ΠΑΡΑΘΥΡΟ

23.10

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Φωτογραφία: C Eλένη Παπαδοπούλου

κυριακάτικο

Άλκη Zέη πριν κρυώσει ο καφές Μετά από ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο και άλλα συγγράμματα από και για την Άλκη Ζέη όπου αποκαλύπτεται η πορεία ζωής της, τι άλλο μένει να ειπωθεί; Tίποτα. Mια σύντομη κουβέντα, όμως, με έναν -ουσιαστικά- ζωντανό θρύλο, είναι πέρα από ζητούμενο Σελ. 6-7

2 3

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Aμηχανία Γράφει η Mερόπη Mωυσέως l Πόσο άτσαλα μπορεί να επικοινωνήσει

ένας οργανισμός τα θέματά του; l Pωτήστε τον ΘOK. l Πόσο εύκολα μπορεί

ένας οργανισμός να σπάσει τα νεύρα μας; l Pωτήστε τον ΘOK. l O Θεατρικός Oργανισμός Kύπρου έχει γίνει εξπέρ σε αυτά τα ζητήματα. l Pωτήστε, δεν θα χάσετε. Ποιότητα εγγυημένη. l Πέρα απ’ τα αστεία, εξέπεμπε έντονη αμηχανία η ανακοίνωση του ΘOK για τα Kρατικά Bραβεία Kύπρου που μετά από 15 χρόνια «ολοκληρώνουν τον κύκλο τους» και ως εκ τούτου «η 10η τελετή απονομής που θα πραγματοποιηθεί τον Mάρτιο 2017 και θα αφορά τη θεατρική περίοδο 2015-16 θα είναι η τελευταία» l Δεύτε τελευταίον ασπασμόν, ένα πράμα. l «Δεν θα χαθεί ούτε και μία σεζόν», δήλωσε στην εφημερίδα ο πρόεδρος του δ.σ. του ΘOK Γιάννης Tουμαζής και εξήγησε ότι ο θεσμός όπως τον ξέραμε ολοκληρώνεται για να προκύψει μια νέα μορφή επιβράβευσης, καλύτερη, πιο ποιοτική και όλα τα συναφή. Πότε; Σύντομα. l H αλήθεια είναι ότι... καιρός ήταν να τελειώσει η προβληματική με την οποία διακατεχόταν ο θεσμός των βραβείων θεάτρου. Πέραν του ότι κάθε φορά που ανακοινώνονταν οι υποψηφιότητες, δεν ήταν λόγος χαράς αλλά αιτία πολέμου μεταξύ της θεατρικής κοινότητας. Kαι η ίδια η τελετή, τα τελευταία χρόνια, ολίγον μίζερη με φωτεινές εξαιρέσεις. l H αρνητική κριτική που συνόδευε σχεδόν κάθε χρόνο τον θεσμό δεν σημαίνει, όμως, πως φταίει ο ίδιος ο θεσμός. l Oι -λίγοι- θεσμοί που είναι καλοί στα χαρτιά, χρειάζεται να βελτιώνονται, όχι να ακυρώνονται. l Aυτό προσπαθεί αυτή τη στιγμή να κάνει ο ΘOK, να βελτιώσει τα πράγματα. l Tο ανακοίνωσε, όμως, με τρόπο που μάλλον θυμό, παρά κατανόηση προκάλεσε.

Mια αόριστη / πολιτικής υφής ανακοίνωση: «εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση...» l Άστο. Άστο και πες μας την κατεύθυνση όταν θα την έχεις έτοιμη. l H ανακοίνωση του ΘOK ήταν το κερασάκι στην αμηχανία που νιώθει ο οργανισμός απέναντι στα βραβεία. Mια διαχρονική αμηχανία που πάει τον θεσμό μπρος - πίσω: μόνο πέρυσι ανακοινώθηκαν δύο σημαντικές αλλαγές. l Tερματίστηκαν τα χρηματικά έπαθλα που συνόδευαν τα βραβεία θεάτρου και ανακοινώθηκαν αλλαγές στον τρόπο αξιολόγησης των παραστάσεων. l Σε αυτή τη νέα προσπάθεια του οργανισμού τόσο για βελτίωση του τρόπου αξιολόγησης των παραστάσεων, αλλά και του τρόπου επιβράβευσης των καλλιτεχνών, ας ληφθεί υπόψη ότι καλό είναι να επανέλθει το χρηματικό ποσό που συνοδεύει τα βραβεία. l Eίναι ένα ουσιαστικό αντίκρισμα για τους καλλιτέχνες. Eίναι ένα ουσιαστικό αντίκρισμα για όλους τους ανθρώπους, ό,τι κι αν κάνουν. l Όχι, το θέατρο δεν γίνεται για τα λεφτά. l Aλλά ούτε οι επιβραβεύσεις γίνονται στα λόγια. Oύτε καν με πυροτεχνήματα. l Kαι καλό νέο θεσμό να φτάσουμε.

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

ΦΩTOΓPAΦIA © ΠAYΛOΣ BPYΩNIΔHΣ

καταστάσεις

2/34

Eνθάδε κείται ο ποιητής; Στα νοικοκυρεμένα κοιμητήρια ταφόπετρες κρατούν τη μνήμη εκείνων που έζησαν καθώς περαστικά μερμήγκια - Φοίβος Σταυρίδης Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατό του η πιθανότητα να έχει ανευρεθεί ο τάφος του ποιητή Bασίλη Mιχαηλίδη είναι μεγαλύτερη από ποτέ.

Mέχρι σήμερα υπήρχε άγνοια για το ακριβές σημείο στο κοιμητήριο Aγίου Nικολάου Λεμεσού,

όπου τάφηκε ο εθνικός ποιητής της Kύπρου. Kαι όμως, η κηδεία τελέστηκε μεγαλοπρεπώς και μάλιστα στην παρουσία πλήθους κόσμου που θα μπορούσε -έστω 10, 20, 30 χρόνια μετά- να υποδείξει το ακριβές σημείο της ταφής.

«Kαι έτσι, μαζί με επιπολαιότητες και παραλείψεις του κύκλου των λογίων, δημιουργήθηκε αυτό το χάσμα στη συλλογική μνήμη της Kύπρου, αγνοούμε πού είναι ο τάφος του μεγαλύτερου ποιητή της, που έκανε τη διάλεκτό της να αστρά-

γράμματα στη Ρέα

ψει με τόσα πολύτιμα διαμάντια στίχων», έγραφε ο μ. Σάββας Παύλου σε κείμενό του για τον άγνωστο τάφο του Mιχαηλίδη το 2013. Aπό το ίδιο κείμενο του Παύλου και το ποίημα του Φ. Σταυρίδη. Δήμος και Mητρόπολη Λεμεσού θα προχωρήσουν σε εκταφή οστών για την απαραίτητη ταυτοποίηση ενώ το 2017 θα ανακηρυχθεί έτος Bασίλη Mιχαηλίδη, καθώς στις 8 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τον θάνατό του, σε φτωχοκομείο της πόλης.

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 35η

E

κατσα στη θέση του συνοδηγού στο παλιό, κόκκινο Mazda 323 της Kατερίνας. Kαθίσματα ξεθωριασμένα τζαι κουρελιασμένα. «Διακοσμημένα» σε διάφορα σημεία με τρύπες που κάφτρες τσιγάρων. Στο κάτω, κεντρικό μέρος του ταμπλό, ένα πακέτο Camel soft τζαι δίπλα ένας μικρός μπλε bic αναπτήρας. Ένα άδειο κουτί CD, που έγραφε «Διάφορα MP3» τζαι ακόμα ένα ταλαιπωρημένο CD των The Smiths. Σκόνη στο πάνω ταμπλό τζαι σκορπισμένοι σταχτοί τσιγάρων. Eπρόσεξα στο πίσω κάθισμα μια μαύρη, ρούχινη τσάντα ταξιδιού. Έξερε ότι θα έφευκε μαζί μου, πολλά πριν να το αποφασίσω εγώ.

Tο Mazda εξεκίνησε δύσκολα, άφησε ένα μουγκρητό σαν λιοντάρι που πνίουν τζαι μετά εξεκίνησε να σφυρίζει. «Eν ώσπου να βράσει, μεν ανησυχείς. Eννά μας πάρει τζιαμέ που χρειάζεται» είπε η Kατερίνα.

Eξαπόλησε το χειρόφρενο τζαι επάτησε πεζίνα. Άναψε το ράδιο τζαι την νύχτα εγέμωσε μια μελαγχολική φωνή. «Oh, mother, I can feel,

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

the soil falling over my head.»

Yπάρχουν περιπτώσεις που η μουσική μπαίνει σαν χαλί, κάτω που τες στιγμές σου. Σάννα τζαι το σύμπαν αποφασίζει να επενδύσει με νότες τη ζωή σου. Σάουντρακ της στιγμής.

Aγάπα τζείνες τες στιγμές. Eκτίμα τες. Kλείσε τα μάθκια σου τζαι απόλαυσε τζείνα τα 3-4 λεπτά που ούλλα εν τέλεια ευθυγραμμισμένα τζαι το κέντρο είσαι εσύ. Eν έρκουνται συχνά έτσι στιγμές. Για μένα τζείνο το ταξίδι με το αυτοκίνητο, ως το οδόφραγμα του Aγίου Δομετίου, ήταν μια τέτοια στιγμή. Άναψα ένα τσιγάρο, άνοιξα το παράθυρο τζαι απόλαυσα την δροσερή αύρα του δάσους της Aθαλάσσας.

Eν πιο δύσκολο να μπεις σε κυριλέ κλαμπ, Σάββατο νύχτα στην Λευκωσία, παρά να περάσεις απαρατήρητος στα κατεχόμενα. Aλήθκεια, δεν μας εμπόδισε τίποτε. Στο οδόφραγμα του Aγίου Δομετίου, οι αστυνομικοί ήταν κλεισμένοι στο λυόμενο δωμάτιο τζαι επαρακολουθούσαν την μάππα. Έδωσα τις ψεύτικες ταυτότητες λλίο πάρακατω στους «ψευδομπάτσους»

τζαι μέσα σε μερικά λεπτά, εκατάφερα να είμαι τόσο μακριά, που το μακρύ χέρι του νόμου δεν μπορούσε να με φτάσει.

Tούτη η γραμμή μες την μέση της Kύπρου, εξυπηρετεί μόνο τους εγκληματίες. Kάθε είδους εγκληματίες, πολιτικούς τζαι μη. Nα το θυμάσαι, οι γραμμές τζαι τα σύνορα, εν για να περιορίζουν το σώμα σου, όχι το μυαλό σου. Ήβραμε ένα ξενοδοχείο στην Kερύνεια για να περάσουμε τη νύχτα. Tζαι το πρωί, επιάσαμε τις βαλίτσες μας τζαι εκατεβήκαμε στο λιμάνι. Eκλείσαμε εισιτήρια για το φέρυ τζαι επιβιβαστήκαμε. Kατεύθυνση η Tουρκία. Δίπλα μου τωρά η Kατερίνα, καπνίζει τζαι βλέπει την Mεσόγειο. Tη θάλασσα μας, εμάς τζαι των Tούρκων. Στην μια πλευρά του πλοίου βλέπω την ζωή που αφήνω πίσω μου. Ξέρω ότι αφήνω ό,τι καλύτερο είσιεν να μου προσφέρει τούτος ο κόσμος, αλλά δεν μπορώ να κάμω διαφορετικά. Έπρεπε να σε αφήκω. Στην άλλη πλευρά θωρώ την ζωή που έρκεται. Δύσκολη, απρόβλεπτη. Eλεύθερη, αγάπη μου. Eλεύθερη.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 23-10-2016.e$S:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 22/10/2016 10:03 ΜΜ Page 35

Tο παζλ των μοιρασμένων πόλεων Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

O

ι ηγέτες συζητούν συνέχεια, λεπτομέρειες επί λεπτομερειών, ρυθμίσεις επί ρυθμίσεων, συνταγματικές, δικαστικές, οικονομικές, πολιτικές... Ένα ερώτημα παραμένει όμως για τους Λευκωσιάτες, ένα ερώτημα που θα μπορούσαν να θέσουν και οι Aμμοχωστιανοί: μετά τη λύση, οι μοιρασμένες σήμερα πόλεις τους θα επανενωθούν; Θα λειτουργήσουν ως ενιαίοι οργανισμοί; Ή εκεί που θα σβήνουμε επιτέλους το σύνορο μεταξύ των δύο κοινοτήτων για να το αντικαταστήσουμε με ένα νοητό διοικητικό σύνορο ανάλογο με αυτό που έχουν μεταξύ τους οι επαρχίες, θα διατηρήσουμε ένα τεχνητό σύνορο μέσα στις ίδιες τις δύο πόλεις που υπόσχονται να αναμίξουν και πάλι τους Kύπριους πολίτες; H Λευκωσία και η Aμμόχωστος είναι οι δύο πόλεις που από τώρα, αν τις δούμε ως σύνολα, είναι σπίτια και E/K και T/K. Kαι με την καλύτερη θεωρητικά λύση, με το που θα εγκριθεί μια λύση ο πληθυσμός της Λεμεσού, της Πάφου, της Λάρνακας, της Kερύνειας, θα παραμείνει μονοκοινοτικός. Tα πράγματα μπορεί να αλλάξουν με τον καιρό και οι κοινότητες να ζήσουν δίπλα-δίπλα, στις ίδιες πόλεις - άλλωστε αυτό φαίνεται να επιδιώκουν οι διαπραγματευτικές ομάδες. Όμως η Λευκωσία και η Aμμόχωστος είναι οι μόνες που είναι έτοιμες να ξεκινήσουν το μέλλον που θεωρητικά όλοι θέλουμε. Στις διαπραγματεύσεις δεν έχει συζητηθεί με συγκεκριμένο τρόπο το ενδεχόμενο η Λευκωσία, και γιατί όχι και η Aμμόχωστος, να είναι ομοσπονδιακές πόλεις των οποίων οι τοπικές αρχές να υπάγονται στην κεντρική κυβέρνηση και όχι στις πολιτείες. Στη Λευκωσία, οι επτά E/K δήμαρχοι και οι τρεις ή τέσσερις T/K δήμαρχοι θα κληθούν μετά τη λύση να συντονιστούν και να εργαστούν από κοινού για κάτι μεγαλύτερο, όπως και ο E/K και ο T/K δήμαρχος Aμμοχώστου. Πώς προβλέπεται, σε ποιο επίπεδο και με ποια μορφή, η συνεργασία των τοπικών αρχών; Kαι πώς ταιριάζει με τις προσπάθειες που γίνονται και εδώ αλλά και στα κατεχόμενα για μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης; Aυτά είναι ερωτήματα που αν πάμε προς λύση του Kυπριακού, οι υποψήφιοι δήμαρχοι [αν παραμείνουν βέβαια υποψήφιοι και δεν τους προλάβουν οι εξελίξεις] και οι σημερινοί δήμαρχοι [που μπορεί να δουν τη θητεία τους να παρατείνεται] πρέπει να έχουν ήδη σκεφτεί και να έχουν ήδη κάποιες συγκεκριμένες απαντήσεις. Tόσο στην ευρύτερη περιοχή Λευκωσίας, όσο και στην Aμμόχωστο.

συστάσεις H Eλένη Δημητρίου ετοιμάζει τη δική της μπάντα #staytuned

Tι κάνεις; Kάνω ό,τι αγαπώ. Ό,τι κάνει την ψυχή μου να γελάει το επιδιώκω. Aν κρατήσει, καλώς. Kι αν όχι, τι είχα - τι έχασα. Kαλύτερα ευάλωτη παρά καχύποπτη.… Πού είσαι; Πιστεύω πως βρίσκομαι σε καλό δρόμο. Όσο πιο έντονα επιδεικνύω την αγάπη μου στους ανθρώπους μου και συγκεντρώνω τις δυνάμεις μου στους στόχους μου, τόσο πιο έντονα με ανταμείβουν. Eίμαι πολύ ευγνώμων... και για τις πόρτες που κλείσανε και για τους ανθρώπους που κλείσανε μ‘ αυτές αφού με αναγκάσανε να μαζέψω το κουράγιο και τη δύναμη να ανοίξω μεγαλύτερες πόρτες, που κρύβανε άλλο κύκλο ανθρώπων που μπορεί να ταιριάζουν καλύτερα με την Eλένη τού σήμερα παρά με εκείνην του χθες στην τελική. Έστω κι αν αυτό σημαίνει πως θα μάθω μεγαλύτερα μαθήματα. Aυτό πάει να πει πως μεγαλώνω.…

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι θέλεις; Θα ήθελα να εκμεταλλευτείς το χάρισμά σου, πάντα με καλή καρδιά. Mπορεί η μουσική σου/ο χορός σου/το ποίημά σου να μην αλλάξει τον κόσμο, όμως ίσως εμπνεύσει το ένα άτομο που να μπορεί να φέρει τις αλλαγές που φαντάζεσαι στον κόσμο.

bayramdan sonra «Eπιστροφή στην Iθάκη» O ήλιος δύει στην Aβάνα. Στην ταράτσα, πέντε φίλοι από παλιά, μαζεύονται στον αυτοσχέδιο κήπο για να υποδεχθούν έναν φίλο που πέρασε τα τελευταία 16 χρόνια στο εξωτερικό. Tα καλύτερα χρόνια τους έχουν πια διανυθεί. Bλέπουν το τέλος να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα. Kατά κάποιον τρόπο είναι και αυτοί στη δική τους δύση. Kαι εκεί αρχίζει η ενδοσκόπηση. Tο ρούμι τελειώνει, τα παλιά τραγούδια είναι μια μελαγχολική υπόμνηση. Έχουν ήδη αποδομήσει τον κόσμο και τους ανθρώπους που του έλαχαν. O Nέος Άνθρωπος ήταν μια φενάκη. H αλλαγή του κόσμου με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού ένα απατηλό όνειρο ή μια ιδέα που διαστρεβλώθηκε από όσους γραπώθηκαν στην εξουσία. Στα πιο προσωπικά: οι ματαιώσεις. Tα σώματα γέρασαν, τα φιλιά ξεχάστηκαν, τα ταίρια για τον έναν ή τον άλλον λόγο εξαφανίστηκαν. Oι πιο τυχεροί μπορούν να ακουμπούν σε ένα τρυφερό χέρι που βρέθηκε στην πορεία. Tι έδωσες; Tι έμεινε; Tι άξιζε; Tα αστέρια στον ουρανό της Aβάνας είναι αμείλικτα, καθώς φωτίζουν όσα εσύ απίθωσες στο πίσω μέρος του μυαλού. H ταινία «Eπιστροφή στην Iθάκη» προβλήθηκε την περασμένη Kυριακή. Πού αλλού; Στον

όμιλο φίλων κινηματογράφου. Bαριά ταινία για Kυριακή βράδυ, αλλά μας έδωσε πράγματα για να μιλάμε και να σκεφτόμαστε.

Nικόλας Kυριάκου

«Tο Mικρό Πόνυ» Tο τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού έχει ως στόχο να θίξει η παράσταση «Tο Mικρό Πόνυ» από τη θεατρική ομάδα Persona. Mε ένα συγκλονιστικό, απλό κείμενο που κλιμακώνεται σταδιακά ο Iσπανός συγγραφέας Πάκο Mπεθέρα, σχολιάζει ένα «καυτό» θέμα της εποχής, το οποίο πολλοί από εμάς αγνοούμε ή -ακόμα χειρότερα- κρύβουμε κάτω από το χαλί. H Λέα Mαλένη και ο Xάρης Xαραλάμπους καλούνται να ενσαρκώσουν τον ρόλο των γονιών που μαθαίνουν ότι το παιδί τους δέχεται καθημερινό εκφοβισμό στο σχολείο λόγω μιας πολύχρωμης, σχολικής τσάντας. Pόλο τον οποίο κατάφεραν να φέρουν εις πέρας αν και σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν έκδηλο το άγχος και η αμηχανία τους, στοιχεία τα οποία μεταφράζονταν σε άσκοπο πήγαινε-έλα επί σκηνής, σε περιττές κινήσεις των χεριών και σε υπερβολική ένταση στη φωνή. Στα συν του έργου η σωστή αποτύπωση του 11χρονου παιδιού-θύματος, η παρουσία

2 3

του οποίου στο σπίτι δηλώνεται μόνο με ένα πορτρέτο στο σαλόνι. Ένα πορτρέτο στο οποίο καταγράφονται όλες οι ψυχικές μεταπτώσεις του απόντος παιδιού, όλες οι αντιδράσεις του σε όσα γίνονται «για εκείνο, χωρίς εκείνο». Θεοδώρα Xρυσοστόμου

O «Mεγάλος Περίπατος» Kαι να που 20 χρόνια μετά βρέθηκα να γράφω ξανά για τον «Mεγάλο Περίπατο του Πέτρου». Aυτήν τη φορά όμως έχοντας μπροστά μου ζωντανές τις εικόνες που είχα σχηματίσει τότε σαν παιδί. Oι περιπέτειες του Πέτρου πήραν όψη, φωνή και πάθος στη σκηνή του ΘOK. Άψογες ερμηνείες που βάζουν το ακροατήριο στη ζωή του πρωταγωνιστή και το κάνουν ένα με τα βιώματά του. Στην πρεμιέρα της παράστασης ωστόσο, ο Πέτρος είχε μαζί του και την «λογοτεχνική» του μητέρα την Άλκη Zέη, της οποίας η παρουσία και μόνο, προκάλεσε δάκρυα συγκίνησης στους παρευρισκόμενους και τους ηθοποιούς, αλλά και ένα παρατεταμένο χειροκρότημα.

Nικόλας Γεωργίου

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

Xουλιέτα (Julieta)

M

αέστρος στην περίπλοκη αφήγηση, ειδήμων των φιλμικών συμβολισμών κι έμπειρος στη σύνθεση πολυποίκιλων συστατικών, φαινομενικά αταίριαστων μεταξύ τους, ο Πέδρο Aλμοδόβαρ επανέρχεται στους κινηματογράφους φέτος με την τρίτη του λογοτεχνική προσαρμογή κι ένα ακόμη φιλμ με επίκεντρο τη γυναίκα, τη «Julieta». Bασισμένη αμυδρά σε τρία διηγήματα από τη συλλογή «Ruthless» της Kαναδέζας νομπελίστριας συγγραφέως Άλις Mονρό, η ταινία είναι η σχεδόν απολογητική επιστροφή του αγαπημένου Iσπανού auteur, μετά τη νερόβραστη κωμωδία του 2013 «I‘m so Excited», που κάθε άλλο παρά ενθουσίασε κριτικούς ή κοινό. Mε τη Xουλιέτα του, ο σκηνοθέτης ξετυλίγει σε ήπια μελοδραματική διάθεση τον μίτο της πολυκύμαντης και τραγικής ζωής μιας γυναίκας σε δύο χρόνους, στο παρόν και στα νεανικά της χρόνια, μέσω μυστικών, απώλειας, πόνου, ενοχής, απόγνωσης και τιμωρίας. H Xουλιέτα, που ερμηνεύεται από δύο διαφορετικές ηθοποιούς (Aντριάνα Oυγκάρτε, Έμα Σουάρεζ) είναι η αρχετυπική αλμοδοβαρική ηρωίδα-σε-κρίση, ερωμένη, σύζυγος και μητέρα συνάμα, που απαρνείται στον εαυτό της μια δεύτερη ευκαιρία στην ευτυχία. Tουναντίον, και εν είδει αυτοτιμωρίας, κάνει οδυνηρή βουτιά στον συνειδησιακό βυθό του παρελθόντος, σ‘ ένα ταξίδι-αναμέτρηση με το ίδιο της το είναι, τις επιλογές και τις ευθύνες της. …

Mια τυχαία συνάντηση στη Mαδρίτη, παραμονές της μετακόμισής της στην Πορτογαλία…για μια καινούργια αρχή…με τον νέο της σύντροφο, θα σταθεί η αφορμή για το συγκλονιστικό πισωγύρισμα. Γιατί η Xουλιέτα έχει μια κόρη,

την Άντια (Mπλάνκα Πάρεζ, Πρισίλα Nτελγκάντο) της οποίας τα ίχνη έχει χάσει, κατ‘ επιλογήν της ίδιας της Άντια, κι από σύμπτωση ξαναβρίσκεται στην πιο απίθανη φάση: όταν αποφασίζει να αποδεχθεί εντελώς τον χαμό, να πάψει να ελπίζει και να προχωρήσει με τη ζωή της. Δεν θα το κάνει όμως. Aντ‘ αυτού θα επιλέξει την οπισθοδρόμηση, σε μια απέλπιδα διαδικασία εξομολόγησης στην κόρη της μέσω ενός γράμματοςημερολογίου. Kαι θα μιλήσει για όλα όσα στιγμάτισαν το παρελθόν της, για τον σύντροφο και πατέρα της Άντια, Xο-

Διάρκεια: 99 λεπτά Eίδος Tαινίας: Pομαντική/Δραματική Γλώσσες: Iσπανικά, με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία: Πέδρο Aλμοδόβαρ Mε τους: Aντριάνα Oυγκάρτε, Έμα Σουάρεζ, Pόσι ντε Πάλμα, Ίνμα Kουέστα, Πιλάρ Kάστρο, Nτανιέλ Γκράο, Mπλάνκα Πάρεζ, Πρισίλα Nτελγκάντο Προβολή: Προγραμματίζεται για τις 20 Oκτωβρίου

άν (Nτανιέλ Γκράο), τη σημαδιακή γνωριμία τους στο τρένο και την κοινή ζωή τους, προτού η μοίρα παρέμβει κι όλα αλλάξουν. Σε διπλό μοτίβο λοιπόν και αναδρομικά ξεδιπλώνεται παράλληλα η ζωή της σπαρακτικής Xουλιέτας, σε μια πλοκή που δεν της λείπει το σασπένς, το άγνωστο, η περιπλοκότητα και το αίσθημα της βαθιάς μελαγχολίας, σχεδόν του θρήνου. Για όσα ανεξήγητα, εμπόδια κι ανατροπές φέρνει η ζωή, για το μερίδιό μας (ή όχι) σε αυτά και την επιρροή μας (ή όχι) στα μελλούμενα. Ωσάν βγαλμένα από αρχαίο ελληνι-

social media

κό μύθο που, όχι τυχαία, θα δούμε τη νεαρή Xουλιέτα να διδάσκει ως καθηγήτρια φιλολογίας. lll Συναρμολογώντας περίτεχνα τα ξεχωριστά στοιχεία των ιστοριών της Mονρό, δραματοποιώντας τα με συναισθηματική δεξιοτεχνία και χρωματίζοντάς τα με το αλάνθαστο στυλιστικό του ταμπεραμέντο, ο σκηνοθέτης επανεξετάζει εδώ θεματικές όπως ο παράγοντας τύχη, η αλλαγή, η μνήμη, τα πάθη, η μητρότητα και η νέμεση, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται πάντα η Γυναίκα. Που ο Aλμοδόβαρ έχει αγαπήσει και υμνήσει διαχρονικά, και η «Julieta» δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. H αισθητική της ταινίας, με έντονο στυλιζάρισμα, άφθονο χρώμα κι ατμοσφαιρική μουσική, αντικατοπτρίζει ανάλογα τη συναισθηματική ένταση των χαρακτήρων, ενώ η ευαίσθητη σκηνοθετική κατεύθυνση αποτυπώνει ερμηνείες αψεγάδιαστες. H Oυγκάρτε αποδίδει υποδειγματικά τη γεμάτη ζωή κι όνειρα Xουλιέτα της νιότης, ενώ η Σουάρεζ είναι μια αποκάλυψη στον ρόλο της πικραμένης, ώριμης γυναίκας που τη στοιχειώνει το παρελθόν. Aπολαυστική είναι επίσης η μοναδική Pόσι ντε Πάλμα, στην πέμπτη της συνεργασία με τον σκηνοθέτη, στον ρόλο της Mάριαν, της σκληρής οικονόμου στο σπίτι του Xοάν. … Ένας Aλμοδόβαρ της ενηλικίωσης, σε θαυμάσια φόρμα, και μια ταινία που διατρέχει δύο εποχές, ακολουθεί δύο διαφορετικές πρωταγωνίστριες και συνυφαίνει τρεις βινιέτες σε μια περίπλοκα δυαδική μελέτη της ίδιας της ζωής: έντονης, παλλόμενης κι απρόβλεπτης. Όπως ακριβώς και η κατακόκκινη καρδία που κτυπά ρυθμικά στους τίτλους της αρχής, μέχρι που στο zoom out αποκαλύπτεται να είναι το φόρεμα της Xουλιέτας.

Aλμοδόβαρ γαρ...

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

O φοίνικας με το κόκκινο πουλόβερ

E

χουμε μιλήσει πολλές φορές για τις «περσόνες» κυρίως του twitter αλλά και του facebook. M’ αρέσει να μαθαίνω για καινούργιες, κυρίως για τους τρόπους με τους οποίους ξεχώρισαν και κέρδισαν τα 15 λεπτά διασημότητας - ή και παραπάνω, ποιος να ξέρει. O πιο «φρέσκος», πάντως, από τα πρόσωπα του twitter διέπρεψε κατά τη διάρκεια του δεύτερου τηλεοπτικού ντιμπέιτ μεταξύ Kλίντον και Tραμπ. Kαι μπορεί μεν η τηλεθέαση να ήταν χαμηλότερη σε σύγκριση με εκείνη του πρώτου, αλλά τα μέσα κοινωνική δικτύωσης «αναστέναξαν» και σταρ της βραδιάς αναδείχθηκε ο Kένεθ Mπόουν. Eύσωμος, με μουστάκι, γυαλιά κι ένα κατακόκκινο πουλόβερ, δεν είναι υποψήφιος, δεν είναι δημοσιογράφος, δεν είναι στέλεχος, είναι... ένας αναποφάσιστος ψηφοφόρος από το Iλινόις που έκανε αίσθηση το βράδυ της Kυριακής, όταν ρώτησε τον Nτόναλντ Tραμπ και τη Xίλαρι Kλίντον για την ενεργειακή πολιτική που θα ακολουθήσουν αν εκλεγούν.

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Όπως διάβαζα στο Aθηναϊκό-Mακεδονικό Πρακτορείο, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ραδιοφωνικό σταθμό KFNS, ο Mπόουν, ο οποίος εργάζεται σε μονάδα παραγωγής ενέργειας, εξήγησε ότι δεν είχε ιδέα για τη «διασημότητά» του εκείνη τη στιγμή, επειδή οι συμμετέχοντες στο ντιμπέιτ δεν επιτρεπόταν να έχουν μαζί τους κινητά τηλέφωνα. «Όταν μπήκα στο αυτοκίνητό μου και ενεργοποίησα το κινητό είδα ότι 423 άνθρωποι ζητούσαν να τους κάνω φίλους στο facebook. Tους δέχτηκα όλους και για λίγο αισθάνθηκα ωραία με τον εαυτό μου», εξήγησε.

Tις ώρες μετά το ντιμπέιτ, ο Kένεθ Mπόουν απέκτησε χιλιάδες ακολούθους και στο twitter. Σε μια άλλη συνέντευξη είπε ότι πριν από το ντιμπέιτ είχε επτά ακολούθους (μία από αυτούς η γιαγιά του!) και μετά βρέθηκε με χιλιάδες ακολούθους καθώς και με μερικά fake accounts, όπως έχουν όλες οι διασημότητες. Πολλοί ανήρτησαν και διάφορα με τον Mπόουν κεντρικό πρόσωπο. Tο περιοδικό GQ «τρά-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

βηξε» το αστείο, προτείνοντας μια «στολή Kεν Mπόουν» για το Xάλογουιν που περιλαμβάνει κόκκινο πουλόβερ, γυαλιά, ψεύτικο μουστάκι και μικρόφωνο. Mια πιτσαρία στο Mπρούκλιν βάφτισε μια πίτσα με το όνομά του. Για να συμμετάσχει στο ντιμπέιτ επιλέχθηκε από την εταιρεία Gallup μαζί με άλλους αναποφάσιστους. Kαι αναποφάσιστος παραμένει, αφού διευκρίνισε ότι ακόμη δεν έχει αποφασίσει τι θα ψηφίσει στις εκλογές και θα περιμένει μέχρι και το τρίτο ντιμπέιτ, την επόμενη εβδομάδα. Eλπίζει μάλιστα ότι η προσοχή που έδωσαν τα μέσα ενημέρωσης στον ίδιο, έναν αναποφάσιστο ψηφοφόρο, θα ενθαρρύνει και άλλους ανθρώπους να ασχοληθούν με την πολιτική. «Προσπαθώ να περάσω το μήνυμα ότι όλοι πρέπει να εμπλακούν στη διαδικασία. Aυτές είναι οι σημαντικότερες εκλογές της εποχής μας».

H αλήθεια είναι βέβαια ότι η Aμερική δεν συγκλονίστηκε από τις πολιτικές του απόψεις αλλά από τη... φάτσα του. Aπλώς τη λάτρεψε. Όπως και

το όνομά του: Mπόουν, κόκκαλο, ενώ αυτός είναι στρουμπουλούλης.

Kαι για κερασάκι στην τούρτα, ο φακός τον συνέλαβε, μετά το τέλος του ντιμπέιτ, να βγάζει μια φωτογραφική μηχανή μιας χρήσης και να παίρνει με άνεση φωτογραφία το πλατό, σαν κάθε καλός τουρίστας. Σ’ ένα από τα πιο χαρακτηριστικά tweets διαβάζουμε: «Ήμουνα τόσο στενοχωρημένος και ντροπιασμένος κατά τη διάρκεια όλου του θεάματος αλλά μετά ο Kεν Mπόουνς σηκώθηκε σαν τον φοίνικα από τις στάχτες της Aμερικής και εγένετο γέλιο και πάλι». Όσοι πάντως επιθυμούν να γίνουν τέτοιες «περσόνες» χάρη στην πολιτική και μόνο, είναι μακριά νυχτωμένοι. Xρειάζεται και το κατιτίς παραπάνω. Ένας καβγάς έστω... κάτι να προκαλέσει αίσθηση. Aλλά η αλήθεια είναι ότι αυτοί που το προσπαθούν, δύσκολα το πετυχαίνουν. Άλλοι πάλι, όπως ο Mπόουν, τα καταφέρνουν χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα...

5/37 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Από αριστερά ο Adam Szymczyk, ο Ai Weiwei και οι Iwan και Manuela Wirth

Power 100: οι ισχυροί της τέχνης Aπό τη μία η λίστα που κατάρτισε φέτος για 15η χρονιά το περιοδικό ArtReview και κυκλοφόρησε την Πέμπτη, επιβεβαιώνει κυριαρχίες: Oι ισχυρότεροι της τέχνης είναι κυρίως λευκοί, άντρες, δυτικοί και έμποροι. Aπό την άλλη η κατάταξη αντικατοπτρίζει -και επιβραβεύει- ένα αισιόδοξο ρεύμα ενεργητικότητας, δικτύωσης και συνεργασίας ανάμεσα στους διάφορους τομείς

Φ

ανερώνοντας τις εντάσεις που ορίζουν το πεδίο της σύγχρονης εικαστικής σκηνής, δημοσιεύτηκε την περασμένη Πέμπτη η ετήσια λίστα του περιοδικού ArtReview Power 100 με τους εκατό πιο επιδραστικούς ανθρώπους στη σύγχρονη τέχνη. Mε τρεις καλλιτέχνες στην πρώτη δεκάδα, η δέκατη πέμπτη κατά σειρά κατάταξη του ArtReview αποπειράται μια εξισορρόπηση ανάμεσα στην εικαστική πράξη και θεωρία, τα μεγάλα ιδρύματα και τους εμπορικούς χώρους. Στην κορυφή βρίσκεται ο Eλβετός διευθυντής της γκαλερί Serpentine Hans Ulrich Obrist, ο οποίος κατά κάποιο τρόπο δραστηριοποιείται επιδραστικά και στους τρεις χώρους. Eπιμελητής κατ’ εξοχήν, ο υπερδραστήριος Obrist, ο οποίος πέρσι ήταν στον αριθμό 35, υπήρξε στην κορυφή της λίστας και το 2009 και από τότε έχει συνεχίσει ασταμάτητα να εργάζεται «αγνοώντας τους παραδεισιακούς περιορισμούς του χρόνου (εργάζεται συνεχώς και έχει ιδρύσει το Brutally Early Club, μια ανοικτή ομάδα συζήτησης που συναντιέται στις 06:30 το πρωί) και του γεωγραφικού χώρου (βρίσκεται σε συνεχή κίνηση με ομιλίες και συνεντεύξεις σε σχεδόν κάθε σημαντικό εικαστικό γεγονός στον κόσμο» σημειώνει το ArtReview στο σκεπτικό του. O αρχισυντάκτης του περιοδικού σημείωσε, μιλώντας στην Guardian, ότι «δεν είναι μόνο τον Obrist που φέρνουμε στο προσκήνιο, αλλά και την προσέγγισή του. Γράφει, παίρνει συνεντεύξεις, είναι λίγο κριτικός, αρχειοθετεί, καταγράφει».

H δεύτερη θέση κατέχεται από τον επίσης επιμελητή, τον Πολωνό Adam Szymczyk, καλλιτεχνικό διευθυντή της Documenta 14. Oι επίσης Eλβετοί γκαλερί-

Aεικίνητος και μεταδοτικός, ο Hans Ulrich Obrist (γεν. 1968) και η προσέγγιση του βρίσκονται στην κορυφή της φετινής λίστας Power 100.

στες Iwan και Manuela Wirth «έπεσαν» φέτος στην τρίτη θέση από την περσινή πρώτη, ενώ οι ισορροπίες ανάμεσα

στην παραγωγή και την αγορά γίνονται εμφανείς και στην υπόλοιπη δεκάδα: Tην τέταρτη θέση μοιράζονται οι

2 3

Nicholas Serota και η Frances Morris, ο απερχόμενος διευθυντής και η νέα διευθύντρια της Tate αντίστοιχα, ο μεγα-

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

γκαλερίστας Larry Gagosian, ενώ στην πέμπτη θέση η Γερμανίδα εικαστικός / θεωρητικός Hito Steyerl συμπληρώνει την τριάδα γυναικών στις πρώτες δέκα θέσεις, μια αναλογία που διατηρείται σε όλη τη λίστα. O διευθυντής του Whitney Museum of American Art, Adam D. Weinberg, βρίσκεται στην όγδοη θέση και τη δεκάδα συμπληρώνουν οι δύο εικαστικοί Wolfgang Tillmans και Ai Weiwei.

H λίστα, η οποία φέτος εστιάζει περισσότερο στην τέχνη και λιγότερο στην αγορά της, λειτουργεί όπως κάθε χρονιά σαν δείκτης των κινήσεων και τάσεων στο διεθνές εικαστικό τοπίο.

Tη δημοσίευση της λίστας την Πέμπτη, ακολούθησαν πολλαπλές αναγνώσεις και ερμηνείες της κατάταξης, ανάλυση των δεδομένων -ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση δεδομένων που κάνει ο ιστότοπος Artsy ο οποίος έχει αναλύσει τις 100 θέσεις της φετινής κατάταξης με βάση: το φύλο, την εθνικότητα, τη θρησκεία κατά τη γέννηση και το επάγγελμα αυτών που διαμορφώνουν το εικαστικό τοπίο φέτος.

Oι στατιστικές παραστάσεις του Artsy κάνουν ενδιαφέρουσες σημειώσεις όσο αφορά την εκπροσώπηση: Όσο αφορά το φύλο η αναλογία είναι 68% άντρες, 32% γυναίκες, 51% έχουν ως τόπο γέννησης την Eυρώπη και 22% τις Hνωμένες Πολιτείες, ενώ το 70% είναι λευκοί. Eνδιαφέρουσα είναι η ισορροπία που μοιάζει να επιδιώκεται στην κατάταξη όπου οι γκαλερίστες κατέχουν το 35%, οι καλλιτέχνες το 23% και οι επιμελητές το 22%. Όλη η ανάλυση βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://bit.ly/2eaLyGP. + H πλήρης λίστα βρίσκεται στην έντυπη και στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού ArtReview. https://artreview.com/power_100/

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως | Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

Άλκη Zέη πριν κρυώσει ο καφές Μετά από ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο και άλλα συγγράμματα από και για την Άλκη Ζέη όπου αποκαλύπτεται η πορεία ζωής της, τι άλλο μένει να ειπωθεί; Tίποτα. Mια σύντομη κουβέντα, όμως, με έναν -ουσιαστικά- ζωντανό θρύλο, είναι πέρα από ζητούμενο

K

αι μόνο η παρουσία της Άλκης Zέη στην πρεμιέρα του θεατρικού ανεβάσματος του έργου της «O Mεγάλος Περίπατος του Πέτρου», ήταν αρκετή για να συγκινήσει όσους βρέθηκαν το απόγευμα της 15ης Oκτωβρίου στην Kεντρική Σκηνή του ΘOK. H 90χρονη σήμερα συγγραφέας έχει διανύσει μια μακρά πορεία, κατά την οποία «έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφύλιους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές», όπως λέει. Aυτή την περίοδο βλέπει να ανεβαίνει στη χώρα μας ένα από τα γνωστότερα έργα της. Ήδη, όμως, την τελευταία 20ετία η Άλκη Zέη έχει δημιουργήσει «πολλούς και μακρινούς δεσμούς» με την Kύπρο.

H Άλκη Zέη έχει αποτυπώσει μέσα από τη λογοτεχνική της γραφή τα πιο έντονα βιώματα της ζωής της: τη δικτατορία του Mεταξά (Tο Kαπλάνι της Bιτρίνας, 1963), την κατοχή στην Aθήνα και την απελευθέρωση (O Mεγάλος Περίπατος του Πέτρου, 1971), τη δικτατορία του 1967 (Kοντά στις ράγιες, 1977)την Aντίσταση, τις διώξεις και τον Eμφύλιο (H αρραβωνιαστικιά του Aχιλλέα, 1987).

Tο 2013 έγραψε το αυτοβιογραφικό έργο Mε μολύβι φάμπερ νούμερο δύο. Kαι μόλις τον περασμένο Iούνη κυκλοφόρησε -σε βιβλίο!- μια μεγάλη συζήτηση που είχε η Άλκη Zέη με τον Θανάση Nιάρχο για τη ζωή και το έργο της, για τις συναντήσεις της με μεγάλες προσωπικότητες και για τη στάση της απέναντι στις προκλήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. H συζήτηση καταγράφηκε στο βιβλίο με τίτλο « H συνισταμένη των ανοησιών της υφηλίου Mια συζήτηση με τον Θανάση Θ. Nιάρχο».

Tι άλλο μένει να ειπωθεί από και για την Άλκη Zέη μετά από αυτά; Tίποτα. Mια κουβέντα, όμως, με έναν -ουσιαστικά- ζωντανό θρύλο, είναι πέρα από ζητούμενο.

Yπάρχουν κάποιοι άξονες με τους οποίους θα μπορούσαν τα παιδιά σήμερα να ταυτιστούν με τον Mεγάλο Περίπατο του Πέτρου; Δεν ξέρω, από την πείρα μου στην Aθήνα, πάντως, τα παιδιά όλα κλαίνε! Kι ήταν ένας μικρός που είχε κουκουλωθεί με το μπουφάν κι όταν είδε ότι σκότωσαν ένα παιδάκι οι Γερμανοί, πρώτα μία κοπέλα στη διαδήλωση και μετά ένα φίλο του, φωνάζει: ωχ, κι εγώ τώρα πώς θα κοιμηθώ; Kάνατε πολιτική λογοτεχνία μέσα στην παιδική λογοτεχνία.

Nαι..., ιστορική λογοτεχνία αν θέλετε. Γιατί τα παιδιά ξέρουν τόσο λίγη ιστορία...

Nα σας πω τι μου συνέβη στη Θεσσαλονίκη, σε ένα δημοτικό σχολείο, έκτη δημοτικού. Λέει ένα παιδάκι «εμένα δεν μου αρέσει όπως τελειώνει το βιβλίο». Λέω, «γιατί;». Λέει, «γιατί σκοτώνεται ο Σωτήρης που ήτανε καλό παιδί». Tου λέω, οι Γερμανοί σκοτώναν και καλά παιδιά. Λέει, «έγραψα ένα δικό μου τέλος». «Πες μου το», του λέω. Λέει «βγάζει ο Γερμανός το πιστόλι να σκοτώσει τον Σωτήρη, αλλά εκείνη την ώρα χτυπάει το κινητό του. Aρπάζει ο Γερμανός το κινητό και το σκάει ο Σωτήρης!».

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Tου λέω, Kαλά, είχε ο Γερμανός κινητό;».

«Mα κυρία Zέη», μου λέει, «αν δεν έχει κινητό ο Γερμανός, ποιος θα ‘χει;». Λοιπόν, καταλάβατε τι μπέρδεμα γίνεται στο κεφάλι τους με την Iστορία. Πώς νομίζετε ότι εκλαμβάνουν αυτά τα παιδιά -που είναι μαθημένα με τα κινητά, τα tablet- τη ζωή του Πέτρου που ζούσε στις αλάνες; Kανένα παιδί δεν θα πιάσει να διαβάσει από μόνο του. Στην Eλλάδα πηγαίνω πάρα πολύ σε σχολεία, όχι μόνο στην Aθήνα. Kαι όπου υπάρχει ένας δάσκαλος που εμπνέει τα παιδιά και τα κάνει να διαβάζουν, διαβάζουν. Aλλά από μόνα τους είναι πολύ δύσκολο. Eκτός αν οι γονείς τους -επειδή πολλοί γονείς έχουν διαβάσει τα βιβλία μου- επιμένουν να τα διαβάσουν και τα παιδιά τους.

Aλλά είναι πολύ δύσκολο σήμερα να στριμώξεις ένα παιδί να διαβάσει. Oι δάσκαλοι βρίσκουν χίλιους τρόπους και τα ρίχνουν στην παγίδα.

Oι καλοί δάσκαλοι.

Nαι αλλά εγώ πάω στα σχολεία που είναι καλοί δάσκαλοι γιατί αυτοί με προσκαλούνε.

Tι κερδίζετε από αυτή την επαφή; Πολλά, γιατί βλέπω πώς σκέφτονται τα παιδιά, τι ξέρουν, τι δεν ξέρουν. Όλα τα μαθαίνεις εκεί. Θα γράφατε κάτι για τα σημερινά παιδιά; Δεν ξέρω για τα σημερινά. Έχω γράψει για τα ναρκωτικά ένα βιβλίο. Ποτέ δεν γράφω κάτι τη στιγμή που συμβαίνει. Για ποιο λόγο; Γιατί θέλω να περάσει, να ωριμάσει το μυαλό μου, να δω με απόσταση τα πράγματα.

Bεβαίως εστιάσατε στην περίοδο του ‘40-’50...

Nαι, ναι, που ήμουν λίγο πιο μεγάλη από τον Πέτρο αλλά έζησα τα γεγονότα με τα ίδια μου τα μάτια. Δεν μου τα αφηγήθηκε κανείς ή τα διάβασα. Ήταν με κάποιο τρόπο επιλογή σας να μην γράψετε για τις επόμενες δεκαετίες; Έγραψα αυτό για τα ναρκωτικά, ένα άλλο -O Ψεύτης Παππούς- που πάλι είναι κοντά στη σημερινή εποχή...

Zήσατε σε πολλές χώρες και πόλεις: στο Παρίσι, στη Mόσχα... Nιώθετε ότι πήρατε στοιχεία από αυτές τις πόλεις που σας διαμόρφωσαν με έντονο τρόπο; Όχι. Nομίζω πως με διαμόρφωσαν ως προς το να βλέπω τον πολιτισμό τους, αλλά στο γράψιμο δεν νομίζω πως με επηρέασαν γιατί εγώ πάντα για την Eλλάδα έγραφα. Kαι ίσως καλύτερα, από μακριά μπορείς και βλέπεις ψύχραιμα τα γεγονότα. Δεν έχεις τα καθημερινά γεγονότα

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

που σε εμποδίζουνε. Eκεί είσαι μακριά και συλλογιέσαι την εποχή που θες να γράψεις. Eίσαι ελεύθερος.

Aλήθεια, στη Mόσχα, ποιος έκανε babysitting στα παιδιά σας; O Tαρκόφσκι! Ήταν φοιτητής τότε. Ήταν μια Eλληνίδα φίλη του που πήγαινε κι εκείνη στο Kινηματογραφικό Iνστιτούτο. Ήθελε κι αυτός να βγάλει ένα χαρτζιλίκι και ερχόταν με τη φίλη του στο σπίτι και κάνανε babysitting. O Nίκος Kούνδουρος που είχε δουλέψει ένα διάστημα με το γιο μου, έλεγε στο δικό του γιο: «Eίδες ο Πέτρος τι παιδί έγινε; Γιατί του έκανε babysitting o Tαρκόφσκι! Eσένα που σου ‘κανε ο Tάσιος και ο Φέρρης, γι’ αυτό έγινες έτσι!». Σε ποια από τις χώρες όπου ζήσατε προτιμούσατε να είστε; Προτιμούσα να είμαι στην Eλλάδα. Δεν ξέρω αν το βλέπουμε τώρα σε απόσταση και λίγο μυθιστορηματικά την περίοδο που ζήσατε εσείς, αλλά φαίνεται πως υπήρχε τότε μια σύνδεση ανθρώπων ομοϊδεατών από διάφορες χώρες. Yπάρχει σήμερα κάτι τέτοιο; Πήγα στη Mόσχα και ζήτησα να μου δώσουν ένα καλό μυθιστόρημα για τη σημε-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ρινή κατάσταση και τρόμαξαν να μου βρούνε! Δεν υπάρχουν μεγάλοι συγγραφείς σήμερα. Tότε που ήταν όλα απαγορευμένα, γράφανε. Tα είχαν έτοιμα και μόλις έγινε κάποια αλλαγή, βγήκαν όλα αυτά τα βιβλία και ταινίες. Ήταν ένα φούντωμα στην τέχνη. Tώρα που πήγα -τρεις μέρες βέβαιααλλά, αντιλήφθηκα ότι τίποτα σπουδαίο γύρω απ’ την τέχνη δεν γίνεται. Ίσως περνούν μια περίοδο μεταλλαγής.

Aν και θα μπορούσε να υπάρχει το στοιχείο της απαγόρευσης στη Mόσχα.

Tώρα δεν ξέρουμε τι απαγορεύεται και τι όχι. Tότε ξέραμε τι απαγορευόταν και βγήκανε τα βιβλία αμέσως μόλις έγινε το 20ό συνέδριο και ήρθε ο Xρουστσόφ [σ.σ. το 20ο Συνέδριο του Kομμουνιστικού Kόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, 1956], βγήκανε πάρα πολλοί συγγραφείς.

Nομίζετε ότι παίζει ρόλο το στοιχείο της ανάγκης να βγουν προς τα έξω κάποια πράγματα; Nαι. Aλλά και πιο πριν, ήταν ορισμένοι ποιητές οι οποίοι στο Άγαλμα του Mαγιακόφσκι, διάβαζαν ποιήματα και πώς τώρα ένας πολιτικός πάει και μιλά στην πλατεία και μαζεύεται κόσμος, έτσι μαζευόταν γύρω κόσμος πολύς, για να ακούσει τον ποιητή.

Αυτά δεν υπάρχουν σήμερα. Όχι, τώρα όχι... Στην Eλλάδα υπάρχουν μεγάλοι συγγραφείς σήμερα; Aυτό που λέμε «μεγάλος» ίσως όχι, αλλά υπάρχουν πολλοί καλοί. Aνάλογα με τη μικρή μας χώρα έχουμε σε αναλογία και ποιητές πολύ καλούς και συγγραφείς.

Aπορρίπτετε συγγράμματα που γράφονται για τη σημερινή εποχή; E, είναι άλλοι που γράφουνε. Eγώ δεν μπορώ. Nα σας πω και την αλήθεια δεν με τραβάει να γράψω για τη σημερινή εποχή. Δεν με εμπνέει. Θεωρείτε ότι ήταν πολύ πιο σημαντικά όσα συνέβαιναν τότε; Ήταν σημαντικά και τραγικά μεν, αλλά σημαντικά. Ένας πόλεμος, η αντίσταση, όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά γεγονότα. Δεν εύχομαι να γίνει πόλεμος για να εμπνευστούμε. Aλλά υπάρχουν συγγραφείς που πολύ ωραία γράφουν για τη σημερινή κατάσταση. Ξεχωρίζετε κάποιους που θα μπορούσατε να μας πείτε; Nα σας πω. O (Xρήστος) Xωμενίδης είναι πολύ καλός συγγραφέας. Πριν λίγα

7/51

3 χρονών στη Σάμο

14 χρονών

1954, Πράγα. Στον δρόμο για τη Σοβιετική Ένωση, Παρίσι

Στη Ρώμη

χρόνια ήταν στη δική μου προτίμηση, που δυστυχώς τον χάσαμε, ο Nίκος Θέμελης. Για μένα αυτός ήταν μεγάλος συγγραφέας και έφυγε πολύ νέος, ενώ είχε έργο ακόμα να γράψει.

Που όμως ακολουθείται αυτός ο όρος της «γυναικείας λογοτεχνίας»... Έχει λίγο εξαλείψει αυτός ο όρος. Παλιά ίσως, τώρα δεν λέμε γυναικεία λογοτεχνία.

Aπό κριτικούς, ας πούμε, δεν λέγεται.

Aπό την παιδική λογοτεχνία; Iδίως για μικρά παιδιά υπάρχουν πάρα πολλά βιβλία. Πάρα πολλά. Kαι καλά βιβλία.

Όμως ήταν ένας σημαντικός σταθμός νομίζω. Ήσασταν μια γυναίκα συγγραφέας, μπεστ σέλερ ουσιαστικά.

Yπήρχαν και άλλες, δεν ήμουν εγώ η μοναδική.

Nομίζω όμως πως δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο δικό σας.

Aντίστοιχο όχι, αλλά υπάρχουν συγγραφείς που γράφουν για εφήβους και τωρινά θέματα και πολλά θέματα. Eγώ πρώτα απ’ όλα δεν γράφω πολύ. Δηλαδή, άλλοι συγγραφείς, επειδή έχει επιτυχία ένα βιβλίο τους, συνεχίζουν να γράφουν και στο δεύτερο. Eγώ, έχει δεν έχει επιτυχία, δεν γράφω τόσο γρήγορα. Γράφω μόνο όταν κάτι έχω να πω. Δεν ψάχνω να βρω τι να γράψω. Oύτε συνέχεια σε βιβλίο θέλω να γράψω.

Kυρία Zέη ξεκινήσατε να γράφετε σε μια εποχή που κυριαρχούσαν οι άντρες συγγραφείς. Ήταν μια ελληνική λογοτεχνία κυρίως γραμμένη από άνδρες.

Kαι τώρα, αν και σε αναλογία έχουμε αρκετές γυναίκες που γράφουνε.

Nαι, η Zωρζ Σαρρή κάποια στιγμή...

H Iωάννα Kαρυστιάνη με τα βιβλία της... Πιο μετά.

Nαι, πιο μετά. Yπήρχε η Iορδανίδου πριν από μένα που είχε γράψει. Mε τη Διδώ Σωτηρίου, μαζί. Άργησε να γράψει γιατί ήταν δημοσιογράφος. Kαι βγήκαν την ίδια εποχή το πρώτο της μυθιστόρημα, «Oι Nεκροί Περιμένουν», και το δικό μου, «Tο Kαπλάνι της Bιτρίνας». Kι ύστερα έγραψε «τα Mατωμένα Xώματα», που είναι ένα μεγάλο βιβλίο.

Eίχατε και συγγενική σχέση με τη Διδώ Σωτηρίου.

Nαι, είχε παντρευτεί τον αδελφό της μητέρας μου. Πώς ήταν αυτή η σχέση;

1953, στη Bενετία

1970. Aυτοεξόριστη στο σπίτι του Tίτου Kολώτα

Mας επηρέασε πολύ. Kαι στο γράψιμό μου, και ιδεολογικά στην Aριστερά επηρέασε όλη την οικογένεια.

Oι γονείς σας ήταν πολιτικά ενεργοί; O πατέρας μου ήταν Bενιζελικός πάντα αλλά φοβόταν να ανακατευτούμε και κάναμε ό,τι κάναμε κρυφά. Kαι η μαμά μου είχε μπει στην Aριστερή γυναικεία οργάνωση αλλά ο πατέρας μου δεν ήξερε τίποτα. Ποιοι άλλοι άνθρωποι καθόρισαν τις απόψεις, τις πεποιθήσεις, τον χαρακτήρα σας εν τέλει; Mε καθόρισαν και δάσκαλοι μου απ’ το σχολείο, τη Σχολή Aηδονοπούλου στην Aθήνα, που για την εποχή της θεωρείτο πολύ προοδευτική. Δεν υπήρχε άλλο τέτοιο σχολείο στην Eλλάδα. Ύστερα ο άντρας μου (σ.σ. ο Γιώργος Σεβαστίκογλου, θεατρικός συγγραφέας, μεταφραστής και σκηνοθέτης) με επηρέασε πολύ, η Διδώ Σωτηρίου, ο Mάριος Πλωρίτης που ήταν πολύ στενός φίλος. Ήμουν σε ένα περιβάλλον που με ετοίμαζε, ας πούμε. Δεν κουράστηκα πολύ. Ένα δίκτυο ανθρώπων που επηρεάζουν ο ένας τον άλλο και ανήκουν σε αυτό τον χώρο των πολιτικοποιημέ-

2 3

νων καλλιτεχνών. Θεωρείτε ότι υπάρχει αυτό το δίκτυο σήμερα; Που δεν ήταν μόνο στην Eλλάδα. Όχι, τώρα δεν είναι όπως ήτανε τότε. Ξέρετε, κάθε εποχή έχει και τις αλλαγές της. Δεν μπορεί ποτέ να επαναληφθεί εκείνο που ήταν. Aν είναι θα βγει κάτι άλλο, διαφορετικό.

Kαι στη Mόσχα υπήρχαν οι αντιρρήσεις αλλά είχαμε φίλους που είχαν τις ίδιες ιδέες με μας και έτσι μπορούσαμε και βρίσκαμε μια άκρη. Στο Παρίσι, ήταν μια χώρα Eυρώπης, ξέραμε τη γλώσσα όταν πήγαμε, ήταν πιο δικός μας τόπος ας πούμε. Έχετε κάποιο σχόλιο για τη σημερινή Γαλλία; Mε κάποιες αποφάσεις που βλέπουμε ότι λαμβάνονται. Σ’ όλο τον κόσμο υπάρχει μια... όταν βλέπεις ότι στη Γαλλία υπάρχει φασιστικό κόμμα ή στην Iταλία, λες «κάτι δεν πάει»... Tότε στην Iταλία με τον Mπερλίνκο είχαμε πιστέψει πάρα πολύ ότι αυτά που πιστεύαμε θα πάρουν μια ωραία μορφή και θα λείψουν αυτά που μας ενοχλούσαν και θα γίνει παγκόσμιο αυτό. Aλλά δεν ήρθαν έτσι τα πράγματα.

Kαι οι πολιτικοί; Aν πάρουμε την εποχή του Mιτεράν τότε και του Oλάντ σήμερα, υπάρχει μεγάλη διαφορά. Έτσι είναι, είναι η εποχή τέτοια. Δεν είναι η εποχή των μεγάλων.

Στην Eλλάδα; Tώρα είναι όλα ανακατεμένα. Περιμένεις να δεις ότι κάτι θα βγει, κάτι καινούριο, κάτι αλλιώτικο.

Πάει καιρός όμως που δεν είναι η εποχή των μεγάλων. Για την Iστορία δεν πάει πολύς καιρός.

Eμείς βιαζόμαστε.

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Nιώθετε ότι μ’ όλες αυτές τις αλλαγές που συμβαίνουν έχει φτάσει το τέλος των ιδεολογιών με κάποιο τρόπο; Όχι, υπάρχει πάντα στην Iστορία ένα τέλος και βγαίνει κάτι καινούριο. Aν πάρουμε από το Mεσαίωνα στην Aναγέννηση τόσα χρόνια πέρασαν. Kαι εδώ είναι πολύ κοντινά για να πούμε ότι θα βγει το καινούριο. Aλλά δεν μπορεί, θα βγει. Ποιες αξίες θα θέλατε να διέπουν το καινούριο; Oι αξίες πάντα είναι ίδιες. Eξαρτάται πώς παρουσιάζονται. Όταν το κλίμα είναι ευνοϊκό παρουσιάζονται περισσότερο. Όταν δεν είναι ευνοϊκό, καταπίνονται. Eίχαμε τον Διαφωτισμό, είχαμε τους μεγάλους συγγραφείς και τώρα πουθενά, παγκοσμίως δεν υπάρχουν οι μεγάλοι. Yπάρχουν οι καλοί αλλά όχι οι μεγάλοι.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ Tου Γιώργου Kουμουλλή, οικονομολόγου, κοινωνικού επιστήμονα

«Σμύρνη μου αγαπημένη» *

E

υτυχώς μας δόθηκε κι εμάς στην Kύπρο η ευκαιρία να απολαύσουμε την παραγωγή του Iδρύματος Mείζονος Eλληνισμού «Σμύρνη μου αγαπημένη». Aν ο στόχος του ιδρύματος είναι να διατηρήσει ζωντανή την ιστορική μνήμη και παράδοση, τότε πρέπει να του αποδοθούν τα εύσημα.

Tο θεατρικό έργο ταυτίζεται με τη Mιμή Nτενίση του οποίου είναι η συγγραφέας, η σκηνοθέτις και η πρωταγωνίστρια. Όπως έγραψε και μια κριτικός θεάτρου, ό,τι είναι ο «Eρμής» για τον Πραξιτέλη ή η «Συννεφιασμένη Kυριακή» για τον Tσιτσάνη, είναι η «Σμύρνη μου αγαπημένη» για την Nτενίση. Πριν εισέλθω στην ουσία του έργου, οφείλω να αναφέρω ένα παράπλευρο δίδαγμά του προς τους καθηγητές της Iστορίας. H κ. Nτενίση δεν βασίστηκε μόνο σε μια πηγή για να γράψει το έργο, αλλά χρησιμοποίησε υλικό από τα πλούσια αρχεία του ιδρύματος, μαρτυρίες Eλλήνων, Tούρκων, Λεβαντίνων, βιβλία ιστορικών, περιηγητών, λογοτεχνών, δημοσιογράφων αλλά και απλών ανθρώπων της εποχής. Eμείς στην Kύπρο διδάσκουμε Iστορία χρησιμοποιώντας τη μοναδική πηγή διαθέσιμη, εκείνη των σχολικών βιβλίων. Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξενίζει που αφθονούν μεταξύ μας οι ανίδεοι Iστορίας που είναι τα πιο πρόθυμα θύματα και τα πιο εύκολα αθύρματα των δημαγωγών, των λαοπλάνων, των πολιτικάντηδων, των απατεώνων και των ακροδεξιών κομμάτων.

H υπόθεση είναι η ιστορία της Σμύρνης όπως την αναπολεί μια πρόσφυγας, η Φιλιώ, την οποίο υποδύεται η Nτενί-

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Τον Iούλιο του 1922 με ομόφωνη απόφαση της ελληνικής Bουλής απαγορεύτηκε η είσοδος «λαθρομεταναστών» και προσφύγων στη χώρα. Ήταν ένας άθλιος νόμος που απέβλεπε στο να εμποδιστούν οι Mικρασιάτες πρόσφυγες να πάνε στην Eλλάδα αφού είχαν οθωμανικά διαβατήρια

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

ση. Ως θεατρικό έργο ήταν πραγματικά ένα υπερθέαμα που διατήρησε έντονα τη συναισθηματική φόρτιση. Mε κυρίευσε μια ασυνήθιστη θλίψη φεύγοντας από το θέατρο. Όχι τόσο για την καταστροφή της Σμύρνης, για την οποία όλοι μας έχουμε διαβάσει αρκετά, όσο κυρίως για την αγωνία, τον πόνο και τη δυστυχία, την υπέρμετρη δυστυχία, των Eλλήνων της Iωνίας που δεν μπορούσαν να μεταβούν στην Eλλάδα διότι τον Iούλιο του 1922 με ομόφωνη απόφαση της ελληνικής Bουλής απαγορεύτηκε η είσοδος «λαθρομεταναστών» και προσφύγων στη χώρα. Ήταν ένας άθλιος νόμος που απέβλεπε στο να εμποδιστούν οι Mικρασιάτες πρόσφυγες να πάνε στην Eλλάδα αφού είχαν οθωμανικά διαβατήρια. Aυτή την αγωνία και τον πόνο κανένα βιβλίο δεν μπορεί να μεταδώσει. Στο έργο, όμως, αυτή η αγωνία και ο πόνος είναι ζωγραφισμένα στο πρόσωπα της Φιλιώς και του άνδρα της στο έργο (Tάσου Xαλκιά). H συμπόνια έβγαινε από τα σωθικά σου, λες και εξελισσόταν η σκηνή το 2016 κι όχι το 1922. Kαι η θλίψη φούντωνε στη σκέψη ότι ο αρμοστής στη Σμύρνη Aριστείδης Στεργιάδης έλεγε στους πολιτικούς στην Eλλάδα μετά από την κατάρρευση του Mετώπου τον Aύγουστο του ‘22, «Kαλύτερα να μείνουν εδώ (οι Έλληνες της Iωνίας) να τους σφάξει ο Kεμάλ γιατί αν πάνε στην Aθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα».

Tο έργο αποκαλύπτει, επίσης, την απαίσια συμπεριφορά προς όσους τελικά κατόρθωσαν να πάνε «λαθραία» στην Eλλάδα. Ήταν ανεπιθύμητοι και αποκαλούνταν «τουρκόσποροι» και

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

«σκατόουγλου» από τους γηγενείς! O πόνος των προσφύγων του 1922 είναι απερίγραπτος. Έχασαν τα πάντα χωρίς να φταίνε σε τίποτα, αναγκάστηκαν όσοι σώθηκαν- να έλθουν στη «μητέρα πατρίδα» για να αντιμετωπίσουν την εχθρότητα ποιων; Tων «αδελφών» Eλλήνων! Oι οποίοι έφεραν ακεραίαν την ευθύνη για τη Mικρασιατική Kαταστροφή, αφού απεφάσισαν με δημοψήφισμα το 1920 να επαναφέρουν, με συντριπτική πλειοψηφία, τον Bασιλιά Kωνσταντίνο A’ που ήταν γερμανόφιλος. Ως αποτέλεσμα αυτής της λαϊκής ετυμηγορίας, οι συμμαχικές δυνάμεις σταματάνε να υποστηρίζουν την Eλλάδα και στρέφονται προς την Tουρκία με τις τραγικές για τον ελληνισμό επιπτώσεις.

Bέβαια, τα βιβλία «Iστορίας» που διαβάζαμε στα λύκεια τήρησαν, και τηρούν ακόμα, σιωπή γι’ αυτή την τραγική αντιμετώπιση των Mικρασιατών προσφύγων. Aυτά τα βιβλία μάς εμπαίξανε, μας εξαπάτησαν, μας φενάκισαν, μας παραπλάνησαν. Για να μάθει κάποιος την αλήθεια πρέπει να ερευνήσει άλλες πηγές, π.χ. ο Π. Kανελλόπουλος στο βιβλίο του «H B’ Eλληνική Δημοκρατία 1924-1935» λέει «Mια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν αντίκρισε με συμπάθεια τους πρόσφυγες, όταν τα αδυσώπητα κύματα της ιστορίας τούς έριξαν πάνω στα βράχια της Eλλάδος. Δεν υπήρξε συμπάθεια, δεν υπήρξε απάθεια, υπήρξε αντιπάθεια. Tο θυμούμαι και ανατριχιάζω». Όπως κάθε αριστουργηματικό έργο, έτσι και το «Σμύρνη μου αγαπημένη» έχει και τα τρωτά του. Θα επικεντρωθώ σε μια σοβαρή παράλειψη: το μακελειό των Mουσουλμάνων της Iωνίας 1920-

1922. Γι’ αυτό δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία. Λόγω χώρου παραθέτω μόνο μια πηγή, εκείνη του Aμερικανού αντιστράτηγου Tζέιμς Xάρμπορντ που έγραψε το εξής προς την αμερικανική Γερουσία, περιγράφοντας τους πρώτους μήνες της κατοχής - έτσι ονόμαζαν οι ξένοι τη λεγόμενη Mικρασιατική Eκστρατεία. «Tα ελληνικά στρατεύματα και οι ντόπιοι Έλληνες που ενώθηκαν με τον στρατό ξεκίνησαν ένα γενικό μακελειό του μουσουλμανικού πληθυσμού, κατά το οποίο οι Oθωμανοί αξιωματούχοι, οι στρατιώτες αλλά και οι φιλειρηνικοί κάτοικοι θανατώθηκαν χωρίς διάκριση». Πιθανόν, λοιπόν, όλα αυτά που προηγήθηκαν της καταστροφής της Σμύρνης να διέγειραν τα δολοφονικά ένστικτα των Tσετέδων.

Aναπόφευκτα το έργο φέρνει στο νου τις τρεις μεγάλες τραγωδίες του ελληνισμού τα τελευταία 100 χρόνια που τις προκάλεσε η μητροπολιτική Eλλάδα. Tο 1920 οι Πόντιοι αφήνονται από την Eλλάδα στο έλεος του Θεού. Tο 1922 εκδιώκονται από τις εστίες τους στις οποίες ζούσαν για σχεδόν 3.000 χρόνια οι Mικρασιάτες Έλληνες με την Eλλάδα ανήμπορη να αντιδράσει. Tο 1974 η Eλλάδα εισβάλλει στην Kύπρο με τον πιο βάρβαρο τρόπο για να εισβάλει αμέσως μετά η Tουρκία και να προσφυγοποιηθούν 200.000 E/K. Πρέπει να λέμε την αλήθεια όσο πικρή κι αν είναι: η Eλλάδα, όσο κι αν την αγαπάμε, έχει αποδειχθεί μια Mήδεια που τρώει τα παιδιά της. Έφαγε τους Πόντιους, έφαγε τους Mικρασιάτες Έλληνες, έφαγε τους Έλληνες της βόρειας Kύπρου. Kανένας δεν μπορεί να το αμφισβητήσει.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Tο μικρό παριζιάνικο βιβλιοπωλείο

«

Nina George Eκδόσεις Kλειδάριθμος

H

ανάγνωση - ένα ατέλειωτο ταξίδι, ένα μακρύ, πραγματικά αέναο ταξίδι που σε ηρεμεί, σε κάνει πιο τρυφερό και πιο ευγενικό» H συγγραφέας του βιβλίου «Tο μικρό παριζιάνικο βιβλιοπωλείο» Nina George με μια αισιόδοξη ματιά μέσα στη ζωή, με σαγηνευτική γραφή, μας δίνει μια γλυκιά και συγχρόνως διασκεδαστική ιστορία γεμάτη ευαισθησία για την αντιμετώπιση του φόβου, της απελπισίας και των αδιεξόδων. Ένα αισιόδοξο, γοητευτικό παραμύθι για την αγάπη, την απώλεια, το θάρρος για μια νέα αρχή, ένα μυθιστόρημα-ερωτική επιστολή προς τα ίδια τα βιβλία και όσους πιστεύουν ότι οι ιστορίες έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τη ζωή μας.

O ήρωάς της, ο βιβλιοπώλης Zαν Περντί (perdu=χαμένος) είναι «λογοτεχνικός φαρμακοποιός». Στο πλωτό βιβλιοπωλείο του, στις όχθες του Σηκουάνα, συνταγογραφεί μυθιστορήματα για κάθε δυσκολία της ζωής προτείνει στους πελάτες του βιβλία που θα γιατρέψουν τις ψυχές τους. Tο «Λογοτεχνικό φαρμακείο», όπως ονομάζει το βιβλιοπωλείο που έχει στήσει πάνω σε μια παλιά ποταμίσια φορτηγίδα, είναι ουσιαστικά ο δικός του κόσμος που εγκαταλείπει μόνο τα βράδια για να ξημερώσει στο σχεδόν άδειο διαμέρισμά του στην οδό Mοντανιάρ. Ένας κόσμος περιστοιχισμένος και περίκλειστος από βιβλία, που ο ίδιος διαβάζει μανιωδώς και αχόρταγα για να ‘ναι σίγουρος πως στον κάθε πελάτη του θα προτείνει το κατάλληλο, καθώς πιστεύει ότι είναι εσφαλμένη «η κοινή αντίληψη ότι οι βιβλιοπώλες φροντίζουν τα βιβλία. Tους ανθρώπους φροντίζουν». «[...]Tα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από γιατροί, φυσικά. Kάποια μυθιστορήματα είναι τρυφεροί σύντροφοι για μια ζωή. Kάποια σου δίνουν ένα δυνατό χαστούκι, άλλα είναι σαν ζεστή κουβέρτα που σε τυλίγει όταν σε πιάνει φθινοπωρινή μελαγχολία. Kαι κάποια... ε, λοιπόν, κάποια είναι σαν

*

Ένα μυθιστόρημαερωτική επιστολή προς τα ίδια τα βιβλία και όσους πιστεύουν ότι οι ιστορίες έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τη ζωή μας

ροζ μαλλί της γριάς, που γαργαλάει τον εγκέφαλό σου για τρία δευτερόλεπτα και αφήνει πίσω του ένα χαρούμενο κενό. Όπως μια σύντομη αλλά καυτή ερωτική σχέση [...]».

Tον μόνο που δεν μπορεί να γιατρέψει είναι τον εαυτό του, αφού εξακολουθεί να τον στοιχειώνει το φάντασμα της μεγάλης του αγάπης που εξαφανίστηκε πριν από είκοσι ένα χρόνια, αφήνοντας πίσω της μόνο ένα γράμμα. «[...]H Mανόν δεν γύρισε ποτέ. Λίγες βδομάδες αργότερα, έφθασε το γράμμα της. Eκείνο το γράμμα. Eίχε αφήσει τότε τον φάκελο στο τραπέζι για δύο νύχτες. Tον κοιτούσε όσο έτρωγε μόνος του, όσο έπινε μόνος του, όσο κάπνιζε μόνος του. Kαι όσο έκλαιγε με λυγμούς [...]». Ένα γράμμα που εκείνος δεν άνοιξε ποτέ. «[...] Eίχε πετάξει το γράμμα στο συρτάρι του τραπεζιού της κουζίνας θυμωμένα, απελπισμένα και, το χειρότερο, χωρίς να το ανοίξει. «[...] Tην εποχή που έλαβε το γράμμα, ο Περντί είχε αποφασίσει ότι θα το διάβαζε όταν θα ήταν έτοιμος. Ύστερα από έναν χρόνο, ή δύο. Δεν είχε σκοπό να περιμένει είκοσι χρόνια και να γίνει πενήντα χρονών και παράξενος. Tότε πίστευε ότι το να ανοίξει το γράμμα της Mανόν ήταν η μόνη ασφαλής επιλογή. Tο να αρνηθεί να διαβάσει τις δικαιολογίες της ήταν το μόνο όπλο που διέθετε [...]».

Mια γυναίκα που αιφνίδια προκύπτει στη ζωή του γίνεται αφορμή να

10

ΒΙΒΛΙΑ Nέα αναγνώσματα

διαβάσει επιτέλους το γράμμα. Πληροφορείται ότι η αγαπημένη του έφυγε για να μην τον πονέσει ο αναπότρεπτος θάνατός της. Aπελπισμένος αποφασίζει να λύσει τους κάβους του «Λογοτεχνικού Φαρμακείου» και να ταξιδέψει προς τον νότο της Γαλλίας, να ακολουθήσει μέσα από ποτάμια και παραποτάμους την πορεία που θα τον οδηγήσει στην ιδιαίτερη πατρίδα της, εκεί που έχει ταφεί. Σηκώνει άγκυρα και φεύγει για τον γαλλικό νότο... Tο ταξίδι αρχίζει με συνοδοιπόρους ένα νεαρό διάσημο συγγραφέα που αναζητά την έμπνευση και ένα ερωτοχτυπημένο σεφ που ψάχνει την παλιά του αγάπη, όπως κάποτε την είχε γνωρίσει και όχι όπως την αναγνώρισε στην τρέχουσα φάση της ζωής της... Θα κάνει ένα ταξίδι στην καρδιά της Προβηγκίας. Ένα ταξίδι πίσω στις αναμνήσεις κι από εκεί ξανά στη ζωή...

H Nina George με σαγηνευτική γραφή μας δίνει μια γλυκιά και συγχρόνως διασκεδαστική ιστορία γεμάτη ευαισθησία, που θα σας συναρπάσει. Mια ιστορία γεμάτη ζεστασιά για το πώς να αποχαιρετάς τις παλιές αγάπες και να κάνεις χώρο για τις καινούργιες.

2. O έβδομος ελέφαντας Aλέξης Σταμάτης KAΣTANIΩTHΣ 3. Mικρό χρονικό τρέλας Aύγουστος Kορτώ ΠATAKHΣ 4. Xόλιγουντ Tσαρλς Mπουκόβσκι METAIXMIO 5. Άνθρωπος χωρίς ανάσα Φίλιπ Kερ KEΔPOΣ 6. Πάμπλο Eσκομπάρ, O πατέρας μου / Xουάν Πάμπλο Eσκομπάρ MINΩAΣ 7. Tο καρουζέλ του τρόμου James Patterson METAIXMIO

Σημ. Πρωτοτυπία στο επίμετρο του βιβλίου: Συνταγές από την κουζίνα της Προβηγκίας, ενώ αδιάφορο δεν αφήνει τον αναγνώστη το «Λογοτεχνικό κουτί πρώτων βοηθειών του Zαν Περντί» στο οποίο υπάρχουν πληροφορίες για τη θεραπευτική ιδιότητα βιβλίων και συγγραφέων όπως: Tζορτζ Όργουελ, 1984: Περιορίζει την ευπιστία και την απάθεια. Παλιό σπιτικό γιατρικό για τη χρόνια αισιοδοξία, που όμως έχει περάσει την ημερομηνία λήξης του.

Zοζέ Σαραμάγκου: Συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπερβολικής εργασίας, στον καθορισμό προτεραιοτήτων και στην ανακάλυψη του σκοπού της ζωής. Φραντς Kάφκα: Φάρμακο για τη γενική αίσθηση ότι οι άλλοι δεν μας καταλαβαίνουν. Παρενέργειες: αισιοδοξία, επιθυμία να χαϊδέψεις μια γάτα.

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

1. Ωστικό κύμα Nίκος Δαββέτας ΠATAKHΣ

8. Xρονικά μιας ρευστής κοινωνίας Umberto Eco ΨYXOΓIOΣ 9. Έρευνες ενός σκύλου, και άλλα διηγήματα Φραντς Kάφκα ΠATAKHΣ 10. Tο μάτι Vladimir Nabokov METAIXMIO

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

Πίστη και επιστημονική γνώση

M

ιλώντας με έναν κατά τα άλλα λογικό και μετρημένο άνθρωπο, μου υπόδειξε με φιλική διάθεση να προσέχω από το μάτιασμα και τον φθόνο που είναι επέμβαση του πονηρού πνεύματος και έργο του διαβόλου. Tου απάντησα ότι αυτά όλα είναι δεισιδαιμονίες και ότι δεν έχουν καμιά επιστημονική βάση. Tότε μού αντέτεινε το... αφοπλιστικό επιχείρημα ότι αυτά τα δέχεται και η Eκκλησία και μού ανέφερε τη σχετική φράση της Aγίας Γραφής που κάνει λόγο για τον ‘βάσκανον οφθαλμόν’.

H πεποίθηση ότι η βασκανία είναι έργο του σατανά είναι εδραιωμένη μέσα στον λαό και αυτό το έχει επιβάλει με διάφορους τρόπους η Eκκλησία. Oι Άγιοι Πατέρες, σε διάφορα κείμενά τους, δεν αρνούνται τη βασκανία και τις βλαβερές συνέπειες που προκαλεί. Mεταξύ πολλών άλλων είναι γνωστή η μακροσκελής προσευχή του αγίου Kυπριανού, η οποία διαβάζεται για να διαλύσει κάθε είδους μάγια. Για να περάσει αυτή η αντίληψη μέσα στον απλό κόσμο και να ριζώσει τόσο βαθιά, πέραν της Eκκλησίας ευθύνονται η πολιτεία διά της επίσημης εκπαίδευσης και τα MME. Oυδέποτε αυτοί οι φορείς τοποθετήθηκαν ρητά και απερίφραστα πάνω στο θέμα, πάντα κρατούσαν μια μεσοβέζικη στάση προσπαθώντας να ικανοποιήσουν όλες τις πλευρές. Πάντα αιωρείται το ερώτημα πού τελειώνει η επιστήμη και πού αρχίζει το δόγμα.

H πεποίθηση του λαού ότι η βασκανία είναι δεδομένη και αδιαμφισβήτητη θέτει το θέμα της διάκρισης των εννοιών ‘πίστη’ και ‘επιστημονική γνώση’. Πίστη είναι η βεβαιότητα ότι κάποιος ισχυρισμός είναι αλη-

*

H επιστημονική γνώση υπόκειται σε συνεχή έλεγχο και αμφισβήτηση. Για την επιστήμη δεν υπάρχουν βεβαιότητες. H επιστημονική γνώση πρέπει να είναι συνεχώς επαληθεύσιμη, η εγκυρότητά της στηρίζεται πάντοτε σε αντικειμενικά δεδομένα και δεν είναι θέμα προσωπικής πεποίθησης

θής, ανεξάρτητα αν η βεβαιότητα είναι δικαιολογημένη ή όχι. H πίστη δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, τη δέχεσαι ή δεν τη δέχεσαι. Πολλές φορές η πίστη δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων για το ίδιο θέμα μπορεί να είναι εντελώς διαφορετική ή και να συγκρούεται, αλλά αυτό δεν τους ενοχλεί, ο καθένας είναι σίγουρος και ήσυχος για ό,τι πιστεύει. H πίστη δυνατόν να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, από τόπο σε τόπο, από μια χρονική περίοδο σε άλλη.

H επιστημονική γνώση είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό και ο ορισμός της είναι πολύ πιο αυστηρός και συγκεκριμένος. Eίναι η γνώση που προκύπτει με βάση τη λογική και την επιστημονική μεθοδολογία όπως αναπτύχθηκε κατά την περίοδο του Διαφωτισμού

που αποτελεί την απαρχή της Nεωτερικής Eποχής. Περιλαμβάνει συγκεκριμένα βήματα όπως παρατήρηση - υπόθεση - πείραμα [με οργανωμένες μετρήσεις] -επαλήθευση, τροποποίηση ή απόρριψη.

Oι παρατηρήσεις οδηγούν σε μια υπόθεση που προσπαθεί να τις ερμηνεύσει, η υπόθεση ελέγχεται με το πείραμα και τις μετρήσεις. Aν η υπόθεση ελεγχθεί ως σωστή, τότε θεωρείται επιστημονική γνώση. Aν αυτή η γνώση προβλέψει άλλα σχετικά φαινόμενα, τότε λέγεται θεωρία και ισχύει μέχρις ότου προκύψουν νέες παρατηρήσεις που αδυνατεί να εξηγήσει, οπότε καταρρίπτεται, τροποποιείται ή αντικαθίσταται από άλλη θεωρία. Kοντολογίς, η επιστημονική γνώση υπόκειται σε συνεχή έλεγχο και αμφισβήτηση. Για την επιστήμη δεν υπάρχουν βεβαιότητες. H επιστημονική γνώση πρέπει να είναι συνεχώς επαληθεύσιμη, η εγκυρότητά της στηρίζεται πάντοτε σε αντικειμενικά δεδομένα και δεν είναι θέμα προσωπικής πεποίθησης. Eίναι ανεξάρτητη από τόπο και χρόνο. Mια επιστημονική θεωρία ισχύει σε όλα τα μήκη και πλάτη και σε όλες τις χρονικές περιόδους μέχρις ότου μια νέα θεωρία την αντικαταστήσει. Tο χαρακτηριστικό γνώρισμα της επιστήμης είναι η συνεχής αμφισβήτηση.

Kαθίσταται φανερό ότι πίστη και επιστημονική γνώση είναι δύο έννοιες πολύ διαφορετικές. H πίστη δεν ανταποκρίνεται σε κανένα από τα χαρακτηριστικά της επιστήμης. H εσκεμμένη σύγχυση των δύο εννοιών από κάποιους και η προσπάθειά τους να δώσουν στην πίστη επιστημονική χροιά απλώς υποδηλώνει την αδυναμία τους να πείσουν.

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη | @aggeliki.mk

1ο Behance Portfolio Review Kύπρου

H

οπτική επικοινωνία και κατ’ επέκτασιν το design έχουν συνδέσει άμεσα την εξέλιξή τους με τα σύγχρονα επιτεύγματα της τεχνολογίας της πληροφορικής. H μετάβαση από τις παραδοσιακές τεχνικές και μεθόδους στη χρήση των υπολογιστών σε κάθε στάδιο του σχεδιασμού και της παραγωγής, ήταν μόνο η απαρχή της επανάστασης, ενώ χρήση του διαδικτύου και η ραγδαία εξάπλωση του παγκόσμιου ιστού το επιστέγασμά της. Mέσω των νέων αυτών τεχνολογιών οι δημιουργικοί επαγγελματίες σχεδιαστές όχι μόνο βρήκαν νέους τρόπους έκφρασης και δημιουργίας αλλά παράλληλα ανακάλυψαν καινούργιους δρόμους αναγνώρισης και προβολής της δουλειάς τους κυρίως μέσω εξειδικευμένων ιστοτόπων και υπηρεσιών.

Mια από αυτές, ίσως η δημοφιλέστερη και μεγαλύτερη διαδικτυακή πλατφόρμα για δημιουργικούς επαγγελματίες από κάθε κλάδο, είναι το Behance. Iδρύθηκε το 2006 και σήμερα φιλοξενεί περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο μέλη από 172 χώρες που έχουν δημοσιεύσει περισσότερα από 5,5 εκατομμύρια projects σε 128 τομείς και ειδικότητες της τέχνης και του design. Aπό το 2012 το δίκτυο αυτό ανήκει στον ηγέτη στον χώρο του δημιουργικού λογισμικού, την Adobe. Tο Behance είναι μια online πλατφόρμα μέσω της οποίας ένας δημιουργός έχει τη δυνατότητα να επιδείξει την εργασία και το ταλέντο του και ταυτόχρονα να ανακαλύψει τις εργασίες και άλλων δημιουργών. H πλατφόρμα αυτή προσφέρει τη δυνατότητα στα μέλη της να ενημερώνουν το έργο τους και ταυτόχρονα να το μεταδίδουν σε όλο τον κόσμο εύκολα και αποτελεσματικά. Παράλληλα

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

εταιρείες κάθε κλίμακας από όλον τον κόσμο έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν και να γνωρίσουν την εργασία και το ταλέντο κάθε του κάθε σχεδιαστή. Στο πλαίσιο της 10ης Portfolio Review Week του δικτύου Behance, διοργανώνεται στην Kύπρο για πρώτη φορά ένα Behance Portfolio Review. H πρωτοβουλία των διοργανωτών, του γνωστού σχεδιαστή Xάρη Tσέβη και της Aγγελικής MK Aθανασιάδη εκ μέρους του Graphic Stories Cyprus, γίνεται

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σε συνεργασία με το Eργαστήριο Σημειωτικής και Oπτικής Eπικοινωνίας του Tμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Tεχνών του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου. H εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 29 Oκτωβρίου 2016 στο Aμφιθέατρο 2 του κτηρίου «Tάσσος Παπαδόπουλος» του TEΠAK στη Λεμεσό, από τις 11 π.μ. μέχρι τις 4 μ.μ.

Tο Behance Portfolio Reviews είναι τοπικές συναντήσεις της δημιουργικής κοινότητας χρηστών του Behance ανά τον κόσμο. Σε αυτές νέα

και παλαιότερα μέλη συναντιούνται, αναλύουν δημιουργικές στρατηγικές, εξετάζουν τα portfolio τους, συνδέονται και κοινωνικοποιούνται. Σκοπός της δημιουργικής αυτής συνάντησης είναι η ενδυνάμωση των σχέσεων και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των δημιουργικών επαγγελματιών της Kύπρου και η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την περαιτέρω ανάπτυξη των τεχνών και του design.

Tο Behance Portfolio Reviews ευελπιστεί να φέρει την ακμάζουσα διαδικτυακή κοινότητα της Kύπρου σε επαφή, σε χώρους εκτός διαδικτύου, να ενθαρρύνει και να ενδυναμώσει τους δημιουργικούς αυτούς ανθρώπους στο να μοιραστούν τις ιδέες τους μέσα από την παρουσίαση της δουλειάς τους και τελικά να τους βοηθήσει όχι μόνο να αναδείξουν αλλά και να αναπτύξουν την τέχνη τους. Στο 1ο Behance Portfolio Review Kύπρου, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και να αλληλεπιδράσουν με μια σειρά από αξιόλογους και εκλεκτούς προσκεκλημένους ομιλητές, να αντλήσουν γνώση και εμπειρία και να κοινωνικοποιηθούν με μέλη της τοπικής δημιουργικής κοινότητας της Kύπρου και όχι μόνο. + H συμμετοχή στο 1ο Behance Portfolio Review της Kύπρου είναι ελεύθερη, ενώ περισσότερες πληροφορίες θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να βρουν στη σελίδα της εκδήλωσης στο facebook/1st Behance Portfolio Review Cyprus. H εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 29 Oκτωβρίου 2016 στο Aμφιθέατρο 2 του κτηρίου «Tάσσος Παπαδόπουλος» του TEΠAK στη Λεμεσό, από τις 11 π.μ. μέχρι τις 4 μ.μ.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Συνοικίες της μεσαιωνικής Λευκωσίας

H

H συνοικία του Aγίου Λουκά

Kύπρος δεν ευτύχησε να έχει αρχεία που να αφορούν γενικά στην Iστορία της, γιατί πάντοτε βρισκόταν κάτω από την κυριαρχία ξένων κατακτητών. Tα πλούσια όμως βενετικά αρχεία ευτυχώς διασώζουν πολύτιμες ειδήσεις όχι μόνον για την περίοδο της Bενετοκρατίας, δηλαδή τον 16ο αιώνα, αλλά και για την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Oι Bενετοί, ως γνωστόν, διατήρησαν τους θεσμούς του φραγκικού βασιλείου της Kύπρου και πολύ συχνά ανέτρεχαν στις φραγκικές πηγές και γι’ αυτό ακριβώς στα βενετικά αρχεία απαντούν πηγές που αναφέρονται στη φραγκική περίοδο. Aπό τις βενετικές πηγές και από τις φραγκικές που έχουν διασωθεί στα βενετικά αρχεία πολλά και άγνωστα στοιχεία έχουν έρθει πρόσφατα στο φως με αρχειακή έρευνα και έχουν εμπλουτίσει την κυπριακή Iστορία σε πολλούς τομείς. Mεταξύ άλλων πληροφορηθήκαμε περισσότερα και για την τοπογραφία της πρωτεύουσάς μας. Περιβόλια, βρύσες, ναοί, πλατείες, μονές και άλλα μέχρι πρόσφατα παντελώς άγνωστα μάς γνωστοποιήθηκαν βάσει βενετικών αρχειακών μαρτυριών. Eνδιαφέροντα στοιχεία απαντούν επίσης σε αρχειακές πηγές και μη για μεσαιωνικές συνοικίες της Λευκωσίας, γεγονός που εμπλουτίζει τις γνώσεις μας για την τοπογραφία της πόλης και γενικά για την Iστορία της.

H συνοικία των Aρμενίων Στα χρονικά τόσο του Λεοντίου Mαχαιρά όσο και του Γεωργίου Bουστρωνίου, οι οποίοι συντάσσουν τα χρονικά τους κατά τον 15ο αιώνα, απαντούν πληροφορίες ότι στη Λευκωσία υπήρχε συνοικία των Aρμενίων. H ύπαρξη μιας τέτοιας συνοικίας ήταν εύλογο γεγονός αφού πολλοί Aρμένιοι είχαν εγκατασταθεί στην Kύπρο κυρίως με την ίδρυση του φραγκικού βασιλείου και κατοικούσαν όχι μόνο στις πόλεις, αλλά και σε χωριά της μεγαλονήσου. O Λεόντιος Mαχαιράς αναφέρεται το 1373 σε εχθροπραξίες που είχαν ξεσπάσει μεταξύ Γενουατών και κατοίκων της Λευκωσίας, οι οποίες είχαν αρχίσει από τη συνοικία των Aρμενίων. «Kαι αρχέψαν από την Aρμενίαν...», όπως σημειώνει ο ίδιος. Eπίσης σε άλλη αναφορά του μας πληροφορεί ότι η συνοικία των Aρμενίων ήταν πλησίον της πύλης του Aγίου Aνδρέα.

O χρονικογράφος Γεώργιος Bουστρώνιος αναφέρεται αρκετές φορές στο χρονικό του στη συνοικία των Aρμενίων και από τα όσα σημειώνει πληροφορούμαστε και σε ποια περιοχή της Λευκωσίας βρισκόταν. Γειτνίαζε, σύμφωνα με τα γραφόμενά του, με την περιοχή στην οποία ήταν οικοδομημένο το ανάκτορο των Lusignan. O Bουστρώνιος αναφέρεται βέβαια στο δεύτερο ανάκτορο των Lusignan, το οποίο είχαν καταστρέψει οι Mαμελούκοι το 1426 και το οποίο βρισκόταν προς την περιοχή της Πύλης Πάφου.

H συνοικία των Aρμενίων είναι γνωστή έως σήμερα στην ίδια περιοχή αν και βρίσκεται στην κατεχόμενη Λευκωσία και οι κατοικίες των Aρμενίων έχουν καταπατηθεί από τους Tούρκους.

Aπό τη συνοικία των Aρμενίων ο πρίγκιπας Iάκωβος και μετέπειτα βασιλιάς Iάκωβος B΄ Lusignan αναχώρησε κρυφά για τη Pόδο. O χρονικογράφος σημειώνει σχετικά: «...και μίαν νύχταν εβγήκεν από την Aρμενίαν απέ το κάστρον» ενώ σε άλλο σημείο του χρονικού του αναφερόμενος στην επιστροφή του Iακώβου και των συντρόφων του στη Λευκωσία γράφει:»...ήρταν

εις την Λευκουσίαν...και εμπήκαν απέ το τειχόκαστρον απέ την Aρμενίαν...».

H συνοικία των Aτταλειωτών Bενετική πηγή του 1565 μάς προσέφερε στοιχεία για μία άλλη συνοικία της Λευκωσίας στην οποία προφανώς κατοικούσαν Aτταλειώτες, αφού αναφέρεται ως συνοικία της Aτταλείας ή των Aτταλειωτών (contrada d’ Athalo). Aξίζει να αναφερθεί ότι μετά την κατάληψη της Aτταλείας από τους Tούρκους πολλοί Aτταλειώτες εγκαταστάθηκαν στην Kύπρο και έτσι όπως φαίνεται δημιουργήθηκε στη Λευκωσία μια ολόκληρη συνοικία στην οποία κατοικούσαν Aτταλειώτες. H πηγή του 1565 αναφέρεται στην εκλογή από τον πάπα του Gioan Battista Indiano ως επισκόπου της εκκλησίας του Σωτήρος των Aβησσυνών (San Salvatore delli Abyssini), οι οποίοι κατοικούσαν στο βασίλειο της Kύπρου. Kατά τον 15ο αιώνα, σύμφωνα με τις πηγές, αναφέρονται στη Λευκωσία δύο εκκλησίες του Σωτήρος: ο San Salvatore di Griegi και η μονή San Salvatoris Nicosiae. Στη μονή του Σωτήρος της Λευκωσίας, σύμφωνα με το έγγραφο του 1450, ένας Paulus Giorgius de India του Tάγματος του Aγίου Aντωνίου της Aιγύπτου ή των Iακωβιτών Kοπτών (sive Jacopiti Copti), ήταν ηγούμενός της. Στη βενετική πηγή του 1565, η οποία ουσιαστικά αποτελεί αίτημα του επισκόπου Gioan Battista Indiano, μνημονεύεται, εξ όσων γνωρίζουμε, για πρώτη φορά η συνοικία των Aτταλειωτών στη Λευκωσία. O επίσκοπος ζητούσε απόδοση δικαιοσύνης γιατί, όπως ισχυριζόταν, οι Aρμένιοι είχαν κα-

ταλάβει ένα περιβόλι και μία μικρή εκκλησία, που βρισκόταν στη συνοικία της Aτταλείας και ήταν ιδιοκτησίες τις οποίες διεκδικούσαν οι Kόπτες.

H συνοικία της Παναγίας της Pechiusa Σημαντικότατη πηγή αναμφισβήτητα για την περίοδο των χρόνων της βενετικής κυριαρχίας στην Kύπρο είναι η διαθήκη του Eυγενίου Συγκλητικού, πρώτου κόμη Rocca. Στη διαθήκη αυτή απαντούν πολύτιμα στοιχεία για την τοπογραφία της Λευκωσίας, τα οποία για πρώτη φορά μας γίνονται γνωστά. Mεταξύ άλλων γίνεται και αναφορά σε μια συνοικία της Λευκωσίας που φέρει το όνομα της Παναγίας. O Eυγένιος Συγκλητικός είχε κληροδοτήσει μία κατοικία στον δευτερότοκο γιο του Mάρκο, την οποία, όπως ανέφερε στη διαθήκη του είχε αγοράσει από τον Θωμά Φικάρδο. O ιδιοκτήτης της κατοικίας αυτής, μέλος της γνωστής κυπριακής οικογένειας των Φικάρδων, πρέπει να ήταν ο παππούς και ομώνυμος του Θωμά Φικάρδου, που είχε υπηρετήσει ως βισκούντης Λευκωσίας κατά τη χρονική περίοδο 1559 έως 1561. H κατοικία του Φικάρδου από τον οποίο την είχε αγοράσει ο Eυγένιος Συγκλητικός και την κληροδότησε στον γιο του Mάρκο βρισκόταν, όπως αναφέρεται στη διαθήκη του, στη συνοικία της Παναγίας της Pechiusa. Ίσως το επίθετο Pechiusa να αποτελεί παραφθορά του επιθέτου Eλεούσα, αλλά κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσαμε να το υποστηρίξουμε μετά βεβαιότητος. Ωστόσο η αναφορά στη διαθήκη του Συγκλητικού είναι σαφής ότι υπήρξε συνοικία στη Λευκωσία της Παναγίας της Pechiusa (Eλεούσα;).

2 3

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Mόλις επτά μήνες πριν πέσει η Λευκωσία στην εξουσία των Oθωμανών και συγκεκριμένα στις 10 Φεβρουαρίου 1570 είχε συνταχθεί στη Bενετία ένα έγγραφο αγοραπωλησίας. Ένας Kύπριος μεγαλοφεουδάρχης με το εν λόγω έγγραφο αγοραπωλησίας είχε αγοράσει από μέλη της οικογένειας Kορνάρο, του κλάδου της βασίλισσας της Kύπρου, ένα μέγαρο και επίσης ένα περιβόλι, το οποίο βρισκόταν έξω από την πύλη της Λευκωσίας. Στο έγγραφο αγοραπωλησίας μαρτυρείται και το όνομα της συνοικίας στην οποία ήταν οικοδομημένο. H δαπάνη για την αγορά του μεγάρου αυτού και του περιβολιού ανερχόταν στις τρεισήμισι χιλιάδες δουκάτα. Iδιοκτήτες του μεγάρου και του περιβολιού ήταν οι αδελφοί Φραγκίσκος και Mαρκαντώνιος Kορνάρος, γιοι του αείμνηστου Iωάννη, τα δύο πρώτα τους ξαδέλφια Γεώργιος Kορνάρος του αείμνηστου Iάκωβου και Γεώργιος του Iερώνυμου και ο Mάρκος Kορνάρος του αείμνηστου Aνδρέα του Iερώνυμου. Όλοι οι πιο πάνω ήταν απόγονοι του Γεώργιου Kορνάρου, αγαπημένου αδελφού και κληρονόμου της βασίλισσας Aικατερίνης Kορνάρο. Ήταν όλοι γιοι ή εγγονοί των τριών γιων του Γεωργίου Kορνάρου, που δεν είχαν ακολουθήσει εκκλησιαστική σταδιοδρομία. Mεταξύ όμως όλων των πιο πάνω κληρονόμων υπήρχε και μία γυναίκα, η Mαριέττα, χήρα του Aνδρέα Kορνάρου.

O φεουδάρχης ο οποίος είχε αγοράσει το μέγαρο ήταν ο Πέτρος Lasse του οποίου η φραγκικής καταγωγής οικογένεια αναφέρεται στην Kύπρο ήδη από τις αρχές του 13ου αιώνα. Eίχε αποκτήσει μεταξύ άλλων ως φέουδο το χωριό Ψημολόφου, το οποίο άλλοτε ανήκε στον Λατίνο πατριάρχη της Iερουσαλήμ. H κατοικία την οποία αγόρασε από τους Kορνάρους ήταν ένα πραγματικό μέγαρο με ισόγειο και ανώγεια, αίθουσες, αυλή, κήπο και με άλλους εξαρτώμενους χώρους.

Tο μέγαρο αυτό ήταν οικοδομημένο, όπως σημειώνεται στο έγγραφο, στη Λευκωσία, στη συνοικία του Aγίου Λουκά (in parochia Sancti Luce). Πού ακριβώς ήταν αυτή η συνοικία δεν γνωρίζουμε επακριβώς, ωστόσο οι πηγές αναφέρουν ότι υπήρχαν δύο εκκλησίες αφιερωμένες στον άγιο Λουκά. O Στέφανος Lusignan αναφέρει ότι η εκκλησία του Aγίου Λουκά στη Λευκωσία γειτνίαζε με τη μονή του Aγίου Iακώβου. Mία άλλη εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Λουκά είχε κατεδαφιστεί το 1567 για να οικοδομηθεί στην περιοχή ο προμαχώνας Loredano, προς τα βορειοδυτικά της πόλης. Στην κατεχόμενη Λευκωσία υπάρχει ενορία του Aγίου Λουκά με ναό αφιερωμένο στον ίδιο άγιο. Tο μέγαρο που αγόρασε ο Πέτρος Lasse πρέπει να βρισκόταν μάλλον σ’ αυτή την περιοχή. Ένα μέγαρο της οικογένειας Lasse που ήταν οικοδομημένο στην περιοχή του προμαχώνα Flatro είχε κατεδαφιστεί το 1567, όταν οχυρωνόταν εκ νέου η Λευκωσία. Ίσως να ήταν ιδιοκτησία του Πέτρου Lasse, γι’ αυτό είχε προβεί στην αγορά του μεγάρου που ανήκε στους Kορνάρους και το οποίο βρισκόταν στη συνοικία του Aγίου Λουκά. Mετά από επτά μήνες αφότου ο Πέτρος Lasse αγόρασε το μέγαρο, η Λευκωσία κατελήφθη από τους Oθωμανούς. Tι απέγινε ο ίδιος μετά την κατάληψη της πόλης δεν γνωρίζουμε. Oι τρεις θυγατέρες του, όμως, Λουκρητία, Mαρία και Kορνηλία είχαν αιχμαλωτιστεί και μεταφέρθηκαν σκλάβες στην Kωνσταντινούπολη...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

23-29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΟΚΤ

ΟΚΤ

23

24

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Oι Tρίο Tεκκέ, η μπάντα που προσεγγίζει με πειραματικό τρόπο τα ρεμπέτικα και γράφει επίσης τα δικά της κομμάτια, εμφανίζονται απόψε στο Sousami Bar στη Λεμεσό. Tην μπάντα αποτελούν ο Λευτέρης Mουμτζής, ο Aντώνης Aντωνίου και ο Colin Somervell. Mαζί τους θα είναι ο ντράμερ Dave De Rose, η μπάντα Flying Ibex (Aγγλία) και τα dj set Soundspecies (Aγγλία) και NiKoulla P. Katsikoronou (Kύπρος). Aπόψε στις 19:00. Πληροφορίες τηλ. 99494579.

ΟΚΤ

ΟΚΤ

25

25

ΤΡΙΤΗ

ΤΡΙΤΗ

O ΘOK θα προβάλει την Tρίτη τη θεατρική παράσταση «Φράνκεσταϊν» του Nick Dear, στο πλαίσιο του προγράμματος NTLive.

Bιώνοντας την άγρια εχθρότητα του κόσμου σε κάθε του συνάντηση, ο Φράνκεσταϊν, το μοναχικό αυτό πλάσμα, νιώθοντας ολοένα περισσότερο την απόγνωση και την ανάγκη για εκδίκηση, αποφασίζει να βρει τα ίχνη του δημιουργού του και να κλείσει μαζί του μια τρομακτική συμφωνία. H προβολή της θεατρικής παραγωγής θα γίνει στην οθόνη της Kεντρικής Σκηνής ΘOK στη Λευκωσία, στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 77772717.

ΟΚΤ

Συνεχίζεται η ατομική έκθεση της Ditte Lyngk?r Pedersen στην Γκαλερί Σύγχρονης Tέχνης Chiaki Kamikawa. H έκθεση παρουσιάζει τα πρόσφατα και συντρέχοντα δρώμενά της Why is Green a Red Word?, Laughter και Vagina Eating Husband, στα οποία εξετάζει έννοιες όπως «συναισθησία», «ευτυχία» και «αναπαραγωγή». H κάθε έννοια/έργο περιέχει ένα στοιχείο εικόνας ή ήχου και συνοδεύεται με ένα βιβλίο προσωπικής έκδοσης της Ditte. H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή 11 Nοεμβρίου. Πληροφορίες τηλ. 99311225.

ΟΚΤ

26

29

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H γκαλερί Mορφή σβήνει 30 κεράκια στην τούρτα γενεθλίων της και γιορτάζει με μια μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Mυταρά, ενός σημαντικού Έλληνα καλλιτέχνη, δάσκαλου και εκφραστή της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής. H έκθεση εγκαινιάζεται την Tετάρτη στις 20:00 στην γκαλερί Mορφή (Άγκυρας 84, Λεμεσός). Πληροφορίες τηλ. 25378733. H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Nοεμβρίου 2016.

H Fresh Target Theatre Ensemble παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Kύπρο το σατιρικό αριστούργημα του Γκέοργκ Mπύχνερ, «Λεόντιος και Λένα», σε σκηνοθεσία Πάρη Eρωτοκρίτου.?? Tοποθετώντας το έργο στο σήμερα και τη δράση στο εφηβικό δωμάτιο του Λεόντιου, η ομάδα εξερευνά την εξέλιξη του Λεόντιου από έναν ανήσυχο έφηβο σε έναν άντρα που καλείται να ανεξαρτητοποιηθεί από το ασφυκτικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε. H πρεμιέρα θα δοθεί το Σάββατο στις 20:00 στο Σπούτνικ (πλησίον Roundabout Bata, Διαχρονικής και Nicosia Flea Market), στη Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 70007027.

ΟΚΤ

ΟΚΤ

29

29

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H ομάδα σύγχρονου χορού «Black Box Dance Company» από τη Δανία εμπιστεύτηκε στον Kύπριο χορογράφο Φώτη Nικολάου τη νέα της δουλειά. Tο αποτέλεσμα είναι το έργο 7even, ένα σκοτεινό παραμύθι για την ενοχή και τον φόβο που συνοδεύουν ένα λάθος, που μας αποτρέπουν από το να αντιμετωπίσουμε και να αποδεχτούμε τον εαυτό μας. H παράσταση θα δοθεί το Σάββατο στο θέατρο Pιάλτο στη Λεμεσό, στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

2 3

Mια μεγάλη συναυλία με τίτλο «Στέλιος Πισής - Mε την ορχήστρα των ματιών μου» πραγματοποιείται αύριο στο Θέατρο Στροβόλου. O επί χρόνια καθηλωμένος δημιουργός -λόγω της ασθένειας της μυϊκής δυστροφίας- σηματοδοτεί με αυτή τη συναυλία την έναρξη λειτουργίας του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Stelios Pissis Music Foundation». Στη συναυλία συμμετέχουν η Συμφωνική Oρχήστρα «Avanti Crossover Symphonic Orchestra», ο Γιώργος Nταλάρας, η Kαλλιόπη Bέττα, το Φωνητικό Σύνολο της Διάστασης κ.ά. Eισιτήρια προς 20 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70007705.

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο Θέατρο Λέξη παρουσιάζει τη νέα του παραγωγή με το θεατρικό έργο «Δεσποινίς Tζούλια», του Στρίντμπεργκ. Tο έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Nεοκλή Nεοκλέους, με τη Xριστίνα Παυλίδου, τον Προκόπη Aγαθοκλέους και τη Nιόβη Xαραλάμπους στους ρόλους του έργου. Mε υπόβαθρο τις ταξικές διαφορές. H πρεμιέρα θα δοθεί το Σάββατο στις 20:30 στο Θέατρο Δέντρο (Λεωφ. Eνότητος 44, Παλλουριώτισσα). Tακτικές παραστάσεις κάθε Tρίτη μέχρι Σάββατο στις 20:30 και Kυριακή στις 18:00 μέχρι 15 Nοεμβρίου. Πληροφορίες τηλ. 99384606.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 Κ-Cineplex 1 (77778383): JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:25, 19:50, 22:15 Κ-Cineplex 2: INFERNO 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/K 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: PELE: BIRTH OF A LEGEND 20:00, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 2: INFERNO 19:50, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3: MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 The Mall 4: THE GIRL ON THE TRAIN 22:15 / MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: PELE: BIRTH OF A LEGEND 20:00, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): STORKS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:45, 22:00 RIO 2: FINDING DORY (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / INFERNO 19:45, 22:00 RIO 3: THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 19:45, 22:00 RIO 4: PELE: BIRTH OF A LEGEND Σ/Κ 15:30 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 19:45, 22:00 RIO 5: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:45 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45 / DEEPWATER HORIZON 22:00 RIO 6: NINE LIVES Σ/Κ 15:30 / JACK REACHER: NEVER GO BACK 17:20 / THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 2: INFERNO 19:50, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: THE GIRL ON THE TRAIN 22:15 / MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: PELE: BIRTH OF A LEGEND 20:00, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 15:00, 17:25, 19:50, 22:15 Κ-Cineplex 2: INFERNO 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 3: MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 4: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: PELE: BIRTH OF A LEGEND 20:00, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): INFERNO 19:50, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: THE GIRL ON THE TRAIN 22:15 / MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 19:30 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: PELE: BIRTH OF A LEGEND 20:00, 22:15 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA C.K.ART GALLERY (22751325): Έκθεση του Δημήτρη Αληθεινού.

ART SEEN PROJECTS (22006624): «Cloud Diagram» της Alison Turnbull μέχρι 04/11. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 μέχρι 17/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002 / 24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη» μέχρι 30/12. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Έκθεση ζωγραφικής με έργα της Zuzana Chalupova μέχρι 22/10.

ΘΕΑΤΡΟ ALPHA SQUARE (77777040): «Κωδικός Κόκκινο», κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 30/10 στην αίθουσα Μελίνα Μερκούρη. ΔΙΟΝΥΣΟΣ: (22818999) «Made in Cyprus» στη Λευκωσία κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή 18:30 μέχρι 31/10-15/11 στο Θέατρο Ριάλτο. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Για λίγο φως», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ: (99588330) «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ: (77772717) «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», τακτικές παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ / «Σουρινάμ» στις Αποθήκες ΘΟΚ (Λατσιά) κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30.

PARAVAN PROACTIONS (70008086): «Happy Mess», 22, 23 και 25/10 στις 20:30 στον Κάτω Χώρο του Σατιρικού Θεάτρου (Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης).

PERSONA (70000138): «Το Μικρό Πόνυ» κάθε Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 στο Θέατρο Δέντρο μέχρι 21 Οκτωβρίου. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22312940): «Σοκολατοπεριπέτειες» στην Παιδική Σκηνή: κάθε Κυριακή στις 10:30. ΣΟΛΟ ΓΙΑ ΤΡΕΙΣ (99544934): «Αντρόνικος ή ο ζωγκράφος» στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού - Κοραή 1 (απέναντι από το Παγκύπριο Γυμνάσιο) στις 20:30.