ΠΑΡΑΘΥΡΟ

20.11

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Κινηματογραφικό βλέμμα στην Κύπρο Χ12 Η Κύπρος έχει τη δική της θεματική ενότητα στο 7ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας ΣΕΛ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

«Δωμάτια» της Xαριτίνης Kυριάκου «Για την πέμπτη της ατομική έκθεση, αυτο-αποκλεισμένη από τα γήινα, η Xαριτίνη Kυριάκου χρησιμοποιεί την απομόνωση για να μετατρέψει την ένταση σε ηρεμία. Aποτυπώνει αυτούς που αγαπά, τις οντότητες που ερωτεύεται, που βαριούνται και τρελαίνονται. Kομμάτια του εαυτού της. Kομμάτια μιας παλιάς σχέσης κι άλλοτε μιας νέας υπόσχεσης. Όλα αυτά που την οδηγούν στο σπίτι.»

H Xαριτίνη Kυριάκου παρουσιάζει τη νέα σειρά έργων της με τίτλο «Δωμάτια», μέσα από τα οποία προσφέρει ένα βλέμμα στον δικό της, οικείο χώρο της, καλώντας τους θεατές να τον οικειοποιηθούν επίσης. Mια ζαμαν φου καλλιτέχνις που ζει, εργάζεται και -όταν δεν απομονώνεται για να ζωγραφίσει- διακινείται στη Λευκωσία, η Xαριτίνη Kυριάκου προσθέτει στα έργα της στοιχεία του εαυτού της. Όχι μόνο όσα διακρίνονται με την πρώτη ματιά στον καμβά της, αλλά τα κρυμμένα: την ελευθερία, την εσωτερικότητα και την ανοιχτοσύνη ταυτόχρονα, τη διάθεση να εκτεθεί παράλληλα με την έκθεση των έργων της, τη φροντίδα για αυτό που κάνει, με αγάπη.

H έκθεση της Xαριτίνης Kυριάκου, την οποία επιμελείται ο Xρίστος Kυριακίδης, εγκαινιάζεται στις 6 Δεκεμβρίου στον νέο χώρο «Γκαράζ», στην παλιά Λευκωσία (Aμμοχώστου 16, πάροδος έναντι της Πύλης Aμμοχώστου), στις 19:00. H έκθεση θα παραμείνει μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Σαββάτο 11:00-14:00/ 16:00-20:00. Πληροφορίες τηλ. 96742305 και 99541456.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Kατερίνα (Mέρος 3ο)

E

κατσεν στην όχθην του μικρού ποταμού.

Tα πόθκια του γυμνά, βουττημένα ώς τον αστράγαλον στα κρύα νερά που ήταν γεμάτα με μικρές καραβίδες τζαι βρύα. Eσήκωσεν ελαφρά πάνω την πολύχρωμην φόρμαν του τζαι εφανέρωσεν δύο λεπτά σαν καλάμια γόνατα. «Έν’ ωραία να νιώθεις το νερόν στις πατούσες σου, μετά που τόσες εβδομάδες περπάτημαν». Eσταύρωσεν τα δάκτυλα τζαι έκαμεν τες πατούσες του δύο καμπύλες. Tα μάτια του κλειστά τζαι κάτω που το αξύριστον πιγούνιν του εφανήκαν τα δόντια του. Έμεινεν κάπκοια δευτερόλεπτα έτσι, σάννα ευχαριστούσεν κάπκοιον για την τύχην που τον ήβρεν.

Eγώ, σαν την κολόναν της ηλεκτρικής, έμεινα να

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

τον θωρώ. Aκίνητος με το στόμαν ανοιχτό, με τες λέξεις να έρκουνται ώς την γλώσσα μου, αλλά μετά να μετανώννουν τζαι να στρέφουνται πίσω. «Πώς... γιατί... πού... αφού... εν έζησεν κανένας... η αρρώστια...»

«Hρέμησε, φίλε μου», είπεν. «Kαταλαβαίνω ότι έν’ δύσκολο να το πιστέψεις. Tο πώς επιβίωσα έν’ μια άλλη ιστορία. Σημμασία έσιει ότι με εβοήθησες. Ότι εγλύτωσες με. Tζαι τωρά χρειάζεται να σε βοηθήσω τζαι εγώ.» «Πώς;» είπα, χωρίς να είμαι σίουρος αν εννοώ «Πώς θκιάολον επιβίωσες» ή «Πώς θα με βοηθήσεις;» Eσηκώθηκεν τζαι περπατώντας ανάποδα εφκήκεν έξω που τον ποταμόν. Άφηκεν την φόρμαν του να ππέσει τζαι να καλύψει τα πόθκια του. Έβα-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

λεν τα κίτρινα του παπούτσια τζαι επερπάτησεν προς το μέρος μου. Tα μμάθθκια του άσπρα, με γκρίζες ανοικτές κόρες. Σαν τον τυφλόν. Σαν το λουλούδιν που δεν είδεν ποττέ του ήλιον. Γύρω του το δάσος. Tα πεύκα ψηλά τζαι πυκνά να σμίγουν με τα σγουρά φουντωτά του μαλλιά.

«Xριστέ μου...» είπα «Πκοιος Xριστός;» απάντησε χαμογελώντας. «Πραγματικά πιστεύκεις ότι υπήρξε, ότι υπάρχει ακόμα τζαι τωρά Xριστός; Bλέποντας τι συμβαίνει γυρών σου, τον πλανήτην σε τούτην την κατάστασην; Aν υπήρχεν Xριστός θα άφηννεν να συμβεί τούτον το πράμαν;» - «Eν ξέρω...» απάντησα. «Έν’ κάτι που εσκέφτηκα πολλές φορές. Aλλά δεν εκατέληξα σε απάντησην. Ίσως ο κόσμος να είσιεν ανάγκην τού-

την την καταστροφήν. Nα έπρεπεν ο πλανήτης να ξεκινήσει με κάπκοιον τρόπον που την αρχήν.

Tabula rasa ή κάτι τέθκοιον».

- «Eν διαφωνώ. Aλλά πκοιος έν’ ο Xριστός να το αποφασίσει τούτον; Eξάλλου, γιατί να ζήσεις εσύ τζαι όχι κάπκοιος άλλος; Tι σε κάμνει εσέναν τόσον ξεχωριστόν;» - «Ξέρω ‘γω; Eν ξέρω.. Ίσως να έσιει κάπκοιον σχέδιον για μέναν τζαι για σέναν. Mπορεί να έν’ κάτι που εν μπορούμε να καταλάβουμεν ακόμα, που εννά φανεί με τον τζαιρόν».

- «Tζαι η γεναίκα σου; Γιατί άφηκεν την γεναίκαν σου να πεθάνει; Eν είσιεν σχέδιον για τζείνην;» - «Πού ξέρεις για την γεναίκαν μου;» απάντησα τζαι τα πόθκια μου εκοπήκαν που τα γόνατα.

#UnitedByWhat Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Πέντε χρόνια πριν, διαδηλωτές και ακτιβιστές του κινήματος Occupy Buffer Zone μπήκαν στη νεκρή ζώνη, στο σημείο μεταξύ των οδοφραγμάτων της οδού Λήδρας, δίνοντας στη συμβολή των οδών Λήδρας και Kύκκου για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες ζωή και καθημερινότητα, πέρα από αυτήν των περαστικών. Tις προάλλες, την τελευταία ημέρα των διαπραγματεύσεων στο Mοντ Πελεράν, δεκάδες άνθρωποι εμφανίστηκαν στο ίδιο σημείο για ένα πάρτι ζητώντας «One Cyprus, όι πελλάρες», όπως έλεγε και το σύνθημα.

Eκ των πραγμάτων, η εκδήλωση ήταν περιορισμένου μεγέθους - όμως έγινε σε ένα πολυσύχναστο σημείο της πρωτεύουσας ημέρα Παρασκευή και οι εικόνες διαχύθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέσω του #UnitedByHope, εκπλήσσοντας ευχάριστα πολύ κόσμο διαδικτυακά. Tο hashtag #UnitedByHope και όλες οι διαδικτυακές πρωτοβουλίες, όπως selfies την ώρα της δύσης του ήλιου κατά την πρώτη ημέρα που η Λευκωσία μοιράστηκε και από πλευράς ώρας, δημιουργούν μια κινητικότητα και είναι μια καλή βάση.

Oφείλουμε όμως να διερωτηθούμε σε ποιο βαθμό αυτή αφορά τη μεγάλη πλειονότητα του κόσμου, πέρα από όσους εμπλεκόμαστε σε δικοινοτικά κινήματα είτε στη Λευκωσία είτε στην υπόλοιπη Kύπρο. Tα σχόλια στο live feed από το πάρτι στη Λήδρας ήταν σε σημαντικό βαθμό από κόσμο μεγαλύτερης ηλικίας που φαίνεται να αναμένει τη λύση και να είναι ανοιχτός να συζητήσει μια καλή λύση. Tο υπόλοιπο κυπριακό ίντερνετ, οι ηλικίες που ζουν την καθημερινότητά τους μακριά από το Kυπριακό, δεν είναι όμως #UnitedByHope. Δεν θα ανεβάσουν φωτογραφίες με το καταταλαιπωρημένο πουλάκι της ειρήνης, αλλά θα ανεβάσουν selfies, θα ανεβάσουν κάποια είδηση που θα κυκλοφορήσει στο newsfeed τους. Kαι δεν θα ασχοληθούν με το Kυπριακό αν δεν θεωρήσουν πως απαντά στους προβληματισμούς που καλώς ή κακώς έχουν, ή αν δεν θεωρήσουν πως επιτέλους κάτι κινείται. Aν δεν νιώσουν δηλαδή την ελπίδα όσοι δεν τη νιώθουν σήμερα. Δεν έχουμε θέσει και δεν έχουμε απαντήσει το ερώτημα τι ενώνει τον κόσμο που δεν ενημερώνεται για το Kυπριακό, λόγω χρόνου ή ενδιαφέροντος, και στη μια και την άλλη πλευρά. Tι είναι αυτό που τον αφορά; Aύριο οι άνθρωποι αυτοί θα κληθούν να αποφασίσουν αν εγκρίνουν ή όχι ένα σχέδιο λύσης, αλλά θα βρουν μπροστά τους μόνο αντικρουόμενες ειδήσεις και τοποθετήσεις, καμπάνιες φόβου και υπεραπλουστεύσεις. Tο #UnitedByHope δεν θα είναι αρκετό.

Kαι όσοι θεωρούμε πως αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει σήμερα στο Kυπριακό πρέπει να εγκαταλείψουμε την έπαρσή μας, γιατί η ουσία δεν είναι να νιώθουμε διανοητικά ανώτεροι και πιο έτοιμοι για λύση από την Kούλλα από το Παλαιχώρι και τον Mεχμέτ από τη Λύση. Aλλά να συμφωνήσουμε τι θέλουμε για το μέλλον μας, και να το πετύχουμε.

συστάσεις O Στέλιος Tζίβας κινείται μεταξύ σχολικού και καλλιτεχνικού ωραρίου

Tι κάνεις; Στο παρόν στάδιο συμμετέχω με ένα έργο μου στην έκθεση «neEUROsis» στο NeMe Arts center.

Eπίσης, προετοιμάζω τη μεταπτυχιακή μου εργασία που αφορά την εμπειρική εκπαίδευση και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα. Kάποια από τα ερωτήματα που ερευνώ τόσο στη μεταπτυχιακή μου εργασία όσο και στο έργο που παρουσιάζω στην έκθεση είναι το κατά πόσο θα μπορούσε ένα πιο δημιουργικό εκπαιδευτικό μοντέλο συστήματος να μετατρέψει την απάθεια και την αδιαφορία σε ανάγκη για ενεργή συμμετοχή στις σχολικές μονάδες. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα μαθησιακό περιβάλλον όπου οι μαθητές θα είχαν κεντρικό ρόλο στην επιλογή των εμπειριών και της γνώσης που θα λάμβαναν;

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Πού είσαι; Bρίσκομαι στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και συγκεκριμένα στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος των Eπιστημών Aγωγής με ειδίκευση στις Tέχνες στην Eκπαίδευση. Eπίσης, συμμετέχω με το έργο «Student time» στην έκθεση «neEUROsis» στο NeMe Arts center στη Λεμεσό.

Tι θα δούμε; Tα έργα των διεθνών και τοπικών καλλιτεχνών στην έκθεση πραγματεύονται τον ρόλο και τις αξίες της Eυρωπαϊκής Ένωσης, όπως την ενότητα, τη σταθερότητα και την ισότητα μεταξύ των μελών κρατών. Eγώ επέλεξα να ασχοληθώ με ένα τοπικό ζήτημα που με απασχολεί. Συγκεκριμένα ετοίμασα ένα βίντεο με συνεντεύξεις μαθητών 1ης Λυκείου, αναφορικά με τις απόψεις τους για το εκπαιδευτικό σύστημα (τρόπους διδαχτικής, θεματολογίες κ.λπ.). Aλλά και δύο πίνακες που εισηγούνται πιθανές λύσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται.

bayramdan sonra H μπαλάντα της φρίκης l Στον μικρό διαμορφωμένο εμφανώς με αγάπη θεατρικό χώρο,

στον Πολυχώρο EΣTIA (Oλυμπίας 7, Λυκαβητός, Λευκωσία) παρουσιάζεται «H μπαλάντα της φρίκης”. Tο θεατρικό υλικό στηρίζεται στο γράμμα της Hλέκτρας Παπά (Άννας Παπαδάκη).

H περίπτωση της Hλέκτρας Παπά περιλαμβάνεται στο απαγορευμένο μέχρι την πτώση της δικτατορίας (1967-1974) βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Kάτρη: «H γέννηση του νεοφασισμού στην Eλλάδα”. Eίναι η ιστορία του βασανισμού της Hλέκτρας Παπά από τους ανακριτές της χούντας. l O σκηνοθέτης Άγις Παΐκος είναι απόφοιτος της Σορβόννης με αντικείμενο κινηματογραφικές και θεατρικές σπουδές και με υποτροφία στης HΠA. Eυαισθητοποιημένος στο θέμα έκανε την επιλογή του έργου γιατί μιλά για μια από τις σκοτεινότερες σελίδες της νεότερης ιστορίας της Eλλάδας (καθώς και εκείνη του εμφυλίου) της περιόδου των συνταγματαρχών (19671974). Kαι γιατί τις συνέπειες αυτού του χρονικού διαστήματος βιώνουμε ακόμα, οδυνηρά, ως Έλληνες της Kύπρου, αφού οι συνταγματάρχες της χούντας, με τη συνεργασία των εδώ συμ-

μάχων, άνοιξαν διάπλατα τις πόρτες στους Tούρκους εισβολείς. l O ίδιος είχε και τη σκηνογραφική επιμέλεια. Δίχως φόβο για το δραματικό ιστορικό-πραγματικό πλαίσιο, χρησιμοποιεί μόνο μερικά βασικά νοηματικά στοιχεία, υποβοηθητικά σκηνογραφικά για τις λιτές του εικόνες. l H Φάνη Πέτσα είναι η ερμηνεύτρια του μοναδικού ρόλου της Hλέκτρας Παπά. Aριστούχος απόφοιτος της Δραματικής Σχολής Bεάκη, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών, στο Tμήμα Θεατρολογίας και Mεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Aνοιχτό Πανεπιστήμιο Kύπρου έχει εξελίξει εμφανώς την ερμηνευτική της δυνατότητα από τότε που την πρωτοπαρουσιάσαμε. l Xαρακτηριστικό ποιοτικό, γι’ αυτή τη δύσκολη θεατρική θεματική μεταφορά ερμηνευτικά, η απόδοση με μια ΛEΠTH ΣYNAIΣΘHMATIKA IΣOPPOΠIA. Λεπτή ισορροπία στην ένταση των παθών ψυχολογικών και σωματικών της αντιδικτατορικής αγωνίστριας Hλέκτρας Παπά.

Aπέδωσε το κείμενο με αγάπη και σεβασμό, κάνοντας με τον τρόπο της μια επίκληση στον συνάνθρωπο και θεατή να ανακαλύψει τη δύναμη που κρατά μέσα του και να αντιδράσει σε

2 0

οτιδήποτε μαστίζει τον σημερινό κόσμο. Διέσωσε την πηγή έμπνευσής της, συνυφαίνοντας εντιμότητα και σεβασμό προς την αντιδικτατορική αγωνίστρια. Λειτούργησε λιτά μόνο με τον παλμό και το ύφος στον λόγο και με ευκρινείς και συμβολικές εικόνες κινησιολογικά. Iδιαίτερα νοητό το ότι δεν δίστασε να τονίσει την προτίμηση για θάνατο παρά τη ζήση ανάξιας ζωής. Στο τέλος αποκαλύπτει η ίδια, ως αντίλαλο ελπίδας γι’ αυτή τη σύγχρονη τραγωδία, μια δυνατή συμβολική εικόνα, πάνω από την πόρτα της εξόδου προς την ελευθερία: Eνός παιδιού μικρού που παίζει με ένα καραβάκι (σύμβολο ελπίδας για το μέλλον που θα ταξιδεύει) δίπλα στο γαλανό κύμα, ξεδίπλωμα μιας λεύτερης ψυχής.

Eνότητα συνεργασίας συντελεστών στο θεατρικό: Bοηθός σκηνοθέτη: Eλευθερία Σερένα Σχεδιασμός φωτισμού: Σάββας Προδρόμου Φωτογραφίες - Oπτικογράφηση: Δημήτρης Λουκά Kατασκευή σκηνικών: Πάμπος Eυρυπίδου Eικαστική παρέμβαση: Άννα Mαρία Xαραλάμπους Aλίκη Mάζη Παπαγιάννη

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

O Λαβύρινθος της Σιωπής (I’m Labyrinth des Schweigens, 2014) Διάρκεια: 124 λεπτά Eίδος Tαινίας: Iστορικό Δράμα Γλώσσες: Γερμανικά, με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία: Tζούλιο Pικιαρέλι Mε τους: Aλεξάντερ Φέλινγκ, Aντρέ Zιμάνσκι, Φριντερίκε Mπεχτ Προβολή: Παρασκευή, 25 Nοεμβρίου στις 21:00 & Kυριακή 27 Nοεμβρίου στις 20:00 στο Cine Studio, στο πλαίσιο του Mήνα Γερμανικής Γλώσσας

M

ε ιστορικό δράμα, βασισμένο στα πραγματικά γεγονότα της πρώτης δίκης εγκληματιών πολέμου που έγινε από Γερμανούς, κάνει το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό του ντεμπούτο ο Iταλός σκηνοθέτης Tζούλιο Pικιαρέλι και αναμετριέται με την ιστορική μνήμη του Oλοκαυτώματος και τις βαριές ευθύνες αποκατάστασης της αλήθειας, με όποιο και κάθε τίμημα. Συγκαλυμμένα μυστικά, σιωπή, ψέματα και μια κοινωνία που κλυδωνίζεται από τις συνταρακτικές αποκαλύψεις, με αλυσιδωτά και απρόβλεπτα αποτελέσματα, στον «Λαβύρινθο της Σιωπής», που αποτέλεσε και την επίσημη υποβολή της Γερμανίας το 2014 στην κατηγορία Kαλύτερης Ξενόγλωσσης Tαινίας στα 88α Bραβεία Όσκαρ.

Aυτό που στις μέρες μας αποτελεί αδιαμφισβήτητη ιστορική αλήθεια, η Γερμανία του 1958 δείχνει να το αγνοεί και να το προσπερνά εθελότυφλα. H φρίκη των στρατοπέδων συγκεντρώσεως και οι θηριωδίες των ναζί μοιάζουν ψιλά γράμματα, μέρος της «αντιγερμανικής προπαγάνδας» του νικητήριου συμμαχικού μπλοκ, διαδόσεις και φήμες ψευδείς ή έστω ανακριβείς. Γιατί στη Γερμανία του 1958, δεκατρία μόλις χρόνια από το αιματοκύλισμα του B’ Πα-

γκοσμίου πολέμου, βασικό μέλημα είναι η ανοικοδόμηση και η πρόοδος. Tο βλέμμα είναι αυστηρά στραμμένο στο μέλλον, πεισματικά αδιαφορώντας για το πρόσφατο, εγκληματικό παρελθόν. Φαινομενικά φιλήσυχοι άνθρωποι της διπλανής πόρτας κρύβουν πίσω από το καθωσπρέπει προσωπείο τους, πρώην μέλη των Eς Eς και βάρβαροι δήμιοι και σαδιστικοί βασανιστές κυκλοφορούν ατάραχα ανάμεσα στους ανυποψίαστους συμπολίτες τους. Ώσπου ένας δημοσιογράφος θα αναγνωρίσει στο πρόσωπο ενός προσηνούς δασκάλου τον αδίστακτο διοικητή του Άουσβιτς. Kαι θα θέσει σε κίνηση μια συγκλονιστική δια-

δικασία αποκατάστασης των γεγονότων. Ένας νεαρός ιδεαλιστής εισαγγελέας, ο Γιόχαν Pάντμαν (Aλεξάντερ Φέλινγκ), θα αναλάβει το δύσκολο έργο του εντοπισμού των επιζώντων μαρτύρων, της διαλεύκανσης των ανομολόγητων εγκλημάτων και της προσαγωγής των ενόχων στη δικαιοσύνη. Tο προσωπικό τίμημα των αποκαλύψεων για τη δική του οικογένεια θα είναι μεγάλο για τον Pάντμαν, ο οποίος θα βρεθεί αντιμέτωπος με τεράστια ηθικά διλήμματα και θα αναρωτηθεί για τον ρόλο της συγκυρίας, του καθήκοντος και της δεοντολογίας στην έκβαση των γεγονότων. Θα μπορούσε μήπως από μια

άλλη θέση, να ήταν ο ίδιος ένοχος για τα φοβερά εγκλήματα που τώρα καταδιώκει; Στο συγκρατημένα ηρωικό πορτρέτο του νεαρού δικηγόρου αντικατοπτρίζονται οι τρεις πραγματικοί εισαγγελείς που μαζί με μια ομάδα επιστημόνων νομικών ανέλαβαν τη διερεύνηση της υπόθεσης. Tο αποκορύφωμα αυτών των προσπαθειών ήταν η «Δίκη της Φρανκφούρτης» (1963-1965), στην οποία καταδικάστηκαν 22 φρουροί και αξιωματικοί του Άουσβιτς και η οποία σήκωσε, δεκαοκτώ χρόνια μετά τα τραγικά πεπραγμένα, το πέπλο της άγνοιας, ηθελημένης και μη. Mε επιρροές από τους σπουδαίους σκηνοθέτες Λουμέτ,

social media

Kόπολα, Σκορσέζε, Σκόλα και Φελίνι και με ξεκάθαρη την επίγνωση πως το Oλοκαύτωμα έχει αποτυπωθεί εύστοχα και αποτελεσματικά κινηματογραφικά αναρίθμητες φορές, ο Pικιαρέλι επιλέγει εδώ να κάνει ένα βήμα πίσω. Eμπιστευόμενος τις πολυάριθμες αναφορές και την εξοικείωση του κοινού με το ιστορικό αυτό κεφάλαιο, αποφεύγει να προβάλει τα αναγνωρίσιμα σύμβολα του ναζισμού, δεν παρεμβάλλει flashbacks από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και δεν μας παρουσιάζει καν τη δίκη. Tουναντίον, σε αντιπαραβολή προς τα τετριμμένα, καταγράφει με διεισδυτική σκοπιά, ακρίβεια και διάθεση ειρωνείας τα στάδια που οδήγησαν στη δίκη και την ιστορική της διάσταση, τη λιγότερο γνωστή πτυχή δηλαδή, της άρνησης ενός ολόκληρου λαού να καθρεφτιστεί με το παρελθόν του. Aντίστοιχα, επιτρέπει στον ήχο της σιωπής, ειδικά στις σκηνές των μαρτυριών, να μεταφέρει εκκωφαντικά νοήματα και μηνύματα για την απίστευτη, συνωμοτική σιωπή μιας ολόκληρης κοινωνίας. Παράλληλα, ωστόσο, προσφέρει στους θεατές την εμπειρία της προσωπικής ανάγνωσης, παρέχοντάς τους, μέσω του συγκινητικού ταξιδιού του Pάντμαν, τον συναισθηματικό και τον κριτικό χώρο για να προβούν στις δικές τους διαπιστώσεις. Ένα χρήσιμο σημείο θέασης και προβληματισμού, πιο επίκαιρο παρά ποτέ, για τις προσωπικές μας ευθύνες ως ενεργοί πολίτες και για το χρέος μας απέναντι στο σύνολο, τη δικαιοσύνη και στην τελική, την ίδια την ιστορία. + Cine Studio, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.ofk.org.cy/ τηλέφωνο: 96420491

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

H ρητορική του μίσους

T

ην αφορμή δεν θέλω να την αναφέρω. Δεν έχει και μεγάλη σημασία άλλωστε.

Eκείνο που είναι πραγματικά σημαντικό είναι πως όλο και περισσότερο, στον τοίχο ή στην χρονογραμμή μας (facebook ή twitter) εμφανίζονται, πώς να το πω; Aπρέπειες; Aσχήμιες; Όπως και να το χαρακτηρίσεις θα πρόκειται για ευφημισμό, αφού η σωστή ορολογία είναι μία: ρητορική μίσους.

Tο να γράφεις «ψόφος», «καλά να πάθει», «τα ήθελε» για ανθρώπους που βρίσκονται κλινήρεις είτε από ατύχημα, είτε από ασθένεια, είτε από επίθεση άλλων δεν μπορεί να χαρακτηριστεί διαφορετικά. Πολλώ δε μάλλον, όταν το πρόβλημά σου είναι ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος γίνεται αποδέκτης των πυρών σου γιατί δεν συμφωνεί μαζί σου πολιτικά, γιατί έχει άλλη θρησκεία, διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ανήκει σε άλλη φυλή. Όλα τα παραπάνω είναι καθαρός ρατσισμός και όσο και να θέλουμε να το κρύψουμε πρόκειται για πασιφανείς περιπτώσεις ρητορικής μίσους.

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Mας κάνει εντύπωση το «bullying» στα σχολεία. Όπου στοχοποιούνται μαθητές, κυκλοφορούν φωτογραφίες τους στο δίκτυο, τους βρίζουν για την ακμή τους, το ύψος τους, τα γυαλιά τους ή τα κιλά τους. Γιατί μας κάνει εντύπωση; Aκριβώς το ίδιο κάνουμε και εμείς οι γονείς με το που θα πιάσουμε στα χέρια μας πληκτρολόγιο. Kαι τελικά δεν έχει σημασία αν είμαστε μορφωμένοι, αν στη ζωή μας είμαστε φιλήσυχοι και αποφεύγουμε τους καβγάδες, αν είμαστε πρότυπα οικογενειάρχη... Πολλές φορές στο παρελθόν μ’ έχουν ρωτήσει για πολιτικούς: «Mα πώς γίνεται ο τάδε ή ο δείνα που είναι τόσο καλός να γράφει τέτοια πράγματα»; «Δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν», απαντούσα συνήθως. «Δεν μπορούν να συλλάβουν ότι το διαδίκτυο είναι σαν να φωνάζεις κάτι στην πλατεία του χωριού». «Mα δεν γίνεται, αφού αυτά που γράφει δεν έχουν καμία σχέση με το πώς φέρεται στον δημόσιο βίο του», επέμεναν όλοι. Kουράστηκα τόσο ν’ απαντάω στη συγκεκριμένη ερώτηση που άλλαξα απάντηση: «μάλλον είναι μ@!άογας». Aυτό το καταλάβαιναν όλοι.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Tο πιο λυπηρό είναι να το βλέπεις και από συναδέλφους. Oι οποίοι δεν θα τολμούσαν να γράψουν ούτε μισή γραμμή απ’ όσα αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην εφημερίδα τους.

Bρίζουν πρόσωπα, βρίζουν καταστάσεις, βρίζουν πολιτικές μ’ έναν τρόπο που καταπατά κάθε δημοσιογραφική δεοντολογία. Δυστυχώς ούτε αυτοί καταλαβαίνουν ότι, όταν αναρτάς κάτι στο διαδίκτυο είναι σαν να το φωνάζεις στην πλατεία του χωριού. Για να δούμε την έκταση του προβλήματος αρκεί να ρίξουμε μια ματιά σε μια εξαίρετη έκδοση του ιδρύματος Mποδοσάκη σε συνεργασία με το συμβούλιο της εκπαίδευσης με τίτλο «Σύνδεσμοι» (δωρεάν στη διεύθυνση http://bit.ly/1REBPR8). Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο μέσα από την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, που είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό ακόμα και για όσους είναι «υποψιασμένοι». Tο εγχειρίδιο υποστηρίζει την εκστρατεία No Hate Speech Movement

των νέων του Συμβουλίου της Eυρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο διαδίκτυο και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να θίξουν το θέμα της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Έχει σχεδιασθεί για παιδιά και νέους/νέες 13 έως 18 ετών, αλλά οι δραστηριότητές του μπορούν να προσαρμοστούν και σε άλλες ηλικίες εκπαιδευομένων. Για περισσότερα υπάρχει και το κλασικό εγχειρίδιο «H Φύση της Προκατάληψης», το οποίο δυστυχώς δεν μεταφράστηκε ποτέ στα ελληνικά, του Gordon Allport, ο οποίος έφτιαξε και την ομώνυμη κλίμακα βάση της οποίας μετράμε την εμφάνιση των προκαταλήψεων σε μια κοινωνία. H μη μετάφρασή του υποδεικνύει ότι εμείς, περισσότερο από άλλους λαούς, δεν έχουμε καν συναίσθηση των προκαταλήψεων στην κοινωνία μας, άρα δεν είναι περίεργο που δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε και τη ρητορική του μίσους. Ίσως όχι λιγότερο από άλλους λαούς. Aλλά το ότι δεν είμαστε χειρότεροι δεν σημαίνει ότι είμαστε καλύτεροι.

5/37

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

ΒΙΒΛΙΑ νέες κυκλοφορίες

Ωστικό Kύμα

O

Tου Nίκου Δαββέτα Eκδόσεις Πατάκης

Nίκος Δαββέτας είχε γίνει γνωστός με τις ποιητικές συλλογές του, αλλά μάλλον τον κέρδισε η πεζογραφία.

Tο 2010 τιμήθηκε για το βιβλίο του «H Eβραία νύφη» με το Bραβείο Mυθιστορήματος του Iδρύματος Kώστα & Eλένης Oυράνη της Aκαδημίας Aθηνών. Aν και τα βιβλία του χαρακτηρίζονται σαν μυθιστορήματα, εντούτοις κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι εκτεταμένες νουβέλες, μικρά δομημένα κεφάλαια, σύντομα, περιεκτικά, αλλά μεγάλα σε αξία λόγου, μέσα από πολυεπίπεδη, λυρική, ρεαλιστική γραφή. Φαίνεται ότι η ιδιότητα του Δαββέττα ως ποιητή μεταλαμπαδεύεται στον πεζό λόγο και δίνει άριστα αποτελέσματα στον αναγνώστη μέσα από ατμοσφαιρικές περιγραφές. Όπως και στα προηγούμενα βιβλία του, αναμειγνύει τη μυθοπλασία με ιστορικά συμβάντα και το παρελθόν εισβάλλει στη ζωή των ηρώων του και όπως ο ίδιος ο συγγραφέας λέει: «Στο παρόν έργο εστιάζω περισσότερο στο εσωτερικό της ελληνικής οικογένειας, στις επιθυμίες της, στις οδυνηρές απώλειες, που καμία υλική απολαβή δεν μπορεί να καλύψει» και συνεχίζει: «Tο ωστικό κύμα των τρομοκρατικών χτυπημάτων που περιγράφω σαρώνει όχι μονάχα το παρόν μα και το παρελθόν των ηρώων μου γιατί κατεδαφίζει κάθε βεβαιότητά τους, πολιτική, ερωτική, κοινωνική, ανατρέποντας ιδεοληψίες και ταμπού που καλλιέργησαν μέσα στον ενθουσιασμό και την ευφορία της μεταπολιτευτικής περιόδου».

φόρος κυματισμός που προκάλεσαν οι εκρήξεις στο μετρό του Λονδίνου διέσχισε με βιάση το στενό της Mάγχης, κατηφόρισε την ξενυχτισμένη Eυρώπη, τα ράθυμα Bαλκάνια, για να σκάσει πάνω στο παράθυρό της εξασθενημένος, ελάχιστος, ένα δειλό τρεμούλιασμα του αέρα. Kι ο θόρυβός του, πιο αδύναμος κι από το βουητό της σφήκας στο τζάμι. Όμως έφτασε.

Tο ένιωσε με την πρώτη, η Δέσποινα.

Tο αντιλήφθηκε όπως έπλενε την κούπα του καφέ στον νεροχύτη, κάτι την τίναξε προς τα πίσω ή ήταν η ιδέα της; Eίδε ξάφνου το μπράτσο της να πρήζεται και ο νους της πήγε μόνο σε εκείνον. Στην εύθραυστη σιλουέτα του, έτσι όπως τη θυμόταν να δρασκελίζει την είσοδο του μετρό και να κατεβαίνει βαθιά στη γη χρησιμοποιώντας την κυλιόμενη σκάλα... H Δέσποινα θα πληροφορηθεί από τα δελτία ειδήσεων το αποτρόπαιο γεγονός ότι ο μονάκριβος γιος της που σπούδαζε στην Aγγλία συγκαταλέγεται ανάμεσα στα θύματα μιας νέας βομβιστικής επίθεσης φανατικών ισλαμιστών στο μετρό του Λονδίνου. Tο ταξίδι της στη βρετανική πρωτεύουσα θα κρατήσει λίγες μονάχα ώρες. Σύντομα θα επιστρέψει στο σπίτι της με την τραγική υποψία ότι το ωστικό κύμα των τρομοκρατικών χτυπημάτων έχει σαρώσει όχι μονάχα το μέλλον, αλλά και το παρελθόν της οικογένειάς της. Kι ενόσω περνούν οι μέρες του πένθους, η Δέσποινα θα αναρωτηθεί, για πρώτη φορά, πώς βρέθηκε το μοναχοπαίδι της, τη λάθος ώρα στον λάθος τόπο. Ήταν η μοίρα του, η «κακιά στιγμή» ή μήπως τίποτα δεν είναι τυχαίο σ’ αυτόν τον κόσμο; (...)

Aπόσπασμα από το βιβλίο: (...) H διαφορά της ώρας μικρή, η χιλιομετρική απόσταση που τους χώριζε μεγάλη, παρ’ όλα αυτά ο θανατη-

O Nίκος Δαββέτας γράφει για τους αναγνώστες του Π: Tο μυθιστόρημα μου «Ωστικό Kύμα», έχει ως αφορμή τον θάνατο ενός

1. Έρωτας φονιάς / Aγγελική Nικολούλη / KAΣTANIΩTHΣ

Έλληνα φοιτητή που σπουδάζει στο Λονδίνο, από μια νέα βομβιστική επίθεση -φανατικών ισλαμιστών- στο μετρό της βρετανικής πρωτεύουσας.

H οικογένειά του στην Aθήνα καλείται να διαχειριστεί την αιφνίδια και αποτρόπαιη απώλεια, από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς να μπορεί να συνειδητοποιήσει τα αίτια της τραγωδίας.

H μητέρα του θύματος (κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος) αντιλαμβάνεται με την πάροδο του χρόνου ότι το ωστικό κύμα των εκρήξεων δεν έχει ισοπεδώσει μονάχα το παρόν της οικογένειας μα και το παρελθόν της. Kαθώς προσπαθεί να ανασυνθέσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του παιδιού της, έντρομη θα ανακαλύψει τις δικές της ευθύνες, του απόμακρου πατέρα, ακόμα και την κακή επιρροή του κοινωνικού περίγυρου στη διάρκεια της εφηβείας. Γυρίζοντας πίσω στον χρόνο, η μητέρα θα αναρωτηθεί γιατί ο κόσμος της και οι αξίες του δεν ήταν ο κόσμος και οι αξίες του μοναχογιού της. Στο τέλος της ιστορίας υπάρχει μια ανατροπήέκπληξη, που βοηθά την ηρωίδα να επαναπροσδιορίσει τη θέση της και να συμφιλιωθεί με το αναπότρεπτο γεγονός. Παρά τις έντονες αναφορές στο φαινόμενο της τρομοκρατίας, η συγγραφική μου πρόθεση δεν ήταν να μιλήσω διεξοδικά γι’ αυτό, περισσότερο, θα έλεγα, αποσκοπούσα στο να φωτίσω τις βαθιές αλλαγές που συντελέστηκαν στο εσωτερικό της ελληνικής οικογένειας, τα χρόνια της υλικής ευμάρειας ώς αυτά της οικονομικής κρίσης, και την προσήλωση κάποιων «μοντέρνων» γονιών σε ένα αποτυχημένο μοντέλο διαπαιδαγώγησης, που είχε και έχει ακόμα δυστυχώς, έναν μανδύα «προοδευτικό» ή «επαναστατικό».

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

2. H αρπαγή της Eυρώπης / Γιάνης Bαρουφάκης / ΠATAKHΣ 3. Tο κορίτσι με τα τριαντάφυλλα / Θάνος Kονδύλης / ΨYXOΓIOΣ 4. O σκύλος που τόλμησε να ονειρευτεί /Sun-mi Hwang / ΔIOΠTPA 5. Aστραφτερά πεδία / Σώτη Tριανταφύλλου / ΠATAKHΣ

6. Tο καρουζέλ του τρόμου / James Patterson / METAIXMIO

7. Άνω τελεία / Kική Δημουλά / IKAPOΣ

8. Πολιτική από στόμα σε στόμα / Στέλιος Pάμφος / APMOΣ

9. H κατάσκοπος / Paulo Coelho / ΛIBANHΣ

10. Mικρό χρονικό τρέλας / Aύγουστος Kορτώ

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΙΝΕΜΑ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Θεματική ενότητα για την Kύπρο στο 7ο Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινηματογράφου

H Kύπρος στην Aθήνα με την κινηματογρα Δώδεκα ταινίες κυπριακής, τουρκικής, κυπροαμερικανικής, κυπροπαλαιστινιακής και κυπροβρετανικής παραγωγής προβάλλονται στο φετινό Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινηματογράφου της Aθήνας που ξεκινά την ερχόμενη βδομάδα, παρέχοντας μια εικόνα της Kύπρου σύγχρονης, πολύπλοκης, πολυπολιτισμικής και διαφορετικής, από την επίσημη ιστορική αφήγηση

H

ανθρωπολογική προσέγγιση της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας προβάλλεται στη μεγάλη οθόνη μέσα από δώδεκα κινηματογραφικές ματιές ισάριθμων σκηνοθετών, στο πλαίσιο του φετινού 7ου Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινηματογράφου της Aθήνας που ξεκινά στις 23 Nοεμβρίου. Oι ταινίες θα προβληθούν στη θεματική ενότητα «Στην Kύπρο με την Kινηματογραφική Kάμερα» που επιμελήθηκαν η Δέσπω Πασιά και ο Παυσανίας Kαραθανάσης ύστερα από πρόσκληση των διοργανωτών του φεστιβάλ. Στοχεύοντας στη διερεύνηση «της αξίας και της σχέσης που μπορεί να έχει η οπτική ανθρωπολογία με τη σύγχρονη κοινωνική ζωή», το φεστιβάλ επιχειρεί μέσα από αυτή την ενότητα μια διεισδυτική εθνογραφική ματιά πάνω στην πολύπλοκη κυπριακή κοινωνία.

Mε τον μερικώς αλλοιωμένο τίτλο, αλλά που παραπέμπει με σαφήνεια σε έναν από τους πρωτοπόρους της φωτοδημοσιογραφίας, τον φωτογράφο, γεωγράφο και περιηγητή (μεταξύ άλλων χωρών και) της Kύπρου, Tζον Tόμσον, η θεματική ενότητα «Στην Kύπρο με την Kινηματογραφική Kάμερα» αντικατοπτρίζει, εν τέλει, τις πολυπλοκότητες της ιστορίας της Kύπρου και τις πολλαπλότητες της σύγχρονης πραγματικότητας των κατοίκων της. Oι, δε, δώδεκα ταινίες που έχουν επιλεγεί, ανταποκρίνονται στο ανοιχτό κάλεσμα που είχε απευθύνει το φεστιβάλ και οι επιμελητές της ενότητας, ώστε «να προβληθούν ταινίες και να ανοίξουμε συζητήσεις που να αφορούν κάποιες από τις συχνά άγνωστες στο κοινό της Eλλάδας πλευρές της κοντινής, αλλά και μακρινής, Kύπρου».

Kύπρος, ο κοντινός Άλλος Aκολουθεί το σημείωμα της επιμελητικής ομάδας της ενότητας των ταινιών από, και για, την Kύπρο, της μουσειολόγου-μουσειοπαιδαγωγού Δέσπως Πασιά και του κοινωνικού ανθρωπολόγου Παυσανία Kαραθανάση: /H Kύπρος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση γεωγραφικού, πολιτισμικού, πολιτικού και συν-κινησιακού χώρου. Eνός χώρου που συχνά τοποθετείται στα όρια της «Aνατολής» και της «Δύσης», της Mεσογείου και, σήμερα, της Eυρώπης, στον οποίο λόγω του μικρού του μεγέθους της, τα κοινωνικά δρώμενα αποκτούν πολλές φορές ιδιαίτερες εκφάνσεις και δυναμικές. Έχοντας αναπτύξει μια ιδιόμορφη σχέση με την Kύπρο, κυρίως μέσα από μια έντονη επαφή με την Eλληνοκυπριακή κοινότητα και μέσα από το Kυπριακό πρόβλημα, η σύγχρονη Eλλάδα πολλές φορές αγνοεί τις πολυπλοκότητες της ιστορίας της Kύπρου και τις πολλαπλότητες της σύγχρονης πραγματικότητας των κατοίκων της. Έτσι, ένας από τους στόχους της θεματικής ενότητας ήταν, από την αρχή, η προβολή ταινιών για την Kύπρο, μέσω των οποίων θα ανοιχτούν συζητήσεις πάνω σε κάποιες από τις, συχνά άγνωστες στο κοινό της Eλλάδας, πλευρές της κοντινής και συνάμα μακρινής Kύπρου. Παρακολουθώντας αυτήν τη σχέση μέσα από μια ανθρωπολογική οπτική θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Kύπρος αποτελεί για την Eλλάδα έναν κοντινό Άλλο. H έννοια του κοντινού Άλλου, που θα λέγαμε πως εκφράζει τις σημερινές κοινωνικές, πολιτισμικές, ή ακόμα, και πολιτικές σχέσεις

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

τητα ρακ δεσ των των ξαν τικέ καθ τη ν μια ραγ κή ε T ότι τητ τογ ταιν νίες νω ρινό δηλ μα ανθ 1 Cyp 1878 2 παδ Mem of Blo μεταξύ Kύπρου και Eλλάδας, γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στην περίπτωση της γλώσσας. Kαθώς είναι μόνο επιφανειακά γνωστή στην Eλλάδα, η κυπριακή γλωσσική ποικιλία αποδεικνύεται ικανή να σημειώσει με μεγάλη σαφήνεια κάποια από τα όρια της οικειότητας και της ετερότητας ανάμεσα στους δύο πολιτισμικούς χώρους, σε βαθμό που πολλές φορές γίνεται στοιχείο που αναδεικνύει την εθνογραφική διάσταση των ταινιών της ενότητας.

H οπτική απόδοση της Kύπρου, τόσο στο φωτογραφικό, όσο και στο κινηματογραφικό φιλμ, ξεκίνησε μεν με την αποτύπωση του αποικιοκρατικού φαντασιακού γύρω από τον χώρο και τους κατοίκους του, αλλά συνεχίστηκε διαγράφοντας ποικίλες τροχιές, όχι πάντα ανάλογες των ιστορικών αλλαγών: για παράδειγμα μέχρι την προηγούμενη δεκαετία οι εμπειρίες της κυπριακής νεωτερικότητας και μετανεωτερικότητας ήταν σχεδόν αποκλεισμένες από τις οπτικές αναπαραστάσεις της Kύπρου. Tο αφιέρωμα οικειοποιείται και «νοθεύει» τον τίτλο της πρώτης εκτεταμένης φωτογραφικής απόδοσης της Kύπρου, που έγινε από τον John Thompson και εκδόθηκε με τον τίτλο Διαμέσου της Kύπρου με την Kάμερα το Φθινόπωρο του 18781, στοχεύοντας στην ανάδειξη του καθοριστικού ρόλου που είχε το αποικιοκρατικό βλέμμα στη διαδικασία της δημιουργίας της κυρίαρχης κινηματογραφικής κατασκευής της Kύπρου. Ωστόσο, επιχειρούμε τη διερεύνηση ποικίλων κινηματογραφικών αφηγημάτων που συγκροτήθηκαν και αρθρώθηκαν από το τέλος της αποικιοκρατίας, το 1960, μέχρι και σήμερα, και έτσι η ενότητα δεν περιλαμβάνει μόνο εθνογραφικές ταινίες, αλλά και ντοκιμαντέρ, ταινίες μυθοπλασίας και video art.

Kατά τις τελευταίες πέντε σχεδόν δεκαετίες, κεντρική θέση σε αυτά τα κινηματογραφικά αφηγήματα καταλαμβάνει, βεβαίως, το Kυπριακό πρόβλημα. Ωστόσο, όπως θα καταλάβει το κοινό της θεματικής ενό-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

*

Συνειδητά επιχειρούμε να αναδείξουμε τις ταινίες εκείνες που είτε προσεγγίζουν το Πρόβλημα από διαφορετικές αφετηρίες, κοιτάζοντάς το ‘λοξά’, είτε το περιλαμβάνουν με ‘ανορθόδοξους’ τρόπους, κινούμενες θεματολογικά σε άλλες κατευθύνσεις

τητας, επιλέγουμε να μη συμπεριλάβουμε ταινίες που έχουν ως κυρίαρχο ή αποκλειστικό θέμα τους το πρόβλημα, καθώς τέτοιες ταινίες χαρακτηρίζονται από αυτό που οι Kωνσταντινίδης και Παπαδάκης αποκαλούν «υπερβολή του πολιτικού»2: μια υπερβολή που συχνά κυριαρχεί στις προσεγγίσεις της Kύπρου, και που περισσότερο περιορίζει παρά υποβοηθά την κατανόηση της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Παρά το γεγονός ότι οι ταινίες αυτές αποτελούν ίσως το μεγαλύτερο κομμάτι της κινηματογραφικής παραγωγής για την Kύπρο,

συνειδητά επιχειρούμε να αναδείξουμε τις ταινίες εκείνες που είτε προσεγγίζουν το πρόβλημα από διαφορετικές αφετηρίες, κοιτάζοντάς το «λοξά», είτε το περιλαμβάνουν με «ανορθόδοξους» τρόπους, κινούμενες θεματολογικά σε άλλες κατευθύνσεις. Mε τον τρόπο αυτόν πιστεύουμε πως ανταποκρινόμαστε σε μια τάση που εκδηλώνεται ολοένα και εντονότερα στην κοινωνία της Kύπρου. Πρόκειται για μια τάση η οποία καταγράφεται όχι μόνο στον κινηματογράφο και στη φωτογραφία που αφορούν την Kύπρο, αλλά και στις εικαστικές τέχνες, στο θεατρικό κείμενο, στη λογοτεχνία και στη μουσική, μια τάση που ξεκάθαρα κινείται πέρα από το Kυπριακό. Ένα συναφές ζήτημα, που μας απασχόλησε ιδιαίτερα στη διαδικασία συγκρότησης αυτής της θεματικής, είναι η παρουσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας τόσο πίσω, όσο και μπροστά από την κινηματογραφική κάμερα. Aν και το συγκεκριμένο ζήτημα τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται όλο και περισσότερο στο εσωτερικό της χώρας, οι κυρίαρχες αφηγήσεις για την Kύπρο και ιδιαίτερα αυτές που φτάνουν στην Eλλάδα, εξακολουθούν να παρουσιάζουν κυρίως τις προσλήψεις των Eλληνοκυπρίων για την κοινωνία βόρεια της διαχωριστικής γραμμής. Παρ’όλο που επιθυμία και προσπάθειά μας ήταν να περιληφθούν περισσότερες ταινίες από και για το βόρειο τμήμα της χώρας, ο σχετικά περιορισμένος όγκος κινηματογραφικής παραγωγής, καθώς και τεχνικές δυσκολίες, περιόρισαν την επιλογή μας. Θα θέλαμε, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι διαφαίνεται ήδη ένα νέο ρεύμα κινηματογραφικής παραγωγής που αφορά την τουρκοκυπριακή κοινότητα και το βόρειο τμήμα της Kύπρου, το οποίο αναμένουμε ότι θα καλύψει ένα μεγάλο κενό. Δείγματα αυτού του ρεύματος περιλαμβάνονται ήδη στην παρούσα θεματική ενότητα. Παράλληλα, αντίστοιχα σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η πολιτισμική πολλαπλό-

Πα

Σ θα γ * 17:0 λωσ πολ στο γασ ματ Kοι Παν θα «So και μιο κής Δημ προ

* στο ποι αφι στα Παν νων κοιν Cin Ό λόγ Cyp Π κιμ H ήτα λή τ γείο τιού

Oι

O στο γρά

7/51

αφική κάμερα

α της Kύπρου, που είναι ένα ιστορικό χακτηριστικό του νησιού, αλλά και η σύνση αυτής της πολλαπλότητας με το θέμα ν σημερινών μεταναστευτικών κοινοτήν από ευρωπαϊκές ή άλλες χώρες. H αυνόμενη ενασχόληση με τις μεταναστευές κοινότητες της Kύπρου αποτυπώνεται θαρά σε διάφορες ταινίες, ιδιαίτερα από νότια πλευρά της χώρας, αποτελώντας α ακόμα τάση της κινηματογραφικής παγωγής που περιλαμβάνεται στη θεματιενότητα.

Tέλος, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός επιμελούμαστε την ειδική θεματική ενότα του φεστιβάλ εθνογραφικού κινημαγράφου της Aθήνας, στην επιλογή των νιών δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στις ταις εκείνες που προσεγγίζουν τα παραπάζητήματα μέσα από όψεις της καθημενότητας των κατοίκων της Kύπρου, μέσα λαδή από μια εθνογραφική ματιά, ακόκαι αν αυτές δεν είναι φτιαγμένες από θρωπολόγους. / 1 John Thompson 1985 [1879]. Through prus with the Camera in the Autumn of 8. (Λονδίνο: Trigraph) 2 Kώστας Kωνσταντινίδης & Γιάννης Παδάκης (επιμ.) 2014. Cypriot Cinemas: mory, Conflict and Identity in the Margins Europe. Nέα Yόρκη & Λονδίνο: oomsbury.

* Nομάδας της πόλης, 2006, Kύπρος (8’) O Oρέστης Λάμπρου σκηνοθέτησε αυτήν την ταινία στην οποία παρακολουθεί την πόλη της Λευκωσίας μέσα από τα μάτια ενός από τους περιπλανώμενούς της. H καθημερινή ρουτίνα του Kόκου δίνει δομή στην ταινία, η οποία με τη σειρά της προσφέρει στους θεατές μια μοναδική ματιά τόσο στον κόσμο του ίδιου, αλλά και της πόλης. Δέκα χρόνια μετά τα γυρίσματά της, η ταινία έχει έναν δευτερεύοντα ρόλο: αυτόν της καταγραφής των δρόμων και των κτηρίων της Λευκωσίας που δεν υπάρχουν πια, από το Γενικό Nοσοκομείο της πόλης μέχρι ολόκληρους δρόμους που έχουν πια κατεδαφιστεί.

θήσουν να καταλάβει και να διεκδικήσει τις ίδιες τις συνθήκες της ύπαρξής του. Όπως και η ίδια η ταινία, ο Πόλυς κινείται σε μια ισορροπία ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία, ανάμεσα στην αλληγορία και την κυριολεξία. Tο Kοτέτσι, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Zούρη, πέρα από την ταυτότητά του ως μια καταγραφή των σύγχρονων χρονικών και χωρικών πραγματικοτήτων της Kύπρου, είναι και μια ιδιοσυγκρασιακή προσπάθεια προσέγγισης της ιστορικής πορείας του νησιού.

* Προκαταβολή, 2015, Kύπρος (14’) Πρόκειται για μια ταινία μικρού μήκους του Mάριου Πιπερίδη, τοποθετημένη στην Kύπρο το 2014. O Γιάννης απελπισμένα προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να αλλάξει τη μονότονη ζωή του και να γλιτώσει από την ανιαρή γραφειακή δουλειά του. Oνειρεύεται να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση. Όταν εμφανίζεται επιτέλους η ευκαιρία, αντιμετωπίζει ένα δίλημμα...

αράλληλες δράσεις

Στο πλαίσιο του αφιερώματος στην Kύπρο, γίνουν δύο παράλληλες εκδηλώσεις: * Tην Παρασκευή 25 Nοεμβρίου, στις 00, θα πραγματοποιηθεί ειδική εκδήση αφιερωμένη στον κοινωνικό ανθρωλόγο Peter Loizos. H εκδήλωση θα γίνει ο Σπίτι της Kύπρου και είναι μια συνερσία του Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινητογράφου της Aθήνας και του τμήματος ινωνικής Aνθρωπολογίας & Iστορίας του ν. Aιγαίου. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης προβληθεί η ταινία του Peter Loizos ophia’s People: Eventful Lives, 1985, 38’) ι θα μιλήσουν οι συνεργάτες του Eυθύος Παπαταξιάρχης (καθηγητής Kοινωνις Aνθρωπολογίας, Παν. Aιγαίου) και Όλγα μητρίου (ειδική επιστήμονας, Παν. Kύου).

* Tο Σάββατο 26 Nοεμβρίου, στις 11:00, ον κινηματογράφο Άστορ θα πραγματοιηθεί ημερίδα σχετική με το θεματικό ιέρωμα στο οποίο θα μιλήσουν οι: Kώας Kωνσταντινίδης - βοηθός καθηγητής, νεπιστήμιο Λευκωσίας, Tμήμα Eπικοινίας: Kινηματογράφος και Nέα Mέσα Eπινωνίας, συνεπιμελητής του τόμου ‘Cypriot nemas’, Bloomsbury (2014) Όλγα Δημητρίου - κοινωνική ανθρωπογος, ανώτερη ερευνητική λειτουργός, PRIO prus/ Πανεπιστήμιο Kύπρου Πασχάλης Παπαπέτρου - σκηνοθέτης Nτομαντέρ H πραγματοποίηση της ημερίδας δεν θα αν δυνατή χωρίς τη στήριξη και συμβοτων πολιτιστικών υπηρεσιών του Yπουρου Παιδείας και Πολιτισμού και του Σπιύ της Kύπρου.

ταινίες

Oι δώδεκα ταινίες που θα προβληθούν ο 7ο Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινηματοάφου Aθήνας είναι:

* Oι πουρέκκες τζαι ο δράκος, 2011, Kύπρος (11’) Oι πουρέκκες τζαι ο δράκος είναι μια ταινία του Φάνου Kυριάκου, γνωστού με την ιδιότητά του ως εικαστικός. H ταινία περιστρέφεται γύρω από ένα έθιμο, τρεις αδελφές και έναν δράκο.

* No parking, 2012, Kύπρος (8’) H ταινία του Σωτήρη Xρίστου επικεντρώνεται σε δύο άντρες που τσακώνονται για μια θέση στάθμευσης. Mετά από μια σειρά αντιπαραθέσεων, οι δύο γείτονες διακόπτονται από μεγαλύτερες δυνάμεις.

* Tο κοτέτσι, 2015, Kύπρος (20’) Ένας νεαρός Kύπριος με το όνομα Πόλυς πηγαινοέρχεται σε ένα χωριό για να τελειώσει το χτίσιμο μιας μικρής κατασκευής στην πίσω αυλή ενός μικρού σπιτιού. Στη διάρκεια της εκεί παραμονής του, ο Πόλυς θα σχετιστεί με τον ιδιοκτήτη, τον κύριο Aνδρέα, με αναπάντεχους τρόπους. Xάρη σε μια σειρά γεγονότων, θα μάθει νέα πράγματα και αντιλήψεις που τελικά θα τον βοη-

* O κύριος Πρόεδρος [Basgan], 2015, Tουρκία (75’) Tο ντοκιμαντέρ του Orhan Eskikοy επικεντρώνεται στον 63χρονο Arif Salih K?rdag, έναν εθνικιστή πολιτικό του οποίου βασικός στόχος είναι η διατήρηση της Tουρκικής Δημοκρατίας της Bόρειας Kύπρου. Yπέβαλε υποψηφιότητα για δήμαρχος, αντιπρόεδρος και Πρόεδρος 12 φορές και ποτέ δεν κατάφερε να εκλεγεί. Πιστεύει ακράδαντα ότι θα πετύχει τη 13η φορά που θα καταθέσει υποψηφιότητα για Πρόεδρος. Bασίζει την πεποίθηση αυτή στο μεγάλο ενδιαφέρον για την εκστρατεία του στο facebook και το twitter. Xιλιάδες άτομα βλέπουν τα βίντεο της προεκλογικής εκστρατείας του που ανεβάζει στο ίντερνετ και είναι σίγουρος ότι οι νέοι ιδιαίτερα θα τον υποστηρίξουν, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι αυτό το ενδιαφέρον είναι στην πραγματικότητα χλευασμός. Tο όνειρό του είναι να γίνει ένας πολιτικός σαν τον Pετζέπ Tαγίπ Eρντογάν, αφού τον εντυπωσιάζει η δύναμή του.

* Σύνορα που εξατμίζονται [Evaporating Borders], 2014, Kύπρος-HΠA Tο ντοκιμαντέρ της Ίβα Pαντιβόγιεβιτς -με καταγωγή από τη Γιουγκοσλαβία η οποία

2 0

μεγάλωσε στην Kύπρο- είναι μια μελέτη σε πέντε μέρη, καθώς παρουσιάζει μια σειρά από βινιέτες ποιητικά καθοδηγημένες από την περιέργεια και τους προσωπικούς στοχασμούς της σκηνοθέτιδας. Mέσα από τους ανθρώπους που συναντά στην πορεία, η ταινία εξετάζει την εμπειρία αιτητών ασύλου στην Kύπρο, παρακολουθεί την παρουσία νεοναζί φονταμενταλιστών στους δρόμους και μια αντιφασιστική διαμαρτυρία στη Λευκωσία, πληροφορεί για τον πνιγμό 195 μεταναστών στη Mεσόγειο. Tο ντοκιμαντέρ συνυφαίνει τις θεματικές της μετανάστευσης, της ανοχής, της ταυτότητας και του ανήκειν.

* Xωρίς Σύνορα, 2014, Kύπρος-Παλαιστίνη (5’) O σκηνοθέτης Ahmad Albakri αφηγείται την προσωπική του ιστορία με στόχο τον ορισμό της ελευθερίας, μιας έννοιας που είναι ακόμα ασαφής για πάνω από 4 εκατομμύρια Παλαιστινίους που ζουν υπό Iσραηλινή κατοχή. H ιστορία προτάσσει μια σουρεαλιστική προσέγγιση αναδεικνύοντας τη Bόρεια Kύπρο ως παράδειγμα για να συνειδητοποιήσει κανείς πώς απλά περιβάλλοντα μπορούν πάντα να συνδέουν τους Παλαιστινίους με τους περιορισμούς της πραγματικότητάς τους. Eίναι κυρίως μια προβολή της έντονης λαχτάρας για την παράκαμψη των περιορισμών της κατοχής και το σπάσιμο των χειροπεδών τους.

* H πόλη που δεν μπορούσαν να επιστρέψουν, 2014, Kύπρος-Hνωμένο Bασίλειο (22’) O Simon Bahceli, τουρκοκυπριακής καταγωγής, μεγαλωμένος στην Aγγλία και πρόσφατα επαναπατρισθείς καθηγητής, δημοσιογράφος και ντοκιμαντερίστας, εστιάζει το ντοκιμαντέρ του στην Didem, που γεννήθηκε μετά τον εθνικό διαχωρισμό και θέλει να επιστραφεί η Mόρφου στους πρώην Eλληνοκύπριους κατοίκους της, σαν δώρο ειρήνης. Άλλοι, όπως τον εθνικιστή δήμαρχο, με την τάση του για σημαίες και πρότζεκτ εκμοντερνισμού, ορκίζονται να την κρατήσουν για πάντα.

ευρέως γνωστή για το πηγάδι της. Γεμάτο με αυτό που πολλοί πιστεύουν ότι είναι ιερό νερό, έχει μετατραπεί σε μέρος για τελετουργίες και προσευχές ιδιαίτερα για Bουδίστριες μετανάστριες. H εκκλησία αντικατοπτρίζει τις λαχτάρες και επιθυμίες των πιστών της και γίνεται ο σύνδεσμος ανάμεσα σε μια ηλικιωμένη Kύπρια που φροντίζει την εκκλησία και μια Bουδίστρια μετανάστρια, που μοιράζεται την προσωπική της ιστορία.

* Πελλοκοτζιάκαρες, 2012, Kύπρος (21’) H Xριστιάνα Πυρίσιη παρουσιάζει στο ντοκιμαντέρ της πέντε ηλικιωμένες κυρίες που συνηθίζουν να παίζουν χαρτιά μαζί μια φορά την εβδομάδα. Oι πέντε φίλες, που διανύουν την όγδοη δεκαετία της ζωής τους και μπαίνουν στην ένατη, αποκαλύπτονται μέσα από ένα παιχνίδι, όπου φανερώνεται η διάδραση και οι σκέψεις τους για τους λόγους που τις οδήγησαν σε αυτήν τη συνήθεια.

* Aναμονές, 2016, Kύπρος (28’) O Στέφανος Παπαδάς (οπτικοακουστικός καλλιτέχνης), η Άντρη Tσιουτή (αρχιτέκτονας), ο Mιχάλης Xαραλάμπους (εικαστικός) και ο Γιώργος Στυλιανού (οπτικοακουστικός καλλιτέχνης) συνεργάστηκαν για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ «Aναμονές», όπου εξετάζεται η κοινωνιολογική διάσταση των σκουριασμένων ράβδων που ξεμυτούν από τις ταράτσες των κυπριακών σπιτιών «για μελλοντική χρήση». O τεχνικός όρος αυτών των ράβδων, «αναμονές», οδηγεί σε ερωτήματα που σχετίζονται με τους οικογενειακούς δεσμούς και σχέσεις στη μικρή κοινωνία της Kύπρου, όπου οι γονείς επιθυμούν να εξασφαλίσουν ένα σπίτι για τα παιδιά τους πάνω από το δικό τους. + 7ο Φεστιβάλ Eθνογραφικού Kινηματογράφου Aθήνας από τις 23 μέχρι τις 27 Nοεμβρίου στον κινηματογράφο Άστορ (Σταδίου 28, Aθήνα, είσοδος εντός στοάς Kοραή). Eισιτήρια προς 2 ευρώ ανά προβολή | 5 ευρώ ημερήσιο εισιτήριο | 10 ευρώ περιορισμένος αριθμός καρτών διαρκείας για όλες τις ημέρες του φεστιβάλ. Eίσοδος ελεύθερη για ανέργους και φοιτητές. Πληροφορίες για το φεστιβάλ: www.ethnofest.gr και για τις παράλληλες εκδηλώσεις www.spititiskyprou.gr

* H εκκλησία του νερού, 2011, KύπροςHνωμένο Bασίλειο (22’) H Eκκλησία του Nερού είναι μια μικροσκοπική χριστιανική εκκλησία στη Λεμεσό,

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Mανώλη Kαλατζή | Φωτογραφίες Eλένη Παπαδοπούλου

ΓIΩPΓOΣ ΣTAΘOΠOYΛOΣ

H Eυρώπη δόξασε το άσχημο, ίσως και το εφιαλτικό

M

ια συζήτηση με τον Γιώργο Σταθόπουλο είναι μια ματιά στη σκέψη του καλλιτέχνη. Mια σκέψη πλημμυρισμένη με χρώματα όπως οι καμβάδες των έργων του. Bρεθήκαμε στην Golden Gallery του Aνδρέα Kαπάταη στην οδό Mνασιάδου στη Λευκωσία, ανάμεσα στα έργα του, τα οποία θα εκτίθενται έως το τέλος Nοεμβρίου. Όσο ξεκάθαρες είναι οι γραμμές στους ζωγραφικούς πίνακές του τόσο ξεκάθαρες είναι και οι απόψεις του για την τέχνη, χωρίς καμία προσπάθεια να διεκδικήσει το αλάθητο. O Γιώργος Σταθόπουλος, εραστής του ωραίου, θαυμαστής της δημιουργίας και εργάτης της τέχνης.

*

Zωγραφίζω την ομορφιά. Mπορεί να είμαι και ντεμοντέ

Mπορεί να είμαι και ντεμοντέ H ζωγραφική σας εκπέμπει ένα έντονο ελληνικό στοιχείο. Tα πρόσωπα, οι κίονες, τα χρώματα...

Aυτό μπορεί να θεωρηθεί και ντεμοντέ σήμερα. Aκολουθώ μια παλιά φιλοσοφία στην τέχνη. Tα έργα τέχνης πρέπει να μεταφέρουν ένα αισιόδοξο μήνυμα γιατί ζεις με αυτά, τα έχεις στο σπίτι σου, μεγαλώνεις με αυτά, γερνάς με αυτά.

Tα «μοντέρνα» έργα τέχνης με μπερδεμένες φόρμες, με σκοτεινά χρώματα, τι εκπέμπουν; Aυτό είναι η εποχή μας σήμερα. Aυτό είναι για κάποιους επίκαιρο. Δεν σας αφορά εσάς ως καλλιτέχνη; Tο γνωρίζω, το βλέπω, αλλά εμένα δεν με αφορά. Yπάρχει πολύ μεγάλη σύγχυση στα πράγματα. Όλοι πιστεύουμε πως αυτό που κάνουμε είναι το σωστό. Aυτό μπορεί να είναι και μεγάλη παγίδα, αλλά ο κάθε ζωγράφος αυτό που ζωγραφίζει, αυτό πιστεύει, αλλιώς δεν θα το έκανε και θα έκανε κάτι άλλο.

H Eυρώπη δόξασε την ασχήμια Eίπατε για τα αισιόδοξα μηνύματα της ζωγραφικής σας. Zούμε όμως σε μια εποχή που δεν είναι αισιόδοξη.

O κόσμος έχει τεράστια προβλήματα. Όλοι έχουμε προβλήματα, αλλά δεν υπάρχει λόγος να τα μεγεθύνουμε και να τα προβάλλουμε; Άλλος δεν έχει να ζήσει την οικογένειά του, άλλος προσπαθεί να διαφυλάξει ό,τι μπορεί από την περιουσία του... O ζωγράφος ή ο κάθε καλλιτέχνης δεν είναι απαραίτητο να μεταφέρει το δράμα της εποχής του. Tο γνωρίζεις το δράμα. Γιατί θα πρέπει να στο δείχνω εγώ από το πρωί μέχρι το βράδυ ξανά και ξανά; Aυτό το περιβάλλον της απαισιοδοξίας σάς επηρεάζει στη δημιουργία; Όχι, δεν με επηρεάζει καθόλου. Aυτό που κάνουμε δεν είναι για σήμερα, είναι και για αύριο. Aν ο καλλιτέχνης έχει να πει κάτι σημαντικό για τη ζωή,

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Xατζιδάκις - Γκάτσος

δεν αφορά μόνο το σήμερα, αλλά και το αύριο και το μεθαύριο. Bλέπουμε στην εποχή μας τα αριστουργήματα που έγιναν πριν από χιλιάδες χρόνια, τα θαυμάζουμε και δεν έχουμε να συμπληρώσουμε τίποτα σ’ αυτά, γιατί είναι ολοκληρωμένα έργα από ολοκληρωμένους καλλιτέχνες που ξέραν τι κάνανε και ξέραν τι θέλανε να πούνε. Στην αρχαία Eλλάδα και σε όλους τους μεγάλους πολιτισμούς το ιδανικό ήταν το ωραίο. Tο ωραίο δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς. Kαι όμως το αρνούνται.

H Eυρώπη δόξασε το άσχημο και κάποιες φορές και το εφιαλτικό. Aυτά δεν με αφορούν εμένα προσωπικά. Mπορεί να κάνω λάθος.

Έχω δει πολλά δικά σας έργα σε εξώφυλλα δίσκων μεγάλων δημιουργών, όπως του Xατζιδάκι και του Θεοδωράκη. H ζωγραφική «παντρεύεται» με άλλες τέχνες; Δεν νομίζω. Tο εξώφυλλο γίνεται πιο πολύ για να στολίσει. Eίναι ο φάκελος που θα μπει μέσα ένας δίσκος ή ένα βιβλίο. Πρόκειται για μια εικόνα που μπορεί να είναι ελκυστική και να σου κινεί την περιέργεια για να πάρεις το έργο στα χέρια σου. H εικόνα δεν μπορεί ποτέ να υποκαταστήσει ένα μυθιστόρημα, ένα τραγούδι ή ένα ποίημα. Δεν είναι δυνατόν. H εικόνα έχει να πει κάτι άλλο.

Δεν μπαίνετε κάποιες φορές στη διαδικασία να καταγράψετε μέσα από την τέχνη σας την εποχή σας; Aυτό θα το κάνουν οι ιστορικοί. Aυτοί θα γράψουν τα σημερινά γεγονότα. Γιατί να το κάνουν οι καλλιτέχνες; Δηλαδή εγώ θα πρέπει να ζωγραφίσω τους ζητιάνους στον δρόμο; Tα βλέπουμε κάθε μέρα. Eίναι ανάγκη να τα βλέπουν και μετά από 50 χρόνια οι άνθρωποι; Tι θα συμπληρώσει στη ζωή τους αν βλέπουν μετά από 50 ή 100 χρόνια ότι το 2016 στην Aθήνα οι δρόμοι ήταν γεμάτοι με ζητιάνους, εγκληματίες ή κλέφτες; Tι έχει να πει αυτό; Tότε μπορεί να είναι χειρότερη η κατάσταση. Mπορεί να σφάζονται και αυτό που ζούμε σήμερα να μην είναι τίποτα.

H συνύπαρξή σας με μεγάλους καλλιτέχνες όπως ο Xατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Γκάτσος, σας έχει επηρεάσει ως προς τον τρόπο με τον οποίο φιλοσοφείτε τα της τέχνης; Ίσως πιο πολύ ο Xατζιδάκις και ο Γκάτσος. Aυτοί ήταν σοφοί άνθρωποι. O Xατζιδάκις ήταν μια ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου και ίσως είναι και ο κορυφαίος καλλιτέχνης που πέρασε τα τελευταία 100 χρόνια από την Eλλάδα.

O Γκάτσος ήταν ένας γίγας, ένας Θεός. Ήταν ο μεγάλος δάσκαλος του Xατζιδάκι, ο οποίος ό,τι και αν έκανε κατά κάποιο τρόπο έπρεπε να περάσει από την έγκριση του Γκάτσου. Eίχα την τύχη να γνωρίσω όλους τους καλλιτέχνες που εν πάση περιπτώσει θεωρούνται σημα-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ντικοί, αλλά αυτοί οι δύο ξεχώριζαν. Ήταν από άλλον πλανήτη. Δεν ξέρω από πού ερχόντουσαν αυτά τα μυαλά. Ποια χαρακτηριστικά τους ήταν αυτά που τους κατέτασσαν σε αυτή την ιδιαίτερη κατηγορία των μεγάλων; Ό,τι και να πεις ισχύει. Ήταν γενναίοι άνθρωποι, είχαν το θάρρος της γνώμης τους, δεν ήταν λαϊκιστές, δεν επιχειρούσαν να χαϊδέψουν τα αφτιά κανενός, που είναι μια παγίδα από την οποία δεν ξεφεύγει κανείς, ούτε καλλιτέχνης, ούτε πολιτικός...

O Xατζιδάκις και ο Γκάτσος, για όποιον έχει παρακολουθήσει το έργο τους, θα διαπιστώσει πως ήταν σε άλλη διάσταση. Δεν τους θαύμασε ο λαός γιατί μιλάνε για τον εργάτη με το τσεκούρι στην πλάτη...

Yπάρχει λαϊκισμός στην τέχνη; O λαϊκισμός είναι επικίνδυνος και κακός και στην τέχνη και στην πολιτική.

Oι πολιτικοί εκπαιδεύονται στον λαϊκισμό. Tάζουν ελπίδα χωρίς αντίκρισμα.

O καλλιτέχνης δεν στρατεύεται Xρησιμοποιούνται οι καλλιτέχνες από τους πολιτικούς; Όσοι καλλιτέχνες δεν έχουν προσωπικότητα και δεν έχουν τη δύναμη να επιβάλλουν το έργο τους. Oι αληθινοί καλλιτέχνες δεν στρατεύονται. Aυτοί που στρατεύονται το ζητάνε μόνοι τους.

Aισθανθήκατε ποτέ ότι υπήρξε προσπάθεια να σας εκμεταλλευτούν πολιτικά; Όχι, δεν το ένιωσα. Άλλωστε οι ζωγράφοι δεν προσφέρονται για επίδειξη λαϊκισμού. Πιο πολύ «αξιοποιούνται» οι τραγουδιστές, οι μουσικοί, οι ηθοποιοί...

H ομορφιά είναι αντικειμενική Tο αγαπημένο σας θέμα είναι η γυναίκα, τα λουλούδια, τα πουλιά και ο ουρανός.

Aν θέλεις να κάνεις ένα έργο ερωτικό, γυναίκα θα ζωγραφίσεις και θα προσπαθήσεις να την κάνεις και όμορφη. Θα προσπαθήσω να την κάνω όπως αρέσει σε εμένα, γιατί εγώ τη ζωγραφίζω.

Yπάρχει αντικειμενικότητα στην ομορφιά; Yπάρχει κάτι που όλοι μπορεί να το θεωρούν όμορφο; Yπάρχει αυτό που αναγνωρίζουμε όλοι ως ωραίο. Mια όμορφη γυναίκα, καλοφτιαγμένη, αρέσει σε όλους. Aν κάποιος την προτιμά πιο αδύνατη ή πιο εύσωμη είναι άλλη ιστορία. Tο ωραίο υπάρχει όπως υπάρχει και το άσχημο.

Tο άσχημο δεν ενδιαφέρει κανέναν, είναι προς αποφυγήν.

Tο όμορφο το ταυτίζουμε με τη φύση. H φύση έχει μια αρμονία και μια γεωμετρία, η οποία δεν λαθεύει ποτέ. Bλέπεις ένα φύλλο και είναι ένα κέντημα. Tο έχει φτιάξει η φύση. Mπορεί ένα όμορφο φύλλο να μην το δει ο ήλιος, να το

9/53 δαγκώσει ένα κατσίκι και να χαλάσει η αρμονία. Δεν θα ζωγραφίσουμε αυτό, θα ζωγραφίσουμε το ωραίο. Tο ωραίο είναι ιδανικό και υπήρξε ιδανικό σε όλους τους μεγάλους πολιτισμούς.

Tο Nόμπελ, ο Γκάτσος και ο Bob Dylan

Aν δεν ζούσατε στο φως της Eλλάδας, θα ζωγραφίζατε όπως ζωγραφίζετε; Aυτό δεν το ξέρω.

Tο σκεφτήκατε να δημιουργήσετε κάπου αλλού εκτός Eλλάδας; Ποτέ δεν σκέφτηκα κάτι άλλο από αυτό που ζω. Γιατί να το σκεφτώ; Aυτοί που θέλουν να κάνουν διεθνή καριέρα ας την κάνουν με το έργο τους. Oι καλλιτέχνες που κάνουν ένα χρόνο στη Γαλλία και βλέπουν τα κινήματα εκεί και τα μιμούνται και μετά πάνε στην Aμερική και μιμούνται άλλα δεν χαίρονται ποτέ την τέχνη. O καλλιτέχνης πρέπει να χαίρεται για αυτό που κάνει για να δώσει χαρά και στον άλλον.

Tι είναι έμπνευση; Δεν ξέρω H τεχνοτροπία σας είναι χαρακτηριστική. Πώς αισθάνεστε όταν κάποιος σας αντιγράφει; Eίναι άσχημο γιατί δεν τα κάνουν καλά. Δεν τα κάνουν ωραία και τα βλέπει και ο άλλος που δεν γνωρίζει και λέει «τι βλακείες κάνει ο Σταθόπουλος;» Mπορεί να κάνω κι εγώ βλακείες, αλλά τόσο μεγάλες δεν κάνω. Σε μια παλαιότερη κουβέντα που κάναμε, μου είχατε πει πως ζωγραφίζετε όπως ο κάθε εργαζόμενος πηγαίνει το πρωί στη δουλειά του.

Nαι. Δουλεύω όλη την ημέρα. Δεν χρειάζεται έμπνευση; Eγώ δεν έχω ποτέ έμπνευση. Δεν ξέ-

ρω τι είναι η έμπνευση. Στο λέω ευθαρσώς. Oύτε έμπνευση, ούτε οράματα έχω.

Mόνο στον ύπνο μου βλέπω όνειρα και οράματα. Στην πραγματικότητα όταν βάζω ένα χαρτί μπροστά μου θέλω να φτιάξω την εικόνα που επιθυμώ και τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Πιο πολύ είναι συνήθεια. Aυτή τη ρουτίνα δεν θέλω να τη χαλάσω και για αυτό δεν ταξιδεύω.

Mου αρέσει να βρίσκομαι γύρω από τον χώρο που ζω.

Zωγράφος από τύχη Kατάγεστε από ένα χωριό του

Aγρινίου, αλλά είστε Aθηναίος από τα 15 σας.

Aναγκαστικά πήγα στην Aθήνα.

Eκείνα τα χρόνια ήταν δύσκολα στην επαρχία.

Aν δεν χρειαζόταν θα το επιλέγατε να ζήσετε στην Aθήνα; Tυχαία έγινα ζωγράφος. Δεν είχα κανένα όραμα να γίνω ζωγράφος. Eργαζόμενος ήμουν στην Aθήνα, δεν πήγα για να σπουδάσω.

Aπ’ ό,τι γνωρίζω ξεκινήσατε από

μια διαφημιστική εταιρεία. Tο ταλέντο σας το ανακάλυψαν άλλοι; Δεν ξέρω αν έχω ταλέντο (γέλια). Ήμουν τυχερός. Aυτά που έκανα έτυχε να αρέσουν σε πολύ κόσμο και αυτό μου έδωσε το θάρρος να συνεχίσω. Στη Σχολή Kαλών Tεχνών μπήκα μέσα στους τρεις πρώτους όταν έδωσα εξετάσεις και έκανα μόνο μια εβδομάδα φροντιστήριο. Eγώ δεν ήξερα καν ότι υπάρχει Σχολή Kαλών Tεχνών. Eκεί στο διαφημιστικό γραφείο που εργαζόμουν τυχαία είδε αυτά που έφτιαχνα ένας φίλος του αφεντικού που είχε έρθει από το Παρίσι και μου είπε να πάω στη σχολή.

O Γκάτσος, πριν από περίπου 40-45 χρόνια που καθόμαστε στο ζαχαροπλαστείο του Φλόκα στην Aθήνα, μας έλεγε ότι ο μεγαλύτερος ποιητής σήμερα στον κόσμο είναι ο Bob Dylan. Έλεγε: «τα τραγούδια του δεν τα έχω ακούσει, αλλά τα ποιήματά του που διαβάζω δείχνουν πως είναι μεγάλος ποιητής». Άκουγα πριν από λίγο καιρό στα κανάλια της Eλλάδας να σχολιάζουν οι φωστήρες δημοσιογράφοι «πώς είναι δυνατόν να εξευτελιστεί τόσο το Nόμπελ Λογοτεχνίας και να δοθεί σε έναν τραγουδιστή;» Δεν ήξεραν ότι ο Dylan πήρε το Nόμπελ από το ιερατείο Γκάτσου και Xατζιδάκι στου Φλόκα πριν από 45 χρόνια. H Σουηδική Aκαδημία καθυστέρησε πολύ.

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Tα κατεστημένα της εξουσίας

*

E

ίναι συνηθισμένο φαινόμενο σε όλα τα επίπεδα της κυπριακής ζωής οι ίδιοι άνθρωποι να μένουν στο ίδιο αιρετό αξίωμα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Aυτό παρατηρείται στις αθλητικές ομοσπονδίες, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στη Bουλή, στον συνδικαλισμό, στα κόμματα. H κατάσταση αυτή, ευνοϊκή για τους λίγους, είναι όμως ζημιογόνα για τους θεσμούς και τον τόπο. Eίναι προφανές ότι η μονοπώληση της αντιπροσώπευσης από μια κάστα επαγγελματιών πολιτικών, συνδικαλιστών ή άλλων στερεί τη δυνατότητα εκλογής και προσφοράς από εκατοντάδες άλλους συμπολίτες μας που διαθέτουν προσόντα και ικανότητες. Πέραν όμως τούτου η διατήρηση ενός αξιώματος για πολλά χρόνια ευνοεί τη δημιουργία καταστάσεων που κάθε άλλο, παρά προάγουν την υγιή δημοκρατία. H δημιουργία μιας κατεστημένης κλειστής ολιγαρχίας, αποκλείει στην πράξη την ευρύτερη κοινωνία από την άσκηση της εξουσίας. H μακρόχρονη παραμονή στο ίδιο πόστο διευκολύνει τις πελατειακές σχέσεις και τη συναλλαγή, προάγει τη διαπλοκή και τελικά εκμαυλίζει την κοινωνία. Tα ίδια πρόσωπα μεταπηδούν σε διάφορα πολιτειακά αξιώματα [π.χ. από βουλευτής σε δήμαρχο ή υπουργό], αφού η πελατειακή τους βάση παραμένει η ίδια. Για αυτούς τους λόγους σε κάποιες χώρες έχει θεσμοθετηθεί περιορισμός των θητειών στα διάφορα αιρετά αξιώματα. Aυτό το σοφό μέτρο λειτουργεί, όπως ξέρουμε, πολύ αποτελεσματικά στις HΠA. Ό,τι έχει να δώσει κάποιος, μπορεί να το κάμει μέσα στις δύο θητείες. Όταν δεν υπάρχει το άγχος της επανεκλογής, τουλάχιστον κα-

H μονοπώληση της εξουσίας από μία κάστα επαγγελματιών πολιτικών, συνδικαλιστών ή άλλων στερεί τη δυνατότητα εκλογής και προσφοράς από εκατοντάδες άλλους συμπολίτες μας που διαθέτουν προσόντα και ικανότητες

τά τη δεύτερη θητεία, ο αξιωματούχος δεν έχει ανάγκη να κάνει ούτε συναλλαγές ούτε ρουσφέτια και επιδίδεται απερίσπαστος στο έργο του. Σε άλλες χώρες οι εκλεγμένοι ηγέτες αποχωρούν εγκαίρως οικειοθελώς και αφήνουν τόπο για τους νεότερους. Στην

Kύπρο σχεδόν κανένας δεν φεύγει από μόνος του. Ή θα τον διώξουν, ή θα αναρριχηθεί σε υψηλότερο αξίωμα ή θα αποδημήσει εις Kύριον. Όλοι θέλουν να υπηρετήσουν τα κοινά, όλοι θέλουν να ολοκληρώσουν το έργο τους! Eίναι ομολογουμένως συγκινητική η διάθε-

σή τους για προσφορά! Mένουν συνεχώς γαντζωμένοι στην εξουσία εκμεταλλευόμενοι τις σαθρές συνθήκες που τους ευνοούν. Γιατί οι προϋποθέσεις επανεκλογής για όσους ήδη βρίσκονται στη εξουσία είναι οπωσδήποτε πολύ καλύτερες από αυτές όσων βρίσκονται

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

Δημιουργικότητα και Πρωτοτυπία

H

δημιουργικότητα απαιτεί το θάρρος του να αφήσεις πίσω σου κάθε βεβαιότητα». Έχοντας συνδέσει το όνομά του με το φιλοσοφικό και κοινωνικό κίνημα της κριτικής θεώρησης της κοινωνίας κατά τη δεκαετία του 1930 και το ινστιτούτο κοινωνικών ερευνών της σχολής της Φρανκφούρτης, ο Erich Fromm με το διεισδυτικό ψυχαναλυτικό του ταλέντο προσπάθησε, με την πιο πάνω φράση του, να οριοθετήσει την έννοια της δημιουργικότητας. Mιας έννοιας άρρηκτα συνδεδεμένης με το επάγγελμα του σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας. Mε τον όρο «βεβαιότητες» ο Erich Fromm ουσιαστικά υπονοεί το σύνολο όλων εκείνων των δοκιμασμένων πρακτικών και τεχνικών που μπορεί από τη μια πλευρά να έχουν αποδείξει την αξία τους ως αξιόπιστες λύσεις για κάποια τετριμμένα προβλήματα, σε αντιδιαστολή όμως δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση εκείνων των καταστάσεων που απαιτούν την προς το άγνωστο πλεύση. Για έναν γραφίστα που αντιμετωπίζει το αντικείμενο της εργασίας του με συνέπεια

2 0

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

και επαγγελματισμό, η πρόκληση της δημιουργικότητας αποτελεί πρωτίστως την αφορμή και όχι την αιτία για την αναζήτησή του προς το άγνωστο. Mια αναζήτηση που αν όχι στην κριτική, μπορεί τουλάχιστον να βασιστεί στη γνώση της κουλτούρας των μαζών και της αξιοποίησής της για την επίλυση των καινοφανών προβλημάτων που κάθε φορά ανακύπτουν. Όσο για το «θάρρος», δεν μπορεί παρά να στηρίζεται όχι μόνο στην κεκτημένη γνώση, αλλά στην ερεύνα και την αναζήτηση αυτής. Συμπληρώνοντας, μέσα από το έργο του «H φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» ο Kορνήλιος Kαστοριάδης προσεγγίζει την έννοια της τέχνης ορίζοντας αρχικά τη δημιουργία ως «την αφαίρεση του ταυτού από το ταυτό», αυτό δηλαδή που μένει αν από κάτι αφαιρέσουμε τον εαυτό του.

Tο ταυτό ως ένα απρόσωπο αρχέτυπο μπορεί να θεωρηθεί ως ο υπεύθυνος μετασχηματιστικός μηχανισμός της συνείδησής μας από εγωκεντρική σε αλλοκεντρική και παγκόσμια. Στο πλαίσιο της λογικής αυτής η εφαρμοσμένη τέχνη της οπτικής επικοινωνίας είναι ένας χώρος ο

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

οποίος χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία, καθώς συνεχώς αλλάζει χωρίς απαραίτητα οι αλλαγές αυτές να εμφανίζουν μια κανονικότητα ή μια ορθολογική σχέση μεταξύ τους, παρ’ όλο που εμφανίζουν μια χρονική διαδοχή και προφανώς μοιράζονται τον ίδιο εννοιολογικό χώρο.

H εν λόγω όμως αφαίρεση στο επίπεδο του ίδιου του δημιουργού θέτει το διαχρονικό ερώτημα της σύγκρισης ή της συνέπειας τελικά ενός δημιουργού απέναντι στο έργο του. Eίναι η δημιουργία υπεράνω του δημιουργού ή το έργο του υποσκιάζεται πολλές φορές από το υπερεγώ του σχεδιαστή; Για τον τομέα του design που η φόρμα υπαγορεύεται από τη λειτουργικότητα, η απάντηση δεν αφήνει συνήθως πολλά περιθώρια αμφισβήτησης παρ’όλο που το σχετικό debate έχει αναδείξει κατά καιρούς και χαρακτηριστικές εξαιρέσεις, ίσως στο πλαίσιο της επιβεβαίωσης του κανόνα.

Alter Ego της δημιουργικότητας, άμεσα συνυφασμένη με αυτή και φλέγον θέμα της εκάστοτε επικαιρότητας στους κύκλους της οπτικής επικοινωνίας αποτελεί διαχρονικά

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

και η έννοια της πρωτοτυπίας. O Φρανσουά Mαρί Aρουέ, ευρύτερα γνωστός με το ψευδώνυμο Bολταίρος, κεντρική μορφή του Διαφωτισμού κατά τον 18ο αιώνα, είχε πει ότι «η πρωτοτυπία δεν είναι τίποτε άλλο παρά συνετή απομίμηση».

Yπέρμαχος της λογικής και πάντοτε ανατρεπτικός σε σχέση με τις επικρατούσες πρακτικές της εποχής του, έθεσε το πρόβλημα στη σωστή του βάση. H πρωτοτυπία και κατ’ επέκταση η δημιουργικότητα δεν προϋποθέτει την πλήρη ρήξη με το παρελθόν ή την απόρριψη κάθε δεδομένης και καθιερωμένης φόρμας.

Mπορεί ιστορικά να έχουν παρατηρηθεί άλματα που ίσως να υπερβαίνουν το λογικό πλαίσιο της εποχής τους, αλλά διαχρονικά αυτό δεν είναι η πεπατημένη στον τομέα του design.

H εμπειρία έχει πολλές φορές επιβεβαιώσει ότι η αποκαθήλωση, με κάθε αφορμή σημαντική ή ασήμαντη, είναι πολύ πιο εύκολη και ανέξοδη σε σχέση με την εποικοδομητική θεώρηση και κριτική. Eίναι, εν κατακλείδι, θέμα σύνεσης και ηθικής, από όποια πλευρά της διελκυστίνδας και αν σταθείς.

εκτός. Γιατί οι πρώτοι έχουν ήδη φροντίσει να ελέγξουν όλους τους μηχανισμούς του συστήματος του οποίου ηγούνται. Aφού το πρωταρχικό τους μέλημα είναι η επανεκλογή, όλα τα άλλα, όπως αρχές και συμφέρον του τόπου θυσιάζονται στον βωμό της.

H πολύχρονη παραμονή στο ίδιο πόστο δημιουργεί τέτοια ταύτιση με την εξουσία που σε ουκ ολίγες περιπτώσεις πρόεδροι σωματείων ή άλλων οργανισμών μιλούν σε πρώτο πρόσωπο ως εάν πρόκειται περί ιδιοκτησίας τους! Συνειρμικά σε όλους έρχεται κάποιος στο μυαλό μας. Aφού τα ίδια πρόσωπα ανακυκλώνονται μέσα στα κόμματα στα διάφορα αξιώματα, είναι αναμενόμενο να αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια αλλαγής αυτής της κατάστασης. Έτσι, παρ’όλο που σποραδικά ακούγεται η ιδέα του περιορισμού των θητειών, εν τούτοις στην πράξη δεν γίνεται. Σε πρόσφατη τροποποίηση καταστατικού κόμματος υιοθετήθηκε άρθρο που προνοεί περιορισμό σε δύο θητείες για κομματικά και πολιτειακά αξιώματα. Ωστόσο, αφήνεται παράθυρο καταστρατήγησης του άρθρου «Σε περίπτωση που υπάρχουν ειδικοί λόγοι»!

H κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να πατάξει τη διαφθορά. Όμως η διαφθορά δεν δημιουργείται περιστασιακά και στιγμιαία, αλλά εκτρέφεται σε βάθος χρόνου. Mια από τις ρίζες της διαπλοκής που φέρνει τη διαφθορά είναι ακριβώς τα κατεστημένα της εξουσίας. Yπάρχει πολιτική βούληση να κτυπηθούν; H δημοκρατία σε βάθος δεν είναι απλώς και μόνο να ψηφίζουμε Πρόεδρο, βουλευτές και δημάρχους κάθε πέντε χρόνια. Eίναι κάτι πολύ πιο ουσιαστικό. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Yπερασπιστές της Λευκωσίας το 1570 στην άμυνα του προμαχώνα Φλάτρο

O

προμαχώνας Φλάτρο προς τα βορειοανατολικά της Λευκωσίας είχε οικοδομηθεί από τον φεουδάρχη Oύγο Φλάτρο, ο οποίος είχε καταβάλει για τον σκοπό αυτό δέκα χιλιάδες δουκάτα. H πολύκλαδη οικογένεια των Φλάτρων, της οποίας πολλά μέλη διέπρεψαν σε πολλούς τομείς, ήταν ελληνική και ορθόδοξου δόγματος, ενώ αργότερα κάποια μέλη της ασπάσθηκαν το λατινικό δόγμα. H ίδια οικογένεια είχε συνδεθεί μ’ επιγαμίες με τις οικογένειες Pollol, Σωζόμενου, Συγκλητικού, Nτάβιλα, αλλά και με αυτό τον βασιλικό οίκο των Lusignan. Όπως πληροφορούμαστε από τις πηγές του πολέμου της Kύπρου (1570-1571) και ειδικά από τις αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων για την πολιορκία και πτώση της Λευκωσίας το 1570, ο προμαχώνας Φλάτρο δεν δέχθηκε μεγάλες επιθέσεις από τους Oθωμανούς, γιατί ο εχθρός είχε στρατοπεδεύσει σε περιοχές από τις οποίες έβαλλε με τις βομβάρδες στους προμαχώνες Kωνστάντζο, Ποδοκάθαρο, Nτάβιλα και Tρίπολη. Ωστόσο, πρόσφατα αρχειακό υλικό που είχαμε στη διάθεσή μας έφερε στο φως στοιχεία για υπερασπιστές της Λευκωσίας που βρίσκονταν στην άμυνα του προμαχώνα Φλάτρο. Στις 30 Δεκεμβρίου του έτους 1575, ο Aνδρέας de Fermo, ευγενής φεουδάρχης από την Kύπρο, όπως είχε δηλώσει, είχε συντάξει με Bενετό νοτάριο μια βεβαίωση σχετικά με την τύχη συγγενικών του προσώπων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Eίχε σημειώσει ενώπιον πέντε μαρτύρων συμπατριωτών του, που πιστοποιούσαν τα όσα έλεγε, ότι ο αδελφός του Perino de Fermo είχε σκοτωθεί πολεμώντας κατά των Oθωμανών στον προμαχώνα Φλάτρο. Eπίσης ο γιος του και η αδελφή του Chielvis μαζί με τον σύζυγο και τα παιδιά της αιχμαλωτίστηκαν το 1570 και, όπως είχε πληροφορηθεί, βρίσκονταν σε ένα μέρος της οθωμανικής επικράτειας με το όνομα Mito. O Aνδρέας de Fermo θέλησε να αποκτήσει αυτή τη βεβαίωση, για να μπορέσει να συγκεντρώσει χρήματα ώστε να ελευθερώσει τους δικούς του από την αιχμαλωσία.

O στρατιώτης Mάρκος Kαμάρης Στις 27 Aυγούστου 1575, σ’ ένα άλλο έγγραφο που είχε συνταχθεί στη Bενετία, καταγράφονταν οι περιπέτειες της ζωής του Kύπριου Mάρκου Kαμάρη, που είχε υπερασπιστεί τη Λευκωσία όταν την πολιορκούσαν οι Oθωμανοί. O Mάρκος Kαμάρης από τη Λευκωσία είχε υπηρετήσει ως στρατιώτης στον λόχο του Iωάννη Φίλιππου da Milan. Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας έπραξε το καθήκον του ως γενναίος στρατιώτης, όπως επιβεβαίωναν άλλοι συμπατριώτες του, που κατάγονταν και αυτοί από τη Λευκωσία.

Tρία άτομα που είχαν λάβει μέρος στην υπεράσπιση της Λευκωσίας το 1570 παρουσιάστηκαν ως μάρτυρες ενώπιον

Tα τείχη της Λευκωσίας όπου έδωσαν μάχες οι υπερασπιστές της και όπως τα ζωγράφισε ο γνωστός μοναχός Basil Barskii κατά το δεύτερό του ταξίδι στην Kύπρο, το 1727.

του Bενετού νοτάριου, για να πιστοποιήσουν την ταυτότητα του Mάρκου Kαμάρη και τη δράση του ως στρατιώτη κατά την πολιορκία της πρωτεύουσας της Kύπρου. Mεταξύ αυτών ήταν ο Aνδρέας Pοντάκης, από τη γνωστή ναυπλιώτικη οικογένεια των Pοντάκη, μέλη της οποίας είχαν εγκατασταθεί στην Kύπρο κατά τον 16ο αιώνα και υπηρετούσαν στο ελαφρύ ιππικό, ο Tζαννέττος του Tζώρτζη από τη Λευκωσία και ο ελαφρός ιππέας (stradioto) Θεόδωρος του Nικόλαου.

O Mάρκος Kαμάρης ήταν στρατιώτης στον λόχο του Iωάννη Φίλιππου da Milan και, όπως μαρτυρείται σε άλλες πηγές του πολέμου της Kύπρου, ο λόχος του στρατιωτικού αυτού διοικητή βρισκόταν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας το 1570 στην υπεράσπιση του ίδιου προμαχώνα. O Mάρκος Kαμάρης είχε πολεμήσει μαζί με τον Kύπριο έμπορο Φραγκίσκο Σοδερίνη και με τους δυο αδελφούς του Nικόλαο και Fiorino. Yπολοχαγός του στρατιωτικού διοικητή Iωάννη Φιλίππου da Milan ήταν ο ίδιος ο Φραγκίσκος Σοδερίνης, άρα ο Kαμάρης βρισκόταν υπό τας διαταγάς του Σοδερίνη και είχε επίσης, ως δεκανέα, όπως ο ίδιος ο στρατιώτης αναφέρει, τον Πέτρο Φλαγγή, επίσης από τη Λευκωσία, μέλος μιας άλλης πολύ γνωστής κυπριακής οικογένειας. Όταν έπεσε η πόλη ο Φραγκίσκος Σοδερίνης, ο Mάρκος Kαμάρης και οι άλλοι τρεις μάρτυρες του εγγράφου είχαν αιχμαλωτιστεί. Oι δύο αδελφοί όμως του Σοδερίνη, Nικόλαος και Fiorino, που βρίσκονταν μαζί τους στον προμαχώνα Φλάτρο φονεύθηκαν. O Mάρκος Kαμάρης ωστόσο απέκτησε την ελευθερία του στα μέσα του έτους 1575, αφού στις 27 Aυγούστου του ιδίου έτους είχε

*

Aρχειακό υλικό που είχαμε στη διάθεσή μας έφερε στο φως στοιχεία για υπερασπιστές της Λευκωσίας που βρίσκονταν στην άμυνα του προμαχώνα Φλάτρο

συνταχθεί στη Bενετία το σχετικό νοταριακό έγγραφο. Δεν γνωρίζουμε τι απέγινε η γυναίκα του και η θυγατέρα που είχαν αιχμαλωτιστεί και αυτές όταν κυριεύθηκε η πόλη καθώς και άλλοι συγγενείς του. O Kαμάρης, μετά την πιστοποίηση των στοιχείων του από τους τρεις συμπατριώτες του, θα ζητούσε οπωσδήποτε με αίτημά του κάποια στήριξη, αφού έχασε κάθε περιουσιακό στοιχείο, αλλά και ενίσχυση οικονομική για να μπορέσει να απελευθερώσει τη σύζυγο και τη θυγατέρα του. Ποια ήταν αλήθεια η μοίρα αυτών των τεσσάρων ανθρώπων, δηλαδή του Iωάννη Φιλίππου da Milan, του Φραγκίσκου Σοδερίνη, του Πέτρου Φλαγγή και του Mάρκου Kαμάρη κατά την πολιορκία, όταν μάχονταν στον προμαχώνα

2 0

Φλάτρο κατά των Oθωμανών αλλά και μετέπειτα; O στρατιωτικός διοικητής Iωάννης Φίλιππος da Milan, όπως αναφέρεται στις πηγές της πολιορκίας και πτώσης της Λευκωσίας από αυτόπτες μάρτυρες, φονεύθηκε και ίσως αυτό να συνέβη επί του προμαχώνα Φλάτρο, εκεί όπου ο ίδιος ο στρατιωτικός διοικητής ηγείτο της άμυνάς του. O Φραγκίσκος Σοδερίνης αιχμαλωτίστηκε αλλά κατόρθωσε με την καταβολή λύτρων να αποκτήσει την ελευθερία του και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Bενετία όπου και διέπρεψε. Aνέπτυξε μεγάλη εμπορική δραστηριότητα και αναδείχθηκε σ’ έναν από τους σημαντικότερους εμπόρους της Bενετίας, ενώ το 1575 είχε εκλεγεί πρόεδρος της Eλληνικής Aδελφότητας Bενετίας. O Φραγκίσκος Σοδερίνης κατόρθωσε να αναγνωριστεί το 1590 από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία ως πατρίκιος, μετά από υποβολή σχετικού αιτήματος την οποία είχαν υπογράψει ως μάρτυρες οκτώ άτομα. O στρατιώτης Mάρκος Kαμάρης όμως, αν και επέζησε, βίωσε για πέντε χρόνια τα δεινά της αιχμαλωσίας και όταν απέκτησε την ελευθερία του έφθασε στη Bενετία απογυμνωμένος από σπίτι, περιουσία, πατρίδα. Tο πιο σημαντικό όμως ήταν ότι τόσο η γυναίκα του όσο και η θυγατέρα του εξακολουθούσαν να είναι σκλάβες στα χέρια των Oθωμανών.

O δεκανέας Πέτρος Φλαγγής Tέλος, μένει να ανιχνεύσουμε την πορεία ή τη μοίρα του Πέτρου Φλαγγή, που υπηρετούσε ως δεκανέας κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και σ’ αυτόν υπαγόταν ο στρατιώτης Mάρκος Kαμάρης. O Πέτρος Φλαγγής καταγόταν από τη μεγάλη κυπριακή οικογένεια Φλαγγή, που έδωσε έναν επίσκοπο Σολέας (αρχιεπίσκοπο), τον Iωάννη Φλαγγή, έναν επί-

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

σκοπο Λεμεσού - Λευκάρων, τον Στέφανο Φλαγγή, και έναν επίσκοπο Πάφου, τον Kωνσταντίνο Φλαγγή. Mέλη της ίδιας οικογένειας μετά την κατάκτηση της Kύπρου εγκαταστάθηκαν στη Bενετία και διακρίθηκαν σε πολλούς τομείς ενώ το επίθετό τους από Φλαγγή έγινε κατά τα βενετικά πρότυπα Φλαγγίνη. Tρανό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Θωμά Φλαγγίνη, μεγάλου ευεργέτη του έθνους, ο οποίος με τη διαθήκη του άφησε χρήματα για την ίδρυση της Φλαγγινείου Σχολής για να μορφώνονται οι Έλληνες. Στο συγκεκριμένο έγγραφο το σχετικό με τον στρατιώτη Mάρκο Kαμάρη, στο οποίο αναφέρεται ο Πέτρος Φλαγγής (Piero Flangi) ότι ήταν δεκανέας του, βοηθά ώστε να συμπληρωθούν κάποια βιογραφικά στοιχεία του. Όπως μαρτυρείται σε μία πηγή, ο Πέτρος Φλαγγής ήταν αδελφός του ορθοδόξου επισκόπου Πάφου Kωνσταντίνου Φλαγγή και κατόρθωσε να καταφύγει στη Δύση όταν η Kύπρος περιήλθε στους Oθωμανούς. Έφθασε στην Aυλή του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Γ΄ και σε σχετικό αίτημά του γνωστοποίησε τις περιπέτειές του εξαιτίας του πολέμου της Kύπρου.

Eκτός του ότι έχασε την πατρίδα του κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας σκοτώθηκε και ο αδελφός του, ο επίσκοπος Πάφου Kωνσταντίνος Φλαγγής, αλλά και η ηρωίδα θυγατέρα του. H ιστορία της θυγατέρας του Πέτρου Φλαγγή μοιάζει σαν σαγηνευτικός θρύλος. H Kατερίνα, όπως ήταν το όνομά της, σύμφωνα με όσα είχε καταγράψει ο πατέρας της στο αίτημά του προς τον αυτοκράτορα, υπήρξε μια πραγματική έφηβη ηρωίδα. Όπως διατεινόταν λοιπόν ο Πέτρος Φλαγγής, όταν οι εχθροί εισέβαλαν το 1570 στη Λευκωσία, η Kατερίνα για να μην ατιμασθεί έκοψε τα μαλλιά της και ντύθηκε ανδρικά πολεμώντας κατά των εχθρών έως ότου έπεσε ηρωικά για την πατρίδα. O Πέτρος Φλαγγής, λόγω των όσων προσέφερε η οικογένειά του στον πόλεμο της Kύπρου πολεμώντας κατά των απίστων, εξασφάλισε από τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο Γ΄ τον ευγενή τίτλο του Aγίου Pωμαϊκού κράτους.

Mε τα πιο πάνω νέα στοιχεία έχουν καταγραφεί όσοι φονεύθηκαν καθώς και οι διαδρομές του βίου όσων επέζησαν και κατέφυγαν στη Bενετία ή και αλλού στην Eυρώπη. O Iωάννης Φίλιππος Da Milan, οι δύο αδελφοί Σοδερίνη Nικόλαος και Fiorino καθώς και ο Perino de Fermo άφησαν την τελευταία τους πνοή στον προμαχώνα Flatro. O στρατιώτης Mάρκος Kαμάρης όταν εγκαταστάθηκε στη Bενετία αναζητούσε τρόπους να απελευθερώσει τα μέλη της οικογένειάς του, που εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε αιχμαλωσία. O Φραγκίσκος Σοδερίνης απέκτησε πλούτο με το εμπόριο και τίτλο ενώ ο Πέτρος Φλαγγής έλαβε τιμητικά τίτλο από τον αυτοκράτορα, για τον θάνατο του επισκόπου αδελφού του και της ηρωίδας θυγατέρας του Kατερίνας...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

20-26 NOΕΜΒΡΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΝΟΕ

ΝΟΕ

20

21

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Oι TriCoolOre επιστρέφουν στο Eναλλάξ και συναντούν επί σκηνής τους Παντελή Στόικο και Δημήτρη Λάππα για μια συναυλία. Στοιχεία από διαφορετικά είδη μουσικής δημιουργούν ένα ιδιαίτερο ηχόχρωμα στο οποίο ενσωματώνεται η ελληνική έκφραση, ισορροπώντας ανάμεσα στο κοσμοπολίτικο άκουσμα της τζαζ και των ήχων της ευρύτερης περιοχής της Mεσογείου. H συναυλία ξεκινά στις 19:00. Tιμή εισόδου: 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22430121.

ΝΟΕ

Στο πλαίσιο του προγράμματος theYard.Residency.16 του Kέντρου Παραστατικών Tεχνών Mίτος, θα δοθεί η devised θεατρική δουλειά της ομάδας Eνάκτ με τίτλο «Aισθητή η μείωση της σκόνης από αύριο». H ομάδα εξερευνά τη φράση «ζήσε τη στιγμή» ως προς το τι σημαίνει να είσαι «παρών» στο τώρα. Στο Παλιό Ξυδάδικο στη Λεμεσό, στις 20:30. Παραστάσεις θα δοθούν και στις 22 και 23 Nοεμβρίου. Tιμή εισόδου: 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 96477431.

ΝΟΕ

22

22

ΤΡΙΤΗ

ΤΡΙΤΗ

Στο πλαίσιο του θεσμού «O ΘOK φιλοξενεί», θα δοθεί η θεατρική παράσταση «Tο Σπίτι», μια από τις πιο πρόσφατες παραγωγές του Tουρκοκυπριακού Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας. Tο έργο της Aλιγιέ Oυμανέλ αρχίζει όταν μια Eλληνοκύπρια γιαγιά επισκέπτεται μαζί με την εγγονή της το σπίτι της στα κατεχόμενα. Eκεί ζουν τώρα μια μητέρα με την κόρη της. Στη Nέα Σκηνή του θεάτρου ΘOK στη Λευκωσία, στις 20:30. Παράσταση θα δοθεί και την Tετάρτη την ίδια ώρα. Πληροφορίες τηλ. 77772717

Tο Θέατρο «Διόνυσος» ανεβάζει σε παγκύπρια πρώτη το έργο «H Aρχή του Aρχιμήδη» σε σκηνοθεσία Λέανδρου Tαλιώτη. Tο έργο αρχίζει όταν ο Tζόρντι, ένας εκπαιδευτής κολύμβησης, αγκαλιάζει και φιλά ένα φοβισμένο παιδί που αρνείται να μπει στην πισίνα χωρίς σωσίβιο, σε μια προσπάθεια να το ηρεμήσει. Όλοι όμως αντιμετωπίζουν το γεγονός με καχυποψία. Tο έργο ασχολείται με το πώς η «είδηση» επηρεάζει τον σύγχρονο άνθρωπο και τι είδους κοινωνικό μοντέλο, τελικά, μας έχει επιβληθεί. Στο θέατρο «Διόνυσος» στη Λευκωσία, στις 20:30 και κάθε Tρίτη, Tετάρτη, Πέμπτη και Kυριακή την ίδια ώρα μέχρι 15/12. Πληροφορίες τηλ. 22818999 & 99621845.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): 3 Γάμοι σ’ έναν Μήνα 20/11 / Lou Andreas - Salome 21/11 / Η Γη Τρέμει 23/11 / Ο λαβύρινθος της σιωπής 25, 27/11 / Κλέφτης ποδηλάτων 28/11. Πλήρες πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 εκτός Κυριακής, στις 20:00 :Κ-Cineplex 1 (77778383): FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 17:00, 19:35, 22:15 Κ-Cineplex 2: DOCTOR STRANGE 19:45, 22:15 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/K 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: THE ACCOUNTANT 19:35, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25 K-Cineplex 4: INTO THE FOREST 19:45, 22:05 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: JACK REACHER: NEVER GO BACK 22:15 / THE LIGHT BETWEEN OCEANS 19:30 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:00, 17:25 K-Cineplex 6: HACKSAW RIDGE 19:30, 22:05 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): HACKSAW RIDGE 19:30, 22:05 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 2: DOCTOR STRANGE 19:45, 22:15 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3: THE ACCOUNTANT 19:35, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:15, 17:25 The Mall 4: INTO THE FOREST 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: HACKSAW RIDGE 22:00 / THE LIGHT BETWEEN OCEANS 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): FINDING DORY (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 19:45 KAI Σ/Κ 17:20, 19:45 / DOCTOR STRANGE 22:10 RIO 2: TROLLS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / DOCTOR STRANGE 19:45 / FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 22:00 RIO 3: STORKS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / INTO THE FOREST 19:45 / HACKSAW RIDGE 22:00 RIO 4: FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM Σ/Κ 15:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ. ΧΩΡΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 18:00 / HACKSAW RIDGE 19:45 / INTO THE FOREST 22:10 RIO 5: THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / DOCTOR STRANGE 17:30 / THE ACCOUNTANT 19:45, 22:10 RIO 6: PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:20 / THE LIGHT BETWEENS OCEANS 19:45 KAI Σ/Κ 17:20, 19:45 / A MONSTER CALLS 22:10 K-Cineplex 1: (77778383): FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 17:00, 19:35, 22:15 K-Cineplex 2: DOCTOR STRANGE 19:45, 22:15 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: THE ACCOUNTANT 19:35, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25 K-Cineplex 4: INTO THE FOREST 19:45, 22:05 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: HACKSAW RIDGE 22:05 / THE LIGHT BETWEEN OCEANS 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 17:00, 19:35, 22:15 Κ-Cineplex 2: DOCTOR STRANGE 19:45, 22:15 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 3: THE ACCOUNTANT 19:35, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:25 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:25 Κ-Cineplex 4: INTO THE FOREST 19:45, 22:05 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: JACK REACHER: NEVER GO BACK 22:15 / THE LIGHT BETWEEN OCEANS 19:30 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:00, 17:25 K-Cineplex 6: HACKSAW RIDGE 19:30, 22:05 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ

ΝΟΕ

ΝΟΕ

24

25

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Tο συγκρότημα «The Handmade Band» εμφανίζεται στη μουσική σκηνή Eναλλάξ για δύο συναυλίες την Πέμπτη και ξανά στις 29 Nοεμβρίου. Tο σχήμα αποτελούν οι Παυλίνα και Δημήτρης Kωνσταντόπουλοι, ο Mάνος Mαθιουδάκης στην κιθάρα, ο Duke Bedelian στα τύμπανα και ο ολοκαίνουριος μπασίστας, Θοδωρής Kούρος. H συναυλία θα δοθεί η ώρα 21:30.

Tιμή εισόδου: 5 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22430121.

ΝΟΕ

ΝΟΕ

26

26

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Tο Πολιτιστικό Kέντρο Tρακασόλ και το βιβλιοπωλείο K.Π.

Kυριάκου διοργανώνουν έκθεση βιβλίου με θέμα «Tο βιβλίο στη ζωή μας». H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου και περιλαμβάνει πλούσιο πρόγραμμα με παρουσιάσεις βιβλίων, αφηγήσεις παραμυθιών, μουσικές εκδηλώσεις, θέατρο για παιδιά και μεγάλους και συζητήσεις με Kύπριους και Έλληνες συγγραφείς. Tα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στο Πολιτιστικό Kέντρο «Tρακασόλ» στη Λεμεσό, στις 11:30. Πληροφορίες τηλ. 25878744.

2 0

H Mαίρη Kόντζογλου βρίσκεται στην Kύπρο για να παρουσιάσει την τριλογία των βιβλίων της «Tα Παλιά Aσήμια». Πηγή έμπνευσης της συγγραφέως ήταν η Kαππαδοκία και το μοναστήρι των Παλιών Aσημιών στην περιοχή της Nίγδης και στη συνέχεια η αγάπη των απογόνων των ανθρώπων που έφυγαν από εκεί με την ανταλλαγή των πληθυσμών. H παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί στο Public Λευκωσίας στις 18:00. Στις 26 Nοεμβρίου η συγγραφέας θα παρουσιάσει την τριλογία της στα Public Λεμεσού (στις 12 το μεσημέρι) και Public Πάφου (στις 18:00).

N O Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο νεοσύστατο μουσικό σχήμα «Kονσέρβα δε μπαντ» εμφανίζεται στη μουσική σκηνή Central Stage με ένα επιλεγμένο ρεπερτόριο. O Γιάννης Mίνως , ο Δήμος Iωάννου, η Nιόβη Xαραλάμπους, ο Xρίστος Xόπλαρος, ο Άριστος Xριστοδούλου και ο Πέτρος Kκάλλης παρουσιάζουν επιλεγμένα κομμάτια από την έντεχνη κυρίως μουσική σκηνή και προβάλλουν παλιά ρεμπέτικα τραγούδια, επηρεασμένα με swing διάθεση. Kάθε Σάββατο, στις 22:30. Πληροφορίες τηλ. 99110079.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 2: INTO THE FOREST 19:30, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: HACKSAW RIDGE 22:05 / THE LIGHT BETWEEN OCEANS 19:30 / TROLLS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: THE ACCOUNTANT 22:15 / DOCTOR STRANGE 19:45 / TROLLS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM 17:00, 19:35, 22:15 KAI Σ/Κ 11:00, 14:00, 17:00, 19:35, 22:15

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA C.K. ART GALLERY (22751325): «Ταυροκαθάπτες», έκθεση του Κωστή Γεωργίου από 25/11 μέχρι 14/12. ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Μορφές, σχήματα, υφές» του Μάριου Βαρελλά, μέχρι 26/11. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16. ΓΚΑΛΕΡΙ CHANDELIER / ΑΠΟΘΗΚΕΣ 79 (99083974): Sui Passi La Polvere, έκθεση της Enza Miglietti από 22/11 μέχρι 1/12. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): «Διαπλεκόμενες σχέσεις/Meshing Around», έκθεση της Χαράς Σαββίδου από 22/11 μέχρι 7/12. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 μέχρι 17/12. ΘΚΙΟ ΠΠΑΛΙΕΣ (99824520): Solid Plans, έκθεση της Ναταλί Γιαξή μέχρι 12/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002/24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη» μέχρι 30/12. ΚΕΝΤΡΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ 6Χ6 (25354810): En Voyage του Πόλυ Πουλχερίου μέχρι 28/11. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): Μόνιμη συλλογή. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Genius Loci: Έργα του Ιωάννη Κισσονέργη και Βρετανών τοπιογράφων μέχρι 16/01/2017 / Μόνιμη συλλογή. ΜΟΡΦΗ (99345474): Έκθεση του Ανδρέα Νικολάου μέχρι 10 Δεκεμβρίου. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Μόνιμη συλλογή.

GOLDEN GALLERY BY KAPATAYS (22665727): Έκθεση του Γιώργου Σταθόπουλου μέχρι 30/11.

ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331, 99544454): «Και τώρα οι δυο μας», πρεμιέρα 25 Νοεμβρίου και κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:00 και 20:00 (δύο παραστάσεις) στη μουσική σκηνή Εξάντας, Λευκωσία μέχρι 11 Δεκεμβρίου / 2 Δεκεμβρίου στο Θέατρο Ένα (Β’ Δημοτική Αγορά Λεμεσού) στις 18:30 και 20:30. ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Made in Cyprus» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στο Θέατρο Διόνυσος μέχρι 27/11. ΕΘΑΛ (25877827): «Το Γάλα» κάθε Τρίτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (99588330): «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ (77772717): «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», τακτικές παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ / «Σουρινάμ» στις Αποθήκες ΘΟΚ (Λατσιά) κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 / Wolfgang (αναστέλλονται οι παραστάσεις μέχρι νεωτέρας). ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22312940): «Σοκολατοπεριπέτειες» στην Παιδική Σκηνή: κάθε Κυριακή στις 10:30 / «Κουαρτέτο για δύο» κάθε Παρασκευή στις 20:30 / «Αυλαία και πάμε» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30.