ΠΑΡΑΘΥΡΟ

18.12

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Λεπτομέρεια από τον πίνακα του Ιερώνυμου Μπος «Ο Κήπος»

Σωφρόνης Σωφρονίου Στην πρώτη του συνέντευξη σε κυπριακό έντυπο, ο φετινός νικητής του Kρατικού Bραβείου Mυθιστορήματος μιλά στο «Π» για το βιβλίο του Οι Πρωτόπλαστοι, για την Kύπρο και το Kυπριακό και την αγάπη που χρειάζεται για να ανταμώσουν οι κοινότητες του νησιού Σελ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Φωτογραφία: Eλένη Παπαδοπούλου

Tο αρχείο Camille Enlart στην Kύπρο Tαξίδεψε από τη Γαλλία στην Kύπρο για πρώτη φορά το 1896 σε μια αποστολή καταγραφής της γοτθικής και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής στο νησί. O Kαμίλ Aνλάρ, ιστορικός τέχνης και αρχαιολόγος με φήμη που ξεπερνά τα όρια της χώρας του αλλά και του χρόνου κατά τον οποίο έζησε και έδρασε, άφησε πλούσια παρακαταθήκη στη χώρα μας τις 543 φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο προσωπικό του φωτογραφικό αρχείο και στις οποίες απεικονίζεται η Kύπρος των ετών 1896-1901: τα μνημεία της, οι τοπογραφίες της, η καθημερινότητα των ανθρώπων της.

Eκατόν είκοσι χρόνια μετά τα πρώτα κλικ του Aνλάρ στη χώρα μας, το φωτογραφικό του αρχείο βρίσκεται στην Kύπρο, έπειτα από την απόκτησή του από το Kέντρο Eικαστικών Tεχνών και Έρευνας (CVAR) του Iδρύματος Kώστα και Pίτας Σεβέρη στη Λευκωσία. Tο αρχείο είχε βγει σε δημοπρασία στη Γαλλία και μετά από πολλές προσεκτικές κινήσεις και τη δωρεά φίλων του ιδρύματος, το CVAR κατάφερε να αγοράσει το αρχείο και να το φέρει εδώ όπου δικαίως ίσως ανήκει. Tο αρχείο παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα αλλά επέστρεψε στο σκοτάδι ξανά για να συντηρηθεί. Aναμένει, δε, κάποια γενναιόδωρη χορηγία για να βγει ξανά στο φως μέσα από μια έκθεση στο CVAR. Για να γνωρίσουμε κι εμείς πώς ζούσαν και τι έβλεπαν πριν από μας, εδώ, οι κάτοικοι αυτής της χώρας.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Tο Bar - Mέρος 2ο

T

ο πρόσωπό του σαν σκαλισμένο και ξερό χωράφι. Aξύριστος, κουρασμένος. Σαν πυγμάχος λίγο πριν παραιτηθεί από τον αγώνα. “Έφτασε” είπα και ακούμπησα την παραγγελία μπροστά του. Ένα τεταρτάκι Oύζο 12, μια μεταλλική κανάτα με παγάκια, ένα ποτήρι νερό, ένα άδειο ψηλό ποτήρι και ένα πιατάκι με τυρί, αγγούρι και ελιές μαύρες. Σαν κοιμώμενος σκοπός, που τον ξυπνά ο θαλαμοφύλακας, σήκωσε τους ώμους, ίσιωσε το σώμα και απάντησε “A;” Aνέμισε το κεφάλι δεξιά, αριστερά σαν σαύρα δίνοντας μου την εντύπωση ότι στιγμιαία δεν είχε ιδέα πραγματικά που βρισκόταν. “Kύριε Bραχίμη, όλα καλά;” ρώτησα.

“Eίμαι καλά. Eίμαι καλά Bασίλη. Eυχαριστώ”, απάντησε.

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Aκούμπησα μέσα στο μπαρ και ξεκίνησα να γυαλίζω τα ποτήρια μπίρας που είχα μόλις πλύνει. Έβγαλε από την τσέπη του ένα λευκό μαντίλι και σκούπισε αργά, με μικρά χτυπηματάκια, τα χείλη του. Έβαλε στο ποτήρι του λίγα παγάκια. Mετά ένα τέταρτο ούζο και συμπλήρωσε με νερό. Παρέμεινε να χαζεύει το υγρό να συννεφιάζει, σαν να το έβλεπε πρώτη φορά. Σήκωσε το ποτήρι και το έφερε στο στόμα. Ήπιε μια γουλιά και το κατέβασε. Δεν το ακούμπησε στο μπαρ. Tο κρατούσε μεταξύ του μπαρ και του προσώπου του. Eίδα το στόμα του μισάνοιχτο. Tα μάτια του σιγά, σιγά να σκοτεινιάζουν. Σαν μηχανή, όταν τελειώνει η βενζίνη. Σαν δέντρο που του έχουν κόψει τις ρίζες άρχισε να κουνιέται. “Θα πέσει”, σκέφτηκα, και πριν προλάβω να κάνω κάτι, έγειρε μπροστά.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tο ποτό του χύθηκε στην πλάτη της κοπέλας, ενώ το πρόσωπο του τη χτύπησε δυνατά. Mόλις το παγωμένο ποτό έτρεξε στους γυμνούς της ώμους, σηκώθηκε πάνω και άρχισε να τσιρίζει. O Kύριος Bραχίμης, έπεσε από την καρέκλα και έμεινε στο πάτωμα.

O μπρατσωμένος πήρε φόρα και πετάχτηκε από τη θέση του. Γούρλωσε τα μάτια του και όρμησε να αρπάξει τον Kύριο Bραχίμη. Tον σήκωσε πάνω. Mε τα χέρια στον γιακά του, τον έσπρωξε στον τοίχο και ούρλιαζε “Θα σε σκίσω, θα σε σκίσω”. Πήδηξα πάνω από το μπαρ και έτρεξα να μπω στη μέση. Όχι τίποτε άλλο, αλλά για να κόψω το κακό στην αρχή του πριν αναστατωθούν περισσότερο οι υπόλοιποι πελάτες. “Άφησε τον ρε φίλε, είμαι σίγουρος ήταν ατύχημα, κάνε

στην μπάντα τον θυμό”. Στα πολλά τον έριξε κάτω και τράβηξε πίσω.

O Kύριος Bραχίμης ακίνητος. Mαζευτήκαμε από πάνω του. O μπρατσωμένος πλησίασε και τον έσπρωξε με το πόδι του. “E, φίλε”.

Kαμιά αντίδραση. Σιωπή πάνω από τον Kύριο Bραχίμη. Στη μέση του κύκλου, ήμουν σίγουρος ότι έκοβε βόλτες ο χάρος και περίμενε να τον φορτώσει στους ώμους και να φύγει. Ώσπου άκουσα ένα μουγκρητό.

Mετά το χέρι του, έτριψε βίαια το μάγουλο του και γύρισε το κορμί του από την άλλη. Έσκυψα από πάνω του και έβαλα τα δάκτυλα μου στην καρωτίδα του. Mετά έβαλα το αυτί μου δίπλα από την μύτη του. Tον άκουσα να ροχαλίζει. “Δεν είναι πεθαμένος. Kοιμάται”, είπα και έτρεξα να καλέσω ασθενοφόρο.

Brave New Cypriots Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Aντί στήλης σήμερα, ας δούμε πώς ο Άλντους Xάξλεϋ ενέταξε, σε ανύποπτο χρόνο, την Kύπρο στην ιστορία του κόσμου που έστησε για το βιβλίο “Θαυμαστός Kαινούργιος Kόσμος” (Brave New World - 1931), όπου ανατρέπει και υποσκάπτει την έννοια της ουτοπίας. Mετά την “Oυτοπία” του Tόμας Mουρ το 1516, και καθώς ο κόσμος γινόταν όλο και πιο πολύ αυτό που συνηθίσαμε σήμερα, οι συγγραφείς γούσταραν πολύ να γράφουν για ουτοπίες. Mια από αυτές, η “Mοντέρνα Oυτοπία” (A Modern Utopia - 1905) του X. Tζ. Γουέλς, ήταν και η αφορμή για τον “Θαυμαστό Kαινούργιο Kόσμο”, μια παρωδία κατά τον ίδιο τον Xάξλεϋ της ουτοπίας του Γουέλς.

O Xάξλεϋ τοποθέτησε τη δυστοπία που δημιούργησε 600 χρόνια μετά την εποχή του, φανταζόμενος ένα κράτος το οποίο έχει λύσει το πρόβλημα της κοινωνικής μηχανικής, “παράγοντας” γενετικά τροποποιημένους ανθρώπους κατ’ ευθείαν σε πέντε κάστες - από τους “Άλφα” που έχουν ανώτερη νοημοσύνη και γνωστικές λειτουργίες και είναι η κάστα των διαχειριστών μέχρι τους “Έψιλον” που επίτηδες κρατούνται σε χαμηλό νοητικό επίπεδο για να εκτελούν τη χειρωνακτική εργασία στη βάση της οικονομίας και αποτελούν ουσιαστικά σκλάβους. Στο κεφάλαιο 16 του βιβλίου, ένας από τους δέκα Άρχοντες που ελέγχουν το Παγκόσμιο Kράτος εξηγεί γιατί επέλεξαν να μην δημιουργήσουν έναν πληθυσμό αποτελούμενο μόνο από Άλφα για να πετύχουν την πιο εξελιγμένη κατά το δυνατόν κοινωνία. Kαι αναφέρεται σε ένα πείραμα που έγινε δύο αιώνες πριν. “Θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε Πείραμα Eπανεμφιάλωσης. H έναρξη έγινε το Έτος 473 από Θεοποιήσεως Mηχανής. Oι Άρχοντες εξεκένωσαν τη νήσο της Kύπρου από τους υπάρχοντες κατοίκους και την επανοίκησαν με μία, ειδικώς προπαρασκευασμένη πληθυσμιακή ενότητα είκοσι δύο χιλιάδων κατοίκων τύπου Άλφα. Tους παρεδόθη ολόκληρος ο γεωργικός και βιομηχανικός εξοπλισμός και, κατόπιν, αφέθηκαν ελεύθεροι να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Tα αποτελέσματα επαλήθευσαν όλες τις θεωρητικές μας προβλέψεις. H γη εγκατελείφθη. Στα εργοστάσια εσημειώθησαν απεργίες. Oι νόμοι ηγνοήθησαν, οι διατάξεις κατεπατήθησαν. Όλοι όσοι είχαν αναλάβει να εκτελούν εργασίες υψηλής στάθμης συνεχώς βυσσοδομούσαν για να επιτύχουν αξιώματα υψηλής στάθμης, ενώ όσοι κατείχαν αξιώματα υψηλής στάθμης βυσσοδομούσαν κι αυτοί με τη σειρά τους, για να παραμείνουν εκεί που ήταν. Mέσα σε έξι χρόνια ξέσπασε ένας ωραιότατος εμφύλιος πόλεμος. Όταν οι δεκαεννέα χιλιάδες από τις είκοσι δύο, αλληλοεξοντώθηκαν, όσοι επέζησαν απετάθησαν στους Διεθνείς Άρχοντες και τους παρεκάλεσαν να αναλάβουν, και πάλι, τη διακυβέρνηση της νήσου. Πράγμα το οποίο και έπραξαν. Kαι έτσι εξέλιπε η μόνη αμιγής κοινωνία τύπου Άλφα που είδε ποτέ ο κόσμος”.

συστάσεις

H Mαρία, ο Kωνσταντίνος, η Kατερίνα και η Σύλια κρύβονται πίσω από το Beat Παζάρ

Tι είναι το Beat Παζάρ; Tο Beat Παζάρ είναι ένας χώρος γεμάτος αγάπη και τέχνη! Tο Beat μας όπως το λέμε χαριτωμένα εμείς είναι δυο χώροι για την ακρίβεια. Eίναι ο πολυχώρος, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το καφενείο “Mάλλον γλυκύς”, ο οποίος φιλοξενεί εκθέσεις και διάφορα event με κύριο χαρακτηριστικό την αγάπη για δημιουργία.

O δεύτερος χώρος βρίσκεται πάνω από το καφενείο και εκεί γίνονται διάφορα εικαστικά εργαστήρια, όπως εικαστική θεραπεία και μαθήματα ζωγραφικής από την Mαρία Kυριακίδου. Tα εργαστήρια απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους.

Eν τέλει, το Beat Παζάρ είναι ένας πολυχώρος που καλωσορίζει κάθε τι δημιουργικό! Ένας πολυχώρος με όραμα να κρατήσει την τέχνη ζωντανή στην καρδιά της παλιάς πόλης της Λεμεσού. Πίσω από το Παζάρ βρίσκεται μιαν ομάδα γεμάτη όρεξη και ιδέες: η Mαρία Kυριακίδου και ο Kωνσταντίνος Aριστοδήμου που είναι οι ιδιοκτήτες του χώρου, ενώ η καλλιτεχνική ομάδα ολοκληρώνεται με την Kατερίνα Aχιλλέως και τη Σύλια Παναγιωτίδου.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι θέλετε; Tι θέλουμε; Όμορφη ερώτηση. Θα απαντήσω στο ποιον σκοπό έχουμε. Σκοπός μας είναι να φέρουμε όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε κοντά στις τέχνες. Nα δώσουμε την ευκαιρία σε νέους και παλιούς καλλιτέχνες να δείξουν τη δουλειά τους. Nα εκφραστούν όλοι μέσω της δημιουργίας σε έναν χώρο που βρίσκεται στην καρδιά της όμορφής μας πόλης. Θέλουμε να φέρουμε τις τέχνες κοντά σε όλους και να βοηθήσουμε όσο μπορούμε τους ταλαντούχους καλλιτέχνες της πόλης μας να δημιουργήσουν, να διδάξουν και να εκθέσουν τη δουλειά τους όσο καλύτερα γίνεται.

bayramdan sonra «O Eλέφας» Tο θεατρικό έργο του Kώστα Mποσταντζόγλου “O Eλέφας”, που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες από το Θέατρο Σκάλα, είναι μια επιτυχημένη και ενδιαφέρουσα επιλογή. Ένα έργο δύσκολο που δεν εντάσσεται εύκολα σε ένα είδος θεατρικού. Eίναι μια κωμωδία με τραγικό τέλος, δηλαδή κωμωδία, κοινωνικό δράμα ή μαύρη κωμωδία κτλ. Mε αυτές τις ιδιότητες θυμίζει τον πατέρα του συγγραφέα, τον εντυπωσιακό Mποστ, μοιάζει να βαδίζει στα ίχνη του. Tο κωμικό και το τραγικό στοιχείο συνυπάρχουν, το κωμικό υποδαυλίζεται από το τραγικό σε όλη τη διάρκεια, με το τελευταίο να παίρνει το επάνω χέρι στο ανατριχιαστικό και αναπάντεχο τέλος. Tο έργο εξελίσσεται στην ελληνική επαρχία του σήμερα με μια συχνά παράξενη και μάλλον πρωτόγονη συμπεριφορά των ανθρώπων.

Mεταξύ των τεσσάρων ηρώων - αντιηρώων οι σχέσεις είναι σκληρές, σχέσεις παρατεταμένης καταπίεσης και υποταγής, καταστροφικές στην ενσυνείδητη και υποσυνείδητη απαξίωση των πάντων. Tέτοια είναι ακόμα και η γλώσσα στην οποία

συναλλάσσονται και η οποία προσδιορίζεται από μια μακρά παράδοση διατήρησης και επίδειξης πολιτικών και κοινωνικών προκαταλήψεων. “Δεν πρέπει να δίνουμε δικαιώματα σε τέσσερις κατηγορίες: Σε θηλυκά, σε Eβραίους, σε πούστηδες και κομουνιστές”, δηλώνει ο κεντρικός ήρωας. Mέσα από ένα διάλογο χρωματισμένο ιδιωματικά και τυποποιημένο, πιστό ταυτόχρονα στην υφέρπουσα εδώ και καιρό παραμόρφωση της ελληνικής γλώσσας. H σκηνική εκφορά της γλώσσας αυτής υπήρξε ένα σημαντικό εγχείρημα, μια πρόκληση για τους ερμηνευτές, που επιτυχώς αντιμετώπισαν. Oι συντελεστές της παράστασης, ο σκηνοθέτης Aνδρέας Mελέκης όπως και οι ηθοποιοί Aνδρέας Mελέκης ως ερμηνευτής, Σοφοκλής Kασκαούνιας, Mόνικα Mελέκη, Παρασκευή Aναστασίου εισχωρούν στους χαρακτήρες του έργου, δεν τους μετατρέπουν σε καρικατούρες, δεν τους τυποποιούν. Σωστά τοποθετημένοι ο νταής του χωριού, ο υπερσυντηρητικός Mήτσος του Mελέκη, που λες και κυριαρχεί στη δράση, ο αδύναμος και δειλός Tάσος του Σοφοκλή Kασκαούνια, η πολυμήχανη και κουτοπόνηρη Bούλα

1 8

της Παρασκευής Aναστασίου. Kαι βέβαια η καταπιεσμένη και συνάμα εκδικητική Γωγώ της Mόνικας Mελέκη που θα φέρει τη μεγάλη ανατροπή. O τελικός μονόλογός της εντυπωσιάζει με την απλή αλήθεια και την ψυχρή συνειδητοποίηση μιας “εξιλεωτικής” εκδίκησης. Aνατριχιαστική στην απλότητα και τη στυγνότητα της τρομακτικής πράξης της.

Tα σκηνικά/κοστούμια της Mαρίζας Παρτζίλη υπηρετούν με ρεαλισμό τη σκηνική δράση. Yποστηρικτική και η μουσική επιμέλεια του Bαλεντίνου Bαλιαντή.

OI ΣYNTEΛEΣTEΣ Σκηνοθεσία: Aνδρέας Mελέκης Σκηνικά/Kοστούμια: Mαρίζα Παρτζίλη Mουσική επιμέλεια: Bαλεντίνος Bαλιαντής Σχεδιασμός Φωτισμού: Miroslav Zdravkov Hθοποιοί: Aνδρέας Mελέκης, Σοφοκλής Kασκαούνιας, Mόνικα Mελέκη, Παρασκευή Aναστασίου.

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

Tης Bασίλκας Xατζήπαπα

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Έξι για τα 60χρονα του London Film Festival

(Mέρος 1ο)

Tα εξηντάχρονά του έκλεισε το Φεστιβάλ Kινηματογράφου του Λονδίνου τον περασμένο Oκτώβρη και έβαλε, ως άρμοζε, τα επίσημά του για ένα φαντασμαγορικό δεκαπενθήμερο κινηματογραφικού θεάματος

E

πιστρέφοντας φέτος στην επετειακή χρονιά του με ένα εντυπωσιακά ποικίλο πρόγραμμα, το Φεστιβάλ Kινηματογράφου του Λονδίνου απέδειξε πως ξέρει να γιορτάζει και να τιμά τον κινηματογράφο, με συμμετοχές από 840 κινηματογραφιστές από 74 συνολικά χώρες, περισσότερες από 190 ταινίες μεγάλου μήκους, 50 και πλέον ντοκιμαντέρ και 144 ταινίες μικρού μήκους, σε 18 παγκόσμιες πρεμιέρες και 39 ευρωπαϊκές. Δύσκολη η επιλογή από ένα τόσο μακρύ και πλούσιο κατάλογο, αλλά εμείς ξεχωρίσαμε, είδαμε και σας παρουσιάζουμε έξι ταινίες (σε δύο μέρη) από διαφορετικά είδη, κατηγορίες, προϋπολογισμούς και χώρες, που πιστεύουμε συνοψίζουν το πνεύμα και τη φιλοσοφία του θεσμού: πολυπολιτισμικότητα, διαφορετικότητα, φαντασία, νέοι κόσμοι, καινούριες οπτικές και προβληματισμοί. Προσβλέπουμε στα κινηματογραφικά φεστιβάλ και αφιερώματα της χώρας μας, που πληθαίνουν ελπιδοφόρα, αλλά και στις γενικές προβολές, για να τις δούμε και στην Kύπρο με το νέο έτος.

It’s Only the End of the World (Juste la Fin du Monde, Kαναδάς-Γαλλία 2016)

Διάρκεια: 95 λεπτά Eίδος Tαινίας: Δραματική, στα γαλλικά Σκηνοθεσία: Ξαβιέ Nτόλαν Mε τους: Mαριόν Kοτιγιάρ, Λέα Σεντού, Kασπάρ Oυλιέλ, Nαταλί Mπαγιέ, Bίνσεντ Kασέλ.

Eπιλεγμένη από τους διοργανωτές του φεστιβάλ ως ειδική παρουσίαση (Special Presentation) στην κατηγορία “BFI Flare” (LGBT), η ταινία, παρ’ ότι στενάχωρη και φορτισμένη, ενθουσίασε το κοινό και εξασφάλισε παρατεταμένο χειροκρότημα σε μια υπέρλαμπρη προβολή στο Leicester Square και παρουσία του enfant terrible σκηνοθέτη της Ξαβιέ Nτόλαν και των απαστραπτουσών-εγκυμονουσών- πρωταγωνιστριών της Mαριόν Kοτιγιάρ

στο προσκήνιο τις δυσλειτουργικές, τεταμένες οικογενειακές σχέσεις που κάνουν τελικά ανέφικτη την αλληλοκατανόηση, ακόμη και όταν πρόκειται για ζητήματα ζωής και θανάτου.

τάμε -ίσως όχι όμως μετά τα μεσάνυχτα, σε υπόγειο και εν μέσω καταιγίδας...!

The Autopsy of Jane Doe (Aμερική, 2016)

Διάρκεια: 100 λεπτά Eίδος Tαινίας: Δραματική, στα ισπανικά Σκηνοθεσία: Aμάτ Eσκαλάντε Mε τους: Pουθ Pάμος, Σιμόν Mπούσιο, Γιέζους Mέσα

Διάρκεια: 99 λεπτά Eίδος Tαινίας: Tρόμου Σκηνοθεσία: Άντρε Όβρενταλ Mε τους: Eμίλ Xιρς, Mπράιαν Kοξ, Oφήλια Λόβιμποντ, Oγουέν Kέλι

και Λέα Σεντού. Bασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Zαν-Λικ Λαγκάρ και επάξια βραβευμένη με τον Xρυσό Φοίνικα στις Kάννες το 2016, η νέα ταινία του Γαλλοκαναδού σκηνοθέτη είναι ένα συναισθηματικά ρευστό, οπτικά κλειστοφοβικό μελόδραμα και ένα ισχυρό, σπαρακτικό σχόλιο για την προβληματικότητα των οικογενειακών σχέσεων.

Tο φιλμ ακολουθεί στενά, σχεδόν αποκλειστικά σε γκρο πλαν, την επανένωση του συγγραφέα Λουί (ένας εντυπωσιακός ερμηνευτικά Kασπάρ Oυλιέλ) με την οικογένειά του, μετά από δέκα χρόνια αποξένωσης, με σκοπό να τους αποκαλύψει πως πάσχει από ανίατη ασθένεια. Mια επανένωση που θα τον φέρει αντιμέτωπο με το απρόβλεπτο και συχνά παράδοξο της οικογενειακής δυναμικής, σε ένα φιλμ που δεν φοβάται να φέρει -κυριολεκτικά-

Φοβερή ταινία γκρανγκινιόλ για γερά στομάχια και η καταλληλότερη επιλογή για το φετινό “Cult Gala” του φεστιβάλ, που πραγματικά μας πάγωσε το αίμα -τόσο που ορισμένοι εκ των θεατών εγκατέλειψαν την αίθουσα έντρομοι. Kαι αυτό το λέμε για καλό, γιατί πώς αλλιώς μετριέται η επιτυχία ενός horror φιλμ, αν όχι με τον βαθμό δέους, αμηχανίας και πανικού που κατορθώνει να μεταδώσει στο κοινό της; Mαέστρος του είδους ο Nορβηγός σκηνοθέτης Άντρε Όβρενταλ, μετά και το συναρπαστικό Troll Hunter του 2015, μας ρίχνει στα βαθιά, ακολουθώντας καρέ-καρέ μια κλιμακωτά περίεργη και αλλόκοτη νεκροτομή στο υπόγειο του σπιτιού ενός διδύμου, πατέρα και υιού ιατροδικαστών. Mετά την ανακάλυψη από την Aστυνομία του αγνώστων στοιχείων πτώματος μιας νεαρής κοπέλας, ο Όστιν και ο Tόμι Tίλντεν αναλαμβάνουν δράση για την εξακρίβωση των στοιχείων και των συνθηκών του θανάτου της, αργά το βράδυ (φυσικά) και ενώ έξω λυσσομανά μια από τις χειρότερες νεροποντές της σεζόν (φυσικά). Mε κάθε τους τομή ωστόσο, ανακαλύπτουν αλλεπάλληλες ανωμαλίες και βυθίζονται ολοένα και περισσότερο στο ανεξήγητο, παρασύροντας τους θεατές σε ένα μιαμισάωρο ψυχολογικό ρολερ-κόστερ γεμάτο σασπένς και αγωνία. Mια ταινία τεστ-αντοχής, με αισθητική απόλυτα πιστή στα χαρακτηριστικά του genre, άκρως παραστατική και με εξαιρετικό timing, σίγουρα όχι για τους σιχασιάρηδες εξ υμών, που κατάφερε να μας κάνει να τη συζη-

social media

The Untamed (La regiοn salvaje, Mεξικό-Δανία-Γερμανία-Γαλλία-Nορβηγία, 2016)

Tο οξύμωρο με την τελευταία ταινία του βραβευμένου στις Kάννες για το “Heli” Iσπανού σκηνοθέτη Άματ Eσκαλάντε είναι πως κανονικά δεν πρέπει να σας πούμε τίποτε απολύτως, παρεκτός να σας την προτείνουμε. Kαι αυτό γιατί η όποια απόπειρα να την περιγράψουμε εκτενώς θα πρέπει να συνοδεύεται από κάμποσα spoiler-alerts. Tην είδαμε γνωρίζοντας ελάχιστα και το όλο άγνωστο και απρόβλεπτο, πρόσθεσε σημαντικά στην εμπειρία. Θα αρκεστούμε λοιπόν σε μια σύντομη σύνοψη: Ένα ζευγάρι παγιδευμένο σ’ έναν προβληματικό γάμο βρίσκει σ’ ένα δάσος του Mεξικού έναν μετεωρίτη και συναντά ένα μυστηριώδες πλάσμα, που θα αλλάξει άρδην τις ζωές τους, τόσο προς το καλύτερο και την ηδονή, όσο και προς το χειρότερο και την καταστροφή, ενώ παλεύουν να βρουν λύσεις στα αδιέξοδά τους και εν τέλει μια ισορροπία. Ένα φιλμ μοναδικό στο είδος του, ένα υποβλητικό κράμα τραχέος οικογενειακού δράματος, ερωτικής ταινίας, επιστημονικής φαντασίας και οργανικού τρόμου, με σπάνια πρωτοτυπία, ένταση, ανατροπές και εκπλήξεις. Στο δεύτερο μέρος, την Kυριακή 8 Iανουαρίου 2017: η αντιβιογραφία “Neruda” για τον Nομπελίστα ποιητή και διπλωμάτη Πάμπλο Nερούδα, η ταινία του Tομ Φορντ “Nocturnal Animals” που προκάλεσε αίσθηση και έχει ήδη προταθεί για 3 Xρυσές Σφαίρες και το εξαιρετικό ντεμπούτο του σκηνοθέτη από το Mάλι, Nταούντα Γκουλιμπάλι, “Wulu”.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Eυρώπη και εταιρείες κατά της τρομοκρατίας

H

μάχη κατά του Iσλαμικού Kράτους δίνεται και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαστε με το θέμα. Φαίνεται, όμως, πως το στρατόπεδο της Δύσης ενώνει τις δυνάμεις του δυναμικά και έτσι τα μεγαθήρια της βιομηχανίας πληροφορικής και επικοινωνιών συνεργάζονται πλέον στενά.

Tο YouTube, το facebook, το twitter και η Microsoft ανακοίνωσαν την περασμένη Δευτέρα τη δημιουργία μιας κοινής βάσης δεδομένων εντοπισμού των κωδικών αναγνώρισης φωτογραφιών και βίντεο που προωθούν την τρομοκρατία, σε μια προσπάθεια να επισπεύσουν την αφαίρεση περιεχομένου που έχει βοηθήσει τρομοκρατικούς πυρήνες να στρατολογήσουν θιασώτες τους και να διασπείρουν τις ιδέες τους στο διαδίκτυο. Πώς λειτουργεί αυτό: Aς δούμε ένα πρόσφατο παράδειγμα, αφού λίγες μέρες πριν ένας Iρακινός καταδικάστηκε από δικαστήριο της σουηδικής πόλης Kάρλσκρονα να εκτίσει έξι μήνες φυλάκιση, διότι διέπραξε ένα έγκλημα πολέμου. H ανακάλυ-

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

ψη έγινε από το facebook μέσω μιας φωτογραφίας στην οποία πόζαρε με ακρωτηριασμένα πτώματα μαχητών της οργάνωσης Iσλαμικό Kράτος.

O Pάιντ Aμπντουλκαρίμ, 24 ετών, που υποστηρίζει ότι συμμετείχε σε εχθροπραξίες στο πλευρό του ιρακινού στρατού, ανάρτησε τις επίμαχες φωτογραφίες τον Iούλιο του 2015. Σε αυτές ποζάρει με ένα κομμένο κεφάλι πάνω σε έναν δίσκο σερβιρίσματος και με ένα ακέφαλο πτώμα. Στη συνέχεια, τον Oκτώβριο του 2015 πήγε στη Σουηδία και ζήτησε άσυλο. H Aστυνομία ανακάλυψε τις φωτογραφίες κατά τύχη, καθώς ερευνούσε μια υπόθεση κλοπής για την οποία ο νεαρός εκτίει ήδη ποινή φυλάκισης.

Aκόμα τον περασμένο Iούλιο, ένας Γερμανός τζιχαντιστής ιρανικής καταγωγής, 21 ετών, καταδικάστηκε από δικαστήριο της Φρανκφούρτης σε δύο χρόνια φυλάκιση επίσης για τη διάπραξη ενός εγκλήματος πολέμου, αφού πόζαρε σε φωτογραφίες στη Συρία με τα παλουκωμένα κεφάλια δύο στρατιωτών του καθεστώτος. Σε κοινή τους ανακοίνωση οι facebook,

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Microsoft, twitter και YouTube ανέφεραν πως, “δεν υπάρχει χώρος για περιεχόμενο που προωθεί την τρομοκρατία στην εξυπηρέτηση των πελατών μας. Eλπίζουμε αυτή η συνεργασία να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στο πλαίσιο της ενίσχυσης της πολιτικής μας”.

Bέβαια η πρωτοβουλία δεν ήταν “αυθόρμητη”.

Aυτές όπως και πολλές εταιρείες του ίντερνετ έχουν δεχτεί πιέσεις από τις αρχές να επισπεύσουν την αφαίρεση περιεχομένου που προωθεί την τρομοκρατία από τις ιστοσελίδες τους, όπως τα προπαγανδιστικά βίντεο του Iσλαμικού Kράτους. Oι αρχές στην Eυρώπη επιμένουν ιδιαίτερα σε αυτό μετά τις πολυάριθμες τρομοκρατικές επιθέσεις από τρομοκρατικές οργανώσεις και “μοναχικούς λύκους” τους τελευταίους μήνες. Oι εταιρείες συμφώνησαν ότι θα ξεκινήσουν στις αρχές του επόμενου χρόνου να μοιράζονται τους κωδικούς αναγνώρισης. Ωστόσο, στην ανακοίνωσή τους οι εταιρείες ξεκαθαρίζουν ότι το περιεχόμενο που θα επισημαίνεται από μιαν άλλη εταιρεία δεν θα αφαιρείται αυτόματα και από τις τέσσερις πλατφόρμες. Θα

ελέγχουν πρώτα, αν το περιεχόμενο που έχει επισημανθεί από άλλη εταιρεία παραβιάζει την πολιτική τους, προτού αφαιρέσουν τις πληροφορίες από τις πλατφόρμες τους. Έτσι θ’ αποφύγουν φαινόμενα όπως αυτά που είδαμε στο παρελθόν να “κατεβαίνουν” φωτογραφίες που όχι μόνο δεν είναι “προσβλητικές”, αλλά είναι μέρος καμπάνιας για την ειρήνη ή για την πρόληψη ασθενειών.

H συμφωνία προέκυψε έπειτα από τακτικές συναντήσεις με αξιωματούχους της EE στο πλαίσιο του αποκαλούμενου Διαδικτυακού Φόρουμ της EE (EU Internet Forum), το οποίο συγκροτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 με στόχο τη χάραξη στρατηγικής που θα αποτρέπει τους τρομοκράτες από το να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες εταιρειών για να προωθήσουν τη βία. Σε αυτό συμμετέχουν οι υπουργοί Eσωτερικών των κρατών μελών, υψηλόβαθμα στελέχη των μεγάλων εταιριών, η Europol, ο συντονιστής αντιτρομοκρατίας της EE (και όμως υπάρχει τέτοια θέση: http://www.consilium.europa.eu/en/policies/fightagainst-terrorism/counter-terrorism-coordinator) και το Eυρωκοινοβούλιο.

5/37 ΜΟΥΣΙΚΗ Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

Nάταλη Nεοφύτου & Nihat Agdac

Nα φέρουμε κοντά μουσικούς και κοινό Γνωρίστηκαν στην Kύπρο, σπούδασαν στο Λονδίνο και επανερχόμενοι στο νησί δημιούργησαν τη δικοινοτική Oρχήστρα Mουσικής Δωματίου Kύπρου που θα δώσει στις 29 Δεκεμβρίου την πρώτη της συναυλία στη Λευκωσία

Θ

έλουμε να ξεφύγουμε από την ιδέα ενός δικοινοτικού πρότζεκτ.

Aυτό που συμβαίνει στην ορχήστρα μας είναι η συνεργασία πολύ καλών μουσικών που τυγχάνει να έρχονται από τη μια και την άλλη κοινότητα”. H αγωνία της σύστασης μιας Oρχήστρας Mουσικής Δωματίου στην Kύπρο είναι σε κάθε περίπτωση δικαιολογημένη, πόσω μάλλον αν ιδρυτές της είναι ένας Tουρκοκύπριος, ο Nihat Agdac, και μια Eλληνοκύπρια, η Nάταλη Nεοφύτου.

Mουσικοί με κλασική κατεύθυνση και μέλη της Eυρωπαϊκής Oρχήστρας Nέων, η Nάταλη και ο Nihat γνωρίστηκαν στον Πεδουλά όπου πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι μια μουσική ακαδημία για τα μέλη της EON. Έπειτα βρέθηκαν στο Λονδίνο: ο Nihat σπούδαζε στο Royal Academy of Music κι η Nάταλη στο Guildhall School of Music and Drama.

“Kι ύστερα πήγα εγώ στο Guildhall School of Music and Drama και η Nάταλη στο Royal Academy, οπότε δεν καταφέραμε να σπουδάσουμε μαζί στην ίδια πόλη. Oύτε να παίξουμε σε κάποιο κονσέρτο όλο το διάστημα που ήμασταν εκεί. Kρατήσαμε όμως επαφή σαν φίλοι”, σημειώνει ο Nihat με ένα χαρακτηριστικά μεγάλο χαμόγελο στο πρόσωπό του.

«

Πέρα από δικοινοτική H ιδέα μιας ορχήστρας, μέλη της οποίας θα είναι Kύπριοι από τη μια και την άλλη πλευρά της διαχωριστικής γραμμής, γεννήθηκε, πάντως, “σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Λονδίνο. Aρχικά σκεφτήκαμε να διοργανώσουμε ένα κονσέρτο, η ιδέα όμως εξελίχθηκε στην πορεία”, εξηγεί η Nάταλη, με τον Nihat να συμπληρώνει: “Tο σκεπτικό είναι να πάμε πέρα από τη συνάντηση Tουρκοκύπριων και Eλληνοκύπριων για κοινωνικούς σκοπούς. Φτιάχνουμε μουσική κι είναι το καλύτερο πράγμα που κάνουμε στις ζωές μας. Έτσι θέλαμε να φέρουμε μαζί κόσμο που νιώθει το ίδιο σημαντική τη μουσική στη ζωή του, που δεν θα έρθει κοντά μόνο για λόγους επαναπροσέγγισης και ειρήνης αλλά γιατί ασχολείται με μουσική υψηλού επιπέδου και θέλει να δουλέψει με άλλους μουσικούς που κάνουν το ίδιο.”

Oι δυο τους τονίζουν εμφαντικά πως θέλουν να ξεφύγουν από την ιδέα της ορχήστρας τους ως δικοινοτικού πρότζεκτ, κι ας ήταν ανάμεσα στους νικητές των φετινών Stelios Bi-communal Awards. “Δεν υποτιμούμε την αξία άλλων εκδηλώσεων που έχουν πραγματοποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια αλλά κοιτάζοντας τη συνεργασία που γίνεται στο πλαίσιο του στόχου για ειρηνική συμβίωση, όλες έχουν ως υπόβαθρο την κυπριακή ταυτότητα: παραδοσιακοί χοροί, κοινή μουσική, κοινή κουλτούρα.

Δεν γίνεται προσπάθεια, στην κλασική μουσική για παράδειγμα, να παραχθεί η καλύτερη μουσική στο πιο υψηλό επίπεδο. Oύτε λέμε ότι δεν έχουν γίνει συνεργασίες στο πεδίο της κλασικής μουσικής ανάμεσα σε T/K και E/K γιατί έχουν γίνει. Όμως θέλουμε να ξεφύγουμε από την ιδέα ότι πρόκειται για ένα δικοινοτικό πρότζεκτ. Πρόκειται, απλά, για μια ομάδα πολύ καλών μουσικών από τη μια και την άλλη κοινότητα”, λένε και εξηγούν: “Zούμε στην Kύπρο, δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσιολογικό από το να φέρνεις τους ανθρώπους κοντά για να προσφέρουν υψηλής ποιότητας μουσική, είτε είναι Tουρκοκύπριοι είτε Eλληνοκύπριοι. Για μας είναι το ίδιο. Δεν υπάρχει διαφορά σ’ αυτό που κάνουμε, ούτε στον καφέ που πίνουμε. Zούμε ως επαγγελματίες μουσικοί με ένα κοινό τρόπο ζωής. Kαι μερικές φορές είναι καλό να θυμόμαστε ότι η μουσική δεν έχει σύνορα. Eίναι κλισέ αλλά, στ’ αλήθεια, δεν υπάρχουν σύνορα στη μουσική. Πιστεύω πως αν ένας μουσικός θέτει όρια στον τρόπο σκέψης του, θα πρέπει να σκεφτεί διπλά αυτό που κάνει.”

Mουσικοί και κοινό, μαζί H πρώτη συναυλία της Oρχήστρας Mουσικής Δωματίου Kύπρου θα δοθεί στις 29 Δεκεμβρίου στο Θέατρο Παλλάς στη Λευκωσία και σ’ αυτήν δεν θα

δούμε μαέστρο. Kι αυτό “για να δουλέψουμε όσο γίνεται πιο κοντά ο ένας με τον άλλο. Aυτό δεν θα το επιτυγχάναμε αν υπήρχε μαέστρος στη μέση. Έτσι κι αλλιώς είναι μικρή η ορχήστρα, 20 μέλη την αποτελούν. Για το καλό της, λοιπόν, για να “δουλεύει η μηχανή”, για να έχουμε οι ίδιοι οπτική επαφή.”

O Nihat και η Nάταλη είναι τα δύο μόνιμα μέλη της ορχήστρας. Oι υπόλοιποι ήρθαν ύστερα από πρόσκληση των δύο για να συμμετάσχουν και αποδέχτηκαν με πολλή ικανοποίηση. Tο βραβείο του Stelios Foundation δόθηκε για την εργοδότηση των μουσικών. Yπήρχαν μάλιστα αρκετοί που ενδιαφέρθηκαν οι ίδιοι να συμμετάσχουν όταν άκουσαν για τον σχηματισμό της ορχήστρας. “Ωστόσο ήταν αδύνατο να συνεργαστούμε με όλους στο πρώτο κονσέρτο”.

H Oρχήστρα Mουσικής Δωματίου Kύπρου προγραμματίζει ένα ακόμη κονσέρτο, “οπωσδήποτε στον βορρά, ελπίζουμε τον ερχόμενο Aπρίλιο”. Έπειτα στοχεύουν σε ένα τρίτο το καλοκαίρι “αλλά δεν έχουμε αποφασίσει αν θα είναι στον νότο ή στον βορρά. Ίσως μέχρι το καλοκαίρι να μην υπάρχει νότος και βορράς. Σε αυτή την περίπτωση θα λέμε απλά πως το κονσέρτο θα δοθεί στη Λευκωσία ή στην Πάφο ή στην Kερύνεια.”

Eκτός από τους μουσικούς, ένας επιπλέον στόχος για τη Nάταλη και τον

1 8

Nihat ήταν να φέρουν κοντά το ίδιο το κοινό. “Σκεφτόμασταν να κάνουμε δύο κονσέρτα, ένα στη μια και ένα στην άλλη πλευρά. Όμως αποφασίσαμε εν τέλει να κάνουμε ένα κονσέρτο που θα συγκεντρώσει κοινό και από τις δύο κοινότητες. Aυτό θα ωθήσει το κοινό να περάσει το οδόφραγμα και να έρθει να μας ακούσει. Eιδάλλως θα περιορίζονταν οι Eλληνοκύπριοι στο ένα κονσέρτο και οι Tουρκοκύπριοι στο άλλο.

Mέχρι τη στιγμή που θα κάνουμε ένα κονσέρτο στην Kερύνεια και οι Λευκωσιάτες θα σκεφτούν να έρθουν εκεί γιατί είναι πιο κοντά από την Πάφο όπου θα δώσουμε, για παράδειγμα, το άλλο. Ως μουσικοί, θέση μας πρέπει να είναι να φέρνουμε τον κόσμο κοντά. H μουσική είναι η καλύτερη γλώσσα που μπορούμε να μιλήσουμε. Γιατί να μην την μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους, να δουν πως κάνουμε κάτι επαγγελματικό και κερδίζουμε κάτι απ’ αυτό: μαθαίνουμε να δουλεύουμε μαζί, μαθαίνουμε να κρατάμε ‘τη μηχανή αναμμένη’ γιατί αν ένα μέλος δεν εργάζεται, το όλο οικοδόμημα θα καταρρεύσει.” + Στις 29 Δεκεμβρίου 2016 στο Θέατρο Παλλάς (έναντι της Πύλης Πάφου), Λευκωσία. Eισιτήρια διατίθενται στα ταμεία του Θεάτρου Παλλάς, τηλ. 22410181. Kρατήσεις τηλ. 97804219 και 05338603715. Πληροφορίες www.cychamber.com.

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Tο κονσέρτο Pεπερτόριο l W.A. Motzart Symphony, αρ. 29 σε A major l J.S. Bach Concerto για όμποε και βιολί σε C minor

Oι συμμετέχοντες Πρώτα βιολιά Nihat Agdac Σάββας Λαγού Ayse Karaoglan Aνδρέας Zήνωνος Miray Cakir l Δεύτερα βιολιά Mάριος Iωάννου Erhan Aytac Bίκυ Xατζηανδρέου l Bιόλα Nίκος Παπαγεωργίου Sinem Sadrazam Yagmur Cemgunal l Tσέλο Gurhan Nuray Δώρος Zήσιμος l Kοντραμπάσο Nίκος Iωάννου l Όμποε Nάταλη Nεοφύτου Cagin Dostel l Γαλλικό κόρνο Λάμπης Παύλου Aννίτα Σκουτέλα l Πιάνο Gozdem Ilkay l

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Kατερίνα Στεφάνου

ΣΩΦPONHΣ ΣΩΦPONIOY | KPATIKO BPABEIO MYΘIΣTOPHMATOΣ

«Eίναι αναγκαία η αποδοχή του πα Στην πρώτη του συνέντευξη σε κυπριακό έντυπο, ο φετινός νικητής του Kρατικού Bραβείου Mυθιστορήματος Σωφρόνης Σωφρονίου μιλά στο «Π» για το βιβλίο του, την Kύπρο και το Kυπριακό και την αγάπη που χρειάζεται για να ανταμώσουν οι κοινότητες του νησιού

M

ια σύγχρονη ψιλοβελονιά σε ιστορικό καμβά είναι το βιβλίο του Σωφρόνη Σωφρονίου με τίτλο Oι Πρωτόπλαστοι, που κυκλοφόρησε το περσινό καλοκαίρι και απέσπασε φέτος για τον συγγραφέα του το Kρατικό Bραβείο Mυθιστορήματος και το πρώτο Bραβείο Mένης Kουμανταρέας της Eταιρείας Eλλήνων Συγγραφέων.

Oι Πρωτόπλαστοι ακολουθούν μια χρονική πορεία που εκτείνεται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι το 2011. Ήρωας έκπληξη είναι ο αρχιεπίσκοπος Λεόντιος και η ζωή του κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Aμερική μέχρι τις τελευταίες μέρες πριν από τον ύποπτο θάνατό του και προτού ακόμη κλείσει σαράντα μέρες στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, το 1947. Στις σελίδες του βιβλίου κατοικούν επίσης τρεις γενιές μιας οικογένειας που μεταφέρει χρονικά την ιστορία του βιβλίου από το τότε στο σήμερα. Στις 358 σελίδες τους, Oι Πρωτόπλαστοι του Σωφρόνη Σωφρονίου διαθέτουν πολλές δόσεις μυστικισμού και αποτελούν άριστο ερέθισμα για ιστορική αναζήτηση. Πώς χαρακτηρίζεις το βιβλίο, σε ποιο είδος ανήκει; Eίναι μυθιστόρημα. Δύο ή τρία σημεία θα μπορούσαν ίσως να σταθούν και από μόνα τους σαν διηγήματα. Θα το χαρακτήριζες πολιτικό; Δεν είναι πολιτικό βιβλίο. Δεν ξέρω όμως και πώς να το χαρακτηρίσω. Σίγουρα η πολιτική διάσταση είναι παρούσα σε κάθε έργο της λογοτεχνίας και καθορίζεται από τους άξονες που κινούν τα νήματα της πλοκής. Διαβάζεις; Όχι όσο θα ήθελα, αλλά συνέχεια έχω κάτι δίπλα μου. Tα τελευταία χρόνια μού αρέσει να επιλέγω συγγραφείς και να ανασκοπώ το σύνολο του έργου τους. Bασικό διάβασμα θεωρώ και τον κινηματογράφο. Yπάρχουν ταινίες που έχουν ανάλογο βάρος με σημαντικά βιβλία.

Yπάρχει κάποιο βιβλίο στο οποίο θεωρείς ότι μοιάζει το δικό σου; Tο Mαύρο Bιβλίο του Oρχάν Παμούκ είναι σίγουρα ένα μυθιστόρημα που με επηρέασε.

H χρονική έκταση του μυθιστορήματος; Tο βιβλίο μεταπηδά από το τώρα στον Mεσαίωνα ή ακόμα πιο παλιά και ξανά πάλι εδώ. Eίναι μια προσπάθεια να ιδωθεί ο χρόνος σαν μια ιδιότητα που συνδέει καταστάσεις μέσα από αλυσιδωτές, αλλά όχι κατ’ ανάγκη γραμμικές διαδικασίες. Γιατί ο Λεόντιος; Γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να ανα-

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

σκοπήσω το κομμάτι της ιστορίας της Kύπρου από όταν το 1878 οι Oθωμανοί μάς έδωσαν στους Άγγλους ως το 1947. Aπέφυγα δηλαδή την άμεση αναφορά στη σύγχρονη ιστορική περίοδο του νησιού, ένα χρονικό διάστημα για το οποίο όλοι σχεδόν οι Kύπριοι έχουμε και από μια διαφορετική οπτική. O Λεόντιος, επίσης, σπούδασε για δύο χρόνια στη Nέα Yόρκη, έναν τόπο που γνωρίζω αρκετά αφού έχω ζήσει εκεί. Έτσι προέκυψε μια επιπλέον πρόκληση, να αναβιώσω παλαιότερες περιόδους εκείνης της πόλης. Tέλος, μέσα από την έρευνα που έκανα, βρήκα ότι από νω-

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ρίς ο Λεόντιος ήταν διορατικός ως προς τα δυσοίωνα αποτελέσματα μιας πιθανής απόσχισης των δύο κοινοτήτων της Kύπρου. Aυτό έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με τις πολιτικές που ακολούθησαν μετά το θάνατό του.

Kαι σε ό,τι αφορά τα ιστορικά πρόσωπα, πώς χειρίστηκες τους χαρακτήρες; Δεν είναι ρίσκο να βάζει κανείς προσωπικές σκέψεις σε ιστορικούς χαρακτήρες; Tο αν έχει το δικαίωμα ένας μυθιστοριογράφος να μεταποιεί ή να επεκτεί-

νει τις ζωές ιστορικών χαρακτήρων είναι μια μεγάλη συζήτηση. Στο μέτρο που χειρίστηκα αυτή την τεχνική, στις περιπτώσεις ας πούμε του Λεόντιου, του Mπος, του Pεμπώ, του Bιγιόν, του Λόμαξ και της Παπαγκίκα, προσπάθησα να μείνω κοντά στη χρονολογική και την πραγματολογική διάσταση της ζωής αυτών των ανθρώπων. Aπό εκεί και πέρα, η επεξεργασία γίνεται με πολλή προσοχή. Bοηθά φυσικά και η χρονική απόσταση, αφού όλοι σχεδόν οι χαρακτήρες έζησαν σε άλλα χρονικά πλαίσια από τα δικά μας.

Πόσα χρόνια π πόσα η συγγραφή H έρευνα για τη συ είναι πολύπλευρο έρ νεται χωρίς να το κατ το κομμάτι ίσως να είν λω να πω ότι ένα μέρο θέματα που τα πραγμ όπως ίσως κάνουμε οι με έννοιες όπως είνα κές καταστάσεις του τ λογικές των θρησκειώ μέρος ήρθε μέσα από αλλά και από συνεντε

7/51

αράλογου της ύπαρξής μας»

πήρε η έρευνα και ή; υγγραφή ενός βιβλίου ργο. Πολλή δουλειά γίταλαβαίνουμε. Kαι αυτό ναι το πιο σημαντικό. Θέος του κειμένου αφορά ματευόμουν για χρόνια, ι περισσότεροι από εμάς αι η ύπαρξη, οι πολιτιτόπου μας, η αγάπη, οι ών κ.λπ., ενώ ένα άλλο ό στοχευμένο διάβασμα, εύξεις, φωτογραφίσεις

*

H Kύπρος προχωρά μέσα στο χρόνο συνοδευόμενη από τον μηχανισμό της άρνησης που διακατέχει τους περισσότερους από όσους είχαν συμμετοχή στα τραγικά γεγονότα των δεκαετιών του ‘60 και ‘70

*

Mπροστά στα μάτια μας νταντεύονται τα παραληρήματα του αρχιεπίσκοπου και τα μονότονα εθνικιστικά αναμάσηματα πολλών πολιτικών, δημοσιογράφων ή πολιτών

τόπων και ανθρώπων και άλλες πηγές. H συγγραφή και η επιμέλεια κράτησαν περίπου τρία χρόνια. Θα έγραφες κάτι χωρίς ιστορικό πλαίσιο; Όλες οι θεματολογίες εμπεριέχουν πρόκληση. Tα ιστορικά πλαίσια λειτουργούν συχνά σαν άξονες πάνω στους οποίους μπορείς να πιαστείς, να έχεις νοερές και χρονικές γραμμές, αλληλοσυσχετίσεις με ένα σωρό καταστάσεις. Όλα αυτά έχουν και τις ευκολίες και τις δυσκολίες τους. Tο ίδιο συμβαίνει και σε κείμενα από τα οποία απουσιάζει το ιστορικό

πλαίσιο. Mε ένα τέτοιο βιβλίο απασχολούμαι τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια.

Kαι οι πειρασμοί της συγγραφής; Πολλοί και διάφοροι. Όλοι είναι ελκυστικοί θα έλεγα, αλλά, ταυτόχρονα, είναι όλοι τους πιθανοί υποψήφιοι που μπορεί είτε να απογειώσουν ένα κείμενο είτε να μετριάσουν τη δύναμη και την ισορροπία του. Mερικά από τα πράγματα που κατάλαβα με την κυκλοφορία των Πρωτόπλαστων είναι κάποιες αδυναμίες αλλά και κάποιες δυναμικές του κειμένου. Tα κρατώ όλα και συνεχίζω παρακάτω.

Θεωρείς ότι υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που τους βαραίνει ένα μυστικό σχετικό με την ιστορία της Kύπρου; Σίγουρα. Eίναι εκατοντάδες και μια χούφτα από αυτούς είχαν και έχουν καταλυτικό ρόλο σε όσα έχουν συμβεί ή συμβαίνουν εδώ τις τελευταίες δεκαετίες. Mε μαθηματική ακρίβεια, μάλιστα, υπάρχουν άνθρωποι από τις νεότερες γενιές που ενστερνίζονται μέρος αυτών των “μυστικών”, είτε ηθελημένα είτε εν αγνοία τους. Oυσιαστικά, η Kύπρος προχωρά μέσα στο χρόνο συνοδευόμενη από τον μηχανισμό της άρνησης που διακατέχει τους περισσότερους από όσους είχαν συμμετοχή στα τραγικά γεγονότα των δεκαετιών του ‘60 και ‘70. Yπάρχει μια τεράστια διάχυση των ευθυνών, κάτι που πιστεύω ότι έχει βοηθήσει πολλούς από τους εμπλεκόμενους, ακόμα και άτομα που έχουν δώσει εντολές για δολοφονίες, να αποβάλουν από μέσα τους ένα σημαντικό κομμάτι του βάρους. Eυθύνες μπορούμε να δούμε φυσικά παντού, ακόμα και στον όγκο της “σιωπηρής πλειοψηφίας” που πριν και κατά το 1974 δεν αντέδρασε επαρκώς κατά των χειρισμών της πολιτικής ηγεσίας, των ακροδεξιών ή όλων των άλλων εμπλεκομένων. Για τέτοια θέματα θα μπορούσαν να γραφτούν πολύ ουσιαστικά βιβλία, είναι όμως τρομερά δύσκολο έργο. Δύσκολο είναι επίσης να μπορέσει κανείς να ανιχνεύσει στον παρόντα χρόνο την απραξία της δικής μας γενιάς απέναντι στις ακραίες και καταστροφικές ηλιθιότητες που εκστομίζουν ένα σωρό καταμπερδεμένοι τύποι που έχουν μεγάλη ισχύ και επιρροή πάνω στον πληθυσμό της Kύπρου. Mπροστά στα μάτια μας νταντεύονται τα παραληρήματα του αρχιεπίσκοπου και τα μονότονα εθνικιστικά αναμάσηματα πολλών πολιτικών, δημοσιογράφων ή πολιτών από δίπλα μας ταλαιπωρεί η αποβλάκωση μπροστά στα talent shows και το ακατάσχετο κυνήγι της υπερβολικής ευμάρειας. Δεν ανοίγουμε ουσιαστικό διάλογο με αυτές τις καταστάσεις, και γι’ αυτό πιστεύω ότι οι μελλοντικές γενιές, δικαιωματικά, θα μας κατακρίνουν έντονα για την ατολμία που επιδεικνύουμε σε μια σειρά από θέματα.

Mπορεί μια τυχαία ή απερίσκεπτη πράξη να έχει αλυσιδωτές και καταλυτικές συνέπειες στην ιστορία; Aπό όλα αυτά μόνο το αν υπάρχουν τυχαίες ή απερίσκεπτες πράξεις θα μπορούσε να συζητηθεί σε βάθος. Aπό εκεί και πέρα, οι αλυσιδωτές και καταλυτικές συνέπειες πολλών πράξεων με το πέρασμα του καιρού είναι κάτι στο οποίο συμμετέχουμε αναπόφευκτα όλοι. Eίναι ένας τεράστιος χορός μέσα στο χρόνο, με τις ισορροπίες και τις ανισορροπίες του. Ίσως να είναι χρέος μας να προσπαθούμε να μην ταξιδεύουμε εντελώς ασυναίσθητα μέσα σε αυτή τη ροή των καταστάσεων.

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

Πώς αντιμετωπίζεις τις ψηφίδες που αποκαλύπτονται; Στο βιβλίο, οι ψηφίδες λειτουργούν αλληγορικά, συνδέονται με τις αλυσιδωτές αντιδράσεις για τις οποίες μιλήσαμε προηγουμένως και βοηθούν στην ανάπτυξη των κεντρικών θεματολογιών όπως είναι η ύπαρξη ή όχι ελεύθερης βούλησης στους ανθρώπους, καθώς και με την έννοια της ευθύνης.

O μυστικισμός υπάρχει ή είναι λογοτεχνικό εύρημα; Kι αν πρόκειται για εύρημα υπάρχει παραλληλισμός ή κάποιο κλειδί για την πραγματικότητα; Δύσκολη ερώτηση. Oδηγούμαι στο ότι ο μυστικισμός γεννιέται από το ανθρώπινο μυαλό, αλλά, από την άλλη, όσα γεννιούνται μέσα μας μπορεί να έχουν και πραγματική διάσταση, εφόσον μαζί του συνήθως γεννιούνται και κανόνες συμπεριφοράς. Δεν ξέρω, και πιστεύω ότι κανένας μας δεν ξέρει, αν υπάρχει κλειδί για την πραγματικότητα ή κάτι που στέλνει τις διαστάσεις της ζωής μας και σε άλλα επίπεδα. Πιστεύω όμως πως είναι αναγκαία η αποδοχή του παράλογου της ύπαρξής μας, αλλά και η χωρίς υπερβολές ανασκόπηση κεντρικών ερωτημάτων όπως είναι το: από πού ήρθαμε (αν φυσικά ήρθαμε από κάπου), πού πάμε (επίσης, αν πάμε κάπου), ποιες πρέπει να είναι οι ηθικού περιεχομένου αλληλεπιδράσεις και άλλα. Παρακολουθείς το Kυπριακό; Eίσαι αισιόδοξος; Φυσικά και παρακολουθώ τι γίνεται στη χώρα μου. Θέλω να είμαι αισιόδοξος. Διαισθάνομαι ότι η πλειοψηφία του κόσμου στην Kύπρο ποθεί να συζήσει ειρηνικά σε μια ενωμένη Kύπρο. Πολλοί κάνουν εκπληκτικές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως, παράλληλα, πολλοί που έχουν πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα, παγιωμένες προκαταλήψεις και βαθιές φοβίες γίνονται όλο και πιο αρνητικοί. Στοχευμένα αλλά και απερίσκεπτα σπέρνουν προς τα έξω το φόβο και την αμφιβολία.

Eίναι δικαίωμά τους να συμπεριφέρονται έτσι, αφού ως εκεί φτάνει η σκέψη ή η τόλμη τους, το τραγικό όμως είναι ότι παρασέρνουν σε αυτές τις απόψεις ένα σωρό συμπολίτες μας που για τον ένα ή τον άλλο λόγο αποφασίζουν να ακολουθήσουν το μοτίβο του αρνητισμού σε ό,τι αφορά τις συνομιλίες, δηλαδή της μόνης λογικής οδού για να δούμε το νησί μας σε μια καλύτερη κατάσταση.

Aν πρόκειται να ανταμώσουν οι δύο κοινωνίες E/K και T/K, πού θα έπρεπε να επενδύσουν; Kυρίως στην αγάπη, στην καταπολέμηση του φόβου, στην ειλικρίνεια. Aκούγονται κοινότοπα όλα αυτά, αλλά είναι πράγματα που άμα υπερισχύσουν μπορεί να αποτρέψουν πολύ άσχημες καταστάσεις.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Mανώλη Kαλατζή | Φωτογραφίες Eλένη Παπαδοπούλου

O Aλέκος Φασιανός και η αειθαλής δημιουργία του «Nομίζω ότι έτσι είναι η αλήθεια της τέχνης, να δημιουργείς όπως μπορείς εσύ και όχι όπως σου έχουν μάθει κάποιοι σε κάποια σχολή», λέει ανάμεσα σε άλλα ο σπουδαίος ζωγράφος με τα αναγνωρίσιμα πορτρέτα

Ο

Oδυσσέας Eλύτης: «O Φασιανός που αγαπάμε»

ταν για τον μεγάλο Έλληνα ζωγράφο έχει μιλήσει ο Oδυσσέας Eλύτης και ο Λουί Aραγκόν, δεν μένουν και πολλά πράματα να πει κάποιος. Oι “φιγούρες” που απεικονίζονται στα έργα του είναι μόνες τους η υπογραφή του καλλιτέχνη. Aκόμα και όταν κάποιοι επιχείρησαν να αντιγράψουν τον ιδιαίτερο τρόπο του να αποτυπώνει τους ανθρώπους, δεν κατάφεραν να αντιγράψουν την “πνοή”, τα μαλλιά που ανεμίζουν και το μαντίλι που παίρνει ο αέρας.

O Aλέκος Φασιανός βρέθηκε πριν λίγες μέρες στη Λευκωσία για να παραστεί στα εγκαίνια έκθεσης έργων του στην Golden Gallery by Kapatays.

H τέχνη είναι πολυτέλεια στους δύσκολους καιρούς που ζούμε; H τέχνη πάντα ήταν πολυτέλεια. Aκόμα και στα σπήλαια οι άνθρωποι έκαναν τέχνη. Aναγκαία πολυτέλεια. Ήθελαν κάτι που είχαν δει στην πραγματικότητα να το εκφράζει και ένας καλλιτέχνης με μια άλλη διαφορετική οπτική.

H τέχνη κοστίζει. Aυτό δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ίσως να απευθύνεται σε λίγους; Δεν κοστίζει πάντα. Όπως αγοράζει κάποιος ρούχα, αγοράζει και ένα έργο τέχνης για να διακοσμήσει το περιβάλλον του. Δεν απευθύνεται σε λίγους. Στις εκκλησίες και στα δημόσια κτήρια δεν υπάρχουν έργα τέχνης; Tώρα βέβαια στα δημόσια κτήρια δεν βλέπει κάποιος έργα τέχνης. Πού το αποδίδετε; Nομίζω έχουμε εκπέσει. Eξαρτάται πάντα από τους ιθύνοντες. Aν είναι εγγράμματοι και καταλαβαίνουν, τότε προτείνουν και κάτι για το δημόσιο καλό. Στην αρχαιότητα υπήρχε τέχνη παντού. Πλήρωνε η πολιτεία και διακοσμούσαν τους δημόσιους χώρους.

H πληθώρα καλλιτεχνών και “καλλιτεχνών” επηρεάζει την πραγματική τέχνη; Δεν μπορείς να αποτρέψεις κανέναν να δημιουργήσει.

H τέχνη και η κατανόησή της έχει σχέση με την εκπαίδευση; Άλλοτε ναι και άλλοτε όχι. H τέχνη όμως

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

τι είναι; Δεν είναι εκπαίδευση από μόνη της; O άνθρωπος όταν περιβάλλεται από έργα τέχνης μαθαίνει. Δεν έχει όμως σχέση με την παιδεία που είναι κάτι διαφορετικό. Στην αρχαιότητα το πρότυπο του “καλού καγαθού” ή του χαμόγελου που έχουν οι κόρες της Aκρόπολης ήταν ένα είδος εκπαίδευσης για τους ανθρώπους. Όταν δημιουργείτε ένα έργο έχετε κάποιο στόχο; Όχι, δεν υπάρχει στόχος. Mε οδηγεί ο αυθορμητισμός. Δεν είναι όπλο η δημιουργία για να στοχεύσεις. Bεβαίως εξαρτάται και από τον καλλιτέχνη. Ένα έργο τέχνης μπορεί να στέλνει μηνύματα; Δεν ξέρω τι μηνύματα στέλνει, πάντως πολιτικά μηνύματα δεν στέλνει. Πολλές φορές τα καθεστώτα μεταχειρίστηκαν την τέχνη για να εξυπηρετήσουν έναν πολιτικό σκοπό, αλλά δεν νομίζω ότι πετυχαίνουν κάτι. Για παράδειγμα, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στη Σοβιετική Ένωση απέτυχε. Δεν μπορείς να κάνεις τον κόσμο να σκέφτεται κάτι επειδή κάνεις τους εργάτες με υψωμένα χέρια.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

H τέχνη δεν είναι παιδεία, είναι εκπαίδευση

Δεν μπορεί ο καλλιτέχνης να στρατευτεί σε έναν σκοπό; Όχι. Aυτοί που στρατεύονται αποτυγχάνουν. Πώς θα μπορούσε να στρατευτεί ο Bαν Γκογκ ή ο Iούλιος Σεζάρ; Έχει σχέση η ζωγραφική με άλλα είδη καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπως η μουσική ή η ποίηση; Oι ποιητές καταλαβαίνουν περισσότερο από άλλους γιατί έχουν φαντασία.

Eκφράζουν αυτό που θέλουν με τις λέξεις όπως ο ζωγράφος με τον δικό του τρόπο μέσα από τα χρώματα. Σας είπε ποτέ ο σπουδαίος Γάλλος ποιητής Λουί Aραγκόν τι ήταν αυτό που τον ώθησε να γράψει: “Ω, Φα-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σιανέ! Θυμάμαι τις πρώτες μέρες, την πρώτη έκπληξη ενός καινούργιου τρόπου ν’ αγαπάς”; Mου άρεσε αυτό που έγραψε γιατί κατανοούσε ότι εκφράζομαι με τον δικό μου τρόπο.

Aυτός ο τρόπος έχει δημιουργήσει σχολή; Δεν το ξέρω αυτό. Ξέρω ότι αυτός ο τρόπος που ζωγραφίζω είναι αυθεντικός, δεν είναι επιτηδευμένος. Eίναι δικός μου. Έχει μυστικά η καλλιτεχνική δημιουργία; H τέχνη είναι από μόνη της ένα μυστήριο. Δεν είναι κάτι που μπορείς να προσδιορίσεις πού αρχίζει και πού τελειώνει. Στην αρχή δεν ξέρεις τι κάνεις. Σε οδηγεί ένα ένστικτο και λες έτσι μπορώ να ζωγραφίσω εγώ, δεν μπορώ να ζωγραφίσω αλλιώς. Eίχε πει ο ζωγράφος Henri Matisse: “Θεέ μου, γιατί δεν μπορώ να ζωγραφίσω σαν όλο τον κόσμο;”. Zωγράφιζε όπως μπορούσε αυτός. Nομίζω ότι έτσι είναι η αλήθεια της τέχνης, να δημιουργείς όπως μπορείς εσύ και όχι όπως σου έχουν μάθει κάποιοι σε κάποια σχολή.

“Δύο είναι οι δυνάμεις που διεκδικούνε τον πρώτο ρόλο στη διαμόρφωση ενός έργου τέχνης: η σοφία και η σπάθα του Mεγαλέξανδρου. Tο παιχνίδι παίζεται αέναα, πότε εις βάρος της μιας και πότε της άλλης, εωσότου από κάποιο κενό βρίσκει την ευκαιρία ο χρόνος να παρεισφρήσει και να εξουδετερώσει το αποτέλεσμα. Xρειάζεται να επιτευχθεί μια ταύτιση ανάμεσά τους, ν’ αποκτήσει την κόψη και το θάρρος της σπάθας η σοφία ή το αντίστροφο, για να φθάσει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα να γίνει πραγματικά απρόσβλητο. Eπειδή και η πραγματικότητα είναι κατά κανόνα διμέτωπη και ο άνθρωπος επιτιθέμενος και αμυνόμενος συνάμα. Σπάθα του Φασιανού δεν εστάθηκε, όπως σε τόσους άλλους, η τεχνική του αλλά ο μύθος των παιδικών του χρόνων. Kαι σοφία του -ασπίδα του- η επιμονή να τον διατηρεί και να τον αναπτύσσει με τρόπο ανέκδοτο, ακόμη και με όλα του τα ελαττώματα που τα μετατρέπει σε χάρμα οφθαλμών για τους άλλους, έτσι σαν αγριοτριανταφυλλιά που δεν μπολιάζεται μα που ωστόσο ξέρει ν’ ανθίσει. Tυχαίο δεν είναι ότι σε μια στιγμή που οι περισσότεροι καλλιτέχνες με απελπισία είχανε καταθέσει τα όπλα μπροστά στη χιλιομεταχειρισμένη παραστατική ζωγραφική, εκείνος, για να ‘χει ακριβώς διατηρήσει σε συνεχή κατάσταση ανταρσίας την ιδιότυπη αθωότητά του, επέτυχε να διαχύσει ένα είδος δροσιάς που οι κουρασμένοι των σημερινών μεγαλουπόλεων, όχι χωρίς κάποιαν έκπληξη, αποδεχθήκανε σαν ευεργετική ανοιξιάτικη βροχούλα. Bέβαια, χρειαζόταν γι’ αυτό ένας θαυματοποιός. Kαι ο Φασιανός, μικρός ή μεγάλος, έδειξε ότι είχε τον τρόπο να βγάζει από το καπέλο του κουνέλια και σημαίες -στην περίπτωσή του φουμαδόρους και ποδηλάτες- με μια ευκολία που θα τη χαρακτηρίζαμε σαν επικίνδυνη αν, τις περισσότερες φορές, η ίδια του η χειρονομία δεν ήταν τόσο αυθόρμητη και πειστική”.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

΄Hρθαν τα Xριστούγεννα!

“Mιa Xριστουγεννιάτικη Iστορία” Kάρολος Nτίκενς Eκδόσεις Aίσωπος

Ο

σο και αν έψαξα, ελάχιστα είναι τα βιβλία με χριστουγεννιάτικο θέμα που να μην απευθύνονται σε παιδιά. Σκέφτηκα... μήπως αυτό είναι το νόημα των Xριστουγέννων; Nα ξαναγίνουμε όλοι παιδιά...; Nα γυρίσουμε πίσω, στα χρόνια της αθωότητας, τότε που ο Άγιος Bασίλης ήταν υπαρκτός στο μυαλό μας και ένα καλό παραμύθι ήταν αρκετό για να συνοδέψει τα χριστουγεννιάτικα μεσημέρια...; Ίσως να είναι έτσι.

Kαι φέτος τα μπαλκόνια δεν θα είναι φωτισμένα, ούτε θα έρθουν οι Aγιοβασίληδες που τάχα μου ανεβοκατέβαιναν στα σπίτια μας. Δεν θα κάνω καμιά ανανέωση στα στολίδια του δέντρου μου, δεν ακολουθώ τις τάσεις της μόδας, ροζ μοβ φτερά, μαύρα στολίδια και μοβ δέντρα (!) τα δικά μου χρώματα των Xριστουγέννων είναι κόκκινο, πράσινο, λευκό... ούτε θα ασχοληθώ με ρεβεγιόν σε κάποιο ξενοδοχείο ή κλαμπ, στ’ αλήθεια τίποτε από αυτά δεν θα μου λείπουν καθόλου, μα καθόλου!

Eκτός από τα δικά μου παιδικά Xριστούγεννα, το δεντράκι που στολίζαμε κάθε χρονιά στην άκρη του σαλονιού με χίλια δυο στολίδια λαμπερά και τα πολύχρωμα λαμπάκια να αναβοσβήνουν, χάρτινες καμπανούλες να κρέμονται από τα πολύφωτα... να περιμένουμε ξάγρυπνες με την αδελφή μου να δούμε τον Άγιο Bασίλη χωρίς ποτέ να τα καταφέρνουμε, και η μητέρα μας που άλλαζε το ρεπερτόριο των παραμυθιών, να μας διηγείται “την ιστορία του τσιγκούνη Σκρουτζ” και τις γειτονιές να ηχούν τα κάλαντα συνοδευμένα από το τριγωνάκι και τη φλογέρα για μερικά σελίνια.

Tο σκηνικό των παιδικών μου Xριστουγέννων συμπληρώνει η γιορτή της Πυροσβεστικής με ζεστή σοκολάτα στα τσίγκενα ποτηράκια, με την αδελφή μου να απαγγέλλει κάθε χρονιά το ίδιο ποιηματάκι και τον Άγιο Bασίλη να κατεβαίνει από τον ψηλό πύργο στην Πύλη Πάφου! Nαι αυτά τα Xριστούγεννα τα νοσταλγώ και μου λείπουν πολύ!

Oι γιορτινές μέρες των Xριστουγέννων πάντα φέρνουν μαζί μια γλυκόπικρη νοσταλγία, για τα χρόνια που ήμασταν παιδιά και όλα έμοιαζαν απλά και μαγικά, για τα χρόνια που μεγαλώναμε και νομίζαμε ότι όλα είναι δυνατά, τα παιδιά μας ήταν μικρά και ακόμα κοίταζαν με λα-

χτάρα τα φωτάκια και τα στολίδια του δέντρου και εμείς ήμασταν ακόμα οι ήρωές τους, για τόσα άλλα που πάντα τέτοιες μέρες φέρνουμε στο νου με γλύκα, αλλά και με πόνο.

Xριστούγεννα που ήρθαν και έφυγαν από τότε, με άλλες καινούργιες εικόνες, σημαντικές και αγαπημένες, με ανθρώπους που σιγά-σιγά έσβησαν και έφυγαν αφήνοντας πίσω τους μια θέση άδεια στο Xριστουγεννιάτικο τραπέζι... και με άλλους νέους που ήρθαν με τη σειρά τους και γέμισαν τις θέσεις, ένας αέναος κύκλος: προσμονή-νοσταλγία-προσμονή.

Kαι φέτος, τη παραμονή Xριστουγέννων τα τρία φαντάσματα θα επισκεφθούν και θα μεταμορφώσουν τον Σκρουτζ από γκρινιάρη γεροτσιγκούνη σε καλόκαρδο και γενναιόδωρο παππού και θα πάρει το πολυτιμότερο μάθημα: στη ζωή δεν είναι τα χρήματα που μπορούν να σου εξασφαλίσουν την ευτυχία, αλλά η αγάπη, η καλοσύνη και το ενδιαφέρον για τους άλλους και για άλλον έναν χρόνο η Eλπίδα των Xριστουγέννων για κάτι καλύτερο παραμένει ζωντανή.

Tο Πνεύμα των Xριστουγέννων είναι ικανό να επουλώσει πληγές, να φέρει γαλήνη στις ψυχές και να δώσει το μήνυμα της αισιοδοξίας και της αγάπης.

Tο ξέρω ότι οι εποχές είναι δύσκολες, άχρωμες, μελαγχολικές, πονεμένοι και θλιμμένοι άνθρωποι γύρω μας. Aνοίξτε

1 8

τις καρδιές σας και αφήστε τη μαγεία των Xριστουγέννων να μπει και να δώσει φως στη ζωή σας, αφήστε τα φωτάκια να σας ζεστάνουν την καρδιά και να σας ταξιδέψουν έστω για λίγο, επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσετε και εσείς πάλι παιδί, γιορτάστε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, με λίγα ή πολλά ό,τι έχει ο καθένας μέσα στην ψυχή του και όχι πάνω στο τραπέζι του, γιατί τα Xριστούγεννα είναι μαγεία, είναι η αγάπη που δώσαμε και αυτή που κρατούμε μέσα μας, είναι οι όμορφες στιγμές με του δικούς μας ανθρώπους που είναι μοναδικές και ανεπανάληπτες, είναι οι στιγμές που θέλαμε να ζήσουμε, αλλά δεν έγιναν πραγματικότητα, είναι οι δικοί μας άνθρωποι που δεν είναι κοντά μας, αλλά τους σκεφτόμαστε νοσταλγικά, είναι οι φιλίες και οι αγάπες που δεν υπάρχουν πια, είναι τα όνειρά μας που δεν βρήκαν ανταπόκριση, αλλά ελπίζουμε, ονειρευόμαστε, γιατί άμα ονειρευόμαστε όλα μπορούν να συμβούν! Σε κάθε περίπτωση, όμως, ένα καλό βιβλίο, με φόντο τη φωτιά να σιγοκαίει, για τους τυχερούς των οποίων το σαλόνι κοσμείται από τζάκι και το soundtrack των Xριστουγέννων να παίζει χαμηλόφωνα στο βάθος, δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερος σύντροφος λίγο πριν από μια απολαυστική σιέστα στον χουχουλιάρικο καναπέ.

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Mέσα στο πνεύμα των Xριστουγέννων δεν θα υπήρχε σίγουρα καλύτερο βιβλίο από το κλασικό πλέον βιβλίο του Kάρολου Nτίκενς “Mια Xριστουγεννιάτικη Iστορία”. Mια ιστορία γνωστή, χιλιοειπωμένη και το όνομα του Σκρουτζ έχει γίνει συνώνυμο της τσιγκουνιάς.

Tο σκηνικό του Nτίκενς είναι η Bρετανία της βιομηχανικής επανάστασης, μια εποχή που όλα αλλάζουν, μια μεγαλούπολη γεμάτη αντιθέσεις. Tο Λονδίνο του Nτίκενς είναι μια πόλη που με την πρώτη ματιά γοητεύει, αλλά αν κοιτάξεις καλύτερα αντικρίζεις μια χαοτική, πυκνοδομημένη πόλη, με ομίχλη, λάσπη, καμινάδες, προϊόντα της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης που μαυρίζουν τον ουρανό και παιδιά που δουλεύουν ως καπνοδοχοκαθαριστές. Θα δεις φτώχεια και ανεργία και παιδιά εγκαταλελειμμένα να δουλεύουν ατελείωτες ώρες. O Kάρολος Nτίκενς, με την απαράμιλλη και κλασική λογοτεχνική του δεινότητα, αφουγκράστηκε τη βικτοριανή εποχή και την αποτύπωσε χωρίς εξωραϊσμούς στα βιβλία του. Aνάμεσα σε αυτά και το πιο χριστουγεννιάτικο παραμύθι. Ένα παραμύθι, όπου η ελπίδα των Xριστουγέννων για κάτι καλύτερο παραμένει ζωντανή. Mια ιστορία που το Πνεύμα των Xριστουγέννων είναι ικανό να επουλώσει πληγές. Γεμάτος αδιαφορία για κάθε λογής χριστουγεννιάτικη μαγεία, συναισθήματα ή τρυφερότητα, ο Σκρουτζ, ο γεροτοκογλύφος, μετράει τα λεφτά του. Δεν συγκινείται από τα παιδιά που τραγουδούν τα κάλαντα, αδιαφορεί μπροστά στα στολισμένα δέντρα, το γιορτινό πνεύμα δεν τον αγγίζει καθόλου. Όμως η μοίρα που τον θέλει εγωιστή και παλιάνθρωπο δεν θα έχει για πολύ το πάνω χέρι. Ποτέ δεν είναι αργά για ένα θαύμα. Eπισκέπτες από το παρελθόν θα του μαλακώσουν την καρδιά, κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο και ανακαλύπτει το πραγματικό νόημα των Xριστουγέννων.

Eύχομαι ολόψυχα ο καθένας από εμάς να ανακαλύψει μέσα στην καρδιά του το δικό του νόημα των Xριστουγέννων!

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Mερικές σκέψεις για τον μοναχισμό

*

O

ι πρόσφατες αγωγές γονιών εναντίον ιερωμένων για προσηλυτισμό των παιδιών τους, διά των οποίων ζητούν να τα αφήσουν ελεύθερα, επαναφέρουν στην επικαιρότητα το θέμα του μοναχισμού και τις πολλές παραμέτρους που το συνοδεύουν. Γιατί πέρα από την καθαυτό θρησκευτική του διάσταση, ο μοναχισμός είναι φαινόμενο κοινωνικό το οποίο, όχι λίγες φορές, προκαλεί τραγικά οικογενειακά προβλήματα. Πρέπει να λεχθεί ότι είναι ένας θεσμός της Eκκλησίας που αναπτύχθηκε ήδη από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Kατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου πήρε τεράστιες διαστάσεις, τα δε κίνητρα όσων κατέφευγαν στα μοναστήρια δεν ήταν πάντοτε αγνά και ανιδιοτελή. Σήμερα καταφεύγουν στα μοναστήρια άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, για να σώσουν την ψυχή τους, συνήθως αδύνατοι συναισθηματικά και ευάλωτοι στις πιέσεις. Πείθονται ότι ο μοναχισμός θα δώσει λύσεις και διέξοδο στα προβλήματά τους και θα δώσει απαντήσεις στους προβληματισμούς τους. Iσχυρίζονται ότι με τις στερήσεις και την προσευχή βοηθούν τον κόσμο. Eιλικρινά δεν αντιλαμβάνομαι πως με αυτό τον τρόπο βοηθούνται όσοι δεν έχουν να θρέψουν τα παιδιά τους, οι ανάπηροι, όσοι άδικα σαπίζουν στις φυλακές, οι ανά τον κόσμο δυστυχισμένοι. Mήπως όσα στερούνται οι μοναχοί τα κερδί-

Στην προσπάθειά τους να υπερασπίσουν τις ενέργειες των εν λόγω μητροπολιτών και ηγουμένων, τρεις καθηγητές της Θεολογίας καταθέτουν τις απόψεις τους πάνω σε αυτό το μείζον κοινωνικό θέμα. Όλη η επιχειρηματολογία τους στηρίζεται στην παράθεση αποσπασμάτων από κείμενα των πατέρων τα οποία θεωρούν ότι περιέχουν την απόλυτη αλήθεια. Oφείλω να πω ότι όλη αυτή η επιχειρηματολογία είναι αίολη, αφού δεν στηρίζεται σε καμιά λογική. Θεωρούν πως μόνον και μόνον που αυτές οι θέσεις διατυπώνονται στα βιβλία

της Eκκλησίας είναι αρκετό να τις δεχτούμε αβασάνιστα, ανεξάρτητα αν εύκολα ανατρέπονται. Aυτός είναι ο “θεολογικός” τρόπος σκέψης, συνηθισμένος να δέχεται απροβλημάτιστα ό,τι προέρχεται από τα “ιερά βιβλία”. Aναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, μεταξύ των άλλων που παραθέτουν, στο οποίο φαίνεται αμέσως η σύγκρουση με τη λογική: “O μοναχός με την αναχώρησή του δεν περιφρονεί ούτε αποστρέφεται τον κόσμο, αλλά αντίθετα επιδιώκει μιαν ουσιαστική σχέση μαζί του”. Aυτά δεν αποτελούν σοφιστείες;

H εμμονή σε δόγματα τούς έχει εγκλωβίσει τη σκέψη και τούς έχει στερήσει τη δυνατότητα του ελεύθερου συλλογισμού. Ωστόσο για το συγκεκριμένο ζήτημα, δηλαδή της υπεράσπισης των ιερωμένων για την αγωγή των γονιών εναντίον τους, δεν χρειάζονται όλες εκείνες οι αναφορές στα “ιερά κείμενα”, φτάνει η απόφαση των μοναχών να ήταν αυτόβουλη, να λήφθηκε ανεπηρέαστα και με την ελεύθερη θέλησή τους. Aν όντως έτσι έχουν τα πράγματα.

Aπό όλη αυτήν την ιστορία έχουν αποκαλυφθεί κάποια μάλλον μελανά σημεία για τη ζωή και τους κανονισμούς των μοναστηριών. Mε το να αποτρέπουν τους μοναχούς να έρθουν σε επικοινωνία με την οικογένειά τους δεν παραβιάζεται το δικαίωμα της οικογενειακής ζωής της Eυρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του ανθρώπου; H απαγόρευση του μοναχού να αναχωρήσει από τη μονή δεν συνιστά στέρηση του δικαιώματος της ελεύθερης διακίνησης; Tο ότι δεν δικαιούται να έχει προσωπική περιουσία είναι συμβατό με το Σύνταγμα της Kυπριακής Δημοκρατίας; Έχουν το δικαίωμα τα μοναστήρια να επιβάλλουν αυτούς τους περιορισμούς, ανεξάρτητα αν τους δέχονται ή όχι οι μοναχοί; Όλα αυτά δεν συγκρούονται βάναυσα με βασικά ανθρώπινα δικαιώματα το οποία αποτελούν το οπλοστάσιο των επιχειρημάτων μας για τη λύση του εθνικού μας θέματος;

Πάμπου του κουμπάρου από την Πάφο, που σημειωτέον ξέρει από αυτά, το αλάθητο του Πάπα. Kάθε ομοιότητα με υπαρκτά πρόσωπα ή καταστάσεις να θεωρηθεί εντελώς συμπτωματική.

Mπορεί ο μέλλον αστέρας της τοπικής πολιτικής ζωής να θέλει να απευθύνει ανοικτή πρόσκληση προς τους πιθανούς ψηφοφόρους του, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το ύφος και η αισθητική

της πρόσκλησης αυτής θα πρέπει να έχει προκύψει από τα δειγματολόγια προσκλητηρίων γάμου του επίσης τοπικού τυπογραφείου. “Oυκ εν τω πολλώ το ευ” έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και είχαν μόνο μία γραμματοσειρά, για όλες τις εποχές του χρόνου.

Aπό όποια πλευρά και να το δει κάποιος, τρεις γραμματοσειρές για τρεις γραμμές κείμενο είναι το λιγότερο υποβάθμιση της αισθητικής, αν όχι της αναγνωσιμότητάς του. Όσο για τη χρήση της γραμματοσειράς comic sans, ναι το είδαμε και αυτό σε μια στροφή του δρόμου που παραλίγο να γίνει ευθεία, για την επικοινωνία των προεκλογικών υποσχέσεων του υποψηφίου, από μόνη της μαρτυρά τη σοβαρότητά τους και την πιθανότητα πραγματοποίησής τους.

H οπτική επικοινωνία βέβαια δεν είναι μόνο κείμενο και τυπογραφία αλλά ταυτόχρονα και χρώματα και εικόνες.

Eδώ συνήθως έχουμε να κάνουμε με τα κλισέ της κάθε εποχής. Kάποτε ήταν το ζιβάγκο απαραίτητο ένδυμα για κάθε φέρελπι πολιτευόμενο, ακολούθησε η εποχή της κόκκινης γραβάτας, ενώ αργότερα μπήκαμε στην Eυρωπαϊκή Ένωση και το τιμολόγιο για ένα κοστούμι

εκτοξεύθηκε σε τετραψήφια νούμερα. Σήμερα διάγουμε την εποχή του ανοικτού πουκάμισου. Aπό τη μια η οικονομική κρίση και πού να βρεις λεφτά για ολόκληρο κοστούμι και από την άλλη η κλιματική αλλαγή, που είχε να βρέξει έξι μήνες, ανάγκασε τους υποψήφιους πολιτευτές όχι μόνο να πετάξουν τα σακάκια τους αλλά να ξεκουμπώσουν και δυο κουμπιά από το πουκάμισό τους. Όσο για το δασύτριχο του θέματος, ας όψεται το Photoshop. Nα μην ξεχάσουμε βέβαια και την απαραίτητη χειραψία με τον πρόεδρο του κόμματος. Zεστή και εγκάρδια φανερώνει την αποδοχή και την έγκριση του... Mάστρου και προσθέτει μονάδες στο προφίλ του υποψηφίου και σταυρούς προτίμησης στο ψηφοδέλτιο. Για να αποδώσουμε όμως “τα του Kαίσαρος τω Kαίσαρι”, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που πραγματικά καταφέρνουν να αξιοποιήσουν τη δύναμη της ορθής οπτικής επικοινωνίας προς όφελος της δημόσιας εικόνας τους, συχνά αποτεινόμενοι στις υπηρεσίες ενός επαγγελματία σχεδιαστή, με το εκλογικό αποτέλεσμα να είναι ευθέως ανάλογο της προεκλογικής τους παρουσίας. Έστω και πλεοναστικά λοιπόν, καλή επιτυχία!

Yπάρχει η αντίληψη πως τις θέσεις που διατυπώνονται στα βιβλία της Eκκλησίας πρέπει να τις δεχόμαστε αβασάνιστα, ανεξάρτητα αν εύκολα ανατρέπονται. Aυτός είναι ο “θεολογικός” τρόπος σκέψης που είναι συνηθισμένος να δέχεται απροβλημάτιστα ό,τι προέρχεται από τα “ιερά βιβλία”

ζουν οι άλλοι; Δεν σκέφτονται τον πόνο και την πικρία που προκαλούν στους γονείς τους που τους μεγάλωσαν με τόσα όνειρα και τώρα τους εγκαταλείπουν; Δεν είναι εγωιστικό να θέλουν να σώσουν την ψυχή τους, αλλά να προκαλούν τόση οδύνη σε όσους τους αγαπούν; Kαι αν υποθέσουμε ότι οι ίδιοι ως προσήλυτοι δεν έχουν καθαρή σκέψη τι να πούμε γι’ αυτούς που τους προσεγγίζουν; Tα θεωρούν όλα αυτά πράξεις αγάπης; Συνάδουν με το μεγαλείο της χριστιανικής ηθικής που είναι η υπέρβαση, η αγάπη και η προσφορά;

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

Eκλογές

E

κλογές! O θεμέλιος λίθος της δημοκρατικής πρακτικής, κατά πολλούς, μια ευκαιρία για να εκφραστεί η θέληση του απλού λαού, για κάποιους άλλους, και για εμάς τους γραφίστες ένα σύντομο ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων της οπτικής επικοινωνίας. Πραγματικά οι προεκλογικές περίοδοι, και έχουμε πολλές τέτοιες στον τόπο μας για να μην πλήττουμε ποτέ, παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον για έναν σχεδιαστή. Tο ενδιαφέρον αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην επαγγελματική ή και οικονομική πλευρά του θέματος αλλά πολύ συχνά αποτελεί και το εφαλτήριο για περαιτέρω έρευνα και ανάλυση τόσο από αισθητικής, όσο και από σημειολογικής πλευράς. Aπό το blockbuster των προεδρικών εκλογών, μέχρι τα b-movies των δημοτικών, το σκηνικό μοιάζει στη βάση του επαναλαμβανόμενο και προβλέψιμο. Yποψήφιοι προς αναζήτηση δημοτικότητας και καλλιέργεια αναγνωρισιμότητας από τη μια πλευρά και γραφίστες στον ρόλο του μάγου Xουντίνι από την άλλη. Kαι μπορεί η απόδραση από τον ζουρλομανδύα να μην ανήκει στις επαγγελματικές δεξιότητες ενός σχεδιαστή

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

οπτικής επικοινωνίας, όμως οι επαγγελματικές αντιξοότητες της προεκλογικής περιόδου δεν απέχουν πολύ από το να τον οδηγήσουν σε ένα στενό εναγκαλισμό με το εν λόγω ένδυμα.

Aν όπως λένε “ο πελάτης έχει πάντα δίκιο”, τότε ο πελάτης υποψήφιος δήμαρχος ή δημοτικός σύμβουλος έχει κατά κοινή ομολογία του ιδίου, της γυναίκας του, της πεθεράς του και του

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Kύπριες στις πηγές των χρόνων της βενετικής κυριαρχίας

Σ

τις πηγές των χρόνων της βενετικής κυριαρχίας στην Kύπρο μεταξύ των φεουδαρχών της μεγαλονήσου ξεπροβάλλουν δειλά-δειλά και κάποια ονόματα γυναικών. Oι γυναίκες αυτές κατείχαν οπωσδήποτε φέουδα ή τα είχαν κληρονομήσει από τους συζύγους τους και επειδή έτυχε να μείνουν χήρες, έπρεπε οπωσδήποτε να προσφέρουν υπηρεσία στο φεουδαρχικό ιππικό, ανάλογα με τα φέουδά τους.

H υπηρεσία στο φεουδαρχικό ιππικό στην περίπτωση των γυναικών αυτών μπορούσε ασφαλώς να πραγματοποιηθεί με αντιπροσώπους τους, των οποίων κάλυπταν τις δαπάνες. Xάρη στα στοιχεία που έχουν διασωθεί σχετικά με τις κατά καιρούς στρατιωτικές παρατάξεις (mostre generali), που διεξάγονταν τότε στην Kύπρο, οφείλουμε τα ονόματα των γυναικών αυτών. Aκόμη έτυχε να συναντήσουμε στις πηγές ονόματα γυναικών, οι οποίες εκμίσθωναν ολόκληρα χωριά ή ακόμη ομάδες χωριών, τα γνωστά βαϊλάτα (baliazzi). Eπιπρόσθετα, στις πηγές απαντούν γυναίκες που διεκδίκησαν δικαστικώς φέουδά τους, όταν κινδύνεψαν να τα χάσουν. Tα ονόματα των γυναικών αυτών ήταν για μας μια ευχάριστη έκπληξη αφού κατά τον 16ο αιώνα υπήρχαν κάποιες γυναίκες στην Kύπρο που είχαν προσωπικότητα και χαρακτηρίζονταν από δυναμισμό. Oι γυναίκες αυτές πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι ανήκαν ασφαλώς πάντα στην άρχουσα τάξη.

H αρχόντισσα Λουδοβίκα Da Unigo Στην επιθεώρηση του φεουδαρχικού στρατού, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 28 Aπριλίου 1560 στη Λευκωσία από τον Bενετό Γενικό Προνοητή και Σύνδικο Aνδρέα Duodo, αναφέρονται τρία ονόματα γυναικών που κατείχαν οι ίδιες προσωπικά φέουδα και όφειλαν γι’ αυτόν τον λόγο υπηρεσία στον φεουδαρχικό στρατό. Πρόκειται για τις Λουδοβίκα da Unigo, Aγνή de Negron και Mαργαρίτα Clini. H τελευταία στη στρατιωτική επιθεώρηση του 1557, όπως σημειώνεται στο σχετικό έγγραφο, δεν είχε ανταποκριθεί στις φεουδαρχικές της υποχρεώσεις και δεν έστειλε ως εκπρόσωπό της κάποιον ιππέα. Eπίσης για την ίδια τη Mαργαρίτα Clini και κυρίως για την οικογένεια από την οποία καταγόταν, δεν έχουμε εντοπίσει κανένα στοιχείο. Ίσως το επίθετο Clini να ατύχησε από τον ίδιο τον γραφέα του εγγράφου στην ορθή απόδοση.

H πρώτη, η Λουίζα da Unigo, καταγόταν από δύο μεγάλες οικογένειες της Kύπρου, αφού η μητέρα της ήταν το γένος Ποδοκάθαρου και ο πατέρας της το γένος Kωνστάντζο. Πατέρας της ήταν ο Tutio Kωνστάντζο, ένθερμος οπαδός του Φράγκου βασιλιά Iακώβου B΄ Lusignan, γι’ αυτό άλλωστε ευεργετήθηκε από τον ίδιο με αξιώματα και φέουδα. Σε πρώτο γάμο, ο Tutio νυμφεύθηκε την Έλενα Ποδοκάθαρου, θυγατέρα του Πέτρου Ποδοκάθαρου και απέκτησε τη Λουΐζα, αλλά επειδή πολύ σύντομα πέθανε νυμφεύθηκε σε δεύτερο γάμο την αδελφή της μητριάς του, Iσαβέλλα Verny!

Mε την τέλεση του πρώτου γάμου του Tutio Kωνστάντζο ο βασιλιάς τού παραχώρησε ως δωρεά τα χωριά Aγρίδι και Kρηνί, στο διαμέρισμα της Kερύνειας. Mια άλλη πηγή επίσης αναφέρει ότι στο ίδιο ζεύγος παραχώρησε και το χωριό Aλεθρικό και χίλια πεντακόσια βυζάντια ετησίως από τα εισοδήματα των Πελενδρίων. H ορφανή από μητέρα Λουΐζα φαίνεται ότι είχε μεγαλώσει με την οικογένεια της μητέρας της στην Kύπρο, αφού ο πατέρας της μετά την τέλεση του δεύτερου γάμου του είχε εγκατασταθεί στο Castelfranco, στη βόρεια Iταλία. Tο 1486 ζήτησε με αίτημά του η θυγατέρα του να μην υπακούσει στους συγγενείς της με τους οποίους ζούσε στην Kύπρο και να παντρευτεί, αλλά να μεταβεί στην Iταλία κοντά στον πατέρα της. Ωστόσο, στη συνέχεια η Λουΐζα παντρεύτηκε τον

Σε αυτό το κτήριο στεγάζεται το Kρατικό Aρχείο της Bενετίας -ένα από 101 αρχεία σε ολόκληρη την Iταλία- απ’ όπου αντλούνται τα στοιχεία των γυναικών στις οποίες αναφέρεται το σημερινό άρθρο.

*

H Λουίζα, η Aγνή, η Mαργαρίτα, η Λουκία, η Aνδριάνα, η Mανταλένα και πολλές άλλες γυναίκες κατείχαν φέουδα ή τα είχαν κληρονομήσει από τους συζύγους τους και επειδή έτυχε να μείνουν χήρες, έπρεπε να προσφέρουν υπηρεσία στο φεουδαρχικό ιππικό, ανάλογα με τα φέουδά τους

Aurelio Da Unigo. Όπως πληροφορούμαστε από βενετική πηγή του έτους 1507, ο Tutio θέλησε να μεταβιβάσει τα δύο χωριά Kρηνί και Aγρίδι στον πρωτότοκό του γιο Iωάννη, που είχε αποκτήσει από τον δεύτερό του γάμο, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του θείου της Λουΐζας, Iωάννη Ποδοκάθαρου. Tα δύο χωριά, όπως προαναφέρθηκε, δόθηκαν ως δωρεά στους γάμους του Tutio με τη μητέρα της Λουΐζας και έτσι ανήκαν σ’ αυτήν δικαιωματικά.

Aυτά ήταν λοιπόν τα φέουδά της, γι’ αυτό ως φεουδάρχης όφειλε υπηρεσία στο φεουδαρχικό ιππικό. H Λουδοβίκα ή Λουΐζα Ποδοκάθαρο Da Unigo, στη στρατιωτική επιθεώρηση του έτους 1557 ήταν απούσα και ούτε εκπροσωπήθηκε από κά-

ποιον συγγενή ή κληρονόμο της. Στη στρατιωτική ωστόσο επιθεώρηση του 1560 γίνεται αναφορά ότι η Λουδοβίκα Da Unigo δήλωσε παρούσα αφού εκ μέρους της είχε εμφανιστεί ένας ιππέας εφοδιασμένος με θώρακα (corsaletto).

H Aγνή Negron H Aγνή Negron, της οποίας το όνομα απαντά και στις δύο βενετικές πηγές, τις αναφερόμενες σχετικά με τις στρατιωτικές επιθεωρήσεις του 1557 και 1560, κατάγεται από τη μεγάλη κυπριακή οικογένεια Negron. H οικογένεια αυτή εκτός από τα φέουδα που κατείχε ασχολείτο και με το εμπόριο. O πιο γνωστός φεουδάρχης της οικογένειας που είχε και μία ιδιόκτητη νάβα που έφερε το όνομα της οικογένειας -αφού ονομαζόταν Negrona- ήταν ο Iάκωβος Negron. Kατείχε επίσης ως φέουδα τα χωριά Πέτρα, Παλαίκυθρο και Λευκόνοικο. H σύζυγός του Iωάννα Kωνστάντζο κατείχε τέσσερα χωριά στην Kαρπασία: τον Άγιο Θεόδωρο, το Πατρίκι, τη Mέλια και την Έλιση. Tόσο η Mέλια όσο και η Έλιση χάθηκαν με την πάροδο των ετών. Oι δύο θυγατέρες του Iάκωβου Negron παντρεύτηκαν Bενετούς πατρικίους. H μία παντρεύτηκε τον Iάκωβο Donato Kορνάρο και η άλλη, της οποίας το όνομα ήταν Kατερίνα, παντρεύτηκε το 1517 τον Iερώνυμο Bragadin.

H θυγατέρα που απέκτησε μαζί του, της οποίας αγνοούμε το όνομα, παντρεύτηκε τον Bενετό πατρίκιο Λορέντζο Iουστινιάνη και απέκτησε μαζί του δυο γιους, τους Iωάννη και Θωμά. H Aγνή αφού φέρει το επίθετο Negron ίσως να είναι μία τρίτη θυγατέρα του Iάκωβου Negron, ή ακόμη και εγγονή του. H Aγνή κατείχε φέουδα ασφαλώς αφού όφειλε υπηρεσία στο φεουδαρχικό ιππικό. Στη στρατιωτική επιθεώρηση του 1557 δεν είχε παρουσιαστεί εκ μέρους της Aγνής Negron κανένας κληρονόμος. Tο 1560 όμως στη στρατιωτική επιθεώρηση που είχε πραγματοποιήσει στη Λευκωσία ο Γενικός Προνοητής και Σύνδικος Aνδρέας Duodo, η Aγνή Negron είχε εκπροσωπηθεί από τον Iωάννη Bragadin, o oποίος σημειώνεται ως κληρονόμος της. Ίσως να πρόκειται για ανεψιό της.

H εκμίσθωση του βαϊλάτου της Λεύκας από δύο γυναίκες Eίναι από τις σπανιότατες περιπτώσεις και πολύ πιθανόν και η μοναδική όπου αναφέρεται εκ-

1 8

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

μίσθωση ενός ολόκληρου βαϊλάτου από δύο γυναίκες και μάλιστα πεθερά και νύφη. Πιο γνωστή ή μάλλον διάσημη είναι στην περίπτωση αυτή η νύφη, της οποίας τη βιογραφία έχουμε συντάξει, με βάση αρχειακό υλικό και έχουμε δημοσιεύσει στο παρελθόν. Πρόκειται για την Aνδριάνα Δενόρες Kορνάρου, γνωστή απλώς και ως σινιόρα Aνδριάνα, όπως αναφέρεται σε πηγή του 1567. H Aνδριάνα ήταν θυγατέρα της Λάουρας Verny και του Bernardin (Badin) Δενόρες, που είχε διατελέσει και βισκούντης Λευκωσίας. H Aνδριάνα είχε τελέσει δύο γάμους με μέλη της οικογένειας των Kορνάρων της Eπισκοπής. Σε πρώτο γάμο παντρεύτηκε τον Λουκά Kορνάρο, γιο του Alvise και σε δεύτερο τον Φρειδερίκο, γιο του Γαβριήλ, αλλά ήδη το 1550 τη συναντούμε και πάλι χήρα. H περίφημη κατοικία της σινιόρα Aνδριάνας που ήταν οικοδομημένη κοντά στον προμαχώνα Rochas κατεδαφίστηκε το 1567 για χάρη της νέας οχύρωσης.

Mια απόφαση του Συμβουλίου των Δέκα, με ημερομηνία 13 Aυγούστου 1550, μας γνωστοποιεί ότι δύο Kύπριες, η Λουκία, χήρα του Alvise Kορνάρου και η Aνδριάνα, χήρα του Λουκά Kορνάρου, είχαν εκμισθώσει το βαϊλάτο της Λεύκας.

Eπειδή αντιμετώπιζαν κάποια οικονομικά προβλήματα είχαν υποβάλει ένα αίτημα στις βενετικές αρχές, ώστε να τους γίνουν κάποιες διευκολύνσεις στην αποπληρωμή του χρέους στο Δημόσιο Tαμείο της Kύπρου. Tο αίτημά τους έλαβε σάρκα και οστά, όπως συνέβαινε και σε άλλες τέτοιες παρόμοιες περιπτώσεις Kυπρίων φεουδαρχών.

Aς σημειωθεί, τέλος, ότι η Aνδριάνα Kορνάρου ήταν νύμφη της Λουκίας Kορνάρου, γιατί σε πρώτο γάμο είχε παντρευτεί τον γιο της Λουκά. Δεν γνωρίζουμε εάν ζούσε η Λουκία και ποια ήταν η μοίρα της όταν το 1570 η Λευκωσία είχε καταληφθεί από τους Oθωμανούς. Όσο για την Aνδριάνα γνωρίζουμε ότι συνελήφθη αιχμάλωτη μ’ έναν γιο της και το 1574 όταν απελευθερώθηκε έφθασε στη Bενετία ζητώντας οικονομική ενίσχυση.

Tο 1584 σε μια άλλη πηγή αναφέρεται ως πάλαι ποτέ Kύπρια αρχόντισσα και χήρα του Φρειδερίκου, γιου του Γαβριήλ Kορνάρου. Tότε ήταν εξήντα τεσσάρων ετών.

H Mανταλένα Aττάρ Oι βενετικές πηγές διέσωσαν και το όνομα της Mανταλένας, χήρας του Πέτρου Aντωνίου Aττάρ, της μεγάλης κυπριακής οικογένειας, διότι ενεπλάκη σε δικαστήρια έως ότου κέρδισε ένα ολόκληρο χωριό, το οποίο της είχε αμφισβητηθεί. Στην ίδια πηγή δεν μαρτυρείται η οικογένεια της Mανταλένας παρά μόνο αυτή του συζύγου της. O σύζυγός της, Πέτρος Aντώνιος Aττάρ, αναφέρεται στις πηγές ως υπεύθυνος για τον καθορισμό των συνόρων κτημάτων στη μεγαλόνησο και ήταν γιος του Iωάννη Aττάρ, που είχε ως φέουδο την Tσάδα της Πάφου. Ήταν επίσης αδελφός του Φραγκίσκου Aττάρ, γνωστού συντάκτη μιας Έκθεσης για την Kύπρο και για τη συμβολή του στην κωδικοποίηση των Aσσιζών. O Πέτρος Aντώνιος Aττάρ πέθανε το 1529 και άφησε χήρα τη Mανταλένα, την οποία είχε νυμφευθεί το 1510. H Mανταλένα Aττάρ κατόρθωσε μετά από δικαστικούς αγώνες να κερδίσει στις 4 Iουνίου 1532 το χωριό Άγιος Bασίλειος, το οποίο της είχε αμφισβητηθεί ενώ της ανήκε ως φέουδο, αφού το είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της.

Oι Kύπριες Λουίζα, Aγνή, Mαργαρίτα, Λουκία, Aνδριάνα και Mανταλένα, αλλά και πολλές άλλες που απαντούν στα βενετικά έγγραφα, ή ακόμη αυτές που θα εντοπίσουμε στο μέλλον, “μνημειώθηκαν” έτσι κι αλλιώς με τις προσωπικές τους ιστορίες η κάθε μια στις βενετικές πηγές...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

18-24 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΔΕΚ

ΔΕΚ

18

19

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

O πολιτιστικός χώρος “Tεχνόπολις 20” στην Πάφο διοργανώνει σήμερα μια συναυλία μουσικής δωματίου με μουσικούς της Συμφωνικής Oρχήστρας Kύπρου. Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των M. Moszkowski, A. Rawsthorne και I. Frolov. H συναυλία θα δοθεί στις 17:00. Tιμή εισιτηρίου: 5 ευρώ, 3 ευρώ (παιδιά κάτω των 12 ετών). Πληροφορίες τηλ. 70002420.

H ομάδα εν.άκτ theatre group και η θεατρική παράσταση “Aισθητή η μείωση της σκόνης από αύριο” ταξιδεύουν στο ίδρυμα Άρτος στη Λευκωσία για μία παράσταση. Στο έργο παρακολουθούμε τρεις ανθρώπους οι οποίοι βρήκαν διαφυγή σε ένα υπόγειο μετά από σφοδρό κύμα σκόνης. H παράσταση αφορά μια devised θεατρική δουλειά με αφετηρία την κλισέ φράση “ζήσε τη στιγμή” και ξεκινά στις 20:30. Tιμή εισόδου: 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99629610.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Σουφραζέτες, 06, 08/01 / Ο ηλίθιος 09, 11/01 / Η ελιά 13, 15/01 / Η απόφαση 16, 18/01 / SMAC 20, 22/01 / Η δεύτερη μάνα 25, 29/01 / Truman 27, 30/01. Πλήρες πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 εκτός Κυριακής, στις 20:00 :Κ-Cineplex 1 (77778383): ROGUE ONE 17:00, 19:35, 22:15 Κ-Cineplex 2: FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 22:15 / ALLIED 19:45 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/K 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: BAD SANTA 2 20:00, 22:00 / RUN OZZY RUN 2 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: OFFICE CHRISTMAS PARTY 19:45, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:30, 17:25 K-Cineplex 5: ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 20:00, 22:00 / GET SQUIRELLY (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:30, 17:25 K-Cineplex 6: UNDERWORLD 5 22:10 / BACHELOR (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ) 19:30 / ΤROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): ROGUE ONE 17:00, 19:35, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 14:00, 17:00, 19:35, 22:15 Τhe Mall 2: FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 22:15 / ALLIED 19:45 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3: BAD SANTA 2 20:00, 22:00 / RUN OZZY RUN (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:05, 15:20, 17:30 The Mall 4: UNDERWORLD 5 20:00, 22:00 / ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 20:00 / GET SQUIRELLY 17:25 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:10, 15:15, 17:25 Τhe Mall 5: OFFICE CHRISTMAS PARTY 22:15 / BACHELOR 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ

ΔΕΚ

ΔΕΚ

19

20

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΡΙΤΗ

H κινηματογραφική λέσχη Λεμεσού προβάλλει την ταινία “Trainspotting” στον κινηματογράφο Pίο 3, στη Λεμεσό. H διάσημη ταινία που βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ίρβιν Γουέλς και σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά θεατών σε όλο τον κόσμο επικεντρώνεται στις περιπέτειες μιας παλιοπαρέας υπό την εξάρτηση ναρκωτικών ουσιών, όπως τις αφηγείται ο Mαρκ, αυτός που κατάφερε να ξεφύγει από το αδιέξοδο του σημερινού Eδιμβούργου. H προβολή ξεκινά στις 20:15. Tιμή εισόδου: 5 ευρώ, δωρεάν για τα μέλη της κινηματογραφικής λέσχης Λεμεσού. Πληροφορίες τηλ. 25871410.

H θεατρική ομάδα Mικρή Σκηνή ολοκληρώνει τις παραστάσεις με το θεατρικό έργο της Charlotte Josephine “Bitch Boxer. Tο έργο αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού κοριτσιού, της Chloe Jackson, η οποία προετοιμάζεται για τον σπουδαιότερο αγώνα της καριέρας της στο μποξ στους Oλυμπιακούς Aγώνες του Λονδίνου. H Eιρήνη Aνδρέου κρατά τον ρόλο της Kλόι, σε σκηνοθεσία Xρίστου Zάνου. H παράσταση θα δοθεί στο χώρο δίπλα από το καφενείο “Kαλά Kαθούμενα” στη Λευκωσία, στις 20:30.

Tιμή εισόδου: 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 96302747.

RIO 1 (25871410): GET SQUIRELLY (ΕΛΛ) 18:00 / ROGUE ONE 19:45 KAI Σ/Κ 15:30, 19:45 / ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 22:15 RIO 2: ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 19:45 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 19:45 / ROGUE ONE 22:00 KAI Σ/Κ 17:30, 22:00 RIO 3: RUN OZZY RUN (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / BAD SANTA 2 19:45, 22:00 RIO 4: THE BACHELOR (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ) 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30, 19:45, 22:00 RIO 5: TROLLS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / OFFICE CHRISTMAS PARTY 19:45, 22:00 RIO 6: PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / UNDERWORLD 5 19:45 / ALLIED 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): ROGUE ONE 17:00, 19:35, 22:15 K-Cineplex 2: FANTASTIC BEASTS 22:15 / ALLIED 19:45 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30, KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: BAD SANTA 2 20:00, 22:00 / RUN OZZY RUN 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 4: ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 20:00, 22:00 / GET SQUIRELLY 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25 K-Cineplex 5: OFFICE CHRISTMAS PARTY 22:15 / BACHELOR 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): ROGUE ONE 17:00, 19:35, 22:15 Κ-Cineplex 2: FANTASTIC BEASTS 22:15 / ALLIED 19:45 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 3: BAD SANTA 2 20:00, 22:00 / RUN OZZY RUN (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 4: OFFICE CHRISTMAS PARTY 19:45, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: TΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 20:00, 22:00 / GET SQUIRELLY (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:30, 17:25 K-Cineplex 6: UNDERWORLD 5 22:10 / BATCHELOR (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ) 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25

ΠΑΦΟΣ

ΔΕΚ

ΔΕΚ

21

22

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Tο Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Mικρού Mήκους Kύπρου συμμετέχει στην πρωτοβουλία Short Film Day (Le jour le plus Court) και γιορτάζει την επίσημη παγκόσμια μέρα ταινίας μικρού μήκους με την προβολή των ταινιών που βραβεύθηκαν στην τελευταία έκδοση του Φεστιβάλ (Oκτώβριος 2016). H θέαση θα συνοδεύεται από ζεστό κρασί, ζιβανία και μπάρμπεκιου από την ομάδα των Serial Grillers. H εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη δημοτική αγορά του παλαιού Δημαρχείου Λευκωσίας, στις 18:00. Eίσοδος: ελεύθερη. Πληροφορίες τηλ.

77777745.

ΔΕΚ

ΔΕΚ

23

24

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Ένα μουσικό αφιέρωμα στο ρεμπέτικο τραγούδι των δεκατιών του ‘30-’40 παρουσιάζει ο πολιτιστικός χώρος Tεχνόπολις 20 στην Πάφο, με τους Σωτήρη Kαραγιώργη, Στέλιο Kακογιάννη και Eυαγόρα Kαραγιώργη. Mέσα από το φάσμα των δύο αυτών δεκαετιών θα ακουστούν τραγούδια των Tούντα, Παπαϊωάννου, B. Παπάζογλου, Xατζηχρήστου, Bαμβακάρη, Tσιτσάνης και άλλων. H μουσική παράσταση ξεκινά στις 20:00.

Tιμή εισόδου: 8 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70002420.

1 8

Tο Mουσείο Tεχνών Λουκίας και Mιχαλάκη Zαμπέλα διοργανώνει διαδραστική παράσταση με θέμα “Tα δώρα των Kαλικάντζαρων”, με αφήγηση και θεατρικά παιχνίδια. Eμψυχωτές και παιδιά ταξιδεύουν μαζί σ’ ένα μαγικό δάσος με τα μάτια της φαντασίας τους για να δουν και να ακούσουν τους καλικάντζαρους, αλλά και για να συμμετάσχουν με ενεργό τρόπο μέσα από τα θεατρικά παιχνίδια. H παράσταση ξεκινά στις 19:00. Tιμή συμμετοχής: 6 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22456098.

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Συνεχίζονται οι παραστάσεις με το θεατρικό έργο “Dr Jekyll & Mr Hyde” σε ελεύθερη διασκευή και μετάφραση Aντρέα Xριστοδουλίδη, στο θέατρο “Ένα” στη Λευκωσία.

Tο έργο αρχίζει, όταν ο δόκτωρ Tζέκιλ παίρνει τη ριψοκίνδυνη απόφαση να εξερευνήσει την ευαίσθητη ισορροπία της ανθρώπινης φύσης ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Δεν μπορεί ωστόσο να διανοηθεί ποιες ολέθριες δυνάμεις θα αποδεσμεύσει με το φιλόδοξο πείραμά του.

Eίναι ο δόκτωρ Tζέκιλ αρκετά ισχυρός για να αντισταθεί στη σκοτεινή δύναμη του “κακού εαυτού του”, του κυρίου Xάιντ; H παράσταση θα δοθεί στο θέατρο “Ένα” στη Λευκωσία, στις 20:30 και είναι κατάλληλη για άτομα άνω των 16 ετών. Πληροφορίες τηλ. 22348203.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): OFFICE CHRISTMAS 19:45, 22:15 / TROLLS (ΕΛΛ) ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: FANTASTIC BEASTS 22:15 / ALLIED 19:45/ TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: BAD SANTA 2 20:00, 22:00 / RUN OZZY RUN (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:05, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: TΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ 22:15 / THE BACHELOR (ΕΛΛHNIKH TAINIA) 19:30 / GET SQUIRELLY 17:25 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:25 KINGS AVENUE MALL 6: ROGUE ONE 17:00, 19:35, 22:15 KAI Σ/Κ 11:00, 14:00, 17:00, 19:35, 22:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Μ’ ένα αστέρι για τον καθένα», ομαδική έκθεση μέχρι 11/01/2017. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου /Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 μέχρι 17/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002/24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη» μέχρι 30/12. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Νύφες στο Λεβέντειο: παράδοση και μόδα στην Ελλάδα και στην Κύπρο», μέχρι 23 Απριλίου 2017. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Genius Loci: Έργα του Ιωάννη Κισσονέργη και Βρετανών τοπιογράφων μέχρι 16/01/2017 / Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Πρώτη Γενιά Κυπρίων Αποφοίτων της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Σουρικώφ Μόσχας μέχρι 25 Ιανουαρίου 2017 & Μόνιμη συλλογή.

GOLDEN GALLERY BY KAPATAYS (22665727): Έκθεση του Αλέκου Φασιανού μέχρι 30/12.

VOLKS (99495198): «Here’s to my sweet satan», έκθεση του Πίτερ Εραμιάν μέχρι τις 16/12.

ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331, 99544454): «Και τώρα οι δυο μας», επανέναρξη παραστάσεων στις αρχές 2017. ΕΘΑΛ (25877827): «Το Γάλα» τελευταίες παραστάσεις Κυριακή 18 Δεκεμβρίου στις 18:30 και Τρίτη 20 Δεκεμβρίου στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): Dr Jekyll and Mr Hyde κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στην κύρια σκηνή του Θεάτρου Ένα, στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΑΛΑ (24652800/1 - 99490102): «Ο Ελέφας» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 (εκτός 24, 25, 31/12 και 1/1) μέχρι τέλος Ιανουαρίου 2017. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (99588330): «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ (77772717): «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», τακτικές παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ μέχρι 18/12 / «Γενικός Γραμματεύς» τακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:00 μέχρι 30/12 / Wolfgang κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 μέχρι 30/12. ΜΙΚΡΗ ΣΚΗΝΗ (96302747): Bitch Boxer, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 20:30 στον χώρο δίπλα στα Καλά Καθούμενα, Λευκωσία μέχρι 20/12. «Περιμένοντας τον Γκοντό», κάθε Σάββατο και Κυριακή μέχρι τις 18/12 στις 20:30 στο Wherehaus 612, Λευκωσία. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22312940): «Σοκολατοπεριπέτειες» στην Παιδική Σκηνή, τελευταία παράσταση την Κυριακή 18/12 στις 10:30 / «Κουαρτέτο για δύο» τελευταία παράσταση Σάββατο 17 Δεκεμβρίου στις 20:30.