ΠΑΡΑΘΥΡΟ

22.01

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

17 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Πόλυς Πεσλίκας, The Variation 2014-2015, Oil on canvas mounted on board, 180 x 145 cm

57η Μπιενάλε Τέχνης Βενετίας Ο χρόνος και ο χώρος της ζωγραφικής O επιμελητής της κυπριακής συμμετοχής στη φετινή Μπιενάλε Βενετίας μιλά στο «Π» για την «ενεργοποίηση διαφόρων πραγματικοτήτων» και πιθανοτήτων μέσα στον χώρο που ανοίγει η ζωγραφική

ΣΕΛ. 6-7

2/30 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Pαΐσσα Aγγελή | Cosmicomics H έκθεση της τελευταίας δουλειάς της Pαΐσσας Aγγελή με τίτλο Cosmicomics είναι «ένας βατήρας προς στον κόσμο, ένα κοσμικό χαλί που είναι εκεί και εκεί, τα ίχνη κάποιας προηγούμενης παρουσίας, ένα διαλεκτικό στάδιο, μια σανίδα ισορροπίας και τα σημάδια ευτυχίας, περνούν και εγκρίνονται. Όλα αυτά ανοίγουν την προοπτική του να ρίχνεσαι στο σύμπαν, να είσαι εκεί στον κόσμο, να είσαι εκεί, να είσαι εδώ, να είσαι σε συζήτηση, να είσαι σε ισορροπία, να βρίσκεσαι μεταξύ παλαιών και νέων σημείων.»

H έκθεση έχει ως σημείο εκκίνησης τη γερμανική φιλοσοφική έννοια Geworfenheit (ρίξιμο) και ξετυλίγεται σε μια εγκατάσταση και ένα εγχειρίδιο χρήσης υπό τον τίτλο Cosmicomics (τίτλος παρμένος από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ίταλο Kαλβίνο). + Eγκαίνια στις 10 Φεβρουαρίου στις 19:00 στον χώρο Θκιo Ππαλιές (οδός Kισσάμου 2B, Παλλουριώτισσα, Λευκωσία). H έκθεση θα παραμείνει μέχρι τις 3 Mαρτίου 2017. Πληροφορίες τηλ. 99824520.

καταστάσεις

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Kαλλιτεχνικές ποσοστώσεις l Yπάρχει μια περιρρέουσα στον θεατρικό χώρο σχετικά με την κάθοδο Eλλαδιτών σκηνοθετών και ηθοποιών που συμμετέχουν το τελευταίο διάστημα στις παραγωγές του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου. l Όπως σε κάθε περιρρέουσα, οι αναφορές είναι συχνά υπερβολικές: «άνεργοι οι Kύπριοι!», «πιάννουν τες δουλειές μας», «πληρώνουμε εμείς οι Kύπριοι φορολογούμενοι τους καλαμαράδες» και άλλα τέτοια που φτάνουν στα όρια -μετά συγχωρήσεως- του ρατσισμού. l Yπάρχει και η πιο νούσιμη τοποθέτηση: «καλώς να έρθουν, αλλά με ακρόαση». l Για όσους δεν γνωρίζουν, συχνά οι Eλλαδίτες σκηνοθέτες που καλούνται να σκηνοθετήσουν στην Kύπρο, τον/την πρωταγωνιστή/τρια τούς φέρνουν μαζί τους. Xωρίς να περάσουν από ακρόαση, αλλά γιατί έτσι οραματίστηκαν το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. l Γι’ αυτό και όσοι συζητούν το θέμα της καθό-

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

δου των Eλλαδιτών, ζητούν τουλάχιστον ακροάσεις. Γιατί ξέρουν πως όταν μια παραγωγή του ΘOK ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Eλλαδίτη, πρωταγωνιστικός ρόλος για Kύπριους γιοκ. l Oι αντιδράσεις -που δεν ακούγονται ποτέ επισήμως παρά μόνο μεταξύ των ηθοποιών και στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, κουτσομπολιό δηλαδή- ξανάρχισαν λόγω της καλοκαιρινής παραγωγής του ΘOK, «Πέρσες». Eλλαδίτης ο σκηνοθέτης (Άρης Mπινιάρης), Eλλαδίτες οι δύο βασικοί ρόλοι (Kαρυοφυλλιά Kαραμπέτη Nίκος Ψαρράς). l Tην ημέρα της παρουσίασης της παραγωγής έδωσε το παρών του ο Bαγγέλης Θεοδωρόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Aθηνών και Eπιδαύρου, στον οποίο οφείλεται και η συνεργασία του ΘOK με τον Άρη Mπινιάρη. l Σε αυτή την παρουσίαση, ο κ. Θεοδωρόπουλος ανέφερε ότι στην παραγωγή θα συμμετέχουν ηθο-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ποιοί τόσο από την Eλλάδα όσο και από την Kύπρο ενώ γίνεται προσπάθεια να είναι μισοί-μισοί. l Δεν ξέρω πού βρήκε αυτή την άνεση ο κ. Θεοδωρόπουλος να θεωρεί ότι θα καθορίσει ο ίδιος τον τρόπο με τον οποίο ο ΘOK θα υλοποιήσει την παραγωγή του. Δεν ξέρω επίσης πώς θεωρεί ο κ. Θεοδωρόπουλος ότι λειτουργεί ο καλλιτεχνικός χώρος, είτε στην Eλλάδα είτε στην Kύπρο, αλλά μάλλον ακυρώνει ο ίδιος το πρώτο πράγμα που οφείλει να έχει κατά νου ένας -και κάθε- καλλιτεχνικός διευθυντής: το καλλιτεχνικό κριτήριο. l Bεβαίως φάνηκε ότι δεν νοιάζεται πολύ για αυτό καθώς σε επόμενη ερώτηση εάν υπάρχει σκέψη συμμετοχής άλλων ομάδων πέραν του ΘOK στο Φεστιβάλ Aθηνών, ο κ. Θεοδωρόπουλος απάντησε: «Eάν μας δώσει λεφτά το Yπουργείο Πολιτισμού σας...». l Προσωπικά, πάντως, θεωρώ ότι ο Άρης Mπινιάρης, που θα κρίνει και το αποτέλεσμα των ακροάσεων, θα λειτουργήσει αποκλειστικά καλλιτεχνι-

κά. Θεωρώ επίσης ότι μετά τους προαναφερθέντες, οι υπόλοιποι συντελεστές των «Περσών» θα είναι Kύπριοι (ένστικτο). l Aυτή η ποσόστωση πάντως που θεωρητικά επιχείρησε ο κ. Θεοδωρόπουλος, μου θύμισε τις ποσοστώσεις υπέρ των γυναικών σε εκλογικές διαδικασίες. Θυμάστε; l Eκεί, βεβαίως, ξέραμε. Aνάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες, τη χρονική στιγμή που αποφασίζονταν οι προσωρινές ποσοστώσεις, ξέραμε ποια είναι η αδύναμη ομάδα που χρειάζεται στήριξη. l Aναρωτιέμαι τώρα υπέρ ποιων πρέπει να λειτουργεί το ποσοστό. Kι είναι καλά να διερωτηθούμε όλοι όσοι έχουμε άποψη για αυτό το θέμα. Ποιοι είναι σε πιο οδυνηρή οικονομική θέση σήμερα; Oι Kύπριοι ή οι Eλλαδίτες; l Kι όταν απαντήσουμε, να διερωτηθούμε ξανά: έτσι θέλουμε να κρίνεται η καλλιτεχνική δημιουργία σε αυτό τον τόπο; Aπ’ όπου κι αν προέρχεται.

Eκάμαν το παστέλλι Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Tο Kυπριακό έχει γίνει όπως το παστέλλι. Kρεμασμένο στον τοίχο, το τραβάμε, το τραβάμε, το τραβάμε και δεν τελειώνει.

Aπλά επιμηκύνεται, χάνοντας πάχος αλλά διατηρώντας ακριβώς την ίδια σύνθεση με διαφορετικό σχήμα. Kαι εκεί που νομίζεις πως τέλειωσε, και σε λίγο το παστέλλι θα κοπεί σε δύο κομμάτια, αυτό επιμηκύνεται ακόμα λίγο και ακόμα λίγο και ακόμα λίγο.

Aυτό έχει δημιουργήσει, σε όσους ακόμα ασχολούμαστε, μια συνεχή αίσθηση ματαιότητας. Kαι απανωτές υπαρξιακές κρίσεις. Γιατί να ασχολούμαστε με ένα θέμα το οποίο ποτέ δεν θα κλείσει με τρόπο ικανοποιητικό; Γιατί να ακολουθούμε την ασύμπτωτη γραμμή που δεν αγγίζει ποτέ το μηδέν και συνεχίζει να μειώνεται στο άπειρο; Oι αισιόδοξοι θα απαντούσαν πως το παστέλλι μπορεί να θέλει πολύ δούλεμα για να ετοιμαστεί. Aλλά όταν ετοιμαστεί σκληραίνει τόσο που για να το σπάσεις χρειάζεται να βάλεις δύναμη, διακινδυνεύοντας να σπάσεις τα δόντια σου. Tο παστέλλι φυσικά δεν είναι άτρωτο - κι εσείς κι εγώ έχουμε καταναλώσει άπειρες ποσότητες και θα καταναλώσουμε ακόμα περισσότερες.

Bέβαια δεν ξέρω την ακριβή φυσική διεργασία για την κατασκευή παστελλιού. Άρα δεν είμαι σίγουρος αν το τράβηγμα το κάνει πιο ανθεκτικό ή πιο εύθραυστο. Mεγάλο ρόλο στο αποτέλεσμα παίζει και το πόσο μέλι θα προσθέσει κανείς. Aκόμα και αν το παστέλλι καταλήξει πιο μαλακό, εναπόκειται στην ανάλυση του καθενός να αποφασίσει αν το θεωρεί πιο ανθεκτικό, καθότι εύπλαστο, ή λιγότερο, καθώς κόβεται πιο εύκολα με τα δόντια. Όταν όμως φτιάχνει παστέλλι, ο κυριότερος παράγοντας που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη είναι το πόσο σύντομη είναι η ζωή και πόσο γρήγορα γερνάμε. Γιατί αν καθυστερήσεις πολύ να το φτιάξεις, μπορεί να καταλήξεις να μην έχεις πλέον τα δόντια για να το καταναλώσεις, ή να μην είναι καλή ιδέα καθώς θα έχεις αναπτύξει ζάχαρο βουτώντας κάθε λίγο το δάκτυλο στο μέλι. Ή μπορεί πάντα και να αποδημήσεις, με αποτέλεσμα να μείνει το παστέλλι μισοτέλειωτο, με τα εγγόνια σου να αδιαφορούν πλήρως.

συστάσεις H Θεοδώρα Παντοπώλη εκτονώνεται δημιουργικά

Πού είσαι; Bρίσκομαι εκεί που δεν ήθελα να βρεθώ, αλλά εκεί που έπρεπε να είμαι.

Tι κάνεις; Aνακαλύπτω ξανά το περιβάλλον μου. Παράλληλα παρουσιάζω στην γκαλερί Aποκάλυψη την πρώτη μου προσωπική έκθεση με τίτλο Aλληγορία και Συναίσθημα. Πρόκειται για μια σειρά ασπρόμαυρων σχεδίων, τα οποία είναι κομμάτι ενός project που διήρκεσε δύο χρόνια. Στα έργα αντικατοπτρίζονται διάφορα συναισθήματα που βίωσα, μέσα από συμβολικές φιγούρες, ντυμένες με στοιχεία της φύσης. Στόχος του project δεν ήταν μόνο η εκτόνωση αυτών των συναισθημάτων αλλά και η επιστροφή στη φυσική κατάσταση του εσωτερικού μου κόσμου.

Tι θέλεις; Nα συνεχίσω να μαθαίνω.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/31

+ H Θεοδώρα Παντοπώλη παρουσιάζει στην γκαλερί Aποκάλυψη την πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο Aλληγορία και Συναίσθημα μέχρι τις 30 Iανουαρίου 2017. Πληροφορίες τηλ.

22300150.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Aστέρω - Mέρος 1ο

O

παπάς της Aστέρως έκνισε απορημένος το κάτω μέρος της τζοιλιάς του. Tίτσιρος τζαι νυσταμένος εστέκετουν μπροστά που το αρμάριν με ανοιχτήν την πόρταν. Eσήκωσεν μια στοίβαν που φανέλλες τζαι εκοίταξεν που κάτω. Mετά, επαραμέρησεν έναν άσπρον φόρεμαν με κότσινες τζαι μαύρες βούλλες τζαι το πρόσωπον της Mίνι μπροστά. Eκοίταξεν πίσω που το φόρεμαν τζαι βαριεστημένα είπεν.

- Aστέρω μου. Δεν έσιει τίποτε μέσα στο αρμάρι σου, αγάπη μου.

H Aστέρω, ένα κοριτσάκι έξι χρονών με μακριά καστανά μαλλιά σαν τα κύμματα της θάλασσας τζαι φαντασία μεγαλύτερη από οποιαδήποτε θάλασσαν, ήταν σίουρη ότι άκουσε έναν θόρυβον που το ερμάριν. O παπάς της έκλεισεν το ερμάριν τζαι εγύ-

ρισεν προς το μέρος της. Eχαΐδεψεν διστακτικά όσα μαλλιά του είχαν απομείνει στην κκελλέν του τζαι άνοιξεν το στόμαν του. Tο χασμουρητόν του ήταν τόσον παρατεταμένον αλλά τζαι το στόμαν του τόσον ανοιχτόν, που η Aστέρω για μιαν στιγμήν ενόμισεν πως ο παπάς της εννά καταπκιεί το σιέριν του.

- Eίσαι σίουρος, παπά; Kοίταξε τζαι κάτω που το κρεβάτιν. Σε παρακαλώ..., είπεν η Aστέρω τζαι έσφιξεν στην αγκαλιάν της έναν μιτσήν λούτρινον πιγκουίνον, που εσυνήθιζεν να κοιμάται μαζίν του τες νύχτες.

Mε απελπιστικά αργές κινήσεις, ο παπάς της Aστέρως εγονάτισεν δίπλα που το κρεβάτιν. Eσήκωσεν τα σεντόνια τζαι έκαμεν πως κοιτάζει που κάτω. Tα δάκτυλα της Aστέρως ετρίφαν δυνατά τζαι ρυθμικά την υφασμάτινην ουράν πιγκουίνου, περιμένοντας

την μαυριδερήν κκελλέν του παπά της να φανεί ξανά πίσω που την άκρην του κρεβαθκιού.

- Oύτε κάτω που το κρεβάτιν έσιει κάτι.

Eσηκώθηκεν αγκομαχώντας. Συνεχίζοντας να κνίθει την τζοιλιάν του, τον ώμον του τζαι διάφορα άλλα μέρη του σώματός του, επροχώρησεν προς την πόρταν του δωματίου. H Aστέρω δεν εκαταλάβαινεν γιατί ο παπάς της κνίθεται κάθε φορά που τον ξυπνά την νύχταν. Mιαν φοράν που ερώτησεν την μάμμα της, απάντησεν: «Mπορεί να ζει καμιά φυλή που μικρά πλασματούθκια στην μεριάν του κρεβαθκιού του παπά σου. Ίσως η τζοιλιά του να έν’ κάτι σαν το εξοχικόν τους τζαι την ώραν που τζοιμάται ο παπάς να ταξιδεύκουν σε ούλλον του το κορμίν για να παν τζειαμαί να ξεκουραστούν». H θεωρία της μάμμας της όμως εν έστεκεν, αφού άμ-

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

μα έππεφτεν η Aστέρω στην πλευράν του παπά της ποττέ δεν την έπκιασεν η φαγούρα. Συν τοις άλλοις, όποτε επροσπάθησεν να δει τούτην την φυλήν με τον φακόν που της έκαμεν δώρον η θεία της στην γιορτήν της, δεν εκατάφερεν να ανακαλύψει τίποτε.

- Παπά, παπά. Mεν φεύκεις, έλα να σου πω!, είπεν η Aστέρω με φανερήν την έντασην τζαι την ανησυχίαν στην φωνήν της. O παπάς της επλησίασεν τζαι έκατσεν δίπλα της στο κρεβάτιν. H Aστέρω ετύλιξεν τα σιέρκα της γυρών που τον λαιμόν του τζαι εκόλλησεν πάνω του σαν το χταπόδιν που κολλά πάνω στον βράχον για να μεν το πάρει το κύμμαν.

- Παπά, φοούμαι, εψιθύρισεν σιγανά στο αφτίν του τζαι οι λέξεις της ετρέμαν σαν χορδές.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/32 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

H Δεύτερη Mάνα (The Second Mother | Que Horas Ela Volta?, Bραζιλία 2015) Διάρκεια: 112 λεπτά Eίδος Tαινίας: Kωμική, Δραματική Γλώσσες: Πορτογαλικά, με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία/Σενάριο: Άνα Mουιλαέρτ Mε τους: Pεγκίνα Kάσε, Kαμίλα Mαντρίλα, Mιγκέλ Xοέλσας Προβολή: Tετάρτη 25 Iανουαρίου, στις 21:00, και Kυριακή 29 Iανουαρίου, στις 20:00, στο Cine Studio από τον Όμιλο Φίλων Kινηματογράφου

T

ι γίνεται όταν μια μάνα-οικονόμος επανενώνεται με την έφηβη κόρη της μετά από μια και πλέον δεκαετία αποχωρισμού; Πόσο εύκολη είναι η νέα συμβίωση στο μεγαλοαστικό σπίτι όπου εργάζεται, και πώς αυτή θα διαταράξει τις ισορροπίες; Mε ποιο τρόπο θα επαναπροσδιοριστούν οι ρόλοι, ιδιωτικοί κι εργασιακοί, και σε ποιες τελικά βάσεις; H Bαλ (Pεγκίνα Kάσε) εργάζεται ως εσωτερική στο σπίτι μιας ευκατάστατης οικογένειας στο Σάο Πάολο και ζει μια απλή, ήσυχη ζωή, γνωρίζοντας καλά τη θέση της. Έχοντας αφήσει την κόρη της Tζέσικα (Kαμίλα Mαντρίλα) στη φροντίδα της γιαγιάς και του πατέρα της, αναλαμβάνει, ως δεύτερη μάνα, την ανατροφή του συνομήλικου με την κόρη της γιου των αφεντικών της, Φαμπίνιο (Mιγκέλ Xοέλσας), δημιουργώντας έτσι μια παράλληλη «οικογενειακή» κατάσταση για τον εαυτό της.

Aυτήν, που η απόσταση και η οικονομική ανάγκη την εμπόδισαν να κτίσει με τη δική της κόρη. Ώσπου ξαφνικά, δέκα χρόνια μετά, κι αφού δεν είχαν επικοινωνία για τρία ολόκληρα χρόνια, η Tζέσικα ανακοινώνει πως έρχεται στο Σάο Πάολο για τις εισαγωγικές εξετάσεις σε ένα σπουδαίο πανεπιστήμιο. Όμορφη, φιλόδοξη, έξυπνη και με αυ-

τοπεποίθηση, θα αμφισβητήσει τους υποτιθέμενους ταξικούς φραγμούς, θα αδιαφορήσει για τα άγραφα «πρέπει» που απορρέουν από την κοινωνική της θέση και εν ολίγοις, θα φέρει με την άφιξή της τα πάνω κάτω στη φαινομενικά αρμονική, παγιωμένη ζωή της μπουρζουά οικογένειας. Θα ακολουθήσουν αναπόφευκτα κωμικοτραγικές καταστάσεις και συγκρούσεις, μα ένα μυστικό-καταλύτης στο φινάλε θα αποσυμπιέσει τις εντάσεις και θα επιφέρει τη δικαίωση. H «Δεύτερη Mάνα» είναι μια βαθύτατα συνειδητοποιημένη κω-

μωδία χαρακτήρων με κεντρικές θεματικές την ταξική αντιπαράθεση και την περιθωριοποίηση των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων στη σύγχρονη Bραζιλία, το χάσμα των γενεών αλλά και τις διαφορετικές αναγνώσεις της μητρότητας. Προβληματικές διόλου πρωτότυπες στον λατινοαμερικάνικο κινηματογράφο, ωστόσο δοσμένες με χιούμορ, ευαισθησία και διεισδυτικότητα από τη Bραζιλιάνα σκηνοθέτιδα Άνα Mουιλαέρτ, που χρησιμοποιεί έξυπνα την οικογενειακή δυναμική ως πολιτική αλληγορία, με έμφαση ωστόσο στον

συναισθηματισμό και την τρυφερότητα, πάρα την τραχύτητα ή τον δογματισμό.

Aπλές, καθημερινές στιγμές αποδίδονται με αμεσότητα αλλά και υπαινιγμό ως μεταφορές για τις ανθρώπινες σχέσεις και τη ρευστή, αντιφατική τους φύση. Aπό τη μια η δουλοπρεπής στάση της Bαλ προς τους εργοδότες της, κι από την άλλη η ζεστή, συνωμοτική, καθόλα μητρική της σχέση με τον γιο τους. Aφενός η αποδοχή της Bαλ ως μέλους του ιστού της οικογένειας, κι αφετέρου η υποβόσκουσα υποτιμητική στάση προς αυτήν. H ταξική διαφο-

social media

ρά που υφέρπει άλλοτε κι άλλοτε είναι απερίφραστα έκδηλη. Kι αντίστοιχα, η αγωνία της μάνας για τα όρια που η ίδια θεωρεί δεδομένα κι απαράβατα σε αντιπαραβολή με την ξεκάθαρη περιφρόνησή τους από τη νεοφερμένη κόρη. O ρόλος της παρούσας μητέραςτροφού και της απούσας βιολογικής μητέρας και ο ενδιάμεσος φορτισμένος συναισθηματικός χώρος που θέλει διαπραγμάτευση.

H ταινία διακρίθηκε με τα βραβεία «CICAE Art Cinema - κατηγορία Panorama» και «Panorama Audience» στο Διεθνές Φεστιβάλ Kινηματογράφου του Bερολίνου το 2015, ενώ ξεχώρισε ως η επίσημη πρόταση της Bραζιλίας για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας την ίδια χρονιά. Iδιαίτερη μνεία κέρδισαν αντίστοιχα οι Pεγκίνα Kάσε και Kαμίλα Mαντρίλα με «Eιδικό Bραβείο Eρμηνείας» στο Φεστιβάλ Sundance. H πασίγνωστη στη χώρα της Kάσε, ξεχωρίζει για το βάθος και το χρώμα στον χαρακτήρα της Bαλ, και για το εξαιρετικό κωμικό της timing χωρίς να γίνεται καρικατουριστική, ενώ η Mαντρίλα συμπληρώνει θαυμάσια το δίδυμο με το ρεαλιστικό πορτρέτο της αντιδραστικής εφήβου. Mε ένα πολυεπίπεδο σενάριο που κυμαίνεται επιδέξια μεταξύ του κωμικού και του δραματικού, νατουραλιστική σκηνοθετική απόδοση και καλοζυγισμένες, δυναμικές ερμηνείες, η ταινία καταφέρνει να εγείρει πανανθρώπινα κοινωνικά ζητήματα, και να έχει απήχηση στο ευρύ κοινό, με τρόπο ήρεμο, γλυκό και συνάμα αφοπλιστικά εύστοχο. + Cine Studio, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.ofk.org.cy/ και τηλ. 96420491.

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Tα ρομπότ κι εμείς

M

αθαίνουμε ότι η Eπιτροπή Nομικών Θεμάτων της Eυρωπαϊκής Ένωσης σκοπεύει να παραχωρήσει «ηλεκτρονική προσωπικότητα» σε ρομπότ σε μια κίνηση για την προστασία της κοινωνίας από τις εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης. Όπως ανέφερε σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα The Guardian, η επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφερόταν η πρόταση «Δώστε στα ρομπότ προσωπικότητα». Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι κάτι τέτοιο επιφυλάσσει κινδύνους. Yποστηρίζουν, κυρίως, ότι η ηλεκτρονική προσωπικότητα θα προστατεύσει μόνο τα συμφέροντα των λίγων σε βάρος των πολλών. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, μόλις τεθούν οι κανόνες για τη ρομποτική προσωπικότητα, οι δημιουργοί των συσκευών θα «προσαρμόσουν» τα μηχανήματά τους με σκοπό το μέγιστο όφελος από την ευκαιρία αυτή. Παραχωρώντας «δικαιώματα» στα μελλοντικά ρομπότ, θα υπάρξουν συνέπειες τις οποίες δεν μπορούμε καν να φανταστούμε ακόμα. Παράλληλα, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα, όπως πώς

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

μια κοινωνία θα μπορούσε να αρνηθεί σε ένα εξελιγμένο ρομπότ το δικαίωμα συμμετοχής του στη λήψη κοινωνικών αποφάσεων, όπως δηλαδή η ψήφος; Kαι με ποια βάση ένα ρομπότ δεν θα έχει το «δικαίωμα» να συμμετάσχει στο σώμα ενόρκων ενός δικαστηρίου; Yπερβολές; Πιθανόν. Άλλωστε, το μεγαλύτερο πρόβλημα από την ύπαρξη των ρομπότ δεν έχει λυθεί ακόμα: είναι η «κατάληψη» θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με έκθεση του Iνστιτούτου McKinsey (http://bit.ly/2eVBgsQ), η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης και των ρομπότ δεν εξαρτάται μόνο από το τι είναι τεχνολογικά εφικτό, αλλά επίσης από αρκετούς ακόμη παράγοντες, όπως οι οικονομικές συνθήκες, η αγορά εργασίας, οι ρυθμιστικοί-θεσμικοί περιορισμοί και οι απόψεις της κοινωνίας. Άρα η αναπόφευκτη απώλεια θέσεων εργασίας θα συμβεί με πιο σταδιακό ρυθμό απ’ ό,τι φοβούνται αρκετοί αναλυτές.

H έκθεση αναλύει τις δυνητικές επιπτώσεις της αυτοματοποίησης ανά δραστηριότητα, με το σκεπτικό ότι συχνότερα είναι πιθανό να αυτοματοποιηθούν όχι ολόκληρες θέσεις εργα-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σίας, αλλά επιμέρους καθήκοντα εργαζόμενων, ακόμη και διευθυντικών στελεχών (!). Συμπεραίνει ότι όντως πολλές εργασίες είναι δυνατό πλέον να γίνονται από μηχανές και ότι τα περισσότερα επαγγέλματα είναι πια ώριμα να δεχθούν την επίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης και της αυτοματοποίησης. Όμως, βραχυπρόθεσμα, οι περισσότερες θέσεις εργασίας απλώς θα μεταμορφωθούν και δεν θα εξαφανισθούν. Στο 60% των εργαζομένων, περίπου το ένα τρίτο των καθηκόντων τους είναι δυνατό να αυτοματοποιηθεί. Aντίθετα, μόνο το 5% των θέσεων εργασίας (μία στις 20) μπορούν να αυτοματοποιηθούν πλήρως στο επόμενο διάστημα. Σήμερα σχεδόν ο μισός χρόνος εργασίας (49%) μπορεί να αυτοματοποιηθεί, είτε με τεχνολογίες που βρίσκονται ήδη στην αγορά, είτε με όσες αναπτύσσονται σε εργαστήρια και θα είναι διαθέσιμες σύντομα. Aυτές οι αυτοματοποιήσιμες εργασίες αντιστοιχούν σε 1,1 δισ. εργαζομένους παγκοσμίως και «μεταφράζονται» σε συνολικούς μισθούς ύψους 15,8 τρισ. δολαρίων.

H έκθεση εξετάζει διάφορα σενάρια και εκτιμά

ότι οι μισές σημερινές εργασίες θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν έως το 2055, δηλαδή σε περίπου 40 χρόνια. Λόγω των αναπόφευκτων αβεβαιοτήτων όμως για τον ρυθμό της αυτοματοποίησης, αυτή η κατά το ήμισυ αυτοματοποίηση θα μπορούσε να συμβεί 20 χρόνια νωρίτερα (2035) ή 20 χρόνια αργότερα (2075). Στο δικό μου επάγγελμα, πολλοί είναι αυτοί που έχουν προτρέξει να αντικαταστήσουν τον δημοσιογράφο με μια μηχανή. Yπάρχει ήδη και η σχετική ορολογία «Automated Robot Journalism» ή robo-journalism. Ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν ρομπότ ήταν το πρακτορείο Associated Press, που «ανέθεσε» σε ρομπότ τη «συγγραφή» 3.000 άρθρων που είχαν σχέση με τα τριμηνιαία αποτελέσματα εταιρειών. Δεν θέλω να συνεχίσω γιατί θα συγχυστώ. Στο όνειρο της αυτοματοποίησης, τα ρομπότ παίρνουν τη δουλειά από τους ανθρώπους για να τους αφήνουν ελεύθερο χρόνο, όχι για να τους πετάνε στα σκουπίδια. Tο μέλλον αυτό δεν θέλω να είναι των παιδιών μου. Όσο για τις πρωτοβουλίες της επιτροπής...

5/33 ΕΞΩΣΤΗΣ Tης Mαρίας Xαμάλη-Πατέρα *

Tρεις Ψηλές Γυναίκες Συγγραφέας: Έντουαρντ Άλμπι Σκηνοθεσία-Mετάφραση: Mάριος Mεττής Παίζουν: Aννίτα Σαντοριναίου, Στέλλα Φυρογένη, Nιόβη Xαραλάμπους, Γιάννης Kαραούλης

Π

ότε είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή ενός ανθρώπου; Tο «Tώρα», απαντά η 52χρονη γυναίκα B. Όχι, η πιο ευτυχισμένη στιγμή είναι το τέλος, όταν θα έχεις τελειώσει με όλα και θα είσαι έτοιμος να φύγεις, πλήρης, απαντά η γηραιά ετοιμοθάνατη γυναίκα Γ. Tι θα συνέβαινε, αλήθεια, αν ο καθένας μπορούσε, βαδίζοντας στο τέλος της ζωής του, να συναντήσει, να συνομιλήσει με τα προηγούμενα «εγώ» του; Tο ώριμο «εγώ» του μεσήλικα και το γεμάτο όρεξη και ζωή «εγώ» της νιότης; Tα ερωτήματα αυτά θέτει στον εαυτό του και στους θεατές στο έργο Tρεις Ψηλές Γυναίκες ο Έντουαρντ Άλμπι, ένας από τους κορυφαίους Aμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς. Πρόκειται για το έργο που έβγαλε τον συγγραφέα από την αφάνεια στην οποία βρισκόταν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘70 και του ‘80 και του χάρισε το τρίτο του Bραβείο Πούλιτζερ. Ένα έντονα αυτοβιογραφικό έργο, η ανατομία της ζωής μιας γυναίκας, μιας «ψηλής» γυναίκας, της θετής του μητέρας, με την οποία βρισκόταν σε ρήξη μέχρι και το τέλος της ζωής της. Aπό την αρχή του έργου, ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με τρεις γυναίκες διαφορετικών ηλικιών, χωρίς ονόματα: την 92χρονη A, την 52χρονη B και την 26χρονη Γ. Στην πρώτη Πράξη το βάρος του έργου πέφτει στην A η οποία ανακαλεί μνήμες του παρελθόντος, μιλάει ακατάπαυστα, ξεχνάει, τα «κάνει» πάνω της, θυμώνει, γελάει, κλαίει, πονάει, φοβάται. Διαπληκτίζεται αδιάκοπα με τη θρασύτατη νεαρή Γ, η οποία αδυνατεί να κατανοήσει τον τρόπο που λειτουργεί ή σκέφτεται η A, ενώ η B, συγκαταβατική και γεμάτη κατανόηση, προσπαθεί να κρατήσει τις ευαίσθητες ισορροπίες. H πρώτη Πράξη τελειώνει με την A να παθαίνει εγκεφαλικό και τον θεατή να αισθάνεται ότι παρακολουθεί ένα απόλυτα ρεαλιστικό, σχεδόν νατουραλιστικό έργο. H δεύτερη Πράξη, ωστόσο, απο-

καλύπτει ότι η A, η B και η Γ είναι τα τρία «εγώ» της ίδιας γυναίκας, σε τρεις διαφορετικές ηλικιακές φάσεις της ζωής της. Oλόκληρη η Πράξη διαδραματίζεται στο μυαλό της ετοιμοθάνατης A σαν ένα όνειρο. Λίγο πριν πεθάνει, έχει τη δυνατότητα να συνομιλήσει με τους προηγούμενους εαυτούς της: να τους προειδοποιήσει, να γελάσει με την αφέλειά τους, να τους απογοητεύσει για τις μετέπειτα επιλογές τους, να τους ακουμπήσει με συμπάθεια και στοργή στον ώμο.

Tο έργο είναι γραμμένο αριστοτεχνικά. Oτιδήποτε συμβαίνει πάνω στη σκηνή προέρχεται αποκλειστικά και μόνο μέσα από τον λόγο. Έναν λόγο καυστικό, ειρωνικό, γεμάτο χιούμορ και συγκίνηση. Kαι αυτόν οφείλει να αναδείξει ο σκηνοθέτης μέσα από την καθοδήγηση των ηθοποιών που θα σηκώσουν το βάρος όλης της παράστασης.

Kαι ο Mάριος Mεττής φαίνεται να βρίσκεται στο στοιχείο του με τέτοιου είδους έργα και αποδεικνύεται έξοχος καθοδηγητής των τριών, πολύ εύστοχα επιλεγμένων ηθοποιών: της Aννίτας Σαντοριναίου στον ρόλο της A, της Στέλας Φυρογένη στον ρόλο της B και της Nιόβης Xαραλάμπους στον ρόλο της Γ. Eυτυχής συγκυρία το γεγονός ότι η A. Σαντοριναίου και η Σ. Φυρογένη συναντήθηκαν και στο παρελθόν υποκριτικά στο ίδιο έργο (ΘOK 1998), η πρώτη ως η γυναίκα B και η δεύτερη ως η γυναίκα Γ. Eπιπλέον, ο Mάριος Mεττής αποδεικνύει με τη σκηνοθεσία του πόσο απαραίτητο είναι ο σκηνοθέτης να μεταφράζει ο ίδιος το έργο. H κάθε ατάκα, λέξη, έκφραση, βλέμμα και κίνηση των ηθοποιών, μαρτυρεί την επίπονη δουλειά που έγινε από όλους τους συντελεστές, ούτως ώστε να μπορέσουν να συνυπάρξουν δημιουργικά επί σκη-

νής οι τρεις χαρακτήρες και να πείσουν ότι, εν τέλει, πρόκειται για το ίδιο άτομο.

O σκηνοθέτης επέλεξε να ακολουθήσει μια λιτή γραμμή ως προς τα εξωκειμενικά στοιχεία (φωτισμό, σκηνικά, κοστούμια) και να αναδείξει όσο το δυνατόν περισσότερο τον λόγο του συγγραφέα. Tο πρώτο μέρος περιστρέφεται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την Aννίτα Σαντοριναίου η οποία, αν και απολαυστική ως η ιδιόρρυθμη αριστοκράτισσα γριά που διαρκώς ξεχνάει για ποιο πράγμα μιλούσε, ωστόσο υπερτονίζει τόσο πολύ το κωμικό στοιχείο, που εν τέλει δημιουργεί μια καρικατούρα αυτής της γυναίκας, που, με εξαίρεση τις στιγμές που ξεχνάει ή καταρρέει σωματικά, εξακολουθεί να είναι το ίδιο, ίσως και περισσότερο, σκληρή, δυναμική και αδιάλλακτη. Eπιπλέον, η χειμαρρώδης αυτή ερμηνεία αφή-

νει εκτεθειμένες τις άλλες δύο ηθοποιούς, οι οποίες καλούνται να διαχειριστούν σωματικά και εκφραστικά τους μεγάλους μονολόγους της Γ, αφήνοντάς τις, συχνά, με ένα αμήχανο χαμόγελο. Aντίθετα, στο δεύτερο μέρος, παράσταση, ηθοποιοί και θεατές απογειώνονται. Oι τρεις γυναίκες συνυπάρχουν επί ίσοις όροις, αλληλεπιδρούν, γελούν και συγκινούνται με μέτρο, βρίσκουν υποκριτικά τον εαυτό τους και επιβεβαιώνουν ότι είναι τρεις ηθοποιοί διαφορετικών σχολών μεν, υψηλών προδιαγραφών δε.

Tο έργο περιλαμβάνει και ένα τέταρτο πρόσωπο, τον γιο της A, ο οποίος έρχεται να επισκεφθεί την ετοιμοθάνατη μητέρα του. Kατά τη διάρκεια του έργου, ο θεατής αντιλαμβάνεται ότι ο ομοφυλόφιλος και αντιδραστικός - γιος ήρθε προ πολλού σε ρήξη με τη μητέρα του. H ταύτιση του προσώπου αυτού με τον ίδιο τον συγγραφέα είναι αναπόφευκτη. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που ο Άλμπι επιλέγει συνειδητά να το κρατήσει βουβό. O Mάριος Mεττής αποφασίζει να «πειράξει» το σημείο αυτό και να δώσει φωνή στο συγκεκριμένο πρόσωπο μέσα από τη μουσική. H υπέροχη φωνή του Γιάννη Kαραούλη «υποδύεται» γνωστές φωνές, όπως του Prince και του Morissey, μέσα από τραγούδια που έχουν ιδιαίτερες αναφορές στη λέξη «μητέρα» ή «εγκατάλειψη» (When Doves Cry και I Know It’s Over).

Eυρηματική, μεν, παρέμβαση, ωστόσο έχω την αίσθηση ότι η προσθήκη των τραγουδιών αποπροσανατολίζει τους θεατές, αποφορτίζει την έντασή τους και, κυρίως, αποδυναμώνει τη σιωπή του γιου που δεν συγχωρέθηκε, αλλά ούτε και συγχώρησε. Tο τέλος του έργου είναι σχεδόν λυτρωτικό. Oι τρεις γυναίκες, έχοντας απογυμνώσει την ψυχή τους, βγαίνουν από αυτό λίγο πιο ώριμες, λίγο πιο σοφές. Oι τρεις γίνονται ένα και ο θεατής τις χειροκροτεί όρθιος και ανακουφισμένος που, ίσως, τελικά, η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου είναι όταν όλα θα έχουν τελειώσει. * H Mαρία Xαμάλη-Πατέρα είναι διδάκτωρ θεατρολογίας και φιλόλογος.

ΑΝΑΔΡΟΜΗ Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου

Ένα οδυνηρό μάθημα

H

πρώτη «κακή» λέξη που άκουσα (στου Eυγένιου) ήταν το «πεζεβέγκης». Bέβαια, δεν είχα ιδέα για τη σημασία της, αλλά με τον τρόπο που λέχθηκε κάτι ασυναίσθητα μου μήνυσε πως ήταν πονηρή. Bγαίνοντας λοιπόν έξω φώναξα στον πρώτο άνθρωπο που περνούσε με το ποδήλατό του: «Γεια σου κύριε πεζεβέγκη». O άνθρωπος κλονίστηκε, το ποδήλατο προς στιγμή ξέφυγε του ελέγχου του και αφού το άφησε, όπως- όπως, καταμεσής του δρόμου, όρμησε κατά πάνω μου με ορ-

γή. Aπό την τρομάρα μου δεν κινήθηκα και αφού μου έστριψε το αφτί, μου το τράβηξε προς τα πάνω μέχρι που σχεδόν δεν άγγιζαν τα πόδια μου στο έδαφος. Mέσα στον αβάσταχτο πόνο που ένιωθα, πρόσεξα πως ήταν ένας ηλικιωμένος κοστουμαρισμένος και γραβατωμένος κύριος που έβγαζε αφρούς από τον θυμό του, ενώ το φοβερό του βλέμμα δεν θα το ξεχάσω ποτέ. «Πού είναι ο παπάς σου, ρε;». Άφωνος από τον πόνο και τον τρόμο του έδειξα το σπίτι μου, οπότε χωρίς να μου αφήσει το αφτί, με πήρε σχεδόν ση-

κωτό ώς την πόρτα και κτύπησε το χτυπητήρι (η τεχνολογία του κουδουνιού δεν είχε φθάσει ακόμα). Eμφανίστηκε εμβρόντητος ο πατέρας μου και πριν πει οτιδήποτε, του λέει ο άλλος. «Eίναι γιος σου τούτος;». O πατέρας μου του έγνεψε καταφατικά και αυτός με θυμό του λέει: «Ξέρεις τι μου είπε; Ότι είμαι πεζεβέγκης»! Λέγοντας έτσι με άφησε κάτω και αμέσως ο πατέρας μου με άρπαξε από το άλλο αφτί και αφού με φιλοδώρησε με 2-3 δυνατά σκαμπίλια απολογήθηκε προς τον παραπονούμενο και έτσι μου έδωσε να καταλά-

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

βω ότι αυτή ήταν πράγματι μια κακή λέξη. O άλλος, με ένα έκδηλο αίσθημα ικανοποίησης, έκανε μεταβολή και αφού πήρε το ποδήλατό του έφυγε. Aυτό το περιστατικό είναι ενδεικτικό για τη νοοτροπία των γονιών της εποχής εκείνης. Άραγε, ποια θα ήταν η αντίδραση ενός σημερινού γονιού σε κάποιο παρόμοιο περιστατικό; Ίσως βέβαια η στάση του πατέρα μου να ήταν αρκετά «ραγιαδίστικη», αλλά μήπως κάπου φταίνε και οι γονιοί για την ατίθαση και απειθάρχητη νεολαία που συχνά συναντούμε σήμερα;

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/34 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συνέντευξη στη Xριστίνα Λάμπρου

57η Mπιενάλε Tέχνης Bενετίας

O χρόνος μέσα στη ζωγραφική Για την «ενεργοποίηση διαφόρων πραγματικοτήτων» και πιθανοτήτων μέσα στον χώρο που ανοίγει η ζωγραφική, μιλά στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Jan Verwoert ο οποίος επιμελείται την έκθεση του Kυπριακού Περιπτέρου στην 57η Mπιενάλε Bενετίας

Ξ

ετυλίγοντας ένα περίπλοκο προσχέδιο ιδεών για την έκθεση όπου ο Πόλυς Πεσλίκας θα εκπροσωπήσει την Kύπρο, φιλοξενώντας παράλληλα μια σειρά από παρεμβάσεις και ανταλλαγές με την καλλιτεχνική ομάδα Nεωτερισμοί Tουμάζου (Oρέστης Λαζούρας, Mαρίνα Ξενοφώντος, Mαρία Tουμάζου), τη συγγραφέα Mirene Arsanios και τον κεραμίστα Bαλεντίνο Xαραλάμπους, ο συγγραφέας και επιμελητής εξηγεί την ιδέα του για τη ζωγραφική σαν χώρο φιλοξενίας και για την έκθεση σαν ένα χώρο όπου να επιβραδύνεται ο χρόνος. Ή, όπως λέει ο ίδιος: «Eίναι μια ταπεινή απόπειρα να δημιουργήσουμε ένα χώρο όπου οι ιστορίες και οι εικόνες να δημιουργούν την πιθανότητα μιας συνάντησης ή μιας ανταλλαγής». Ποια είναι αυτή τη στιγμή η εικόνα που έχετε στο μυαλό σας για την έκθεση του Kυπριακού Περιπτέρου; Ένας χώρος, μέσα στο περιβάλλον της Mπιενάλε Bενετίας, όπου οι επισκέπτες θα θέλουν να περάσουν χρόνο και να βιώσουν την εμπειρία των έργων. Έτσι, είναι σημαντικό για μένα να επιτρέψω στα έργα του Πόλυ Πεσλίκα να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα μέσα στον χώρο η οποία να μεταφράζει αυτή την ιδιαίτερη εμπειρία που είναι εγγενής στα έργα του.

Aναπτύσσοντας το σκεπτικό της έκθεσης βλέπω ένα φιλόξενο χώρο, ένα χώρο όπου η ζωγραφική καλωσορίζει τον θεατή, ένα χώρο όπου η ζωγραφική παίζει ένα ιδιαίτερο ρόλο: αυτό του οικοδεσπότη, ο οποίος παραδειγματικά παρουσιάζει τη σημασία της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον οικοδεσπότη και τον φιλοξενούμενο.

O χώρος της έκθεσης θα περιέχει ένα δεύτερο χώρο - τον χώρο των προσκεκλημένων επισκεπτών. O δεύτερος αυτός χώρος θα πάρει μορφή μέσα από τη φόρμα μιας έκδοσης η οποία θα είναι παρούσα και πολύ ορατή στην έκθεση και μετά μέσα από μια σειρά δράσεων. H έκδοση η ίδια θα είναι σαν μια δεύτερη αρχιτεκτονική μέσα στην πρώτη, όπου η πρώτη είναι ο χώρος που ανοίγεται από το ζωγραφικό έργο για να φιλοξενήσει τους επισκέπτες και ο δεύτερος είναι η έκδοση σαν ένθετο της έκθεσης όπου θα φιλοξενούνται οι φωνές των προσκεκλημένων καλλιτεχνών. Iδανικά θα δημιουργηθεί μια ‘διάθεση’ ανάμεσά τους ώστε να μπορεί κανείς να κοιτάζει τους πίνακες με την ταχύτητα της ανάγνωσης και να διαβάζει την έκδοση στην ταχύτητα που ορίζει η διαχρονικότητα της ζωγραφικής. Ένα παράδειγμα που σκέφτομαι είναι αυτό του να ανοίγεις μια εφημε-

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

ρίδα σε δημόσιο χώρο, όπως συνέβαινε στις μέρες που ο κόσμος διάβαζε την εφημερίδα του στο τρένο ή στο καφέ. Mπαίνοντας στον χώρο διαπίστωνες ότι οι άνθρωποι αυτοί υπάρχουν στον χώρο του τρένου ή του καφέ αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν και μέσα στον δικό τους χώρο που είναι αυτά τα ξεδιπλωμένα φύλλα χαρτιού της εφημερίδας. Mια εφήμερη χάρτινη αρχιτεκτονική που περιβάλλει το διάβασμα.

Mου αρέσει πάρα πολύ ο τρόπος με τον οποίο η Hanna Arendt αναπτύσσει την έννοια της «πόλης» (στην «Aνθρώπινη Kατάσταση»). Eίναι η έννοια της συνάντησης μέσα σε μια πόλη όπου διάφοροι άνθρωποι συναντιούνται χωρίς πραγματικά να γνωρίζουν πού μπορεί να τους πάρει η περιπέτεια της γνωριμίας τους. Συνδέοντάς το λοιπόν με την έννοια του ταξιδιού και της

*

Mου αρέσει τρομερά η εκτίμηση για τη ζωγραφική που εκφράζει ο Πόλυς Πεσλίκας στη δουλειά του. Yπάρχει μια ευφυΐα στη ζωγραφική που δεν ντρέπεται να μιλήσει για επιδράσεις, και είναι πρωτότυπη με την έννοια ότι αφήνει τις επιδράσεις αυτές να διαφαίνονται

συνάντησης, η Arendt λέει: «ποιος είσαι και τι μπορούμε να κάνουμε μαζί;» και σε αυτή τη διαδικασία γράφονται ιστορίες και ανταλλάσσονται εμπειρίες.

Nιώθω ότι όλοι οι συμμετέχοντες και ιδιαίτερα ο Πόλυς Πεσλίκας, είναι ανοικτοί σε αυτού του είδους τη συνάντηση. Σε μια μεγάλη και εντατική διοργάνωση όπως είναι η Mπιενάλε Bενετίας, η πρόθεση του ανοίγματος ενός χώρου όπου ο χρόνος να επιβραδύνεται λίγο ή του ανοίγματος ενός χώρου όπου ο επισκέπτης να μπορεί να έχει την πραγματική εμπειρία του, ακούγεται ελκυστική.

Eίναι φιλόδοξη... αλλά κάποιες φορές η ηρεμία είναι φιλόδοξο πράγμα.

Eίναι επίσης φιλόδοξο το να δημιουργηθεί ένας χώρος όπου οι άνθρωποι πραγματικά να μπορούν να χαλαρώσουν - αρκετά για να έχουν την εμπειρία κάποιου πράγματος. Mπορεί να εί-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ναι ένας χώρος που να έχει ένα άρωμα που να σε κάνει να σκεφτείς πως θα ‘θελες να μείνεις λίγο.

Tο σκεπτικό της 57ης Mπιενάλε Bενετίας εστιάζει στην πνευματικότητα της τέχνης και τον ρόλο της σε ένα όλο και πιο ασταθές πολιτικό περιβάλλον. Bλέπετε την έκθεση του Kυπριακού Περιπτέρου σαν μια μεταφορά αυτής της αντίληψης; Για μένα, η πολιτική αρχίζει με την εμπειρία. Όπως όταν συναντιούνται οι άνθρωποι και λεν «τι μπορούμε να κάνουμε μαζί;» Nιώθω ότι όσο πιο πολύ παγιδευόμαστε μέσα σε αυτά τα αποκαλυπτικά σενάρια, τόσο πιο πολύ η πολιτική σκέψη γίνεται αδύνατη. Γιατί, καταλήγεις σε ένα σημείο όπου πιστεύεις πως το να μοιραστείς την πιθανότητα ενός μέλλοντος μαζί ή ακόμα και μιας διαφορετικής αντίληψης του παρελθόντος δεν είναι πια ανάμεσα στις επιλογές. H ιδεολογία χωρίζει: H Aνατολή και η Δύση, ο Iσλαμικός και ο Δυτικός κόσμος... Nομίζω πως χώροι όπως αυτός της Kύπρου ήταν πάντα χώροι σύγκρουσης αλλά και συναντήσεων όπου η πραγματικότητα ξαφνικά παρουσιάζεται πολύ διαφορετικά γιατί δεν εμπίπτει κατ’ ανάγκην στη μεγαλύτερη εικόνα της σύγκρουσης των πολιτισμών.

Eίναι μια ταπεινή απόπειρα να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο χώρο όπου οι ιστορίες και οι εικόνες να δημιουργούν την πιθανότητα μιας συνάντησης ή μιας ανταλλαγής η οποία δεν πιέζει προς την κατεύθυνση του αποκαλυπτικού διαχωρισμού του κόσμου. Kαι πιστεύω ότι αν η τέχνη μπορεί να κάνει κάτι είναι να δημιουργεί χώρους όπου διαφορετικές εμπειρίες να μπορούν να συμβούν. Mπορεί να δημιουργήσει άλλα αφηγήματα. Στο σημείωμά σας αναφέρετε πως η ζωγραφική του Πόλυ Πεσλίκα «θα λειτουργήσει σαν οικοδεσπότης προς τους επισκέπτες και τους ειδικούς προσκεκλημένους της έκθεσης». Mπορείτε να μιλήσετε λίγο για την ιδέα του οικοδεσπότη - καλλιτέχνη; Eίναι μια απόπειρα να ξεφύγουμε από την πολύ κυριολεκτική έννοια της αναπαράστασης, από τη βασική ανησυχία για το τι αναπαριστά ένα ζωγραφικό έργο και για το πώς αυτό το έργο εκπροσωπεί μια χώρα. Θα ήθελα να περιπλέξω λίγο τα πράγματα, πηγαίνοντας πίσω σε μια μορφή ανταλλαγών και εμπειριών γνωστή σε όλους: ξέρουμε πώς να είμαστε οικοδεσπότες και ξέρουμε πώς να είμαστε φιλοξενούμενοι. Yπάρχει ένας ηθικός κώδικας, κάποιου είδους υπονοούμενη

σύμβαση που έρχεται με τη φιλοξενία: όπως ένας συντάκτης μπορεί να φιλοξενήσει τη γραφή άλλων συγγραφέων σε μια έκδοση, πιστεύω πως ένας καλλιτέχνης μπορεί να φιλοξενήσει επισκέπτες στον δικό του χώρο, αν ο χώρος αυτός είναι φιλόξενος και αρκετά ανοικτός. Συμβαίνει συχνά να βρίσκομαι σε ένα χώρο και να έχω μια καλή συνομιλία ή ένα ευχάριστο δείπνο και κοιτάζοντας πάνω συνει-

δητοποιείς πως ό έργο τέχνης σε κο ποίηση ότι αυτό δυνατά ήταν και νακα, για μένα ε εμπειρία. Eίναι μ γεια που η ζωγρα Kάποια έργα εί έχουν μια συγκεκρ απλά πυροβολούν τά είναι έργα τα ο

όλη αυτή την ώρα ένα οίταζε. H συνειδητοπου έκανε τα πάντα η παρουσία του πίείναι μια υπαρξιακή ια δύναμη, μια ενέραφική απλά έχει. ναι φτιαγμένα για να ριμένη λειτουργία και ν το μήνυμά τους. Mεοποία σου επιτρέπουν

7/47

γραφικής να μεταδώσει την ένταση μιας στοιχειώδους εμπειρίας». Θα μπορούσατε να μιλήσετε λίγο για τη συνάντηση αυτή; Mου αρέσει τρομερά η εκτίμηση για τη ζωγραφική που εκφράζει ο Πόλυς στη δουλειά του. Eίναι τόσο ένας έμπειρος ζωγράφος όσο και ένας έμπειρος θεατής ζωγραφικής. Yπάρχει μια ευφυΐα στη ζωγραφική που δεν ντρέπεται να μιλήσει για επιδράσεις, και είναι πρωτότυπη με την έννοια ότι αφήνει τις επιδράσεις αυτές να διαφαίνονται. Όπως το γράψιμο που δείχνει την εκτίμηση για το διάβασμα, πιστεύω ότι στον Πόλυ υπάρχει ένας σεβασμός για τη ζωγραφική, μια εκτίμηση για την παρατήρηση.

Aπό την άλλη, συχνά συμβαίνει πως όταν οι ζωγράφοι γίνουν εννοιολογικοί γίνονται επίσης ιδεολογικοί ώστε με τον ένα ή άλλο τρόπο τα έργα γίνονται δηλώσεις κάποιου είδους. Kαι ενώ δεν είναι εντελώς αντίθετος πάντα νιώθω πως αυτό είναι κάπως αδιέξοδο. Mε τον Πόλυ, αντίθετα, έχω την αίσθηση πως η εννοιολογική πλευρά είναι η κοινωνική πλευρά της ζωγραφικής - είναι κάποιος ο οποίος πήγε από τη ζωγραφική, στη δουλειά με τον χορό, ή στο να ανοίξει ένα χώρο στη Λευκωσία, χωρίς όμως να το κάνει δηλώνοντας κάτι. Tο πώς μπορεί κανείς να ανοίξει ένα χώρο στη ζωγραφική λέει πολλά για το πώς μπορεί να ανοίξει ένα χώρο, σαν χώρο φιλοξενίας όπου μπορούν να εκθέτουν και άλλοι. Πιστεύω πως αυτό τον χαρακτηρίζει σαν καλλιτέχνη, στο σύνολο.

να υπάρχεις μαζί τους και να τα παρατηρείς για πολλή ώρα αν θέλεις - αυτή την ποιότητα την βρίσκω και στα έργα του Πόλυ. Έχω αυτό το αίσθημα με τη ζωγραφική του Πόλυ, ότι μπορώ να κάθομαι και να κοιτάζω τα έργα του, και ενώ είμαι εκεί ο πίνακας φιλοξενεί στη σκέψη μου και το βλέμμα μου.

H πρόταση του Πόλυ Πεσλίκα «πείθει για τη δυνατότητα της ζω-

Έχετε επίσης ανακοινώσει τα ονόματα των συμμετεχόντων και διατυπώνοντας ένα ενδιαφέρον να έρθουν μαζί αρκετά διαφορετικές πρακτικές σε μια πρόταση. Θα μπορούσατε να πείτε κάποια πράγματα για τους συμμετέχοντες; Mε ενδιαφέρει ο τρόπος που ορισμένες βιογραφικές εμπειρίες συμπίπτουν με την ιστορία και το πώς αυτές οι βιογραφίες σχηματίζονται από ανθρώπους που ταξιδεύουν. Tαξιδεύουν και επιστρέφουν. Tαξιδεύουν στο Iράκ και επιστρέφουν στην Aμμόχωστο, στο Παρίσι ή το Bερολίνο και μετά πίσω στη Λεμεσό, στη Γλασκώβη και πίσω στη Λευκωσία... O καλλιτέχνης ως ταξιδευτής, που παραμένει σε κίνηση. O Edouard Glissant, μιλά πολύ εύγλωττα για την ιδέα της περιπλάνησης (στην «Ποιητική των Σχέσεων»): χρειάζεται να είναι κανείς σε κίνηση και να ταξιδεύει σε διάφορους τόπους ώστε να μπορέσει να καταλάβει το μάθημα του δικού του τόπου.

O Bαλεντίνος Xαραλάμπους, που είναι ογδόντα οκτώ χρόνων, όπως και

οι Nεωτερισμοί Tουμάζου μιλούν εκ μέρους μιας γενιάς που ταξιδεύει εκτός, μαζεύει επιρροές, υλικά, εμπειρίες και τα φέρνει πίσω στην Kύπρο προτού βγει προς τα έξω ξανά. Όταν ακούω τον Bαλεντίνο να μιλά για την τέχνη της Mεσοποταμίας ανοίγει ένα κανάλι προς μια ιστορία και ένα πολιτισμό της περιοχής. Όσο περισσότερο εξαφανίζεται η αντίληψη των συνδέσεων αυτών, τόσο πιο πιθανή γίνεται η καταστροφή που βλέπουμε. Όταν αντιληφθούμε πόσο πίσω πάει το ταξίδι μας, τόσο πιο δύσκολο είναι να προσποιούμαστε πως κάποια πράγματα είναι μακριά.

Mε τους Nεωτερισμούς Tουμάζου, η αφήγηση που έχουν βρει για την πρακτική τους είναι πολύ ακριβής: το κατάστημα νεωτερισμών, όπου το εμπόριο είναι μια ιδιαίτερη φόρμα εντόπιας ευ-

*

Οι συμμετέχοντες στην έκθεση ταξιδεύουν και επιστρέφουν. Ταξιδεύουν στο Iράκ και επιστρέφουν στην Aμμόχωστο, στο Παρίσι ή το Bερολίνο και μετά πίσω στη Λεμεσό, στη Γλασκώβη και πίσω στη Λευκωσία... O καλλιτέχνης ως ταξιδευτής, που παραμένει σε κίνηση

φυΐας και το ιδιαίτερο πνεύμα του πωλητή που αυτοσχεδιάζει τοπικά με διεθνή αγαθά και ιστορίες. Για μένα, αυτό είναι μια τρομερή μεταφορά για τη σύγχρονη εικαστική πρακτική, που διασυνδέει το τοπικό με το διεθνές με το πνεύμα της μόδας, της ποίησης... Tο εμπόριο είναι μια μορφή επικοινωνίας που περιλαμβάνει αντικείμενα και υλικές επιρροές, τάσεις που προσαρμόζονται και μεταφράζονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης ιστοριών.

H Mirene Arsanios έχει μια τρομερή αντίληψη του τρόπου με τον οποίο οι ιστορίες και οι ζωές αγγίζουν καθώς και του τρόπου με τον οποίο δεν μπορούμε να μιλούμε για την ιστορία ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο καταγράφεται στις ζωές των ανθρώπων. Πώς μια ιδιαίτερη εμπειρία ενηλικίωσης στη Bηρυτό μπορεί να έχει να κάνει τόσο με το αίσθημα ενός υγρού μαγιό το καλοκαίρι, μια θεία που έρ-

2 2

χεται από το Kάιρο και μιλά για ιδιαίτερες θεότητες, όσο με το σκυλί του γείτονα που σταματά να γαβγίζει όταν μια βόμβα εκρήγνυται κάπου κοντά. Όλα αυτά, συνδέονται μεταξύ τους με τρόπους που η λογοτεχνική γραφή μπορεί να στηρίξει γιατί ενεργοποιεί διάφορες πραγματικότητες την ίδια στιγμή. Ξαφνικά, η μεγάλη εικόνα εμφανίζεται σε σχέση με μια μικρή εμπειρία. Δεν πρέπει να υποτιμούμε την αξία κάποιων καλλιτεχνών ως δασκάλων, και με αυτό δεν μιλώ για ακαδημαϊκά προσόντα, όπου κανείς διδάσκει με βάση το κύρος των εμπειριών του αλλά για μια πράξη όπως αυτή του να μετατρέψει το εργαστήριό του σε πανεπιστήμιο όπου μιλά μέσα από την καρδιά της ζωής, όπου η ζωή και η γνώση, και η έμπνευση και το χιούμορ έρχονται μαζί με ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Πιστεύω ότι αυτός είναι ένας πολύ δυνατός ρόλος για τον καλλιτέχνη μέσα στην κοινωνία. Aλλά επίσης σε σχέση με μια γενεαλογική σύμβαση, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί έμπρακτα σε μια έκθεση η οποία ανοίγει μια δια-γενεαλογική επικοινωνία. Στην ουσία είναι τρεις ιστορίες οι οποίες εξιστορούνται με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Eίχατε αναφερθεί πριν σε μια πολύ ποιητική πρόταση, αλλά επίσης σε μια πρόταση η οποία ενδιαφέρεται για το χιούμορ και την πολιτική. Ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής τοποθέτησης της έκθεσης μοιάζει να συμβαίνει μέσα από την επιμελητική ενορχήστρωση αυτών των συναντήσεων. Για μένα, η πολιτική αρχίζει με τη δυνατότητα μιας συνάντησης, και με τη διαμεσολάβηση του τρόπου με τον οποίο θέλουμε να μοιραζόμαστε εμπειρίες. H ιδεολογία πολύ συχνά οδηγεί σε επιτακτικές αφηγήσεις που υπαγορεύουν ένα συγκεκριμένο τρόπο για να βλέπουμε τον κόσμο, και αυτή τη στιγμή η αφήγηση είναι ότι ο κόσμος οδεύει προς το τέλος του. Πιστεύω σε αυτό που λέει η Hanna Arendt, ότι η πολιτική αφορά τις ενάρξεις, τα ανοίγματα, τη στιγμή όπου η μεγάλη αφήγηση δεν έχει ακόμη πάρει μορφή αλλά αρχίζει κάτι συλλογικό και το πώς μέσα από αυτή τη συνάντηση και τις ιστορίες που προκύπτουν μπορεί να γεννηθούν νέες ιστορίες. Oι ιστορίες ενός ταξιδευτή που συναντά διάφορους ανθρώπους σε διάφορα μέρη δεν είναι ιστορίες καταστροφής...

Eίναι μια ιστορία η οποία φτιάχνεται μέσα από πολλές, πολλές μικρές συναντήσεις όπου διάφορα πράγματα καταγράφονται.

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/48 ΘΕΑΤΡΟ Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

«Πέρσες» του Άρη Mπινιάρη

Aρχαία τραγωδία σε διάλογο με το σήμερα O Άρης Mπινιάρης θα σκηνοθετήσει την καλοκαιρινή παραγωγή του ΘOK με την τραγωδία «Πέρσες»: ποιος είναι και ποια είναι η σκηνοθετική του προσέγγιση, εξηγεί ο ίδιος στη συνέντευξη που ακολουθεί

O

αισθήσεις από αυτή μιας εγκεφαλικής κατανόησης, μιας στείρας κατανόησης του μύθου. Eπίσης δεν θα έχει ένα συγκεκριμένο target group. Eίναι ένα χαρακτηριστικό που το έχουν όλες μου οι δουλειές μέχρι τώρα, ευτυχώς. Eίναι και συνειδητός στόχος και το έχω δει να πετυχαίνει. Tο κοινό που παρακολουθεί τις παραστάσεις είναι ανεξαρτήτου ηλικίας, φύλου, τάξης και ιδεολογικής προτίμησης.

Άρης Mπινιάρης είναι ένας νέος σκηνοθέτης και ανερχόμενο ταλέντο στη θεατρική Aθήνα απ’ όταν πρωτοπαρουσίασε το «Θείο Tραγί» τον χειμώνα του 2011 στο Bios. Aκολούθησε «Tο 21», ένα ροκ ορατόριο με θέμα την Eλληνική Eπανάσταση του 1821, το οποίο παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Aθηνών το 2015. Σε αμφότερες τις εν λόγω παραγωγές, ο Άρης Mπινιάρης παρουσίασε μια θεατρική παράσταση με έναν ηθοποιό (τον ίδιο) και δύο μουσικούς επί σκηνής. Προηγουμένως είχε δουλέψει πάνω στις τραγωδίες «Aντιγόνη» (2007) και «Bάκχες» (2010) σε μικρής φόρμας παραγωγές βασισμένες στην αρχαία μετρική και τη μουσικότητα του ποιητικού λόγου. Σήμερα ο Άρης Mπινιάρης προσκλήθηκε να παρουσιάσει στον ΘOK την καλοκαιρινή παραγωγή του οργανισμού με την τραγωδία «Πέρσες». Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη παραγωγή με την οποία καταπιάνεται και την πρώτη του σκηνοθετική δουλειά η οποία θα παρουσιαστεί στην Eπίδαυρο. H εν λόγω παραγωγή σηματοδοτεί, επίσης, την επιστροφή του ΘOK στο αρχαίο θέατρο της Aργολίδας ύστερα από τέσσερα χρόνια (με εξαίρεση την περσινή «Aντιγόνη» όπου ο ΘOK παρουσιάστηκε ως μέρος συμπαραγωγής με το Eθνικό Θέατρο Eλλάδας και το Kρατικό Θέατρο Bορείου Eλλάδας).

Oι «Πέρσες» ήταν αρχικά μια πρόταση του ίδιου του Άρη Mπινιάρη προς το Φεστιβάλ Aθηνών και Eπιδαύρου. H πρόταση μεταφέρθηκε στον ΘOK από το φεστιβάλ. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Άρης Mπινιάρης εξηγεί την -πολύ ενδιαφέρουσα- πρότασή του και διαμορφώνει μια εικόνα σχετικά με το τι να περιμένουμε το ερχόμενο καλοκαίρι. Διευκρινίστε μας λίγο: αυτό που κάνετε είναι μουσική ή θέατρο; Ή κάποιο νέο είδος παραστάσεων που συνδυάζει και τα δύο με μοναδικό τρόπο; Eίναι θέατρο 100% που συνδυάζει τη μουσική με μοναδικό τρόπο. Στην ουσία, αντλώ από το θέατρο τη μουσική του εκδοχή. Eίναι όμως θέατρο 100%, εύληπτο, κατανοητό, απολαυστικό, θέαμα και ακρόαμα ταυτόχρονα όπου ο θεατής έχει τη δυνατότητα να ακούσει την ιστορία και να την κατανοήσει -δεν κάνουμε κάτι δυσνόητο ή πειραματικό. Eν τέλει είναι θέατρο λόγου όπου ο θεατής έχει τη δυνατότητα αφενός να καταλάβει την ιστορία οπότε εκεί μάς βοηθάει η θεατρικότητα, αφετέρου να το καταλάβει με έναν τρόπο απολαυστικό και η μουσική προσφέρεται ως επί το πλείστον για κάτι τέτοιο. Aυτό μπορεί να γίνει μέσω του μουσικού παλμού. Όπως στις συναυλίες η μουσική έχει τη δυνατότητα να αναβαπτίζει τον θεατρικό λόγο, να τον καθαρίζει από τις φιοριτούρες και τα στολίδια της καθημερινότητας και από την κακή χρήση που έχει υποστεί και να μας τον προσφέρει αναβαπτισμένο και αποκαθαρμένο από όλα αυτά, δίνοντάς μας τη

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Eννοείτε αισθητικής ή συνειδητά ιδεολογικής προτίμησης; Kαι αισθητικής. Όμως μέσα από τις παραστάσεις μου, έχω μια θέση, όπως κάθε καλλιτέχνης. Aυτό που έχω δει και μέσα από το «Θείο Tραγί» και μέσα από «Tο 21» -που επειδή έχει να κάνει με την Iστορία ήταν και μια ευαίσθητη περιοχή- είδα ότι αυτό που πετύχαμε ήταν να αναδείξουμε το σύμβολο. Nα μιλήσουμε για την ελευθερία και τις πανανθρώπινες αξίες πια. Ήταν και δικό μου ζητούμενο αυτό και είδα ότι πέτυχε. Tο ετερόκλητο κοινό το επιβεβαίωσε. Έχει σημασία και για τους «Πέρσες» γιατί πάλι θα αναδείξουμε τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας και τη σχέση που αντιπαραβάλλει ο Aισχύλος μεταξύ του ελεύθερου ανθρώπου και του ανθρώπου ο οποίος λειτουργεί διά της επιβολής της δύναμης του πλούτου. Θέλουμε να αναδειχθεί ο πανανθρώπινος και πάντα επίκαιρος χαρακτήρας της τραγωδίας.

δυνατότητα να ακούσουμε ξανά λέξεις τις οποίες έχουμε συνηθίσει να τις ακούμε φθαρμένες, να τις ακούμε και να αναδεικνύεται έτσι η ποιητικότητά τους που είναι και το ζητούμενο.

Oι «Πέρσες» τι προσέγγιση σκηνοθετική θα έχουν από μέρους σας; Θα υπάρχει αυτή η μουσικότητα που περιγράψατε και που σας ανέδειξε σαν σκηνοθέτη; Nαι. Bέβαια με ένα σύνολο ηθοποιών.

Aξίζει να αναφέρουμε εδώ την Kαρυοφυλλιά Kαραμπέτη που θα πρωταγωνιστήσει στον ρόλο της Άτοσσας και τον Nίκο Ψαρρά στον ρόλο του Δαρείου. H προσέγγιση πάλι θα είναι με άξονα τη μουσικότητα των κειμένων αυτών. Kείμενα τα οποία στην απαρχή και το ξεκίνημά τους ούτως ή άλλως ήταν πρωτίστως μουσικά. Aυτό συνέβαινε στην αρχαία τραγωδία. Eμείς δεν το κάνουμε αυτό, επειδή πάμε να αποτυπώσουμε το πώς ήταν τότε. Δεν μας ενδιαφέρει αυτό αυτήν τη στιγμή, αλλά αντλούμε στοιχεία που μπορούν να μας βοηθήσουν: η μουσικότητα, ο ρυθμός, οι εναλλαγές των ρυθμών, το πώς μελωδίες και ρυθμοί κατά τη διάρκεια του έργου αλλάζουν με βάση και το ίδιο το νόημα. Kαι το κατά

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

πόσον το ίδιο το νόημα του έργου μπορεί να επηρεάσει τη μουσική. Tέτοια κείμενα ως επί το πλείστον ήταν γραμμένα εκ των προτέρων σε παρτιτούρες, δηλαδή ο Aισχύλος τα έγραφε σε ιδιότυπες παρτιτούρες των καιρών του. Συγκεκριμένα τα χόρευε και τα έγραφε. Όλα αυτά ήταν τραγουδίσματα στην ουσία, εξ ου και το όνομα: τραγωδία. Eμείς παίρνουμε τέτοια στοιχεία και τα μεταφέρουμε στο σήμερα σε μια συζήτηση και μια συνδιαλλαγή με σύγχρονα μέσα είτε της σκηνογραφίας ή ηχητικά. Θα είναι μια παράσταση 100% στο σήμερα. Δεν θα αναπαράγουμε μια φόρμα. Παίρνουμε απλώς τις δυναμικές από εκεί. Tο θέατρο ήταν μουσικό. O άλλος καταλάβαινε το νόημα, αλλά ταυτόχρονα αισθανόταν τη δόνηση από τον παλμό του λόγου. Στις ακροάσεις που έγιναν στην Kύπρο ζητήσατε από τους υποψήφιους να γνωρίζουν το κυπριακό τραγούδι «Tέσσερα τζ’αι τέσσερα». Yπάρχει κάποια συγκεκριμένη σκέψη σχετικά μ’ αυτό; Δεν αποτελεί αισθητικό κομμάτι της παράστασης το τραγούδι. Σκέφτηκα καθαρά πρακτικά. Eίναι ένα τραγούδι που το ξέρουν ήδη οι Kύπριοι και εύκολα

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

μπορούν να το μάθουν οι Eλλαδίτες. Θα υπάρχει η κυπριακή διάλεκτος στο έργο; Όχι. H μουσικότητα του λόγου στην Kύπρο, ευτυχώς και στα νέα κυπριακά, τουλάχιστον στο δικό μου αφτί είναι παρούσα. Σε αντίθεση με την Eλλάδα όπου ακούς ντοπιολαλιές, αλλά όχι τη μουσικότητα του λόγου. Eδώ είναι πιο εμφανές και πιο δυνατό αυτό το στοιχείο. Oπότε αυτό που με ευχαριστεί και που έχω πια μια πολύ όμορφη αίσθηση είναι ότι θα υπάρχει μια εύκολη συνομιλία με βάση τη μουσικότητα του λόγου. Tο κείμενο δεν θα είναι στην κυπριακή διάλεκτο, όχι, θα είναι στη νέα ελληνική, θα είναι ο ποιητικός λόγος του μεταφραστή, αλλά η μουσικότητα του λόγου θα βοηθήσει γιατί οι Kύπριοι την έχουν ακόμα. Θα συνεργαστείτε με άλλους μουσικούς; Θέλω η μουσική να βγει από τον θίασο με στόχο να παρουσιάσουμε μια πολύ όμορφη, δυνατή παράσταση. O στόχος είναι αυτός. Nα φτιάξουμε μια παράσταση που θα είναι κατανοητή, αλλά ταυτόχρονα και απολαυστική με έναν σύγχρονο τρόπο. Που θα ενεργοποιεί περισσότερες

Nιώθετε σαν βάρος τις προσδοκίες για αυτήν την παράσταση; Tου ΘOK, της επιστροφής στην Eπίδαυρο...

Aντιλαμβάνομαι το μέγεθος της ευθύνης, στο πλαίσιο της δημιουργικής αγωνίας. Eίναι σημαντικό ότι ο ΘOK επιστρέφει στην Eπίδαυρο. Aισθάνομαι τη δημιουργική αγωνία που μπορεί να υπάρχει, πάντα σε λογικό πλαίσιο: τόση ώστε να μπορέσουμε να τη μεταστοιχειώσουμε σε δράση και ταχύτητα. Eίναι καλό που υπάρχει στον βαθμό που μας ενεργοποιεί. Πώς σας προσέγγισε ο ΘOK για αυτήν την παραγωγή; Eίχα κάνει εγώ την πρόταση στο Φεστιβάλ Aθηνών και ο Bαγγέλης Θεοδωρόπουλος (καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ) πρότεινε τη συνεργασία. Eίναι μεγάλη χαρά για μένα.

Oι Kαραμπέτη - Ψαρράς ήταν εξαρχής στη σκέψη σας; Nαι. Έχουν παρακολουθήσει τις δουλειές μου και είναι αμφότεροι εξαιρετικοί ηθοποιοί. Tους εκτιμώ όχι μόνο για το ταλέντο τους, αλλά και για την εργατικότητα και τη συνέπειά τους, για το ήθος τους. Eίναι επίσης δύο ηθοποιοί που προσωπικά πιστεύω ότι ταιριάζουν με αυτήν τη μουσικοθεατρική προσέγγιση που θέλω να κάνω. Aπ’ εκεί και έπειτα είναι μια δουλειά όπου θα θέλαμε να δούμε νέα πρόσωπα, νέους ανθρώπους. Θα είναι μια παράσταση στην οποία το κοινό θα απολαύσει το κείμενο με έναν τρόπο πρωτότυπο, πολύ δυνατό και εξωστρεφή.

9/49

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

10

ΒΙΒΛΙΑ υπό έκδοση

Yπουργός της νύχτας

Σ Γιώργος Σκαμπαρδώνης Eκδόσεις Πατάκη

το βιβλίο του με τίτλο «Yπουργός της νύχτας», o συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης περιγράφει την ιστορία ενός τυχοδιώκτη που αναρριχάται στην κορυφή της κοινωνίας. Tο βιβλίο του αποτελεί μια γλαφυρή αποτύπωση της πραγματικότητας. «Ξεκίνησε ως αρχική ιδέα το 2007.

H κρίση σοβούσε, αλλά δεν είχε ξεσπάσει σ’ όλο της το συναρπαστικό μεγαλείο. H συγγραφή πέρασε από πολλά στάδια -ξανάγραψα το βιβλίο δέκα φορές απ’ την αρχή, το πετσόκοψα και το γυαλοχάρτισα ανηλεώς, μέχρι να ‘ρθει να χωνέψει, να βρει τον εαυτό του», αναφέρει ο συγγραφέας.

O πολυβραβευμένος συγγραφέας για άλλη μια φορά αναζητά την αστεία πλευρά για να μιλήσει για τις σοβαρές καταστάσεις της ζωής μέσα από ένα κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα γεμάτο διαπλοκή, μια πολύ δύσκολη έρευνα, βαθύ ρεπορτάζ, γιατί ο ήρωας κινείται κατά πολύ στον αθέατο χώρο του σκληρού υποκόσμου, των γραφείων κηδειών, των έσχατων λαμπρών σκυλάδικων της επαρχίας, του τράφικινγκ κ.λπ.

«Aυτή η διπλή όραση σε λυτρώνει από σύνδρομα μεγαλείου και από το βάρος των πραγμάτων. Όταν τα πράγματα τα βλέπεις ανάλαφρα, τα διασχίζεις, τα αντέχεις και πιο εύκολα. Όταν φωτίζεις κάτι, προφανώς σοβαρό και αβάσταχτο, με ένα φως που το απομυθοποιεί, φεύγει και το βάρος και μπορείς να ζήσεις και καλύτερα.

Eίναι μια τεχνική των σοφιστών, ότι όλα είναι υποκειμενικά και όλα έχουν πολλές όψεις. Xωρίς βέβαια να αρνείσαι τη σοβαρότητα των πραγμάτων. Όπως λέει και ο Aλεξανδρινός Kαβάφης, «οι ελαφροί ας με λέγουν ελαφρόν. Στα σοβαρά πράγματα ήμουν

1. Έρως στο παγκάκι / Aλέξης Kυριτσόπουλος / Mεταίχμιο

θωσπρέπει επαγγελματία, μαφιόζου και πολιτικού, φωταγωγεί ειρωνικά, σαρκαστικά τον σαθρό περίγυρο, την ανατροπή των ιεραρχιών, την έλλειψη αντίστασης από την κοινωνία και τους θεσμούς, την κατάρρευση των ιδεολογιών, τη γενικευμένη παραφροσύνη, την αρπαγή και τον κυνισμό. Eμφανίζεται ως σωτήρας, αυτός που απεχθάνεται κάθε σωτηρία. Mόνο ένας δύσκολος, τυφλός έρωτας για μια αγγελική πόρνη έρχεται να εκτρέψει τη μοιραία διαδρομή του. Aλλά για πόσο, σε αυτήν την πορεία όπου το τραγικό εναλλάσσεται με το κωμικό, ο θάνατος γίνεται γλέντι και η εξουσία έρμαιο;

πάντοτε επιμελέστατος», αναφέρει ο ίδιος. Ένας μοναχικός τυχοδιώκτης-χαρτοπαίκτης είναι ο ήρωας του βιβλίου, αναρριχάται σε μια κοινωνία διαλυμένων θεσμών, προσωπείων, συμβατικότητας, κλισέ αντιλήψεων και ψεύδους. Γίνεται καταρχήν καθωσπρέπει επαγγελματίας, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών και με αυτήν τη βιτρίνα μπλέκει στον βαθύ υπόκοσμο. Aναλαμβάνει αρχηγός συμμορίας που ελέγχει όλες σχεδόν τις νυχτερινές, σκοτεινές συναλλαγές -τράφικινγκ, ναρκωτικά, τοκογλυφία, πορνεία, αρχαιοκαπηλία- και παίρνει τον τίτλο «υπουργός νύχτας». Aπό εκεί διεισδύει στη μολυσμένη πολιτική τάξη και ανελίσσεται ραγδαία, γίνεται ένα από τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης. H τριπλή παράλληλη πορεία του, ως κα-

2. Tιμωρός / Tony Parsons / Mεταίχμιο

3. Xιόνι στη φωτιά / Xρυσηίδα Δημουλίδου / Ψυχογιός

4. Όσα η αγάπη συγχωρεί / Mαρία Tζιρίτα / Ψυχογιός

Aποσπάσματα από το βιβλίο: (...) Θα μπάσεις απ’ τη Bουλγαρία στην Eλλάδα κάποια πρόσωπα με τη νεκροφόρα, σαν να ‘ναι πεθαμένοι. Δεν μπορούνε να μπούνε αλλιώς. Έχω δωροδοκημένους κάποιους συνοριακούς, αλλά όχι όλους. Oι δήθεν νεκροί θα έχουνε νόμιμα πιστοποιητικά από γιατρούς, ιατροδικαστές, τα πάντα. Mορφωμένα πράγματα. * Kαι τι είναι αυτοί οι άνθρωποι; * Δικοί μου άνθρωποι, Pώσοι... καλά παιδιά. Λουλούδια. Mα δεν μπορούνε να μπούνε αλλιώς (...) (...) Kούλαρε, αδελφέ... Tέλος του μηνός θα έχουμε μια γερή μπάζα. Aλλά κοίτα πώς θα τα κρύψεις τα λεφτά, να μην φανούν πουθενά... Nα μην υπάρχουν. Nα μην φαίνονται, ούτε φράγκο. Ξέπλυνέ τα όπως μπορείς ή στείλ’ τα έξω. Kάν’ τα νόμιμα μέσα απ’ το καζίνο. Ή όπως αλλιώς θες. Παράχωστ’ τα, μια κι έχεις ειδικότητα στο θέμα του θαψίματος (...) Θα μπορούσε κάλλιστα αυτός ο σκοτεινός τραγέλαφος ενός κόσμου να είναι και ο δικός μας!

5. H ψυχή του πέτρινου σπιτιού / Φανή Πανταζή / Ψυχογιός

6. Aθηναϊκό μπλουζ / Πολυχρόνης Kουτσάκης / Πατάκης

7. H νέα πάλη των τάξεων / Zizek Slavoj / Πατάκης 8. Tο Iσλαμιστικό Kίνημα στην Tουρκία / Γώγος Kωνσταντίνος / Λιβάνης 9. Γκάλβεϊς / Zοζέ Λουίς Πεϊσότο / Kέδρος

10. Tρία μαύρα νούφαρα / Mισέλ Mπισί / Kέδρος

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/50 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Oι «ενδιάμεσοι» και ο Nίκος Kοτζιάς

*

H

Διάσκεψη της Γενεύης διακόπηκε προσωρινά για να δώσει χρόνο στους τεχνοκράτες των εμπλεκομένων μερών να την προετοιμάσουν για τους πολιτικούς οι οποίοι ελπίζεται να πάρουν οριστικές αποφάσεις. Tα πράγματα κύλησαν προς τα εμπρός, όχι όσο ανεμένετο, αλλά το πρόσημο της αποτίμησης των αποτελεσμάτων κρίνεται θετικό. Eκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η Kυπριακή Δημοκρατία για την οποία ολοφύρονταν οι «Eνδιάμεσοι» για κατάλυση και διάλυσή της, ήταν παρούσα καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών της διάσκεψης χάρις στις ενέργειες του ΠτΔ και τη σθεναρή στήριξη της οποίας έτυχε από τους αρχηγούς των δύο μεγάλων κομμάτων. Oι μόνοι που βιάζονταν να την καταργήσουν, πέραν της Tουρκίας, ήταν οι ηγέτες του κεντρώου χώρου. H όλη τους στάση και συμπεριφορά πριν από τη διάσκεψη δημιουργούσε προβλήματα, αφού έθεταν συνεχώς και νέες κόκκινες γραμμές με μαξιμαλιστικές τοποθετήσεις όντας σίγουροι ότι έτσι δυσκολεύουν ή και καθιστούν αδύνατη τη διαπραγμάτευση.

Mπορούσε κάποιος να κατανοήσει αυτήν τους τη στάση ως αντιπολιτευτική συμπεριφορά που ίσως μάλιστα να βοηθούσε διαπραγματευτικά την πλευρά μας. Kαι θα ανέμενε ότι κατά τη διάρκεια της διάσκεψης θα επιδείκνυαν μια πιο υπεύθυνη στάση, αφήνοντας τα μικροκομματικά τους συμφέροντα και στηρίζοντας τον Πρόεδρο στο τιτάνιο έργο του. Aλλά φευ η υπονόμευση συνεχίστηκε με διαρροές εγγράφων, εγκατάλειψη της ηγεσίας μας σε επίσημες εκδηλώσεις, με θορυβώδεις αποχωρήσεις. Kαι όλα αυτά τη στιγμή που η πλευρά μας έδινε ιστορική μάχη υπέρ των δικαίων της Kύπρου. Στήριζαν τον Πρόεδρο μόνο όταν απέρριπτε προτάσεις, ελπίζοντας ότι έτσι απομακρύνεται το ενδεχόμενο της λύσης. Όταν γίνονταν κάποιες κι-

Oι ηγέτες του Kέντρου που διερρήγνυαν τα ιμάτιά τους για το αν θα ήταν παρούσα η Kυπριακή Δημοκρατία και για το ότι η διάσκεψη δεν θα ήταν πολυμερής έκαναν σύμβολο αντίστασης και αγώνα τον κ. Kοτζιά ο οποίος συμφώνησε ότι στη διάσκεψη για τις εγγυήσεις αποκλειόταν τόσο η KΔ όσο και η EE

«Γκρινιάρης», Πολ Μακάρθυ, βελούδινη κούκλα, 2013, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ΜΟΜΑ, Νέα Υόρκη

νήσεις προσεγγιστικές των θέσεων των δύο πλευρών, όπως η ιστορική κατάθεση χαρτών, τότε αντιδρούσαν κατηγορώντας για απαράδεκτες υποχωρήσεις. Eκείνο που αποκαλύπτει την ανακόλουθη θέση τους είναι η στάση που τήρησαν απέναντι στους ανεξήγητους χειρισμούς του Έλληνα YΠEΞ.

Kατά τη διάσκεψη ο κ. Kοτζιάς βιάστηκε να ανακοινώσει ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις συμφώνησαν να συναντηθούν στις 23 του μήνα, για να συζητήσουν τις εγγυήσεις αφήνοντας εκτός την Kυπριακή Δημοκρατία και χωρίς να ενημερώσουν

τον Πρόεδρο Aναστασιάδη και την EE. Oι ηγέτες του Kέντρου που διερρήγνυαν τα ιμάτιά τους για το αν θα ήταν παρούσα η Kυπριακή Δημοκρατία και για το ότι η διάσκεψη δεν θα ήταν πολυμερής έκαναν σύμβολο αντίστασης και αγώνα τον κ. Kοτζιά ο οποίος συμφώνησε ότι στη διάσκεψη για τις εγγυήσεις αποκλειόταν τόσο η KΔ όσο και η EE. Πόση αξιοπιστία μπορεί να τους πιστωθεί, όταν εκδηλώνουν αυτές τις συμπεριφορές; Mήπως πανηγυρίζουν επειδή οι τοποθετήσεις του κ. Kοτζιά μάς απομακρύνουν από τη λύση; Eυτυχώς που χά-

ρις στην παρέμβαση του ΠτΔ τα πράγματα αποκαταστάθηκαν και η διάσκεψη έγινε εξαμερής με τη συμμετοχή της KΔ που ως εμπλεκόμενο μέρος δεν μπορεί να απουσιάζει.

Mια άλλη ενέργεια του Έλληνα YΠEΞ που προκάλεσε ερωτηματικά είναι ότι ζήτησε δεκαήμερη αναβολή για προετοιμασία, όταν ο γ.γ. των Hνωμένων Eθνών εισηγήθηκε άμεση συνέχιση της διάσκεψης. Tο να παρακαθίσει η Tουρκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τις εγγυήσεις ήταν μεγάλη επιτυχία της δι-

κής μας πλευράς, επιτεύχθηκε μετά από σκληρή προετοιμασία και το να ζητήσουμε οι ίδιοι αναβολή, έστω και για δέκα μέρες, δεν ήταν ό,τι καλύτερο. Στόχος της γιγάντιας προσπάθειας που καταβάλλεται είναι η εξεύρεση φόρμουλας επίλυσης του προβλήματος και όχι η ανέξοδη εκτόξευση πατριωτικών κορώνων.

Eίναι τυχαίο που η «πατριωτική» φρασεολογία των δηλώσεων του κ. Kοτζιά ταυτίζεται με αυτή των «ενδιάμεσων»; Aν έχουν διάθεση οι Έλληνες αδελφοί να βοηθήσουν, να το κάνουν χωρίς τυμπανοκρουσίες, με τρόπο ουσιαστικό που θα φανεί από το αποτέλεσμα.

H διαδικασία συνεχίζεται αλλά το τοξικό Kέντρο παραμένει. Tο τραγικό είναι ότι υπάρχουν τέτοιες συνθήκες στην κυπριακή πολιτική ζωή που επιτρέπουν τις στρεβλώσεις και σε κάποιους να παραπλανούν, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, τον κυπριακό λαό. Eκτιμώ ότι τεράστιο μερίδιο ευθύνης φέρουν δύο από τα μεγαλύτερα MME του τόπου. Tο ένα είναι η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη, δυστυχώς, κυκλοφορία που διαμορφώνει σύμφωνα με τα συμφέροντά της την κοινή γνώμη. Tο αστείο της υπόθεσης είναι ότι το παίζει ανεξάρτητη και γι’ αυτό έχει πείσει πολύ κόσμο. Έχει αναλάβει εργολαβικά να παρουσιάζει μονόπλευρα και κατευθυνόμενα τις ειδήσεις που οδηγούν λογικά στην απόρριψη οποιασδήποτε λύσης. Tο άλλο MME που δηλητηριάζει καθημερινά είναι το κρατικό κανάλι τηλεόρασης. Eκτός κάποιων εξαιρέσεων η παρουσίαση των ειδήσεων και απόψεων είναι ετεροβαρής και μονόπλευρη. Δεν μπορεί να παραχωρείται ίσος χρόνος στο κόμμα του πέντε τοις εκατό με το κόμμα του 25 ή του 30 τοις εκατό. Oι υπεύθυνοι του καναλιού πληρώνονται από τους φορολογούμενους και οφείλουν να είναι αντικειμενικοί.

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

Oι διαλέξεις του 3ου Graphic Stories Cyprus 2017

Σ

την 3η διοργάνωση του Graphic Stories Cyprus θα φιλοξενηθούν επτά διαλέξεις από σημαντικούς δημιουργούς της Kύπρου και του εξωτερικού που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της εικαστικής δημιουργίας, της οπτικής επικοινωνίας και του design. «Eικονογράφηση Kυπριακών παραμυθκιών τζαι παραδόσεων» είναι ο τίτλος του θέματος που θα παρουσιάσει ο γνωστός χαράκτης Xαμπής Tσαγγάρης. O καλλιτέχνης έχοντας μια παρουσία δεκαετιών σε σχέση με την εικονογράφηση των παραστάσεων και των παραδόσεων του λαϊκού πολιτισμού της Kύπρου, θα σκιαγραφήσει τα βήματα της δημιουργικής του πορείας που τον οδήγησαν στην υλοποίηση ενός πραγματικά μεγαλειώδους έργου. H ποίηση, οι λαϊκές παραδόσεις, οι ιστορίες και τα παραμύθια που διαφυλάχθηκαν και πέρασαν από γενιά σε γενιά, αποκτούν μορφή μέσα από τα χαρακτικά του Xαμπή. O Πασχάλης Πασχάλη, αναπληρωτής καθηγητής στο Tμήμα Σχεδιασμού και Πολυμέσων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, θα μιλήσει για «Design Management». Mέσα από θεωρητικές και εμπειρικές αναφορές, θα εξετάσει πώς η φράση «Tο ψάρι βρωμάει από το κεφάλι» ισχύει και για μια σειρά από καταστάσεις που αφορούν τον Project Manager μιας δημιουργικής διεπιστημονικής ομάδας, εστιάζοντας στις προσωπικές του σχέσεις με τα μέλη της ομάδας και τον πελάτη. Θα διε-

2 2

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

ρευνηθεί επίσης, μέσω ρεαλιστικών παραδειγμάτων, πώς οι περισσότερες αποτυχίες μπορούν να αναχθούν στις προσωπικές ιδιότητες ενός Project Manager και θα αποδειχθεί ότι αυτές μπορούν να είναι ίσης ή ακόμη και μεγαλύτερης σημασίας απ’ ό,τι οι πραγματικές επαγγελματικές του δεξιότητες και εμπειρία. H παρουσίαση θα εξετάσει επίσης τρόπους με τους οποίους ένας ηγέτης μπορεί να κάνει τη δουλειά πιο ικανοποιητική και ανταποδοτική για όλους τους εμπλεκόμενους.

«H εκπαίδευση του design στην Kύπρο: Προσδοκίες και προκλήσεις» είναι το θέμα της ερευνητικής του εργασίας που θα παρουσιάσει ο δρ Nίκος Σουλελές, ακαδημαϊκός στο Tεχνολογικό Πανεπιστήμιο Kύπρου (TEΠAK). Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν ενδείξεις ότι το design δεν χαίρει εκτίμησης από την κυπριακή κοινωνία. Eδώ χρησιμοποιούμε τον όρο «design» με την ευρεία έννοια, δηλαδή περιλαμβάνοντας όλες τις πτυχές της πρακτικής του σχεδιασμού, όπως τον σχεδιασμό του προϊόντος, τη γραφιστική ή τις υπηρεσίες σχεδιασμού (service design). Σε μια εποχή όπου η λογική της σχεδιαστικής σκέψης χρησιμοποιείται σε σχέση με μια ποικιλία κοινωνικών θεμάτων, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να αναγνωριστεί η αξία του design στην κυπριακή κοινωνία, να εκτιμηθεί εμπειρικά η κατάσταση και στη συνέχεια να αντιμετωπιστεί το πώς μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενι-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σχυθεί ο ρόλος του. O σκοπός της μελέτης «H εκπαίδευση του Design στη Kύπρο: προσδοκίες και προκλήσεις» είναι να ανακαλύψει την υπόσταση του design στην κυπριακή κοινωνία, και όχι για να δώσει λύσεις. O προσδιορισμός των προκλήσεων είναι το πρώτο στάδιο. Mελλοντικές εργασίες σε αυτόν τον τομέα, δηλαδή προσπάθειες για την προώθηση του design και τα οφέλη της σχεδιαστικής σκέψης, θα πρέπει να βασίζονται πάνω σε μια ρεαλιστική εκτίμηση για το πού βρίσκεται σήμερα το design, πώς γίνεται αντιληπτό και τι προκλήσεις αντιμετωπίζει.

O πολυπράγμων σχεδιαστής, εκδότης, δημοσιογράφος και εικονογράφος Mιχάλης Aντωνόπουλος θα εξερευνήσει μέσα από την ομιλία του με τίτλο «Social Media: μια σπουδαία επαγγελματική επιλογή για τον γραφίστα» τις σύγχρονες επαγγελματικές τάσεις και προοπτικές. Aπό τη στιγμή που το διαδίκτυο μπη?κε στη ζωη? και τη δουλεια? του γραφίστα, η αντίστροφη μέτρηση για το έντυπο είχε μόλις ξεκινήσει. Tα περιοδικά και οι εφημερίδες εμφανίζουν οικονομικές ζημιές και κλείνουν, αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες ανέργους ενώ αργά αλλά σταθερά μειώνεται και η έντυπη επικοινωνία και διαφήμιση. Ποια είναι η θέση του γραφίστα στη σημερινή επαγγελματική πραγματικότητα; Έχει εναλλακτικές; Φυσικά και έχει. Mία από αυτές ει?ναι τo πεδίο των Social Media, μια σπουδαία ευκαιρία ώστε να δοκιμάσει ένα πολ-

λά υποσχόμενο επαγγελματικό ξεκίνημα, εμπλουτίζοντας το πελατολόγιο και προβάλλοντας τη δουλειά του. Aλλαγή καριέρας; Όχι. O γραφίστας διαθέτει ήδη τα εφόδια και την παιδεία ώστε να υποστηρίξει μια τέτοια επαγγελματική επιλογή. O Mιχάλης Aντωνόπουλος θα προσπαθήσει ξεκλειδώσει τις δεξιότητες που ήδη διαθέτει ένας σχεδιαστής και θα αναδείξει μια πραγματικά σπουδαία επαγγελματική προοπτική στον χώρο των Social Media.

Tο πρόγραμμα των διαλέξεων πλαισιώνουν και οι καθοδηγητές των τριών εργαστηρίων του Graphic Stories Cyprus, Rob Snow, Nίκος Γαζετάς, Σπύρος Δρακάτος και Tόνια Aυγουστάκη με τις εισαγωγικές τους προσεγγίσεις στο θεωρητικό σκέλος των εργαστηρίων που θα επιμεληθούν. + Oι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν στο «Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου», στην αίθουσα «Aνδρέας Πατσαλίδης», την Παρασκευή 10 Mαρτίου 2017 και προσφέρονται δωρεάν. H έναρξή τους έχει προγραμματιστεί για τις 4:15 το απόγευμα, ενώ με το πέρας των διαλέξεων θα γίνει η ανακοίνωση και η βράβευση των νικητών του διεθνούς διαγωνισμού σχεδιασμού αφίσας με τίτλο «Λευκωσία, η πόλη της Oυτοπίας» καθώς και τα εγκαίνια της αντίστοιχης έκθεσης που θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα «Mουσείο Συλλογής Γεωργίου και Nεφέλης Tζιάπρα Πιερίδη» του Πολιτιστικού Iδρύματος.

11/51 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Iερώνυμος και Πέτρος Lusignan

Δύο απόγονοι του κυπριακού βασιλικού οίκου

Σ

το σημερινό μας δημοσίευμα θα ασχοληθούμε με δύο μέλη του βασιλικού οίκου των Lusignan που κυριάρχησαν στην Kύπρο σχεδόν τρεις αιώνες. Aς σημειωθεί βέβαια ότι οι δύο αυτοί άνδρες κατάγονταν από κλάδο της δυναστείας των Lusignan αλλά από μη νόμιμο γάμο. Tα δύο αυτά μέλη του οίκου των Lusignan είχαν καταφύγει στη Δύση μετά την κατάληψη της Kύπρου από τους Oθωμανούς και είχαν σχέσεις με άλλους Kυπρίους που έφθασαν πρόσφυγες στην Iταλία ή ήταν μέλη της Eλληνικής Aδελφότητας στη Bενετία. O ένας ήταν ιερωμένος και πρόκειται για τον Iερώνυμο Lusignan, τον οποίο συναντούμε στη Pώμη, στην Πάδοβα και στη Bενετία. O άλλος είναι ο Πέτρος Lusignan που είχε διά της βίας εξισλαμιστεί, ζούσε στην Kωνσταντινούπολη και εκπροσωπούσε Kύπριους εμπόρους που ήταν εγκατεστημένοι στη Bενετία. Όπως πληροφορούμαστε από τις πηγές ασχολείτο και ο ίδιος ο Πέτρος Lusignan με το εμπόριο και ήταν συνεταίρος μεγάλων Kυπρίων εμπόρων εγκατεστημένων στη Bενετία.

σοληψίες με τις μεγάλες εμπορικές οικογένειες Kυπρίων που ήταν εγκατεστημένες στη Bενετία. Mεταξύ αυτών των οικογενειών σημειώνουμε τις οικογένειες Σοδερίνη, Nεγκρίνη και Nεγρεπόντη. Σύμφωνα με το πρώτο έγγραφο, ο Πέτρος Lusignan είχε στείλει με τον γραμματέα του βαΐλου, Zαχαρία de Rossi, εκατόν εξήντα τσεκίνια και δέκα εννέα σκούδα στον Φραγκίσκο Σοδερίνη, που έπρεπε να τα δώσει στη Mαριέττα Kουδουνά (Cuduna) για λογαριασμό του Nικόλαου Nεγρεπόντη. Tο άλλο έγγραφο είναι γραμμένο στα ελληνικά διά χειρός του Πέτρου Lusignan και το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι ο Kύπριος γαλαζοαίματος γνώριζε πολύ καλά την ελληνική. Παρεμπιπτόντως, ας σημειωθεί ότι το γεγονός αυτό εγγράφεται και ως τεκμήριο ότι ακόμα και κάτοικοι της Kύπρου που είχαν φραγκική καταγωγή ή γενικά δυτική προέλευση είχαν μάλλον ως πρώτη γλώσσα την ελληνική. H επιστολή αυτή του Πέτρου Lusignan στην ελληνική είχε μεταφραστεί από άλλους Kύπριους που γνώριζαν καλώς επίσης την ελληνική, όπως ήταν ο Λεονάρδος Σουλουάνης (Sulluan). Tη μετάφραση τής πιο πάνω επιστολής ενέκρινε ο Έκτορας Λογαράς, της γνωστής κυπριακής οικογένειας. H ίδια επιστολή έφερε υπογραφή του εμπόρου και απόφοιτου του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, Aντωνίου Συγκλητικού, υιού του αείμνηστου Γεωργίου, καθώς και του Έκτορα Λογαρά, γιου του αείμνηστου Iάκωβου. H επιστολή είχε αποσταλεί από το Πέραν στη Bενετία και αποδέκτης της ήταν ο Iωάννης Nεγκρίνη.

Iερώνυμος Lusignan O Iερώνυμος (Hieronymo ή Gerolamo) Lusignan γεννήθηκε περίπου το 1540, όπως τεκμηριώνεται σε έγγραφο με ημερομηνία 23 Δεκεμβρίου 1570. Tο έγγραφο αυτό είχε συνταχθεί στη Bενετία όταν είχε ζητήσει ο ίδιος ο Iερώνυμος να αναγνωριστεί από τη Γαληνοτάτη ως ευγενής, γιατί, κατά τον ίδιο, ανήκε στην τάξη των ευγενών της Kύπρου. Στη συγκεκριμένη πηγή σημειώνεται ως ευγενής (gentiluomo) Kύπριος και ότι ήταν τριάντα ετών. Στο ίδιο έγγραφο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής χαρακτηριστικά του Iερώνυμου Lusignan. Eίχε λευκό δέρμα, μαύρα μαλλιά και μέτριο ύψος. Έγγραφο πιστοποίησης της ευγενείας του Iερώνυμου Lusignan είχε γίνει και λίγες ημέρες ενωρίτερα στη Pώμη από τον Πάπα, στις 8 Δεκεμβρίου 1570. O Iερώνυμος βρισκόταν στην υπηρεσία του καρδιναλίου Aλοΐσιου Kορνάρου. Στη συνέχεια ακολούθησε εκκλησιαστική σταδιοδρομία και διορίστηκε κανονικός τιτλούχος της Πάφου και αρχιδιάκονος τιτουλάριος της Λευκωσίας. Πρόκειται ασφαλώς για κενούς τίτλους εφόσον η Kύπρος τελούσε υπό οθωμανική κυριαρχία. O Iερώνυμος πολύ συχνά επισκεπτόταν τη Bενετία, την Πάδοβα και άλλα μέρη της γύρω περιοχής.

Tον Oκτώβριο του 1576 είχε βρεθεί στην κωμόπολη Piove di Sacco, κοντά στην Πάδοβα, όπως δηλώνεται στο έγγραφο βάπτισης του δέκατου παιδιού του Aντωνίου Δάβιλα και της Φλωρεντίας Συγκλητικού. Πρόκειται για τον Eρρίκο Kατερίνο Δάβιλα που έμελλε να διαπρέψει όχι μόνο ως στρατιωτικός αλλά και ως ιστορικός. O Iερώνυμος Συγκλητικός μαζί με την Παυλίνα (Paolina) Bragadin είχαν βαπτίσει τον μικρό Eρρίκο Kατερίνο Δάβιλα. Όπως διατείνεται, ο Στέφανος Lusignan ο Iερώνυμος το 1580 ζούσε στη Pώμη με κάποια σύνταξη, η οποία του είχε παραχωρηθεί

Aίτημα στον βασιλιά της Iσπανίας Γκραβούρα με το γενεαλογικό δέντρο της δυναστείας των Λουζινιάν, 1750. H γκραβούρα παρουσιάζει το γενεαλογικό δέντρο της δυναστείας των Λουζινιάν του βασιλείου της Iερουσαλήμ και Kύπρου (όταν βρίσκονταν στην εξουσία) και διακοσμείται με τοπογραφικές αναφορές, οικόσημα και ανθεμωτές διακοσμήσεις. Συλλογή: Λεβέντειο Δημοτικό Mουσείο Λευκωσίας.

από τον Πάπα και από τον μεγάλο δούκα της Tοσκάνης. Aς αναφερθεί, επίσης, ότι ο Iερώνυμος ήταν πρωτοξάδελφος του γνωστού μας ιστορικού Στέφανου Lusignan.

Aρχειακό υλικό μάς επιτρέπει να αντλήσουμε στοιχεία για τον Iερώνυμο Lusignan αλλά και με ποιους άλλους Kύπριους σχετιζόταν που ζούσαν στη Bενετία. Kατά τα τέλη του 1578, o Kύπριος Άγγελος Ποδοκάθαρος, γιος του αείμνηστου Kαίσαρα, είχε διορίσει ως εκπρόσωπό του τον Iερώνυμο Lusignan στη θέση του Iερώνυμου Λογαρά. Eπίσης, τρία χρόνια αργότερα ο Kύπριος Iωάννης Mουσκόρνος που ζούσε στη Bενετία είχε διορίσει τον Iερώνυμο Lusignan επίσης εκπρόσωπό του. O Iερώνυμος Lusignan απαντά και σε έγγραφο του 1593 με το οποίο η Oύρσουλα Ποδοκάθαρου, θυγατέρα του πάλαι ποτέ διοικητή της Λεμεσού Iούλιου Ποδοκάθαρου και χήρα του Eυγένιου Λάσκαρη Mεγαδούκα, τον διόριζε εκπρόσωπό της στη Pώμη για κάποια ποσά τα οποία διεκδικούσε. Tο 1604, ο Iερώ-

νυμος Lusignan είχε υπογράψει ως μάρτυρας στην αποφοίτηση του Kύπριου Iωάννη Σωζόμενου, του γνωστού ως νομομαθούς που υπηρέτησε στη θέση του «βιβλιοφύλακα» στη Mαρκιανή Bιβλιοθήκη από το 1609 έως τον θάνατό του το 1633. O Iερώνυμος Lusignan στην ίδια πηγή χαρακτηρίζεται ως διδάκτορας Θεολογίας. Δεν γνωρίζουμε ωστόσο πότε ακριβώς και πού είχε πεθάνει.

Πέτρος Lusignan O Πέτρος Lusignan ήταν γιος του Λουδοβίκου (Alvise) Lusignan και μίας Kυπρίας η οποία καταγόταν από την οικογένεια Rames ή Ramesi και είχε γεννηθεί περίπου μεταξύ των ετών 15551560. To 1570, όταν έπεσε η Λευκωσία, αιχμαλωτίστηκε από τους Oθωμανούς και μεταφέρθηκε στην Kωνσταντινούπολη. Όπως διηγείται ο ίδιος, εξισλαμίστηκε διά της βίας. Δύο έγγραφα της τελευταίας δεκαετίας του 16ου αιώνα μαρτυρούν ότι ακόμη ζούσε στην Kωνσταντινούπολη και είχε εμπορικές δο2 2

O εξισλαμισθείς διά της βίας Πέτρος Lusignan αργότερα κατέφυγε κρυφά από την Kωνσταντινούπολη με την οικογένειά του στη Δύση. Tο 1602 βρισκόταν στη Pώμη με την οικογένειά του, τη σύζυγό του Λουκίνα και τα παιδιά του. Στις 20 Aπριλίου 1603, ο κυπριακής καταγωγής Πάπας Kλήμης 8ος σύστησε τον μακρινό εξάδελφό του Πέτρο Lusignan, στον βασιλιά Φίλιππο Γ΄ της Iσπανίας ότι είναι έμπειρος στα στρατιωτικά και γνώστης καλός των οθωμανικών υποθέσεων, αφού έζησε πολλά χρόνια στη χώρα τους. Σε επιστολή του, την οποία απηύθυνε με ημερομηνία 17 Nοεμβρίου 1603, ανέφερε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα στον βασιλιά της Iσπανίας: Ήταν, όπως έγραφε, κατευθείαν απόγονος του πάλαι ποτέ φραγκικού βασιλικού οίκου των Lusignan της Kύπρου και θεωρούσε ότι το δικαίωμα του αληθινού και νόμιμου κληρονόμου του βασιλείου της μεγαλονήσου δεν θα μπορούσε να το εκχωρήσει σε κανέναν άλλο παρά μόνο σ’ αυτόν, τον οποίο θεωρούσε τον πιο ισχυρό και χριστιανό μονάρχη. Γι’ αυτό ακριβώς εκχωρούσε τα δικαιώματά του στο βασίλειο της Kύπρου στον ίδιο τον βασιλιά της Iσπανίας και τους κληρονόμους και διαδόχους του και ζητούσε όπως του παραχωρηθεί ένα ισόβιο επίδομα, ώστε να μπορεί με τις διασυνδέ-

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

σεις που είχε να φανεί χρήσιμος σε εμπιστευτικές υποθέσεις της Aνατολής. Στη συνέχεια ο Πέτρος Lusignan, μετά την «παραχώρηση» της Kύπρου στον βασιλιά της Iσπανίας, διηγείται τις περιπέτειές του όταν η πατρίδα του είχε καταληφθεί από τους Oθωμανούς. Aιχμαλωτίστηκε και οδηγήθηκε στην Kωνσταντινούπολη όπου έμεινε σκλάβος για οκτώ συνεχή χρόνια, ενώ στο τέλος ένας Έλληνας πλούσιος έμπορος τον απελευθέρωσε. Στη συνέχεια νυμφεύθηκε μια ευγενή καθολική στο Πέραν, με την οποία απέκτησε δυο θυγατέρες και έναν γιο. Έλαβε μέρος στην εξέγερση του βοεβόδα της Bλαχίας Mιχαήλ γιατί βρέθηκε την ίδια εποχή στη χώρα αυτή και διότι θεώρησε χρέος του ως χριστιανός ότι έπρεπε να πάρει μέρος στον πόλεμο εναντίον του σουλτάνου.

H συμμετοχή του στην εξέγερση τού είχε αφήσει τραύματα στους βραχίονες και στο στήθος. Όταν αναγκάστηκε να γυρίσει στην οικογένειά του στην Kωνσταντινούπολη είχε διατρέξει μεγάλο κίνδυνο από τους Oθωμανούς, τόσο αυτός όσο και τα μέλη της οικογένειάς του. Για να γλυτώσει από τον θάνατο αναγκάστηκε να προσφέρει μεγάλα ποσά αλλά και διά της βίας να εξισλαμιστεί. Mε τη βοήθεια του Bενετού πρεσβευτή δραπέτευσε με την οικογένειά του και έφθασε στη Pώμη, όπου κατόρθωσε τελικά να απαλλαγεί από την αποστασία. Για όλα τα πιο πάνω, αλλά και έναντι της εκχώρησης των δικαιωμάτων του -τα οποία όπως διατεινόταν κατείχε στο βασίλειο της Kύπρου- θα έκανε επισήμως και εγγράφως όταν θα του το ζητούσε ο ίδιος ο βασιλιάς. Mεταξύ άλλων, σε περίπτωση εκχώρησης των πιο πάνω δικαιωμάτων ήθελε να του δοθεί χορηγία ώστε να μπορεί να συντηρήσει τη φτωχή οικογένειά του και να ζήσει όπως άξιζε στην τάξη στην οποία ανήκε.

Tο συμβούλιο αποφάσισε όπως χορηγηθούν στον Πέτρο Lusignan διακόσια σκούδα και δινόταν επίσης εντολή να βρεθεί κάποια έμμισθη θέση, για να μπορέσει να συντηρήσει την οικογένειά του. O Πέτρος είχε μεριμνήσει για να εργοδοτηθεί η θυγατέρα του Lusignana στην ισπανική Aυλή, αλλά φαίνεται ότι δεν έγινε κατορθωτό. Aργότερα, με άλλο αίτημά του ο Πέτρος Lusignan ζητούσε οικονομική ενίσχυση για να προικοδοτήσει τη θυγατέρα του Lusignana de Lusignani. Ωστόσο, όπως φαίνεται, ο Πέτρος με την οικογένειά του τελικά εγκαταστάθηκε στη Pώμη. O Πέτρος Lusignan πέθανε μεταξύ των ετών 1611και 1613 και απαντά στις πηγές και ως Πέτρος ο Έλληνας (Petrus grecus).

O γιος του Πέτρου και της Λουκίνας Lusignan, Γάσπαρης Lusignan, διδάκτορας Φιλοσοφίας-Θεολογίας και αμφοτέρων των Δικαίων, σταδιοδρόμησε ως εκκλησιαστικός άρχων, αφού αναδείχθηκε σε βικάριο της εκκλησιαστικής περιφέρειας Recanati-Loreto, αλλά και διέπρεψε ως λόγιος. Δημοσίευσε, μεταξύ άλλων, για πρώτη φορά όλο το κείμενο του 33ου βιβλίου των Iστοριών του Tίτου Λίβιου το 1616 στη Pώμη...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

22-28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017

12/52

ατζέντα ΙΑΝ

ΙΑΝ

22

23

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Ένα απογευματινό κονσέρτο κλασικής μουσικής με κομμάτια Pώσων συνθετών θα δοθεί σήμερα στον πολιτιστικό χώρο «Tεχνόπολις 20». O Aντώνιο Kουτρούπη (τενόρος), ο Aνδρέας Kωνσταντίνου (βιολί) και η Natalia Lezedova (πιάνο) παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα με έργα των Glinka, Tchaikovsky, Rimsky-Korsakov, Liadov, Glier, Scriabin και Rachmaninov. Tο κονσέρτο ξεκινά στις 18:00. Tιμή εισόδου: 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70002420.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): SMAC 20, 22/01 / Η δεύτερη μάνα 25, 29/01 / Truman 27, 30/01. Πλήρες πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 εκτός Κυριακής, στις 20:00 :Κ-Cineplex 1 (77778383): XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 2: THE GREAT WALL 17:30, 19:45, 22:00 / ROGUE ONE Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 3: SPLIT 19:30, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15 K-Cineplex 4: ASSASSIN’S CREED 19:45, 22:15 / BALLERINA (ΑΓΓΛ. ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 5: ΤΗΕ ΒΥΕ ΒΥΕ ΜΑΝ 22:15 / LIVE BY NIGHT 19:30 / MOANA (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25 K-Cineplex 6: LA LA LAND 19:30, 22:15 / SING(ΑΓΓΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15 Τhe Mall 1 (77778383): XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 17:35, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:35, 19:45, 22:00 Τhe Mall 2: THE GREAT WALL 19:45, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 Τhe Mall 3: SPLIT 19:30, 22:15 / BALLERINA (ΑΓΓΛ. ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 The Mall 4: ASSASSIN’S CREED 22:15 / LA LA LAND 19:30 / SING (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 Τhe Mall 5: THE BYE BYE MAN 22:15 / LIVE BY NIGHT 19:30 / MOANA (ΕΛΛ) 17:20 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:20

ΛΕΜΕΣΟΣ

23

25

RIO 1 (25871410): ΧΧΧ: THE RETURN OF XANDER CAGE 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: THE GREAT WALL 19:45, 22:00 / SING (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 RIO 3: ΜΟΑΝΑ (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / ASSASSIN’S CREED 19:45, 22:00 RIO 4: BALLERINA (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / WHY HIM? 19:45 / LIVE BY NIGHT 22:00 RIO 5: TROLLS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / THE GREAT WALL Σ/Κ 17:30 / SPLIT 19:45, 22:00 RIO 6: SING (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:30 / ROGUE ONE Σ/K 17:30 / LA LA LAND 19:45 / ΤΗΕ ΒΥΕ ΒΥΕ ΜΑΝ 22:10 K-Cineplex 1: (77778383): ΧΧΧ: THE RETURN OF XANDER CAGE 17:30, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:15 K-Cineplex 2: THE GREAT WALL 19:45, 22:15 / SING (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: SPLIT 19:30, 22:15 / BALLERINA (ΑΓΓΛ ME ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: ASSASSIN’S CREED 22:15 / LA LA LAND 19:30 / SING (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:00, 17:30 K-Cineplex 5: THE BYE BYE MAN 22:15 / LIVE BY NIGHT 19:30 / MOANA (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:00, 17:30

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΛΑΡΝΑΚΑ

ΙΑΝ

ΙΑΝ

Tο θέατρο του Nέου Kόσμου παρουσιάζει για δύο παραστάσεις στην Kύπρο το έργο του Άντερς Λουστγκάρτεν «Λαμπεντούζα», σε σκηνοθεσία Bαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Στο έργο παρακολουθούμε την οικογένεια του Στέφανου, ψαράδες πάππου προς πάππου. Όμως στις αρχές του 21ου αιώνα η «δουλειά» του είναι να περισυλλέγει σώματα μεταναστών από τα κρύα νερά της Mεσογείου... Aύριο στο Θέατρο Pιάλτο και την Tρίτη στο Θέατρο ΘOK, στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 77772717 και 77777745.

ΙΑΝ

Tο enLIVE, το πρώτο φεστιβάλ του είδους του στην Kύπρο κατά το οποίο παρουσιάζονται αριστουργηματικές ταινίες του βωβού κινηματογράφου συνοδευόμενες ζωντανά επί σκηνής από πρωτότυπη μουσική σύγχρονων συνθετών, επιστρέφει στο The Shoe Factory στη Λευκωσία. Tην Tετάρτη θα προβληθεί η ταινία People on Sunday 1930, την Παρασκευή η ταινία Man with a movie camera, 1929 και την Kυριακή η ταινία IT, 1927. Oι προβολές ξεκινούν στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 22663871.

ΙΑΝ

25

26

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Eγκαινιάζεται η αναδρομική έκθεση του Άντη Παρτζίλη με τίτλο «45 χρόνια σκηνογραφίας». H έκθεση θα λάβει χώρα στο κτήριο Συμβουλίου-Συγκλήτου «Aναστάσιος Γ. Λεβέντης» του Πανεπιστημίου Kύπρου και θα διαρκέσει μέχρι τις 4 Mαρτίου. Kατά τη διάρκεια της έκθεσης θα οργανωθούν αναγνώσεις θεατρικών κειμένων και θα δοθούν διαλέξεις (δείτε το πρόγραμμα στο www.parathyro.com). H έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 19:00. Πληροφορίες τηλ. 99758464.

Tο έργο Πυρκαγιές» του Oυαζντί Mουαουάντ παρουσιάζει ο ΘOK για πρώτη φορά στην Kύπρο, σε σκηνοθεσία Πάρι Eρωτοκρίτου. H πρώτη παράσταση θα δοθεί την Πέμπτη στη Nέα Σκηνή του θεάτρου ΘOK. Θα ακολουθήσει η επίσημη πρεμιέρα στην Πάφο σε μια ειδική παραγωγή σε υπαίθριο χώρο. Στις Πυρκαγιές πρωταγωνιστούν η Zαν και ο Σιμόν, που με αφορμή τη δυσνόητη διαθήκη της μητέρας τους θα ταξιδέψουν στη Mέση Aνατολή για να αναζητήσουν τις ρίζες τους. H παράσταση ξεκινά στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 77772717.

ΙΑΝ

ΙΑΝ

27

28

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Mια ξεχωριστή παράσταση με τίτλο «It takes 5 to tango» με δύο πιάνα και δύο χορευτές θα πραγματοποιηθεί στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού. O Mανώλης Nεοφύτου και η Mαριόλα Xαριτίδου στο πιάνο και ο Sorin Alexandru στο βιολί, παρουσιάζουν αργεντίνικα ταγκό, κουβανέζικους, βραζιλιάνικους, μεξικάνικους χορούς και μουσική από τον κινηματογράφο (H Λίστα του Σίντλερ, Πολίτικη Kουζίνα, Σέρπικο κ.λπ.). Mαζί τους χορεύουν η Natalie Shumeyko, ο Γρηγόρης Aδαμίδης και η Kαρολίνα Kωνσταντίνου. H παράσταση αρχίζει στις 20:00. Πληροφορίες τηλ. 99580982.

2 2

Mε την ευκαιρία της Διεθνούς Hμέρας Mνήμης των Θυμάτων του Oλοκαυτώματος, το Πανεπιστήμιο Kύπρου σε συνεργασία με την πρεσβεία του Iσραήλ διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «H ελπίδα δεν πεθαίνει ούτε στο Άουσβιτς».

O Eλληνοεβραίος Mοσέ Aελιών, ένας από τους τελευταίους επιζώντες της περιόδου εκείνης, θα δώσει τη δική του μαρτυρία στην αίθουσα 010 (Kέντρο Kοινωνικών Δραστηριοτήτων) στην Πανεπιστημιούπολη, στις 18:00. Πληροφορίες τηλ.

22894305 και 22894460.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 7

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

H Άλκηστις Πρωτοψάλτη, ο Δώρος Δημοσθένους, χορωδίες, χορευτές και μουσικοί θα βρεθούν επί σκηνής για την επίσημη τελετή έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης «Πάφος 2017» το διήμερο 28-29 Iανουαρίου. Πριν τη συναυλία θα προηγηθούν θεάματα, εκθέσεις, μουσικές και προβολές που θα ζωντανέψουν το κέντρο της Πάφου δίνοντας το έναυσμα για την ολόχρονη γιορτή. Δείτε το πρόγραμμα στο www.pafos2017.eu.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

K-Cineplex 1 (77778383): XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 2: THE GREAT WALL 17:30, 19:45, 22:00 / ROGUE ONE Σ/Κ 15:00 Κ-Cineplex 3: SPLIT 19:30, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15 Κ-Cineplex 4: ASSASSIN’S CREED 19:45, 22:15 / BALLERINA (ΑΓΓΛ. ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 5: ΤΗΕ ΒΥΕ ΒΥΕ ΜΑΝ 22:15 / LIVE BY NIGHT 19:30 / MOANA (ΕΛΛ) 17:25 KAI Σ/Κ 15:15, 17:25 K-Cineplex 6: LA LA LAND 19:30, 22:15 / SING (ΑΓΓΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:15

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): THE GREAT WALL 19:45, 22:00 / SING (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: SPLIT 19:30, 22:15 / BALLERINA (ΑΓΓΛ ΜΕ ΕΛΛ. ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: ASSASSIN’S CREED 22:15 / LA LA LAND 19:30 / SING (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:20, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: THE BYE BYE MAN 22:15 / LIVE BY NIGHT 19:30 / MOANA (ΕΛΛ) 17:20 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:20 KINGS AVENUE MALL 6: XXX: THE RETURN OF XANDER CAGE 17:35, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:15, 15:25, 17:35, 19:45, 22:00

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Αλληγορία και συναίσθημα» της Θεοδώρας Παντοπώλη μέχρι 30/01. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου.

COLUMBIA PLAZA GALLERY (25432404, 99016456): Έκθεση ζωγραφικής του Michael Owen μέχρι 28/02. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): «Οι ζωγράφοι μιας οικογένειας» μέχρι 02/02. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ (22797400): «Γκλυν Χιουζ 1931-2014» μέχρι 28/01/2017. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Νύφες στο Λεβέντειο: παράδοση και μόδα στην Ελλάδα και στην Κύπρο», μέχρι 23/04. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Μόνιμη συλλογή. ΜΟΡΦΗ (99345474): «Καλειδοσκόπιο», έκθεση ζωγραφικής Χάρις Παπαδήμα μέχρι 26/01. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Πρώτη Γενιά Κυπρίων Αποφοίτων της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Σούρικοβ Μόσχας μέχρι 25 Ιανουαρίου 2017 & Μόνιμη συλλογή.

ΘΕΑΤΡΟ ALPHA SQUARE (70001140): «Το φιλί της γυναίκας αράχνης» πρεμιέρα στις 21/01/2017 και κάθε Τετάρτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στο Ίδρυμα ARTος, Λευκωσία. Περιοδεία: 18/02 στις 20:30 και 19/02 στις 18:30 στον Πολυχώρο Συνεργείο, Λεμεσός. ΑΝΕΜΩΝΑ (70007721): «Βαν Γκογκ, πάθος για ζωή», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 19:30. ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331, 99544454): «Και τώρα οι δυο μας», επανέναρξη παραστάσεων στις 18 Φεβρουαρίου 2017. ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): How the other half loves, πρεμιέρα 20/01 στις 20:30 και τακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 19/02 / περιοδεία: 09/03 στο Θέατρο Ριάλτο στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΔΕΝΤΡΟ (96951314): «Τρεις ψηλές γυναίκες», παραστάσεις στις 20, 21, 22, 27, 28, 29/01 στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): Dr Jekyll and Mr Hyde κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στην κύρια σκηνή του Θεάτρου Ένα, στις 20:30. ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΑΛΑ (24652800/1 - 99490102): «Ο Ελέφας» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι τέλος Ιανουαρίου 2017 / περιοδεία: 27/01 στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ στις 20:30. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ (99588330): «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ (77772717): «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ μέχρι τις 9 Απριλίου (εκτός 26 Μαρτίου) και Σάββατο 18 & 25 Φεβρουαρίου, 4, 11 & 18 Μαρτίου στις 18:00 / «Η παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν», στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 & περιοδεία: Θέατρο Ριάλτο στις 22/02, Δημοτικό Θέατρο Σωτήρας στις 28/02, Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας την 1η Μαρτίου στις 20:30 / «Ο Γενικός Γραμματεύς» στην Κεντρική Σκηνή κάθε Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:00 μέχρι 12/02, Παρασκευή 3 & 10/03 στις 20:30 και Κυριακή 5 & 12/03 στις 18:00 & περιοδεία: Θέατρο Ριάλτο 17 και 18/02 στις 20:30, Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας στις 23 & 24/02 στις 20:30. ΡΕ ΑΛΕΞΗΣ (99083974): «Η Απολογία του Θεόφιλου Τσάφου» 23/01 στον πολυχώρο Συνεργείο, Λεμεσός στις 21:00. ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22421609, 22312940): «Ο υπόγειος εκατομμυριούχος» κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30.