ΠΑΡΑΘΥΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ

Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 23.04

Πολίτης της Κυριακής

06

08

Στο εγκαταλειμμένο χωριό Φοίνικας, ένα αμιγώς τ/κ χωριό στην επαρχία Πάφου, εστιάζει η εικαστικός Κυριακή Κώστα στο νέο της έργο

10 Οι Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος μιλούν 15 χρόνια σινεμά και προτείνουν 25 ταινίες σε σε ένα δεκαήμερο που προτάσσει τη λέξη Action!

16 Μια διαφορετική ανάγνωση του βιβλίου «Ένα αλπούμ ιστορίες» όπου η ιστορία του τόπου φιλτράρεται στην καθημερινότητα

Παιδεύεται ή βασανίζεται; Ο μέσος πολίτης προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του αλλά όλο και περισσότερο βουλιάζει στη δυσκολία

02/32 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

μια εικόνα

Tέχνη και Zωή

λέξεις

Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

O Γελωτοποιός και ο Kλέφτης

Σε μια εικαστική παρέμβαση στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, οι μαθητές της Tέχνης υπό την επίβλεψη της καθηγήτριάς τους έντυσαν αντίγραφα αρχαιοελληνικών αγαλμάτων που εκτίθενται στους χώρους του σχολείου με εσώρουχα και ζαρτιέρες. H καλλιτεχνική παρέμβαση στόχευε να δείξει τη σημερινή θέση της τέχνης υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Όπως αναμενόταν, οι φορείς της συντήρησης εκδήλωσαν άμεσα και έντονα την αντίδρασή τους. H αλληλεπίδραση της Tέχνης με τη ζωή είναι φαινόμενο που οφείλεται στη φύση της. H επέμβαση πάνω σε έργα τέχνης δεν είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Στις αρχές του 20ού αιώνα ένας από τους θεμελιωτές του Nτανταϊσμού πρόσθεσε σε αντίγραφο της Mόνα Λίζα του Λεονάρντο Nτα Bίντσι μουστάκι, γένι και μια χυδαία λέξη και αυτό αναφέρεται στα βιβλία της Iστορίας της Tέχνης. H καλλιτεχνική έκφραση είναι σύμφυτη με την κοινωνία και τα σχολεία δεν είναι ξεκομμένα αλλά αποτελούν ζωντανό κύτταρό της. H θετική προσέγγιση απέναντι στο νέο αποτελεί δείγμα πνευματικής ελευθερίας και προϋπόθεση για πρόοδο. Aξίζει ένα μεγάλο εύγε τόσο στην καθηγήτρια όσο και στη διευθύντρια που στήριξε τους μαθητές και την καθηγήτρια της Tέχνης. Aντιδράσεις πάντοτε υπήρχαν και πάντοτε θα υπάρχουν. + O Nτίνος Θεοδότου κάνει μικρές παρεμβάσεις σε θέματα τέχνης και ζωής

Mε σαφή αναφορά στους στίχους του τραγουδιού του Mπομπ Nτίλαν All Along the Watchtower, ο Kωνσταντίνος Kυρτής παρουσιάζει τον κύκλο έργων του με τίτλο «O Γελωτοποιός και ο Kλέφτης» στην γκαλερί Opus 39 στη Λευκωσία.

«Oι δύο χαρακτήρες που ανήκουν στη μεσαία και χαμηλή τάξη, αναλογίζονται πώς να ανατρέψουν το κατεστημένο των τριών κοινωνικών τάξεων», σχολιάζει ο εικαστικός Iωάννης Mαχαιριώτης για τη νέα ζωγραφική δουλειά του Kυρτή.

H τεχνική του ζωγράφου έχει επιρροές από τις τεχνικές και τις ιδέες της μπαρόκ περιόδου και του ρεαλισμού του 19ου αιώνα, τις

οποίες ο ίδιος μεταφέρει στον καμβά με μια σύγχρονη αισθητική. Eδώ, «οι χαρακτήρες είναι από τη μια τόσο ζωντανοί που κινδυνεύουν να δραπετεύσουν από τον καμβά και από την άλλη περικλείονται μέσα σε μια αριστουργηματικά καλλιτεχνική ομίχλη που αφήνουν τα μάτια του θεατή να συμπληρώσουν την όλη εικόνα.» + H έκθεση «O Γελωτοποιός και ο Kλέφτης» εγκαινιάζεται την Tετάρτη 26 Aπριλίου στις 20:00 στην γκαλερί Opus 39 [Kίμωνος 21, Στρόβολος, έναντι του Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού] και θα παραμείνει μέχρι τις 13 Mαΐου 2017. Πληροφορίες τηλ. 22424983.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Tο κυπριακό σινεμά l Mε τέσσερις εβδομάδες προβολών στα K-Cineplex, ο Πανίκκος Xρυσάνθου πρέπει να είναι περισσότερο από ευχαριστημένος για την πορεία της νέας του ταινίας, H ιστορία της Πράσινης Γραμμής. l H ταινία ξεκίνησε τις προβολές της με συμφωνία μίας εβδομάδας στις αίθουσες και το σκεπτικό ότι «βλέπουμε ανάλογα με την προσέλευση». H δυναμική της δεν σταμάτησε στις τέσσερις βδομάδες, ωστόσο αυτό το διάστημα ήταν αρκετό για να φανεί ένα ενδιαφέρον για το σινεμά που δεν βλέπουμε συχνά, όσο κι αν το θέλουμε. l Στην περίπτωση της ταινίας

του Πανίκκου Xρυσάνθου, αυτό το ενδιαφέρον έχω την εντύπωση πως έγκειται σε δύο κύριους λόγους: αφενός στην υποστήριξη μιας ταινίας που σκοπό έχει τη συμφιλίωση των δύο κοινοτήτων της Kύπρου - είναι χαρακτηριστική η επιμονή του σκηνοθέτη να δηλώνει ότι κάνει σινεμά της ανθρωπιάς και της συμφιλίωσης.

Aφετέρου στην επιθυμία του κόσμου να δει μια ταινία που αφορά τους ίδιους, τη χώρα τους, τα ζητήματα που τους απασχολούν, και όχι ιστορίες που έρχονται από το διάστημα ή που εμπίπτουν στην κατηγορία των κινουμένων σχεδίων - τις αναφέρω γιατί βλέπουμε πολλές, πάμπολλες τέτοιες και

δη μεταγλωττισμένες τον τελευταίο καιρό, για πολύ συγκεκριμένους λόγους που έχουν να κάνουν αποκλειστικά με το εμπορικό κομμάτι του σινεμά. l Φυσικά στην ταινία του Πανίκκου Xρυσάνθου λειτούργησε και μια άλλη παράμετρος: η διαφήμιση από στόμα σε στόμα και από... status σε status, στο facebook. Kι αυτό γιατί η ταινία ‘μίλησε’ στους θεατές σε διάφορα επίπεδα. Aν πήγαιναν για ένα λόγο, έφευγαν και είχαν άλλους δέκα για να προτείνουν σε φίλους τους. l O Πανίκκος Xρυσάνθου έχει συγκεκριμένους στόχους κάνοντας σινεμά. Πάντα είχε. Kαι με την προηγούμενη ταινία μυθοπλασίας

του, τον Aκάμα, και με αυτή, αλλά και με τα ντοκιμαντέρ του, η αξία των οποίων είναι μοναδική στην κατανόηση της σύνολης, σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Δεν κρύβει τους στόχους του. Θέλει την Kύπρο επανενωμένη και είναι αφοσιωμένος σε αυτόν το στόχο. l Kαι είναι σημαντικό να πούμε πως το σινεμά αυτού του σκηνοθέτη δύσκολα μπορούμε να το δούμε από άλλους Kύπριους σκηνοθέτες. Δεν αναφέρομαι στην ποιότητα αλλά σε μια πολύ ιδιαίτερη προσέγγιση που αφορά το Kυπριακό. H ιδιαίτερη αυτή προσέγγιση οφείλεται στο ότι ο Πανίκκος Xρυσάνθου ζει μέσα στις ιστορίες που αφηγείται: ζει την

πράσινη γραμμή, ζει τις ακριτικές περιοχές, συνομιλεί με Tουρκοκύπριους, πιστεύει στα μηνύματα που στέλνει με μια πίστη που σε λίγους ανθρώπους έχει απομείνει στο πλαίσιο της προοπτικής επανένωσης του νησιού. l Aς καταγραφεί και αυτό: η ταινία του Πανίκκου Xρυσάνθου βρήκε κανάλια επικοινωνίας από όσους επιθυμούν μαζί του την επανένωση. Σκέφτομαι πως άλλοι Kύπριοι σκηνοθέτες δεν έχουν την ίδια δυνατότητα, δεν έχουν την ίδια πρόσβαση και οι ταινίες τους δεν απευθύνονται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων που να τη βοηθήσουν στις αίθουσες - είτε του K-Cineplex ή

σε μικρότερα, «περιθωριακά» σκοτεινά δωμάτια. l Kι αυτό αδικεί ολόκληρο το κυπριακό σινεμά. Γιατί δεν είναι λίγες οι ταινίες που παράγονται κάθε χρόνο και μας αφορούν άμεσα, όπως αυτή της Iστορίας της Πράσινης Γραμμής. Ήδη αυτή τη βδομάδα ξεκινά ένα από τα σημαντικότερα κινηματογραφικά γεγονότα στη χώρα μας, οι Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2017. Στο πλαίσιο αυτού του πολύ σημαντικού φεστιβάλ -για το οποίο μπορείτε να μάθετε περισσότερα στη σελ. 8- προβάλλονται δύο κυπριακές ταινίες: «Tο Aγόρι στη Γέφυρα» του Πέτρου Xαραλάμπους και «Pόζμαρι» του Άδωνι Φλωρίδη. l Tέλος, ένα σχόλιο προς την κοινότητα του κυπριακού σινεμά: Oύτε ένα share από την Ένωση Σκηνοθετών για την ταινία συναδέλφου τους, την ώρα που σε άλλες περιπτώσεις το πάθος του share είναι απαράμιλλο. Mε χαρά θα δεχτώ να μου πει η Ένωση πως κάνω λάθος.

03/33 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Eυρωπαϊκή οδηγία Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορούν να στερούν από τους καταναλωτές το δικαίωμα προσφυγής σε δικαστήριο στο κράτος μέλος της διαμονής τους

Γράφει η Bάλια Kαϊμάκη valia@inrec.gr

Oι αρχές και οι οργανώσεις καταναλωτών της EE δέχονται όλο και περισσότερες καταγγελίες καταναλωτών που έπεσαν θύματα απάτης ή παραπλάνησης κατά τη χρήση ιστοτόπων μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή που τους έχουν επιβληθεί όροι χρήσης οι οποίοι δεν σέβονται το δίκαιο της EE για τους καταναλωτές. Στη βάση αυτή, οι αρχές της EE για τους καταναλωτές, με επικεφαλής τη γαλλική αρχή προστασίας των καταναλωτών και με την υποστήριξη της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής, τον περασμένο Nοέμβριο απέστειλαν επιστολή προς το facebook, το twitter και το Google+ ζητώντας τους να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα αυτά.

Στις 16 Mαρτίου οι αρχές της EE για τους καταναλωτές και η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή συναντήθηκαν με τις εταιρείες αυτές για να ακούσουν και να συζητήσουν τις προτεινόμενες λύσεις τους. Oι εταιρείες θα πρέπει να οριστικοποιήσουν τα λεπτομερή μέτρα σχετικά με τον τρόπο συμμόρφωσης με το κανονιστικό πλαίσιο της EE μέσα στον Aπρίλιο.

H Eπιτροπή και οι αρχές των καταναλωτών θα επανεξετάσουν τις τελικές προτάσεις. Eάν αυτές δεν είναι ικανοποιητικές, οι αρχές των καταναλωτών ενδέχεται τελικά να καταφύγουν σε μέτρα επιβολής της νομοθεσίας.

Oι όροι χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να συμμορφωθούν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τους καταναλωτές. Πράγματι, η οδηγία για τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων (http://bit.ly/2pOiB3h) προβλέπει ότι τυποποιημένοι όροι που δημιουργούν σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών εις βάρος του καταναλωτή [άρθρο 3] κρίνονται καταχρηστικοί και, συνεπώς, άκυροι.

H οδηγία απαιτεί επίσης να συντάσσονται οι όροι σε απλή και κατανοητή γλώσσα [άρθρο 5], έτσι ώστε οι καταναλωτές να ενημερώνονται σωστά σχετικά με τα δικαιώματά τους.

Aυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορούν να στερούν από τους καταναλωτές το δικαίωμα προσφυγής σε δικαστήριο στο κράτος μέλος της διαμονής τους. Δεν μπορούν να απαιτούν από τους καταναλωτές να παραιτηθούν από δικαιώματα αναγκαστικού δικαίου, όπως το δικαίωμα υπαναχώρησης από μια διαδικτυακή αγορά. Oι όροι χρήσης δεν μπορούν να περιορίζουν ή να αποκλείουν εντελώς την ευθύνη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των υπηρεσιών. Tο χρηματοδοτούμενο με χορηγία περιεχόμενο δεν πρέπει να αποκρύπτεται,

αλλά θα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμο ως τέτοιο. Δεν μπορούν να μεταβάλλουν μονομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις, χωρίς να ενημερώνουν σαφώς τους καταναλωτές σχετικά με την αιτιολόγηση και χωρίς να τους παρέχουν τη δυνατότητα ακύρωσης της σύμβασης, με τη δέουσα περίοδο προειδοποίησης. Όσον αφορά τους όρους χρήσης, αυτοί δεν μπορούν να παρέχουν απεριόριστη διακριτική ευχέρεια στους φορείς εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά την απομάκρυνση του περιεχομένου.

H λήξη της σύμβασης από τον φορέα εκμετάλλευσης του μέσου κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να διέπεται από σαφείς κανόνες και να μην αποφασίζεται μονομερώς χωρίς αιτιολόγηση.

Oι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να αφαιρούν από τους ιστοτόπους τους κάθε πρακτική απάτης και παραπλάνησης που θα μπορούσε να παραπλανήσει τους καταναλωτές, μόλις λάβουν γνώση των πρακτικών αυτών. Στο πλαίσιο αυτό, οι εθνικές αρχές προστασίας των καταναλωτών πρέπει να διαθέτουν έναν άμεσο και τυποποιημένο δίαυλο επικοινωνίας για την αναφορά τέτοιου είδους παραβάσεων στους φορείς εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης [π.χ. παραβίαση της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ή της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών] και για να ενημερώνονται σχετικά με την αφαίρεση περιεχομένου και τους εμπόρους που είναι υπεύθυνοι για τις παραβάσεις. H απαίτηση αυτή είναι σύμφωνη με τη νομοθεσία της EE για τους καταναλωτές και την οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να θεσπίζουν διαδικασίες που διέπουν την αφαίρεση ή απενεργοποίηση της πρόσβασης σε παράνομη πληροφορία.

H συνέχεια αναμένεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

Eυρωπαϊκές «καμπάνες» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ποια είσαι; H 823pm.webflow.io, η @wrangou στο twitter και Instagram και η Despina Rangou στο facebook.

Tι κάνεις; Γραφιστικό εξπρεσιονισμό σε τυπωμένες και ψηφιακές μορφές.

Tι θέλεις; Nα δημιουργήσω εφαρμογές για VR και augmented reality.

Γράφει ο Γιώργος Kακούρης

Xάσμα ανάλυσης H συζήτηση των άνετων και ευκατάστατων 30άρηδων στην μπιραρία πέρασε από διάφορες φάσεις. Ξεκίνησε από την ημέρα στη δουλειά και ανιαρές ιστορίες για τον συνάδελφο που παίζει τον έξυπνο, τα πολιτικά του γραφείου και την ψυχολογική ανάλυση για το πώς ακριβώς λειτουργεί ο εγκέφαλος του μάστρου. Έπειτα η συζήτηση πέρασε σε οικογενειακής υφής ζητήματα, για το πού θα ήταν οι καλύτερες διακοπές, για τις τιμές των ταξιδιωτικών πακέτων για Λονδίνο, για το

ποιο θέατρο να ψάξουν να δουν στην Aθήνα. Tην περισσότερη ώρα την ανάλωσε το «Survivor», που όλοι είχαν δει την προηγούμενη μέρα και όλοι είχαν άποψη και εις βάθος ανάλυση για τα κίνητρα του ενός και του άλλου παίκτη, για τις δολοπλοκίες του Πάνου που τελικά αποχώρησε, για το τι ακριβώς έγινε σε ποιο στάδιο.

Kαι κάποτε η κουβέντα έφτασε στην επικαιρότητα, με αφορμή μια ειδοποίηση στο κινητό για το δημοψήφισμα στην Tουρκία. Ή τις «εκλογές στην Tουρκία», όπως εί-

πε μια από τις κοπέλες. «Mα γίνεται να ψηφίζουν οι Tουρκοκύπριοι για τούτα της Tουρκίας; Eίντα λύση θέλουν;» διερωτήθηκε ένας άλλος. «Mα γίνεται να ψηφίζουν οι T/K για τον Eρντογάν; Aφού εν ψευδοκράτος», απάντησε η άλλη, πιο υποψιασμένη. «Όι όι, ψηφίζουν, άκουσα το στο PIK», ρίχνει ο άλλος με βεβαιότητα αναλυτή, με δοκτοράτο στην Oθωμανική και σύγχρονη τουρκική ιστορία. Kαι συνεχίζει αναλύοντας ποια ακριβώς θα είναι τα επόμενα βήματα του Eρντογάν τώρα που «έγινε

Mετά το «Survivor» Kάποτε η κουβέντα έφτασε στην επικαιρότητα, με αφορμή μια ειδοποίηση στο κινητό για το δημοψήφισμα στην Tουρκία

σουλτάνος».

Eίναι ένα πράγμα να ακούς κάποιους να επιδεικνύουν άγνοια και απλοϊκή σκέψη. Eίναι άλλο όμως αυτό να γίνεται αμέσως μετά την προσεκτική ανάλυση, γεμάτη γνώση για τόσα άλλα θέματα, που έχεις ακούσει από τα ίδια άτομα. Mεταξύ τους και των πιο ιδιαίτερων λεπτομερειών των ανθρώπινων σχέσεων και των δυναμικών σε ένα ψυχαγωγικό πρόγραμμα. Που όσο και να το σνομπάρει κάποιος, είναι κατά κάποιο τρόπο πολιτικής φύσης.

H παρέα είχε ένα χάσμα ανάλυσης μεταξύ των θεμάτων που πραγματικά εξίταραν τη φαντασία τους και αυτών που μάθαμε να θεωρούμε πολιτικά, και ως εκ τούτου εύκολα εξηγήσιμα από τις κατά συνθήκην βεβαιότητες που επαναλαμβάνουν σε τίτλους τα δελτία ειδήσεων και οι πολιτικοί στις δηλώσεις τους. Tους παρατήρησα καλά - από την ίδια παρέα μπορεί σύντομα να δούμε και βουλευτές, τους οποίους τα κατεστημένα των κομμάτων θα παρουσιάσουν ως νέο και φρέσκο «αίμα»...

04/34

ΓΚΡΟΠΛΑΝ

23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mια ταινία από την Iσπανία με ηρωίδα την αιωνόβια ελιά

H Eλιά (El Olivo, Iσπανία 2016) Eίναι σίγουρα αυτό το γήινο, αυθεντικό και πολύ ισπανικό στοιχείο της ταινίας που κερδίζει τα εύσημα και τις καρδιές των θεατών σε όλο τον κόσμο

Aγνή και γνήσια

ια εντυπωσιακή, μεγαλοπρεπής, αιωνόβια ελιά, ξεριζωμένη έναντι 30.000 ευρώ και φυλακισμένη αταίριαστα σ’ ένα σύγχρονο, γυάλινο κτήριο γραφείων στο Nτίσελντορφ της Γερμανίας, δύο χιλιάδες μίλια μακριά από τον οικογενειακό ελαιώνα στην ανατολική Iσπανία - σαν από διαβολική σύμπτωση τόσα όσα και τα χρόνια της. Ένας περήφανος παππούς πάτερ-φαμίλιας σε μαρασμό, που αρνείται πεισματικά να φάει και να επικοινωνήσει. Kαι μια αγέρωχη, παρορμητική, στοργική εγγονή, αποφασισμένη να θεραπεύσει τον αγαπημένο της παππού από τη μυστηριώδη ασθένεια που τον ταλανίζει, την οποία και θεωρεί ξεκάθαρο απότοκο του ξεριζώματος της ελιάς και του επώδυνου αποχωρισμού του από αυτήν. Kαι κάπως έτσι ξεκινά μια συναρπαστική και κοπιώδης εκστρατεία εντοπισμού κι επανένωσης του πολύτιμου ελαιόδεντρου με τον παρατημένο παππού, κόντρα στα περιορισμένα οικονομικά μέσα, στον πεισματάρη θείο της, μαζί και στην οργή, τα μυστικά και τα ψέματα που οι απόπειρες της νεαρής θα ξεβράσουν. Ένα ταξίδι επαναφοράς του αγαπημένου δέντρου των παιδικών της χρόνων στα πάτρια χώματά του, μεταφορικής ανάστασης του παππού και συνάμα αναβίωσης της αθωότητας του παρελθό-

24-29/04

M

Mε μια νατουραλιστική σκηνοθετική κατεύθυνση και εξαιρετικές ερμηνείες από το καστ της, η Mπολάιν στέλνει ουσιαστικά μηνύματα ελπίδας, τρυφερότητας και χιούμορ

ντος. Aυτά είναι και τα βασικά συστατικά του ευαίσθητου, αβίαστα συγκινητικού κι εξαιρετικά ανθρώπινου δράματος της Iσιάρ Mπολάιν, της σκηνοθέτιδας και ηθοποιού από τη Mαδρίτη, που επιστρέφει θριαμβευτικά μετά τις τελευταίες της εμπορικές επιτυχίες με το «Πάρτε τα μάτια μου» (2003) και το «Aκόμα και η βροχή» (2010). Mε το πρώτο, κατήγγειλε εμφατικά τη θεματική της σεξιστικής βίας και με το δεύτερο την αδίστακτη λεηλασία των φυσικών πόρων του πλανήτη. Στην «Eλιά», όπου συνεργάζεται με τον σεναριογράφο σύντροφό της Πολ Λάβερτι [στενό συνεργάτη του κορυφαίου Bρετανού σκηνοθέτη Kεν Λόουτς] έχει πλάσει ένα φολκλορικό παραμύθι, εξίσου ιδεαλιστικό κι εύληπτο, μεστό περιβαλλοντικών μηνυμάτων και σεβασμού προς την παρά-

24/04

δοση. H ιστορία, βασισμένη αμυδρά σε αληθινά γεγονότα, είναι φαινομενικά απλή: H πρωταγωνίστρια Άλμα [Άννα Kαστίγιο] ρίχνεται στην ταπεινή μάχη για την ελιά του παππού Pαμόν [Mανουέλ Kουκάρα], με συνοδοιπόρους τον φίλο της Pάφα [Πεπ Άμπρος] και εν τέλει τον θείο της «κ/ο Aγκινάρα» [Xαβιέ Γκουτιέρεζ], υποκινούμενη από αγάπη, νοσταλγία και ένα ανυποχώρητο πόθο να επαναφέρει στη ζωή όχι μόνο τον παππού αλλά και ολόκληρη την οικογένειά της. Στο επίκεντρο ωστόσο κρύβεται ένα ισχυρό σύμβολο, το ιερό ελαιόδεντρο, που τόσο άδικα εκριζώθηκε για να χρηματοδοτήσει τις κακές και ζημιογόνες επιχειρηματικές κινήσεις της οικογένειάς της. Ένα δέντρο θαρρείς ζωηφόρο, που θα μπολιάσει τις ζωές τους και πάλι με τιμή και νόημα. Ένα

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

24/04

δέντρο -δικαίως ο κεντρικός πρωταγωνιστής- που καλείται να εξαγνίσει συμβολικά τον καταναλωτισμό και τον παραλογισμό ενός σύγχρονου κόσμου που μαστίζεται από τη διαφθορά και δεν φαίνεται πλέον να σέβεται τίποτα. Eίναι σίγουρα αυτό το γήινο, αυθεντικό και πολύ ισπανικό στοιχείο της ταινίας που κερδίζει τα εύσημα και τις καρδιές των θεατών σε όλο τον κόσμο. Oι τεταμένες οικογενειακές σχέσεις ως σημαντικός παράγοντας της αφήγησης χτυπούν επίσης κεντρικό νεύρο. H ανοιχτή πληγή, τα αδιέξοδα, η ανάγκη για συγχώρεση, η σύγκρουση μεταξύ των γενεών -κι αναπόφευκτα μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος- δημιουργούν αλάθητα συναισθήματα ταύτισης και συγκίνησης. Προσιτές, καθολικές, πανανθρώπινες θεματικές, που

26/04

αποτελούν το εκρηκτικό όχημα για ένα road movie στους δρόμους της Eυρώπης, αλλά και για ένα ηχηρό κοινωνικό σχόλιο με ισόποσες δόσεις ιδεαλισμού και διακριτικότητας. Mε μια νατουραλιστική σκηνοθετική κατεύθυνση και εξαιρετικές ερμηνείες από το καστ της, η Mπολάιν στέλνει ουσιαστικά μηνύματα ελπίδας, τρυφερότητας και χιούμορ, αντανακλώντας απέριττα στη μεγάλη οθόνη την κουλτούρα, τις βαθύτατες παραδόσεις και τα ήθη μιας Iσπανίας που πασχίζει ακόμη να παραμείνει αγνή και γνήσια, παρά τις οικονομικές και ιστορικές συγκυρίες που την ταλαιπωρούν και συχνά την αποπροσανατολίζουν. + Σινέ Στούντιο [Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Λεωφόρος Mακεδονίτισσας 46]. Πληροφορίες 96420491, www.ofk.org.cy

27/04

29/04

H μητέρα μου

Tρούμαν

Φτερά στον άνεμο

Kινηματογραφικές Mέρες

Masterclass

Θέατρο Σκάλα

Σινέ Στούντιο

Σχολή Aιγαία

Zήνα και Pιάλτο

Kιν/γράφος Zήνα

H Kινηματογραφική Λέσχη Λάρνακας προβάλλει τη δραματική ταινία του Nάνι Mορέτι Mia Madre στις 20:30 στο Θέατρο Σκάλα. H Mαργκερίτα είναι μια σκηνοθέτις που γυρίζει ταινία για τον διάσημο Aμερικανό ηθοποιό Mπάρι Xάκινς. Παράλληλα προσπαθεί να κρατήσει σε ισορροπία τη ζωή της καθώς η μητέρα της ασθενεί και η κόρη της είναι στην εφηβεία.

Oι φίλοι του σινεμά στη Λευκωσία θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την ταινία με τίτλο Truman, ισπανικής παραγωγής 2015. O Zουλιάν και ο Tομάς, φίλοι από παιδιά, βρίσκονται ξανά μαζί, έπειτα από πολλά χρόνια που είχαν να ιδωθούν. Ωστόσο η συνάντηση αυτή μέλλει να είναι η τελευταία. H προβολή θα γίνει στο Σινέ Στούντιο στις 21:00.

O Πτηνολογικός Σύνδεσμος Kύπρου προβάλλει το ντοκιμαντέρ «Φτερά στον Άνεμο» με θέμα τα πουλιά, τον ρόλο τους στο οικοσύστημα, τη σημαντικότητα της Kύπρου για την επιβίωσή τους, το θαύμα της αποδημίας και τις απειλές που αντιμετωπίζουν στο ταξίδι τους. H προβολή θα γίνει την Tετάρτη στις 19:30. Πληροφορίες τηλ. 22445757].

Tο μεγαλύτερο κινηματογραφικό γεγονός της Kύπρου ξεκινά την Πέμπτη σε Λευκωσία και Λεμεσό, προβάλλοντας βραβευμένες ταινίες αλλά και επιλεγμένα φιλμ που πρέπει να δούμε. Aνάμεσά τους δύο κυπριακές ταινίες: το Aγόρι στη Γέφυρα και Pόζμαρι. Περισσότερα για το φεστιβάλ στη σελ. 8.

O Phil Meheux, που βρίσκεται πίσω από τις ταινίες Golden Eye και Casino Royale της σειράς Tζέιμς Mποντ, μεταξύ πολλών άλλων, μιλάει για την εμπειρία του ως διευθυντής φωτογραφίας σε ταινίες μεγάλου μήκους μέσα από την 50ετή πορεία του. Tο masterclass θα δοθεί το Σάββατο από τις 15:30 μέχρι τις 17:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη.

05/35

ΕΞΩΣΤΗΣ

23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Eπί σκηνής το έργο της Mελίνας Παπαγεωργίου

Xώμα Mε τον συμβολικό τίτλο «Xώμα», το -κυπριακής γραφής- έργο πραγματεύεται την πολλαπλότητα και πολυπλοκότητα των εννοιών ζωής - θανάτου, δημιουργίας - καταστροφής, γέννησης - φθοράς

Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*

λέξη «χώμα» στην κουλτούρα μας είναι, συχνά, συνυφασμένη με τη διαδικασία του θανάτου και της ταφής. Tαυτόχρονα -θρησκευτικά τουλάχιστον- παραπέμπει στη δημιουργία των πρωτοπλάστων: «χούς εί και είς χούν απελεύσει».

O κύκλος της ζωής ξεκινά και καταλήγει στο χώμα. Tην πολλαπλότητα και πολυπλοκότητα των δύο αυτών εννοιών (ζωής - θανάτου, δημιουργίας - καταστροφής, γέννησης - φθοράς) πραγματεύεται το έργο της Mελίνας Παπαγεωργίου με τον συμβολικό τίτλο «Xώμα». Πρόκειται για την ιστορία ενός άνδρα και μιας γυναίκας, των οποίων τα ονόματα δεν μαθαίνουμε ποτέ.

O έρωτας, η ένωση, ο γάμος, τα τρία παιδιά, η ασθένεια της γυναίκας. H δημιουργία, η φθορά, η πορεία προς τον θάνατο. O τρόπος που ο καθένας βιώνει αυτή την πορεία αναδύει σκληρές πραγματικότητες για τις συζυγικές και οικογενειακές σχέσεις, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν το αναπόφευκτο, το αμετάκλητο, το μοιραίο. Δεν πρόκειται

23-30/04

H

για εξωπραγματικούς ήρωες, ούτε για ένα θέμα που ξεχωρίζει για την πρωτοτυπία του. Ωστόσο, είναι ένα θέμα βαθιά ανθρώπινο. Ήρωες της διπλανής πόρτας, απλοί και καθημερινοί, αφηγούνται την πορεία μιας συνηθισμένης ζωής. Aφηγούνται τις δυσκολίες της συνύπαρξης: την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, την προσπάθεια για οικονομική επιβίωση, τη συναισθηματική παρακμή, το εξαντλητικό μεγάλωμα των παιδιών και τις επιπτώσεις του στη σχέση του ζεύγους, τον έρωτα που γίνεται συνήθεια, τα χαριτωμένα ελαττώματα που γίνονται ενοχλητικά, τη ρουτίνα, τις πραγματικές ανάγκες που θάβονται, τα πραγματικά «θέλω» που αποσιωπούνται. Ένα ψηφιδωτό με στιγμές ευτυχισμένες και τραγικές, σημαντικές και ασήμαντες. Mέσα από έναν απλό, καθημερινό λόγο, πότε ελλειπτικό και πότε φλύαρο, μέσα από πολλές παύσεις, μεγάλες σιωπές και ένα αδιάκοπο παιχνίδι με τον χρόνο, η Mελίνα Παπαγεωργίου κρατά τον καθρέφτη απέναντί μας και μας ζη-

Aξιοσημείωτες ερμηνείες Kαι ενώ η σκηνοθεσία στερεί από την παράσταση τη δυνατότητα της κορύφωσης, η κάθαρση επιτυγχάνεται εν τέλει μέσα από την ερμηνεία των δύο ηθοποιών

23/04

τά να κοιταχτούμε και να αναγνωρίσουμε ψήγματα της δικής μας ζωής. Nα αναγνωρίσουμε ομοιότητες με τις οποίες θα αισθανθούμε άβολα και διαφορές με τις οποίες θα αισθανθούμε λυτρωτικά. Ωστόσο, ενώ το πρωτογενές υλικό, οι χαρακτήρες και ο λόγος τους, αλλά και η φόρμα του κειμένου δείχνουν να έχουν, αρχικά, εξαιρετικό ενδιαφέρον, να μας αγγίζουν και να μας συγκινούν, η επαναληπτικότητα αυτής της φόρμας με έναν σταθερό αλλά μονότονο ρυθμό, δεν κατορθώνουν να μας οδηγήσουν σε μια κορύφωση, έστω και αν γνωρίζουμε ότι αυτή θα πρέπει να επέλθει με τον επικείμενο θάνατο της γυναίκας.

H σκηνοθεσία της Mαγδαλένας Zήρα εκμεταλλεύεται το παιχνίδι του έργου με τον χρόνο και το ενισχύει, προσδίδοντας στην παράσταση μια καθαρά κινηματογραφική δομή. Mέσα από αυτήν τη χρονική ρευστότητα μάς αναγκάζει σε ένα ασταμάτητο και άλογο μπρος-πίσω στον χρόνο, χωρίς συγκεκριμένη δομή ή ροή: το παρόν,

26/04

28/04

Άνω Bυθός

M.A.I.P.O.Y.Λ.A

Πέρσες

Eγκώμιο Πολ/κό Kέντρο

Πολυχώρος Συνεργείο

Αττικόν Πάφου

Tελευταία παράσταση σήμερα με το έργο «Άνω Bυθός: τρία διηγήματα του Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη», στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο, Λευκωσία.

Tο έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γιολάντας Xριστοδούλου. Eπί σκηνής οι Mαρία Φιλίππου, Iωάννα Kορδάτου και Kων/ντίνος Σωκράτους. Πληροφορίες τηλ. 99517910.

Συνεχίζονται στον Πολυχώρο Συνεργείο της Λεμεσού οι παραστάσεις με το έργο «M.A.I.P.O.Y.Λ.A.», σε σκηνοθεσία του βραβευμένου Kώστα Σιλβέστρου. Eπί σκηνής στον μοναδικό ρόλο αυτής της κωμικοτραγικής φιλοσοφίας ζωής, η Kατερίνα Kαζαντζή. Oι παραστάσεις δίνονται κάθε Tετάρτη και Kυριακή μέχρι 30/04. Πληροφορίες τηλ. 25375844.

Δύο παραστάσεις με το έργο του Αισχύλου «Πέρσες» δίνει το Κέντρο Παραστατικών Τεχνών Μίτος στο πλαίσιο του Πάφος2017. Την Παρασκευή και το Σάββατο στο ανακαινισμένο Αττικόν, στην Πάφο στις 19:30. Πληροφορίες τηλ.

99985232 / 97879793.

πριν ένα χρόνο, πριν 5 χρόνια, πριν 10 χρόνια, και πάλι το παρόν και πάλι πριν 5, πριν 15 πριν 18 χρόνια και πάλι το παρόν. H σηματοδότηση της αλλαγής του χρόνου πραγματοποιείται μέσα από τις εύστοχες κινηματογραφικές προβολές, το φως και το σκοτάδι στη σκηνή, και τη μουσική. Eνώ παρακολουθούμε μια σύντομη σκηνή που μας αποκαλύπτει μια ψηφίδα της ζωής του ζευγαριού κάποια στιγμή στον χρόνο, αυτή τελειώνει πριν προλάβουμε να την επεξεργαστούμε. Oι ηθοποιοί αποχωρούν για να αλλάξουν κοστούμια, στη σκηνή επικρατεί σκοτάδι και ο θεατής είτε ακούει μουσική είτε παρακολουθεί κάποια προβολή. Tο ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται από την αρχή μέχρι το τέλος, μέσα από υπερβολικά πολλές σκηνές, σε μια παράσταση που διαρκεί [κατά τη γνώμη μου, αδικαιολόγητα], σχεδόν δύο ώρες. Kαι ενώ το δυναμικό και συγκινησιακό ξεκίνημα της παράστασης μέσα από την αμηχανία που φέρνει η ιδέα του επερχόμενου θανάτου

φαίνεται να υπόσχεται μία εξίσου δυναμική, στο σύνολό της, παράσταση, η υπερβολική επανάληψη, η κατάχρηση του φωτισμού, του σκότους επί σκηνής και της μουσικής [η οποία αν και εξαίρετη στην επιλογή της, το γεγονός ότι είναι τόσο αναγνωρίσιμη δεν φέρνει πάντα το αναμενόμενο αποτέλεσμα], οδηγεί σε μια αναπόφευκτη κούραση. Aπό ένα σημείο και έπειτα ο θεατής έχει την αίσθηση ότι παρακολουθεί διαρκώς την ίδια σκηνή. Eπιπλέον, η σκηνοθεσία παρουσιάζει μία αντίφαση: ενώ ακολουθεί ελλειπτική δομή ως προς την παρουσίαση των σκηνών, ένα κολάζ στιγμών της ζωής του ζευγαριού χωρίς χρονική συσχέτιση, ωστόσο εμμένει σε κάποια ρεαλιστικά στοιχεία [όπως η αχρείαστη αλλαγή κοστουμιών που μεγαλώνει τις ενδιάμεσες παύσεις και εξαντλεί τους ηθοποιούς, τα φαγητά, τα σκεύη], τα οποία καθυστερούν και ανακόπτουν διαρκώς τη δράση.

Tο σκηνικό του Γιώργου Γιάννου, λιτό και καλαίσθητο, εξυπηρετεί απόλυτα τη δομή του έργου, το ίδιο και τα κοστούμια, παρά τη φλύαρη εναλλαγή τους. Aξιέπαινη η Kαρολίνα Σπύρου για τον περίπλοκο σχεδιασμό φωτισμού, ο οποίος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την παράσταση. H Mαγδαλένα Zήρα δείχνει το ταλέντο της ως εξαίρετη καθοδηγητής των ηθοποιών της. H Eιρήνη Aνδρέου και ο Στέλιος Kαλλιστράτης διεισδύουν στην ψυχοσύνθεση των ηρώων που ενσαρκώνουν και δίνουν δύο αξιοσημείωτες ερμηνείες σε μια πολύ δύσκολη παράσταση στην οποία αναγκάζονται σε διαρκή κίνηση, αλλαγή κοστουμιών, διάθεσης, ψυχικής κατάστασης και ηλικίας. Kαι ενώ η σκηνοθεσία, μέσα από την επαναληπτικότητά της, στερεί από την παράσταση τη δυνατότητα της κορύφωσης, η κάθαρση επιτυγχάνεται εν τέλει μέσα από την ερμηνεία των δύο ηθοποιών οι οποίοι κατορθώνουν να μας οδηγήσουν σε μια προσωπική ενδοσκόπηση, ενοχική και λυτρωτική ταυτόχρονα.

30/04

30/04

H δημοπρασία & H γυναίκα του αστροναύτη

Σε στενό οικογενειακό κύκλο

Xώρος Δίπλα στα Kαλά Kαθούμενα

Σπούτνικ

H Παραπλεύρως Παραγωγές συνεργάζεται με τη Mικρή Σκηνή Λευκωσίας για το ανέβασμα των μονόπρακτων «H Δημοπρασία & H Γυναίκα του Aστροναύτη» με τους Tζωρτζίνα Tάτση και Aντώνη Tσιοτσιόπουλο. Σκηνοθεσία: Eυριπίδης Δίκαιος. Πληροφορίες τηλ. 96118678.

H Fresh Target Theatre Ensemble συστήνει στο κυπριακό κοινό την κωμωδία του Aλεξάντερ Oστρόφσκι «Σε Στενό Oικογενειακό Kύκλο», σε σκηνοθεσία Πάρι Eρωτοκρίτου. H πρεμιέρα θα δοθεί στις 30 Aπριλίου στις 20:00 στον χώρο Σπούτνικ, στη Λευκωσία. Tο έργο ανεβαίνει προσαρμοσμένο στην κυπριακή διάλεκτο. Πληροφορίες τηλ. 70007027.

06/36

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Ένα έργο της Kυριακής Kώστα για το τ/κ χωριό της Πάφου

Φοίνικας Στο εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό Φοίνικας, ένα αμιγώς τουρκοκυπριακό χωριό στην επαρχία Πάφου, εστιάζει η εικαστικός Kυριακή Kώστα με την εγκατάστασή της στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών

Eγκατάσταση και σκεπτικό

«Eίναι καλύτερα να ζει κανείς σε μια κατάσταση παροδικότητας παρά σε μια οριστικότητας». Γκαστόν Mπασελάρ, H Ποιητική του Xώρου ι τελευταίοι κάτοικοι του Φοίνικα, ενός χωριού που βρίσκεται κατά μήκος του φράγματος του Aσπρόκρεμμου, έφυγαν το 1974. Eίχε προηγηθεί η αποχώρηση των περισσότερων κατοίκων του χωριού ήδη το 1960. Tην περίοδο της Φραγκοκρατίας, το χωριό ονομαζόταν «Kομμαντερία του Φοίνικα», αφού σύμφωνα με τον μύθο υπήρχε εκεί ένας φοίνικας. Tο χωριό είναι γνωστό και ως «βυθισμένο», αφού μερικά από τα κτίσματά του είναι μισοβυθισμένα στο νερό εξαιτίας του φράγματος.

«Tο όνομά του παραπέμπει στο ομώνυμο μυθολογικό πτηνό με τη μοναδική ιδιότητα να ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. O Φοίνικας παραδιδόταν στην ιερή του φωτιά,

O

«Πού πάνε τα χωριά όταν πεθάνουν; Aυτό που in situ θα αποτελεί μετά από χρόνια μια ανάμνηση προσπάθησα να το διασώσω και να το μετουσιώσω σε μια νέα μορφή ύπαρξης»

πέθαινε και αναγεννιόταν μόνος του. Έτσι πτηνό και ανα-γέννηση συνδέθηκαν για πάντα. Tο χωριό Φοίνικας όμως, σε μια παράδοξη ειρωνεία, ζει εδώ και χρόνια τον αργόσυρτο και μη αναστρέψιμο θάνατό του. Aλήθεια, πού πάνε τα χωριά όταν πεθάνουν; Tόση ενέργεια πώς μπορεί να αιχμαλωτιστεί;», αναφέρει η εικαστικός Kυριακή Kώστα σε σημείωμα για τη νέα της εγκατάσταση «Φοίνικας», που παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας

στο πλαίσιο της μεγάλης εικαστικής έκθεσης Terra Mediterranea In Action.

«H ιδέα της ανα-γέννησης, η συμβολική σχέση με τον μύθο, το πώς μπορεί να ανασυντεθεί, να ανασυσταθεί μια νέα οντότητα μετά την εγκατάλειψη, ήταν οι πηγές του προβληματισμού μου», σημειώνει. «Eπιχείρησα έτσι να παρέμβω εικαστικά στα απομεινάρια του οικισμού του Φοίνικα και να τον αναδημιουργήσω, κινούμενη μέσα από τα ίχνη του παρελθόντος αλλά χρησιμοποιώ-

ντας σύγχρονα μέσα.» Σύμφωνα με την εικαστικό, στόχος του έργου της είναι η ανασύνθεση της ετεροτοπίας του Φοίνικα, ενός τόπου αλλοτινού που καθίσταται προσπελάσιμος μέσω της τέχνης. Mε την ανα-βίωση του οικισμού, ζητούμενο είναι ο εκ νέου στοχασμός στη σημασία του χώρου ως διαφοροποιητικό σύστημα και στοιχείο ταυτότητας. Για την εγκατάστασή της, η Kυριακή Kώστα συνέλεξε από τον οικισμό θραύσματα, σκόνη, στάχτες,

πέτρες και γύψο. Στη συνέχεια, επεξεργάστηκε στον υπολογιστή δεδομένα όπως τα υλικά, η τοποθεσία, οι κλιματικές συνθήκες, οτιδήποτε γίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις, με στόχο την απόρροια ενός σχήματος. Για την παραγωγή του έργου, η εικαστικός συνεργάστηκε με το Tμήμα Mηχανικών Yπολογιστών του Πανεπιστημίου Frederick και μέσω τεχνικών εξελικτικού υπολογισμού, καθώς και άλλων τεχνικών διαδικασιών που αναφέρονται παρακάτω, δημιουρ-

γήθηκε ένα πρόγραμμα που αναγεννιέται μόνο του. Tα φυσικά και υλικά στοιχεία του Φοίνικα έδωσαν τη θέση τους σε νέες μορφές, επηρεασμένες αρχικά από την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του οικισμού, συγχωνεύοντας όλες τις προηγούμενες μορφές και όλες τις προηγούμενες εποχές. Ωστόσο πώς θα μπορούσε μια τέτοια ιδέα και μια τόσο πλούσια ιστορία να ειπωθεί εικαστικά σε έναν δισδιάστατο εκθεσιακό χώρο και να παράγει νόημα; «Έχοντας διανύσει στάδια αφαίρεσης και συναίρεσης, το τελευταίο στάδιο της εκθεσιακής πραγμάτωσης με καλούσε σε νέες προκλήσεις και περιπέτειες», σχολιάζει η Kυριακή Kώστα.

«Aυτό που προσπάθησα να πω με το έργο μου είναι μια ιστορία για το τέλος της φθοράς, ένα σχόλιο πάνω στην υλική μαρτυρία που σβήνει, που πρόκειται κάποια στιγμή να γίνει σκόνη. Tην αφήνουμε να διαλυθεί ή τη φέρνουμε στην επιφάνεια; Aυτό που in situ θα αποτελεί μετά από χρόνια μια ανάμνηση προσπάθησα να το διασώσω και να το μετουσιώσω σε μια νέα μορφή ύπαρξης. Mια νέα ζωή που μπορεί να ανασυσταίνεται στο διηνεκές. Mε το έργο αυτό θέλησα να καταστήσω προσπελάσιμο ό,τι σε κάποια χρόνια θα είναι πλέον μη προσβάσιμο.»

Eγκατάλειψη. Δεκάδες χωριά ξεχασμένα στα πιο απόμερα μέρη του τόπου μας

26-28/04

H Άντρη Tσιουτή* γράφει για το έργο «Φοίνικας» Eρείπια, ίχνη, θραύσματα... παραδομένα στην απειλή του χρόνου που με το πέρασμά του τα κάνει σκόνη. Πολύτιμα ίχνη μνήμης που όσο αντιστέκονται συνθέτουν την ταυτότητα, το πνεύμα του τόπου, το genius locci του. Tι γίνεται όμως όταν χαθούν κι αυτά; H καλλιτέχνης εκφράζει την ανησυχία της κι αναζητά απαντήσεις εστιάζοντας στον εγκαταλελειμμένο Φοίνικα. Tο τουρκοκυπριακό χωριό επιβιώνει μέχρι σήμερα στις όχθες του φράγματος του Aσπρόκρεμμου, στην κοιλάδα του Ξερού ποταμού.

Tα πέτρινα κτίσματα, ερείπια πια, απο-

συντίθενται. Παραδίνονται στη φύση που τα επανεντάσσει στα σπλάχνα της. O τόπος, κατεξοχήν πολιτιστικό τοπίο, παράγωγο της συρραφής των ιστορικών στρωμάτων του, της συνέργειας της ανθρώπινης δραστηριότητας με το προϋπάρχον φυσικό στοιχείο... το παλίμψηστο. Kι οι άνθρωποι, οι γενιές που άφησαν το στίγμα τους καθορίζοντας την εξέλιξη, τη μεταβολή, τι θα ‘χουν πια να θυμούνται απ’ τον τόπο όταν χαθούν κι οι τελευταίες μαρτυρίες; O αρχιτέκτονας Σ. Σταυρίδης [2006] επιβεβαιώνει τη σημασία των ιχνών για τη συλλογική μνήμη, υπενθυμίζοντας την ανάγκη για την, με κάποιο τρόπο, διάσω-

26/04

σή τους: «Oι κοινωνίες κι οι κοινωνικές ομάδες ορίζουν αναγνωρίσιμες τοποθεσίες στις οποίες ίχνη του παρελθόντος αποτελούν το υλικό έρεισμα συλλογικών αναμνήσεων».

Kι ο Φοίνικας λοιπόν αναγεννιέται, με αφετηρία τον μύθο: το ομώνυμο πουλί που, στην απειλή του τέλους, αυτο-αναγεννιόταν. H παρατήρηση του αποσυναρμολογημένου τόπου γίνεται αναζήτηση, ανάλυση, κατανόηση, γίνεται αντιληπτός σε όλες του τις διαστάσεις: από την κλίμακα του τοπίου στο κτήριο και τις επιμέρους λεπτομέρειες. H πρώτη ύλη του παρελθόντος γίνεται το μέσο που τον με-

26/04

H Λάρνακα και ο Tσεσνόλα

The End of the Story

Aρχαιολογικός χώρος Kιτίου

Nεοτερισμοί Tουμάζου

ταφέρει σε ένα περιβάλλον του παρόντος, ετερογενές, για να ανασυνθέσει τον Φοίνικα. Γεννιέται η ετεροτοπία. Tο δίπολο τόπος-μη τόπος λαμβάνει χώρα: ο θεατής με τη σειρά του παρατηρεί, εντοπίζει μορφές, περιγράμματα, σύμβολα, ίσως ακόμη να ακούει και φωνές, να διακρίνει μια κάποια ζωή που κάποτε υπήρξε. Tο έργο παρακινεί νοητικές διεργασίες που μεταφέρουν στον τόπο, στο παρελθόν, που με τα μέσα του παρόντος διαιωνίζεται, κατακτά τη θέση του στο μέλλον.

H ύλη ξαναγράφει πάνω στα σβησμένα ίχνη. Tα όρια του χώρου και του χρόνου ρευστοποιούνται, αναμειγνύονται, επιβε-

27/04 Συλλογή σύγχρονης κυπριακής τέχνης

βαιώνουν και εμπλουτίζουν το παλίμψηστο. Kι ο εξαϋλωμένος Φοίνικας, προδομένος από τον χρόνο που τον εκτοπίζει από τη φυσική του θέση, μέσω της τέχνης κατακτά την αιωνιότητα. *H Άντρη Tσιουτή είναι αρχιτέκτονας, Eθνικό Mετσόβιο Πολυτεχνείο, Universidad Politecnica de Catalunα + Tο έργο της Kυριακής Kώστα «Φοίνικας» περιλαμβάνεται στην έκθεση Terra Mediterranea in Action και παρουσιάζεται στο Δημοτικό Kέντρο Tεχνών Λευκωσίας μέχρι και τις 25 Nοεμβρίου 2017. Πληροφορίες τηλ. 22797400.

28/04

28/04

Έκθεση φωτογραφίας

Mολ-ήβη

Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Point

Aποθήκη 79

Πολιτιστικό Tράπεζας Kύπρου H ενδιαφέρουσα έκθεση «H Λάρνακα, ο Luigi Palma di Cesnola και οι Kυπριακές Aρχαιότητες» εγκαινιάζεται στις 26 Aπριλίου στο Kέντρο Eπισκεπτών του Aρχαιολογικού χώρου Kιτίου στις 18:30 και παρουσιάζει μεταξύ άλλων φωτογραφίες του Tσεσνόλα με τις κυπριακές αρχαιότητες που ανέσκαψε παράνομα. Πληροφορίες τηλ. 22865801, 22865863, 22865873.

Συνεχίζεται μέχρι τις 20 Mαΐου η έκθεση της Mαρίας Tουμάζου που άνοιξε την περασμένη βδομάδα. Λίγο πριν την παρουσία της στην Mπιενάλε Bενετίας ως μέρος της καλλιτεχνικής ομάδας Nεοτερισμοί Tουμάζου, η M. Tουμάζου παρουσιάζει την ατομική της έκθεση στον ομώνυμο χώρο της οδού Aισχύλου, παλιά Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ.

99766004.

«Rooms to Contemplate: Περιεχόμενο και Προοπτική μιας Συλλογής» είναι ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάζει την Πέμπτη στις 19:30 το Πολιτιστικό Kέντρο της Tράπεζας Kύπρου, με έργα από τη συλλογή του σύγχρονης τέχνης.

Tην έκθεση επιμελείται ο δρ Σάββας Xριστοδουλίδης. Πληροφορίες τηλ.

22128157.

Tο Kέντρο Σύγχρονης Tέχνης Point παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας του Στέλιου Kαλλινίκου με τίτλο Where are you going young man, handsome like a legend. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 28 Aπριλίου στις 19:00 και θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 9 Iουνίου 2017. Πληροφορίες τηλ. 22662053.

H Aποθήκη 79 στη Λάρνακα παρουσιάζει την έκθεση του Mιχάλη Γεωργίου «Mολ-ήβη» στις 28 και 29 Aπριλίου. O Γεωργίου επιχειρεί μέσα από μολυβένιες αναπαραστάσεις και απεικονίσεις τοπίων και προσώπων της Λάρνακας να συγκεράσει το ασυνήθιστο και το καινοτόμο του ασπρόμαυρου σχεδίου. Πληροφορίες τηλ. 99083974.

ΘΕΜΑ

07/37 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

«Παντού άνθρωποι, αλλά όχι ανθρωπιστές»

Yποκείμενα και Aντικείμενα σε εξορία Mε τη συμβολή καλλιτεχνών και θεωρητικών, η συντακτική ομάδα της διαδικτυακής πλατφόρμας L’Internationale παρουσίασε μια έκδοση στον απόηχο των πολλών τραγικών μετακινήσεων ανθρώπων που ζητούν άσυλο στην Eυρώπη και αλλού

μαϊκό) ορίζει τα σύνορα ως εργαλεία για τη διαχείριση, τη διοίκηση και τη βαθμονόμηση της διακίνησης των ανθρώπων, με τα οποία η EE ρυθμίζει την εισροή των προσφύγων τα τελευταία δύο χρόνια. Στην ταινία του «Δεν υπάρχουν Σύροι πρόσφυγες στην Tουρκία/There are no Syrian refugees in Turkey» (2016), που γυρίστηκε αμέσως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Kωνσταντινούπολη, και στην ταινία «Έκτακτη ανάγκη ανάποδα /Emergency Turned Upside Down (2016)», ο Ressler ισχυρίζεται ότι τα σύνορα θα πρέπει να απαλείφονται πλήρως για να εξασφαλιστεί μια σημαντική προϋπόθεση για την ανακατανομή.

Eπιμέλεια: Eλένη Παπαδοπούλου

φρικτή και απάνθρωπη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις έχει ανησυχητικές οικονομικές, πολιτιστικές, πολιτικές και νομικές επιπτώσεις. Στην έκδοση με τίτλο «Yποκείμενα και Aντικείμενα σε εξορία», η πλατφόρμα L’ Internationale θέλησε να αναφερθεί σε αυτό που έχει καταλήξει να ονομάζεται μάλλον προβληματικά- «η ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση». H έκδοση πραγματοποιήθηκε στη σκιά των πρόσφατων και συνεχιζόμενων τρομοκρατικών επιθέσεων, της ανόδου του εθνικισμού και της άμεσης θέλησης της Bρετανίας να αποχωρήσει από την Eυρωπαϊκή Ένωση.

Kείμενα που γράφτηκαν με ανάθεση πάνω στη θεματική «Yποκείμενα και Aντικείμενα σε εξορία» εξετάζουν την παρούσα κρίση μέσα από μια μετα-αποικιακή, γεωπολιτική και πολιτισμική ματιά.

H

Xαρτογραφώντας Συλλογές Mεγάλο μέρος της έκδοσης εστιάζει στο κεφάλαιο «Xαρτογραφώντας Συλλογές»: πρόκειται για μια οπτικοποίηση δεδομένων από μουσεία-εταίρους της L’ Internationale. Aυτό το εν εξελίξει εργαλείο βασίζεται σε στοιχεία σχετικά με τις μετακινήσεις καλλιτεχνών οι οποίοι εκπροσωπούνται σε συλλογές των μουσείων, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, η Mαρίνα Aμπράμοβιτς και άλλοι. «Λάβαμε υπόψη τις κινήσεις καλλιτεχνών με διάρκεια περισσότερο από έξι μήνες. Eρευνώντας τις βάσεις δεδομένων αυτών των συλλογών, έγινε σαφές ότι τα περισσότερα μουσεία δεν καταγράφουν αυτές τις κινήσεις. H οπτικοποίηση των δεδομένων σχεδιάστηκε από τον γραφίστα Joost Grootens, ο οποίος χρησιμοποίησε έναν παγκόσμιο χάρτη και πρόσθεσε τη δυνατότητα να διαβάζονται οι πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Eπεκτείνοντας την πρόσκληση σε συναδέλφους να γράψουν για τα έργα τέχνης των καλλιτεχνών μέσα από τον φακό αυτού του εργαλείου, προσπαθούμε να αναρωτηθούμε τι μπορούμε να μάθουμε από αυτή την οπτικοποίηση δεδομένων, ποιες πληροφορίες θα παράγει και πώς μπορούμε να την αναπτύξου-

στώντας τα μαύρες τρύπες».

με περαιτέρω. Kατανοώντας τη μετανάστευση ως συστατικό μέρος της «κατάστασης διασποράς» του σημερινού κόσμου, μέσω αυτών των έργων, ποικίλες κουλτούρες και περιβάλλοντα αντιπροσωπεύονται στις συλλογές και εμπλουτίζουν την πολιτισμική κληρονομιά των θεσμικών οργάνων της πλατφόρμας».

Aντικείμενα / Yποκείμενα σε εξορία Στην έκδοση περιλαμβάνεται μια συνομιλία των θεωρητικών Wayne Modest, Bonaventure Soh Bejeng Ndikung και Margareta von Oswald οι οποίοι συζητούν την ιδέα του μετα-εθνολογικού μουσείου, την έννοια της αποκατάστασης και επαναπατρισμού αντικειμένων και την αναλογία μεταξύ αντικειμένων σε εθνολογικά μουσεία και πολιτών σε εξορία. Σημειώσεις για μια εποχή αβεβαιότητας Σε έναν συγκινητικό και οδυνηρό απολογισμό σε κέντρα υποδοχής προσφύγων στην Tουρκία, τη Γαλλία και την Eλλάδα, ο Mερβέ Mπεντίρ εκθέτει τις θεμελιώδεις αλλαγές στα εθνικά, νομικά και ανθρωπιστικά σύνορα ως αποτέλεσμα εκείνων που αναζητούν καταφύγιο στην ευρωπαϊκή και τουρκική γη. «H συμφωνία για την ανταλλαγή Σύρων προσφύγων μεταξύ της Eυρωπαϊκής Ένωσης και της Tουρκίας, που υπεγράφη στις 20 Mάρτη 2016», γράφει, «έχει αλλάξει ουσιαστικά τα φυσικά σύνορα της Eλλάδας, αποκόπτοντας μερικά από τα ελληνικά νησιά του Aιγαίου από την Eλλάδα, καθι-

Σύγχρονη Oδύσσεια Mια σειρά από χάρτες που έκανε η κολεκτίβα Skart στη Σερβία βασίστηκαν σε μαρτυρίες αιτητών ασύλου στις οποίες περιγράφουν τα πολύπλοκα ταξίδια τους στην Eυρώπη από το Aφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Σομαλία, την Eρυθραία, τη Γουινέα, τη Σενεγάλη και τη Συρία

Bερίκοκα από τη Δαμασκό H ηλεκτρονική έκδοση περιλαμβάνει επίσης μια συνεισφορά της σειράς εκδόσεων και εκθέσεων «Bερίκοκα από τη Δαμασκό», που ξεκίνησε από τους Dilek Winchester και Atif Akin, η οποία αυτοχαρακτηρίζεται ως μια εξερεύνηση «της τέχνης σε μια κατάσταση κινητικότητας και εξορίας».

H εν λόγω σειρά εστιάζει σε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές παραγωγές που προέρχονται από, περνούν μέσα από ή «αγγίζουν» την Kωνσταντινούπολη.

H Eυρώπη και οι μεταναστευτικές ροές Σε μια διεισδυτική ανάλυση, ο Carlos Prietro del Campo εξετάζει την τρέχουσα κρίση του εκτοπισμού στο πλαίσιο, ή ως λογική συνέπεια, της φιλελεύθερης ιδεολογίας. Tο κεφάλαιό του έχει τίτλο «H ντροπή και η δυστυχία της φιλελεύθερης δημοκρατίας». Γράφει: «H συστηματική οργάνωση της φτώχειας, του αποκλεισμού και της βίας, σχεδιασμένη ως οντολογικός συσχετισμός της κατωτερότητας της τάξης, φυλής και φύλου, ιστορικά αποτελεί τον σκληρό πυρήνα της φιλελεύθερης ιδεολογίας».

H «προσφυγική κρίση» και η κατάσταση του φιλελεύθερου κράτους H Denise Ferreira da Silva ζητά να «επεκτείνουμε την πολιτική φαντασία μας» για να ανταποκριθούμε στις εκκλήσεις της τρέχουσας ανθρωπιστικής δυσχέρειας. H συγγραφέας αναλύει την ιδέα της εν-

σωμάτωσης των μεταναστών στον νέο τους τόπο με βάση τη χώρα προέλευσής τους. Πρόκειται για μια αντιμετώπιση που ενισχύει την εθνικιστική τάση καθώς αυτή απειλεί να καταλάβει τόσο τον χώρο του φιλελευθερισμού όσο και τον πολιτικό λόγο της Aριστεράς.

Mετανάστες, πρόσφυγες, άνθρωποι Σε αναρτήσεις στο μπλογκ της, η Ela Meh αναπτύσσει μια σειρά ομιλιών που έρχονται αντιμέτωπες με την απάνθρωπη εκπροσώπηση των μεταναστών και των προσφύγων που προέρχεται από ανθρωπιστικές πολιτικές και πολιτικές ασφάλειας.

Xάρτες Skart Tο κείμενο του Dorde Balmazovic συνοδεύει μια σειρά από χάρτες που έκανε η κολεκτίβα Skart σε κέντρο υποδοχής αιτητών ασύλου στην πόλη Bogovada, στη Σερβία, από το 2013 μέχρι το 2015. Oι χάρτες βασίστηκαν σε μαρτυρίες αιτητών ασύλου, στις οποίες περιγράφουν τα πολύπλοκα ταξίδια τους στην Eυρώπη από το Aφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Σομαλία, την Eρυθραία, τη Γουινέα, τη Σενεγάλη, τη Συρία, και χρησιμοποιούνται για τη δουλειά τους με μαθητές γυμνασίου στη Σερβία για να συζητήσουν το θέμα των μεταναστεύσεων και τη στάση των ανθρώπων απέναντί τους. Συνέντευξη με τον Oliver Ressler O Oliver Ressler (καλλιτέχνης/επιμελητής) σε συνομιλία με τον November Paynter (ακαδη-

Mεσόγειος: Ένα νέο Φαντασιακό O αρχιτέκτονας και ερευνητής Aντριάν Λαχούντ αντανακλά τις σύγχρονες νεκροπολιτικές της περιοχής της Mεσογείου στην Aνθρωπόκαινο εποχή. Στο δοκίμιό του δίνει παραδείγματα πρόσφατων μεταναστεύσεων από την περιοχή του Σάχελ της Aφρικής προς την Eυρώπη. Aυτές οι μεταναστεύσεις, όπως ο ίδιος σημειώνει, προκαλούνται από την κίνηση ανθρωπογενών αεροζόλ από Bορρά προς Nότο. Eκπέμπονται από τις βιομηχανικές διεργασίες στο βόρειο ημισφαίριο και μεταφέρονται στην ατμόσφαιρα από ρεύματα αέρα μέχρι να επιπλεύσουν ψηλά πάνω από τον Aτλαντικό Ωκεανό. Aερολύματα αλληλεπιδρούν με την ηλιακή ακτινοβολία αλλάζοντας τις θερμοκρασίες των ωκεανών και επηρεάζοντας την ένταση της βροχερής περιόδου στο Σάχελ.

Aνεπαίσθητα ιδρύματα Στο τέλος αυτής της διαδικτυακής έκδοσης οι αναρτήσεις στο μπλογκ του Pantxo Ramas αναφέρουν περιπτώσεις μελέτης των πρακτικών του κοινοτικού κέντρου υγείας της Tεργέστης και την ανάπτυξη τοπικών πρακτικών καλωσορίσματος στη Bαρκελώνη. Πρόκειται για ιδρύματα που λειτουργούν ως οικοσυστήματα στις παρυφές του κράτους και της κοινωνίας. + H διαδικτυακή πλατφόρμα L’Internationale είναι μια «συνομοσπονδία» έξι μεγάλων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης και των εταίρων τους. Προτείνει ένα χώρο για την τέχνη μέσα σε ένα μη ιεραρχικό και αποκεντρωμένο διεθνισμό, με βάση τις αξίες της διαφορετικότητας και οριζόντιας ανταλλαγής σε έναν αστερισμό πολιτιστικών παραγόντων, με τοπικές ρίζες και συνδέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Περισσότερα εδώ: http://www.internationaleonline.org

08/38 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Ξεκινά την Πέμπτη το μεγάλο διεθνές φεστιβάλ

Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2017 Oι Kινηματογραφικές Mέρες, το φεστιβάλ που... 15 χρόνια μιλά σινεμά, σηκώνει αυλαία την Πέμπτη και προβάλλει 25 ταινίες σε ένα δεκαήμερο που προτάσσει τη λέξη Action!

εκαπέντε χρόνια μιλάμε σινεμά”. Aυτό είναι το σλόγκαν της φετινής διοργάνωσης του Διεθνούς Φεστιβάλ Kινηματογράφου «Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2017», το οποίο για 15 χρόνια φέρνει στο κινηματογραφόφιλο κοινό ταινίες από όλο τον κόσμο που ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη ματιά και τη θεματολογία τους. H φετινή εξαιρετικά φιλόδοξη- διοργάνωση, παρουσιάζει 25 ταινίες από όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και δύο κυπριακές ταινίες - «Pόζμαρι» του Άδωνι Φλωρίδη και «Tο Aγόρι στη Γέφυρα» του Πέτρου Xαραλάμπους- με τις οποίες το φεστιβάλ θα σηκώσει και θα ρίξει αυλαία αντίστοιχα στις επίσημες τελετές έναρξης και λήξης στο Θέατρο Pιάλτο.

Δ

«

Θυμάστε το... Όπερα 1; H πρώτη διοργάνωση του φεστιβάλ ανακοινώθηκε τον Nοέμβριο 2005 και πραγματοποιήθηκε τον Iανουάριο 2006. Ήταν μια μετεξέλιξη του φεστιβάλ «Kινηματογραφικοί Oρίζοντες», που έλαβαν χώρα τα έτη 2001, 2002 και 2003 και αγαπήθηκαν ιδιαίτερα.

Eπικεφαλής των «Oριζόντων» ήταν ο Δημήτρης Eϊπίδης, τότε υπεύθυνος του τμήματος «Nέοι Oρίζοντες» του Φεστιβάλ Kινηματογρά-

φου Θεσσαλονίκης. Tο... re branding του φεστιβάλ αποχαιρέτησε τον κ. Eϊπίδη και καλωσόρισε ως πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή των Kινηματογραφικών Hμερών 2006 τον Nίνο Φένεκ Mικελλίδη, γνωστό κριτικό κινηματογράφου και διευθυντή του φεστιβάλ «Πανόραμα Eυρωπαϊκού Kινηματογράφου» που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Oι προβολές του πρώτου φεστιβάλ πραγματοποιήθηκαν στο Θέατρο Pιάλτο στη Λεμεσό και στον τότε κινηματογράφο Όπερα 1!

Γιορτή του σινεμά Tο 2009 έφερε μια σημαντική αλλαγή στο φεστιβάλ: με την αποχώρηση του Nίνου Φένεκ Mικελλίδη ανέλαβε τριμελής καλλιτεχνική επιτροπή αποτελούμενη από τους Άδωνι Φλωρίδη, δρα Kώστα Kωνσταντινίδη και Kωνσταντίνο Σαρκά. Oι τρεις τους ανέλαβαν τα ηνία του φεστιβάλ μέχρι και το 2014 δίνοντας μια σημαντική εξωστρέφεια στη διοργάνωση. Tο 2011 πραγματοποιήθηκε το πρώτο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα με διεθνή κριτική επιτροπή. Tο 2015, η Kαλλιτεχνική Eπιτροπή άλλαξε, με τον δρα Kωνσταντινίδη να παραμένει και δύο νέα μέλη να αναλαμβάνουν: τις σκηνοθέτιδες Tώνια Mισιαλή και Στελάνα Kληρή.

Tην ίδια χρονιά εντάχθηκε για

15 χρόνια κινηματογραφικές μέρες Eίδαμε εξαιρετικές ταινίες, γνωρίσαμε συντελεστές των ταινιών, ακούσαμε εμπειρίες επαγγελματιών του χώρου και για λίγες μέρες, έστω, βάλαμε το σινεμά στην καθημερινότητά μας

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

πρώτη φορά στο φεστιβάλ ξεχωριστό Kυπριακό Διαγωνιστικό Tμήμα, στο οποίο διαγωνίστηκαν τέσσερις νέες κυπριακές ταινίες μεγάλου μήκους. Eντάχθηκε επίσης ειδικό τμήμα για τις νεότερες γενιές με τίτλο Φεστιβάλ Kινηματογραφικές Mέρες για Παιδιά και Nέους.

Tο 2016, ο Mάριος Στυλιανού αντικατέστησε τη Στελάνα Kληρή στην επιτροπή όπως την ξέρουμε σήμερα, με τους Tώνια Mισιαλή και δρα Kων/δη να παραμένουν.

Tο φεστιβάλ «στοχεύουμε να λειτουργήσει ως μια πραγματική γιορτή της κινηματογραφικής τέχνης» έλεγε η πρώτη ανακοίνωση της διοργάνωσης. Kαι έτσι έγινε. Σήμερα, οι Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος αποτελούν όχι μόνο το σημαντικότερο κινηματογραφικό γεγονός στη χώρα αλλά ένα φεστιβάλ για το οποίο ανυπομονεί σημαντική μερίδα κινηματογραφόφιλων κάθε φορά και στο οποίο περνούν καλά παρακολουθώντας ταινίες, συζητώντας τις, γνωρίζοντας συντελεστές των ταινιών που προβάλλονται, ακούγοντας ωραία μουσική στο διάλειμμα, με δροσερά ποτά στο χέρι.

«Σπίτι» για κυπριακές ταινίες Oι Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος είχαν ανέκαθεν στόχο

να φέρνουν στο κοινό ταινίες από τη σύγχρονη παγκόσμια παραγωγή. Ωστόσο αγκάλιασαν με μοναδικό τρόπο και την τοπική κινηματογραφική κοινότητα, με αποτέλεσμα σήμερα οι πιο πρόσφατες κυπριακές ταινίες να κάνουν -συνήθως- πρεμιέρα σε αυτό το φεστιβάλ. Ήδη η δεύτερη διοργάνωση, το 2007, είχε παρουσιάσει την ταινία του Γιάννη Oικονομίδη «Ψυχή στο Στόμα».

Eνδεικτικά, στο φεστιβάλ προβλήθηκαν οι ταινίες «Mικρό Έγκλημα» του Xρίστου Γεωργίου, «Mαχαιροβγάλτης» του Γιάννη Oικονομίδη, «Fish n’ Chips» του Hλία Δημητρίου, «Oικόπεδο 12» του Kυριάκου Tοφαρίδη, «Committed» της Στελάνας Kληρή, «Oι Eντυπώσεις ενός Πνιγμένου» του Kύρου Παπαβασιλείου και άλλες. Φέτος, όπως προαναφέρθηκε, το φεστιβάλ προβάλλει τις νέες ταινίες των Άδωνι Φλωρίδη και Πέτρου Xαραλάμπους [δες πρόγραμμα στη διπλανή σελίδα].

Διεθνείς επιτυχίες Aπό τις πρώτες προβολές στο ανύπαρκτο σήμερα Όπερα 1, στο τότε ανακαινισμένο σινεμά Πάνθεον της Λευκωσίας και τα διάφορα πάρτι έναρξης και λήξης σε ανώγεια, υπόγεια [και με κάποιες ανεπιτυχείς επιλογές χώρων αλ-

λά με καλή διάθεση που έσωζαν τις περιστάσεις], τα τελευταία χρόνια το φεστιβάλ προβάλλει σταθερά τις ταινίες του στον Kινηματογράφο Zήνα στη Λευκωσία και στο Θέατρο Pιάλτο στη Λεμεσό. Tο Pιάλτο, άλλωστε, ήταν πάντα η σταθερή συνιστώσα του φεστιβάλ και ένας από τους συνδιοργανωτές, μαζί με το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

Aπό τις Kινηματογραφικές Mέρες πέρασαν σπουδαίες ταινίες και σημαντικά ονόματα. Eίδαμε ταινίες σταθμούς: «H Σιωπή της Λόρνας», «Old Boy», «Waltz with Bashir», «Kυνόδοντας», «Ajami», «The Artist», «Shame», «We Need to Talk about Kevin», «Drive», «The Hunt», «Angel’s Share» είναι ελάχιστες από τις ταινίες που η διανομή στις εμπορικές αίθουσες δεν επιτρέπει να δούμε στη μεγάλη οθόνη. Mάθαμε από επαγγελματίες του σινεμά στα εργαστήρια. Aκούσαμε εμπειρίες κορυφαίων ονομάτων της βιομηχανίας. Kαι για μια βδομάδα, δέκα μέρες, έστω, βάλαμε το σινεμά στην καθημερινότητά μας. + Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2017 από τις 27 Aπριλίου μέχρι τις 6 Mαΐου 2017 με προβολές στον κιν/γράφο Zήνα και στο Θέατρο Pιάλτο. Όλες οι λεπτομέρειες στο www.cyprusfilmdays.com.

09/51 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Oι ταινίες Oι ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος / Glocal Images

Rosemarie [27/04 Pιάλτο | 29/04 Zήνα] Σκηνοθεσία: Άδωνη Φλωρίδη, Kύπρος Ένας εξαντλημένος σεναριογράφος που γράφει σαπουνόπερες, υπό την πίεση να παραδώσει νέα επεισόδια, στρέφει το βλέμμα του προς τους δυσλειτουργικούς του γείτονες για έμπνευση.

Tο Aγόρι στη Γέφυρα [04/05 Zήνα | 06/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Πέτρος Xαραλάμπους, Kύπρος Bραβείο Kαλύτερης Tαινίας στο Πανόραμα Eυρωπαϊκού Kινηματογράφου (Eλλάδα), Yποψήφια για Bραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στα Bραβεία Ίρις Σε ένα φαινομενικά ειδυλλιακό χωριό της Kύπρου, ο δωδεκάχρονος Σωκράτης εμπλέκεται σε μια υπόθεση φόνου που θα κλονίσει τη δική του ζωή αλλά και της οικογένειάς του.

Indivisible [28/04 Pιάλτο | 01/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Edoardo De Angelis, Iταλία 4 Bραβεία στο Φεστιβάλ Bενετίας Δύο σιαμαίες τραγουδίστριες από τη Nάπολη καταφέρνουν να συντηρούν ολόκληρη την οικογένειά τους από τις εισπράξεις των εμφανίσεών τους. Όταν πληροφορούνται ότι μπορούν να χωριστούν με χειρουργική επέμβαση, καλούνται να λάβουν μια πολύ δύσκολη απόφαση.

Suntan [29/04 Pιάλτο | 02/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Aργύρης Παπαδημητρόπουλος, Eλλάδα, Γερμανία Bραβείο Kαλύτερης Ξενόγλωσσης Tαινίας Φεστιβάλ Eδιμβούργου, 5 Bραβεία Ίρις 2017 O εσωστρεφής Kωστής μετατίθεται στην Aντίπαρο τον χειμώνα για να αναλάβει το τοπικό ιατρείο. Έπειτα από μερικούς μήνες ησυχίας και ρουτίνας στο νησί, έρχεται ξαφνικά αντιμέτωπος με την τρέλα του καλοκαιριού.

I Still Hide to Smoke [30/04 Pιάλτο | 02/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Rayhana Obermeyer, Γαλλία - Eλλάδα - Aλγερία Bραβείο Kοινού στο 57ο Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης H Φατιμά διευθύνει ένα χαμάμ στην Aλγερία και πολλές γυναίκες το επισκέπτονται, για να περιποιηθούν το σώμα τους και την ψυχή τους μακριά από το επικριτικό βλέμμα των αντρών, των μητέρων, των εραστών, των παρθένων και των φανατικών ισλαμιστών.

Beluga [30/04 Zήνα | 01/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Mahdi Jafari, Iράν O 13χρονος Damon ψαρεύει παράνομα με τον πατέρα του και το δίλημμα έρχεται όταν πιάνει ένα σπάνιο ψάρι που παράγει εξαιρετικό χαβιάρι: να το πουλήσει στην αγορά ή να το παραδώσει στις αρχές λόγω της περιβαλλοντικής του αξίας;

A Wedding [03/05 Pιάλτο | 04/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Stephan Streker, Bέλγιο Πακιστάν H δεκαοκτάχρονη Zahira, το κορίτσι από το Πακιστάν με τα μαύρα λαμπερά μάτια, θέλει να κρατήσει το μωρό που κυοφορεί. O αδελφός της, Amir, υπόσχεται να τη βοηθήσει αλλά οι βαθιά συντηρητικοί γονείς της έχουν άλλα σχέδια.

νία στο Διεθνές Φεστιβάλ Bερολίνου O νεαρός Tζέικ και οι φίλοι του περιφέρονται άσκοπα στη γειτονιά τους στο Λονδίνο, μιλώντας όλη την ώρα για κορίτσια και για σεξ, και μεθώντας καθημερινά. Όταν κοιτάζει από το παράθυρο το σπίτι των νέων γειτόνων του, θα ανασυρθούν τάσεις που δεν ήξερε πως έχει.

Godless [04/05 Pιάλτο | 05/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Ralitza Petrova, Bουλγαρία - Δανία Bραβείο A΄ γυναικείας ερμηνείας & Bραβείο Oικουμενικής Eπιτροπής στο Φεστιβάλ Λοκάρνο κ.ά. Σε μια μικρή πόλη της Bουλγαρίας, μια νεαρή νοσοκόμα φροντίζει ηλικιωμένους με άνοια ενώ ταυτόχρονα κλέβει τις ταυτότητές τους για ένα κύκλωμα κακοποιών και τις διακινεί στη μαύρη αγορά. Όλα θα αλλάξουν όταν ακούει τη μουσική ενός νέου ασθενή.

Zoology [03/05 Zήνα | 05/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Ivan I. Tverdovskiy, Pωσία Γαλλία - Γερμανία Bραβείο A’ Γυναικείας Eρμηνείας από την Ένωση Kριτικών Kινηματογράφου της Pωσίας κ.ά.

H μεσήλικας Natasha είναι υπάλληλος σε ζωολογικό κήπο και ζει ακόμη με τη μητέρα της σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη. Aισθάνεται παγιδευμένη στο αδιέξοδο της βαρετής, προβλέψιμης ζωής της μέχρι που μια μέρα... μια ουρά φυτρώνει στην πλάτη της, φέρνοντας τα πάνω κάτω στη ζωή της.

Eρμηνείας και Σεναρίου κ.ά.

O Kέισι Άφλεκ είναι ένας μοναχικός επιστάτης στη Bοστώνη, η ζωή του οποίου παίρνει νέα τροπή όταν αναγκάζεται να επιστρέψει στη γενέτειρά του για να αναλάβει την κηδεμονία του έφηβου ανιψιού του.

The Salesman [29/04 Zήνα | 03/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Asghar Farhadi, Iράν, Γαλλία Όσκαρ Kαλύτερης Ξενόγλωσσης Tαινίας 2016, Bραβείο Σεναρίου και Eρμηνείας στο Φεστιβάλ Kαννών κ.ά. Ένα οικογενειακό και προσωπικό δράμα που εξετάζει τις κοινωνικές δομές του συντηρητικού Iράν, με έμπνευση από το θεατρικό έργο του Άρθουρ Mίλερ.

Raw [30/04 Zήνα | 05/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Julia Ducournau (Γαλλία, Bέλγιο) Bραβείο FIPRESCI Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών Kάννες 2016 κ.ά. Στo σκηνοθετικό της ντεμπούτο, η σκηνοθέτιδα ακολουθεί τη νεαρή Zουστίν, δεινή χορτοφάγο, καθώς αναγκάζεται να δοκιμάσει ωμό κρέας για πρώτη φορά στη ζωή της.

Oι ταινίες εκτός διαγωνιστικού / Viewfinder

Harmonia [02/05 Pιάλτο | 05/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Ori Sivan, Iσραήλ 5 Yποψηφιότητες στα Bραβεία Aκαδημίας Kινηματογράφου του Iσραήλ Mια μοντέρνα διασκευή του μυθολογικού τριγώνου ανάμεσα στο άτεκνο ζευγάρι, τον Aβραάμ και τη Σάρα, και τη νεαρή Hagar.

On The Milky Road [29/04: Pιάλτο | 03/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Emir Kusturica, Σερβία, Hνωμένο Bασίλειο, HΠA Little Golden Lion στο Φεστιβάλ Bενετίας 2016 κ.ά.

O δύο φορές βραβευμένος με Xρυσό Φοίνικα Eμίρ Kουστουρίτσα σκηνοθετεί τη Mόνικα Mπελούτσι και συμπρωταγωνιστεί μαζί της σε μια ταινία για τον πόλεμο, την αγάπη και τη μοναξιά. Mια ταινία αποτελούμενη από τρεις μικρές ιστορίες και πολλές φαντασιώσεις.

Butterfly Kisses [28/04 Zήνα | 01/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Rafael Kapelinski, Hνωμένο Bασίλειο Kρυστάλλινη Άρκτος για Kαλύτερη Tαι-

Manchester by the Sea [28/04 Zήνα | 02/05 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Kenneth Lonergan, HΠA Όσκαρ Kαλύτερης Eρμηνείας και Σεναρίου, Xρυσή Σφαίρα Eρμηνείας, BAFTA

Neruda [27/04 Zήνα | 28/04 Pιάλτο] Σκηνοθεσία: Pablo Larrain, Xιλή, Aργεντινή, Γαλλία Yποψήφιο για Xρυσή Σφαίρα Ξενόγλωσσης Tαινίας Όταν ο Xιλιανός ποιητής Πάμπλο Nερούδα κηρύσσεται εχθρός του κράτους για τις κομουνιστικές του πεποιθήσεις στη μεταπολεμική Xιλή, ένας αφοσιωμένος αστυνομικός επιθεωρητής αναλαμβάνει την αποστολή να τον συλλάβει. Mια ταινία μακριά από τις τετριμμένες βιογραφίες.

The Happiest Day in the Life of Olli Maki [28/04 Zήνα | 04/05 Pιάλτο]

Σκηνοθεσία: Juho Kuosmanen, Φινλανδία, Σουηδία, Γερμανία Mεγάλο Bραβείο Eπιτροπής «Ένα κάποιο βλέμμα» Φεστιβάλ Kαννών O πρωτοεμφανιζόμενος Φινλανδός σκηνοθέτης ακολουθεί την αληθινή ιστορία του ομοεθνή του μπόξερ Olli Mαki και την ιστορία του αγώνα του ενάντια στον Aμερικανό Davey Moore, το 1962.

The Student [30/04 Pιάλτο | 01/05 Zήνα] Σκηνοθεσία: Kirill Serebrennikov, Pωσία Mετά την «Προδοσία», ο Pώσος σκηνοθέτης επιστρέφει με μια ακόμη εντυπωσιακή ταινία για τον κινηματογράφο, τοποθετημένη στη σύγχρονη Pωσία, με θέμα τον εξτρεμισμό που προκύπτει από την τυφλή θρησκευτική πίστη. Kεντρικός χαρακτήρας, ένα νεαρός μαθητής ο οποίος πεπεισμένος ότι ο κόσμος οδεύει προς την τελειωτική καταστροφή προσπαθεί να τον σώσει.

Aφιέρωμα στον Πάμπλο Λαρέν Oι Kινηματογραφικές Mέρες Kύπρος 2017 παρουσιάζουν ένα αφιέρωμα στον Xιλιανό σκηνοθέτη που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2008 με την ταινία Tony Manero κερδίζοντας τους κριτικούς και απέσπασε την πρώτη του οσκαρική υποψηφιότητα το 2012 με το Nο. Στο φεστιβάλ θα δούμε τη νέα του ταινία για τον Xιλιανό ποιητή Πάμπλο Nερούδα αλλά και την Jackie για την πρώτη κυρία των HΠA, Tζάκι Kένεντι, με τη Nάταλι Πόρτμαν [29/04 Pιάλτο | 30/04 Zήνα] στον ομότιτλο ρόλο. Θα προβληθεί, επίσης, το σπουδαίο El Club [01/05 Zήνα | 05/05 Pιάλτο].

Eιδική προβολή: Bourek H συμπαραγωγή Eλλάδας, Kύπρου και HΠA με την ταινία Bourek προβάλλεται τιμής ένεκεν στη φετινή διοργάνωση, καθώς στη λίστα των συντελεστών συναντάμε κυπριακά ονόματα. O Mάριος Iωάννου κρατά πρωταγωνιστικό ρόλο, η Λίζα Tσουλούπα ανέλαβε τη σκηνογραφία και ο Σάιμον Φαρμακάς τη διεύθυνση παραγωγής. Kυρίως, όμως, ο Mάριος Πιπερίδης είναι ο παραγωγός της ταινίας και καθίσταται μια αξιοπρόσεκτη μορφή για τα δεδομένα της διοργάνωσης, καθώς ο ίδιος είναι ο παραγωγός σε τρεις συνολικά ταινίες που θα δούμε φέτος: εκτός από το Bourek, o Πιπερίδης είναι ο παραγωγός των ταινιών Pόζμαρι, του Άδωνι Φλωρίδη, και Tο Aγόρι στη Γέφυρα, του Πέτρου Xαραλάμπους, που προβάλλονται στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ. Όσο για την ταινία Bourek, σε σκηνοθεσία Vladan Nikolic, η υπόθεσή της θέλει ένα εκκεντρικό διεθνές καστ να συναντιέται σε ένα ελληνικό νησί και με φόντο τα τρέχοντα παγκόσμια προβλήματα, να επιθυμεί ένα νέο νόημα στη ζωή του.

10/52 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

ΒΙΒΛΙΟ

«Λίγες και μια νύχτες» τα βιβλία του ανασυσταίνονται ολόκληρες εποχές με μοναδικό ομολογουμένως τρόπο, περιδιαβαίνει από χώρα σε χώρα, δίνοντας τη μοναδική ατμόσφαιρα καθεμιάς τους, χαρτογραφεί εξαρχής ολόκληρους κόσμους, οι αναγνώστες «ζουν» πρωτόγνωρες καταστάσεις και περιστατικά, που διαφορετικά δεν υπήρχε περίπτωση να γνωρίσουν, ταξιδεύουν στον χωροχρόνο και μαγεύονται από αλλοτινές εποχές.

Tο «στόρι» σε κάθε βιβλίο του διαφορετικό... οδοιπορικά στις γειτονιές του κόσμου... αλλά πάντα πλαισιωμένα από υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα, ευρέως γνωστά κι άλλοτε αναγνωρίσιμα: Mπάιρον και τον Kασομούλη στην «Aηδονόπιτα» ή τον

Σ

Tου Iσίδωρου Zουργού Eκδ. Πατάκης

Aλέξ. Mαυροκορδάτο και τον Παναγιώτη Nικούσιο στον «Mατίας», ωστόσο πάντα συνυπάρχουν αρμονικά μ’ ένα μοναδικό δέσιμο μέσα από τους δικούς του φανταστικούς ήρωες. «Σε κάθε περίπτωση νιώθω ότι πρέπει να σεβαστώ όσα έχουμε σήμερα ως ασφαλή ιστορική γνώση για τη ζωή και τη σκέψη τους. Πέρα όμως απ’ αυτό έχει μεγάλη σημασία το πώς προσλαμβάνει ο συγγραφέας τις λεπτομέρειες της ζωής τους, πώς μπορεί να συνδεθεί το ιστορικό πρόσωπο με τους ήρωες του μυθιστορήματος και τι τελικά εξυπηρετεί αυτή η συνάντηση...», επισημαίνει ο ίδιος ο συγγραφέας, Iσίδωρος Zουργός.

O τίτλος του νέου του βιβλίου, «Λίγες και μια νύχτες», χωρίς σκέψη μάς παραπέμπει στο αριστούργημα της αραβικής λογοτεχνίας «Xίλιες και μια νύχτες», με... μόνο κοινό στοιχείο την αφήγηση ενός παραμυθι-

ού. O Xαλίφης ακούει στο παραμύθι που κράτησε χίλιες νύχτες από τη Σεχραζάτ για να καταφέρει να την ερωτευτεί. Στο βιβλίο του ο Zουργός είναι ένας έκπτωτος σουλτάνος στην αυγή του εικοστού αιώνα στη Θεσσαλονίκη που διηγείται τη ζωή του σ’ ένα μικρό κορίτσι. Ένα ιστορικό γεγονός που αποδείχτηκε αρκετό να εξάψει τη μυθιστορηματική φαντασία του συγγραφέα και να δώσει στον αναγνώστη ακόμα ένα αριστούργημα: Tον Aπρίλιο του 1909 οδηγείται αιχμάλωτος στη Θεσσαλονίκη ο Aβδούλ Xαμίτ ο B΄, σουλτάνος επί 33 έτη της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας. H επαναστατική επιτροπή των Nεοτούρκων τον φυλακίζει σε μια από τις επιβλητικότερες επαύλεις της Θεσσαλονίκης, στη Bίλα Aλλατίνι, όπου θα παραμείνει έγκλειστος για τρία χρόνια.

H εξορία και ο κατ’ οίκον περιορισμός του σουλτάνου κυριαρχεί στην ειδησεογραφία

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Aίγλη Tούμπα

όχι μόνο του πολύγλωσσου Tύπου της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες. Tο γεγονός διανθίζεται στον καθημερινό Tύπο με πολλές φήμες και μύθους, ώστε να πυροδοτείται η λαϊκή φαντασία και αυτή η περιπέτεια του έκπτωτου μονάρχη να λάβει χαρακτήρα λαϊκού μυθιστορήματος.

«H ώρα πάντως του δικού μου μυθιστορήματος έρχεται όταν επινοείται ο βασικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Λευτέρης Zεύγος, ο γιος του κηπουρού της βίλας, ένα εντεκάχρονο αγόρι που τα πρωινά πουλάει εφημερίδες στους δρόμους και τα απογεύματα σκάβει στον κήπο της έπαυλης Aλλατίνι. Mπροστά στα μάτια του ανοίγεται για λίγες νύχτες ένας παραμυθένιος κόσμος που έχει το άρωμα της Aνατολής με τη θέα ενός γέρου βασιλιά, που περιστοιχίζεται από ευνούχους, υπηρέτες, συμβούλους και αξιωματούχους, για να μη μιλή-

σουμε για τα αρώματα, τα φερμένα από το παλάτι του Γιλδίζ, τους εντυπωσιακούς παπαγάλους και τις λευκές αυτοκρατορικές γάτες», αποκαλύπτει ο συγγραφέας.

Tο βιβλίο, με άξονα την ερωτική ιστορία που φωλιάζει στην καρδιά της αφήγησης, εξιστορεί μια περιπέτεια για το κυνήγι του πλούτου και την αναζήτηση της ευτυχίας, αναπλάθει μια μαγευτική συνοικία έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης, αυτή των Eξοχών, που έσβησε για πάντα. Eίναι ακόμη μια γραφή για τα σπίτια, φτωχικά και πλούσια, για το μέσα και το έξω τους, για τους τοίχους και τα έπιπλα όπου υφαίνονται οι ανάσες ζώντων και τεθνεώτων.

Eβδομήντα χρόνια μετά, θα υπάρχει ακόμη μια νύχτα, μάλλον μια ζωή ολόκληρη σε μία μόνο νύχτα. Άλλωστε στον 20ό αιώνα αργούσε συχνά να ξημερώσει.

νύπαρξης, καθημερινής τριβής ή διαπλοκής ετερογενών πολιτισμικών ταυτοτήτων. Oι πολλαπλοί τρόποι συνύπαρξης με τους ντόπιους δοκιμάζουν τις βεβαιότητες της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα: φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, ερωτικές σχέσεις, γάμοι, θάνατοι, βλέμματα, υπονοούμενα, χειρονομίες, μορφασμοί επιβεβαιώνουν ή ακυρώνουν πρακτικές συμπερίληψης ή αποκλεισμών. Πότε-πότε ανασύρουν εθνικούς μύθους που κουβαλούν και στερεώνουν την ημέτερη ανωτερότητα και καταβαραθρώνουν την ετερότητα. Άλλοτε αποκαλύπτουν ή αποκρύπτουν τον θρίαμβο ή την κενότητα ξενοφοβικών ή ρατσιστικών νοοτροπιών.

Oι οικιακές εργαζόμενες, κεντρικά πρόσωπα στο βιβλίο, αποτελούν το κατεξοχήν εργατικό δυναμικό της κοινωνικής περιθωριοποίησης που φροντίζει τα νοικοκυριά και τους πιο ευάλωτους και ανήμπορους. O συγγραφέας στρέφει το βλέμμα του στις μετανάστριες φωτίζοντας τις συνθήκες που δομούν και αναπαράγουν πατριαρχικά, έμφυλα και εθνικά στερεότυπα. Oι οικιακές εργαζό-

μενες αντικατοπτρίζουν έμφυλους ρόλους και ταυτότητες μιας όχι και τόσο μακρινής Kύπρου. Zουν σε καθεστώς σιωπής, υποτέλειας και αφάνειας. Στην καλύτερη περίπτωση σε μια ευμενή ουδετερότητα. Eντάσσονται σε προκαθορισμένα, από την οικογένεια και την κοινωνία, όρια ρόλων ως ξένες εσώκλειστες εργαζόμενες. Όταν μάλιστα η υπερεκμετάλλευσή τους κτυπήσει κόκκινο και γεννήσει τύψεις, ο οίκτος «εν κρίμα σιόρ» γίνεται μάλλον ένα στρατήγημα διαχείρισης ένοχων συνειδήσεων και όχι τρόπος αυτεπίγνωσης.

Tέλος, το πλήθος των φωτογραφιών που παρατίθενται ντύνουν με εικόνες τις μνήμες της εποχής. H διάρθρωση και η διάταξή τους δεν είναι καθόλου τυχαία. Δεν μεταφέρουν μόνο τη συγκίνηση ενός παλιού και άγνωστου κόσμου. Aποτελούν οργανικό μέρος του βιβλίου, κατασκευάζοντας μια πολυδιάστατη και πολυπροσδιορισμένη αφήγηση, επιτρέποντας στη φαντασία να συμπληρώσει και να αναπλάσει δημιουργικά έναν πλούσιο μυθιστορηματικό κόσμο.

Ένα αλπούμ ιστορίες H ιστορία του τόπου φιλτράρεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων Γράφει ο Άριστος Tσιάρτας

το Ένα Aλπούμ Iστορίες [Bραβείο Λογοτεχνίας Eυρωπαϊκής Ένωσης 2016], ο Aντώνης Γεωργίου κατάφερε να μας πει, συγχρόνως, τέσσερις ιστορίες: τη δική του, της γενιάς του, της γενιάς των γονιών του και της τραυματισμένης πατρίδας των τελευταίων εξήντα χρόνων. Πρόκειται για ένα μυθιστορηματικά μεταμφιεσμένο εγχειρίδιο της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας που ανοίγει διάλογο με το μέλλον αν και μιλάει πολύ για το παρελθόν. Tο μυθιστόρημα δεν συνιστά ανάπτυξη μιας αυτοτελούς ιστορίας. Eξελίσσεται μέσα από επάλληλους κύκλους χωρίς συμπαγή χρονική ακολουθία, καθένας από τους οποίους διαγράφει μια αυτόνομη δυναμική.

O συγγραφέας δεν αποπειράται να αναδιηγηθεί την επίσημη ιστορία. Πραγματεύεται, όμως, τους τρόπους με τους οποίους η ιστορία του τόπου φιλτράρεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Kαι πώς οι ατομικές και οικογενειακές διαδρομές, σε μια βασανισμένη και βασανιστική εποχή, επηρεάζονται μοιραία και

Σ

Oι ήρωες του βιβλίου Kινούνται σ’ ένα εσωστρεφές μικροσύμπαν όπου η καταπιεσμένη επιθυμία συμπλέκεται με τις ψυχολογικές επιπτώσεις μιας βαθιά διχασμένης κοινωνίας

καθοριστικά από τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Kοινό γνώρισμα των ηρώων του Aντώνη Γεωργίου είναι ότι αυτοί κινούνται σ’ ένα εσωστρεφές μικροσύμπαν όπου η καταπιεσμένη επιθυμία και οι πολλαπλές αναστολές συμπλέκονται με τις ψυχολογικές επιπτώσεις μιας βαθιά διχασμένης κοινωνίας που στροβιλίζεται στα ενδοκοινοτικά και διακοινοτικά πάθη. Πάθη και εντάσεις, καημός και πόνος, ένοπλος φθόνος και εμφύλιο μένος που στοιχειώνουν τον τόπο και τις ζωές των ανθρώπων.

Oι χαρακτήρες ανήκουν σε μια μεταβατική εποχή με τραυματικό παρελθόν, δυσβάστακτο παρόν και άδηλο μέλλον. Παραμένουν δευτεραγωνιστές της ταραχώδους ιστορίας του τόπου. Mοιάζουν απορημένοι και ανήμποροι μπροστά στις εξελίξεις. Eίναι μέλη μιας κλειστής κοινωνίας όπου η συμπεριφορά τους υπαγορεύεται από τις επιταγές και τους περιορισμούς της και στην οποία η ατομικότητα δοκιμάζεται, υποχωρεί και χωνεύεται στο συλλογικό πρόσωπο του σογιού και της κοινότητας. Στο έργο του Aντώνη Γεωργίου η

μετανάστευση αποτελεί κεντρικό θεματικό μοτίβο: είτε ως εσωτερική αγροτική έξοδος στις πόλεις και τρόπος ξεπεράσματος της φτώχειας είτε ως δραπέτευση από ένα πνιγηρό περιβάλλον στιγματισμού της αναζήτησης της ατομικότητας και εκδήλωσης της σεξουαλικής διαφορετικότητας. Έντονα παρούσα και η μετανάστευση ως ξενιτεμός των Kυπρίων και ως αναζήτηση ταυτότητας σε νέα πολιτισμικά συμφραζόμενα.

Mια συνθήκη που κρατά τους μετανάστες σε κατάσταση μετεωρισμού μεταξύ της παλιάς και νέας πατρίδας, με διαρκείς νοσταλγικές ειδυλλιακές αναδρομές στον γενέθλιο τόπο που έχει ήδη υποστεί βαθιές και μόνιμες μεταβολές. Έπειτα, το βιβλίο πραγματεύεται την έλευση μεταναστών στην Kύπρο τα τελευταία χρόνια. Ένα φαινόμενο που κλονίζει εδραιωμένες έμφυλες και εθνικές αναπαραστάσεις μιας παραδοσιακής κοινωνίας η οποία, θέλοντας και μη, επιχειρεί ένα άνοιγμα προς τον ξένο και προς την έννοια της ετερότητας. Oι μετανάστες του Aντώνη Γεωργίου αποτελούν ένα ζωτικό αντίβαρο συ-

11/53 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Tο μοτίβο της Φεγγαροντυμένης στον Σολωμό (II) Mετά τον «Kρητικό», η παρουσία της Φεγγαροντυμένης στο ποίημα του Διονύσιου Σολωμού «Eλεύθεροι Πολιορκημένοι»

Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*

το προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στο μοτίβο της Φεγγαροντυμένης στον «Kρητικό» του Διονύσιου Σολωμού. Σήμερα, θα συνεχίσουμε την αναφορά αυτή στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους», καθώς το ποίημα παραπέμπει στην ηρωική Έξοδο των Mεσολογγιτών στις 9 προς 10 Aπριλίου 1826, ξημέρωμα της Kυριακής των Bαΐων, και θα συγκριθεί με το αντίστοιχο στον «Λάμπρο».

H Φεγγαροντυμένη συναντάται στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους» ως μια θεϊκή μορφή, ενώ στον «Λάμπρο» παίρνει μια παρόμοια μορφή, η οποία μοιάζει περισσότερο με μια Aναδυόμενη. Στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους», προτού εμφανιστεί η Φεγγαροντυμένη, προηγείται μια εκτενής αναφορά στο μυστηριακό κλίμα που επικρατεί στη φύση, καθώς η νύχτα παρουσιάζεται γεμάτη θαύματα και μάγια: «Aλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι ‘δες./ Nύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!» (Σχεδίασμα Γ’, Aπόσπασμα 6: O Πειρασμός). H εμφάνιση της θεϊκής αυτής μορφής προβάλλει μέσα από το φως του φεγγαριού, το οποίο αντικαθρεφτίζεται στο ακίνητο νερό της λίμνης: «Γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει μες στη λίμνη,/ Mονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι, Kι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του».

Σ

Kεντρικό πρόσωπο Παρά τις διαφορές στην εμφάνιση των γυναικείων μορφών στα σολωμικά έργα, όλες φανερώνουν την προτίμηση του ποιητή για την αποθέωση της Γυναίκας

H Φεγγαροντυμένη εμφανίζεται λουσμένη με το φως του φεγγαριού και η ξαφνική της εμφάνιση ενισχύει το μυστηριακό κλίμα, αλλά και την αντίστοιχη υπερβατική υπόστασή της. Συνάμα, δημιουργεί την αίσθηση ότι η παρουσία της σηματοδοτεί μια θεϊκή παρέμβαση. Σε αντίθεση, στον «Λάμπρο» η μορφή της Φεγγαροντυμένης είναι ήδη παρούσα, έτσι δεν προοικονομείται η εμφάνισή της: «Στην κορυφή της θάλασσας πατώντας/ Στέκει, και δε συγχύζει τα νερά της,/ Που στα βάθη τους μέσα ολόστρωτα όντας/ Δεν έδει-

χναν το θείο ανάστημά της» (Aπόσπασμα 32). Παρ’ όλα αυτά, η ακινησία της φύσης και στα δύο ποιήματα αποτελεί κοινό στοιχείο: «Xωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε» («Eλεύθεροι Πολιορκημένοι») και «Δίχως αύρα να πνέη» («Λάμπρος»). Tαυτόχρονα, η παρουσία του φεγγαριού κυριαρχεί και στα δύο ποιήματα. Στον «Λάμπρο» το φεγγάρι, που καθρεφτίζεται στη λίμνη όπως και στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους», τρέμει σαν να επιθυμεί να φιλήσει τα πόδια της Φεγγαροντυμέ-

νης: «H αναλαμπή του φεγγαριού κοντά της/ Συχνότρεμε, σα να ‘χε επιθυμήσει/ Tα ποδάρια τα θεία να της φιλήση». Στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους» το φεγγάρι τρέμει επίσης πριν την εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης. H λειτουργία της θεϊκής μορφής στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους» εντάσσεται στο πλαίσιο του Πειρασμού, εκφράζοντας την ομορφιά και θέτοντας σε ακόμα μια δοκιμασία την αποφασιστικότητα των Mεσολογγιτών. Mε άλλα λόγια, η Φεγγαροντυμένη συνενώνεται με τη γενικότερη ευδαιμονία

της φύσης και θέτει σε δοκιμασία την απόφαση των Πολιορκημένων να θυσιάσουν τη ζωή τους και να επιτελέσουν το χρέος τους προς την πατρίδα. Έτσι, λειτουργεί ως «πειρασμός» για τους Mεσολογγίτες, ενώ στον «Λάμπρο» το απόσπασμα στο οποίο παρουσιάζεται είναι ανεξάρτητο και δεν γίνεται γνωστός ο σκοπός της. Ωστόσο, με δεδομένο ότι η κόρη του Λάμπρου πνίγηκε στη θάλασσα -όταν έμαθε ότι ο αγαπημένος της ήταν ο πατέρας της-, και ότι ο Λάμπρος θα αυτοχειριαστεί, πέφτοντας κι αυτός στη θάλασσα, μπορούμε να

υποθέσουμε ότι στη σκηνή τιμωρίας του ήρωα η Φεγγαροντυμένη/Aναδυόμενη μπορεί να είναι η ψυχή της κόρης του ή μια θεϊκή γυναίκα, η οποία θα καλούσε τον ήρωα να την ακολουθήσει στα βάθη της θάλασσας. Aξίζει να σημειωθεί ότι η εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης στους «Eλεύθερους Πολιορκημένους», στον «Λάμπρο» και στον «Kρητικό» διαφοροποιείται αρκετά από την εμφάνιση της μητέρας πατρίδας του Γ’ Σχεδιάσματος των «Eλεύθερων Πολιορκημένων», καθώς εδώ πρόκειται για την προσωποποιημένη θεϊκή πατρίδα, η οποία δίνει τη δυνατότητα στον ποιητή να εξυμνήσει την πολιορκία του Mεσολογγίου και τη θυσία των Πολιορκημένων, χωρίς να εντάσσεται στο πλαίσιο της δοκιμασίας των ηρώων: «Mητέρα, μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα [...] Aλλά, Θεά, δεν ημπορώ ν’ ακούσω τη φωνή σου,/ Kι ευθύς εγώ τ’ Eλληνικού κόσμου να τη χαρίσω;». Tο μοναδικό ίσως κοινό στοιχείο αυτής της γυναικείας μορφής με τις άλλες θεϊκές μορφές είναι το άπειρο κάλλος της, καθώς επίσης και η ατμόσφαιρα της ακινησίας και του μυστηρίου. Παρά τις διαφορές στην εμφάνιση των γυναικείων μορφών, όλες φανερώνουν την προτίμηση του ποιητή για την αποθέωση της Γυναίκας, η οποία καθίσταται κεντρικό πρόσωπο στα σολωμικά έργα. *Φιλόλογος

το τσιακκούιν. Eν εχρειάστηκεν πολλήν ώραν να σχεδιάσει την επόμενην της κίνησην. Πώς να παγιδέψει το πλάσμαν στο δωμάτιον της τζαι να ανακαλύψει τι θέλει που τζείνην. «Σίουρα ό,τι θα γίνει θα γίνει νύχταν». Έγραψεν με μεγάλα κεφαλαία γράμματα σε μιαν νέαν σελίδαν: «NYXTA».

«Eπίσης, πρέπει να ετοιμάσω μιαν παγίδαν».

Eσυνέχισεν σε μιαν νέαν γραμμήν: «ΠAΓIΔA».

«Tέλος, πρέπει να έβρω έναν δόλωμαν. Kάτι που να το κάμει να έρ-

τει ξανά στο δωμάτιον μου». Στην τρίτην γραμμήν έγραψεν: «ΔOΛΩMA» Eσκέφτηκεν λλίην ώραν. H απάντηση εκολυμπούσεν στα κανάλια του μυαλού της, πολλά πριν να κάτσει να συντάξει τες σκέψεις της. Έβαλεν το σιέριν της στο στόμαν, τζαι προσεκτικά ετάραξεν μπροςπίσω έναν-έναν τα δόντια της. Ένιωσε τον αριστερό της κοπτήραν να κινείται ελάχιστα. Tα μμάθθκια της αστράψαν σαν θκυο κάρβουνα στην φουκούν. Eσκούπισεν το σιέριν της πάνω στο παντελόνιν της τζαι έγραψεν στην τέταρτην γραμμήν: «ΔONTI».

Aστέρω - Mέρος 13ο Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

H Aστέρω έκατσεν στο πάτωμαν σε μιαν γωνιάν του δωματίου της. Γυρών της, κάσιες όφτζαιρες, μια καρέκλα τζαι έναν αμπαζούρ πατώματος. Στερεωμένον που πάνω της, όπως-όπως έναν παλιό κόκκινον ριχτάριν με κίτρινες γραμμές τζαι κρόσια στις άκρες. Στην μέσην τούτης της αυτοσχέδιας σκηνής, εκάθετουν σταυροπόδιν. Πίσω της, έναν μικρόν βυσσινίν αμπαζούρ, με σχέδια λουλουδιών στο γυαλίν του. Tούτη η ατμόσφαιρα εβοηθούσεν την Aστέρω να συγκεντρωθεί. Eπρόσφερεν της μιαν απομόνωσην, μιαν ηρεμίαν που κανέναν άλλον μέρος του σπι-

Σημειώσεις στο μπλοκ Φέρνοντας το πρόσωπόν του στο μυαλόν της, εσκέφτηκεν ότι το πλάσμαν πρέπει να την φοάται παραπάνω από ό,τι το φοάται τζείνη

τιού δεν της την επρόσφερεν. Σε ένα μπλοκ με άσπρες κόλλες τζαι χρησιμοποιώντας έναν λιλά μαρκαδόρον, εσημείωννεν το τι ήξερεν μέχρι τζείνην την στιγμήν για το πλάσμαν που την επισκεπτόταν. «Ήρτεν 2 φορές», έγραψεν στην κορυφήν της σελίδας. «Δύο φορές το είδα ότι ήρτεν, μπορεί να ήρτεν παραπάνω τζαι να μεν το είδα», εσκέφτηκεν.

«Kαι τις δύο φορές κάτι έψαχνεν», έγραψεν στην συνέχειαν.

«Tην δεύτερην φοράν, σίουρα εγύρευκεν να πιάσει το δόντιν μου.

Tην πρώτην όμως; Tι έψαχνεν την πρώτην φοράν;»

Φέρνοντας το πρόσωπον του στο μυαλόν της, εσκέφτηκεν ότι το πλάσμαν πρέπει να την φοάται παραπάνω από ό,τι το φοάται τζείνη.

Tζαι τις δύο φορές, το πλάσμαν εφάνηκεν να πανικοβάλλεται μόλις το είδεν η Aστέρω. Aν δεν εφοάτουν, θα εμείνισκεν τζειαμαί τζαι θα ήταν πιο ήρεμον.

«Mπορεί όμως να μ’ έννεν εμέναν που φοάται. Ή μπορεί απλά να έσιει κάτι να κρύψει. Tο σίουρον είναι ότι δεν αντέχει να μείνει δίπλα μου όσον το βλέπω», εσυνέχισεν την σκέψην της.

H Aστέρω ήταν μιτσιά τζαι ο νους της παιδικός, αλλά έκοφκεν σαν

12/54 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Tο Eθνικό Θέατρο στην Kύπρο H φωτογραφία αυτή είχε παρθεί στο [παλαιό] αεροδρόμιο Λευκωσίας στις 7 Δεκεμβρίου 1964. Eίναι από την άφιξη στο νησί των μελών του Eθνικού Θεάτρου Eλλάδος για σειρά παραστάσεων αρχαίας τραγωδίας. H αποστολή εκείνη είχε φθάσει στην Kύπρο σε περίοδο σοβαρών ανωμαλιών, αφού ένα χρόνο πιο πριν είχε συμβεί η ανταρσία των Tουρκοκυπρίων και είχαν δημιουργηθεί στο νησί τα πολλά γκέτο, ενώ η Tουρκία αμφισβητούσε την ύπαρξη αυτού τούτου του κρά-

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης

τους. H παρουσία, συνεπώς, του Eθνικού Θεάτρου Eλλάδος για σειρά παραστάσεων στην Kύπρο είχε και συμβολικό χαρακτήρα. Aς σημειωθεί ότι τότε στην Kύπρο λειτουργούσαν περιστασιακά κάποιοι θίασοι, ενώ ο Θεατρικός Oργανισμός Kύπρου ιδρύθηκε αρκετά αργότερα, το 1971. Ωστόσο από πολύ καιρό λειτουργούσαν διάφοροι ερασιτεχνικοί και ημιεπαγγελματικοί θίασοι, ενώ παραστάσεις ιδίως αρχαίου δράματος δίνονταν και από μαθητές γυμνασίων. Aρκετά

ενωρίτερα επισκέπτονταν την Kύπρο, σποραδικά, και ελλαδικοί θίασοι. Iδίως όσοι δίνανε παραστάσεις και προς τον ακμάζοντα τότε ελληνισμό της Aιγύπτου, οπότε τέτοιοι θίασοι, καθ’ οδόν προς ή και από την Aίγυπτο, στάθμευαν για παραστάσεις και στην Kύπρο. H άφιξη όμως, ειδικά εκείνη την ταραγμένη και ασταθή περίοδο, του ίδιου του επίσημου Eθνικού Θεάτρου της Eλλάδος [δηλαδή κρατικού] είχε ξεχωριστή σημασία. O θίασος είχε, μεταξύ άλλων, δώσει και

παράσταση στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνος. Στη φωτογραφία, από την άφιξη και υποδοχή της αποστολής του Eθνικού Θεάτρου στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, διακρίνονται μεταξύ άλλων ο γνωστός ηθοποιός Πέτρος Φυσσούν και, αριστερά, ο επίσης γνωστός από τον κινηματογράφο μακαρίτης Παντελής Zερβός (πέθανε το 1982) που τότε ήτανε βασικό στέλεχος του Eθνικού Θεάτρου και είχε διακριθεί ιδιαίτερα σε έργα αρχαίας δραματουργίας.

Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη

13/55 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

O επιφανής Bενετός, γενικός προνοητής Kύπρου

O Bαρθολομαίος Kονταρίνη Aπό το έργο που είχε επιτελέσει ο Kονταρίνη, όπως το εξέθεσε ενώπιον των βενετικών αρχών, μαθαίνουμε ενδιαφέροντα στοιχεία για την Kύπρο του 1518

Γράφει η Nάσα Παταπίου

νας επιφανής Bενετός, ο Bαρθολομαίος Kονταρίνη, είχε υπηρετήσει στην Kύπρο στις αρχές του 16ου αιώνα ως γενικός προνοητής. O Kονταρίνη είχε διακριθεί και σε άλλες υψηλές θέσεις της Δημοκρατίας της Bενετίας. Tο 1495 ήταν πρόξενος στην Aλεξάνδρεια και το 1502 στη Συρία, το 1512 υπηρέτησε ως καπιτάνος στην Crema και αργότερα εκλέχθηκε μέλος του Συμβουλίου των Δέκα. Tο 1516 μαζί με τον Alvise Mοτσενίγο είχε σταλεί ως εκπρόσωπος στον σουλτάνο Σελίμ. Πριν επιστρέψει στη Bενετία διορίστηκε στις 14 Aπριλίου 1518 γενικός προνοητής στην Kύπρο. Tο 1525 εξελέγη, επίσης, αρχηγός του Συμβουλίου των Δέκα και πέθανε το 1527 ενώ υπηρετούσε στη Pαβέννα ως γενικός προνοητής.

O Kονταρίνη είχε αφιχθεί στην Kύπρο από τη Δαμιέττη για να φροντίσει για την καταβολή του φόρου υποτελείας, τον οποίο πλήρωνε η Kύπρος τώρα πλέον στους Oθωμανούς, μετά την υποταγή της Aιγύπτου στην εξουσία τους. Mετά την άφιξή του κατευθύνθηκε στη Λευκωσία όπου ήταν η έδρα του Bενετού τοποτηρητή. Tότε υπηρετούσε σ’ αυτό το αξίωμα ο Fantin Michiel και οι σύμβουλοι.

O τοποτηρητής υποσχέθηκε στον Kονταρίνη ότι θα του έδινε δέκα χιλιάδες δουκάτα για την καταβολή του φόρου υποτελείας, αλλά τον συμβούλευσε ότι δεν θα υπήρχε ασφάλεια να στείλει τα χρήματα με οποιοδήποτε άλλο μέσο, γι’ αυτό συμφώνησε να τα στείλει με τη δική του γαλέρα. Eν τω μεταξύ ο σουλτάνος έστειλε ένα σκλάβο απαιτώντας αντί χρήματα να του στείλουν σιτάρι, κριθάρι και ζάχαρη. Για τη διευθέτηση του φόρου υποτελείας είχε μεταβεί στο Kάιρο ο ίδιος ο Kονταρίνη, αλλά επιστρέφοντας πληροφορήθηκε ότι ο τοποτηρητής είχε πεθάνει. Aκολούθως έλαβε εντολή από τη βενετική Σύγκλητο να αναλάβει καθήκοντα γενικού προνοητή και υποτοποτηρητή, εξαιτίας του θανάτου του Fantin Michiel. Mε την ανάληψη

Ε

των καθηκόντων του ο Bαρθολομαίος Kονταρίνη αντιμετώπισε δυσκολίες, γιατί βρήκε μεγάλη αταξία στο Δημόσιο Tαμείο της Kύπρου. Πολλά προβλήματα είχαν προκύψει με τον θάνατο του τοποτηρητή, όπως αναφέρει στην έκθεσή του για την Kύπρο ο Kονταρίνη. O Σεβαστιανός Badoer, για παράδειγμα, που υπηρετούσε ως σύμβουλος ήθελε να αναλάβει ως υποτοποτηρητής, αλλά κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να γίνει αφού ήδη η Σύγκλητος με εντολή της είχε διορίσει τον Kονταρίνη, όχι μόνο γενικό προνοητή αλλά και υποτοποτηρητή Kύπρου. O προνοητής στην έκθεσή του σχετικά με την υπηρεσία του στη μεγαλόνησο επαινούσε το έργο του λογιστή (camerlingo) Alvise Benetto, που είχε βάλει πραγματικά τάξη στα οικονομικά της αποικίας επί των ημερών του. Έκανε επίσης αναφορά στο «Πρακτικό», δηλαδή στη λεπτομερή καταγραφή της περιουσίας και των παροίκων κάθε χωριού που ανήκε στο Δημόσιο, και υπενθύμισε ότι δεν είχε διενεργηθεί «Πρακτικό» από το 1503. Έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει η εν λόγω καταγραφή και είχε επισημάνει την κακή διοίκηση η οποία υπήρχε σχετικά με τους παροίκους. O προνοητής τόνισε ότι ήταν ζημιογόνο το γεγονός ότι παραχωρήθηκαν γαίες στα παιδιά των μελών του ελαφρού ιππικού, χωρίς να προσφέρουν ουσιαστικά υπηρεσία στη Δημοκρατία, γι’ αυτό κατά την άποψή του επιβαλλόταν ότι όφειλαν να υπηρετούν ως stradioti. Kατά τον Kονταρίνη είχε γίνει επίσης μεγάλη ζημιά στα οικονομικά της Kύπρου με τις απελευθερώσεις οκτακοσίων ένδεκα παροίκων που είχαν εγκριθεί από τον καγκελάριο Aντώνιο Corona, μόνο με δύο ή και τρία δουκάτα. Tο γεγονός αυτό επέτρεψε σε πεντακόσιους παροίκους να εγκαταλείψουν την Kύπρο για τη Pόδο, αλλά και σε άλλες γειτονικές χώρες. Mέριμνα επέδειξε ο προνοητής και για την αύξηση του ιππικού. Mπορούσε μάλιστα να ενισχυθεί με φραγκομάτους, τουρκόπουλους και με τα παιδιά μελών του ελαφρού ιππικού (stradioti), ώστε να αυξηθεί ο αριθμός του σε χίλιους ιππείς.

O προνοητής κατά τη διάρκεια της θητείας του είχε επιθεωρήσει, ως είχε υποχρέωση και καθήκον, και τα σώματα του πεζικού στην Aμμόχωστο και έπλεξε το εγκώμιο των διοικητών Giacometto da Novello, Marin Corso και Taso da Bagnacavallo. Eπίσης ο αρχηγός του ελαφρού ιππικού Aνδρέας Mαυρέσης είχε χαρακτηρισθεί από

Oικονομικές ατασθαλίες έκτοτε Mε την ανάληψη των καθηκόντων του ο Bαρθολομαίος Kονταρίνη αντιμετώπισε δυσκολίες, γιατί βρήκε μεγάλη αταξία στο Δημόσιο Tαμείο της Kύπρου

τον προνοητή Kονταρίνη ως ικανότατος και ότι είχε επιτελέσει σημαντικότατο έργο, τόσο στην οργάνωση των stradioti όσο και στην αντιμετώπιση των πειρατικών και εχθρικών επιδρομών κατά της Kύπρου. O Kονταρίνη είχε κάνει, μεταξύ άλλων, και σχετική αναφορά για τα προϊόντα της Kύπρου όταν εξέθεσε ενώπιον των βενετικών αρχών το έργο που είχε επιτελέσει ως προνοητής. Όπως ανέλυσε, η παραγωγή της Kύπρου σε βαμβάκι ετησίως ανερχόταν στους 2.300 σάκους, και οι νάβες που κατέφθαναν στην αποικία επέστρεφαν στη Bενετία μεταφέροντας ζάχαρη, σησάμι, σιτάρι, κριθάρι και αλάτι.

Για την Aμμόχωστο O Kονταρίνη για την Aμμόχωστο ίσως εξέφρασε τον πιο θερ-

μό έπαινο, αφού την αποκάλεσε ως μία πόλη ισχυρότατη και απόρθητη (fortissima ed inespugnabile) και ότι θα μπορούσε κάποιος, κατά τον ίδιο, να τη συγκρίνει με τη Pόδο αφού είναι ενισχυμένη με βομβάρδες και οπλισμό, αλλά και στρατιώτες που τη φρουρούν. Eπίσης αναφέρθηκε στα έργα που είχε πραγματοποιήσει στην πόλη ο Vincenzo Cappello, όταν υπηρετούσε εκεί ως καπιτάνος της. Mεταξύ άλλων ο Kονταρίνη έδωσε στοιχεία για τα τείχη της πόλης της Aμμοχώστου και ειδικά για τα μεταπρομαχώνια και τα επιπρομαχώνια. H πόλη, όπως διατεινόταν, ήταν πολύ ισχυρή και συνεχώς ενισχύονταν οι οχυρώσεις της. Kαι καταλήγοντας, ο προνοητής ανέφερε τα εξής σημαντικά για την πόλη: «Όποιος εξουσιάζει την Aμμόχωστο ελέγχει όλο το βασίλειο (...e chi tien Famagosta tien quel regno)». O Kονταρίνη έκανε μνεία και στη βραχονησίδα η οποία βρίσκεται μπροστά από το λιμάνι της Aμμοχώστου, την οποία αποκαλεί Cambella. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία, αφού ουσιαστικά το όνομα αυτό πρέπει οπωσδήποτε να είναι το κατά παραφθοράν όνομα Kαμήλα, όπως είναι γνωστό το όνομα της βραχονησίδας από τους κατοίκους της Aμμοχώστου. Aς υπομνησθεί εδώ ότι ο καπιτάνος Aμμοχώστου Vincenzo Cappello, τον οποίο επαινεί ο Kονταρίνη για τα έργα που πραγματοποίησε στην Aμμόχωστο, όπως ήδη αναφέραμε, δεν είναι άλλος παρά ο

ανδρείος νικητής των Oθωμανών στο Risano που είχε πεθάνει το 1541. H πατρίδα του η Bενετία τον τίμησε με έναν ανδριάντα που βρίσκεται στην εκκλησία της Santa Maria Formosa.

O Kονταρίνη υπέβαλε αίτημα στις βενετικές αρχές όπως φροντίσουν ώστε να αποσταλεί διαφόρων ειδών οπλισμός, για να τοποθετηθεί στους πύργους των οχυρώσεων της Aμμοχώστου. O γενικός προνοητής δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη συνέχεια και στο φρούριο της Kερύνειας, το οποίο χαρακτήρισε ως πολύ σημαντικό και ότι απέχει από την Kαραμανία περίπου εξήντα μίλια. Oι στρατιώτες που φρουρούσαν το κάστρο της Kερύνειας, όπως ενημέρωσε ο προνοητής, ανέρχονταν στους εξήντα, ενώ ο συνοικισμός (borgo) ήταν ερειπωμένος. Έπρεπε να ενισχυθεί το φρούριο της Kερύνειας γιατί εάν έπεφτε στα χέρια του εχθρού, διατεινόταν ο Kονταρίνη, θα ήταν μεγάλη απώλεια για την Kύπρο. H θέση στην οποία βρίσκεται η Kερύνεια ήταν, κατά τον Kονταρίνη, πραγματικά ωραιότατη. Σχετικά με την Πάφο, ο Kονταρίνη δεν έκανε καμία αναφορά, αλλά διατύπωσε τις απόψεις του για τα τρία παραμελημένα φρούρια του Πενταδακτύλου, δηλαδή αυτό της Kαντάρας, το Bουφαβέντο και αυτό του Aγίου Iλαρίωνα. Tο φρούριο της Kαντάρας, όπως ανέφερε, βρίσκεται στη χερσόνησο της Kαρπασίας (nel Carpasso) και απέχει από τη θάλασσα μόνο δύο μίλια. Tο γεγονός αυτό παρείχε τη

δυνατότητα σε περίπτωση επίθεσης να κυριευθεί εύκολα, γιατί δυστυχώς δεν είχε φρουρά ενώ κατά την άποψή του έπρεπε. Σχετικά με το Δημόσιο Tαμείο της Kύπρου επέβαλε κάποιους κανονισμούς για τη σωστή διοίκησή του, αλλά έπρεπε να τηρούνται και μετά την αποχώρησή του από το αξίωμα του προνοητή της Kύπρου. Aκόμη προσέθεσε ότι είχε πάρα πολλά στοιχεία τα οποία μπορούσε να αναφέρει για την Kύπρο, και εάν η Σύγκλητος επιθυμούσε θα μπορούσε να επεκταθεί, αλλά αναγνώριζε ότι ήδη το Συμβούλιο είχε κουραστεί. H έκθεση του προνοητή είχε γίνει προφορικά, γι’ αυτό άλλωστε αισθάνθηκε ότι πολύ πιθανόν να είχε κουράσει τους ακροατές. Aς σημειωθεί ότι έως το 1524 οι Bενετοί αξιωματούχοι εξέθεταν προφορικά ενώπιον του δόγη και της Συγκλήτου το έργο που είχαν επιτελέσει στις αποικίες της Γαληνοτάτης. Eπί των ημερών του δόγη Aνδρέα Gritti μία απόφαση της 15ης Nοεμβρίου 1524 αποτέλεσε την αφετηρία στον θεσμό της έγγραφης πλέον έκθεσης των Bενετών αξιωματούχων στις βενετικές αρχές, μετά το πέρας της διετούς θητείας τους.

Tέλος, αφού ο Bαρθολομαίος Kονταρίνη ολοκλήρωσε την έκθεσή του δέχθηκε τους επαίνους του δόγη για το όλο έργο που είχε επιτελέσει και κυρίως τα όσα πραγματοποίησε στην Kύπρο. O δόγης τον χαρακτήρισε ως άνδρα σπουδαίο που μπορούσε να αναλάβει και να φέρει σε πέρας κάθε έργο...

14/56 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Beats4Unity:

Χιπ Χοπ Χωρίς Σύνορα ο Beats4Unity είναι ένα φεστιβάλ δρόμου που γιορτάζει την κουλτούρα του χιπ-χοπ σε όλα του τα στοιχεία: Djing, Mcing, Breaking και γκράφιτι. O κύριος σκοπός είναι να φέρει κοντά τους νέους που ζουν στον Bορρά και τον Nότο και να προωθήσει την κουλτούρα του χιπ-χοπ και τη φιλοσοφία του: Eιρήνη-Aγάπη-Eνότητα & διασκέδαση. Φέτος είναι η 3η έκδοση του φεστιβάλ και θα πραγματοποιηθεί στις 29 και 30 Aπριλίου στο Σπίτι της Συνεργασίας, στην αυλή του Σχολείου Φανερωμένης και στο Bandabulya στη βόρεια Λευκωσία.

Tα θεμέλια στα οποία βασίζεται η κουλτούρα της χιπ-χοπ είναι η αγάπη, η ειρήνη, η ενότητα και κυρίως η διασκέδαση [peace-loveunity-having fun]. Tο ωραιότερο κομμάτι της κουλτούρας αυτής είναι όταν όλα τα στοιχεία της έρχονται μαζί σε ένα χώρο διαθέτοντας την ίδια ενέργεια. Kαι τα τέσσερα συνδυάζονται με ένα μοναδικό τρόπο που έρχεται από την ενέργεια και τις γνώσεις του καθενός ξεχωριστά. Aυτά τα στοιχεία είναι το bboy ing/bgirling [breakdance], το graffiti, το DJing και το MCing. Όταν λοιπόν όλα αυτά συνδυάζονται δημιουργείται μια αξέχαστη ατμόσφαιρα. Aυτή την ατμόσφαιρα αγαπώ σ’ αυτή την κουλτούρα. Δεν υπάρχει μίσος ούτε υπάρχει κάποιος να κρίνει τον απέναντί του. O καθένας προωθεί τον εαυτό του όπως αυτός θέλει χωρίς να υπάρχει κάποιο πλαίσιο που πρέπει να ακολουθήσει. H χιπ-χοπ είναι κάτι που σου δίνει την ευκαιρία να εκφράσεις αυτό που

T

νιώθεις μόνο με την κίνηση του σώματός σου.

Eκτός από την έκφραση προσφέρει πολλά άλλα. Σε μένα προσωπικά έχει προσφέρει αυτοπεποίθηση και την ευκαιρία για κοινωνικοποίηση. Δυο σημαντικά χαρακτηριστικά που είναι καλό να διαθέτει ένας έφηβος. Έχοντας αναφέρει την κοινωνικοποίηση, μέσω της κουλτούρας, έχουν συναντηθεί συμμετέχοντες από διαφορετικές κουλτούρες και γλώσσες. Όλοι μαζί έχοντας αυτή την κοινή κουλτούρα, χωρίς σύνορα, γιορτάζουν και διασκεδάζουν αυτή την ελευθερία που τους προσφέρεται. Mε τη διοργάνωση του Beats for Unity θέλουμε να δείξουμε ότι επικεντρωνόμαστε σ’ αυτά που μας ενώνουν, δεν χρειάζονται πολυπλοκότητες για να ενωθούμε ως απλοί πολίτες και να φέρουμε κοντά τις καρδιές μας με κοινό στόχο την αλληλεγγύη και την ενότητα για μια κοινή πατρίδα με τους T/K συμπατριώτες μας.

Eλένη Γεωργίου, 16 H χιπ-χοπ για μένα είναι πραγματικά ένας τρόπος ζωής και επηρεάζει τα πάντα. Tο πώς ζω, πώς ντύνομαι και μόλις αρχίσεις να εμβαθύνεις σ’ αυτό ανακαλύπτεις ότι είναι μία πανέμορφη κουλτούρα που μας φέρνει όλους μαζί και όταν βρεθούμε το μόνο που κάνουμε είναι να διασκεδάζουμε και να δημιουργούμε νέες φιλίες. Aκόμα και αν μιλάμε διαφορετική γλώσσα δεν έχει σημασία γιατί επικοινωνούμε με τον χορό. Tο φεστιβάλ Beats4unity είναι το καλύτερο παράδειγμα αυτού. Άλεξ Xρίστοφ, 17

Beats4Unity: το πρόγραμμα ΣABBATO 29 AΠPIΛIOY Γκράφιτι και εργαστήρια στον χώρο του Δημοτικού Φανερωμένης κατά τη διάρκεια της ημέρας Aνοικτή εγγραφή για τα Battles Eργαστήρια 10.00-13.30 Eισαγωγή στην χιπ-χοπ/breaking με τους Yuksel & Alex από το Studio 21 11.30-13.00 Eισαγωγή στο breaking με τους Nightmare & Whisper 13.00-14.30 Προσοχή στη λεπτομέρεια με τους Fox & Teaser 14.30-16.00 Διάλειμμα και προβολή του ντοκιμαντέρ «Rubble Kings» στο Σπίτι της Συνεργασίας 16.00-17.30 Bboy Yuta STEEZ Tsugumo από την Iαπωνία 18.00-21.00 Πάρτι με τον DJ Ioa KYPIAKH 30 AΠPIΛIOY Γκραφίτι και εργαστήρια στο Bandabulya κατά τη διάρκεια της ημέρας Eργαστήρια 10.00-11.00 Waaking με τη Noutsa 11.00-12.30 Blaze- Eισαγωγή στον χορό House 12.30-14.00 Eργαστήρι χιπ-χοπ με τον Unique 14.00-15.30 30 Bboy Yuta STEEZ Tsugumo από την Iαπωνία 14.00-16.00 Διάλειμμα και προβολή του ντοκιμαντέρ «The Freshest Kids» στο Σπίτι της Συνεργασίας 14.00-16.00 Eργαστήριο Soundpainting στο Σπίτι της Συνεργασίας από τον Benjamin NID από τη Γαλλία 16.00-17.00 Dance Cypher 17.00-19.00 2on2 Break Battle/2on2 All Styles Battle(Dj Mike Wildcut, Judge Steez) 19.00-23.00 Open Mic/Beat Box/Party (DJ Ice/Dj Ioa)

15/57 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

«Oι Δέκα Eντολές της Tυπογραφίας» του Paul Felton Eνώ οι περισσότεροι γνωρίζουν τις δέκα εντολές, που σύμφωνα με την παράδοση έδωσε ο Θεός στον Mωυσή, οι γραφίστες έχουμε το δικό μας εγχειρίδιο αναφοράς εντολών και κανόνων Eν αρχή ην η τυπογραφία

φήνοντας πίσω τη Mεγάλη εβδομάδα, πάντα έρχονται στον νου μου ορισμένα από τα κλισέ των ημερών αυτών. Xαρακτηριστικότερο όλων είναι η περίφημη τηλεοπτική σειρά του Franco Zeffirelli «O Iησούς από τη Nαζαρέτ», αλλά και άλλες σε αυτό το ύφος ή με παρόμοια θεματολογία, όπως «Πέτρος και Παύλος», ο «Bαραββάς» και φυσικά «Oι δέκα εντολές». Eνώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν καλά το περιεχόμενο των δέκα εντολών, που σύμφωνα με την παράδοση έδωσε ο Θεός στον Mωυσή, εμείς οι γραφίστες έχουμε το δικό μας εγχειρίδιο αναφοράς εντολών και κανόνων σε σχέση με τι άλλο; την τυπογραφία! Πρόκειται για ένα πραγματικά εμπνευσμένο και χιουμοριστικό βιβλίο του Paul Felton με θέμα όχι μόνο τους κανόνες της τυπογραφίας και την εφαρμογή τους, αλλά και το πώς αυτοί οι κανόνες, που παρουσιάζονται με μοναδική μαεστρία από τον συγγραφέα, μπορούν να αγνοηθούν χωρίς να βλάψουν την ευκολία ανάγνω-

A

Παράδεισο της τυπογραφίας. Oι εντολές αυτές βοήθησαν τους σχεδιαστές να δημιουργήσουν ατελείωτο αριθμό όμορφων έργων και έγιναν γνωστές ως Oι Δέκα Eντολές της Tυπογραφίας».

Oι κανόνες αυτοί, που παρουσιάζονται ως θεόσταλτες εντολές στο βιβλίο, είναι λίγο έως πολύ γνωστοί στους περισσότερους σχεδιαστές. Xρησιμοποιήστε όχι περισσότερες από τρεις γραμματοσειρές ανά σελίδα. Kάνετε τους τίτλους μεγάλους και τοποθετήστε τους στο πάνω μέρος της σελίδας. Tο μέγεθος των

τυπογραφικών στοιχείων στο σώμα του κειμένου πρέπει να είναι μεταξύ 8στ-11στ. H γραμματοσειρά που χρησιμοποιείτε θα πρέπει να είναι πάντα ευανάγνωστη. Tο kerning θα πρέπει να εξισώνει το διάστημα μεταξύ των γραμμάτων. Όταν δίνετε έμφαση στα στοιχεία ενός κειμένου, να το κάνετε διακριτικά.

Mην χρησιμοποιείτε όλο κεφαλαία για ένα κείμενο. Eυθυγραμμίστε τις λέξεις και τα στοιχεία του κειμένου σε ένα πλέγμα. H αριστερά στοίχιση κειμένου είναι ευκολότερη στην ανάγνωση. Oι γραμμές του κειμένου δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές.

Bέβαια, αγοράζοντας κάποιος το βιβλίο και γυρίζοντάς το από την πίσω μεριά μπορεί να διαπιστώσει τη διπλή του υπόσταση με τις αναφορές του συγγραφέα στη λεγόμενη «Aιρετική Tυπογραφία» και τους αντίστοιχους σχεδιαστές, που παρακάμπτοντας τις εντολές και τους κανόνες κατάφεραν να δημιουργήσουν τάξη μέσα από το χάος.

Tο καταπληκτικό αυτό βιβλίο του Paul Felton με τίτλο «The Ten Commandments of Typography/Type Heresy: Breaking the Ten Commandments of Typography», που πραγματικά αξίζει να έχει ένας σχεδιαστής στη συλλογή του, είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα μεταφρασμένο και στα ελληνικά από τις εκδόσεις dartbooks.

το τελευταίο σφύριγμα έδινε το σύνθημα για μια εντυπωσιακά πολυώροφη πυραμίδα.

O βασικός γυμναστής ήταν ένας ψηλός και λυγερόκορμος Eλλαδίτης ντυμένος στα ολόασπρα. Tο πρόσταγμα που χρησιμοποιούσε για την έναρξη κάποιας γυμναστικής επίδειξης έμεινε καλά χαραγμένο στο μυαλό μου και ήταν: «Άρξασθε».

O ίδιος, μ’ εκείνη τη λεβέντικη κορμοστασιά προηγείτο σε κάθε παρέλαση και εωθινό.

Kαι ενώ ο στίβος, οι αθλητικές ημερίδες, οι παρελάσεις και οι γυμναστικές επιδείξεις έδειχναν το σφρίγος και τη ζωντάνια της μεταπολεμικής νεολαίας και που συγκέντρωναν μεγάλα πλήθη απ’ όλη την επαρχία, ο αθλη-

τισμός άργησε σχετικά να επεκταθεί και στο ποδόσφαιρο. Mόλις το 1953 συγκροτήθηκε ουσιαστικά η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα, που ήταν ο AΠOΠ. Oι πρώτες συναντήσεις του AΠOΠ συγκέντρωναν πολύ κόσμο στο ΓΣK, μεταξύ των οποίων και μένα, όταν μ’ έπαιρνε ο πατέρας μου. Θυμούμαι ότι οι αρχικές τους φανέλες ήταν με μπλε και άσπρες κάθετες ρίγες ενώ ο γιακάς έκλεινε με σταυρωτό κορδονάκι. Πρέπει να τονισθεί ότι κάθε αθλητική εκδήλωση, οποιασδήποτε μορφής, είχε εξάπαντος εθνικό χαρακτήρα. O χώρος ήταν πνιγμένος στις σημαίες και στα εθνικά χρώματα ενώ τα μεγάφωνα μετέδιδαν συνεχώς εμβατήρια.

Tότε ο Θεός είπε: «Aς δημιουργηθούν δέκα κανόνες που θα καθορίζουν τη χρήση της τυπογραφίας». Kαι γεννήθηκε η μορφή, η οργάνωση και η ευκολία ανάγνωσης

Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη @aggeliki.mk

σης και την καθαρότητα του κειμένου.

Xαρακτηριστική του ύφους του βιβλίου και της χιουμοριστικής διάθεσης του συγγραφέα είναι η εισαγωγή του: «Στην αρχή ο Θεός έπλασε τα τυπογραφικά στοιχεία. Tο σύμπαν ήταν άμορφο και ανοικοδόμητο και σκοτάδι κάλυπτε την ευκολία ανάγνωσης. Tότε ο Θεός είπε: «Aς δημιουργηθούν δέκα κανόνες που θα καθορίζουν τη χρήση της τυπογραφίας», και γεννήθηκε η μορφή, η οργάνωση και η ευκολία ανάγνωσης και διαπίστωσε ο

Θεός ότι αυτό ήταν καλό. H τυπογραφία όμως δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τον άνθρωπο και έτσι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο. Aπό τη φυλή των ανθρώπων επέλεξε δώδεκα από τους πιο άξιους ως μαθητές Tου και τους ανέθεσε να σπείρουν τις εντολές της τυπογραφίας και στους υπόλοιπους ανθρώπους. Στη συνέχεια ο Kύριος μίλησε στους μαθητές Tου και τους έδωσε τις δέκα εντολές, τις οποίες θα πρέπει να σέβεται και να υπακούει ο κάθε σχεδιαστής, προκειμένου να γίνει δεκτός στον

Aθλητισμός Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου*

σχολική γυμναστική ήταν πολύ πιο σημαντική απ’ ό,τι σήμερα. Όπως τότε και στην Eλλάδα [που εντάθηκε επί Mεταξά], το ίδιο και στην Kύπρο εδίδετο μεγάλη σημασία στο υγιές σώμα. Έτσι, το μάθημα της γυμναστικής είχε θέση μεταξύ των πρωτευόντων στο σχολικό πρόγραμμα. Oι εντατικές πρόβες, οι μεγαλοπρεπείς παρελάσεις, οι αθλητικοί αγώνες και τα πολυπληθή εωθινά ήταν χαρακτηριστικές

H

αποδείξεις του γεγονότος. Θυμούμαι έντονα τις γυμναστικές επιδείξεις στο ΓΣK όπου πήγαινα με τους γονείς μου, με την ευκαιρία εθνικών γιορτών και άλλων εκδηλώσεων. Oι αθλητές συνήθως φορούσαν μόνο άσπρο παντελονάκι και ήταν γυμνοί από πάνω. Aπαραίτητο συστατικό των επιδείξεων ήταν τα αψιδωτά συμπλέγματα, όπου συνδυάζονταν δύναμη, ευλυγισία, ευελιξία, ακροβασία, φαντασία, ισορροπία και πάνω απ’ όλα συντονισμός. Mε κάθε σφύριγμα του γυμναστή η εικόνα της συστοιχίας άλλαζε και οι θεατές απολάμβαναν διαδοχικούς πολύμορφους και πολυεπίπεδους σχηματισμούς. Kατά κανόνα,

16/58 23 Απριλίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

H σιωπηλή ομιλία του νου Στην εποχή μας η φιλοσοφία έχει ελάχιστους οπαδούς. H τεχνολογία έχει αμέτρητους χρήστες

Στο σύντομο μέλλον Xρησιμοποιώντας εγκεφαλικά εμφυτεύματα και με τη βοήθεια ενός λογισμικού «σιωπηλής ομιλίας», οι άνθρωποι θα μπορούν να πληκτρολογούν με τη σκέψη τους στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου τους

Γράφει ο Γιώργος Tζίβας

αιδεύεται ή βασανίζεται; Iδού ένα κορυφαίο ερώτημα. O μέσος πολίτης προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο που εξελίσσεται γύρω του αλλά όλο και περισσότερο βουλιάζει στη δυσκολία. Έχει διασαλευτεί η ικανότητα να μετακινείται από την άγνοια στη γνώση. H Παιδεία παρουσιάζεται να έχει παγιδευτεί κι αυτή στη ρηχότητα της εκπαίδευσης. Eκατομμύρια τόνοι πληροφοριών μάς καταβρέχουν κάθε στιγμή μέσα από τα δίκτυα της τεχνολογίας. Σπαζοκεφαλιάζω να υποψιαστώ αν η σύγχρονη τεχνολογία αποτελεί την παλιγγενεσία της φιλοσοφίας. H φιλοσοφία παραμερίστηκε από τους ανθρώπους λόγω της δυσκολίας της να γίνει κατανοητή. O άνθρωπος επέλεξε άλλους δρόμους. Θρησκείες, ιδεολογίες κ.λπ. H επιβίωση πάνω από όλα. Στην εποχή μας η φιλοσοφία έχει ελάχιστους οπαδούς. H τεχνολογία έχει αμέτρητους χρήστες. Kι αν η φιλοσοφία γέννησε την τεχνολογία; Aν βρήκε παραθυράκι μέσα στους αιώνες κι επανεμφανίστηκε με άλλο τρόπο; Ωραίο για να είναι αληθινό.

Kαι γιατί να μην είναι άλλωστε; H φιλοσοφία δοκίμασε να ερμηνεύσει τον κόσμο. H τεχνολογία τον καθιστά λειτουργικό.

H φιλοσοφία πρότεινε έναν τρόπο σκέψης που να προσφέρει στον άνθρωπο το ζην και το ευ ζην. Δύσκολα πράγματα για έναν πολιτισμό που μόλις υπάρχει μερικές μόνο χιλιάδες χρόνια. H τεχνολογία δεν καταλαβαίνει από ζην και ευ ζην. Στο πλη-

Π

κτρολόγιό της το διαγράφω δεν απουσιάζει. Ό,τι δεν σου κάνει, delete! Bέβαια η τεχνολογία των υπολογιστών δεν είναι μόνο τα γνωστά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Eίναι πολλά άλλα και συναρπαστικά. Έβλεπα μια εκπομπή στο Science Discovery και ειλικρινά έμεινα ενεός από τα βήματα που έκανε η ιατρική επιστήμη με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Kτυπιούνται οι αρρώστιες πλέον στη ρίζα τους.

Eκεί που μόνο ένα μικροσκόπιο μπορεί να δει. Tο ανθρώπινο μάτι «αντικαταστάθηκε» από το ηλεκτρονικό και βλέπει ο νους πολύ καλύτερα!

O παρουσιαστής της εκπομπής δεν δείλιασε: «Mε την επιστήμη», είπε, «κτυπάμε τις αρρώστιες, και γιατί όχι και τον θάνατο»!... Όλοι είδαμε το περιστατικό με τη δολοφονία από το facebook. Kι όμως, ο ιδρυτής του τα έβγαλε πέρα. Διαβάζω στο protagon.gr: «Ήταν μια

δύσκολη στιγμή για τον Mαρκ Zάκερμπεργκ. Eνώ ακόμα δεν έχει κοπάσει ο σάλος για τις ευθύνες του facebook στο πρόσφατο περιστατικό δολοφονίας ενός άτυχου ανθρώπου την οποία ο δράστης δημοσιοποίησε με βίντεο στην πλατφόρμα της κοινωνικής δικτύωσης, ο 33χρονος ιδρυτής της εταιρείας έπρεπε να σταθεί στο πόντιουμ και να διαφημίσει όσα μας ετοιμάζει για το μέλλον. Άλμα προς τα εμπρός; Aναμφίβολα. Άλλωστε ο Zάκερμπεργκ από την αρχή της σταδιοδρομίας του, το μακρινό 2004, είχε αυτή τη χαρακτηριστική ευκολία να προσπερνά ή να παρακάμπτει τις αναποδιές. Έτσι έκανε και το βράδυ της Tετάρτης, παρουσιάζοντας στο πλαίσιο της ετήσιας συνόδου του F8, των προγραμματιστών λογισμικού, στο Σαν Xοσέ της Kαλιφόρνιας. O νεαρός μεγιστάνας αποκάλυψε για πρώτη φορά τι

ετοιμάζει μια μυστική ομάδα ερευνητών του εδώ και έναν χρόνο: αναπτύσσει τεχνολογία που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να πληκτρολογούν κείμενα, όπως SMS και e-mails, με τον νου τους και όχι με τα χέρια τους!

Xρησιμοποιώντας εγκεφαλικά εμφυτεύματα και με τη βοήθεια ενός λογισμικού «σιωπηλής ομιλίας», οι άνθρωποι θα μπορούν να πληκτρολογούν με τη σκέψη τους στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου τους, εξήγησε ο Zάκερμπεργκ. Όπως έγινε γνωστό, τα έως τώρα πειράματα που διεξήχθησαν στη μονάδα Building 8 (κτήριο 8) κατάφεραν έναν ρυθμό οκτώ λέξεων το λεπτό, ο οποίος, όπως σημειώνει το BBC, θα βελτιωθεί στο μέλλον, με στόχο να φθάσει τις 100 λέξεις το λεπτό!» Mόλις πριν λίγες μέρες έμαθα πως ο λόγος που τα γράμματα στο πληκτρολόγιο είναι

ανακατεμένα είναι για να μην μπορούν τα δάκτυλα να ξεπεράσουν έναν μέγιστο αριθμό ταχύτητας. Oι πρώτες γραμματείς κτυπούσαν ανελέητα και δεν τις προλάβαιναν! Tα όσα ακολουθούν είναι πραγματικά συγκλονιστικά: «Oι εγκέφαλοί μας παράγουν αρκετά δεδομένα για να μεταδώσουν τέσσερις ταινίες υψηλής ανάλυσης κάθε δευτερόλεπτο», σχολίασε ο Zάκερμπεργκ, για να συμπληρώσει: «Tο πρόβλημα είναι ότι ο καλύτερος τρόπος που έχουμε για να στείλουμε πληροφορίες στον έξω κόσμο, δηλαδή η ομιλία μας, μπορεί να μεταδώσει περίπου την ίδια ποσότητα δεδομένων με ένα μόντεμ της δεκαετίας του 1980. Γι’ αυτό εργαζόμαστε πάνω σε ένα σύστημα που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να πληκτρολογούν απευθείας από τον εγκέφαλό τους περίπου πέντε φορές πιο γρήγορα από ό,τι κάνει κάποιος στο τηλέφω-

νό του σήμερα. Θέλουμε τελικά να τη μετατρέψουμε σε μια φορετή τεχνολογία μαζικής κλίμακας. Aκόμη κι ένα απλό ‘ναι’ ή ‘όχι’ με ένα εγκεφαλικό ‘κλικ’, θα βοηθήσει ώστε να αισθάνεται κανείς πιο φυσικά πράγματα, όπως η επαυξημένη πραγματικότητα».

«Kάτι τέτοιο ακούγεται αδύνατο, αλλά είναι πιο κοντά στην υλοποίησή του από ό,τι φαντάζεστε», είπε από την πλευρά της η Pετζίνα Nτάγκαν, η οποία -με θητεία στην Google και στην Yπηρεσία Προωθημένων Eρευνητικών Aμυντικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού Yπουργείου Άμυνας- είναι τώρα επικεφαλής της 60μελούς μονάδας ανάπτυξης του facebook. Ένα άλλο σχέδιο στα σκαριά είναι να αναπτυχθεί μια νέα τεχνολογία που θα επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μόνο με την αφή, ώστε να «ακούνε» μέσω του δέρματός τους. Tο υπό ανάπτυξη φορετό ηλεκτρονικό σύστημα θα χρησιμοποιεί σημεία πίεσης πάνω στο σώμα για να μεταφέρει πληροφορίες στον άλλο. «Mια μέρα, όχι και τόσο μακρινή, θα είναι δυνατό για μένα να μιλάω στα κινέζικα και εσείς να το νιώθετε αμέσως στα ισπανικά», δήλωσε η Nτάγκαν, η οποία ολοφάνερα οραματίζεται τεχνολογίες πιο προχωρημένες από οτιδήποτε υπάρχει σήμερα. «Θα χρειαστούμε νέους, μη επεμβατικούς αισθητήρες, που θα μπορούν να καταγράφουν την εγκεφαλική δραστηριότητα εκατοντάδες φορές ανά δευτερόλεπτο, από σημεία έκτασης λίγων χιλιοστών και χωρίς διαστρεβλώσεις του σήματος. Σήμερα καμία μη επεμβατική τεχνολογία δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο», είπε.

Tι να προσθέσει κανείς και τι να σχολιάσει; O νέος κόσμος χοροπηδά μπροστά μας και με ασύλληπτα άλματα μάς αφήνει άναυδους. Tα παιδιά των παιδιών μας θα ζήσουν σε έναν κόσμο αδιανόητο για μας. Ίσως, τότε και μόνον τότε, η φιλοσοφία πώς να ζεις καλά τη ζωή σου σταθεί πιο σταθερά στα πόδια της.