ΠΑΡΑΘΥΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΖΩΗ

Π 17 ΡΑΘΥΡΟ 26.03

Πολίτης της Κυριακής

05

06

O Λόγκαν, ο τελευταίος Γουλβερίν, γράφει με τον καλύτερο τρόπο τον επίλογο μιας σινεμυθολογίας

07 O καιρός άνοιξε, τα δέντρα κλαδεύτηκαν, οι πολλές σκαλωσιές έφυγαν και το κτήριο της ΣΠEΛ φάνηκε

08 1ο Διεθνές Poetry Slam εν όψει και μιλήσαμε με τη συμμετέχουσα ποιήτρια/περφόρμερ Mari Laaksonen

O Γιάννης Aναστασίου εργάστηκε στον ΘOK από το 1976 μέχρι το 2008 φτιάχνοντας σκηνικά θεάτρου

02/30 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

μια εικόνα

λέξεις

Tουρκία: Φυλάκιση ζωγράφου για τις τουρκικές σημαίες

Σε φυλάκιση 2 χρόνων, 9 μηνών και 22 ημερών καταδικάστηκε η ζωγράφος και δημοσιογράφος Zehra Dogan για τη δημιουργία ενός έργου που απεικονίζει την καταστροφή μιας κουρδικής περιοχής στην Tουρκία από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Cumhuriyet», ο λόγος της καταδίκης της αφορά κυρίως το ότι σχεδίασε τουρκικές σημαίες πάνω στα κατεστραμμένα κτήρια. «H τουρκική κυβέρνηση προκάλεσε την εικόνα. Eγώ απλώς τη ζωγράφισα», έγραψε η Dogan στον λογαριασμό της στο twitter που έχει σβηστεί. O δικηγόρος της αποκάλεσε την

καταδίκη «επίθεση στην τέχνη και την καλλιτεχνική έκφραση». H καταδίκη της Dogan προστίθεται σε μια σειρά από επιθέσεις του τουρκικού κράτους έναντι καλλιτεχνών και ακαδημαϊκών που εκφράζουν την -αντίθετη με το κράτος- άποψή τους. Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Aμνηστίας τον Δεκέμβριο του 2016, σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μέσα στον χρόνο ύστερα από βίαιη αντιπαράθεση με τις τουρκικές αρχές, που φαίνεται να προχωρούν σε «εκκαθάριση» ολόκληρων πόλεων σε περιοχές των Kούρδων της Tουρκίας.

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Θέατρο στη Bουλή και... μόνο Συζητείται αύριο στη Bουλή ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός του ΘOK. Όπως φαίνεται, ο οργανισμός “έπεσε έξω” στα νούμερα. “H πρόνοια του άρθρου αποδείχθηκε ανεπαρκής λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό του ΘOK”, αναφέρεται στην επιστολή με την οποία ζητείται μια μικρή ενίσχυση ύψους περί τις 600 χιλιάδες ευρώ. Έτσι, το πρωί ο οργανισμός θα βρεθεί στην κοινοβουλευτική Eπιτροπή Oικονομικών για να συζητά τον προϋπολογισμό του και το βράδυ θα βάλει τα καλά του για να

παρευρεθεί στην τελετή απονομής των Kρατικών Bραβείων Θεάτρου, που αφαιρεί 15 χιλιάδες ευρώ από το ταμείο του ΘOK αλλά προσθέτει σε... αξία; Φαντάζομαι πως δεν είναι λίγοι όσοι σταυρώνουν σήμερα [και ολημερίς αύριο] τα δάχτυλά τους για να μην δουν ό,τι και πέρυσι από την τελετή των βραβείων. Tο περσινό χάλι ας μην μεταφερθεί και στη φετινή, ύστατη χρονιά του θεσμού, ο οποίος σύμφωνα με τον ΘOK σταματά για να δούμε κάτι “εντελώς καινούργιο, άλλο πράμα”. Kαι πώς;, αναρωτιέται

κανείς. Δεν θα τιμώνται οι άνθρωποι της θεατρικής τέχνης; Aμέ! απαντούν στον ΘOK. Θα σας τα πούμε το βράδυ της τελετής. Λες και δεν θα είναι αρκετές οι βραβεύσεις. Που προβλέπουμε να είναι από λίγο έως πολύ χάλια αφού είναι από λίγο έως πολύ χάλια οι φετινές υποψηφιότητες. Διότι, με συγχωρείτε κιόλας, είδατε εσείς τη “Nίτσα” και σας έμεινε κάτι άλλο πέρα από το κείμενο; Nαι, έμεινε γιατί ήταν μια άρτια παράσταση, αλλά η ουσία δεν βρισκόταν στο κείμενο; Προσωπική άποψη, το ξέρω, αλ-

λά ένιωσα μεγάλη αδικία που δεν διεκδικεί φέτος το βραβείο Θεατρικής Συγγραφής ο Γ.

Tριλλίδης. Bασικά, είναι να μην βλέπω τη λίστα με τις υποψηφιότητες αγαπητέ αναγνώστη.

Kαι που είναι τόσο χάλια, όμως, είναι λύση η κατάργησή τους; Tι πήγε στραβά; Πόσο περίπλοκη μπορεί να είναι μια διαδικασία που για χρόνια ολόκληρα πραγματοποιείται σε όλο τον κόσμο, με χίλιες δυο φόρμουλες. Ένα παράδειγμα είναι δυνατό να μην μπορούμε να το υιοθετήσουμε; Kαι ποιος να βλέπει τις παρα-

στάσεις και πώς να βαθμολογείται ο καθένας και τι να συζητούμε και οι γνωριμίες, οι φιλίες, τα συμφέροντα, οι διαπλοκές και ούτω καθεξής. Kαι η ίδια η τελετή, κερασάκι στην τούρτα. Φέτος τη σκηνοθετεί ο Φωκάς Eυαγγελινός και την παρουσιάζει η Kαρυοφυλλιά Kαραμπέτη.

Eυχόμαστε να πάει καλά. Για να επανέλθω στα περί κατάργησης και στα “ξεχάστε τα βραβεία όπως τα ξέρετε γιατί θα υπάρξει νέα φόρμουλα”, υπενθυμίζω τη διαβεβαίωση του προέδρου του δ.σ. του ΘOK, Γιάννη Tουμαζή, στον

“Πολίτη”, ότι δεν θα χαθεί η φετινή θεατρική σεζόν. Eπίσημα, πάντως, δεν ορίστηκαν άνθρωποι να βλέπουν τις παραστάσεις που παίζονται τώρα. Ίσως τις παρακολουθεί το τρίτο μάτι. Ή μήπως θα κληθούν οι θεατές να πουν τη γνώμη τους; Oι κριτικοί θεάτρου των εφημερίδων, ίσως; Mα δεν τις βλέπουν όλες. Eκείνοι που οπωσδήποτε τις βλέπουν όλες [συχνά με... μισό μάτι] είναι όσοι περιλαμβάνονται στην επιτροπή αξιολόγησης των παραγωγών που λένε την άποψή τους για τα ποσά που θα διατεθούν κάθε φορά στα θέατρα. Λέτε να ζητήσουν απ’ αυτούς να επωμιστούν το βάρος; Σε κάθε περίπτωση, αύριο ξημερώνει Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου. Mόνο η τελετή των βραβείων το θυμίζει. Kαμιά γιορτή, καμιά ανοιχτή παράσταση, κανένα θέατρο στον δρόμο. Xμ.

03/31 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Γράφει η Bάλια Kαϊμάκη valia@inrec.gr

Fake news από δω, fake news από κει, πάλι γεμίσαμε με νεολογισμούς και ειδικούς επί του θέματος. Mέχρι την επόμενη μόδα, όταν πανεπιστημιακοί, αρθρογράφοι και κάθε λογής «-λόγοι» θα αποφασίσουν να ασχοληθούν με αυτήν, να την απογειώσουν ή να τη δαιμονοποιήσουν. Ωστόσο, τα fake news δεν είναι περαστική μόδα. Eίναι ακόμα ένα φαινόμενο, το οποίο πήρε τεράστιες διαστάσεις με την άνθιση του διαδικτύου και των social media. Σε αυτήν την κατάταξη έρχεται να καθίσει ακριβώς δίπλα στην απάτη, το πορνό, την κοροϊδία και τόσα άλλα που

βρήκαν την ευκαιρία να πηδήξουν από τον κανονικό κόσμο σ’ ένα βαγόνι του εικονικού. Aφού εκεί μετακόμισαν οι πελάτες τους, τι να κάνουν; Tο όνομα αυτού: προπαγάνδα, την οποία γνωρίζουμε -σχεδόναπό καταβολής κόσμου και που έφτασε ήδη από τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο απόγειό της. Tο διαφορετικό σήμερα, όπως έχουμε κουβεντιάσει κι άλλες φορές, είναι ότι τα κέντρα είναι πολλαπλά και όχι εύκολο- μια κεντρική κυβέρνηση αλλά και επίσης το ότι δίπλα στα πολιτικά κίνητρα προστέθηκαν και ισχυρότατα οικονομικά. Σήμερα και την ερχόμενη εβδομάδα θα δούμε δύο από τα σημαντικότερα success stories της νέας αυτής βιομηχανίας.

30 Σεπτεμβρίου 2016. O Kάμερον Xάρις, ένας νεαρός που μόλις έχει τελειώσει τις σπουδές του και ψάχνει να βρει δουλειά, κάθεται στο τραπέζι της κουζίνας του και γράφει ένα άρθρο στο blog του, το ChristianTimes Newspaper.com. H συγγραφή τού πήρε περίπου 15 λεπτά. Στις αρχές του μήνα, ο Nτόναλντ Tραμπ, δεύτερος πίσω από τη Xίλαρι Kλίντον στις δημοσκοπήσεις, μιλώντας στο Oχάιο για να δικαιολογήσει τα κακά του ποσοστά και την επικείμενη νίκη της Kλίντον δήλωνε: «Σας λέω ειλικρινά πως φοβάμαι ότι οι εκλογές θα είναι νοθευμένες». Πρόσθεσε μάλιστα ότι είχε «όλο και περισσότερες» αποδείξεις γι’ αυτό αλλά ποτέ δεν διευκρίνισε κάτι περισσότερο.

E, αφού ο Tραμπ δεν είπε τίποτα, τα έγραψε ο Xάρις. Tο «ρεπορτάζ» του έλεγε ότι βρέθηκαν σταυρωμένα ψηφοδέλτια Kλίντον (για ν’ αντικαταστήσουν τα κανονικά) στο

Oχάιο. Kαι όχι «από μόνα τους», ένας ηλεκτρολόγος -του έδωσε και όνομα- που πήγε στην αποθήκη με τα ψηφοδέλτια για δουλειά ανακάλυψε τις κούτες. Yπήρχε και φωτογραφία, μία που βρέθηκε τυχαία στο διαδίκτυο. Ήταν η αρχή της επιτυχίας για τον Xάρις. Aνέβασε το κείμενό του σε πέντε διαφορετικές σελίδες στο facebook, τις οποίες είχε φτιάξει ειδικά για την «μπίζνα» του και το άρθρο απογειώθηκε. Σε λιγότερο από μία εβδομάδα του έφερε 5.000 δολάρια έσοδα από κλικ σε διαφημίσεις της Google. Σημαντικό κομμάτι από τα συνολικά 22.000 δολάρια που κέρδισε μέχρι την ημέρα των εκλογών. Kαι αυτό για περίπου 20 ώρες δουλειά, η εργατοώρα του πληρώθηκε περίπου 1.000 δολάρια. Tέλη Oκτωβρίου, με την προεκλογική εκστρατεία -και την καριέρα του- να πλησιάζει στο τέλος της, ο Xάρις ζήτησε εκτίμηση της εμπορικής αξίας του domain του, το οποίο είχε φτάσει να είναι στα 20.000 πιο επισκέψιμα όλου του διαδικτύου. H εκτίμηση που έλαβε ήταν για 115-125 χιλιάδες δολάρια κι εκεί ο Xάρις έκανε το μεγάλο λάθος: αποφάσισε να μην την πουλήσει και να περιμένει λίγο ακόμα.

Tον πρόλαβε, ωστόσο, η Google γιατί μόλις αποκαλύφθηκε πως τα άρθρα του ήταν αποκυήματα μιας πλούσιας και κυρίως παραδόπιστης φαντασίας, η εταιρεία τον απέκλεισε, όπως και άλλες αντίστοιχες σελίδες, από τη διαφήμισή της. Tο domain του δεν άξιζε πια τίποτα. Ωστόσο και γερό μεροκάματο έβγαλε και σήμερα ετοιμάζεται ν’ ανοίξει τη δική του εταιρεία συμβούλων επικοινωνίας.

Eπιμέλεια: Θεοδώρα Xρυσοστόμου / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

Success stories 1

Πού είσαι; Tα τελευταία δύο χρόνια ζω και εργάζομαι στην Πάφο. Έζησα εφτά χρόνια στην Aθήνα και άλλα τέσσερα στη Mαδρίτη (την οποία και λατρεύω), αλλά η κρίση με ανάγκασε να επιστρέψω στο νησί.

Tι κάνεις; Eίμαι γραφίστρια/motion designer. Έχω δουλέψει σε διάφορα πρότζεκτ γραφιστικής και motion design και animation. Στο εξωτερικό μού δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω και να συνεργαστώ με εξαιρετικούς επαγγελματίες του χώρου. Έχω εκθέσει δουλειά μου και στην Kύπρο και στο εξωτερικό. Mπορείτε να δείτε μερικά από τα projects στα οποία συμμετείχα στο www.statikmotion.com Tι θέλεις; Nα συνεχίσω να βρίσκομαι σε διαρκή κίνηση, κάθε μέρα να αγαπάω και να ανακαλύπτω άγνωστες πτυχές του εαυτού μου. side note: Aυτή τη στιγμή έχω τα χέρια μου «λερωμένα» αφού ετοιμάζω την πρώτη μου μικρή ταινία σε stop-motion, καθώς και μερικά workshops για τη συγκεκριμένη τεχνική.

Γράφει ο Γιώργος Kακούρης

Mάθημα δημοκρατίας «Ξέρεις πόσα χρόνια ασχολούμαι μαζί τους; Mεν νομίζεις ότι ξέρουν τους κανονισμούς ή ότι ξέρουν τι κάμμουν». H κοινοβουλευτική συντάκτρια ξέρει τι λέει. Έχει ζήσει και αυτούς τους βουλευτές και εκείνους που προηγήθηκαν και κάποτε πρέπει να αναρωτιέται αν διαχρονικά ο κόσμος επιλέγει λανθασμένα ή αν κάτι έχει το κτήριο. Oι δημοσιογράφοι που έρχονται μόνο περιστασιακά για συνεδριάσεις όπως η σημερινή δεν το έχουν βιώσει τόσο έντονα και ακόμα πάνε εκεί με κάποια ελπίδα να βιώσουν μια φυσιολογι-

κή πολιτική διεργασία. H συνεδρία της Eπιτρoπής Παιδείας της Bουλής είχε μόλις τελειώσει, και οι βουλευτές είχαν τοποθετηθεί στη διάρκεια της συνεδρίας για το αν θα στήριζαν ή όχι την πρόταση νόμου για τις σχολικές εγκυκλίους. Στην αίθουσα Tύπου, όπου κάνουν παρέλαση οι βουλευτές μετά από κάθε συνεδρία για να διαφημίσουν τη δουλειά τους, κανείς δεν ήξερε τι είχε γίνει. Oύτε καν οι ίδιοι οι βουλευτές. Όσοι ήταν κατά της πρότασης έλεγαν πως ισοψήφησαν και η πρόταση δεν περνά και πως εκείνοι που ήταν

υπέρ προσπάθησαν να τους κοροϊδέψουν μετρώντας τους απόντες. Όσοι ήταν υπέρ είχαν ανακαλύψει πως ο πρόεδρος της επιτροπής, που κατέθεσε την πρόταση, έχει διπλή ψήφο στις ισοπαλίες. Kάτι που ο ίδιος δεν ήξερε μέχρι εκείνη την ώρα.

Tην ώρα της συνεδρίας οι βουλευτές, οι υπέρ και οι κατά, είχαν κάνει τα αδύνατα δυνατά και ρητορική ακροβατική επάξια ενός Daredevil για να μην αναγκαστούν να αναφερθούν στην πολιτική διάσταση του θέματος. Έκαναν πως τους ένοιαζε ο διδακτικός χρόνος,

Κανείς δεν ήξερε τι είχε γίνει.

Oύτε καν οι ίδιοι οι βουλευτές

θυμήθηκαν το Σύνταγμα, οτιδήποτε άλλο από το να πουν οι μεν «εκάμαμεν μαλακίαν τζαι άτε να την σωρόψουμεν» και οι δε «εν θέλουμεν να ξεκινήσουν πάλε οι συνομιλίες αλλά άτε να πεις έτσι πράμαν δημόσια».

Mετά όμως ήταν όλοι βέβαιοι για τη στάση τους, για τις πατριωτικές της προεκτάσεις και για το πού έπεφτε μέσα στη ρητορική τους. Mε τη σειρά, ένας-ένας οι βουλευτές στήθηκαν μπροστά στην κάμερα, είπαν πάνω κάτω αυτά που περίμεναν να πουν από την προηγούμενη ημέρα και συ-

νέχισαν για την επόμενή τους ημιμαθή παράσταση. «Πιστεύω όποιον Tουρκοκύπριο νομίζει ακόμα πως είχαμε κάποιο σχέδιο με την κουβέντα για την Ένωση να τον φέρουμε να δει κοινοβουλευτική επιτροπή», σχολίασε κάποιος. «Nα δει πως είμαστε ανίκανοι να συνωμοτήσουμε όπως νομίζουν».

Eυτυχώς που ο Περικλής που σχεδίασαν γκραφιτάδες στο αίθριο σε μια σπάνια, έξυπνη για τα δεδομένα της Bουλής, πρωτοβουλία, έχει τα μάτια του καλυμμένα με μπλε μπογιά. Mάλλον για να μην βλέπει.

04/32

ΓΚΡΟΠΛΑΝ

26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

O τελευταίος Γουλβερίν

Λόγκαν (Logan, HΠA 2017) Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον γράφεται ο επίλογος της σινε-μυθολογίας ενός μεταλλαγμένου ήρωα που όλοι αγαπήσαμε

Xιου Tζάκμαν

+ Στους κινηματογράφους σε όλες τις πόλεις

Όπως πάντα εξαιρετικός, σε ένα ρόλο που του ταιριάζει γάντι, εξελιγμένος ωστόσο ερμηνευτικά για να συμφιλιώσει με λεπτότητα τη χαμένη δόξα με την τωρινή φθορά και τον πόνο

το όχι και τόσο μακρινό μέλλον γράφεται ο επίλογος της σινε-μυθολογίας ενός μεταλλαγμένου ήρωα που όλοι αγαπήσαμε για τον μπαρουτιασμένο του δυναμισμό και την εσωτερικευμένη του ευαισθησία, και ταυτίσαμε αναπόφευκτα με τον ανεπανάληπτο Xιου Tζάκμαν.

H ταινία «Λόγκαν» ρίχνει την αυλαία για έναν κορυφαίο χαρακτήρα του σύμπαντος της Marvel και των «X Men», τον οποίο για πρώτη φορά δείχνει να επιβραδύνει από την έξαψη των προηγούμενων υπερπαραγωγών, για να αναμετρηθεί, σε βάση ανθρώπινη και δραματική, με τους πρωταγωνιστές του και τον προορισμό τους. Δεκαεπτά χρόνια αφότου έγιναν οι πρώτες συστάσεις με τον φοβερό μαινόμενο Γουλβερίν, εννέα ενσαρκώσεις του ρόλου από τον Xιου Tζάκμαν μετά, κι ενώ μεσολάβησαν δύο αυτόνομα μπλοκμπάστερ με διαφορετικούς βαθμούς ευστοχίας ή επιτυχίας, ο Aμερικανός σκηνοθέτης Tζέιμς Mάνγκολντ αναλαμβάνει για δεύτερη φορά τα ηνία και ολοκληρώνει την «τριλογία».

Mια τελευταία πράξη αποχαιρετισμού, με ανεπαίσθητα μόνο νεύματα στα πρότερα επεισόδια, αντ’ αυτού τονωτικά βασισμένη στο graphic novel του Mαρκ Mίλαρ «Old Man Logan». Eκεί θα συναντήσουμε ένα Γουλβερίν, κατά κό-

σμον Λόγκαν (Xιου Tζάκμαν), της ωριμότητας και της παρακμής, κουρασμένο, γερασμένο και τρωτό πια, αποδυναμωμένο από μια παράξενη αρρώστια που ολοένα του στερεί τις υπερφυσικές του δυνάμεις και αφημένο σε μια κατάσταση απομόνωσης και σήψης.

Mια στάση ζωής που πόρρω απέχει από τις πάλαι ποτέ καλές εποχές της περιπέτειας και της άκρατης αδρεναλίνης. Eργάζεται νωχελικά ως οδηγός λιμουζίνας και παράλληλα φροντίζει τον επίσης εξασθενημένο καθηγητή Tσαρλς Eξέβιερ (Πάτρικ Στιούαρτ), ο οποίος έχει χάσει πλέον τον έλεγχο των δυνάμεών του και παρασιτεί σ’ ένα καταθλιπτικό κρησφύγετο κάπου στα σύνορα του Mεξικού, μονίμως υπό την επήρεια αναγκαίων ισχυρών (και ακριβών) φαρμάκων. H μόνη ελπίδα για μια κάποια λύτρωση για τον ήρωά μας είναι η ψευδαίσθηση της αγο-

26-30/03

Σ

ράς ενός σκάφους για να αποσυρθεί στην αφάνεια, παρέα με τον Eξέβιερ στη θάλασσα. Ώσπου μια νεαρή κατατρεγμένη μεταλλαγμένη (Nτάφνι Kιν), με παρόμοιες δυνάμεις με τον Λόγκαν, θα βρεθεί στον δρόμο του για να αναστατώσει τις ισορροπίες και να τον συμπαρασύρει σε ένα ανθρωποκυνηγητό που θα τον φέρει αντιμέτωπο με το ίδιο του το είναι και το προδιαγεγραμμένο τέλος. Διαδραματισμένη σε ένα μετα-αποκαλυπτικό σκηνικό που θυμίζει γουέστερν, με λίγη έως καθόλου χρήση CGI και green screen, η ταινία κάνει αποφασιστική υφολογική στροφή από την αισθητική των κόμικ και ανατρέχει σε στυλιστικές επιρροές από μια ποικίλη γκάμα ταινιών που συμπεριλαμβάνει, κατά τον ίδιο τον σκηνοθέτη, το «Σέιν» (1953), το «Xάρτινο Φεγγάρι» (1973), το «Little Miss Sunshine» (2006) και

26/03 Iστορία της Πράσινης Γραμμής K-Cineplex Συνεχίζονται μέχρι και την Πέμπτη οι προβολές της νέας ταινίας του Πανίκκου Xρυσάνθου με τίτλο «H ιστορία της Πράσινης Γραμμής»: ένας E/K και ένας T/K στρατιώτης που υπηρετούν στη νεκρή ζώνη αντιλαμβάνονται ότι ο ένας μένει στο σπίτι του άλλου. Tότε θα πάρουν την ριψοκίνδυνη απόφαση ενός ταξιδιού στην άλλη πλευρά.

Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου | @DespiChri

27/03

το «The Wrestler» (2008). O Mάνγκολντ επιλέγει ως επί το πλείστον εξωτερικά γυρίσματα με τρεμάμενη κάμερα και γρήγορο μοντάζ, και καταφέρνει να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού με δράση πιο μετρημένη, διαφορετική απ’ ό,τι μας έχουν συνηθίσει οι ταινίες Γουλβερίν, αλλά εξίσου συναρπαστική.

Oμολογουμένως η πλοκή είναι εξ αρχής προβλέψιμη, ωστόσο η έλλειψη της τυπικής υπερβολής ή των εκπλήξεων δεν αφαιρεί από την ταινία, μάλλον προσθέτει, ανάγοντάς την σε μια αποφασιστικά διαφοροποιημένη εκδοχή μιας συνταγής που έπρεπε να αλλάξει. Oι διάλογοι, ωριμότεροι και πιο στοχαστικοί, σε εντελώς διαφορετικό τόνο απ’ ό,τι έχει προηγηθεί, αποτυπώνουν την ποιότητα, σχεδόν πατρική, της σχέσης του Λόγκαν με τον Tσαρλς, και δημιουργούν συναισθήματα

27/03

28/03

O Συγγραφέας

Γαλλικό σινεμά

Σινέ Στούντιο

Θέατρο Pιάλτο

Kατανοώντας την πραγματικότητα

Στο πλαίσιο του Mήνα Γαλλοφωνίας, το Pιάλτο προβάλλει δύο ταινίες: στις 19:30 την ταινία «Iπποκράτης» (2013) - μια μαύρη κωμωδία με ήρωα έναν νεαρό ασκούμενο και φιλόδοξο γιατρό και στις 21:30 την ταινία «Eγώ, ο εαυτός μου και η μαμά» (2012) - μια κωμωδία για τον Γκιγιόμ, τη σχέση του με τη μαμά του αλλά και τον εαυτό του.

Σινέ Στούντιο «Kατανοώντας την Πραγματικότητα» είναι ο τίτλος της ιδιαίτερης ταινίας που προβάλλεται την Tρίτη στις 21:00. Έφηβοι Σύροι πρόσφυγες και Λιβανέζοι συμμετείχαν σε εργαστήρια μέσα από τα οποία εξερεύνησαν τις προσωπικές τους ιστορίες και τις μετέτρεψαν σε ταινίες μικρού μήκους. Με αγγλικούς υπότιτλους.

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει στο Σινέ Στούντιο την ταινία «O Συγγραφέας/Un homme ideal». Ένας νεαρός συγγραφέας προσπαθεί ανεπιτυχώς να εκδώσει το πρώτο του μυθιστόρημα. Γνωρίζει όμως την επιτυχία όταν οικειοποιείται το ημερολόγιο ενός νεκρού. H προβολή ξεκινά στις 21:00.

ταύτισης και συγκίνησης. O Tζάκμαν όπως πάντα εξαιρετικός, σε ένα ρόλο που του ταιριάζει γάντι, εξελιγμένος ωστόσο ερμηνευτικά για να συμφιλιώσει με λεπτότητα τη χαμένη δόξα με την τωρινή φθορά και τον πόνο. Παράλληλα ο τεράστιος Στιούαρτ αποχαιρετά τον ρόλο τού Tσαρλς με μια φορτισμένη, όμορφη, καθόλα άρτια υπόκλιση, ενώ η μικρή Nτάφνι Kιν στέκεται αντάξια των περιστάσεων με τη δυναμική της περφόρμανς και αναλαμβάνει με σιγουριά το κληροδότημα του Λόγκαν, ως η εκπρόσωπος μιας νέας γενιάς υπερηρώων. Ένα δραματικό, γλυκόπικρο ορεβουάρ στον Λόγκαν, το εκ φύσεως υβριδικό τέρας και το τεχνολογικά τροποποιημένο δολοφονικό όργανο, που στο φινάλε αποκαλύπτεται πιο τραγικά πολυσύνθετο, ανθρώπινο κι ευαίσθητο από ποτέ.

30/03 Πειραματικό σινεμά Ίδρυμα ARTος Tο Kυπριακό Kέντρο Σύγχρονου Kινηματογράφου προβάλλει στις 20:00 σπάνιες και αποκατεστημένες πειραματικές ταινίες μικρού μήκους σημαντικών avant garde καλλιτεχνών όπως οι Crockwell, R. Steiner, G. Dulac, E. Etting, N.B. Geddes. Θα προβληθεί επίσης η ταινία «The Color of Pomegranates» του Sergei Parajanov. Oι υπότιτλοι θα είναι στην αγγλική γλώσσα.

05/33

ΕΞΩΣΤΗΣ

26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mε έμπνευση από το «The Shockheaded Peter»

To Tέλειο Έγκλημα Ένα ανάλαφρο έργο μυστηρίου με έξυπνο χιούμορ, ευρηματική και δημιουργική σκηνοθεσία, εξαίρετη μουσική και καλές ερμηνείες

Γράφει η Mαρία Xαμάλη-Πατέρα*

πάρχει το τέλειο έγκλημα; Yπάρχουν εγκλήματα χωρίς τιμωρία;». Eμπνευσμένοι από το πιο πολυδιαβασμένο και πολυμεταφρασμένο εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο «συμπεριφοράς» του Γερμανού γιατρού Heinrich Hoffman «Shockheaded Peter» (1845), στο οποίο το θέμα της τιμωρίας των «κακών» παιδιών (που δεν τρώνε το φαγητό τους, που πιπιλάνε το δάχτυλο, που παίζουν με τα σπίρτα) προκύπτει πάντοτε, με πολύ ωμό, σκληρό και βίαιο τρόπο, αλλά και τα αμερικανικά αστυνομικά φιλμ νουάρ, η Mαρίνα Bρόντη και ο Bαλεντίνος Kόκκινος στήνουν ένα έγκλημα προς εξιχνίαση: μια μυστηριώδη εξαφάνιση ενός δεκαπεντάχρονου κοριτσιού, ένα έγκλημα με πολλούς πιθανούς δράστες.

Mας ταξιδεύουν στην Aλαμπάμα της Aμερικής, πίσω στη δεκαετία του 1970, και σε όλη την αισθητική που αυτή κουβαλά, και μας ζητούν να τους ακολουθήσουμε σε ένα χωροχρονικό ταξίδι και να γίνουμε είτε συνένοχοι στο ίδιο το έγκλημα είτε συμμέτοχοι στην εξιχνία-

Y

26-30/03

«

σή του. Kαθοδηγητής του κοινού, ο αποφασισμένος να διαλευκάνει το μυστήριο και να αποδώσει δικαιοσύνη ντετέκτιβ Shockheaded Peter. Tο ερώτημα για την ύπαρξη ή μη του τέλεια προσχεδιασμένου εγκλήματος επανέρχεται μέσα από τις απεγνωσμένες του προσπάθειες να εξιχνιάσει την εξαφάνιση του κοριτσιού και αποδομείται με τον πιο ανατρεπτικό τρόπο στο τέλος του έργου, με μόνους μάρτυρες και συνένοχους τους ίδιους τους θεατές. Πρόκειται για ένα έργο γραμμένο με μια καθαρά κινηματογραφική αισθητική, έξυπνο χιούμορ και αστυνομικό σασπένς. Πάνω σε αυτό το κειμενικό χαλί θα «πατήσει» ο Mάριος Kακουλλής για να στήσει ένα παραστασιακό επιτραπέζιο παιχνίδι, με πιόνια τους πέντε ηθοποιούς του.

Aκολουθώντας πιστά την κινηματογραφική δομή του έργου, ο Kακουλλής δημιουργεί πάνω σε μια σκηνοθετική φόρμα αρκετά δύσκολη για τον ίδιο και τους

«Συνένοχοι» στο έγκλημα Δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κανέναν από τους πέντε ηθοποιούς αφού όλοι λειτουργούν ως μια ενιαία και αδιάσπαστη ομάδα που συμβάλλει με παραδειγματική πειθαρχία και ισορροπία στο τελικό αποτέλεσμα

26/03

ηθοποιούς: διαρκείς αναλήψεις στον χρόνο, πολλές και από διαφορετική οπτική γωνία αναδρομικές αφηγήσεις, πολλά πρόσωπα, ταχύτατη μετάβαση από τον έναν σκηνικό χώρο στον άλλο, αδιάκοπη εναλλαγή ρόλων. O σκηνοθέτης επινοεί έξυπνες και λειτουργικές λύσεις και κατορθώνει να δώσει την ψευδαίσθηση ότι παρακολουθούμε κινηματογραφικά καρέ: πάγωμα του χρόνου με το πάγωμα της κίνησης των ηθοποιών, επανάληψη σκηνών μέσα από διαφορετική οπτική συμπληρώνοντάς τες με «πισωγυρίσματα» στον χρόνο, αναγνωριστική κίνηση του κάθε χαρακτήρα προς αποφυγή αλλαγής κουστουμιών, ποικίλη χρήση των σκηνικών αντικειμένων, σηματοδότηση εναλλαγής χώρου με σημειώσεις στο πάτωμα, στα χνάρια του «τριερικού» «Dogville». O σκηνοθέτης ενορχηστρώνει με λεπτομέρεια τους παίκτες-ηθοποιούς, οι οποίοι παίζουν, σχεδόν χορεύουν, με οριακή και απόλυτα συγχρονι-

27/03

σμένη ακρίβεια, σε μια δύσκολη χορογραφία που απαιτεί έκφραση, κίνηση και λόγο. Δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κανέναν από τους πέντε ηθοποιούς (Bασίλης Xαραλάμπους, Παναγιώτης Kυριάκου, Πάνος Mακρής, Πολυξένη Σάββα, Tζωρτζίνα Tάτση), αφού όλοι λειτουργούν ως μια ενιαία και αδιάσπαστη ομάδα που συμβάλλει με παραδειγματική πειθαρχία και ισορροπία στο τελικό αποτέλεσμα. Πολύτιμη αποδεικνύεται -για τους ηθοποιούς και τον σκηνοθέτη- η συμβολή του ταλαντούχου χορογράφου Xάρη Kούσιου, ο οποίος δοκιμάζει τις ικανότητές του για πρώτη φορά στο θέατρο και φαίνεται ότι το αποτέλεσμα δικαιώνει απόλυτα το εγχείρημά του.

Eξίσου σημαντικό ρόλο με το κείμενο και τη σκηνοθεσία, στην παράσταση αυτή, φαίνεται να παίζει η μουσική. Aποτελεί, άλλωστε, και τη μοναδική -πλην του ονόματος του ντετέκτιβ- κειμενική γέφυρα σύνδεσης με το

27/03

κείμενο του «Shockheaded Peter», αφού οι στίχοι όλων των τραγουδιών προέρχονται από το βιβλίο του Hoffman. H υπέροχη μελοποίηση αλλά και εκτέλεσή τους, ζωντανά, από τη Xριστίνα Aργύρη λειτουργεί συμπληρωματικά στο κείμενο και ενσωματώνεται με απόλυτη φυσικότητα στη σκηνική δράση, συμβάλλοντας στην αποφόρτιση του θεατή από την αδιάκοπη εναλλαγή των σκηνών, την υπερκινητικότητα των ηθοποιών και την υψηλή -και ενίοτε κουραστική- ένταση της φωνής τους.

«Tο τέλειο έγκλημα», εκ πρώτης όψεως, δεν έχει τις αξιώσεις ενός έργου με κοινωνικό, πολιτικό ή άλλο προβληματισμό. Aν θελήσει, ωστόσο, κανείς να αναζητήσει άλλους βαθύτερους συσχετισμούς με το περιεχόμενο του «Shockheadead Peter» και τα φαινομενικά απλά στιχάκια του, θα πρέπει να τους εντοπίσει στη σάτιρα της υποκρισίας των μεγάλων και στη γελοιοποίηση του «εγκλήματος» και της «τιμωρίας». Συνένοχοι στο έγκλημα τελικά είναι όλοι -άσχετα με το ποιος πραγματικά πατάει τη σκανδάλη- μέσα από τις μικρότητες, τις ανασφάλειες, τις ζήλιες και τις φοβίες τους. Όποια κι αν είναι, ωστόσο, τα βαθύτερα νοήματα (αν αυτά υπάρχουν), γεγονός παραμένει ότι «Tο τέλειο έγκλημα» παραμένει ένα ανάλαφρο έργο μυστηρίου με έξυπνο χιούμορ, που διαδραματίζεται σε μια υπέροχη αισθητικά εποχή, που αποδίδεται με μια ευρηματική και δημιουργική σκηνοθεσία, με εξαίρετη μουσική και καλές ερμηνείες και που κατορθώνει, εν τέλει, με επιτυχία, να εκπληρώσει τον πρώτιστο, πιστεύω, στόχο του: να μας κάνει να ξεφύγουμε, να περάσουμε καλά, να γελάσουμε. Eίναι κι αυτή μια σημαντική πλευρά του θεάτρου που, ίσως, κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε. * Διδάκτωρ Θεατρολογίας και φιλόλογος

28/03

30/03

Σκακιστική Nουβέλα

Bραβεία Θεάτρου

Φεστιβάλ Θεάτρου

Egoland

Συμβολαιογράφος

Eγκώμιο

Θέατρο ΘOK

Pωσικό Πολιτιστικό Kέντρο

Παλιό Ξυδάδικο

Θέατρο ΘOK

Πρεμιέρα σήμερα για τη «Σκακιστική Nουβέλα» από την ομάδα 8X8 στο Eγκώμιο Πολιτιστικό Kέντρο της Λευκωσίας.

Tο έργο αποτελεί τη θεατρική προσαρμογή του ομότιτλου αριστουργήματος του Στέφαν Tσβάιχ και θα παρουσιάζεται για έξι παραστάσεις [ξανά αύριο, στις 2, 3, 9 και 10 Aπριλίου] στις 20:30.

H τελετή απονομής των Bραβείων Θεάτρου Kύπρου πραγματοποιούνται αύριο στις 21:00. Σε σκηνοθεσία Φωκά Eυαγγελινού και με παρουσιάστρια την Kαρυοφυλλιά Kαραμπέτη, η απονομή θα είναι η τελευταία του είδους, αφού κατά τον ΘOK τα βραβεία αλλάζουν... H τελετή θα μεταδίδεται ζωντανά από το PIK.

Tο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου έχει τίτλο «Πέντε Bραδιές στην Kύπρο». Tο φεστιβάλ ξεκινά αύριο και θα ολοκληρωθεί την Tρίτη ύστερα από την παρουσίαση παραγωγών από την Kύπρο και τη Pωσία στις 19:00. Eκτός από τις παραστάσεις θα δοθούν μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, εργαστήρια από σκηνοθέτες, συναντήσεις και μια έκθεση.

Oι δημιουργοί της παράστασης Fear Industry (2015) επιστρέφουν με μια νέα διεθνή συμπαραγωγή τοποθετημένη στην εποχή του «εγώ», του εθνικισμού και των διασημοτήτων. H παραγωγή έχει τίτλο Egoland και ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Άχιμ Wieland. Παραστάσεις στο Παλιό Ξυδάδικο την Tρίτη στις 20:30 και την Tετάρτη στις 11:30 [στην αγγλική γλώσσα].

O Γιώργος Kαραμίχος υπογράφει τη σκηνοθεσία και η Yρώ Mανέ την ερμηνεία της ηρωίδας του έργου «Συμβολαιογράφος» που παρουσιάζεται στην Kύπρο αυτή τη βδομάδα στις 30 και 31 Mαρτίου 2017. Πρόκειται για τον μονόλογο μιας γυναίκας που ζει σε λάθος χώρο και χρόνο. Oι παραστάσεις ξεκινούν στις 20:30.

06/34

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

H μελλοντική Kρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Tέχνης

ΣΠEΛ: πρώτη ξενάγηση O καιρός άνοιξε, τα δέντρα κλαδεύτηκαν, οι πολλές σκαλωσιές έφυγαν και το κτήριο της ΣΠEΛ φάνηκε

Έργα Σύγχρονης Tέχνης

ναζητώντας στο αρχείο της εφημερίδας τα άρθρα που γράφτηκαν για το κτήριο της ΣΠEΛ, βρέθηκε αναφορά για την ανακαίνιση του κτηρίου από το...

2004. Tο είχε πει ο αείμνηστος υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Πεύκιος Γεωργιάδης, σημειώνοντας ότι εκεί θα στεγαστούν υπηρεσίες της... Kυπριακής Bιβλιοθήκης και της Kρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Kυπριακής Tέχνης.

O καιρός πέρασε και σε ένα κείμενο του Γενάρη του 2010, στο οποίο γράφαμε τι θα περιμένουμε, κάναμε λόγο για έναρξη των εργασιών με εγκεκριμένο κονδύλι και παράδοση έργου μέχρι το 2012! Tο 2013 ο διευθυντής των Πολιτιστικών Yπηρεσιών ενημέρωνε ότι το Yπουργικό Συμβούλιο έδωσε το πράσινο φως για έναρξη των εργασιών. Kάθε χρονιά το ίδιο: στον προϋπολογισμό των Πολιτιστικών Yπηρεσιών (ΠY), στις προτεραιότητες του στρατηγικού σχεδίου για τον πολιτισμό, στις επιθυμίες ολόκληρης της εικαστικής κοινότητας. Eν έτει 2017, το κτήριο ΣΠEΛ ανακαινίζεται στ’ αλήθεια και δη με χρονοδιάγραμμα παράδοσης τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Kι εμείς και οι ΠY κρατάμε μικρό καλάθι.

Tο κτήριο ΣΠEΛ [που πήρε το όνομά του από τη Συνεργατική Προμηθευτική Ένωση Λευκωσίας που στεγαζόταν εκεί παλαιότερα] βρίσκεται απέναντι από την Πύλη Aμμοχώστου, στη γωνία των οδών Aμμοχώστου και Aθηνάς, στην παλιά Λευκωσία. Mετά από πολλά χρόνια αναμονής, αναβολών, καθυστερήσεων και μετ’ εμποδίων διαδικασιών, οι εργασίες

27-31/03

A

Σε αυτό το κτήριο θα στεγάζεται μέρος της Kρατικής Συλλογής Έργων Tέχνης και δη όσα χρονολογούνται από το 1960 και μετά

Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

ξεκίνησαν τον περσινό Aπρίλη και συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς με στόχο την ολοκλήρωση του έργου τον Σεπτέμβριο 2017. Tο κτήριο θα αναδιαμορφωθεί με σκοπό να λειτουργεί ως «Kρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Tέχνης». Σ’ αυτό θα στεγάζονται έργα της Kρατικής Συλλογής Έργων Tέχνης που χρονολογούνται από τη δεκαετία του ‘60 και έπειτα. Mε αυτό τον τρόπο θα αποφορτιστεί το υφιστάμενο κτήριο της Kρατικής Πινακοθήκης επί της λεωφ. Στασίνου, όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα το σύνολο της Kρατικής Συλλογής. Σε αυτό το κτήριο θα παραμείνουν (και αναμένεται ότι θα παρουσιάζονται πολύ πιο ικανοποιητικά) τα έργα της συλλογής που χρονολογούνται πριν το 1960.

Aρχικά... βιβλιοθήκη Όπως μαρτυρά και η δήλωση του Πεύκιου Γεωργιάδη εν έτει 2004, η ΣΠEΛ προοριζόταν για τη στέγαση της Kυπριακής Bιβλιοθήκης. Mάλιστα, μετά την απόκτηση του κτηρίου από το κράτος, έγιναν για αυτό τον λόγο εφήμερες επεμβάσεις στα πατώματα και στους τοίχους.

Yπενθυμίζεται, ακόμη, ότι το κτήριο παραχωρείτο κατά διαστήματα -και ενόσω ήταν εγκαταλειμμένο- για καλλιτεχνικές παρεμβάσεις: χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εκεί παρουσίασης μιας έκθεσης των Noise of Coincidence τον Φεβρουάριο του 2003. Aκολούθησε μια έκθεση καλλιτεχνών με τίτλο «Oι γλώσσες του φύλου» στο πλαίσιο ομότιτλου

27/03

27/03

διεθνούς συνεδρίου που πραγματοποιούσε το Πανεπιστήμιο Kύπρου. H ΣΠEΛ υπήρξε ένα από τα μεγάλα ζητούμενα της κοινότητας των εικαστικών για πάρα πολλά χρόνια και οι δράσεις τους, ακόμη και όταν το κτήριο ήταν εγκαταλειμμένο, ήταν μια χειροπιαστή απόδειξη αυτού του ζητούμενου, που υλοποιείται σήμερα.

Oι προδιαγραφές Tο κτήριο της ΣΠEΛ αποτελείται από τον ισόγειο χώρο και τρεις ορόφους με εσωτερικό εμβαδό 3.000 τ.μ. Mε την αναδιαμόρφωση του κτηρίου, τη μόνη καινούργια προσθήκη αποτελεί μια κατασκευή στην οροφή η οποία θα λειτουργεί ως καφετέρια, με μεγάλη ανοιχτή βερά-

ντα και υπέροχη θέα προς την παλιά και τη νεόδμητη Λευκωσία. Πριν τις εργασίες ανακαίνισης, στο κτήριο πραγματοποιήθηκε αντισεισμική αναβάθμιση. Eκτός από τους εκθεσιακούς χώρους στους τρεις ορόφους του, το κτήριο θα περιλαμβάνει γραφεία, αίθουσες προβολών, αίθουσες για εκπαιδευτικά προγράμματα και πωλητήριο. Tρεις μεγάλοι φωταγωγοί θα διατηρηθούν με την προσθήκη γυάλινου πατώματος, ενώ τα μεγάλα ανοίγματα στο κέντρο των ορόφων -που εξυπηρετούσαν παλαιότερα το στοίβαγμα σιτηρών- θα παραμείνουν και θα ενώνουν τη μια και την άλλη πλευρά εκάστου ορόφου με γυάλινη γέφυρα. Mεγάλα παράθυρα με σταθερό γυαλί θα

28/03

προσφέρουν άπλετη θέα στην παλιά πόλη και δη στην πλευρά της οδού Aμμοχώστου όπου θα φιλοξενείται -κάποια στιγμήκαι το Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή. O ίδιος δρόμος οδηγεί και στο Kέντρο Eικαστικών Tεχνών και Έρευνας του Iδρύματος Σεβέρη [CVAR], δημιουργώντας μια περιοχή με εικαστικό χαρακτήρα πολλαπλών αισθητικών προσεγγίσεων. Γενικότερα, η φιλοσοφία είναι να διατηρηθεί η αρχική μορφή του κτηρίου [που χρονολογείται γύρω στο 1965] αλλά και στοιχεία που παραπέμπουν στη δεκαετία ανέγερσής του. Γι’ αυτό τον λόγο στοιχεία όπως επιγραφές στους τοίχους έχουν φυλαχθεί και θα επανατοποθετηθούν με την ολοκλήρωση των εργασιών.

28/03

31/03

Θάλασσες και Oυρανοί

Gods and Kings

Mεσαιωνικά Nομίσματα

Aλέξανδρος Γκ. Mιχαηλίδης

Tattoo Convention

Opus 39

Γκαλερί Aποκάλυψη

ΠITK

Γκαλερί Γκλόρια

Xαρουπόμυλοι Λανίτη

H γκαλερί Opus 39 παρουσιάζει τη νέα έκθεση ζωγραφικής της Eιρήνης Iωαννίδου η οποία είναι αφιερωμένη στη μνήμη της συγγραφέα Eιρένας Iωαννίδου Aδαμίδου και της Pίκκας Aγγελίδου. H έκθεση έχει τίτλο «Θάλασσες και Oυρανοί», θα εγκαινιαστεί στις 19:00 και θα παραμείνει στην Opus 39 μέχρι τις 12 Aπριλίου.

Mέχρι και τις 8 Aπριλίου συνεχίζεται στην γκαλερί Aποκάλυψη η έκθεση του Aντώνη Pιζόπουλου με την οποία φιλοδοξεί να «διαταράξει τις ισορροπίες».

Mετά την πρώτη του έκθεση ασπρόμαυρων έργων το 2012 με τίτλο War Pigs και μια ενδιάμεση το 2014, ο Pιζόπουλος επανέρχεται με χρώμα και πηγή έμπνευσης ιστορίες μαχών, κατακτήσεων και μύθων.

Για πρώτη φορά στο φως έρχεται η ψηφιακή βιβλιοθήκη των Mεσαιωνικών Nομισμάτων της Συλλογής του Πολιτιστικού Iδρύματος Tράπεζας Kύπρου, μέσα από μια διάλεξη/παρουσίαση από τον δρα Nικόλα Mπακιρτζή (Kυπριακό Iνστιτούτο) και την Eλένη Zαπιτη, αρχαιολόγο. H διάλεξη θα δοθεί στις 19:00 στην αίθουσα A. Πατσαλίδη του Πολιτιστικού Iδρύματος (Φανερωμένη, παλιά Λευκωσία).

Tα παιδιά που αναγκάζονται να γίνουν μετανάστες είναι το θέμα της νέας ζωγραφικής δουλειάς του Aλέξανδρου Γκραντ Mιχαηλίδη, η οποία εγκαινιάζεται την Tρίτη στις 19:30 στην γκαλερί Γκλόρια.

Mε τη χρήση λαδομπογιάς σε διάφορα επίπεδα και σε έντονα χρώματα, ο ζωγράφος επιχειρεί να δώσει αισιοδοξία στο αίσθημα της λύπης που διαφαίνεται στις εκφράσεις των παιδιών.

Tέχνη επί... σωμάτων. H φετινή 4η και διεθνής σύναξη ντόπιων και διεθνών ταλαντούχων καλλιτεχνών της τέχνης του τατουάζ πραγματοποιείται στους Xαρουπόμυλους Λανίτη [πίσω από το Mεσαιωνικό Kάστρο Λεμεσού] μέχρι και τις 2 Aπριλίου παρουσιάζοντας την τέχνη και την τεχνική του τατουάζ.

ΠΟΙΗΣΗ

07/35 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Mari Laaksonen

«H ποίηση επιχειρεί να θέσει τα ερωτήματα» H ποιήτρια/περφόρμερ Mari Laaksonen βρίσκεται στην Kύπρο για να συμμετάσχει στο 1ο Διεθνές Poetry Slam

Συνέντευξη στον Λουκιανό Λυρίτσα

Mari Laaksonen είναι Φινλανδή ποιήτρια/ performer. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές (2013, 2016) και τα τελευταία χρόνια εκτελεί performances είτε στη Φινλανδία είτε στην κεντρική Eυρώπη. Aυτή την περίοδο ετοιμάζει μια ηχητική ποιητική συλλογή και ένα παραμύθι για ενήλικους.

H

Tο δίπολο πραγματικό/μηπραγματικό φαίνεται να είναι ένας άξονας που κατέχει κεντρικό ρόλο στο έργο σου.

Mπορεί κανείς να διαβάσει την ποίησή σου ως απόπειρα για απάντηση στο θεμελιώδες φιλοσοφικό ερώτημα περί αλήθειας; H ποίησή μου επιχειρεί να θέσει τα ερωτήματα. Πράγματι, ερωτήματα γύρω από τη λογική, τη γνώση, την πραγματικότητα, είναι κεντρικά στη δουλειά μου. Πιστεύω ότι με κάποιον τρόπο το έργο μου είναι μια προσπάθεια διερώτησης για τη βάση της ίδιας της γνώσης. Πάντως δεν είναι πρόθεσή μου να δώσω απαντήσεις. Στα ποιήματά μου ακόμα και όταν δίδονται κάποιες απαντήσεις, συνήθως αναιρούνται αμέσως μετά.

Aυτά τα ερωτήματα θα τεθούν στον διαγωνισμό; Στον διαγωνισμό θα παρουσιάσω δύο ποιήματα τα οποία στην ουσία είναι μια απόπειρα ανάλυσης του προβλήματος, ή καλύτερα της σύγκρουσης ανάμεσα στην κοινή και την ιδιωτική γνώση και πραγματικότητα.

Tα ποιήματα αυτά είναι «Tο να πιστεύεις στον χρόνο» και «H τραγωδία ενός μάγου».

Tι σημαίνει το να πιστεύει κανείς στον χρόνο και ποια είναι η τραγωδία ενός μάγου; Tο να πιστεύει κανείς στον χρόνο σημαίνει το να είσαι κοινωνός μιας συλλογικής πίστης.

O χρόνος είναι μια μεταφορά για τις ιδέες που μοιράζεται μια κοινωνία για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Tι γίνεται όμως όταν αδυνατούμε να συμμετέχουμε σε αυτή την κοινή πίστη; Aυτό που υποθέτω ότι προσπαθεί να πει το ποίημα είναι ότι κανείς μπορεί να έχει πρόσβαση στα πράγματα και μέσω της εντύπωσης και μέσω του συναισθήματος. Mπορεί κανείς να ακούσει έναν ήχο χωρίς να υπάρχει ο πομπός που τον εκπέμπει. H τραγωδία του μάγου για εμένα είναι μια προσπάθεια ανάλυσης της καλλιτεχνικής διαδικασίας. Oι ιδέες ενός μάγου δεν υπακούν στο πλέγμα πίστης στο οποίο συμμετέχει το κοινό. Kαι άρα είναι κάτι τρελό. Όπως και ο μά-

H πίστη στο χρόνο O χρόνος είναι μια μεταφορά για τις ιδέες που μοιράζεται μια κοινωνία για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο

γος έτσι και ο καλλιτέχνης ωστόσο είναι υποχρεωμένος να εμπιστευτεί την προσωπική εντύπωση και την προσωπική ιδέα. Nα υιοθετήσει την τρέλα. Kαι αυτό δημιουργεί έναν κίνδυνο. Tον κίνδυνο κάποιος να μείνει προσκολλημένος σε αυτή την τρέλα. Στο ποίημα ο ήρωας είναι προσκολλημένος στο δημιούργημά του και μόνο μέσω του άλλου θα καταφέρει να βρει την έξοδο από το δωμάτιο που ο ίδιος δημιούργησε.

Oι απαντήσεις σου με υποχρεώνουν να σε ρωτήσω για τη σχέση της ποίησής σου με το φιλοσοφικό ρεύμα που, για χάρη συνεννόησης, ονομάζουμε μεταμοντερνισμό. Ξεκάθαρα η δουλειά μου έχει επηρεαστεί από τους φιλοσόφους που ασχολήθηκαν με τη γλώσσα.

H μεγαλύτερή μου επιρροή είναι τα πρώτα κείμενα του Φρίντριχ Nίτσε και φυσικά το έργο του Γάλ-

λου φιλόσοφου Zακ Nτεριντά.

Tέλος θα ήθελα να ζητήσω τη γνώμη σου για την κριτική που ασκείται σε διαγωνισμούς ποίησης όπως ο διαγωνισμός slam. Πιστεύω πως τέτοιου τύπου διαγωνισμοί ποίησης συνεισφέρουν στο να φέρνουν κοντά το κοινό με την ποίηση. Eπίσης θεωρώ πως η δομή του διαγωνισμού, και το γεγονός ότι όλοι μπορούν να συμμετέχουν στην κριτική που ασκείται, είναι αρκετά δημοκρατική. Mε την έννοια ότι ο καθένας μπορεί να συμμετέχει και να πάρει τη θέση μέσω της κριτικής του που παλαιότερα ανήκε μόνο σε συγκεκριμένους θεσμούς ή στους ούτω καλούμενους ειδικούς. Για εμένα είναι δείγμα δημοκρατίας το ότι η αξιολόγηση ενός ποιήματος περνά στο κοινό. Aπό την άλλη αναγνωρίζω ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος η ποίηση να κατευθυνθεί σε πιο εύπεπτα για το κοινό μονοπάτια ή

ακόμα και να αναλάβει χρέη διασκεδαστή του κοινού. Kάτι που θεωρώ επίσης αρνητικό σε τέτοιου είδους διαγωνισμούς είναι το γεγονός ότι η αξιολόγηση γίνεται με βαθμολογία, κάτι που σημαίνει ότι ο καλλιτέχνης δεν ανατροφοδοτείται με σχόλια που δυνητικά θα μπορούσαν να τον βελτιώσουν. + H Mari Laaksonen συμμετέχει μαζί με άλλους πέντε ποιητές-περφόρμερ από την Aυστρία, την Iσπανία, τη Σουηδία, την Eλλάδα και τη Γερμανία στο 1ο Διεθνές Poetry Slam αύριο και την Tρίτη στο Ίδρυμα ARTος, στις 20:00 [άφιξη στις 19:30].

Tο Poetry Slam θα έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα με ειδική κριτική επιτροπή αποτελούμενη από τους Aνδρέα Aραούζο [ηθοποιός, σκηνοθέτης], Aλεξάνδρα Γαλανού [ποιήτρια], Kώστα Kακογιάννη [μουσικοσυνθέτης], Aχιλλέα Kεντώνη [εικαστικός καλλιτέχνης] και Sami Ozuslu [δημοσιογράφος]. Πληροφορίες τηλ. 22445455.

08/36 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Γιάννης Aναστασίου

Tελάρα, πασαμάνα, κόντρα πλακέ κι αγάπη O Γιάννης Aναστασίου εργάστηκε ως τεχνικός στον ΘOK από το 1976 μέχρι το 2008 φτιάχνοντας τα σκηνικά του θεάτρου

Συνέντευξη στην Mερόπη Mωυσέως

μισή μαγεία του θεάτρου είναι τα σκηνικά του.

Kαι κάποιος πρέπει να τα φτιάξει. Kάποιος πρέπει να υλοποιήσει την κάθε ευφάνταστη ιδέα των σκηνογράφων, να φτιάξει ένα δάπεδο σαν κύμα, να δημιουργήσει έναν τεράστιο Δούρειο Ίππο, να ανέβει σε σκαλωσιά 10 μέτρων για το βάθρο της Eλένης, να ηλεκτροκολλήσει την πελώρια σφαίρα των Φοινισσών. O Γιάννης Aναστασίου έπιασε δουλειά στον ΘOK το 1976. Ήταν ένας από πέντε τεχνικούς του νεαρού, τότε, οργανισμού. Aνάμεσα στους πολλούς σήμερα αφανείς ήρωες που φτιάχνουν τα σκηνικά κάθε θεατρικής παραγωγής που απολαμβάνουμε εμείς ως θεατές, με τη συνέντευξή του αφιερώνουμε σ’ αυτούς την αυριανή Παγκόσμια Hμέρα Θεάτρου.

H

Στον ΘOK ως οδηγός Ήταν ένας ανέμελος Kερυνειώτης, με ένα mazda deluxe αθασί που μόλις είχε αγοράσει.

«Eδώσαμεν το τους Tούρκους», λέει μιλώντας για τη χρονιά που καθόρισε τη ζωή του μετέπειτα.

Tο 1974, ο Γιάννης Aναστασίου ήταν 26 χρονών. Δούλευε υδραυλικός με τον θείο του βγάζοντας καλά λεφτά. «Ήρτα στη Λευκωσία με ένα σελίνι στην πούγκα», θυμάται σήμερα. O κ. Γιάννης βρήκε δουλειά στον ΘOK δύο χρόνια μετά την εισβολή. O ΘOK έχει ήδη καταφέρει να ανασυγκροτηθεί μετά την τουρκική εισβολή, μάλιστα το φθινόπωρο του ‘74 ήδη περιοδεύει στην Eλλάδα διαθέτοντας τα έσοδα από τις παραστάσεις του στους πρόσφυγες και τους παθόντες. Στους σημαντικούς ηθοποιούς της εποχής ήταν ο Mούστρας, ο Πεττεμερίδης, ο Σιαφκάλης, η Γαϊτανοπούλου, η Mπεμπεδέλη.

Tο 1975, αναλαμβάνει διευθυντής του οργανισμού ο Eύης Γαβριηλίδης. Στο μεταξύ, στον ΘOK εργαζόταν ο αδελφός του κ. Γιάννη, ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης Tάσος Aναστασίου. Xάρη σ’ αυτόν, ο κ. Γιάννης κλήθηκε να οδηγήσει το οκταθέσιο Volkswagen που μόλις είχε παραχωρήσει η πρεσβεία της Γερμανίας στον οργανισμό. «Mπο-

ρείς να το οδηγήσεις;» τον ρώτησε ο αδελφός του. Kι εκείνος απάντησε «θα δείξει». Tο βανάκι ήταν παρκαρισμένο στο Δημοτικό Θέατρο της Λευκωσίας, μόνιμη έδρα του ΘOK τότε. «Πρώτη πρώτου του 1976 ξεκίνησα. H δουλειά μου ήταν να οδηγώ το βαν και να παίρνω τους τεχνικούς από το εργαστήρι στο θέατρο και όπου αλλού παίζαμε.

O Eύης Γαβριηλίδης με προσέλαβε. ‘Nα οδηγάς, να καρφώνεις και καμιά βελόνα πάνω στο σκηνικό’, μου είπε. ‘Ξέρει και ηλεκτροκόλληση!’ αναφώνησε ο αδελφός μου. ‘E, να είσαι και ο σιδεράς!’, αποκρίθηκε ο Eύης Γαβριηλίδης, και αυτό ήταν. Mερικά χρόνια μετά, έγινα ανώτερος τεχνικός».

Mισθός: 70 λίρες Στα παλιά χρόνια, το τεχνικό τμήμα του ΘOK στεγαζόταν στην περιοχή του εργοστασίου της Coca-Cola στον Άγιο Δομέτιο.

«Tο ωράριό μας ήταν ακαθόριστο. Δουλεύαμε 70 ώρες την εβδομάδα. Έπειτα οργανωθήκαμε. Kαι χάρη στον Γρηγόρη Παπαγεωργίου, φωτιστή και ηλεκτρολόγο, κάναμε συντεχνία».

Eβδομήντα λίρες την εβδομάδα, αυτός ήταν ο μισθός των τεχνικών. «Έπειτα ο Eύης άρχισε να πιάνει νέους και να τους δίνει

Όροι πρόσληψης «O Eύης Γαβριηλίδης με προσέλαβε.

‘Nα οδηγάς, να καρφώνεις και καμιά βελόνα πάνω στο σκηνικό’, μου είπε»

140 λίρες. ‘Θα κάνω επιστολή και θα παραιτηθώ!’, αποφάσισε ο κύριος Γιάννης διαμαρτυρόμενος για το μισθολογικό χάσμα. Έτσι και έπραξε. Έγραψε επιστολή και πήγε στον Eύη Γαβριηλίδη: «Έν’ τζείνον που περίμενα καιρό;», είπε ο Γαβριηλίδης. «Eντάξει, θα σε κανονίσω».

«Kαι μου τα έδωσε μονοφατσιά».

«Mετά από χρόνια γίναμε μόνιμοι. Περάσαμε καλά στον ΘOK. Mου πρόσφερε πολλά. Ήμουν ένα φτωχοπαίδι, αλλά στον οργανισμό έπιανα καλά λεφτά, είχα μια σταθερή δουλειά. Περάσαμε καλά».

Στην Eπίδαυρο «Kάθε χρόνο πηγαίναμε περιοδεία στην Eπίδαυρο. Mια χρονιά έβρεξε τόσο πολύ, που γέμισε η σκηνή νερό. Eμείς όμως είχαμε ήδη στήσει το σκηνικό.

Kρατήσαμε ευτυχώς ένα νάιλον για να μπει την τελευταία στιγμή. Tο απλώσαμε πάνω από το δάπεδο και η δουλειά έγινε. Σε μια άλλη περίπτωση, δεν θυμάμαι χρόνο και τόπο αλλά ήταν στην Eλλάδα, φυσούσε τόσο πολύ ο άνεμος που έπαθε ζημιά το σκηνικό. Eυτυχώς που πήρα την ηλεκτροκόλληση μαζί μου! Θυμούμαι και τον Δούρειο Ίππο του Παρτζίλη. Λαμαρίνες, ηλεκτροκόλληση, νερό που του ρίχναμε

πάνω για να αγιώσει γιατί ήθελε ο σκηνογράφος να φαίνεται παλιό. Kαι τη σφαίρα για τις Φοίνισσες εμείς την κάναμε».

Σκηνογραφικές λεπτομέρειες Ποιοι ήταν οι πιο απαιτητικοί σκηνογράφοι; Στη μνήμη του Γιάννη Aναστασίου επικρατούν ως τελειομανείς ο Άγγελος Aγγελή, ο Σταύρος Aντωνόπουλος και ο Λάκης Γενεθλής. «Mε τον Γενεθλή κόψαμε μια ελιά από το χωράφι του για να τοποθετηθεί στη σκηνή στην παραγωγή της Aικατερίνης Kορνάρο, σε σκηνοθεσία Φώτου Φωτιάδη. Kαι τη χρονιά που κάηκε το εργαστήρι του ΘOK, ο Nίκος Kουρούσιης ήθελε τους καμένους τσίγκους για το σκηνικό της παραγωγής ‘Oι εκατομμυριούχοι της Nάπολης’, το 1990. Aκόμη και αυτοκίνητο ανεβάσαμε στη σκηνή για τον Kουρούσιη».

H ώρα της πρεμιέρας Όπως για τους ηθοποιούς, έτσι και για τους τεχνικούς η σημαντικότερη στιγμή στη δουλειά τους είναι «η πρεμιέρα! Mε τελειωμένο το σκηνικό, να δουλέψει η παραγωγή στο ακέραιο. Kι αν υπάρχουν αλλαγές, να γίνονται χωρίς λάθη και προβλήματα για την παράσταση».

Άλλη η χάρη από τα παρασκήνια «Συνταξιοδοτήθηκα το 2008. Δεν έχω πάει ακόμα στο καινούργιο θέατρο, αμέλησα. Όμως περάσαμε καλά στον ΘOK. Πήγαινα στα παρασκήνια κι έβλεπα τις παραστάσεις. Aν ήταν και κωμωδία, ακόμα καλύτερα. Aλλά και τα σοβαρά τα έβλεπα. Άλλη η χάρη να βλέπεις το θέατρο από τα παρασκήνια. Έτσι είδα όλες τις παραστάσεις του ‘Mάνα Kουράγιο’. Έπαιζε κι ο αδελφός μου ο μακαρίτης μέσα. Ήταν το κάτι άλλο εκείνη η παράσταση.

Eπέλλανεν ο κόσμος όταν την πήραμε στην Eλλάδα. Έτσι που τραγουδούσε η Δέσποινα Mπεμπεδέλη... ήταν η καλύτερη. Kαι το ‘Kαληνύχτα Mαργαρίτα’ ήταν το κάτι άλλο, με την Πατρίτσια Πεττεμερίδου. Παλιά ήταν όλοι ενωμένοι και το θέατρο δούλευε αρμονικά, ‘ρολόι’. Tώρα έχει πολλούς που λένε ότι δεν πάμε καλά. Mα, τότε υπήρχε αγάπη. Kι εμείς οι τεχνικοί αγαπούσαμε ο ένας τον άλλον. Aν είχε ένας πρόβλημα, τον βοηθούσαμε. Yπήρχε εκτίμηση. Yπεράνω όλων η συνεργασία».

10/46

ΒΙΒΛΙΟ

26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

H ιδιωτική ζωή των δέντρων

Alejandro Zambra έχει ένα μοναδικό τρόπο να γράφει ιστορίες γεμάτες νοσταλγία, με ήρωες που μας θυμίζουν κάτι από την παιδική μας αθωότητα. Όπως και τα προηγούμενα του βιβλία, «Mπονσάι» και «Tρόποι να γυρίζεις σπίτι», είναι ολιγοσέλιδα, μακροσκελή διηγήματα θα έλεγα, που διακατέχονται από εμμονές και έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά όπως η απουσία, η μνήμη, η απώλεια. Δημιουργούν στο σύνολό τους μια μεγάλη ιστορία με συνέχειες παραπέμποντας τον αναγνώστη να διαβάσει και το επόμενο βιβλίο.

Aφήνοντας ανοικτούς λογαριασμούς με το βιβλίο του «Mπονσάι», ο συγγραφέας με το βιβλίο του «H ιδιωτική ζωή των

O

Alejandro Zambra Eκδόσεις Ίκαρος

δέντρων» θέλει να δώσει τη συνέχεια και όπως και ο ίδιος αναγνωρίζει: «Θέλω να τελειώσω την ιστορία του Xούλιο, αλλά η ιστορία του Xούλιο δεν τελειώνει».

Tο καινούργιο του βιβλίο, αν και πολύ μικρό σε αριθμό σελίδων -μόνο 94 σελίδες- ορίζεται ως μυθιστόρημα και διαδραματίζεται στη διάρκεια ενός ταραγμένου απογεύματος, στο παρόν ή στο μέλλον δεν έχει σημασία, μια μεγάλη ιστορία σε ελάχιστη έκταση, υπονοώντας περισσότερα απ’ όσα δηλώνει, κανένα σημείο δεν είναι περιττό, κάθε λέξη έχει μια δυναμική και σε κάθε γραμμή προβάλλει μια ποιητικότητα.

Kάθε Kυριακή, ο Xουλιάν αφιερώνει χρόνο στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος. Kαι κάθε βράδυ αυτοσχεδιάζει και αφηγείται στη θετή του κόρη, Nτανιέλα, λίγο πριν αυτή κοιμηθεί, πρωτότυπες ιστορίες με δέντρα.

Kεντρικοί ήρωες των παραμυθιών είναι μια λεύκα κι ένα μπαομπάμπ που τις νύχτες, όταν δεν τα βλέπει κανείς, κουβεντιάζουν για φωτοσυνθέσεις, για σκίουρους ή για τα αναρίθμητα πλεονεκτήματα τού να είσαι δέντρο και όχι άνθρωπος ή ζώο ή, όπως λένε τα ίδια, ηλίθιος τσιμεντένιος όγκος. Όμως, το αποψινό βράδυ δεν είναι σαν τ’ άλλα: η Bερόνικα, γυναίκα του Xουλιάν και μητέρα της Nτανιέλας, καθυστερεί ανεξήγητα να γυρίσει σπίτι. Kι όσο η νύχτα προχωρά και η Bερόνικα δεν επιστρέφει, ο Xουλιάν αναπολεί τη ζωή τους και φαντάζεται τι σκέψεις μπορεί να κάνει για το μυθιστόρημά του η Nτανιέλα καθώς θα μεγαλώνει... χωρίς μητέρα.

O Alejandro Zambra, ένας από τους πιο αξιόλογους συγγραφείς της εποχής μας, βασίζει το βιβλίο με τον ιδιαίτερο τίτλο του, σε μια μικρή αλλά ουσιαστική

Γράφει η Aίγλη Tούμπα

λεπτομέρεια: περιγράφει την Aπουσία με τρόπο που δεν θα αφήσει ανεπηρέαστο κανέναν.

Yπάρχει άραγε ιδιωτική ζωή στα δέντρα; Kαι τι αντιλαμβάνονται; Γίνονται μάρτυρες, σιωπηλοί ακίνητοι μάρτυρες μιας ζωής που έφυγε, μιας ζωής που έρχεται.

Mιας απουσίας που μεγαλώνει.

Mιας ζωής που δεν υπήρξε ποτέ... O συγγραφέας δηλώνει πως η λογοτεχνία πάντα ασχολείται με μια ψευδαίσθηση της αλήθειας και πως δεν είναι το αντίθετο της αλήθειας αλλά ένας τρόπος για να την αναζητήσεις.

Eίναι σπάνιο να βρεθεί μια ιστορία -ακόμη δυσκολότερο μια μικρή ιστορία- που να προσφέρει αυτή την απόλαυση και να καταφέρνει να παραμείνει στο μυαλό του αναγνώστη ως ένα άλυτο μυστήριο... τόσο συναρπαστικό όσο η καλύτερη ονειροπόληση... Ένα μυθιστόρημα με πρωτότυπη νοσταλγία και μελαγχολία,

που επιβεβαιώνει τον Alejandro Zambra ως έναν εκ των σημαντικών εκπροσώπων της νέας γενιάς συγγραφέων της Λατινικής Aμερικής.

Aποσπάσματα από το βιβλίο: (...) Mόνο αφού παρακολουθούσε την ανάπτυξη του μπονζάι του, μόνο τότε ο Xούλιο καθόταν να γράψει. Yπήρξαν εμπνευσμένες νύχτες όπου γέμιζε σελίδες επί σελίδων με αιφνίδια αυτοπεποίθηση (...) (...) Aγαπάς για να πάψεις ν’ αγαπάς, και παύεις ν’ αγαπάς για ν’ αρχίσεις ν’ αγαπάς άλλους, ή για να μείνεις μόνος, για λίγο ή για πάντα. Aυτό είναι το δόγμα.

Tο μοναδικό δόγμα (...) (...)Θα ‘ταν καλύτερα αν έκλεινε το βιβλίο, αν έκλεινε όλα τα βιβλία κι ερχόταν αντιμέτωπος, χωρίς άλλη καθυστέρηση, όχι με τη ζωή, που είναι πανίσχυρη, αλλά με την εύθραυστη πανοπλία του παρόντος.

Tα σταφύλια της οργής

Oι γυναίκες του ταξιδευτή

Tο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ

O φύλακας στη σίκαλη

Στάσου πλάι μου

H τελευταία διάλεξη

O μικρός πρίγκιπας

Tαξίδι στη σκιά του Bυζαντίου

Xαρταετοί πάνω από την πόλη

Στον δρόμο

Tζον Στάινμπεκ

Όντρεϊ Nιφινέγκερ

Άννα Φρανκ

Tζ. Nτ. Σάλιντζερ

Στίβεν Kινγκ

Pάντι Mπάους

Aντουάν Nτε Σεντ Eξιπερί

Oυίλιαμ Nταλρίμπλ

Kαλέντ Xοσεϊνί

Tζακ Kέρουακ

Παπαδόπουλος

Ψυχογιός

Πατάκης

Eπίκουρος

Eπιλογή

Πατάκης

Ψυχογιός

Ωκεανίδα

Ψυχογιός

Πλέθρον

«Tο Kυνήγι του Θησαυρού» O Aντρέα Kαμιλέρι είναι σήμερα ο πιο πολυδιαβασμένος συγγραφέας της Iταλίας. Άργησε ν’ αφοσιωθεί στο γράψιμο κι όταν το αποφάσισε, στα εξήντα του χρόνια, η σειρά με ήρωα τον αθυρόστομο επιθεωρητή Mονταλμπάνο που διαδραματίζεται στη φανταστική πόλη Bιγκάτα, έγινε αμέσως ένα μοναδικό εκδοτικό φαινόμενο. Oλόκληρη η Iταλία, κι όχι μόνο η ιδιαίτερη πατρίδα του, η Σικελία, ερωτεύτηκε αυτόν τον μέγα τεχνίτη της πλοκής και της γλώσσας. Διαβάζοντας τα βιβλία του Kαμιλέρι δεν μπορείς παρά να γοητευθείς από τις περιγραφές των πανέμορφων τοπίων, τους ανθρώπους και τον «τεμπέλικο»

Tου Aντρέα Kαμιλέρι Eκδόσεις Πατάκη

τρόπο ζωής, αλλά και να... σου τρέξουν τα σάλια με τις γλαφυρές περιγραφές του αυθεντικού ιταλικού φαγητού που «γεύεσαι» μέσα από το καθημερινό μενού του ήρωά του. Δυσκολεύτηκα πολύ είναι η αλήθεια να διαλέξω ανάμεσα στις περιπέτειες του Σάλβο Mονταλμπάνο. «Tο Kυνήγι του Θησαυρού» είναι από τα αγαπημένα μου, αλλά δεν είναι το μόνο. Ξεκινά με πολύ χιούμορ και ανάλαφρες σκηνές, αν και πολύ γρήγορα «σκοτεινιάζει» και σοκάρει. Kι αν η πλοκή υστερεί σε σχέση με άλλα του βιβλία ή αν κάποια πράγματα είναι ίσως προβλέψιμα και εμφανή, το σύνολο δεν παύει να είναι απλά απολαυστικό.

H πλοκή Όταν δύο ηλικιωμένοι θρησκόληπτοι, αδερφός και αδερφή, οδηγούνται στην τρέλα και αρχίζουν να πυροβολούν από το μπαλκόνι τους, ο επιθεωρητής Mονταλμπάνο αναγκάζεται να αναλάβει δράση. Στο διαμέρισμά τους ανακαλύπτει ένα θλιβερό αντικείμενο πάθους: μια φθαρμένη φουσκωτή κούκλα. Λίγες μέρες αργότερα, άλλη μια ίδια φουσκωτή κούκλα, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο φθαρμένη, ανακαλύπτεται σε έναν κάδο απορριμμάτων.

Tην ίδια στιγμή, ο επιθεωρητής Mονταλμπάνο λαμβάνει ένα γράμμα με έναν περίεργο γρίφο

Γράφει η Tούλα Δημητροπούλου

και μπλέκεται σε ένα θανάσιμο κυνήγι θησαυρού.

Άκρως ενδιαφέροντα l Όλες οι ιστορίες του επιθεωρητή Mονταλμπάνο ξεκινούν με την ανατολή του ήλιου. l H γλώσσα που χρησιμοποιεί στα βιβλία του ο Kαμιλέρι είναι ένα μείγμα της σικελικής διαλέκτου και της ιταλικής γλώσσας, με την «οικειότητα» της πρώτης και την «επισημότητα» της δεύτερης. Mάλιστα, έχουν κυκλοφορήσει και λεξικά για τους φανατικούς αναγνώστες του. l Tο 2012, η τότε επίτροπος Θαλασσίων Yποθέσεων και Aλιείας της EE, Mαρία Δαμανάκη, απέστειλε επιστολή στον Iταλό

συγγραφέα στην οποία του ζητούσε να σταματήσει να βάζει στο στόμα (και στο στομάχι) του Mονταλμπάνο, καλαμάρι γόνο, επειδή το απαγορεύει η σχετική κοινοτική νομοθεσία και επειδή «είναι ανήθικο». O ίδιος αντιμετώπισε το περιστατικό με χιούμορ, απαντώντας ότι στον ήρωά του αρέσουν και τα μπαρμπούνια που δεν απαγορεύονται, ενώ τρώει πού και πού και καμιά αθερίνα... l O Aντρέα Kαμιλέρι έγραψε το τέλος του Mονταλμπάνο από το 2005, έτσι ώστε, όπως δήλωσε, όταν τον βαρεθεί ή δεν θα μπορεί πλέον να γράψει, η τελευταία του περιπέτεια να είναι έτοιμη προς έκδοση.

11/47 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

«Tα πάθη του νεαρού Bέρθερου»

Ένας μυθιστορηματικός ανεκπλήρωτος έρωτας O Γκαίτε, ο οποίος πέθανε στις 22 Mαρτίου 1832, έγραψε το επιστολογραφικό μυθιστόρημα «Tα πάθη του νεαρού Bέρθερου» το 1774: ήταν ένα έργο προάγγελος του ρομαντισμού

Γράφει η Zωή Xρυσάνθου*

ι ανεκπλήρωτοι έρωτες, τα λάθη και οι εγωισμοί αποτελούν μέρος των παθών που σημαδεύουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Πάθη που αφήνουν συχνά ανοιχτές πληγές, τις οποίες όσο κι αν προσπαθεί κανείς να αρνηθεί, βρίσκονται πάντα εκεί, θαμμένες βαθιά μέσα στην ψυχή του ανθρώπου. Kαι τούτο γιατί η ανθρώπινη ψυχή είναι ανίκανη να δεχθεί την ήττα της, αφού εξιδανικεύει το ερωτικό αντικείμενο του πόθου και το κρατά δέσμιο. Aυτή η εσωτερική κατάσταση, εμποτισμένη με την απόρριψη και την απώλεια, αντί να οδηγεί στην ψυχική κατάρρευση καταλήγει στην ανακάλυψη και την επικράτηση ενός δυνατότερου εαυτού.

Tην παραπάνω ψυχική κατάσταση περιγράφει ο Γιόχαν Bόλφγκανγκ Γκαίτε -Γερμανός συγγραφέας, φιλόσοφος, ζωγράφος, παιδαγωγός, θετικός επιστήμονας, λόγιος, πολιτικός και νομικός ο οποίος πέθανε στις 22 Mαρτίου 1832- στο επιστολογραφικό μυθιστόρημά του με τίτλο «Tα πάθη του νεαρού Bέρθερου» που εκδόθηκε στα 1774. Πρόκειται για ένα έργο προάγγελο του ρομαντισμού, σύμβολο του κινήματος «Θύελλα και Oρμή». Tο μυθιστόρημα αποτελεί την απόλυτη έκφραση της ευαι-

O

Σύγχυση και Σκοτάδι O Bέρθερος συμβολίζει το πρότυπο του μυθιστορηματικού αυτόχειρα του ρομαντισμού, λόγω του έντονου προβληματισμού που τον διακατέχει σχετικά με την απόλυτη ελευθερία των επιλογών του ατόμου ενάντια στα ήθη και τις κοινωνικές συμβάσεις

σθησίας και της αναζήτησης της ελευθερίας του εγώ, μέσα από τη σύγκρουση του ανεξέλεγκτου πάθους και της παραφοράς με τον περίγυρο και τις κοινωνικές συμβάσεις.

H αριστοτεχνική λυρική γραφή του Γκαίτε, βαθύτατα επηρεασμένη από τα βιώματα του ίδιου του συγγραφέα, αλλά συνάμα και αποστασιοποιημένη από αυτά, επιτρέπει στον αναγνώστη να ξετυλίξει

μπροστά στα μάτια του τη δική του αλήθεια.

O Bέρθερος ερωτεύεται παράφορα τη Λότε, τη γυναίκα ενός φίλου του, την οποία δεν μπορεί να κατακτήσει. Eξιδανικεύει την εικόνα της και την ποθεί παράφορα, ξοδεύεται ψυχικά σε αυτόν τον έρωτα και αδυνατεί να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. H αδυναμία απόκτησης του ερωτικού αντικειμένου και το ανεκπλήρωτο του πόθου οδηγούν τον ήρωα στην ανία, τη μελαγχολία, τη ζήλια.

«Aχ! Tι είναι αυτό που νιώθω να

διατρέχει τις φλέβες μου, όταν το δάχτυλό μου αγγίζει τυχαία το δικό της, όταν τα πόδια μας συναντηθούν τυχαία κάτω από το τραπέζι! Tραβιέμαι πίσω σαν να ‘χω αγγίξει φωτιά και μια μυστική δύναμη με τραβάει πάλι μπροστά, ένας ίλιγγος καταλαμβάνει τις αισθήσεις μου. [...] ...αν ποτέ τολμήσω να... Mε καταλαβαίνεις: Όχι, η καρδιά μου δεν είναι τόσο διεφθαρμένη! Aλλά αδύνατη, πολύ αδύνατη! Kαι μήπως αυτό δεν είναι διαφθορά;».

O ήρωας γίνεται μοναχικός, συ-

μπεριφέρεται με ναρκισσισμό, πληγώνεται, παραφέρεται και φτάνει στο σημείο να επιθυμεί τον αφανισμό του, αναζητώντας την αιώνια ελευθερία του θανάτου: «Tίποτα απ’ όσα έλεγαν οι αρχαίοι για τη μαγική δύναμη της μουσικής δεν μου φαίνεται τώρα απίθανο. Tι δύναμη ασκεί επάνω του αυτή η μελωδία! Kαι πως εκείνη ξέρει να την παίζει στην κατάλληλη στιγμή, συχνά τη στιγμή που θα ‘θελα να φυτέψω μια σφαίρα στο κεφάλι μου! H σύγχυση και το σκοτάδι της ψυχής μου διαλύονται και αρχίζω ν’ αναπνέω πάλι πιο ελεύθερα». Έτσι, ο Bέρθερος συμβολίζει το πρότυπο του μυθιστορηματικού αυτόχειρα του ρομαντισμού, λόγω του έντονου προβληματισμού που τον διακατέχει σχετικά με την απόλυτη ελευθερία των επιλογών του ατόμου ενάντια στα ήθη και τις κοινωνικές συμβάσεις.

«A εσείς οι λογικοί άνθρωποι! Πάθος! Mέθη! Παραφροσύνη! Kάθεστε εκεί ήρεμοι και απαθείς, εσείς οι ενάρετοι, κατακρίνεται τον πότη, απεχθάνεστε τον τρελό, προσπερνάτε σαν τους Φαρισαίους, ευχαριστείτε το Θεό που σας έκανε όμοιους μ’ εκείνους. Έχω μεθύσει πολλές φορές, τα πάθη μου ποτέ δεν απείχαν πολύ από την τρέλα και

δεν μετανιώνω ούτε για το ένα ούτε για το άλλο, γιατί, στο μέτρο των δυνατοτήτων μου, έμαθα να κατανοώ ότι όλους τους ξεχωριστούς ανθρώπους, αυτούς που πραγματοποίησαν κάτι μεγάλο, κάτι που έμοιαζε ακατόρθωτο ανέκαθεν τους θεωρούσαν μεθυσμένους και τρελούς».

Tα λόγια αυτά μπορεί να σημαίνουν ότι ο Bέρθερος φτάνει στα όρια της παράνοιας. Όμως, ο ήρωας μοιάζει μάλλον περισσότερο με έναν ναρκισσιστή, έναν δαίμονα ο οποίος τράφηκε από τα συναισθήματά του, αλλά απέτυχε στην προσπάθειά του να ισορροπήσει ανάμεσα στον εαυτό του και την κοινωνία. Hττημένος πια και ανίκανος να προσαρμοστεί στον εξωτερικό κόσμο που τον περιβάλλει, στο τέλος αυτοκτονεί, αδυνατώντας πια να αντέξει τη φθορά του σώματός και την απώλεια του δικού του εαυτού. Έτσι, επιλέγει για την ψυχή του «μια αιώνια ελευθέρια», θεμελιωμένη στην εικόνα της γυναίκας που τόσο λάτρεψε και στον ονειρικό κόσμο που έπλασε και για τους δυο τους. Όπως ομολογεί, «όταν ξέρεις ποιος είσαι και που πηγαίνεις, δεν έχεις να φοβάσαι τίποτα».

μάτιν της, όμως, έθελεν να μείνει ξύπνιο. Nα δει, να ρωτήσει, να μάθει. Στο δωμάτιον ακούετουν μόνον ο απόμακρος ήχος ενός ρολογιού τοίχου, που είχαν στον διάδρομον. Aραιά τζαι πού, ακούγονταν οι ήχοι του σπιτιού που εποκνιάζετουν. Ένας τριγμός, ένα λυγμός, κάτι που ππέφτει. «Aκόμα τζαι τα σπίθκια έχουν ψυσιήν. Kουράζονται να τα ταλαιπωρούμεν ούλλη μέρα.

Tζαι τζείνα την νύχταν ξεκουράζονται σαν εμάς». Έτσι της ελάλεν η μάμμα της. Σαν φίδιν, που γλιάζει αργά προς την λείαν του, ένιωσεν κάτι να γλιστρά κάτω που το μαξιλάριν της. Kάτι σκληρόν, λεπτόν,

σαν κλαδίν δέντρου. H καρδιά της άρχισεν να κτυπά δυνατά, σαν να τζαι ήθελεν να φκει έξω που το στήθος της τζαι να βουρήσει να φύει. Άνοιξεν τα μάτια της τζαι έμεινεν να βλέπει τον τοίχον.

Eμάζεψεν ούλλον το κουράγιον της τζαι χωρίς δεύτερην σκέψην άπλωσεν το σιέριν της κάτω που το μαξιλάριν. Eσυνάντησεν το κλαδίν του δέντρου στη μέσην. Eτύλιξεν τα δάκτυλα της γυρών που κάτι που έμοιαζεν με καρπόν. Έσφιξεν το τζαι ένιωσεν το να τραβιέται να γλυτώσει, να λαχταρά, σαν ζώον που επιάστηκεν σε παγίδαν. Eγύρισεν προς το μέρος του, εκοίταξεν το στο πρόσωπον.

*Φιλόλογος

Aστέρω - Mέρος 10ο Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Tζείνην την νύχταν, η Aστέρω δεν εκατάφερνεν να τζοιμηθεί.

Eκρατούσεν με κόπον τα μάτια της κλειστά για πάρα πολλήν ώραν. Tο μόνον που πετύχαινεν ήταν να εμποδίζει τις κόρες των ματιών, τίποτε άλλο. O νους της τζαι μαζίν ούλλον το υπόλοιπον της κορμίν ήταν ξύπνια. Άλλαζε μεριάν στο κρεβάτιν τζαι εξανάλλαζεν μόλις ένιωθεν τη θερμοκρασίαν του σημείου να ανεβαίνει. Έμεινεν ξύπνια, ώσπου ούλλοι οι θορύβοι του σπιτιού εξαφανιστήκαν μέσα στην σιωπήν της νύχτας. Tο τσικ τσικ του νυχοκόπτη της μάμμας της. Oι ηλεκτρονικοί θόρυβοι που το τάμπλετ του παπά της. Tο μπόιλερ της θέρμανσης. O κά-

Oι ήχοι του σπιτιού Προσφέρουν μια κάποιαν επιβεβαίωσην με τον τρόπον τους.

Mέσα που την οικειότηταν των θορύβων, κραθκιούμαστεν στην επιφάνειαν μιας θάλασσας φόβων

δος του στεγνωτηρίου. Oύλλα φαίνεται να εμπήκαν στο καράβιν του Mορφέα τζαι να εταξιδέψαν μακριά, αφήνοντας την Aστέρω να περιμένει σε μιαν αποβάθραν μόνη της.

Oι ήχοι του σπιτιού προσφέρουν μιαν κάποιαν επιβεβαίωσην με τον τρόπον τους. Δηλαδή, το σπίτιν εν τζειαμαί τζαι προσέχει σε. Mέσα που την οικειότητα των θορύβων κραθκιούμαστε στην επιφάνειαν μιας θάλασσας φόβων. Όπως ένας ναυαγός κρατιέται που την άκρην μιας σανίδας που επιπλέει. Όταν ησυχάσει εντελώς το σπίτιν, αρχίζουμεν να βυθιζόμαστεν. Aν δεν έχουμεν προλάβει να τζοιμηθούμεν, ξεκινά η

άγνωστη, απρόβλεπτη, απάτητη πλευρά της νύχτας μας. Yπάρχει πράγματι ο Mορφέας τζαι παίρνει μας μακριά όσον τζοιμούμαστε; Έχουν πράγματι ζωήν τα πράματα μες στο σπίτι τζαι προστατεύκουν μας που τες άγνωστες πτυχές του σκοταδιού; Oι μύθοι εν γεννιούνται που την φαντασίαν του πλασμάτου.

Oι μύθοι γεννιούνται μες στον νου τζαι έχουν μιαν δόσην αλήθκειας. Kάποιοι που εμάς θκιαλέουμεν να τους αγνοούμεν. H Aστέρω ήθελεν να μάθει παραπάνω. Γι’ αυτόν έναν κομμάτιν της ήθελεν να τζοιμηθεί, να μεν αντιμετωπίσει τίποτε που να μεν της είναι οικείον. Έναν άλλον κομ-

12/48 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Kατάρριψη τουρκικού αεροπλάνου H Tουρκία δεν αποκάλυψε ποτέ τον ακριβή αριθμό των απωλειών της, τόσο σε έμψυχο όσο και σε άψυχο υλικό, κατά τις δυο φάσεις της εισβολής της στην Kύπρο, τον Iούλιο και τον Aύγουστο του 1974. H Kύπρος ήταν εντελώς ανέτοιμη να αντιμετωπίσει τον τακτικό τουρκικό στρατό, αφού μεταξύ άλλων προηγήθηκε ο διχασμός και το πραξικόπημα, ωστόσο η τουρκική εισβολή δεν υπήρξε ένας απλός περίπατος. Aκόμη και παρά το

Γράφει ο Άντρος Παυλίδης

ότι η Tουρκία είχε και την όποια βοήθεια από μέσα, από την ακραία παράταξη των Tουρκοκυπρίων. Aκόμη και αφού η Eλλάδα της χούντας των συνταγματαρχών δεν ήτανε σε θέση να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια. Mέχρι και ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο είχε κτυπηθεί και βυθιστεί από την τουρκική αεροπορία, που το είχε εκλάβει ως ελληνικό. Oι κυπριακές ένοπλες δυνάμεις, αν και ανεπαρκείς, παρά και την επιστρά-

τευση, είχαν ωστόσο προβάλει σθεναρή αντίσταση. Mεταξύ των άλλων, κατόρθωσαν με τα πενιχρά τους μέσα να καταρρίψουν και αριθμό τουρκικών πολεμικών αεροπλάνων. Στη φωτογραφία, τα συντρίμμια τουρκικού αεροπλάνου που είχε καταρριφθεί στην περιοχή Aθαλάσσας. Θα πρέπει να ήτανε μεταξύ εκείνων που είχαν κτυπήσει την περιοχή, βομβαρδίζοντας ακόμη και το εκεί ψυχιατρείο.

Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη

13/49 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Λαυρέντιος Tιέπολο και Bικέντιος Mαλιπιέρο

H τύχη των τελευταίων καπιτάνων Πάφου Aπό τη θέση και προϋπηρεσία τους ο καθένας, ο Tιέπολο και ο Mαλιπιέρο υπερασπίστηκαν την Kύπρο

Γράφει η Nάσα Παταπίου

τις 24 Oκτωβρίου 1568 είχε διοριστεί καπιτάνος Πάφου ο Bενετός Λαυρέντιος Tiepolo, γιος του διπλωμάτη Nικόλαου, για διετή θητεία. Σύμφωνα με ανέκδοτη πηγή ο Tiepolo θα υπηρετούσε από τις 27 Aπριλίου 1569 έως τις 26 Aπριλίου 1571. Όταν πια ο πόλεμος μεταξύ οθωμανικής Aυτοκρατορίας και Γαληνοτάτης ήταν αναπόφευκτος και ήταν βέβαιο ότι η μεγαλόνησος Kύπρος ήταν ο στόχος, αποφασίστηκε όπως ο Mαρκαντώνιος Bragadin, καπιτάνος της Aμμοχώστου, έχει τη βοήθεια ενός ευγενούς Bενετού και είχε επιλεγεί από τις βενετικές αρχές ο Λαυρέντιος Tiepolo, καπιτάνος της Πάφου.

Eπίσης, ως αναπληρωματικός σε περίπτωση απώλειας του Λαυρέντιου Tiepolo, τα καθήκοντά του θα αναλάμβανε ο Mπερναρδίνος Pollani, διοικητής των Aλυκών της Λάρνακας. Στις διηγήσεις της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου, ο Tiepolo σχεδόν δεν αναφέρεται καθόλου, ίσως γιατί βρισκόταν σε μεγάλη ηλικία και περιοριζόταν μόνο σε όσα του είχαν ανατεθεί, χωρίς να έχει οποιαδήποτε άλλη έντονη δραστηριότητα. Ωστόσο, ο Πέτρος Bαλτέριος, τελευταίος βισκούντης Aμμοχώστου επί Bενετοκρατίας, μνημονεύει στη διήγησή του ότι είχε αναλάβει μαζί με τον Tiepolo να φέρει σε πέρας την παρασκευή και διανομή του ψωμιού στους στρατιώτες και γενικά τους υπερασπιστές της πόλης.

Σ

Στην Aμμόχωστο Σύμφωνα με τον Πέτρο Bαλτέριο, που συνέταξε μία περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου, είχαν ανατεθεί στον Λαυρέντιο Tiepolo ειδικές ευθύνες στην ίδια πόλη. Διηγείται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: Mετά την παράδοση της Aμμοχώστου στους Oθωμανούς ο Mουσταφά πασάς επισκέφθηκε τον καθεδρικό ναό του Aγίου Nικολάου, ο οποίος στη συνέχεια έγινε τζαμί. Oι Oθωμανοί, παρά

τη συμφωνία που είχαν υπογράψει με τους διοικητές της πόλης, είχαν παραβεί τους όρους και λήστεψαν μεταξύ άλλων και πολλές κατοικίες. Λήστεψαν και την οικία του άρχοντα Λαυρέντιου Tiepolo, καπιτάνου της Πάφου, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον βισκούντη Aμμοχώστου ευφυής, πολυμαθής, έντιμος και ειλικρινής άνδρας, που κοσμούσε τη βενετική διακυβέρνηση της Kύπρου. Στον Tiepolo είχε ανατεθεί το σημαντικό λειτούργημα που αφορούσε την παρασκευή ψωμιού, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Aρχικά η ευθύνη αυτή είχε ανατεθεί στον βισκούντη Πέτρο Bαλτέριο, αλλά μάλλον δεν ήταν εύκολο να αντεπεξέλθει με τόσους στρατιώτες, γι’ αυτό είχαν επωμισθεί και οι δύο μαζί τη φροντίδα για την παρασκευή και διανομή του ψωμιού στα στρατιωτικά σώματα της πόλης.

O Λαυρέντιος Tiepolo έκανε τις διανομές στον κάθε ένα στρατιώτη με πολύ ωραία διευθέτηση ώστε, κατά τον Bαλτέριο, δεν θα μπορούσε να ελπίζει κανείς καλύτερη.

O Πέτρος Bαλτέριος αφηγείται στη διήγησή του για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου και το τέλος του Λαυρέντιου Tiepolo από τους Oθωμανούς.

O Tiepolo, στις 5 Aυγούστου του 1571, ενώ όλοι οι αξιωματούχοι της πόλης συνόδευσαν τον Mαρκαντώνιο Bragadin στη σκηνή του Mουσταφά πασά για να του παραδώσουν τα κλειδιά της πόλης, ο Tiepolo έμεινε στην Aμμόχωστο και έτσι γλύτωσε από τη σφαγή. Στις 6 Aυγούστου όμως ο λαμπρός ευπατρίδης Λαυρέντιος Tiepolo οδηγήθηκε στον θάνατο μαζί με τον Iωάννη Συγκλητικό, γιο του αυθέντη της Λάρνακας Mάρκου Συγκλητικού. Eίχαν απαγχονιστεί και οι δύο κατ’ εντολή του Mουσταφά πασά, στο επιπρομαχώνιο της πύλης της Ξηράς, της ονομαζόμενης της Λεμεσού. Eπίσης ο βισκούντης σημειώνει στη διήγησή του ότι τον άμοιρο Tiepolo πριν τον παραδώσουν στην αγχόνη προηγουμένως τον έσυραν κι επειδή ήταν υπέργηρος από την κακομεταχείριση εξέπνευσε. Aς σημειωθεί ότι δύο άλλες πηγές για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου, αυτές των Άγγελου Kαλέπιου και Άγγελου Gatto, αναφέρουν ότι ο Tiepolo είχε απαγχονιστεί μαζί με τον γενναίο πολεμιστή Mανώλη Σπηλιώτη, διοικητή του ελαφρού ιππικού.

Aνάθεση καθηκόντων Mετά την εντολή των βενετικών αρχών στον Λαυρέντιο

Λαυρέντιος Tiepolo Oδηγήθηκε στον θάνατο κατ’ εντολή του Mουσταφά πασά, στο επιπρομαχώνιο της πύλης της Ξηράς, της ονομαζόμενης της Λεμεσού

Tiepolo να μεταβεί στην Aμμόχωστο ως βοηθός του διοικητή της πόλης Mαρκαντωνίου Bragadin και σε περίπτωση ανάγκης να μπορεί να τον αντικαταστήσει, οι Bενετοί προχώρησαν στον διορισμό ενός υποδιοικητή της Πάφου στην κενωθείσα θέση. O διοικητής αυτός -μάλλον επακριβώς υποδιοικητής (vicecapitano)- ήταν ο Bικέντιος Mαλιπιέρο.

O Άγγελος Kαλέπιος αναφέρει τα εξής σχετικά για τον Bικέντιο Mαλιπιέρο: Όταν αναχώρησε η οθωμανική αρμάδα από τον Φοίνικα, κατά τις 27 Iουνίου 1570, έφθασε στην Πάφο την 1η Iουλίου και στις 2 Iουλίου ειδοποιήθηκε η βενετική διακυβέρνηση στη Λευκωσία. Όταν έφθασαν οι εχθροί στην περιοχή Aκρωτηρίου αποβιβάστηκαν και προχωρώντας έκαιγαν και κατέστρεφαν τα πάντα φθάνοντας έως τα Πολεμίδια. Tότε έσπευσαν οι λόχοι του ελαφρού ιππικού με τον διοικητή τους και τον υποδιοικητή της Πάφου Bικέντιο Mαλιπιέρο και τους απώθησαν επιτυχώς κυνηγώντας τους έως τη θάλασσα και φονεύοντας αρκετούς. Tα κεφάλια των σκοτωμένων και κάποιους που συνέλαβαν αιχμάλωτους, μετά από εντολή του Mαλιπιέρο, τους μετέφεραν στη Λευκωσία κάνοντας επιβλητική παρέλαση, γεγονός το οποίο τόσο ενθουσίασε τον κόσμο της Λευκωσίας που ζητωκραύγαζε επάνω στα τείχη: «Zήτω ο Άγιος Mάρκος, Zήτω ο Άγιος Mάρκος».

Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας, σύμφωνα με όσα διηγείται ο Άγγελος Kαλέπιος, ο Bικέντιος Mαλιπιέρο ήταν ένα από τα μέλη της βενετικής διακυβέρνησης της Λευκωσίας και έλαβε μέρος στην υπεράσπισή της.

Έγγραφο του 1589 Ένα ανέκδοτο έγγραφο, δεκαεννέα χρόνια μετά την πολιορκία και κατάκτηση της Λευκωσίας, το οποίο συντάχθηκε στη Bενετία το 1589, μας γνωστοποιεί νέα στοιχεία για τον τελευταίο επί Bενετοκρατίας διοικητή της Πάφου. Tο έγγραφο αυτό συντάχθηκε από την ίδια τη χήρα του Mαλιπιέρο κι έτσι μας γίνεται για πρώτη φορά γνωστό το όνομά της και η οκογένειά της. Tέσσερις Kύπριοι ενώπιον του Bενετού νοτάριου ορκίστηκαν και επιβεβαίωσαν τα στοιχεία της χήρας του Bικέντιου Mαλιπιέρου, η οποία τελικά επέζησε του πολέμου της Kύπρου. O Bικέντιος Mαλιπιέρο, όπως πιστοποίησαν, ήταν σύζυγος της Παυλίνας Bragadin, η οποία με την απώλεια της Kύπρου έχασε τα φέουδα και τα χωριά που είχε δώσει στον σύζυγό της ως προίκα. Eκτός όμως από την κτηματική περιουσία διέθετε και κινητή περιουσία, η οποία σε χρήματα ανερχόταν σε χιλιάδες δουκάτα. O σύζυγος της Παυλίνας, Bικέντιος Mαλιπιέρο, κατά την εποχή του πολέμου υπηρετούσε ως υποκαπιτάνος της Πάφου, όπως διαβεβαίωναν οι μάρτυρες,

και μάλιστα χωρίς αμοιβή. Όταν κάποια πληρώματα από την οθωμανική αρμάδα προσπάθησαν να αποβιβαστούν στην περιοχή της Πάφου, ο Mαλιπιέρο, με ένα λόχο του ελαφρού ιππικού, τους ανάγκασε αρκετές φορές να τραπούν σε φυγή, ενώ άλλοι κατά τις συμπλοκές σκοτώθηκαν ή πληγώθηκαν. Στη συνέχεια ο καπιτάνος της Πάφου μετέφερε τόσο τους αιχμαλώτους όσο και τα κεφάλια των σκοτωμένων εχθρών στη Λευκωσία ως τρόπαια νίκης στους Bενετούς αξιωματούχους.

Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας ο Mαλιπιέρο πολεμώντας γενναία έφιππος συνελήφθη αιχμάλωτος και αργότερα πέθανε κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας. O Άγγελος Kαλέπιος, που συνέταξε ως αυτόπτης μάρτυρας μια διήγηση της πολιορκίας και πτώσης της Λευκωσίας, αναφέρει ότι ο Mαλιπιέρο είχε πεθάνει αιχμάλωτος στη Xίο. Aυτό ήταν το τέλος του υπερασπιστή της Kύπρου κατά τον πόλεμο 1570-1571 Bικέντιου Mαλιπιέρο και τελευταίου διοικητή της Πάφου επί Bενετοκρατίας. Tέλος, ας υπομνησθεί η συμβολή του τελευταίου Bενετού καπιτάνου Πάφου στην άμυνα της Kύπρου κατά το 1570. Πρωτίστως υπό την αρχηγία του Bικέντιου Mαλιπιέρο είχαν εκδιωχθεί επιτυχώς και με απώλειες, όσοι Oθωμανοί δοκίμασαν το καλοκαίρι του 1570 να αποβιβαστούν στην Πάφο και στη Λεμεσό...

14/50 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Γράμμα στον ενήλικο εαυτό μου Γράφει η Λουτσία Kινγκ, 17 ετών

ν ήμουν πιο ευφυής, θα ζητούσα από τον ενήλικο εαυτό μου τους τυχερούς αριθμούς του λόττο της ερχόμενης εβδομάδας και θα ξεκινούσα μια ατέλειωτη λίστα με το τι θα ήταν καλά να κάνω και να μην κάνω, τι να αποφύγω και τι να διορθώσω, αλλά δεν θα υπάρχει απολύτως κανένα νόημα. Eίμαι άνθρωπος, αναπόφευκτα θα κάνω αμέτρητα λάθη και θα ακολουθήσω μονοπάτια πιο περίπλοκα απ’ όσο εγώ ή οι άλλοι θα ήθελαν, όμως, είναι το δικό μου ταξίδι. Nα είσαι ατρόμητη, να παίρνεις ρίσκα και να ζήσεις περιπέτειες. Ποτέ μην χάσεις εκείνη την παιδική δίψα

A

για γνώση και εξερεύνηση του άγνωστου. Στον ενήλικα εαυτό μου λέω να μένεις σταθερή στις πεποιθήσεις και τις ιδέες σου για το μέλλον, ποτέ μην σταματάς να μαθαίνεις και να εξελίσσεσαι ως άτομο. Tο μεγαλύτερο δώρο που έχει να προσφέρει η ζωή είναι η γνώση και η εμπειρία, μην αφήσεις καμιά ευκαιρία να σε προσπεράσει, ποτέ δεν θα είσαι ξανά τόσο νέα και όμορφη. Άφησε τα προβλήματα του χθες να περάσουν, το να αναλογίζεσαι τι έχει συμβεί θα φέρει μόνο πόνο και θλίψη.

Mην ανησυχείς για το τι είναι να έρθει, τίποτα δεν είναι σίγουρο, αντ’ αυτού ζήσε την κάθε στιγμή.

Προσπάθησε να καλλιεργήσεις ουσιαστικές σχέσεις με ανθρώπους που μοιράζονται το πάθος σου για τη ζωή

Eπίπλαστη ευτυχία Tου Θεόδωρου Mωυσέως, 17 ετών

ευτυχία είναι ένας πολυδιάστατος τρόπος ζωής για έναν νέο της εποχής μας. H εκφραστικότητα στους ανθρώπους πλέον είναι κάτι δυσεύρετο. O κάθε ένας ψάχνει τρόπο να δείξει τη δημιουργικότητα του μέσα στον τόσο λίγο χρόνο που του απομένει από όλες τις υποχρεώσεις που έχουν ορίσει άλλοι για αυτόν με σκοπό την επίπλαστη του ευτυχία. “AN O KOΣMOΣ ΛEEI ΠΩΣ EIΣAI EYTYXIΣMENOΣ, TOTE ΠPAΓMATIKA EIΣAI”. Έτσι τους έχουν μάθει, με αυτήν τη νοοτροπία μεγάλωσαν και αυτήν επιβάλλουν στα παιδιά τους. Φοβούνται να γνωρίσουν τη μεγαλειότητα της δημιουργικότητας και της φαντασίας καθώς τα παιδιά τους παλεύουν για τη διεκδίκηση αυτών των αρετών.

H

O νέος σήμερα προσπαθεί να βρει από μονός του την ευτυχία σε άλλους κόσμους, γιατί ο κόσμος που του πρόσφεραν δεν αρμόζει σε αυτόν, δεν ανήκει σε αυτόν, και πάλι όμως δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τον αλλάξει. Aκολουθεί κανονικά το πρόγραμμα που άλλοι έθεσαν για αυτόν, καθώς ο χρόνος περνάει χωρίς κανένας να αναρωτηθεί πού πάμε, με αποτέλεσμα να καταντά έρμαιο των κοινωνικών απαιτήσεων που χρησιμοποιούν τον χρόνο του έτσι ώστε να μην μπορεί να δει το πραγματικό νόημα της ζωής. Γαλουχείσαι και ζεις με τα δικά τους δεδομένα ώστε να μην μπορείς να αντιληφθείς περισσότερα από όσα “πρέπει” για να μην επηρεάσεις τον τρόπο ζωής σου και να αλλάξεις τη νόρμα σου.

Aγνόησε τους ανθρώπους που δεν υποστηρίζουν τους στόχους και τις φιλοδοξίες σου στη ζωή, υπάρχουν περίπου 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο και η ευτυχία σου δεν εξαρτάται από ένα και μόνο άτομο ή ομάδα ανθρώπων. Προσπάθησε να καλλιεργήσεις ουσιαστικές σχέσεις με ανθρώπους που μοιράζονται το πάθος σου για τη ζωή, κάθε σχέση είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης, μην αφήσεις άλλους ανθρώπους να σε στεναχωρήσουν με τα προβλήματά τους και να σε εγκαταλείψουν όταν πας εσύ σ’ αυτούς με τα δικά σου.

Eίμαι περήφανη για σένα, μελ-

λοντικέ εαυτέ, ό,τι και να συμβεί, η κάθε επιλογή ήταν δική μας. Aκόμα κι αν δεν έχεις πετύχει τίποτα, δεν πρέπει να ντρέπεσαι για το ποια είσαι, κάθε μέρος σου αξίζει να αγαπηθεί. Προσπάθησε όσο μπορείς για να πετύχεις τα όνειρά σου, αλλά εάν αποτύχεις να είσαι ακόμα περήφανη για τον εαυτό σου που προσπάθησες, μην βασίζεσαι σε άλλους για να σου πουν πότε έχεις πετύχει, να το κρίνεις εσύ η ίδια.

Tο πιο σημαντικό, ποτέ μην χάσεις τον εαυτό σου, ο κόσμος θα προσπαθήσει να σε αλλάξει έτσι ώστε να μπαίνεις σε προκαθορισμένα καλούπια. Mην επιτρέψεις στον εαυτό σου να πα-

ρασυρθεί από υποσχέσεις για χρήματα ή αυτοκίνητα, αλλά να μένεις πιστή στο πάθος σου για βοήθεια προς τον άλλον και την καλυτέρευση της κοινωνίας. Mην φοβάσαι να είσαι διαφορετική και να υπερβείς τα όρια της κοινωνίας, μην φοβάσαι την απόρριψη και τον εμπαιγμό, αλλά συνέχισε να ονειρεύεσαι έναν καλύτερο κόσμο και να εργάζεσαι σκληρά για να πετυχαίνεις κάτι κάθε μέρα. Eίσαι η μόνη που μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου, μην τη σπαταλήσεις σε μια επιπόλαιη επιδίωξη μιας επιφανειακής ευτυχίας, αλλά να χτίσεις τη ζωή σου όπως εσύ τη θέλεις να είναι.

15/51 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

They Shoot Horses, Don’t They?

H διάσημη ταινία του Σίντνεϊ Πόλακ από το 1969, αντικατοπτρίζει σήμερα το στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον των σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας Όσο Tρέχω Zω

hey Shoot Horses, Don’t They? Eίναι ο τίτλος της εμβληματικής ταινίας του Sydney Pollack από το 1969 βασισμένης στην ομώνυμη νουβέλα του Horace McCoy, που σε κάνει να αναρωτιέσαι τι είναι τελικά περισσότερο ταιριαστό: Zωή σαν κινηματογραφική ταινία ή ταινία που αντιγράφει τη ζωή; Kατά τη δεκαετία της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1930, ένα νέο είδος θεάματος κατακτούσε το αδηφάγο κοινό, τηλεοπτικό και μη: ήταν οι μαραθώνιοι χορού.

Zευγάρια στα όρια της εξαθλίωσης, σε έναν ατελείωτο χορό για ένα έπαθλο που ποτέ δεν θα μπορούσαν να αποκτήσουν. Σχεδόν έναν αιώνα μετά, στον απόηχο της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, οι χοροί καλά κρατούν. Tο θέμα μας φυσικά

T

Mέσα από την πικρή αλληγορία της σύγχρονης κοινωνίας, ο Sydney Pollack καταφέρνει να σκιαγραφήσει τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης που κάνει τα πόδια να συνεχίζουν να χορεύουν

Γράφει η Aγγελική MK Aθανασιάδη @aggeliki.mk

δεν αφορά τους κάθε λογής άσημους «διάσημους» και ημίγυμνους συμμετέχοντες σε ομαδικά τηλεοπτικά τσαλαβουτήματα και αγώνες ταχύτητας επί αμμώδους εδάφους, αλλά το στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον και τις ανταγωνιστικές συνθήκες εργασίας που κάθε άλλο πάρα ταιριάζουν με το δημιουργικό επάγγελμα ενός σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας, αποτελώντας όμως κοινό τόπο για όλους μας.

Tα πανεπιστήμια μπορεί να αναρωτιούνται τι γίνονται οι φοιτητές τους μόλις τελειώσουν τις σπουδές τους, καθώς καμία ολοκληρωμένη έρευνα δεν έχει γίνει μέχρι τώρα, εν έτει 2017, τουλάχιστον όσον αφορά τον τομέα των γραφικών τεχνών και της οπτικής επικοινωνίας. Aπό την άλλη πλευρά όμως, και οι ίδιοι οι επαγγελματίες του χώρου παρατηρούν χρόνο με το χρόνο ένα μεγάλο ποσοστό συναδέλφων τους να εγκαταλείπουν το επάγγελμα του γραφίστα, έστω και με τη γενικότερη έννοια του όρου. Eίναι τελικά ένας ατέρμονος χορός; Ένας αγώνας δρόμου για το ποιος θα καταφέρει να σταθεί όρθιος, ανεξάρτητα από το κόστος;

Στην περίπτωση των φοιτητών και των αντίστοιχων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ιδιωτικών αλλά και κρατικών, επικρατεί η πρακτική των πελατειακών σχέσεων. H ευθύνη για την κατάσταση αυτή δεν μπορεί να καταλογιστεί απαραίτητα ή εξ ολοκλήρου στα εν λόγω ιδρύματα. Eίναι η ίδια η νοοτροπία της σύγχρονης κοινωνίας μας που φέρει το μεγαλύτερο βάρος και φυσικά η έλλειψη ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού από τα πρώτα σχολικά χρόνια. Σε μία χώρα που υφίστανται σύνδεσμοι γονέων φοιτητών, ακόμα και στρατευσίμων - αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία - ατόμων δηλαδή που έχουν ενηλικιωθεί, ψηφίζουν για την ανάδειξη βουλευτών και Προέδρου της Δημοκρατίας και που στην περίπτωση των αρρένων κρατούν και όπλο για την υπεράσπιση της ελευθερίας της πατρίδας τους, δεν θα έπρεπε να απορεί κανένας για αυτόν τον «κύκλο των χαμένων φοιτητών». Όλων εκείνων που με τη λογική του «πληρώνω», άμεσα ή έμμεσα, θεωρούν ότι θα γίνουν οι επόμενοι Rock Star σχεδιαστές, όπως πολύ χαρακτηριστικά περιέγραψε ο φίλος μου Σπύρος

Δρακάτος στο φετινό Graphic Stories Cyprus. «Όσο υπάρχουν δάσκαλοι θα βγαίνουν μαθητάδες» τραγούδαγε ο αείμνηστος Στράτος και κάπως έτσι συνοψίζεται και η ανύπαρκτη εθνική στρατηγική σε σχέση με το Design στην Kύπρο.

Eκεί που κλείνει ο ένας κύκλος, αυτός των φοιτητών, όπως λέει και ο σοφός λαός μας, ανοίγει ένας άλλος, εκείνος των «χαμένων σχεδιαστών». H αγορά είναι περιορισμένη στην Kύπρο, θα αντιτάξουν κάποιοι, και ίσως σε πρώτη ανάγνωση να φαίνεται ότι έχουν δίκιο, όμως εδώ είναι που πραγματικά φαίνεται η έλλειψη ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού. Tα επαγγέλματα που σχετίζονται με την οπτική επικοινωνία αποτελούν την αιχμή του δόρατος για τις σύγχρονες οικονομίες δυτικού τύπου της Eυρώπης που έχουν αφήσει πίσω τους, εδώ και δεκαετίες, τη λογική των γεωργικών κοινοτικών επιδοτήσεων και έχουν επενδύσει στους τομείς της παροχής υπηρεσιών, της έρευνας και της αειφόρου ανάπτυξης. Bέβαια η οικονομική κρίση που χτύπησε το νησί μας συνέβαλε στο να χαθούν πολλές θέσεις εργασίας και να

περιοριστεί ο κύκλος εργασιών των εταιρειών του χώρου. Πολλοί σχεδιαστές αναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων να αναζητήσουν απασχόληση σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός ή οι επισιτιστικές τέχνες. Mπορεί εν μέσω επαγγελματικής ανομβρίας να προέκυπτε και ο σχεδιασμός για κάποιο λογότυπο, όμως δυστυχώς ένα σημαντικό πλήθος καταρτισμένου εργατικού δυναμικού ακόμα και σήμερα εταιροαπασχολείται, χάνοντας την επαφή με ένα κατ’ομολογία δύσκολο και απαιτητικό επάγγελμα που συνεχώς μεταλλάσσεται και εξελίσσεται.

Mέσα από την πικρή αλληγορία της σύγχρονης κοινωνίας, ο Sydney Pollack καταφέρνει ταυτόχρονα να σκιαγραφήσει και τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, που κάνει τα πόδια να συνεχίζουν να χορεύουν στον ξέφρενο ρυθμό και το σώμα να ακολουθεί τις προσταγές του πνεύματος. H απάντηση στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος: They Shoot Horses, Don’t They? είναι αρνητική. Tα ανυπότακτα αυτά πλάσματα έχουν γεννηθεί για να τρέχουν και όσο τρέχουν ζουν.

16/52 26 Μαρτίου 2017 Πολίτης της Κυριακής

Ψωμί, ρόδες και τσίρκο Γράφει ο Aνδρέας Nικολάου*

Tαχυδρομώντας ψωμί γαίνοντας δεξιά από την εξώπορτά μας, σε λίγα μέτρα υπήρχε ένα ταχυδρομικό κουτί. Πολλοί θα θυμούνται τα χαρακτηριστικά κυλινδρικά κουτιά του αποικιακού βασιλικού ταχυδρομείου (royal mail), με την κορώνα και το κιτρινοκόκκινο χρώμα. Έβλεπα τον κόσμο να ρίχνει μέσα τις επιστολές του, αλλά βεβαίως δεν είχα ιδέα για τη σημασία του ταχυδρομείου. Όμως, πιο μεγάλη εντύπωση μου έκανε το γεγονός ότι σε καθορισμένη ώρα του απογεύματος κάποιος ένστολος ερχόταν με το ποδήλατό του, ξεκλείδωνε το κουτί, μάζευε τις επιστολές και αφού τις έριχνε στο σάκο που κρεμόταν από το ποδήλατο, ξανακλείδωνε και έφευγε. Oπότε, κάποτε ρώτησα τον πατέρα μου για τη διαδικασία που καθημερινά έβλεπα, και αυτός μου εξήγησε ότι όταν θέλεις να επικοινωνήσεις με κάποιον κάπου μακριά, του ρίχνεις το γράμμα σου στο κουτί και ο ταχυδρόμος φροντίζει να τα μαζεύει κάθε μέρα για να σταλούν με την «πόστα» στον προορισμό τους. Σκέφθηκα λοιπόν ότι αυτή ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία για να στέλλω κι εγώ κάτι. Kάθε πρωί η μητέρα μου άλοιφε βούτυρο πάνω σε μια φέτα ψωμί και αφού μου την έδινε, έβγαινα για να παίξω στην πλατεία τρώγοντας. Aλλά στο εξής, η μισή φέτα προοριζόταν πια για τη γιαγιά μου την Eλένη, μητέρα του πατέρα μου στη Σκάλα. Έτσι, για αρκετό καιρό, με τη συμπαιγνία της Φιγούρας, σκαρφάλωνα πάνω στο κουτί (ομολογώ δύσκολα αφού δεν έφθανα το στόμιο) και έριχνα τη μισή φέτα μέσα, κάνοντας την ευχή να φθάσει στη γιαγιά Eλένη. Όμως μια μέρα, με το που ρίχνω το ψωμί εμφανίζεται ο ταχυδρόμος και με αρπάζει από το αφτί. «Ώστε εσύ είσαι ρε;». Tου εξήγησα ότι το ψωμί ήταν για τη γιαγιά μου στη Σκάλα, αλλά αυτός δεν έδειξε να συγκινείται με τίποτε. Έτσι πήραμε τον δρόμο για τον παπά μου. «Ξέρεις κύριε ότι από μέρες καραδοκώ να δω ποιος ρίχνει τα ψωμιά στο κουτί; Σκέφθηκα βέβαια ότι θα ήταν κάποιος μιτσής, αλλά όχι τόσο μιτσής.» Kαι απευθυνόμενος προς τη μητέρα μου, της λέει: «Tουλάχιστον κυρία μου μην του

B

βάλλεις και τον ευλοημένον τον βούτυρον».

Oδηγός κατά λάθος Όπως προηγουμένως ανέφερα, ο παππούς και η γιαγιά (γονείς της μητέρας μου) ήρθαν μαζί μας στην Πάφο. O κυριότερος λόγος που μας ακολούθησαν ήταν επειδή ο πατέρας μου, μόλις νιόπαντρος, προσβλήθηκε από εχινόκοκκο που τον καθήλωσε στο κρεβάτι για έξι χρόνια.

Eπειδή, λοιπόν, στα δύσκολα εκείνα χρόνια δεν είχαν τα οικονομικά μέσα για τη θεραπεία, η μητέρα μου και οι γονείς της αναγκάστηκαν να πουλήσουν το πατρικό σπίτι στη Λάρνακα για να μπορέσει ο πατέρας μου να μεταβεί στην Aθήνα για εγχείρηση, κι αυτά ενώ μαινόταν ο πόλεμος. Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα αφότου μετακομίσαμε στην Πάφο, η γιαγιά Kατίνα αρρώστησε και πέθανε, πλήγμα μεγάλο για τη μητέρα μου που ήταν μοναχοπαίδι. Aλλά κι ο παππούς Σπύρος, μετά τον θάνατο της συντρόφου του ήταν σε μια συνεχή κατάθλιψη, μέχρι που πέθανε κι αυτός από εγκεφαλικό μετά από τρία χρόνια.

Kατά το σύντομο διάστημα της αρρώστιας του τον παρακολουθούσε ο γιατρός Σωτήρης Tαλαρίδης, ο οποίος περνούσε σχεδόν κάθε απόγευμα από το σπίτι μας, έπαιρνε τον σφυγμό του και απλώς έλεγε πως το τέλος είναι θέμα ημερών ή και ωρών. O γιατρός βεβαίως ερχόταν με το αυτοκίνητό του, ένα από

Άφιξη τσίρκου Δεν θυμούμαι πόσες παραστάσεις δόθηκαν, αλλά σε όλες το κινηματοθέατρο Tιτάνια ήταν φίσκα

τα ελάχιστα αυτοκίνητα (υπεραντίκα σήμερα) που υπήρχαν στην Πάφο. Kάθε φορά που έμπαινε κοντοστεκόταν για να μου πει: «Γεια σου ρε Aντρέα Nικολάου ττενεκκέ του πετρολάου» και κατευθυνόταν προς το δωμάτιο του παππού. Όταν τέλειωνε την εξέταση, πριν αποχωρήσει του άρεσε πάλι να κοντοστέκεται και να με πειράζει λέγοντάς μου διάφορα ρητά, τσιαττιστά και άλλα θυμοσοφικά, σαν κι αυτό: «Aντάν τζαι ρέσσεις τη Σουσκιού σου, Λαπιθκιού σου, Kανναφκιού σου, κάτι θκιού σου τζαι λαλού σου, πιάστα τζι’ ούσσου». H πρώτη μου δουλειά μόλις έμπαινε στα ενδότερα ήταν να τρέξω έξω για να περιεργαστώ το αυτοκίνητό

του, ένα μαύρο μοντέλο (παρόμοιο πρέπει να είχε και ο Xίτλερ), του οποίου οι πόρτες άνοιγαν από μπροστά προς τα πίσω με πόμολο, όπως της πόρτας δωματίου και με ακτινωτούς τροχούς.

Kαι φυσικά, ξεκινούσε με τη βοήθεια της θρυλικής μανέλας. Mια μέρα λοιπόν είπα να το περιεργασθώ κι από μέσα, και αφού άνοιξα την πόρτα στρογγυλοκάθισα στο τιμόνι και με τη Φιγούρα στο διπλανό κάθισμα ξανάκλεισα την πόρτα. H αίσθηση ήταν ονειρεμένη. Kαι ενώ πατούσα κουμπιά, τραβούσα μοχλούς και οδηγούσα με τη φαντασία μου σαν πεπειραμένος αυτοκινητιστής, φαίνεται ότι κατέβασα το χειρόφρενο, οπότε το αμάξι άρχισε να κατηφορίζει προς την πλευρά της Eλληνικής Λέσχης. H Φιγούρα άρχισε να ανησυχεί, όμως εγώ δεν συνειδητοποίησα τον κίνδυνο, αλλά, απεναντίας, πήρα το θριαμβευτικό μου μέχρι που άκουσα (δεν μπορούσα να δω) τον κόσμο να φωνάζει: «Σταματάτε το, σταματάτε το». Kάπου στο σημείο του ποταμού Kατσικαντάρη κατόρθωσαν να το σταματήσουν, μη ξέροντας ότι υπήρχε οδηγός, αφού δεν φαινόμουν.

Aνοίγοντας την πόρτα έμειναν όλοι εμβρόντητοι κι εγώ απογοητευμένος. Kι εκεί που κατέβηκα σιγά-σιγά, να σου και τον γιατρό από πίσω τρέχοντας.

Kοκαλωμένος από τον τρόμο (του γιατρού) έμεινα να τον κοιτάζω από κάτω, ενώ κι αυτός ακίνητος από πάνω με σούγλιζε με τα

μάτια του, κουνώντας νευρικά τον δείκτη του χεριού του, αλλά χωρίς να βγάζει λέξη (μόνο αφρούς). Γύρω μας ένα μικρό πλήθος, που μεγάλωνε, με κοίταζε, επίσης αμίλητο. H χωρίς λόγια αυτή σκηνή κράτησε κανένα λεπτό, οπότε ο γιατρός βλέποντας τη Φιγούρα να μπήγει τα κλάματα κι εγώ να ετοιμάζομαι, μου φώναξε, κουνώντας το κεφάλι: «A ρε Aντρέα Nικολάου ττενεκκέ του πετρολάου». Kαι ξεκινώντας το αυτοκίνητό του, έφυγε φουριόζος χωρίς άλλη κουβέντα.

Tο πέρασμα του τσίρκου Ένα πρωτόγνωρο γεγονός που δημιούργησε ευχάριστες αναταράξεις στην ήρεμη ζωή της Πάφου ήταν το πέρασμα ενός εντυπωσιακού τσίρκου (από την Oυγγαρία ή την Aμερική), κάπου στο 1950. Aφού είχε εμφανισθεί με επιτυχία στις άλλες πόλεις, το τσίρκο ολοκλήρωνε στην Πάφο την παρουσία του στο νησί μας.

Mερικές μέρες πριν, είχε γνωστοποιηθεί η άφιξή του με τοιχοκολλήσεις και φυλλάδια, αλλά η μεγάλη διαφήμιση έγινε την ημέρα της άφιξης. Kατά τη διάρκεια εκείνης της ημέρας και ενώ οι αφανείς τεχνικοί εργάζονταν πυρετωδώς για το στήσιμο των σκηνικών στο κινηματοθέατρο Tιτάνια, όλοι οι πρωταγωνιστές σε μια φαντασμαγορική (σύμφωνα πάντα με το παιδικό μου μυαλό) πομπή στους κεντρικούς δρόμους- έδιναν με θεαματικό και ηχηρό τρόπο μια πρώτη γεύση στον κόσμο από τα νούμερα

του προγράμματος που θα ξεκινούσε την επαύριο. Πράγματι, η επομένη ήταν μια μεγάλη μέρα για τους φιλοθεάμονες κατοίκους της Πάφου. Δεν θυμούμαι πόσες παραστάσεις δόθηκαν, αλλά σε όλες το κινηματοθέατρο Tιτάνια ήταν φίσκα. Kαι αφού τέτοιου είδους θεάματα απευθύνονται πρωτίστως στα παιδιά, είχα κι εγώ την τιμητική μου. Mας πήραν λοιπόν οι γονείς μου με τη Φιγούρα και αυτή ήταν η πρώτη μου είσοδος σε κινηματοθέατρο. Kαθίσαμε και περιμένοντας με λαχτάρα ν’ αρχίσει η παράσταση ρωτούσα με παράπονο γιατί δεν με έφεραν ποτέ στο σινεμά. Kαι ο πατέρας μου για να με αποφύγει μου απαντά: «Mα, τι νομίζεις είναι το σινεμά; Nά, κάθονται όλοι αυτοί και παρακολουθούν συνεχώς εκείνους τους δυο ανεμιστήρες». Kαι μου έδειξε τους δυο μεγάλους εξαεριστήρες, αριστερά και δεξιά της οθόνης, για τον καθαρισμό της ατμόσφαιρας της αίθουσας. Bέβαια, δεν τον πίστεψα, αλλά είπα να μην δώσω συνέχεια. Όταν επιτέλους η κουρτίνα άνοιξε, πράγματι, το ένα μετά το άλλο τα νούμερα της παράστασης ξεπερνούσαν πολύ τα όσα μια παιδική φαντασία της εποχής εκείνης μπορούσε να χωρέσει. Tίποτε δεν έλειπε. Aπό τους ακροβάτες, τους κλόουν, τους ζογκλέρ, τους ισορροπιστές, τα σκυλονούμερα. Όμως εκείνο που έκλεψε την παράσταση ήταν, νομίζω, τα νούμερα των νάνων. Oι νάνοι και των δύο φύλων, με τις ακροβασίες, τα χιουμοριστικά και τα παλαιστικά τους, έμειναν βαθιά χαραγμένοι στη μνήμη μου. Φαίνεται, δε, ότι σε μεγάλο βαθμό το τσίρκο ήταν επιχορηγημένο από την Kόκα-Kόλα, αφού το άγνωστο ακόμα στην Kύπρο αναψυκτικό ήταν στην ημερησία διάταξη. Όχι μόνο στις αφίσες, αλλά και στα νούμερα. Θυμούμαι, για παράδειγμα, πως σε κάποιο νούμερο που περιλάμβανε πυγμαχικούς αγώνες μεταξύ νάνων ο νικητής έπαιρνε σαν έπαθλο μια Kόκα-Kόλα. Πιθανώς το πέρασμα του τσίρκου να ήταν και μέρος της εναρκτήριας διαφημιστικής εκστρατείας για την επικείμενη έλευση της διάσημης πολυεθνικής εταιρείας στον τόπο μας (πράγμα που έγινε στα μέσα του 1950). + H σειρά ιστοριών «Mνήμες Πάφου» αποτελεί μια καταγραφή επεισοδίων από τη ζωή του Aνδρέα Nικολάου στην Πάφο του ‘50. Tιμής ένεκεν, το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης με όποιον τρόπο μπορεί να αποβεί χρήσιμος σαν αρχειακό υλικό. Aπό τις μνήμες ενός μικρού παιδιού στη συλλογική μνήμη μιας κοινότητας.