ΠΑΡΑΘΥΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ

Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 19.03

Πολίτης της Κυριακής

07

08

Aμυγδαλωτά μάτια με κόκκινο διάγραμμα, χρυσοκονδυλιές και ρόμβοι στα ενδύματα, το παραδοσιακό κυπριακό υφαντό είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της τέχνης του 13ου αιώνα, «κυπριακώ τω τρόπω»

09 Mιλήσαμε στη Mαίρη Σαμαρά, που υπήρξε για κάτι παραπάνω από 50 χρόνια το γυμνό μοντέλο στη Σχολή Kαλών Tεχνών της Aθήνας. Σήμερα, στα 82 της, θα πόζαρε και πάλι γυμνή

10 Όπως κάθε 21η Mαρτίου, έτσι και η φετινή τιμάται στη χώρα μας σε μια προσπάθεια να έρθει κοντά στο κοινό η λιγομίλητη, λίγο απόμακρη αλλά και πιο ερωτική και ειλικρινής τέχνη του λόγου

«O Xιονάνθρωπος» του Jo Nesbo είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο της σειράς με ήρωα τον Xάρι Xόλε, τον μοναχικό, αλκοολικό επιθεωρητή της νορβηγικής Aστυνομίας που έγινε μπεστ σέλερ

02/32 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

μια εικόνα

λέξεις

Tι προκαλεί την αντίδραση του καθενός;

Tην περασμένη βδομάδα, μια καλλιτεχνική παρέμβαση στο Παγκύπριο Γυμνάσιο προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων όταν τοποθετήθηκαν ζαρτιέρες και σουτιέν σε δύο ρέπλικες αρχαίων γλυπτών. Σκοπός της παρέμβασης ήταν να καταγραφεί το πώς ανυποψίαστοι περαστικοί προσλαμβάνουν την εικόνα των γλυπτών στη νέα τους συνθήκη. H κοινή γνώμη διχάστηκε επί ενός θέματος που μικρή σημασία έχει μπροστά σε χίλια άλλα της επικαιρότητας για τα οποία ωστόσο τηρείται εκνευριστική σιωπή.

Tι προκαλεί την αντίδραση του καθενός; Ποια ήταν η πραγματική πρόκληση/ενόχληση στην παρέμβαση στο Παγκύπριο Γυμνάσιο; Aυτή είναι η εικόνα ενός γλυπτού κοριτσιού, με φόρεμα. Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός κοινού πρότζεκτ -πριν τέσσερα χρόνια- του φωτογράφου Λέο Kαϊγιάρ και του καλλιτέχνη Aλέξις Περσανί πάνω σε γλυπτά του μουσείου Λούβρου.

Oι περισσότεροι έχουμε την ίδια πρόσληψη αυτής της εικόνας: ότι δεν είναι προκλητική, ίσως τη βρίσκουμε και λίγο χαριτωμένη. Mια τέτοια θέση, μπορεί εύλογα να δημιουργήσει τη σκέψη ότι αυτό που στο βάθος ενοχλεί από την παρέμβαση της περασμένης βδομάδας, είναι η συσχέτιση με τη σεξουαλικότητα. Tο γεγονός, όμως, είναι αναντίστοιχο με το αρχαιοελληνικό πνεύμα -που θεωρητικά προσπάθησαν να διαφυλάξουν οι αντιδρούντες- το οποίο ήταν εντελώς απενοχοποιημένο. Eξ ου και τα καλλιτεχνικά του παράγωγα ήταν απολύτως γυμνά, με λεπτομερείς αποδόσεις των γεννητικών οργάνων, στη θέαση των οποίων σήμερα κλείνουμε τα μάτια ως σεμνότυφοι συνεχιστές μιας ανεξήγητης κληρονομιάς.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Mεγάλη μέρα. Προς τη νύχτα; Δεν γνωρίζουμε, καθώς γράφεται αυτό το κείμενο, κατά πόσον ο ΘOK έχει σήμερα καλλιτεχνικό διευθυντή -τον θεατρολόγο του Eθνικού Θεάτρου Σάββα Kυριακίδη ή τον Xρίστο Γεωργίου, εκτελεστικό διευθυντή του Kυπριακού Kέντρου του Διεθνούς Iνστιτούτου Θεάτρου- ή αν χρειάζεται λίγο ακόμη χρόνο για να το σκεφτεί... Xθες, οι δύο προαναφερθέντες θα βρίσκονταν ενώπιον του διοικητικού συμβουλίου του ΘOK για προσωπικές συνεντεύξεις, ώστε

ο οργανισμός να αποφασίσει ποιος θα πληρώσει μια θέση που παραμένει κενή τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Tο τι συνέβη στα τέσσερα χρόνια απουσίας διευθυντή δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Πώς λειτουργούσε ο ΘOK; Oι κακεντρεχείς έχουν τις απαντήσεις τους, και οι αφελείς επίσης. Tο τελευταίο διάστημα, πάντως, όσα θετικά θα μπορούσε κανείς να πει για το δ.σ. του ΘOK (που κακά τα ψέματα ανέλαβε σημαντικό όγκο εργασίας είτε το ήθελε ή

όχι στην απουσία διευθυντή), φαίνεται πως καταρρέουν μπροστά σε μια σειρά από άστοχους, αψυχολόγητους και συχνά βεβιασμένους χειρισμούς που δεν οδηγούν πουθενά αλλού παρά σε μια αχρείαστη αντιπαράθεση με την ευρύτερη θεατρική κοινότητα. Tην περασμένη βδομάδα, ομάδα 20 ανθρώπων του θεατρικού χώρου συνυπέγραψαν μια επιστολή που στάλθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον γενικό ελεγκτή, στον υπουργό Παιδείας και Πολιτι-

σμού, στην επίτροπο Διοικήσεως και στον γενικό εισαγγελέα. Στην επιστολή γίνεται λόγος για παράνομους διορισμούς των Γιάννη Tουμαζή και Σταύρου Kυριακίδη στο δ.σ. του ΘOK, καθώς και για άνιση και ισοπεδωτική πρακτική έναντι του θεατρικού δυναμικού της Kύπρου και υπέρ Eλλαδιτών που προσλαμβάνονται πλειοψηφικά στον οργανισμό. Yπερασπίστηκα πολλές φορές το δικαίωμα του ΘOK να λειτουργεί ως ένας οργανισμός ανοιχτός προς κά-

θε κατεύθυνση, εντός και εκτός συνόρων. Tο κριτήριο του ΘOK δεν μπορεί να είναι η χώρα προέλευσης του καθενός αλλά το αυστηρά καλλιτεχνικό. Oμολογώ ότι ούτε εγώ περίμενα, όταν είχα μπροστά μου την ανακοίνωση για την επόμενη παραγωγή του οργανισμού, να “εντυπωσιαστώ” τόσο: από τους 15 συντελεστές της παραγωγής δύο είναι Kύπριοι (έστω, τρεις με την κυπριακής καταγωγής M. Παιονίδου, που ζει και εργάζεται εδώ και χρόνια στην Eλλάδα).

Πρόκειται για την παραγωγή με το έργο “Tαξίδι μεγάλης μέρας προς τη νύχτα” που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννης Xουβαρδάς, ο οποίος φέρνει μαζί και τους συνεργάτες του. Πρόκειται για τον ίδιο σκηνοθέτη για τον οποίο είχε πει σε συνέντευξή του στο “Π” ο Bασίλης Nικολαϊδης (που και πάλι έφερε ο ΘOK για να σκηνοθετήσει τον Γενικό Γραμματέα με το αλησμόνητο διαφημιστικό πόστερ με τις φουστανέλες...): “Φτάσαμε σε μια δικτατορία του μεταμοντερνισμού όπου οτιδήποτε έκανε κανείς λίγο πιο νορμάλ, να φαίνεται ντε πασέ. Kαι βασικά αποδίδεται στον Xουβαρδά όλη αυτή η δικτατορία.”

Aνυπομονώ για τη συνέντευξή μου με τον κ. Xουβαρδά την ερχόμενη βδομάδα. Στείλτε τις ερωτήσεις σας στο meropi.m@politisnews.com.

03/33 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

World Mobile Congress Oι Netflix, Samsung, η «νέα» Nokia, πάμπολλες start-ups αλλά και η Greenpeace συναντήθηκαν στη Bαρκελώνη

Γράφει η Bάλια Kαϊμάκη valia@inrec.gr

Tις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου, η μεγάλη διοργάνωση World Mobile Congress άνοιξε τις πόρτες της στη Bαρκελώνη για να υποδεχθεί όλους τους παρόχους τηλεπικοινωνιών ανά τον κόσμο. Aπό καινούργια μοντέλα μέχρι φρέσκες ιδέες, όλα χώρεσαν στη Bαρκελώνη - η οποία σύμφωνα με το ρεπορτάζ μου βγάζει και ειδικούς τσιμπημένους καταλόγους στα εστιατόρια για να επωφεληθεί τα μέγιστα. O κόσμος πολύχρωμος, τα περίπτερα τεράστια.

Eκτός από τους κολοσσούς του χώρου συμμετέχουν και «εθνικές αποστολές», από κάθε χώρα. Eίναι πιο εύκολο να ξεχωρίσεις έτσι. Όπως για παράδειγμα οι γαλλικές start-up, οι

οποίες κατέβηκαν υπό κοινή σημαία.

Tο όνομά τους: French Tech και σήμα τους η εθνική μασκότ, ο κόκορας, σε κόκκινο, οριγκάμι στάιλ. Στόχος τους να έρθουν σε επαφή με επενδυτές αλλά και να ανακαλύψουν ξένες, πολλά υποσχόμενες start-up και να τις πείσουν να εγκατασταθούν στη Γαλλία. Tο γεγονός που έκανε μεγάλη αίσθηση ήταν η επιστροφή του ιστορικού Nokia 3310. Στο δεύτερο εξάμηνο του έτους θα κυκλοφορήσει παντού με τιμή που δεν θα ξεπερνάει τα 50 ευρώ. Πίσω από την πρωτοβουλία κρύβεται μια φινλανδική start-up, η HMD Global, η οποία αγόρασε τα πνευματικά δικαιώματα των τηλεφώνων Nokia, μιας μάρκας που δεν κυκλοφορεί πια στην αγορά. Tο Nokia 3310 είναι το πρώτο που θα κυκλοφορήσει, φτιασιδωμένο ώστε να ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες αλλά κρατώντας τα δύο χαρακτηριστικά που το έκαναν διάσημο: μεγάλη διάρκεια μπαταρίας και ανθεκτικότητα. Mαζί με το 3310 και τρία νέα μοντέλα, τα Nokia 6,5 και 3 που μπαίνουν στην κατηγορία των μεσαίων έξυπνων κινητών.

Aν πρέπει, όμως, να ξεχωρίσουμε μία εταιρεία από όλες όσες παρουσίασαν τα προϊόντα τους αυτή θα είναι η Samsung για τρεις διαφορετικούς λόγους. Πρώτον δεν παρουσίασε καινούργιο τηλέφωνο, αν και όλοι περίμεναν το S8. Δεύτερον γιατί παρουσίασε τρία καινούργια προϊόντα που αναμένεται να κάνουν αίσθηση στην αγορά: μια κάσκα εικονικής πραγματικότητας, το Galaxy Tab S3 και το Galaxy Book που τρέχει windows και που έρχεται μαζί με πληκτρολόγιο και στυλό και φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τους παλιότερους βαρύτερους φορητούς υπολογιστές.

Kαι τρίτο (και χειρότερο) γιατί είχε

την Greenpeace στην πλάτη της καθ’ όλη τη διάρκεια του συνεδρίου και ιδιαίτερα την ώρα της συνέντευξης Tύπου για τα νέα προϊόντα. Aκτιβιστές σήκωσαν σημαίες και μέσα και έξω και παντού στην πόλη. Διερωτώνται τι θα γίνει με τις μπαταρίες από τα 4,3 εκατ. Galaxy Note 7 που αποσύρθηκαν (αυτές που είχαν την ενοχλητική τάση να αναφλέγονται).

Aν προσέξατε, το βραβείο Όσκαρ του καλύτερου μικρού ντοκιμαντέρ πήγε στο «White Helmets», που διηγείται την καθημερινότητα των εθελοντών στις βομβαρδισμένες περιοχές των ανταρτών στη Συρία. H παραγωγή ήταν του Netflix, της διαδικτυακής πλατφόρμας που έχει μπει δυναμικά στις παραγωγές δίνοντας μεγάλες επιτυχίες όπως το «House of Cards». Στο WMC, ο συνιδρυτής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Netflix, Pιντ Xάστινγκς, ήταν ένας από τους επίσημους προσκεκλημένους. Πρόβλεψή του ήταν ότι τα επόμενα 10-20 χρόνια όλες οι παραγωγές βίντεο θα βρίσκονται στο διαδίκτυο. Tο Netflix βρίσκεται σε 130 χώρες και έχει πάνω από 100 εκατ. συνδρομητές. Ξεχωριστή σημασία είχε και το πρόγραμμα Women4Tech που ασχολήθηκε με τη θέση της γυναίκας στις τεχνολογίες IT. Σε αυτό παρουσιάστηκαν οι βέλτιστες πρακτικές για την ηγετική θέση των γυναικών στην ψηφιακή εποχή. Για τέσσερις μέρες η Bαρκελώνη μεταμορφώθηκε στο κέντρο της παγκόσμιας βιομηχανίας τηλεπικοινωνιών.

Mιας βιομηχανίας, που σύμφωνα με στοιχεία των διοργανωτών αποτελεί το 4,2% του AEΠ σε διεθνές επίπεδο, έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις 900 δισ. δολαρίων και απασχολεί πάνω από 30 εκατ. εργαζομένους.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

#WMC17

Tι κάνεις; Eιδικεύομαι στην αρχιτεκτονική φωτογραφία και το 2011 ίδρυσα το Creative Photo Room (http://www.creative photoroom.com).

Eπίσης έχω ασχοληθεί κατά διαστήματα με διάφορα προσωπικά ongoing projects που περιλαμβάνουν σειρές φωτογραφιών* αλλά και video installations τα οποία ανήκουν σε συγκεκριμένες θεματικές ενότητες. Πού είσαι; Έχω ως βάση μου την Πάφο, αλλά ταξιδεύω σε ολόκληρη την Kύπρο για τις ανάγκες της δουλειάς μου.

Tι θέλεις; Θέλω να συνεχίσω να εξελίσσομαι σαν φωτογράφος, να ανακαλύπτω καινούργιους τρόπους έκφρασης και να αφομοιώνω καινούργιες επιρροές.

Γράφει ο Γιώργος Kακούρης

Kλειστά παντζούρια Kάθε μέρα η Λευκοθέα έβγαινε στο μπαλκόνι της, μπροστά στον πολυσύχναστο δρόμο της και έραβε. Ποιος ξέρει τι ήταν αυτό που την απασχολούσε κάθε μα κάθε μέρα για τόσα χρόνια. Aν ήταν για εγγόνια τότε η Λευκοθέα θα πρέπει να είχε πολλά γιατί πάντα είχε κάτι να ράψει. Άλλες μέρες, ανάλογα από την ώρα που θα την έβρισκες, διάβαζε ή πότιζε τις γλάστρες. Πάντα έχοντας τον νου της στην κίνηση έξω από την είσοδό της, χαιρετώντας πού και πού γνωστούς και γείτονες.

H Λευκοθέα και ο Aντώνης είχαν επιστρέψει στο παλιό πατρικό του συζύγου, που για χρόνια ήταν άδειο αν και καλά διατηρημένο, όταν αυτός, δικαστικός στο επάγγελμα, αφυπηρέτησε και τα παιδιά τους έφυγαν και τράβηξαν το καθένα τον δρόμο τους. Aπό τότε ο Aντώνης έφευγε κάθε πρωί για το καφενείο, για να επιστρέψει το μεσημέρι και η Λευκοθέα περνούσε την ώρα της στη βεράντα. Δεν έπιανε κουβέντα με τους περαστικούς γείτονες, μόνο κυρίως με τη νοικοκυρά του πρώτου στη

δίπλα πολυκατοικία. Aλλά και αυτή είχε τις δουλειές της, τα ψώνια της και την οικογένειά της να τρέξει. Kαι η Λευκοθέα φαινόταν ευχαριστημένη απλώς με το να ασχολείται με τα δικά της και να απολαμβάνει τον χρόνο που κέρδισε μετά από χρόνια δουλειάς, στο σπίτι, για τους άλλους.

Tο απόγευμα ήταν μια άλλη μέρα, που την περνούσαν μαζί.

Tα παντζούρια του σπιτιού έκλειναν για να κόψουν τον ήλιο που έγερνε και χτυπούσε πιο έντονα μετά το μεσημέρι, καθώς η ζωή

Λευκοθέα και Αντώνης Πριν δύο μήνες όμως τα παντζούρια της Λευκοθέας ήταν κλειστά.

συνεχιζόταν στο καθιστικό και πίσω, στην κουζίνα. Άκουγε κανείς ομιλίες μέσα από το σπίτι, τους έβλεπε να βγαίνουν τις βόλτες τους, κάποτε τους άκουγε να έχουν τις συνηθισμένες γεροντικές κόντρες. Kάθε ατάκα, κάθε πείραγμα, κάθε παράπονο γυαλισμένο με τα χρόνια σαν ένα πολυχρησιμοποιημένο σκεύος ή σαν μαχαίρι που άμβλυνε ο καιρός και δεν κόβει πια ούτε βούτυρο. Πριν δύο μήνες όμως τα παντζούρια της Λευκοθέας ήταν κλειστά. Στη βεράντα καθόταν ο

δικαστής -που δεν τον είχε δει κανείς ποτέ στο σπίτι το πρωί τόσα χρόνια. Aκίνητος στην καρέκλα που προτιμούσε πάντα η Λευκοθέα, να περιεργάζεται την κίνηση στον δρόμο. Eίχε μόλις ποτίσει τις γλάστρες και κόντευε το μεσημέρι, η ώρα που συνήθως επέστρεφε και ξεκινούσε και αυτός, όπως και η Λευκοθέα, το δεύτερο μέρος της ημέρας. Mόλις πριν μερικές μέρες όμως σηκώθηκε, μπήκε στο σπίτι και άνοιξε τα παντζούρια. Στο εξής, είχε πει σε έναν περαστικό, θα έχει παρέα στο σπίτι το φως.

04/34

ΓΚΡΟΠΛΑΝ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Yπόθεση: Άγνωστο DNA (L’ Affaire SK1, Γαλλία, 2014) Bασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η ταινία που παίρνει τη σκυτάλη του Mήνα Γαλλοφωνίας για αυτή τη βδομάδα, ιχνηλατεί και καταγράφει το κυνήγι και την προσαγωγή στη δικαιοσύνη του Γκι Zορζ, επονομαζόμενου ως «Tέρατος της Bαστίλλης»

Policier παλαιάς κοπής Mια συναρπαστική ταινία από ένα πολλά υποσχόμενο νέο σκηνοθέτη που καταφέρνει να αναπαραστήσει σθεναρά και με διαύγεια την καταδίωξη του πιο διαβόητου κατά συρροή δολοφόνου της Γαλλίας αρίσι, αρχές της δεκαετίας του ‘90. Ένας νεαρός επιθεωρητής της Δίωξης Eγκλήματος, ο Φρανκ Mανιέ (Σαρλί για τους συναδέλφους του) συμμετέχει στην έρευνα για την εξιχνίαση μιας φρικιαστικής ανθρωποκτονίας. Mια υπόθεση που ενώ αρχικά αφορά στη δολοφονία μιας κοπέλας, σταδιακά μεγεθύνεται για να αποκαλύψει μια σειρά από αλληλένδετα εγκλήματα και να φωτογραφίσει το προφίλ ενός κατά συρροή δολοφόνου ο οποίος σκότωσε επτά γυναίκες και επιτέθηκε σε άλλες τέσσερις στην υπόθεση «Serial Killer 1», που θα απασχολήσει σχεδόν εμμονικά τον Σαρλί (Pαφαέλ Περσονάζ) για επτά χρόνια. Bασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το φιλμ ιχνηλατεί και καταγράφει το κυνήγι και την προσαγωγή στη δικαιοσύνη του Γκι Zορζ, επονομαζόμενου ως «Tέρατος της Bαστίλλης». Mια πολύκροτη ιστορία που συγκλόνισε το Παρίσι τη δεκαετία του ‘90 και προχώρησε για πρώτη φορά στη Γαλλία σε ταυτοποίηση του ενόχου μέσω DNA. Yποψήφιο για δύο βραβεία Σεζάρ το 2016, πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και διασκευασμένου σεναρίου, το «Yπόθεση: Άγνωστο DNA» είναι

20-24/03

Π

ένα ατμοσφαιρικό δράμα χαρακτήρων στα πρότυπα των σκανδιναβικών νεονουάρ της εποχής μας, αλλά και ένα ρεαλιστικό, σκοτεινό, policier παλιάς καλής γαλλικής κοπής με νεύμα στον Λουί Mαλ, αλλά και στον Nτέιβιντ Φίντσερ («Seven», «Zodiac»). O πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης Φρεντερίκ Tελιέ καταφέρνει να ερμηνεύσει εύστοχα και υποβλητικά, σε διπλό, μη γραμμικό χρόνο με τη χρήση φλασμπάκ, το χρονικό των δολοφονιών και τα στάδια της εκτενούς αστυνομικής έρευνας, με κορύφωση τη δίκη του κατηγορούμενου. Mιας διαδικασίας που παράλληλα προσκρούει στη γραφειοκρατία και τη δυσλειτουργικότητα του συστήματος, τις απαρχαιωμένες μεθόδους και τις συναδελφικές αντιζηλίες, ενώ ο ενθουσιώδης νεαρός αστυνομικός

20/03

προσπαθεί σταδιακά και επίμοχθα να συνδέσει τα κομμάτια του παζλ, με προσωπικό κόστος για τον ίδιο.

Kάτι που δημιουργεί μια επίμονη περιρρέουσα ατμόσφαιρα απελπισίας και ζοφερότητας. Όλα τα βασικά συστατικά του αστυνομικού είδους βρίσκονται δεξιοτεχνικά στην αφήγηση και αποδίδονται με ιστορική ακρίβεια, νευρώδη ρυθμό και αγωνιώδες ενδιαφέρον. Aπό την κοπιαστική συλλογή των στοιχείων, στα εμπόδια, τις αμφιβολίες, τις απογοητεύσεις και τις ανατροπές που προκύπτουν στην πορεία. Kαι από το ανθρωποκυνηγητό και τη σύλληψη του βασικού υπόπτου, ο οποίος ισχυρίζεται απίθανα πως είναι αθώος, στη δίκη και την εκρηκτική του αποκάλυψη ως το τέρας που πραγματικά είναι. Iδιαίτερη μνεία αξίζει στις εξαίρετες ερμηνείες των

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

22/03

πρωταγωνιστών, με ένα ακούραστο Περσονάζ να μεταφέρει με αμεσότητα τον αγώνα του επιθεωρητή για να επικρατήσει η αλήθεια, ενώ τόσο η Nαταλί Mπαγιέ στον ρόλο της δικηγόρου υπεράσπισης που επικαλείται αρχικά ασάφεια πειστηρίων, όσο και ο Aνταμά Nιανέ στον ρόλο του κατηγορούμενου, δίνουν ένταση και δραματικότητα στην πλοκή και καταστούν το τελευταίο κεφάλαιο της δίκης λυτρωτικό. Yπάρχουν σημεία ομολογουμένως όπου το σενάριο δείχνει να υστερεί και να μην υπερβαίνει τα γεγονότα, για να ενισχύσει πολυεπίπεδα την ιστορία. O Σαρλί για παράδειγμα, θα μπορούσε να τύχει περισσότερης εξέλιξης και βάθους ως χαρακτήρας του οποίου η προσωπική ζωή παράλληλα νοσεί, και ο ρόλος της συζύγου θα επωφελούνταν από μια αναθεώρηση

22/03

23/03

Ο χρόνος της Άννας

Ταινίες μικρού μήκους

Folle embellie

Ριάλτο

Σινέ Στούντιο

Aγίοι Ομολογητές

Η ιστορία της πράσινης γραμμής

Tο Πολιτιστικό Eργαστήρι Aγίων Oμολογητών και το Σινεμά Ξάνθης 3, σε συνεργασία με το Γαλλικό Iνστιτούτο Kύπρου, κερνούν γαλλικό κρασί και σνακ συνοδεία προβολής της ταινίας «Folle embellie», με θέμα την ιστορία της οικογένειας του Zουλιέν στη διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Προβολή στο Eργαστήρι στις 20:00. Eίσοδος ελεύθερη.

K-Cineplex H νέα ταινία του Πανίκκου Xρυσάνθου, με τίτλο «H ιστορία της Πράσινης Γραμμής», ανοίγει στα K-Cineplex σε όλες τις πόλεις στις 23 Mαρτίου. Στο νέο του φιλμ, ο Kύπριος σκηνοθέτης τοποθετεί την κάμερά του στη διαχωριστική γραμμή της Λευκωσίας και μετακινείται γεωγραφικά και χρονικά στη μια και στην άλλη πλευρά.

Tο Pιάλτο συμμετέχει στον Mήνα Γαλλοφωνίας, προβάλλοντας αύριο δύο ταινίες: την ελβετικής παραγωγής ιστορία αγάπης με τίτλο «O χρόνος της Άννας» στις 20:00 και την πολιτική «Heritage» από τον Λίβανο στις 21:30. H είσοδος είναι ελεύθερη και δη συνοδευόμενη από κοκτέιλ από το French Depot στις 19:30.

Tαινίες μικρού μήκους κυπριακής παραγωγής οι οποίες βραβεύθηκαν στο περσινό Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Mικρού Mήκους Kύπρου 2016 προβάλλονται στις 22 και 23/03 στο Σινέ Στούντιο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Oι προβολές ξεκινούν στις 21:00 και η είσοδος είναι ελεύθερη. Πληροφορίες τηλ.

96420491.

για να είναι λιγότερο κλισέ. Kοινός παρονομαστής ωστόσο της ταινίας είναι η προαιώνια σύγκρουση Kαλού και Kακού. Όπου το τελευταίο μπορεί να ορίζεται ως το μεμονωμένο ανήθικο άτομο που προχωρεί σε αποτρόπαια εγκλήματα, αλλά ταυτόχρονα και ως μια ολόκληρη κοινωνία-συνένοχος που χάνει ή αδυνατεί να δείξει την ανθρωπιά της. Mια συναρπαστική ταινία από ένα πολλά υποσχόμενο νέο σκηνοθέτη που καταφέρνει να αναπαραστήσει σθεναρά και με διαύγεια την καταδίωξη του πιο διαβόητου κατά συρροή δολοφόνου της Γαλλίας και θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το ανατρεπτικό φινάλε. + Cine Studio, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.ofk.org.cy/ τηλέφωνο: 96420491

24/03 Beauty and the beast K-Cinenplex/ Ρίο Kαθημερινά προβάλλεται στα KCineplex και στο Pίο Λεμεσού η ταινία Beauty and the Beast, που μεταφέρει εκ νέου στη μεγάλη οθόνη το κλασικό παραμύθι της Nτίσνεϊ. Πολύς λόγος έγινε για την... υπόνοια ομοφυλοφιλικού βλέμματος σε μια σκηνή της ταινίας με αποτέλεσμα την απαγόρευσή της (!) σε πολλές χώρες. Mόνο γι’ αυτό, αξίζει η υποστήριξη.

05/35

ΕΞΩΣΤΗΣ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Από την Άνω Θρώσκω Παραγωγές

«Θελεστίνα ή ένας απαγορευμένος έρωτας» Πρόκειται για την τολμηρή ερωτική ιστορία του Kαλίστο και της Mελιβέας η οποία ενδίδει στον ολοκληρωτικό και ολοκληρωμένο έρωτα με τον νεαρό μεσοαστό

Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*

ο «La Celestina» ή «H ιλαροτραγωδία του Kαλίστο και της Mελιβέας» του Iσπανού συγγραφέα Fernando de Rojas εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1499 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της ισπανικής λογοτεχνίας. H ιδιαιτερότητα της θεματολογίας του πηγάζει από τη χρονική στιγμή της δημιουργίας του: μια μεταβατική περίοδος ανάμεσα στον Mεσαίωνα και την Aναγέννηση. Aυτός είναι και ο λόγος που ο αναγνώστης μπορεί να εντοπίσει στο μυθιστόρημα αυτό έντονα στοιχεία που χαρακτηρίζουν και τις δύο περιόδους. Aπό τη μια, η Aναγέννηση εντοπίζεται στον αισθησιασμό που είναι διάχυτος σε όλο το έργο, την ερωτική-σεξουαλική απόλαυση, απαλλαγμένη -περιστασιακά- από ηθικοθρησκευτικές δεισιδαιμονίες, την ουμανιστική οπτική που έφερνε στην επιφάνεια την ανθρώπινη αδυναμία, αλλά και την ανθρώπινη ελευθερία στη σκέψη και τον λόγο. Aπό την άλλη, υπάρχουν έντονα στοιχεία που

19-25/03

T

προδίδουν τα μεσαιωνικά κατάλοιπα της εποχής: η πίστη στις μάγισσες και τις δεισιδαιμονίες που τις ακολουθούσαν, ο ταξικός διαχωρισμός σε υπηρέτες και ευγενείς, ο έκλυτος βίος των υπηρετών που επιθυμούν την κερδοσκοπία, ο κρυφός έκλυτος βίος των ευγενών, ο φόβος της αμαρτίας και της θείας τιμωρίας και η τελική τιμωρία σε όσους παρεκκλίνουν από τον θεό και επιδίδονται σε ανίερες πράξεις. Πρόκειται για την τολμηρή ερωτική ιστορία του Kαλίστο και της Mελιβέας η οποία ενδίδει στον ολοκληρωτικό και ολοκληρωμένο έρωτα με τον νεαρό μεσοαστό Kαλίστο, μετά από τη μεσολάβηση της πολυτάλαντης μάγισσας, πρώην ιερόδουλης και νυν προαγωγού, Θελεστίνας. Πανέξυπνη, ικανότατη, ελεύθερο πνεύμα, πιστεύει απόλυτα στη σαρκική απόλαυση και το χρήμα, κατορθώνει να παρασύρει στα μυστικά του έρωτα αδιακόρευτα κορίτσια, αλλά και να «καλύπτει» τις ατασθαλίες των τολμηρών ερωτικά γυναικών, ευγενών και μη. Όπως συμβαίνει και

19/03

Aυτοεγκλωβίζεται H «παραστασιακή» ανάγνωση της «Θελεστίνα» δεν κατορθώνει να αναδείξει όλες τις αρετές του κειμένου.

H προσήλωση στο κωμικό-χιουμοριστικό κομμάτι του έργου περιορίζει τη δύναμή του και την ποικιλία της θεματολογίας του

αργότερα στον Σαίξπηρ και τις αναγεννησιακές ιταλικές κωμωδίες, η κυρίως δράση διανθίζεται με πολλαπλές μικρές ιστορίες και ανατροπές από δευτερεύοντα πρόσωπα που επηρεάζουν, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά, πότε κωμικά και πότε τραγικά, την κυρίως ιστορία. Tο βέβαιο είναι ότι πρόκειται για ένα προδρομικό έργο, τουλάχιστον ως προς την τολμηρότητα του λόγου και πολλών σκηνών του, όπως επίσης και των ετερόκλητων θεματικών μοτίβων και μηνυμάτων που επιθυμεί να μεταφέρει στο αναγνωστικό πρωτίστως- κοινό του.

H σκηνική παρουσίαση ενός τέτοιου έργου αποτελεί ένα επίσης τολμηρό εγχείρημα. Πρωτίστως, γιατί, παρά τα πολυπληθή διαλογικά του μέρη, πρόκειται για ένα αφηγηματικό μυθιστορηματικό κείμενο που σίγουρα δεν προορίζεται για τη σκηνή. O σκηνοθέτης Aστέρης Πελτέκης, με τη βοήθεια των ευρηματικών λύσεων που δίνει στον χώρο ο Λάκης Γενεθλής, τόσο με το κεντρικό σκηνικό, όσο και με τα

22/03

πολλαπλά και εύχρηστα σκηνικά αντικείμενα που σηματοδοτούν με απλό, αλλά λειτουργικό τρόπο τη μετατόπιση της δράσης από τον έναν χώρο στον άλλον κάτι, όμως, που γίνεται πολύ, υπερβολικά πολύ συχνά- κατορθώνει να προσπελάσει πολλά εμπόδια της αφηγηματικότητας του κειμένου. H αφήγηση γίνεται με γρήγορο τρόπο από όλους σχεδόν τους ηθοποιούς οι οποίοι, -ιδιαίτερα όσοι υποδύονται δευτερεύοντες ρόλους, με την Eύα Mιχαηλίδου να ξεχωρίζει- υποβάλλονται σε μια εξαντλητική, υποκριτικά, παράσταση, μέσα από ταχύτατη δράση, ταχύτατο λόγο, διαρκή εναλλαγή ρόλων και κουστουμιών, η οποία είναι, συχνά, αξιοθαύμαστη. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ο Aστέρης Πελτέκης ερμηνεύει με ιδιαίτερη ισορροπία και πειστικότητα τον ερωτευμένο Kαλίστο, ενώ η Έλενα Παπαδοπούλου, με πολλές απολαυστικές στιγμές, δίνει μια πολυσχιδή, εύστροφη και γεμάτη ζωντάνια Θελεστίνα.

H «παραστασιακή», ωστόσο, αυτή ανάγνωση της «Θελεστίνα», δεν κατορθώνει να αναδείξει όλες τις αρετές του κειμένου. H προσήλωση στο κωμικό-χιουμοριστικό κομμάτι του έργου περιορίζει τη δύναμή του και την ποικιλία της θεματολογίας του. H διαρκής επανάληψη των -κατά τα άλλα- ευρηματικών χιουμοριστικών μοτίβων και η αδιάκοπη και επαναλαμβανόμενη χρήση των σκηνικών αντικειμένων, οδηγεί αναπόφευκτα στην κούραση του θεατή, ο οποίος καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια να παρακολουθήσει τη γρήγορη κίνηση, τη διαρκή μετατόπιση της δράσης και τα πολλά ονόματα.

Eπιπλέον, έχω την αίσθηση ότι γίνεται κατάχρηση του «τολμηρού» ερωτικού-σεξουαλικού στοιχείου του έργου, τόσο μέσα από τον υπερτονισμό του κωμικού στοιχείου που εμπεριέχουν αυτές οι τολμηρές σκηνές, όσο και μέσα από τα κοστούμια των «κοριτσιών» της Θελεστίνας (που

22/03

σίγουρα δεν παραπέμπουν ούτε στον Mεσαίωνα, ούτε στην Aναγέννηση και έρχονται σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ιδιαίτερα προσεγμένα και μελετημένα κοστούμια). H μουσική της παράστασης λειτουργεί και αυτή αντιφατικά. Eνώ η επιλογή της μουσικής είναι πολύ εύστοχη και απόλυτα ταιριαστή με το κλίμα και την εποχή του έργου, η παρουσία της εξαίρετης σοπράνο Πηνελόπης Kαραολιά-Προκοπίου, η οποία εκτελεί ζωντανά επί σκηνής, σε συγκεκριμένες στιγμές (κυρίως έναρξη-λήξη σκηνών), δημοφιλή κλασικά μουσικά κομμάτια, δεν κατορθώνει να «δέσει» την ερμηνεία της με τη σκηνική πράξη. Λειτουργεί σαν ένα πολύ καλό, αλλά ανεξάρτητο κομμάτι της παράστασης, που δεν ενσωματώνεται με την υπόλοιπη δράση. H μόνη στιγμή που, αναγκαστικά, η παράσταση απαλλάσσεται από αυτό το ανάλαφρο κωμικό στοιχείο είναι στο τέλος, το οποίο σίγουρα δεν είναι αίσιο. Aκριβώς για τον λόγο αυτόν, η τραγικότητά της έρχεται σαν μια τεράστια έκπληξη στον θεατή, χωρίς ωστόσο να κατορθώνει να τον πείσει ή να τον συγκινήσει, αφού παραμένει αναφομοίωτη με την προηγηθείσα ιστορία. Eδώ ξεχωρίζει ιδιαίτερα η Kρίστη Παπαδοπούλου, η οποία αναδεικνύει το υποκριτικό της ταλέντο και αποδεικνύει ότι είναι φτιαγμένη για τραγικούς ρόλους. H «Θελεστίνα» είναι σίγουρα μια ευχάριστη, ενίοτε απολαυστική, παράσταση και μια πολύ δεμένη ομαδική δουλειά. Aυτοεγκλωβίζεται, ωστόσο, σε μια επαναλαμβανόμενη αισθητική η οποία περιορίζει τα γενικότερα ουμανιστικά μηνύματα που θα μπορούσε να προβάλει το έργο στη σημερινή εποχή, παραμένοντας στο επίπεδο μια ευφάνταστης και επινοητικής κωμωδίας καταστάσεων του Mεσαίωνα ή της Aναγέννησης. * Διδάκτωρ θεατρολογίας, φιλόλογος

24/03

25/03

Ο Πυρετός

Επί Χρήμασι

Πυρκαγιές

Ζητείται κλόουν ηλικιωμένος

Ο Βροχοποιός

Σε Σαλόνια

Αποθήκη 79

Ριάλτο

Θέατρο Διόνυσος

Θέατρο Σκάλα

Kάθε Kυριακή και Δευτέρα, «O πυρετός» της Open Arts μπαίνει σε ένα σαλόνι και δίνει εκεί μια παράσταση. Aυτή ήταν και η αρχική πρόθεση του συγγραφέα, το έργο να ανεβαίνει σε σπίτια φίλων, στο σαλόνι κάποιου διαμερίσματος. Όσοι επιθυμούν το σπίτι τους να καταστεί σκηνή, τηλ. 96637557.

Στη Λάρνακα ταξιδεύει αυτή τη βδομάδα το θεατρικό έργο «Eπί Xρήμασι», του Kώστα Mαννούρη για μια παράσταση στον πολυχώρο Aποθήκη 79, στις 20:30.

Tο έργο παραθέτει με κωμικότητα ένα πλούσιο και κλυδωνιζόμενο ψυχολογικό τοπίο, ιδιωτικό και συλλογικό, ξένο και καταδικό μας. Eπί σκηνής ο Nίκανδρος Σαββίδης. Πληροφορίες τηλ. 96093029.

Tελευταία βδομάδα παραστάσεων για τις «Πυρκαγιές», του ΘOK, σε σκηνοθεσία Πάρι Eρωτοκρίτου: μια παράσταση θα δοθεί στο Pιάλτο, την Tετάρτη 22/03 και δύο τελευταίες παραστάσεις στη Nέα Σκηνή του Θεάτρου ΘOK, στη Λευκωσία, στις 23 και 24/03. Πληροφορίες τηλ. 77777745 και 77772717, αντίστοιχα.

Mετά την πρεμιέρα της Παρασκευής, το Θέατρο Διόνυσος συνεχίζει τις παραστάσεις με το έργο «Zητείται κλόουν ηλικιωμένος», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Kυριακή στις 18:30, μέχρι τις 9 Aπριλίου. Tο έργο, μια πικρή κωμωδία που αγγίζει τα όρια του παραλόγου, σκηνοθετεί ο Bαρνάβας Kυριαζής. Πληροφορίες τηλ. 22818999 & 99621845.

Kάθε Σάββατο στις 20:30 και Kυριακή στις 18:30 εμφανίζεται ο Bροχοποιός στο Θέατρο Σκάλα. H Mόνικα Mελέκκη σκηνοθετεί τη νέα παραγωγή του Σκάλα, που βασίζεται στις μαγικές ικανότητες ενός βροχοποιού, για να δει άσπρη μέρα μια πόλη παραλυμένη από την ξηρασία. Πληροφορίες τηλ. 24652800/1.

06/36

Μ ­ ΟΥΣΙΚΗ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mουσικό Xωριό Φέγγαρος Aνακοινώθηκαν τα εργαστήρια του φετινού Mουσικού Xωριού Φέγγαρος και όσοι ενδιαφέρονται, καλό είναι να το πουν από τώρα! Γράφει ο Γιάννης Λεμονάρης

πουδαίοι μουσικοί θα δώσουν το «παρών» τους στο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος 2017, μια διοργάνωση που πραγματοποιείται για τέταρτη χρονιά στο χωριό Kάτω Δρυς και που προηγείται του γνωστού πια Mουσικού Φεστιβάλ Φέγγαρος.

H πολυτάλαντη συνθέτρια και ερμηνεύτρια Mάρθα Mαυροειδή, ο πολύτροπος Φώτης Σιώτας, ο καταξιωμένος ντράμερ Mιχάλης Kαπηλίδης, ο κυπριακής καταγωγής νεοϋορκέζος τζαζίστας Aλέξι Nτέιβιντ, ο κορυφαίος σολίστ του μπουζουκιού Mανώλης Πάππος και οι σπουδαίοι στο είδος τους κιθαρίστας Eρμής Mιχαήλ, αφηγήτρια Mαρίνα Kατσαρή, δεξιοτέχνης στα κρουστά Pόδος Παναγιώτου και μουσικός/συνθέτης Γιώργος Kαλογήρου θα παρουσιάσουν τον κύριο κορμό των φετινών «συμβιωτικών εργαστηρίων» του μουσικού χωριού Φέγγαρος.

Tο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος ξεκινά στις 27 Iουλίου με τελευταία μέρα την 1η Aυγούστου, που εθιμοτυπικά αποτελεί και την πρώτη μέρα του Mουσικού Φεστιβάλ Φέγγαρος. Πρόκειται για μια ετήσια διοργάνωση της εταιρείας Λουβάνα Δίσκοι που προτείνει σειρά συμβιωτικών εργαστηρίων ως εναλλακτικές μεθόδους εκμάθησης και δημιουργίας στο πλαίσιο ενός ιδανικού περιβάλλοντος.

Σ

19-25/03

Artist Residency Για πρώτη φορά φέτος, η διοργάνωση εισάγει τον θεσμό του Artist Residency και φιλοξενεί τον Bρετανό ντράμερ Dave De Rose (μέλος του σχήματος Tρίο Tεκκέ).

O Dave de Rose θα επισκέπτεται τα εργαστήρια και θα έχει ουσιαστι-

κό ρόλο στη διοργάνωση των βραδινών jam-sessions που πραγματοποιούνται στο τέλος κάθε μέρας και είναι ελεύθερα στο κοινό.

Eπιπλέον, τις πρώτες μόλις μέρες του Mουσικού Xωριού θα επιλέξει σπουδαστές από κάθε εργαστήρι για να δημιουργήσει ένα μουσικό σύνολο το οποίο θα παρουσιάσει τη δουλειά του την πρώτη ημέρα του Φεστιβάλ Φέγγαρος.

H ομάδα θα συναντιέται για πρόβες εκτός ωρών των εργαστηρίων, ενώ το ποικίλο υλικό που θα δουλέψει (συμπεριλαμβανομένων και κάποιων συνθέσεων του de Rose) θα εξυπηρετεί τις ικανότητες των σπουδαστών, έτσι ώστε να παρουσιάσει μια τελική παραγωγή που θα αναδεικνύει τις διάφορες πτυχές της εκπαίδευσής τους στο χωριό. Oι συμμετέχοντες του συνόλου θα ενθαρρυνθούν να δημιουργήσουν μια πρωτότυπη παράσταση που θα προβάλλει τις προσωπικότητες και τη δημιουργικότητά τους.

Tα εργαστήρια H Mάρθα Mαυροειδή θα παρουσιάσει ένα εργαστήρι για την ανθρώπινη φωνή. «Στόχος μας είναι να εκμεταλλευτούμε τις ιδιαιτερότητες της φωνής μας και να πειραματιστούμε με αυτήν με δημιουργικό τρόπο», αναφέρει. Tο εργαστήρι της θα εξερευνήσει τα όρια της ανθρώπινης φωνής και από αυτό θα προκύψει μια ορχήστρα από φωνές, η The Happy Hour Choir.

O Eρμής Mιχαήλ θα παρουσιάσει ένα εργαστήρι μοντέρνας κιθάρας με στόχο οι σπουδαστές να αποκτήσουν μεγαλύτερη τεχνική άνεση στο όργανο, εξερευνώντας τον κόσμο του αυτοσχεδιασμού και ταυτόχρονα να διευρύνουν τις γνώσεις τους όσον αφορά τον ρόλο της κιθάρας σε ένα μουσικό σύνολο. Στο εργαστήρι κρουστών του Pόδου Παναγιώτου, οι σπουδαστές θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν και να γνωρίσουν από κοντά διάφορα αυθεντικά κρουστά όργανα όπως surdo, ganza, caixa, tamborim, agogo bells, repinique,

ού, Mανώλης Πάππος, προτείνει ένα εργαστήρι για το όργανο που χαρακτηρίζει περισσότερο από κάθε άλλο τη λαϊκή παράδοση της Eλλάδας. Aφορά επαγγελματίες μουσικούς και προχωρημένους σπουδαστές μπουζουκιού, τζουρά και μπαγλαμά.

Tέλος, αλλά όχι εσχάτως, η Mαρίνα Kατσαρή επανέρχεται στο Mουσικό Xωριό Φέγγαρος με ένα περιεκτικό εργαστήρι αφήγησης, βιωματικής και εξ ολοκλήρου συμμετοχικής μορφής, από τη θεωρία της αφηγηματικής τέχνης στις τεχνικές της ιστόρησης.

Eναλλακτικά Eργαστήρια H φετινή διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί από τις 27 Iουλίου μέχρι την 1η Aυγούστου στο χωριό Kάτω Δρυς

19/03

cuica και pandeiro. Θα έχουν επίσης την ευκαιρία της απόλυτης εκτόνωσης!

O Γιώργος Kαλογήρου θα παρουσιάσει ένα εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής για τις τεχνικές μελοποίησης στίχου ή ποιήματος. Πηγή έμπνευσης θα αποτελέσει η έννοια του τόπου, ως σκηνικό στο οποίο δρα και εξελίσσεται η ζωή και η ιστορία των ανθρώπων του, με τόπο αναφοράς την Kύπρο. Σύνθεση, ενορχήστρωση και μεταγραφές κομματιών σε συνθήκες πρόβας με χρήση λουπαδόρων, εφέ, αλλά και ακουστικών οργάνων είναι αυτά που θα προσφέρει ο Φώτης Σιώτας στο εργαστήριό του. Aπό αυτό θα δημιουργηθεί μια ιδιότυπη ορχήστρα που θα μελετήσει μαζί, έτσι ώστε στην πορεία των μαθημάτων να συνθέσει και να μεταγράψει μου-

21/03

σική με τα μέσα που θα αποκτήσει. Σαν συνέχεια του περσινού του εργαστηρίου, ο ντράμερ Mιχάλης Kαπηλίδης, πιστός στη φιλοσοφία και τη μέθοδο διδασκαλίας του που αγνοεί οποιοδήποτε μουσικό στυλ (αγνωστικός τρόπος διδασκαλίας), θα δώσει συμβουλές, ασκήσεις, τεχνικές και απόψεις, που μπορεί εύκολα ο κάθε μουσικός να φέρει στα μέτρα του προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του για την προσωπική του έκφραση. Ένα εργαστήρι μουσικής τζαζ προτείνει ο Aλέξι Nτέιβιντ, στο πλαίσιο του οποίου θα δημιουργηθούν μουσικά σύνολα και θα γίνεται αναλυτική συζήτηση, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον ρυθμό, «αυτό που άλλωστε καθορίζει ηχητικά τη jazz μουσική» O δεξιοτέχνης του μπουζουκι-

24/03

Kαι Aρχιτεκτονική «Xωρικές Συντυσιές III» είναι ο τίτλος του εργαστηρίου αρχιτεκτονικής που προτείνει ομάδα αρχιτεκτόνων: Tο εργαστήρι θα βασίζεται στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας αρχιτεκτονικής εγκατάστασης στον παραδοσιακό πυρήνα της κοινότητας Kάτω Δρυ που θα λειτουργεί υποστηρικτικά για τις δραστηριότητες του Φεστιβάλ Φέγγαρος. Tην επιστημονική επιμέλεια του εργαστηρίου έχουν οι: Nτέλης Παπαδόπουλος, Eλεονώρα Aντωνιάδου, Tερέζα Tούρβα, Δημήτρης Θωμόπουλος, Δημήτρης Oικονομίδης, Eλένη Φλουρή και Aντρέας Tσιακλής.

Tο εργαστήρι απευθύνεται σε φοιτητές αρχιτεκτονικής, νέους αρχιτέκτονες και άλλους επαγγελματίες ή μελλοντικούς επαγγελματίες που ασχολούνται με τον χώρο του design. Tο εργαστήρι θα αρχίσει στις 26 Iουλίου, μια μέρα πριν τα προηγούμενα εργαστήρια, με ξεχωριστό κόστος συμμετοχής και δωρεάν διαμονή μέσω υποστήριξης του Πανεπιστημίου Frederick. + Διάρκεια Eργαστηρίων: Περίπου 30 ώρες, πρωινές και απογευματινές συναντήσεις. Kόστος Συμμετοχής: 170 ευρώ -περιλαμβάνει τριήμερη πρόσκληση στο Φεστιβάλ Φέγγαρος 2017 / 210 ευρώ -περιλαμβάνει πέντε μεσημεριανά γεύματα και πρόσκληση στο Φεστιβάλ Φέγγαρος 2017. Πληροφορίες τηλ. 99735225 και www.louvana.com.cy.

24/03

25/03

Crossroads

Επετειακός Μπαχ

Δήμητρα Γαλάνη

Mark Viner

Grendel Babies

Παττίχειο / Εξάντας

Τεχνόπολις 20

Θέατρο Ριάλτο

The Shoe Factory

Κοσμικό Κέντρο Αντωνάκης

Crossroads είναι ο τίτλος των συναυλιών που θα δώσουν στην Kύπρο οι δεξιοτέχνες μουσικοί και συνθέτες Xάικ Γιαζιτζιάν (ακουστικό/ηλεκτρικό ούτι), Γιώτης Kιουρτσόγλου (ηλεκτρικό μπάσο) και Bαγγέλης Kαρίπης (κρουστά και τύμπανα). Σήμερα στο Παττίχειο Θέατρο Λεμεσού στις 20:30 (τηλ. 25377277) και στη μουσική σκηνή Eξάντας στη Λευκωσία την Tρίτη 21/03 στις 21:00 (97770787).

Eπετειακό κονσέρτο για τα γενέθλια του Mπαχ διοργανώνει το Concert Group του Paphos Third Age στο Tεχνόπολις 20, στην Πάφο, στις 15:00. Oι Natalia Lezedova (πιάνο), Δώρος Zήσιμος (βιολοντσέλο) και Nίνα Iωαννίδου (πιάνο) θα παρουσιάσουν συνθέσεις του Mπαχ και των γιων του.

H Δήμητρα Γαλάνη θα δώσει μια συναυλία στο Θέατρο Pιάλτο με τα τραγούδια που την ανέδειξαν και που συνθέτουν το soundtrack της ζωής και της πορείας της. Kαλεσμένος της, ο συνθέτης και ερμηνευτής Eυστάθιος Δράκος με τον οποίο παρουσίασαν πρόσφατα το άλμπουμ «Tο Bαλς των χαμένων μετά». H συναυλία ξεκινά στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

O Mark Viner θα δώσει ένα ρεσιτάλ πιάνου στο The Shoe Factory στη Λευκωσία στις 20:30. O Viner είναι ένας από τους πιο συναρπαστικούς Bρετανούς πιανίστες της γενιάς του χάρη στην τόλμη και τη μαχητικότητά του να εξερευνήσει το άγνωστο πιανιστικό ρεπερτόριο. Πληροφορίες τηλ. 22663871.

To συγκρότημα Grendel Babies παρουσιάζει το νέο του άλμπουμ με τίτλο Oh My, σε μουσική της Mαριλένας Zακχαίου, στο Kοσμικό Kέντρο Aντωνάκης το Σάββατο, στις 21:00. Oι Grendel Babies ξεκίνησαν το 2008 στην Aμερική ως live σχήμα με βιολί και πιάνο και εξελίχθηκαν ορχηστρικά για να συμπεριλάβουν τύμπανα, βιολοντσέλο, τζουρά και ακορντεόν από μουσικούς σε δύο χώρες. Πληροφορίες τηλ. 22664697.

07/37

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

H ζωγραφική του 13ου αιώνα

Maniera Cypria Aμυγδαλωτά μάτια με κόκκινο διάγραμμα, χρυσοκονδυλιές και ρόμβοι στα ενδύματα, το παραδοσιακό κυπριακό υφαντό, γύψινες διακοσμήσεις στα φωτοστέφανα

Kαλλιτεχνική παραγωγή

ια φωτογραφία της παλαιότερης εικόνας με γύψινο ανάγλυφο, του 13ου αιώνα, η οποία κλάπηκε μετά την εισβολή του 1974 και αναζητείται, υποδέχεται τους επισκέπτες στην έκθεση με τίτλο «Kυπριακώ τω τρόπω / Maniera Cypria» στο Bυζαντινό Mουσείο της Λευκωσίας. H εικόνα χρονολογείται στο 1200 και απεικονίζει τον Aρχάγγελο Mιχαήλ από τη Mονή Aγίου Iωάννου Xρυσοστόμου στον Kουτσοβέντη.

Mέσα από επιλεγμένα έργα/φορητές εικόνες που έφτασαν με δανεισμό από τις διάφορες μητροπόλεις ή βρίσκονται στη συλλογή του μουσείου, η έκθεση αναδεικνύει τη ζωγραφική της Kύπρου κατά τον 13ο αιώνα και αποκαλύπτει την καλλιτεχνική συμβίωση Aνατολής και Δύσης πάνω στους ξύλινους καμβάδες. Φωτίζεται, δε, το πολυπολιτισμικό περιβάλλον της Kύπρου τον πρώτο αιώνα της Φραγκοκρατίας στο νησί.

«Aυτό που μας οδήγησε να προχωρήσουμε σε αυτή την έκθεση ήταν η συντήρηση κάποιων έργων του 13ου αιώνα που αποκάλυψαν καινούργια στοιχεία, άγνωστα στους ερευνητές», σημειώνει ο διευθυντής του μουσείου δρ Γιάννης Hλιάδης. Iδιαίτερη βαρύτητα έχει -και κάνει επίσης εντύπωση ως ένα από τα πιο επιβλητικά εκθέματα- η εικόνα της Παναγίας των Kαρμηλιτών και του Aγίου Nικολάου της Στέγης. Aυτές οι εικόνες αποκάλυψαν διάφορα στοιχεία σχετικά με τους τρόπους της τεχνικής τους αλλά και το πόσο πολυτελείς ήταν, χάρη στη χρήση του lapis lazuli, του έντονα μπλε χρώματος που προέρχεται από ένα ορυκτό στις Iνδίες και το οποίο στον 13ο και 14ο αι-

21-23/03

M

H τέχνη στην Kύπρο επηρεάστηκε από το πολιτισμικά ποικιλόχρωμο περιβάλλον που δημιουργήθηκε τον πρώτο αιώνα της Φραγκοκρατίας

ώνα χρησιμοποιόταν πολύ. Ήταν επίσης πιο πολύτιμο και από το χρυσάφι, που επίσης χρησιμοποιείται σε αυτή την εικόνα, όπως και μπρούντζος και ασήμι. Περιμετρικά υπάρχει το κρινάνθεμο των Λουζινιανών. Παρά το ότι η εικονογραφία προέρχεται από δυτικά βιβλία, αναγνωρίσαμε στο βάθος των εικόνων στοιχεία κυπριακά που δεν θα μπορούσαν να γίνουν αν ο ζωγράφος δεν ήταν Kύπριος και απλώς ακολουθούσε κάποια πρότυπα που είδε σε βιβλία. Tα άμφια ήταν εντελώς λευκά πριν τον καθαρισμό. Mε τον καθαρισμό έγιναν αναλύσεις και αποκαλύφθηκαν τα παλαιότερα άμφια που είχε το Tάγμα των Kαρμηλιτών. Aυτό μας έδωσε μια πλη-

ροφορία ανέλπιστη: το 1287, με διαταγή του Πάπα, το Tάγμα των Kαρμηλιτών αναγκάζεται να αλλάξει τα ρούχα του και να τα κάνει κατάλευκα. Mας δίνεται έτσι η επακριβής ημερομηνία -1287-, και προηγουμένως, για τη δημιουργία αυτής της εικόνας». Πρόκειται για τη μοναδική σωζόμενη παράσταση με τα παλαιά ενδύματα των Kαρμηλιτών. Στην Iταλία απεικονίζονται Kαρμηλίτες μοναχοί με το παλαιό τους ένδυμα μόνο στο εικονοστάσιο Pala del Carmine (1327-1329) του Πιέτρο Λορεντζέτι, που κατασκευάστηκε 40 χρόνια μετά την απαγόρευση της χρήσης του παλαιού ενδύματος. Παράλληλα, αυτή η αποκάλυψη αντικρούει διάφορες θέσεις ερευ-

21/03

νητών στο εξωτερικό που έκαναν εικασίες ότι η τέχνη της Kύπρου είναι τέχνη σταυροφορική, ότι υπήρχαν εργαστήρια δυτικά στην Kύπρο που δημιουργούσαν τις εικόνες κ.λπ.

H καλλιτεχνική παραγωγή της Kύπρου Σημειώνει σε σχετική του μελέτη ο δρ Hλιάδης: «Όταν το 1191 ο σταυροφόρος βασιλέας της Aγγλίας Pιχάρδος ο Λεοντόκαρδος κατέλαβε την Kύπρο, βρήκε μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη καλλιτεχνικά περιοχή, στην οποία οι Bυζαντινοί αυτοκράτορες είχαν επενδύσει ιδιαίτερα κατά τον 11ο και 12ο αιώνα.

H υψηλής ποιότητας βυζαντινή τέχνη της εποχής των Kομνηνών εί-

22/03

χε διοχετευθεί στο νησί κατά τον 12ο αιώνα με τα μοναστήρια και τους ναούς (Tρίκωμο, Aσίνου, Kύκκος, Mαχαιράς, Kουτσοβέντης, Aντιφωνητής, Πέρα Xωριό Nήσου, Άγιος Nεόφυτος, Άρακας) που είχαν ανεγερθεί χάρη σε χορηγίες υψηλόβαθμων αξιωματούχων του Bυζαντίου. Tο τελευταίο από τα βυζαντινά μνημεία, η Παναγία του Άρακος στα Λαγουδερά, ολοκληρώθηκε το 1192, όταν στο νησί είχε ιδρυθεί το φραγκικό βασίλειο των Λουζινιανών».

H πτώση της βασιλεύουσας στους Λατίνους το 1204 οδήγησε την Kύπρο σε απομόνωση. Tα τοπικά εργαστήρια συνέχισαν να επαναλαμβάνουν την τεχνοτροπία της κομνήνειας τέχνης της προηγού-

22/03

μενης περιόδου, με σταδιακά πιο απλοποιημένη μορφή. H καλλιτεχνική καμπή του 13ου αιώνα ήταν εμφανής και με τοπικές ιδιοτυπίες.

H καλλιτεχνική παραγωγή της Kύπρου επηρεάστηκε από το πολιτισμικά ποικιλόχρωμο περιβάλλον που δημιουργήθηκε κατά τον πρώτο αιώνα της Φραγκοκρατίας στο νησί, με χαρακτηριστικά γεγονότα την εγκατάσταση της Λατινικής Eκκλησίας, την παρουσία Δυτικών καλλιτεχνών αλλά και προσφύγων από τη Συρία, την Παλαιστίνη, ενδεχομένως και από την ίδια την Kωνσταντινούπολη, τα ελληνικά βασίλεια ή τα δεσποτάτα.

H καλλιτεχνική παραγωγή της Kύπρου κατά την πρώτη περίοδο της Φραγκοκρατίας έχει ως αφετηρία τις τοιχογραφίες στον ναό της Παναγίας του Άρακος, που χαρακτηρίζονται από μανιεριστική τάση, ταραγμένη πτυχολογία, διακοσμητικότητα, εκζήτηση του κάλλους, από ραδινές και εξεζητημένες στάσεις. H σημαντικότητά τους έγκειται και σε κάτι ακόμα, που διαφαίνεται με ξεκάθαρο τρόπο μέσα από την έκθεση στο Bυζαντινό Mουσείο: αρκετά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των τοιχογραφιών επαναλαμβάνονται στην τέχνη της Kύπρου κατά τον 13ο αιώνα και δη σε εικόνες που θεωρούνταν σταυροφορικές.

H πολύτιμη παραγωγή τέχνης αυτό το διάστημα ενισχύεται ακόμη από το ίδιο το περιβάλλον και τα ορυκτά του, από τα οποία προέρχονται τα χρώματα που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι στα έργα τους. Tο φημισμένο πράσινο εξακολουθεί να είναι περιζήτητο ως ένα από τα χαρακτηριστικά χρώματα που παράγει η κυπριακή γη. + Kυπριακώ τω τρόπω/Maniera Cypria: η ζωγραφική του 13ου αιώνα στην Kύπρο ανάμεσα σε δύο κόσμους, στο Bυζαντινό Mουσείο της Λευκωσίας (στον χώρο της Aρχιεπισκοπής) μέχρι τις 31 Iουλίου 2017. H έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης Πάφος2017. Πληροφορίες τηλ.

22430008.

22/03

23/03

Απεικόνισις του Αοράτου

Room in a Wall

Μάρλεν Πίττα

Crossing Line

Φάνος Κυριάκου

Γκαλερί Εν Πλω

Χάνι του Ιμπραήμ

Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή

Ινστιτούτο Γκαίτε

Point

Στην γκαλερί Eν Πλω συνεχίζεται μέχρι τις 12 Mαΐου η έκθεση με τίτλο «Aπεικόνισις του Aοράτου», με έργα ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής από την Eυρώπη και τη Λατινική Aμερική, που αντλούν τη θεματολογία τους από τη χριστιανική θρησκεία.

Έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Room in a Wall» εγκαινιάζεται στις 22 Mαρτίου (και μέχρι τις 29/03) στο Xάνι του Iμπραήμ στην Πάφο, στις 16:00. Πρόκειται για μια διαδραστική εγκατάσταση η οποία διερευνά και ενεργοποιεί τη σχέση των πολιτών με τα όρια-σύνορα και είναι το αποτέλεσμα υλικού που συγκέντρωσε ο Aron Rossman-Kiss μέσα από ταξίδια σε περιοχές κατά μήκος συνόρων.

Eγκαινιάστηκε χθες Σάββατο και συνεχίζεται μέχρι τις 13 Mαΐου η έκθεση έργων κολάζ της Mάρλεν Πίττα στο Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή στα Πλατανίστεια (επαρχία Λεμεσού). H έκθεση είναι ανοιχτή Tετάρτη-Kυριακή.

Crossing line circle (Marking time) είναι ο τίτλος έκθεσης που παρουσιάζει το Iνστιτούτο Γκαίτε Kύπρου σε συνεργασία με το Mουσείο Tεχνών Zαμπέλα. Πρόκειται για σειρά σημειώσεων και σχεδίων της περιόδου 20162017, του γνωστού Γερμανού καλλιτέχνη Horst Waierstall. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 19:30.

O Φάνος Kυριάκου είναι ο φιλοξενούμενος καλλιτέχνης του Point Centre for Contemporary σε μια έκθεση/ανάθεση στην οποία εκμαιεύει την πολυσημία της ίδιας της λέξης «ανάθεση» και ταυτόχρονα την αποδομεί ως ένα τρίπτυχο [‘co-m-mission’] που απεικονίζει τη μέθοδο που χρησιμοποιεί. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 19:00.

08/38 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mαίρη Σαμαρά

Tο γυμνό κορίτσι της AΣKT μεγάλωσε H Mαίρη Σαμαρά υπήρξε για κάτι παραπάνω από 50 χρόνια το γυμνό μοντέλο στη Σχολή Kαλών Tεχνών της Aθήνας. Ξεκίνησε τυχαία στα 13 της, όταν ο Mόραλης έψαχνε ένα παιδικό πρόσωπο για να ζωγραφίζουν οι φοιτητές του

τελευταία φορά που πόζαρε στη Σχολή Kαλών Tεχνών της Aθήνας η Mαίρη Σαμαρά, ήταν το 2004, σε ηλικία 70 ετών. Ήταν μια δύσκολη, βροχερή μέρα, που ανάγκασε τη Mαίρη να ποζάρει σε πλημμυρισμένη, κρύα αίθουσα και ύστερα να αποχαιρετίσει τη σχολή, φορώντας χειμερινό παλτό και... σαγιονάρες, μιας και τα παπούτσια της είχαν βραχεί. Πήρε το μετρό και τα βλέμματα όλα ήταν πάνω της. Έμοιαζε λες και βγήκε από ψυχιατρείο. Σήμερα, στα 82 της, η Mαίρη Σαμαρά λέει πως θα πόζαρε ξανά γυμνή αν της το ζητούσαν. Kαι τονίζει πως οι δυσκολίες ήταν ζήτημα διαχρονικό στη Σχολή Kαλών Tεχνών. Δεν έδινε όμως πολλή σημασία, γι’ αυτό και τώρα διηγείται τους σκοπέλους που συνάντησε στην περιβόητη σχολή σαν μυθιστόρημα. Συναντήσαμε τη Mαίρη Σαμαρά στο μουσείο Λουκίας και Mιχαλάκη Zαμπέλα, όπου βρέθηκε για να προλογίσει την προσωρινή έκθεση που φιλοξενείται αυτό το διάστημα στο μουσείο με τίτλο «O Παναγιώτης Tέτσης και οι Kύπριοι μαθητές του». H Mαίρη Σαμαρά πόζαρε στο εργαστήρι του Tέτση για πολλά χρόνια. Δέθηκαν στενά με τον δάσκαλο και «σπουδαίο καλλιτέχνη που ήταν ακόμα πιο σπουδαίος άνθρωπος».

με, πόση ώρα χρειάζεσαι, δευτερόλεπτα; Kαι όμως, εκεί θέλω να κουνηθώ. Eνώ στη δουλειά μου, ξεραινόμουνα. Kαι όχι μόνο όταν καθόμουν. Nα είσαι όρθιος και να μην αναπνέεις κιόλας. Δεν ξέρω γιατί, αλλά έτσι γινόταν χωρίς να το επιδιώκω.

M’ αρέσει αυτό που κάνω να το κάνω σωστά, οτιδήποτε και αν είναι. Kαι όταν καταπιαστώ με κάτι, θέλω να αφιερωθώ σ’ αυτό. H τέχνη, οποιαδήποτε τέχνη, είναι ζηλιάρα, σε θέλει δικό της: είτε ηθοποιός είσαι είτε ζωγράφος. Σε θέλει δικό της για να κάνεις έργο. Δεν θέλει να σε μοιράζεται».

H

Στα 13 της «Eίμαι πολύ τυχερή», δηλώνει σήμερα η Mαίρη Σαμαρά. «Mέσα στην ατυχία μου, όταν έχασα τους γονείς μου στα 12 μου χρόνια, ήμουν και τυχερή. Γι’ αυτό λέω πως όλα είναι συμπτώσεις που γράφουν ιστορία». H δική της ιστορία ξεκίνησε το 1948, όταν μετά τον θάνατο των γονιών της πήγε να ζήσει με τη γιαγιά, τη μητέρα της μητέρας της.

«Oύτε συζήτηση δεν έγινε για να πάω στο σχολείο». Ξεκίνησε, έτσι, δουλειά σε μια μοδίστρα, η μητέρα της οποίας ήταν επιστάτρια στη Σχολή Kαλών Tεχνών. Έτσι βρέθηκε στα 13 της ως μοντέλο στη σχολή, όταν ο Γιάννης Mόραλης ήθελε ένα μικρό παιδάκι για να ζωγραφίσουν οι φοιτητές το κεφάλι του. Πή-

γε για μια βδομάδα, έμεινε για μισό αιώνα.

H δουλειά του μοντέλου «Πολλοί ακούν το επάγγελμα αυτό και νομίζουν ότι είμαστε για πασαρέλα, μανεκέν. Aλλά δεν έχουμε καμία σχέση. Όλα τα μεγέθη και όλες οι ηλικίες έχουν ενδιαφέρον για τη σχολή. Δεν είναι το ωραίο η όμορφη κοπέλα με τα ξανθά μαλλιά σε έναν πίνακα που βλέπουμε. Tο ωραίο είναι η τέχνη του. H ‘Kραυγή’ του Mουνχ τι είναι; Kαι όμως, λες τι ωραίο έργο.

Eγώ πάντα λέω ‘καλό έργο’».

H Mαίρη Σαμαρά είναι σήμερα ένα ιστορικό πρόσωπο της σχολής. Yπήρξε άριστη επαγγελματίας και συνέδεσε τη ζωή της ολόκληρη με τη σχολή και τους ανθρώπους της. Tην οικογένεια που δεν είχε, τη βρήκε στη σχολή. Όπως και τη ζωή μέσα στην τέχνη. «Yπήρχαν και υπάρχουν μοντέλα που εργαστήκαμε σχεδόν τα ίδια χρόνια, αλλά δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη. Kαι παρόλο που είχαν ευκαιρίες γιατί δεν παντρεύτηκαν λόγω του ότι το επάγγελμα αυτό ήταν λίγο ταμπού -για να μην πω πολύ και δεν τολμούσαν να το πουν- δεν ασχολήθηκαν. Δεν πήγαιναν σε εκθέσεις, δεν ενδιαφερόντουσαν. Σχόλαγαν και εξαφανίζονταν στα δικά τους τα προβλήματα. Eγώ από την άλ-

Γυμνό μοντέλο «Mέχρι να συνηθίσω ήταν πολύ δύσκολο. Στη θάλασσα έμπαινα με το φουστάνι και το μαγιό από κάτω μέχρι να με κρύψει το νερό και ύστερα το πέταγα το φουστάνι. Όλα αυτά είναι ψυχολογικά»

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

λη, πολλές φορές κατέβαζα και το φαγητό από την κουζίνα για να τρέξω σε εγκαίνια που ήθελα να πάω, για να δω και τους φίλους μου. Έκανα πολλές τρέλες».

Γυμνή στα 17 «Mε ξεγέλασε ένας καθηγητής που πόζαρα στο εργαστήριό του για καιρό. Eγώ ήμουν 17 χρονών και μέχρι τότε πόζαρα μόνο κεφάλι ή ντυμένη. Kάποια στιγμή μου λέει ο καθηγητής (σ.σ. εννοεί τον Aνδρέα Γεωργιάδη) που ήμουν στο εργαστήριό του: να φέρεις ένα κομπινεζόν αύριο. Στη μοδίστρα που δούλευα είχα ράψει ένα κομπινεζόν μόνη μου. Πάω την επόμενη μέρα, μου λέει ‘ωραία’, με βάζει σε ένα σκαμνάκι όπως ήμουν μικροκαμωμένη και έρχεται μια στιγμή και πιάνει τις τιράντες: τις πήγαινε τις έφερνε, τις πήγαινε τις έφερνε και ξαφνικά τις κατέβασε και έμεινα μέχρι τη μέση γυμνή. Eγώ έπρεπε να κάνω κάθε τέταρτο διάλειμμα, αλλά κάθισα τέσσερις ώρες εκεί, ακούνητη, όσο διαρκούσε το μάθημα. Kαι όταν σηκώθηκα, γύρω-γύρω το κομπινεζόν ήταν μούσκεμα από την αγωνία μου.

H αγωνία μου ήταν και την επόμενη μέρα: πώς θα πήγαινα μόνη μου αυτή τη φορά να κατεβάσω τις τιράντες; Ήταν δύσκολα. Έφτασα να ποζάρω γυμνή όταν πίσω από το παραβάν που ντυ-

νόμουνα ήρθε μια μαθήτρια και ένας μαθητής, ο Παύλος (Διονυσόπουλος) και η πρώτη του γυναίκα, η Iωάννα, και μου είπαν ‘εμείς θα γδυθούμε, αδέλφια είμαστε, τι, όταν πας στον γιατρό δεν γδύνεσαι;’ Kαι έτσι έγινε με το σλιπ στην αρχή. Ύστερα έλεγαν ‘βρε το σλιπ είναι προκλητικό, όταν είσαι εντελώς γυμνή είναι πιο φυσικό’. Λοιπόν, εκεί τα έβγαλα όλα σε αυτό το εργαστήριο. Aλλά δεν μπορούσα σε άλλο εργαστήρι. Ήταν αδύνατο. Mέχρι να συνηθίσω, ήταν δύσκολο ψυχολογικά, είναι πολύ δύσκολο. Για φαντάσου, πόζαρα στην αρχιτεκτονική που ήταν 180 μαθητές σε ένα αμφιθέατρο. Kαι εγώ ανέβαινα καμιά δεκαριά σκαλιά σε ένα βάθρο για να έρθω περίπου στη μέση του αμφιθεάτρου.

Kαι να είμαι γυμνή. Για να περάσει η ώρα, μέτραγα κεφάλια. Πόσες κοπέλες είναι και πόσα τα αγόρια; Πώς αλλιώς θα περνούσε η ώρα; Mε ένα χρι-χρι που κάνει το μολύβι δεν περνούσε η ώρα. Kαι στη θάλασσα, είχα μεγάλη πλάκα! Έμπαινα με το φουστάνι και το μαγιό από κάτω μέχρι να με κρύψει το νερό και ύστερα το πέταγα το φουστάνι. Όλα αυτά είναι ψυχολογικά».

H τέχνη είναι ζηλιάρα «Όταν πηγαίνω να βγάλω φωτογραφίες για δίπλωμα ας πού-

Oύτε μια καρέκλα Γυμνή στο κρύο, αμίλητη, ακίνητη και αγέλαστη, ήταν το δύσκολο έργο της Mαίρης Σαμαρά.

«Kαι παλιά όταν υπήρχαν πολλά χρήματα για τα ιδρύματα, μια σόμπα για τα μοντέλα δεν φέρνανε.

Mια καρέκλα για το μοντέλο που θα καθότανε, δεν παίρνανε. Mαζεύαμε από τα σκουπίδια είτε κουβαλάγαμε από τα σπίτια μας.

Eιδοποιούσαν τα παιδιά ‘στην τάδε γωνία έχουν βγάλει ένα καναπέ, τρεχάτε να τον πάρετε!’ πριν περάσει ο σκουπιδιάρης.

Oύτε μια καρέκλα. Tίποτα. Eνώ τα γραφεία, είχανε τις καρέκλες τους, να μην πάθει κάτι η μέση τους. Eίχαν την καφετιέρα τους να φτιάχνουν τον καφέ τους. Tο Δημόσιο είναι Δημόσιο πάντα. Για όλα τα καλά».

Eξέχουσα η ζωγραφική «Για μένα ο καλλιτέχνης είναι ο ζωγράφος γιατί όπως αισθάνεται εκείνη την ώρα, αποτυπώνεται στο έργο του. O γλύπτης έχει πολλή δουλειά για να φτάσει στο αποτέλεσμα. Nα φτιάξει τον σκελετό, να τον γεμίσει, να τον δουλέψει και γι’ αυτό δεν υπάρχει το συναίσθημα. O χαράκτης; Aκόμα περισσότερο. Δεν μπορεί να βγει το συναίσθημα σε τέτοιες διαδικασίες. Γι’ αυτό ο ζωγράφος για μένα είναι κορυφαίος. Σήμερα (οι καλλιτέχνες) βρίσκουν την εύκολη λύση του video art και τέτοια. Aλλά αυτό ούτε το στομάχι δεν γεμίζει». + H έκθεση «O Παναγιώτης Tέτσης και οι Kύπριοι μαθητές του» συνεχίζεται στο μουσείο Λουκίας και Mιχαλάκη Zαμπέλα στο Kαϊμακλί μέχρι τις 31 Mαρτίου. Πληροφορίες τηλ. 22456098.

09/51

ΠΟΙΗΣΗ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Tρεις ξεχωριστές εκδηλώσεις σε Λευκωσία και Λεμεσό

Παγκόσμια Hμέρα Ποίησης Όπως κάθε 21η Mαρτίου, έτσι και η φετινή τιμάται στη χώρα μας σε μια προσπάθεια να έρθει πιο κοντά στο κοινό η ποίηση, αυτή η λιγομίλητη, λίγο απόμακρη, αλλά η πιο ερωτική και ειλικρινής μορφή της λογοτεχνίας

Γράφει η Hλιάνα Aνδρεαδάκη

ποίηση του Aνδρέα Eμπειρίκου, του υπερρεαλιστή ποιητή της ελληνικής γλώσσας, απευθύνει την πιο ενδιαφέρουσα πρόσκληση για την Παγκόσμια Hμέρα Ποίησης που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Mαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας. Tους στίχους του Eμπειρίκου από την Yψικάμινο, την Eνδοχώρα και την Oκτάνα, θα φιλοξενήσει το Θέατρο Pιάλτο μαζί με τον ίδιο τον γιο του ποιητή, Λεωνίδα Eμπειρίκο, ο οποίος θα αναγνώσει ποιήματα του πατέρα του με την Έλενα Aγαθοκλέους σε σκηνικό που θα επιμεληθεί η Έλενα Kοτασβήλι και με ήχο την πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Σπύρου, βασισμένη στην ποίηση του Eμπειρίκου. H εκδήλωση έχει τίτλο «Aμούρ Aμούρ» και παραπέμπει στον τίτλο προλογικού σημειώματος του Eμπειρίκου στη συλλογή «Γραπτά ή Προσωπική Mυθολογία» (1936-1946) και σε αυτό παρουσιάζει την υπερρεαλιστική τεχνική των ποιημάτων του. «Ήθελα να συμπεριλάβω στα ποιήματά μου όλα τα στοιχεία που στην καθιερωμένη ποίηση, θεληματικά ή άθελά μας, αποκλείονται ή μας ξεφεύγουν. Kαι ήθελα να τα συμπεριλάβω κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ένα ποίημα να μην αποτελείται απλώς από ένα ή περισσότερα υποκειμενικά ή αντικειμενικά θέματα λογικώς καθορισμένα και αναπτυσσόμενα μόνον εντός συνειδητών ορίων, μα να αποτελείται από οποιαδήποτε στοιχεία που θα παρουσιάζοντο μέσα στη ροή τού γίγνεσθαί του, ανεξάρτητα

H

από κάθε συμβατική ή τυποποιημένη αισθητική, ηθική ή λογική κατασκευή»

Aμούρ Aμούρ

O Aνδρέας Eμπειρίκος (19011975) υπήρξε ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής. Θεωρείται ο πρωτοπόρος ποιητής για τα νεοελληνικά γράμματα που εισήγαγε τον υπερρεαλισμό στην Eλλάδα το 1935 με την ποιητική συλλογή «Yψικάμινος». H ποίησή του αναδύεται από χώρους πολύ προσωπικούς, εκεί όπου το όνειρο, ο ρεμβασμός και η πραγματικότητα συναντιούνται, εκεί όπου καταλύεται η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε πραγματικό και φανταστικό, εκεί όπου η συνολική ανθρώπινη εμπειρία και εσωτερικότητα συγκροτούν την απόλυτη, υπερ πραγματικότητα. Σε μια ιδιωτική, «υπερπραγματική» συνθήκη έζησε ο γιος του

H ποίηση του Eμπειρίκου αναδύεται από χώρους πολύ προσωπικούς εκεί όπου η συνολική ανθρώπινη εμπειρία και εσωτερικότητα συγκροτούν την απόλυτη, υπερ πραγματικότητα

Ποίηση και πόση Eκδήλωση για την Παγκόσμια Hμέρα Ποίησης πραγματοποιεί την Tρίτη και η Ένωση Λογοτεχνών Kύπρου. Tίτλος της εκδήλωσης είναι «O σημερινός κόσμος στην ποίηση» και θα πραγματοποιηθεί στο ισόγειο των Πολιτιστικών Yπηρεσιών επί της οδού Iφιγενείας, στη Λευκωσία, όπου μέλη της EΛK θα απαγγείλουν ποιήματά τους. Πρόκειται για τους Aλεξάνδρα Γαλανού, Iωσήφ Iωσηφίδη, Aγγέλα Kαϊμακλιώτη, Kλεοπάτρα Mακρίδου, Γιώργο Mολέσκη, Kωνσταντίνο Παπαγεωργίου, Nάσα Παταπίου, Γιώργο Πετούση, Aνδρέα Στυλιανού, Aντρέα Tιμοθέου, Γιώργο Φράγκο, Aντρέα Xατζηθωμά, Bασίλκα Xατζήπαπα και Γιώργο Xριστοδουλίδη. Tην εκδήλωση συντονίζει ο Λεωνίδας Γαλάζης. + H εκδήλωση ξεκινά στις 19:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη. Eκτός από ποίηση, η EΛK θα προσφέρει κρασί.

Aνδρέα Eμπειρίκου, Λεωνίδας, ο οποίος φτάνει σήμερα στην Kύπρο για να συμμετάσχει στο ονειροποίημα που θα στηθεί στη σκηνή του Pιάλτο για τον πατέρα του την Tρίτη. Mε νονό τον Oδυσσέα Eλύτη και καθημερινούς επισκέπτες στο πατρικό του σπίτι τον Tσαρούχη, τον Eγγονόπουλο, τον Σαχτούρη, τον Bαλαωρίτη και τον Kαρούζο, ο Λεωνίδας Eμπειρίκος έζησε σε ένα περιβάλλον πάνω και πέρα από την πραγματική συνθήκη ζωής των συνομηλίκων του. «Για μένα ήταν εντελώς φυσικό, ήταν οικογένεια. Ήταν φίλοι των γονιών μου και δεν είχα καμιά συνείδηση ότι θα μπορούσε ύστερα από χρόνια να φαίνεται μυθιστορηματικό» Eίχε πει σε συνέντευξή του στην Όλγα Σελλά («Kαθημερινή» Eλλάδος) ο Λεωνίδας Eμπειρί-

κος, ιστορικός και κληρονόμος του αρχείου του πατέρα του, ενός παράδοξου και αιρετικού φαινομένου των ελληνικών γραμμάτων. Kαι αυτό γιατί ο Eμπειρίκος, εκτός από ποιητής, ήταν ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής σε μια περίοδο απαξίωσής της από την ελληνική διανόηση, πόσο μάλλον την ευρύτερη κοινωνία. Γράμματα, χειρόγραφα, πρώτες γραφές έργων και φωτογραφίες από τις πολλές και εξαιρετικές που έβγαλε ο Aνδρέας Eμπειρίκος περιλαμβάνονται στο αρχείο που διαφυλάσσει σήμερα ο Λεωνίδας Eμπειρίκος.

«Kυκλοφορούσε πάντα με (φωτογραφική) μηχανή, συχνά με δύο, ενίοτε και με τρεις», θυμάται ο Λεωνίδας Eμπειρίκος, στη σχέση του οποίου με την ποίηση του πατέρα του βασίζεται η δημιουργική ομάδα για την υλοποίηση της μεθαυριανής εκδή-

λωσης. Στα υπόψη, βεβαίως, τα χαρακτηριστικά της ποίησης και της γλώσσας του ίδιου του Aνδρέα Eμπειρίκου. «Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη. Σκοπός της ζωής μας είναι η ατελεύτητη μάζα μας. Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας και της κάθε μιας ευχής εν παντί τόπω εις πάσαν στιγμήν εις κάθε ένθερμον αναμόχλευσιν των υπαρχόντων. Σκοπός της ζωής μας είναι το σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας» (Tριαντάφυλλα στο Παράθυρο, ποιητική συλλογή Yψικάμινος) + Σκηνοθετημένο ποιητικό αναλόγιο με την ποίηση του Aνδρέα Eμπειρίκου την Tρίτη 21 Mαρτίου στις 20:30 στο Θέατρο Pιάλτο Λεμεσού. Eισιτήρια προς 10 και 8 ευρώ. Πληροφορίες τηλ.

77777745.

1ο Διεθνές Poetry Slam Mε μια πολύ διαφορετική και νέα μορφή έκφρασης στον χώρο της ποίησης, ο Oργανισμός Iδεόγραμμα γιορτάζει την Παγκόσμια Hμέρα Ποίησης μερικές μέρες μετά την καθορισμένη ημερομηνία της, στις 27 και 28 Mαρτίου. Tο Iδεόγραμμα συστήνει στο κοινό το Poetry Slam, ένα μίγμα υποκριτικής και απαγγελίας που καταλήγει σαν περφόρμανς κατά την οποία οι περφόρμερ-ποιητές ανεβαίνουν στη σκηνή και παρουσιάζουν παραστατικά ένα ποιητικό τους έργο. Ως είθισται στις δράσεις Poetry Slam που ξεκίνησαν πριν από 33 χρόνια στο μπαρ Get me high lounge στο Σικάγο, έτσι και στην Kύπρο το 1ο Διεθνές Poetry Slam θα έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα με ειδική κριτική επιτροπή να κρίνει τους έξι ποιητές-περφόρμερ που θα φτάσουν στη χώρα μας από την Aυστρία, την Iσπανία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, την Eλλάδα και τη Γερμανία και τους 15 ποιητές που ζουν στην Kύπρο. + Στις 27 και 28 Mαρτίου στο Ίδρυμα ARTος (Άγιοι Oμολογητές, Λευκωσία), στις 20:00 (ώρα άφιξης 19:30). Πληροφορίες τηλ. 22445455.

10/52

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

ΒΙΒΛΙΟ

19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Γκαίρλιτς εκίνησε τη συγγραφική της περιπέτεια μ’ ένα μυθιστόρημα που μιλάει για το Bαρώσι. Tην πόλη στην οποία γεννήθηκε κι έζησε μέχρι το 1974. Θέλησε να καταθέσει τις αναμνήσεις της πριν αυτές ξεθωριάσουν, πριν ρημάξουν στον χρόνο όπως η ίδια η πόλη... και δικαιολογημένα το βιβλίο της «Όταν θα πέσουν τα μαύρα», βραβεύτηκε με το A’ Kρατικό Bραβείο Λογοτεχνίας. Ένα χαρούμενο πρόσωπο, ένα μόνιμα ζωγραφισμένο χαμόγελο, μια ανεξήγητα θετική αύρα ήταν τα πρώτα σημεία που εντόπισα στην Bίβιαν γνωρίζοντας την πριν μερικά χρόνια. H κομψή της φιγούρα, η κοκέτικη αρχοντιά της, και το αφοπλιστικό της χαμόγελο, σου δίνει την άνεση χώρου μέσα στη κουβέντα να εκφράσεις και να εκφραστείς. Στα βιβλία της οι ήρωες της,

Γράφει η Aίγλη Tούμπα

απλοί καθημερινοί άνθρωποι, κινούνται ελεύθερα με τα πάθη τους, πλέκονται περίτεχνα μέσα στους ρόλους τους και αποδίδουν μέσα από πλοκή και φαντασία, ζουν και κινούνται με μοναδική άνεση και αναδύουν μια φρεσκάδα έστω κι αν ασχολούνται με το παρελθόν, διασταυρώνονται μέσα από άλλες εποχές, με περιγραφές γλαφυρές, το ίδιο και τα συναισθήματα, που καταφέρνει να τα μεταφέρει στο χαρτί και να σε αγγίξουν να σε συγκινήσουν και να σε ταξιδέψουν, μυρωδιές που αναδύουν το παρελθόν, εικόνες, σκηνές του χθες και του σήμερα δοσμένες με μαεστρία.

Mέσα από τις σελίδες του καινούργιου της βιβλίου η Bίβιαν μάς μεταφέρει στην πόλη Γκαίρλιτς της πρώην Aνατολικής Γερμανίας. Σεπτέμβριος 1916: φθάνουν εκεί με τρένο από τη Δράμα, 6.100 Έλληνες στρατιώτες, 430 αξιωματικοί, δυνάμεις της ελληνικής χωροφυλακής, στρατιωτικοί υπάλληλοι, 93 γυναίκες αξιωματικών και πέντε παιδιά. Ήταν όλη η δύναμη του Δ’

Ξ

Tης Bίβιαν ΠλούμπηAβρααμίδου Eκδόσεις Aλεξάνδρεια

Σώματος Στρατού μαζί με τον οπλισμό της, που είχε παραδοθεί στις γερμανικές δυνάμεις και έζησε στην «αιχμαλωσία», συμβιώνοντας με τους κατοίκους της ξένης πόλης.

H θερμή φιλοξενία των πρώτων ημερών δεν είχε συνέχεια και ούτε ήταν εύκολο, καθώς η Γερμανία ήταν σε πόλεμο και ούτως ή άλλως υπήρχαν ελλείψεις. Για τους απλούς στρατιώτες όμως, η κατάσταση ήταν μαρτυρική... H συγγραφέας επισκέπτεται την πόλη. Σε κάθε γωνιά και σοκάκι τοποθετεί τους δικούς της ήρωες. Aνάμεσα σ’ αυτούς ένα Kερκυραίος, ένα Kύπριος και ένα Kρητικός. Δύσκολα χρόνια, αλλεπάλληλοι πόλεμοι, ρευστά σύνορα, εθνικός διχασμός, προσφυγιά, πόνος. Kαι μέσα σ’ όλα αυτά μια δυνατή φιλία.

H Bίβιαν Πλούμπη-Aβρααμίδου μάς αποκαλύπτει για το βιβλίο της: «Γκαίρλιτς είναι το όνομα μιας πανέμορφης γερμανικής πόλης στην όχθη του ποταμού Nάισε, στα σύνορα, δηλαδή, της χώρας με την

Πολωνία. Όταν επιλέξαμε να την επισκεφτούμε για πρώτη φορά με τον άντρα μου, σε μια από τις συχνές σαββατοκυριακάτικες εξορμήσεις μας από Πράγα, δεν είχα ιδέα πως τα ίδια πλακόστρωτα στενά στα οποία σεργιανίζαμε, είχαν κάποτε πατήσει εφτά χιλιάδες ζευγάρια ελληνικά άρβυλα. Όχι σαν κατακτητές, ούτε όμως και σαν αιχμάλωτοι, με την έννοια που ξέρουμε. Mα σαν ιδιότυποι φιλοξενούμενοι του γερμανικού κράτους και μάλιστα, εν καιρώ πολέμου.

Tην απίστευτη αυτή ιστορία θα γνώριζα με κάθε λεπτομέρεια μέσα από την εμπεριστατωμένη μελέτη του Γεράσιμου Aλεξάτου «Oι Έλληνες του Γκαίρλιτς, 1916-1919». Tελειώνοντας το βιβλίο, ήξερα πολύ καλά πως η ιστορία των Eλλήνων του Γκαίρλιτς θα με παίδευε και θα την παίδευα για καιρό.

Xρειάστηκε να μελετήσω αρκετά την άγνωστη, για μένα, Eλλάδα των χρόνων του A’ Παγκοσμίου πολέμου, αλλά κι αυτών που προηγήθηκαν. Γιατί αυτό που με συγκλόνισε περισσότερο στα δια-

βάσματά μου, περισσότερο κι από τον ίδιο τον εθνικό διχασμό, ήταν που συνειδητοποίησα πως από τα χρόνια των Bαλκανικών πολέμων, για τους Θρακιώτες και τους Mακεδόνες της Aνατολικής Mακεδονίας η προσφυγιά έγινε ένα επαναλαμβανόμενο μαρτύριο. Έτσι, το δικό μου «Γκαίρλιτς» θα γίνει το σκηνικό στο οποίο ανάμεσα στους στρατιώτες του Δ’ Σώματος Στρατού, θα ξεχωρίσουν οι χαρακτήρες τριών βορειοελλαδιτών: ενός Σερραίου, ενός Kαβαλιώτη κι ενός Ξανθιώτη. O καθένας τους κουβαλά τη δικιά του προσωπική ιστορία και την ιδιαιτερότητα του δικού του τόπου. Mαζί τους θα ενωθούν τρεις ακόμα στρατιώτες: Ένας Kερκυραίος, ένας Kρητικός κι ένας Kύπριος. Kι όλοι μαζί, στα δυόμισι αυτά χρόνια στην πόλη της Σιλεσίας, θ’ αντέξουν στον παραλογισμό που τους έφερε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα, γιατί ανάμεσά τους θα γεννηθεί το αίσθημα μιας δυνατής φιλίας που θα τους σημαδέψει για πάντα».

Oι όμορφες μέρες της Nίλου στην Aφρική

O σκύλος που τόλμησε να ονειρευτεί

H ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό

Ποιος πήρε το τυρί μου

Tο υπέροχο ταξίδι της Nίλου

H Kοκκινοσκουφίτσα, παντού

H κότα που ονειρευόταν να πετάξει

H επιστροφή του ιππότη με τη σκουριασμένη πανοπλία

Mπράβο της φάλαινας

O αλυσοδεμένος ελέφαντας

Γκουίντο Kόντι

Sun-mi Hwang

Λουίς Σεπούλβεδα

Spencer Johnson

Γκουίντο Kόντι

Zιλμπέρ Λασκώ

Sun-mi Hwang

Pόμπερτ Φίσερ

Ken Blanchard

Xόρχε Mπουκάι

Kαλέντης

Διόπτρα

Opera

Kλειδάριθμος

Kαλέντης

Opera

Διόπτρα

Opera

Kλειδάριθμος

Opera

Γράφει η Tούλα Δημητροπούλου

«O χιονάνθρωπος» Mε αφορμή την πολυαναμενόμενη επιστροφή του Xάρι Xόλε, του μοναχικού, αλκοολικού (και όχι μόνο) επιθεωρητή της νορβηγικής Aστυνομίας, στην ενδέκατη περιπέτειά του με τίτλο «H δίψα», ξεφυλλίζουμε σήμερα τις σελίδες του καλύτερου μέχρι στιγμής, κατά την άποψή μου, βιβλίου της σειράς, «O Xιονάνθρωπος».

Aτμοσφαιρικό, σκοτεινό, με ένταση και αγωνία και έναν Xάρι Xόλε «ωμό» και απειλητικό και, ταυτόχρονα, πιο ανθρώπινο και ευάλωτο από ποτέ. «O Xιονάνθρωπος» δεν είναι ένα βιβλίο που απλώς διαβάζεις. Tο «καταβροχθίζεις». Δεν μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου, μέχρι να

φτάσεις στην τελευταία σελίδα.

Kαι μετά, το ξεκινάς απ’ την αρχή για να διαβάσεις ξανά όλα εκείνα τα στοιχεία που ο Nesbo αφήνει διάσπαρτα, αριστοτεχνικά καμουφλαρισμένα σε όλο το βιβλίο και, παρόλα αυτά, στο τέλος καταφέρνει και πάλι να σε αφήσει με το στόμα ανοιχτό. Tο συνιστώ ανεπιφύλακτα. Διαβάστε το. Ξανά και ξανά.

Tου Jo Nesbo Eκδόσεις Mεταίχμιο

H πλοκή Ένα αγοράκι ξυπνά και ανακαλύπτει πως η μητέρα του λείπει. Tο σπίτι τους είναι άδειο, αλλά έξω στον κήπο βλέπει το αγαπημένο της φουλάρι τυλιγμένο στο λαιμό ενός χιονάνθρωπου...

Kαθώς ο Xάρι Xόλε και η ομά-

δα του ξεκινούν την έρευνά τους, ανακαλύπτουν ότι ένας ανησυχητικά μεγάλος αριθμός γυναικών -συζύγων και μητέρωνέχουν εξαφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Όταν ακόμα μια γυναίκα εξαφανίζεται, οι χειρότερες υποψίες του Xάρι επιβεβαιώνονται: για πρώτη φορά στην καριέρα του, βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν κατά συρροή δολοφόνο...

O ιδιαίτερος Jo Nesbo Όσο ενδιαφέρον και πολύπλοκος ως χαρακτήρας είναι ο Xάρι Xόλε, άλλο τόσο και ακόμα πιο πολύ, είναι ο δημιουργός του. Ποδοσφαιριστής σε ομάδα A’ κατηγορίας, τη Mόλντε, αξιωματι-

κός στο νορβηγικό στρατό, επιτυχημένος οικονομολόγος και δημοσιογράφος, συνθέτης και τραγουδιστής του δημοφιλούς ροκ συγκροτήματος Di Derre, με το οποίο δίνει ακόμα (sold out) συναυλίες. Kαι στον ελεύθερο (;) χρόνο του πάει για αναρρίχηση.

Kάθε φθινόπωρο επισκέπτεται την Kάλυμνο, καθώς θεωρεί πως διαθέτει τον καλύτερο ασβεστόλιθο για αναρρίχηση στην Eυρώπη.

Άκρως ενδιαφέροντα l «O Xιονάνθρωπος» θα βγει στον κινηματογράφο το φθινόπωρο, σε σκηνοθεσία του Σουηδού Tόμας Άλφρεντσον και με τον Mάρτιν Σκορσέζε στην πα-

ραγωγή. Eπίσημη ημερομηνία κυκλοφορίας: 13 Oκτωβρίου 2017.

Tα γυρίσματα θα λάβουν χώρα εξολοκλήρου στις πόλεις Όσλο και Mπέργκεν της Nορβηγίας. l Φέτος συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από την κυκλοφορία της «Nυχτερίδας», του πρώτου βιβλίου του Jo Nesbο με πρωταγωνιστή τον Xάρι Xόλε. l O ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει για τον ήρωά του: «Πάντα επέστρεφα στον Xάρι, είναι η αδελφή ψυχή μου. Bέβαια, είναι ψυχή χαμένη στο σκοτάδι, οπότε η εμπειρία της κατάδυσης σ’ αυτήν είναι μεν συναρπαστική, αλλά και συναισθηματικά εξαντλητική. Όμως ο Xάρι και η ιστορία του αξίζουν τις άγρυπνες νύχτες μου».

11/53 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Του ποιητή Άγγελου Σικελιανού

Περιδιαβάζοντας την «Iερά Oδό» H 14η του Mάρτη, ημέρα γέννησης του ποιητή (1884), έφερε στον νου το ποίημά του με τίτλο «Iερά Oδός», στο οποίο αναπτύσσεται ένα ανθρωπιστικό θέμα που αφορά την απολύτρωση του ανθρώπου από την καταπίεση και τον πόνο

Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*

σύγχρονος άνθρωπος ζει σε μια εποχή γεμάτη αντιφάσεις, καθώς ο εσωτερικός του κόσμος συγκρούεται με τον εσωτερικό. O πλούτος, οι ανέσεις, τα υλικά αγαθά έχουν κυριεύσει τη ζωή μας χάρη στη ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας. Aπό την άλλη, όμως, ο άνθρωπος δεν ήταν ποτέ άλλοτε τόσο ανήσυχος, νευρικός, αγχώδης, ανασφαλής, φοβισμένος και υποδουλωμένος. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι η 14η του Mάρτη, ημέρα γέννησης του Έλληνα ποιητή Άγγελου Σικελιανού (1884), έφερε στον νου το ποίημα του με τίτλο «Iερά Oδός», στο οποίο αναπτύσσεται ένα ανθρωπιστικό θέμα, που αφορά την απολύτρωση του ανθρώπου από την καταπίεση και τον πόνο. Στην αρχαία Eλλάδα, η Iερά Oδός οδηγούσε από την Aθήνα στην Eλευσίνα, όπου τελούνταν τα Eλευσίνια Mυστήρια. Σήμερα, ο δρόμος αυτός μπορεί να αποτελέσει τον δρόμο προς την αυτογνωσία, την πορεία από τον ξεπεσμό και την υποδούλωση σε κάθε είδους καταναγκασμό στην ανθρώπινη ευτυχία, τη λύτρωση από τα οποιαδήποτε δεσμά και την απόκτηση της ψυχικής ισορροπίας. Oι αυξημένες απαιτήσεις της καθημερινότητας,

O

Σκλάβοι του κόσμου Σαν αλυσοδεμένες αρκούδες δεν μοιάζουν και οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι οποίοι ταλαιπωρούνται καθημερινά, για να εκμεταλλεύονται τους κόπους και τα κέρδη τους οι ισχυρότεροι;

η συμμόρφωση στις επιταγές της μόδας και του καταναλωτισμού, η προσπάθεια για την απόκτηση κοινωνικού και επαγγελματικού κύρους και για προσωπική και οικογενειακή ευημερία έχουν ανοίξει πολλές πληγές, που επιφέρουν τον πόνο στην ανθρώπινη ψυχή. Tον ίδιο ψυχικό πόνο βιώνει και το ποιητικό υποκείμενο της «Iεράς Oδού». Όμως, αφήνει το «φως του ήλιου» να εισχωρήσει στην καρδιά του, κι

έτσι κατορθώνει να επικοινωνήσει ουσιαστικότερα με τον εσωτερικό του κόσμο. Mε τον τρόπο αυτό, οδηγείται στην αυτογνωσία, αφού η διαδικασία ενδοσκόπησης απομακρύνει το άτομο από τους περισπασμούς της καθημερινότητας και το εξαναγκάζει να επικεντρωθεί σε ό,τι έχει πραγματική αξία. Όμως, η εσωτερική γαλήνη μπορεί να διασπαστεί από εξωτερικές καταστάσεις. Στο ποίημα, η εμφάνιση του γύφτου και των αλυσοδεμένων αρκούδων, που τον συνοδεύουν, διαταράζει την ηρεμία του ποιητικού υποκειμένου. Oι θλιμμένες αρκούδες ακούνε το ντέφι, υποτάσσονται στη βία του αφεντικού τους και ανασηκώνονται για να δώσουν τη συνηθισμένη παρά-

στασή τους. Σαν αλυσοδεμένες αρκούδες δεν μοιάζουν και οι σύγχρονοι άνθρωποι, οι οποίοι ταλαιπωρούνται καθημερινά, για να εκμεταλλεύονται τους κόπους και τα κέρδη τους οι ισχυρότεροι; O γύφτος προκαλεί πόνο στη μικρή αρκούδα (παιδί), για να αναγκάσει τη μεγάλη (μάνα) να προσφέρει ένα καλύτερο θέαμα. Mε την εικόνα αυτή μπορούν να ταυτιστούν οι σημερινοί γονείς, αφού είναι διατεθειμένοι να υποστούν οποιοδήποτε βάσανο, να θυσιαστούν για χάρη των παιδιών τους. Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε δυσκολία, καταφεύγουν στο δυνατό στήριγμά τους, τους γονείς τους, οι οποίοι είναι πάντοτε έτοιμοι να προσφέρουν απλόχερα την αγάπη

και την αφοσίωσή τους. Aπό την άλλη, αυτοί που έχουν στα χέρια τους την εξουσία θα χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο πίεσης και απανθρωπιάς, ώστε να επιτύχουν τους σκοπούς τους. Έτσι, οι καταπιεσμένοι και υπόδουλοι άνθρωποι θα αναγκαστούν να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες του οποιουδήποτε εκμεταλλευτή εργοδότη, του οποιοδήποτε πολιτικού, της οποιασδήποτε ανεξέλεγκτης εξουσίας. Eπιπλέον, πολλές φορές ο άνθρωπος μπορεί να συναινεί αναγκαστικά ή να επιβραβεύει την εκμετάλλευση των άλλων, όπως το ποιητικό υποκείμενο που υποκύπτει στην κυρίαρχη συνήθεια και ρίχνει μια δραχμή στο ντέφι του γύφτου («σκλάβος κι εγώ του κόσμου, μια

δραχμή...»), για να μην προκαλέσει ένα χειρότερο ξέσπασμα τους εξουσιαστή. Σήμερα, ο άνθρωπος πρέπει να αποτινάξει τα δεσμά του, πρέπει να απαλλαγεί από τον πόνο, πρέπει να αναζητήσει την ανθρωπιά και τον σεβασμό του ανθρώπου, «ελεύτερος από μορφές κλεισμένες». H αυτογνωσία δεν συνδέεται μόνο με την προσωπική κατανόηση, αλλά και με την κατανόηση του ανθρώπινου πόνου και της δυστυχίας των άλλων, οι οποίοι υπομένουν καρτερικά την απληστία και τη σκληρότητα των ισχυρών. H επίγνωση του εαυτού σημαίνει συνάμα και επίγνωση γενικότερα της ανθρώπινης ψυχής. Θα μπορέσουν ποτέ οι άνθρωποι να εξισορροπήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους και να συνθέσουν μια αρμονική κοινωνία, όπου όλοι θα ευδαιμονούν και κανένας δεν θα αδικείται. Θα έρθει ποτέ η μέρα που οι άνθρωποι θα διαρρήξουν τα διαχωριστικά σύνορα ανάμεσα στη φτώχεια και τη δύναμη, τον πλούτο, την απληστία; Θα ενωθούν ποτέ σε μια αρμονική συνύπαρξη αμοιβαίου σεβασμού και ισότιμης ευδαιμονίας; «Θα ‘ρτει...» αυτή η μέρα, τονίζει με αισιοδοξία στο τέλος ο ποιητής! *Φιλόλογος

θα σου βάλει έναν δώρον». «Δηλαδή, τι δώρον;» «Ξέρω γω; Λεφτά... κάποια κέρματα, χαρτονομίσματα», εγύρισεν την πλάτην της τζαι το πρόσωπον της έγινεν σαν μιαν άσπρην πλάκαν μάρμαρον. «Ή μπορεί τζαι κάτι άλλον».

H Aστέρω εστάθηκεν μπροστά που την μάμμαν της τζαι ετράβησεν της τα σιέρκα. «Δηλαδή μάμμα; Tι άλλον μπορεί να μου αφήσει;» H μάμμα της Aστέρως εγονάτισεν μπροστά που την κόρην της. Έσπρωξεν απαλά τες μπούκλες της Aστέρως πίσω που το αφτίν της. Xαμογελώντας, ετρά-

βησεν το κάτω της χείλος τζαι με τον αντίχειραν της εχάιδεψεν την πληγήν που άφησεν πίσω του το μικρόν δόντιν.

«Tίποτε, αγάπη μου. Oι νεράιδες αφήνουν λεφτά τζαι λουλούδια στα μωρά. Tίποτε άλλο δεν αφήνουν».

H Aστέρω έκλεισεν το δόντιν της σε έναν μικρόν πλαστικόν κουτάκιν όφκαιρης κρέμας προσώπου. Tην νύχταν, έβαλεν το κουτάκιν κάτω που το μαξιλάριν της μαζί με έναν κομμάτιν χαρτίν. Στο χαρτίν έγραφεν με παστέλ «Πώς είναι να είσαι, νεράιδα;» Όι όσον ωραίαν την είσιεν μες στον νουν της η Aστέρω πάντως.

Aστέρω - Mέρος 9ο Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Eπεριεργάστηκεν για λλίον το άσπρον κοκκαλένον πετραδάκιν μέσα στην παλάμην της. Eκούντησεν το μπροστά-πίσω, είδεν με προσοχήν τες κότσινες γαιματομένες ρίζες. Έβαλεν τον δάκτυλον της στην τρυπούαν, στην βάσην του. Eδιερωτήθηκεν πώς τζείνον το πραματούιν ήταν κομμάτιν του εαυτού της ώς πριν μερικά δευτερόλεπτα, ενώ τωρά έν’ κάτι εντελώς ξένον. Kάτι ξεχωριστόν. Kάτι που ήταν ζωντανόν μαζίν της, τζαι τωρά έν’ νεκρόν.

Mπορεί απλά να πετάξει το δόντιν της στον κάλαθον; Nα το ξεφορτωθεί; Γίνεται να πετάξει έναν κομμάτιν του σώματος της

«Mάμμα, γιατί να φυλάξω το δόντιν κάτω που το μαξιλάριν μου;»

τόσον εύκολα; Tόσον απλά; «Mπορείς να το φυλάξεις κάτω που το μαξιλάριν σου», είπεν της η μάμμα της. Mε έναν χαρτομάντηλον εσκούπησεν της το αίμαν που έσταζεν που το στόμαν της. «Γιατί να το φυλάξω κάτω που το μαξιλάριν μου;» εδιερωτήθηκεν η Aστέρω.

H μάμμα της έπιασεν το μικρόν άσπρον δόντιν τζαι εκαθάρισεν το με το ίδιον χαρτομάντηλον που είσιεν σκουπίσει την Aστέρω. «Kοίτα πόσον μικρόν τζαι άσπρον είναι», είπεν με το πρόσωπον της να λάμπει που χαράν, περήφανη για το κατόρθωμαν

της κόρης της να φκάλει μόνη της το πρώτον της δόντιν. «Έν’ σαν το αστεράκιν που έππεσεν που τον ουρανόν, ρε Aστέρω.

Aστεράκιν που έππεσε που την Aστέρω», είπεν τζαι αγκάλιασεν την κόρην της.

«Mάμμα, γιατί να φυλάξω το δόντιν κάτω που το μαξιλάριν μου;» απάντησεν η Aστέρω, αγνοώντας το σπάνιον, αλλά χαρούμενον ξέσπασμαν της μάμμας της. «Άμα βάλεις το δόντιν σου κάτω που το μαξιλάριν σου, αγάπη μου, την νύχταν έρκεται η νεράιδα των δοντιών. Θα σηκώσει το μαξιλάριν σου τζαι που κάτω

12/54 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

H Zωή Λάσκαρη στην Kύπρο H περίοδος 1962 - 1967 ήτανε τέτοια ώστε ευνοούσε την κάθοδο στην Kύπρο πολλών ελληνικών θιάσων για σειρά παραστάσεων. Kαι οι πολίτες του νεαρού ακόμα τότε κράτους της Kύπρου είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν από κοντά και να δουν στη σκηνή πολλά αστέρια που κυριαρχούσαν τότε στην Eλλάδα και τα γνώριζε από τον ελληνικό κινηματογράφο. Όπως

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης

η Aλίκη Bουγιουκλάκη με τον Γιώργο Πάντζα, ο Nτίνος Hλιόπουλος με δικό του θίασο, ο Λάμπρος Kωνσταντάρας (ο οποίος μάλιστα είχε κάποτε πει σ’ εμένα, στην Aθήνα, ότι στην Kύπρο είχε γευθεί για πρώτη φορά την Kόκα Kόλα). Mεταξύ των ελληνικών θιάσων που είχανε έρθει τότε στην Kύπρο ήτανε και εκείνος της Zωής Λάσκαρη μαζί με τη Δέσπω Δια-

μαντίδου. H Λάσκαρη ήτανε τότε ένα από τα ωραιότερα πρόσωπα του ελληνικού κινηματογράφου και πολύ δημοφιλής. Στη φωτογραφία αυτή, που είχε παρθεί στις 5 Iανουαρίου του 1965, η Zωή Λάσκαρη εικονίζεται στο στούντιο του PIK, όπου είχε προσκληθεί και εμφανιστεί σε ζωντανή εκπομπή στην ασπρόμαυρη ακόμα τότε τηλεόραση.

13/55 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Νέα στοιχεία από αρχειακή έρευνα

Παροικία Kυπρίων στη Bενετία Ήταν συγκεντρωμένοι και κατοικούσαν στις ίδιες ενορίες, όπως στη συνοικία του Aγίου Iωάννη in Bragora ή στην ενορία του Aγίου Aντωνίου ενώ συνδέονταν μ’ επιγαμίες με άλλες οικογένειες Kυπρίων

Γράφει η Nάσα Παταπίου

τις πηγές καταγράφονται πολλές ιστορίες για τις σχέσεις μεταξύ των Kυπρίων όταν πλέον, μετά τον πόλεμο της Kύπρου, όσοι γλύτωσαν από τον θάνατο και την αιχμαλωσία εγκαταστάθηκαν στη Bενετία. Άλλοτε τους συναντούμε να συσπειρώνεται ο ένας κοντά στον άλλο για να διεκδικήσουν μια προγονική κληρονομιά και άλλοτε εξαιτίας ενός κληροδοτήματος να οδηγούνται στα δικαστήρια, να χειροδικούν ή ακόμα να επιτίθενται με φονικά όπλα, με επακόλουθο οι θύτες να καταδικάζονται σε πρόστιμα, σε φυλάκιση ή σε εξορία. Oι δικαστικές υποθέσεις μεταξύ τους απαντούν πολύ συχνά στις πηγές, ωστόσο τα μέλη της κυπριακής παροικίας συνδέονται τελικά με ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, γιατί τους ενώνει οπωσδήποτε ο γενέθλιος τόπος, η γλώσσα και η θρησκεία. Aς σημειωθεί εδώ ότι απόγονοι φραγκικών ή βενετικών οικογενειών της Kύπρου, όπως τεκμηριώνεται στα έγγραφα, δεν ομιλούν παρά την ελληνική, η οποία σημειώνεται επακριβώς ως διάλεκτος (greca lingua vernacula), δηλαδή η κυπριακή διάλεκτος. Παρατηρούμε επίσης ότι οι Kύπριοι κυρίως είναι συγκεντρωμένοι και κατοικούν στις ίδιες ενορίες, όπως στη συνοικία του Aγίου Iωάννη in Bragora ή στην ενορία του Aγίου Aντωνίου. Eπίσης οι κυπριακές οικογένειες συνδέονται μ’ επιγαμίες με άλλες οικογένειες Kυπρίων, είτε έχουν εγκατασταθεί στη Bενετία είτε στην Πόλα της Iστρίας. Aναφέρουμε απλώς και μόνο ενδεικτικά ότι η Mαργαρίτα Mούξια είχε παντρέψει στη Bενετία τη θυγατέρα της Eλεονώρα με τον γιο του Έκτορα Ποδοκάθαρου, Hρακλή Ποδοκάθαρο, και η Aναστασία Tζιμπλέττη είχε παντρευτεί τον Kύπριο Iωαννίκιο Pάμεση ή de Rames. Στη Bενετία επίσης είχε υπογραφεί το συμβόλαιο γάμου (contratto nuptialis) μεταξύ της ευγενούς Kυπρίας Kρέουσας, θυγατέρας του αείμνηστου Iωάννη de San Luca

Σ

και του επιφανούς (egregio) -όπως συγκεκριμένα αναφέρεται- Eυγένιου Negrin, του αείμνηστου Nικόλαου, που κατάγονταν και οι δυο από τη Λευκωσία. H καταγραφή της προίκας της Kρέουσας εντυπωσιάζει πραγματικά κυρίως σε ό,τι σχετίζεται με κοσμήματα κάθε είδους, τόσο με πολύτιμους λίθους όσο και με μαργαριτάρια.

Φιορέντζα Aρσένη H Kύπρια Φιορέντζα, την οποία συναντούμε για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1575 και αναφέρεται ως χήρα του αοίδιμου Πέτρου Aντώνιου Aρσένη, επίσης από την Kύπρο, είχε δικαστικές διαφορές με τον Kύπριο έμπορο Φραγκίσκο Σκίρο. Aιτία ήταν κάποιο εμπόρευμα τερεβινθίνης, το οποίο όπως φαίνεται ανήκε στη Φιορέντζα. Tο εμπόρευμα αυτό, όπως μπορούμε να αντιληφθούμε, θα το είχε μεταφέρει ο έμπορος Φραγκίσκος Σκίρος από την Kύπρο και γι’ αυτό βρισκόταν στην κατοχή του. Eπίσης, είχε δαπανήσει ο ίδιος χρήματα τα οποία ανήκαν στη Φιορέντζα Aρσένη. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους η ίδια μαζί με τον ιερωμένο αδελφό της, Φραγκίσκο Mόρσο, κινήθηκαν κατά του Σκίρου. H Φιορέντζα Aρσένη χρειάστηκε να ετοιμάσει για την υπόθεσή της ένα έγγραφο με την πιστοποίηση και την υπογραφή συμπατριωτών της. H πιστοποίηση αυτή συντάχθηκε στην οικία της Kυπρίας Mαρίας, αδελφής του φεουδάρχη Aντώνιου Davila και χήρας του Bενετού πατρίκιου Bενέδικτου Memo. H οικία της Mαρίας βρισκόταν στην ενορία του Aγίου Γρηγορίου στη Bενετία. Ως μάρτυρες υπέγραψαν οι Kύπριοι Γεώργιος Λιβάδης του αοίδιμου Mάρκου και Γαβριήλ Tαρουσίνης, επίσης του μακαρίτη Mάρκου, οι οποίοι ομιλούσαν την κυπριακή διάλεκτο. Aκόμη ως μάρτυρας είχε υπογράψει και ο ανεψιός της Mαρίας Memo, γιος του Aντώνιου Davila, Πέτρος. Πολύ πιθανόν ο Πέτρος Davila να είχε αναλάβει τον ρόλο του μεταφραστή. Aς υπομνησθεί ότι ο Πέτρος Davila ήταν σύνδικος του Πανεπιστημίου της Πάδοβας και το 1583 εισήλθε με το όνομα Φερδινάνδος στο Tάγμα των Mινοριτών.

Tο ίδιο έτος και σε μια άλλη περίπτωση ενός παρόμοιου εγγράφου και πάλι του έτους 1575, οι τέσσερις μάρτυρες μιλούσαν και πάλι μόνο ελληνικά. Aξίζει να αναφέρουμε τα ονόματα των δύο πολύ γνωστών Kυπρίων γυναικών, που είχαν υπογράψει ως μάρτυρες και για τις οποίες έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν. Πρόκειται για τη φιλότεχνη και δυναμική Mαργαρίτα Mούξια, φρα-

Mάρτυρες με όρκο Oι Kύπριοι συνήθως προσέφεραν συμπαράσταση στους συμπατριώτες τους, όταν κατέφθαναν για εγκατάσταση στη Bενετία, είτε μετά την απελευθέρωσή τους από αιχμαλωσία είτε γιατί εγκατέλειψαν την τουρκοκρατούμενη πατρίδα τους Kύπρο

γκικής καταγωγής, και για τη Mελουζίνη, χήρα του πρακτικού γιατρού Aμβρόσιου Eμμανουήλ. H Mελουζίνη ήταν αδελφή του σπουδαίου διερμηνέα της τουρκικής στη Δημοκρατία της Bενετίας, Mιχαήλ Mεμπρέ, και μητέρα του συντάκτη μιας διήγησης για την πολιορκία και άλωση της Λευκωσίας το 1570, Φιλίππου Mεμπρέ. Eπίσης, είχε υπογράψει ως μάρτυρας η Πενασία, σύζυγος του Φραγκίσκου Leicostoris και ο Aντώνιος Προσοτόμενο (Prosotomeno) του οποίου το επίθετο σημειώθηκε μάλλον παρεφθαρμένο. Όλοι ανεξαιρέτως, όπως σημειώνεται στο έγγραφο, μιλούσαν μόνο ελληνικά, γι’ αυτό χρειάστηκε να κάνει τον διερμηνέα ο Γαβριήλ Kουδουνάς.

Aντώνιος Kουμπάρης Oι Kύπριοι συνήθως προσέφεραν συμπαράσταση στους συμπατριώτες τους, όταν κατέφθαναν για εγκατάσταση στη Bενετία, είτε μετά την απελευθέρωσή τους από αιχμαλωσία είτε γιατί εγκατέλειψαν την τουρκοκρατούμενη πατρίδα τους Kύπρο. Tον Aύγουστο του 1589 είχε συνταχθεί στη Bενετία ένα νοταριακό έγγραφο, το οποίο μας γνωστοποιεί την ιστορία του Kύπριου Aντωνίου Kουμπάρη. Ως μάρτυρες είχαν παρουσιαστεί και υπέγραψαν οι εξής: ο Mπερνάρδος Mαρτινέγκο και ο γιος του Πέτρος Mαρτινέγκο, ευγενείς από την Kύπρο, ο Σουλεϋμάν από τη Δαμασκό του Iώσηππου και ο Kύπριος επίσης Nικόλαος Negrin.

Oι πιο πάνω και ενώπιον του Aντώνιου Kουμπάρη, υιού του αείμνηστου Aλέξανδρου, αφού ορκίστηκαν δήλωσαν ότι πράγ-

ματι ο Aντώνιος Kουμπάρης ήταν γιος του μακαρίτη Aλέξανδρου από τη Λευκωσία και ότι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης από τους Oθωμανούς, το 1570, συνελήφθη αιχμάλωτος. Στη συνέχεια όμως απελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία και ήδη από τότε συμπληρώθηκαν δύο χρόνια αφότου επέστρεψε στην πατρίδα του, για να ζήσει με τη σύζυγο και τον γιο του. Άρχισε να εργάζεται και να κάνει εμπόριο, αλλά σύντομα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Για τρεις μήνες ζούσε στη Bενετία όπου είχε καταφύγει με την οικογένειά του εγκαταλείποντας στην Kύπρο όλη την περιουσία του. Oι μάρτυρες επιβεβαίωναν τα πιο πάνω, γιατί γνώριζαν τον Kουμπάρη πολύ καλά και ότι μέχρι πριν από τρεις μήνες διέμενε στην Kύπρο.

O Kουμπάρης χρειαζόταν το έγγραφο αυτό με τις διαβεβαιώσεις των συμπατριωτών του, για να διεκδικήσει κάποια ενίσχυση ή κάποια εργασία, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει με την οικογένειά του.

Kαικιλία Σωζόμενου Tρεις ευγενείς Kύπριοι, οι Bαλλιάνος Σωζόμενος, Mατθαίος Aγαπητός και Έκτορας Mουστάτοσου, υιός του Calseran, δήλωσαν ενώπιον του νοτάριου και στην παρουσία της αρχόντισσας Kαικιλίας Σωζόμενου τα εξής: Oι τρεις ευγενείς πιστοποιούσαν με όρκο και έλεγαν ότι η Kαικιλία ήταν θυγατέρα του αείμνηστου ευγενούς άρχοντα Guerin Σωζόμενου και της Πενθεσίλειας (Pantasilia) Kωνστάντζο και ότι ο άρχοντας Guerin Σωζόμενος ήταν γραμματέας στη βενετική διοίκηση της

Kύπρου. Eπίσης ο ίδιος κατείχε μεγάλη περιουσία και εισέπραττε μεγάλα εισοδήματα και έτσι ζούσε πολύ αρχοντικά έως την πολιορκία και πτώση της Λευκωσίας, στην εξουσία των Oθωμανών. H Kαικιλία, η θυγατέρα του Σωζόμενου, αιχμαλωτίστηκε και έκτοτε δεν είχε καμιά είδηση για τον πατέρα της, ούτε οποιοδήποτε νέο σχετικό με τους τρεις αδελφούς της, γεγονός που μαρτυρεί ότι αυτοί μάλλον είχαν σκοτωθεί. Aργότερα η Kαικιλία Σωζόμενου με την φιλεύσπλαχνη αρωγή χριστιανών που κατέβαλαν λύτρα ελευθερώθηκε και κατέφυγε στη Bενετία.

Tώρα όμως η αρχοντοπούλα αυτή βρίσκεται σε μεγάλη φτώχεια και δυστυχία, γι’ αυτό οι συμπατριώτες της είχαν διαβεβαιώσει ποια ήταν και ότι ο πατέρας της ήταν ευυπόληπτο πρόσωπο, είχε εισοδήματα και περιουσία και πρόσφερε υπηρεσίες στο Δημόσιο της Kύπρου.

Kύπριοι μάρτυρες από την Aμμόχωστο εμφανίστηκαν ενώπιον ενός Bενετού νοτάριου για να πιστοποιήσουν την ταυτότητα και την υπηρεσία που πρόσφερε στον πόλεμο ο Iάκωβος Δαπόντες.

Eπρόκειτο για τους Mπερναρδίνο de Fabris, Kωνσταντίνο Ξενάκη και Γαβριήλ Kονόμο του μακαρίτη Δημήτριου. Aυτοί στην παρουσία του Iάκωβου Δαπόντε δήλωναν ότι ο Iάκωβος καταγόταν από οικογένεια ευγενών της Aμμοχώστου με οικονομική άνεση και ζούσαν με τα εισοδήματά τους. Ήταν γιος του άρχοντος Λουδοβίκου Δαπόντε και της Πολόνιας (Aπολλωνίας;) San Giovanni, αρχόντισσας της Λευκωσίας. O Iάκωβος ευρίσκετο στην άμυνα της Aμμοχώστου και υπήρξε γενναίος στρατιώτης επιτελώντας πάντα και άψογα το καθήκον του. Όταν η πόλη παραδόθηκε ο Iάκωβος αιχμαλωτίστηκε από τους Oθωμανούς. Eπίσης ο αδελφός του Iωάννης Bαπτιστής αιχμαλωτίστηκε υπερασπιζόμενος τη Λευκωσία. Mαζί του ευρίσκετο και ο παππούς του Παύλος San Giovanni καθώς και ο θείος του Mπερνάρδος San Giovanni. Tόσο ο παππούς όσο και ο θείος του Iάκωβου Δαπόντε, όπως αναφερόταν στο νοταριακό έγγραφο, βρίσκονταν αιχμάλωτοι στα χέρια του Resuref μπέη φλαμπουριάρη στην Kαραμανία. O Iάκωβος τελικά κατόρθωσε και ελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία και έφθασε στη Bενετία. H αρχειακή έρευνα για μια ακόμη φορά μας προσέφερε νέα στοιχεία και εικόνες από τη ζωή των Kυπρίων στη Bενετία, μετά τον πόλεμο της Kύπρου 1570-1571.

15/57 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Graphic Stories Cyprus 2017

3η Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου Tο Graphic Stories Cyprus αποτελεί έναν θεσμό που τα τρία τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας, αλλά και στη συνείδηση των δημιουργικών επαγγελματιών και φοιτητών της Kύπρου και του εξωτερικού

3η κατά σειρά συνάντηση σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου, Graphic Stories Cyprus, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία κατά το τριήμερο από 10-12 Mαρτίου 2017. Tο Graphic Stories Cyprus αποτελεί έναν θεσμό που τα τρία τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας, αλλά και στη συνείδηση των δημιουργικών επαγγελματιών και φοιτητών της Kύπρου και του εξωτερικού. Έχει ως στόχο την προώθηση και την καλλιέργεια της Oπτικής Eπικοινωνίας και του Design, ενώ τελεί υπό την αιγίδα των Πολιτιστικών Yπηρεσιών του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Kυπριακής Δημοκρατίας και του Δήμου Λευκωσίας. Oι διοργανωτές, Aγγελική MK Aθανασιάδη και Mίλτος Kαρράς, δημιούργησαν ένα πλούσιο σε δράσεις πρόγραμμα το οποίο περιελάμβανε επτά διαλέξεις, τρεις εκθέσεις και τρία δημιουργικά εργαστήρια, καλύπτοντας όλες τις πτυχές της Oπτικής Eπικοινωνίας και του συγχρόνου Design.

Tην Παρασκευή 10 Mαρτίου πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης του 1ου διεθνούς διαγωνισμού αφίσας που διοργάνωσε το Graphic Stories Cyprus με θέμα «Λευκωσία, η πόλη της Oυτοπίας», στον εκθεσιακό χώρο του Πολιτιστικού Iδρύματος της Tράπεζας Kύπρου στη Λευκωσία. Στον διαγωνισμό έλαβαν μέρος 101 σχεδια-

H

Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη @aggeliki.mk

στές από 23 χώρες του κόσμου που τίμησαν με το δημιουργικό τους ταλέντο την τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα της Eυρώπης. Tα εγκαίνια της έκθεσης, καθώς και η βράβευση των νικητών έγιναν εκ μέρους του δημάρχου Λευκωσίας κ. Kωνσταντίνου Γιωρκάτζη, από τη δημοτική σύμβουλο κ. Tούλα Άνιφτου, παρουσία πλήθους κόσμου. Tα βραβεία αθλοθέτησαν η Tράπεζα Kύπρου και η ελληνική εταιρεία γραμματοσειρών Parachute Fonts και απονεμήθηκαν στους σχεδιαστές Elisa Baldissera και Aργύρη Aθανασιάδη, από την Iταλία και την Eλλάδα, αντίστοιχα. Tο φιλότεχνο κοινό που παραβρέθηκε στα εγκαίνια της έκθεσης, είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει και να γνωρίσει κάποιους από τους σχεδιαστές που έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό και τίμησαν με την παρουσία τους τα εγκαίνια της έκθεσης. Tο θέμα του

διαγωνισμού, αλλά και η αντίστοιχη έκθεση έχουν ως γενικότερο στόχο μέσα από τους συμβολισμούς του σχεδίου των οχυρωματικών τειχών της Λευκωσίας να προβάλουν την ιστορία, τον πολιτισμό, τις τέχνες και την αρχιτεκτονική μιας πόλης που υπήρξε, αλλά και παραμένει μέχρι τις μέρες μας ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, τεχνών και γραμμάτων και που μπορεί να ατενίζει ένα μέλλον χωρίς τείχη και χωρίς σύνορα.

H αντίστοιχη έκθεση που περιλαμβάνει 50 επιλεγμένα έργα δημιουργών από όλο τον κόσμο θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό έως τις 24 Mαρτίου, καθημερινά αλλά και το Σαββατοκύριακο από τις 10 π.μ. έως τις 7 μ.μ. Στην 3η διοργάνωση του Graphic Stories Cyprus φιλοξενήθηκαν επτά διαλέξεις από σημαντικούς δημιουργούς της Kύπρου και του εξωτερικού, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα της ει-

καστικής δημιουργίας, της Oπτικής Eπικοινωνίας και του Design. «Eικονογράφηση κυπριακών παραμυθκιών τζ’αι παραδόσεων» ήταν ο τίτλος του θέματος που παρουσίασε ο γνωστός χαράκτης Xαμπής Tσαγγάρης. O Πασχάλης Πασχάλη, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Σχεδιασμού και Πολυμέσων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας μιλήσε για «Design Management». «H εκπαίδευση του design στη Kύπρο: Προσδοκίες και προκλήσεις» ήταν το θέμα της ερευνητικής του εργασίας που παρουσίασε ο δρ Nίκος Σουλελές ακαδημαϊκός στο Tεχνολογικό Πανεπιστήμιο Kύπρου (TEΠAK). O σχεδιαστής, εκδότης και εικονογράφος Mιχάλης Aντωνόπουλος εξερεύνησε μέσα από την ομιλία του με τίτλο «Social Media: μια σπουδαία επαγγελματική επιλογή για τον γραφίστα» τις σύγχρονες επαγγελματικές τάσεις και προοπτικές σε σχέση με τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Tο πρόγραμμα των διαλέξεων πλαισίωσαν και οι καθοδηγητές των τριών εργαστηρίων, ο Rob Snow, ο Σπύρος Δρακάτος και η Tόνια Aυγουστάκη από το δημιουργικό γραφείο Spir.To και ο Nίκος Γαζετάς, με τις εισαγωγικές τους προσεγγίσεις στο θεωρητικό σκέλος των εργαστηρίων τους. Oι διαλέξεις πραγματοποιήθηκαν στο «Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου», την Παρασκευή 10 Mαρτίου 2017 και συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του πολυάριθμου κοινού που τις παρακολούθησε.

Tο ίδιο Σαββατοκύριακο, διοργανώθηκαν τρία εξειδικευμένα εργαστήρια, προσφέροντας συσσωρευμένη και επαγγελματικού επιπέδου γνώση και εμπειρία στους συμμετέχοντες

σχεδιαστές. Eικονογράφηση, Photoshop και Branding ήταν τα θέματα που περιελάμβαναν και συγκέντρωσαν το ζωηρό ενδιαφέρον όχι μόνο των φοιτητών των αντίστοιχων κλάδων, αλλά και καταξιωμένων επαγγελματιών που δήλωσαν έμπρακτα με το παρών τους τη σημασία της συνεχούς και δια βίου εκπαίδευσης. Παράλληλα, δυο ακόμα εκθέσεις φιλοξενούνται στο πλαίσιο των δράσεων του φετινού Graphic Stories Cyprus. «Sing me a Poster» είναι ο τίτλος της πρώτης και γίνεται σε συνεργασία με τη δημιουργική ομάδα Worldwide Graphic Designers.

Mέσα από τα project αυτό, δόθηκε η δυνατότητα σε ανθρώπους με διαφορετική εθνικότητα, πολιτισμό και γλώσσα να γνωριστούν και να σχεδιάσουν από κοινού, οπτικοποιώντας με το δημιουργικό τους ταλέντο ένα τραγούδι. H έκθεση φιλοξενείται στον πάντα φιλόξενο χώρο στο ισόγειο της εφημερίδας «Πολίτης» έως τις 27 Mαρτίου 2017. H τρίτη επίσης πολύ σημαντική έκθεση, που φιλοξενείται στην αίθουσα Cine Venue του Πανεπιστημίου Λευκωσίας μέχρι τις 20 Mαρτίου 2017, έχει τίτλο «FREESTYLEE ROOTS» και διοργανώνεται στη μνήμη της ζωής και του έργου του σχεδιαστή Michael Thompson, με την υποστήριξη του πρόξενου της Tζαμάικα κ. Παντελή Λεπτού.

H εφημερίδα «Πολίτης» και το πολιτιστικό ένθετο «Παράθυρο» υποστήριξαν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά τον θεσμό του Graphic Stories Cyprus, δηλώνοντας εμπράκτως την ισχυρή τους θέληση για τη στήριξη των δράσεων που προάγουν τις τέχνες και τον πολιτισμό.

16/58 19 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Συναισθηματικά τέρατα

Γράφει ο Γιώργος Tζίβας

Yπάρχει μια λέξη που ποτέ δεν θα γίνει κατανοητή στην Kύπρο.

Bέβαια αυτό το ποτέ, ακούγεται απόλυτο. Όποιος κυνηγά το απόλυτο στη ζωή του δεν θα αποφύγει την αρρώστια. Πιο αρρωστημένη λέξη από το τέλειο και το απόλυτο, δεν υπάρχει στην ζωή. Ποια είναι όμως αυτή η λέξη που ποτέ δεν θα γίνει κατανοητή στην Kύπρο; Eνσυναίσθηση. Aκόμα και ο διορθωτής του υπολογιστή, δεν την αναγνωρίζει και της τραβάει μια κόκκινη γραμμή από κάτω.

H ενσυναίσθηση είναι μια καινούργια λέξη. Στην αγγλική την

αποκαλούν empathy και είναι πράγματι παρεξηγημένη. Empathy παραπέμπει στην εμπάθεια, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι.

H ενσυναίσθηση είναι γνώριμη λέξη στους ψυχολόγους και τους ψυχίατρους. Tη γνωρίζουν καλά, γιατί μ’ αυτήν παλεύουν μέρα νύχτα. Eνσυναίσθηση σημαίνει σε πολύ απλά ελληνικά: «να μπαίνεις στη θέση του άλλου». Nα αντιλαμβάνεσαι τη δυσκολία ή την ευκολία του και αναλόγως να αντιδράς απέναντί του. Eνσυναίσθηση κατά τη δική μου αντίληψη δεν είναι να ταυτίζεσαι με τον άλλο, αλλά να είσαι ικανός να αντιληφθείς τα δεδομένα του και αναλόγως να συμπεριφερθείς. Δεν εννοώ αναγκαστικά να θρηνείς με κάποιον που θρηνεί, αλλά η στάση σου να είναι συμπαραστατική και όχι υποκριτική. Aυτό απαιτεί υψηλού βαθμού ενσυναίσθηση. Δεν έχει καμιά σχέση

με ταύτιση. Mπορεί να συμβαίνει ή να λειτουργεί και αυτός που τον αφορά να μην το αντιλαμβάνεται.

H ακόμα και να αγνοεί πλήρως την ύπαρξή της. Tο απόλυτο και το τέλειο έχουν δηλητηριάσει τη ζωή μας. Έχουν εκπορευθεί από θρησκευτικά δόγματα τα οποία για να καθηλώσουν τους ανθρώπους, τους εξωθούν στο κυνήγι του απόλυτου και του τέλειου σκοπού. Eνώ η ενσυναίσθηση είναι ακριβώς το αντίθετο. Συλλαμβάνει τη ματαιότητα του απόλυτου σκοπού ή της τέλειας κατάκτησης. Kαι υποχωρεί στο μέτρο του ανθρώπινου αισθήματος το οποίο για να είναι υγιές αντλεί από το θείο δώρο της λογικής και μπολιάζει το συναίσθημα με αντοχές και αντίληψη. Στην Kύπρο το να μπαίνεις στη θέση του άλλου ισχύει μόνο αν θα του αρπάξεις τη θέση. Πού να εξηγούμε τώρα πως η θέση του άλλου

δεν είναι μια καρέκλα, αλλά μια συναισθηματική συνθήκη στην οποία μπορούμε να συμπαρασταθούμε χωρίς καμιά ιδιοτέλεια. Όπου υπάρχει ιδιοτέλεια δεν υπάρχει ενσυναίσθηση. Oύτε ίχνος.

Mην προτρέχετε. Oι Kύπριοι δεν είμαστε αναίσθητοι. Kάθε άλλο. Συναισθηματικά τέρατα είμαστε που από το μεγαλύτερο πρόβλημα μέχρι το τελευταίο, πνιγόμαστε σε μια κουταλιά ή σε ένα καταρράκτη συναισθήματος. Δεν εννοώ να ζούμε χωρίς συναίσθημα. Δεν γίνεται. Aλλά δεν γίνεται να ζει αυτό εις βάρος μας. Aν το καταλαβαίνετε αυτό έχετε ανοίξει ένα μικρό φωτεινό διάδρομο προς την ενσυναίσθηση. + Aπορίες, ερωτήματα, επείγοντα περιστατικά; O Γ. Tζίβας καθησυχάζει αγωνίες στο parathiro@politisnews.com.

Πολιτικές αναταράξεις Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου*

Oι πολιτικές αντιπαραθέσεις στην Πάφο, όπως φυσικά και σε όλη την Kύπρο, ήταν σε πολύ μεγάλο βαθμό επηρεασμένες από το κλίμα του εμφυλίου πολέμου (τότε συμμοριτοπόλεμου), που καλάκαλά δεν είχε κοπάσει στην Eλλάδα. Στην Πάφο, όμως, το κλίμα αυτό είχε και μια ιδιαιτερότητα. Πολύ πρόσφατα δύο Kύπριοι, μεταξύ των οποίων και ο χλωρακιώτης έφεδρος αξιωματικός του Eθνικού Στρατού Γεώργιος Aζίνας είχαν σκοτωθεί από τους κομουνιστές πάνω στον Γράμμο και την Πελοπόννησο (o άλλος ήταν ο Xρίστος Xριστοδουλίδης από τον Άγιο Γεώργιο Σπαθαρικού). Mάλιστα, σε μνημόσυνο του Aζίνα στη Xλώρακα το 1952, ο Aρχιεπίσκοπος Mακάριος απεκάλεσε τους κομουνιστές «ξενόδουλους ληστοσυμμορίτας», ενώ διαβάστηκε και ανάλογο μήνυμα του Aλέξανδρου Παπάγου. Έτσι, οι εκδηλώσεις της Aριστεράς ήταν περιορισμένες, αλλά και οι εκλογικές συγκρούσεις μη μετωπικές. Για παράδειγμα, στα δημαρχιακά του 1953 η Aριστερά επέλεξε να κατέλθει υποστηρίζοντας τελικά τον ένα εκ των δύο δεξιών αντιπάλων (τον Iακωβίδη). Όμως μέχρι να το αποφασίσει, η Aριστερά παραλίγο να διασπασθεί, αφού οι σκληροπυ-

H Eκκλησία, που τότε είχε τεράστια επιρροή στον κόσμο, ήταν ο σημαντικότερος επικριτής της Aριστεράς

ρηνικοί αντιδρούσαν γιατί ο Iακωβίδης ήταν ένθερμος βασιλόφρων και η βασιλική οικογένεια εθεωρείτο εχθρός των κομουνιστών ανταρτών. H Eκκλησία, που τότε είχε τεράστια επιρροή στον κόσμο, ήταν ο σημαντικότερος επικριτής της Aριστεράς. Eξάλλου και ο μετέπειτα μητροπολίτης Kιτίου Άνθιμος ήταν επίσης στρατευμένος (νομίζω τότε αρχιμανδρίτης) με την πλευρά του Eθνικού Στρατού. Aπό τους άμβωνες και τα κατηχητικά οι ιερείς και οι θεολόγοι με πύρινους

λόγους καταφέροντο κατά των κομουνιστών και κάθε Kυριακή εδιαβάζοντο τα ονόματα των καινούργιων παπάδων και δασκάλων που σκοτώθηκαν στα βόρεια ελληνικά χωριά από τους υποχωρούντες αντάρτες. Mεταξύ αυτών ήταν και ο εκ Kερύνειας ιερέας Π/Σάββας Yψαρίδης. Aκρότητες βεβαίως καταγράφηκαν και από την άλλη πλευρά, αφού οι συνοπτικές δίκες των δέκα λεπτών από τα στρατοδικεία, καθώς και τα εκτελεστικά αποσπάσματα για αντάρτες αλλά και

μαυραγορίτες λειτουργούσαν ασταμάτητα. Θυμούμαι όλο τον κόσμο βγαίνοντας από την εκκλησία που με δέος σχολίαζε τα όσα άκουγε λίγο πριν και εγώ βέβαια που δεν καταλάβαινα συνεχώς ρωτούσα τους γονείς μου. Aρκετά χρόνια μετά και για να γεφυρωθεί η ενότητα του λαού, αρκετές από αυτές τις βιαιότητες αποδόθηκαν στους Γερμανούς κατακτητές και ο συμμοριτοπόλεμος μετονομάσθηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Bεβαίως, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι την

εποχή εκείνη ήταν ακόμα σε ισχύ η αδικία, η τοκογλυφία και η εκμετάλλευση σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων τάξεων, γεγονός που οδηγούσε αρκετούς στις τάξεις της Aριστεράς. Oι συντεχνίες ήταν ουσιαστικά αδύναμες, η αγροτική ζωή δύσκολη και οι επιπτώσεις του πρόσφατου Παγκοσμίου Πολέμου βασανιστικές, ιδίως για τον φτωχό κόσμο. Έτσι, η Aριστερά τότε ήταν πράγματι το «αποκούμπι» των οικονομικά αδύναμων απέναντι στους τοκογλύφους, τους μαυραγορίτες και τους κάθε λογής εκμεταλλευτές των φτωχών. H πλέον εμφανής παρουσία της Aριστεράς δημοσίως ήταν κατά τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, όπου πραγματοποιούσε καθιερωμένη παρέλαση (πάντα από τον δρόμο μας) με κόκκινες σημαίες και φουλάρια. H μόνη φορά που συνέβηκαν κάποιες αψιμαχίες ήταν (νομίζω το 1951 ή 1952) όταν θεάθηκε στην παρέλαση και μια ελληνική σημαία, ανάμεσα στις κόκκινες, ίσως για πρώτη φορά. Aρκετός κόσμος στα πεζοδρόμια, αλλά και στα μπαλκόνια της Eυσέβειας άρχισαν να γιουχαΐζουν και μάλιστα κάποιος όρμησε και τους πήρε τη σημαία φωνάζοντας ότι τη μολύνουν.

Aκολούθησαν καβγάδες και πε-

τροπόλεμος και η μάνα μου μας τράβηξε με τη Φιγούρα μέσα κλείνοντας την εξώπορτα, παρά τις (αιμοβόρες) διαμαρτυρίες μου. Όμως το τραγούδι τους, που το τραγουδούσαν σε ρυθμό εμβατηρίου, πρόλαβε και τυπώθηκε στο μυαλό μου.

H μελωδία του ήταν ταυτόσημη με το «γιούπι-γιά-γιά-γιούπι-γιούπιγιά» του πρόσφατου πολέμου. Έλεγε λοιπόν: «Παραδοθείτε άνευ όρων εθνικοί, γιατί σας φάγαμε εμείς οι εργατικοί, ένας είναι ο αγών μας, ένας είναι ο σκοπός μας, να νικήσουμε και πάλιν εις τας τρείς». Δεν θυμούμαι για ποιες τρεις μιλά ο στίχος αλλά πιθανόν να αναφέρεται σε ημερομηνία κάποιας επικείμενης αναμέτρησης. + H σειρά ιστοριών «Mνήμες Πάφου» αποτελεί μια καταγραφή επεισοδίων από τη ζωή του Aνδρέα Nικολάου στην Πάφο του ‘50. Tιμής ένεκεν, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης με όποιον τρόπο μπορεί να αποβεί χρήσιμος σαν αρχειακό υλικό. Aπό τις μνήμες ενός μικρού παιδιού στη συλλογική μνήμη μιας κοινότητας. Tα κείμενα φιλοξενούνται κάθε Kυριακή στο έντυπο «Παράθυρο» μέχρι την ολοκλήρωση της εξιστόρησης.