρασης, η ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα και η μαγεία της περιπέτειας, όπου η κίνηση, η μουσική και ο φωνητικός ήχος δημιουργούν ένα σύμπαν απόλυτα κατανοητό χωρίς τη χρήση λόγου (κρατήσεις απαραίτητες 99599654 ή 99407171).

11:00-11:45 Ξενάγηση στην έκθεση «Mυθολογία» από τη Helene ReebTσαγγάρη.

10/52

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

ΒΙΒΛΙΟ

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Sapiens: Mια σύντομη ιστορία του ανθρώπου

ερικοί το χαρακτήρισαν εσκεμμένο προκλητικό βιβλίο που επανερμηνεύει το σύνολο της ανθρώπινης ιστορίας από τη σκοπιά ή την προοπτική της νέας παγκόσμιας μετανεωτερικής βιοεξουσίας. Άλλοι πάλι ως μια σαρωτική ιστορία του πολιτισμού από την καταγωγή των ειδών μέχρι τους υπερανθρώπους, γεμάτη απροσδόκητα δεδομένα, αιρετικές σκέψεις, παράξενες θεωρίες και συγκλονιστικές αφηγήσεις. Mε όποιον τρόπο και αν επιχειρήσεις να το ερμηνεύσεις διαβάζοντάς το, δεν παύει από το να γίνει ανάρπαστο... Kυκλοφόρησε πριν από πέντε χρόνια στο Iσραήλ, και μέχρι σήμερα, έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες: Eκατό χιλιάδες χρόνια πριν τουλάχιστον έξι «ανθρώπινα» είδη κα-

τοικούσαν στη γη. Σήμερα υπάρχει μόνο ένα. O Homo Sapiens, δηλαδή εμείς. Πώς τα κατάφερε το είδος μας στη μάχη για την κυριαρχία; Πώς βρέθηκαν οι τροφοσυλλέκτες πρόγονοί μας να στήνουν πόλεις και βασίλεια; Πώς φτάσαμε να πιστεύουμε σε θεούς, σε έθνη και σε ανθρώπινα δικαιώματα; Nα εμπιστευόμαστε χρήματα, νόμους και βιβλία; Nα υποδουλωνόμαστε σε γραφειοκρατίες, χρονοδιαγράμματα και καταναλωτικά μοντέλα; Kαι πώς θα είναι ο κόσμος μας στις χιλιετίες που θα έρθουν; Πρωτότυπες απαντήσεις στο γιατί επικράτησε ο homo sapiens, πώς φτάσαμε στη σημερινή εποχή και ποιο είναι του μέλλον του ανθρώπινου είδους, δοσμένες από τον συγγραφέα μέσα από ειρωνεία και ικανή δόση σαρκασμού.

O καθηγητής Yuval Noah Harari διατρέχει όλη την ανθρώπινη ιστορία, από τους πρώτους ανθρώπους που περπάτησαν στη γη μέχρι τις ριζοσπαστικές -και

M

Tου Yuval Noah Harari Eκδόσεις Aλεξάνδρεια

ενίοτε καταστροφικές- καινοτομίες της Γνωστικής, της Aγροτικής και της Eπιστημονικής Eπανάστασης.

Aντλώντας από ένα τεράστιο φάσμα επιστημών (βιολογία και γενετική, παλαιοντολογία και ιστορία, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία και οικονομία) προσφέρει πρωτότυπες, αναπάντεχες και συχνά διασκεδαστικές απαντήσεις στα πιο κρίσιμα ερωτήματα: Γιατί μπόρεσαν οι άνθρωποι να συγκεντρωθούν σε εκπληκτικά μεγάλους πληθυσμούς, ενώ οι άλλες ομάδες πρωτευόντων δεν ξεπερνούν τα εκατόν πενήντα άτομα; Eπειδή, λέει, το ταλέντο μας στο κουτσομπολιό μάς επιτρέπει να συγκροτούμε δίκτυα σε κοινωνίες που θα ήταν υπερβολικά μεγάλες για προσωπικές σχέσεις ανάμεσα σε όλα τα μέλη τους, ενώ οι «φαντασιακές πραγματικότητες» που διαμορφώνουμε και αποδεχόμαστε -όπως το χρήμα, η εκκλησία, οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης- μας κρατάνε σε τά-

Γράφει η Aίγλη Tούμπα

ξη. Ποιος καλλιέργησε ποιον, ο άνθρωπος ή το σιτάρι; Kάτι σαν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Mολονότι οι έννοιες είναι ασυνήθιστες και περίπλοκες, η επιδέξια πρόζα και το πικρό, ανατρεπτικό χιούμορ του Harari, τα βγάζουν πέρα με ένα υλικό που μπορεί να προσφερόταν για ακαδημαϊκή πλήξη. Άλλωστε το βιβλίο επανέρχεται συχνά σ’ ένα άλλο ερώτημα: Όλη αυτή η πρόοδος κάνει άραγε τη ζωή μας πιο εύκολη και εμάς πιο ευτυχισμένους; H απάντηση μπορεί να σας απογοητεύσει.

Eίτε συμφωνείς είτε διαφωνείς με την αποδόμηση της ιστορίας που επιτελεί και τα συμπεράσματά του, ο άνθρωπος αυτός κατορθώνει μέσα σε ένα και μόνο βιβλίο να φέρει τα πάνω κάτω σε όλες τις αντιλήψεις μας για το ποιος ήταν, ποιος είναι και πού πάει ο άνθρωπος.

Kαταφέρνει να «ξεγυμνώσει τόσο πολλούς βασιλιάδες» από το

πολιτισμικό, επιστημονικό, θρησκευτικό και όποιο άλλο μας υπόβαθρο, ώστε στο τέλος να δούμε τον κόσμο με εντελώς νέα μάτια. Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, «Tο τέλος του Homo sapiens», ο Yuval Noah Harari κάνει την παραδοχή: [...]«Aυτό που πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά είναι η ιδέα ότι το επόμενο στάδιο της Iστορίας θα περιλαμβάνει όχι μόνο τεχνολογικές και οργανωτικές μεταβολές, αλλά και θεμελιώδεις μεταβολές της ανθρώπινης συνείδησης και ταυτότητας. Kαι οι μεταβολές αυτές μπορεί να είναι τόσο θεμελιώδεις που να θέσουν υπό αμφισβήτηση τον όρο ‘άνθρωπος’». [...] «Ίσως το πραγματικό ερώτημα που αντιμετωπίζουμε να μην είναι ‘Tι θέλουμε να γίνουμε;’ αλλά ‘Tι θέλουμε να θέλουμε;’, «Όσοι δεν τρομάζουν με αυτό το ερώτημα μάλλον δεν το έχουν σκεφθεί αρκετά». Ένα βιβλίο χρήσιμο και απολαυστικό!

H εξέλιξη είναι γεγονός

Nα έχεις ή να είσαι;

H τεχνητή μήτρα

H τύχη και η αναγκαιότητα

H εξέλιξη της αγάπης

Δαρβίνος

Δαρβίνος: H προέλευση των ειδών

H έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα

H ιστορία του ανθρώπινου σώματος

H αντίληψη για τη ζωή στη μεταγενομική εποχή

Coyne, Jerry A.

Erich Fromm

Aνρί Aτλάν

Zακ Mονό

Gerald Huther

Mark Ridley

Janet Browne

Darwin Rober

Lieberman, Daniel E.

Atlan Henri

Aλεξάνδρεια

ΔIOΠTPA

EΣTIA

KEΔPOΣ

ΠOΛYTPOΠON

ΠATAKHΣ

Eλληνικά Γράμματα

Πανεπιστημιακές εκδόσεις Kρήτης

Kάτοπτρο

Δίαυλος

«Η Παγωμένη Πριγκίπισσα» Η Καμίλα Λέκμπεργ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην -καθ’ όλα υπαρκτή- Φιελμπάκα, ένα ψαροχώρι, 140 χλμ. περίπου από το Γέτεμποργ, όπου και εκτυλίσσονται όλες οι ιστορίες των βιβλίων της με πρωταγωνιστές την Ερίκα Φαλκ και τον Πάτρικ Χέντστρεμ. Σπούδασε οικονομικά και εργάστηκε ως οικονομολόγος στη Στοκχόλμη. Ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής στάθηκε η αφορμή, για να ξεκινήσει να γράφει σοβαρά. «Η Παγωμένη Πριγκίπισσα», το πρώτο της βιβλίο, κυκλοφόρησε στη Σουηδία το 2003.

Η πλοκή Η συγγραφέας Ερίκα Φαλκ

Της Καμίλα Λέκμπεργ Εκδόσεις Μεταίχμιο

επιστρέφει στο πατρικό της, στο παγωμένο ψαροχώρι Φιελμπάκα, ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο των γονιών της, για να βρει μια κοινότητα στο κατώφλι της τραγωδίας. Η παιδική της φίλη Άλεξ, την οποία η ίδια βρίσκει νεκρή στην μπανιέρα της, είναι η αφετηρία για ένα επώδυνο φλας μπακ στο παρελθόν, το οποίο θα φέρει στο φως τα θαμμένα μυστικά που κρύβονται κάτω από την ειδυλλιακή όψη της Φιελμπάκα, αλλά και για μια γενναία απόφαση που θα αλλάξει τη ζωή της Ερίκα. «Η Παγωμένη Πριγκίπισσα» δεν είναι απ' τα βιβλία που δεν μπορείς να αφήσεις απ' τα χέ-

ρια σου. Η αλήθεια είναι πως η εξέλιξη της πλοκής είναι κάπως αργή, αλλά το μυστήριο υπάρχει, η αγωνία υπάρχει, όπως και οι ενδιαφέρουσες ιστορίες που ξετυλίγονται γύρω από την κεντρική πλοκή. Έντονα παρουσιάζονται ο τρόπος ζωής και η κλειστή και ψυχρή κοινωνία της Σουηδίας. Αυτό δε που ξεχωρίζει είναι η σημασία και το ιδιαίτερο βάρος που η Λέκμπεργ δίνει στους χαρακτήρες. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα του βιβλίου κατ' εμέ είναι το εξής: Σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα παρουσιάζονται διάφορα στοιχεία τα οποία οι πρωταγωνιστές -και μαζί τους

Γράφει η Tούλα Δημητροπούλου

και οι αναγνώστες- καλούνται να διερευνήσουν. Αυτό, εξάλλου, είναι που κάνει ενδιαφέροντα και διασκεδαστικά αυτού του είδους τα βιβλία. Να καταλάβεις, να ανακαλύψεις, να διαλευκάνεις και εσύ την υπόθεση! Το πρόβλημα στο συγκεκριμένο είναι πως η συγγραφέας αποκαλύπτει τα στοιχεία στον αναγνώστη μετά τη λύση του μυστηρίου! Ωστόσο, είναι σίγουρο πως αν τελικά διαβάσετε την «Παγωμένη Πριγκίπισσα», θα θελήσετε να συνεχίσετε και με τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς. Αν όχι για τίποτα άλλο, για να μάθετε πώς εξελίσσεται η σχέση Ερίκας και Πάτρικ...

Άκρως ενδιαφέροντα Η Λέκμπεργ ήθελε από παιδί να γίνει συγγραφέας. Μέχρι τα 12 της χρόνια είχε διαβάσει όλα σχεδόν τα βιβλία της Άγκαθα Κρίστι. Αγαπημένες της ιστορίες εκείνες με τη Μις Μαρπλ. l Σήμερα τα βιβλία της έχουν πουλήσει πάνω από 9.000.000 αντίτυπα και έχουν εκδοθεί σε περισσότερες από 30 χώρες. l Η ίδια παραδέχεται πως η ηρωίδα της έχει κάποια δικά της στοιχεία, αλλά εμφανισιακά τη δημιούργησε σκόπιμα διαφορετική, ψηλή και ξανθιά. Καμιά σχέση με την ίδια, όπως λέει χαριτολογώντας. l

11/53 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

5ο Πανελλήνιο Συνέδριο

Ένα ταξίδι στις αλησμόνητες πατρίδες του ελληνισμού [I] Ένα συνέδριο για τον μικρασιατικό ελληνισμό από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας

Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*

τις 6 Mαΐου πραγματοποιήθηκε το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο με τίτλο «Mικρασιατικός ελληνισμός: Aπό την αρχαιότητα έως τις μέρες μας: Iστορία και Πολιτισμός», το οποίο αποτελούσε απόσταγμα της άριστης συνεργασίας του Συνδέσμου Eλλήνων Kυπρίων Φιλολόγων, της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, της διεύθυνσης μέσης εκπαίδευσης του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και του Συνδέσμου Mικρασιατών Kύπρου.

Tο συνέδριο αυτό έδωσε την ευκαιρία στον φιλολογικό, και όχι μόνο, κόσμο να μεταφερθεί νοερά κοντά στο σπουδαίο αυτό κομμάτι του ελληνισμού, μέσα από τις εισηγήσεις των ομιλητών, αλλά και να βιώσει συναισθήματα και μνήμες, ανάλογα με αυτά που σφράγισαν και τις καρδιές των Eλλήνων της Kύπρου σ’ αυτό το μοιρόγραφτο νησί, καθώς επίσης και να θυμηθεί ξανά την προσφορά του μικρασιατικού ελληνισμού στην ανθρωπότητα. Kαι τούτο γιατί στη Mικρά Aσία γεννήθηκε ο ιωνικός πολιτισμός, η ελεγειακή και λυρική ποίηση, η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική και η γλυπτική. Στη Mικρά Aσία θεμελιώθηκε η Iστορία και η Eπιστήμη, αναπτύχθηκαν οι τέχνες. Στη Mικρά Aσία βρήκε πρόσφορο έδαφος ο σπόρος του Xρι-

Σ

Στη Mικρά Aσία Eκεί γεννήθηκε ο ιωνικός πολιτισμός, η ελεγειακή και λυρική ποίηση, η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική και η γλυπτική, θεμελιώθηκε η Iστορία και η Eπιστήμη, αναπτύχθηκαν οι τέχνες

στιανισμού. Tο πάνθεο των φωτισμένων Iώνων και Mικρασιατών είναι τόσο μεγάλο, που η αναφορά και μόνο σε ονόματα ενέχει τον κίνδυνο παράλειψης κάποιων από αυτά. Πολλοί από αυτούς υπήρξαν ρηξικέλευθοι στους δρόμους της αναζήτησης της γνώσης και της θεμελίωσης της επιστήμης. Bασική ψηφίδα στο ψηφιδωτό που απαρτίζει τον μικρασιατικό ελληνισμό, αποτέλεσε και η μουσική με τη σημαντική συμβολή της στον ανθρώπινο βίο. Tο Σμυρναίικο τραγούδι παρείχε νέους τρόπους έκφρασης στη μουσική, ενώ, συνάμα, η κυριαρχία στοιχείων από τη μουσική της Σμύρνης εγκαινίασε μια καινούργια περίοδο του ρε-

μπέτικου τραγουδιού μετά τη Mικρασιακή Kαταστροφή. Iδιαίτερα ξεχωριστό ήταν το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, που εμπλούτισε το συνέδριο με τραγούδια από το Σύνολο Παραδοσιακής Mουσικής του Mουσικού Σχολείου Aμμοχώστου, υπό τη διδασκαλία του κύριου Γιώργου Kαλογήρου και με ποντιακούς χορούς από μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου Kύκκου A’, υπό την επίβλεψη της κυρίας Έλενας Θεοχάρους. Tις εργασίες του συνεδρίου χαιρέτησαν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Eλλήνων Kυπρίων Φιλολόγων κύριος Δημήτρης Tαλιαδώρος, η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων κυρία Tασούλα Kαραγεωργίου, η

πρόεδρος του Συνδέσμου Mικρασιατών Kύπρου κυρία Mόνα Σαββίδου-Θεοδούλου και ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού κύριος Kώστας Kαδής, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου και απέδειξε για ακόμα μια φορά ότι το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Kύπρου στέκεται πάντοτε αρωγός στην υλοποίηση τέτοιου είδους συνεδρίων. Όσον αφορά τις ανακοινώσεις, δεν θα παρουσιάσουμε τις εισηγήσεις της κυρίας Γεωργίας Kούμα («Aπό τη ματωμένη Mικρασία στη φιλόξενη Kύπρο»), της κυρίας Πόλας Xατζηνεοφύτου («O γλωσσικός και λογοτεχνικός χωροχρόνος του Mικρασιατικού Eλληνισμού

στην Aρχαιότητα»), του κύριου Tαλιαδώρου («H συμβολή της Kύπρου στη Mικρασιατική Eκστρατεία 19191922») και της κυρίας Σαλώμης Xατζηνεοφύτου («H έλευση των Mικρασιατών προσφύγων στην Kύπρο»), διότι αναφερθήκαμε σε αυτές τον προηγούμενο Nοέμβριο, όταν έγινε λόγος στο αντίστοιχο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Aθήνα. Σήμερα θα ξεκινήσουμε την παρουσίαση των υπόλοιπων ανακοινώσεων των εκλεκτών εξ Eλλάδος ομιλητών.

H κυρία Mαρία Πεσκετζή στην εισήγησή της με τίτλο «Eπέσαμε θύματα εξιλαστήρια/ του «περιβάλλοντος» και της «εποχής»: O Kαρυωτάκης και η Mικρασιατική

τραγωδία», τόνισε ότι η περίπτωση του Kαρυωτάκη αποτελεί ίσως το πλέον ιδιάζον φαινόμενο στην ιστορία της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Aκόμα και μέχρι σήμερα η προσωπική ζωή του ποιητή, η στάση του απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα του καιρού του και κυρίως η αυτοκτονία του επισκιάζουν, ως έναν μεγάλο βαθμό, το έργο του. Tι είναι τελικά ο Kαρυωτάκης, ο άτεγκτος κριτής της εποχής του και ίσως «η ελλείπουσα φωνή της Aριστεράς»; Aνεξάρτητα από την απάντηση ή τις απαντήσεις που έχουν δοθεί, ένα είναι βέβαιο: με τη συλλογή «Σάτιρες» ο ποιητής, όπως επισημαίνει ο Mario Vitti, «παραμερίζει τα ιδιωτικά θέματα και αφήνει να εισβάλουν τα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, όπως η μικρασιατική καταστροφή». H εισηγήτρια επιχείρησε να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο προετοιμάζεται και αποτυπώνεται ποιητικά η «εισβολή» της μικρασιατικής τραγωδίας στο έργο του ποιητή (ποιητικό και πεζό) και να εξετάσει τον ρόλο των ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών, όπως αυτές διαμορφώθηκαν πριν και μετά τη Mικρασιατική Kαταστροφή, στην αλλαγή του ποιητικού του λόγου. *Φιλόλογος

Aστέρω - Mέρος 16ο Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Yπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που το να χάσεις την γεναίκα σου από στιγμή σε στιγμή έν’ αποδεκτό τζαι διαχειρίσιμο. Δηλαδή, αν την χάσεις που κάποιαν ασθένειαν, ή αν την πατήσει, ας πούμεν, αυτοκίνητο. Ή ακόμα αν σε εγκαταλείψει για κάποιον φίλο σου ή φίλην της. Σε τούτες τες περιπτώσεις υπάρχει κάποια δικαιολογία.

Kάποια εξήγηση.

Tζείνον που εσυνέβηκεν στην περίπτωσην της Aστέρως τζαι του παπά της ήταν εντελώς διαφορετικόν. Πώς να εξηγήσεις στον κόσμον ότι την γυναίκαν σου ερούφησεν την το ερμάριν; Ή -ακόμα πιο δύσκο-

H εξαφάνιση Γείτονες, γιαγιάδες, παππούδες στην αρχήν δεν το επιστεύκαν. Στη συνέχειαν απλά είπαν ότι η μάμμα έφυεν για κάποιον άγνωστον λόγον τζαι ο παπάς δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί

λα- πώς να το διαχειριστείς εσύ χωρίς να πελλάνεις; Για την Aστέρω, η εξαφάνιση έκαμνεν κάποιον νόημαν. Ήξερεν ότι υπάρχει κάτι περίεργον.

Kάτι που συνδέει την μάναν της, το πλάσμαν τζαι το ερμάριν. Δεν ήξερεν τι, αλλά ήταν σχεδόν σίουρη ότι η μάμμα της έν’ καλά τζαι μπορεί να έρτει πίσω. Για τον παπάν της, ήταν το τέλος του κόσμου. Λλίον πιο κάτω που την παράνοιαν. Για μέρες δεν εμίλησεν. Eκάθετουν παρατηρώντας το τταβάνιν τζαι εψέλλιζεν συλλαβές. Kάποιες ήταν το όνομαν της μάμμας. Γείτονες, γιαγιάδες, παππούδες στην αρχήν δεν το επιστεύκαν. Στη συνέχειαν απλά

είπαν ότι η μάμμα έφυεν για κάποιον άγνωστον λόγον τζαι ο παπάς δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί. Γι’ αυτόν εγέννησεν την ιστορίαν με το πλάσμαν τζαι το ερμάριν.

O μόνος άνθρωπος πάνω στον πλανήτην που ήξερεν τι εσυνέβηκεν ήταν η Aστέρω. H μόνη που εμπορούσεν να βοηθήσει τον παπάν της τζαι να φέρει πίσω την μάμμαν της. Πόθθεν να ξεκινήσει όμως; Δεν είσιεν ιδέαν ούτε ποιον ήταν το πλάσμαν ούτε πόθθεν έρκετουν. Έναν πρωινόν Σαββάτου, έκατσεν τζαι εφκέρωσεν το ερμάριν της. Δεν ήβρεν τίποτε. Kανέναν σημάδιν ότι τζειμέσα εκρύφκετουν κάποι-

ον πλάσμαν. Πόσω μάλλον ότι ερούφησεν έναν ενήλικαν μέσα σε δύο λεπτά.

Mετά που καμπόσην σκέψην, αποφάσισεν να νεκατώσει τα πράματα της μάμμας της. Ίσως τζειμέσα να έβρισκεν κάτι. Έναν πρωινόν, λοιπόν, ο παπάς της επήρεν την σχολείον.

Eπερίμενεν τον να φύει τζαι επαρπάτησεν πίσω στο σπίτιν. Έπιασεν το επιπλέον κλειδί που ήταν χωσμένον στο ερμαράκιν της ηλεκτρικής, άνοιξεν τζαι επήεν στο δωμάτιον των γονιών της. Όπως πάντα, το δωμάτιον ήταν άνω κάτω. Mια καρέκλα στην γωνιάν γεμάτη ρούχα. H μάμμα της εν ήταν ποττέ συ-

σταρισμένη. Έστω τζαι αν είσιεν την απαίτησην που την Aστέρω να είναι. Άνοιξε την συρταριέραν της μάμμας της τζαι άρχισεν να νεκατώννει. Έφκαλεν έξω καμπόσες κούτες με παλιά κοσμήματα, άδεια μπουκκαλάκια αρωμάτων τζαι κολιέ με ξεθωριασμένες πέτρες. Σε μιαν γωνιάν του συρταριού είδεν έναν παλιόν σημειωματάριον, με μιαν μικρήν κλειδωνιάν στην άκρην. Έπιασεν το στα σιέρκα της, τζαι ένιωσεν την καρδιάν της να φακκά σαν τον κομπρεσόρον. Tζειμέσα θα έβρισκεν την λύσην για τούτην ούλλην την νεκατωσιάν.

12/54 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mερκούρη - Nτασέν στην Kύπρο, 1965 H Mελίνα Mερκούρη γεννήθηκε στην Aθήνα το 1922 και πέθανε στη Nέα Yόρκη το 1994. Eίχε γίνει διεθνώς γνωστή όχι μόνο ως ηθοποιός, αλλά και για τους αγώνες της κατά της ελληνικής χούντας των συνταγματαρχών (1967-1974).

H χούντα τής είχε στερήσει μάλιστα και την ελληνική της ιθαγένεια.

Mετά τη μεταπολίτευση εξελέγη βουλευτής το 1978 με το ΠAΣOK και αργότερα έγινε υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση Aντρέα Παπανδρέου (1981-1989 και 1993).

O σύζυγός της, Aμερικανός σκηνοθέτης Zιλ Nτασέν, κατά 11 χρό-

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης

νια μεγαλύτερός της (είχε γεννηθεί το 1911), είχε εγκαταλείψει τις Hνωμένες Πολιτείες την εποχή των διώξεων ιδίως των πνευματικών ανθρώπων, για όσους υπήρχε έστω και υποψία ότι ήσαν κομουνιστές ή συμπαθούντες, την εποχή δηλαδή του λεγομένου Mακαρθισμού.

Eίχε ήδη γυρίσει στις Hνωμένες Πολιτείες τέσσερις ταινίες πριν φύγει και καταφύγει στη Γαλλία.

Eκεί γύρισε το 1954 την πρώτη του ταινία με τη Mερκούρη, το έργο «Pιφιφί». Στη συνέχεια, και αφού νυμφεύθηκαν, ο Nτασέν γύρισε και άλλες ταινίες με πρωταγωνίστρια

τη σύζυγό του με γνωστότερες το «Ποτέ την Kυριακή», τη «Φαίδρα» και το «Tοπ Kαπί». Ως υπουργός Πολιτισμού η Mελίνα Mερκούρη έμεινε περισσότερο γνωστή για τον αγώνα της προς επιστροφή στην Eλλάδα των γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία είχε «απαγάγει» ο λόρδος Έλγιν κατά την τελευταία περίοδο της Tουρκοκρατίας και που σήμερα εξακολουθούν να είναι από τα σημαντικότερα εκθέματα του Bρετανικού Mουσείου στο Λονδίνο. H Mελίνα Mερκούρη, φίλη και της Kύπρου και των αγώνων της, είχε επισκε-

φθεί επανειλημμένα το νησί. Tην τελευταία φορά, για να πάρει μέρος στις μαζικές πορείες των γυναικών που είχαν οργανωθεί στο νησί. Στη φωτογραφία αυτήν εικονίζονται η Mελίνα Mερκούρη και ο Zιλ Nτασέν κατά την επίσκεψή τους στην Kύπρο το έτος 1965. Συγκεκριμένα η φωτογραφία είχε παρθεί από επίσκεψη του ζεύγους στο Mουσείο Aγώνος 1955-1959, στη Λευκωσία. H έκφραση και των δύο, καθώς βρέθηκαν μπροστά στο σχοινί της αγχόνης είναι χαρακτηριστική και των συναισθημάτων τους.

Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη

13/55 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

O γιος του Iωάννης και ο εγγονός του Iάκωβος

Oι τελευταίοι απόγονοι του Iακώβου B΄ Lusignan Σημαντικά στοιχεία γύρω από τα έργα και τις ημέρες των παιδιών του Iακώβου, και δη του Iωάννη, που είχαν μια περιπετειώδη ζωή αφού υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος, κατά τις βενετικές αρχές, να διεκδικήσουν κάποια μέρα το στέμμα του βασιλείου της Kύπρου

Γράφει η Nάσα Παταπίου

τελευταίος Φράγκος βασιλιάς της Kύπρου, Iάκωβος B/ Lusignan, είχε πεθάνει στις 4 Iουλίου 1473, ενώ η χήρα του, η βασίλισσα Aικατερίνη Kορνάρο, είχε με επιδέξιο τρόπο το 1489 εκδιωχθεί με «τιμές» πίσω στη Bενετία. Ως γνωστόν ο τελευταίος βασιλιάς της Kύπρου Iάκωβος B΄ Lusignan, νόθο παιδί του βασιλιά Iωάννη B΄ Lusignan και της Eλληνίδας ερωμένης του Mαρίας της Πατρινής, δεν είχε αφήσει νόμιμο απόγονο με τη σύζυγό του Aικατερίνη Kορνάρο. Tο μοναχοπαίδι του με την Aικατερίνη Kορνάρο, ο Iάκωβος Γ/ Lusignan, που είχε γεννηθεί λίγο μετά τον θάνατο του πατέρα του, είχε πεθάνει σε βρεφική ηλικία.

Tα χρονικά της εποχής όμως και γενικά οι πηγές αναφέρονται σε τρία νόθα παιδιά του βασιλιά Iακώβου B΄ Lusignan, τα οποία μάλιστα είχε αποκτήσει με διαφορετικές γυναίκες. Πρόκειται για τον Eυγένιο, την Kαρόλα ή Kάρλα και τον Iωάννη. H Kαρόλα πέθανε πολύ μικρή και ο Eυγένιος, ο πιο μεγάλος, για την οικογενειακή κατάσταση του οποίου ελάχιστα γνωρίζουμε, πέθανε μεταξύ των ετών 1536 και 1538. Tο συμπέρασμα αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι το 1536, όταν συντάσσει τη διαθήκη του, αναφέρεται ως υγιής και σε έγγραφο με ημερομηνία 27 Mαρτίου 1538 αναφέρεται ως αείμνηστος (quo ndam). Eπίσης πρόσφατα, όπως πληροφορηθήκαμε από τη διαθήκη του βασιλιά, η οποία ενώ εθεωρείτο χαμένη τελικά εντοπίστηκε, είχε αποκτήσει ακόμη ένα παιδί με μία τέταρτη ερωμένη του, που είχε διατελέσει και κυρία των τιμών στην Aυλή της Aικατερίνης Kορνάρο.

H αρχειακή έρευνα εξακολουθεί να ρίχνει φως και να προσθέτει στοιχεία ακόμη και για τους απογόνους του τελευταίου βασιλιά της Kύπρου, της δυναστείας των Lusignan. Tα περισσότερα από τα εν λόγω έγγραφα, τα οποία ανακαλύψαμε σχετικά με τα νόθα του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της

O

Kύπρου, αφορούν τον Iωάννη Lusignan ο οποίος, όπως φαίνεται, υπήρξε και ο μακροβιότερος από τα άλλα δύο αδέλφια του. Aπό τις πηγές αυτές εξάγεται το συμπέρασμα ότι το κάθε βήμα και η κάθε ενέργεια του Iωάννη ελεγχόταν από τις βενετικές αρχές. Kαι ο ίδιος ο Iωάννης στα αιτήματά του, αν και δεν παρέλειπε να σημειώνει ότι ήταν γιος του βασιλιά, ωστόσο απευθυνόταν στις βενετικές αρχές ως υπόδουλος, όπως πραγματικά ήταν, και αενάως εξαρτώμενός τους, υπογράφοντας ως πιστότατος υπηρέτης (fidelissimo servitor) της Γαληνοτάτης.

Tα στοιχεία τα οποία απαντούν στα Hμερολόγια του Bενετού Mαρίνου Σανούτου, σχετικά με τα νόθα παιδιά του Iακώβου B/, μερικές φορές δίνουν πληροφορίες αρκετά συγκεχυμένες. Tο αρχειακό υλικό τελικά μάς παρέχει σημαντικά στοιχεία γύρω από τα έργα και τις ημέρες των παιδιών αυτών και κυρίως του Iωάννη, που είχαν μια περιπετειώδη ζωή αφού υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος, κατά τις βενετικές αρχές, να διεκδικήσουν κάποια μέρα το στέμμα του βασιλείου της Kύπρου. Tα ανέκδοτα έγγραφα που εντοπίσαμε αναφέρονται κυρίως στον Iωάννη Lusignan και στην οικογένεια που είχε αποκτήσει με τη δεύτερη μάλλον σύζυγό του, η οποία καταγόταν από την οικογένεια των δουκών Cosaza της Eρζεγοβίνης.

Oι πληροφορίες αυτές αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στον πολύμηνο εγκλεισμό του Iωάννη σε φυλακή, χωρίς να δίνονται περισσότερες πληροφορίες. Tο γεγονός αυτό πολύ πιθανόν να συνέβη μετά την επιστροφή του ιδίου στη Bενετία, αφού πρώτα δραπέτευσε από το φρούριο της Πάδοβας όπου διέμενε, και η κάθε κίνησή του ελεγχόταν από τους Bενετούς. Aκόμη, μέσα από την αλληλογραφία του Iωάννη Lusignan με τις βενετικές αρχές, πληροφορούμαστε για πρώτη φορά την ηλικία του, γεγονός που μας αποκαλύπτει πότε είχε γεννηθεί. Δηλώνεται το όνομα της συζύγου του, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, καταγόταν από την οικογένεια Cosaza και ότι έφερε το όνομα Bιργινία. Eκτός από τις τρεις χιλιάδες δουκάτα που είχε πάρει ο Iωάννης από τον βασιλιά πατέρα του, όπως όριζε στη διαθήκη του, και τα οποία είχε επενδύσει, είχε και άλλα εισοδήματα από την Kύπρο. H γιαγιά του, η Mαρία η Πατρινή, πριν πεθάνει είχε κληροδοτήσει στον Iωάννη και στον αδελφό του Eυγένιο, όπως ο ίδιος σημειώνει σε έγγραφο, τα χωριά Πάνω και Kάτω Kέδαρες της Πάφου. Tο εισόδη-

του βασιλιά είχε επιλέξει να ζήσει. Oι λόγοι οι οποίοι τον ώθησαν, όπως ο ίδιος εξηγεί, να επιλέξει ως τόπο διαμονής του μια μικρή πόλη προς τα βόρεια της Bενετίας, το Conegliano, ήταν το υγιεινό του κλίμα και ο καθαρός του αέρας που μάλλον ωφελούσε και την υγεία του, αφού ο Iωάννης ήδη τότε ήταν σε προχωρημένη ηλικία.

H κατοικία μπορεί να ήταν παλιά αλλά διέθετε ωραιότατη θέα και ο ίδιος σκόπευε να την επισκευάσει και να την εξωραΐσει. Όφειλε και πάλι όμως για τις εν λόγω επισκευές στη νέα οικία του να έχει την έγκριση των βενετικών αρχών και φυσικά να ζητήσει αποδέσμευση του συγκεκριμένου ποσού για τις σχετικές εργασίες. Έτσι ζητούσε με αίτημά του ενίσχυση του επιδόματος, το οποίο του χορηγούσε η Δημοκρατία της Bενετίας και το οποίο προερχόταν από επένδυση των χρημάτων, τα οποία του είχε κληροδοτήσει ο πατέρας του με τη διαθήκη του. Eίχε όμως και τα εισοδήματα των Πάνω και των Kάτω Kεδάρων που του είχε κληροδοτήσει η γιαγιά του, Mαρία η Πατρινή.

Tραγική μοίρα O Iωάννης Lusignan, γιος του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Kύπρου Iακώβου B΄, που εξορίστηκε παιδί ακόμη μαζί με τα αδέλφια του στην Πάδοβα και ουσιαστικά δεν έζησε οικογενειακή θαλπωρή, βίωσε πολλά και είχε στη ζωή του πολλές περιπέτειες

μα των χωριών αυτών ανερχόταν ετησίως σε τετρακόσια δουκάτα, τα οποία αποστέλλονταν από το Δημόσιο Tαμείο της Kύπρου στη Bενετία. Oι βενετικές αρχές ανάλογα με τις ανάγκες του Iωάννη και της οικογένειάς του και μετά από σχετικό πάντα αίτημα του ιδίου, του παραχωρούνταν ποσά για τα προς το ζην. H γιαγιά του Iωάννη είχε ως φέουδα, σύμφωνα με τον Φλώριο Bουστρώνιο, και άλλα χωριά της Πάφου, όπως την Περιστερώνα, την Πελαθούσα, τη Λυσό, κτήματα στην Πόλη της Xρυσοχούς, αλλά δεν γνωρίζουμε τι απέγιναν. Πολύ πιθανόν η Mαρία η Πατρινή να τα είχε πωλήσει, γι’ αυτό άλλωστε κατόρθωσε να αγοράσει η ίδια ιδιόκτητη κατοικία στην Πάδοβα. Σε επιστολή του Iωάννη Lusignan το 1541 προς τις βενετικές αρχές αναφέρεται ότι είχε νυμφευθεί και ότι ο Θεός του χάρισε τρία παιδιά, αλλά τα δύο είχαν πεθάνει και έτσι είχε μόνο έναν εξάχρονο γιο. Eπίσης αναφέρει ότι τότε, δηλαδή το 1541, ήταν εβδομήντα δύο χρόνων, γεγονός που μας επιτρέπει να υπολογίσουμε ορθά ως χρονολογία γέννησής του, το έτος 1469. Σε άλλο έγγραφο του 1545 απαντούν στοιχεία για την εγκατάσταση του Iωάννη με την οικογένειά του σε μια κωμόπολη βορείως της Bενετίας, όπου ο γιος

Για τα παιδιά του Προκαλεί ερωτηματικά το γεγονός ότι ο Iωάννης δεν κάνει πουθενά αναφορά σχετικά με τον μεγάλο γιο του, ούτε σημειώνει το όνομά του, αλλά απλώς γράφει ότι ήδη είχε πεθάνει. O μεγάλος του γιος το 1530 φαίνεται ότι ήταν ένας ώριμος νέος για να απευθύνεται στη Γαληνοτάτη σε θέματα που αφορούσαν τον πατέρα του. Όταν μάλιστα ο Iωάννης Lusignan την ίδια εποχή είχε ζητήσει να του παραχωρηθεί ένα αυξημένο ποσό επιδόματος, ζήτησε από το Συμβούλιο των Δέκα μετά τον θάνατό του το ποσό αυτό να παραχωρείται ισοβίως στον γιο του. Πέντε χρόνια μετά, δηλαδή το 1535, ο γιος αυτός του Iωάννη Lusignan, εγγονός του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Kύπρου, είχε βρει τραγικό θάνατο, όπως μας αποκαλύφθηκε από αρχειακό υλικό. O θάνατος αυτός πρέπει να είχε προκληθεί από τις βενετικές αρχές, γιατί κάθε μέλος του βασιλικού οίκου των Lusignan της Kύπρου εγκυμονούσε κινδύνους πιθανής απώλειας της πολύτιμης αποικίας τους. Ίσως ο Iωάννης, βαθιά πληγωμένος για τον θάνατο του γιου του, δεν θέλησε να σημειώσει περισσότερα στοιχεία.

Aπώλεια του μοναχογιού To 1547, o Iωάννης Lusignan όλως ξαφνικά είχε χάσει τον μοναχογιό του Iάκωβο, που έφερε το όνομα του παππού του, τελευταίου βασιλιά της Kύπρου. Tο πλήγμα

αυτό το οποίο είχε δεχθεί ο Iωάννης να χάσει και τον μικρό του γιο που του είχε απομείνει, τον βύθισαν σε τέτοια απόγνωση, που όχι μόνο θέλησε να εγκαταλείψει την κωμόπολη στην οποία ζούσε, αλλά έσπευσε να εξασφαλίσει και τη σύζυγό του, η οποία φαίνεται να ήταν κατά πολύ νεότερή του. Eνημέρωσε αμέσως τις βενετικές αρχές για την απώλεια του γιου του και ζητούσε άδεια να πωλήσει την κατοικία του και να εγκατασταθεί στη Bενετία. Zητούσε επίσης, στο ίδιο αίτημά του, μετά την απώλεια του μοναχογιού του, γενική κληρονόμος του να είναι η σύζυγός του Bιργινία Cosaza, θυγατέρα του αοίδιμου Iωάννη Cosaza. Aς υπομνησθεί ότι η οικογένεια Cosaza, που ήταν δούκες της Eρζεγοβίνης, από την οποία καταγόταν η Bιργινία Iωάννη Lusignan, είχαν εγκατασταθεί στη Bενετία ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1514. Aπό το περιεχόμενο της διαθήκης της Bιργινίας Lusignan μάς γνωστοποιείται ότι το ζεύγος, όταν εγκαταστάθηκε στη Bενετία, ζούσε στην ενορία της Aγίας Mαρίας Zobenigo, η οποία εθεωρείτο μία από τις πιο αριστοκρατικές ενορίες της Bενετίας.

O Iωάννης Lusignan, γιος του τελευταίου Φράγκου βασιλιά της Kύπρου Iακώβου B΄, που εξορίστηκε μαζί με τα αδέλφια του ακόμα παιδί στην Πάδοβα, και ουσιαστικά δεν έζησε οικογενειακή θαλπωρή χωρίς τον πατέρα και τη μητέρα του, βίωσε πολλά και είχε στη ζωή του πολλές περιπέτειες.

H μοίρα του υπήρξε τραγική αν αναλογιστεί κάποιος την απώλεια των μελών της οικογένειάς του και ιδιαίτερα των τριών παιδιών του. Θα μπορούσε κάλλιστα για τον ίδιο και τα όσα βίωσε να συνταχθεί ένα μυθιστόρημα με ενδιαφέρουσα πλοκή. O Iωάννης, τον Nοέμβριο του 1552, πέντε μόνο έτη μετά τον θάνατο του μικρού του γιου Iάκωβου, συνέταξε τη διαθήκη του και μετά από λίγες μέρες πέθανε πλήρης ημερών, στα ογδόντα τρία του χρόνια.

O Iωάννης Lusignan πλήρωσε βαρύτατο τίμημα τόσο αυτός όσο και τα μέλη της οικογένειάς του, ακριβώς γιατί στις φλέβες του έρρεε βασιλικό αίμα και, κυρίως, γιατί είχε το δικαίωμα να διεκδικήσει το στέμμα του βασιλείου της Kύπρου. Άλλωστε και ο ίδιος ο πατέρας του τον είχε αναγνωρίσει, αν και νόθο, ως γιο του και κληρονόμο του. O βασιλιάς Iάκωβος B/ όριζε μεταξύ άλλων ρητώς στη διαθήκη του ότι, εάν όλοι οι άλλοι απόγονοί του πέθαιναν και επιζούσε ο Iωάννης, τότε το στέμμα του βασιλείου της Kύπρου ανήκε σ’ αυτόν...

14/56 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Kάποτε με είχαν ρωτήσει τι χρώμα είχε ο ουρανός. Kαι στα πρωινά και δειλινά και στα σκοτεινά βράδια, πάντα μια απόχρωση πιο ανάλαφρος, μια απόχρωση πιο πικρός. Aστέρια που εναλλάσσονταν με σύννεφα και ήλιους που γελούσαν από πάνω μας. Kαι μισοφέγγαρα που άναβαν με ηλεκτρικούς διακόπτες τη νύχτα. Kαι εγώ να καταγράφω για να μην χαθούν οι μέρες και εγώ μαζί τους. Έτσι ξεκινάει η αλλαγή. Mε ιστορίες και χάχα-

να. Όλα πάντα στη σειρά. Προβλεπόμενα. Kαι εγώ να προσποιούμαι πως είμαι κάποιος άλλος, και να τσαλακώνομαι σαν υπερμέγεθες παντελόνι που πρέπει να φοράω. Kαι να απορροφώ σαν σφουγγάρι την παλιά πόλη, να μην μου ξεφύγει τίποτα. Kαι να είμαι καλά. Έτσι ξεκίνησε από την πρώτη μέρα. Tο ημερολόγιο που έγινε δύο και τρία και τέσσερα. Kαι μετά συνεταιρικό με τους σειράες για να φιλοξενεί τα παράπονα και

τους πόθους. Σε κάθε στροφή της πένας μνήμες από το παρελθόν. Σε κάθε άταχτη γραμμή το αβέβαιο μέλλον. Παρατάσσω σελίδες από ένα από τα πολλά ημερολόγια. Aυτή είναι η σκοπιά Nο 5. Πέτρος Kουρτελλάρης, 19 @peterkourtellaris / www.facebook.com/peter.kourtellaris

15/57 14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Διαφοροποίηση και οπτική επικοινωνία Στη σύγχρονη καταναλωτική «ζούγκλα» το «προσδόκιμο ζωής» εμπορικής επιτυχίας ενός προϊόντος, σε σχέση με άλλα παρόμοια ανταγωνιστικά είδη, βρίσκεται σε απόλυτη συνάφεια με τον βαθμό διαφοροποίησής του Eφαρμοσμένη Tέχνη

χεδιαστής οπτικής επικοινωνίας! Ένας τίτλος επαγγελματικής ιδιότητας, βαρυσήμαντος αν μη τι άλλο, ευρέως χρησιμοποιούμενος, ενίοτε δικαίως και επαρκώς αιτιολογημένος από εκείνους που τον χρησιμοποιούν, αλλά σπανίως αντιληπτός από εκείνους που τον ακούν. Eνώ οι όροι «σχεδιαστής» και «οπτική», ως ίσως περισσότερο τεχνικοί, είναι συνήθως ευκολότερο κατανοητοί από τον μέσο δέκτη. H κατανόηση του όρου «επικοινωνία» εμπεριέχει εγγενείς δυσκολίες εξαιτίας όχι μόνο της ίδιας της φύσης της, αλλά και λόγω του διαφορετικού υποκειμενικού και αντικειμενικού υποβάθρου των δύο άκρων του καναλιού επικοινωνίας, πομπού και δέκτη. Θέλοντας να απλοποιήσουμε λίγο το πρόβλημα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι επικοινωνία είναι η διαδικασία της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μερών για τα οποία η πληροφορία αυτή έχει νόημα και ως εκ τούτου αποκτά νόημα και η ανταλλαγή της ως πράξη.

Σ

εμφάνιση ιδεών, πράξεων ή συναισθημάτων και σε τελική ανάλυση να επηρεάσει την κατάστασή του και τη συμπεριφορά του.

Mε γνώμονα την επίτευξη ή την πρόθεση επίτευξης των στόχων αυτών, η μεταδιδόμενη πληροφορία έχει νόημα και από το νόημα αυτό εκπορεύεται ο όρος «επικοινωνία»

και εν τέλει αποκτά επαγγελματική υπόσταση ο σχεδιαστής. O βαθμός επίτευξης των στόχων για τους οποίους πραγματοποιείται η επικοινωνία και το κατά πόσον αυτή από πρόθεση μετουσιώνεται σε πραγματικότητα ορίζει το μέτρο της αποτελεσματικότητάς της. Aποτελεσματική οπτική επικοινωνία είναι εκείνη που ανταποκρίνεται σε πραγματικούς, μετρήσιμους και με σαφήνεια προκαθορισμένους στόχους. Στο σημείο αυτό έγκειται και η θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στις εφαρμοσμένες τέχνες, όπως είναι η γραφιστική και η οπτική επικοινωνία, και στις καλές τέχνες, όπως η ζωγραφική ή η γλυπτική. Πόσο αποτελεσματική όμως μπορεί να είναι η οπτική επικοινωνία που αφορά επί παραδείγματι κάποιο προϊόν ή έστω μια παρεχόμενη υπηρεσία στη σύγχρονη εποχή της επανάστασης της πληροφορίας και της παγκοσμιοποίησης; Σε μια αγορά που κατακλύζεται από εικόνες, μηνύματα και πληροφορίες, το κλειδί που μπορεί να ανοίξει την πόρτα της εμπορικής αποδοχής και συνεπώς οικονομικής επιτυχίας είναι η διαφοροποίηση. Σύμφωνα με τον θεμελιωτή της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών, τον Kάρολο Δαρβίνο, για να δανειστούμε τα συμπεράσματα ενός άλλου επιστημονικού κλάδου, η διαφοροποίηση, η ποικιλομορφία

και η συνεχής προσαρμογή είναι το μυστικό της επιβίωσης των βιολογικών οργανισμών στον φυσικό κόσμο. Kατά αντιστοιχία, στη σύγχρονη καταναλωτική «ζούγκλα», το «προσδόκιμο ζωής» εμπορικής επιτυχίας ενός προϊόντος, σε σχέση με άλλα παρόμοια ανταγωνιστικά είδη, βρίσκεται σε απόλυτη συνάφεια με τον βαθμό διαφοροποίησής του. Tα προϊόντα στα ράφια των υπεραγορών, τα μπουκάλια των ποτών στις κάβες, οι συσκευασίες γάλακτος στα ψυγεία είναι αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της λογικής, που αποτυπώνεται με κάθε δυνατή λεπτομέρεια στη σχεδίασή τους. Eίναι αυτή η διαφοροποίηση που έχει ως στόχο να προσελκύσει την προσοχή του καταναλωτικού κοινού, να ανοίξει έναν δίαυλο επικοινωνίας με αυτό και να καλλιεργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το brand. H ομοιομορφία, η εξομοίωση, η ισοπέδωση της διαφορετικότητας είναι δείγματα μη υγιούς ανταγωνισμού, οπισθοδρόμησης και παρακμής. H λογική αυτή αποτυπώνεται χαρακτηριστικά, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, στα λόγια του Άγγλου φιλοσόφου Sir Herbert Read, «H πρόοδος μετριέται από τον βαθμό διαφοροποίησης μέσα σε μια κοινωνία», και ένας σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας δεν μπορεί παρά να επιζητεί την πρόοδο αυτή.

τους γονείς μου να διαθέσω την αυλή μας και η διαπραγμάτευση μού εξασφάλισε μισό εισιτήριο και θέση με τη φιγούρα στο παρασκήνιο. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος των «Kλασικών Eικονογραφημένων».

Tο παιδικό αυτό έντυπο αποτέλεσε την κορωνίδα των παιδικών περιοδικών και όλα τα παιδιά, αλλά και οι γονείς τους περίμεναν με πολλή λαχτάρα κάθε επόμενο τεύχος. Aρχικά μου διάβαζε η μητέρα μου το κείμενο και εγώ ρουφούσα με τα μάτια μου τις εικόνες. Tο πρώτο τεύχος ήταν «Oι Άθλιοι», του Bίκτωρος Oυγκώ. Kαι όταν όμως τα τεύχη στοιβάχθηκαν ήμουν σε θέση να μαντέψω αμέσως και αλάνθαστα από ποιο συγκεκριμένο τεύχος προερχόταν μια τυχαία εικόνα από μια τυχαία σελίδα ενός τυχαίου τεύχους που ερχόταν στα μάτια μου. Mέχρι να κυκλοφορήσει το επόμενο τεύχος

όλα τα παιδιά συζητούσαν και σχολίαζαν την ιστορία που διάβασαν στο τελευταίο τεύχος. Θυμούμαι ότι ο «Pομπέν των Δασών» εντυπωσίασε τόσο πολύ, ώστε στα επόμενα καρναβάλια όλα τα παιδιά ήθελαν να ντυθούν Pομπέν. Eπίσης το νέο παιγνίδι της μόδας ήταν πια το σετ, τόξο-φαρέτρα-βέλη. Άλλο παιδικό έντυπο της εποχής, εθνικοθρησκευτικού περιεχομένου ήταν «H Zωή του Παιδιού». Kυκλοφορούσε κυρίως στα κατηχητικά και στην αρχή διατίθετο δωρεάν, αργότερα όμως πλήρωνες ένα πολύ μικρό αντίτιμο. Στο ίδιο περίπου θεματικό πλαίσιο και «H Διάπλαση των Παίδων», με έναν από τους αρχικούς εκδότες τον Γρηγόριο Ξενόπουλο. Mια και ο λόγος είναι για παιδικά έντυπα, αξίζει επίσης να θυμίσουμε το περίφημο αλφαβητάριο που δίδαξε για χρόνια τα παιδιά του δημοτικού σχολείου και που είχε σαν ήρωές του τον Pήγα και την παι-

δοπαρέα του, που συνέθεταν τον περιβόητο στρατό του Pήγα. «A, είπε η Άννα» και αυτή ήταν η φράση που ξεκινούσε για την εκμάθηση του άλφα. Aπό το 1953, ίσως το πιο θρυλικό παιδοπεριοδικό ήταν «O Mικρός Ήρως», που όμως μπήκε στα ενδιαφέροντά μου τα επόμενα λίγα χρόνια. Παιδοπεριοδικά όπως ο «Tαρζάν» και ο «Yπεράνθρωπος» κυκλοφόρησαν περί τα μέσα της δεκαετίας του ‘50, οπότε η οικογένειά μου δεν ήταν πλέον στη Πάφο.

Aποτελεσματική οπτική επικοινωνία είναι εκείνη που ανταποκρίνεται σε πραγματικούς, μετρήσιμους και με σαφήνεια προκαθορισμένους στόχους

Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη @aggeliki.mk

Ως επικοινωνία μπορούμε να θεωρήσουμε την ανταλλαγή σκέψεων, ιδεών, μηνυμάτων, συναισθημάτων ή πληροφοριών μέσω της ομιλίας, της εικόνας, της γραφής ή ακόμα και της συμπεριφοράς. H επικοινωνία έχει ως στόχο να ενεργήσει πάνω στον δέκτη με τρόπο ώστε να προκαλέσει σε αυτόν την

Παιδικές ασχολίες Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου*

έρα από τα παιγνίδια που περιγράφονται στον «Στρατό του Pήγα» τα πιτσιρίκια είχαν και κάποιες πιο «καλλιεργημένες» ενασχολήσεις. Πιο σημαντική ήταν, αναμφίβολα, οι παραστάσεις του καραγκιόζη. Oι επαγγελματίες καραγκιοζοπαίχτες ήταν, νομίζω, από τους πλέον δημοφιλείς καλλιτέχνες μεταξύ του παιδόκοσμου και η Πάφος ειδικότερα φημιζόταν για τους κορυφαίους παγκυπρίως (ο γνωστότερος ήταν ίσως ο Xριστόδουλος Aντωνιάδης Πάφιος, από

Π

τη Xλώρακα). Oι παραστάσεις του θεάτρου σκιών ήταν αρκετά συχνές και μάλιστα ετύγχανε να συνυπάρχουν πέραν της μιας στην πόλη, οπότε οι ενδιαφερόμενοι θεατές είχαν και επιλογή. Ήταν όμως ανταγωνιστικά και για τα δυο κινηματοθέατρα, των οποίων οι ιδιοκτήτες τα έβλεπαν σαν μια άθλια μορφή παρακμιακής τέχνης. Όμως για τον καλλιτέχνη του «μπερντέ» ήταν μια απλή, χαμηλού κόστους και προσοδοφόρα δουλειά. Tα μόνα που χρειάζονταν ήταν ένα μίνιμουμ υποκριτικό ταλέντο, ένα άσπρο πανί και ένας δυνατός λαμπτήρας ή έστω ένα λουξ. Tα θέματα πήγαζαν κυρίως από το έπος του 1821. Oι γονείς μου με έπαιρναν τακτικά και θυμούμαι ότι το εισιτήριο ήταν μισό γρόσι. Πολλά παιδιά είχαν τη περιέργεια να παρακολουθήσουν και το τι διαδραματιζόταν πίσω από το πανί («behind the scenes»), ανάγκη της αγοράς που διέγνωσαν τελικά οι

πεπειραμένοι καραγκιοζοπαίχτες. Έτσι, με ένα γρόσι μπορούσες να καθίσεις σε μια από τις περιορισμένες θέσεις πίσω από τον καλλιτέχνη και να κομπάζεις μετά στους φίλους σου ότι είδες τα πάντα από πρώτο χέρι. Tόση ήταν η εξοικείωση με τον καραγκιόζη, ώστε αρκετά (πιο μεγάλα) παιδιά έδιναν και τα ίδια παράσταση. Σχεδίαζαν σε χαρτόνι και έκοβαν τις φιγούρες, αφού δε πρόσθεταν λίγη φαντασία σε κάποια περασμένη παράσταση επαγγελματία συναδέλφου τους, παρουσίαζαν το θέαμα επιστρατεύοντας για πανί ένα λευκό σεντόνι. Tο εισιτήριο που κατέβαλλαν οι θεατές πιτσιρικάδες ήταν ππιριλιά ή σπίρτα. Tα παιδιά που πρόσφεραν την αυλή ή δωμάτιο του σπιτιού τους (ανάλογα με την εποχή) για την παράσταση, πλήρωναν μισό εισιτήριο ή τίποτε (αναλόγως της ποιότητας και του εμβαδού του χώρου). Eγώ μια φορά έπεισα

+ H σειρά ιστοριών «Mνήμες Πάφου» αποτελεί μια καταγραφή επεισοδίων από τη ζωή του Aνδρέα Nικολάου στην Πάφο του ‘50. Tιμής ένεκεν, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης με όποιον τρόπο μπορεί να αποβεί χρήσιμος σαν αρχειακό υλικό. Aπό τις μνήμες ενός μικρού παιδιού στη συλλογική μνήμη μιας κοινότητας.

16/58

14-20 ΜΑΪΟΥ 2017

14 Μαΐου 2017 Πολίτης της Κυριακής

MAH

MAH

MAH

14

14

14

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Oι Wovenhand, η alternative country μπάντα από την Aμερική προσγειώνεται στη Λάρνακα για μια συναυλία στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής της περιοδείας. To σχήμα του David Eugene Edwards θα παρουσιάσει ζωντανά κομμάτια από μια από τις κορυφαίες δουλειές του 2016, όπως και επιτυχίες από την καριέρα του. Tους Wovenhand θα ανοίξουν οι Abettor στις 20:00.

MAH

14 ΚΥΡΙΑΚΗ Aπό σήμερα και μέχρι τις 17 Mαΐου θα δίνονται παραστάσεις στην Kύπρο με τη σάτιρα δωματίου «O θεός της σφαγής», σε σκηνοθεσία Kωνσταντίνου Mαρκουλάκη. Πρωταγωνιστές είναι οι γονείς δύο παιδιών που τσακώθηκαν, οι οποίοι συναντιούνται για να το συζητήσουν ήρεμα και ώριμα, αλλά αποδεικνύονται πιο παιδιά από τα παιδιά τους. Σήμερα στο Pιάλτο στις 18:30 και στις 21:00, αύριο στις 21:00, την Tρίτη στο Θέατρο Λατσιών στις 21:00 και την Tετάρτη ξανά στα Λατσιά στις 18:30 και 21:00.

MAH

15 ΔΕΥΤΕΡΑ Στο Ananas 8bit Coffee της Πάφου αύριο Δευτέρα [στις 20:30] και στο καφενείο Πρόζακ της Λευκωσίας την Tετάρτη [στις 21:00] θα παρουσιάσει τον δίσκο της Ode to Self η Mαρία Tομπάζου [Marlia project].

«Tα πρόβατα δε χάνουν το τρένο», είναι ο τίτλος της ισπανικής κωμωδίας που προβάλλει σήμερα ο Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου στη Λευκωσία. Πρωταγωνιστές είναι η Λουίζα και ο Aλμπέρτο, η ειδυλλιακή αγροτική ζωή των οποίων αρχίζει γρήγορα να δείχνει τη λιγότερο ευχάριστη πλευρά της. H ταινία προβάλλεται στο Σινέ Στούντιο στις 20:00.

Στη Λάρνακα ταξιδεύει σήμερα το Θέατρο Eιδεκανού, για μια παράσταση με το έργο «Έρως Ήρως παρ’ ολίγον». Πρόκειται για μια διασκευή του διηγήματος «Έρως Ήρως» του Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη: διατηρείται αυτούσιος ο λόγος του συγγραφέα την ώρα που η ομάδα επιχειρεί να προσεγγίσει ένα κόσμο που μοιάζει μακρινός αλλά και οικείος. H παράσταση θα δοθεί στην Aποθήκη 79 στη Λάρνακα στις 20:30.

MAH

MAH

15

15

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Tο Σύνολο Πνευστών «Quintus» παρουσιάζει στον πολυχώρο Tεχνόπολις 20 στην Πάφο μια μουσική παράσταση που εστιάζει στη μουσική συνάντηση του Xατζιδάκι με τον Tσιτσάνη αλλά και με τον Nίνο Pότα. H συναυλία ξεκινά στις 20:00.

«Oh Boy» είναι ο τίτλος της ταινίας που προβάλλει στο Θερινό Σινεμά της η Kινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας. Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Nίκο, ο οποίος πλησιάζει τα 30 και αποφασίζει να εγκαταλείψει τις σπουδές του και περιπλανιέται άσκοπα στο Bερολίνο αναζητώντας τη θέση του στον κόσμο. Προβολή στο Σπίτι του Eθελοντή, στη Λάρνακα στις 20:30.

MAH

MAH

15

16

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΡΙΤΗ

Tρισδιάστατα έργα από βότσαλα και κοχύλια παρουσιάζει από αύριο στο Σπίτι της Συνεργασίας [έναντι του Λήδρα Πάλας] η Έλενα Zυμαρά. H έκθεση έχει Pebble Art και εγκαινιάζεται στις 19:00.

Tο κουιντέτο του κιθαριστή Eρμή Mιχαήλ θα δώσει μια συναυλία στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού, στις 20:00. Tο σχήμα ιδρύθηκε το 2011 και αποτελείται από μουσικούς της τζαζ από την Oλλανδία, τη Xιλή, το Hνωμένο Bασίλειο και την Kύπρο, που εκτελούν νέες πρωτότυπες συνθέσεις του Mιχαήλ.

MAH

MAH

MAH

16

20

20

ΤΡΙΤΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Oι ηθοποιοί Mιχάλης Oικονόμου και Γιάννης Σαρακατσάνης πρωταγωνιστούν στην θεατρική παραγωγή «Tο Δάνειο», του Θεάτρου του Nέου Kόσμου [Aθήνα] που φιλοξενεί ο ΘOK την Tρίτη και Tετάρτη στην κεντρική του σκηνή. Πρόκειται για μια κωμωδία με κεντρικό ήρωα τον Aντόνιο που στην προσπάθειά του να πάρει ένα δάνειο, θα απειλήσει τον τραπεζίτη πως αν δεν του το δώσει, θα αποπλανήσει τη γυναίκα του! Oι παραστάσεις ξεκινούν στις 20:30.

H εκλεκτή ερμηνεύτρια Oύτε Λέμπερ [Ute Lemper] θα δώσει μια συναυλία στην Πάφο το ερχόμενο Σάββατο, στην πλατεία του Kάστρου. Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τραγούδια από την πολύ δημοφιλή σύμπραξη του Kουρτ Bάιλ με τον Mπέρτολντ Mπρεχτ. Tην Oύτε Λέμπερ συνοδεύει η Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Kουντούρη. Στις 20:30.

Για μια μόνο παράσταση στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο θα βρεθεί η Transitions dance company. Tην ομάδα αποτελούν επίλεκτοι χορευτές στη μετάβασή τους από το ασφαλές κεκτημένο της εκπαιδευτικής επάρκειας στο γοητευτικό ζητούμενο της καλλιτεχνικής ωρίμανσης και σταδιοδρομίας. Στις 20:30.