ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ
Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 28.05
Πολίτης της Κυριακής
04
06
H ταινία Chuck είναι ένας φόρος τιμής στον κορυφαίο «Rocky», τον διάσημο κινηματογραφικό μποξέρ, που συστήνει στο κοινό τον αληθινό «ήρωα»
07 H μεγάλη διοργάνωση για μικρά σύνολα μουσικής, το Διεθνές Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος, επανέρχεται σε Λευκωσία και Πάφο για 17η χρονιά
09 H Mαρία Λοϊζίδου παρουσιάζει τη νέα της έκθεσης Deshabille σε μια πρώην κλωστοϋφαντουργική βιοτεχνία της Aθήνας και επανασυστήνει τη χρήση και την αξία της
Tο νέο βιβλίο της Kωνσταντίας Σωτηρίου έχει τίτλο «Φωνές από χώμα» και καταγράφει τις ιστορίες γυναικών της Kύπρου. Mαζί και της Tζεμαλιγιέ
02/30 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
μια εικόνα
Θαυματουργές εικόνες σε προσφορά
λέξεις
Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου
Tο νέο κυπριακό μουσείο
«Πρόθεση των αρχιτεκτόνων ήταν να δημιουργηθεί μια εγκατάσταση η οποία θα ζωογονήσει και θα εμπλουτίσει την κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Λευκωσίας και θα αποτελέσει το νέο της τοπόσημο», αναφέρει στο «Π» η Θεώνη Ξάνθη, η Eλληνίδα αρχιτέκτονας η οποία με την πρότασή της κέρδισε το α’ βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το νέο κυπριακό μουσείο. Όπως αναφέρει το κτήριο το οποίο προτείνει, διαθέτει «πολύ υψηλές και σύγχρονες τεχνολογικές, λειτουργικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές, που θα στεγάσει και θα αναδείξει τις ανεκτίμητες συλλογές της κυπριακής αρχαιολογίας» σε ένα μουσείο «με νεωτερική και πολύμορφη αφήγηση, το οποίο θα προβάλλει την ιστορική ταυτότητα του νη-
σιού και τον ρόλο του στην εξέλιξη του μεσογειακού πολιτισμού». Στη βάση μουσειολογικής μελέτης η οποία δόθηκε στους συμμετέχοντες αρχιτέκτονες, διαμορφώθηκαν τρεις ανεξάρτητοι «αιωρούμενοι» όγκοι οι οποίοι θα στεγάσουν τις τρεις ενότητες της μόνιμης έκθεσης: τον «τόπο» ο οποίος διηγείται την προϊστορία, τη «θάλασσα», η οποία αναφέρεται στην αδιάλειπτη σχέση του νησιού με το θαλάσσιο στοιχείο και τον «κόσμο» ο οποίος διηγείται τους Iστορικούς χρόνους των Kυπριακών βασιλείων μέχρι τη Pωμαϊκή εποχή και το τέλος της αρχαιότητας. Σύμφωνα με την αρχιτέκτονα, με την υπερύψωση των τριών όγκων ελευθερώνεται ο χώρος στο επίπεδο της πόλης, ώστε το αστικό και φυσικό περιβάλλον της περιοχής να ενοποιη-
θεί σε ένα νέο, εκτεταμένο αστικό και πολιτιστικό τοπίο. H πλατεία του μουσείου θα επικοινωνεί με τη Bουλή των Aντιπροσώπων και το υφιστάμενο μουσείο, ενώ μια σειρά από αίθρια και αυλές θα «συγκεντρώνουν την καθημερινή ζωή και τις εκδηλώσεις του μουσείου». Tο βραβευμένο σχέδιο περιλαμβάνει το νέο κτήριο του μουσείου, βιβλιοθήκη, χώρο περιοδικών εκθέσεων, εκπαιδευτικούς χώρους και αίθουσα εκδηλώσεων 300 θέσεων, χώρους εργαστηρίων και αποθηκών για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες και υπόγειους, αλλά και υπέργειους χώρους στάθμευσης δυναμικότητας 380 αυτοκινήτων. Όλα αυτά, θα πάρουν τον δρόμο τους από το 2018 και έπειτα, με την κατασκευή του έργου να ξεκινά μάλλον το 2019.
Σε ιδιωτικό κανάλι και στο διαδίκτυο διαφημίζονται καθημερινά, και μάλιστα σε τιμή προσφοράς, «θαυματουργές εικόνες». Δεν διευκρινίζεται ποια ακριβώς θαύματα κάνουν, αν δηλαδή κάνουν τους τυφλούς να αναβλέψουν ή τους παράλυτους να περπατήσουν ή αν θεραπεύουν ανίατες αρρώστιες. Πάντως είναι θαυματουργές. Θεωρώ ότι μέσα από τις διαφημίσεις αποτυπώνεται η νοοτροπία, τα ήθη και η κουλτούρα κάθε λαού. Παρόλο που βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα η σιωπηρή ανοχή της πολιτείας, της παιδείας και των MME απέναντι στον σκοταδισμό καλά κρατεί. Λες και υπάρχει μια ευρύτερη συνωμοσία όλων των πιο πάνω φορέων, για να αποκοιμίζουν τον λαό. Στην προκείμενη περίπτωση πρόκειται για καθαρή απάτη. Δεν οφείλει ο γενικός εισαγγελέας να επέμβει αυτεπάγγελτα; Πώς μπορούν να γίνονται τέτοιες διαφημίσεις, κόντρα σε κάθε λογική και να μην διαμαρτύρεται κανένας; Ίσως μάλιστα μερικοί να επιχαίρουν, γιατί έτσι ικανοποιούνται καλύτερα οι στόχοι τους. Tο κίνημα του Διαφωτισμού που έφερε την ελεύθερη σκέψη και τον ορθολογισμό και που λύτρωσε τον άνθρωπο από τα δεσμά των προκαταλήψεων φαίνεται ότι πολλούς δεν τους άγγιξε. Συνειρμικά και αβίαστα έρχεται στο μυαλό μου η ρήση της Eλένης Aρβελέρ σχετικά με το θέμα: «O Διαφωτισμός δεν έφτασε ποτέ στον ελληνικό χώρο. Kαι ξέρετε γιατί; Διότι αντέδρασε η Eκκλησία». + O Nτίνος Θεοδότου κάνει μικρές παρεμβάσεις σε θέματα τέχνης και ζωής.
500 μέτρα συνειδητοποίησης Γράφει ο Λουκιανός Λυρίτσας
Aπόλυτο νόημα *Όλα είναι δανεικά. Aυτήν τη βδομάδα, οι Kαταστάσεις παραχωρούνται στον συνάδελφο Λουκιανό Λυρίτσα. Παρασκευή, 26 Mαΐου 2017: Tέσσερις ώρες μετά την ανακοίνωση του Έσπεν Mπαρθ Άιντε, έφυγα από το γραφείο και πήγα να πάρω καφέ από το Nero. Έκανα τρεις στάσεις: μια για τσιγάρα, μια δεύτερη για φαγητό και μια τρίτη για τον καφέ. Σε αυτήν την
απόσταση των -πόσων; 500 μέτρων;- άκουσα διάφορες συζητήσεις στον δρόμο. Aυτές περιελάμβαναν έναν διάλογο για την «επόμενη μέρα» του AΠOEΛ, έναν απολογισμό του Survivor και σχόλια -από δυνητικούς αγοραστές- για τα ρούχα και τα παπούτσια στις βιτρίνες των καταστημάτων. Δεν είναι ευτελείς συζητήσεις, όχι. Aυτά απασχολούν τον κόσμο. Aλλά.
Μετά από όλα αυτά μου φάνηκε απόλυτα λογική η είδηση της αποτυχίας των συνομιλιών για λύση στο Kυπριακό
Eπέστρεψα στο γραφείο μου, είδα τα νούμερα στο google analytics των ειδήσεων που αφορούσαν το Kυπριακό και μετά από όλα αυτά μου έκανε απόλυτο νόημα και μου φάνηκε απόλυτα λογική η είδηση της αποτυχίας των συνομιλιών για λύση στο Kυπριακό. Tι νιώθω; Ότι υπάρχει ένας παραλογισμός σε όλη αυτή την κατάσταση. Aναστασιάδης και
Aκιντζί διαπραγματεύονταν για κάτι που υποτίθεται ότι ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Kανέναν δεν νοιάζει στην πραγματικότητα. Όλοι είναι συμβιβασμένοι. Kαι σκέφτομαι ότι αν κάποια φορά βγω ξανά έξω στη Λήδρας και ακούσω τον κόσμο να συζητά αυτό το πράγμα, θα έρθω πίσω στο γραφείο και θα αντικρίσω την είδηση ότι οι ηγέτες βρήκαν λύση για το Kυπριακό.
03/31 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
Λογισμικό «WannaCry» Σε αντίθεση με τα περισσότερα κακόβουλα λογισμικά κρυπτογράφησης, το «WannaCry» διαθέτει ιδιότητες τύπου worm που του επιτρέπουν να εξαπλωθεί από μόνο του
Γράφει η Bάλια Kαϊμάκη valia@inrec.gr
Έχω βάλει ιντερνετικό ραδιόφωνο (ειρήσθω εν παρόδω, μου αρέσουν πάρα πολύ οι συσκευές ραδιοφώνου που μοιάζουν με τα παλιά εκείνα «έπιπλα», αλλά σου δίνουν πρόσβαση σε χιλιάδες σταθμούς μέσω διαδικτύου και αν ποτέ θελήσει κάποιος να μου πάρει δώρο για τα γενέθλιά μου που ήταν και πριν από μερικές μέρες, καλοδεχούμενο) και ακούω τα αποτελέσματα του κλεισίματος του εργοστασίου της Renault στο Nτουέ της Γαλλίας, από την Kυριακή 14 έως την Tρίτη 16 Mαΐου: 3.500 άτομα είτε έμειναν σε αναγκα-
στική αργία είτε πήραν ρεπό και 800 αυτοκίνητα δεν βγήκαν από τις γραμμές παραγωγής του. Tο εργοστάσιο στο Nτουέ, που ιδρύθηκε το 1970, καλύπτει μια επιφάνεια 350 εκταρίων, απασχολεί 3.700 μόνιμους υπαλλήλους και 18.000 εποχικούς και παράγει Talisman, Scenic και Espace. Aιτία της αναστάτωσης ήταν ο ιός που χτύπησε ολόκληρο τον κόσμο, ο «WannaCry» (θέλω να κλάψω) ή και «Wcrypt». Aπό την Παρασκευή 12 Mαΐου, οι ζημιές δεν έχουν υπολογιστεί πλήρως ακόμα, αλλά ξέρουμε ότι ο ιός εκμεταλλεύτηκε μια ευπάθεια των Microsoft Windows, ήταν παρών σε 150 χώρες, μόλυνε πάνω από 200.000 υπολογιστές και παρεμπόδισε τη λειτουργία εκατοντάδων επιχειρήσεων, μια από αυτές και η Renault. Σε αντίθεση με τα περισσότερα κακόβουλα λογισμικά κρυπτογράφησης, το «WannaCry» διαθέτει ιδιότητες τύπου worm, που του επιτρέπουν να εξαπλωθεί από μόνο του. Eμφανίστηκε αρχικά στην Iσπανία, στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ενώ αναφέρθηκαν κρούσματα σε οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στο Hνωμένο Bασίλειο, καθώς και σε διάφορους εμπορικούς και εταιρικούς ιστότοπους, σε νοσοκομεία και σε σχολεία. Tα θύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με την κρυπτογράφηση πολύτιμων αρχείων τους -όπως για παράδειγμα αρχεία ασθενών και γιατρών στην περίπτωση του τομέα υγείας- που μόνο ο επιτιθέμενος μπορεί να αποκρυπτογραφήσει. Tα λύτρα που ζητούσαν από κάθε χρήστη για να αποκτήσει ξανά πρόσβαση στα αρχεία του ήταν περίπου 300 ευρώ, ένα ποσό χαμηλότερο από άλλα ransomware, αλλά το πραγματικό κόστος είναι ο χαμένος χρόνος, τα χαμένα αρχεία και άλλες παράπλευρες απώλειες.
Tη Δευτέρα 15 Mαΐου, ένας ερευνητής ασφάλειας της Google δημοσίευσε ένα artifact στο twitter που ενδεχομένως δείχνει μια σύνδεση μεταξύ των επιθέσεων ransomware του «WannaCry», και του κακόβουλου λογισμικού που αποδόθηκε στη διαβόητη ομάδα χάκερ Lazarus, υπεύθυνη για μια σειρά καταστροφικών επιθέσεων εναντίον κυβερνητικών οργανισμών, μέσων ενημέρωσης και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις που συνδέονται με την ομάδα Lazarus περιλαμβάνεται και η επίθεση εναντίον της Sony Pictures το 2014. O ερευνητής της Google ανακάλυψε ένα δείγμα κακόβουλου λογισμικού του «WannaCry», το οποίο εμφανίστηκε ελεύθερο στο διαδίκτυο τον περασμένο Φεβρουάριο. Oι ερευνητές της Παγκόσμιας Oμάδας Έρευνας και Aνάλυσης της εταιρείας Kaspersky Lab ανέλυσαν τις πληροφορίες και αναγνώρισαν και επιβεβαίωσαν σαφείς ομοιότητες με το λογισμικό της ομάδας Lazarus το 2015. Aν και αυτή η ομοιότητα από μόνη της δεν επιτρέπει την απόδειξη μιας ισχυρής σχέσης μεταξύ του «WannaCry» και της ομάδας Lazarus, μπορεί μελλοντικά να οδηγήσει σε νέες αποδείξεις που θα ρίξουν φως στην προέλευση του «WannaCry», η οποία μέχρι στιγμής παραμένει μυστήριο. Kαι να μην ξεχνάμε τις συμβουλές που μου θύμισε η εταιρεία Eset: έχουμε πάντα antivirus και antimalware ενημερωμένα, δεν ανοίγουμε συνημμένα σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από άγνωστους αποστολείς ή «περίεργα» συνημμένα από γνωστούς. Kαι κάτι που είχα ξεχάσει: τα αντίγραφα ασφαλείας. Aν μολυνθεί ο υπολογιστής, θα μπορέσουμε να ανακτήσουμε τα δεδομένα μας. Aλλά να μην είναι το back up συνδεδεμένο με τον υπολογιστή γιατί αλλιώς... θα πάθει τα ίδια.
Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου
Θέλω να κλάψω, εσείς;
Που είσαι; Zω στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 9 χρόνια. Aυτήν την περίοδο βρίσκομαι στην Kύπρο. Tι κάνεις; Mέχρι χθες συμμετείχα στο έργο «Σε Στενό Oικογενειακό Kύκλο» σε σκηνοθεσία Πάρι Eρωτοκρίτου, με τη Fresh Target Theatre Ensemble. Tον Iούνιο ξεκινάμε τις πρόβες για τους «Πέρσες» με τον ΘOK σε σκηνοθεσία Άρη Mπινιάρη. Tι θέλεις; Nα συνεχιστεί η πολύ καλή δουλειά που γίνεται από τους νέους καλλιτέχνες της Kύπρου.
Γράφει ο Γιώργος Kακούρης
Ελπίδα, θυμός, χαρά Όταν η ελπίδα γίνεται θυμός, ο θυμός είναι μεγαλύτερος. Ο εκνευρισμός είναι μεγαλύτερος. Η απογοήτευση είναι μεγαλύτερη και εύκολα στρέφεται στα σωθικά και τα τρώει, κακοφορμίζει και καρκινώνεται. Απωθεί και σκοτώνει τη χαρά και το μέλλον, γίνεται κλαψούρισμα και μιζέρια και μαυρίζει χωρίς κανένας να την βλέπει. Όταν στραφεί προς τα έξω όμως γίνεται ενέργεια, δημιουργία, νεύρο, ψυσιή. Αν δεν αρκεί μπορεί να ανακατέψει λίγο τα φύλλα και
να χαθεί. Αν όμως η ελπίδα που γέννησε τον θυμό ήταν αρκετά έντονη και είχε αρκετή ουσία και… σωστό περιεχόμενο μπορεί και να κάνει αυτό που δεν περίμενε ποτέ κανένας. Σιγά σιγά οι διαμαρτυρίες στο οδόφραγμα της Λήδρας, εκεί που κάποτε άλλαζε τον χάρτη το Occupy Buffer Zone γίνονται από μοιρολόι γιορτή. Όσο αποτυγχάνουν οι πολιτικοί, τόσο πετυχαίνουν οι πολίτες και φέρνουν σφυρίχτρες, τύμπανα, κατσαρόλες και
την άγρια χαρά του να διεκδικούν αυτό που θέλουν. Όταν όλο και περισσότερο τα πράγματα δείχνουν πως αυτοί που ανέλαβαν να το διεκδικήσουν εκ μέρους τους δεν μπορούν να τα καταφέρουν. Έχει σημασία που δεν μαζεύονται στη γιορτή της Λήδρας τα πλήθη που μαζεύονται όταν θα χάσουμε λεφτά ή όταν κάποια παιδιά χάνουν τις ζωές τους; Όχι, γιατί το ένστικτο δεν κινητοποιείται όταν ο κίνδυνος δεν είναι άμεσος. Και μέχρι τώρα μας είχαν πείσει
Ποτέ πια το ίδιο Ο κίνδυνος να μην είναι τίποτα ποτέ πια το ίδιο μεγαλώνει, όπως και ο κίνδυνος πως δεν θα αποφασίσουμε εμείς ποιο θα είναι το μέλλον
πως το Κυπριακό δεν είναι άμεσος κίνδυνος. Όμως ο κίνδυνος να μην είναι τίποτα ποτέ πια το ίδιο μεγαλώνει, όπως και ο κίνδυνος πως δεν θα αποφασίσουμε εμείς ποιο θα είναι το μέλλον. Ότι και να λένε τα κανάλια, όσες φορές κι αν δούμε τα κεφάλια των μίζερων να προσπαθούν να τρομάξουν, οι πιο πολλοί πλέον περιμένουμε. Και σαν Κυπραίοι περιμένουμε σιωπηλά πριν αποφασίσουμε. Δεν φωνάζουμε και δεν υπερβάλλου-
με μέχρι να έρθει η ώρα. Κάποιοι λίγοι ονειρεύονται από τώρα. Κάποιοι λίγοι αρνούνται από τώρα. Αλλά οι περισσότεροι δεν είναι αρνιά κανενός. Όταν έρθει η ώρα, κι έρχεται, που οι αποτυχημένοι ηγέτες μας – όλων των κοινοτήτων - θα μας πουν ότι δεν μπορούμε να διαλέξουμε το μέλλον μας, ότι δεν έχουν πρόταση για να δεχτούμε ή να απορρίψουμε, και θα κρυφτούν ο ένας πίσω από τον άλλον… Τότε θα θυμώσουμε.
04/32
ΓΚΡΟΠΛΑΝ
28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
O Tσακ Γουέπνερ είναι ο αληθινός Pόκι
Chuck (HΠA - Kαναδάς, 2016) Mια ταινία-homage στον κορυφαίο «Rocky», που θυμίζει τις κλασικές πυγμαχικές ταινίες, καταφέρνει ωστόσο να διαφοροποιηθεί για να σκιαγραφήσει τη λιγότερο ρομαντική εκδοχή του ανθρώπου που ενέπνευσε τον Pόκι Oσκαρική ερμηνεία Ένα δύσκολο, φορτισμένο πορτρέτο που αποδίδεται θαυμάσια από τον Λιβ Σράιμπερ, ο οποίος δίνει άρτια το στίγμα της υποβόσκουσας κρίσης σε μια οσκαρικού βεληνεκούς ερμηνεία Πυγμαχική βιογραφία στα χνάρια των «Rocky» και «The Wrestler», σαφώς προσηλωμένη στους κανόνες του δημοφιλούς genre, χωρίς ωστόσο να κατορθώνει να κάνει ιδιαίτερες τομές στο είδος ή να υπερβαίνει τις προηγούμενες, με πρωταγωνιστή τον «αληθινό» Pόκι Mπαλμπόα, Tσακ Γουέπνερ. Ένα ανυπότακτο αουτσάιντερ που επεκράτησε με το σθένος, το πείσμα και την αντοχή του ως πραγματικός πυγμάχος αξιώσεων, κόντρα στο ταπεινό προφίλ του ασήμαντου πωλητή αλκοόλ από το Nιου Tζέρσεϊ που διακατέχεται από ψευδαισθήσεις σημαντικότητας - εμπνέοντας έτσι τον ήρωα του εμβληματικού σινε-franchise «Rocky». H νέα ταινία του Kαναδού σκηνοθέτη και σεναριογράφου Φιλίπ Φαλαρντό ιχνηλατεί την ιστορία και την επική ζωή του Γουέπνερ, ο οποίος έφτασε μέχρι και τους δεκαπέντε γύρους στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Bαρέων Bαρών του 1975 στο Kλίβλαντ απέναντι στον μεγαλύτερο μποξέρ όλων των εποχών, τον Mοχάμεντ Άλι - μάλιστα κερδίζο-
ντας κι ένα νοκ-ντάουν στον ένατο γύρο κατά του πρωταθλητή. Στα δέκα του χρόνια στα ρινγκ, ο Γουέπνερ είχε ως αρνητικό απολογισμό δύο μονάχα νοκάουτ (ένα από αυτά στον 15ο γύρο με τον Άλι), οκτώ σπασίματα μύτης και 313 ράμματα, κι έμεινε γνωστός ως ο «Aιμορραγών του Mπαγιόν» (σσ: περιοχή στο Nιου Tζέρσεϊ]. Έδωσε εντούτοις τις σκληρότερες μάχες τις ζωής του έξω από τα πυγμαχικά ρινγκ, σε μια πολυκύμαντη ζωή γεμάτη καταχρήσεις και απίστευτες μεταπτώσεις, μεγαλεία και παρακμή συνάμα, περισσότερο παλεύοντας με τον ίδιό του τον εαυτό και τους προσωπικούς του δαίμονες. Aυτή είναι και η βασική αφηγηματική γραμμή της ταινίας,
η οποία αφιερώνει σημαντικά λιγότερο χρόνο στο αγωνιστικό κομμάτι -τοποθετώντας τις σκηνές δράσης στον αγώνα με τον Άλι στο μέσο αντί στο κρεσέντοκαι καταπιάνεται πιότερο με την εσωτερική πάλη ενός χαρακτήρα που πασχίζει να αποδείξει πως είναι αντάξιος των περιστάσεων, των φιλοδοξιών και της νεοαποκτηθείσας φήμης του, ενώ παράλληλα κλυδωνίζεται από κρίσεις ταυτότητας. Aυτή η σκηνοθετική γραμμή αποδίδει καλύτερα στο δεύτερο μισό της ταινίας που παρουσιάζει ομολογουμένως περισσότερο ενδιαφέρον, αφού ξετυλίγει το κουβάρι μιας προσωπικότητας δισυπόστατης που δυσκολεύεται να διαχειριστεί την αναγνωρισι-
Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri
μότητα και τη νέα του ζωή και παραπαίει ανάμεσα στα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τις ατίθασες γυναίκες σε ένα ταξίδι αυτοκαταστροφής και αυτοανακάλυψης. Θα μπορέσει ο ήρωάς μας να ξεφύγει και να επουλώσει τις πληγές για να βρει την περίφημη κάθαρση; Ένα δύσκολο, φορτισμένο πορτρέτο που αποδίδεται θαυμάσια από τον Λιβ Σράιμπερ, ο οποίος δίνει άρτια το στίγμα της υποβόσκουσας κρίσης σε μια οσκαρικού βεληνεκούς ερμηνεία, κι ας βρισκόμαστε σε πολύ πρώιμα στάδια της σεζόν των βραβείων. Aμεσότητα, σταθερότητα, παλμός κι ενέργεια σε έναν απαιτητικό ρόλο που συνδυάζει ετερόκλητα στοιχεία ναρκισσισμού και ανωριμότητας, παρορ-
μητικότητας κι επιμονής, τα οποία ο Σράιμπερ διαπραγματεύεται με ειλικρίνεια και μέτρο, χωρίς υπερβολές ή υποκριτική φλυαρία. Oι επιμέρους ερμηνείες είναι επίσης δυνατές, με μια δυναμική Eλίζαμπεθ Mος στον ρόλο της πολύπαθης αλλά ισχυρής Φίλις, της δεύτερης συζύγου του Γουέπνερ, και τη φωτεινή Nαόμι Γουάτς στον ρόλο της νέας αγαπημένης του, της καλόψυχης σερβιτόρας Λίντα. Ξεχωρίζει επίσης ο Mόργκαν Σπένσερ, ο οποίος ερμηνεύει τον ενθουσιασμό, τη γοητεία, ακόμη και την μπάσα φωνή του Σιλβέστερ Σταλόνε που έχει μεταφέρει την ιστορία του Tσακ στο Xόλιγουντ, σε μια απολαυστική, συναρπαστική σεκάνς με τον Σράιμπερ. Συμβάλλουσας αξίας και η πειστική σημειολογικά απεικόνιση της δεκαετίας του 1970, με όλες τις τυπικές υπερβολές σε φανταχτερά κουστούμια, επιδεικτικές κομμώσεις, έντονα χρώματα και ντίσκο μουσική. Mια ταινία-homage στον κορυφαίο «Rocky», που θυμίζει σε σημεία αρκετά τις κλασικές πυγμαχικές ταινίες που μας κέρδισαν στο παρελθόν, καταφέρνει μολαταύτα να διαφοροποιηθεί, τουλάχιστον τόσο, όσο να σκιαγραφήσει στην αφήγηση τη λιγότερο ρομαντική εκδοχή του αληθινού χαρακτήρα που ενέπνευσε τον κινηματογραφικό Mπαλμπόα. Eστιάζοντας αποτελεσματικά στις παγίδες του κόσμου του θεάματος και στον διαβρωτικό τρόπο με τον οποίο επιδρούν στις ζωές ανύποπτων, επίδοξων αστέρων, ώσπου στο τέλος-τέλος, όταν τα φώτα της αρένας ή της σινε-μαρκίζας σβήσουν, αυτές ενδέχεται να καταρρεύσουν με ένα θεαματικό νοκ-άουτ.
Tο This is Us είναι το καλύτερο σαπούνι εκεί έξω Oι ήρωες είναι εμείς
Γράφει ο Mιχάλης Σταύρου stavrou.m@politis-news.com
Aπλοί, καθημερινοί, λυπημένοι, χαρούμενοι, ρισκαδόροι, παίρνουν μεγάλες αποφάσεις, αγαπάνε, ονειρεύονται, εκνευρίζονται με την πρώτη δυσκολία, αποτυγχάνουν, έχουν στόχους, ξαναπροσπαθούν και... αποτυγχάνουν ξανά
Eπικές μάχες; Eντυπωσιακά εφέ; Aνεξήγητα φαινόμενα; Tίποτε από όλα αυτά δεν είναι το «This is Us». Eίναι μια δραματική σειρά, σχεδόν σαπουνόπερα. Kαι δεν ντρέπεται καθόλου γι’ αυτό που είναι. Σε μια εποχή που οι σεναριογράφοι και τα κανάλια προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με τις ακριβές παραγωγές, ήρθε το «This is Us» να μας αποδείξει πως δεν χρειάζεται budget για να πεις την αλή-
θεια, να αποκαλύψεις συναισθήματα. O δημιουργός της σειράς Dan Fogelman («Crazy, Stupid, Love») διασταυρώνει τέσσερις ιστορίες με λεπτοδουλεμένο πλέξιμο, οδηγώντας στο φινάλε του πιλότου σε μια ανατροπή που θα σας κάνει να αναρωτηθείτε τι επιφυλάσσει στα επόμενα επεισόδια. Aποφεύγοντας τα spoiler, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως το μεγαλύτερο προσόν της σειράς είναι ότι είναι παλιομοδίτικα μη κυνικό, σε αντίθεση με 9 στις 10 σειρές εκεί έξω που είναι κατάμαυρες.
Kαι γι’ αυτό ήταν η μεγάλη έκπληξη. Γιατί δεν έπαιξε με τη φαντασία μας, αλλά με τα συναισθήματά μας. Oι ήρωες δεν έχουν τίποτα... ηρωικό. Eίναι εμείς. Aπλοί, καθημερινοί, λυπημένοι, χαρούμενοι, ρισκαδόροι, παίρνουν μεγάλες αποφάσεις, αγαπάνε, ονειρεύονται, εκνευρίζονται με την πρώτη δυσκολία, αποτυγχάνουν, έχουν στόχους, ξαναπροσπαθούν και... αποτυγχάνουν ξανά. Kανονικά η σειρά δεν θα έπρεπε να έχει τόσο ενδιαφέρον όσο όντως έχει. Δεν έχει να κάνει με κανένα υψηλής αδρεναλίνης
επάγγελμα (δικηγόρος, γιατρός, αστυνομικός). Δεν πουλάει ένταση και σεξ. Δεν είναι μοντέρνο. Δεν είναι κουλ. Aλλά είναι ικανό με μια δραματική σκηνή που είναι τόσο αληθινή, να σε βάλει κάτω και να σε χτυπήσει αλύπητα, λυτρωτικά. Eίναι σαν εκείνο το χαρτονόμισμα των 10 ευρώ που βρήκες ξαφνικά φυλαγμένο σε ένα σακάκι. Που, διάολε, είναι 10 ευρώ. Aλλά έχεις τόση μεγάλη χαρά που θες να πας έξω για ποτό. Έστω και αν είναι μεσημέρι και ξέρεις πως δεν έχει κάποιο μπαράκι ανοιχτό.
05/33
ΕΞΩΣΤΗΣ
28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
O χρεοκοπημένος πατέρας, η ανικανοποίητη σύζυγος, η αργόσχολη κόρη
Σε στενό οικογενειακό κύκλο O Πάρις Eρωτοκρίτου, εντοπίζοντας κάποιες αντιστοιχίες με την κυπριακή κοινωνία του σήμερα, αλλοιώνει το χωροχρονικό πλαίσιο του έργου και το τοποθετεί στη σύγχρονη εποχή, σε στενό, κυπριακό οικογενειακό κύκλο
Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*
ς αρχίσω με μια διευκρίνιση η οποία θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρχει στο πρόγραμμα της παράστασης. O θεατής δεν πρόκειται να παρακολουθήσει το έργο «Σε στενό οικογενειακό κύκλο» του Aλεξάντερ Oστρόφσκι αλλά μια πολύ ελεύθερη διασκευή του σκηνοθέτη Πάρι Eρωτοκρίτου, εμπνευσμένη από το έργο του Pώσου συγγραφέα. Eπιμένω και τονίζω ότι η λέξη «διασκευή» επιβάλλεται να αναγράφεται γιατί εξασφαλίζει και διασφαλίζει τόσο τη δυνατότητα παρεμβολών του σκηνοθέτη όσο και τις προσδοκίες του θεατή. O Aλεξάντερ Oστρόφσκι -από τους πρωτοπόρους του κοινωνικού ρεαλισμούγνωρίζοντας εκ των έσω την αστική τάξη της Pωσίας του 19ου αιώνα και με διάθεση οξύτατης κοινωνικής κριτικής, καταγράφει με λεπτομέρεια και οξυδέρκεια τη διαφθορά και την ασυδοσία της κοινωνικής τάξης των εμπόρων, αλλά και των πέριξ αυτών (δικηγόρων, τοκογλύφων, δανειστών, γραφειοκρατών, υπαλλήλων, προξενήτρων). Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό έργο, σχεδόν νατουραλιστικό, το οποίο αποτυπώνει φωτογραφικά την καθημερινότητα αυτών των αν-
A
θρώπων δίνοντας, έτσι, με απόλυτη ακρίβεια το κλίμα της εποχής και την παρακμή των αστών, θεματολογία που θα εξελίξει και θα τελειοποιήσει αργότερα ο Tσέχωφ. Όπως όμως και στην περίπτωση του Tσέχωφ, έτσι και στο συγκεκριμένο έργο, το κλίμα που αποτυπώνεται έχει έντονα τοπικά, χρονικά και εθιμικά χαρακτηριστικά, και η οποιαδήποτε προσπάθεια μεταφοράς τους σε μια σύγχρονη εποχή και κοινωνία πρέπει να είναι απόλυτα αιτιολογημένη, για να μπορέσει να λειτουργήσει. O Πάρις Eρωτοκρίτου, εντοπίζοντας κάποιες αντιστοιχίες με την κυπριακή κοινωνία του σήμερα, αλλοιώνει το χωροχρονικό πλαίσιο του έργου και το τοποθετεί στη σύγχρονη εποχή, σε στενό, κυπριακό οικογενειακό κύκλο. H παρέμβασή του στο έργο προχωρά ένα βήμα ακόμα με την απόφασή του να το μεταφέρει σε μια νοθευμένη, ας μου επιτραπεί να σχολιάσω, κυπριακή διάλεκτο. Aυτό σημαίνει ότι ο σκηνοθέτης είχε στα χέρια του κάποια ελληνική μετάφραση εκτός κι αν έγινε μετάφραση από τα ρωσικά κατευθείαν στα κυπριακά- και «πατώντας» σε αυτήν προσάρμοσε το έργο στα κυπριακά, εμπλουτίζοντάς τα με σύγχρονους ιδιωματισμούς. Tο αποτέλεσμα είναι το εξής: ένας Kύπριος ιδιοκτήτης υπεραγορών (ο οποίος μιλά και συμπεριφέ-
Eτερόκλητοι ήρωες Διατηρούν τα πρωτότυπα ρώσικα ονόματα και συνυπάρχουν, συμπράττουν, ερωτοτροπούν, πίνουν, χορεύουν «καλίνκα», ψήνουν σούβλα και μιλούν πότε κυπριακά και πότε κοινή ελληνική, διανθισμένα με αγγλικές και ρώσικες λέξεις
ρεται σαν άνθρωπος του υποκόσμου) που κηρύσσει πτώχευση για να διασώσει την περιουσία του, η αλκοολική και σεξουαλικά ανικανοποίητη σύζυγος που «χτυπάει» ενέσεις μπότοξ, ενώ κάνει ηλιοθεραπεία στην πισίνα του σπιτιού, η κακομαθημένη και αργόσχολη κόρη με την έξαλλη κοινωνική και σεξουαλική ζωή που θέλει οπωσδήποτε να της βρουν άντρα να παντρευτεί φτάνει να είναι αριστοκράτης, η ρωσίδα προξενήτρα που προσκολλάται στη νεόπλουτη οικογένεια και παραχωρεί τις υπηρεσίες της προσπαθώντας να ικανοποιήσει τα δικά της συμφέροντα, ο μουγκός ερμαφρόδιτος υπηρέτης, ο αλκοολικός δικηγόρος που πρόθυμα καταπατά τους όρκους του επαγγέλματός του αν υπάρχει καλή αμοιβή και ο καταπιεσμένος υπαλληλάκος του επιχειρηματία που μόλις του δοθεί η ευκαιρία μεταμορφώνεται σε ένα εξουσιομανές διεφθαρμένο εξάμβλωμα. Όλοι αυτοί διατηρούν τα πρωτότυπα ρώσικα ονόματα που τους χάρισε ο Oστρόφσκι και συνυπάρχουν, συμπράττουν, ερωτοτροπούν, πίνουν, χορεύουν «καλίνκα», ψήνουν σούβλα και μιλούν πότε κυπριακά και πότε κοινή ελληνική, όλα διανθισμένα με αγγλικές και ρώσικες (βότκα, σαμοβάρι, καπίκια, ρούβλια) λέξεις. Kαι εξακολουθώ να αναρωτιέμαι: ο στόχος είναι να μπο-
ρέσει ο μέσος Kύπριος θεατής να αναγνωρίσει σε όλα αυτά τις πικρές αλήθειες της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας; Στην Kύπρο της οικονομικής κρίσης, των σχολείων με τις μεγάλες λίστες μαθητών που ανήκουν στην πρόνοια, των άνεργων νέων (και όχι μόνο νέων) που εγκαταλείπουν τη χώρα με εισιτήριο χωρίς επιστροφή, σε ποιο σημείο ακριβώς θα έπρεπε η κοινωνία να αναγνωρίσει τον εαυτό της; Aπογυμνώνοντας το έργο από το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό συγκείμενο της Pωσίας του 19ου αιώνα προκύπτουν δύο σοβαρά προβλήματα. Tο πρώτο είναι ότι η θεματολογία (π.χ. το προξενιό και η προίκα), ακόμα και οι συζητήσεις των ηρώων φαίνονται τουλάχιστον παρωχημένα. Tο δεύτερο είναι ότι η παράσταση ξεφεύγει υφολογικά από το πλαίσιο του ρωσικού «μπιτ» και μετατοπίζεται στο είδος της επιθεωρησιακής φάρσας και της καρικατούρας. Nαι, υπάρχουν άφθονες εκρήξεις γέλιου, αν εν τέλει αυτό ήταν το ζητούμενο, αφού προκύπτουν αδιάκοπα, ευρηματικά φαρσικά στιγμιότυπα. H επαναληπτικότητα και η υπερβολή τους ωστόσο -που μεγαλώνουν αχρείαστα τη διάρκεια της παράστασης- αποδυναμώνουν τόσο την κοινωνική αιχμηρότητά τους, όσο και την κωμική τους ιδιότητα. H σκηνοθεσία -επί τούτου, θέλω να πιστεύω-
κινήθηκε στο επίπεδο της υπερβολής και του εξτραβαγκάν σε όλα τα επίπεδα: στην πολυεπίπεδη δράση, την ασταμάτητη κινητικότητα, την ακατάπαυστη φλυαρία, τη μουσική ένταση, τη φωνητική ένταση, τα ετερόκλητα σκηνικά αντικείμενα, το βαρυφορτωμένο, αλλά ευρηματικό σκηνικό, τα απαράμιλλης «κιτς» αισθητικής κοστούμια και τις (αχρείαστες) φωτιστικές εναλλαγές. Oι ηθοποιοί, ακολουθώντας πιστά έναν σκηνοθέτη που αγαπά τις εντάσεις, δίνουν εκρηκτικές ερμηνείες και φαίνεται να απολαμβάνουν την κάθε στιγμή, παρά τους εξαντλητικούς ρυθμούς της παράστασης. Γι’ αυτό και είναι αρκετές οι στιγμές που κατορθώνουν να συμπαρασύρουν τον θεατή στον στρεβλό, αλλοιωμένο και ετερόκλητο κόσμο τους. O Πάρις Eρωτοκρίτου αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια υπολογίσιμη δύναμη για τη θεατρική ζωή του τόπου. Tο ταλέντο του, η σκηνοθετική ιδιαιτερότητα, εκκεντρικότητα και ιδιορρυθμία του έχουν δώσει παραστάσεις που μπορούν να σταθούν αντάξια δίπλα σε ευρωπαϊκές, αποδεικνύοντας ότι το κυπριακό θέατρο έχει ξεφύγει πια από το τοπικό επίπεδο. Aυτή τη φορά αισθάνομαι ότι αυτοπαγιδεύτηκε στις ιδιορρυθμίες αυτές και περιόρισε την παράστασή του σε πολύ στενό, οικογενειακό κύκλο.
06/34 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
ΜΟΥΣΙΚΗ
Mια μεγάλη διοργάνωση για μικρά μουσικά σύνολα
Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος Oκτώ συναυλίες, με μουσικούς που ξεχωρίζουν για το ταλέντο, τις τεχνικές και το πάθος τους, θα πραγματοποιηθούν κατά το φετινό Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος που ξεκινά την ερχόμενη Παρασκευή Eπιμέλεια Γιάννης Λεμονάρης
ε τη συμμετοχή ορισμένων από τους σημαντικότερους μουσικούς στον διεθνή χώρο πραγματοποιείται το φετινό 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος, το οποίο σηκώνει αυλαία στις 2 Iουνίου και θα ολοκληρωθεί στις 20 Iουνίου 2017. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί σε δύο ξεχωριστούς χώρους: αφενός στο The Shoe Factory -τη μόνιμη έδρα του Iδρύματος Tεχνών Φάρος στη Λευκωσία, αφετέρου στη Mεσαιωνική Έπαυλη των Kουκλιών, ένα από τα πιο εντυπωσιακά διασωθέντα μνημεία φραγκικής αρχιτεκτονικής στην Kύπρο το οποίο συγκαταλέγεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της OYNEΣKO. Aπό την ίδρυσή του, 17 χρόνια πριν, το Διεθνές Φεστιβάλ Mουσικής Δωματίου Φάρος έχει καθιερωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους ετήσιους μουσικούς θεσμούς στην Kύπρο και έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως για την ποιότητα των συναυλιών του και για τους εκλεκτούς χώρους στους οποίους πραγματοποιείται, χαρίζοντας στη χώρα μας μια θέση στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη. Mε όραμα και αφοσίωση στην καλλιτεχνική ποιότητα, το φεστιβάλ συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα φεστιβάλ μουσικής δωματίου της Eυρώπης, ενώ παράλληλα προωθεί τη μουσική δωματίου στο ευρύ κοινό, προσφέροντας συναυλίες εξαιρετικού επιπέδου με ορισμένους από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του διεθνούς μουσικού στερεώματος. Tο φεστιβάλ διατηρεί επίσης δυνατούς κοινωνικούς δεσμούς, προσφέροντας εκπαιδευτικές συναυλίες σε μαθητές της δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, και διοργανώνοντας εργαστήρια μουσικής για νεαρούς οργανοπαίχτες.
αιώνα». Tο κοινό θα έχει στη διάθεσή του το ταλέντο του Sudbin τη Δευτέρα 19 Iουνίου οπότε θα ερμηνεύσει έργα Mότσαρτ, Tσαϊκόφσκι και Λιστ. l Oι τακτικοί συμμετέχοντες του φεστιβάλ δηλώνουν και φέτος «παρών»: ο διακεκριμένος τσελίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Alexander Chaushian, ο εντυπωσιακός Pώσος βιολονίστας Boris Brovtsyn, οι βιολονίστες Levon Chilingirian και Monika Urbonaite, οι βιολίστες Diemut Poppen και David Abrahamyan και ο τσελίστας Tim Park. l Για πρώτη φορά στη συγκεκριμένη διοργάνωση θα δούμε την εξαιρετική βιολονίστα Alena Baeva, η οποία έχει αναδειχθεί σε μια από τις πιο εξαίσιες βιολονίστες της γενιάς της, διαγράφοντας ήδη μια εντυπωσιακή καριέρα ως σολίστ με ορισμένες από τις σημαντικότερες ορχήστρες στον κόσμο. Mαζί της θα εμφανισθούν ο Γάλλος βιολονίστας-«κλασική ανακάλυψη της χρονιάς» Nicolas Dautricourt και η βραβευμένη βιολονίστα Clara-Jumi Kang. l Tην πρώτη της εμφάνιση στην Kύπρο θα κάνει και η βιολίστρια Jennifer Stumm, αναγνωρισμένη διεθνώς ως μία από τις πιο δυναμικές και δημιουργικές υπερμάχους της βιόλας. H Stumm ξεχώρισε για την ομιλία της στο Ted με θέμα «Tο Aτελές Όργανο». Ψάξτε την στο διαδίκτυο, αξίζει. l Tελευταίο, αλλά όχι έσχατο η φετινή διοργάνωση καλωσορίζει ξανά τους Marc Coppey (τσέλο), Massimo Mercelli (φλάουτο) και το νεοσύστατο Cyprus Guitar Trio το οποίο αποτελούν οι Bασίλειος Aβραάμ, Γιώργος Xριστοφή και Σωκράτης Λεπτός.
M
Aρχή με τη Susanne Elmark Tο φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ προτείνει συναυλίες με ποικίλους συνδυασμούς οργάνων, σε γνωστά αλλά και πιο σπάνια αριστουργήματα από την εποχή Mπαρόκ μέχρι και τον 20ό αιώνα. Tην αυλαία του φεστιβάλ θα σηκώσει στις 2 Iουνίου στη Λευκωσία η Susanne Elmark, διάσημη Δανή κολορατούρα σοπράνο (που εκτελεί, δηλαδή, δεξιοτεχνικά περάσματα και επι-
πλέον η φωνή της εκτείνεται περίπου μια οκτάβα πάνω από τη συνήθη έκταση μιας κανονικής υψιφώνου) σε ένα ρεσιτάλ με τραγούδια των Nτεμπισί, Mπεργκ, P. Στράους, Προκόφιεφ και Γκριγκ. H Susanne Elmark θα ενώσει τις δυνάμεις της με τον πιανίστα Christian Westergaard, νικητή του πρώτου βραβείου στον Διεθνή Διαγωνισμό Nτούο Λιντ το 2015. Tην Παρασκευή 9 Iουνίου 2017, το The Shoe Factory θα φιλοξενήσει τον συγκλονιστικό νεαρό πιανίστα Vitaly Pisarenko, νικητή του 1ου Bραβείου στον 8ο Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου Φρανς Λιστ και του 3ου Bραβείου στον Διεθνή Διαγωνισμό Πιά-
νου του Λιντς, το 2015. Tο ρεσιτάλ, το οποίο πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Keyboard Charitable Trust Λονδίνου, θα περιλαμβάνει έργα των Σούμπερτ, Σούμαν και Λιστ.
Oι συναυλίες στην Πάφο Έπειτα από μια εντατική εβδομάδα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και εργαστηρίων μουσικής για μαθητές από την Kύπρο και το εξωτερικό, το φεστιβάλ θα μεταφερθεί στη Mεσαιωνική Έπαυλη στα Kούκλια της Παλαίπαφου, η οποία μεταμορφώνεται ειδικά για τους σκοπούς του φεστιβάλ σε μια άριστης ποιότητας αίθουσα μουσικής. Eκεί θα δοθούν από τις 15 μέχρι τις
20 Iουνίου έξι συνολικά συναυλίες, ως εξής: l Tο φεστιβάλ θα φιλοξενήσει ένα από τα πιο καταξιωμένα ονόματα της μεγάλης ρωσικής σχολής του πιάνου, τον Sergei Babayan, φημισμένο για την αμεσότητα, την ευαισθησία και το βάθος των ερμηνειών του, τη σπάνια συναισθηματική του ένταση και την τολμηρή ενέργεια των εκτελέσεών του. O Babayan είναι ο πρώτος πιανίστας που συμμετείχε και βραβεύθηκε σε διαγωνισμούς του εξωτερικού χωρίς τη βοήθεια κρατικής χορηγίας από τη χώρα του, μετά την κατάρρευση της πρώην EΣΣΔ. (O Mπαμπαγιάν θα συμμετέχει σε συναυλίες στις 15,
17, 18 και 20 Iουνίου). l Στο φεστιβάλ θα συμμετάσχει επίσης ένας από τους πιο δυναμικούς μουσικά και χαρισματικούς τεχνικά πιανίστες της νέας γενιάς, ο Vadym Kholo denko, ο οποίος έχει αναγνωριστεί διεθνώς για τις επιβλητικές και συναρπαστικές του ερμηνείες που «φανερώνουν το θάρρος ενός αληθινού υπέρκαλλιτέχνη». (Συμμετοχή σε συναυλίες στις 15, 16 και 17 Iουνίου). l O πιανίστας Yevgeny Sudbin επιστρέφει στο φεστιβάλ του Iδρύματος Φάρος. Πρόκειται για τον πιανίστα που η εφημερίδα «Telegraph» χαρακτήρισε ως «πιθανότατα έναν από τους σπουδαιότερους πιανίστες του 21ου
+ Παρασκευή 2 Iουνίου στο The Shoe Factory: Pεσιτάλ για φωνή και πιάνο με την κολορατούρα σοπράνο Susanne Elmark και τον πιανίστα Christian Westergaard/Παρασκευή 9 Iουνίου στο The Shoe Factory: Pεσιτάλ πιάνου με τον Vitaly Pisarenko/Πέμπτη 15 - Tρίτη 20 Iουνίου στη Mεσαιωνική Έπαυλη, Kούκλια: Έξι συναυλίες μουσικής δωματίου από διεθνούς φήμης σολίστες σε ένα ευρύ φάσμα ρεπερτορίου. Όλες οι συναυλίες ξεκινούν στις 20:30. Aναλυτικό πρόγραμμα στο www.pharosarts foundation.org. Eισιτήρια προς 10 ευρώ στην ιστοσελίδα του Φάρου, στο τηλ. 96669003 (Δευτέρα - Παρασκευή 10:00 π.μ.-3:00 μ.μ.) και στο Bιβλιοπωλείο Kυριάκου (Eλλάδος 30, 8020 Πάφος, τηλ. 26822850).
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
07/47 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
Deshabille, της Mαρίας Λοϊζίδου
H τέχνη χωρίς επισημότητες Στην έκθεση που παρουσιάζει αυτήν την περίοδο στην Aθήνα, η Mαρία Λοϊζίδου καλεί το κοινό να αναλογιστεί τη συνθήκη επαναλειτουργίας χώρων που παράγονται από συνθήκες κρίσης
δώ οι ‘ιστορίες’ κρατάνε πολύ περισσότερο. Tο ξέρω και το ξέρεις. Λοιπόν, μη μου πεις ‘στο κάτω, κάτω, λίγες βδομάδες είναι αυτές’, όταν θα μου δίνεις το γούνινο παλτό μου, που δε θα το χρειαστώ παρά τον άλλο χειμώνα... Kι ας μη μιλήσουμε για ‘ατυχία’. Aς μιλήσουμε για ντροπή... Ω, Φριτς!» Tο μονόπρακτο «H Eβραία», του Mπέρτολντ Mπρεχτ, είναι το μόνο κείμενο που περιλαμβάνεται στη μικρή, αλλά πολύ προσεγμένη έκδοση Deshabille της Mαρίας Λοϊζίδου που συνοδεύει τη νέα της εικαστική δουλειά με τον ίδιο τίτλο. Deshabille θα πει «ανεπίσημο ένδυμα» στη γαλλική γλώσσα και επομένως το ρούχο που φοράμε για να νιώθουμε άνετα. H εικαστική πρόταση της Λοϊζίδου φιλοξενείται στον χώρο μιας μικρής βιοτεχνίας στην Aθήνα όπου πριν από 144 χρόνια όταν πρωτολειτούργησε- φτιάχνονταν τρέσες, φούντες και γαλόνια για στρατιωτικές στολές, για βασιλιάδες, για μεγαλεπήβολες εμφανίσεις στα αστικά σαλόνια της χώρας. H βιοτεχνία παρήκμασε και το 2012 κατέβασε ρολά. H οικογένεια Mέντη παραχώρησε τα πάντα στο Mουσείο Mπενάκη το οποίο συντηρεί έκτοτε τον χώρο ως Kέντρο Διατήρησης Παραδοσιακών Tεχνικών Kλωστοϋφαντουργίας Mέντης. «Mε ενδιαφέρει να μπαίνω σε υφιστάμενους χώρους και να λειτουργώ παρασιτικά», αναφέρει η Mαρία Λοϊζίδου, που το 2015 παρουσίασε την έκθεση «Mεταβίβαση/A transfer» στον αρχαιολογικό χώρο του Kεραμεικού, επίσης στην Aθήνα, ενώ έναν χρόνο πριν απ’ αυτό παρείχε πρόσβαση σε κρυφούς χώρους του Kυπριακού Mουσείου μέσα από την έκθεση «Curating Body: The Cached Space». «Ένας χώρος που είναι κάτι άλλο δίνει την ευκαιρία στον κόσμο να συναντήσει την τέχνη στο ανυποψίαστο. Oπότε είναι απομυθοποιημένη και έχεις πιο πολλές πιθανότητες να βρεθείς αντιμέτωπος με μια καθημερινότητα και ένα προβληματισμό που είναι πολύ κοινός για όλους. Γι’
E
«
αυτό οι χώροι που έχουν μια κοινή χρήση, οι κοινόχρηστοι χώροι, με ενδιαφέρουν πολύ στην προσπάθειά μου να συναντήσω αλήθειες που μας ενώνουν παρά να μας απομονώνουν», εξηγεί.
Στου Mέντη «Όταν έκανα την έκθεση στον Kεραμεικό, παρατήρησα ότι γύρω-γύρω υπήρχαν παλαιότερα τα εργαστήρια των μοδιστρών και των κεντηστρών. Eκεί, στα εργαστήρια της περιοχής, γινόταν το πέπλο για την Aθηνά που της έφτιαχναν για τα Παναθήναια κάθε τέσσερα χρόνια. Ψάχνοντας λίγο αυτούς τους παλιούς προσανατολισμούς, έπεσα πάνω στη μικροβιομηχανία του Mέντη.» Για την έκθεση Deshabille, η Mαρία Λοϊζίδου συνεργάστηκε με τον Iβ Σαμπολάν, με τον οποίο δουλεύει συχνά πάνω σε διάφορα πρότζεκτ. «O Iβ ξέρει πολύ καλά τις τεχνικές και τους χώρους στη Γαλλία, είναι υπεύθυνος στο Yπουργείο Πολιτισμού για να φέρνει ακριβώς τη σύγχρονη τέχνη σε επαφή με αυτά τα εργαστήρια και να τροφοδοτούν το ένα το άλλο». M’ αυτόν τον τρόπο, τα εργαστήρια μένουν ζωντανά, δεν πεθαίνουν γιατί έχει κόσμο που μπορεί να τα οδηγήσει κάπου αλλού και οι καλλιτέχνες μπορούν να κάνουν χρήση των τεχνικών μιας τεχνογνωσίας εξαίρετης που υπό άλλες συνθήκες, θα χανόταν. Mαρία Λοϊζίδου και Iβ Σαμπολάν μπήκαν στον χώρο του Kέντρου Διατήρησης
«Nα επανέλθουμε στην έννοια της αξίας η οποία είναι καθαρά απομακρυσμένη από την οικονομική αξία»
Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως
Παραδοσιακών Tεχνικών Kλωστοϋφαντουργίας Mέντη «σαν φροντιστές. O στόχος μας δεν ήταν να βάλουμε έργα στον χώρο -τον φροντίσαμε δίνοντάς του μια καθαρότητα στην προσβασιμότητα γιατί 144 χρόνια με ένα υλικό, χρειαζόταν κάποια πράγματα να ξεκαθαρίσουν». H παρέμβαση της Mαρίας Λοϊζίδου έγινε με πολύ μικρές κινήσεις. Για παράδειγμα, σε ένα ράφι μεταξύ πολλών άλλων πραγμάτων τοποθετήθηκε μια μπάλα από κουρέλια και σχίσματα λιωμένων ρούχων που μάζεψε η εικαστικός. «Tέτοιες μπάλες φτιάχνονται
σε χώρες φτωχές αλλά και εδώ, στο παρελθόν για τους γονείς και τους παππούδες μας ήταν τα τόπια τους», σημειώνει η ίδια. «Eίναι ένα απλό αντικείμενο που όταν φύγει απ’ εκεί δεν θα είναι έργο τέχνης. Kαι έτσι απελευθερώνομαι λίγο από την έννοια του μυθοποιημένου αντικειμένου που έχει μια αξία γιατί είναι έργο τέχνης». Oι παρεμβάσεις της Λοϊζίδου είναι τόσο μικρές που μόνο «ένας θεατής που είναι επίμονος θα ξεχωρίσει ότι κάτι άλλο σημαίνει και αυτός είναι ο στόχος μας, να προσέξει τι σημαίνει». Στο πλαίσιο της έκθεσης, η εικαστικός δημιούργησε έναν αργαλειό σε ένα μικρό, παλιό κουτάκι, έβαλε τέσσερα καρφιά σε ένα κομμάτι ξύλο για να κάνει μια αυτοσχέδια βούφα, έβαλε μια φωτογραφία με το παιχνίδι που παίζαμε παιδιά στα δάχτυλα μ’ ένα νήμα.
Σύμπτυξη τριών πρότζεκτ H έκθεση στου Mέντη είναι το αποτέλεσμα δύο ξεχωριστών πρακτικών πάνω στις οποίες εργαζόταν η Λοϊζίδου εδώ και χρόνια. Tο πρώτο έχει τίτλο directly mild και αφορά τη συλλογή από ήπιες, όπως τις ονομάζει η ίδια, μορφές βίας μιας καθημερινότητας. «Eίναι τα πράγματα που μας δυσκολεύουν όλους, κοινές εμπειρίες τις αντιμετωπίζουμε όλοι με τις ίδιες δυσκολίες και που, πιστεύω ότι μαζεύοντάς τις από μέρα σε μέρα, ίσως μας οδηγούν στις βαριές μορφές βίας:
όπως το τι σημαίνει να μιλάς σε κάποιον και να του περιγράφεις κάτι πολύ προσωπικό, αλλά να σε αφήνει γιατί είδε κάποιον που θεωρεί πιο σημαντικό να μιλήσει. Περιπτώσεις στις οποίες πιθανόν να είμαστε και θύτες και θύματα, να μη δίνεις τη σημασία που πρέπει σε κάποιον, να είσαι ρατσιστής. Mέσω διαδικτύου, από το 2012 μαζεύω τέτοια περιστατικά τα οποία δίνω για επιμέλεια κι έχω μια τράπεζα δεδομένων αρκετά μεγάλη με τέτοιες αφηγήσεις». Aυτό το πρότζεκτ «έτρεχε» παράλληλα με ένα δεύτερο πρότζεκτ: «έναν σχολιασμό που αναπτύσσω γύρω από την έννοια της φροντίδας. Mε ενδιαφέρει γιατί είναι πέρα από κάθε κοινωνική τάξη, αφορά όλους. Συγκέντρωσα τη σημασία του χαδιού μέσα από πρακτικές που εμπεριέχουν και επιθυμία, και τις συνδύασα στη δουλειά μου με την έννοια του κελύφους: πώς προστατεύεις κάτι; Eπιπλέον, συνειδητοποίησα πως είτε πλέκω ή φτιάχνω μεγάλα δίχτυα ή ένα γλυπτό, κρατώ πάντα έναν κενό χώρο στο εσωτερικό ή έναν χώρο που είναι προσβάσιμος. Yπάρχει μια ανάγκη ορατότητας στο μέσα και αυτό πιστεύω πως συγκεντρώνεται στην έννοια του κελύφους και μέσα από μια μορφή που ενώνει όλους, το συγκέντρωσα στη σημασία της προστασίας του σώματος, που είναι το ρούχο. Tο ρούχο όπως το συλλαμβάνουν όλες οι φυλές σε όλους τους αι-
ώνες σε όλον τον κόσμο. Kατέφυγα λοιπόν σε πρακτικές του τόπου μας που συναντούν όμως διεθνείς πρακτικές όπως είναι το πλέξιμο. Aπό καιρό μάζευα υλικό το οποίο είναι από κατασκευές ρούχων: τι είναι ένα ρούχο και τι είναι ένα λούσο; Πώς μπορεί να είναι η ανάποδη ενός ρούχου; Kαι πήγα μετά σε μια συλλογή από πλεκτά ή χρώματα, σε λεπτομέρειες, σε ό,τι πιο κοινό υπάρχει στις ντουλάπες και της γιαγιάς και της μαμάς και τις δικές μας». Tο αποτέλεσμα της έρευνας ήταν η σύνταξη ενός χειροποίητου βιβλίου που δεν εκδόθηκε ποτέ, μέχρι που έγινε αυτή η έκθεση και το βιβλίο εκδόθηκε από το Mουσείο Mπενάκη και το Σπίτι της Kύπρου στην Aθήνα. Tο αυθεντικό, είναι επίσης μέρος της έκθεσης, φυλαγμένο σε μια μικρή γυάλινη προθήκη χωρίς πρόσβαση. Aλλά δημιουργήθηκε κι ένα μεγαλύτερο από την Λοϊζίδου, το οποίο οι επισκέπτες στην έκθεση μπορούν ελεύθερα να μετροφυλλήσουν. «Mου φαίνεται πάντα ενδιαφέρουσα η σχέση της ανάγκης του καλλιτέχνη να αφήσει, πέρα από αυτό που φτιάχνει, την καταγραφή αυτού που φτιάχνει», ανέφερε η Mαρία Λοϊζίδου σε συζήτηση την περασμένη βδομάδα στο Σπίτι της Kύπρου. H συζήτηση, που έγινε στο πλαίσιο της έκθεσης, έλαβε χώρα στις 23 Mαΐου και είχε ως θέμα «H βραδύτητα/το βιβλίο των εικόνων». Aναφερόμενη στο χειροποίητό της βιβλίο deshabille, που επιδιώκει να αναδείξει την ανεπισημότητα που διακρίνει το ένδυμα μέσα στην καθημερινή του χρήση, καθώς και τη φροντίδα κατασκευής του, ίδια με εκείνη του έργου τέχνης, η Mαρία Λοϊζίδου είπε, ότι αποτελεί το κύριο στοιχείο και έκθεμα της ομότιτλης έκθεσης, το θέμα το οποίο τη συνέδεσε με τον χώρο, σε σχέση με την έννοια της φροντίδας που υπαινίσσεται και πραγματεύεται τόσο η έκθεση όσο και η δημιουργία ενός βιβλίου. Mε το βιβλίο, κατέληξε, δηλαδή με τη συγκέντρωση της εικόνας και του κειμένου, χρειάζεται «μια εσωστρέφεια η οποία με γοητεύει προσωπικά και στην οποία βρίσκω ότι έχουμε τους σωστούς χρόνους, καθώς το μετροφύλλημά του μας βάζει σε ένα σωστό tempo». + H έκθεση της Mαρίας Λοϊζίδου στο Kέντρο Διατήρησης Παραδοσιακών Tεχνικών Kλωστοϋφαντουργίας Mέντη, στην Aθήνα, θα παραμείνει μέχρι τις 29 Iουλίου. Πληροφορίες www.benaki.gr
08/48 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
H αξία του κενού χώρου για το design και την οπτική επικοινωνία
Horror Vacui Tο κενό μπορεί να θεωρηθεί ότι όχι μόνο δύναται να ενισχύσει το μήνυμα ή την πληροφορία, αλλά εν τέλει αποτελεί και το ίδιο φορέα αυτής O φόβος του κενού
έννοια του κενού και η σημασία της μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα σημαντικότερα αντικείμενα μελέτης όχι μόνο των τεχνών, όπως η μουσική ή το design, αλλά ακόμα και της θεολογίας, της ψυχολογίας ή των φυσικών επιστημών. Aπό την Aριστοτελική θεώρηση της έννοιας μέχρι τη σύγχρονη κβαντική αντίληψη περί κενού, ένα μεγάλο πλήθος μελετητών από κάθε κλάδο ασχολήθηκε με τη σημασία του και την εφαρμογή του σε σχέση με το αντίστοιχο θεωρητικό ή πρακτικό αντικείμενο του εν λόγω κλάδου. Σύμφωνα με τον Γάλλο συνθέτη Claude-Achille Debussy, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μουσικού ιμπρεσιονισμού, «Mουσική είναι το κενό ανάμεσα στις νότες». H μαγεία τη παύσης, όπως συνηθίζουν να λένε οι μουσικοί, είναι αυτή που μπορεί να δώσει υπόσταση σε ένα μουσικό κομμάτι, ο κενός χρόνος ανάμεσα σε δύο μουσικές φράσεις, η αρχή του διαλόγου ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη φωνή, η εναλλαγή των ρόλων μεταξύ του σολίστ και της ορχήστρας. Eίναι η εκ-
H
Δικαίως θεωρείται ως η Nέμεσης της γνωστής ρήσης, του γερμανικής καταγωγής αρχιτέκτονα, Ludwig Mies van der Rohe, «Less is More», αλλά και των αρχών της Gestalt σε σχέση με τη δυναμική και την αξία του κενού χώρου
Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη @aggeliki.mk
κωφαντική σιωπή της Grande Pausa κατά την οποία όλα τα όργανα μιας συμφωνικής ορχήστρας κόβουν απότομα κάθε ήχο, σαν ξαφνικός θάνατος, σαν τη βροντή ενός κεραυνού που ηλεκτρίζει την ατμόσφαιρα και καθηλώνει τον ακροατή. Eίναι ο κενός χρόνος που κάνει διακριτές τις νότες και συνθέτει το υπόστρωμα του ρυθμού και της μελωδίας, ο αέρας που χρειάζεται μια μουσική σύνθεση για να αναπνεύσει. Tην ίδια αξία έχει για το design και την οπτική επικοινωνία ο κενός χώρος. Σε αντίθεση με το υπερφορτωμένο έως ασφυκτικό στυλ
της Bικτοριανής εποχής, που πολύ εύστοχα χαρακτήρισε ο Iταλός κριτικός τέχνης Mario Praz ως «Horror Vacui», Kενοφοβία - φόβος για τον κενό χώρο, το κίνημα του Mινιμαλισμού επηρέασε και διαμόρφωσε σε σημαντικότατο βαθμό τη σύγχρονη αισθητική στον δυτικό κυρίως κόσμο και κατ’ επέκταση βρήκε εφαρμογή αρχικά στην έντυπη και στη συνέχεια στην ηλεκτρονική οπτική επικοινωνία. Δικαίως η Kενοφοβία θεωρείται ως η Nέμεσης της γνωστής ρήσης, του γερμανικής καταγωγής αρχιτέκτονα, Ludwig Mies van der Rohe, «Less is More», αλλά και των αρχών της
Gestalt σε σχέση με τη δυναμική και την αξία του κενού χώρου. H τάση γεμίσματος κάθε κενού χώρου με διακοσμητικά ή άλλα στοιχεία είναι μια πρακτική που απαντάται σε διάφορες περιόδους και μορφές τέχνης, ήδη από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Σύμφωνα με τον επίσης Γερμανό τυπογράφο Jan Tschichold ο λευκός, κενός χώρος δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα παθητικό φόντο της σύνθεσης, αλλά ως ένα ενεργό στοιχείο αυτής. Aυτό που θα πρέπει να έχει ως βασική του αρχή ένας σχεδιαστής είναι ότι
κάθε φορά που προσθέτει ένα επιπλέον στοιχείο στη σύνθεσή του, αφαιρεί ταυτόχρονα και ένα κομμάτι πολύτιμου κενού χώρου. Στη γραφιστική, η ορθή χρήση του κενού χώρου όχι μόνο καθιστά το περιεχόμενό πιο ελκυστικό, καθαρό και κομψό, αλλά βοηθά επίσης στην αναγνωσιμότητα. Eάν χρησιμοποιηθεί με έξυπνο τρόπο, βοηθά στην ιεράρχηση και διαίρεση του περιεχομένου, καθώς και στην καθοδήγηση του αναγνώστη εύκολα από το ένα στοιχείο της σύνθεσης, που μπορεί να είναι ένα κείμενο, μια ιστοσελίδα ή ακόμα και ένα διαφημιστικό φυλλάδιο, στο άλλο, καθώς τα στοιχεία αυτά είναι περισσότερο αναγνωρίσιμα και ευκολότερο να εντοπιστούν. Kατά μια έννοια το κενό μπορεί να θεωρηθεί ότι όχι μόνο δύναται να ενισχύσει το μήνυμα ή την πληροφορία, αλλά εν τέλει αποτελεί και το ίδιο φορέα αυτής. Tι είναι όμως τελικά το κενό; Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία, το κενό δεν είναι πραγματικά άδειο, παρά στροβιλίζεται από φευγαλέα ηλεκτρομαγνητικά κύματα και εικονικά σωματίδια που αναδύονται μέσα και έξω από την ύπαρξη και ενώ είναι εικονικά, αυτά τα σωματίδια βρίσκονται στη ρίζα όλων των παρατηρούμενων κβαντικών φαινομένων. Eίμαι σίγουρη ότι το ίδιο ισχύει και για την οπτική επικοινωνία! Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε... Mίλτο!
Πηνελόπη Δέλτα: μια «ιδανική»αυτόχειρας [I] Iδιαίτερη είναι η χαρά όταν μου δίνεται η ευκαιρία να αναφερθώ στους, κατά Πέτρο Xαρτοκόλλη, «Iδανικούς Aυτόχειρες», γιατί κάθε φορά φωτίζεται περισσότερο μια πτυχή της ζωής και του έργου τους, αυξάνοντας το αίσθημα συμπάθειας προς αυτούς Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*
τους «Iδανικούς Aυτόχειρες» συγκαταλέγεται η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα, στην οποία θα γίνει λόγος με αφορμή τον θάνατό της στις 2 Mαΐου. H Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε στην Aλεξάνδρεια της Aιγύπτου το 1874. Παρ’ ότι ήταν γνωστή από τα ιστορικά της μυθιστορήματα για παιδιά, η Δέλτα έγραψε και μια βιογραφία του Xριστού, αυτοβιογραφικές αναμνήσεις και μια πληθώρα επιστολών σε ανθρώπους, όχι μόνο των γραμμάτων, αλλά και της πολιτικής. Kαθίσταται, λοιπόν, η σημαντικότερη ίσως γυναικεία φυσιογνωμία των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα. Σημαντικό σταθμό στη ζωή της αποτέλεσε το 1925 με την εμφάνιση των πρώτων συ-
Σ
μπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της ασθένειας που την ταλαιπώρησε μέχρι τον θάνατό της. H Δέλτα στις 27 Aπριλίου 1941, ημέρα κατά την οποία τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την Aθήνα, επιχείρησε ανεπιτυχώς να αυτοκτονήσει παίρνοντας δηλητήριο, ενώ είχαν προηγηθεί άλλες δύο απόπειρες στο παρελθόν. Aπό τη ζωή έφυγε πέντε μέρες αργότερα, στις 2 Mαΐου 1941. O θάνατος της Δέλτα δεν ήταν ακαριαίος, έτσι οι τελευταίες στιγμές της ζωής της πρέπει να ήταν αβάσταχτα οδυνηρές. Φαινομενικά, σκοπός της απόπειρας αυτοκτονίας ήταν η αδυναμία συμβίωσης με τον κατακτητή, την οποία δεν μπόρεσε τελικά να αποφύγει. Tο «φαινομενικά» εξηγείται κι από το γεγονός ότι δεν ήταν η πρώτη
φορά που η Δέλτα επιχειρούσε να βάλει τέλος στη ζωή της. Όπως σημειώνει ο ψυχίατρος Xαρτοκόλλης, ο βαθμός σύγκλισης των προηγούμενων αποπειρών με την τελευταία -που οδήγησε στον θάνατο- είναι ένα ερώτημα το οποίο μόνο ψυχαναλυτικά θα μπορούσε να ερμηνευτεί: «Aν υποθέσουμε πως, ασύνειδα μάλλον, η πρόθεση της Δέλτα ήταν να σκοτώσει τον εαυτό της για να συμπαρασύρει στον θάνατο τον εχθρό της, [...] τότε οι απόπειρες της νιότης της θα μπορούσαν να έχουν το νόημα μιας δολοφονίας του πατέρα ή της μητέρας της και αργότερα του άντρα της, που της στέρησαν την ευκαιρία να ζήσει με τον άνθρωπο που αγάπησε με πάθος και δεν έπαψε να αγαπά ως την τελευταία πνοή της», δηλαδή τον Ίωνα Δραγούμη.
Σύμφωνα με τον Xαρτοκόλλη, η ψυχανάλυση προσφέρει μια κατάλληλη ερμηνεία για την περίπτωση της Δέλτα, καθώς πίσω από την απόφαση ενός αυτόχειρα βρίσκεται η έννοια της τιμωρίας. O θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου οδηγεί το άτομο που μένει πίσω στο πένθος και από εκεί στη μελαγχολία. Aπό τον καιρό του Iπποκράτη ως τις αρχές του περασμένου αιώνα, ο όρος «μελαγχολία» χρησιμοποιείτο για να περιγράψει την παθολογική κατάσταση, που σήμερα η σύγχρονη ψυχανάλυση ονομάζει «κατάθλιψη». Σύμφωνα με τον Φρόυντ («Πένθος και μελαγχολία»), πίσω από την κατάθλιψη κρύβεται η επιθετικότητα, η οποία συνυπάρχει αμφιθυμικά με την αγάπη. Έτσι, όταν ένα πρόσωπο χάσει τον άνθρωπό του -ο οποίος είτε
εγκαταλείπει οριστικά τη σχέση είτε πεθαίνει- εξαρτάται απόλυτα από αυτόν, δεν μπορεί να αποδεχτεί την απώλειά του, τον διατηρεί ζωντανό μέσα του και ταυτίζεται με την εικόνα του. Παράλληλα, όλη η επιθετικότητα που υπήρχε στη σχέση τους στρέφεται με εκδικητικό τρόπο εναντίον του, δημιουργώντας αισθήματα ενοχής και σκέψεις αυτοκτονίας. Σύμφωνα με τον Xαρτοκόλλη, μια τέτοια εξήγηση θα μπορούσε να δοθεί εναλλακτικά και στην αυτοκτονία της Δέλτα. Mε άλλα λόγια, πρόθεσή της μπορεί να μην ήταν να γίνει ολοκαύτωμα για την πατρίδα συμπαρασύροντας στον θάνατο τους Γερμανούς κατακτητές, αλλά μέσα στην κατάθλιψή της για την αγαπημένη της υποδουλωμένη πατρίδα να αισθανόταν την επιθετικότητα και η ενοχή να την
οδήγησε στην αυτοκτονία. H αγάπη της Δέλτα για την πατρίδα εκφραζόταν στα μυθιστορήματά της που σχετίζονταν με τη Bυζαντινή ιστορία και τον Mακεδονικό Aγώνα, τα οποία βρίθουν από βιαιότητα. Όμως, το γενικότερο κλίμα της εποχής, με τις εθνικιστικές, φυλετικές και θρησκευτικές διαφορές, δικαιολογούσε τις αποτρόπαιες πράξεις βίας και μίσους. Για τον λόγο αυτόν, τα βιβλία της, όπως «Στα Mυστικά το Bάλτου» και «Για την Πατρίδα», που απευθύνονταν σε παιδιά, μπορούσαν να περιλαμβάνουν βαρβαρότητες υπό τον ίσκιο μιας αξιέπαινης πράξης χωρίς το γεγονός αυτό να αποτελεί πρόβλημα για τους γονείς των παιδιών που τα διάβαζαν, αλλά ούτε και για τη συγγραφέα τους. *Φιλόλογος
Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE
09/49
ΒΙΒΛΙΟ
28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
Φωνές από χώμα Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου
Aστέρω - Mέρος 18ο κυπριακή λογοτεχνία έχει μπει σε νέους ρυθμούς, η ντοπιολαλιά μας δεν είναι πρόβλημα, αλλά προτέρημα. Για χρόνια η κυπριακή λογοτεχνία είχε ταμπουρωθεί στα στενά γεωγραφικά όρια του νησιού μας, πλέον δεν διαβάζεται μόνο από εμάς. Δοκιμάστηκε και κρίθηκε άξια και από τους Έλληνες αναγνώστες. Kαιρός να αξιοποιηθεί... Έτσι τελείωνα το κείμενό μου την περασμένη Kυριακή και σήμερα το παραθέτω σαν πρόλογο, για να παρουσιάσω το ολοκαίνουργιο βιβλίο της Kωνσταντίας Σωτηρίου. Mια αξιόλογη Kύπρια συγγραφέας, πολλά υποσχόμενη, που γράφει στη δική μας διάλεκτο, αλλά αυτό δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για να διακριθεί και να συζητηθεί από τους Έλληνες αναγνώστες. Mέσα από το πρώτο της βιβλίο, τη νουβέλα «H Aϊσέ πάει διακοπές», η συγγραφέας αναβίωσε μια παλιά ξεχασμένη ιστορία και κατάφερε να ανανεώσει το βλέμμα για τις σχέσεις Eλληνοκυπρίων και Tουρκοκυπρίων. Kατάφερε επίσης να αποσπάσει τις καλύτερες κριτικές, αλλά και το βραβείο Athens Prize for Literature. Ήταν επίσης στη βραχεία λίστα των
H
Kωνσταντία Σωτηρίου Eκδόσεις Πατάκης
Γράφει η Aίγλη Tούμπα
κυπριακών κρατικών βραβείων λογοτεχνίας και στη βραχεία λίστα στην κατηγορία των πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων των βραβείων του περιοδικού ‘O Aναγνώστης’ και του περιοδικού ‘Kλεψύδρα’. Bρήκα την Kωνσταντία στους
διαδρόμους της 14η Έκθεσης Θεσσαλονίκης να κρατά στο χέρι το καινούργιο της βιβλίο. Έλαμπε από χαρά... «Mόλις κυκλοφόρησε», μου είπε, «μόλις το πήρα από το περίπτερο του Πατάκη». Για το βιβλίο είχαμε μιλήσει αρκετές φορές, πάνω-κάτω ήξερα το θέμα και περίμενα να το πάρω στα χέρια μου... Λίγα λεπτά μετά το κρατούσα: «Φωνές από χώμα», νουβέλα, το εξώφυλλο προσεγμένο, θυμίζει τα πικέ φορεματάκια της δεκαετίας του ‘60. Tο απόγευμα καθισμένη στην Aριστοτέλους, φάτσα στο λιμάνι, βάλθηκα να διαβάζω. Oγδόντα δύο σελίδες μόνον... δεν έχει και τόση σημασία, μιας και οι λέξεις του δεν είναι μονάχα αυτές που είναι γραμμένες στο χαρτί, αλλά και εκείνες που όταν φτάσεις στην τελευταία σελίδα, γεννιούνται μέσα στο μυαλό σου και στην ψυχή σου και μεγαλώνουν την ιστορία. Λευκωσία, Δεκέμβριος 1963, 13 γυναίκες μέσα από 24 κεφάλαια αναβιώνουν και ανασύρουν μνήμες που οδήγησαν στις διακοινοτικές ταραχές και στη χάραξη της Πράσινης Γραμμής και στη μέχρι σήμερα μοιρασμένη στα δύο ευρωπαϊκή μας πρωτεύουσα. Ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια με λουράκι στο πλάι, η αρχή της ιστορίας, και η ιστορία προχωρά μέσα από τις διηγήσεις των γυναικών: H Bαρβάρα, η Aθηνούλα, η Xρυσούλλα,
η Aννού, η Mαρούλλα, η Eλένη... κάθε μια από τη δική της σκοπιά προσπαθεί να περιγράψει πώς βίωσε το τότε, το πριν της καταστροφής, την αρχή της καταστροφής, κάθε κεφάλαιο προχωρεί τη διήγηση παραπέρα, αλλά έχουν κοινό σημείο οι ιστορίες τους, μια πόρνη, την Tουρκοκύπρια Tζεμαλιγιέ και τον έρωτά της για τον ομόθρησκό της Zεκή, οι πρώτοι νεκροί, και ο θάνατός τους η αφορμή για να ξεκινήσει το κακό. Aπόσπασμα απο το βιβλίο: «Όμως εγιώ εν μιλώ. Έμαθα την τέγνη να μεν αθθυμούμαι. Tζαι να με αξιώσει ο Θεός ώσπου να πεθάνω να μάθω τζαι την τέγνη του να ξηχάνεις. Aλλά τζιείνον λαλούν εν το πιο δύσκολο, εν πιο μεγάλη τέγνη να ξεχάνεις. Eγιώ μόνο να μεν θυμούμαι έμαθα». Xρησιμοποιώντας μεγάλες προτάσεις, η συγγραφέας αποφεύγει την τελεία λες και την έχει ξεγράψει, οι συντακτικοί κανόνες εξαρθρώνονται αφήνοντας την αφήγηση να ξεχυθεί ελεύθερα, μακριά από περιορισμούς και σημεία στίξης. Δεν μειώνει με κανέναν τρόπο την αξία της νουβέλας, και κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο μέχρι την τελευταία σελίδα. Kαι όταν φτάσεις στο τέλος, θα ήθελες να συνεχιζόταν... κλείνεις το βιβλίο και το μυαλό σου πάει παραπέρα την ιστορία... και την φτάνει ίσα με το σήμερα.
«Tο Kορίτσι του Tρένου» «Tο Kορίτσι του Tρένου» είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Bρετανίδας συγγραφέα Πόλα Xόκινς. H σύγκρισή του με «Tο Kορίτσι που Eξαφανίστηκε» -που παρουσιάσαμε σ’ αυτήν εδώ τη στήλη μόλις την προηγούμενη εβδομάδα- ήταν από την αρχή αναπόφευκτη. Ψυχολογικά θρίλερ και τα δύο, παρόμοια θέματα και σκηνικό, ίδιος τρόπος αφήγησης των γεγονότων μπρος πίσω στο χρόνο από διαφορετικά πρόσωπα, αναξιόπιστοι πρωταγωνιστές που στην καλύτερη περίπτωση φαίνεται να κρύβουν πράγματα και στη χειρότερη, να ψεύδονται ασυστόλως. Πέραν των όποιων ομοιοτήτων
Tης Πόλα Xόκινς Eκδόσεις Ψυχογιός
(που σαφώς υπάρχουν), «Tο Kορίτσι του Tρένου» είναι πιο καλογραμμένο και πιο ατμοσφαιρικό. Kαι παρόλο που στην αρχή μπορεί να κουράσει λίγο με τον αργό του ρυθμό και τις αχρείαστες επαναλήψεις, στο δεύτερο μισό του βιβλίου τα πράγματα αρχίζουν να ξεμπερδεύονται, η υπόθεση αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον και κυλά πιο γρήγορα, με συνεχείς ανατροπές, ένταση και αγωνία. Tον ένοχο μάλλον θα τον μαντέψετε σχετικά γρήγορα, αλλά τα «πώς» και τα «γιατί» αποκαλύπτονται στο τέλος μαζί με μια - δυο άλλες, πολύ καλές είναι η αλήθεια, εκπλήξεις. Γενικά, μια καλή προσθήκη στην αστυνομική σας βιβλιοθήκη.
H πλοκή Kάθε μέρα τα ίδια. H Pέιτσελ παίρνει το ίδιο τρένο κάθε πρωί. Ξέρει ότι θα σταματήσει στον ίδιο σηματοδότη, την ίδια ώρα, και θα αντικρίσει τα ίδια σπίτια δίπλα στις ράγες. Aρχίζει, μάλιστα, να νιώθει οικεία με το ζευγάρι που ζει σ’ ένα από αυτά. «Tζες» και «Tζέισον» τους αποκαλεί. H ζωή τους, στα δικά της μάτια, είναι τέλεια. Mακάρι να μπορούσε και η Pέιτσελ να είναι τόσο ευτυχισμένη. Ώσπου κάποια μέρα βλέπει κάτι που τα ανατρέπει όλα. Kρατάει μόλις μια στιγμή μέχρι να ξεκινήσει και πάλι το τρένο, αλλά είναι αρκετή. H κοπέλα αγκαλιάζει έναν άλλο άντρα. Tην επόμενη μέ-
Nύχταν με την νύχταν η Aστέρω εσκάλιζεν το σημειωματάριον της μάνας της. Έσκαφκεν μέσα στα γράμματα, ανάμεσα στες γραμμές τζαι δίπλα στα περιθώρια. Eπροσπάθαν να φκάλει νόημαν που τούτην την ιστορίαν. Nα καταλάβει τι εσυνέβηκεν τζαι ποιος ο ρόλος της ίδιας. H ιστορία επήαιννεν χρόνια πολλά πίσω. Πριν να γεννηθεί η ίδια. Πριν να γεννηθεί ακόμα τζαι η μάνα της. Πολλά πράματα που εδιαδραματίζουνταν σε έναν κόσμον παράλληλον με τον δικόν της. Έναν κόσμον που δεν εμπορούσεν να υπάρχει, τζαι όμως υπήρχεν. Ένα κόσμο που για τζείνον εγραφτήκαν ιστορίες τζαι παραμύθκια. Tζαι τα λόγια που ειπωθήκαν ερέξαν μέσα που τους αιώνες, που στόμαν σε στόμαν. Όπως γλοιάζει η κουφή μες στον ποταμόν. Xωρίς κανένας να ξέρει πόθθεν εξεκινήσαν τζαι πού εννά καταλήξουν. Iστορίες που απλά εν τζειαμαί. Που τες ήβρεν ο κόσμος τζειαμαί τζαι εδέχτηκεν ότι ίσως να μεν υπάρχει αρχή. Σαν τες πέτρες στην μέσην ενός χωραφκιού. Kανένας εν νοιάζεται πώς εβρεθήκαν τζειαμαί, απλά υπάρχουν. Yπάρχουν παράλληλοι κόσμοι με τον δικόν μας. Ίσως πολλοί, σίουρα ένας. Ένας κόσμος στον οποίον ήταν φυλακισμένη τωρά η μάνα της Aστέρως. Ένας κόσμος που οι ρίζες του παν αιώνες πίσω τζαι έν’ ζοφφές, όπως ζοφφές έν’ τζαι οι ρίζες της ιστορίας του δικού μας, τάχα πραγματικού, κόσμου. Στο σημειωματάριον της μάνας της Aστέρως ήταν γραμμένες ιστο-
ρίες που τούτον τον κόσμον. Eικόνες που μιαν άλλην πραγματικότηταν. Γεννημένες που την φιλίαν ενός πλασμάτου που τούτον τον κόσμο τζαι ενός πλασμάτου που τον άλλον. Όπως τζαι η Aστέρω, το ίδιον τζαι η μάνα της. Ένιωθεν τζείνον το πλάσμαν να την παρακολουθεί νύχτες ολόκληρες. Eγνώρισεν το πρώτην φοράν άμα έφκαλεν το δόντιν της τζαι έβαλεν το κάτω που το μαξιλάριν. Tότε, όμως, εν ήταν έναν φοητσιασμένον τζαι φοητσιάρικον πλάσμαν χωρίς πρόσωπον. Tότε, ήταν ένα ζόδιν. H νύχτα που επήεν στο δωμάτιον της μάνας της Aστέρως να κλέψει το δόντιν ήταν η πρώτη του νύχτα έξω στον κόσμον μας. H πρώτη του ευκαιρία να αποδείξει ότι μπορεί να κάμει σωστά την δουλειάν που εκάμναν χρόνια πριν που τζείνον νεράιδες τζαι ξωτικά. Nα νεκατώννουνται στην ζωήν των ανθρώπων, χωρίς οι άνθρωποι να τους παίρνουν χαπάριν. Έσμιξεν όμως η περιέργεια του ξωτικού με την απίστευτην ομορφιάν των μαλλιών της μάνας της Aστέρως. Tόσον, που εν εμπορούσεν το ξωτικόν να κλέψει το δόντιν τζαι να φύει. Έμεινεν να τα χαϊδέψει, να τα μυριστεί. H μάνα της Aστέρως εξύπνησεν τζαι είδε τον. Oι θκυο εγίναν φίλοι που τζείνην την μέραν. H μάνα της Aστέρως τζαι το ζόδιν εγίναν φίλοι κολλητοί. Tζαι τες νύχτες το πλάσμαν που τον άλλον κόσμον εκάθετουν δίπλα της τζαι εξήγαν της τι συμβαίνει που την άλλην πλευράν του ερμαρκού.
Γράφει η Tούλα Δημητροπούλου
ρα μαθαίνει ότι η «Tζες» εξαφανίστηκε, ενώ και η ίδια φέρει σημάδια επίθεσης, που δεν θυμάται πώς έγιναν. Tώρα η Pέιτσελ έχει την ευκαιρία να γίνει μέρος της ζωής που παρακολουθούσε από μακριά. Tώρα ήρθε η ώρα να το καταλάβουν κι εκείνοι: είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα κορίτσι στο τρένο...
Άκρως ενδιαφέροντα l H Πόλα Xόκινς εργαζόταν για δεκαπέντε χρόνια ως δημοσιογράφος προτού ασχοληθεί με τη συγγραφή. «Tο Kορίτσι του Tρένου» με το οποίο έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο, χαρα-
κτηρίστηκε παγκόσμιο φαινόμενο, με σχεδόν 20 εκατομμύρια αντίτυπα σε περισσότερες από 40 γλώσσες. l Tης πήρε έξι μήνες για να το γράψει και για να μπορέσει να το ολοκληρώσει αναγκάστηκε να δανειστεί χρήματα από τον πατέρα της. l Παρέμεινε στη λίστα των μπεστ - σέλερ των New York Times για 86 εβδομάδες, 29 από αυτές στην 1η θέση. l Tα κινηματογραφικά δικαιώματα του βιβλίου πωλήθηκαν στην Dreamworks προτού καν εκδοθεί. Στην ταινία, που κυκλοφόρησε το 2016, πρωταγωνιστεί η Έμιλι Mπλαντ.
10/50 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
O Nεχρού στην Kύπρο, 1963 πό την ανακήρυξη της Kύπρου σε ανεξάρτητο κράτος, το 1960, μέχρι και μετά την τραγωδία του 1974, οι επισκέψεις ξένων ηγετών στο νησί ήσαν περίπου σπάνιες. Iδίως από την ανταρσία των Tουρκοκυπρίων στα τέλη του 1963 και εξής η Tουρκία αμφισβητούσε πλέον την ύπαρξη της Kυπριακής Δημοκρατίας και η Kύπρος είχε, μεταξύ των τόσων άλλων, να αντιμετωπίσει και την πολιτική απομόνωση, παρά το ότι σαν ανεξάρτητο κράτος συνέχιζε να αναγνωρίζεται και από τον OHE και από τα άλλα διεθνή σώματα. Tην κρίσιμη εκείνη περίοδο μόνο ένας αρχηγός κράτους τόλμησε να πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Kύπρο, τονίζοντας έτσι την ύπαρξή της ως κράτος. Kαι αυτός ήτανε ο Πρόεδρος Tίτο, της τότε Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος είχε επίσημα επισκεφθεί το νησί τον Oκτώβριο του 1964. Oύτε καν ένας Έλληνας εν ενεργεία πρωθυπουργός είχε τολμήσει να επισκεφθεί την Kύπρο έως και πολύ μετά την τραγωδία του 1974. O πρώτος Έλληνας αρχηγός κράτους ο οποίος επισκέφτηκε την Kύπρο ήταν ο Aντρέας Παπανδρέου τον Φεβρουάριο 1982. Πριν όμως και από την επίσημη επίσκεψη του Tίτο το 1964, και πριν και από τα τραγικά γεγονότα του τέλους του 1963, τη νέα κρίση και αμφισβήτηση του κυπριακού κράτους από την Tουρκία, είχε περάσει από το νησί άλλος ένας αρχηγός κράτους. Aυτός ήταν ο πρωθυπουργός της Iνδίας Tζαβαχαρλάλ Nεχρού, νωρίς το 1963. O Nεχρού μαθητής του Γκάντι
Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη
Α
Γράφει ο Άντρος Παυλίδης
και πρωθυπουργός μεταξύ του 1947 και του 1964 ήταν από τους πρωτεργάτες (μαζί με τον Tίτο της Γιουγκοσλαβίας και τον Nάσερ της Aιγύπτου) της ίδρυσης του Kινήματος των Aδεσμεύτων. Kαι ο Mακάριος τον είχε γνωρίσει ήδη από τότε, πριν η Kύπρος καταστεί ανεξάρτητη, αφού και ο Mακάριος είχε μετάσχει στην πρώτη σύνοδο για ίδρυση του Kινήματος των Aδεσμεύτων. Eξάλλου ο Mακάριος τον είχε συναντήσει και ως Πρόεδρος πλέον, σε επίσκεψή του στην Iνδία το 1962. Λίγο αργότερα ο Nεχρού είχε περάσει από την Kύπρο, κατά τη διάρκεια περιοδείας του. Στη φωτογραφία, ο Πρόεδρος Mακάριος υποδέχεται τον Iνδό πρωθυπουργό στο (παλαιό) αεροδρόμιο Λευκωσίας. O Nεχρού ήτανε τότε ήδη 74 χρόνων και, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία, ήδη καταβεβλημένος. Πέθανε εξάλλου τον επόμενο χρόνο. H επόμενη επίσκεψη στην Kύπρο αρχηγού του κράτους της Iνδίας ήταν εκείνη της πρωθυπουργού Iντίρα Γκάντι αρκετά αργότερα το 1983.
H στέψη της Eλισάβετ Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου*
1η Iουνίου 1953 ήταν μια μέρα σημαδιακή για την Πάφο. H έναρξη των βρετανικών εορτασμών για τη στέψη, το «coronation», βρήκε τους Παφίτες στην πρώτη γραμμή της αντίδρασης. Ήταν μια αντίδραση παλλαϊκή που είχε σαν εμπροσθοφυλακή τη νεολαία. Iδίως η μαθητιώσα νεολαία, αντί να συναινέσει και να συμπράξει με ενδοσχολικούς εορτασμούς [όπως προσδοκούσαν οι αποικιακές αρχές] ξεχύθηκε σύσσωμη στους δρόμους και συγκρούσθηκε βίαια με τις αστυνομικές και
H
στρατιωτικές δυνάμεις των Bρετανών. Mάλιστα, την προηγουμένη, οι αποικιοκράτες είχαν μοιράσει σε όλους τους μαθητές [εγώ τότε πρωτάκι του δημοτικού] φλιτζάνια με την εικόνα της Eλισάβετ, προσπαθώντας να καλοπιάσουν τη νεολαία. Όλοι τα σπάσαμε επιδεικτικά και σήμερα παρατηρώ στο διαδίκτυο ότι όσα απέμειναν αποτελούν συλλεκτικά αντικείμενα υψηλής αξίας. Eκείνο το πρωινό η Πάφος ξύπνησε πνιγμένη στα εθνικά χρώματα. Λες και υπήρξε καλά οργανωμένη συνεννόηση, σε κάθε σπίτι κυμάτιζε και μια τουλάχιστον γαλανόλευκη. Λέω τουλάχιστον, γιατί οι λέσχες, τα σωματεία, οι εκκλησίες και αρκετά σπίτια είχαν πολλές σημαίες. Θυμούμαι τον πατέρα μου που έλεγε πως ο Kουπάτος και ο τάδε και ο τάδε και πολλοί άλλοι ανάρτησαν σημαίες σε κάθε παράθυρο του σπιτιού
τους. Eπίσης, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που, σε αντίθεση προς το βρετανικό στέμμα, κρεμούσαν στις εξώπορτές τους κάδρα με το βασιλικό ζεύγος της Eλλάδος. Όλη μέρα, τα μεγάφωνα στα μπαλκόνια της «Eυσέβειας» απέναντι μετέδιδαν στη διαπασών εμβατήρια ενώ στο μπαλκόνι κρέμασαν το μεγάλο κάδρο με τον Παύλο και τη Φρειδερίκη που είχαν ξεκρεμάσει από μέσα. Kαι όταν κοντά στο μεσημέρι άρχισαν να μεταδίδουν και συνθήματα κατά των Bρετανών [θυμούμαι π.χ. το ειρωνικό λογοπαίγνιο με το κατσικορονέισιον] κάμποσοι αστυνομικοί και στρατιώτες όρμησαν μέσα και τα σίγησαν, βγάζοντάς τους όλους έξω. Aπό νωρίς το απόγευμα άρχισε η συρροή της μαθητιώσας και όχι μόνο νεολαίας στο Γυμνάσιο. H συρροή δεν προερχόταν μόνο από την πόλη της Πάφου αλλά και από όλη την επαρχία. Tαυτόχρονα, με-
γάλωνε και η συρροή της αστυνομίας γύρω από το Γυμνάσιο και σε όλο το κέντρο της πόλης. Kαι όταν πια δημιουργήθηκε το αδιαχώρητο σε κάθε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο του Γυμνασίου και στην παρουσία του φλογερού γυμνασιάρχη Παύλου Παυλίδη, προσήλθε στο μικρόφωνο ο μέχρι τον προηγούμενο μήνα δήμαρχος Γαλατόπουλος, που με μια πραγματικά πύρινη ομιλία του κατά των αποικιοκρατών και υπέρ της Eνώσεως, άναψε στην κυριολεξία τη θρυαλλίδα που πυροδότησε την έκρηξη. Όλο εκείνο το πλήθος της νεολαίας ξεχύθηκε ορμητικά στους δρόμους σαν ένα οργισμένο κινούμενο δάσος από γαλανόλευκες που είχαν επικεφαλής ένα τεράστιο πανό που έγραφε: «Σκέπασε Mάνα Σκέπασε». Tο τι επακολούθησε στο κέντρο της Πάφου, μπροστά στο σπίτι μας, είναι δύσκολο να περιγράψω.
Aνεβασμένοι με τη Φιγούρα πάνω σε δυο καρέκλες και πίσω από τα μισάνοιχτα παραθυρόφυλλα, ρουφούσαμε τρομαγμένοι και άφωνοι κάθε σκηνή στην πλατεία. Oι αστυνομικοί, μη μπορώντας να αντεπεξέλθουν, κάλεσαν σε βοήθεια έναν ουλαμό του αγγλικού στρατού, όμως οι στρατιώτες μη έχοντας γνώση και εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων αλλά και για να προκαλέσουν τρόμο, με εφ’ όπλου λόγχη προσπαθούσαν μάταια να απωθήσουν και διαλύσουν το μαινόμενο πλήθος ενώ οι αστυνομικοί κτυπούσαν αδιακρίτως με τα γκλομπ. Aντιθέτως, οι νέοι με μια πρωτοφανή και αψυχολόγητη αδιαφορία για τις λόγχες και τα γκλομπ, ορμούσαν κατά κύματα πάνω στους στρατιώτες, κραυγάζοντας για την Ένωση. H ευρύτερη περιοχή της πλατείας, το κέντρο δηλαδή της Πάφου, είχε μετατραπεί
σε ένα αιματοβαμμένο πεδίο μάχης. Kαι όταν λέω αιματοβαμμένο, δεν είναι σχήμα λόγου, αφού τα άσπρα πουκάμισα πολλών μαθητών είχαν γίνει κόκκινα. H πιο δραματική εικόνα που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό μου ήταν αυτή του αρχηγού της νεολαίας, που ανεμίζοντας μιαν αιματοβαμμένη γαλανόλευκη, ενθουσίαζε και οδηγούσε τα πλήθη. Kαι όλοι συνεπαρμένοι, φώναζαν: Mαζί σου Eυαγόρα! + H σειρά ιστοριών «Mνήμες Πάφου» αποτελεί μια καταγραφή επεισοδίων από τη ζωή του Aνδρέα Nικολάου στην Πάφο του ‘50. Tιμής ένεκεν, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην πολιτιστική πρωτεύουσα της Eυρώπης με όποιον τρόπο μπορεί να αποβεί χρήσιμος σαν αρχειακό υλικό. Aπό τις μνήμες ενός μικρού παιδιού στη συλλογική μνήμη μιας κοινότητας.
11/51 28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
Λόγος για ένα αρίστης ποιότητος ψωμί της εποχής
Iστορικά στοιχεία και πηγές για τη λέξη μουφλεττία H προσφορά μουφλεττίων σε ένα σεΐχη της Aιγύπτου εκ μέρους του βασιλιά Iανού, διέσωσε στο χρονικό του Λεοντίου Mαχαιρά την πολύτιμη αυτή λέξη για το συγκεκριμένο είδος ψωμιού
Γράφει η Nάσα Παταπίου
το πολυτιμότατο κείμενο του χρονικού του Λεοντίου Mαχαιρά, στο κατ’ εξοχήν αυτό μνημείο της κυπριακής διαλέκτου του 15ου αιώνα, έχει διασωθεί μεταξύ άλλων και μία σπανιότατη λέξη που αφορά το ψωμί αρίστης ποιότητας, ή πολυτελείας, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται στον ελλαδικό τουλάχιστον χώρο. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και η όλη διήγηση του χρονικογράφου στην οποία απαντά η εν λόγω σπάνια λέξη μία και μοναδική φορά, η αναφερόμενη στο είδος αυτό του ψωμιού, το οποίο αναμφισβήτητα αποτελούσε στη συγκεκριμένη εποχή ένα είδος ψωμιού αρίστης ποιότητος. Tην ίδια λέξη θα τη συναντήσουμε με την ίδια έννοια σχεδόν μετά από έναν αιώνα, σε βενετικό έγγραφο χρονολογημένο στις πρώτες δεκαετίες του 16ου αιώνα. Tα ιστορικά στοιχεία τα οποία συνδέονται με τη συγκεκριμένη λέξη και το είδος αυτού του ψωμιού, τόσο στο χρονικό του Λεοντίου Mαχαιρά όσο και στο βενετικό έγγραφο, παρουσιάζουν όχι μόνο ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά, κατά την άποψή μας, και αρκετή γοητεία. Ποια ήταν όμως αυτή η σπανιότατη λέξη; Πρόκειται για τη λέξη μουφλεττία την οποία αναφέρει ο Λεόντιος Mαχαιράς όταν διηγείται τα γεγονότα της εισβολής των Mαμελούκων το 1426 στην Kύπρο. Tο έτος αυτό στη γνωστή μάχη της Xοιροκοιτίας ηττήθηκε ο φραγκικός βασιλικός στρατός και ο βασιλιάς Iανός σύρθηκε στην αιχμαλωσία και η Kύπρος έκτοτε κατέστη φόρου υποτελής στον Mαμελούκο σουλτάνο της Aιγύπτου. Tο 1518 με την κατάκτηση της Aιγύπτου από τους Oθωμανούς οι Bενετοί, που κατείχαν τότε το βασίλειο (regno) της Kύπρου, συνέχισαν να καταβάλλουν προς αυτούς τον φόρο υποτελείας. Mισό αιώνα μετά, οι Oθωμανοί ζήτησαν από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Bενετίας να τους παραχωρήσει την Kύπρο προφασιζόμενοι ότι τους ανήκει ολόκληρο το βασίλειο λόγω του φόρου υποτελείας που
Σ
τους κατέβαλλε, για να λάβουν αρνητική απάντηση και στη συνέχεια να την κατακτήσουν μετά από έναν άνισο και ανελέητο πόλεμο, τον γνωστό πόλεμο της Kύπρου, των ετών 1570-1571. Στο συγκεκριμένο χωρίο, σχετικά με την εισβολή των Mαμελούκων στην Kύπρο, ο Λεόντιος Mαχαιράς που είναι σύγχρονος των πιο πάνω γεγονότων αναφέρει τα μουφλεττία εξιστορώντας, μεταξύ άλλων, τα εξής. Όταν έφθασε στην Kύπρο ο γιος ενός σεΐχη για να δώσει σωστές συμβουλές στον ρήγα ώστε οι σχέσεις του με τον σουλτάνο της Aιγύπτου να εξομαλυνθούν και να αποφευχθεί η εισβολή των Mαμελούκων στην Kύπρο, ο βασιλιάς, δυστυχώς, κατόπιν μάλλον ατυχών συμβουλών που του είχαν δοθεί, δεν θέλησε να τον συναντήσει. Oι σύμβουλοί του και γενικά οι ιππότες του βασιλιά για να τον προστατεύσουν από κάποιες πιθανόν κακές ενέργειες που μπορούσαν να του προκαλέσουν οι Σαρακηνοί, ως γνώστες της αστρολογίας και μαγικών μεθόδων, απέτρεψαν οποιαδήποτε συνάντηση μαζί του. Iδού όμως πώς τα στοιχεία αυτά διατυπώνονται στο χρονικό: «Kαι άνταν ήλθεν ο υιός του σεΐχη εις την Aμμόχωστον με το χαρτίν και με χρήσιμα κανισκία, και εποίκαν το νώσιν του ρηγός. Eκάτζεν ο ρήγας εις την βουλήν και είπαν του όλοι οι καβαλλάρηδες να μεν τορμήση να τον αφήση να μπη ομπρός του, διά να μεν τον μαγέψη και το φουσάτον του, διότι οι Σαρακηνοί πολλά τα τρέχουν και με την τέχνην της αστρολογίας ημπορούσι να μας χαλάσουν από τον κόσμον. Όνταν εγροίκησεν ο ρήγας την βουλήν, εθέλησε να ποίση το πειν τους, και ώρισεν να μεν τον φέρουν ομπρός του, αμμέ να τον πάρουν από την Aμμόχουστον εις το Λευκόνικον». Mπορεί ο ρήγας να μην θέλησε να τον συναντήσει, όμως του προσέφερε, όπως συνηθιζόταν, μια αντάξια φιλοξενία όπως άρμοζε σε έναν αξιωματούχο γειτονικής χώρας. Σύμφωνα και πάλιν με τα γραφόμενα του Λεοντίου Mαχαιρά, η φιλοξενία αυτή συνίστατο όχι μόνο σε προσφορά ψωμιού αρίστης ποιότητος, βασικό και ουσιαστικό στοιχείο διατροφής, αλλά και γενικά φαγητού το οποίο ερμηνεύεται και περικλείεται στη φράση: στομαχικά και άλλα όμορφα πράγματα. Mαζί με το φαγητό είχε προσφερθεί βέβαια στον σεΐχη κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Kύπρο και οίνος, και όχι οποιοδήποτε κρασί αλλά αυτό και μόνον το λευκό κρασί, το οποίο έπινε ο ίδιος ο βασιλιάς. Ίσως να ήταν ένα είδος έξοχου λευκού κρασιού για το οποίο δεν έχουμε οποιαδήποτε στοιχεία. Kάποιες αναφορές περιηγητών μιλούν για κάποιο κρασί της Kύπρου το οποίο
Tα muflettia: «...και έπεψεν τον κυρ Bασίλη του Σακκή μετά του να τον οδηγά μουφλεττία άσπρα, κρασίν άσπρον του στομάτου του ρηγός και στομαχικά και άλλα όμορφα πράματα»
με την πάροδο των ετών γινόταν λευκό, χωρίς όμως άλλα σχετικά στοιχεία. H φιλοξενία δεν αφορούσε μόνο προσφορά φαγητού και οίνου αλλά και παραχώρηση ιατρού, υπηρέτη και διερμηνέα. «Kαι έπεψεν τον μάστρε Tζουάν Συγκρίτικον τον ιατρόν και τον Περρήν τον βαχλιώτην του και έφερεν τον και εδούλευγεν του απού πάσαν πράμαν το εχρήζετον και έπεψεν τζουρτζουμάνον τον σιρ Mανουήλ Δαδ τον λουσιέρην
του και έπεψεν τον κυρ Bασίλη του Σακκή μετά του να τον οδηγά μουφλεττία άσπρα, κρασίν άσπρον του στομάτου του ρηγός και στομαχικά και άλλα όμορφα πράματα». H προσφορά μουφλεττίων στον σεΐχη εκ μέρους του βασιλιά Iανού, ψωμιού δηλαδή κατά την ίδια εποχή αρίστης ποιότητος, διέσωσε στο χρονικό του Λεοντίου Mαχαιρά τόσο την πολύτιμη αυτή λέξη όσο και το συγκεκριμένο είδος ψωμιού.
Tα μουφλεττία σε βενετικό έγγραφο Mεγάλο ενδιαφέρον σχετικά με το είδος αυτό του ψωμιού και τη λέξη muflettia παρουσιάζει και ένα έγγραφο από το Kρατικό Aρχείο της Bενετίας του έτους 1525 όπου και πάλι συναντούμε τη συγκεκριμένη λέξη. Kαι εδώ τα ιστορικά στοιχεία τα οποία σχετίζονται με την αναφορά της λέξης muflettia, αυτή τη φορά στην ιταλική, παρουσιάζουν και πάλι ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Iδού κάτω από ποιες συνθήκες γίνεται η αναφορά για το είδος αυτού του ψωμιού. Ένας απόγονος από όχι νόμιμο γάμο του φραγκικού βασιλικού οίκου των Lusignan, που κυριάρχησε στην Kύπρο σχεδόν τρεις αιώνες, ήταν ο Jotin ή Guy de Lusignan. Παρεμπιπτόντως, ας αναφερθεί ότι το όνομα Jotin φαίνεται να προέρχεται από το όνομα Guy (GuyGuyotin-Iotino-Guy) όπως απαντά στον Φλώριο Bουστρώνιο και Γιοτίν (τε Nόρες) όπως απαντά στον
Γεώργιο Bουστρώνιο. O Jotin ήταν δισεγγονός του βασιλιά Iανού, γιος της εγγονής του βασιλιά Mαργαρίτας, η οποία ήταν θυγατέρα του νόθου γιου του Jotin. H εγγονή του βασιλιά από τον νόθο γιο του είχε παντρευτεί τον ευγενή Nικολή Mάμμαρη (Nicolin Mamari). Σημειώνουμε ότι το χωριό Mάμμαρι, στα περίχωρα της Λευκωσίας, το οποίο δημιουργήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, φέρει το συγκεκριμένο όνομα, γιατί η περιοχή στην οποία οικοδομήθηκε ήταν κάποτε φέουδο του ευγενούς Mάμμαρη και των απογόνων του και έφερε το όνομά του. O δισεγγονός αυτός του βασιλιά με το όνομα Jotin, του οποίου ο πάππος ήταν νόθο παιδί του βασιλιά Iανού, απηύθυνε το 1523 ένα αίτημα στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Bενετίας. Mεταξύ άλλων στο αίτημα αυτό ζητούσε να του χορηγούνται ετησίως χρήματα και εσοδείες από κτήματα στο εμπαλείο Mόρφου, τα οποία κληρονόμησε, όπως αποδεικνυόταν μέσα από βασιλικά έγγραφα που είχε στην κατοχή του και τα οποία προνόμια τού είχαν αναγνωριστεί εκ νέου το 1473 από τη βασίλισσα Aικατερίνη Kορνάρο. O ίδιος, όπως γράφει, λόγω δυσμενών συγκυριών όπως η επιδρομή ακρίδας αλλά και η άδικη συμπεριφορά του λογιστή (camarlengho) Lunardo da Molin, ο οποίος υπήρξε η αιτία ώστε να του αφαιρεθούν κάποια προνόμια τα οποία απολάμβανε ως γόνος της βασιλικής
οικογένειας των Lusignan, τον οδήγησαν σε άσχημη οικονομική κατάσταση. Tο Συμβούλιο των Δέκα απευθύνθηκε στους ρέκτορες της Kύπρου για σχετικές πληροφορίες και αυτοί απάντησαν με επιστολή τους, ημερομηνίας 25 Φεβρουαρίου 1525, επισυνάπτοντας και έγγραφα μεταφρασμένα στα ιταλικά που αφορούσαν την όλη υπόθεση του Jotin Mάμμαρη. To σχετικό χωρίο που αφορούσε τον Jotin ήταν ένα διάταγμα (mandement) με ημερομηνία 12 Mαΐου 1428 του βασιλιά Iανού, με το οποίο όριζε για τον νόθο γιο του Jotin de Lusignan, αλλά και για τους απογόνους του, σε περίπτωση κακής εσοδείας και δυσμενούς οικονομικής κατάστασης να του παραχωρούνται τα ακόλουθα: «...εννέα ψωμιά καθ’ εκάστην, δηλαδή τρία μουφλεττία για τον ίδιο, τρία λευκά μαρούκια (maruchia) για τον υπηρέτη του και για τον ψυχογιό του τρία ψωμιά flur. Tο ίδιο και ως προς το κρασί καθ’ εκάστην να του παραχωρούνται τέσσερις πίντες κρασί από τις οποίες οι δύο πίντες λευκό για τον ίδιο και οι δύο πίντες κόκκινο για τους υπηρέτες του. Eπίσης του παραχωρούνταν ετησίως οκτακόσια βυζάντια και ποσότητα κριθαριού και άχυρου για τη συντήρηση δύο αλόγων. Tελικά ο δισεγγονός του βασιλιά, Jotin Mάμμαρη, πέτυχε να του αναγνωριστούν από τη Δημοκρατία της Bενετίας οι πιο πάνω παραχωρήσεις, οι οποίες περιέχονταν σε διάταγμα του βασιλιά Iανού το 1428. Aπό το έγγραφο αυτό της εποχής της Φραγκοκρατίας και μεταφρασμένο κατά τα χρόνια της Bενετοκρατίας, όπου συναντούμε τη λέξη μουφλεττία όπως και στον Λεόντιο Mαχαιρά συνάγεται ότι το είδος αυτό του ψωμιού ήταν αρίστης ποιότητος ψωμί, άλλωστε γι’ αυτό στο διάταγμα του βασιλιά Iανού παραχωρείτο στον νόθο γιο του και στους απογόνους του, αλλά και στον γιο του σεΐχη που είχε φιλοξενηθεί στην Kύπρο από τον βασιλιά Iανό. Δεν έγινε τέλος κατορθωτό να συγκεντρώσουμε στοιχεία για το είδος του ψωμιού το αναφερόμενο ως λευκά μαρούκια (blanchi maruchia). Θα άξιζε να γίνει περαιτέρω έρευνα για την ιστορία και την καταγωγή αυτών των λέξεων, αφού τόσο τα λευκά μαρούκια όσο και τα μουφλεττία, όπως σημείωσε γνωστός μεσαιωνολόγος, ήταν γι’ αυτόν δύο λέξεις παντελώς άγνωστες που τις συναντούσε για πρώτη φορά. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η λέξη μουφλεττία απαντά άπαξ στον Λεόντιο Mαχαιρά, αλλά και στο βενετικό έγγραφο του 1525 στην ιταλική ως muflettia. H λέξη ωστόσο είναι παλαιά γαλλική: mufflet και τα μουφλεττία αποτελούν απλώς μετάφραση της ίδιας λέξης στην ιταλική...
12/52
28 ΜΑΪΟΥ - 02 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
28 Μαϊου 2017 Πολίτης της Κυριακής
MAH
MAH
MAH
28
28
28
ΚΥΡΙΑΚΗ
ΚΥΡΙΑΚΗ
ΚΥΡΙΑΚΗ
Mε την «Eξορία» από το μουσικό σχήμα Eν Xορδαίς ολοκληρώνεται σήμερα στην Πάφο το πρόγραμμα «Mεσογειακές Mουσικές Παραδόσεις». Ως μουσικό έργο, η Eξορία αντικατοπτρίζει την ανάμειξη μουσικών στοιχείων της Aνατολής και της Δύσης σε μια πολύτροπη συνθήκη πιο επίκαιρη από ποτέ. H συναυλία ξεκινά στις 20:00 στην Kάτω Bρύση της Γεροσκήπου. Eισιτήρια προς 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 26932017.
MAH
«Aπεριόριστος θρήνος» είναι ο τίτλος της χορογραφικής δουλειάς της Έλλης Kωνσταντίνου που παρουσιάζεται σήμερα στη Στέγη Xορού Λευκωσίας στις 20:00. Έναυσμα και έμπνευση για το έργο αποτέλεσε ένα βιωματικό τραυματικό γεγονός στη ζωή της χορογράφου και η κινησιολογία έχει χτιστεί πάνω σε εκείνη ακριβώς τη στιγμή του γεγονότος του θρήνου σε τελετουργίες θανάτου. H είσοδος είναι ελεύθερη. Πληροφορίες τηλ. 22780960.
Δύο τελευταίες παραστάσεις παρουσιάζει σήμερα στον πολυχώρο Beat Παζάρ στη Λεμεσό η παιδική σκηνή της ομάδας Aέλιον, με το παραμύθι «H μοίρα του μπλε λύκου». Συντελεστές της παραγωγής είναι καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται συνήθως στον σύγχρονο χορό: η Φωτεινή Περδικάκη, η Pάνια Γλυμίτσα, η Aλεξία Περδικάκη και ο Xάμιλτον Mοντέιρο. Στις 11:00 και στις 17:00. Eισιτήρια προς 5 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99849560.
29
MAH
MAH
29
29
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΔΕΥΤΕΡΑ
Mια μοναδική ευκαιρία για το φιλόμουσο κοινό προσφέρεται αύριο, για να απολαύσει τα νεαρά, αλλά μεγάλα ταλέντα της Kύπρου στην κλασική μουσική: η Mουσική Σχολή της Συμφωνικής Oρχήστρας Nέων παρουσιάζει την τελική της συναυλία αύριο στις 19:30 στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου. Tο πρόγραμμα είναι ποικίλο, ευχάριστο και εντυπωσιακό, και η είσοδος είναι ελεύθερη.
MAH
30 ΤΡΙΤΗ Bασίλης Παπακωνσταντίνου, Pίτα Aντωνοπούλου και Oδυσσέας Iωάννου μοιράζονται τη σκηνή και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Παντελή Bούλγαρη παρουσιάζουν ένα μουσικό πρόγραμμα με τραγούδια και αφηγήσεις στο Δημοτικό Aμφιθέατρο Λακατάμιας. H παράσταση έχει τίτλο «Eννέα και Πέντε» και ξεκινά στις 21:30. Πληροφορίες τηλ. 96900933.
Mια παράσταση για πολύ καλό σκοπό δίνει αύριο στην αίθουσα Mελίνα Mερκούρη στη Λευκωσία ο θεατρικός Όμιλος Kοντεατών και φίλων «Tέρψις». Πρόκειται για το έργο «H Θαυμαστή Mπαλωματού» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα που ανεβάζουν οι Φίλοι του Mουσείου Xαρακτικής με σκοπό τα έσοδα από την παράσταση να δοθούν για την ολοκλήρωση του Mουσείου Xαρακτικής Xαμπή στη Λευκωσία. H παράσταση θα δοθεί στις 20:30. Eισιτήρια προς 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99549331.
Mια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση εγκαινιάζεται αύριο στον χώρο επισκεπτών του αρχαιολογικού πάρκου της Kάτω Πάφου. Πρόκειται για την Archaeomusica, η οποία περιλαμβάνει πολυμέσα και διαδραστικές εγκαταστάσεις με τη χρήση τρισδιάστατης τεχνολογίας που μας φέρνουν σε επαφή με τα αρχαία μουσικά όργανα. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 19:00 με ξενάγηση και μουσική εκδήλωση στη βάση συνθέσεων του Xατζηδάκι. Eίσοδος ελεύθερη.
MAH
ΙΟΥΝ
31
01
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
O Γιώργος Mορφίτης, ο Hλίας Iωάννου, ο Pοντρίγκο Kάτσερες και ο Pόδος Παναγιώτου είναι οι Macumba, η μπάντα που παρουσιάζει λάτιν, τζαζ, αφροκουβανέζικη και βραζιλιάνικη φανκ εγκαινιάζοντας τον υπαίθριο χώρο του Tεχνόπολις 20 για το καλοκαίρι. H συναυλία ξεκινά στις 20:30. Eισιτήρια προς 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70002420.
Ένα μελωδικό μνημόσυνο στη μνήμη του Mάριου Tόκα παρουσιάζεται αυτήν την Πέμπτη στις 20:30 στο στάδιο του Λανιτείου στη Λεμεσό. Eπί σκηνής θα βρεθούν οι Kατερίνα Kούκα, Στέλιος Διονυσίου, Kώστας Xατζηχριστοδούλου οι οποίοι ερμήνευσαν κάποια από τα μεγαλύτερα τραγούδια του συνθέτη. Mαζί τους η νέα ταλαντούχα τραγουδίστρια Kατερίνα Παράσχου. H συναυλία ξεκινά στις 20:30. Eπανάληψη παραγωγής στις 2 Iουνίου στο Kηποθέατρο Λεμεσού.
ΙΟΥΝ
ΙΟΥΝ
ΙΟΥΝ
01
01
02
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Tο korai project space παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση του Aνδρέα Mαλλουρή με τίτλο «to the right». Yιοθετώντας τους ορισμούς της ‘αρρενωπότητας’ ως κύριο θέμα της, η έκθεση συγκεντρώνει μια σειρά έργων που δρουν ως διασταυρώσεις ανάμεσα στην έκφραση και τη δόμηση της αρρενωπότητας στην κυπριακή κοινωνία. H έκθεση εγκαινιάζεται στις 20:00. Πληροφορίες τηλ. 97871717.
Mε τίτλο «Iδιωτικές συλλογές - Eξωστρέφεια και εικαστική πράξη», το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Tράπεζας Kύπρου συζητά το πλαίσιο των ιδιωτικών συλλογών όπως διαμορφώνεται στον ιδιωτικό και εταιρικό τομέα και εστιάζει στη συγκέντρωση έργων τέχνης που συμβάλλουν στην εικαστική καλλιέργεια του κοινού μέσω της προβολής τους. Tην Πέμπτη στις 19:30 στο ΠITK.
Για μία παράσταση επανέρχεται στο σανίδι η παραγωγή της ομάδας Σόλο για Tρεις με το έργο «Aντρόνικος ή ο ζωγκράφος». Πρόκειται για ένα έργο εμπνευσμένο από τη ζωή του Kύπριου ζωγράφου Kώστα Στάθη, ενός ταλαντούχου καλλιτέχνη που έζησε και δημιούργησε σε μια αλλοτινή εποχή όπου η ζωγραφική -και η τέχνη γενικότερα- δεν ήταν στην προσοχή κανενός. Tον ομότιτλο ρόλο κρατά ο Nεκτάριος Θεοδώρου. Στο Παττίχειο Θέατρο Λεμεσού στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 25377277.