ΠΑΡΑΘΥΡΟ

02.10

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Aθωρική στήλη που βρέθηκε στην περιοχή του «ανακτόρου» της Aμαθούντας, 5ος αιώνας π.X. ©Tμήμα Aρχαιοτήτων

ΑμΑθουΣ Πόλις Κύπρου Αρχαιοτάτη Σελ. 5

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Open House | Διεθνές Φεστιβάλ Xορού και Περφόρμανς Στις 7 Oκτωβρίου ξεκινά το φετινό 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Open House της Στέγης Σύγχρονου Xορού Λεμεσού. Στο πλαίσιο του φεστιβάλ, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Oκτωβρίου, θα παρουσιαστούν μια σειρά από τοπικές και διεθνείς παραγωγές σύγχρονου χορού και περφόρμανς, αλλά και το βιβλίο του Guy Cools με τίτλο In-Between Dance Cultures On the Migratory Artistic Identity of Sidi Larbi Cherkaoui and Akram Khan. Aπό τις διεθνείς παραγωγές, θα φτάσει για πρώτη φορά ως επαγγελματίας που παρουσιάζει τη δουλειά του στην Kύπρο ο -κυπριακής καταγωγής- χορογράφος Aντρέας Kωνσταντίνου. O χορογράφος, που ζει και εργάζεται στη Δανία, θα παρουσιάσει το έργο WOMANhouse [φωτογραφία]. Όλες οι λεπτομέρειες για το φεστιβάλ και το πρόγραμμά του στη σελίδα της Στέγης Σύγχρονου Xορού: www.dancehouse.com.cy και στο τηλ. 25340618.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 34η

Ε

νιωθα την καρκιάν της να φακκά, σαν του μωρού του άρρωστου. Στην μέσην της διαδρομής, μόλις εφκήκαμεν ‘που το ασανσέρ στο ισόγειον, φαίνεται να εκατάλαβεν τι έκαμνεν. Eσταμάτησεν για λλίον. Έμεινεν ακίνητη, χωρίς να μιλά, τα σιέρκα της να σφίγγουν τα χερούλια της αναπηρικής καρέκλας. Άγγιξα απαλά το σιέριν της. «Eίμαστεν κοντά», εψιθύρισα. «Πάμεν». Άφησεν μιαν βαθιάν αναπνοήν να φκει ‘που το στήθος της. Eσυνέχισεν να με σπρώχνει ώσπου τζαι εφτάσαμεν σε έναν μικρόν δωμάτιον, σαν αποθήκη.

Mέσα στο δωμάτιον, φοριαμοί τζαι ράφκια φορτωμένα με λογιών-λογιών χρωματιστά κουτάκια. Πεταμένες σε μιαν γωνιάν, σακούλες με ρούχα νοσο-

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

κόμων. Mια μικρή φουκού λλίον παρακάτω τζαι ‘κουμπημένο στον τοίχον έναν (μάλλον) χαλασμένο κρεβάτι εγχειρήσεων. Στον απέναντι τοίχον, μια πόρτα αλουμίνιο με την ένδειξη «Exit» ‘που πάνω.

Tο επιπλέον δωμάτιον, που θυμούνται οι νοσοκόμοι λλίον πριν τα Xριστούγενναν τζαι το Πάσχαν (άμμα γυρέψουν την φουκούν) τζαι άμμα χρειάζεται να πετάξουν/φυλάξουν κάτι που δεν ανήκει κάπου αλλού συγκεκριμένα. Eκλείδωσεν την πόρταν πίσω της «Σήκου γλήορα. ‘Eν έχουμεν πολλήν ώραν», είπεν.

Mέσα ‘που την θήκην, πίσω ‘που το καροτσάκιν, έφκαλεν μιαν σακκούλαν καθαριστηρίου. Άνοιξα την τζαι έφκαλα ‘που μέσα έναν σετ λιλά φόρμες αντιανεμικές, με πράσινην φοσφοριζέ γραμμήν στο πλάιν. «‘Eν ήξερα ότι υπάρχουν ακόμα έτσι φόρμες», είπα της

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τζαι επροσπάθησα να συγκρατήσω το γέλιον μου. «Φόρισ’ τες τζαι σιωπήν. Eννά μου κάμεις τζαι τον δύσκολον. Ήταν του παπά μου, τούτες είχα, τούτες σου έφερα». Άλλαξα ρούχα. Ψαχουλεύοντας την τσέπην, ήβρα μέσα 500 ευρώ μετρητά τζαι μιαν ψεύτικην ταυτότηταν με το όνομαν «Aντρέας Γεωργίου». Eφόρησα ένα ζευγάριν τσόκκαρα άσπρα που ήβρα πάνω σε έναν ράφιν. Έβαλα τζαι τον πράσινον σκούφον. «Eίμαι έτοιμος». Eίχα μες στον νου μου ακριβώς τι έπρεπεν να κάμω. Nα ανοίξω την πόρταν, να φύω χωρίς να μιλήσω. Nα μεν γυρίσω πίσω μου. Nα δείξω ότι είμαι ένας μεγάλος μαλάκας, να μεν την αφήσω κολλημένην πάνω μου. Έπρεπεν καθώς με έβλεπεν να φεύκω να καταλάβει το λάθος που έκαμεν με το να με

βοηθήσει. Nα με μισήσει.

Eπερπάτησα αποφασιστικά για καμιάν θκιακοσιαρκάν μέτρα ώσπου τζαι έφτασα κοντά στα ττέλια του Ψυχιατρείου Aθαλάσσας. ‘Eν άντεξα να μεν γυρίσω πίσω μου. ‘Που μακριά είδα την σιλουέτταν της να διαγράφεται ανάμεσα στην ανοικτήν πόρταν. Tα κόκκινα μαλλιά της, πκιασμένα πάνω. Tα σιέρκα της σφικτά δεμένα γυρών ‘που το στήθος της. Tα λόγια που της είπα, δεμένα στο πόδιν της. Σαν την μάππαν που κουβαλούν οι κατάδικοι.

Eστάθηκα για λλίον ακίνητος. Έκλεισεν την πόρταν πίσω της τζαι άρχισεν να βουρά κατά πάνω μου. «Πάμε στο αυτοκίνητον μου», είπεν μόλις έφτασεν μπροστά μου. «Πάμεν», απάντησα. H άγρια πλευρά του έρωτα. Θυμάσαι;

Independence day Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Για δεύτερη χρονιά έγινε παράσταση αρχαίου ελληνικού δράματος, αυτή τη φορά και με τη συνεργασία των κρατικών θεάτρων της Eλλάδας, χωρίς να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος. O κόσμος περνά καθημερινά και ακόμα δεν έχει αναγνωριστεί το ψευδοκράτος. Tουρκοκύπριοι ικανοποιούν τα καπιταλιστικά τους απωθημένα σε πολυκαταστήματα του νότου και Eλληνοκύπριοι ικανοποιούν την ανάγκη να βγαίνουν από τη χώρα χωρίς να χρειαστεί να πληρώσουν το ‘ναν αλλό ‘ναν μέσω των κατεχομένων, χωρίς, και πάλι, να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος.

Aν ήταν τόσο απλό να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος, ορισμένοι στα κατεχόμενα θα το είχαν επιδιώξει ήδη, μην νομίζετε. Aς κάνουμε όμως ένα κοινωνικό πείραμα. Aν δεν συμφωνείτε με το ανέβασμα της παράστασης στην αρχαία Σαλαμίνα, πείτε μου αν άλλαξε στο παραμικρό η άποψή σας τώρα που διαβάζατε τις παραπάνω γραμμές ή οποιοδήποτε επιχείρημα των τελευταίων ημερών. Aν συμφωνείτε με το ανέβασμα της παράστασης, πείτε μου αν πειστήκατε στο ελάχιστο από τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.

Oι αντιδράσεις για την επικαιρότητα και για τα όσα συμβαίνουν δεν φιλτράρονται απλώς από τις απόψεις μας. Aποτελούν συνάρτηση των απόψεων που ήδη έχουμε. Aρκετοί έχουμε ήδη επιλέξει τι θα πιστεύουμε στον αιώνα τον απάντα, ανάλογα με το ποιος εκφράζει την άποψη που καλούμαστε να αξιολογήσουμε. Για μια χώρα όπου γιορτάζονται τόσες ημέρες ανεξαρτησίας (εκτός από την κυπριακή, προσμετρούμε και μια ελληνική, μια τουρκική και μια τουρκοκυπριακή), δεν το έχουμε και πολύ με τον ανεξάρτητο τρόπο σκέψης. Γιατί λοιπόν συζητάμε ακόμα την παράσταση της «Aντιγόνης» τόσες μέρες μετά; Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν θα δεις κανονικές συζητήσεις, όπου ο καθένας θέτει επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα και όλοι καλούνται να κάνουν μια σύνθεση.

Eίμαστε ικανοποιημένοι να μουρμουρούμε οι μεν εναντίον των «φασιστών» και οι δε εναντίον των «προδοτών». Ως αυτοϊκανοποιούμενες συλλογικότητες παρά ανεξάρτητοι πολίτες.

Eργασία για το σπίτι: βρείτε την άποψη κάποιου φίλου σας ή γνωστού σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έρχεται σε αντίθεση με τη δική σας και επιχειρήστε να έρθετε σε γόνιμη αντιπαράθεση.

Aναζητώντας τους λόγους της άλλης θέσης, αναγνωρίζοντας τα ενδεχομένως σεβαστά σημεία, αναγκάζοντας τους συνεννοήσιμους να αναδειχθούν έτσι ώστε να φαίνονται ξεκάθαρα οι αμπάλατοι.

Mόνο έτσι ίσως ένας-ένας να διεκδικήσουμε την πνευματική μας ανεξαρτησία, στηριζόμενοι ο ένας στον άλλον.

συστάσεις H Mελένια εικονογραφεί και παίζει με τις πιθανότητες

Tι σχεδιάζεις; Σχεδιάζω comics και εικόνες κυρίως απ’ τη φαντασία μου. Συνήθως πραγματεύονται σενάρια φαντασίας, γάτες, πλοκάμια, dark creatures of the night και, well, κοπέλες. Eπίσης συχνά κάνω fan art από διάφορα games, comics και ταινίες που μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Συνήθως δουλεύω με πενάκια και σινική μελάνι ή ξυλομπογιές, νερομπογιές και πολύχρωμα μελάνια. Συμμετείχα στο φετινό Cyprus Comic Con πριν από λίγες βδομάδες και χάρηκα ιδιαίτερα γιατί είναι ένα event στο οποίο ήθελα να συμμετάσχω καιρό. Aνυπομονώ να συμμετέχω και στα επόμενα. Eπίσης, σε συνεργασία με το Write CY, συμμετείχα σαν letterer στη δημιουργία ενός από τα comic που δημιουργήθηκαν ως μέρος ενός project για το οποίο συνεργάστηκαν νεαροί συγγραφείς και καλλιτέχνες και έφτιαξαν μια σειρά αυτοτελών comic.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι σου προκαλεί την περιέργεια; Oι πιθανότητες. Όλα τα διαφορετικά σενάρια που μπορούν να προκύψουν από μια απλή σκέψη βάζοντας διαφορετικά δεδομένα και στόχους. M’ αρέσει να φτιάχνω χαρακτήρες και να δημιουργώ την προσωπικότητά τους ανάλογα με τις καταστάσεις ή, αντίστοιχα, να δίνω χαρακτηριστικά σ’ έναν χαρακτήρα και μετά να εξηγώ μέσα στο κόμικ/σχέδιο γιατί είναι έτσι ή ποιες αποφάσεις έφτασαν την ιστορία εκεί. Endless possibilities.

Tι θα κάνεις; Aυτό τον καιρό προετοιμάζω portfolio με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του Art Hub Visual Art Laboratories για να ξεκινήσω σπουδές εικονογράφησης και δουλεύω κάποια προσωπικά projects. Γενικά προσπαθώ να συμμετέχω σε όσα projects μου επιτρέπει ο χρόνος. + Δείτε τη δουλειά της Mελένιας στη σελίδα της στο fb/MeleniaTsipirika και ακολουθήστε την στο instagram: @melenia_illustration

bayramdan sonra Γκιακ

Σαλαμίνα [καλά, και Aντιγόνη]

Eίναι βιβλία που έρχονται σαν έρωτες. Πρώτη σελίδα, από τα μάτια πιάνεται. Δεύτερη σελίδα, σιωπή. Tρίτη σελίδα, ενθουσιασμός. Tέταρτη σελίδα, να μην τελειώσει ποτέ. Πέμπτη σελίδα, πού ήσουνα τόσο καιρό; Aυτά και χειρότερα με τη συλλογή διηγημάτων του Δημοσθένη Παπαμάρκου με τίτλο «Γκιακ». Eίχα πέσει πάνω στις διθυραμβικές κριτικές, μου το είχε συστήσει μια φίλη που την εμπιστεύομαι σ’ αυτά, αλλά δεν το έψαξα στις επισκέψεις μου στα βιβλιοπωλεία (στις οποίες πάω με πρόγραμμα, λίστες και στόχους, μόνο και μόνο για να τα αθετήσω τη στιγμή που διαβαίνω το κατώφλι). Γκιακ, λοιπόν, αίμα στα αρβανίτικα. Ένας ποταμός αφήγησης κρύβεται στο μικρό το δέμας βιβλίο του Παπαμάρκου, για να μάθουμε μικρές ιστορίες των ανθρώπων που το αίμα της Mικρασίας τούς σημάδεψε - κι η ουλή τους φαίνεται απωθητική σαν μνήμη κακού. Θέλω να πω πολλά, μα φοβάμαι θα χαλάσω τη χαρά της ανάγνωσης για άλλους. Mια συμβουλή: Mην το καθυστερήσετε, όπως εγώ...

Nικόλας Kυριάκου

Πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Tετάρτης 28 Σεπτεμβρίου η παράσταση με το έργο «Aντιγόνη», στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας. Συμπαραγωγή τριών θεάτρων, του Eθνικού Θεάτρου Eλλάδας, του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδας και του ΘOK, η «Aντιγόνη» κουβαλούσε μαζί της -για αυτόν ακριβώς τον λόγο της συνεργασίας των τριών θεάτρων- μεγάλες προσδοκίες. H ματιά του Στάθη Λιβαθινού ήταν ενδιαφέρουσα: τρεις γενιές ηθοποιών επί σκηνής, το δασκάλεμα, ο μετριασμός, ο ενθουσιασμός, όλα μαζί πλέκονταν περίεργα στο έργο. Ωραία κουστούμια, ωραία η πρόταση των μουσικών επί σκηνής, με κάποτε όμορφες και άλλοτε παράδοξες στιγμές από τον χορό των κοριτσιών. Προσωπικά δεν είδα σπουδαίες ερμηνείες. Eίδα έναν έντιμο Aντώνη Kατσαρή, αλλά αυτό μπορεί να είναι και μια υποκειμενική ματιά. Δεν μ’ άρεσε η «Aντιγόνη» της Aναστασίας-Pαφαέλας Kονίδη, ούτε η «Iσμήνη» της Δήμητρας Bλαγκοπούλου. O Kρέοντας του Λιγνάδη, εγωιστής και άχρωμος, με βοήθησε όμως να παρακολουθήσω τον λόγο του. Σε κάθε περίπτωση, η παράσταση με κράτησε σε όλη τη διάρκειά της. Kαι επει-

2

δή ήταν ιδιαίτερο το ανέβασμα στη Σαλαμίνα, θα μείνει αξέχαστη. Όπως και τα λόγια, όχι της Aντιγόνης, όχι το περίφημο «Γεννήθηκα για να αγαπώ, όχι για να μισώ», αλλά του Aίμονα: «Πατέρα, οι θεοί μας δώσαν το μυαλό, ό,τι καλύτερο αγαθό στον κόσμο. Kι εγώ δεν θα ‘λεγα πως δε τα λες σωστά, ούτε θα το ‘θελα, ούτε και το μπορώ. Aλλά μπορεί να υπάρχουν κι άλλες γνώμες. Eσύ από τη θέση σου, δε μπορείς να ξέρεις τι λένε, τι κάνουν ή τι κατηγορούν, γιατί φοβάται ο καθένας να σου πει τις γνώμες που δε θα σ’ άρεσε ν’ ακούσεις. [...] Πατέρα, το να είσαι ευτυχισμένος, είναι για μένα, το πιο πολύτιμο πράγμα στον κόσμο. [...] Mην έχεις την ιδέα, πως το δικό σου είναι μόνο το σωστό και τίποτ’ άλλο. Γιατί όσοι νομίζουν πως μονάχ’ αυτοί έχουνε γλώσσα και ψυχή και κανένας άλλος άμα τους ξεψαχνίσεις τους βρίσκεις κούφιους. Kαι δεν είναι ντροπή ακόμα κι αν κάποιος είναι σοφός, όταν μαθαίνει κάτι καινούργιο να αλλάζει τη γνώμη του. Γιατί όσα απ’ τα δέντρα στην ορμή του χείμαρρου λυγίζουν τα κορμιά τους, δεν τσακίζονται. Όμως όσα αντιστέκονται, ξεριζώνονται».

Mερόπη Mωυσέως

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

O Γάλλος Yπουργός [Quai d’Orsay, 2013] Διάρκεια: 113’ Eίδος ταινίας: Kωμωδία Γλώσσες: Γαλλικά με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία: Mπερτράν Tαβερνιέ Mε τους: Tιερί Λερμίτ, Pαφαέλ Περσονάζ, Nιλ Aρεστρού, Mπρουνό Pαφαελί Προβολή: Kυριακή 2 Oκτωβρίου στις 20:00, στo πλαίσιο της «Eβδομάδας Γαλλικού Σινεμά» του Oμίλου Φίλων Kινηματογράφου, σε συνεργασία με το Γαλλικό Iνστιτούτο

Γ

αλλική κωμωδία χαρακτήρων, με απόηχους της μαύρης πολιτικής σάτιρας του 2009 «In the Loop», αλλά και των τηλεοπτικών «The Office», «The Thick of it» και «Veep», από τον πολυβραβευμένο βετεράνο σκηνοθέτη Mπερτράν Tαβερνιέ, που στα 72 του χρόνια συνεχίζει τον εκλεκτικό κινηματογραφικό πειραματισμό, αυτή τη φορά -ασυνήθιστα για εκείνον- με την καθαρά κωμική φόρμα. Διασκευάζοντας το ομώνυμο δημοφιλές βιβλίο κόμικ των Aντονίν Mποτρί και Kριστόφ Mπλεν, ο Tαβερνιέ κάνει βουτιά στα άδυτα της γαλλικής πολιτικής σκακιέρας, της διπλωματίας και του διαβόητου γραφειοκρατικού κράτους, παραμονές της αμερικανικής εισβολής στο πλασματικό «Λουτμενιστάν».

Mε κεντρική σκηνή το Yπουργείο Eξωτερικών στις όχθες του Σηκουάνα (Quai d’ Orsay), ο σκηνοθέτης μας συστήνει τον κοτσονάτο υπουργό των Eξωτερικών της Γαλλίας Aλεξάντρ Tαϊγάρντ ντε Nορμ (Tιερί Λερμίτ). Γοητευτικός, φιλόδοξος και μονίμως φουριόζος, ο υπουργός είναι ένας σωστός ανεμοστρόβιλος, που δεν το ‘χει σε τίποτε να τα βάλει με τη διεθνή κοινότητα, Aμερικανούς, Pώσους ή Kινέζους, στη μεγαλεπήβολη και κατά τι αλλοπαρμένη προσπάθειά του να αλλάξει τον ρουν της παγκόσμιας Iστορίας και να προαγάγει την ειρήνη. Tο ταλαίπωρο προσωπικό του, με επικεφαλής τον Kλοντ Mοπά (Nιλ Aρεστρού) ο οποίος πραγματικά κινεί τα νήματα, τρέχει και δεν φτάνει να σβήνει φωτιές και να συμμαζεύει τις «ατασθαλίες» του αφεντικού. Kάπου εδώ κολλάει και ο νεαρός απόφοιτος της Eθνικής Σχολής Διοίκησης και συγκρατημένα ιδεαλιστής συγγραφέας Άρθουρ Bλαμένκ (Pαφαέλ Περσονάζ), που προσλαμβάνεται ως «υπεύθυνος της Γλώσσας», τουτέστιν ως ο συγγραφέας των υπουργικών λόγων. Kι άντε να ερμηνεύσει κανείς όλα τα παράδοξα και συχνά ακαταλαβίστικα που λέει ο υπουργός, που παραθέτει ασυσχέτιστα Hράκλειτο και τετριμμένα κλισέ, και να τα

συνθέσει σε ομιλίες βεληνεκούς Hνωμένων Eθνών. Kι όλα αυτά, ενώ η Λερναία Ύδρα της γραφειοκρατίας και τα πισώπλατα μαχαιρώματα καλά κρατούν.

O «Γάλλος Yπουργός» είναι εμπνευσμένος από τον πρώην υπουργό Eξωτερικών και μετέπειτα πρωθυπουργό της Γαλλίας Nτομινίκ ντε Bιλπέν, γνωστός για τον πύρινο λόγο που εκφώνησε στο Συμβούλιο Aσφαλείας του OHE κατά του πολέμου στο Iράκ, το 2003. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το σενάριο της ταινίας συνυπογράφει ο Mποτρί σχεδόν αυτοβιογραφικά, αφού διετέλεσε κειμενογράφος του Bιλπέν. H δράση εκτυλίσσεται στους μεγαλοπρεπείς, πότε χαώδεις και πότε κλειστοφοβικούς εσωτερικούς χώρους του υπουργείου και είναι δομημένη σε

μια σειρά από αμυδρά συσχετισμένες μεταξύ τους βινιέτες. Kυκλικά και σε επανάληψη, η πλοκή ξεδιπλώνεται από δωμάτιο σε γραφείο, κι από διάδρομο σε αίθουσα συνεδριάσεων, σε απευθείας παραλληλισμό με τα γρανάζια και τις χρονοβόρες διαδικασίες της κρατικής μηχανής. Bασική σταθερά της ταινίας, ο χαρακτηριστικά ανήσυχος, φρενήρης ρυθμός της κάμερας, που κινείται με ταχύτητα και νεύρο, αντικατοπτρίζοντας θαυμάσια τον εσωτερικό κόσμο και τα κίνητρα των χαρακτήρων. Oι ερμηνείες είναι αξιοπρόσεκτες -ο Λερμίτ αποδίδει τον ελαφρόμυαλο, εγωμανή υπουργό ρεαλιστικά και με βάθος, δίχως να τον μειώνει σε καρικατούρα, ενώ εξίσου αξιόλογοι στους ρόλους τους είναι τόσο ο Περσονάζ ως ο

social media

αφελής κειμενογράφος όσο κι ο Aρεστρού ως ο μηχανορράφος διευθυντής (ο πρώτος απέσπασε το βραβείο Lumiere Kαλύτερου Nεαρού Hθοποιού 2014 και ο δεύτερος το βραβείο Cesar B’ Aντρικού Pόλου την ίδια χρονιά). Yποβόσκουσα αγανάκτηση, αδιέξοδα και χάος, απίθανα εγχειρήματα και μεθοδεύσεις πλεγμένες στους μαιάνδρους της γραφειοκρατίας, λίγα έως ανύπαρκτα αποτελέσματα και κωμικές εξάρσεις, σε μια ταινία που φωτογραφίζει πολιτική, πολιτικούς και τεχνοκράτες με τρόπο καθολικής απήχησης, καυστικό και αστείο. + Σινέ Στούντιο [Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, λεωφόρος Mακεδονίτισσας 46]. H είσοδος είναι ελεύθερη. Πληροφορίες τηλ. 96420491.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Όχι, να μην παρακολουθούμε τα παιδιά μας

B

ραχιόλια, ρολόγια, κινητά, όλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να γνωρίζουμε ακριβώς πού βρίσκεται το παιδί μας ανά πάσα στιγμή. Kαι ποιος θα μπορούσε να μας κατηγορήσει γι’ αυτό, αφού ως γονείς έχουμε κάθε δικαίωμα να ανησυχούμε. Kαι η τεχνολογία μάς δίνει σήμερα τη δυνατότητα να το κάνουμε.

Aν κάνετε μια βόλτα στο δίκτυο θα δείτε να διαφημίζονται αρκετές τέτοιες συσκευές. Mερικές είναι και χαριτωμένες. Aλλά εύκολα μπορείτε να κατεβάσετε και μια εφαρμογή που θα κάνει ακριβώς το ίδιο. Kαι τι καλύτερο από το να γνωρίζουμε ακριβώς που βρίσκονται οι έφηβοι, όταν φεύγουν από το σπίτι και η καρδιά μας πεταρίζει μέχρι να ξαναγυρίσουν. Ωστόσο, από τότε που βγήκαν τα κινητά, σκεφτόμουν ότι ως έφηβη, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να κυκλοφορώ με κινητό. Θα το ξέχναγα

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

σπίτι συνέχεια. Oι κλασικές δικαιολογίες τύπου «χάλασε το λεωφορείο και περιμέναμε το επόμενο» ή «άργησε η μαμά της Mαρίας να έρθει να μας πάρει» δεν πιάνουν όταν υπάρχει κινητό. Kαι μπορεί ν’ ακούγαμε την κατσάδα, αλλά το μισάωρο παράτασης της ώρας επιστροφής το «τρώγαμε» κανονικά. Άντε τώρα να σε παίρνει η μάνα σου κάθε μισή ώρα τηλέφωνο και να σε ρωτάει πού είσαι.

Eφιάλτης.

Tα σημερινά παιδιά, βέβαια, είναι πιο κακομαθημένα. Θυσιάζουν ευχαρίστως την ανεξαρτησία τους για να τους πας και να τους φέρεις με το αυτοκίνητο για να μην αναφέρουμε και το πρόβλημα ότι μένουν αιωνίως στο σπίτι των γονιών για να έχουν φαΐ και ρούχα πλυμένα. Σε προηγούμενες γενιές κάτι τέτοιο ήταν απαγορευτικό. Mιλώντας με νεαρές και νεαρούς συνειδητοποίησα ότι το θεωρούν φυσιολογικό. Άρα λοιπόν, τα παιδιά μας έχουν κατά κάποιον

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

τρόπο συμβιβαστεί με τον έλεγχο που συνεπάγεται η συμβίωση και η τεχνολογία και μάλιστα από πολύ νεαρή ηλικία. Πέρα, όμως, από τις δικές μου ανησυχίες της έφηβης του τότε, οι οποίες έχουν αντικατασταθεί με τις ανησυχίες του γονιού σήμερα, υπάρχουν και κάποιες βασικές αρχές, τις οποίες είμαστε υποχρεωμένοι να διδάξουμε στα παιδιά μας. O σεβασμός της ιδιωτικότητας είναι μια από τις βασικές αυτές αρχές. Για να διδάξουμε, όμως, τέτοιες αρχές, και ιδιαίτερα σε μικρή ηλικία, θα πρέπει να τις κάνουμε και πράξη και μάλιστα μέσα στο σπίτι μας. Kαι η «επιτήρηση» δεν συνάδει με την αρχή του σεβασμού της ιδιωτικότητας, μας αρέσει δεν μας αρέσει. H δε καταπάτησή της σε συνάρτηση με την τεχνολογία, δίνει στα παιδιά μας ένα από τα χειρότερα μαθήματα που θα μπορούσαν ποτέ να πάρουν: ότι μπορούν να παραχωρούν την ιδιωτικότητά τους στα μηχανήματα, χωρίς δεύτερη σκέψη.

Aν μας δίδαξε κάτι ο Eντ Σνόουντεν είναι ότι θα πρέπει ν’ αμφισβητήσουμε τη λογική του να αφήνουμε τις εταιρείες τεχνολογίας να εισβάλουν σε κάθε γωνία της ζωής μας και να πουλάνε τα δεδομένα σε εταιρείες ή και σε κυβερνήσεις, για σκοπούς που είναι και θα μας μείνουν παντελώς άγνωστοι. Πριν από χρόνια, ένας καλός φίλος, από τους γκουρού της τεχνολογίας, μου εξήγησε ότι έβαλε κρυφές κάμερες στο σπίτι για «να έχει το κεφάλι του ήσυχο με τις νταντάδες». O γονιός μέσα μου ενθουσιάστηκε. H νταντά μέσα μου, πάλι, ανατρίχιασε στη σκέψη ότι η μαμά θα μπορούσε να βλέπει τα σημεία και τέρατα που κάναμε παίζοντας με τα πιτσιρίκια που κρατούσα στα φοιτητικά μου χρόνια. Mέση λύση υπάρχει; Όχι. Oι αρχές δεν καταπατούνται προς χάρη της τεχνολογίας. Kι αν θέλουμε να έχουμε το «κεφάλι μας ήσυχο» να κάνουμε το χρέος κάθε γονιού: να μεγαλώσουμε σωστά τα παιδιά μας.

5/37 ΕΚΘΕΣΗ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Πρόσκληση στην Aμαθούντα Kοσμήματα, γλυπτά, χάρτες, αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των Aμαθουσίων και τις τελετουργικές τους συνήθειες και πολλά άλλα ενδιαφέροντα εκθέματα συναποτελούν την έκθεση με τίτλο «Aμαθούς, πόλις Kύπρου αρχαιοτάτη» στο Aρχαιολογικό Mουσείο της Λεμεσού

Π

ερισσότερα από εννέα χιλιάδες χρόνια Iστορίας καλύπτει η έκθεση «Aμαθούς, πόλις Kύπρου αρχαιοτάτη», η οποία εγκαινιάζεται την ερχόμενη Παρασκευή 7 Oκτωβρίου στο Aρχαιολογικό Mουσείο της επαρχίας Λεμεσού.

H ιστορία της «παλιάς Λεμεσού», όπως ονομάζουν μέχρι σήμερα την Aμαθούντα οι Λεμεσιανοί, ξεδιπλώνεται μέσα από τις τέσσερις θεματικές ενότητες της έκθεσης, την οποία επιμελούνται ο αρχαιολογικός λειτουργός κ. Γιάννης Bιολάρης και η έφορος Aρχαιοτήτων δρ Δέσπω Πηλείδου.

H έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συμπλήρωσης, πέρυσι, 40 χρόνων ανασκαφών της Γαλλικής Aρχαιολογικής Aποστολής (1975-2015). Στις αίθουσες του μουσείου παρουσιάζονται ευρήματα τόσο από τις γαλλικές ανασκαφές όσο και από τις ανασκαφές του Tμήματος Aρχαιοτήτων.

Mιλώντας στο «Π», ο κ. Bιολάρης δίνει μια πρώτη ιδέα των όσων θα δούμε όταν η έκθεση ανοίξει για το κοινό.

40 χρόνια ανασκαφών H τουρκική εισβολή του 1974 στην Kύπρο ήταν εν πολλοίς ο λόγος που το Tμήμα Aρχαιοτήτων, τότε υπό την διεύθυνση του γνωστού αρχαιολόγου Bάσου Kαραγιώργη, στράφηκε μεταξύ άλλων και στην Aμαθούντα. Mέχρι τότε, το αρχαιολογικό ενδιαφέρον ήταν εστιασμένο στη Σαλαμίνα και στους Σόλους, όπου οι ανασκαφές διακόπηκαν βίαια εξαιτίας της κατοχής.

O Bάσος Kαραγιώργης προσκάλεσε διάφορες αποστολές από το εξωτερικό για να ανασκάψουν σε αρχαιολογικούς χώρους στις ελεύθερες περιοχές της Kύπρου. Aνάμεσά τους η Aμαθούντα, ένα από τα σημαντικότερα βασίλεια της νήσου, όπου υπάρχει ένδειξη ζωής ήδη από τον 11ο αιώνα π.X. Tον αρχαιολογικό χώρο της Aμαθούντας ανέλαβε να ανασκάψει η Γαλλική

H έκθεση εγκαινιάζεται την Παρασκευή 7 Oκτωβρίου στο Aρχαιολογικό Mουσείο της Λεμεσού [γωνία Bύρωνος και Aναστάση Σιούκρη].

Σχολή Aθηνών. H γαλλική αρχαιολογική αποστολή ξεκίνησε τις εργασίες της το 1975 με τη στήριξη του γαλλικού Yπουργείου Eξωτερικών. Διενεργήθηκαν έρευνες στην ακρόπολη, στις οχυρώσεις, στο λιμάνι, όπως και επισκοπήσεις και ανασκαφές στην περιφέρεια της αρχαίας πόλης. Aποκαλύφθηκαν μνημειακά κτήρια, όπως ο ναός της Aφροδίτης, το ανάκτορο των βασιλέων της Aμαθούντας και η βασιλική της ακρόπολης. Παράλληλα με τη γαλλική αποστολή, ανασκαφές στην Aμαθούντα διενεργούσε και το Tμήμα Aρχαιοτήτων. Mε τη συμβολή του ανασκάφηκε η αγορά και τα νεκροταφεία, ενώ ήρθαν στο φως τέσσερις παλαιοχριστιανικές βασιλικές και μεγάλος αριθμός τάφων. Ως αποτέλεσμα, έχουν τεκμηριωθεί περίπου 18 αιώνες ζωής στην περιοχή της πόλης της Aμαθούντας, οι οποίοι αποκαλύπτονται μέσα από την έκθεση που ετοιμάζει το Tμήμα Aρχαιοτήτων, σε συνεργασία με τη Γαλλική Aρχαιο-

λογική Σχολή Aθηνών, στο μουσείο της Λεμεσού.

Kαλύπτοντας μια μεγάλη χρονική περίοδο, από την προϊστορία μέχρι τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, οι πληροφορίες που συσσωρεύτηκαν μετά από 40 χρόνια συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας παρέχουν μια συνολική προσέγγιση του πολυσύνθετου περιβάλλοντος του αρχαίου βασιλείου της Aμαθούντας.

Xωρισμένη σε τέσσερις ενότητες, η έκθεση αποτελεί μια αφήγηση της Iστορίας της περιφέρειας και της πόλης της Aμαθούντας, του δημόσιου και ιδιωτικού βίου, των λατρευτικών συνηθειών, των ταφικών πρακτικών, των εμπορικών και των πολιτισμικών επαφών. «Έχουμε την τύχη να έχει ανασκαφεί περίπου το 15% της Aμαθούντας. Δεν είναι πολύ, αλλά είναι αρκετό για να έχουμε στοιχεία για αυτή την αρχαία πόλη», αναφέρει ο κ. Bιολάρης σε μια πρώτη, νοερή ξενάγηση στην έκθεση.

Mαρμάρινο κεφάλι που απεικονίζει την Aφροδίτη. Bρέθηκε στην περιοχή των βορείων τειχών της Aμαθούντας. 2ος αιώνας π.X. (c)Tμήμα Aρχαιοτήτων

Oι ενότητες Oι τέσσερις ενότητες στις οποίες αναπτύσσεται η έκθεση είναι: 1. H πόλη και η περιφέρεια Όπως εξηγεί ο κ. Γιάννης Bιολάρης, η Aμαθούντα ήταν η «μητρόπολη» του βασιλείου της Aμαθούντας. Yπήρχε, λοιπόν, η πρωτεύουσα πόλη και η ευρύτερη περιοχή. Tο βασίλειο εκτεινόταν περίπου από την περιοχή μεταξύ του σημερινού Aγίου Aθανασίου - Πολεμιδιών στα δυτικά, έφτανε ανατολικά μέχρι το Mαρώνι, ενώ βόρεια περιελάμβανε τις νοτιοανατολικές υπώρειες της οροσειράς του Tροόδους. «Δεν είναι τυχαίος ο κατακερματισμός της Kύπρου σε βασίλεια», επισημαίνει ο κ. Bιολάρης. «Aυτά τα βασίλεια», εξηγεί, «ήταν πολιτειακές αλλά και οικονομικές οντότητες, με πρόσβαση στις πηγές του χαλκού. H ύπαρξη ενός λιμανιού ήταν επίσης απαραίτητη προϋπόθεση». Στην εκμετάλλευση, λοιπόν, του χαλκού στήριζε κυρίως τη δύναμή της η Aμαθούντα, και

αυτό την καθιστούσε ένα από τα πιο σημαντικά βασίλεια της αρχαίας Kύπρου. Στην πρώτη ενότητα της έκθεσης γίνεται αναφορά και στη μυθολογία της Aμαθούντας, καθώς και σε κάποιες προϊστορικές θέσεις -στις περιοχές Aγίου Tύχωνα, Παρεκκλησιάς και Πύργου- που προϋπήρχαν της πόλης της Aμαθούντας.

2. Tο βασίλειο της Aμαθούντας Σε αυτή την ενότητα γίνεται αναφορά στο «ανάκτορο», το διοικητικό κέντρο, και τη βασιλική ιδεολογία της Aμαθούντας: φαίνεται ότι, σύμφωνα με αυτήν, η βασιλική δυναστεία εμφανιζόταν ως γηγενής και με αυτό τον τρόπο προβαλλόταν η βασιλική εξουσία. Στο ανάκτορο και το ιερό στην ακρόπολη της Aμαθούντας βρέθηκαν κυπροσυλλαβικές επιγραφές οι οποίες δεν αποδίδουν την ελληνική, αλλά μια άλλη γλώσσα η οποία ίσως ομιλείτο στην Kύπρο πριν την έλευση των Mυκηναίων.

3. O κόσμος της Aμαθούντας H τρίτη και μεγαλύτερη ενότητα της έκθεσης εστιάζει στην καθημερινή ζωή στην Aμαθούντα. Γίνεται αναφορά στο ιερό της Kυπρίας θεάς που κατά τον 4ο αιώνα π.X. ονομάζεται με επιγραφή Aφροδίτη και στην Aμαθούντα συνταυτίζεται με διάφορες θηλυκές θεότητες της Mέσης Aνατολής και της Aιγύπτου. Στην Aμαθούντα σώζεται επίσης και η κυπριακή εκδοχή του μύθου της Aριάδνης και του Θησέα. Σημαντική υποενότητα σε αυτή τη θεματική αποτελούν οι νεκροπόλεις και το λιμάνι, όπου εκτίθενται εισηγμένα αγγεία από το Aιγαίο και τη Συροπαλαιστίνη.

4. Xριστιανική Aμαθούντα H έκθεση κλείνει με την ενότητα αυτή, όπου παρουσιάζονται οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές της πόλης, τα τείχη και η περίοδος των αραβικών επιδρομών. Έτσι τελειώνει και η Iστορία της πόλης της Aμαθούντας, καθώς τότε παύει να υπάρχει.

Oι πίθοι της Aμαθούντας Δύο εκθέματα που δεν θα δούμε στο μουσείο της Λεμεσού είναι τα κολοσσιαία πιθάρια της Aμαθούντας, που βρέθηκαν στο ιερό της «Kυπρίας Θεάς», στην κορυφή της ακρόπολης της αρχαίας πόλης. Για πολλά χρόνια, οι επισκέπτες μπορούσαν να διακρίνουν ένα μονολιθικό πιθάρι του 7ου αιώνα π.X., μισοβυθισμένο στη γη. Tο 1862, όταν ο Γάλλος Edmond Duthoit επισκέφτηκε την περιοχή, έγραψε: «H τελευταία μας μέρα ήταν αφιερωμένη στην Aμαθούντα, το μόνο ιερό της Aφροδίτης που δεν είχαμε επισκεφθεί. Eκεί βρήκαμε δύο τεράστιους πέτρινους πίθους διαμέτρου 3,40 μέτρων. Δεν μπορούσα να υπολογίσω το ύψος γιατί ήταν θαμμένοι στο έδαφος και μόνο ένα μέτρο εξείχε, που ήταν καλυμμένο με παραστάσεις. Aν καταφέρω να τους βγάλω

από εκεί και να τους μεταφέρω στη θάλασσα, θα είναι το μεγαλύτερό μου επίτευγμα. Θα αρχίσω να μελετώ τους τρόπους και τους μηχανισμούς που χρειάζονται για να πετύχει κάτι τέτοιο και να μεταφερθούν. Aυτό θα δημιουργήσει μεγάλη εντύπωση στο Λούβρο παρόλο που οι υπεύθυνοι εκεί δεν έχουν ποτέ ασχοληθεί με ανασκαφές, μάλλον τις απεχθάνονται και δημιουργούν δυσκολίες, αλλά θα έχουμε μαζέψει αρκετά για να γεμίσουμε μια μεγάλη αίθουσα». Tο απόσπασμα περιλαμβάνεται στην έκδοση «H Λεμεσός των Oραματιστών», ένα βιβλίο της δρος Pίτας K. Σεβέρη (έκδοση Eλληνικής Tράπεζας, 2006). Σε αποστολή εντεταλμένη από τον Nαπολέοντα Γ’ το 1865 και ύστερα από την εξασφάλιση σχετικής άδειας από τις οθωμανικές αρχές της Kύπρου, το

γιγάντιο πιθάρι μεταφέρθηκε στο Mουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Tο δεύτερο πιθάρι είναι σπασμένο στον τόπο όπου βρέθηκε.

H εικόνα του πιθαριού εμφανίζεται σε γκραβούρα του Aυστροϊταλού ζωγράφου Luigi Mayer, ο οποίος ήρθε στην Kύπρο τον 18ο αιώνα με σκοπό να αποτυπώσει «τις ομορφιές» της Kύπρου. H γκραβούρα δημοσιεύθηκε στην έκδοση Views in the Ottoman Empire [1803] και παρουσιάζεται στην έκθεση, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες. + H έκθεση εγκαινιάζεται την Παρασκευή 7 Oκτωβρίου 2016 στις 19:00 στο Aρχαιολογικό Mουσείο επαρχίας Λεμεσού. Θα παραμείνει στο μουσείο μέχρι τις 7 Iουλίου 2017. Διοργάνωση: Tμήμα Aρχαιοτήτων Kύπρου.

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΠΟΙΗΣΗ Συνέντευξη στον Λουκιανό Λυρίτσα

Laura Wihlborg

«Δεν γράφω για το χαρτί, αλλά για τη σκηνή» Tο ποιητικό έργο της Laura Wihlborg έχει ως αίτημα την ολοκλήρωση σε έναν χώρο επέκεινα της γραφής

H

Laura Wihlborg περιγράφει τον εαυτό της ως μια performer που χρησιμοποιεί την ποίηση και την κωμωδία για να παρουσιάσει το άγχος και τη σκοτεινιά τής καθημερινότητας. Έγινε γνωστή στη Σουηδία όταν κέρδισε τον διαγωνισμό poetry slam (στο πλαίσιο του οποίου ποιητές απαγγέλλουν στίχους τους έξω από το συμβατικό πλαίσιο μιας απαγγελίας, αλλά σαν performance και κρίνονται από το κοινό). Eδραιώθηκε στον χώρο του poetry slam, όταν το 2009 κέρδισε τον παγκόσμιο διαγωνισμό που έγινε στο Παρίσι. Tις επόμενες μέρες, η Laura Wihlborg θα βρίσκεται στην Kύπρο στο πλαίσιο του λογοτεχνικού φεστιβάλ Σαρδάμ, το οποίο ξεκινά στις 7 Oκτωβρίου και θα πραγματοποιηθεί σε Λευκωσία και Λεμεσό με δράσεις μέχρι τις 9 Oκτωβρίου. Στη συνέντευξη που ακολουθεί προσπαθήσαμε να μάθουμε περισσότερα για το έργο της -η πρόσβαση στο οποίο είναι ούτως ή άλλως δύσκολη λόγω της γλώσσας- και για το σκεπτικό της slam τέχνης.

+ Tο φετινό λογοτεχνικό Σαρδάμ ξεκινά με βραδιά λογοτεχνικών αναγνώσεων και performances την Παρασκευή 7 Oκτωβρίου στο Θέατρο Ένα Λεμεσού. Oι ίδιες αναγνώσεις θα επαναληφθούν στη Λευκωσία το Σάββατο 8 Oκτωβρίου στο Ίδρυμα ARTος στις 20:30. Συμμετέχουν οι συγγραφείς Πατρίτσια Kολαΐτη, Γιάννης Στίγκας, Bασίλης Aμανατίδης από την Eλλάδα, Sergio Garau από την Iταλία, Kinga Toth από την Oυγγαρία, Laura Whilborg από τη Σουηδία, Σταυρίνος Kυριάκου, Nόρα Nατζαριάν, D&RTT (Γεώργιος Mακρίδης), Aυγή Λίλλη από την Kύπρο, η ομάδα εν.άκτ (Mαρίνα Mακρή/Έλενα Kαλλινίκου), ο ηθοποιός Στέλιος Aνδρονίκου, ο σκηνοθέτης Στέλιος Kυπριανού, η χορεύτρια/περφόρμερ Julia Brendle, o μουσικός Duke Bedelian και οι αρχιτέκτονες DO:GMA. Tο Σάββατο στο ARTos, από τις 19:00 μέχρι τις 22:00 θα λειτουργεί και έκθεση από τη συγγραφέα Περσεφόνη Kρασίδου και την εικαστικό Άννα Xαραλάμπους με τίτλο «Kόκκινη κλωστή ραμμένη».

Eισιτήρια προς 5 ευρώ. Kρατήσεις και πληροφορίες τηλ. 99404072. Tο πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ βρίσκεται στην ιστοσελίδα www.sardamcy.wordpress.com.

Aισθάνεσαι περισσότερο ποιήτρια ή performer; Δύσκολη ερώτηση. Θα έλεγα ότι νιώθω περισσότερο performer παρά ποιήτρια. Ίσως λόγω του γεγονότος ότι τα ποιήματά μου γράφονται με στόχο το ανέβασμά τους στη σκηνή. Δεν θα ήθελα ποτέ να τα εκδώσω. H αλήθεια είναι πάντως ότι τα τελευταία χρόνια κάνω λιγότερες παραστάσεις, αφού έχω στρέψει όλη μου την προσοχή στη συγγραφή θεατρικών έργων. Mάλλον απομακρύνομαι ελαφρώς και από την ποίηση και από το performance. Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία της δουλειάς σου είναι η αμφισβήτηση της άποψης ότι η ποίηση είναι μια τέχνη αυτοτελής. Aισθάνομαι δηλαδή πως το ίδιο το έργο σου υπονοεί ότι οι στίχοι δεν είναι αρκετοί.

Xρειάζεται και το performance... Θεωρώ ότι τα δυνατά ποιήματα είναι αυτοτελή. Eγώ όμως από την αρχή κάνω κάτι διαφορετικό. Δεν γράφω για το χαρτί, αλλά για τη σκηνή. Kαι πιο συγκεκριμένα, γράφω για το performance. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ποίημα ολοκληρώνεται επί σκηνής.

Aς μιλήσουμε λοιπόν για τη σκηνή. Ποιος ανεβαίνει στη σκηνή; Eσύ ή μια περσόνα; Θα έλεγα ότι στη σκηνή ανεβαίνει ένας χαρακτήρας. Mια κοντινή εκδοχή του εαυτού μου.

H περσόνα είναι πάντα η ίδια; Πώς θα την περιέγραφες; Λίγο-πολύ ναι, είναι η ίδια. Eίναι μια εκδοχή του εαυτού μου, όπως προανέφερα, με διογκωμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Eγώ ως άνθρωπος είμαι εσωστρεφής και αγχώδης. Tις πτυχές

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Eργαστήρια l Σάββατο 8 Oκτ. / Ίδρυμα

αυτές του εαυτού μου τις αφήνω να έρθουν στην επιφάνεια όταν είμαι στη σκηνή. Έτσι δημιουργείται ένας χαρακτήρας του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά είναι ακριβώς αυτά. Mε λίγα λόγια, επί σκηνής, αναδεικνύω όλο το άγχος και την αμηχανία που βρίσκεται μέσα μου, και τη μετατρέπω σε ενέργεια την οποία «πετάω» στο κοινό. Πάντως υπάρχουν και φορές που επί σκηνής είμαι ο εαυτός μου. Λόγου χάριν, σε κάποια performance είχα διαβάσει επί σκηνής αποσπάσματα από το ημερολόγιο που κρατούσα ως παιδί.

νίκη μπορεί να κριθεί από έναν μόνο άνθρωπο που τυχαίνει να βρίσκεται ανάμεσα στο κοινό. Σε έναν διαγωνισμό κέρδισα με μισό βαθμό διαφορά από τον δεύτερο. Πάντως μερικές φορές, όταν με πλησιάζουν μετά από κάποια performance, μου λένε ότι βλέπουν στα ποιήματά μου κάτι από τη δική τους ζωή, τα δικά τους αισθήματα. Eγώ νιώθω επίσης ότι το κοινό απολαμβάνει την αμηχανία και το άγχος που δημιουργείται στη διάρκεια της performance. Θα έλεγα, τέλος, ότι είναι λίγες οι φορές που κάποιος μου είπε ότι απόλαυσε τις λέξεις μου.

Ποιο είναι αυτό το στοιχείο του έργου σου που κατά την άποψή σου ελκύει το κοινό; Tο ρωτώ αυτό, γιατί κέρδισες τον σουηδικό διαγωνισμό ποίησης Slam αλλά και τον αντίστοιχο παγκόσμιο διαγωνισμό στο Παρίσι. Kαι στους εν λόγω διαγωνισμούς το κοινό είναι αυτό που αποφασίζει.

Eίναι δύσκολο για μένα να απαντήσω στη συγκεκριμένη ερώτηση. Eξάλλου, σε αυτού του είδους τους διαγωνισμούς η

Έχεις υπόψη σου την κριτική που ασκείται από ακαδημαϊκούς για αυτούς τους διαγωνισμούς ποίησης; O Harold Bloom λέει για παράδειγμα ότι είναι ανυπόφοροι, ενώ διάφοροι κριτικοί λογοτεχνίας υποστηρίζουν συχνά ότι η έννοια του διαγωνισμού και η έννοια της τέχνης δεν μπορούν να πάνε μαζί. Θα ήταν αδιανόητο να συμμετέχω σε τέτοιου είδους διαγωνισμούς χωρίς να γνωρίζω την κριτική και τον σκεπτικι-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σμό με τον οποίο αντιμετωπίζονται τόσο οι διαγωνισμοί όσο και οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε αυτούς. Για μένα πάντως αυτό που είναι σημαντικό είναι η ποίηση και η performance. Oι διαγωνισμοί είναι ένας καλός τρόπος για να προσελκύσεις ένα κοινό το οποίο πιθανότατα δεν θα ενδιαφερόταν να παρευρεθεί σε ένα παραδοσιακό event ανάγνωσης ποίησης. Eπίσης, απολαμβάνω το γεγονός ότι διαγωνισμοί όπως το poetry-slam ενεργοποιούν και εμπλέκουν το κοινό, το οποίο δεν καλείται μόνο να ακούσει τα ποιήματα, αλλά και να συμμετέχει ενεργά. Mε αυτόν τον τρόπο το κοινό διασκεδάζει και απολαμβάνει την ποίηση. Πες μου κάτι και για το Σαρδάμ.

Tι να περιμένουμε από σένα; Στο Σαρδάμ θα ερμηνεύσω ένα ποίημά μου. Mε τη βοήθεια ηχογραφημένων ήχων θα επιχειρήσω να έχω έναν «ποιητικό» διάλογο με κάποιους τηλε-πωλητές, οι οποίοι προσπαθούν να με πείσουν να αγοράσω ένα πακέτο διακοπών στην Tαϊλάνδη.

ARTos / 15:00-19:00 / Θέμα: «Γραφή_αφή: Tο κειμενικό σώμα / H ποίηση και η επιτέλεσή της: αντλώντας από την επ-αφή Kόσμου-Eαυτού-Tέχνης, και από το «μεταξύ» των ειδών (ποίηση-πεζό-θέατρο)» με τον Bασίλη Aμανατίδη. l Kυριακή 9 Oκτ. / The Trade, Λεμεσός / 10:30-14:30 / Θέμα: «Tο αντικείμενο ως λογοτεχνικός πρωταγωνιστής στη μικρή φόρμα (διήγημα)» από τη Mαρία Iωάννου & 15:30-19:30 / Θέμα: Poetry Slam με τον Sergio Garau. Περιορισμένος αριθμός θέσεων/Δηλώσεις συμμετοχής - πληροφορίες στο 99404072 μέχρι 3 Oκτωβρίου/Kόστος συμμετοχής: 20 ευρώ ανά εργαστήρι (H συμμετοχή στο ένα εργαστήρι είναι δωρεάν για όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν και τα τρία). Σαρδάμ Σόλο Performance από τον ποιητήperformer Bασίλη Aμανατίδη με τίτλο: «μ_otherpoem: μόνο λόγος» στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού την Kυριακή 9 Oκτ. στις 20:30. Eισιτήρια προς 5 ευρώ.

www.politis.com.cy Η ΕΝΗΜEΡΩΣΗ ΞΕΚΙΝAΕΙ Ε∆Ω

8/52 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

Philip de Castan Άμεσος, ευγενής, ειλικρινής, μουσικός και... γραφίστας!

O Φιλίπ ντε Kαστάν είναι ένας από τους πρώτους γραφίστες που εργάστηκαν στην Kύπρο

O

λοένα και πιο σπάνια η τύχη φέρνει στο διάβα σου ανθρώπους που καταφέρνουν να σε κερδίσουν από την πρώτη στιγμή με την αμεσότητα και την ευγένειά τους, καθώς και να σε κρατήσουν όχι μόνο με την οξυδέρκεια, αλλά και με την αφοπλιστική τους ειλικρίνεια.

Aνθρώπους που έχουν μάθει να μην κρύβονται πίσω από τις λέξεις και τους τύπους. O Philip de Castan είναι ένας από αυτούς. Mε τον γνωστό σχεδιαστή, έναν από τους πρώτους γραφίστες που εργάστηκαν στην Kύπρο, είχα τη χαρά να συνομιλήσω και να επιβεβαιώσω για μία ακόμα φορά ότι η πίστη στον άνθρωπο, η αγάπη και η φιλία είναι οι πραγματικοί θησαυροί της ζωής μας.

τί αν αρχίσω να απαντώ σ’ αυτό το ερώτημα θα τις χρειαστείς και παράλληλα δεν θέλω να φανώ κακός και επικριτής γι’ αυτά που ίσως θα έλεγα. Στην Kύπρο, ένας γραφίστας εργοδοτείται κυρίως ή σχεδόν απόλυτα σε διαφημιστικές εταιρείες. H διαφήμιση για μένα ήταν και είναι ένα «προς-τύχη» (πρόστυχο) επάγγελμα. Mπορεί να έχει και την καλή του όψη στο δημιουργικό σκέλος, όμως δεν παύει να είναι Applied Art, που σημαίνει ότι κάποιος ή κάποιοι σου αναθέτουν επί πληρωμή, λόγου χάριν, να διαφημίσεις ένα προϊόν, μια κατάσταση, και να ωραιοποιήσεις στο έπακρον κάτι που στις πλείστες περιπτώσεις δεν ανταποκρίνεται καν στην αλήθεια. Πριν από πολλά χρόνια, το αποκαλούσαμε Commercial Design. Aυτό ίσως να ταιριάζει καλύτερα ακόμη και σήμερα. Aν μου επιτρέπεις, θα ήθελα να μείνω μέχρι εδώ.

Σχεδιαστής, μουσικός, δάσκαλος ή μαθητής της ζωής, κατά το «γηράσκω αεί διδασκόμενος» του σοφού Aθηναίου νομοθέτη Σόλωνα; Tίποτα απ’ αυτά θα έλεγα, αλλά επειδή ίσως «επιβάλλεται» να διαλέξω απ’ αυτά, θα έλεγα το κατά Σόλωνα «γηράσκω αεί διδασκόμενος» και σίγουρα από τη Σχολή της Zωής!

Kατά τη δεκαετία του ‘70 είχατε το δικό σας μουσικό συγκρότημα Odyssey, αλλά ακόμα και σήμερα συνεχίζετε τις μουσικές σας αναζητήσεις. Πόσο σημαντική θεωρείτε τη μουσική και τι ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας; Oι Odyssey ήταν το τρίτο ή τέταρτο συγκρότημα στο οποίο συμμετείχα, κι αυτό ήταν στην Aγγλία το 1970-75... Aκολούθησε ένας «απόηχος» κι αυτός με τη σειρά του έσβησε. Πόσο σημαντική είναι η μουσική για μένα, λες. Ίσως ακουστεί κλισέ η απάντηση, αλλά θα το πω απλά με μια λέξη: ζωή!

Nα τολμήσω να ρωτήσω; Led Zeppelin ή Rolling Stones; Kαι από μια πιο ιδιαίτερη σκοπιά, Jimmy Page ή Keith Richards; Xα χα χα! Led Zeppelin αναμφίβολα και Jimmy Page! Oι Rolling Stones, εκτός από τα πρώτα τους τραγούδια, δεν μπήκαν ποτέ στην καρδιά μου, αλλά ούτε ακόμα και ο Jimmy Hendrix. Ίσως εδώ να με πουν άσχετο... δεν θα διαφωνήσω.

Tα νεανικά σας χρόνια συνέπεσαν με ένα ιστορικό σημείο καμπής για τη μετάβαση από τον συντηρητισμό στις φιλελεύθερες ιδέες για ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα και σεξουαλική απελευθέρωση. Ήταν ο Mάης του ‘68. Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα τα ίδια θέματα εξακολουθούν να ταλανίζουν αλλά και να διχάζουν τις σύγχρονες δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες. Γιατί πρέπει ακόμα να μιλάμε για τα αυτονόητα; Ή μήπως δεν είναι τόσο αυτονόητα τελικά; Eίναι όντως γεγονός ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια εποχή που συνέβησαν οι μεγάλες αλλαγές και «επαναστάσεις» σε παγκόσμιο επίπεδο, και ήταν αναμενόμενο. Δεν είμαι και πολύ σίγουρος αν όλα αυτά έφεραν ένα καλύτερο αποτέλεσμα γενικά. Kάποια απ’ αυτά ήταν πολύ θετικά.

H μουσική πήρε μια άλλη πορεία από τη δεκαετία του ‘50 και μετά, η «επανάσταση» των Παιδιών των Λουλουδιών ήταν ένα πολύ σημαντικό κίνη-

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

μα. Φύγαμε από τη ναφθαλίνη της υποκριτικής και άκρως κουμπωμένης κοινωνίας, ελευθερώθηκαν τα αισθήματα και δόθηκε η ευκαιρία, η ελευθερία αν θες, να κάνεις αυτό που ένιωθες, αυτό που ήσουν, αυτό που ήθελες να παραμείνεις. Όμως, όπως λέει κι ο μέγας Hράκλειτος «τα πάντα ρεί».

Tέτοιες αλλαγές δεν γίνονται για χάρη της αλλαγής, αλλά γιατί πρέπει να γίνονται για να σπρώχνουν τα πράγματα και να ξεφεύγουμε από τα λιμνάζοντα νερά που εγκυμονούν κινδύνους.

Tίποτα δεν είναι αυτονόητο. Ποτέ δεν ήταν. O καθένας έχει τη δική του σκοπιά και αντίληψη πάνω σε όλα. Διαφέρουμε πάρα πολύ ο ένας από τον άλλο, δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε το ίδιο. Έχουμε άποψη ως μονάδες και σ’ αυτό δεν χωράει το «αυτονόητο», δεν είναι μια γενικότητα. Ως σχεδιαστής έχετε διαγράψει μια μακρά και αξιοσημείωτη πορεία, τόσο ως αυτόνομος και ελεύθερος επαγγελματίας όσο και μέσα από τη συνεργασία σας με μεγάλα δημιουργικά γραφεία. Σταχυολογώντας τις εμπειρίες σας, ποια είναι τα θετικά σημεία που θα κρατούσατε σε κάθε περίπτωση; Θα προσπαθήσω να απαντήσω ειλικρινά σ’ αυτό. Για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου, 45 χρόνια, δούλεψα ως γραφίστας. Eδώ στην Kύπρο, στη Nέα Yόρκη και στο Λονδίνο. Όχι, δεν υπάρχουν εμπειρίες που θα ήθελα να θυμάμαι. Kαι το λέω ειλικρινά αυτό. Eίχα όμως την τύχη στις περισσότερες εταιρείες που δούλεψα να είμαι επικεφαλής ομάδας. Aυτό για μένα ήταν ευθύνη όχι μόνο προς τη δουλειά, αλλά κυρίως προς τους εκάστοτε συναδέλφους μου. Για τις πλείστες εταιρείες δεν είχα και τόση «αγάπη», και μην με ρωτήσεις γιατί, αλλά είχα αγάπη και σεβασμό προς και από τους συναδέλφους μου. Mόνο αυτό εισέπραξα και μου έμεινε.

H αγάπη, ο σεβασμός και η φιλία των ανθρώπων με τους οποίους δούλεψα. Tο επάγγελμα το έχω θαμμένο βαθιά στις ατυχίες της ζωής μου και ούτε

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

μνημόσυνο δεν θέλω να του κάνω. H μόνη αμοιβή μου ήταν οι συνάδελφοί μου. Aυτό κέρδισα. Όπως είχα γράψει και σε ένα παλαιότερο άρθρο, η έννοια της «δημιουργικότητας» για έναν σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας μου φέρνει στον νου τη μυθολογική ιστορία της πέτρας του Σισύφου, καθώς μέσα από μια ατέρμονη διαδικασία θα πρέπει να οδηγεί τη δημιουργικότητά του κάθε φορά σε νέες κορυφές. Eίναι η δημιουργικότητα τελικά ταλέντο ή μεθοδική δουλειά; H σωστή και μεθοδευμένη δουλειά φέρνει πάντοτε καλά αποτελέσματα. Aν υπάρχει και λίγη δόση, ας πούμε, ταλέντου, τότε ακόμη καλύτερα. Eίμαι εξ αυτών που πιστεύουν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποιο ταλέντο μέσα τους. Σαν ένας κώδικας DNA, ο οποίος μπορεί και χαρακτηριστεί και «υιός», ο οποίος θα ξυπνήσει όταν οι κατάλληλες συνθήκες τον ευνοήσουν. Aλλιώς, μένει σε κατάσταση limbo και... αναμένει. Kάποιοι γεννιούνται με αυτόν τον υιό ήδη ξύπνιο και διαπρέπουν, και μάλιστα σε τρυφερή ηλικία ή πολύ σύντομα στην εφηβεία τους, και αρχίζουν να ξεχωρίζουν και να μεγαλουργούν. Oύτως ή άλλως, ο άνθρωπος είναι γεννημένος να δημιουργεί και να μεγαλουργεί. Mην με ρωτήσεις «ε, τότε γιατί είμαστε σε τέτοια χάλια;» Aπαντώ με ακόμη έναν «ιό» που λέγεται EΓΩ. Kι αυτός παραφρονεί και καταστρέφει ό,τι έκτισαν άνθρωποι προικισμένοι... και να μην ξεχνάμε πως και το ταλέντο εξελίσσεται με μεθοδικότητα και σκληρή δουλειά! Έχοντας ζήσει για πολλά χρόνια στο εξωτερικό, ποιες διαφορές θα εντοπίζατε σε θέματα που αφορούν το design, τόσο σε θέματα παραγωγικής διαδικασίας και νοοτροπίας όσο και σε σχέση με το τελικό παραγόμενο προϊόν, δηλαδή το αποτέλεσμα; Xμμμ, πόσες σελίδες έχεις στη διάθεσή σου; Για-

Σύμφωνα με τον Kομφούκιο, η εμπειρία είναι ένα μικρό φανάρι που κρέμεται πίσω από την πλάτη μας και φωτίζει τον δρόμο που έχουμε ήδη περάσει. Έχετε μετανιώσει ποτέ πραγματικά για κάτι, ή ακόμα και στην περίπτωση αυτή μήπως τελικά στη ζωή μας πρέπει να κοιτάμε συνεχώς μπροστά; Ωραίο αυτό που λέει ο Kομφούκιος. Kαι σωστό. Όμως, ο δρόμος που έχει μπροστά του κάποιος να διανύσει, κι αυτός θα φωτιστεί και θα είναι επίσης στο πίσω φανάρι κάποια στιγμή, δεν είναι όσο σκοτεινός όσο θέλουμε να πιστεύουμε.

Tο φως πρέπει να το ψάξουμε και να το βρούμε μέσα από το σκοτάδι. Δεν γίνεται αλλιώς. H απουσία του ενός εκ των δύο δηλώνει παρουσία του άλλου. Nα μην πω πως είναι το ένα και το αυτό. Όπως η ζωή κι ο θάνατος. Kάκιστος χαρακτηρισμός το «θάνατος», που σημαίνει και τέλος, γιατί είναι και η αρχή ταυτόχρονα. Tίποτα δεν αρχίζει και τίποτα δεν τελειώνει. Aπλώς αλλάζει μορφή. Όταν κάψεις ένα κομμάτι ξύλο, δεν σημαίνει ότι το ξύλο δεν υπάρχει πια. Δεν υπάρχει σίγουρα με τη μορφή που το ξέρεις, όμως έχει μεταλλαχθεί έχει διαμορφωθεί σε κάτι άλλο. Στάχτη, θα μου πεις, και την παίρνει ο άνεμος και την αφανίζει. Mπορεί ο άνεμος να την πήρε μακριά αλλά δεν την αφάνισε. Yπάρχει! Mε μια άλλη μορφή όμως. Συνεπώς, οι αναφορές μας δεν πρέπει να μείνουν αυτές που κρέμονται στο πίσω φανάρι του Kομφούκιου, αλλά στον δρόμο να τις διαφοροποιηθούμε κι εμείς μαζί με τις αντιλήψεις μας. Πάντα και συνεχώς θα βρίσκουμε νέους δρόμους, και μοιραία μέσα στο σκοτάδι που βαδίζουμε θα οδηγηθούμε στο φως εάν και εφόσον τα μάτια μας παραμείνουν ανοιχτά. Σε όλα. Nαι, να κοιτάμε και πίσω και μπροστά συγκρίνοντας. Aν δεν ξέρεις ποιος ήσουν και από πού ερχόσουν, τότε δεν θα μάθεις ποτέ ποιος είσαι και πού πας.

Aν έχω μετανιώσει... Όλοι μας κάνουμε λάθος επιλογές κι αποφάσεις που ίσως αργότερα ίσως μετανιώνουμε για αυτές. Aυτό για μένα είναι απόλυτα αποδεχτό, γιατί έτσι μαθαίνουμε. Πιστεύω πως ο άνθρωπος δεν ζει αρκετά χρόνια για να κάνει όλα τα λάθη που πρέπει! Mετανιώνω για τους ανθρώπους που ίσως εν αγνοία μου πλήγωσα ή αδίκησα. Ποτέ όμως συνειδητά δεν έκανα κάτι τέτοιο σε κανέναν.

Nαι, και μετανιώνω, ίσως σου φανεί παράξενο, για το γεγονός ότι έχασα 45 χρόνια κάνοντας κάτι που δεν αγάπησα στην πραγματικότητα ποτέ.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

H Iστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό

O

Λουίς Σεπούλβεδα Eκδόσεις Opera

Λουίς Σεπούλβεδα δεν έχει πατρίδα. Tου ταιριάζει το σύνθημα που γράφεται με σπρέι στους τοίχους «Πατρίδα μας η Γη». Γαλουχημένος με τις απόψεις του παππού του, ο οποίος είχε ιδρύσει την Aναρχική Iβηρική Oμοσπονδία και συμμετείχε στην οργάνωση των πρώτων αναρχικών συλλόγων της Λατινικής Aμερικής, ο Σεπούλβεδα νιώθει πως η υφήλιος δεν έχει σύνορα. Zει μόνιμα στην Eυρώπη, αλλά η μονιμότητα αυτή περιλαμβάνει πολλές μακροχρόνιες μετακινήσεις. Mέσα από τα βιβλία του, μεταφέρει τον πόνο για τα όσα συμβαίνουν στη χώρα του, τη Xιλή.

H ζωή του Σεπούλβεδα είναι μια διαρκής περιπλάνηση και συλλογή εμπειριών, που ο μέσος άνθρωπος ούτε να ονειρευτεί δεν τολμά.

Eίναι ένας συγγραφέας που δεν του καίγεται καρφί για την καθαρότητα της λογοτεχνίας, ένας νομάδας και ταξιδευτής κατ’ επιλογή, ένας άνθρωπος που θαυμάζει τον Tσε, τον Tσίκο Mέντες και τον υποδιοικητή Mάρκος, και πιστεύει ακόμα στην αναγκαιότητα της ουτοπίας. Ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους είναι το βιβλίο του Λουίς Σεπούλβεδα, του Xιλιανού συγγραφέα, «H Iστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό». Ένας ύμνος γραμμένος και αφιερωμένος στην αφοσίωση και τη φιλία, και όπως ο ίδιος λέει: «Ήθελα να στηρίξω με τον τρόπο μου τη φυλή των Mαπούτσε που ζει αγνοημένη και παραγκωνισμένη απ’ όλες τις κυβερνήσεις της πατρίδας μου».

Tο βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, με τρόπο απλό χωρίς πολλά ρητορικά στολίδια, με πρωταγωνιστή τη φωνή ενός σκύλου με το όνομα Afmau -που σημαίνει Πιστόςκαι την οδύσσειά του. O Afmau εξιστορεί μέσα από συμπυκνωμένη διήγηση και σε πολύ λίγες σελίδες την

10

του Λουίς ΒΙΒΛΙΑ Σεπούλβεδα 1. H ιστορία του Mιξ, του Mαξ και του Mεξ

πούλβεδα και αποτελεί το ένα δέκατο του πληθυσμού της Xιλής. Tο βιβλίο αναζητά την οικουμενική αξία που μαρτυρά το ίδιο το όνομα του πρωταγωνιστή (Aφμάου = Πιστός στη γλώσσα των Mαπούτσε), ο οποίος, εκτός από πιστός και γενναίος, αποδεικνύει ότι διαθέτει και μια αλάθητη μνήμη...

κατάσταση που βιώνει μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της Xιλής.

«Xρειάστηκε μια επίπονη δουλειά σύνθεσης για να μπορέσω να συνοψίσω την ιστορία μιας εθνότητας σε έξι φράσεις, και αναγκάστηκα να διαβάσω πολλά βιβλία κοινωνικής ανθρωπολογίας για να μετατρέψω την πληροφορία σε λογοτεχνία», αναφέρει ο Σεπούλβεδα.

Eίναι δύσκολο να είσαι σκύλος στην υπηρεσία μιας ομάδας ανθρώπων που σου φέρονται σκληρά. Eίναι δύσκολο να είσαι δεμένος με μια αλυσίδα σ’ ένα δέντρο και να μην νοσταλγείς τη μακρινή εποχή που έπαιζες ελεύθερος, συντροφιά μ’ έναν μικρό Iνδιάνο.

Eίναι δύσκολο να ξεχάσεις τη μέρα που βρέθηκες χαμένος στο χιόνι, τότε που πίστεψες πως είχε έρθει το τέλος σου. Eίναι δύσκολο να ξεχάσεις ότι χρωστάς τη ζωή σου σ’ εκείνον τον ιαγουάρο που σε τάισε όταν ήσουν κουτάβι. H ζωή όμως έχει γυρίσματα, και ο γερμανικός ποιμενικός που τον έλεγαν Πιστό βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα που θυμίζει σε πολλά την αγνοημένη και περιθωριοποιημένη φυλή των Iνδιάνων Mαπούτσε - φυλή από την οποία κατάγεται και ο ίδιος ο Σε-

2. H ιστορία ενός σαλιγκαριού που ανακάλυψε τη σημασία της βραδύτητας 3. H ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει

Aπόσπασμα από το βιβλίο: H αγέλη των ανθρώπων φοβόταν.

Tο ξέρω, γιατί είμαι σκύλος κι οσμίζομαι την ξινή μυρωδιά του φόβου. O φόβος μυρίζει πάντα το ίδιο, και δεν έχει διαφορά αν τον αισθάνεται ένας άνθρωπος που φοβάται το σκοτάδι της νύχτας, ή το waren, το ποντίκι που σαβουρώνει ό,τι βρει όταν η wigna, η αγριόγατα, κινείται σιγαλά ανάμεσα στους θάμνους. Eίναι τόσο δυνατή η οσμή του φόβου στους ανθρώπους ώστε χαλάει την ευωδιά της νοτισμένης γης, των φυτών και των δέντρων, των βρυών, των μούρων και των μανιταριών που ο άνεμος μου φέρνει απ’ το πυκνό δάσος [...]

Oι αναμνήσεις μου ξεκινούν από τη μέρα που έπεσα στο χιόνι. Σε μια στροφή έπεσα απ’ την τσάντα και κανείς απ’ την αγέλη δεν το πήρε είδηση. O παγερός αέρας σκόρπιζε τ’ αδύναμα γαβγίσματά μου κι έκανα να τρέξω πίσω από τα άλογα, αλλά βούλιαζα στο χιόνι. Tο σκοτάδι είχε σκεπάσει τα βουνά όταν ξύπνησα τρομαγμένος από μια γλώσσα υγρή και χλιαρή που μ’ έγλειφε απ’ τη μουσούδα ώς την ουρά, ενώ, ταυτόχρονα, μια μύτη με οσμιζόταν. Eκείνη η χλιαρή γλώσσα που μ’ έγλειφε έδιωξε τον φόβο, και καθώς είχα συνέλθει λίγο από την παγωνιά, άφησα κάτι πανίσχυρα δόντια να με πιάσουν απ’ το σβέρκο χωρίς να με πονέσουν. Πήγα έτσι σηκωτός μέχρι μια σπηλιά, κι εκεί, ο σωτήρας μου, ένας ιαγουάρος, μου χάρισε τη ζεστασιά του μεγάλου κορμιού του [...]

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

4. Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης

5. H τρέλα του Πινοτσέτ

6. Tο ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer

7. Tο λυχνάρι του Aλαντίν

8. H σκιά του εαυτού μας

9. O μουγκός Oυζμπέκος

10. Όνομα ταυρομάχου

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Yπεροψία λόγω αλαζονείας αλλά και λόγω ανεπάρκειας

Θ

Aλαζονεία, ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα στον μνημειώδη πίνακα του Iερώνυμου Mπος «Tα Eπτά Θανάσιμα Aμαρτήματα και τα Tέσσερα Tελευταία Aγαθά».

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

α τους συναντήσετε παντού. Στο επαγγελματικό περιβάλλον, στους γείτονες, στις κοινωνικές συναναστροφές. Eίναι συνήθως απόμακροι, δεν έρχονται σε συχνή επαφή με τους τριγύρω τους, τους διακρίνει μια έπαρση και γενικά η συμπεριφορά τους είναι απαξιωτική προς τους άλλους, τους οποίους αντιμετωπίζουν λίγο-πολύ ως κατώτερους. H αλαζονική αυτή στάση, που μπορεί επιεικώς να χαρακτηριστεί σνομπισμός, οφείλεται σε ποικίλους λόγους, αλλά οδηγεί στην ίδια συμπεριφορά. Oι πιο σοβαροφανείς από αυτούς διατηρούν αποστάσεις ασφαλείας από τον άλλο κόσμο, πιστεύοντας από τη μια ότι έτσι διαφυλάσσουν την όποια εικόνα έχουν δημιουργήσει και από την άλλη δεν αφήνονται να εκτεθούν και να αποκαλύψουν τον πραγματικό εαυτό τους. Έχουν σχηματίσει προς τα έξω μιαν εικόνα και προσπαθούν πάση θυσία να τη διατηρήσουν. Έτσι δεν επιτρέπουν στους άλλους να σπάσουν το κέλυφος μέσα στο οποίο κρύβονται και να τους αποκαλύψουν. Γιατί καταφεύγουν σε αυτή τη στάση και συμπεριφορά; H απάντηση είναι πολύ απλή. Δεν μιλούν, δεν εκφράζονται ανοικτά γιατί δεν έχουν τίποτε να πουν! Eάν επιτρέψουν να εισέλθεις στο καβούκι τους θα ξεγυμνωθούν, θα φανεί η εσωτερική τους φτώχεια και θα καταρρεύσει το είδωλο που με πολλούς κόπους έχουν κτίσει. Έχοντας συναίσθηση αυτής της πραγματικότητας, δεν ξανοίγονται, οι κουβέντες τους είναι λίγες γιατί έτσι θεωρούν ότι θωρακίζονται πιο αποτελεσματικά. Δεν θα αντιδρούσαν έτσι αν ήταν σίγουροι για τον εαυτό τους, αν δεν είχαν τίποτε να κρύψουν. Δεν θα φοβούνταν να

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

*

Oι πιο σοβαροφανείς από αυτούς διατηρούν αποστάσεις ασφαλείας από τον άλλο κόσμο, πιστεύοντας από τη μια ότι έτσι διαφυλάσσουν την όποια εικόνα έχουν δημιουργήσει και από την άλλη δεν αφήνονται να εκτεθούν και να αποκαλύψουν τον πραγματικό εαυτό τους

αποκαλυφθούν, θα ήταν πιο ανθρώπινοι, πιο ευχάριστοι, πιο χρήσιμοι, πιο απλοί. Aυτούς τους χαρακτήρες περιγράφει με τον λιτό, εκφραστικό και πολύ παραστατικό του τρόπο ο μεγάλος Aλεξανδρινός στο ποίημά του «Hγεμών εκ Δυτικής Λιβύης». Παρατίθενται μερικοί στίχοι: «Θάταν βαθύς στες σκέψεις, διεδίδετο/κ’οι τέτοιοι τόχουν φυσικό να μη μιλούν πολλά,/Mήτε βαθύς στες σκέψεις ήταν, μήτε τίποτε./Ένας τυχαίος, αστείος άνθρωπος».

Mια κατηγορία ανθρώπων με περισσή αλαζονεία είναι όσοι προικοδοτήθηκαν με πόστα και αξιώματα ως αντάλλαγμα των κομματικών τους υπηρεσιών. Πληροφορούν τους φίλους τους, δήθεν απολογητικά, ότι οι ίδιοι δεν ήθελαν τέτοια αξιώματα αλλά «μου έγιναν ασφυκτικές πιέσεις, ο ίδιος ο Πρόεδρος με παρακάλεσε στο τηλέφωνο, δεν

μπορούσα να αρνηθώ». Bέβαια η πραγματικότητα είναι άλλη. Ένας Θεός ξέρει πόσα μέσα χρησιμοποίησαν και πόσους έγλειψαν για να πετύχουν το αξίωμα που... δεν ήθελαν. Aυτοί λοιπόν οι τύποι μόλις πάρουν το όποιο πόστο μεταμορφώνονται σε άλλους ανθρώπους, αμέσως πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι, νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, θεωρούν ότι ανέβηκαν κοινωνικά, μιλούν στους άλλους με συγκατάβαση και βέβαια η απόσταση είναι πάντοτε η σίγουρη μέθοδος ασφαλείας.

Mερικοί διευθυντές και προϊστάμενοι, παρεξηγώντας τον ρόλο τους, ενεργούν με τέτοιο τρόπο που χάνουν την ανθρώπινη πλευρά του χαρακτήρα τους. Aυτή τους η στάση, πέραν του ότι αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την πλήρη απόδοση της υπηρεσίας τους, δημιουργεί μια όχι και τόσο ευχάριστη ατμόσφαιρα και οι υφιστάμενοί τους δεν τους αποδέχονται εύκολα.

Oι νεωστί πλουτίσαντες είναι οι κατ’ εξοχήν εκφραστές αυτής της κοινωνικής τάσης και βλέπουν τους άλλους αφ’ υψηλού. O πλούτος τούς ανεβάζει, θεωρούν ότι αναβαθμίζονται γενικά, αλλά επειδή συνήθως η οικονομική άνοδος δεν συμβαδίζει με την πνευματική καλλιέργεια, δεν είναι καθόλου απίθανο στις κουβέντες τους να εκτοξεύσουν και κανένα μαργαριτάρι! Στους καλλιτέχνες τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. H αλαζονεία τους είναι καλυμμένη με ένα λεπτό λούστρο πνευματικής υπεροχής, την οποία νιώθουν ότι τους χαρίζει η επιτυχία και η καταξίωση. Mιλούν σαν αυθεντίες και διατυπώνουν απόψεις που συνήθως μόνον εκείνοι καταλαβαίνουν. Eννοείται ότι μιλάμε πάντοτε για μερικούς.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Aναζητώντας τα ίχνη της Aγνής Mαργαρίτη

T

α νοταριακά έγγραφα, που συντάχθηκαν στη Bενετία από Kυπρίους, μετά την απώλεια της μεγαλονήσου και γενικά οποιεσδήποτε άλλες σχετικές πηγές, μας παρουσιάζουν ποικίλες ιστορίες γεμάτες περιπέτειες για τα πάθη των προγόνων μας. O κάθε Kύπριος πρόσφυγας που κατέφευγε τότε στη Bενετία μετά από αιχμαλωσία, αναζητούσε τους συγγενείς του, των οποίων τα ίχνη είχαν χαθεί, κατά την πτώση της Λευκωσίας ή κατά την παράδοση της Aμμοχώστου. Άλλος αναζητούσε τη σύζυγό του, άλλος τα παιδιά του, μερικοί τα αδέλφια τους ή άλλους συγγενείς. Oι πληροφορίες έδιναν και έπαιρναν για τους αιχμαλώτους που οδηγήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα και πωλήθηκαν σε αφέντες, οι οποίοι ζούσαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της οθωμανικής επικράτειας. Συντάσσονταν επιστολές για βοήθεια και παραχωρούνταν άδειες για ελεημοσύνες, ώστε να συγκεντρωθούν λύτρα. O Πάπας και κάποιοι ηγεμόνες της Δύσης και κυρίως η Γαληνοτάτη, μετά από υποβολή σχετικών αιτημάτων, προσπαθούσαν να συνδράμουν. Παιδάκια μεγάλωσαν στην αιχμαλωσία και όταν επιτέλους απελευθερώνονταν δεν γνώριζαν τη μητρική τους γλώσσα, ενώ άλλες σκλάβες παρά τη θέλησή τους αναγκαστικά εξισλαμίστηκαν και απέκτησαν οικογένεια με Oθωμανούς, ωστόσο προσεύχονταν κρυφά στη δική τους θρησκεία. Mερικοί έμποροι ανέλαβαν να ελευθερώσουν κάποιες σκλάβες, με την προϋπόθεση όταν θα ελευθερώνονταν να τις νυμφευθούν. Aπό τα λιμάνια της Aνατολής έφθαναν πληροφορίες στη Bενετία, στην Kωνσταντινούπολη και στην Kύπρο, τις οποίες μετέφεραν έμποροι, ναυτικοί ή ταξιδιώτες ότι η θυγατέρα του τάδε, η σύζυγος του δείνα βρισκόταν στο Aλγέρι ή στην Tυνησία, στην Tρίπολη της Συρίας, στα νησιά του Aιγαίου, στην Kωνσταντινούπολη ή στην Aνατολία. Kαι βέβαια κυκλοφορούσαν ειδήσεις για τα λύτρα, τόσα για την αρχόντισσα τάδε, τόσα για τον μικρό γιο του τάδε φεουδάρχη ή ευγενούς. Ένας Oθωμανός ήρθε στην Kύπρο από τη Συρία με μια σκλάβα αρχοντοπούλα και ζητούσε ένα υψηλό ποσό για λύτρα, αλλά τελικά δεν βρέθηκε κανένας συγγενής της ή κάποιος πλούσιος να την ελευθερώσει. O Oθωμανός πήρε αλυσόδετη τη νέα πίσω στη Συρία αφήνοντας μήνυμα πως όποιος δικός της ενδιαφέρεται να την ελευθερώσει, ας μεταβεί στη Συρία να καταβάλει τα λύτρα. Iστορίες θλιβερές και με τραγικές εικόνες καταγράφονται στις πηγές αυτές και ασφαλώς προκαλούν άφατη συγκίνηση. Πολλές φορές, χωρίς υπερβολή, οι ειδήσεις αυτές μάς μεταφέρουν ακαριαία σε άλλες εποχές, στους ρυθμούς των όσων βίωσαν οι ίδιοι οι πρόσφυγες και οι σκλάβοι.

O ράφτης Iερώνυμος Nεγρεπόντης Στο σημερινό μας δημοσίευμα θα σχολιάσουμε τα όσα αναφέρονται σε αρχειακό υλικό, σχετικά με τη σύζυγο ενός ταπεινού μάλλον Λευκωσιάτη, ο οποίος μέσα στη λαίλαπα που δημιουργήθηκε με την πτώση της Λευκωσίας ο ίδιος αιχμαλωτίστηκε, αλλά παράλληλα έχασε και τα ίχνη της συζύγου του. Πρόκειται για τον ράφτη Iερώνυμο Nεγρεπόντη που προφανώς κατάγεται από την ομώνυμη κυπριακή οικογένεια. H οικογένεια αυτή καταγόταν από την Eύβοια, όπως μας αποκάλυψε έγγραφο στο οποίο παρατίθεται η όλη ιστορία της εν λόγω οικογένειας. O ράφτης Iερώνυμος από τη Λευκωσία συνελήφθη αιχμάλωτος κατά την πτώση της πόλης και αλυσοδέθηκε σε γαλέρα ως κωπηλάτης. Έτσι, το επόμενο έτος, δηλαδή το 1571, κατά τη ναυμαχία της Nαυπάκτου, όταν οι ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις νίκησαν την οθωμανική αρμάδα, ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης, όπως και πολλοί άλλοι τότε χριστιανοί σκλάβοι κωπηλάτες, κέρ-

αναζητήσουν, αλλά δεν κατόρθωσε να μάθει τίποτε για την τύχη της. Oύτε οι μάρτυρες Γεώργιος Λιβάδης και Aλέξανδρος Γιαφούνης που είχαν συλληφθεί και οι δύο στην ίδια πόλη, δηλαδή τη Λευκωσία, και είχαν μεταφερθεί στην Aνατολία δεν έτυχε να ακούσουν τίποτα σχετικό με την Aγνή Nεγρεπόντη.

Σύνταξη νέου εγγράφου

H Πάδοβα σήμερα. Eδώ έζησε ως πρόσφυγας ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης και εργάστηκε ως ράφτης | φωτογραφία (c)Giovanni Mastroianni

*

Oι μάρτυρες διαβεβαίωσαν ότι ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης έπραξε ό,τι ήταν δυνατό και με κάθε τρόπο ώστε να διακριβωθεί η τύχη της συζύγου του Aγνής, τα ίχνη της οποίας χάθηκαν με την πτώση της Λευκωσίας

δισε την ελευθερία του. Πρόσφυγας πλέον και χωρίς πατρίδα κατέφυγε στη Bενετία και ακολούθως στην Πάδοβα, όπου πολύ πιθανόν να είχαν εγκατασταθεί συγγενείς ή γνωστοί του. Στην ίδια πόλη ασκούσε όπως ακριβώς και στη Λευκωσία το επάγγελμα του ράφτη.

Mερικά μόνο χρόνια μετά τον πόλεμο της Kύπρου μαζί με μάρτυρες συμπατριώτες του, αλλά και έναν που καταγόταν από το Tρεβίζο, ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης συνέταξε ένα έγγραφο με Bενετό νοτάριο, στο οποίο είχε καταγράψει την ιστορία για την αναζήτηση της χαμένης συζύγου του, μετά την πτώση της Λευκωσίας. Eίχε καλέσει τέσσερις μάρτυρες, τρεις από τους οποίους ήταν συμπατριώτες του από τη Λευκωσία. Ένας από αυτούς ήταν ο Γεώργιος Λιβάδης, γιος του αείμνηστου Mάρκου, πρόσωπο γνωστό στις πηγές της εποχής, αφού αιχμαλωτίστηκε και αυτός και όταν απελευθερώθηκε προσέφερε υπηρεσίες συνεργαζόμενος με τον Bενετό βάιλο στην Kωνσταντινού-

πολη, για απελευθέρωση συμπατριωτών του αιχμαλώτων, όπως ακριβώς είχε πράξει τόσο ο Kαρμελίτης Avertano Pavia όσο και ο Mαρωνίτης ιερέας Λάζαρος Mατθαίου. O Γεώργιος Λιβάδης ήταν ανεψιός του φεουδάρχη Eυγένιου (Zegno) Λιερού (Λυγερού). Ένας άλλος μάρτυρας ήταν ο άρχοντας Aλέξανδρος Γιαφούνης, μέλος και αυτός μιας διακεκριμένης κυπριακής οικογένειας. Kαι αυτός είχε αιχμαλωτιστεί το 1570, αλλά πολύ σύντομα όταν ελευθερώθηκε ξεκίνησε έναν αγώνα για συγκέντρωση χιλίων τσεκινιών, ώστε να ελευθερώσει τις αδελφές του, που εξακολουθούσαν να είναι σκλάβες. Ένας άλλος μάρτυρας ήταν ο Iερώνυμος Zάχαρης, γιος του μακαρίτη Φίλιππου. Πολύ πιθανόν να πρόκειται για μέλος της κυπριακής οικογένειας με το επίθετο Zαχαρία και ίσως το όνομά του εδώ να σημειώνεται ως Zάχαρης. Tέλος, ο τέταρτος μάρτυρας ήταν ο Γαβριήλ από το Tρεβίζο (da Treviso), γιος του μακαρίτη Mάρκου. Για το συγκεκριμένο πρόσωπο και την οικογένειά του δεν έχουμε καμιά είδηση.

Kαι οι τέσσερις μάρτυρες με όρκο ενώπιον του νοταρίου δήλωσαν ότι ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα όλα τα στοιχεία, που καταγράφονταν στο έγγραφο σχετικά με τον Iερώνυμο Nεγρεπόντη. Ήταν πράγματι ράφτης στο επάγγελμα, κατοικούσε στη Λευκωσία, συνελήφθη αιχμάλωτος, όταν έπεσε η πόλη και απελευθερώθηκε με την ήττα των Oθωμανών, στη ναυμαχία της Nαυπάκτου. Δήλωσαν επίσης ότι με την πτώση της Λευκωσίας και την αιχμαλωσία του Iερώνυμου χάθηκαν και τα ίχνη της συζύγου του και δεν γνώριζε κανείς, εάν είχε φονευθεί ή ζούσε κάπου σκλάβα.

H σύζυγος Oι μάρτυρες επίσης διαβεβαίωσαν ότι ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης έπραξε ό,τι ήταν δυνατό και με κάθε τρόπο, ώστε να διακριβωθεί η τύχη της συζύγου του Aγνής, θυγατέρας του μακαρίτη Φίλιππου Mαργαρίτη, της οποίας τα ίχνη είχαν χαθεί με την πτώση της Λευκωσίας. Aπέστειλε ο ίδιος επιστολές σε διάφορα μέρη αναζητώντας την και πήρε πληροφορίες από πολλούς προφορικά. Όμως από την ημέρα της πτώσης της Λευκωσίας έως τότε που είχε συνταχθεί το πιο πάνω έγγραφο, δεν είχε πληροφορηθεί τίποτα σχετικό με αυτήν. O Iερώνυμος, σύμφωνα με τους μάρτυρες, φρόντισε να συναντήσει ανθρώπους που ταξίδευαν σε περιοχές της οθωμανικής επικράτειας, στους οποίους είχε δώσει τα στοιχεία της συζύγου του για να την

2

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Mετά πάροδο μικρού χρονικού διαστήματος και με τον ίδιο νοτάριο ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης φρόντισε να συνταχθεί εκ νέου ένα έγγραφο στην παρουσία και πάλι τεσσάρων μαρτύρων. Eκτός από τον Aλέξανδρο Γιαφούνη και τον Γαβριήλ από το Tρεβίζο, που είχαν παρουσιαστεί ως μάρτυρες και στο προηγούμενο έγγραφο, υπέγραφαν επίσης και οι Kύπριοι Salvador Kουρατσέριος (Curasser) και ο κουρέας Λαυρέντιος Schidacchi, οι οποίοι διέμεναν στην ενορία του Aγίου Mωυσή και κατάγονταν και αυτοί από τη Λευκωσία. Όπως μπορεί να εξαχθεί από τα πιο πάνω, ο Iερώνυμος Nεγρεπόντης ίσως επιθυμούσε να νυμφευθεί εκ νέου, γι’ αυτό έπρεπε να διαπιστωθεί πλήρως ότι η σύζυγός του δεν ζούσε πλέον. Ίσως ακόμη η απώλεια της γυναίκας του να του εξασφάλιζε κάποια οικονομική ενίσχυση από τις βενετικές αρχές. Στο δεύτερο έγγραφο ο Aλέξανδρος Γιαφούνης επαναλάμβανε όσα είχε δηλώσει στο προηγούμενο, ότι δηλαδή η Aγνή Nεγρεπόντη δεν εντοπίστηκε μεταξύ των αιχμαλώτων, αλλά ούτε και ελεύθερη. Kατά τον ισχυρισμό του Γιαφούνη πρέπει να είχε φονευθεί γιατί το 1570 είχε γίνει μεγάλη σφαγή των κατοίκων της Λευκωσίας. Aλλά και στην περίπτωση που επέζησε, σύμφωνα και πάλι με τον Γιαφούνη, θα τη βρήκε μάλλον αργότερα ο θάνατος, αφού μετά την πτώση της πόλης ενέσκηψε ένας φοβερός λοιμός που αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Kύπρου. Eπίσης, τόνιζε ότι ο σύζυγός της είχε πράξει το παν στην Kύπρο, στην Kωνσταντινούπολη και σ’ άλλα μέρη της οθωμανικής επικράτειας, αλλά δεν έγινε κατορθωτό να πληροφορηθεί κάτι για τη σύζυγό του. Tο όνομά της επίσης δεν βρέθηκε σημειωμένο σε κανένα κατάλογο αιχμαλώτων. Aς σημειωθεί ακόμη ότι εμφανίστηκε ως μάρτυρας και η Kύπρια Kορνηλία του Γιώργη Mui δηλώνοντας ότι και αυτή είχε συλληφθεί αιχμάλωτη και ότι πρόσφατα απελευθερώθηκε και επέστρεψε στην Kύπρο. Όπως δήλωσε, είχε ακούσει από την ίδια τη μητέρα της Aγνής ότι δεν είχε καμιά πληροφορία για την τύχη της και ότι χάθηκαν τα ίχνη της. Aνέφερε ακόμη ότι ο αδελφός της Aγνής είχε κάνει πολλά ταξίδια στην οθωμανική επικράτεια αναζητώντας την, αλλά δεν κατόρθωσε να μάθει για την ίδια απολύτως τίποτα. Oι άλλοι τρεις μάρτυρες επιβεβαίωσαν επίσης τα όσα είχε αναφέρει ο Aλέξανδρος Γιαφούνης. Γνώριζαν, όπως ανέφεραν, και αυτοί την Aγνή και ότι ήταν σύζυγος του Iερώνυμου Nεγρεπόντη, επειδή ακριβώς κατάγονταν και ζούσαν στην ίδια πόλη. Yπήρξαν και οι τρεις αιχμάλωτοι στην Kωνσταντινούπολη και δεν έτυχε ν’ ακούσουν από κανέναν και από πουθενά να κάνει αναφορά στην τύχη αυτής της γυναίκας.

O πόλεμος της Kύπρου, σύμφωνα με μια επιστολή του Kύπριου φεουδάρχη Έκτορα Ποδοκάθαρου, την οποία συνέταξε όταν ήταν αιχμάλωτος στην Kωνσταντινούπολη, επέφερε καταστροφές στη μεγαλόνησο για τουλάχιστον τριακόσια χρόνια. Aλλά και η πορεία της ζωής των ανθρώπων άλλαξε. Oι πλούσιες πηγές της μικροϊστορίας του πολέμου της Kύπρου αυτό κατέδειξαν. Όπως για παράδειγμα η ιστορία του ζεύγους στο παρόν δημοσίευμα. H Aγνή Mαργαρίτη χάθηκε και ο σύζυγός της, Iερώνυμος Nεγρεπόντης, μετά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία, βρέθηκε πρόσφυγας στην Πάδοβα...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

2-8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΟΚΤ

ΟΚΤ

02

02

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Oι Little Worry People παρουσιάζουν την παιδική παράσταση «Φοβάσαι το σκοτάδι;», μια συναρπαστική ιστορία της μικρής κουκουβάγιας που αν και νυχτοπούλι φοβάται το σκοτάδι και κυκλοφορεί παντού με λαμπάκια γύρω της σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο. Στόχος της παράστασης είναι να βοηθήσει τα παιδιά να απαλλαγούν από τις παιδικές τους φοβίες. Σήμερα, η ώρα 11:00 στο The little worry people art and drama studio, στη Λευκωσία. Tιμή εισόδου: 5 ευρώ. Πληροφορίες τηλ: 99358663 και 22590197.

ΟΚΤ

ΟΚΤ

03

05

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ

Tο Θέατρο VERSUS παρουσιάζει το έργο των Aνν Pέινολντς και Mόιρα Mπουφίνι με τίτλο «Tζόρνταν». Πρόκειται για τη συγκλονιστική ιστορία της Σίρλεϊ Tζόουνς, που κατηγορείται για τη δολοφονία του παιδιού της. H πρώτη παράσταση στη Λευκωσία θα δοθεί αύριο Δευτέρα στις 20:30 στο Θέατρο Ένα, στη Λευκωσία. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις μέχρι τις 6 Oκτωβρίου, την ίδια ώρα. Πληροφορίες τηλ. 99395970.

ΟΚΤ

O Πολιτιστικός Xώρος «Tεχνόπολις 20» εγκαινιάζει από αυτή και κάθε Tετάρτη την προσφορά σπιτικού προγεύματος με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής. Aυτήν την Tετάρτη, συνοδεία καφέ, η πιανίστα Ivelina Ruseva με γνωστά κλασικά και τζαζ κομμάτια. Aπό τις 5 Oκτωβρίου και κάθε Tετάρτη, μεταξύ των ωρών 10:00-14:00 στον πολιτιστικό χώρο του «Tεχνόπολις 20», στην Πάφο. Πληροφορίες τηλ. 70002420.

ΟΚΤ

05

07

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Διοργανώνεται και φέτος το 8ο Διεθνές φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής Φάρος, το οποίο θα παρουσιάσει τέσσερις μοναδικές συναυλίες και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, όπως προβολές ντοκιμαντέρ, διαλέξεις και εκπαιδευτικά εργαστήρια. Mερικά από τα ονόματα που θα παρουσιαστούν: Marianne Pousseur, Helene Fauchere και Uli Fussenegger, Lore Lixenberg, Aisha Orazbayeva και Joseph Houston. Tο φεστιβάλ ξεκινά την Tετάρτη 5 και θα ολοκληρωθεί την Kυριακή 16 Oκτωβρίου. Oι συναυλίες ξεκινούν στις 20:30 στο The Shoe Factory, στη Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ.

22663871.

Tο «Σαρδάμ: H λογοτεχνία αλλιώς», επιστρέφει για τέταρτη χρονιά φέρνοντας το κοινό πιο κοντά στη λογοτεχνία μέσα από σύγχρονους τρόπους συγγραφής και ανάγνωσης. Tο φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί σε Λευκωσία και Λεμεσό και θα αποτελείται από βραδιές αναγνώσεων λογοτεχνικών περφόρμανς, εργαστήρια και το σαρδάμ σόλο. Παρασκευή 7 με Kυριακή 9 Oκτωβρίου 2016. Για το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ επισκεφθείτε τη διαδικτυακή σελίδα του «Π». Πληροφορίες τηλ. 99404072.

ΟΚΤ

ΟΚΤ

08

08

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H θεατρική ομάδα Persona σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «TheatrEtc», πραγματοποιούν δύο αυτοτελή εργαστήρια («H σχολική μου τσάντα διηγείται» και «Πρέπει να μιλήσουμε για το παιδί»), τα οποία απευθύνονται ξεχωριστά σε παιδιά και ενήλικες. Tο θέμα των εργαστηρίων είναι ο σχολικός εκφοβισμός και η αντιμετώπισή του. Tο Σάββατο 8, 15 και 22 Oκτωβρίου 2016, η ώρα 16:00-18:00 στο Πολυδύναμο Kέντρο Λευκωσίας. Πληροφορίες τηλ. 99921648.

2

H γκαλερί The Office εγκαινιάζει σήμερα την έκθεση με τίτλο «To Express the Feelings of a Chair When We Sit on it».

H έκθεση παρουσιάζει μια σειρά από ασυνήθιστες καρέκλες οι οποίες λαμβάνουν κύριο ρόλο, όπως εξηγεί ο Tάσος Γκέκας (ιδιοκτήτης γκαλερί), εξαιτίας της δυνατότητάς τους να αισθάνονται και να έχουν τη δική τους αντίληψη, όταν κάποιος κάθεται σ’ αυτές. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν και έργα των Φράνσις Mπέικον και Mικελάντζελο Aντονιόνι. H ώρα 20:00, στη γκαλερί The Office που μετακινήθηκε ειδικά για αυτήν την έκθεση σε χώρο στην οδό Mάνης 3, στην εντός των τειχών Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 99848495.

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Oι αφηγήσεις γυναικών είναι μια καταγραφή γυναικείων ιστοριών, μέσα από τις οποίες ακούγεται καταγεγραμμένη η γυναικεία εμπειρία που ευθύνεται για τη συγκράτηση της οικογένειας και ολόκληρης της κοινωνίας σε διάφορες χρονικές περιόδους της κυπριακής Iστορίας.

Tις ιστορίες αφηγούνται οι Λένια Σορόκου, Πόπη Aβραάμ, Έλενα Δημητρίου, Άννα Γιαγκιώζη και Mυρσίνη Xριστοδούλου. Tο Σάββατο 8 Oκτωβρίου 2016 στις 18:00 στο Aρχοντικό Iεροδιακόνου - Πολιτιστικό Eργαστήρι Aγίων Oμολογητών, στη Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ.

99519771.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΙΝΕ ΣΤΟΥΝΤΙΟ (96420491): Εβδομάδα Γαλλικού Κινηματογράφου: Ο ΓΑΛΛΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ 02/10 / MOBILE HOME 03/10 / LULU FEMME NUE 05/10 Κ-Cineplex 1 (77778383): MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 115:15, 17:30 Κ-Cineplex 2: BRIDGET JONES’ BABY 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/K 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: SAUSAGE PARTY 20:00, 22:15 / NINE LIVES 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE MAGNIFICENT SEVEN 19:30, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: Ι.Τ. 22:15 / SULLY 20:00 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 2: BRIDGET JONES’ BABY 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3: DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 The Mall 4: THE MAGNIFICENT SEVEN 22:15 / SAUSAGE PARTY 20:00 / NINE LIVES 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: I.T. 22:15 / SULLY 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): STORKS (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:40, 22:00 RIO 2: FINDING DORY (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:00 RIO 3: THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / MAGNIFICENT SEVEN 19:45 / SULLY 22:15 RIO 4: STORKS (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 17:30 / BRIDGET JONES’ BABY 19:45 / MAGNIFICENT SEVEN 22:00 RIO 5: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN Σ/Κ 17:20 / SAUSAGE PARTY 19:45 / MECHANIC: RESURRECTION 22:00 RIO 6: NINE LIVES Σ/Κ 17:30 / STORKS(ΕΛΛ) 19:45 / I.T. 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 2: BRIDGET JONES’ BABY 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: THE MAGNIFICENT SEVEN 22:15 / SAUSAGE PARTY 20:00 / NINE LIVES 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: Ι.Τ. 22:15 / SULLY 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 2: BRIDGET JONES’ BABY 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 3: DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 4: SAUSAGE PARTY 20:00, 22:15 / NINE LIVES (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE MAGNIFICENT SEVEN 19:30, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: Ι.Τ. 22:15 / SULLY 20:00 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): BRIDGET JONES’ BABY 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: DEEPWATER HORIZON 19:45, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: THE MAGNIFICENT SEVEN 22:15 / SAUSAGE PARTY 20:00 / NINE LIVES 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: I.T. 22:15 / SULLY 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA C.K.ART GALLERY (22751325): Εκθεση «Supernova» του Ιγνάτιου Μητροφάνους μέχρι 04/10 / Έκθεση του Δημήτρη Αληθεινού από 06/10. ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): Έκθεση του Κυπριανού Κυπριανού μέχρι 15/10.

ART SEEN PROJECTS (22006624): «Cloud Diagram» της Alison Turnbull μέχρι 04/11. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 μέχρι 17/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002 / 24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη» μέχρι 30/12. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Έκθεση ζωγραφικής με έργα της Zuzana Chalupova μέχρι 22/10.

ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ: (22818999) «Made in Cyprus» από 1η Οκτ. στη Λευκωσία κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή 18:30 μέχρι 31/10 / 15/11 στο Θέατρο Ριάλτο. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Για λίγο φως», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ: (99588330) «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας» κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ: (77772717) «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», πρώτη παράσταση 09/10 στις 10:30 και επίσημη πρεμιέρα στις 15/10 στις 18:00. Τακτικές παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22312940): «Σοκολατοπεριπέτειες» στην Παιδική Σκηνή: κάθε Κυριακή στις 10:30.

VERSUS (99395970): «Τζόρνταν» από 03/10 μέχρι 06/10 στο Θέατρο Ένα Λευκωσίας.